ΜΟΝΤΑΖ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ

27-2-2016
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΤΑΖ
• […] μέρος του δημιουργικού τμήματος της μετα-παραγωγής μιας ταινίας
(Wikipedia).

• Η οργάνωση των πλάνων μιας ταινίας κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις

τάξης και διάρκειας.

• Ο συνδυασμός ενός πλάνου με το επόμενο. […] ο μοντέρ του

κινηματογράφου αφαιρεί το ανεπιθύμητο υλικό ξεσκαρτάροντας όλες τις
λήψεις εκτός απ’ την καλύτερη (Ντέιβιντ Μπόρντγουελ).

• Μοντάζ είναι ο συσχετισμός ιδεών που αποδίδεται οπτικά, είναι αυτό που
προσδίδει στα πλάνα το τελικό τους νόημα (Μπέλα Μπαλάζ).

• Η «αόρατη» τέχνη του σινεμά.

ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
ΑΡΧΕΣ 20ου ΑΙΩΝΑ: Η ΓΕΝΝΗΣΗ
• Αδερφοί Lumiere και «πίνακες»

• Georges Melies και David W. Griffith:

Βασικές αρχές του μοντάζ

• «Μια σειρά από πίνακες»

1910 – 1930: Η “ΡΩΣΙΚΗ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ”

• Το πείραμα του Lev Kuleshov – Το συνεκδοχικό μοντάζ.

• Το διαλεκτικό/συγκρουσιακό μοντάζ του Eisenstein.

1930 – 1960: ΤΟ ΧΟΛΛΥΓΟΥΝΤΙΑΝΟ
ΜΟΝΤΕΛΟ

• Καθιέρωση κλασσικών αφηγηματικών κανόνων.

• Θεμελίωση της έννοιας του «αόρατου μοντάζ» και των κανόνων

του (ρακόρ, άξονας 180ο και 30ο αυστηρή δομή στο μοντάζ των
σκηνών)
1930 – 1960: ΤΟ ΧΟΛΛΥΓΟΥΝΤΙΑΝΟ
ΜΟΝΤΕΛΟ
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΜΟΝΤΑΖ

• «Καταπάτηση» αμερικανικών κανόνων μοντάζ

• Έμφαση σε μονοπλάνο, μικρότερη χρήση του cut

• Βρήκε στέγη κυρίως στο ευρωπαϊκό σινεμά

• Jean-Luc Goddard, Alain Resnais, Ingmar Bergman, Bela Tarr

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΟΝΤΑΖ
ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ
• Κατ (Cut)

• Φέιντ Ιν/’Αουτ (Fade In/Out)

• Ντισόλβ (Dissolve)

• Βέργες (Wipes)
 ΕΙΔΗ ΠΛΑΝΩΝ

• Πολύ Γενικό (Extreme Wide Shot)

• Γενικό (Wide Shot – WS)

• «Αμερικάνικο» Πλάνο

• Μεσαίο (Medium Shot – MS)

• Κοντινό (Close Up – CU)

• Πολύ Κοντινό – Σφήνα (Extreme Close Up)

ΕΙΔΗ ΠΛΑΝΩΝ
ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

• Κατ στην κίνηση

• Γραφιστικό (Match) Κατ

• Πλάνο Αντίδρασης

• Jump Cut

• Εναλλαγές Ταχύτητας (Slow και Fast Motion)

• Πάγωμα Πλάνου (Freeze Frame)

ΕΙΔΗ ΜΟΝΤΑΖ
• Μοντάζ Συνέχειας

• Αναλυτικό Μοντάζ

• Παράλληλο Μοντάζ – Crosscutting

• Ρυθμικό (Μετρικό) Μοντάζ

• Ελλειπτικό Μοντάζ

• Μοντάζ Ασυνέχειας

• Διαλεκτικό Μοντάζ
 Ο ΡΥΘΜΟΣ
• Βασική τεχνική του μοντάζ
• Αναφέρεται στο χρόνο.
• Αφορά τη διάρκεια των πλάνων αλλά και τη συναισθηματική
καθοδήγηση του θεατή.
• Πρέπει να είναι συνεπής, για να μη χάνεται η προσοχή του κοινού.
• Ο χρόνος (και ο ρυθμός) ερμηνεύεται διαφορετικά από διαφορετικούς
μοντέρ – προσωπικό αισθητήριο – ΑΛΛΑ και εξάρτηση από το σενάριο
(αντικειμενικό κριτήριο)
 ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΜΟΝΤΑΖ

• Μη γραμμικά προγράμματα μοντάζ (Non Linear Editors)

• Πολλές χρήσεις (μοντάζ, εφέ, γραφικά)

• Ευελιξία στη διαχείριση του υλικού, διαρκείς μεταβολές του.

• Δυνατότητα για εντυπωσιακά εφέ, ΑΛΛΑ πάντα μέσα στο πλαίσιο της
ταινίας (όχι για καθαρό εντυπωσιασμό)
 Ο ΜΟΝΤΕΡ ΩΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ

• Επάγγελμα με μεγάλη ευθύνη («δεύτερη σκηνοθεσία»)

• Όλες οι αποφάσεις υπηρετούν την αφήγηση

• Οι αρχές παραβιάζονται, εφόσον κάθε επιλογή είναι δικαιολογημένη

• Κάθε κατ λαμβάνει υπόψη του πολλούς παράγοντες (ερμηνεία,

πλάνο, ήχος) – συχνά πρέπει να «θυσιαστεί» το ένα προς όφελος των
άλλων
 Η ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ

• Διαλεκτική σχέση, απαραίτητη για την υλοποίηση της ταινίας

• Διαφορετικές προσεγγίσεις στο ίδιο σενάριο – Εναλλακτικοί τρόποι

διαχείρισης του υλικού

• Αναγκαίος ο αμοιβαίος σεβασμός

• Το τελικό αποτέλεσμα ως συνάρτηση της σχέσης σκηνοθέτη – μοντέρ.