Αστοχίες ελαφρών κατασκευών

λόγω διογκουµένου εδάφους

Συντάκτες: Ι. Χριστοδουλιάς, Γεωλ.. MSc Eng

Χρ. Γιάνναρος1 Π-Μ, MSc Eng, του ΚΕ∆Ε.

Η εργασία αφορά την διερεύνηση των διογκούµενων αργίλων στη Ελλάδα και
παρουσιάστηκε προ ετών σε διεθνές Γεωτεχνικό συνέδριο στο Παρίσι.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται δοµικές αστοχίες διαφόρων τεχνικών έργων
οφειλόµενες σε διογκούµενο αργιλικό έδαφος. Γίνεται διάκριση µεταξύ κτιρίων και
επιχωµάτων κατασκευασµένων από διογκούµενα εδαφικά υλικά. Εξετάσθηκαν πέντε
τεχνικά έργα και προσδιορίστηκε ο µηχανισµός διόγκωσης του εδάφους, τόσο µε
µετρήσεις στο ύπαιθρο, όσο και µε εργαστηριακή διερεύνηση. Με βάση τα συµπεράσµατα
που προέκυψαν από την έρευνα προσδιορίσθηκαν τα ληπτέα µέτρα αποκατάστασης.

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η διερεύνηση των διογκούµενων εδαφών και του ρόλου που παίζουν στα τεχνικά έργα
βρίσκεται τα τελευταία χρόνια στην κορυφή του ενδιαφέροντος των Γεωτεχνικών σε
παγκόσµια κλίµακα.

Πρόσφατα έχει αρχίσει και στην Ελλάδα ο εντοπισµός και η διερεύνηση των εδαφών
αυτών µε βάση την διεθνή εµπειρία στον τοµέα αυτό. Έχει διαπιστωθεί ότι τα διογκούµενα
εδάφη είναι διάσπαρτα τόσο στην ηπειρωτική χώρα όσο και σε διάφορα νησιά. Η
προέλευση τους συνδέεται µε ιζήµατα αργίλου, τα οποία συγκεντρώθηκαν σε γεωλογικές
λεκάνες κατά την περίοδο του Νεογενούς και του Τεταρτογενούς. Η ύπαρξη τους σε
συνδυασµό µε τους κλιµατολογικούς κύκλους της χώρας µας, ξηρασία το καλοκαίρι, πολύ
βροχή το χειµώνα και την άνοιξη (σχήµα 1) ενεργοποιούν ορισµένα διογκούµενα ορυκτά
της αργίλου και προκαλούν απρόβλεπτες ζηµίες στα τεχνικά έργα (σχήµατα 2 και 3).

Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν επίσηµες προδιαγραφές για την έρευνα της διογκούµενης
αργίλου και οι ερευνητές ακολουθούν δικά τους προγράµµατα και κανόνες, βασιζόµενοι
είτε σε προηγούµενη εµπειρία τους είτε στη διεθνή βιβλιογραφία. Μέχρι πριν µερικά
χρόνια οι γνώσεις για την διόγκωση του εδάφους ήταν περιορισµένες, µε αποτέλεσµα
οδικά επιχώµατα, αυτοκινητόδροµοι, σιδηροδροµικά επιχώµατα αλλά και οικίες να
κατασκευάζονται είτε επάνω σε τέτοια εδάφη είτε µε χρήση υλικών από τέτοια εδάφη.

1
Ο Χάρης Γιάνναρος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1950. Μετά την αποφοίτησή του από την Σχολή Πολιτικών
Μηχανικών του ΕΜΠ (1973) µετεκπαιδεύθηκε στο Birmingham της Αγγλίας όπου έλαβε MSc στην
Εδαφοµηχανική. Από το 1980 εργάστηκε στο ΚΕ∆Ε, (ΥΠΕΧΩ∆Ε), στη ∆/νση Εδαφοµηχανικής . ∆υστυχώς
έφυγε πολύ γρήγορα από ισχυρό εγκεφαλικό που υπέστη εν ώρα εργασίας το 2000.. Υπήρξε από τα
βασικά στελέχη του ΚΕ∆Ε, µε βαθειά γνώση του αντικειµένου του. Έχει συµµετάσχει σε πολλά ερευνητικά
προγράµµατα και έχει παρουσιάσει εργασίες σε διάφορα παγκόσµια συνέδρια Εδαφοµηχανικής.

