Professional Documents
Culture Documents
* Makalenin orijinal knyesi: Ottoman Conquest and the Ottoman Military Frontier in
Hungary, Bla Kirly ve Lszl Veszprmy haz., A Millennium of Hungarian Military
History [War and Society in East Central Europe vol. XXXVII.; Atlantic Studies on
Society in Change No. 114.], (Boulder Co., 2002): 85-110.
c179C
c GBOR GOSTON C
1 Gbor goston, A hdolt Maarorszg (Budapete, 1992), 9-12; Halil nalck ve Donald
Quataert, haz., An Economic and Social History of the Ottoman Empire, 13001914
(Cambridge, 1994), 78; Pl Engel, Gyula Krist ve Andrs Kubinyi, Magyarorszg
trtnete 13011526 (Budapete, 1998), 148152, 238240.
c180C
c OSMANLIDA SAVA VE SERHAD C
c181C
c GBOR GOSTON C
c182C
c OSMANLIDA SAVA VE SERHAD C
c183C
c GBOR GOSTON C
c184C
c OSMANLIDA SAVA VE SERHAD C
c185C
c GBOR GOSTON C
kuzeyindeki Macar ve
kuvvetlerinin tahmini
vilayetindeki ulufeli
Budin vilayetindeki
Habsburg garnizon
Budin ve Temevar
kale efrad (+ tmar
Hrvat askerleriyle
geliri balananlar)
ulufeli kale efrad
Osmanl garnizon
Drava Nehrinin
vilayetlerindeki
(+ tmar geliri
balananlar)
kuvvetleri
Temevar
birlikte
says
Tarih
6 Tablo ksmen deiik verilerle ilk olarak Gbor goston, The Ottoman-Habsburg
Frontier in Hungary (15411699): A Comparison, Gler Eren vd. haz., The Great
Ottoman Turkish Civilization vol. I. Politics (Ankara, 2000) iinde, 291 [bu derle-
mede 8. makale]; Tablo 7.1 u makaleye dayanr: Gbor goston, The Costs of the
Ottoman Fortress-System in Hungary in the Sixteenth and Seventeenth Centuries,
Gza Dvid ve Pl Fodor haz., Ottomans, Hungarians and Habsburgs in Central Europe.
The Military Confines in the Era of Ottoman Conquest (Leiden ve Boston: Brill, 2000),
195228 [bu derlemede 9. makale]; Klra Hegyi, The Ottoman Military Force in
Hungary, Gza Dvid ve Pl Fodor haz., Hungarian-Ottoman Military and Diplomatic
Relations in the Age of Suleyman the Magnificent
c186C
c OSMANLIDA SAVA VE SERHAD C
c187C
c GBOR GOSTON C
c188C
c OSMANLIDA SAVA VE SERHAD C
9 BOA, MAD 106, vrk. 2r-22v; BOA, DBM UYH 17082; BOA, DBM BDH 16728,
16729.
10 lhan ahin, Tmar Sistemi Hakknda Bir Risale, EFTD 32 (1979): 909910.
c189C
c GBOR GOSTON C
c190C
c OSMANLIDA SAVA VE SERHAD C
c191C
c GBOR GOSTON C
c192C
c OSMANLIDA SAVA VE SERHAD C
c193C
c GBOR GOSTON C
durum ok srmedi. Daha 1566 gibi erken bir tarihte baz kalelerin
takmlarnn mevaciblerini ge aldklarna deinilmektedir. Ba-
dad vilayeti ise 1566 itibariyle zaten mali ak veriyor ve komu
Halep vilayetinden yaplan havalelerle desteklenme mecburiyeti
douyordu.17
Ele geirilmi topraklarda devr-i sabkn ynetici ricaliyle
Osmanl yetkililerinin sergiledikleri ortak idare manasna gelen
kondominyumun varl serhat mntkasnn bir baka tipik husu-
siyetiydi. Osmanl kondominyumu zemine ve zamana gre belirgin
farkllamalar gstermekle beraber idari, yarg ve vergi tahsili gibi
alanlar muhteva edebilmekteydi. Osmanllar ilk balarda Macar
soylularnn Osmanl elindeki topraklarda vergi salma ve yarg
umuruna ilikin faaliyetlerine rza gstermeseler bile kurulu askeri
denge ve hepsinden nemlisi, Kraliyet Macaristannn gl garni-
zon kuvvetleri bu iki hususiyetin hkm srmesini zorunlu kld.
Bylece ikili vergi ve yarg gndelik hayatn uygulamalarndan
oldu.18 te yandan unutulmamaldr ki benzer kondominyumlar Os-
manllarn tam anlamyla alp merkezi topraklarna katamadklar
blgelerde de bir mddet iin grlmler ve buralarda sabk rical
konumlarn ve silahl glerini korumulard. Buna dair rnekler
Balkanlar, Dou Anadoluyu ve Arap vilayetlerini iermektedirler.
kili vergilendirme Dou Anadolunun Trkmen ve Krt beylerinin
vergi toplad yurtluk-ocaklk sancaklarda da var olmutu. Ayn
blgede baka bir tr mevrus sancak olan hkmetde yerel airet
reisleri kanun ve dzeni srdrmekle sorumlu olup vergi topla-
maktaydlar. Osmanl ncesindeki mlkiyet hakk trleri ve vergiler
de yeni devirde korunmutu. Yerel rf ve adetler birok alanda
hala geerliydi ve Osmanl vergi usul dahi gemiten sregelen
vergi sistemleriyle uyumlu hale getirilmekteydi. Misalen, Dou
Anadoluda Osmanllar farkl mddetler iin Akkoyunlu, Dulka-
dir ve Memlk hanedanlarnn vergi sistemlerini srdrmlerdi.
c194C
c OSMANLIDA SAVA VE SERHAD C
19 Ayrntlar iin bkz., goston, The Costs of the Ottoman Fortress-System in Hungary
in the Sixteenth and Seventeenth Centuries, 210228 ve goston-Obroni, A tizenhetik
szzad trtnete, 112117.
c195C
c GBOR GOSTON C
20 Bu eski grler iin bkz., Gyula Kldy-Nagy, Szulejmn (Budapete, 1974), 178179
ve Perjs, Fall, ayn yer.
c196C
c OSMANLIDA SAVA VE SERHAD C
c197C
c GBOR GOSTON C
c198C
c OSMANLIDA SAVA VE SERHAD C
c199C
c GBOR GOSTON C
25 Tibor Gyry, Morbus hungaricus (Budapete, 1910); Hans Zinsser, Rats, Lice and
History (New York, 1960), 162-171, 202-205.
c200C
c OSMANLIDA SAVA VE SERHAD C
26 15. ve 17. asrlar arasndaki dnemin demografisi ve kaynaklar iin bkz. Jzsef Kovacsics
haz., Magyarorszg trtneti demogrfija, 8961995 (Budapete, 1997) iindeki
Andrs Kubinyi, Gza Dvid, Vera Zimnyi ve Terz Oborninin makaleleri; ayrca
bkz., Gza Dvid, Studies in Demographic and Administrative History of Ottoman
Hungary (stanbul, 1997).
c201C
c GBOR GOSTON C
c202C