You are on page 1of 38

La mediacin universal de la Santisima Yirgen

en las obras del B. Alberto Magno

Summarium. Quoniam . Alberti M. testimonia latine citantur,


sufficit nostrae tractationis brevem conspectum exhibere.
B. Alberti doctrina de universali B. Virginie mediationo in duas partes
distribuitur, quarum prior de mediatione agit in genere concepta, altra de
mediatione in specie et quasi analytice spectata.
Pars I. 1. Eminens Deiparae dignitas, mediationis radix et mensura.
2. B. Virgo, secunda Eva. 3. In vetere Testamento praefigurata.
4. Universalis Mediatrix. 5. Mariae plenitudo gratiae in homines redun
dans. 6. Universale Virginis patrocinium. 7. Multiplex B. Virginie in
terventus in oeconomia divinae gratiae.
Pars II. 1. Spiritualis Mariae maternitas : cuius declaratur veritas,
origo, promulgatio. 2. Cooperatio in opere redemptionis : cuius coopera
tionis statuitur veritas, exordiura in ipsa Verbi incarnatione, consummatio
iuxta crucem . 3. Actualis Mediatricis intercessio.
Conclusio. B. Albertus de mediatione loquitur tamquam de doctrina
certa, ab omnibus admissa, in veritatis revelatae deposito contenta.

La posicin privilegiada del B. Alberto M. en el campo de la


Teologia y en la historia del pensaraiento catlico da a sus es
critos una autoridad erainente y singular. Su antigtiedad le pone
en contacto casi inmediato con los ltiraos reprsentantes de los
Santos Padres. Su ingenio extraordinario y el haber sido maestro
de Santo Toms de Aquino le puso en condiciones de iniciar y
activar eficazmente el gran florecimiento teolgico del siglo XIII.
Su santidad y sincera piedad le ha dado siempre gran crdito en
el pueblo cristiano. Esta triple representacin de la tradicin pa
tristica, de la ciencia teologica y del sentimiento cristiano no puede
menos de comunicar a sus ensenanzas una autoridad, que dificil
mente se hallar en otro telogo. Por esto ha de ser sumamente
interesante estudiar lo que ensena sobre la mediacin universal de
la Santisima Yirgen.
Con asombro quizs vern algunos que el B. Alberto M. tiene
no solo expresiones sueltas, explicitas sin duda y categricas, sino

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
512 J. M. B0VER

un verdadero cuerpo de doctri


aspectos y en todos sus element
trina de la mdiation universal
duda que l no ha dejado un tr
privilegio de la Madr de Dios ;
solo recoger y coordinar lo que
este tratado complte y sintti
Para ello no echaremos mano
que se le han atribuido1, sino s
sern stas principalmente : su
San Lucas, su Mariale CGXXX
Missus est y sus Serniones, c
tomos 22-23, 37 y 13 de la col
blicada en Paris por A. y E. Bo
No vamos a traer, ni con mu
berto M. relativos a la mediacin
sido cosa fcil seleccionar los pr
sobradamente para nuestro inten
sido tampoco pequena la dificulta
de ellos tienen tal plenitud y p
ferentes aspectos, que no sabia u
prenderlos. AI fin los hemos dist
saliente caracteristico de cada t
que a veces casi abarca integra
diacin universal, si es un estor
pensamiento, tiene en cambio la
los testimonios sobre el objeto
Dividiremos nuestro trabajo,
veces, en dos partes principales
textos que hablan de la mediac

1 Hemos prescindido por consiguen


riae Virginis libri XII, cuyo autor
en la cual se leen testimonios com
creatnris suis, per manus matris Vir
vol. 36, pag. 91b); . Virgo fons et
a Christo ad ipsam, et ab ipsa ad n
pag. 238).

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
LA MEDIACION UNIVERS AL DE LA SS. VIRGEN 513

virtual genrico. En la segunda presentaremos los testimonios


que determinan mas particularmente los aspectos elementos prin
cipales de la mediacin, y se redueen a trs: la maternidad es
piritual de la Virgen, su coopration en la obra de la redencin
humana y su intereesin actual en los cielos.

I. La mediacin de la Yirgen en gnral.

1. Dignidad incomparable de la Madr de Dios.

La dignidad soberana y eminencia singular de la Yirgen Maria


no es ajena a su mediacin universal : al contrario, la entrana ya
virtualmente. La razn es clara. Que la Yirgen intervenga de al
guna manera directamente en la economia de la gracia, cuando
tantos santos intervienen en ella, es cosa innegable. Ahora bien,
desde el momento que la Virgen interviene, ha de intervenir pro
porcionalmente a su excelsa dignidad. Y como la Virgen por razn
de su dignidad esta incomparablemente por encima de todos los
ngeles. y santos, asi tambin por su intervencin directa en la
economia de la gracia ha de sobrepujarlos a todos. Y esta ventaja
de la Virgen, no menor en la extension que en la eficacia, parece
reclamar que su influjo en la gracia sea universal. Por esto no
sera fuera de propsito considerar lo que el B. Alberto M. ensena
sobre esta dignidad eminente y niea de la Madr de Dios. Con
todo, para no hacernos interminables, solo aduciremos algunos de
los testimonios en que esta dignidad de la Virgen se nos prsenta
ms menos relaeionada con su mediacin universal. Pero antes,
a modo de prembulo, vamos a copiar parte del proemio con que
el B. Alberto M. encabeza su Mariale, pues en l nos rvla tan
hermosamente no solo su tierna piedad para con la Virgen Maria,
sino tambin el criterio de rigorosa verdad por el cual quiere go
bernarse en la glorificacin de la Madr de Dios. Dice, pues:
Est autem opus quod acceptamus, Dominicae Incarnationis exor
dium describens ac nostrae redemptionis mysterium, quod in lau
dem et gloriam et honorem gloriosissimae et solius vere honoratae
super omnem creaturam Virginie Matris Dei, ipsius auxilii specia

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
514 J. M. BOVER

lssima confidentia snscepimas, et


in firmissima spei nostrae ancora
tionis et praemium laboris, qua
operationis, et inspectrix intenti
riosam Virginem nostris mendac
plicibus mei similibus devotioni
nistrare... (Prooem., vol. 87, p
Oigamos ahora con cunto en
berto M. la excelsa dignidad de
Glosando aquellas palabras del A
et luna sub pedibus eius, et in
decim, dice : Fulgor divinus s
quid gratiae in luna significatur
ritis. Quidquid lucis fulget in cae
quod mater est redemptoris aper
Luc. 10, 38, vol. 23, pag. 72 b).
que la circundan, es la Virgen Rei
est regina, quae adstitit in variet
splendore deitatis in eam superve
1, 18, vol. 20, pag. 38). Beatiss
creaturarum, utpote mater creat
creationis et regenerationis (M
Ipsa enim omnium, quorum Deu
Q. XXIX, 11, vol. 37, pag. 62).
ceps est totius Ecclesiae (Serm
pag. 275). Ista est Imperatrix
nitudo potestatis caelestis perp
ipsa est lgitima dominandi pot
per imperium... (Mar., QQ. XX
II, vol. 37, pag. 86). Y compara
la del Papa, dice que tambin la
que el Papa, tiene potestatis plen
Papa potestatis plenitudinem in
in purgatorio, nec in inferno : tot
potestatem in caelo et in purga
pag. 87). Es que, al fin, en Dios
... aequalis potentia in genere:

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
LA MEDIAC10N UNIVERS AL DE LA SS. VIRGEN 515

est, cuius ipse est rex (Mar., Q. CLXV, vol. 37, pag. 248). Esta
potestad se la dio a la Virgen su divino Hijo : Consentaneum
quippe rationi est, quod Eilius matrem suam filiali affectu hon
rans, plenarn ei super omnia bona sua dederit potestatem (Serrn. I
In Annunt., 1, vol. 13, pag. 486). Filius... matrem suam nascendo
coronavit, cum... esse matrem Dei et reginam misericordiae mox
nascendo concessit (Mar., Q. CLXIV, vol. 37, pag. 245).
Este titulo de Reina de misericordia lo explica hermosamente
el B. Alberto M. : Illa proprie diceretur regina Franciae, quae
domina vere et iure esset omnium quae sunt in Francia. Sed bea
tissima Yirgo vere et iure et proprie est domina omnium quae sunt
in misericordia Dei. Ergo proprie est regina misericordiae. Item
si... misericordiae construeretur transitive, vere et proprie dice
retur regina misericordiae: ipsa enim est causa totius misericor
diae, et relevans omnem nostram miseriam. Item, si construitur
intransitive, sensus erit : ipsa est regina misericordiae, id est, ipsa
misericordia: sed adhuc dicitur vere regina misericordiae... Has
rationes concedimus dicentes quod propriissimum nomen quod bea
tissimae Yirgini secundum suam dignitatem summam debetur, est
regina misericordiae (Mar., Q. CLXII, vol. 37, pag. 236-237).
En virtud de esta realeza y senorio de la Virgen demuestra
el B. Alberto M. su incomparable superioridad sobre todas las cria
turas, tanto que sola ella constituye como una jerarquia apart,
encumbrada sobre todas las jerarquias anglicas. Reproduciremos
algunas de las muchas razones con que prueba esta excelsa sobe
rania de la Reina de los cielos : Improportionabiliter differt magis
Domina a servo, quam servus a servo : sed Seraphim sic se habet
ad Cherubim ut servus ad servum, Domina autem ad Seraphim
ut regina sua et omnium angelorum : ergo improportionabiliter plus
est ipsa super Seraphim quam Seraphim super Cherubim : ergo in
alio ordine super ipsum: sed Seraphim est supremus ordo ange
lorum : ergo ipsa est super omnes hierarchias angelorum. Item,
Rex et regina ab eadem denominantur dignitate et regno et prin
cipatu : ab eodem enim regno dicitur rex Franciae et regina Fran
ciae: ergo ab eodem regno dicitur Rex caelorum et Regina cae
lorum: sed sua dignitas regalis est super omnes dignitates ange
lorum et principatus: ergo dignitas reginae caelorum est super

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
516 J. M. BOVER

omnes choros et hierarchias angelor


per Filium, et dicitur regina a reg
et aeternum: ergo ipsa est regin
sunt auctoritates sanctorum. Angus
quid dicam pauper ingenio, cum q
quam dignitas tua meretur? Si ca
matrem gentium dieam, praecedis.
exsistis. Si Dominam angelorum vo
baris Si igitur Domina angelorum
Item, una est maiestas regni c
rex, et ipsa regina vocatur: ergo
creaturam (Mar., Q. CLI, vol. 37,
dice en otro lugar: Virtus eius su
bus coartata, superat omnia (In L
Alii enim sancti super aliquos, et
super omnes (Mar., Q. CLIV, vo
vamente : Beatissima Virgo non ca
non est una de omnibus, sed est
ad QQ. LXX-LXXX, vol. 37, pag. 1
incomparable tota (civitas Dei)
riae beatam dicit (In Luc. 1, 49
tambin, en los cielos lo mismo
bendita entre todas las mujeres :
tionis : ... maledicti evacuatio,...
gularis gratiae collatio,... congra
sima Virgo, omnium Domina, secun
tionis omnifariam est superbened
pag. 250-251).

