PONAVLJANJE

Pupovi
• to su organi iz kojih nastaju svi organi

Rodni i nerodni izboji kod

voćaka
2. vježbe

Pupovi prema aktivnosti

• spavajući (latentni)
• budni (aktivni)

PONAVLJANJE PONAVLJANJE

Pupovi prema organima koji nastaju Pupovi prema smještaju

• vegetativni • terminalni (vršni)

• generativni • lateralni (postrani)

PONAVLJANJE PONAVLJANJE

Raspored pupova Podjela pupova prema organima

• nasuprotni
VEGETATIVNI: GENERATIVNI:
• naizmjenični • cvjetni
• lisni
• cvatni
• drvni
• mješoviti cvjetni
• latentni
• mješoviti cvatni
• adventivni

1
 Vrste izboja

• ovisno o rodnosti izboji mogu biti nerodni i rodni

• u razvoju voćke uobičajen je prijelaz izboja iz nerodnih

u rodne

• na nama je da uporabom znanja pospješimo taj

prijelaz i održimo ga što duže na odgovarajućem nivou

Morfologija izboja voćnih vrsta Morfologija izboja Pomoidea

• mogla bi se nazvati najznačajnijim poglavljem • uglavnom rađaju na jednogodišnjem drvu koje se

cjelokupne morfolgije voćaka nalazi na dvogodišnjem

• bez njenog dobrog poznavanja nemoguće je obaviti • rodno drvo im može biti dugo i kratko
rezidbu
• generativni pupovi su mješoviti i smješteni su terminalno
• ona proizlazi iz osnovnih bioloških svojstava rasta i
rodnosti svake pojedine voćne vrste

Formiranje rodnog drva Pomoidea Rodno drvo Pomoidea

• KRATKO:
o štrljak

o plodnjak

o pršljenasto rodno drvo

• DUGO:
o stapka

o jednogodišnji rodni izboj

2
Štrljak
• najkvalitetnije rodno drvo

• razvija se iz lateralnog drvnog pupa jednogodišnjeg

izboja, ali može nastati i na drugim mjestima

Plodnjak Pršljenasto rodno drvo

• nastaje na rodnom izboju na mjestu obilnog
pritjecanja hranjiva u plod
• sastoji se od rahlog staničja i općenito je manje
kvalitetna kategorija rodnog drveta
• to je višegodišnje drvo nastalo postranim
razgranjavanjem i na sebi ima više kategorija
rodnog drveta

Stapka Jednogodišnji rodni izboj

• dugo rodno drvo - jednogodišnji izboj koji ima • neke sorte imaju pojačanu
terminalni mješoviti pup sklonost formiranju ovog drva

• neke sorte (G. Delicious) naginju formiranju ovog • pod djelovanjem stresa može se
tipa rodnog drva javiti i na sortama koje inače
nemaju to svojstvo

3
 Tipična rodna grana Pomoidea Formiranje rodnog drva Prunoidea

Rodno drvo Prunoidea Kratka rodna šiba

• terminalno nosi drvni pup, a lateralno su
• KRATKO: generativni cvjetni ili cvatni pupovi ovisno o
voćnoj vrsti
o kratka rodna šiba
• imaju je:
o svibanjska kitica
o breskva

o šljiva
• DUGO:
o marelica
o mješovita rodna šiba

o prijevremena rodna šiba

Svibanjska kitica Jednogodišnje rodno drvo

• karakteristična za trešnju, ali se može naći i na
drugim vrstama
• terminalno nosi drvni pup, a lateralno je vijenac
generativnih cvatnih/cvjetnih pupova ovisno o
voćnoj vrsti
• uglavnom se može naći kod trešnje
• ima sorata koje stvaraju cvatne
pupove pri bazi jednogodišnjih
izboja
• oni nemaju veće značenje za rod
osim kod nekih sorata

4
 Mješovita rodna šiba
• terminalno nosi drvni pup a lateralno su
smješteni cvjetni i drvni pupovi prema
karakterističnom rasporedu

• karakteristična za breskvu

Rodno drvo jagodastih voćaka Malina i kupina

• rode na ovogodišnjim mladicama iz lateralno
smještenih mješovitih pupova

• neke vrste iz ove skupine i nemaju rodni izboj u • kod kupine se mješoviti pupovi nalaze na
klasičnom smislu (jagoda) prijevremenim izbojima
• javlja se mješoviti, cvjetni i cvatni pup (ovisno o
vrsti)

Ribiz Rodno drvo lupinastih voćaka

• rodi na jednogodišnjim izbojima
koji se nalaze na: • badem se ubraja u ovu skupinu, ali po botaničkoj
pripadnosti i rodnom drvu pripada skupini Prunoidea
o dvogodišnjim granama
• razdvojenim muški i ženski cvjetovi koji se razvijaju iz
o trogodišnjim granama zasebnih generativnih pupova

o četverogodišnjim granama
(riieđe)

5
 Orah Orah
• muške inflorescence (rese) nalazimo na
jednogodišnjim izbojima lateralno tik ispod vrha

• ženski cvjetovi se razvijaju iz vršnog mješovitog

pupa

Lijeska Muški i ženski cvijet lijeske

• rodni su jednogodišnji izboji koji:

o lateralno nose mješovite ženske

pupove

o odmah do njih su smještene rese

koje se počnu razvijati još u
kolovozu

Rodno drvo mediteranskih voćaka Maslina

• rađa lateralno na prošlogodišnjim mladicama
• ova je skupina najbogatija vrstama koje imaju različito
rodno drvo
• rjeđe se cvjetovi formiraju iz dormantnih
• tu prvi put susrećemo diecijske voćke (npr. kivi i kaki) pupova na jednogodišnjim mladicama ili
dvogodišnjem drvu
• također se susreću i zimzelene voćne vrste (npr. maslina
i agrumi)

6
 Smokve
• smokva ima cvatne i mješovite cvatne pupove
koji se formiraju lateralno na jednogodišnjim
izbojima ili lateralno na ovogodišnjim mladicama
Morfolgija rodnih izboja agruma
• mogu formirati rod na više tipova rodnih grana
• glavni predstavnik agruma u Hrvatskoj je
mandarina unshiu

Rodno drvo mandarine unshiu Rodno drvo kivija

• diecijska (dvodomna) vrsta
• izboji s dva perioda rasta (proljetni i ljetni)
• cvjetovi formiraju na jednak način i kod muških i
• izboji koji rastu iz ljetnog rasta prethodne godine kod ženskih biljaka

• izboji na kojima se u godini izbijanja formira cvjetni • muški cvjet

pup
o zakržljali tučak
• izboji koji nastaju na izbojima koji su prethodne
vegetacije nosili na vrhu cvjetni pup • ženski cvjet

• izboji koji se javljaju iz proljetnog rasta prethodne o zakržljali prašnici

vegetacije

Rodno drvo kivija Rodno drvo kakija

• rodni su jednogodišnji izboji koji lateralno nose • diecijska (dvodomna) vrsta
mješovite pupove
• kod ‘muških’ biljaka cvjetovi dolaze skupljeni u
cvatovima

• kod ‘ženskih’ biljaka cvjetovi dolaze pojedinačno