ÇÖZÜNÜRLÜK KAVRAMI Çözücü : İyonai çözünme : Çözünen maddenin iyonlarına ayrışarak

çözücü içinde dağılmasına iyonai çözünme denir.

Genellikle miktarı fazla olan maddeye çözücü denir.
Çözünen : Genellikle miktarı az olan maddeye çözünen KNO,
denir.
1
Çözelti : Birden fazla maddenin birbiri içinde homojen
K+ NO;
dağılması ile oluşan karışımlara çözelti denir. su --------- >

Örnekler
Örneğin;
Katı Çözeltiler: Alaşımlar (Metal-metal karışımı) 300

Örneğin; Asit, baz ve tuz çözeltileri iyonik karışımlardır.

t> Tunç □ Kisû Bu çözeltiler elektrik akımını iletir.

tas> Pirinç
KN0
3(k) ^ (suda) + ^3(suda)
Sıvı Çözeltiler:

Örneğin; ÇÖZELTİLERLE İLGİLİ BAZI TERİMLER

Elektrolit çözelti: Elektrik akımını ileten çözeltilere elektrolit
Su-etil alkol
çözelti denir. İyonai çözeltiler elektrolittir. Örneğin; Tuzlu-
k» Su-sofratuzu
su, asit çözeltisi, baz çözeltisi.... Elektrolit olmayan çözelti:
Gaz Çözeltiler:
Elektrik akımını iletmeyen çözeltilere elektrolit olmayan
Örneğin; fce- çözelti denir. Mole- küler çözünme ile oluşan çözeltilerdir.
Temiz hava Örneğin; Şekerli-su çözeltisi etil alkol-su çözeltisi... Derişik
Çözünme : Çözücü içinde çözünenin homojen olarak çözelti: Çözeltilerin; birim miktarında çözünen madde
dağılmasına çözünme denir. miktarı fazla olan çözeltilere derişik çözelti denir.
Moleküler çözünme : Çözünen maddenin moleküllerine Seyreltik çözelti: Çözeltilerin; birim miktarında çözünen
ayrışarak çözücü içinde dağılmasına moleküler çözünme madde miktarı az olan çözeltilere seyreltik çözelti denir.
denir. Örneğin; 25 °C de aşağıdaki toz şekerlerin tamamı
çözünerek çözeltiler hazırlanıyor.
Örneğin;

20 g 30 g 40 g
-- su toz seker toz şeker toz şeker
C6H12OS
C H
6 12°6(k)
i l i
C6Hı206(Suda) 100 g su 100 g su 100 g su
(Glikoz)
(Glikoz çözeltisi)

Örneğin; I II
Buna göre;
C H OH C H
2 5 (s) 2 5°H(suda) çözeltiye göre
II. çözelti I. çözeltiye göre derişik,
(etil alkol) (etil alkol çözeltisi) seyreltiktir.
 Uil,

Doymamış çözeiti: Belirli şartlarda çözeltide çözebileceği □ IjjflfsjB OSgRÂiglTîgj Çözelti doygundur. 20 g tuz çöker. Örnek 4:
en fazla madde miktarından daha az çözünen içeren Dipte katisı olan KC1 tuzu çözeltisine aynı sıcaklıkta
III. 100 g suda 20 g tuz çözünürse
çözeltilere doymamış çözelti denir. katiyı çözecek kadar saf su eklenirse;
Örnek 1: 80 g suda m g tuz çözünür.

Aşağıda verilen maddelerden hangisi çözeltidir? m = 16 g çözünür. I. Çözelti kütlesi artar.

Çözelti doygundur.
Doymuş çözelti: Belirli şartlarda çözeltide çözebileceği A) Zeytinyağı-su B) Ayran D) II. Çözelti seyrelir.
Cevap A
maksimum çözünen madde miktarını içeren çözeltilere III. Çözünen kütlesi artar.
C) Çamurlu su Deniz suyu
doymuş çözelti denir.
E) Sis yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız l B) l ve II C) l ve İli
Çözüm:

Zeytinyağı suda çözünmez. Çözelti değildir. Ayran D) II ve III E) I, II ve III

süspansiyondur. (Katı-sıvı heterojen karışım) çözelti de- Örnek 3:

ğildir. Çamurlu suyun özellikleri her yerinde aynı olmadığı
için heterojendir. Deniz suyu tuzlu su karışımıdır,
homojendir (Çözelti). Sis heterojen karışımdır.
Grafiğe göre A ve B noktalarında çözelti doymamış, C
ve D noktalarında çözelti doymuştur.
Sabit sıcaklıkta KN03 tuzunun kütlesi m1 gram, hacmi V1
cm3, saf suyun kütlesi m2 gram, hacmi V2 cm3 tür.
Cevap D Buna göre sabit sıcaklıkta KN03 tuzunun saf suda
çözünmesi ile oluşan çözelti için;
Çözüm:
Saf su ilave edildiğinde katının tamamı çözünür. Çözelti
kütlesi artar. Katiyı çözecek kadar su ilavesi yapıldığı için
derişme veya seyrelme olmaz. Çözünen kütlesi artar.
Cevap C

Örnek 2:
1 atm basınçta 54 °C de saf X tuzu 100 g suda en fazla I. Kütlesi (m1 + m2) gramdır.
Aşın Doymuş Çözelti: Doymuş çözeltilere bir etki
20 g çözünüyor. II. Hacmi (V1 + V2) cm3 tür.
yapıldığında (sıcaklık arttırılması gibi) aynı maddeden bir
miktar daha çözünebilir. Bu çözelti tekrar eski haline İli. Heterojendir.
Buna göre, aynı sıcaklıkta;
kontrollü bir şekilde getirildiğinde çözünen madde
çökmüyorsa bu çözelti aşırı doymuştur. yargılarından hangileri yanlıştır?
I. 20 g suda 2 g X tuzu
II. 50 g suda 30 g X tuzu (Buharlaşma ihmal edilecektir.) ______________
Aşırı doymuş çözeltiler kararsızdır.
III. 80 g suda 16 g Xtuzu
Küçük bir etki yapıldığında fazlalık kısım çöker. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Soru 1:
Çözelti doymuş hale geçer. hazırlanan çözeltilerden hangileri doymamıştır?
D) l ve III E) II ve III Aşağıdaki maddelerden hangisi çözelti değildir?
A) Yalnız l B) Yalnız II C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve İli
Uçucu olmayan katı içeren doymamış çözeltiyi A) Doğal gaz B) lemiz hava

doymuş hale getirmek için; Çözüm:

Çözüm: C) Kolonya D) Sirke
/ Çözünen ilavesi Çözünme su molekülleri arasındaki boşluklara KN03
I. 100 g suda 20 g tuz çözünürse /
/ Sabit sıcaklıkta çözücü buharlaştırılması S taneciklerinin yerleşmesi ile olacağından hacmi E) Süt
20 g suda m g tuz çözünür.
Çözünürlüğü azaltmak işlemleri yapılabilir. m = 4 g çözünür. (Vi + V2) cm3 ten daha az olur.
Çözelti doymamıştır. Çözelti kütlesi m1 + m2 gramdır. Çözeltiler homojendir.

100 g suda 20 g tuz çözünürse 50 g

suda m g tuz çözünür.
m = 10 g çözünür.
 {YAYINLAR!

Soru 2: • SIVI ÇÖZELTİLERDE ÇÖZÜCÜ VE Çözünme Entalpisi >> Entalpi

ÇÖZÜNEN ARASINDAKİ ETKİLEŞİM Çözünme olayı gerçekleşirken ısı değişimleri olur.

Aynı sıcaklıkta bulunan 50 gram etil alkolün hacmi V1 AH3
Çözünme olayı üç basamakta gerçekleşir.
cm3, 100 gram suyun hacmi V2 cm3 tür. Bu iki madde AH-j + AH2 L.
Genellikle polar maddeler polar çözücülerde, apolar
tamamen karıştırılıp çözelti hazırlanıyor. Bunlar; A^çözeiti
maddeler apolar çözücülerde iyi çözünür.
t> Çözücü moleküllerinin ayrılması
Buna göre; Polar olan sıvılar (özellikle su) bileşikler için iyi çö-
(endotermik) (AH^
zücüdürler. Polar kovalent maddenin dipolleri ta- 3. basamakta açığa çıkan enerji 1. ve 2. basamakta
t> Çözünen moleküllerinin ayrılması
3
I. Çözelti hacmi (VÇ -i- V9) cm tür. rafından çekilir. gerekli olan enerjiden az olduğundan çözünme ısısı
(endotermik) (AH2)
II. Çözelti kütlesi 150 gramdır. endotermiktir. (AHçöze|tj > 0)
Çözücü ve çözünen moleküllerinin karışması (en-
III. Homojendir. Çözünen iyonların su molekülleri ile çevrilmesi
dotermik ya da ekzotermik olabilir) (AH3)
sonucunda oluşan çözünmeye hidratlaşma (hid-
yargılarından hangileri doğrudur? şeklindedir. ratasyon) denir. Çözeltideki tüm iyonlar hidratlaş-
Çözünen ve çözücü tanecikler arasındaki etkile- mış durumdadır. Eğer su yerine başka çözücü
A) Yalnız l B) Yalnız III C) I ve II şimlerden oluşan entalpi değişimine çözünme kullanılırsa hidratlaşma yerine solvatasyon (solva-
/ stOf o :0 entalpisi (ısısı) denir. Çözeltinin ısısına AHçöze|ti tize olma) terimi kullanılır.
D) II ve III E) I, II ve III

Soru 3:
PPo denirse,

A H
çözelti = AH
( 1> ( a)+ AH + AH 0lur
( 3) -
Örneğin; NaCI tuzunun suda çözünmesi sırasındaki
ısı değişimi aşağıdaki gibi olur.

Dipte katisı olmayan doymuş KN03 çözeltisine aynı

T ' ~ ~

0
NaCI
(k)-Nate) + Gly AH2 = 786 kümor
Su molekülü °°Oo O n ChO OOOA 00 0°B H
0(S) + Na(+g) + C|-g) -> Na-Uda) + Clj^
2

sıcaklıkta bir miktar KNO, katisı ilave ediliyor. OC/Q Basamak^ O QO <")<-

Apolar moleküller arasındaki çekim kuvveti sade-

UİOP İH1 C&9P Q0 O
Çözücü AH0
^888 AH
n
hidratasyon
(AHn + AH3) = - 783 kJ moP1 =
CCÜ
(sıvı) AH çözünme 786 + (- 783) = 3 kümoP1
Buna göre; 8ce London çekim kuvvetleridir. Örneğin, benzen ve CCI 4 Çözünen
(kalı)
apolar yapıya sahiptir. Benzen molekülleri ile CCI4 Basamak 3 AH,
Burada hidratasyon enerjisi AH1 (su moleküllerinin
I. Çözelti kütlesi değişmez. molekülleri arası çekim kuvvetleri birbirine oldukça
Oo ayrılması) ve AH3 (su molekülleri arasında çözünen
II. Çözeltinin derişimi artar. yakındır. Dolayısıyla benzen ve CCI4 birbiri
ooooo0° moleküllerinin geçmesi) entalpileri toplamına eşittir.
III. Çözünen kütlesi değişmez. içerisinde çözünebilir.
oOooo
yargılarından hangileri doğrudur? 0°° ° o u o o
□BOsfi _____________________ İstemli (enerji
açığa çıkar)
° °o °o
A) Yalnız l B) Yalnız il C) I ve II Benzen molekülleri apolar olduğundan moleküller Çözelti

/ arasında London kuvvetleri (indüklenmiş dipol-

D) I ve III E) I, II ve İli indüklenmiş dipol etkileşimler) vardır. Moleküllerin
C ,o
birbirinden ayrılması için gerekli olan enerji oldukça
A Entalpi
ooo İstemsiz (enerji1
Soru 4: coo gerekir)
düşüktür. OCX) <==0
.û
Aşağıdaki ifadelerden hangisinde erime veya çözünme Su molekülleri arasındaki çekim çok güçlü oldu- AH-j + AHg
°t°- Çözelti
kavramları yanlış kullanılmıştır? ğundan ayrışması için fazla enerji gerekir. Çözünen Çözücü
(katı) (sıvı)
AH-fi AH,
Su moleküllerinin birbirinden ayrılması için gerekli çözelti

Bütün sistemler kararlı olabilmek için düzensiz

A) Baharda dağdaki karlar erimeye başladı. olan bu enerji diğerlerine göre oldukça fazladır ve bu
/' yapıda ve düşük enerjide bulunmak isterler. Ken-
olay endotermiktir. Bundan dolayı apolar benzen,
B) Sıcak su camdaki buzu çözdü. diliğinden olan (yani istemli) çözünmelerde genellikle
polar su moleküllerinde çözünmez.
C) Etil alkol suda her oranda çözündü. 3. basamaktaki enerji değişimi (AH3) 1. ve 2. basamakta enerji açığa çıkar. Bu tür çözünmede sistem enerji
D) Mum sıcakta erimeye başladı. gerekli olan enerjiden fazla olduğundan çözünme ısısı verdiği için enerjisi azalır. Genelde iyonik katiların
E) Çaya atılan şeker tamamen çözündü. ekzotermiktir. (AHçöze,tj < 0) suda çözünmesi istemlidir.