2. La Virgen, Segunda Ev

Es realmente notable la freeuen


siguiendo en esto la tradicin de
Virgen a la primera mujer, atrib
de nuestra reparacin una interv
versa, a la que tuvo Eva en nuest
algunos ejemplos. Quia igitur fem

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
LA MEDIACION UNIVERS AL DE LA SS. VIRGEN 517

gustum necis obtulit, ita femina ab angelo salutata mundo salutis


auctorem edidit {In Luc. 1, 27, vol. 22, pag. 52). Inde, con
tina poco despus, aptum nostrae redemptionis initium. Sicnt enim
angelns malus suasit Evae gustum perditionis, ita e contra anglus
bonus obtulit Virgini eulogium salutationis (Ib. 1, 28, pag. 56)
Dcors enim, quos anglus abiecit et ab Eva abstulit, Yirgo
beata assumpsit {Ib., pag. 58). Sobre aquellas palabras de l
Virgen : Beatam me dicent omnes generationes, anade : Yirorum
enim generatio dicit beatam ; quia ad viros per eam propagata be
nedictio, sicut per primam matrem maledictio. Etenim sicut dixit
vir : Mulier quam dedisti mihi sociam, ddit mihi de ligno, scilicet,
vetito, et comedi, ita nunc dicat: Mulier quam dedisti mihi Do
minam, ddit mihi lignum vitae, et maledictum primum ademit
{Ib., 1, 48, pag. 129 a). Y empleando. un juego de palabras, que se
habia hecho ya muy comn, dice en uno de sus sermones : In
hoc nomine Ave fit nominis Evae conversio. Triplicem quidem ha
buit Eva maledictionem : corruptionis in conceptu, gravitatis post
conceptum, doloris in partu. contra Maria triplicem in bac sa
lutatione recepit benedictionem... Hoc est Ave sine triplici vae
corruptionis, gravitatis et doloris, quod incurrit Eva per pecca
tum... Ideo digna est salutari non solum ab angelo, sed etiam
ab homine magis, qui per se perditus, per eam salutem invenit
{Serm., LVIII, I-II, vol. 13, pag. 630-631). Explicando ms este s
gundo juego de palabras, anade en otro sermn: Beata Yirgo
propter quattuor hoc verbo Ave salutatnr. Ave enim sonat quas
sine vae. Eva namque quadruplici vae subiacuit... Beata igitur
Yirgo ab hoc vae quadruplici immunis fuit {In Annunt. serm.,
I, 1, vol. 13, pag. 480-481).
Esta relacin de la Virgen con Eva entrana juntamente una
antitesis y un paralelismo. Por razn de la antitesis dice el B.A
berto M. que la Virgen no debi llamarse Eva: Nomine autem
Evae vocari non debuit, cum in re et effectu contraria ei fuit per
omnia. Illa enim damnavit, ista salvavit: unde et ipsa nomen Evae
mntavit, non voce quidem, sed re {Mar., Q. XXIX, III, vol. 37,
pag. 62). Sin embargo por razn del paralelismo no duda en ape
llidar a la Virgen nuestra Eva : Vide nostram Evam matrem om
nium viventium per gratiam, omnino aliter esse affectam, quam

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
518 J. M. BOVER

Evam matrem viventium per culpa


vol. 22, pag. 89 b).

3. Figuras de la Virgen en el A. T.

Eva, aunque la principal, no es la unica figura con que Dios


anunci a la Yirgen en el Antiguo Testamento, para simbolizar su
mdiation universal. Muchas de estas figuras descubre el B. Al
berto M. en las pginas sagradas: recogeremos las principales.
En la Q. CXXIII del Mariait, se pregunta : Qualiter B. Yirgo
fuerit multifarie praefigurata . Dos partes abarca la respuesta a
esta cuestin. En la primera se demuestra el hecho, en la segunda
se dtermina el modo extension del hecho. El hecho se demuestra
senalando como figuras de la Virgen la vara de Aarn, la zarza
que ardia y no se quemaba, Isabel la madr del Bautista y Sara
la madr de Isaac. He aqui, por via de ejemplo, la donosura con
que prueba que la zarza figuraba a la Virgen : Quod hoc (rubus)
fuerit figura beatissimae Virginis, probat Ecclesia non disputando,
sed cantando et determinando : Bubum quern viderai Moyses in
combustum... (Mar., loc. cit., vol. 37, pag. 176 a). La segunda
parte se encabeza con este prembulo : Qualiter autem et quibus
figuris (beatissima Virgo praefigurata fuerit), multifariam multisque
modis patet, videlicet in creatis, in factis, in visis, et coniuga
tis (lb.). En las cuales palabras se designan cuatro gneros
tpicos de figuras: las obras de los seis dias de la creacin, los
hechos, esto es, las obras casi todas de arte y sagradas que van
apareciendo en el decurso de la historia biblica, las visiones mos
tradas por Dios y las mujeres ms clbrs del pueblo de Isral.
De las obras de los seis dias solo aduciremos dos. Aludiendo a
aquellas palabras del Gnesis: Congregationesque aquarum appel
lavit Maria, dice el B. Alberto jugando del vocablo ingeniosisi
mamente : Tertiae diei opus est congregatio aquarum in locum
unum, id est, in virginalem uterum congregativum omnium gra
tiarum ; sed in hoc est differentia, quod congregatio aquarum vo
catur Maria, mdia (syllaba) correpta, congregatio gratiarum ap
pellatur Maria, mdia producta (Ib. b). Sobre las obras del cuarto
dia hablando de la luna, dice : Quid autem per lunam nisi Virgo

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
LA MEDIACION UNIVERS AL DE LA SS. VIRGEN 519

beatissima luci conformissa (sic) et divina claritate plena figura


tur? Lnna, ut legitur in libro Sententiarum, facta est propter diei
et noctis vicissitudinem, propter noctis declarationem, propter ope
rantium in nocte consolationem, et quia quaedam animalia sunt
quae lucem diei ferre non possunt. Haec autem omnia operatur
Virgo lucidissima. Est enim quies laborantium, quies et decus mor
talium, solacium operantium, umbraculum infirmorum, refrigerans
misericordiae umbra quos reverberat sol radiis iustitiae (II.,
pag. 176-177). Sobre el segundo gnero de figuras dice: Non
tantum in creatis, sed etiam in factis est praefigurata, ut patet in
arca Noe, in iride, in tabernaculo Moysi, in arca testaraenti, in
candelabro, in propitiatorio, in templo, in throno Salomonis, in ostio,
in domo Salomonis, et in multis aliis (II., pag. 177). Sobre el
tercer gnero de figuras anade: Similiter in visis et imaginatis
invenitur figurata, ut est rubus Moysis. Sedes sapphirina super fir
mamentum. Mons de quo pretiosus lapis est abscissus sine mani
bus. Figurata est etiam in arbore tangente caelum : in porta clausa :
in vellere Gedeonis: in fonte parvo qui crevit in fluvium maximum:
in porta templi speciosa : in muliere amicta sole (II.). Por fin
del cuarto gnero escribe : Similiter et in coniugatis Rebecca et
Rachele, in Iudith vidua, et in Esther coniugata, in Sara sterili,
et in Elisabeth matre Ioannis Baptistae (II.). Y concluye : Ex
his omnibus sufficienter manifestum est, quod beatissima Virgo in
creatis, et factis, visis et coniugatis est multipliciter figurata (II.).
Dejando lo que en la cuestin siguiente dice sobre las profe
cias de la Virgen en el Antiguo Tstamento (II.), veamos cmo
en otros lugares se aplican a la Virgen ms particularmente esta
y otras figuras biblicas. La Virgen es otra Judit: Haec est enim
unica mulier, quae, sicut habetur (Iudith., 14, 16), una mulier he
braea fecit confusionem in domo rgis Nabuchodonosor. Genes., 3,
15 : Ipsa conteret caput tuum (In Luc. 10, 38, vol. 23, pag. 75 b).
Y extendiendo la comparacin anade: Unde Iudith (15, 10-11)
dicitur: Tu gloria Ierusalem, et hoc dicunt qui sunt in patria;
tu laetitia Isral, et hoc dicunt qui adhuc sunt in via; tu ho
norifeentia populi nostri, et hoc dicit generatio mulierum; quae
fecisti viriliter, et hoc dicunt qui redempti sunt ab inferis, quos
a captivitate absolvit ; eo quod castitatem amaveris, et hoc dicunt

