Professional Documents
Culture Documents
TÓM TẮT
Bài báo này giới thiệu nghịch lưu 3 pha 3 bậc NPC cân bằng điện áp trên tụ. Mục tiêu của
bài báo cân bằng điện áp dc-link trên tụ điện. khi điện áp trên tụ khác biệt cần được ổn định ở
mức không để không mất cân bằng xuất hiện trong hệ thống, sự mất cân bằng điện áp trên tụ sẽ
gây ra sóng hài bậc thấp không mong muốn, mặt khác khi điện áp trên tụ được cân bằng, điện
áp pha tâm nguồn DC sẽ có chất lượng điện áp tốt hơn so với khi sử dụng cấu hình nghịch lưu
chưa cân bằng. bài báo này sử dụng phương pháp xét chiều dòng điện trên tụ, sau đó điều khiển
lại các khóa sao cho điện áp trên hai tụ cân bằng. Kết quả của bài báo được kiểm chứng qua mô
phỏng và thực nghiệm.
Từ khóa: Nghịch lưu NPC, offset, chỉ số điều chế, THD, ba bậc.
ABSTRACT
This paper presented a control method for balancing capacitor voltage of three-level
neutral-point-diode-clamped (NPC) converter. Modulation signals per phase, and it is called
double-signal pulsewidth modulation. It completely eliminates low-frequency oscillations in the
neutral-point voltage. However, it does not provide natural voltage balancing; therefore, a
compensation loop is required. The proposed control generates a feedback compensation signal
that correctly modifies the three-phase modulation signals. To verify the performance, Matlab
simulation is used and a laboratory prototype is constructed based on a TMS320F28335 digital
signal processor (DSP).
Keywords: Neutral point diode clamped converter, offset, modulation index, THD, Three levels.
1. GIỚI THIỆU Ngày nay, các thiết bị điện tử công suất được
Biến tần đa bậc là thiết bị biến đổi điện ứng dụng rất nhiều trong công nghiệp. Trong
năng có vai trò ngày càng quan trọng trong đó bộ nghịch lưu áp được sử dụng rộng rãi
các lĩnh vực ứng dụng khác nhau như phục vụ trong các lĩnh vực truyền động điện động cơ
1
không đồng bộ vì luôn đòi hỏi với độ chính Nếu gọi Sx,i và Sx,i’là khóa công suất thứ i
xác cao, tăng độ tin cậy, giảm khả năng tiêu ở nhánh trên và nhánh dưới của pha x.
thụ điện năng, giảm thiểu chi phí bảo dưỡng X= (a, b, c) và i= (1, 2).
và tăng khả năng điều khiển tinh vi. Bộ Trạng thái kích các khóa công suất nhánh
nghịch lưu được dùng trong các bộ phận của trên (KSx,i) và nhánh dưới (KSx,i’) cùng chỉ số
bộ biến tần, thiết bị lò cảm ứng trung tần, thiết luôn đối nghịch nhau;
bị hàn trung tần, bộ dự trữ năng lượng. Ngoài Nghĩa là KSxi + KSxi’ = 1 (1)
ra, bộ nghịch lưu còn được ứng dụng vào lĩnh Gọi TSx,i là trạng thái của khóa công suất
vực bù nhuyễn công suất phản kháng lưới thứ i pha x (Sx,i). TSx,i = 0 tức khóa mở, ngược
điện… lại TSx,i = 1 là khóa đóng. Như vậy, trạng thái
Ưu điểm của bộ nghịch lưu áp đa bậc là ra một pha sẽ phụ thuộc trang thái các khóa
công suất của bộ nghịch lưu tăng lên, điện áp công suất.
