Professional Documents
Culture Documents
TABELAS — LATIM
Vittorio Pastelli
v. β 1 | 22.fev.2018
Uma série de tabelas, quadros sinóticos, dicas de composição de advérbios e conjunções, números e numerais e um glossário
de advérbios e conjunções para auxilio na leitura de textos em latim.
2
Substantivos
Declinações
1a 2a 3a 4a 5a
Singular F M M N M F N M M
Nominativo carta dominus puer vinum rex civis jus satus res
Acusativo cartam dominum puerum vinum regem civem jus satum rem
Genitivo cartae domini pueri vini regis civis juris satus rei
Dativo cartae domino puero vino regi civi juri satui rei
Plural
Nominativo cartae domini pueri vina reges cives jura satus res
Acusativo cartas dominos pueros vina reges cives jura satus res
Genitivo cartarum dominorum puerorum vinorum regum civium jurum sattuum rerum
Dativo cartis dominis pueris vinis regibus civibus juribus satibus rebus
Ablativo cartis dominis pueris vinis regibus civibus juribus satibus rebus
3
Substantivos (sinótico)
1a 2a 3a 4a 5a
Singular F M M N M F N M M
Acusativo
m jus
m
Genitivo cartae
i is us rei
Dativo cartae
i
o
Ablativo carta
e u re
Plural
Nominativo cartae domini pueri vina reges cives jura redditus res
Acusativo
(a)(o)s vina reges cives jura redditus res
Genitivo
rum (i)um
Dativo
Ablativo
is (i)bus
4
Pronomes
Pronomes pessoais 1a e 2a pessoas
‘Eu’ e ‘nós’ ‘tu’
Acusativo me te
Ablativo me te
M F N
SINGULAR Nominativo is ea id
Dativo ei ei ei
Ablativo eo ea eo
Demonstrativos (sinótico)
esse | ele
M F N
SINGULAR Nominativo is ea id
Genitivo eius
Dativo ei
Ablativo eo ea eo
Genitivo e(o,a,o)rum
Dativo
eis/iis
Ablativo
7
Nominativo – – –
Pronomes possessivos
Pronomes demonstrativos
Singular M F N M F N M F N
Nominativo hic haec hoc iste ista istud ille illa illud
Acusativo hunc hanc hoc istum istam istud illum illam illud
Genitivo huius huius huius istius istius istius illius illius illius
Dativo huic huic huic isti isti isti illi illi illi
Ablativo hoc hac hoc isto ista isto illo illa illo
Plural
Acusativo hos has haec istos istas ista illos illas illa
Genitivo horum harum horum istorum istarum istorum illorum illarum illorum
Dativo his/hiis his/hiis his/hiis istis istis istis illis illis illis
Ablativo his/hiis his/hiis his/hiis istis istis istis illis illis illis
Singular M F N M F N M F N
Nominativo hic haec hoc iste ista istud ille illa illud
Acusativo hunc hanc hoc istum istam istud illum illam illud
Plural
Acusativo hos has haec istos istas ista illos illas illa
Plural
quaepiam
+ PIAM
quodpiam
qualquer coisa
quidpiam
12
Genitivo cuius
Dativo cui
Ablativo quo(a)
Plural
Acusativo (o)(a)s
Genitivo (a)(o)rum
Dativo
quibus
Ablativo
outro
Plural
o mesmo / próprio
Plural
Plural
Adjetivos
1a e 2a declinações 3a declinação
Plus
O comparativo de multus, -a,-um é plus. É um substantivo neutro no singular e funciona como adjetivo no plural.
Singular Neutro
Nominativo plus
Acusativo plus
Genitivo pluris
Dativo –
Ablativo plure
vocatus vocatus
vocor vocabar vocabor vocatus ero
sum eram
vocatus
vocaris vocabaris vocaberis vocatus es vocatus eris
eras
vocatus vocatus
vocatur vocabatur vocabitur vocatus erit
est erat
1
vocati vocati
vocamur vocabamur vocabimur vocati erimus
sumus eramus
vocati vocati
vocamini vocabamini vocabimini vocati eritis
estis eratis
vocati
vocantur vocabantur vocabuntur vocati sunt vocati erunt
erant
habitus habitus
habeor habebar habebor habitus ero
sum eram
habitus
haberis habebaris habeberis habitus es habitus eris
eras
habitus
habetur habebatur habebitur habitus est habitus erit
erat
2
habiti habiti
habemur habebamur habebimur habiti erimus
sumus eramus
habiti
habemini habebamini habebimini habiti estis habiti eritis
eratis
+q Futuro
Conjugação Presente Imperfeito Futuro Perfeito
Perfeito perfeito
ductus
ducor ducebar ducar ductus sum ductus ero
eram
auditus
audior audiebar audiar auditus sum auditus ero
eram
auditus
audiris audiebaris audieris auditus es auditus eris
eras
auditus
auditur audiebatur audietur auditus est auditus erit
erat
4
auditi
audimur audiebamur audiemur auditi sumus auditi erimus
eramus
auditi
audimini audiebamini audiemini auditi estis auditi eritis
eratis
vocatus vocatus
vocer vocarer – –
sim essem
vocatus vocatus
voceris vocareris – –
sis esses
vocatus vocatus
vocetur vocaretur – –
sit esset
1
vocati vocati
vocemur vocaremur – –
simus essemus
vocati vocati
vocemini vocaremini – –
sitis essetis
vocati
vocentur vocarentur – vocati sint –
essent
habitus habitus
habear haberer – –
sim essem
habitus habitus
habearis habereris – –
sis esses
habitus
habeatur haberetur – habitus sit –
esset
2
habiti habiti
habeamur haberemur – –
simus essemus
habeamin habiti
haberemini – habiti sitis –
i essetis
habiti
habeantur haberentur – habiti sint –
essent
25
3
ducti
ducamur duceremur – ducti simus –
essemus
auditus
audiar audirer – auditus sim –
essem
SUBJUNTIVO AT
pres pr. i pp p+p
em arem erim issem
es ares eris isses
et aret erit isset
emus aremus erimus issemus
etis aretis eritis issetis
ent arent erint issent
INDICATIVO PASS
pres pr. i fut. i pp p+p fp
or bar bor
aris baris beris tus tus tus
atur batur bitur + pres + pi + fi sum
sum sum
amur bamur bimur ti ti
amini bamini bimini + pres + pi ti
antur bantur buntur sum sum + fi sum
SUBJUNTIVO PASS
pres pr. i pp p+p
er arer tus tus
eris areris + pres + pi
etur aretur subj subj
sum sum
emur aremur ti ti
emini aremini + pres + pi
entur arentur subj subj
sum sum
27
Verbos irregulares
sum, esse, fui, -, | ser
Presente Imperfeito Futuro Perfeito +q Perfeito Futuro perfeito
Indicativo
sum eram ero fui fueram fuero
(Ativo)
Presente – esse
Perfeito – –
28
Indicativo
eo ibam ibo ivi * iveram ivero
(Ativo)
* O ‘v’ do perfeito, mais que perfeito e futuro perfeito pode ser omitido.
Perfeito – ivisse
29
Indicativo
fero ferebam feram tuli tuleram tulero
(Ativo)
Indicativo
feror ferebar ferar latus sum latus eram latus ero
(Passivo)
lati
ferimur ferebamur feremur lati eramus lati erimus
sumus
Perfeito – tulisse
Presente – ferri
Indicativo factus
fio fiebam fiam factus eram factus ero
(Ativo) sum
facti
fimus fiebamus fiemus facti eramus facti erimus
sumus
factus
fiam fierem – factus essem –
sim
Particípio Infinitivo
Presente – fieri
Particípio Infinitivo
Presente – malle
Futuro – –
Perfeito – maluisse
33
+q
Presente Imperfeito Futuro Perfeito Futuro perfeito
Perfeito
Indicativo
nolo nolebam nolam nolui nolueram noluero
(Ativo)
Particípio Infinitivo
Futuro – –
Perfeito – noluisse
34
Indicativo
possum poteram potero potui potueram potuero
(Ativo)
Particípio Infinitivo
Presente – posse
Futuro – –
Perfeito – potuisse
35
Indicativo
volo volebam volam volui volueram voluero
(Ativo)
Particípio Infinitivo
Futuro – –
Perfeito – voluisse
36
particípios
ATIVO PASSIVO
Números e numerais
ADVÉRBIOS
A maioria é caso oblíquo de raízes nominais ou pronominais, mas alguns são formados por
terminação, por exemplo:
-tim talvez tenha origem no partim (em parte), do subst. pars | nominatim (por
acusativo nome), do adj. nominatus | passim (aqui e ali), do v.
pando
-tus adicionado a raízes substantivas divinitus (vindo de deus), do adj. divinus | radicitus
ou adjetivas, forma advérbios (vindo das raízes), do subst. radix
de origem
-sus adicionado a certas partículas, prorsus (para frente), de pro | rursus (para trás), de re
dá a ideia de direção, para onde
CONJUNÇÕES
A maioria é formada por partes mutiladas de raízes pronominais.
Algumas são formadas por reduplicação ou composição, por exemplo:
post-quam depois
LOCUÇÕES COMUNS
A
ad unum a um homem
aequo animo feliz, resignado, paciente
aere alieno premi estar fortemente endividado
agere gratias agradecer
alius aliam in partem um em uma direção, outro na outra
amico aliquo uti ter intimidade com alguém
animo tenus commoveri estar comovido até o coração
annum quartum agens em seu quarto ano
annos quattuor natus na idade de quatro anos
ante annos antes da idade legal
apud regem na corte do rei
B
bellum inferre fazer guerra a
bene habet está bem
bono animo esse estar bem disposto
bonum animum habere ter grande coragem
C
capitis damnatus sentenciado à morte
causam dicere ou agere alegar uma causa, defender uma causa
certior fieri ser informado
certiorem facere informar
consilia inire fazer planos
consulere alicui cuidar dos interesses de alguém
consulere aliquem consultar alguém, pedir conselho a alguém
D
dare operam cuidar, dar atenção a
diem dicere ou edicere indicar um dia, definir um dia
dum haec geruntur enquanto isso acontecia
E
eo magis ainda mais
extrema hieme no fim do inverno
ex re publica no melhor interesse do Estado
F
foedus ferire fazer um tratado/pacto/aliança
41
G
gerere magistratum ocupar um cargo
gratias agere agradecer
gratiam habere ser grato
gratiam ou gratias referre devolver um favor
gratum facere fazer um favor
I
idem qui o mesmo que
idem sentire ter a mesma opinião
in dies todo dia, diariamente
in dubium vocari ser posto em questão / em dúvida
in fugam dare ser posto para correr
in gratiam redire estar reconciliado
in matrimonium ducere casar-se
in perpetuum para sempre
inter cenam à mesa
ius dicere pronunciar sentença
L
longum est seria demorado, seria tedioso
M
mandare litteris colocar por escrito
memoria tenere lembrar-se
moleste ferre levar a mal, sentir-se agravado
multum valere ser muito influente
N
navem conscendere embarcar
novae res uma revolução
novus homo arrivista, parvenu, novo rico
O
orationem habere fazer um discurso
opus est é necessário
P
placuit senatui o Senado decidiu
plurimum posse ser muito influente ou poderoso
prae se ferens mostrando, exibindo
praeclare se habere ser admirável
pro amico habere considerar (como) amigo
pro contione diante da assembleia, em um discurso
42
Q
quae cum ita sint uma vez que isso é verdade, sendo este o
caso
quam primum tão logo quanto possível
R
rationem reddere prestar contas, explicar
res gestae feitos, atos
S
salutem dicere saudar, cumprimentar
satis constat é bem estabelecido
se conferre tomar caminho, ir
se gerere conduzir-se, agir
sententia stat está resolvido, eles resolvem
stipendium merere fazer serviço militar
T
terga vertere retroceder
U
ultro citroque para cá e para lá
unus atque alter um ou dois
V
veniam dare perdoar
ventum est ele/ela/ veio, eles vieram
vereor ne eu temo que
vereor ut eu temo que não
vitam agere viver
Com adaptações, a partir de B.L. D'Ooge, Easy Latin for sight reading,
Ginn & Company, 1897, pp. 20-23
43
Palavrinhas
Uma coleção (arbitrária e em progresso) de advérbios, conjunções e preposições. São as palavras que dão liga
aos textos e é essencial sabê-las de cor. Portanto, a tabela deve ser consultada (e ampliada) sempre.