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
520 J. M. BOVER

virgines ; et post virum tuum al


duae (In Luc. 1, 48, vol. 22, p
En la historia de Geden ve tambin el . Alberto M. un sim
bolo de la Yirgen: Anglus dixit ad Gedeonem: Dominas tecum.
In virtute sermonis, quod umbra et figura est verbi istius, pro
stravit et in fngam convertit castra Madian. Quod in conceptu Vir
ginie spiritualiter est impletum. Unde Is. (9, 14):... Sceptrum
exactoris eius superasti, sicut in die Madian (In Luc. 1, 28,
vol. 22, pag. 63 b).
Entre los simbolos tomados de cosas inanimadas, dos solamente
citaremos : la vara de Aarn y la nubecilla vista por Elias. Si
gnificata per virgam Aaron (Num., 17, 8)... viruit virtute, fron
duit benedictione, floruit gravidatione cordis, quo nos concepit, et
corporis, quo Pilium Dei incarnatum suscepit. Fructificavit in partu
salutis cibum et refectionem salutarem (In Luc. 10, 42, vol. 23,
pag. 90 b). Hoc etiam significatur (5 Reg., 18, 44), ubi dicitnr
quod nubes parvula quasi vestigium hominis elevata est de mari,
Elia statim clamante et dicente quia sonus multae pluviae est.
Nubes enim solis calore attracta, terrena est inhabitatio corporalis
beatae Virginis, quae attracta sursum calore dilectionis solis veri,
Filii sui : elevata autem per assumptionem in caelum de mari ama
ritudinis et inquietudinis huius mundi ad thronum summae digni
tatis et regiae maiestatis. Statim autem clamat sermo propheticns
et omnis bonorum coetus quod sonus inundantis est multae plu
viae: qua terrestres complat in gratia et venia, caelestes in illu
minationum gloria, et infernales in indulgentia : ut sibi pro honore
Filii sui curvetur omne genu caelestium, terrestrium et infernorum,
et omnis lingua confiteatur quia ipsa est ut domina maiestatis in
gloria Iesu Christi Filii eius (In Luc. 10, 42, vol.23, pag. 91b).
Se dira por ventura que muchos de estos simbolismos son in
fundados y aun enteramente arbitrarios. No lo negaremos. Ntese
empero que ahora no estudiamos esos simbolos en si mismos, sino
lo que de ellos pensaba el B. Alberto M., o, mejor, lo que pen
saban generalmente sus contemporneos. Adems, y esta conside
racin tiene mucho valor para nuestro objeto, el que los simbolos
sean infundados demuestra evidentemente una cosa : y es, que no
es el pensamiento hijo del simbolo, sino, al contrario, el simbolo

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
LA MEDIACION UNIVERSAL DE LA SS. VIRGEN 521

hijo del pensamiento; y cuanto ms arbitrario pneda parecer el


simbolismo, ms vidente aparece que est hondamente arraigado
el pensamiento, pues le basta el ms ligero indieio la semejanza
ms remota para verse reflejado encarnado en una imagen sen
sible. Queremos decir que en la mente del B. Alberto M. estaba
profundamente grabado el pensamiento de que, por una parte, la
Virgen ejerce nn influjo eficaz y constante en la economia de la
gracia, y, por otra parte, este influjo tiene tal importancia y re
lieve en el plan de la providencia divina, que no puede menos de
estar expresado continuamente en todas las pginas del Antiguo
Testamento. Por esto, cualquier hecho, cualquier objeto, que de
alguna manera pueda expresar representar la intervencin ben
fica de la Virgen en favor de los hombres, es ya para l una
imagen de esta intervencin, es, digmoslo claro, un simbolo de
su mediacin uni versai. Y esto es lo que hace a nuestro propsito.

4. Mediacin universal.

Pasemos ya a los textos en que el B. Alberto M. formula de


un modo explicito la mediacin universal de la Santisima Virgen.
Pero notemos ante todo que en semejantes textos no es lo esen
cial el nombre de mediacin medianera: lo importante es que
en ellos se atribuya a la Virgen una intervencin accin directa
a la vez y universal en la economia de la gracia divina: que,
sta supuesta, claro es que la Virgen no puede ser la causa prin
cipal, que siempre es se supone ser Dios : ella es necesariamente
un instrumento de la accin divina, una causa subordinada, inter
media entre la causa principal y el efecto, entre Dios y la gracia,
entre Dios y los hombres. Y esta causalidad intermedia de la
Virgen aparece expresada en los testimonios que anteriormente
hemos aducido y en los que iremos aduciendo en todo el decurso de
nuestro trabajo. Ahora nos limitaremos a algunos de los testimo
nios en que esta causalidad se prsenta ms menos explicitamente
como mediacin : lo cual, evidentemente, por muchas razones, tiene
sus ventajas, que no podiamos despreciar. Al fin, la palabra me
diacin medianera es la que ha prevalecido ya para signi
ficar este influjo de la Virgen en el orden de la divina gracia.

" Grepoiantim ,. - un VII (1926), vol. VII. 35

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
522 J. M. BOVER

La Yirgen posee con excelenc


arcngeles de reducir los infe
enim sola omnes inferiores redux
tionis, adiutrix redemptionis (M
Fuit (. Virgo)... peccatorum r
nium peccatorum salvatrix et ius
vol. 37, pag. 278). Nomen M
gruentissime adaptatur... ad statu
tissimae Virginis, qua mediante g
saeculi ad portum caeli exemplo,
(Mar., Q. XXIX, II, vol. 37, p
este texto no se menciona la m
aunque tambin por ella, como v
mediacin de la Virgen. En el te
con un matiz algo diferente esta
... Omnes generationes... Cum
operatus sit in ipsa, tamquam in
Ipsa enim mdium terrae dicitur
ipsam omnia extrema sicut ad rep
quidem generatio, quia per eam
staurata. Terrestrium vero, quia
norum autem, quia... per ipsam
ipsa est mulier quae in caelo am
divino, et coronam duodecim stella
restauratae ruinae habuit in capit
gratia plena effulsit (In Luc.
Bajo la imagen de puerta del
realista la mediacin universal d
prie dicitur porta caeli, quia pe
umquam creatum vel increatum
turum fuit : omnium enim bonor
mater misericordiae... Per ipsam
de caelis in terram descendit,
nibus intrare volentibus est per
tiosa Virgo est porta et fenestra
pag. 211). Invenisti... gratiam
omnem creatam... Patet igitu

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
LA MEDIACION XJNIVERSAL DE LA SS. VIRGEN 523

quam invenit. Invenit autem : quia humano generi perditam primo


recuperayit... Ideo per ipsam omtes gratiam rehabuerunt, ut patet
in privilegio Mater omnium, et in privilgi Porta caeli (Mar.,
Q. CCIV et respons. ad QQ. praeced., vol. 37, pag. 294). Tambin
es la Yirgen el cuello mistico que une a la Cabeza con el cuerpo,
a Cristo con la Iglesia : Per collum intelligitur beata Yirgo, per
ipsam enim quasi excellentissimam totum corpus Ecclesiae unitur
capiti Christo (Serm. de Assumpt. II, V, vol. 13, pag. 541). Bajo
la imagen de acueducto expresa el B. Alberto la universalidad
absoluta de la mediacin : Beatitudo... Sanctorum, prima origine
a fonte sanctae Trinitatis procedens, induit in humanitatem Christi.
A Christo vero beata Virgo Maria suscipiens beatitudinem, tam
quam nobilis aquaeductus, dportt eam Angelis, Patriarchis, Pro
phtie, Apostolis, Martyribus, Confessoribus, ac deinceps omnibus
aliis Sanctis {Serm. in fest. Omn. Sanctor., vol. 13, pag. 591).
Dos aspectos ofrece la mediacin de la Virgen ; pues, por una
parte, por ella nos viene la gracia de Dios, y, por otra, por ella
tenemos nosotros entrada con el Hijo y con el Padre. De lo primero
dice : (B. Virgo) nos iustificavit, misericordiae mater exstitit,...
per quam pax vera descendit de caelo {Mar., Q. CLXXVI,
vol. 37, pag. 262). De lo segundo anade : Prae hominibs autem
omnibus accepit gratiam, quae omnibus invenit reparationis viam.
Per ipsam enim accessum habemus ad Filium, per Filium autem
ad Patrem {In Luc. 11, 27, vol. 23, pag. 163 a). Muchas consi
deraciones sugiere este texto : como tambin la mayor parte de los
precedentes. Para entender su significacin y alcance bastarn
brves observaciones. Notese ante todo que en l la mediacin de
la Virgen para con el Hijo se parangona con la mediacin del
Hijo con el Padre: ambas universales, ambas necesarias en la
prsente providencia de Dios. Adems la mediacin de la Virgen
no consiste precisamente en que por medio de ella hemos recibido
el Hijo, sino que por ella tenemos entrada para con el Hijo. Y
esta mediacin explica cmo la Virgen hall el camino de la re
paracin nniversal : para lo cual recibi la plenitnd de la gracia
con preferencia a todos los hombres. Esta plenitnd de la gracia,
que, recibida en la Virgen, de ella y por ella se comunica y de
rrama sobre todos los hombres, es uno de los aspectos principales

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
524 J. M. BOVER

bajo el cual expresa el B. Albert


la Virgen Santisima.

5. Plenitud desbordante de la gracia.

La Virgen, lo mismo que Jesu-Cristo, si bien de un modo se


eundario y subordinado, es medianera de la gracia, porque esta
ella llena de gracia. Que no es medianera de una gracia que esta
fuera de ella, sino de una gracia que se recoge en ella y de ella
se driva a todos los hombres. Por esto la plenitnd de la gracia
es el fundamento de la mediacin nniversal. Hermosamente expresa
esta universal plenitud el B. Alberto M., cuando dice : Alii sancti
acceperunt... gratiam creatam particulariter : ipsa autem creatam
universaliter, et increatam singulariter (Mar., Q. CLIV, vol. 37,
pag. 226). Ipsa omnium bonitatum universaliter distributiva. Inde
dicitur stella maris : quia omnibus praesentis vitae gratiis semper
plenissima. Inde dicitur Maria : quia sicut in mari est congregatio
omnium aquarum, ita in ipsa est aggregatio omnium gratiarum
(Mar., Q. XXIX, II, vol. 37, pag. 62). Annuntiatur beatae Vir
gini plenitudo gratiarum, quae est origo et mdium omnis gratiae,
et etiam causa in bumanum genus transferendae, et secundum sta
tum vitae et patriae... Item, quoniam omnium bonorum mater
est... Unde cum ista plenitudo... contineat gratias spiritualeset
corporales,... dicitur... gratia plena (Mar., Q. XXXIII, II,
vol. 37, pag. 70 b). Signa vero plenitudinis duo in ea non defi
ciunt: exuberantia videlicet, et quod aliud nihil capere potest.
Exuberantia quidem, quia effluit ex ea gratia in omnes... (In
Luc. 1, 28, vol. 22, pag. 62 a). Suam gratiae plenitudinem ad
alios transmittit (Mar., Q. CLXXVII, vol. 37, pag. 263). Vas
enim parvulum, cor humile beatae Virginis, in quo ponitur manna
Verbi Dei increati et creati, quantum potest capere gomor, hoc est,
ad sufficientiam Ecclesiae : ... ut ex hoc Apostoli et Evangelistae et
tota simul Ecclesia instruantur (In Luc. 2,19, vol. 22, pag. 218 b).
Esta plenitud desbordante de gracia se expresa frecuentemente
bajo la imagen de una fuente : Beata Maria... bene dicitur gra
iiosa, id est, gratia plena... Aliis quippe sanctis divisiones gra
tiarum datae snnt : beatae vero Virgini totus fons gratiarum datufc

