Prema ranijim procenama ovom proizvodnjom se u Srbiji bavilo oko 20.

000 domaćinstava, ali

se,nakon velikih promena vlasničke strukture u procesu privatizacije, taj broj značajno smanjio isada
se procenjuje na oko 10.000 domaćinstava.Domaću proizvodnju duvana, zbog vrlo povoljnih
zemljišnih i klimatskih uslova, karakterišeuspešno gajenje više različitih tipova duvana od kojih su
najpoznatije strane sorte Virdžinija iBerlej, a od domaćih Jaka, Prilep, Otlja i Džebel.Najtraženija
strana vrsta duvana je Virdžinija koja, poslednjih godina, u ukupnoj domaćojproizvodnji učestvuje sa
51%-53% jer je i njen način gajenja kapitalno intenzivan, za razliku oddomaćih vrsta duvana.U
periodu 2001. - 2008. godine učešće Virdžinije u ukupnoj proizvodnji je povećano 3 puta, dok jeBerlej
u stagnaciji i laganom padu. Proizvodnja Jake se smanjila skoro 3 puta, a zabeležen je iporast
proizvodnje Otlje od preko 2 puta.

Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku zasejane površine pod duvanom u 2008.godini
iznosile su 7.129 ha, a proizvodnja svih vrsta duvana 10.839 tona.Iz direktnih kontakata sa
proizvođačima i stručnim institucijama na terenu, došlo se do podatakao zasejanim površinama pod
duvanom od oko 5.050 ha i ukupnoj proizvodnji od oko 8.900 tonaduvana u listu.

-SISTEMSKI USLOVI U PROIZVODNjI DUVANA

U 2000. godini je donesena Uredba o obezbeđenju sredstava za podsticaj proizvodnje sirovogduvana

(Sl. glasnik RS br. 16/2000.) kojom su uvedene, taksa od 1 din/po pakli cigareta i premijau iznosu od
24 din/kg ugovorenog i isporučenog duvana u listu.Naredne 2001. godine je donesena uredba o
premiji za sirovi duvan u listu (Sl. glasnik RS br.40/2001) kojom je nastavljeno premiranje duvana u
listu bez obzira na vrstu i kvalitet predatogduvana .U 2002. godini je doneta uredba o premiji za
duvan u listu (Sl. glasnik RS br 2/2002.) kojom seuvodi novi model premiranja tako da se isplaćivala
premija od 40.000 dinara po hektaruzasađenog i odnegovanog duvana u listu uz minimalno
zahtevanu proizvodnju od 1.450 kg/haduvana. Namera je bila da se poveća obim proizvodnje što je i
ostvareno ali uz niži kvalitet koji jestvorio probleme u plasmanu. Za 2003. godinu je donesena Uredba
o premiji za duvan u listu (Sl.glasnik RS br 91/2002.) kojim su se samo produžili identični uslovi koji su
važili u prethodnojgodini, sa negativnim efektima koji se ogledaju u drastično smanjenim zasejanim
površinama,smanjenom proizvodnjom za 30% uz slabiji kvalitet kod pojedinih sorti duvana.2004. i
2005. godine odgovarajućim uredbama o premiji za duvan su promenjeni uslovipremiranja i
usmereni ka podizanju kvaliteta određenih sorti duvana, tako da su premiraneugovorene i
isporučene količine duvana u listu i to po kilogramu, u zavisnosti od sorte i klase, što je bio i zahtev
primarnih proizvođača i prerađivača duvana.Međutim u 2006. godini vraćena je premija za duvan po
hektaru i to samo za registrovanagazdinstva koja su ostvarila pravo na premiju u iznosu od 65.000
din./ha. U 2007. godini jepremiranje duvana u listu izvršeno po kilogramu predatog duvana, u četiri
klase kvaliteta i sareferentnim prinosom od 1.300 tona po ha za sorte Virdžinija i Berlej i 700 kg/ha za
Orijental. U2008. godini premiranje duvana u listu je takođe bilo po kilogramu predatog duvana u
četiri klasekvaliteta, dok je referentni prinos bio 1.800 tona po ha za sortu Virdžinija, 1.300 tona/ha
za sortuBerlej i 700 kg/ha za Orijental.

U 2009. godini je ukinuto premiranje po kvalitetu i ponovo su uvedene subvencije i to 20.000dinara

po hektaru za sve one koji su prošle godine imali hektar pod duvanom, i plus 14.000dinara za regrese
za svaki registrovani hektar, ministarstvo ovaj zaokret u svojoj agrarnoj politiciprema proizvodnji
duvana objašnjava time što će se u narednom periodu stimulisati organskaproizvodnja a destimulisati
proizvodnja duvana.Ukupna vrednost spoljnotrgovinske razmene duvana i duvanskih proizvoda Srbije
sa svetom u2009. godini iznosila je 164,6 miliona dolara i u tom periodu zabeležen je deficit u
razmeni uiznosu od 54,2 miliona dolara Proizvođači duvana su istakli da je ove godine
planiranaproizvodnja ove industrijske kulture na oko 5.545 hektara. Ovom proizvodnjom u zemlji se
bavioko 6.000 domaćinstava. Ta proizvodnja iz godine u godinu se smanjuje zbog
destimulativnihmera agrarne politikeZaključak: Proizvodnja duvana u Srbiji ima budućnost. Tu
proizvodnju treba stimulisati, odnosnopremirati sve dok se to radi i u Evropi u koju težimo da uđemo.
Novac za premiranje proizvodnjetreba da obezbedi Ministarstvo poljoprivrede Vlade Srbije. Kako bi
se olakšao put u pronalaženjunovca za stimulisanje ove proizvodnje potrebno je da se formira i fond
u koji bi se slivala sredstvaod jednog dinara po paklici prodatih cigareta.U proizvodnji duvana
zaposleno je oko 7.000 radnika, a pored toga angažuje se još 10.000sezonaca. S onim što se do sada
čini od strane nadležnih za ovu proizvodnju sve vodi ka njenomsmanjivanju i gašenju.Sa sadašnjih
9.000 tona godišnje proizvodnje, uz podršku države, to može da se podigne i na25.000 tona, koliko je
potrebno celokupnoj industriji duvana u Srbiji.. Usled destimulativnih mera države proizvodnja
duvana se smanjuje pa iz godine u godinu rasteuvoz, ukoliko se i dalje bude vodila destimulativna
politika prema ovoj proizvodnji, to nas vodi kanjegovom uvozu, za šta će se godišnje trošiti oko 100
miliona dolara. Tako će Srbija od izvoznikaduvana postati njegov uvoznik.Proizvođači su proteklih
godina bili stimulisani za ovu proizvodnju, uložili puno novca kako bikupili sušare, i sad treba da se
preorijentišu na druge kulture, za koje takođe nemaju nikakvugaranciju da će biti profitabilne. Prema
mom mišljenju sadašnja rešenja ne daju doprinos da ovaproizvodnja opstane, a može da bude
izuzetno profitabilna pa čak i da se ostvari suficit od izvozaduvana.