You are on page 1of 52

CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno

Informazionia.a.20082009

Lezioni 1213marzo10:3012:30Elettromagnetismo
1921marzo10:3012:30Ottica

Laboratorio(IIpianoedificioU1)
turnoAilgioveddal26marzoorario8:3012:3013:1517:15
26marzo2162330aprile7142128maggio411giugno
turnoBilvenerddal27marzoorario8:3012:3013:1517:15
27marzo391724aprile8152229maggio512giugno

gruppidimassimo3personeesprimereeventualepreferenzagiovedi'/venerdi'
notificarevincolilavorativi/sovrapposizioneconcorsi

Esami
verificaintermedia78maggio
primoappello1819giugno


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno

IscrizioneefrequenzasonoOBBLIGATORIillaboratoriosostenutoda
finanziamentiperiltutoringmessiadisposizionedellaRegioneLombardiasui
fondiSocialiEuropeinecessarioiscriversifornendo:nome,cognome,numerodi
matricolaecodicefiscaleecomunediresisdenza.
Lafrequenzacertificatadafirme(dientrataediuscita)raccoltesulregistro.

Sitowebdellaboratorio

http://moby.mib.infn.it/~labdida/doku.php?id=laboratorio_ii_fisica:home

materialedidattico
schededelleesperienze(sonoinpreparazioneschedenuove)

schedetecnichedellastrumentazione


EsperienzediElettromagnetismo

1 esperienzecircuitiinCorrenteContinua
2 esperienzecircuitiinCorrenteAlternata
3 misuraelettromagneticadellavelocita'dellaluce

dalsitopotetescaricareledispense
DALEGGERE!!!


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Richiamidielettromagnetismoelettrostatica

1leggediCoulombF= 1 q1q2
4 0 r2
2campoelettrico F=qE

laforzacheagiscesuunacaricaq
e'proporzionaleallacaricastessa

3principiodisovrapposizione

4lavoroforzaelettricanondipendedalcammino

laforzaditipoconservativosipuo'definireilpotenziale
L(AB)=q*(VAVB)
ilpotenzialedefinitorelativamenteaunpuntodiriferimento


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Richiamidielettromagnetismoiconduttori

1unconduttoreunmaterialechepossiedeuncertonumerodielettronicapacidi
muoversiliberamente

2all'internodiunconduttoreisolatoilcampoelettricosemprenullo
quandounconduttorepostoinuncampoelettricolecarichealsuointernosi
ridristibuiscono,muovendosipereffettodelcampoelettricoesterno,inmodotaleda
annullareilcamporisultanteinterno

+
+
+
+
+

3seaicapidiunconduttorefiliformevienemantenuta,conunopportunodispositivo,
unadifferenzadipotenziale(ddp)costante,lecaricheall'intenrodelconduttoresi
spostanoperportarsiversoilpuntoapotenzialeminoredandoluogoadunacorrente


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Richiamidielettromagnetismolacorrente

I =intensita'dicorrente[Ampere]
=quantita'dicaricacheattraversaunasezionedelconduttorenell'unitditempo

LeggidiOhmconduttoriohmici

IleggediOhm:definiscelaresistenza V=IR
l
IIleggediOhm:aresistenza R=
S S

=resistivitdelconduttore
l=lunghezza
S=sezione resistore

http://it.wikipedia.org/wiki/Resistore

CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Resistoricommerciali
Iresistoriavaloreresistivofissoperapplicazionineicircuitielettronicisipresentanonellaversionepi
comunecomepiccolicilindricondueterminalimetallicichiamatireofori,adattiperessereinseritiin
circuitistampatiesaldatiastagno(Inpassatosisaldavaconunalegastagnopiombo;dopo
l'introduzionedellanormativaRoHSilpiombovietato).Ivaloridiresistenzaetolleranzasonocodificati
mediantebandecoloratementreneiresistoriconpotenzesuperioriai2Wilvaloreindicatoperesteso.
L'elementoresistivorealizzatodepositandosullasuperficiedelcilindrounostratodilegametallica,
ossidimetalliciocarbone,successivamenteincisoalaserconandamentoelicoidaleperottenereil
valorevoluto.Questotipodilavorazioneconferiscealresistoreunacomponenteinduttiva,ininfluentein
applicazioniabassafrequenzamadidisturboallefrequenzeelevate.Perapplicazioniinaltafrequenza
sonopreferitiiresistoriantinduttivi,realizzaticomprimendounamisceladipolvericompositeeresine,a
formareuncilindrocondimensionisimiliairesistoriastrato(oiresistoriSMD,vedipiavanti).

http://it.wikipedia.org/wiki/Resistore

CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Richiamidielettromagnetismolaf.e.m.

ungeneratoreundispositicocapacedimantenereunad.d.p.nonnullaaicapidiun
conduttorequestad.d.p.nascepereffettodiuncampononelettrostatico(dettocampo
elettromotore)eddettaforzaelettromotrice(f.e.m.)

laf.e.m.lad.d.p.cheilgeneratorefornisceacircuitoaperto,questadifferiscedallad.d.p.
aicapidelgeneratoreacircuitochiusoperchungeneratorecaratterizzatodauna
resistenzainternapiccolamanonnulla

R
f.e.m.=Ir+IR I

r
CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Domande

domanda1perchnelcircuitononcomparelaresistenzacorrispondenteai
cavicheusopercollegareilgeneratorealmioresistore???

icavetticheutilizzeremoinlaboratoriopercollegareivaricomponentielettronici
sonodirameedhannodiametro=2mm2elunghezzadi0.51mlaresistivitdelCu1.76Ohmcm

domanda2attraversounresistorepossofarescorrerequalsiasicorrenteiovoglia?

lacorrentescorrendoinunconduttoreda'origineaunadissipazionedipotenzaP=I2Rquindi....


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
RichiamidielettromagnetismoiPrincipidiKirchhoff

IPrincipio>conservazionedellacarica
I4
lasommaalgebricadelleintensitdicorrentenei I5
ramifacenticapoallostessonodonulla.
I1 I3
Ii=0
I2

IIPrincipio>ognipuntositrovasempreadunpotenzialedefinito

lasommaalgebricadelletensionilungounalineachiusa
(conilsegnoappropriatoinfunzionedelverso
dipercorrenzadellamagliastessa)pariazero,
ovverolasommadellecadutedipotenzialee'pari
allaf.e.m.applicata


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Richiamidielettromagnetismolaresistenzaequivalente

1combinazionediresistenzeinserie
R1 R2 R3 R4 R5
applicoleleggidiKirchoff:
lacorrentechescorreattraversoleresistenzelastessa
Vi=RiI
lasommadellesingolecadutedipotenzialeugualeallacadutadipontezialesullaserie
V= Vi= RiI

possodefinireunaresistenzaequivalentetalepercuiaparitdipotenzialeapplicato
viscorrelastessacorrentechenellaserie

Req= Ri

laresistenzarisultantesempremaggioredelvalorediciascunaresistenza
resistenzemoltopiccolerispettoallealtrepossonoesseretrascurate


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Richiamidielettromagnetismolaresistenzaequivalente

R1
2combinazionediresistenzeinserie R2
I
applicoleleggidiKirchoff:
laddpaicapidelleresistenzelastessa R3
V=RiIi
R4
lasommadellecorrentiugualeallacorrentetotale
I= i= V/Ri V

possodefinireunaresistenzaequivalentetalepercuiaparitdipotenzialeapplicato
viscorrelastessacorrentechenellaserie

1/Req= 1 / Ri

laresistenzarisultantesempreminoredelvalorediciascunaresistenza
resistenzemoltograndirispettoallealtrepossonoesseretrascurate


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
StrumentidiMisura:ilmultimetrodigitale

Ilmultimetrodigitalepuessereutilizzatoperlamisuradi
variegrandezzeelettriche.Essoprovvistodi

selettore:
percambiarelagrandezzadamisurare;
percambiareilfondoscaladimisura;

displaydigitale:perlaletturadelvaloremisurato

connettoridiingressoecavetti:percollegarelo
strumentoall'elementosucuifarelamisura.