Ol— dfhSllKSlL
diJj İSİ
Çözünme Isısı Soru 5: Çözünürlüğe etki eden faktörler:

Bir madde, çözücüde çözündüğünde ortamla ısı alış- a) Çözücü ve Çözünenin Cinsi (Madde cinsi)
verişi olur. Bu ısıya çözünme ısısı (AHcöz) denir. Bileşenler arasındaki
ts> Aynı çözücüde farklı maddelerin çözünürlükleri de
etkileşimler
İyonik katının suda çözünmesi sırasındaki enerji deği- farklıdır. Oda şartlarında 100 g suda 36 g NaCI
şimi aşağıdaki gibi hesaplanır. iyon-dipol
çözünürken, aynı şartlarda 0,001 g AgCI çözünür.
indüklenmiş dipol-dipol Dipol -
AH
ÇÖZ = “ Kristal enerjisi + Hidratlaşma ısısı Karışım t> Aynı çözünenin farklı çözücülerde çözünürlükleri de
indüklenmiş dipol
I. HCI - H20 İL farklıdır.
Burada kristal enerjisinin mutlak değerinin hidratlaşma Zeytinyağı suda çözünmez ama karbon tetraklo-
CH4 - H,0 III. ta- Saf X katisının sıcaklığa bağlı çözünürlük grafiğinin
ısısının mutlak değerinden küçük veya büyük olmasına Yukarıda verilen karışımiardan
KC1-CJ-L rürde iyi çözünür. bazı durumlardaki yorumu aşağıda verilmiştir.
göre çözünme ısısı endotermik ya da ekzo- termik olur. DD
hangilerinde bileşenler
arasındaki etkileşimler doğru olarak verilmiştir? (CgHg:
11 İŞâdİIîhılS Benzen)
[5§e - l
)3TQ11İ3i ,. 'SSıi'Mjıîraf ^mj^ivîiG
®HİlîE5ı jj Polar maddeler polar çözücülerde Apolar maddeler
I li’:|i'!i!: ütösnaT jj 1! ir'
./ apolar çözücülerde iyi çözünür.
AgF -910,1 - 930,5 -20,4 A) Yalnız 1 B) Yalnız li C) Yalnız ili

KCI -700,6 -683,4 + 17,2

D) I ve II E) I, II ve ili b) Sıcaklık Etkisi
LİCI -833 -883 -50 / A ve B de çözelti doygun ama B de her 100 gram su için
t> Sıcaklığın artması genellikle katiların ve sıvıların
NaCI -786 -783 +3 ÇÖZÜNÜRLÜK VE ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ A ya göre daha fazla çözünen vardır.
sıvılardaki çözünürlüğünü artırırken, gazların sıvı-
LİBr -787 -854 -67
EDEN FAKTÖRLER lardaki çözünürlüğünü azaltır.
/ C noktasında 100 gram suya atılan X katisının fazlası
Belirli sıcaklık ve basınçta 1 litre çözeltide çözünmüş t> X: Katı ya da sıvı olabilir, A çözünürlük (g/ioog su)
grafikteki doygunluk eğrisine kadar çöker. Son
joılfflsjtiı^ramiöiHî maddenin mol sayısına molar çözünürlük denir. Başka bir X maddesi
Çözünme denklemi
durumda çözeltiden farklı olarak çözünmemiş katı
ifade ile çözünürlük doygun çözeltinin molar derişimidir.
Örnek 5: vardır ya da çözelti başka koşullarda hazırlanıp C
(suda)
Sabit sıcaklıkta NaCI sat su içine atıldığında; '2W(S)
koşuluna getirilmiş, aşırı doymuş çözelti hazırlanmış
Çözünürlüğe etki eden faktörler: şeklinde olur.
Sıcaklık (°C) olabilir.
I. Suyun oksijeni Na+ iyonlarına çekim kuvveti uy-
/ D de ise çözelti doymamıştır.
gular. a) Madde cinsi (çözücü veya çözünen cinsi)
A Çözünürlük (g/1 OOg su)
II. Cr ile su arasında iyon dipol çekim kuvvetleri oluşur. X+ısı + Ho0.. -+X, t> Y:
b) Sıcaklık
III. Kristalden uzaklaşan iyonlar su tarafından hidrati- ze fa> Bazı katiların sudaki çözünürlüklerinin sıcaklıkla
Katı, gaz veya
olurlar. c) Basınç değişimi verilmiştir. (100 gram suda)
Y maddesi
yargılarından hangileri doğrudur? d) Ortak iyon etkisi sıvı olabilir.
Sıcaklık (°C)
A) Yalnız 1 B) Yalnız II C) Yalnız İli Çözünme denklemi EME© S5© 403©
i mm
—
[ uijteo ''
D) I ve II E) I, II ve III Y+H
2°(s)->Y(suda) + ISI NaCİ(kat!) 35,7 36 37,3
-/ Çözünen maddeyi toz haline getirmek, çözeltiyi
şeklinde olur. AgN03(katl) 118 192 420
karıştırmak, -
Bazı maddelerin çözünürlük - sıcaklık grafiği aşağıda
•/ Temas yüzeyini artırmak, KCI(kat|) 27,6 34 45,5
Çözüm: verilmiştir. ......
/ Çözücü veya çözünen ilave etmek çözünürlüğü
Suyun oksijen kısmi negatif yüklü olduğundan NaCI nin etkilemez. Bunlar çözünme hızına etki eder. Bazı gazların sudaki çözünürlüklerinin sıcaklıkla
Na+ iyonlarına, hidrojen kısmı da kısmi pozitif yüklü değişimi verilmiştir. (100 gram suda)
olduğundan Cl“ iyonlarına çekim kuvveti uygular. İyonlar
iyon-dipol kuvvetleri ile kristalden uzaklaştırılmış olur.

Cevap E
EME© ®3§ j mm 4®=
©
Oz(gaz) 0,007 0,004 0,00
3
0,09
^^2{gaz) 0,33 0,17
7
S®2{gaz) 22,8 11,2 5,3

Cevap D
c) Basmç Etkisi . Çözüm: Örnek 9:
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız İli
Katı ve sıvıların çözünürlüğüne basıncın etki etmediği KN03 ün 60°C deki çözünürlüğü 110 g/100 g sudur. Bu Bir miktar saf X tuzunun suda çö- ideal piston

kabul edilir. D) l ve II E) I, II ve III durumda 60°C de 100 gram suda 110 gram KN03 zünmesiyle elde edilen doymuş çö- He.
fc> Gazların sıvıdaki çözünürlüğü basıncın arttırılma- çözülerek 210 gramlık doymuş çözelti hazırlanmış olur. zelti ve çözünmemiş tuz yandaki X çözeltisi
sıyla artar. ideal pistonlu kapta bulunmaktadır.
210 gramlık doygun çözeltinin 100 gramı su ise

■ Not Çözüm: 525 gramlık doygun çözeltinin m gramı sudur. X katisı

Buna göre sabit sıcaklıkta,
Gazların sıvılardaki çözünürlüğü çözelti üzerindeki Grafikteki eğriye denk rn = 250 gram su
gazın kısmi basıncı ile doğru orantılıdır. (Henry gelen noktalarda çözelti Cevap D
Piston aşağı itilirse bir miktar tuz çözünür. Piston
Yasası) doymuş, eğrinin altındaki
yukarı çekilirse bir miktar tuz çöker. Piston aşağı
Henry yasası ünite 11 de anlatılmıştır. noktalarda çözelti doymamıştır. En fazla A tuzu X
itilirse X in çözünürlüğü değişmez.
noktasında olduğundan en derişik çözeltidir. Y de çözelti Örnek 8:
doygundur.
25 °C de X tuzunun doygun çözeltisi kütlece % 25 lik- tir. yargılarından hangileri doğrudur?
Cevap E 40 °C de X tuzunun çözünürlüğü 70 g/100 g sudur. (He gazı X çözeltisinde çözünmemektedir.)

Buna göre, 40 °C de 510 gramlık doygun çözeltiyi 25 °C A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

ye soğutursak kaç gram tuz çöker?
D) II ve III E) I, II ve III
Örnek 7:
A) 220,3 B) 121 C) 111 D) 110 E) 75
Çözüm:
Yanda verilen KN03 ün çözünürlük - sıcaklık grafiğine
Yukarıdaki grafikte X gazının çözünürlüğü basıncı art- göre 110 60 °C de 525 gram doymuş çözelti kaç gram su Piston yukarı çekilirse bir miktar su buharlaşır ve tuzun
içerir? bir kısmı çöker. Piston aşağı itilirse bir miktar su buharı
tıkça artmaktadır. Çözüm:
yoğunlaşır. Dipteki tuzdan bir miktar çözünür. Çözünürlük
25 °C de doygun çözelti kütlece % 25 lik olduğuna göre
sıvı miktarına bağlı değildir.
C) 225 D) 250 E) 300 100 gram çözeltide 25 g tuz varsa 75 g su vardır. Buna
d) Ortak İyon Etkisi göre Cevap £
Ortak iyon derişimi arttıkça çözünürlük azalır. 1

NaCIM . NaCl(k)
75 g su 25 g tuz çözerse 100
g su mgtuzçözer. m = 33,333
V
g tuz çözer.
100 g K+ cr
SU Soru 6:
40 °C de 100 g suda 70 g tuz çözünüyor. 25 °C ye so-
1. kap 2. kap Saf katiların saf sıvılardaki çözünürlüğü,
25 °C 25 °C ğutursak 70 - 33,33 = 36,67 g tuz çöker.
Örnek 6: Buna göre, ~- I. Karıştırmanın şiddetine
Saf A tuzuna ait çözünür- , çözünürlük (g/ıoog su) lük- Çözünürlük(g/1 OOg su) 170 g doygun çözelti li. Sıcaklığa
sıcaklık grafiği yanda verilmiştir. ili. Katı taneciğinin büyüklüğüne
.KNO, soğutulduğunda 36,67 g tuz çökerse
IV. Sıvının cinsine
510 g doygun çözelti
;
Buna göre; i^akl.k (°C)
soğutulduğunda m g tuz çöker, hangilerine bağlıdır?
60 Sıcaklık(-C)
I. Çözelti X noktasında Z ye göre daha derişiktir. /
m = 11 o g tuz çöker.
II. Y noktasında çözelti doymuştur. A) Yalnız I B) II ve IV C) I, II ve III
A) 120 B) 180
III. Z noktasında çözelti doymamıştır.

yargılarından hangileri doğrudur?

Cevap E
 D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

Cevap D
Soru 7: ÇÖZELTİ DERİŞİKLERİ
Soru 9:
Saf X katisının saf suda çözünmesi sırasında; Aşağıdaki tabloda saf X gazının farklı basınç ve sıcaklık
Derişim, çözeltide çözünmüş madde miktarını belirtir. [□Hffffii KYryy imtTr |
değerlerinde saf sudaki çözünürlükleri (a) cinsinden Çözeltilerin derişimleri aşağıdaki birimlerle ifade edilir.
verilmiştir.
I. Çözücü eklemek Çözelti Derişimleri Örnek 10:
II. Soğutmak Basınç (aim) Sıcaklık (°C) Çözünürlük (mol/L)
a) Molarite 4 gram NaOH katisının 2000 mililitrelik çözeltisi hazır-
0,5 40 a
15 a b) Kütlece yüzde (%) derişim lanıyor.
III. Katiyı toz haline getirmek işlemleri ayrı ayrı 2
40 c) Hacimce yüzde (%) derişim
1 *3
d) Yoğunluk Buna göre, oluşan çözeltinin derişimi kaç triolardır?
yapılıyor. Buna göre; a , Î a2 ve a3 arasındaki ilişki aşağıdaki-
lerden hangisinde doğru ola rak verilmiştir? e) Molalite (Atom kütleleri: Na = 23, O = 16, H = 1)
f) Mol kesri
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur? ,/
A) a2 > a1 > a3 B) a2 > a3 > a g) Milyonda bir (kısım), milyarda bir (kısım) A) 0,5 B) 0,3 C) 0,1 D) 0,05 E) 0,005

A) II, çözünmeyi hızlandırır.

C) a1 = a3 > a2 D) a, > a2 > a3 a) Molarite Çözüm:
B) I, çözünürlüğü değiştirir. E) a3 > a2 > a1
C) III, çözünen katı miktarını artırır. Bir litre çözeltide çözünen maddenin mol sayısına M
-V
D) III, çözünme hızını değiştirmez. molarite denir. m
M harfi ile gösterilir. Birimi molar yada mol/L dir. n
= TT~ M 4
/. A 0,1 mol
40
E) I. işlem yapılırken çözelti karıştırılırsa çözünme hızı
sT mol sayısı _ gram
artar. _ İL _ m-^
M V = 2000 mL = 2 L
■x' ~ V — > litre n
~ gram/mol
Molarite
0,1 0,05 molardır.
Cevap D

Soru 10: mol sayısı (n) formülünde yerine yazı-

40 °C de saf X katisının sudaki çözünürlüğü 55

gram/100 gram su dur. 40 °C de 360 gram suya 150 m
lırsa mAV olur. Örnek 11:
gram saf X katisı ilave ediliyor.