đặt lên các linh kiện giảm xuống nên công Nếu gọi TSx là trạng thái các khóa công
suất tổn hao do quá trình đóng ngắt của linh suất nhánh x thì TSx được định nghĩa:
kiện cũng giảm theo, với cùng tần số đóng TSx= TSx,1 + TSx,2 -1 (2)
ngắt, các thành phần sóng hài bậc cao của Do đó, thành phần điện áp pha tâm nguồn
điện áp ra giảm nhỏ hơn so với bộ nghịch lưu DC Uxg được xác định dựa vào (3) như sau:
áp hai bậc. Ngược lại, bộ nghịch lưu đa bậc Uxg = udc.TSx/2 (3)
có nhiều hạn chế như: số lượng khoá bán dẫn Và điện áp pha tâm nguồn của 3 pha
lớn, điều này làm cho hệ thống trở nên phức được xác định (4)
tạp và đắt tiền [1]. U ag TSa
u dc T
CẤU TRÚC NGHỊCH LƯU 3 BẬC U bg 2 Sb (4)
U cg TSc
NPC
Mỗi pha nghịch lưu 3 pha 3 bậc được cấu Và có thể tính được điện áp pha tải và
tạo từ 4 khóa chuyển mạch IGBT chia thành 2 điện áp dây (5) và (6)
nhánh trên và dưới như hình 1 U an 2 1 1 U ag
U 1 1 2 1 U
bn 3 bg (5)
U cn 1 1 2 U cg
U ab 1 1 0 U an
U 0 1 1 U bn
bc (6)
U ca 1 0 1 U cn
2
làm ảnh hưởng đến biên độ thành phần điện va' vap van
áp hài bậc 3 trên tải. Bên cạnh đó cũng có thể '
vb vbp vbn (10)
thấy rằng điện áp pha – tâm nguồn Uxg sẽ có 3 '
vc vcp vcn
mức với 1 mức dương, 1 mức âm và giá trị
zero [4-8]. Với vxp ≥ 0 và vxn ≤ 0, x là các pha a, b,
2. GIẢI THUẬT ĐIỀU KHIỂN CÂN c. Tín hiệu có ký hiệu “p” sẽ so sánh với sóng
2 2 2 2
vb vb v0 (8)
' Hình 2: Mối quan hệ giữa áp điều khiển
vc vc v0
và sóng mang với dòng qua điểm NP
Với:
Hai khóa bán dẫn giữa (Sx2, Sx3) của
max(va , vb , vc ) min(va , vb , vc )
v0 (9) bộ nghịch lưu sẽ ở trạng thái “ON” khi biến
2
điều khiển áp nghịch lưu bằng áp tại điểm NP
Các tín hiệu điều chế ban đầu được cải
(0) tương ứng, sx0, được tích cực. Nói cách
biến để tạo ra hai phần sao cho điện áp điều
khác thì sa0 =1 thì áp pha a nối đến điểm NP.
khiển vẫn còn trong vùng hoạt động tuyến
Tương tự cho sb0 và sc0. Như vậy, dòng qua
tính. Hai tín hiệu điều chế cải biến cho mỗi
điểm NP là:
pha sẽ được tạo ra có mối liên quan như ở
công thức (10). i0 sa 0 ia sb 0 ib sc 0 ic (12)
i 0 van 1 vap i a
(15) Hình 3: Dạng sóng điện áp điều khiển
vbn 1 vbp i b vcn 1 vcp i c của 3 pha và dạng sóng điện áp điều khiển cải
Từ (14) và (15) ta có được: biến của pha a.
Tín hiệu điều chế cải biến cho pha b
i 0 van 1 vap i a
(16) và c tương tự như pha a nhưng lần lượt bị
vbn 1 vbp i b vcn 1 vcp i c
dịch pha. Chú ý là tín hiệu điều chế cải biến
Nếu đặt: cũng nằm trong khoảng [-1,1], khi đó bộ biến
v van vap vbn vbp vcn vcp (17) tần sẽ hoạt động dưới chế độ điều chế tuyến
tính.