Grandezzefondamentalichesimisuranosono
correnti(CCeAC),differenzedipotenziale(CCeAC)
resistenzaelettrica,avolteanchecapacit.


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
StrumentidiMisura:ilmultimetrodigitalefunzionamentocomevoltmetro

RV

Ilmultimetroutilizzatocomevoltmetrovaconnessoaipuntitraiqualisivuole
misurarelad.d.p.Essorisultaesserecosdispostoinparalleloalramodatestare.

Ilvoltmentroaifiiedelcircuitoassimilabileaunaresistenza:lasuaresistenzainternaRV
che,percostruzionemoltogrande(~110MOhm).
Questoconsentedinonalterarelecaratteristichedelcircuitoinesame,almenofintantoche
laresistenzaequivalentedelramodatestaremoltominoredellaresistenzainternadel
voltmetro.


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
StrumentidiMisura:ilmultimetrodigitalefunzionamentocomeamperometro

RA

Ilmultimetroutilizzatocomevoltmetrovaconnessoinmodochesiaattraversatodalla
correntedamisurare.Essorisultaesserecosdispostoinseriealramodatestare.

L'amperometroaifinidelcircuitoassimilabileaunaresistenza:lasuaresistenzadiinterna
RA che,percostruzionemoltopiccola(~110Ohm).

Questoconsentedinonalterarelecaratteristichedelcircuitoinesame,almenofintantoche
laresistenzaequivalentedelramodatestaremoltomaggioredellaresistenzainternadel
voltmetro.


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Misuradiresistenze:metodoVoltAmperometrico

IlmetodoVoltAmperometricoconsistenelmisurarelaresistenzadiunelemento(o
laresitenzaequivalentediunapartediuncircuito)attraversolamisuradellacorrenteI
edellad.d.p.V.

Occorrequindidisporreilvoltmetroinparalleloalramodamisurareel'amperometroin
serie.Ungeneratoredeveessereutilizzatoperl'alimentazionedellacorrente.

Lacombinazionedelleduequantitmisurate,tramitelaleggediOhm,forniscela
resistenzaincognita:
R=V/I

Loschemamigliorediconnessionedivoltmetroedamperometrodipendedalvaloredella
resistenzadamisurareR.OccorreinfattiassicurarsichelatensioneVmisuratasia
esattamentelad.d.p.aicapidiRechelacorrenteImisuratasiaquellachescorre
attraversoR.


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno

CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno

CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Fareunamisura...qualchesuggerimento

1domandatevicosadovetemisurare,disegnateilcircuitochevoletecostruiresegnando
esplicitamentetuttiglielementi(inclusequindilaresistenzainternadeglistrumenti)

2costruiteilcircuitoriducendoalminimoilnumerodicavettiefilielettriciutilizzati

3sceglietequaliparametrimisurareerisolveteilcircuitoinfunzioneditaliparametri

4sceglieteopportunamenteglistrumentidimisuratenendocontodellelorocaratteristiche
(resistenzainterna,range,sensibilit...)inmododasfruttarlialmeglio

5verificatesel'errorediinserzionedellostrumentoeffettivamentetrascurabile
(lopotetefaresucartamainalcunicasianchesperimentalmente)

6seavetedubbisulfunzionamentodiunostrumento...nonvietatochiedereeleggere
ilmanuale,tuttelecaratteristicheprincipalieilimitidiutilizzodiunostrumentosono
riassuntenelsuomanuale!


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
SchedaEsperienza:CIRCUITI1

Domande

conlemisurechefatesieteingradodi
verificarelavaliditdellaleggediOhm?
concheaccuratezza?
cosainfluenzamaggiormenteglierrori
nellevostremisure?
sieteingradodifareunamisurapiprecisa
dellatolleranzaindicatasullavs.resistenza?
aveteadisposizioneunmultimetropalmare
eunodabancochehannodifferentesensibilit
erangedimisura,inbaseaqualicriteriliavete
dispostiamisurareIeV?