Soru 8: n : Çözünenin mol sayısı V: 0,5 molar 500 mL H2S04 çözeltisini hazırlamak için
Buna göre, oluşan çözelti için; kaç gram H2S04 kullanılmalıdır?
25°C de saf X tuzunun çözünürlüğü 25g/100g su dur. Çözeltinin hacmi M : Çözeltinin
(Atom kütleleri: S=32, 0=16, H=1)
molar derişimi M. : Çözünenin
I. Doymamıştır.
Buna göre 25°C de saf su ile hazırlanan X çözeltisinin mol kütlesi
II. Aşırı doymuştur. AJ A) 98 B) 49 C) 24,5 D) 12,25 E) 6,75
kütlece yüzde derişimi aşağıdakilerden hangisi olamaz?
il. Çözelti kütlesi 510 gramdır. m : Çözünenin kütlesi

/ yargılarından hangileri doğrudur? Çözüm:

A) 25 B) 20 C) 19 D) 15 E) 6 Molarite bulunurken çözeltinin nasıl hazırlandığı- - na
dikkat edilmelidir. M = 0,5 molar
/
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Örneğin V = 500 mL = 0,5 L
4 gram NaOH katisı üzerine su ilavesi ile çözelti M = — => 0,5 = =$ n = 0,25 mol
D) II ve III E) I, II ve ili
hacmi 500 mL yapılsa NaOH ın derişimi 0,2 M olur. V 0,5

Ama 500 mL su üzerine 4 gram NaOH katisı ilave 1 mol H2S04 98 gram ise
edilirse çözelti hacmi 500 mL den fazla olacağından 0,25 mol H2S04 m gramdır, m
derişim 0,2 M olmaz.
= 24,5 gram
(Mol ağırlığı: NaOH = 40)
Cevap C

.O .. -O
 viTG-rz

Örnek 12: Örnek 14: jyon Derişimi Örnek 16:

Sabit sıcaklıkta 4,9 gram H2S04 ün 500 mililitre saf suda 3,2 gram çözünmüş halde NaOH katisı içeren 0,4 İyonik bağlı bileşikler suda çözündüklerinde suya [SO2-] = 0,4 molar olan 200 mililitrelik H2S04 çözeltisinde
çözünmesiyle hazırlanan sulu çözeltinin molar derişimi molarlık kaç mililitre çözelti hazırlanabilir?
ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? (Atom iyonlarını verirler. Örneğin, CaBr2 katisı suya atılırsa, kaç gram H2S04 çözünmüştür?
(Atom kütleleri: Na = 23, O = 16, H = 1)
kütleleri: S = 32, O = 16, H = 1) CaB 2(k) (Atom kütleleri: S = 32, O = 16, H = 1)

A) 100 B) 200 C) 300 D) 400 E) 600 Çözüm: fl

! Y r.
A) 0,1 molardır. B) 0,1 molardan büyüktür. A) 15,68 B) 7,84 C) 3,92 D) 1,50 E) 0,70
M
=v Ca2+ Br
C) 1,3 molardır. D) 0,1 molardan küçüktür. = JIL = n M. 40 Su
Su Br
E) 1,2 molardır. Çözüm:
şekildeki gibi iyonlaşır. Bu olayın denklemi aşağıda
0,08 mol 1H2S04 -+ 2H+ + 1S02-
Çözüm: verilmiştir.
0,4 molar V = ? n „ „ CaBr, 2(k) ■ Ca?+ . , + 2Br, , , 0,4 I 0,4
m = 4,9 g n Eğer çözelti 500 mL olsaydı. (suda) (suda)
_ 0,08
0,05 Her bir iyonun molar derişimi,
m
0,1 M olurdu. 0,4 =
M,A 0,5 V = 0,2 L = 200 mL dir. Br~ MA.V 98.0,2 m =
[Ca"],2+1 = [Br]
Cevap B V 1 J V şeklinde olur.
n= = 0,05 mol 7,84 gram
oO Eğer CaBr2 nin derişimi biliniyorsa çözünme denkle- Cevap B
Ama H2S04 çözünmesiyle hacim 500 mL den büyük minden
olacağından derişim 0,1 M den küçüktür.
Cevap D
Soru 11: 1CaBr, -> Ca" +A2Br
Örnek 17:
6,3 gram HNOs katisıyla hazırlanan 500 mililitrelik sulu x molarsa x molardır 2x molardır
Örnek 13: Şekildeki kapta bulunan doymuş
çözeltinin derişimi kaç molardır?
20 gram CaX2 katisının tamamı saf suda çözünerek 0,2 çözeltiye aynı sıcaklıkta su eklenerek Doymuş
(Atom kütleleri: O = 16, N = 14, H = 1) şeklinde iyon derişimleri yazılabilir. NaCI
molar 500 mL lik çözelti hazırlanıyor. NaCI katisının bir kısmının çözünmesi çözeltisi
/ sağlanıyor.
A) 0,1 B) 0,2 C) 0,3 D) 0 / E) 0,6
Buna göre, X in mol kütlesi kaç gramdır? V

(Atom kütlesi: Ca = 40) stı NaCljk)

Buna göre aşağıdaki niceliklerden hangisi değişmiştir?

A) 54 B) 64 C) 76 D) 80 E) 160
Soru 12:
Örnek 15:
A) Çözeltinin yoğunluğu
0,4 molar 200 mL CaBr, çözeltisini hazırlamak için kaç
20 gram CaBr2 çözülerek hazırlanan 500 mL lik B) CL iyonlarının mol sayısı
Çözüm: gram CaBr2 kullanılmalıdır? çözeltisindeki Br" iyonu derişimi kaç molardır? (Atom C) Çözeltinin derişimi
M= (Atom kütleleri: Ca = 40, Br = 80) kütleleri: Ca = 40, Br = 80)
v D) Na+ iyonlarının derişimi
= 0,2 molar 500 ,/ E) CL iyonlarının derişimi
A) 0,1 B) 0,2 C) 0,3 D) 0,4 E) 0,5
A) 2 B) 4 C) 8 D) 16 E) 32
mL = 0,5 L 0,2
n_ n Çözüm:
=* n = 0,1 mol
V 0,5 20 gram Soru 13:
0,1 mol CaX2 CaBr2 nin derişimi Çözüm:
ise
m gramdır. 19,6 gram X maddesinin 800 mililitrelik sulu çözeltisi
1 mol CaX„ 20
0,2 molardır. Çözeltinin doygunluğu değişmediğinden NaCI derişimi
hazırlanıyor. MA.V 200.0,5
m = 200 gramdır. değişmez. Derişim değişmediğinden iyonların derişimi ve
a
Çözeltinin derişimi 0,25 molar olduğuna göre, X in mol 2+ çözeltinin yoğunluğu da değişmez. Ama ilave edilen su bir
1.40 + 2.X = 200 1CaBr2 Ca2+ + 2Br
miktar katı çözeceğinden CI- iyonlarının mol sayısı artar. Ö
X = 80 g/mol dür. kütlesi kaç gramdır? :
0,2 molar 0,4 molardır. Cevap B
Cevap D <
>~
A) 49 B) 72 C) 86 D) 98 E) 108 Cevap D

_
Cevap D
 viTG-rz

O Q (Qgg^IgiSi

Örnek 18: Soru 15: . Çözelii Konsantrasyonlarında Değişim

□ fjffjgj)
(Derişme ve Seyrelme)
Doymamış KCI çözeltisine aynı sıcaklıkta KCI katisı 9,8 gram H2S04 katisının tamamen çözünmesi ile elde
ilave ediliyor. edilen 150 mililitrelik H?SCÇ ün sulu çözeltisindeki toplam Bir çözeltideki çözünen oranının artması derişme, çö- Örnek 19:
iyon derişimi kaç moiardır? zünen oranının azalması ise seyrelme olarak adlandı-
2 M 400 mL HCI çözeltisine 600 mL saf su ilave
Buna göre; rılır.
(Atom kütleleri: S = 32, O = 16, H = 1) edilirse HCI çözeltisinin derişimi kaç molar olur?

I. K+ mol sayısı li. su

/ buharlaşıyor A) 0,2 B) 0,4 C) 0,8 D) 1,2 E) 1,6
CP derişimi III. A) 1 B) 1,5 C) 2 D) 2,5 E) 4 Vı
Çözelti derişimi
M-, n-j
tt Çözüm:
M2 n2
niceliklerinden hangileri artar? M1.V1=M2.V2 V2 = 400 + 600 = 1000 mL 2.400 = M2.1000
1. kap 2. kap
ısıtılıyor M2 = 0,8 molar olur.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız İli Cevap C
1. kaptaki çözeltinin sıcaklığı artırılarak bir çökelme
D) I ve II E) I, II ve I Örnek 20:
olmadan bir miktar su buharlaşıyor.

2. kaptaki çözeltide çökme olmadığına göre, ortamdaki 4 molar 600 mL HNOs çözeltisinden 200 mL saf su
Gözüm: Soru 16:
çözünen oranı artar. Derişme olur. çökelme olmadan buhariaştırılırsa oluşan yeni çö-
Çözelti doymamış olduğundan bir miktar daha KCI tuzu Oda sıcaklığında, yandaki kapta zeltinin derişimi kaç moiardır?
1. ve 2. kaptaki çözeltiler için M1 = -^L ve M2 = ■—
çözünür.
bulunan çözeltiyi dipte katisı
0,5 M . XY
V
1 ”2
Buna göre; oluşmayacak şekilde doygun hale formüllerindeki mol sayıları
çözeltisi eşit (n1 = n2) olduğuna göre,
- K+ mol sayısı artar. getirmek için 4n mol daha XY katisı A) 2 B) 3 C) 4 D) 6 E) 8
- Cl“ derişimi artar. eklenmektedir. 200 mL
M1V1 = M2V2
- Çözelti derişimi artar. Çözüm:
Cevap E Buna göre, oluşan çözeltinin oda sıcaklığındaki derişimi
V2 = 600 - 200 = 400 mL
kaç mol/L dir? (X katisı ilavesiyle hacim de-
M1.V1 = M2.V2 .
ğişmemektedir.)
4.600 = M2.400 M2 = 6
/ molar olur.
A) 0,2 + 2n B) 0,5 + 20n C) 0,2 + n
Cevap D
Soru 14: D) 0,1 4- 2n E) 0,1 + 5n

Derişiic HCI çözeltisine sabit sıcaklıkta; Örnek 21:

1. kaptaki çözeltiye bir miktar su ilave edildiğinde, 2. kaptaki
0,4 molar CP iyonu içeren MgCI2 çözeltisinin hacmi
I. Al metali çözelti elde edilir ortamdaki çözünen oranı azalır seyrelme
saf su ilavesi ile 4 katına çıkarılırsa oluşan MgCI 2
il. KCI katisı olur. 2. kaptaki çözeltide, ortamdaki çözünen maddenin mol çözeltisinin yeni derişimi kaç molar olur?
III. LİOH sayısı değişmediği için, 1. ve
katisı 2. çözeltilere göre, A) 0,75 B) 0,25 C) 0,125 D) 0,05 E) 0,005
Soru 17:
NOğ iyon derişimi 0,2 molar olan 400 mililitrelik Ca(N03)2 M = —— ve M = -^2-
hangileri ayrı ayrı eklendiğinde H+ iyon derişimi azalır? 1 v 2 v Çözüm:
(Çözeltideki hacim değişimi ihmal edilecektir.) çözeltisinde kaç gram Ca(N03)2 çözünmüştür? (Atom 12

1 MgCI2 -» Mg + 2CI"
kütleleri: Ca = 40, O = 16, N = 14) mol sayıları eşit olduğuna göre ("i
A) Yalnız I B) Yalnız III C) i ve il
0,2 moiardır. 0,4 molar ise
/ / „ A) 1,16 B) 2,23 C) 6,56 D) = na)
D) I ve I E) I, II ve İli 9,92 E) 12,12 M1V1 = M2V2
/i V = M V
1 1 2 2
eşitliği elde edilir. 0.2.V _.4V 0,05 molar olur.
 i u nü tır 5>ii Çözeltilerin Karıştırılması Örnek 24: IgıMlıfillİjgf
Aynı maddenin molar derişimleri farklı çözeltileri ka- 0,4 molar HCI ile 0,9 molar HCI çözeltileri karıştırıldı- etS
rıştırıldığında, karışımın derişimi; ğında oluşan yeni çözelti 600 mL ve 0,5 molardır.
Soru 18: Soru 22:
M-ı.V-, + M2.V2....... = Mk.Vk
9,8 gram H2S04 katisının 500 mililitrelik sulu çözeltisi Sabit sıcaklıkta 0,4 molar 600 mL NaOH çözeltisi ile 0,8
Buna göre, 0,4 M ve 0,9 M lik çözeltilerden
hazırlanıyor. formülünden bulunabilir.
kaç mL alınmıştır? molar 400 mL NaOH çözeltisi tamamen karıştırılıyor.
M1 :1. çözeltinin molar derişimi V1 :
0,4 M HCI hacmi 0,9 M HCI hacmi
Çözeltiye sabit sıcaklıkta 1500 mL saf su ilave edilirse 1. çözeltinin hacmi M2 : 2. çözeltinin Buna göre, oiuşan yeni çözeltinin derişimi kaç melerdir?
A) 480 mL 120 mL
oluşan çözeltinin derişimi kaç molar olur? (Atom kütleleri: molar derişimi V2 : 2. çözeltinin B) 420 mL 180 mL v/
S=32, 0 = 16, H=1) hacmi Mk : Karışımın molar derişimi C) 500 mL 100 mL A) 0,28 B) 0,56 C) 0,63 D) 0,70 E) 0,72
Vk: Karışımın hacmi D) 400 mL 200 mL
/ E) 300 mL 300 mL
A) 1,5 B) 1 C) 0,025 D) 0,05 E) 0,005

Çözüm:
Bilgi Kavrama MrV1 + M2.V2=Mk.Vk 0,4.V
+ 0,9.(600-V) = 0,5.600
Örnek 22:
Sorul 9: V = 480 mL (0,4 M HCI hacmi) 0,9
0,2 molar 500 mL HCI ve 0,3 molar 1500 mL HCI çö- M HCI hacmi ise 600 - 480 = 120 mL Soru 23:
Br~ iyonu derişimi 0,6 molar olan 200 mL XBr3 çözeltisine
zeltileri karıştırılıyor. Cevap A
kaç mL saf su ilave edilmeliki XBr 3 çözeltisi derişimi 0,05 0,1 molar 1 litre NaN03 çözeltisiyle 0,4 molar, 3 litre
molar olsun? Buna göre, oluşan yeni çözeltinin derişimi kaç trio- Örnek 25: Mg(N03)9 çözeltisi karıştırılıyor.
lardır? 0,4 M 600 mL K2S04 çözeltisi ile 0,2 M 400 mL
/
AI2(S04)3 çözeltilerinin karıştırılmasıyla oluşan Buna göre, oluşan yeni çözeltide Na+ ve NO" iyon
A) 800 B) 700 C) 600 D) 400 E) 300
A) 0,235 B) 0,245 C) 0,255 D) 0,265 E) 0,275 çözeltide Al3+ ve SO3- iyon derişimleri kaçar trio- derişimi kaçar molardır?
lardır?
Çözüm:
[Na+] (molar) [NQ3] (molar)
Vk = 500 + 1500 = 2000 mL MrV1+M2.V2=Mk.Vk 3+
[Al ] (M) [S04~3 (M)
A) 0,025 1,2
Soru 20: 0,24
A) 0,80
0,2.500 + 0,3.1500 Mk.2000 0,275 B) 1,2 0,8
500 mL 0,2 molar Nal çözeltisine kaç mililitre saf su ilave B) 0,08 0,48
molar C) 0,5 1
edilirse T iyonu derişimi 0,01 molar olur? C) 0,16 0,96
Cevap E
D) 0,5 1,5
D) 0,16 0,48 /
✓
A) 1000 B) 2250 C) 4500 D) 9000 E) 9500 Örnek 23: E) 0,08 0,24 E) 0,025 0,625
0,2 M 500 mL, 0,1 M 200 mL ve 0,3 M 200 mL HCI çö-
Çözüm:
zeltileri karıştırılıyor.
0,4 u,Z4 mo
0,6
Buna göre, oluşan yeni çözeltinin derişimi kaç trio-
K2SO4 2K"1 + sof
Soru 21: lardır?
-0,24 mol +0,48 mol +0,24 mol Soru 24:
0,4 molariık 1 litre şeker çözeltisinden sabit sıcaklıkta n
■ 0,2 => n = 0,08 mol 0,2 M 300 mL Na2S04 çözeltisi ile 0,1 M 200 mL
A) 0,1 B) 0,2 C) 0,3 D) 0,4 E) 0,6 ~\ 0,4
çökelme olmadan bir miktar su buharlaştırılıyor. vı3 + A!9(S04)3 çözeltisi tamamen karıştırılıyor.
AI2(S0T
4) -+ 2AI
3+
+ 3S02 0,08 mol
■ I !>(?. I ri tj In Vi t tö
lf

Çözüm:
Çözeltinin yeni derişimi 0,7 molar olduğuna göre, +0,16 mol +0,24 mol u3+ı _ 0,16
Vk = 500 + 200 + 200 = 900 mL Buna göre, oiuşan çözeltideki SO2' iyonu derişimi kaç
buharlaştırılan su kac litredir? M1.V1 + M2.V2+ M3.V3: \-Vk [Al3+] = 0,16 molar
(0,6 + 0,4) molardır?
0,2.500 + 0,1.200 + 0,3.200 - „v ,..900
•/ 3 . (0,24 + 0,24)
A) B) D) M,. = 0,2 molardır. [SOf] 0,48 molar S
o4 E) ' (0,6 + 0,4)
Cevap B Cevap D A) 0,28 B) 0,24 C) 0,12 D) 0,10 E) 0,06

ZİL /mm. r.İS

 Çözüm: Çözüm: Soru 26: '
Çözeltiler karıştırıldığında reaksiyon var ise; Kimyasal
I. öncülde 0,01 molar HCI çözeltisinde 0,1 molar 500 mL HCI çözeltisini tamamen nötrleştirmek
reaksiyonlarda maddeler genelde çözelti halinde
kullanıldığı için stokiyometrik hesaplamalar için
Al + 3KOH -+ KgAlOg + 3/2H2 +
HCI -+ H + CI" için 0,2 molarlık Ca(OH), çözeltisinden kaç mL
reaksiyonu gerçekleştiği için OH" iyon derişimi azalır. 0,01 M 0,01 M 0,01 M kulianılmaîıdır?
çözelti molaritesi ön plana çıkar. Bunun için
II. öncülde su ilavesi hacmi artıracağından OH" iyonu 0,01 molar H+ iyonu vardır. 1. öncüldeki asitten de 0,01
çözünenin genelde n = M.V den mol sayısı derişimini azaltır. /
molar H+ geldiğinden derişim değişmez. NaOH çözeltisi
A) 50 B) 80 C) 125 D) 150 E) 200
hesaplanır. III. öncülde HBr asit ilavesi ile nötrleşme olur, OH" iyonu H+ iyonunun derişimini azaltır. Saf su ilavesi çözeltiyi
derişimi azalır. seyreltir ve H+ iyon derişimini azaltır.
□ rgatsp Kabana Cevap E Cevap A

Örnek 26:
Soru 27:
0,2 molar 500 mL H2S04 çözeltisi ile artansız olarak 0,4
Örnek 30: Eşit hacim ve derisimli HCI, NaOH, KOH. H„SO„, Na2S04
molar kaç mL NaOH tepkimeye girer? Örnek 28:
çözeltileri aynı şartlarda tamamen karıştırılıyor.
0,2 molar 300 mL HCI çözeltisini nötrleştirmek için 0,1 0,1 molar 500 mL HCI çözeltisi ile 0,2 molar 500 mL KOH
A) 300 B) 400 C) 500 D) 600 E) 800 çözeltisi karıştırılıyor.
molarlık NaOH çözeltisinden kaç mL kullanılmalıdır?
Buna göre;
Çözüm: A) 400 B) 500 C) 550 D) 600 E) 700 Reaksiyon sonunda OH~ iyon derişimi kaç molar-
dır? I. Derişimi en az olan iyon OH" dir.
Reaksiyon denklemi
Çözüm: II. Na+ ve K+ nın mol sayıları eşittir.
2NaOH + H2S04 -+ Na2S04 + 2HaO şeklindedir. A) 2 B) 1 C) 0,05 D) 0,25 E) 0,1
III. Oluşan çözelti elektrolittir.
n
H so = 0,2.0,5 = 0,1 mol HCI ile NaOH ın nötrleşme tepkimesi HCI +
NaOH -+ NaCI + HaO şeklindedir. Çözüm: n
ifadelerinden hangileri yanlıştır? A)
Denkleme göre 1 mol HCI ile 1 mol NaOH nötrleşir. M
M 1.V
= il 0,2 = => nMnı = 0,06 mol V
2NaOH + 1H2S04 -» Na2S04 + 2H20 /
nHCI = 0'1-0’5 = 0’05mOİ;nMaOH = 0,2.0,5 = 0,1 mol Yalnız I B) Yalnız li C) I ve İli
V 0,2
0,3 ^ “HCI
0,2 mol olur. 0,1 mol 0,06 mol HCI ile 0,06 mol NaOH nötrleşir.
KOH + HCI KCI + H2 O D) II ve III E) I, II ve III
0,1 mol . 0,05 mol - -
n_ 0,06
ise 0,1 V
V - 0,05 - 0,05 +0,05 +0,05
0,6 L :
0,2 600 mL 0,05 mol 0 0,05 mol 0,05 mol
0,4 V 0,05 M
Cevap D rou-ı 0,05 mol
[0H ]
= 1L
V = 0,5 L = 500 mL
b) Kütlece Yüzde (%) Derişim
Cevap C Cevap C
100 gramlık çözeltide çözünen maddenin gram
Örnek 29:
Örnek 27: cinsinden miktarına kütlece yüzde derişim denir.
0,01 molar 10 litre HCI çözeltisine;
Bir miktar KOH çözeltisine; İC'ŞÎİĞr |îî(f ...... ....... . ........ Örneğin
_

I. 0,01 molar 1 litre HCI çözeltisi Kütiece % 30 luk şeker çözeltisi ifadesine göre 100
I. Al metalinin atılması.
II. 0,1 molar 1 litre NaOH çözeltisi Soru 25: gramlık çözeltide 30 gram şeker, 70 gram suyun
II. Su ilave edilmesi
III. 1 litre saf su olduğu anlamına gelir.
III. HBr çözeltisi ilave edilmesi 0.25 M HNO„ çözeltisinin 800 mililitresini tama- Ayrıca kütlece % derişim,
•• JJ
maddelerinden hangileri aynı şartlarda ayrı ayrı ilave
işlemlerinden hangileri ayrı ayrı uygulandığında men nötrleştirmek için kütiece % 14 lük KOH çö-
edildiğinde H+ iyonunun molar derişimi de; aismez?
çözeltideki OH" iyon derişiminde azalma olur? zeltisinden kaç gram gereklidir?
Kütlece Çözünen maddenin kütlesi
(Atom kütleleri : K = 39, O = 16, H = 1) .100
yüzde derişim Çözelti kütlesi
A) Yalnız I B) I ve C) I ve I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) Yalnız I
A) 80 B) 42 C) 38,6 D) 38 E) 28
D) II ve III . E) I, II ve III şeklinde bulunur.
D) I ve II E) I ve III
f r :■ ığr ttsg Örnek 33: Soru 29: Çözüm:
Hacimce yüzde derişim
75
. 100
Kütlece % 80 lik 400 gram şeker ve kütlece % 20 lik 200 Küilsce % 80 lik 50 gram etil alkol çözeltisi ile kütlece % 5 75 + 675
G^jgjpgnmı lik 100 gram eti! aikoi çözeltisi karıştırılır sa elde edilen
gram aynı şekerin iki çözeltisi sabit sıcaklıkta ka- 10
Örnek 31: yeni çözelti kütlece % kaçlıktır? Cevap B
rıştırılıyor.
Oda koşullarında 320 gram su ile kütlece % 20 lik tuz
/
çözeltisi hazırlanıyor. C) 45 D) 55 E) 60
Buna göre, oluşan çözelti kütlece % kaçlıktır? A) 15 B) 30

Buna göre, çözeltide kullanılan tuz kaç gramdır?

A) 80 B) 60 C) 40 D) 30 E) Soru 31: - • '
10
A) 60 B) 80 C) 100 D) 120 E) 160
Hacimce % 25 lik olan 300 mL metanol çözeltisinde kaç
Çözüm: Soru 30:
mL metanol vardır?
I. yol Kütlece % 20 lik 200 gram tuzlu su çözeltisine 80 gram aynı
Çözüm: ■/
100g 80g 100 g 20 g tuzdan ve 120 gram saf su ilavesi yapılıyor. A) 625 B) 50 C) 75 D) 85 E) 90
Kütlece % 20 lik çözeltide 80 gram su 20 gram tuz vardır.
400 g m g 200 g m g
Buna göre,
m = 320 gram m = 40 gram Buna göre, oluşan çözeltin kütlece yüzde kaç tuz içerir?
80 gram su 20 gram tuzu çözerse 320 gram su m gram
(birinci çözeltideki (ikinci çözeltideki /
tuzu çözer. şeker miktarı) şeker miktarı) Tıp ve eczacılıkta çözünen kütlesinin çözeltinin
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 60
hacme oranı ile de derişim ifade edilebilir.
(320 + 40) g şeker
(400 + 200) gram çözeltide varsa Örneğin; 100 mL çözeltide 0,5 gram NaCl
m = 80 gram tuz kullanılmıştır. 100 gram çözeltide m g çözünen vardır.
çözündüğünde çözelti derişimi % 0,5 tir.
Cevap B
m = 60 gram
c) Hacimce Yüzde (%) Derişim
II. yol d) Yoğunluk ,
Sıvı-sıvı çözeltiler hacim olarak ölçüldüğünden
Formül kullanılır. Çözeltinin birim hacmindeki kütlesine çözelti yo-
derişimleri genelde hacim yüzdesine göre ifade
Örnek 32: ğunluğu denir. mç : Çözelti kütlesi (g)
m
rVı + m2-y2 = mk.yk edilir.
V : Çözelti hacmi (cm3)
Kütlece % 40 lık 400 gram çözeltiyi kütlece % 10 luk 400.80 + 200.20 = 600. yk Örneğin; hacimce % 20 lik metanol çözeltisi ifadesi ç
yapabilmek için aynı sıcaklıkta kaç gram saf su ilave yk = 60 d : Çözelti yoğunluğu (g/cm3)
100 mL metanol çözeltisinde 20 mL metanol var ç
edilmelidir?
anlamına gelir.
Cevap E
A) 1600 B) 1280 C) 1200 D) 780 E) 640
Çözünenin hacmi mçözelti
Hacimce yüzde derişim = — ---------------------- .100
Çözeltinin hacmi -■çözelti
Çözüm: ^çözelti
fü I sffgfı m PlITrT -
100 gram çözeltide 40 gram tuz çözünürse m
400 gram çözeltide gram tuz çözünür. Soru 28: .
□
m = 160 gram tuz çözünür, [IH^CgggOECDiEi
Kütlece % 20 lik 240 gram şeker çözeltisini kütlece % 50 o vramn
lik yapabilmek için aynı sıcaklıkta kaç gram su m Örnek 35:
ilave edilen su: x gram
buharlaştırılrnalıdır? Örnek 34:
Saf bir sıvının 150 mililitresi ile hazırlanan 2500 mililitrelik
(400 + x) gram çözeltide 160 gram tuz çözünürse 100
75 mL propil alkol 675 mL saf su ile sabit sıcaklıkta ta- sulu çözeltinin derişimi 0,2 molardır.
gram çözeltide 10 gram tuz çözünür. /
A) 188 B) 144 C) 77 D) 66 E) 33 mamen karıştırılıyor.

KİMYA - Karışımla
(400 + x).10 = 160.100 x = 1200 gram Bu sıvının saf halde yoğunluğu 0,8 g/mL ise sıvının
Buna göre, elde edilen çözelti hacimce yüzde kaç-
saf su ilave edilmelidir. lıktır? mol kütlesi kaç gramdır?

Cevap C
A) 5 B) 10 C) 15 D) 20 E) 30 A) 20 B) 40 C) 60 D) 120 E) 240
Çözüm: Çözüm: Soru 34: : — ■ “ f i i = r 'İV ■
KOH çözeltisinin molar derişimi j
V = 2500 mL = 2,5 L n = M.V = 0,1 m o! NaOH katisı ile yoğunluğu 1,01 g/cm3 oian 400
!
% d.10 28.1,2.10 _ .,
0,2.2,5 = 0,5 mol cm3 lük bir çözelti hazırlamak için kaç gram su Soru 36:
SIVI M = ... = ' ' „ J ... - = 6 molardır.
MA 56
| kullanılmasıdır?
d = 0,08 g/mL den 1 mL sıvı 0,8 160 gram NaOH katisı 2000 gram su içinde tamamen
(Atom kütleleri: Ma = 23, O = 16, H = 1)
NOğ seyirci iyondur. Çözeltiler eşit hacimde karıştırıldığı için çözünmektedir.
gram ise
NOğ iyonu derişimi azalır. Bazın derişimi büyük olduğundan ./
150 mL sıvı m gramdır.
çözeltiler eşit hacimde karıştırılırsa ortam bazik olur. Bazik Buna göre, çözelti derişimi kaç moiaidır?
m = 120 g çözeltide, OH' iyonu derişimi I H+ iyonu derişiminden A) 440 B) 400 C) 430 D) 236 E) 200 Soru 35: (Atom kütleleri: Na = 23, O = 16, H = 1)
büyüktür. Bazik çözelti turnu- i solu maviye çevirir. Kütlece % 31,5 HN03 çözeltisinin derişimi 6 molardır.
0,5 mol sıvı 120 gramsa
•/

1 mol sıvı m gramdır. Cevap D A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

m = 240 g/mol
□ ijflSü ________________________
Molarite iie ilgili olarak,
M = ^formülü kullanılabilir.
Buna göre, çözeltinin öz kütlesi kaç gram/cm3 tür? (Atom
kütleleri: 0=16, N = 14, H=1)
Cevap E
/ Soru 37:
Örnek 37: i A) 1,1 B) 1,2 C) 1,3 D) 1,4 E) 1,5
Yoğunluğu 1,2 g/cm3 olan kütlece % 49 luk H2S04 i 36 gram C„H1206 çözünerek hazırlanan çözeltinin
çözeltisinin derişimi kaç molardır? : derişimi 1 mofaldir.
M
A
(Atom kütleleri: S = 32, 0=16, H=1) j

M : Molarite (moi/L) d : Çözelti e) IVıoislüe Buna göre, çözeltide kaç kg su kullanılmıştır? (Atom
yoğunluğu (g/cm ) 3 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 6 1 kg çözücüde (su) çözünmüş maddenin mol sa- kütleleri: O = 16, C = 12, H = 1)
% : Çözeltinin kütlece yüzdesi MA : yısına moialite denir.
Çözüm: ./
Çözünenin mol kütlesi (g/mol) Birimi molal dir.
% d.10 49.1,2,10
98 6 molardır. A) 0,1 B) 0,2 C) 0,3 D) 0,4 E) 0,5 Soru 38:
n (çözünenin molü)
Cevap E çözücü kütlesi (kg) 300 gram CaBr2 tuzu çözünerek hazırlanan çözeltinin
derişimi 0,2 molaldir.

Örnek 36: i Lj'iifp QjfegMeiM) .... J ı

Öz kütlesi 1,2 g/cm3 olan kütlece % 28 lik 500 mL KOH
çözeltisi ile 500 mL, 1,5 molarlık HN03 çözeltisi Soru 32: s Ö SSMMMi Buna göre, çözeltide kaç kg su kullanılmıştır? (Atom

karıştırılıyor. , a I kütleleri: Ca = 40, Br = 80)

Yoğunluğu 1,2 g/cm olan 200 cm H2S04 çözelti- , si kaç Örnek 38:
-/
Oluşan çözelti için, gramdır? J 1500 gram suda 11,7 gram tamamen NaCI çözünerek A) 1,25 B) 7,5 C) 15 D) 25 E) 27,5

•/ ! hazırlanan çözeltinin molalitesi kaçtır?

I. NOğ iyonu derişimi değişmez. A) 60 B) 120 C) 240 D) 420 E) 680 I (Atom kütleleri: Na = 23, Ci = 35,5) f) Mol Kesri
II. OH' iyonu derişimi H iyonu derişiminden fazladır.
+

III. Turnusolu maviye çevirir. Çözeltideki maddelerden birisinin mol sayısının,

A) 0,1 B) 0,13 C) 0,15 D) 0,3 E) 0,37
toplam mol sayısına oranına mol kesri denir. X ile

yargılarından hangileri doğrudur? Çözüm: gösterilir.

(Mol kütlesi: KOH = 56)
A) Yalnız I
Soru 33: j 11,7 t> Örneğin A ve B maddelerinden oluşan bir çözeltide A
n = 0,2 mol
NaCI ~ 58,5
Yoğunluğu 1,2 g/cm oian kütlece % 49 luk 200 mL H2S04
3 maddesinin mol kesri (XA)
B) Yalnız II C) Yalnız III çözeltisini kaç mol NaOH katisı tamamen . 1500 gram su = 1,5 kg dir.

nötrleştirir? (Atom kütleleri: S = 32, O = 16, H = 1) ! m = -Şif- = 0,13 moial

D) II ve İli E) I, il ve III J
.1
1,0 'A nA + nB
i
Cevap B
/ i
A) 0,6 B) 1,2 C) 1,8 D) 2,4 E) 4,8 { şeklinde olur.
i
 MS

Çözüm: Her bileşenin buhar basıncı ise;

f r—1 i u liııjllt
r=- Su kütlesi = 20 kg = 2.107 mg dır.
PA=P;.XA p B = p; - x B
Pbz+ kütlesi = 4 mg
Örnek 39: Soru 39: •
4 r,6 = ■ = 0,2 olur. şeklindedir.
0,5 molal sulu C6H12Og çözeltisinde çözünenin mol A

196 gram H2S04 ün 180 gram saf suda çözünmesi He

Cevap C
kesri kaçtır? oluşan çözeltide çözünen H2S04 ün mol kesri kaçtır? PA: Çözeltideki A bileşenin buhar basıncı PB: Çözeltideki
(Mol kütlesi: CgH12Og = 180) (Mol kütleleri: H2S04 = 98 , H20 = 18)
B bileşenin buhar basıncı PA: Belirli sıcaklıkta saf A nin
22 15 12
A) B) 1009 C) 1007
1007
buhar basıncı P°: Belirli sıcaklıkta saf B nin buhar basıncı
C) Soru 40:
A) D
D) E) Bir gaz karışımında 1,2 ppb oranında CO gazı vardır.
1009 1009
D) E) Xft: A bileşenin çözeltideki mol kesri XB: B bileşenin
Çözüm: Buna göre, 100 cm3 lük gaz karışımında kaç cm3 CO
0,5 molal çözelti 1 kg suda 0,5 mol C6H1206 çözülerek gazı vardır? çözeltideki mol kesri Örneğin;
hazırlanabilir. g) Milyonda Bir Kısım (ppm) ve Milyarda Bir Kısım 50 °C de 2 mol etil alkol (C2H5OH) ve 6 mol su ile ha-
_ /_
-4 3
1 kg su = 1000 g sudur. (ppb) A) 1,2.10 B) 1,2.10- C) 1,2.10-' zırlanan çözelti için;
1000 500
Suyun mol sayısı (nsu) = ı=> Bir karışımdaki toplam madde miktarının milyonda 1 1. 50 °C de etil alkolün buhar basıncı kaç mmHg dir?
18 9
olan kısmına 1 ppm denir. D) 1,2.10"9 E) 1.2.10-11
0,5 g (50 °C de P;tilalkol = 400 mmHg)
Çözünenin mol kesri =
500 1009 Cevap D
+ 0,5 Çözünen kütlesi . ppm= Çözeltilerde Derişime Bağlı Özellikler ts, Çözünen (50 °C de P°u = 100 mmHg)
9
Çözelti kütlesi ................... ‘10
taneciklerin sayılarına (derişimlerine) bağlı olan n
ToPiam = 2 + 6 = 8 mol dür.

■o Bir karışımdaki toplam madde miktarının milyarda 1 özelliklere koligatif özellikler denir. Koligatif özellikler;
X
etil alkol = -ğ- = 0,25
olan kısmına 1 ppb denir. t> Çözücünün buhar basıncının düşmesi t> Kaynama p = P° Y
'etil alkol 1 etilalkol '"^etif alkol
sıcaklığının yükselmesi t> Donma sıcaklığının
Örnek 40: , Cozunen kütlesi . „Q ppb = a = 400.0,25 = 100 mmHg
--- ————:— . 10 alçalması t> Bir zardan farklı derişimdeki çözelti
Çözelti kütlesi
Kütlece % 32 lik Na3P çözeltisindeki Na3P nin mol 2. 50 °C de suyun buhar basıncı kaç mmHg dir?
içine geçme (ozmos) şeklindedir.
kesri kaçtır?
(Mol kütleleri: Na3P = 100, H20 = 18)
Buhar Easmcmın Düşmesi Çözeltilerin buhar basıncı ile
X
su = I = °’75
□ P
su = Psu-Xsu=100-°'75 = 75 mmH9
GÖsfi
ppm ve ppb nin birimi yoktur. (Çözünen ve çözelti bileşenleri arasındaki ilişki Raouit yasası ile ifade edilir,
A) 0,01 B) 0,02 C) 0,04 D) 0,06 E) 0,08 3. Çözeltinin buhar basıncı kaç mmHg dir?
kütle birimleri aynıdır.) te- Raouit yasasına göre, ideal çözeltinin buhar basıncı,
uçucu bileşenlerin buhar basınçları ile bileşenlerin P . „. = P + P „ .. . = 100+75 = 175 mmHg çözelti su etil
3
alkol
Çözüm: çözeltideki mol kesrine bağlıdır, te- Çözeltinin buhar
te- Uçucu bileşen içermeyen sulu çözeltilerin buhar
100 gram çözeltinin 32 gramı NagR 68 gramı H20 dur. □liggpl]ggKiMlM> basıncı
basıncı aşağıdaki gibi bulunur.

. _ 68 _ 34 32 Örnek 41: Bçözelti — PA PB ....................... Psulu çözelti = E su ■ ^su

H
= 0,32
2° 18 9
Bir akarsudan alınan su örneğinin 20 kilogramında 4 mg
nNa P _
3 100 = şeklindedir. . ile bulunur.
„ 0,32 Pb2+ iyonu vardır.
NasP 34
+ 0,32 0,08 dir.
Buna göre, Pb2+ iyonunun derişimi kaç ppm dir?
Cevap E
Bu tip çözeltilerde; buhar basınçları P0 = 1 atm Kaynama Noktası Yükselmesi
S-İTfo'!; 'UWof'.ikirjr

Kaynama noktası (KN)

P < p° = (100 + a)°C ATk = Kk . Dm.i
sulu çözelti su
tsöı y 41. _ Doymamış Donma noktası (DN) =
şeklinde olur. tuzlu su -b°C
t °C de 0,6 moi uçucu sıvının 0,6 moi saf suda çözünmesi ATk : Kaynama noktası yükselmesi (°C)
Örneğin; 2 molal NaCI çözeltisinin 20 °C deki buhar ile oluşan çözeltinin buhar basıncı 55 mmHg dir. SıcaklıkfC) SıcaklıkfC) Kk : Sabit (0,52)(Ebüliyoskopi) (Sulu çözeltiler) m :
basıncı aşağıdaki gibi hesaplanır. BC
(20 °C de P°u = 17,5 mmHg) A...... Molalite i: Tanecik sayısı
de suvun buhar basıncı 100 mmH olduğu 100+a Doymuş o
çözelti" Zaman
(HgO nun mol kütlesi 18 gramdır.) na göre, uçucu saf A sıvısının buhar basıncı kaç mmHg
Doymamış^^
..... çözelti ................ Doymuş
2 molal NaCI çözeltisi için 1000 g suda çözünmüş olarak dir? çözelti
0 Zaman
2 mol NaCI vardır. / Tuzlu suyun Doymamış tuzlu
A) 5 B) 10 C) 15 D) 20 E) 30 suyun
kaynama grafiği donma
NaCI
(suda) ^ Na^suda) + Cl(suda) grafiği
~- i; i!
-2 mol +2 mol +2 mol j: Örnek 43:
II TP-T0'
Donma Noktası Düşmesi ve Kaynama Noktası 1 atmosferlik basınçta 0,2 molal Al(N03)3 çözeltisinin
toplam 4 mol iyon Çözücü Azalır Azalır
Yükselmesi kütlesi kaynama noktası ve donma noktası kaç °C dir?
Toplam mol sayısı ise Çözünen
Aynı basınçta saf maddelerin erime ve kaynama kütlesi Değişmez Azalır
nT , = n „ + n.. + + nrr noktaları sabitken, çözeltilerin donma ve kaynama Kaynama noktası (°C) Donma noktası (°C)
Toplam su Na Cl Sıcaklık Artar Sabit
noktaları sabit değildir.
1000 A) 100,416 - 1,488
+ 2 + 2 = 59,5 şeklinde olur. Derişim Artar Sabit
18 Örneğin; Saf su 1 atmosfer basınçta, 100 °C de kaynar 0
Buhar B) 100,412 -1,08
17,5. = 16,27 mmHg olur. °C de donar. Sabit Sabit
P = P X çözelti rsu' su basıncı
59,5 C) 100,412 -6,57
Donma sıcaklığı düşmesi ölçülerek mol kütlesi belirleme D) 100,412 -1,116
1 atm
yöntemine kriyoskopi, kaynama noktası yükselmesi

Örnek 42:
İ Kaynama noktası ölçülerek mol kütlesi belirleme yöntemine ebülyoskopi
E) 100,412 -1,216
(KN) = 100 °C
denir.
t °C de 0,2 moi uçucu saf A sıvısının 0,8 moi saf suda
Saf su Donma noktası
Çözüm:
çözünmesi ile oluşan çözeltinin buhar basıncı kaç (DN) = 0 °C
00838
mmHg dir? Kaynama noktası yükselmesi; AI(N03)3
(t °C de saf suyun buhar basıncı = 120 mmHg, t °C de Kaynama noktası yükselmesi ve donma noktası
Sıcaklık(°C) . SıcaklıkfC) ün iyonlaşma denklemi AI(N03)3 -4 Al3+ +
alçalması çözeltide çözünmüş olan tanecik sayısına
saf A sıvısının buhar basıncı 300 mmHg dir.)
bağlıdır. Tanecikler iyon ya da molekül olabilir. 3NO“ şeklinde olur. Kaynama noktası artışı
KN=100
Taneciğin derişimi ne kadar fazla ise kaynama ATk = Kk.2m.i = 0,52.0,2.4 = 0,416 °C
A) 372 B) 225 C) 215 D) 156 E) 78
noktası o kadar yüksek, donma noktası da o kadar
DN = 0 düşük olur. Donma noktası azalması ATd = - Kd.2m.i
Çözüm: Zaman Zaman
= 1,86.0,2.4 = 1,488 °C dir. Kaynama
Saf suyun . Saf suyun
Çözeltinin toplam buhar basıncı, kaynama grafiği 'donma grafiği
Donma Noktası Alçalması ve donma noktaları sırayla 100,416 °C ve -

ts> Doymamış tuzlu su ise 1 atmosfer basınçta 100 °C 1,488 °C dir.

ATd = - Kd . Dm.i
p = P° X _ı_ p° x r
Toplam rAsıvısı ‘ Asıvisı nin üzerinde kaynamaya başlar. 0 °C nin altında bir
su * su
sıcaklıkta donar. ATd : Donma noktası alçalması (°C)
= 300 . + 120
Krf : Sabit (1,86)(kriyoskopi) (Sulu çözeltiler) m :

= 60 + 96 = 156 mmHg Molalîte i: Tanecik sayısı

Cevap D Cevap A
 ijsnlinisi
----- * ------ |rAYI((LA R[

Örnek 44: Örnek 46: 0,1 molar NaCI çözeltisinde;

noktası yükselir. Buna göre 0,2 molar C6H1206
NaCI —> Na+ + Cl 0,-| M 0,1
2 molal şeker çözeltisi (C6H1206) nin kaynama noktası 1000 gram saf suda 1 mol XnS04 tuzu çözünürse 1 çözeltisinde;
yükselmesi kaç °C dir? M 0,1 M
atmosfer basınçta kaynama noktası 101,56 °C olmak-
tadır. 0,2 molar iyon vardır.

A) 0,52 B) 1,04 C) 1,08 D) 2,02 E) 2,06 0,2 molar KN03 çözeltisinde;

Buna göre, XnS04 bileşiğindeki n değeri kaçtır?
KN03 -» K+ + NOğ 0,2 M 0,2 M
0,2 M
Çözüm:
A) 1 B) 2 C) 3 E) 5 0,4 molar iyon vardır.
Şeker moleküler halde çözünür. D) 4
Çözeltilerin kaynama noktalan arasında III > II = I ilişkisi
^6^12®6(suda)
vardır.
2m Çözüm:
Cevap E

ATk = Kk.Em.i = 0,52.2.1 Kaynama noktası yükselmesi,

101,56-100 = 1,56 °C dir. Örnek 48:

= 1,04 °C dir.
1 Doymamış X tuzu çözeltisine aynı sıcaklıkta;
Cevap B
m = 1 molal ATk
I. Xtuzu
= Kk.Sm.i
II. Saf su
Örnek 45: 1, 56 = 0,52.1.(n + 1) => n + 1 = 3 => n = 2 dir. III. Doymuş X çözeltisi
Cevap B
1 atmosfer basınçta 0,4 molar KN03 çözeltisinin kay-
maddeleri ayrı ayrı ilave ediliyor.
namaya başlama noktası (100 + a)°C dir.
Örnek 47:
Buna göre, hangilerinde doymamış X tuzu çözelti-
Buna göre, aynı koşullarda 0,2 molar AI(N03)3 çö-
I. 0,2 molar C6H1206 çözeltisi sinin kaynama noktası artar?
zeltisinin kaynamaya başlama noktası kaç °C dir?
II. 0,1 molar NaCI çözeltisi
III. 0,2 molar KN03 çözeltisi A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) 100 +a B) 100 +2a C) 100 +3a

Aynı basınç altında bulunan yukarıdaki çözeltilerin D) I ve II E) I ve İli

D) 100 +4a E) 100 +5a
kaynamaya başlama noktalarına göre karşılaş-
tırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak Çözüm:
Çözüm: verilmiştir?
X tuzu çözeltisinde X derişimi artırıldığında kaynama
KNOg -+ K+ + NOğ 0,4
noktası artar. Buna göre; _. -
M 0,4 M 0,4 M A) i = II = 111 B) I > II >
Çözeltiye X tuzu ilave edildiğinde çözelti doygun ol-
0,8 molar iyon III C) II > III > I
madığından X çözünür. Çözeltideki X derişimi artar.
E) III > I = II
AI(N03)3 -> Al3+ + 3N03 0,2 M D) III > II > I Kaynama noktası da artar. Saf su ilavesi ile çözeltideki X

0,2 M 0,6 M 0,8 molar iyon derişimi azalır. Kaynama noktası da azalır.
Doymuş X çözeltisi doymamış X çözeltisinden daha
Çözüm:
Toplam iyon derişimleri eşit olduğundan kaynamaya derişiktir. Doymuş X çözeltisi ilavesi ile X derişimi artar.
başlama noktaları da aynıdır. Tanecik (iyon veya molekül) derişimi arttıkça kaynama Çözeltinin kaynama noktası artar.

Cevap A 0,2 molar molekül vardır. Cevap E E) - 1,558

IU İlilip İplplagvl _______________________ I
1

Soru 42:

I. Saf su
li. Doymuş NaCI çözeltisi III.
Doymamış NaCI çözeltisi

Aynı koşullar altında bulunan yukarıdaki maddelerin

kaynamaya başlama noktalarına göre karşıiaş- tırıiması
aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) I > II > III B) II > 111 > I C) I = II = III D) II > I > 111

E) 111 > II > I

Soru 43:
0,1 mol NaCI(k) 0,2 mol AICI3(k)
0,2 mol KCI(k)

I 1L
1 1L

Saf su Saf su Saf su

I. kap II. kap 111. kap

Aynı koşullarda bulunan yukarıdaki kaplarda üzerle-

rindeki tuzlar tamamen çözünmektedir.

Buna göre, oluşan çözeltilerin kaynamaya başlama

noktalarının karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde
doğru olarak verilmiştir?

A) iil > II > 1 B) I > II > ili C) II > I > ili D) II > III > I

E) I > II = ili

Soru 44:

Oda koşullarındaki 0,1 moial Ca(N03)2 çözeltisinin

donmaya başlama noktası kaç °C dir?

A) - 0,226 B) - 336 C) - 0,448

•/ Cevap A 0,2 molar molekül vardır. Cevap E E) - 1,558
D) - 0,558
 O O Cggs-s
Soru 45: Soru 48: Yarı geçirgen zar Yarı geçirgen zar □Ügfe
i Kavrama

0,1 molar NaCI çözeltisine eşit hacimde; X M NaCI, Y M CaCI, ve Z îvi C6H1206 çözeltilerinin aynı
Örnek 49:
basınçta donma noktaları eşittir.
I. Saf su I. Bir kuvvet etkisi ile derişik çözeltinin hidrostatik basıncı
II. 0,2 molar NaCI çözeltisi Buna göre, çözelti derişimierlnin karşıiaşüniması ozmotik basınçtan büyük ise su derişik çözeltiye
III. 0,01 molar NaCI çözeltisi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? geçer.
II. İzotonik çözeltide ozmos olayı gerçekleşir.
/
maddeleri ayrı ayrı ilave ediliyor. III. Salatalık turşusunda salatalık plazmoliz olduğu için
t*. Hücre içi derişim hücre dışı derişimden küçük ol-
A) X > Y > Z B) Z > X > Y C) Z > Y > X büzülür.
duğundan ([X] < [Y]) ozmos hücre dışına olur. Y, X ten
Buna göre, oluşan NaCI çözeltilerinin aynı basınçta hipertoniktir. Hücre küçülür buna plazmoliz denir.
D) Y > Z > X E) Y > X > Z
kaynama noktalarının karşılaştırılması aşağıda- kiierden Yukarıdaki yargılardan hangileri doğrudur?
hangisinde doğru olarak verilmiştir?
t> Hücre içi derişim dış derişimden daha büyüktür. Hücre
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
/ su aldığı için hacmi büyür (hücre şişer). Bu çözeltiye
hipotonik denir. D) I ve II E) I, II ve III
A) II > III > I B) II > i > III C) l > III > II D) I > II > III Hücre Hücre
Ozmos içi dışı
X Y
E) I = II > III
Suyun yarı geçirgen zardan derişimin düşük olduğu Hücre içi ve dışı Çözüm:
—> [X] < [Y]
ortamdan derişimin yüksek olduğu ortama doğru ge- derişimler Derişik çözeltinin hidrostatik basıncı ozmotik basıncından

Soru 46: ozmos yonu

I
hücre zarı büyük olursa su seyreltik çözeltiye geçer. I. öncül yanlıştır.
eşittir. Bu çözeltiye izotonik denir. Burada derişim İzotonik çözeltide hücre içi ve hücre dışı derişimler eşittir.
Litresinde 2 mol CaCI2 içeren çözeltinin 1 atmosferde
kaynama noktası 103,12 °C dir. değişmez ama madde giriş çıkışı olur. Çözeltide geçiş olmaz. Ozmos gerçekleşmez. II. öncül
su mole-
külleri -n
yanlıştır. Salatalık turşusunda salatalık yüzeyi daha derişik
Buna göre, aynı koşullarda 0,75 M, 2 L ÂICI3 çözeltisinin —> geçer
olduğundan hücre dışına ozmos olur. Salatalık büzüşür.
hücre zarı
kaynama noktası kaç °C dir? III. öncül doğrudur.
/

çişine ozmos denir. Hücre Hücre

Cevap C

A) 100 B) 100,52 C) 100,78 ^^derişik içi dışı

ortam X Y
/ t» Ozmosda derişimi büyük olan ortam
[X]>M<-
D) 101,56 E) 103,12
HETEROJEN KARIŞIMLAR Karışımlar
-> şeker
çözeltisi T
hücre zan
genel olarak homojen karışımlar ve heterojen karışımlar
olarak ikiye ayrılır.
Soru 47: şekere
çözeltisi fc> Karışımlar genel olarak dağılan ve dağıtıcı fazlardan
Saf suyun 98 °C de kaynadığı bir ortamda 1 ÎVİ NaCI i f oluşur.
seyreltik yarı geçirgen zar Karışımı oluşturan maddelerden biri diğeri içinde
çözeltisinin kaynama sıcaklığı (98 + a) °C dir. ortam
derişimi küçük olan ortamdaki çözücüye bir emme dağılıyor ise buna dağılan faz, diğerine ise dağıtan faz
Buna göre, aynı ortamda kaynama sıcaklığı (98 -t- 2a) °C kuvveti uygular. Bu kuvvete ozmotik basınç denir. denir.

olan çözelti aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak Su ya da sulu çözelti dolu kolonun kabın çeperine
Hücre ici Hücre dışı ts> Bileşenleri birbiri içinde homojen olarak dağılmayan

verilmiştir? uygulayacağı basınca hidrostatik basınç denir. karışımlara heterojen karışım denir. Heterojen
=M
Çözeltideki hidrostatik basınç ile ozmotik basınç karışımların her yerindeki özellikleri aynı değildir.

A) 1 M KCI birbirine eşit olduğu anda zardaki geçiş hızı eşit olur. Kum-su, granit, süt, toprak örnek olarak verilebilir.

B) 1MC6H1206 Hidrostatik basınç çözeltinin yüksekliğine bağlıdır. Bu Heterojen karışımlarda dağılan ve dağıtıcı fazın fi-

yüzden ozmotik basınç ne kadar yüksek ise ziksel haline göre sınıflandırılması aşağıda verilmiştir.
C) 0,1 M C6H1206 /
D) 1 M AI(N03)3 hidrostatik basınç için çözelti yüksekliği de o kadar
E) 0,5 M AI(N03)3 büyük olur.
 Heterojen karışımlar □EGLtsjO
Örneğin; sıvı yağlarda bulunan su damlacıklarının
fSffrpîpijMs tSRîEfelîgBp tRTTl33ft!9Şviıil.ı ultra ses dalgaları ile bir araya gelmesi sağlanır.
ü) Örnek 50:
A) Süspansiyon B) Emülsiyon C) Aerosol D) Koloit 10 9 m’den küçük b> Çöktürme işlemi yapılarak faz ayrımının yapılması.
Sabun köpükleri koloit
Örneğin; AI(OH)3 kullanılarak çöktürme işlemi yapılır.
karışımlara örnek olarak 1CT9 m ve 10~® Karışım
A. Süspansiyon
m Santrafüj uygulanması te-
verilebilir. Sabun arasında I. Şekerli su Karışım türü
Dağıtan fazın sıvı, dağılan fazın ise katı olduğu he- köpüklerinde birim 10"6 m’den büyük Süzme ve filtre uygulanması
II. Tebeşir tozu-su Çözelti
terojen karışımlara süspansiyon denir. hacimdeki ara yüzeyler İli. Sis Emülsiyon
Örneğin; çamurlu su, kum-su ... Homojenizasyon
geniştir. (Koloitler çok geniş ara yüzeye sahip iki Aerosol
Heterojen karışımlarda, dağılan fazı homojene yakın bir
fazlı heterojen karışımlardır.) Sabun molekülü Yukarıdaki karışımlardan hangilerinin türü yanlış
B. Emülsiyon şekilde dağılmasını sağlamak için yapılan işleme
hidrofob ve hidrofil olmak üzere iki bölümden olarak verilmiştir?
Dağıtan ve dağılan fazların sıvı olduğu heterojen homojenizasyon denir.
oluşur.
karışımlara emülsiyon denir. O Homojenizasyon gıda ve boya sanayinde kullanılır.
il A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız İli
Örneğin; benzen-su karışımı, süt, mayonez, ma- zot- Örneğin; süt içindeki yağlar homojenize edilerek içimlik süt
CHg - CH2 - CH2 ..... CHa - C - O" - Na+
su karışımı... Suyu sevmeyen Suyu seven elde edilir.
D) I ve İli E) I, II ve III
(hidrofob) kuyruk (hidrofil) te Zeytinyağı-su karışımı dinlendirilince bir süre sonra
kısmı baş kısmı
C. Aerosol fazlar tekrar ayrılır. Buna faz ayrılması denir.
Dağıtan fazın gaz, dağılan fazların katı veya sıvı Emülsiyon oluşturan sıvılar kısa süre tek fazlı gibi olup
Çözüm:
olduğu heterojen karışımlara aerosol denir, te Sis, sprey daha sonra tekrar fazlar oluşuyor ise bu duruma
Şekerli-su karışımı çözeltidir. Tebeşir tozu su karışımı
ve bulut dağılan fazın sıvı olduğu aero- sollere örnek Kuyruk Baş
sürekli olmayan faz durumu denir.
(suyu sevmeyen) (suyu seven) süspansiyon sis ise aerosoldür. I. ve İli. öncüller doğrudur,
olarak verilebilir. te Eğer karışım faz ayrımına uğramadan uzun süre
(hidrofob) (hidrofil)
II. öncül yanlıştır.
emülsiyon olarak kalabiliyorsa bu olaya sürekli faz
te Tozlu-hava, sigara dumanı, amonyum klorür buharı
Sabun moleküllerinin hidrofob uçlarından baş başa Cevap B
durumu denir.
dağılan fazının katı olduğu aerosollere örnek olarak
gelerek sabun misellerini oluşturur. te Faz ayrımını engellemek ya da sürekli faz durumunu
verilebilir.
korumak için emülgatör adı verilen maddeler kullanılır.
Örnek 51: Çamurlu su için;
D. Koloit Emülgatörler; mayonez, jöle, margarin, dondurma,
işlenmiş gıdalar (şekerlemeler), üretiminde ilaç ve boya
Katı taneciklerin bir sıvı içerisinde çıplak gözle gö- I. Dağıtıcı fazı sıvıdır.
sanayinde kullanılır.
rülmeyecek kadar küçük tanecikler halinde dağılmasıyla İl. Heterojendir.
oluşan karışıma koloit denir. fe> Katiların bir sıvı içinde İli. Emülsiyondur.
Sabun miseli
dağılmasıyla oluşan koloit karışımlara sol denir. su molekülleri

te Koloitlerde dağılan taneciklerin boyutu, süspansiyondaki yargılarından hangileri doğrudur?

tanecik boyutları ile çözeltide dağılan tanecik boyutları
arasındadır. Bundan dolayı koloitler dışarıdan A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
bakıldığında tek fazlı olarak görülebilir.
Go/un scctiqi on kııeuk boyut 1CT4 m D) I ve II E) I, II ve İli
Kirlere tutunmuş sabun
Molckııl boyutu usl sınırı 1 nm = 10~ 9
miseli
Işık mikroskobu büyütmesi < 5.104 Sabun molekülündeki karboksilat anyonu polar ve hidrofil
5.10~5 kısımdır. Hidrofil kısım suda çözünür. Alkil grubu apolar ve Çözüm:
Boyutulmus molekül boyutu
m
Bazı önemli büyüklükler hidrofob kısımdır. Hidrofob kısım suda çözünmez. Bu iki Çamurlu su heterojen karışım olup dağıtıcı fazı sıvıdır.
Cevap D
Çözelti Şekerli su zıt durumdan dolayı sabun suda koloidal karışımlar

Koloit Sigara dumanı

vererek miselleri oluşturur.
Misellerdeki polar baş kısımları da su moleküllerine yönelir. Kir
Süspansiyon Tebeşir tozu-su
parçacığı suya geçerek emülsiyon oluşur. Oluşan bu fazların
Çözelti, koloit ve süspansiyon karışımlarında dağılan katı ta-
ayrılması için çeşitli yöntemler kullanılır.
neciklerinin büyüklüklerinin karşılaştırılması
Madde eklenmesi, ortamı soğutmak veya ses dalgası
gönderilmesi.
^tTsrgîMTjıi-.msi
 • .W . .

O; O<QSÜMS TEST -
1
Örnek 52: Soru 50: 1. 400 gram kütlece % 20 lik tuz çözeltisinin ifadelerinden hangileri doğrudur?
kütlece yüzde % 50 lik olması için çözeltiye
Emülgatörler için; Homojenize edilmiş heterojen karışımlar ile ilgili olarak; C) Yalnız III
kaç gram tuz ilave edilmelidir?
■
I. Karışımlarda sürekli faz durumunu oluştururlar. E) II ve III
A) 80 B) 40 C) 100 D) 120 E) 240
II. Genelde kimyasal malzemelerdir. I. Sürekli faz durumunu oluşturmuştur.
II. Emülgaiör kullanılmıştır.
III. Dağılan fazın miktarını artırmak için kullanılırlar.
III. Çözelti gibi görülür.

yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) YalnızI B) Yalnız II C) Yalnız III

/ 2. 1 M 100 mL NaCI çözeltisine aynı şartlarda 0,5 M
D) I ve II E) I, II ve III D) i ve II E) I. II ve III 100 mL MgCI2 çözeltisi ilave ediliyor.

Çözüm:
Buna göre;
Emülgatörler karışımda sürekli faz durumunu oluştur- 5.
Soru 51:
mak için kullanılan kimyasal maddelerdir. Karışımı I. CP iyonları derişimi 2 katına çıkar.
oluşturan maddelerin miktarlarına etki etmezler. Emülsiyon türü karışımlar ile ilgili olarak; II. Elektrik iletkenliği 2 katına çıkar.

Cevap D
I. Katı-sıvı heterojen karışımdır.
II. Sürekli olmayan faz durumu vardır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E)

J lll. Bileşenlerden yoğunluğu büyük olan karışımın al-

tında bulunur.
III. Ortamdaki iyon sayısı 2 katına çıkar.
I, II ve İli

yargılarından hangileri yanlıştır?

ifadelerinden hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

Soru 46:
/
Koloitler ile ilgili olarak; D) I ve II E) I, II ve III

I. Farklı fazlar içermez.

II. Homojendirler. Soru 52:
III. Dağılan fazın taneciklerinin büyüklüğü çözeltideki
3. Normal koşullarda oksijen gazı, 1 litre suda 31 mililitre
dağılan taneciklerin büyüklüğünden büyüktür.
I. Toprak çözünmektedir.
II. Süt
yargılarından hangileri doğrudur?
ili. Çamurlu su Buna göre, normal şartlarda 1 litre suda çö-
•/ IV. Mayonez zünen gazın, basıncı 2 atmosfere yükseltildi-
ğinde;
A) Yalnız i B) Yalnız II C) Yalnız III
Yukarıda verilen karışımlardan hangilerinde dağıtıcı faz
katı haldedir? I. Oksijen gazının çözünürlüğü artar.
D) I ve II E) I, II ve ill
II. Çözeltideki oksijen yüzdesi azalır.
/ III. Oksijenin
A) Yalnız B) I ve il C) I ve III kimyasal yapısı
I
A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve bozulur.
D) II ve III
E) I, III ve IV II
4. 60 °C de kütlece % 50 si tuz olan 300 gram çö
zelti 20 °C ye kadar soğutulursa 120 gram tuzun
çöktüğü görülüyor.

Buna göre, tuzun 20 °C teki çözünürlüğü kaç

gram/100 gram su dur?

A) 20 B) 30 C) 40 D) 50 E) 60

Çözeltilerle ilgili olarak;

I. Yoğunlukları karakteristiktir.
II. Homojendirler.
III. Bileşenleri arasında belirli bir oran yoktur.

yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I, II ve III

6. Bir X katisının çözünürlüğünün sıcaklıkla değişimi

grafikte verilmiştir. 10 °C de 80 cm3 su ile hazır-
lanmış doygun çözeltinin sıcaklığı 30 °C ye
çıkarılıyor.

Buna göre, çözeltiyi 30 °C de tekrar doygun

hale getirmek için kaç gram X tuzu eklenme-
lidir? (dsu = 1 g/cm3)

A) 6 B) 12 C) 18 D) 20 E) 25
 - • -- —-* v- -^

TEST - 2

1. Bir çözeltinin kaynama noktası; 1,01 gram KNOa katisı çözülerek hazırlanan 500
7. 40 °C de kütlece % 20 lik 150 gram X tuzu çö
mL sulu çözeltideki toplam iyon derişimi kaç
zeltisi 10 °C ye soğutulduğunda 6 gram X tuzu I. Çözücü miktarına (Çözünen kütlesi sabit)
mol/L dir?
çöküyor. II. Dış basınca
(Atom kütleleri: K = 39, O = 16, N = 14)
III. Safsızlığa
Buna göre, 10 °C de X tuzunun çözünürlüğü
A) 0,02 B) 0,04 C) 0,2 D) 0,4 E) 0,6
kaç gram/100 gram su dur?
ifadelerinden hangilerine bağlıdır?

A) 10 B) 15 C) 20 D) 25 E) 40
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve

D) II ve III E) I, II ve III
10. Eşit derişimde 200 mL NaCI çözeltisi ile 200 mL
AlCIg çözeltisi karıştırılıyor.

Karışımdaki Cl~ iyonu derişimi 1,5 molar ol-

duğuna göre, NaCI nin başlangıç derişimi
kaçtır?

A) 0,5 B) 0,75 C) 1 D) 1,2 E) 1,5

8. “X tuzunun 30 °C deki çözünürlüğü 40 g/100 g su, 40 11. Çözüneni uçucu olan sıvı - sıvı homojen bir 5. Suda çözünmesi ekzotermik olan 20 °C deki saf X
°C deki çözünürlüğü ise 50 g/100 g su dur.” karışımın çözücüye göre; tuzunun doygun sulu çözeltisinin sıcaklığı 50
°C ye getirildiğinde;
Buna göre, 40 °C deki 300 g doygun çözelti 30 °C I. Kaynama noktası düşüktür.
ye soğutulduktan sonra çöken tuzu çözebilmek II. Buhar basıncı yüksektir. I. Toplam iyon derişimi azalır.
için sabit sıcaklıkta kaç gram su eklenmelidir? III. Yoğunluğu düşüktür. II. Çözeltinin yoğunluğu değişmez.
III. Çözelti yine doygundur.
ifadelerinden hangileri doğru olabilir?
yargılarından hangileri doğru olur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) I, II ve III
D) I ve III E) II ve III

A) 250 B) 150 C) 100 D) 75
9. Kütlece % 20 lik 85 gram XNOa çözeltisi 0,2 mol
XN03 içermektedir.
Buna göre;
I. X in mol kütlesi 23 gram dır.
II. Çözeltide 17 gram XN03 bulunmaktadır.
III. 100 gram su ilave edilirse çözelti % 10 luk
olur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
(Atom kütleleri: N = 14, 0 = 16)
E) 50
12. Zn(k) + 2HCI(suda) ZnCI2(suda)
Zn katisı ile 200 mL HCI çözeltisi artansız olarak
yukarıdaki denkleme göre tepkime vermektedir.
Tepkime sonunda 0,4 gram H2 gazı oluştuğuna
göre kulanılan HCI çözeltisinin derişimi kaç
molardır? (Atom kütlesi: H = 1)
A) 0,5 B) 1 C) 2 D) 2,5 E) 4
13. 2 molal C6H1206 çözeltisinin 20 °C deki buhar
basıncı kaç mmHg dir?
(20 °C de P°su = 17,5 mmHg, H20 = 18 g/mol,
suyun yoğunluğunu 1 g/cm3 alınız.)
Saf X katisına ait çözünürlük - sıcaklık grafiği ve-
rilmiştir. 30 °C deki 400 gramlık çözeltinin sıcaklığı 5
°C ye indirilirse 40 gram X katisının çöktüğü
gözleniyor.
+ H2(g)
Buna göre, 30 °C deki çözelti kütlece % kaçlıktır? 6. Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) 15 B) 20 C) 25 D) 30 E) 33,3
A) Sıcaklık artışı gazların çözünürlüğünü arttırır.
B) Ortak iyon çözünürlüğünü etkilemez.
C) Basıncın artışı ile gazların çözünürlüğü artar.
D) Temas yüzeyi artırılınca katiların çözünürlüğü
artar.
E) Sıcaklık artışı ile katiların çözünürlüğü değişmez.
3. Gazların çözünürlüğü,
I. Basınç
II. Sıcaklık
III. Çözücü cinsi
7. 60 g su ilave edildiğinde kütlece % 25 lik hale
hangileri ile değişebilir?
gelen kütlece % 40 iık çözeltide kaç g çözünmüş
 - • -- —-* v- -^

TEST - 2 MJUi

Sabit sıcaklıkta 2,8 gram KOH katisını tama- III. Sabit sıcaklıkta su ilave etmek 1. X tuzunun çözünür- lük- 4. Periyodik tabloda 3A grubunda bulunan Al me-
men nötrleştirmek için 500 mL lik kaç molar sıcaklık grafiği yanda talinin, 1 molarlık HBr çözeltisine atılması sonucu 3
H2S04 çözeltisi kullanılmalıdır? işlemlerinden hangileri uygulanabilir? verilmiştir. Grafiğe mol atom içeren H2 gazı açığa çıkmaktadır.
(Mol kütlesi: KOH = 56) göre, 20 °C deki 250
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III gram doygun çö- Reaksiyon artansız gerçekleştiğine göre, kul-
A) 0,5 B) 0,1 C) 0,05 D) 0,01 E) 0,005 zeltinin sıcaklığı 40 °C lanılan HBr çözeltisinin hacmi kaç litredir?
D) II ve III E) I, II ve III ye çıkarılarak sabit sı- A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

caklıkta 40 gram X
tuzu ilave ediliyor.

5. A kabı B kabı
Çözeltinin son durum ile ilgili;
fC NaCI NaOH fC
çözeltisi çözeltisi
I. Doymamıştır.
II. Aynı sıcaklıkta 10 gram X tuzu daha ilave
9. Çözeltilerle ilgili olarak;
Xtuzu edilirse çözelti doygunluğa ulaşır.
çözeltisi
III. Çözeltide 200 gram su vardır.
I. Aynı basınçta kaynama noktaları saf suyun
kaynama noktasından büyüktür. Şekildeki eşit kollu terazi dengededir.
II. Homojendirler. ifadelerinden hangileri doğrudur?
III. Çözelti kütlesi, bileşenlerin kütleleri toplamına Aynı cins kaplardaki çözeltiler sabit sıcaklıkta
eşittir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III aynı miktar suda çözülerek hazırlandığına göre;

D) II ve III E) I, II ve III I. B kabındaki çözeltinin derişimi daha büyüktür.

ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur?
II. A kabındaki çözelti daha yüksek sıcaklıkta
Basınç (atm)
2. donmaya başlar.
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve II! X, Y ve Z maddeleriy-
III. İçerdikleri Na+ iyon sayıları aynıdır.
le hazırlanan eşit de-
D) II ve III E) I, II ve III
rişimli sulu çözeltilerin
ifadelerinden hangileri doğrudur?
buhar basınçlarının
(Atom kütleleri: 0=16, H=1, Cl=35,5, Na=23)
sıcaklığa bağlı 100-f-2a 100+3a 100+4a

değişim grafiği yanda

11. 20 °C de 100 g suda en fazla 220 g AgN03 tu verilmiştir.
zu çözünebildiğine göre 20 °C de doymuş bir
çözelti elde edebilmek için, 264 g AgN03 en çok
kaç g suda çözünmelidir?

A) 100 B) 110 C) 120 D) 140 E) 150

12. Sudaki çözünürlüğü sıcaklıkla artan X tuzunun

şekildeki doygun sulu çözeltisi hazırlanmıştır.

Buna göre, dipteki X katisını tamamen çözmek

için;

I. Sabit sıcaklıkta bir çubukla çözeltiyi karıştırmak

II. Çözeltiyi ısıtmak
 Buna göre, X, Y ve Z maddeleri aşağıdakiier-
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
den hangisinde doğru olarak verilmiştir?

Y D) II ve 111 E) I, II ve III
X Z
^6^12^6 KCI
A) Ca(N03)2
Bir miktar LiBr ve . Derişim (M)
CHgOH KCI
LLS katiları aynı B) Ca(N03)2 6. I. 40 °C de toz şeker
+ 13. I. Çözeltilerde tanecik boyutu 10~9 m den küçüktür.
* 0,4 ........... 7. ---------- [Li ]
kapta suda .çözüle- /i -9
II. Koloitlerde tanecik boyutu 10 m ve 10 m -6 II. 40 °C de kesme şeker
C) NaCI CSOİg
III. 80 °C de pudra şeker
AlCIg

rek 100 mLçözeitile- 02 ■■■//, --------- lBfi arasında olur. , D) KCI C

6 H12°6 AI(N0 3)g
ri hazırlanıyor.
7 III. Süspansiyon karışımlarda tanecik boyutu 10-6
- 0 10

Zamanla iyonların
Zaman(dk)
Z; m den büyük olur. E) Ca(N03)2 AlCIg KCI
Yukarıdaki şartlarda şekerin çözünürlüğü ve
çözünme hızına ilişkin aşağıdaki karşılaştır-
malardan hangisi doğrudur?
derişimi şekildeki gibi değiştiğine göre, çö-
Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğru olur? 3. Yoğunluğu 1,2 g/cm3 olan X in doygun çözeltisinin
zünen LiBr nin mol sayısının, Li2S nin mol sa-
yısına oranı kaçtır? derişimi 1 molardır. Çözünürlük Çözünme hızı
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II A) I = II = III I > II > III
A) 2 B) 1 C) D) Aynı sıcaklıkta X in çözünürlüğü kaç g/100 g su B) I > II > III I = II =
E) E) I, II ve III
dur? (Mol kütlesi: X = 200) C) I = II > İli m III >
D) III > I = II II > I III >
1-t 2-G 3-E. 4-3 5-D S-G 7-D 8-C B-D 10-fi 11-G 12-D 13-E
A) 10 B) 20 C) 30 D) 40 E) 50 E) III > I > II I > II I = II
> III

__ O (CWmzlLM,
 TEST - 4
TEST - 3

1, 360 gram glikoz çözeltisinde glikozun (C6H1206) 1 atm basınç altında 2000 g suda 0,5 mol NaCI
7. Sabit sıcaklıkta 0,1 M 400 mL KN03 çözeltisi ile 11. Bir gazın suda çözünmesiyle hazırlanan doy-
tuzu tamamen çözündüğünde oluşan çözeltinin
0,1 M 100 mL K2S04 çözeltileri karıştırılıyor. mamış çözeltisini doygun hale getirmek için; mol kesri dir.
kaynamaya başlama sıcaklığı kaç °C tır? (Su için
Buna göre, son çözeltideki K iyonları derişimi
+
I. Sabit sıcaklıkta bir miktar aynı gazdan ilave Kk = 0,52 °C m-1)
Buna göre, çözeltide kaç gram su vardır?
kaç molardır? etmek
(Atom kütleleri: O = 16 , C = 12 , H = 1)
II. Sıcaklığı düşürmek A) 100,13 B) 100,26 C) 100,52
A) 0,1 B) 0,01 C) 0,12 D) 0,2 E) 0,6 İli. Sabit sıcaklıkta su ilave etmek
A) 90 B) 120 C) 160 D) 180 E) 360
D) 100,72 E) 101,52
işlemlerinden hangileri tek basına yapılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II

8. KCI tuzunun çözünme ısısı +17,2 kü mol 1 dir. E) II ve III

2. 40 °C de kütlece % 10 luk 320 gram sulu me-
KC1 tuzunun kristal enerjisi - 700,6 kJ.mol"1
tanol (CH3OH) çözeltisinin buhar basıncı kaç
olduğuna göre, hidratlaşma ısısı kaç kJmoi-1
mmHg dir? (40 °C ta P;etanol = 252 mmHg, P° =55
dir?
mmHg, Atom ağırlıkları (g/mol): 0=16, C = 12 , H =
1)
A) - 683,4 B) - 583,4 C) - 242,2 12. Sabit sıcaklıkta 0,2 M 200 mL KCI çözeltisine sabit 6. Dağıtan Dağılan Heterojen
sıcaklıkta 0,2 M 2L KCI çözeltisi ilave ediliyor. faz faz karışım türü
A) 29,64 B) 49,26 C) 54,23
D) +583,4 E) +683,4 Katı Sıvı Aerosol
KCI çözeltisinin; II. Sıvı Sıvı Emülsiyon
D) 35,12 E) 66,59
III. Sıvı Katı Süspansiyon
I. CP iyon derişimi
II. Aynı sıcaklıkta buhar basıncı Yukarıda dağıtan ve dağılan fazların fiziksel hali
III. Aynı basınç altında kaynama noktası verilen heterojen karışımlardan hangilerinin türü
9. I. Arı su
II. 2 M şekerli su yanlış olarak verilmiştir?
III. 0,5 M şekerli su niceliklerinden hangileri değişmez?
3. Bir su örneğinde CN iyonu derişimi 0,7 ppm dir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
Yukarıdaki maddelerin 1 atmosferdeki donma
noktalarının karşılaştırılması aşağıdaki- lerden Alınan su örneği 100 kilogram olduğuna göre, D) I ve II E) I, II ve III
D) II ve III E) I, II ve III
hangisinde doğru olarak verilmiştir? suda kaç miligram CN" iyonu vardır?

A) I = II = III B) II > III > I C) I > III > II D) III = II > I A) 0,07 B) 0,7 C) 70 D) 95 E) 140

E) II > I > III

13. Yanda X, Y, Z ve K
tuzlarının sudaki
çözü- nürlük-
sıcaklık grafiği
verilmiştir.
10. Sabit sıcaklıkta 0,25 M 200 mL H2S04 çözeltisi ile 0,1 Sıcaklık 7. AgF tuzunun kristal enerjisi - 910 kJ/mol,
(°C)
M 400 mL NaOH çözeltisi karıştırılıyor. 4. Sabit sıcaklıkta 11,7 gram NaCI 500 gram suda hidratlaşma ısısı - 930 kJ/mol olduğuna göre,
Buna göre, sıcaklık artırıldığında hangi tuzların tamamen çözünüyor. AgF tuzunun çözünme ısısı kaç kJ/mol dür?
Buna göre, son çözeltideki H+ iyonları derişimi doygun çözeltilerinde çökelme gözlenir?
kaç molardır? A)+20 B)+10 C)-10
Buna göre, çözeltideki toplam iyon derişimi kaç
A) Yalnız Z B) Yalnız K C) Y ve X D) Z ve K E) X
molaldir? (Mol kütlesi (g/mol): NaCI=58,5)
A) 0,25 B) 0,2 C) 0,1 D) 0,05 E) 0,02
D) - 20 E) - 30
ve Z
LTATIT

A) 0,2 B) 0,4 C) 0,6 D) 0,8 E) 1,2

TC'

8-D

_ r
ısı
TEST - 4 O (Qgjlpi
TEST - 4 O (Qgjlpi
8. I. Hücre içi derişim hücre dışı derişimden fazla ise 11. Kütlece % 28 lik KOH çözeltisinde KOH’un mol
plazmoliz gerçekleşir. kesri kaçtır? .
II. Ozmos olayında su az yoğun ortamdan çok (Atom kütleleri (g/mol): K = 39, O = 16, H = 1)
yoğun ortama geçer.
III. Hücre içi ve hücre dışı derişimler birbirine eşit A) -f- B) 2 C) D) ~ E) J_
ise çözeltiler izotoniktir. y

Yukarıda verilen yargılardan hangileri doğru-

dur? 12. Kütlece % 49 luk H2S04 çözeltisinin yoğunluğu 1,2
g/ml_ dir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız I
Buna göre, 1 litrelik sulu çözeltideki H2S04 ün
D) I ve II E) II ve ! mol kesri kaçtır?
(Mol kütlesi (g/mol): H2S04 = 98)

A ) - ~ B)^r C)1
10
0)5 E)9

13. KCI tuzunun kristal enerjisi - 700 kü/mol, hidrat-

9. Belirli bir sıcaklıkta 96 gram metil alkolün bir miktar
laşma ısısı ise - 683,4 kü/mol dür.
saf su içinde tamamen çözünmesi ile oluşan
çözeltide metil alkolün mol kesri 0,3 tür.
Buna göre,

Buna göre, çözeltinin kütlece % derişimi kaç-

I. KCI inn çözünmesi endotermiktir.
tır? (Mol kütlesi: CHgOH = 32 g/mol)
II. KCI nin çözünme ısısı 16,6 kJ/mol dür.
III. KCI nin çözünürlüğü sıcaklık arttıkça azalır. KİMYASAL REAKSİYONLAR VE ENERJİ
A) 21,5 B) 32,4 C) 43,2

yargılarından hangileri doğrudur?

D) 64,2 E) 86,4

A) Yalnız I B) Yalnız I C) Yalnız I

D) I ve E) I, II ve I

14. 53 °C de 3 mol etandiol ve bir miktar saf su içeren

10. Aşağıda verilen karışımlardan hangisinin türü
karışımının toplam buhar basıncı 27,5 mmHg dır.
vanlıs verilmiştir?

Karışım Karışım türü Buna göre, karışımda yaklaşık kaç mol su

vardır?
A) Sabun köpüğü Koloit
(53 °C de P°su = 107,2 mmHg,
B) Kum-su Süspansiyon
C) Madeni para Koloit
= 1 mmHg)
D) Sis Aerosol etandiol

E) Mayonez Emülsiyon
A) 0,5 B) 0,75 C) 1 D) 1,5 E) 1,8
1-D 2-E 3-C 4-D 5-8 6-fl 8-E 3-C 10-C 11-E 12-ft ~ 13-D ....... 14-C