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
LA MEDIAC10N UNIVERS AL DE LA SS. VIRGEN 525

est (Serm. in Dom. Vpost Trinit., I, 1, vol. 13, pag. 229). Beata
Virgo fuit hortus deliciosus... propter fontem, qui ex ipsa scatu
riens totam Ecclesiam irrigat abundanter. Hic autem fons est com
passio et misericordia B. Mariae, per quam fiait ad oranes quan
tumlibet etiam peccatores {Serm. de Assumpt. III, II, 5, vol. 13
pag. 544). Ipsa est fons indeficientis aquae per plenitudinem gra
tiae ipsius: a qua peccator aceipit absolutionem veniae, iustus au
tem puritatem gratiae, tentatus refrigerium temperamenti, devotus
haustum dulcem sapientiae consolations consolantis (In Luc. 10,
38, vol. 23, pag. 74 b). Quaecumque enim desiderantur, in ipsa
inveniuntur (Ib. 10, 40, vol. 23, pag. 85 b). A la imagen de fuente
son afines las de torrente y canal. Domus enim Dei, Virgo est
beata; ... abundantia domus, plenitudo est charismatum, qua plena
gratia omnibus abundanter usque ad ebrietatem refundit. Torrens
inde erumpens impetu magno, pietatis eius fluxus est, caritate co
gente impetuosus et rapidus, omnium ad se rapiens devotionem
{Ib. 10, 38, vol. 23, pag. 75 a). Quae sicut canalis ad nos fluenta
traducit gratiarum, quae ante per omne tempus defluxerunt {ln
Luc. 1, 28, vol. 22, pag. 57).
Si la materia no fuera tan importante, nos hubiramos podido
aborrar el trabajo de transcribir todos los textos precedentes, pues
cuanto en ellos se dice se rsum admirablemente en el siguiente,
en que trata de propsito de esta materia. A la cuestin : Quid no
bis ex plenitudine gratiarum Mariae venerit? , responde: Fuit...
ista plenitudo secundum omnem plenitudinis rationem plenitudo per
fectissima. Est enim plenitudo, alia dativa et non receptiva, quae
soli Deo convenit... Alia est receptiva, et haec triplex. Quae
dam enim est receptiva et dativa et non retentiva: et haec est
plenitudo canalis. Et sic beatissima Virgo plena est gratia omnium
quantum ad numerum gratiarum \ quae omnes ad numerum trau

1 La expresin plena est gratia omnium quantum ad numerum gra


tiarum se ha de entender como si dijese: plena est gratia, se. omnium
numerice gratiarum . Godts (De definibilitate mediationis universalis Deipa
r, pag. 341) cita este texto con una omisin y una inversion : plena est
gratiarum omnium, quantum ad numerum . Como se remite a la edicin
de 1651 (t. 20, pag. 31), que no poseemos, no podemos comprobar la exactitud
de la cita.

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
526 J. M. BOVER

sant per ipsius manutn... Es


ceptiva et retentiva et non dati
Et secundum hanc plenitudinem
Et est plenitudo receptiva, dativ
nitudo fontis, qui est plenus, et
plena fuit etiam beata Yirgo, a qua
ipsa semper est plena gratia... E
nitudinis produit omnis plenitudo
venit nobis pretium redemptionis,
medicina curationis, arma expugna
nis... Ista plenitudo Yirginis efflux
titudinem humano generi... Ex his
beatissima Yirgo omni gratia, omn
nitudinis, et omnibus modis, grati
vol. 37, pag. 241-245). No sabem
el mismo San Bernardo, haya exp
plenitud plenisima de gracia que p
comunica plenamente a todo el gn

6. Patrocinio universal.

La intervencin de la Virgen en/avor de los hombres, expuestos


tan continuamente a tantos peligros y sujetos a tantas necesidades,
toma naturalmente la forma de patrocinio, defensa, proteccin y
socorro: nuevo aspecto de la mediacin universal. Oigamos cmo
expone el B. Alberto M. este patrocinio de la Virgen. Aliorum
protectio, dice, in ipsa in summo fuit : quia nos ab hoste protegit
auxilio, ab ira Filii suffragio et exemplo {Mar., Q. CLXXXV,
vol. 37, pag. 273). Beata Virgo... semper affuit, et numquam
alicui defuit in necessitate (In Luc. 10, 40, vol. 23, pag. 85 a).
Omnibus ipsam quaerentibus in necessitatis subvenit articulo
{In Luc. 10, 42, vol. 23, pag. 90 b). Quicumque confugit in huius
castri defensionem, fiet in eo quod dicit Psalmus (90, 7-8): quod
cadent a latere tuo mille ...ad te autem non appropinquabit
{In Luc. 10, 38, vol. 23, pag. 75 b).
Para protger a los hombres se vale la Virgen del ministerio
de los ngeles. Haec est sicut turris David, id est, manu fortis :

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
LA MEDIACION UNIVERSAL DE LA SS. YIRGEN 527

quia fideles in ea forte refugium invenient... Mille etiam clipei,


id est, omnium angelorum praesidia pendent ex ea ad defensionem
ipsorum qui eonfugerunt ad ipsam (Serm. de Assumpt. II, V,
vol. 13, pag. 541). Es verdaderamente estupendo y suena a divino
lo que en otro lugar dice el B. Alberto, comparando la custodia
que dispensan los ngeles a los hombres con la protection que les
dispensa la Yirgen, solo comparable con la providencia del mismo
Dios: Angeli... custodiunt singuli singulos homines: ipsa vero
custodit universaliter singulos homines, et singulariter universos.
Singuli enim servorum praesunt sibi commissis: Dominae autem
et Domini est custodia et providentia universalis (Mar., Q. CL1II,
vol. 37, pag. 225). Custodia y providencia universal : solo esto bas
taba para justificar el glorioso titulo de Medianera universal.

7. Multiple intekvencin de la Virgen


EN EL MUNDO DE LA GRACIA.

Sin descender todavia a los aspectos particulares formas con


crtes de la mediacin universal, en el terreno mismo de los ti
tulos renombres genricos hallaremos muchas y variadas expre
siones que nos revelan y ponen de relieve la mltiple y constante
actuacin de la Virgen en la economia de la gracia divina. Todas
estas expresiones las reuniremos aqui, con el posible orden que
permita tanta variedad. Segn hemos notado anteriormente, estas
expresiones, a pesar de su vaguedad, son importantisimas para
establecer la verdad de la mediacin universal. Porque en la me
diacin el punto de la dificultad, si es que alguna hay, no est
precisamente en la posicin intermedia que entre Dios y los hom
bres ocupa la Yirgen, sino en la actuacin intervencin directa
y universal de la Virgen respecte de la gracia.
Ante todo, la Virgen es dispensadora de la gracia divina. Dice
el B.Alberto M.: Quicumque... indiget aliqua virtute, postulet
instanter a beata Virgine, et dabitur ei: ipsa nempe est thesau
raria Iesu Christi {Serm. in Nat. . M. V., II, II, 4, vol. 13,
pag. 559). Collegit... beata Virgo ex omnibus quae esu spirituali
mandi possuut, ut sint tam sibi quam aliis in cibum: et reposuit
in hac arca apud se {In Luc. 10, 38, vol. 23, pag. 77 b). Di

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
528 J. M. BOVER

versis enim proprietatibus utrus


torcular, omnibus ministrans escu
(In Luc. 11, 27, vol. 23, pag. 16
Es la Virgen la mejor de las di
y largueza con que reparte los
gitatem) cum excellentia habuit
Deum et Deo mundum, et cuilibet
Q. CLVII, vol. 37, pag. 228). I
cui esset dandum, et praeterea
mundum, mundo Deum, homi
vol. 37, pag. 229 a). Haec ram
latitudine caritatis, fructum suu
caeli requieverunt in ramis eius
natae virtutibus in ramis beatae V
requiescunt (In Luc. 11, 27, v
Es tambin la Virgen luz y gu
mundo de los que navegan en
con rumbo a la patria celestiai
estrella del mar. Beata Virgo
Duplex est sol caeli, videlicet D
soles per omnia respiciunt (Se
pag. 540). Quia sumus errabund
via demonstretur. Et certe hoc f
quippe natus est, qui dicit (Io.,
vita. Unde et ipsa optime conco
Eccli., 24, 25) : In me gratia omn
spes vitae et virtutis * {Serm
pag. 555-556). Ipsa est dux in un
per hoc quod est Stella maris. Ip
trix. Ipsa est tribulatorum Domin
vol. 22, pag. 216 b). Beata Mar
stellas nox illuminatur, ita etia
clesia est illustrata. Unde quilibet
Virgine hoc quod dicitur {Sap.,
dilexi am, id est, Mariam, et pr
niam inexstinguibile est lumen il
Virgo a quolibet Christiano, prop