1 / 11
Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται χαρακτηριστικές αστοχίες λόγω διογκουµένων
εδαφών σε πέντε διαφορετικές περιοχές της χώρας. Η φύση του εδάφους και οι δοµικές
βλάβες που υπέστησαν οι κατασκευές από την διογκούµενη άργιλο, παρατίθενται
συγκεντρωτικά στον Πίνακα 1.

1. Χιλιοµόδι Κορινθίας
2. Ελληνο-Βουλγαρικά
σύνορα στο Ν. Έβρου
3. Θήβα
4. Αχαρνές
5. Μυτιλήνη
Οι περιοχές διερεύνησης αστοχιών.

2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΣΤΟΧΙΩΝ
2.1 ΠΕΡΙΟΧΗ 1: ΧΙΛΙΟΜΟ∆Ι ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Στο Νοµό Κορινθίας, πλησίον του χωριού Χιλιοµόδι, έχει κατασκευασθεί µια οδική και
σιδηροδροµική διασταύρωση. Το έργο περιλαµβάνει νέο επίχωµα για την διέλευση της
σιδηροδροµικής γραµµής και άνω διάβαση από σκυρόδεµα (fly-over) για την διέλευση της
Εθνικής Οδού Κορίνθου - Άργους.

Το σιδηροδροµικό επίχωµα, µήκους 350 m και µέγιστου ύψους 18 m, κατασκευάστηκε

από χαλικώδη άργιλο η οποία µεταφέρθηκε από παραπλήσιο δανειθάλαµο. Το σώµα του
επιχώµατος αποτελείτο από δυο οριζόντιες στρώσεις, η µια από καλά διαβαθµισµένο
αργιλο-χάλικο και η άλλη από ερυθρή άργιλο. Η ανάµιξη των υλικών γινόταν κατά την
εκσκαφή και φόρτωση µε ελαστικοφόρο εκσκαφέα. Ένα έτος µετά την ολοκλήρωση των
χωµατουργικών εργασιών, πριν την τοποθέτηση του σιδηροδροµικού έρµατος, στην άνω
στρώση του επιχώµατος εµφανίστηκαν ρηγµατώσεις κατά τον άξονα, µήκους 2-3 m και
εύρους 2-5 cm. (Φωτ. 1 και 2 ).

2 / 11
 Φωτ. 1, 2: Χιλιοµοδι-Κορινθίας. Έντονη ρηγµάτωση αργιλικού πρανούς

2.2 ΠΕΡΙΟΧΗ 2: Ν. ΕΒΡΟΥ

Στο Νοµό Έβρου κοντά στα σύνορα µε την Βουλγαρία, κατά την κατασκευή της Ν.Ε.Ο.
Αλεξανδρούπολη - Ορεστιάδα - Βουλγαρία, µετά το πέρας κατασκευής των επιχωµάτων
και πριν τη διάστρωση βάσης και υπόβασης µε κοκκώδες υλικό των ΠΤΠ Ο150 και ΠΤΠ
Ο155, εµφανίστηκαν τοξοειδείς ρηγµατώσεις στην επιφάνεια των επιχωµάτων µε πλάτος
αρκετά cm. Τα υλικά κατασκευής των επιχωµάτων ήταν εν µέρει γκρίζα άργιλος και εν
µέρει άµµο-ιλυώδες υλικό που λήφθηκε από παρακείµενες εκσκαφές.

2.3 ΠΕΡΙΟΧΗ 3: ΘΗΒΑΪΚΟ ΠΕ∆ΙΟ

Στη Ν.Ε.Ο. Αθηνών - Θεσσαλονίκης, πλησίον της πόλης των Θηβών, ένας σηµαντικός
αριθµός ρωγµών εµφανίστηκε στην ασφαλτική στρώση του αυτοκινητοδρόµου. Μετά
από αυτοψία διαπιστώθηκε ότι παρόµοιες ρωγµές υπήρχαν και σε κτίρια παρακειµένων
βιοτεχνιών (Φωτ. 3 και 4).