Dòng NP trung bình là:
Dựa vào hình vẽ dạng sóng của vap và
i 0 1 v (i a i b i c ) (18)
van ta thấy trong các khoảng góc pha [π/3,
Xác định v theo công thức 19 [4]: 2π/3] và [4π/3, 5π/3] thì không có tín hiệu nào
max( va , vb , vc ) min(va , vb , vc ) bằng 0. Do đó, tín hiệu điều chế cải biến của
v (19)
2 pha a có thể dịch lên hoặc xuống trong hai
Từ đây ta tìm được các tín hiệu điều đoạn này mà không làm tăng tần số chuyển
chế: mạch của linh kiện. Ta cũng làm tương tự cho
pha b và pha c. Mặc dù, phương pháp này giữ
được tần số chuyển mạch của linh kiện khi
4
tiến hành bù điện áp tụ, nhưng nó ít ý nghĩa vì dựng chương trình mô phỏng để thử nghiệm
sự xuất hiện của các dao động điện áp quanh với các thông số như sau:
điểm cân bằng. Sự xuất hiện này là do chỉ các - Điện áp DC nguồn vào Vdc= 200V
tín hiệu điều chế cải biến kết hợp với nhau - Tần số sóng mang fw= 5KHz
cho một pha được dịch chuyển mọi lúc. Để - Tần số ngõ ra f0= 50Hz
khắc phục sự dao động, ta cần chú ý đến - Điện áp ban đầu trên tụ là Vc1= 10V,
chiều của các dòng ngõ ra. Hàm điện áp offset Vc2= 190V
cho Vxp là: - Điện dung C1=C2= 220uF
va , vb , vc vx max(va , vb, vc )
vxn
2
5
3. KẾT QUẢ MÔ PHỎNG VÀ THỰC
¸p t¶i pha A
300
200
NGHIỆM 100
Biªn ®é [V]
1. Mô phỏng THD dạng sóng điện áp và dòng 0
-100
dòng điện nghịch lưu 3 pha 3 bậc tải RL, sử Hình 10 Áp tải pha a khi áp tụ cân bằng
dụng máy đo Tektronic 2014C.
¸p nghÞch l−u pha A
450
400
350
300
Biªn ®é [V]
250
200
150
100
50
-50
0 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07
Time [s]
400
350
thực nghiệm
300
Biªn ®é [V]
250
200
150
Dßng t¶i 3 pha
100 8
Pha B
50 Pha A Pha C
6
0
-50
0 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 4
Time [s]
2
Biªn ®é [A]
-2
-4
-6
-8
0 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09 0.1
200
100
Hình 13: Dạng sóng dòng tải 3 pha trên thực
Biªn ®é [V]
-100
nghiệm
-200
-300
0 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09 0.1
Hình 14: Phổ hài của dòng tải pha A khi tụ Vc1
4. KẾT LUẬN
Từ kết quả hình (6~16) cho thấy hệ số
méo hài tổng THD của dòng điện tải của
nghịch lưu 3 pha 3 bậc chưa cân bằng là: 6.07
còn của nghịch lưu 3 pha 3 bậc đã cân bằng
và trên mô phỏng và thực nghiệm là: 3.28 và
Hình 15: Phổ hài của dòng tải pha A khi tụ cân
3.5, theo thông số vừa nêu kết quả cân bằng
bằng trên mô phỏng
điện áp trên tụ đã giảm xuống 57.66% so với
chưa cân bằng điện áp trên tụ, hình 17~18 đáp
ứng thời gian tụ cân bằng 0.01s của mô phỏng
và mô hình thực. Điện áp pha tải và dòng điện
tải đều có hệ số méo hài tổng (THD%) lần
lượt là 3,5 nhỏ hơn giá trị yêu cầu theo tiêu
chuẩn Việt Nam hiện nay (TCVN-7909
2.2-2008) đồng thời cũng đáp ứng tiêu chuẩn
về nhiễu điện từ theo tiêu chuẩn quốc tế
EN6100-2-2 (theo hình 16). Mặt khác Tác
7
giả đã ứng dụng Card DSP F28335 để nhúng multilevel carrier-based PWM control
chương trình mô phỏng vào mô hình thực để method for GTO inverter in low index
kiểm chứng kết quả. Các kết quả thực nghiệm modulation region.: IEEE Trans. Ind.