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
LA MEDIACION UNIVEBSAL DE LA SS. VIBGEN 529

lumen eius. Numquam enim aliquis in tantum peccat, si vult per


veram paenitentiam recurrere ad ipsam, quin ipsa sit statim quas
lucerna pedibns suis, et reducat eum in viam salutis aeternae
{Serm. in Nat. S. M. V. III, I, 1, vol. 13, pag. 562). Ad popu
lum introductio ei (Virgini) convenit in summo: ipsa enim ut co
lumna nubis populos in terram promissionis introducit, et ut Stel
maris dirigit, immo ut porta caeli introducit (Mar., Q. CLXXXY
vol. 37, pag. 273). Stella maris... omnes naufrages deducit a
portum maris salutis aeternae (Mar., Q. XXIX, III, vol. 37
pag. 63).
En el camino trabajoso de la vida, adems de luz, necesitamos
tambin alivio: y la virgen es esfuerzo de los dbiles, reposo de
los fatigados, medicina de los enfermos. Beata Yirgo est debi
lium reparatrix (Serm. de Assumpt. II, III, vol. 13, pag. 540).
Quia languidi et infirmi sumus, currum nobis exhibet B. Maria,
in quo deportemur. De quatuor autem rtis huius eurrus ipsa di
cit: jEgo mater pulcrae dilectionis et timoris et agnitionis et sanctae
spei. Igitur pulchra dilectio et timor Bomini et agnitio, id est, fides,
et sancta, id est, firma spes, sunt quatuor rotae in curru sive qua
driga B. Mariae. Qui in hoc curru deportatus non fuerit, numquam
laete faciem Dei videbit... Rogate ergo Dominum, ut sic nunc in
curru virtutum, quarum Yirgo Maria mater est, vehamur, sicque
per illam -in rectam viam perducamur, ut etiam ipsa duce here
ditati perpetuae restituamur (Serm. in Nat. . M. V. I, I-III,
vol. 13, pag. 554-557). B.Yirgo est aegrotantium alleviatrix...
Et vere beata Virgo, prae omnibus aliis sanctis, infirmis peccato
ribus carissima est atque gratissima. Ipsa quippe Dei Pilium, qui
est medicina omnium infirmitatum, protulit mundo (Serm. de
Assumpt. II, II, vol. 13, pag. 539).
Otros muchos oficios ejerce para con nosotros la piadosisima
Yirgen. Nubes etiam fuit ipsa Virgo Maria, per quam Dominus
venit in mundum... Nubes igitur est beata Virgo Maria, quae plu
viam divinae gloriae pluit toti mundo (Serm. in Dom. I Adv.,
I, 3, vol. 13, pag.4). Quadruplex est thronus: thronus gratiae,
misericordiae, iustitiae et gloriae.. .Thronus gratiae est beata Yirgo
Maria... Unde Apostolus (ad Hebr., 4, 16): Adeamus cum.fiducia
ad thronum gratiae, scilicet beatae Mariae, quae est thronus Sa

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
530 J. M. BOVER

lomonis eburneus. Cum fiducia, qui


(Serrn. LUI, I, vol. 13, pag. 620).
habitatio est in te, sancta Dei geni
Yirgo plena hominibus laetantibus:
ambit intra se esse laetitiae, et omn
ad se, et omnium desiderium qui
tantium quoddam spciale regnum
vol. 37, pag. 245). Nullum verb
omnes vivificavit... Nulli nocuit al
manu omnibus indigentibus porr
pag. 167 b).
En otros pasajes se renen y conglo
servicios que la Virgen presta a lo
rum attrahit : et beatissima Yirgo pe
peccatores duros ad modum ferri ad
dirigit : et beatissima Yirgo omnes
mittit. Item, sita est contra aquilone
versa est ad peccatorem... Effectue
trahit, lucem tribuit, nautas dirigit
peccatores, illumint paenitentes, d
cnlpa, illumint in iustitia, dirigi
vol. 37, pag. 208-209). Ipsa... in s
Iudaeorum, quia regem genuit Chr
regnum destruxit gentium et daemo
sui ore interficiet : et omnes bonos
muneratorem omnium generavit, e
navit {Mar., Q. CLXXXI, vol. 37
tiones beatam dicunt. Ipsa enim e
piantium peccata in mundo... Exce
habent eam canalem gratiae, qua
(24, 41): Sicut aquaeductus exivi de
ut Dominam, cui nihil negatur a
(2, 20): Pete, Mater mea, neque en
tuam. Beati refundunt in eam, sicu
gloriam {In Luc. 1, 48, vol. 22, p
gulares, quibus Deo et homini et a
autem (grata), gratia misericordiae,

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
LA MEDIACION UNIVERS AL DE LA SS. VIEGEN 531

benignitatis, qua miser ab ea benigne suscipitur; gratia auxilia


tionis, qua misero in necessitate subvenitnr; gratia consolationis,
qua desolatos consolatur; gratia reconciliationis, qua miseri et
desperati saepe per eam Filio reconciliantur (In Luc. 11, 27,
vol. 23, pag. 168 a). Beata Virgo detulit et obtulit hodie suum
Dei Filium in templum... Rogamus ergo te, Domina Mater Dei
electa, ut a sanguine peccatorum nos purifies, ignem effulgentem
contritionis... nos deferre facias, quo ad lumen gloriae caelestis
pervenire mereamur, ipso praestante, quem hodie in templum obtu
listi (Serm. LIX. In Purif., vol. 13, pag. 632). El mismo nombre
de Maria simboliza estos oficios de su mediacin universal. De
scriptio Virginie ex nomine. Habet autem quatuor interprettio
nes... Illuminatrix quidem, quia illumint in dubiis; stela poli,
quia ducit in deviis; amarum mare, quia compungit in illecebris;
Domina autem, quia protegit in adversis. Sic ergo tenebras nostras
illuminatrix illumint, fluctuationes tentationum nostrarum in hoc
magno mari Stella tranquillat, noxias delectationes nostras ut ama
rum mare abundanter amaricat, adversitates nostras ut Domina
comprimit et sedat (In Luc. 1, 27, vol. 22, pag. 55). Illumi
natrix ... et Stella maris et Domina et amarum mare non vacua
significatione Maria interpretatur. Quorum primum pertinet ad bea
titudinis sanctorum gloriam; secundum, ad fluctuantium in hoc
mari misericordiam ; tertium autem, ad omnium iustorum praecel
lentiam eximiam; et quartum, ad omnium peccatorum paeniten
tium veniara. Ipsa enim et illumint sanctos in gloria; et fluctuan
tibus in procellis tentationum, in dubiis est praevia ; et omnium
iustorum, quibus meretur gratiam, Domina ; et paenitentiam et ge
mentium propitiationis indulgentia (InMt.l, 18, vol. 20, pag. 38).
Concluyamos esta primera parte con estas palabras dei B. Al
berto M. : Rogate ergo B. Mariam, ut per eam sic nunc in huius
mundi exsilio reficiamur, ut tandem in patria claritatem vultus
eius adspicere mereamur (Serm. in Nat. . M. V. II, IV, vol. 13,
pag. 561).

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
532 J. M. BOVER

II. La mediacin de la Yirge

En la primera parte hemos dem


la mediacin universal, que hem
nral. Algunos de los titulos algo
pensadora y protectora, que hem
bastante, para que entendamos p
objetiva expresada por el titulo
Medianera universal. Esto es lo q
asi nos haremos cargo perfectam
de la naturaleza intima, de los el
diacin universal. En este sentido
paracin de la segunda : al paso
inacin de la primera.
A nuestro juicio, trs son los ele
nicos, que constituyen la esenc
1) la maternidad espiritual de la
bres; 2) su cooperacin en la obr
cesin actual en los cielos. Precisa
cretos de la mediacin universal
berto M.

1. Maternidad espiritual de la Yirgen.

La virgen Maria no solo es Madr de Jesu-Cristo, sino tam


bin Madr de los hombres: complemento glorioso de su mater
nidad divina es su maternidad espiritual. Para procder con mayor
orden, trs cosas declararemos con las palabras del B. Alberto M.:
primera : el hecho mismo de esta espiritual maternidad ; segunda :
el origen de esta maternidad, que es la encarnacin del Hijo de
Dios; tercera: su confirmacin solemne junto a la cruz del Re
dentor.
La maternidad espiritual es una propiedad consecuencia l
gica del titulo de Segunda Eva : Vide nostram Evam matrem
omnium viventium per gratiam (In Luc. 1, 34, vol. 22, pag. 89 b).

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
LA MEDIACION UNI VERS AL DE LA SS. VIRGEN 533

Ipsa enim fuit... omnium fidelium successione glorificata (Mar.,


Q. CLXVI, vol. 37, pag. 250). Mater omnium est : et hoe... tri
pliciter : fuit enim mater unius hominis per generationem, omnium
hominum per regenerationem, et virginum mater per imitationem
(Ib., pag. 251). Fecunditas duplex est: carnalis et spiritualis.
Utramque habuit beatissima Virgo in summo. Fecunditatem car
nalem super fecunditatem natnralem, et spiritualem universalem,
quia omnium bonorum mater est (Mar., Q. CLXY1II, vol. 37,
pag. 253). Habet convenientiam cum Papa beatissima Virgo, om
nium Ecclesiarum sollicitudinem :... quia Papa est pater patrum,
ipsa autem est mater omnium Christianorum, immo omnium bo
norum (Mar., QQ. XXXV1-XLIII, solatio ad praedicta, II,
vol. 37, pag. 87).
De la bondad maternai de la Yirgen para con nosotros dice
hermosamente el B. Alberto : Quia igitur beata Virgo eximiae
pietatis erat ac misericordiae, propterea gratiam excellentissimam
apud Deum inveniens, mater meruit effici pietatis... Quid de fonte
pietatis procedet, nisi pietas? Quid, inquam, mirum, si pietatem
exhibent viscera pietatis? (Serm. de Annunt. II, II, 3, vol. 13,
pag. 487).
Y no solamente, como Madr, nos dio la Virgen la vida espi
ritual, sino que la sustenta eontinuamente con maternai ternura.
Promittitur nobis terra lact manans et melle. Quae terra...
praecipue beata Virgo est, habens in ubere suae pietatis unde nu
triat Christum in gremio et in cordibus fidelium mellito lact
cordis sui : a quo ubera sua dpendent (In Luc. 11, 27, vol. 23,
pag. 172 a). Y poco despus anade: Hoc lac ros convenienter
vocatur, quia de caelo sicut ros ministratur... De caelo ergo sic
ministrata dulcedo lactis mellea, ros vocatur. Haec est dulcedo,
quae nos omnes infundit, ex Christo capite in nos distillans. Et
hoc est quod dicitur (Js., 66, 12): Ad ubera portabimini, et super
genua blandientur vobis. Adhuc enim mater Virgo Christum in
multorum cordibus formatum sua lactat dulcedine, et nisi lactaret,
periret recenter formatus... Gloria enim omnium gentium dulcedo
est consolationis beatae Virginie, nbertim ex uberibus gratiae eius
in nos infusa, quandiu sumus parvuli ab uberibus eius dependentes
(Ib., 173 a). Honorem igitur habebimus Dominae et Matri nostrae

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
534 J. M. BOVER

omnibus diebus vitae nostrae, mem


fudit lac conceptae dulcedinis,...
dulcissimae suae consolationis (
La maternidad espiritual de la
tafrica, sino real y verdadera. M
nuestra simplemente por mera ado
ration espiritual. Y el orden espi
tivo que el natural. El fundament
inefable union e incorporacin con
comienza ya en la incarnacin
entranas de la purisima Yirgen. Es
ravillosamente el B. Alberto M. c
libus sedibus descendens, invisce
ginis (In Luc. 1, 28, vol. 22, pa
anadir con toda propiedad : Unum
omnes filios spiritualiter regenera
pag. 265). Y, juntando ambas cos
cubile autem genetricis introductu
nitrix gratiae et misericordiae gen
nalitatem in utero Virginis sibi
Luc, 11, 27, vol. 23, pag. 167 a).
de esta maternidad espiritual res
en la Virgen otras maternidades m
omnium bonorum mater est... se
ternitatis. Genitura : quia unum h
generavit ; et hoc est quod peperit f
Mater nostra est cura : quia in uno
vitam vel futuram necessarium no
tate praedestinationis: ipsa enim an
esset principium ex quo recreand
lorum quoque mater dici potest g
angelorum et restauratorem eorum
genitura: quia genuit ipsorum inno
quia mater est creatoris : ergo mat
Et sic patet qualiter proprium p
ginis, quoniam omnium bonorum
vol. 37, pag. 206).

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
LA MEDIACION UNIVEBSAL DE LA SS. VIRGEN 535

Pero este titulo de la maternidad espiritual de la Yirgen, si


bien es el principal, pero, por ser de snyo seereto y misterios
debia patentizarse y promulgarse solemnemente. Promulglo el Se
nor, cuando desde la cruz, en qne iba a consumar nuestra rede
cin, declar y proclam a la Yirgen madr de todos los fieles
Dice el B.Alberto: Thronus misericordiae est beatacrux... Ibi
enim (Iesns) misertns est latroni, Ioanni, Matri. Ioanni, cui talem
ddit matrem, et toti generi hnmano (Serm. LIII, II, vol. 13,
pag. 620). Mas no solamente, junto a la cruz, recibi la Virgen
a todos los hombres por hijos en la persona de Juan, sino que
los rgnr a todos a la vida de la gracia. Tempore vero pas
sions, ubi mater misericordiae Patri misericordiarum in operatione
summae misericordiae affuit,... et... facta est... mater regene
rationis : unde ibi propter fecunditatem spiritualem, qua totius
generis humani mater spiritualis effecta est, non sine parturitione
doloris omnes nos in vitam aeternam in Filio et per Filium vo
cavit et regeneravit, mulier merito dicta fuit... Unde et ipsa
nomen Evae mutavit non voce quidem, sed re : illa quidem omnes
generavit in mundum, ista in caelos; illa mater carnalis, ista
mater misericordiae; illa principium mortalitatis, ista principium
regenerationis (Mar., Q. XXIX, III, vol. 37, pag. 62).

2. COOPEKACIN EN LA OBRA DE LA REDENCIN.

Sobre la parte que tuvo la Virgen en la obra de nuestra re


dencin, lo mismo que sobre su maternidad espiritual, trs cosas
declararemos: primera: mas en gnral, el hecho mismo de la
eooperacin; segunda: la cooperacin que prest en la encarna
cin del Bedentor ; tercera : la parte que le cupo junto a la cruz
en que se consumaba la redencin.

Tambin el hecho de la cooperacin de la Virgen esta en fun


cin de su carcter de Segunda Eva. Beata igitur Maria, quid
quid Eva per culpam amiserat, rcupra vit per gratiam toti mundo
{Serm. in Annunt. II, I, 2, vol. 13, pag. 485). Por esto ella fu
adiutrix redemptionis, et angelorum numerum restauravit, sub
venit ruinae ante conspectum Domini,... et hominem lapsum re

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
536 J. M. BOVER

paravit et revocavit (Mar., Q. C


tambin qnien snbministr y a su
cin: Haec est theca thesauri p
in Filio Dei... Si enim... (Mt., 12
sauro cordis sui profert bonum : p
bonum in se habuerit, quae tantu
Si enim regnum eaelorum simile e
fert de thesauro suo nova et veter
magis matrifamilias, quae de thesa
vetera : et aeterna et humana et d
angelis et hominibus thesaurum
27, vol. 23, pag. 166 b). Si ella s
rescate, ella tambin contribuy a
cautivos: Ipsa enim non solum
vit, sed praedam totius generis h
Q. CLVII1, vol. 37, pag. 228). Qui
supremum de hoste triumphum r
vol. 37, pag. 274). Contribuye a i
la Virgen la diligencia personal
efecto, sola caritate Dei et prox
sibi per caritatem attraxit et prox
(In Luc. 10, 39, vol. 23, pag. 83
platione excedit Deo, sive in acti
est: virginitatis praeferens lilium,
et totum pro nobis impendens vir
vol. 22, pag. 65 b). Perdita est
Ipsa autem... sic quaesivit diligen
invenit, et regnum eaelorum reint
pag. 72 b). En conclusion Haec
propitiatur Dominas peccatoribus
Mas todo esto es todavia bastant
cion que prest la Virgen a la ob
su libre consentimiento a la enca
que ms ampliaraente dclara el
1 Asi punta Borgnet. Creemos que
otra manera: tam nova quam vetera et aeterna: et humana et divina:
pretium... .

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
LA MEDIACION UNI VERS AL DE LA SS. VIRGEN 537

Es muy varia la coopration que por medio de la encarnacin


prest la Yirgen a la obra de la redencin humana. Ante todo la
encarnacin es ya el comienzo de la redencin; ms an, es ra
dical y virtnalmente la misma redencin. Adhuc enim (Christns)
intra viscera conceptns, detraxit et abstulit spolia naturae nostrae...
Magnus praedator Christus, qni totum qnod possderai diabolns,
simul uno moraento traxit ad seipsnm (In Luc. 1, 31, vol. 22,
pag. 73a). (B. Virgo) excepit... illum, salntis auctorem, qni in
ipso matris hospitio salutem nostram est operatus {In Luc. 10, 38,
vol. 23, pag. 77). Haec misceri supernis civibus desiderat : et ideo
etiam familiarius visitatnr, salutatnr, confortatur et instruitur ab
ipsis de conceptu futuro, et de regno qnod in ea inchoatum est,
et per filium eins perfectnm {In Luc. 10, 39, vol. 23, pag. 83 b).
Yere enim utrus ille (Yirginis) hortus est, in quo ortus est flos
campi de radice Iesse, flos in quo tota refloruit salus nostra {In
Luc. 1, 31, vol. 22, pag. 73 b). Por esto, aunque ms no hubiese,
se justificaba ya la antisesis entre la Virgen y Eva. Aplicando a
la Virgen la parbola de la dracma perdida, dice el B. Alberto :
Invenisti gratiam... perditam ab Eva, a te qnaesitam. Ab Eva
quidem perditam : quia totius mundi gratiam originalem ipsa per
didit... A te autem qnaesitam diligenter invenisti... Mulier haec
beata Virgo est, quae in Eva perdidit dracbmam decimam,... et
accendit lucernam flamma deitatis, operiens in testa assumptae hu
manitatis,... donec inventam demonstraret drachmam (In Luc.
1, 30, vol. 22, pag. 70-71). Ms dice el B.Alberto M.: que la ine
fable blandura y. mansedumbre de Corazn que tnvo el divino Sal
vador, la Virgen fue quien se la dio : Mulier, quae non tam a
sexu, quam a sexus optima proprietate, mulier vocatur : quia mu
lierum est frangi mollitie pietatis, et ad nihil durum cor exhibere...
Haec enim... proprietate pietatis singularis... Heroem summum
emollivit et flexit a duritia qua adversabatur nobis, quando piis
lacrimis et devotione flexum molli carne induit; et sic ad pieta
tem emollivit, ut nulli penitus resisteret.... Et hanc mollitiem cor
pore molli, quod humanum est, praetendens, mansuetudine operis,
cordis et verborum exhibuit... Sic ergo nobis illum antiquitus du
rissimum, quem nullns tangere ausus fuit, mollitum et emollitum
exhibuit (In Luc. 10, 38, vol. 23, pag. 76).

36
*' Gregorianum - anno (1926), vol. .

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
538 J. M. BOVEE

No solo la encarnacin, sino tam


ngel fue ya principio de nuestr
tatione, Sancti Spiritus snperventi
tione,... salas nostra floruit, quan
Luc. 11, 27, vol. 23, pag. 170 b). C
lutis inchoatio, quae primo et pr
Virgini nuntiatur, et in ea et per
tur, recte incipit ab ave (Mar.,
Nulli pax in terra, sed omnia vae
praedicanda esset pax bominibus b
stirpis davidicae, ex cuius ave e
vae purgarentur... Anglus dixit
tans quod et Evam reducit ad be
vol. 22, pag. 57). Devotio accend
mediante beatissima Yirgine, perfec
et humana natura Deo abiecta et
angelum salutatur (Mar., Q. I,
Pero la fe que presto a la pala
miento que dio a la propuesta de D
cuales vincul y en cierta manera
sus planes de salud, fueron lo que
de su parte en la obra de la reden
sui vel de suo in hac operatione cu
dicimus quod duo : consensum vide
indubitatam promissae veritatis
En algunos textos dclara explicita
elementos. In ista salutatione p
cum, duo intenduntur. Unum, ut
matur; alterum, ut liberum arbitr
dendum et consentiendum inclinet
gloriosissimae Virginie inclinatur,
bilia maxime disponit fides, et m
(Mar., Q. CLXV, vol. 37, pag. 24
Ista maxime beata fuit, quae... f
reretur concipere... Credere aute
et tota devotione inniti credito. Ass
secundum verbum tuum; cogitand