Φωτ. 3: Θραύση αόπλου τοιχίου beton Φωτ. 4: Ρωγµή 5 mm στην άσφαλτο

3 / 11
2.4 ΠΕΡΙΟΧΗ 4: ΑΧΑΡΝΕΣ
Σε περιοχή του ∆ήµου Αχαρνών, σε απόσταση 20 km Β∆ της Αθήνας, ύστερα από
αυτοψία διαπιστώθηκαν ρηγµατώσεις στην τοιχοποιία οικιών. Όλες οι οικίες ήταν ισόγειες
ή διώροφες, µε σκελετό από οπλισµένο σκυρόδεµα, θεµελίωση µε µεµονωµένα πέδιλα και
συνήθη τοιχοποιία, κτισµένες πλησίον ορύγµατος σιδηροδροµικής γραµµής.
Παρουσίασαν διαγώνιες ρωγµές στην τοιχοποιία και εγκάρσιες σε όλα τα δάπεδα.

Φωτ. 5. Ανύψωση δαπέδου ισόγειας κατοικίας στις Αχαρνές .

2.5. ΠΕΡΙΟΧΗ 5: ΜΥΤΙΛΗΝΗ

Στο κτίριο του Υπουργείου Αιγαίου, στο κέντρο της Μυτιλήνης, το οποίο είχε πρόσφατα
ανακαινισθεί και παραδοθεί, άρχισαν να εµφανίζονται διαγώνιες ρηγµατώσεις στην
τοιχοποιία. Το συγκρότηµα του Υπουργείου αποτελείται από διάφορα µονώροφα και
διώροφα κτίσµατα, µε φέροντα οργανισµό από οπλισµένο σκυρόδεµα µε συνήθη
τοιχοποιία. Στην αρχική µελέτη του έργου είχε προταθεί αντί να συνδεθούν τα κτίρια µε το
αποχετευτικό δίκτυο της πόλης, να κατασκευαστούν δεξαµενές λυµάτων και µετά από
πρωτογενή βιολογικό καθαρισµό να ποτίζονται οι νέοι χώροι πρασίνου του
συγκροτήµατος.

Το γεωλογικό υπόβαθρο του εδάφους θεµελίωσης αποτελείτο από µια στρώση µανδύα
εξαλλοίωσης µε ποικίλη σύσταση και πολλούς εναλλασσόµενους ορίζοντες τεφρής
αργίλου και καστανής µάργας, και τα δυο µε υψηλή πλαστικότητα και εκτεινόµενα σε
µεγάλο βάθος.

Φωτ. 6: Υπουργείο Αιγαίου.(Μυτιλήνη) Φωτ. 7: Μουσείο Μυτιλήνης

4 / 11
3. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
Για τον προσδιορισµό των φυσικών και µηχανικών χαρακτηριστικών του εδάφους
θεµελίωσης και της ορυκτολογικής δοµή του υπεδάφους στις ως άνω πέντε θέσεις, έγινε
λεπτοµερής εργαστηριακός έλεγχος ο όποιος περιελάµβανε:

ξηρά και υγρή κοκκοµέτρηση

δόκιµες υδρόµετρου

προσδιορισµό ορίων Atterberg προσδιορισµό γραµµικής συρρίκνωσης και ορίου
συρρίκνωσης,

προσδιορισµό ποσοστού οργανικών.

Επίσης έγινε στο ΙΓΜΕ ποσοτικός προσδιορισµός των αργιλικών ορυκτών µε τη µέθοδο
των ακτίνων Χ.

Οι κοκκοµετρικές αναλύσεις, και ο προσδιορισµός του ορίου υδαρότητας και του δείκτη
πλαστικότητας έγιναν σε δείγµατα εδάφους διερχοµένου από το U.S. κόσκινο Νο 40 (425
µm) που είχαν ξηρανθεί στους 105 ºC (Πίνακας 1).