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
SchedaEsperienza:CIRCUITI1+2


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Note:lamisuradelpotenziale

ilpotenzialeelettricodefinitoamenodiunacostante,vatuttobenesemisurosempre
cadutedipotenziale(d.d.p.)traduepunti,masevogliodefinireilpotenzialedevodefinire
unasistemadiriferimento

acosaassocioilpotenzialeV=0?

ilriferimentousualmentelaterraindicataconisimboli

tramiteillorocavodialimentazioneglistrumentisonocollegatiallamessaaterra
dell'impiantoelettricodell'edificio,questoingeneraleconsentediavereunpuntodi
riferimentoequipotenzialefisso

laterraidealeunconduttore(cometaleequipotenziale)chenonvariailsuopotenziale
quandoassorbedellecaricheelettriche...deveperciessereunconduttoreacapacit
alta


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Richiamidielettromagnetismolacapacit

inunconduttoreisolatoilrapportotracaricaepotenzialecostante,questorapporto
unaproprietdelconduttoredettacapacit

C=Q/V (dovesiassuntoperconvenzioneV=0all'infinito)

lacapacitdimisurainFarad=Coulomb/Volt

N.B.1Faradunacapacitenorme!!!

ilcondensatoreunsistemadidueconduttoriaffacciatitracuisiabbiainduzione
completainquestocasosihaC=Q/VdoveVe'lad.d.p.tralearmature


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Richiamidielettromagnetismoicondensatori

condensatorepiano C= 0S/d
condensatorecilindricoinfinito C= 0S/d=2 0S/(R2/R1)
condensatorecilindricofinito C=2 0l/(ln(R2/R1)

condensatoriinparallelo condensatoriinserie

Ceq= Ci Ceq=( 1/Ci)1


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Caricaescaricadiuncondensatore

ilcondensatorevienecollegatoalgeneratore
p.esunapila,ilcondensatoresicaricafinchlesue
armaturenonsisonoportateallostessopotenziale
delgeneratore.Inogniistantevale:

V0=IR+Q/C
Q= Idt

V0=dQ/dtR+Q/C
dQ/(CV0Q)=dt/(RC)

=RCcostanteditempodelcircuito


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Caricadiuncondensatore
A
VAVB
V0
1.2

VC
B
1

0.8

0.6

VR=IR
0.4

0.2

0
0 1 2 3 4 5 6 7 8

quivienechiusoilcircuitolatensioneVAVBsiportaalvaloreV0
passacorrentenelcircuito,lacorrenteproporzionaleaVResiporta
esponenzialmentea0

CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Scaricadiuncondensatore

V0
1.5

VC
1

0.5

0.5

1
VR=IR

1.5
0 1 2 3 4 5 6 7 8

quivieneapertoilcircuitoilcondensatoresiscarica,lad.d.p.aisuoicapisi
portaa0lacorrentecircolainsensoinverso


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Caricaescaricaconsecutive
VC

A VR=IR

B
1.5

0.5

0.5

1.5
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

chesuccedesesiapreilcircuitoprimacheilcondensatoresia~completamentecarico?
eseinvecediaprireechiudereilcricuitosiinvertelapolarit?


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
invecedimontareuninterruttoresulns.circuitoutilizziamoungeneratoredifunzioni

questounostrumentocheproduceunatensionealternatacondiversepossibili
formed'onda,quellaquadrataemulalasituazionediuncircuitochesiapreesichiude

questoproduceunfenomenodicaricaescaricadelcondensatorechepossovisualizzare
conunoscilloscopio

unostrumentocheconsentelavisualizzazionedell'andamentodellatensioneaicapidi
uncircuito

visalizzatasull'oscilloscopiosenepudeterminarelacostanteditempo(siprelevanocoppie
V,tchepoisiinterpolanolinearmentepassandoailogaritmi)



CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Richiamidielettromagnetismol'induttanza

lavariazioneneltempodelcampomagneticoconcatenatoconuncircuitodorigine
aunaf.e.m.secondolalegge

f.e.m.=d(B)/dt

lacorrentechecircolainuncircuitodorigineessastessaaduncampomagnetico,e
lavariazioneneltempodellacorrentedorigineaunavariazionedelflussodelcampo
magneticoquindiseesisteunflussoconcatenatoconilcircuitoesisteunaf.e.m.auot
indotta

f.e.m.=d(B)/dt=d(B)/dIdI/dt=LdI/dt

l'induttanzaunacaratteristicaintrinsecadiuncomponenteelettronicocoscomedi
uncircuito,simisurainHenry=Vs/A