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
LA MEDIACION UNIVERSAL DE LA SS. VIRGEN 539

tione autem quaesivit creditnm, qnando in oratione ad se trax


Verbum... Fides autem est... lumen quod locat in credentibus v
ritatem, et veritas in ipsis locata... Sic igitur beata quae cred
disti, quoniam de veritate eontemplando cum admiratione cog
tavit; plena fide, et veritati assensit, et hac caritate veritatis i
oratione devotissime quaesivit, et per conceptum invenit : per co
gnitionem in ipsa locata fuit, et per assumptionem carnis veritas
fuit locata in ipsa {In Luc. 1, 45, vol. 22, pag. 121 b). En otro
textos se concreta a exponer uno de los dos elementos, ora el con
sentimiento, ora la fe. Dominus volens ad nostram redemptionem
venire in mundum, dixit in consilio angelorum suorum {Ps., 59
11): Quis deducet me in Idumaeam? Kespondit Gabriel...: Fact
est, inquit, Yirgo Maria, quasi navis institoris... Cui Dominus
' Redeas ergo et dicas ei quod per eam volo deduci in mundum
Reversus vero anglus cum festinatione ad Yirginem, ait : Ave, gra
tia plena... Post consensum autem Virginie, Dominus statim in
travit in eam, quem ipsa suo tempore eduxit in mundum (Serm.
in Dom. V post Trin., I, 1, vol. 13, pag. 230). Terra nostra
quae ddit salutis fructum, aperta non est, nisi quod omnia int
riora eius occurrentia in consensum verbi angelici, peregrinum in
terra Dominum in gaudio susceperunt {In Luc. 10, 38, vol. 23
pag. 77 a). Panem quoque istum (Christum) ipsa confecit nobis...
Fermentum autem in hac eonfeetione fuit fides Virginie vera
{Mar., Q. CLXIV, vol. 37, pag. 243). Ipsa mater prius verbum
auditum corde concepit et portavit, quam in utero corporaliter con
ciperet, et ex beatitudine coneeptionis spiritualis causata est pe
modum congrui beatitudo maternitatis specialis... Fiat mihi se
cundum verbum tuum. Quasi dicat: Sicut verbum a te auditum
cordis devotione conceptum iam credo, ita concipiatur in utero
{In Luc. 11, 27, vol. 23, pag. 173 b). En el mismo sentido habi
dicho poco antes :. Christum beata Virgo corporaliter non genui
set, nisi prius Verbum aure cordis concepisset, et custodivisset, quas
gestans ipsum in cordis utero {In Luc. 11, 27, vol. 23, pag. 158 b
Por la fe y el libre consentimiento contribuy tambin la Vir
gen a la obra de nuestra redencin por razn del mrito que lo
acompan. Eius quoque maternitas sibi fuit in meritum ; qui
ipsa cum congruo merito fidei, spei et caritatis et suae excelle

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
540 J. M. BOVEK

tissimae humilitatis meruit fie


vol. 37, pag. 204). Dominus beatis
secundum quatuor gnra causarum
nostrae regenerationis post Deum,
quia illum nobis gennit, qui nos
gnere suis virtutibus de congruo m
pag. 209).
Complta y pone ms de relieve esta cooperacin de la Virgen
la conexin que sefiala el B. Alberto M. entre la encarnacin y
la cruz. Portavit... Virgo Mater infantem. Portavit et Simeon
senex... Portavit et crux morientem... Portaverunt multi... In
omnibus autem his portationum diversitatibus sola Yirgo portatum
suo infudit sanguine ; et sola erux infusa est sanguine Crucifixi...
Propter quod et sola Yirgo portans et sola crux pro sanctitate com
municati sanguinis Christi venerantur: Virgo scilicet, sanguine Fi
lium Dei infundens, et crux infusa sanguine Christi... Portavit
ergo Yirgo Christum, sicut arbor fructum, succum ministrans ad
fructus formationem, gemmata in fructus conceptionem, florens in
fructus promissionem, frondens in fructus defensionem, ramos ex
tendens in fructus portationem, soli de caelo se exhibens in fructus
formationem et maturationem (In Luc. 11, 27, vol. 23, pag. 169
170). Hoc est vestibulum quod (En., 40, 8-9) iuxta portam templi
praecipitur praeparari. Beata enim Yirgo porta templi ecclesiastici
est speciosa, iuxta quam vestibulum est uteri, in quo summus rex
et sacerdos sacris est indutus : in quibus pro nobis immolaturus ad
Deum accedat. Hoc est vestibulum, inter quod et altare plorant
saeerdotes et levitae, ad clementiam Dominum inclinantes. Quia
inter insignia pietatis uteri virginalis et crucis (in qua Dominus
immolatus fuit) supplicantes gratiam inveniunt divinae miseratio
nis (In Luc. 11, 27, vol. 23, pag. 168-169). Haec est terra
quae ad germinandnm Salvatorem Spiritu Sancto irroratur... Haec
est terra, in qua agricola Spiritus Sanctus exspectat fructum pre
tiosum : ... temporaneum in conceptu, serotinum in crucis redemp
tione (II., 169 a).
Para concluir este punto citaremos dos pasajes ms compren
sivos, que pueden servir de resumen. Propter quatuor, in mulie
rbus dicitur benedicta. Primo, quia serpenti non obaudivit... Se

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
LA MEDIACION UNIVERS AL DE LA SS. VIRGEN 541

cundo, quia opprobrium feminarum diluit et abstersit. Sfcut enim


Eva causa exstitit perditionis humanae: ita et Maria causa fuit
nostrae redemptionis... Tertio dicitur benedicta, quia per fructum
vitae, quem edidit suspendendum in ligno erucis, vitam restituit. Eva
namque per pomum vetitum, quod decerpsit ex arbore, et sibi et
universae parentelae suae mortem propinavit: Maria vero pretio
sum fructum ventris sui mundo edidit, qui pro salute generis hu
mani in patibulo suspensus fuit, et sic mortem fugavit ac vitam
restituit. Quarto dicitur benedicta, quia clave David, hoc est, per
Filium suum, paradisum aperuit. Sicut enim propter Evam para
disi portae clausae fuerunt : ita et per Mariam Yirginem sunt re
seratae (Serrn. in Annunt. I, IV, vol. 13, pag. 482). Dixit
autem Maria : illa enim illuminata illuminatrix quid diceret, nisi
quod mundo lucem pareret?... Quid vero stella orta ex lacob dicto
suo panderet,... nisi lucis aeternae radium sine omni sui corrup
tione mundum illuminaturum ? Quid autem amarum pro salute ge
neris bumani mare, nisi consolationem toti mundo profuturam?
Quid tandem Domina mundi, quae omnibus gubernationis ex sua
benignitate exhibet officium et subsidium defensionis, responderet,
nisi quod ad suorum pertinet defensionis praesidium et pruden
tiam gubernationis? Lumen enim mundi est... beata Virgo,
ostende igitur te illuminatricem, et per consensum tuum illumina
eos qui in umbra mortis sedent.,. Stellam te proba poli, ducens nos
ad portum tutum et quietum post tt tentationum iactationes. Nobis
enim in te lux nova oriri visa est, et sol novus in conceptu, et fons
parvus humilis gratiae tuae crevit in fluvium maximum... Cum enim
omnes in amaritndine essemus, tu quasi mare amarum amaritudi
nem omnium tuam fecisti {In Luc. 1, 38, vol. 22, pag. 112 a).

Mltiple fue tambin la cooperacin que presto la Virgen junto


a la cruz del Redentor a la redencin de los hombres. Conviene
analizar estos multiples elementos de la cooperacin de la Virgen,
que senala el B. Alberto M., para que entendamos con cunta
propiedad es llamada la Virgen cooperadora a la obra de la re
dencin humana.
Primeramente, la sangre de la divina victima, precio de nuestro
rescate, era sangre tomada de la Madr virginal : In cruce...

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
542 J. M. BOVER

portatus (Christus), de Virgine


Luc. 11, 27, vol. 23, pag. 171 a)
Pero adems ella con los dolor
los tormentos redentores de su
nitentium, per hoc quod est am
ipsius animam pertransivit gladiu
Luc. 2, 17, vol. 22, pag. 216
animam suam pro proximo non
sui et ipsum Filium pro proxim
priam animam dilexit ; et propr
obtulisset passioni propria volunt
cifixit cum Filio: et sic duas an
lectionis duplicavit {Mar., Eesp.
pag. 147).
Pero lo que ms importa es que estos dolores de la Virgen
fueron asociados a los tormentos del Redentor, por cuya comuni
cacin recibieron eficacia salvadora: Dignitates Eeclesiae intro
ductae sunt in servitium et ministerium. Beatissima autem Yirgo
assumpta est in salutis auxilium et in regni consortium ; ipsa enim
sola, ministris fugientibus, compassa fuit. Unde sola regni consor
tium obtinuit, quae laboris adiutrix fuit {Mar., QQ.XXXVI XLIII,
solutio ad praedicta, II, vol. 37, pag. 85-86). En otro pasaje,
ya en parte citado anteriormente, rsum el B. Alberto todos estos
elementos, y anade a ellos el fruto que con su colaboracin re
port la Virgen: Tempore vero passionis, ubi mater misericor
diae patri misericordiarum in operatione summae misericordiae af
fuit, et dolorem passionis secum sustinuit (nam ipsius animam per
transivit gladius), et, consors passionis, adiutrix facta est redemp
tionis ... Nomine autem Evae vocari non debuit, cum in re et ef
fectu contraria ei fuit per omnia. 111a enim damnavit, ista sal
vavit ;... illa gratiam perdidit, ista gratiam invenit ;... illa viro
suo occasio perditionis, haec viro adiutorium redemptionis ;... il
lam diabolus vicit per superbiam, ista vicit diabolum per huraili
tatem {Mar., Q. XXIX, III, vol. 37, pag. 62). Por fin en otro
pasaje se resumen los principales de estos elementos, y se anade
el mrito que con su compasio'n alcanz la Virgen : Hoc privi
legium quod dicitur communicatio passionis duo importt: fidem

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
LA MEDIACION UNIVERSAL DE LA SS. VIRGEN 543

crucifixi Dei et hominis, et per se passionem ex compassione p


tientis... Sola beatissima Yirgo tune fidem habuit et compassio
nem crucifixi Dei et hominis, et per se passionem ex compassione
patientis. Et sic sola fuit, cui datum est hoc privilegium, scilicet
communicatio passionis: cui Filius, ut dare posset praemium, v
luit communicare passionis meritum; et ut ipsam participem f
eeret beneficii redemptionis, participem esse voluit et poenae pas
sionis: quatenus sic fuit adiutrix redemptionis per compassionem, u
mater fieret omnium per recreationem ; et sicut totus mundus obliga
tur Deo per suam passionem, ita et Dominae omnium per compassio
nem (Mar., Responsio ad QQ. CXLVIII-CL, vol. 37, pag. 219)
Resumiendo, hallamos en la compasidn de la Virgen, si bien
de un modo dependiente y subordinado, todos los elementos de la
pasin dei Redentor. El elemento material remoto: dolorem pa
sionis sustinuit ; el elemento material prximo : consors passionis
passionem ex compassione patientis, el elemento formai de parte
de la Virgen, que fue la oblacin: duas animas obtulit ; el ele
mento formai de parte de Dios, que fue la acceptacin de esta com
pasion como instrumento de redencin : laboris adiutrix, adiutrix
redemptionis, assumpta in salutis auxilium, voluit communicar
passionis meritum, ut ipsam participem faceret beneficii redemp
tionis, la eficacia de su accin: salvavit, gratiam invenit, vici
diabolum , la obligation de todos los redimidos para con la Vi
gen: totus mundus obligatur Dominae omnium per compassionem
En suma, y estas expresiones lo compendian todo : ipsius animam
pertransivit gladius redemptionis peccatorum, patri misericordiarum
in operatione summae misericordiae affuit.