Για τις δοκιµές γραµµικής συρρίκνωσης (έγιναν σε όλες τις περιοχές) .χρησιµοποιήθηκε
αναζυµωµένο υλικό από την δοκιµή του ορίου υδαρότητας (κατά BS,1377). Τα δοκίµια
διαµορφώθηκαν σε µήτρα από ορείχαλκο, ηµισφαιρικής διατοµής, διαστάσεων 15 x 15 x
140 mm.

Οι δοκιµές ορίου συρρίκνωσης έγιναν µε συσκευή υδραργύρου, κατασκευής TRRL (UK).

Τα δοκίµια ήταν κυλινδρικής µορφής, διαµέτρου 5 cm (2'') και ύψους 2,5 cm (1'') και
διαµορφώθηκαν µε απλή συµπίεση του εδαφικού υλικού διερχοµένου από το U.S.κόσκινο
Νο 40 σε ειδική µεταλλική µήτρα προκαθορισµένων εσωτερικών διαστάσεων. Τα
αποτελέσµατα των µετρήσεων δίδονται στον Πίνακα 1.

Οι δοκιµές ελεύθερης διόγκωσης έγιναν µε την µέθοδο του ογκοµετρικού σωλήνα των
Holtz και Gibbs (1956). Προέκυψαν τιµές από 40% έως 120%. Αναλυτικότερα και κατά
περιοχή τα αποτελέσµατα δίνονται στον Πίνακα 1.

Η ορυκτολογική σύσταση του αργιλικού κλάσµατος (< 2 µm) προσδιορίστηκε µε την

µέθοδο της περίθλασης ακτίνων Χ, σύµφωνα µε την ηµι-ποσοτική ανάλυση που
περιγράφουν οι Brindley και Brown (1980). Για το σκοπό αυτό χρησιµοποιήθηκε το
περιθλασιόµετρο Philips του Ι.Γ.Μ.Ε, µε ακτινοβολία CuKa.

Ο τελικός προσδιορισµός των ορυκτών της αργίλου των δειγµάτων έγινε µε τη µέθοδο
που περιγράφει ο Bayliss (1986). Τα αποτελέσµατα ανά περιοχή δίνονται στον Πίνακα 1.

Για τον υπολογισµό της τάσης διόγκωσης επί αδιαταράκτων δειγµάτων από υλικό
δειγµατοληπτικών γεωτρήσεων Shelby χρησιµοποιήθηκε η συσκευή στερεοποίησης. Τα
δοκίµια εδάφους, ύψους µισής ίντσας, τοποθετήθηκαν στο δακτύλιο της συσκευής
στερεοποίησης πιεζόµενα µε αρχικό φορτίο 6,25 kPa. Στην συνέχεια ακολούθησε
προσθήκη νερού και αύξηση των µικρών φορτίων στο δείγµα, µε σκοπό το αρχικό ύψος
να µένει σταθερό. Όλες οι µεταβολές καταγράφηκαν και απεικονίσθηκαν σε διαγράµµατα.
Για τον συσχετισµό της φυσικής υγρασίας και της τάσης διόγκωσης της αργίλου, έγιναν
πρόσθετες δοκιµές µε δοκίµια που παρασκευάστηκαν από το υλικό των ιδίων
γεωτρήσεων Shelby. Μερικά δείγµατα τοποθετήθηκαν σε ξηραντήρα επί 24 ώρες και
ύστερα µετρήθηκε η τάση. Στον Πίνακα 1 δίνονται τα αποτελέσµατα ανά περιοχή.

5 / 11
4. ΑΙΤΙΑ ΑΣΤΟΧΙΑΣ
Στις πέντε περιοχές που διερευνήθηκαν διαπιστώθηκε ότι τα αίτια αστοχίας ήταν άµεσα
συνδεδεµένα µε την παρουσία διογκούµενης αργίλου, είτε ως υλικό επίχωσης (περιοχές 1
και 2) είτε ως έδαφος θεµελίωσης (περιοχές 3, 4, 5). Πιο αναλυτικά:

4.1 Περιοχές Κορινθίας και Έβρου (1 και 2).