cho thấy việc sử dụng phần mềm Matlab với Appl., vol.42, no.1, pp. 121–127, Jan/Feb
các driver điều khiển cho card DSP F28355 2006.
có thể thực hiện dễ dàng và giúp rút ngắn thời [6] Jordi Zaragoza, Josep Pou., Salvador
gian lập trình. Ceballos., Eider Robles., Carles Jaen.,
TÀI LIỆU THAM KHẢO Montse Corbalan., Voltage Balance
[1] Phan Quốc Dũng, Tô Hữu Phúc, Gáo Compensator for a Carrier Based
trình Truyền động điện.: NXB Đại học Modulation in the Neutral-Piont- Clamped
Quốc gia TP.HCM, 2003. Converter.: IEEE transactions on
[2] Vo Xuan Nam, Le Van Manh Giau., industrial electronics, vol. 56, NO.2,
Nguyen Van Nho., Tran Thanh Trang., February 2009.
Neutral Point Voltage Balancing Method [7] Sergio Busquets-Monge, Salvador
and the Influence of Some Parameters on Alepuz., Josep Bordonau., Juan
Capacitor Voltage in Three-Level NPC Peracaula., Voltage Balancing Control of
Converter.: Springer Berlin Heidelberg, Diode-Clamped Multilevel Converters
vol. 282, pp. 159-167, 2014. with Passive Front-Ends.: IEEE, April 13
[3] C. A. dos Santos and F. L. M. Antunes, 2009.
“Losses Comparison Among Carrier- [8] Nikola Celanovic, A Comprehensive Study
Based PWM Modulation Strategies in of Neutral-Point Voltage Balancing
Three - Level Neutral - Point - Clamped Problem in Three-Level Neutral-Point-
Inverter”, International Conference on Clamped Voltage Source PWM Inverters.:
Renewable Energies and Power Quality, Member, IEEE, Pages. 535 - 541, vol.1,
Spain April-2011. 1999.
[4] Lazhar Ben-Brahim, A Discontinuous
PWM Method for Balancing the Neutral
Point Voltage in Three-Level Inverter-
Fed Variable Frequency Drives.: IEEE
transactions on energy conversion, VOL.
23, NO. 4, DECEMBER 2008.
[5] L. Ben-Brahim and S. Tadakuma, A novel
8
Hình 11: Mô hình thực nghiệm 3 pha 3 bậc NPC
Thông tin liên hệ tác giả chính (người chịu trách nhiệm bài viết):
Họ tên: Đỗ Đức Trí
Đơn vị: Phòng thí nghiệm điện tử công suất D405, đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Tp.HCM
Điện thoại: 0903.666.073
Email: tridd@hcmute.edu.vn
9
BÀI BÁO KHOA HỌC
THỰC HIỆN CÔNG BỐ THEO QUY CHẾ ĐÀO TẠO THẠC SỸ
Bài báo khoa học của học viên
có xác nhận và đề xuất cho đăng của Giảng viên hướng dẫn
Bản tiếng Việt ©, TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH và TÁC GIẢ
Bản quyền tác phẩm đã được bảo hộ bởi Luật xuất bản và Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Nghiêm
cấm mọi hình thức xuất bản, sao chụp, phát tán nội dung khi chưa có sự đồng ý của tác giả và
Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh.
ĐỂ CÓ BÀI BÁO KHOA HỌC TỐT, CẦN CHUNG TAY BẢO VỆ TÁC QUYỀN!
Thực hiện theo MTCL & KHTHMTCL Năm học 2017-2018 của Thư viện Trường Đại học
Sư phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh.