You are on page 1of 12

M .

o I\ L o G U M o N o L o G

OARTA AL AIRIZOETSFO LANF'IIAJNOO


EHISTOITA AD LANFTTADÍCUM ARCIIIEPISCOPTTM
A su soñ,or, Padre y d,octo,r I-.ranfranco, digno de toda
reve_
rCantua- nencia y arnor, arzobispo de Oantórber!, p,rim,ado de fn-
Reverendo et amarido suo Domino et patri et doctori,
glat,erra, bene¡nérito dle ta trgtesia católiéa a
riae archiepiseopo, Ahglorum primati, matri ecclesiae ca- au u.tl
merito mulüum ampl'e'otendo fe y fu sus servicios, el hermano Anselmo A" Ser, "r.rsup."a¿á,
tholicaLe náei ut'iíitatñque por la vida, rnonje por erl hábito.
Lanfi'anco:. frater Anselmus Beccensis, vita peccator' ha-
bitu monachus. Como todo.hay que.h¿cerlo con con,sejo,p€ro no con un
non omni con- gcrnseJo_ cualquiera, según aquello de, la Sagrada Escritura:
Quoniam agenda eunt omñia consi'Lio, secl y:,!?do :" jo y tu.cónsejo sea unoi*tn,
oo,nse
sitio, sicut sco-iptu* e'at' ammia fa'c cwm aonsi;liw, et' con- *¡,|,-iu uW
coglcf,o uno que ya conocéis, no €rltne mil, sino eurtre todós
sitifr;iu^s sdt ,t'tbi, u¡ntts iíe müla: tti:rum' quem scitis, non de los rnortal'es, pplra poder consultarle en mis duda,s, pu""-q",
*ili", de omnibus mortalibus elegi, quem prae oonaibus m,e ens,eñe
in J9 qu* ignono, rr¡e ,corrija ,en lo qu,e faite V i"e
haberem consultorem in dubiis, doctorem in ignoratis'^
""¿ apruebe gl bien que haga. y aun cu¿ndo no
ioaré serúrmó
exoessibus correctorem, in reote actis approbatorem' Quo de 9l -a mr gusto, por lo menos le utilizaré en Ia medida de lo
il;;"i* secundum votúm uti non possim, decrevi tarnen uti' posrble, p_onque,aunque haya muchos que, sin contar
con
multi sint pra€ter
{uantum possum. Quamvis enim valde y:r1gslrasdotes de prLrdencia,podrían supiir ini falta de expe-
prutlenüanrr vestram de quorum multum proflcere imperitus nencra con s,t¡ competencia, y a cuyo buen crit,erio obiigue a
i,**¡* peritia, et quorum subiacerre.'censura'ernea me cogat sornieitjermemi ignorancia, no conozco, sin e,rnbargo, niñguno
imperitü; nulium tamen eorum novi, cuius me doctrina'e iu- a cu¡¡a.doctri¡a y juicio rne som,eta con tanta óoirnaüa
con tanto gusüo corrnoal vuestro, y que se prest,e,a ay.udarnie v
áüi;"; tám confrdenter tamque libenter 'quam vestro subii-
affectu se si nas indiget exhi- con tan. paternal afe,cto y con tanta alegiía si,empr:e que s€a
ciarn, et qui mihi tam paterno-congaudeat. neoesario. De ahí e$ que todo cuanto rne- coneedéin pri,
¡*ai,'aut *i *u exigit, Qu1ne, quoniam.quidquid
irn-penfli¿*, et sapientia est tr"a benevolencia pará conmigo, se hallla lleno áe d"b,id""i;, "u.s.
áe paterno vestío mihi pectore
rwestido de una gran autoridad y, en fin, sattrrado de afectoj
u*qrri,tito* et auctoritaté roboratum et dilectione conditum: y, por lo mismo, todo crranto me viene drevue,stra persona lo
cuir aliqui¿ inde haurio, id me sua et dulcedine delectat et e¡¡ousntró srumarnente grato y.lleno de seguridad.
-pero
para
securitate satiat. Sed quoniam haec ipsa scienti loquor, his qué recordar estas cosás a quien ya las c-onoce; mejor lerá
omissis. cur €orum meminerim, expediam' callarlas y seguir adelante.
me saepe
Quidam fratres, servi vestri et cons'ervi mei, Algunos d,e los hermanos dre hárbito, siervos vuestros y
multirm,que rogantes tand'em coegerunt, ut acquiescenem illjs compañeros rníos, me han in¡ústido mucho urra y otra vei
ú;rd.*^ scrib-ere,sicut in eiusdem scripturae praefatiuncula para qu,s corrsintiese ern redactarles lo que podéis- ver ahora
clonsiderare poteritis. De quo o'pusculo hoc praeter speim eve- en eü pre'facio de este tratado. per¡o ha ocurrido con él lo que
oit, .rtt non lolum illi quibus instantibus editum est, sed et Inenos sl esperabal y_ es que no sola¡nente nae han pedido
sed etiam transcri- le,e¡1ot aun.copiarlo loe que rrre lo pidieron, sino otr,o,s mu_
'bert. alii illud velint fon solum legere,
pi""".
Dubitans igitur, utrum illud volentibus derlegare dtb""g cho's, y no sé qué hac,er, si negárseló o concedérse,lo,porque
eut coqrcedere, ne mó aut invitum purtantes oderint aut sful' en el ,prriinr,ercaso me lo tomarán a mal, y en el según-clo ire
!'-ii,/¡¡.i

uo¡¡orocto. pnór., 191


Í90 MONOLOGIUM. PROL.

tornarán por ¡.ln nrerei6.pn estas dudas ,rprcturto


tum agnosc€ntes derideant: ad singularem meum recurro con- a mi conse_
i_er9y sorneto a su juicio -i esc.ito pára que con su autori-
siliariúm, et scripturam ipsam exam,inandam vestro mitto dad suprima Jo qud está mál t"-pñ;;úe cornegido a ios
iudicio, ut'eius auctoritate aut inepta a conspectu prohibea- que Jo d,sse,en. "
tur, aut correcta volehtibus praebeatur.

PROLOGO
PROLOGUS
- A,lgunos hermanos me han pedido con frecuencia y con
precati sunt, ut instancias que les ponga por es,crito y en forma ¿e
Quidam fratres saepe rr¡e stuüoseque mé¿ita_
cron crertas ideas que yo les había comunicado en
qr".idt*, quae illis de rneditanda divinitatis essentia et qui- r/ersaclon familiar sobre el. método que una con_
se ha de s,eguir para
üusdam aliis huiusrnodi meilitationi ,goha,orentibususitat'o ser- meditar sobre la es,enciadiv,ina y ofros temas afinós
mone colloquendo protuleram, sub quodam eis me'ditaüonis u éste.
Consultando más bien su deseo que la facilidad Aá i"1¡'*o-
exemplo deicribe.ern.'Cuius scilicet,scribendae mEditationis ción o la rnedida de mis propia,s f,-uerzas,me trauaron el plan
magis secundum suam voluntatern quam secundum rei faci- de ¡ni escrito, pidiéndomé que no *" ,póyuse en la autoridad
litatern aut meam possibilitatem, hanc mihi formam praesti- de las'Sagradas Escriturai y que u"irr""i."u, por medio
de
tuerunt: 'quaüenusauctoritate scripturae penitus nihil in ea u¡ estilo claro y argumentoi aI alcañce Ae io'¿os,-la;;;
persuaderitur, s€d quidquid per singulas inv'estigationes fi-
-oi" elusiones de cada una-de nuestras inv,estigaciones;lqu" fuésl
iA ita ésse plano stilo 'et vulgaribus argumentis tas.r'egtasde una discusióñsimple,i-;*
"ssu*,t"t, disputatione et rationis necessita,s brevite'r coge- L:l^"1 !1_a
nuscaQ.e
;;
simplicique
-et otra prue,ba que que
la resalta espontaneañrerite del
nert veritatis ciariar*s pat'enter ost'endelet. Voluerunt 'etiam, encadenamiento neoesario de los procedimientos de la ra,ni
ut nec simplicibus paeneque fatuis obrectionibus mihi occur- y de la evid'encia de Ia verdad. hambién tu" q"""i¿óloó
rentibus obviare contemnerem' ; no me desdeñasede r,espondera las objecioaes au los
si*-
diu quidem tentare r''ecusavi atque me cum re ipsa p-.le's aun de los necios. por mucho tiemio me rehusé, y-mi-
Quod ¡r
oom,fatans rnultls m,e rationibus excusarre' tentavi. Quanto diendo esta empresa con mis fuerzas, nó Oe¡e ¿u e"óoitru"
numerosas razones para ,excusar¡n€, p,orque cuanto mayor\es ,
enim i¿ quoil petebant usu sibi optabant facilius, tanti illud
mihi actu iniungebanl difficilius. Tandem tamen victus cum para que hiciese iácii esa materia, lanió ,
:Tl aumientaban
mas :li :l"isencias
pr¡ecum modesta importunitate tum studii eorum non con- para mí la dificultad con sus d€€eos.Ven_ 1i

-temnenda cido, finalm'ente, por. la molesta importunida¿ ¿e


¡
honestate, invitus quidem propter rei difficültatem sus orac]o_
pt ingenü mei imbecillitatem 'quod precabantur inoepi, sed
nes y p-ol su piadoso y respetable celo, más que contrariad.o
por Ia dificultad del tema y ta aeUitiAa¿ ae lr
libenter propter eorum caritatem quantnrm potui secundurn mi e.pi"iiü có"-
sentí, por el cariño que lés tengo,-rne f"" Lriu.iá_ ,
ipsorum dennitionem ef'feci. Ad quod cum ea spe sim adduc- m,en,t€como- pueda, el plan que "r, ".uli"r", ;.
habian traz,ado, L" q*
tus, ut quiclquicl facer em, illis solis a quibus exig'ebatur, esset más me decidió fué la esperanza de que esle es.crito !
notum, ét páuto post eisdem idipsmm ut vilem rem fastidien- ,r."i"
conocido más que d,eaquellos gue *"io habían "o !

tibus contemptu esset obruendum (scio enim me in eo noa muy pronto, cansados de l,eerle,no tardarían e.dtdq ñ;; ,
sepuÍtár'en
tem pr€cantinus satis¡ac;r'e potui."", quu* precibus meis el desprecio y el olvido una obrá hecha *á. pu", "n que dejasen :T
me piosequenlibus finem posursse), nescio tamen quo pacto de molestarrne con sus instancias qu, pu"u satitáe" "üm-
sic praeter spem ev'enit' ut non solum praedicti fratres, sed petent€mente su justa curiosidad. pero tra
ocurrido. no sé
et ftures alii scripturam ipsam quis'que sibi eam transcri- !-oTo:.,y
contra mi esperanza, que han sacado copia,sdel ma_
bendo in longum memoriae comm€4dare salagerent' nuscnto para aprendérs,elo de m,ernoria y cons€rvarlo
nor
in ea
Quam ego saepe retractans nihil potui invenire me ti,empo largo, no solamente los hermanor, ;i";-¿;;bieiiitii"
dixisse, qrróa noñ catholicorum patrum eü ma--ime beati p,ersonas en g'ran número. Al examinarlo de
nuevo escrupu_
Augustini scriptis cohaereat. Quapropter si cui videbitur' losameate, no he hallado en.él nada que no se ajuste
rigu;;_
qr,Ja io eodem otrlusculoaliqu d protuterim, quod aut nimis sarr¡ente a los escritos de los Santós padres,
mente de San A.gustín. Si alguien, pues, encontrase v-p"i""'iiui
ñouu* sit, aut a veritate dissentiat, rogo ne statim me ad en est€
MONOI,OGIUM. C' I
LW MONOLOGIo. c. r 193
excla-
praesumptiorem novitatum aut falsitatis assertorem qyrylr, a.leune opinión novedosa,sospechosao contraria
Augustini De Trinitate' a Ia verd¿d, que no me trate en seguida como un innovadlor
met, sed prius libros praefati doctoris
diligentbr perspiciat, deinde sesundum eos
opusculum meum 9 apóstol de Ia rnentira; gue lea *Té"iu*."tu
San Agustfn sobre ta Trinúrd v q;;ju-rgue -i el tratado de
;.;;;
posse dici tres _.d;
diiudicet. Quod enim dixi summam trinitatem el de este Santo padrre.Cuanao a-igo
!"u-r" pod.Íaconsiderar
tres sub- a la Trinidad como tres substanci"ias,-'fre
sufbstantias, graecog secutus sum, qui confitentur sefuia" h ;pirió"
fide, qua nos tres personas in los adrniten tres uu-¡oir".i"" en una esencira,
stantias in una persona eadem !9 .1iegos,
-que
compartiendo la misrna f.e
Deo per substantiam' eue nosotros, que confesamos
una substantia, nam hoc significant in tres personasen una substanc'ia, po;d; áriuÉnaenpo;;;:s
'Quaecumque autem ibi dixi' sub
quod nos per person¿un. l"l"i? en Dios lo que entendemós'fái pu."o"u. -En cuanto a
investigantis que.yo digó, presento süponiendo
pl"oronu secum sola cogitatione disputantis et !*: i: y
ex¿mina -to
busca en la sbled.ad
un hombre que
pnolata sunt' sicut scie- {,g_",. p"".*ü"to-i;";;_";
ea quae pTius non anilnadventi'sset'' rtn principio. no había comprend.ido:-tal
óra
bam eos velle quorum petitioni o;bsrequi
intendebarn' hermanosy er deseoque yo quería sausrü". et voto de los
por lo demás,
quis hoc oprxcu- ruego con instancias a aquef que transcriba
Prrecor ¿utem et obsecro vehementer' si tenga cuidado en encabezalrla ,¡i"'qTJ
praefationem in capite ,;t;;;iogo, "ri" pooque tiene
lum voluerit transcribere, ut hanc su,rrtilidad.para la iateligencia
"ótte fo
liberlli ante ipsa capitula studeat
praeponere' Multum erim qué intención y de qué manera ha sidd{ue'sigue el saber en
escrita esta diserta_
quae ibi legerit si quis prius' ción. Pienso,ademaslque e,t iea pr¿lóg.;;;":;;
prodesse puto ad intelligenda ea _que
jücio apf,sio".¿'o-.i-un.l"i6"
Puto ""1" .n ét algún prin-
qua indentioore quove' modo disputata'silnt' cog[overit' l::,9_9:p
crpro contrario a sus opiniones.
prius viderit'
etiam quod si quis han'c iprsam praefationem
opinionem pro'
non temerneiudicabit, si quid contra zuam
CA,PITUILO I
latum invenerit.
Qun nav Ar¿o ABsoLUTAT{ENIEBUENo, GRANDEy supERIoR
a II)DO IJO QUE EX¡STE1
CA"PITULUM I
. r,Si alguien ignora que exis.te una naturaleza única, supe_
rlor a todo cuanto existe, que se basta
oMNruM
Er SUMMUM a st mrsma en su
o**üff eterna bie¡lalrnturánza
Quoo srr QüTDDAM -y que por su omnipotente bond.ad d.a
ffir* _a^^ca¡!1_cliatura
lo quu rraó qüe etta ;¿; L que es y que
6€a bueta en algún asp,e,cto;fu-ignora otros -mucho" er
que necesariarnente c¡e€.mos sobie pu"i*
quae sunt' so'
Si quis unaür naturam' sumimamomnium Ímpo{1 que esta ignorancia ü"i.
Dios t la" ;i;tú;;;
omnibusque ,i"-dlta de instrucción
lam sibi in aeterna sua beatitudine sufifrcientem' o de falta de fe. niJnso que, con
lal que sea un poco inteli_
aut quod aliquomo' gent€, podrá convéncerse poi
rrebusaliis hoc ipstrm guotl aliquicl sunt parte, de estas cosas.
ra
"ol"-"árá"]'al
menos en gran
suam dantem et
do bene sunt, pe'r omnip'otentembonitatem Y como pu,ede hacer esto de muchas
maneras, le pre-
Deo sive de eius crreatura sentaréüna gue,se,gún,creo,t" s"oa-r"uv-r¿ril.-ó""il';"i;
facientem,aliaque perplura Oupede
aut non credendoigno-
necessariocredimus,aut non audiendo ' Desde
este caoítulo hasta el
-eü'5, San Anselmo quiere demostrar
vel mecliocrisingenii
rat, puto quia ea ipsa ex magna parte' si ll de u'n soro._Dl"j.
^.-lt3l-"il que.Santo
er argumenro .Iomás .r; ;;;"¿; capíturo desarrotra
en ta Sunia ll;Á";^";;'itü\ü;;:,;t
persuadgr"e'Quos
est, potest ipse sibi saltem sola ratione inteniuntur (J,,"{. zr a. 3), go" poÁd"-o.sumiríe
ot.os,* t s-oótr¿;l
T,I::!-t
-tsxlsrenperteccronesdifr ! ¿icien¿á-i
ponam' qure¡nilli aes' ; e,'.áii-j.:,'.
cum ,multis modis fac,erepossit, unum esa perfección la
'tienen ;?,'"ii,i;i'#. T"*J:i #*"Jtr
T 3X
:
ornnesfrui solis iis reci¡ial I p";ii.'i;ü":;;A;ü;"li;it"'ü:
ümo essepromptissimum' Eüenim cum Aihora bien, la perfécción es de ^suyo
ún áóto, y ei acto por sí
S. Ao!. r
194
MONOLOGIo. c. r
195
app€tant ,quae bona putant, in promptu est, ut aliquando que todos los hombres
desean gozar, pero únicamente
mentis oculqm convertat ad investigandum illud unde sunt cosas q u,ej uegan bu e.nas, de las
r¿ cii¡ñen-le'püud" ; ;;;;;;
bona ea ipsa, quae non appetit nisi quia iudicat esse bona, v€z_su espÍritu para buscar
.r ;;;-á;l';ar pnccede ra bondad
"T;;;
ut deinde ratione ducente, et illo prosequente ad ea quae irra-
$tf l# TJ*: #:-i::"1*¡{ ;;; ;tit_ j" iuzg
a-bu
en¿s,
tionabilitrer ignorat, rationabiliter proficiat. In quo tamen,
si quid dixero guod maior non monstret auctorit¿s, sic volo
rl*ti ü;fÍ.üiiiíft .1'tXeH'fl
Tí:ii3J*liH#
accipi, ut quamvis ex rationibus quae mihi videbuntur, quasi Sin embargo,si, en,este
necessarium concludatur, non ob hoc tarnen omnino necessa- escrito ad,elantoalgunacosa que
no se halte demostradap";-;;;
rium, sed tantum sic interim üderi posse dicatur. pienseque, aunque,, iin"álrg"a mayor,, defoo
3::^:"
Eacile eSt igitur ut aliquis sic secum tacitus dicat: cum ciertasi
-p_.ar€g€l G .o.,.iuri¿r,;;ilñiH#XXH: H:"ü:
"uur"-ál
tam innurnerabiiia sint bona, quorum tam multam diversita- na, esta no deberá,
*muu"jol
"i" c<¡moab-
tem et sensibus corporeis exp,erimur et ratione mentis discer- :i'tfT:ilEul'::i,T:j sino ."*i, p"ai"ndo
"I"'if*roerada
"8rJ parecerro
;#ff j:""i'"iJ;i'{:il:1li:-"'}','iltr#';;l;;
nimus, estne credendum esse unum ali,quid, per 'quod unum
sint bona quaecumque bona sunt, an sunt bona alia per aliud?
Oerti,ssimum quidem et omnibus est volentibus adv'ertere necesiaaá-ios?" :11t^1,39undancia de bienes,-cuya múltiple
por la
perspicuum quia, quaecumque dicuntur aliquid ita, ut ad in- v por .la intención I?t:13- -experienciade í"; ;;;"id;
vicem magis vel minus aut aequaliter di'cantur: per aliquid
.dicuntur, quod non aliud et aliud ¡rcd idem intelligitur in rli- ni:n "'"g,;i*l*i:{:*
"* J":#:,i;H:
t#H#i
'"1;i"*li:d.::l#!'"'üÉl""ifi
versis, sive in illis aequaliter sive inaequaliter considere'tur.
Nam quaecumque iusta dicuntur ad invicem sive pariter,
fi,f "-Y;:;"Íil.'#ii
entre.ro.Jiu"T..i-ái,J#i,?í3",f#lru:y*:1T_i;';;j1
sive magis vel minus, non possunt intelligi iusta nisi per isuardad,
iustitiam, quae non 'est aliud et aliud in diversis. Ergo cum sontates d;;-;;;; üff J" *l?i¿"lr$l :.i
:l _Ii"rldq;ei;p;"rt.at
srno ra misma un t*gl,
certum sit quod omnia bona, si ad invicem conf,erantur, aut caso et que éstá
t
"in.
aequaliter aut inaequaliter sint bona, neces'seest ut omnia il'-itl*'"["'i'S;il3:'.L-l'ió"'in;;i;i'.".,grur..eorquetod
las unas en re-laciónI ü-"
'-.
sint per aliquid bona, quod inteDigitur idem in diversis bonis, que sean más o mun'nJlst"s
rgual-mente
cebidascomo .justasos justas, to puuaenü"";ff:
"1;;; j"i
lioet aliquando videantur bona dici alia per aliud.
Per aliud enim videtur dici ibonus e,quus quia fortis est, 'u"gi_:iiniu';"';:1,f.?::ilirl..,5"rJi,ll*,f
:;lliitri '-,.
','E
j:4
et per aliud bonus equus quia velox est. ,Cum enim dici v[- üu*d
ff iái"l?,gl'"'"0t3i.iT.:9'3s Lmpara.das
',.: .#H,:l"lñ entre
sÍ, . ',.
deatur bonus per fortitudinem et bonus per velocitatem, non
sii:Hi tft
i'l*ffHff ef *t, *"#
:{
,)
tam,en idem videtur esse fortitudo et velocitas. Vrerum si
equus, quia est fortis aut velox, idcirco ,bonus ,est: quomodo ";il
t¡n_to;po"qui";dili,T:rh1:j.ff"J,ül#.T,li;;ilfl
fortis et velox latro malus est? Potius igitur, quemadmodum
fortis et velox latro ideo malus est quia noxius est, ita fortis
una cosa en cuanto
prdo. porque, aunque-se- t p;; í#*
"-s-ani-moso," cuanto
$;
aiga-llüeü üuuro"npo" el es rá_
et velox equus, idcirco bonus ,est quia utilis ,est. Et quicl'em valor v
mismo es ilimitado v sólo ouede linritarle la ootencia o suieto que
Hí"1"J?t"'Tfu':.i1"^"*^,
:I' Pero
i*ú"ü; *" rarapidez y e"r¡
si un cala-tio-;;;tí"ü
porque es vaiiente *11.:?:"'
le recibe. Así, Ia sabiduría, mientras rro cs limitada por él sujéto
<tue la recibe, es infinita en razón de srbiduría. Y la blancura, caso
tjue subsistiese por sí sola, a modo de las ideas rrlatónicas. v no fuese
v¿iiao
..;ái"i"{."ffi,,fiü üí & t|;l"Jr:i'i1",}
que así como un ladrgn
recibida y.lir.nitáda por el-sujeto, sería infinita'en su líneal es decir, porque es dañino, de acción es malo!
i _o"sadó,y;ápiáJ'""rr"su
en razon oe blancufa.
esbuen
opo"qu,.'*!-r,',T:ff""*,H
-Por consiguiente, cada una de las perfeccion€.s que. vemos limi-
tadas en los-seres suponen que Dor erróime de ellas-existe una per- i.
.
if:*ir:#
":l::l".?ff
fección, uo participada, no iecibida, no medida, no limitada, qoq .
participan
oarticióan l<is demás.
demás. Esa oerfecciófl. petfecto, de cuy{' r
perfección, esc ser Detfecto,
perfección participan en mayor o út€nos grado l o los d e m á s . es
l o s demás, es
*.t*Ut¡r:l'*11'"".,i"'?,,ixJ:';,*1"';l:i.'i1*,iiu,l;r"r;
196 MONOLOGIVM. C.2 MONOLOGIO. C. 2

nihil solet putarj bonum nisi aut propter aliquam utilitatem' sidera buena una cosamás qu€ por razón
de su utilidad,
ut bona dicitur salus et qua€ saluti prosunt, aut propten ::T^"_]? gatu{ v lo que la ravóreci-.o*olu b.il.;;
la romenta. p.ero como lo prueba incontesta,blemente ; b ,ue
aliquam honestatem, sicut pulchritudo aestimatur lbona et zón ya puesta en evidencia^,-;;;ñ;¿;""nucesa"io l; ;;_
quae pulohritudinem iuvant. 'Sed quoniam iam p'erspecta ra- lo que es útil u honesto, Ji que todo
,.rJ"á.ramente bueno, sea
tio.nulto potest dissolvi pacto, nee€sse est omne quoque utile por aQueltoprecisamente "* pá" iJi""r es bu,eno
vel honestum, si vere bona sunt, per idipsum esse bona per
:,ya lo es.
que todo lo
quod necesseest esse cuncta bona, quid'quid illud sit' bien, podría dudar que aquellopor
"_ 3l:ll todo ¿quién
que es buenono *uu ,ii g"á., bien? Io cual
Quis autem dubitet illud ipsum,
per quod cuncta sunt
:: ly.i19 pof 19 Esrtebien
bona, esse magnum bonum? Illuct igitur est bonum per seip- ::_p.i:I" que ií mismo, pu91to que todó bid ;i*;;;;?i:
¡trgu'ese todos,los.otros bienerJproceden
sum, quoniam omne bonum est per ipsum' Ergo consequitur' y que él solo es por sí mism;. E¡bi;á;;iene de ot.o qu!
ut omnia alia bona sint per rr-iud quam quod ipsa sunt, dt igual al bien que es buenopor.sí, "ffü,
de otro no es
é1.Solamentg,
ipsum solum per seipsum. At nullum bonum quod per aliud pueg este ser es soberanarnentep*qu""a"
"i*"iro"'qu,e
buenopor sí, por_
est, aequale aut maius est eo bono, guod per se est bonum' que solamentees sunremo et que
otros, que no tiene ni igual süpu.iái.-iloá O. tal modo a los
Illud itaque solum €sl summe bonum, quotl solum mt per se "üpé"u ro que ,es
sob,era_
nament€ bueno es ta3¡ign"i
bonum. Id enim summurn est, quod sic supereminet aüis, ut Fü9s*ür ser soberanaeen_te ..oÉu"""u*u"G grande. tlxiste.\
¡!e.cpar ha'beat nec praestantius. Sed quod est surtme bonum' bueno t;;ú;fu;ñ;;rt"
9s d€cir, absolutamentesuperior í"jolá qre existe.
est etiam summe magnurn'. Est igitur unum aliquid summe " "dfi#,I ,
magnum, id. est, summuan omnium quae sunt'
CAPITULO II
Drr. MrsMo TrlMAl
CAPIITULUM II
Oomo hemos encontrado- que hay
un
bueno, considerand.o que todos l"l'-JU:lL, ser soberanamente
DE EADEMN,E por r¡n s€r que es bueno de por buenos son tales
-iray sí, ¿eimismo modo hay que
cuncluir ne cesar,iarnenteq ue
esso suln¡ne ; ;;';;Lranamenr,e gran_
Quemadmodum autem inventum est aliquid l::^"t^:u ggnsjdera qu;et9áá r;.i;;;;Jiá" ro por un ser
bonum, quoniarn cuncta bona per unum aliquid sunt bona'
3¡11e1_qrande por sí mismo, €irande,"dig;,,ro es po" Ia exter-
quod est bonum per seipzum: sic ex necessltate colligitur sron, como un cuerDo,sino ta-I,qu.'.uá?o
más digno y bueno es, como ia *á, g"u"ü:.-;r,
aliquid esse summe bonum, quonianr quaecumque magnrl puedehaber nada soberanamente. ;abidü;: y puestoque no
per
*oot, p"" unum aliquid magna sunt, quotl magnum e's't S.""áu,tu. que
bueno,es necesario-q" iiui" ua s,erIo que eq
seipsum. Dico autern non magnum spatio, ut est corpus ali- 'sooeranam€nte
lll::?ly"."te a la veÁ
grande y soberanaménüe bieno, es decir, ab_r
quid; sea quod quanto maior, tanto melius est aut dignius' soruramente superiora todo to que u"isiel"
ut est sapientia. Et quoniam non potest esse summe ¡nagnum
tilt?rfl
nisi icl quod,est su¡nilre bonum, neoe'sseest aliquid esse maxi- *'.:". b''.f ;:f rTIt tt.I)octorpruebalc-existc'cia-tlcr'e r-
*u* ut optimum, id est summum omnium
quae sunt'
P;"¿*#l*:i::'"#i"11t:'i,S'.'i'"f il#i.i"j;,ry;
"ii?;,Í"',ln''fr
198 MONOLOGTUM. C. 3 MONOLOGIO. c. 3 199

CAPITULO,III

CAPITULUM I{1 Quo uev uNA NATURALEZApoR LA cuAL ES ToDo Lo


eur Es;
eu¡ DsrA NATURALEZasuBstsrE pon sf MrsMA y ES aBsoLU-
TAMEMTE SUPERIOR A TODO LO
QUN EXISTIE T

QuOo STT QUAEDAM NATURA, PER QUAM EST QUIDqUID EST' ET Finalmente, no sólo todo lo quc €s bueno y grande
en virtud de una sola y misma cosa, qino que -t-od;
lo es
QUAE PER SE EST, ET EST SUMT\'ruM OMNTUM QUAE SUNT t{rptiér,
L,r-.lr'"-exrste rarece -q;fisti"
u-4 selo.y &rsmo
qg¡r. P_orquetodo Io qüE-existe "n viene
"i;t;Jf.lJatgo o de la nada.
|f^::"t:1?d1 plede.recibir ;;; d* É;rá";;;;q* ;i
Denique non solum omnia iboria per idem aliquid sunt "g imaginar que"ihaya
srqurcra se puede
algo sin .áutu;.1"u*"
bona, et omnia magna per idem aliquid sunt magna, seC 19gueexisteno tieneél s., irás qo; ;id;; i;lñ;;;?:
Alsí.las coisas,
o la causade l; .iñ ";
i*i"t .. ln"i"u o-fr"ü
quidquid est, per unum aliquid vid,etur esse. Omne narnque varias; p hay varias, o convienán en un principib .;;ú;
quod 'est, aut est per aliquid aut per nihil. Sed nihil est per que Ias ha dado el ser, o existen cada
una-de pó_s¡,-ó-s;
han creado mutuamente-. A.hora bú;, ; proviénen
nihil. Non enim vel cogitari potest, ut sit aliquid non per principio, ya no tienen-"" o"ig.i, *,n'frripl., t. ;;
11ism9 *i* üi.iü.
aliquid. Quidquid 'est igitur, non nisi per aliquid est. Quod Si existen cada una por sí rnisma, hry
suponer la exis-
tencia de una fuerza o una naturaleLa fu
cum ita sit, aut est unum aut sunt plura, per quae sunt a fu uu
existir p-o.rsí, y de ra qu'e tienen ru pou"-gutiva és-p";;;
cu¡cta quae sunt. Sed si sunt plura, aut ipsa referuntut' ad por sí rnismas; pero entonces es indüdable"que de existir
.*l.terr-pl
unum aliquid per quod sunt, aut oadem plura singula sunt aquel. mismo y sólo del cual tienen ta propiiaaA
por sí mismas. Es, pues, más acertado O" áiiíti"
p€r se, aut ipsa per se invicem sunt. A,t si plura ipsa sunt áecii que'u*i.t""*t*
das.por razón de esle principio ,i"i*,--a. que por razÁn de
per unum, iam non sunt omnia p,er plura, sed potiu,s per i'llud y-a{s, los cuales pon-ningün .orrc.ito podr,ían existir
éI. ftr cuanto a uná existencia por mutuá comunicación, sin
omnium, per quod haec plura sunt. Si vero ipsa plura singula no
hay, ningin principio que perniita admilirlo,
sunt per se, utique est una aliqua vis vel natura existendi . eá"1"é-
contradictorio oue unalosa reci;biese el ser
áe.aqúefia "1"t,
a-ia
per se, quam habent, ut per se sint. Non est autem dubium s9 lo;ga, y las relacio;;;;;;* no se crean a sí
:pl:11"
mutuamente. El esclavo y el amo son ciertamente
quod rper id ipsum unum sint, per quod habent ut sint per lativamente el uno al ot-ro, p"ro- to*-f,o*bres talás re_
a lJüi;
se. Verius ergo per ipsum unum cuncta sunt, quam per plura, aplicamos estas calificaciones'diversá* .ul.ti"";
v ;;#;;; ,
ni uno ni otro en virtud de una creaciói rnutua,
V estas relá_
quae sine eo uno esse non possunt. Ut vero plura per se invi- ciones mismas qu,e reinan entre ellos- no están producid.ás
crm sint, nulla patitur ratio, quoniam irrationabilis cogitatio ¡ Discurriendo
en la misma
fo¡ma que en los capítulos anterio-
est, ut aliqua r.es sit per illud" cui dat esse. Nam nec ipsa ff ,,¿lfiff3 -é".:i"
$'?.","áT,:l 3¡" !¡il'i.iü i:":r-?:lj?,pr:*trj
rclativa sic sunt per invicern. Cum enim Dominus et s€rvus
ycaoiaén"ió"t.he"di1g":'-l,i::,rii"?"1?",f
procede
esiste de algú' .er, no^d.é'li i"án'ipáiqo" solamente el
ser
¡rucde.dar el'ser. Esa causa eficie't€ o es iura'solá-o'ei..;últi"i:..
neferantur ad invioem, et ipse homines qui referuntur, omnino Si se dice,que son muchas, o .- é,iiL"¿""qil-.;-¡;;ñ""ltli.íÉii
non sunt per invicam, et ipsae relationes quibus referuntur,
non omnino sunt per invicem, quia eaedemsunt per subi'ecta.
Pit".f."L-:'r'?t'["t'Ei.i-,1i13'hffi"'o,:if
l( tuvicra: ó se eurientl" qoe óaáu-;;"';i;;
,t"trS*a:",,tr":ittr
.ü-ó,.i;';tu"i;
uo de otro. Pero en este cáso, co-o "j
Cum itaque veritas omnimodo excludat plura esse per quac l'.,.Tl'Tiir.T",$ff'..:1",f;í,":i:1H¿f
lf "oonoiérrérien
tener el ser por
:;ir'1Jd"rt$",:T",F;
¡'Ttil',i!ll:l:
:;¡.j'1
'il ¡
m MONOLOGIUM. C.4 Morolocro, C. ¿
i-

901
cuncta sint, necesse est trnum illud esse, per quocl sunt cuncta
quae sunt.
Quonia,rn ergo cuncta quae zunt, sunt per ipsum unum,
proculdubio et ipsum unum est per seipsum. Quaecumque
igitur alia sunt, sunt per aliud, et ipsum solum per s,eitrxum.
At quidquid est per aliud, minus est quam illud per quod
cuncta sunt alia, et quod solum est per se. Quare illud quod
est per se, maxime omnium e'st. Est igitur unum aliquid,
quod solum maxime et sumrne omnium,est. Quod autem ma-
xime omnium est, et per quod est quidquid est bonum vel t'
rr.ag:num, et omnino quidquid aliquid est id necesse €st esse
gumme bonum et summe magnum, et sum¡num omnium quae
sunt. Quare est aliquid, quod, sive essentia, sive substantia
sive natura dicatur, optimum et maximum est, et.summum t*,

omnium quae sunt.


l
'
i
CA,PITIULUM IV ''i'

, 'r*
Iri
Du n¡,nnu nu CAPITUTLO IV t

Er. ryrrsuo tnma 'ii


Ainplius. Si quis intendat rerurn naturas, velit nolit, sen-
",
'ir
''i$l
tit non eas omnes contineri una dignitatis paritate, sed quas- Sigamos. Si aleuien examina atentamente
dam ean¡m distingui graduum paritate. Qui enim dubitat zas distintas q.t. .ú of_recgn las naturale_
ili ,,o, ,. \ i¡$
quod in natu¡a sua ligno melior sit equus, et equo praestan- que no tienen todas el mismo gi""h; ;;l;;;'o se da cuenta ',j

tiotr homo, is profecto non €rst dicen&us homo. Cum igitur se distinguen p-or su mayor o menor á" áis"idáá,;;;-;;; ,d
'naturarum aliae aliis negari non possint melioros, nihilomi- cf€que el caballo no es por su naturaleza ni,d;;tr; -fi
'ia
"o¡i"Zá.
sup,eriora la ma-
nus persuadet ratio aliquam in eis sic supereminerre,ut non dera, y el hombrear,caüarq-nñ;;;E
o de ser llamado
.-
habeat se superiorem. Si enim eiusmodi graduum distinctio hombre. Por consieruiente,así ,ro-u'epuedenegar que
rrf
ril