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Richiamidielettromagnetismoleinduttanze

tipicamenteunfiloavvoltopiu'volteattorno
adunnucleocentrale
...
quindiquestocomponentecaratterizzato
dalsuovalorediLmaanchediR!!!

induttanzeinparallelo induttanzeinserie

Leq= Li

Leq=( 1/Li)1


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Caricaescaricadiun'induttanza

l'induttanzavienecollegataalgeneratore
p.esunapila,quindipassacorrente.Ilpassaggio
dellacorrenteproducenell'induttanzaunaf.e.m.
checontrastalaf.e.m.delgeneratore

V0=IR+LdI/dt

=L/Rcostanteditempodelcircuito


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
CircuitoRLC

peranalogiaconl'oscillatorearmonicosmorzatosipuscrivere

scopodelleesperienzesara'determinareiparametricaratteristicidelcircuito

=R/(2L)

02=1/(LC)


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
=R/(2L)

02=1/(LC)


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
=R/(2L)

02=1/(LC)


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
=R/(2L)

02=1/(LC)


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Segnaliincorrentealternata

ilgeneratoredifunzioniproduceunatensionevariabileneltempo
forma,temporizzazione,ampiezzaeoffsetdelsegnalepossonoessereprogrammate

ilsegnaleinuscitae'fornitotrapincentraleearmaturaesternadelBNC
l'armaturaesternaconnessaallamassa!!

l'impedenzadiuscitaperins.strumenti50o600Ohm
asecondadellostrumentosuldisplaysegnatal'uscitaacircuitoapertooquellasu50Ohm


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Cavocoassiale

ilgeneratoredifunzioniel'oscilloscopioutilizzanocavidiconnessioneditipo
coassiale
l'esternodelcavo(lacalzadiramecheavvolgeilfilocentrale)vienemesso
incollegamentoconlaterradellostrumento(inquestomodouncavoun
consendatorecilindrico)

questicavisonocomunementechiamatiBNC
icavicheusiamoinlaboratoriosonoRG58,essisonocaratterizzatidaunacapacitverso
massaparia100pF/m,


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Oscilloscopio

haimpedenzadiingressomoltoalta(comeilvoltmetro,pernonalterarelamisura)cherisulta
messainparalleloaunacapacit

iningressoaccettaunsegnaleportatodauncavocoassiale:effettuandoilcollegamentotra
ilvostrocircuitoel'oscilloscopiometteteamassailpuntodelcircuitoacuicollegato
l'esterno(lacalza)delcavocoassiale

oscilloscopio
cavoBNCdicollegamento
ROSCCOSC
circuito
datestare
Ccavo


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
SchedaEsperienza:CIRCUITI56
Parte1misuredicircuitiRCeRLincorrenteimpulsata

VR


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
conquestadisposizionedelcircuitoleggetelacadutadipotenziale
sullaresistenza

ilgeneratoredifunzionivamessoinmodalitondaquadra VR
primadicollegarloalcircuitoguardatelaformad'ondache
stateproducendoutilizzandol'oscilloscopio

unaprimavalutazionedi lapoteteaverecalcolandoil
temponecessarioalsegnaleperpassareda10%al90%

Domande

haimportanzal'impedenzadiuscitadelgeneratoredifunzioni?
sescambiatecapacitderesistenzaottenetelastessacosa?
assumendonotaRconcheprecisionepotetecalcolareC?quantopesal'erroresuR?


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Richiamidielettromagnetismosegnaliincorrentealternata

quandouncircuitosottopostoaunatensionesinusoidalecosasuccede?

siaV=V0sin( t)

perlaresistenzasiha V0sin( t)=RI0sin( t)cioV0=RI0

perlacapacitsiha V0sin( t)= Idt/C


lasoluzionedeveesseresinusoidaleconlastessafrequenza
cioI0sin( t+ )siottieneche
V0=1/( C)I0 =/2

perlacapacitsiha V0sin( t)=LdI/dt


lasoluzionedeveesseresinusoidaleconlastessafrequenza
cioI0sin( t+ )siottieneche
V0= LI0 =+/2


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Richiamidielettromagnetismosegnaliincorrentealternata

avendoachefaresoloconresistenze,capaciteinduttanzevalesemprecheaunad.d.p.
sinusoidalecorrispondeunacorrentesinusoidaledellastessafrequenza

risultautileepraticoutilizzareilformalismocomplesso

V=V0sin( t) V=V0exp[i( t)]


I=I0sin( t+ ) I=I0exp[i( t+ )]
dovelequantitchehannosensofisicosonolaparterealediciascunaespressione
siintroducel'impedenzacomplessaZ=R+iX(Xlareattanza)

perlaresistenzaZ=R
perlacapacitZ=1/i C
perl'induttanzaZ=i L

lesoluzionidell'eqcomplessaportanoalcorrettorisultato(interminidiI0e ) e
sipreservailformalismoutilizzatoperleCC


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Richiamidielettromagnetismosegnaliincorrentealternata

sihache

V0=|Z|I0=sqrt(R2+X2)I0

tg = X/R

poivalgonoleleggidiKirchoff,eleleggidicomposizionedelleimpedenzeinserieein
parallelo:

impedenzeinserie

Zeq= Zi
impedenzeinparallelo

Zeq=( 1/Zi)1


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Strumentidimisurasegnaliincorrentealternata

Quandosimisuranotensioniocorrentivariabilineltempoglistrumentisicomportano
inmododifferente.

Imultimetrieffettuanodellemedietemporali(vaportatoilselettoreincorrispondenza
diACenonpidiDC)restituentoivaloriefficaciperintensitdicorrenteetensione.

Perunsegnalesinusoidale,p.es.ditensione,sidefiniscono:

V=V0sin( t)

Vpp=2V0

Veff=V0/2
questailvalorequadraticomedioottenuto
integrandolasinusoidesulperiodo,ilvalore
cherestituisceilmultimetro

Peraldisopradiunacertafrequenzalarispostadelmultimetrononpiaffidabile....


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
SchedaEsperienza:CIRCUITI34
Caratterizzazionedellarispostadelmultimetro


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
SchedaEsperienza:CIRCUITI34
MisuradiimpedenzeinCA

VA VB


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
MisuradiimpedenzeinCAmetodovoltamperometrico

VA VB


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
MisuradiimpedenzeinCAmetodovoltamperometrico

VA VB


CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
MisuradiimpedenzeinCAmetododeifasoriperlamisuradellafase

Nellarappresentazionecomplessaognigrandezzarappresentatadaunnumero
complessochepuesserequindiassociatoadunvettoredelpianocomplesso.

led.d.p.aicapidiciascuncomponentesono
VL

resistenza VR=IR
induttanza VL=Ii( L) VL+VC
capacit VC=Ii1/( C)

VR
considerandolarappresentazionediquestivettorinelpianocomplesso
VC
losfasamentotracorrente(lacorrenteinfaseconVR)
elad.d.p.aicapidiLC=VL+VC
siricavadallaleggedicomposizionedeivettori

VeffLC VeffR
|VL+VC| L1/( C) V
tan
|VR|
=
R
= effLC

VeffR
~

=
CorsodilaureainFisicaLaboratoriodiFisicaIIanno
Misuradellosfasamento:metododell'ellissi


Richiamidielettromagnetismofunzioneditrasferimentodiuncircuito

secondoilteoremadiFourierognifunzionematematicaragionevolmentecontinuapu
essereespressacomesommadifunzionisinusoidaliconopportunicoefficienti

daquestosenericavachesesiconoscelarispostadiuncircuitoadunsegnalesinusoidale
difrequenzaarbitraria,allorasenepuricavarelarispostaadunsegnalequalsiasi

Vin Vout

lafunzioneditrasferimentodiuncircuitoe'definitacome

|H( )|=V ( ) /V ( )
outpp inpp

( )=fasediVoutrispettoaVin

You might also like