Με βάση τις µετρήσεις συνοχής και γωνίας τριβής στην συσκευή µεγάλης διάτµησης,
(large shear box), µε διαφορετική πυκνότητα και υγρασία, έγινε έλεγχος της ευστάθειας
των πρανών και προέκυψε υψηλός συντελεστής ασφαλείας (f = 2 - 3). Ο εργαστηριακός
έλεγχος έδειξε ότι τα οδικά επιχώµατα κατασκευάστηκαν από δάνεια που περιείχαν
διογκούµενη άργιλο. Ένα έτος µετά την κατασκευή και αφού το υλικό των επιχωµάτων
διαποτίστηκε µε νερό κατά την υγρή περίοδο, µετά από αποξήρανσή το θέρος
εµφανίσθηκαν έντονες ρηγµατώσεις..

4.2 Περιοχές Θήβας, Αχαρνών και Λέσβου (3, 4, 5)

Από τα µετεωρολογικά στοιχεία των περιοχών αυτών (βλπ. διάγραµµα 1, διαπιστώθηκε

ότι ετησίως υπάρχουν εποχές µε υψηλή βροχόπτωση και εποχές µε έντονη ξηρασία. Ως
εκ τούτου εναλλάσσονται κύκλοι διόγκωσης και συρρίκνωσης του υπεδάφους εδάφους.
Υπό συνθήκες διαποτισµού του εδάφους ασκούνται υψηλές τάσεις στα στοιχεία
θεµελίωσης, µε αποτέλεσµα την ανοδική κίνηση και θραύση της τοιχοποιίας των οικιών
(θέσεις 4 και 5) και την ρηγµάτωση των επιχωµάτων (περιοχή 3).

∆ιάγραµµα 1. Μέσες µηνιαίες βροχοπτώσεις 10ετίας µε βάση τα στοιχεία του

σταθµού της ΕΜΥ στην Αλίαρτο (πλησίον της περιοχής 3).

Εξετάζοντας τις τιµές αντοχής και τα χαρακτηριστικά παραµόρφωσης του εδάφους,

διαπιστώθηκε ότι δεν υπήρξε αστοχία λόγω µη επαρκούς φέρουσας ικανότητας ή λόγω
διαφορικών καθιζήσεων στις περιοχές αυτές. Ειδικότερα στην περιοχή 3 εξετάσθηκε και
εάν η αστοχία οφείλεται σε ανεπαρκή ευστάθεια του πρανούς και χαµηλό συντελεστής
ασφαλείας, αλλά δεν διαπιστώθηκε κάτι τέτοιο..

6 / 11
Στη συνεχεία ελέγχτηκαν τα µηχανικά χαρακτηριστικά του εδάφους. Η γεωτεχνική έρευνα
απέδειξε ότι στο έδαφος των τριών περιοχών υπήρχαν διογκούµενα αργιλικά ορυκτά και
µάλιστα σε αξιόλογο βάθος. Με την συσκευή στερεοποίησης µετρήθηκαν οι ακόλουθες
τάσεις διόγκωσης:

• περιοχή 3 : 100 - 600 kPa

• περιοχή 4 : 75 - 185 kPa
• περιοχή 5 : 100 - 625 kPa

Είναι προφανές ότι η προς τα άνω πίεση που ασκήθηκε στην στρώση έδρασης των
επιχωµάτων ή την υποδοµή των κτιρίων ήταν ισχυρή και µεγαλύτερη από τα υπερκείµενα
φορτία υπό συνθήκες αυξηµένης υγρασίας, µε αποτέλεσµα την ανύψωση των
κατασκευών (διαγράµµατα 2 και 3).

∆ιάγραµµα 2
Περιοχή 5: Λέσβος

∆ιάγραµµα 3
Περιοχή 4 : Αχαρνές

∆ιαγράµµατα συσχετισµού της τάσης διόγκωσης (kg/cm2) και της φυσικής υγρασίας του
εδάφους. Αποτελέσµατα από αδιατάρακτα δείγµατα ( Shelby).

5. ΜΕΤΡΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
5.1. ΧΙΛΙΟΜΟ∆Ι ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

(α) Αποξήλωση επιφανειακής στρώσης επιχώµατος σε πάχος 3,50. Κατασκευή στρώσης

πάχους 0,50 m σταθεροποιηµένης µε υδράσβεστο σε αναλογία 5% και στην συνέχεια
ανακατασκευή των υπολοίπων 3,0 m του επιχώµατος µε κοκκώδες θραυστό υλικό.

7 / 11
(β) Ψεκασµός επί των πρανών του επιχώµατος ασφαλτικού διαλύµατος µε ανάλωση
3,5 lit/m2 και στηn συνέχεια τοποθέτηση ασφαλτικής µεµβράνης των 3 kg/m2 για να
µην διαποτίζει το νερό της βροχής το σώµα του επιχώµατος.

Τυπική διατοµή εργασιών αποκατάστασης σιδηροδροµικού επιχώµατος στο Χιλιοµόδι

(1) : ανακατασκευή επιφανειακής ζώνης επιχώµατος µε κοκκώδες µη πλαστικό υλικό
(2) : ζώνη σταθεροποίησης µε προσθήκη 5% υδρασβέστου
(3) : επικάλυψη πρανών µε ασφαλτική µεµβράνη
(4) : πτερυγότοιχοι τεχνικού άνω διάβασης.

Φωτ. 8: Επίχωµα στο Χιλιοµοδι. ∆ιακρίνεται δεξιά η παλαιά σιδηροδροµική γραµµή, αριστερά η
ανάµιξη υδρασβάστου και στο βάθος η οδική άνω διάβαση.

8 / 11
5.2 ΕΠΙΧΩΜΑΤΑ Ε.Ο, ΟΡΕΣΤΙΑ∆Α - ΕΛΛΗΝΟΒΟΥΛΓΑΤΙΚΑ ΣΥΝΟΡΑ

Αποφασίσθηκε η τοπική επιδιόρθωση των επιχωµάτων και όχι γενική ανακατασκευή τους,
λόγω κόστους. Όπου υπήρχαν εµφανείς βλάβες από την διόγκωση έγινε αποξήλωση και
επανακατασκευή µε θραυστό αδιαβάθµιστο υλικό της επιφανειακής ζώνης του
επιχώµατος σε πάχος 2,0 m σε στρώσεις των 20 cm συµπυκνωµένες κατά 95% Proctor.

Επιπρόσθετα κατασκευάσθηκαν κατά µήκος των εκατέρωθεν ποδών βαθειά

στραγγιστήρια µε γεωύυφασµα και χάλικες για την ταχεία αποστράγγιση.

5.3 ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΕΡΙ ΤΗΝ Χ.Θ.. 60+000 ΤΗΣ Ε.Ο. ΑΘΗΝΩΝ - ΛΑΜΙΑΣ
(α) Κατασκευή νέας στρώσης έδρασης οδοστρώµατος πάχους 1,00 m µε κοκκώδες
υλικό.
(β) Εφαρµογή µεµβράνης πολυαιθυλενίου πάχους 5 mm µεταξύ παλαιού και νέου
επιχώµατος (φραγµός υγρασίας).
(γ) Κατασκευή στραγγιστηρίων βάθους 2,00 m εκατέρωθεν της Ε.Ο.

Τυπική διατοµή επεµβάσεων στην Ε.Ο. Αθηνών - Λαµίας.

1. Σκάφη ενισχυµένη µε χάλικες και υδράσβεστο. (πάχος 1,00 m).
2. Μεµβράνη πολυαιθυλενίου πάχους 5 mm .
3. Επίλεκτο κοκκώδες υλικό (πλαστικότητος < 8).
4. 3 στρώσεις των 10 cm υλικού της ΠΤΠ Ο150
5. 2 στρώσεις των 10 cm υλικού της ΠΤΠ Ο155
6. Ασφαλτική στρώσεις: βάσεως των 5 cm (A260), κυκλοφορίας των 5 cm (A265)
και αντιολισθηρή των 4 cm
7. Μεταλλικό στηθαίο ασφαλείας

5.4 ΚΤΙΡΙΑ ΣΤΙΣ ΑΧΑΡΝΕΣ (4 ) ΚΑΙ ΤΗΝ ΛΕΣΒΟ (5)

Και στις δυο περιπτώσεις έγινε κατ' αρχήν έλεγχος για τυχόν διαρροές των δικτύων
αποχέτευσης και των υπαρχόντων βόθρων.

Για τις οικοδοµές που ήταν θεµελιωµένες µε µεµονωµένα πέδιλα, µε ή χωρίς συνδετήριες
δοκούς, προτάθηκε η διάστρωση σκυροδέµατος ή η κατασκευή πλακόστρωσης στην
περίµετρό τους προκειµένου να µειωθεί ο διαποτισµός των στοιχείων θεµελίωσης.
Επισηµάνθηκε επίσης ότι δεν πρέπει να γίνονται φυτεύσεις (συνεπάγονται πότισµα) σε
µικρή απόσταση από την περίµετρο των οικοδοµών.

9 / 11
ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Χαρακτηριστικά εδάφους ανά περιοχή και προταθέντα µέτρα

Ε,Ο
ΧΙΛΙΟΜΟ∆Ι ΘΗΒΑ: 60ο km ΑΘΗΝΑ ΝΗΣΟΣ
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΟΡΕΣΤΙΑ∆Α-
ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ ΑΘ-ΛΑΜ. ΑΧΑΡΝΕΣ ΛΕΣΒΟΣ
ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ
Σιδηροδροµικό Οδικό Εθνική οδός Υπουργείο
ΕΡΓΟ επίχωµα επίχωµα Αθ.-Λαµίας
Κατοικίες
Αιγαίου.
ΕΡΥΘΡΗ ΤΕΦΡΗ ΑΡΓΙΛΟΣ ΕΡΥΘΡΗ ΑΡΓΙΛΙΚΗ ΚΑΣΤΑΝΟΤΕΦΡΗ
Ε∆ΑΦΟΣ ΑΡΓΙΛΟΣ ΑΜΜΟΑΡΓΙΛΟΣ ΑΡΓΙΛΟΣ ΜΑΡΓΑ ΑΡΓΙΛΙΚΗ
ΠΛΕΙΟΚΑΙΝΟ ΑΜΜΟΣ ΠΛΕΙΣΤΟΚΑΙΝΟ ΝΕΟΓΕΝΕΣ ΜΑΡΓΑ

% 200 81-92 58-90 80-90 70-90 80-98

% 2 mµ 16-34 16-38 20-74 16-30 22-60
LL % 32-43 37-54 38-85 32-75 51-105
PL % 14-19 13-20 15-26 18-24 17-34
ΓΣ % (1) 11-31 9-16 11-23 11-13 18-26
OΣ % 11-13 7-13 10-13 11-14 8-13
ΤΑΣΗ ∆ΙΟΓΚΩΣΗΣ
180-238 75-120 100-600 75-185 100-625
kPa (2)
ΕΛΕΥΘΕΡΗ (3)
∆ΙΟΓΚΩΣΗ %
40-60 60-80 46-110 50-60 60-120

Μοντµοριλλονίτης Μοντµοριλλονίτης
Μοντµοριλλονίτης
∆ΙΟΓΚΟΥΜΕΝΟ 15% 20-25% Μοντµοριλλονιτης
ΟΡΥΚΤΟ Ιλλίτης 15%
: 15-30%
Ιλλίτης 5% ---------- 20% - 25%
Ιλλίτης: 5-10%
Xλωρίτης 0% Xλωρίτης 10%
Ανακατασκευή Ανακατασκευή Νέα στρώση Επισκευές σε Εκσκαφή και
επιφανειακής επιφανειακής έδρασης πάχους σωληνώσεις Έλεγχος βόθρων
στρώσεως στρώσεως 50 cm µε αποχέτευσης, και σωλήνων,
επιχώµατος επιχώµατος κοκκώδες υλικό. και ύδρευσης. αποχέτευσης και
πάχους 3,0 m πάχους 2,0 m ποτίσµατος.
µε κοκκώδες µε κοκκώδες Εφαρµογή Τσιµεντο-
υλικό υλικό µεµβράνης στρώσεις Ελάττωση νερού
πολυαιθυλενίου αυλών για Ποτίσµατος.
∆ΙΟΡΘΩΤΙΚΑ .
Στα -3 m Βαθειά πάχους 5 mm ταχεία
ΜΕΤΡΑ σταθεροποίηση στραγγιστήρια µεταξύ παλαιού απορροή Κατασκευή
µε 5% από γεωύφασµα και νέου υδάτων. πεζοδροµίων
υδράσβεστο για ταχεία επιχώµατος. περιµετρικά των
αποστράγγιση. οικοδοµών
Κάλυψη Βαθειά
πρανών µε στραγγιστήρια
ασφαλτική εκατέρωθεν Ε.Ο.
µεµβράνη

(1) ΓΣ % = γραµµική συρρίκνωση. ΟΣ % = όριο συρρίκνωσης.

(2) στην συσκευή στερεοποίησης µε φορτίο 7 kPa
(3) σε ογκοµετρικό κύλινδρο

6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η ύπαρξη της διογκούµενης αργίλου στο έδαφος σε συνδυασµό µε τα κλιµατολογικά
χαρακτηριστικά της χώρας οδηγούν σε δυσµενείς επιπτώσεις για τις κατασκευές. Πολλές
δοµικές βλάβες, ιδιαίτερα σε ελαφρές κατασκευές, αποδίδονται εκ πρώτης όψεως σε
µετακινήσεις του εδάφους, διαφορική καθίζηση ή και στη φέρουσα ικανότητα. '

Όµως πολύ συχνά από τον εργαστηριακό έλεγχο προκύπτει ότι οι βλάβες των επιδοµών
οφείλονται στην ύπαρξη διογκούµενης αργίλου.

10 / 11
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Bayliss P. (1986). Quantitative analysis of sedimentary minerals by powder
diffraction. Powder Diffraction Vol.1, No 2, June, pp.37-40, USA.

Brindley, G.W. & Brown, G.,(1980). Crystal structures of clay minerals and x-ray
identification. Mineralogical Society, London, U.K.

Holtz, W.G. & Gibbs, H.J., (1956). Engineering properties of expansive clays.
Transactions. A.S.C.E. Vol. 121, USA.

HMSO, (1974). Soil Mechanics for Road Engineers. Determination of soil shrinkage,
TRRL, PP.50-53, London, U.K.

ΚΕ∆Ε / ΥΠΕΧΩ∆Ε, (1992). Γεωτεχνική έρευνα περιοχής ∆ήµου Αχαρνών.
Γεωτρήσεις και Τεχνική έκθεση - αξιολόγηση, (εσωτερική διανοµή).

ΚΕ∆Ε / ΥΠΕΧΩ∆Ε, (1993). Γεωτεχνική έρευνα περιοχής ∆ήµου Λέσβου. Γεωτρήσεις
και Τεχνική έκθεση-αξιολόγηση, στα κτίρια του Υπουργείου Αιγαίου. (εσωτερική
διανοµή).

Ι.Γ.Μ.Ε. (1980). Γεωλογικοί Χάρτες Ελλάδος. 1: 50000.

ΓΕΩΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΕ, (1987). Μουσείο Μυτιλήνης. Γεωτεχνική έρευνα και τεχνική
έκθεση αξιολόγησης.

Schriener.H.D.,(1897). State of the art review on expansive soils. Report compiled for
TRRL. Ministry of Transport, Crowthorne, Berkshire, U.K.

Stamatopoulos et al (1989). Resent experiences with swelling clays. Proc. 12th INT.
Conf. On Soil Mech. and Found. Eng. V.2, pp 655-658,

11 / 11