3. Intercesin actual de la Virgen en los cielos.

El B. Alberto M. considra la mediacin de la Virgen de un


modo anlogo a como los SS. Padres consideran generalmente la
mediacin de Jesu-Cristo. Jesu-Cristo, sin duda, en el cielo inter
cde por nosotros en cuanto hombre. Pero como la intercesin su
pone cierta subordinacin y dependencia, la cual tiene indudable
mente la humanidad dei Salvador respecto dei Padre celestial, por
esto los SS. Padres, deseosos de dar a Jesu-Cristo la mayor gloria

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
544 J. M. B0VER

que le corresponde y de enalte


segundo trmino lo que acaso p
insisten ms bien en presentar a
y supremo Senor de la gracia.
berto M., complacindose en con
la economia de la gracia como un
regia y soberana, pone menos d
No que la desconozca, muy al co
dar mayor realce a lo que le pa
Es que la intercesin es comn a
si bien la de los Santos est in
tercesin de la Yirgen, sola uni
cacisima en su poder, y necesar
sente orden de la divina provid
de la gracia y la plenitud desb
tenece a ella exclusivamente. A
Virgen es para el B. Alberto M. a
versalidad actual e individual, co
cuanto llevamos dicho. Basta re
labras tan categricamente exp
est gratia omnium quantum ad n
ad numerum transeunt per ipsiu
Esto supuesto, veamos ya lo q
la intercesin actual de la Virg
En su sermon segundo sobre
Propterea beata Virgo super om
ut pro peccatoribus quasi pia Med
de Assumt. Il, I, vol. 13, pag.
berto sobre la intercesin de la Y
y perenne. Segunda : que esta int
como a piadosa Medianera, que
su mediacin universal. Tercer
tivos titulos de su exaltacin sobre todos los coros de los n
geles. Segn esto, la Virgen desde su excelso trono de gloria
ejerce su oficio de piadosa Medianera intercediendo continuamente
por los hombres. Asi determinada, la intercesi de la Virgen e
evidentemente universal en su extension.

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
LA MDJACION UNIVERS AL DE LA SS. VIRGEN 545

Por otra parte es eficacisima: tan eficaz, que jams queda


frustrada. In beatissima Yirgine... fuit precum exauditio in
summo... Nam et illam Filius, nihil negans, honort (Mar.,
Q. CLXXXV, vol. 37, pag. 273). Pro aliis intercessio in ipsa in
summo fuit, quae pro omnibus Dominum placavit, et adhuc pro
nobis ipsi pectus offert et ubera ostendit (Mar., Q. CLXXXVI,
vol. 37, pag. 274). Ille enim qui legem ddit de honorandis pa
rentibus,... legem non dissolvit, sed observavit in matre... Audi
ergo nos, Yirgo beata; nam te Filius nihil negans honort (In
Luc. 1, 28, vol. 22, pag. 64 a). .
La conclusiu que pudiramos nosotros sacar, combinando todos
estos textos, la saca el mismo Beato cuando dice: Omnis...
sanctus exaltatur in ea per suffragii subventionem (In Luc. 10,
38, vol. 23, pag. 73 a).
A nosotros, no menos que conocer esta eficacia universal de
la iutercesin de la Virgen, nos interesa acogernos a ella. Por
esto frecuentemente nos exhorta a ello el B. Alberto M. : Bogate
ergo, carissimi, istam gloriosam Yirginem omni gratia plenam, ut
piis eius intercessionibus nobis aliquam portiuneulam gratiae et
gloriae a Filio impetrare dignetur (Serm. de Annunt. II, fin.,
yoI. 13, pag. 489). Ut autem Filius apud Patrem, et Maria apud
Filium pro nobis efficacius intercdt, bonum est ne aliquis no
strum vel Filium vel Matrem offendat (Serm. de Assumpt. II,
I, vol. 13, pag. 539). Bonum est... ut nos peccatores munuscula
nostra... per hanc fidelem naviculam nostro iudici praemittamus,
ut, cum venerimus, ipsum propitium inveniamus. Ipsa quippe op
time aget negotium nostrum (Serm. in Dom. V post Trin., I,
1, vol. 13, pag. 230).

Resumen y conclusion.

Como resumen de cuanto llevamos dicho, copiaremos dos ma


gnificos pasajes del B. Alberto M., que contienen los principales
elementos de la mediacin universal de la Yirgen Maria.
En el primero, comparando la Virgen a una fuente, dice : Per
foatem intelligitur Yirgo Maria... Per fontem quippe sordes la

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
546 J. M. BOVEE

vantur, aestuantes refrigerantar, s


gantur. Primo igitur B.Virgo t
quippe per efficacissimam interce
punctionem infundit et contrition
rum sordibus emundantur... B. V
diam et compassionem, ut quicum
ipsam imploraverit, eius meritis a
rum veniam consequetur. Sec
frigrt piis consolationibus omne
aestum patientes... Necessarium er
cervus desiderat ad fontes aquarum
ad Virginem benedictam. Terti
ministrt, quibus anima sitiens De
vult habere devotas lacrimas, ac
percutiat eam virga oris sui, id
tionis : et vere ipsa dabit aquas i
figurat illa petra, quam Moyses p
gissimae... Beata Virgo tamqu
tum Ecclesiae fluentis virtutum
diversiinode rigat hortum plantat
fideles in Ecclesia commorantes
fons dividitur, significant quadru
nem, qua beata Virgo quatuor ho
eorum desiderans et procurans. Pr
cundi sunt peccatores. Tertii sunt
divites et abundantes (Serm. in
pag. 559-560).
En el segundo pasaje se compa
de la manana y con la estrella d
stellis convenienter assimilatur, vid
marinae. Primo itaque compa
pavit enim beata Virgo in ortu s
xerat omnes fideles adventum Ch
stolantes... Et nota quod beata V
nomine Venus vel Lucifer appellat
sicut Lucifer diem et ortum solis
Virgo Maria Dei Eilium, qui ver

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
LA MEDIACION UNI VERS AL DE LA SS. V1RGEN 547

porali introitu praecessit in rnundum; immo et ipsa verum diem


et solem aeternum... profugatis tenebris perduxit in hune rnun
dum... Secundo, sicut Stella matutina... (est) calida et humida,
sic et beata Virgo fideliter invocata confert calorem pulchrae dilec
tionis. De primo dicitur (Eccli24, 24) : Ego, inquit, mater pul
chrae dilectionis. De secundo dicit (Ib., 24, 41-42) : Ego sicut aquae
ductus exivi de paradiso. Dixi: Rigabo horturn meum plantatio
num, et inebriabo prati mei fructum. Hortus plantationum est S. Ec
clesia, in qua plantae fidelium hominum sunt plantatae. Has au
tem plantas, ut eo melius proficiant, irrigat aquis gratiarum, quas
excipiens a Christo trausmittit omnibus fideliter ipsam invocantibus.
Et etiam quandoque tam copiose transmittit aquam devotionis in
corde suorum. amicorum, quod inebriantur... Utinam illa piaYirgo
sic nos aliquando inebriare dignetur ! Dicitur etiam beata Maria
Stella marina... Primo enim, sicut versus stellam illam, quae Stella
maris vocatur, semper nautae portum et viam considrant navigandi,
sic etiam beata Yirgo nobis in mari huius mundi constitutis ostendit
viam navigandi et portum caeli... Alleviato timor per spem ve
niae, convertit se... paenitentia ad matrem misericordiae, id est,
peccator fiducialiter incipit paenitentiam agere, pro eo quod crdit
et sperat Mariam matrem misericordiae paenitentem non abiieere,
immo paratam esse pro reis semper intercedere. Paenitentiam igitur
agentes ductu huius stellae, id est, ducatu Virginis propitiae, per
veniunt ad portum salutis aeternae. Kogemus, ergo, carissimi, hanc
gloriosam stellam, ut nobis in, praesentis exsilii peregrinatione con
stitutis, sic radios suae pietatis transmittat, ut radiorum ipsius du
catu quilibet nostrum in patriam perpetuae felicitatis perveniat
{Serm. in Nat. . M. V. III, II, vol. 13, pag. 564-566).
Terminemos con nna observacin, que a nuestro juicio es de
capital importaneia. Por todos estos textos, y por otros muchos
anlogos que pudiramos citar, se ve claramente que para el B. Al
berto M. la intervencin de la Virgen en la econoia de la gracia
dista mucho de haberse limitado a ser simplemente la madr del
Redentor. Segn l, la accin de la Yirgen en la gracia, ya por
su maternidad espiritual, ya por su cooperacin personal, consciente
y libre, en la obra de la reparacin humana, ya por su actual in
tercesin en los cielos, es directa e inmediata. Y aun sin determinar

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms
548 J. M. BOVER

estos titulos concretos reconoce l


esta intervention directa de la Y
vention adems, a la cual da l un
versal, sin excepcin algnna. Aho
que defendemos, cuando proclam
la Yirgen. Podemos contar, pues, a
Telogos que sostienen y proclama
gloriosa prerogativa de la excels
Pero hay ms todavia. Respecto
lo menos que podemos decir es
tiene decididamente. Y aun respect
Virgen, habla l a veces con cier
que es una piadosa creencia, y p
cuando habla de la mediacin un
con la frecuencia que los textos tra
habla como de cosa clara y de to
ni una sola vez, la menor atenua
cidas, como hemos podido observ
diacin universal de la Virgen pa
mente contenida en el depsito
necia a la fe universal de la Igles

Jos M. Bover,

This content downloaded from 104.236.131.78 on Thu, 16 Nov 2017 18:08:32 UTC
All use subject to http://about.jstor.org/terms

You might also like