sic es't inffnita, ut nullus ibi sit gradus superior quo superior entrp tas divers,asnáturale2artr;t;id;;;eJor€s
""rno j:$
asf la razón nos obliga aéAu.í, qiJ"ül que otras,
alius non inveniatur, ad hoc ratio deducitur, ut ipsaru,m mul- rrr" tan superior
a las ot-ra1s,
que no ta nay "
titudo naturarum nullo fine claudatur. I{oc autem nemo non
jlj*.$::":os .m?ygr.Si, en ,efecto,Iá distinción
grad.oseá inairita,;;
putat absurdum, nisi qui nimis €st ab,surdus. Est igitur ex
vado tenga todavía otro por encima, hay ;;"r" que et más ele_
que
necessitate aliqua natura, quae sic est alicui vel aliquibus habrá tímite en el númeio Ae las-nli.iirür*", á¿m¡tir quu-"o
superior, ut nulla sit cui ordinetur inferior. ajbsurdo, principio tan
que salta a ta vistl ññ;,iilsea
[Haec vero natura quae talis est, aut sola est, aut plures *i:h: _por tanto, necesariarnenüe un insensato.
sunt et aequales: cum aequatres€sse non possint per üversa perioridad sobr,e las otras s.eataf,una'naturaleza
q;;o
cuya su-
quaedarn, sed per idem aliquid, illud unum per quod aequali- qued,einferior
a ninguna; p,eroesta naturaleza, td ¿;;;
nosotros acaba_
mos de plesentarla, es única o fray vá"ias á"1-*i**-Jg?;eñ,
que les hace semejantes, y ésta es rn,ás bien la que existe por si
misma, '!' lo las otras, que existen por eIla. Pues bien, esto es lo
o' u e b ú s i a ' m o s . é s t e e s ' e l - S e r s u o r e m ó . é s t e e s D i o s . " Las cosas no creatl. las relaciones entre sl, ni
.Err fo¡ma alráloga demostrafá en el capítulo siguiente la exis- se crean mutuamente. .las ¡elaciones
?ln-o-qy9 ¿siár""""""r""^o.r.. po, el que ha
ifT?"'X"ilT'";!f""dllTitrg:'€ññ'il'p"'iün;
tencia de una natuialeza ririca, superior a ioclas lal demás e¡r per-
fección y dignidad. por
oad,
"É-pi.l
ii t,':, t'
- .,
i
:. 2$2 NroNoLoGruM. c, 4 MONOLOGIO. C,7 203

ter tam magnse sunt, auit,est idipsum quod ipsae sunt, id est iguales entre sí. Ahora bien, como no pueden ser iguales por
condiciones diferentes, ,sino por una condición única e id-én_
ip,sa earum e'ssentia, aut aliud quam quod ipsae sunt. Sed tica, esta condición única que las hace iguales en grandeza
si nihil est aliud quam ipsa earum essentia: sicut earum -. €s, o ellas mismas 1 u otra cosa distinta de ellas. pJro si no
e$ñ€ntiae non sunt plures s€d una, ita et natura,e non sunt I es más que su propia esencia, como ellas no tienen varias
plur€s sed una. Idem namque natura hic intelligo quod essen- J ú, ftesencias,si:ro una sola, ss s,eguifíaque no hay varias natura_
; , llrulq, s_rnouna sola, porque aquí hay que entender por natu_
tiam. rSi vero id per quod plurrs ipsae naturae tarn magnae lo rni,srrnoque'esencia. Si, por el contrario, aquello que
't't _ f¡rateZa
J 'hace que
sunt, aliud €st quam quod ipsae sunt, pro certo minores sunt muchas naturalezas sean igualmente grandes es
distinto de la naturaleza misma, seguramente quJ ellas son,
quam id, per quod. magnae sunt. Quidquid enim per alium a su vez, menores que lo que les comunica s,u grandeza,
est magnum, minus est quam id, per quod est magnum. prorqu,etodo lo que €s grande por comunicación dJ otro. es
m€nor que aquello de lo qu,e recibe su grandeza. No éon,
Quare non sic sunt magnae, ut illis nihil sit maius aliud. pues, d'e tal manera grand,es que no tengan nada por encima
Quod si nec per hoc quod sunt, nec per aliud possibile est, de ellas. Y si ni por parüe de su c'senciá ni por párte de un
-naturalezas
tales naturas plures quibus nihil sit praestantius, nullo modo eie¡r¡ento extraño ,es posi,ble que ,existan e-sas
iguales y supremas, queda que no puedrenexistir de ningún
possunt esse naturae plures huiusmodi. Res;tat igitur unam modo_.Queda, pues, esta naturaleza única, que €s .up.iio"
et 6olam ali'quam naturam e,ss€,,quae sic est aliis superior, a todas, hasta el punto de no admitir inferióridad coi, oes_
pecto a ninguna. Pero el ser que ll,ena estas condiciones es
ut nullo sit inf,erior. Sed quod tale es,t,maximum et optimum
soheranamente grande y bueno, está por encima de todo lo
est omnium quae sunt. Eirt igitur quaedam natura, quae est que exis'te. Ha¡'*. pues, una natural,eráa superior a toclo lo
summum omnium quae sunt. Hoc autem esse non potest, nisi c!g-ad.e,y esto no puede ocurrir sin que exiita por sí misma
y sin que todo Io dernás que existe haya recibido de ella su
ipsa sit per,se id quod est, et cuncta quae sunt, sint per ips,am
existencia, porque como la razón nos demostraba hace un
id quod sunt. Nam cum paulo ante ratio docuerit id quod momento que lo que €s por sí mismo, y por lo cual existe
per se est et per quod alia cuncta sunt, esse sumrnum omnium todo,. 'es srrperior a todo lo demás, r,ecípnocamente,o este
principio superior existe neoesariarnente por sí mismo y co.
existentium: aut e conyerso id quod est summum, es,t per se
munica el ser a todas las cosas, o hay vários principios su-
et cuncta alia per i.llud, a,ut erunt plura summa. Sed plura periores; pero es evid,ente que no pu,ede ser ,esl,o. Existe,
summa non ess€, manifestum est. Quare est quaedam natura pues, una sola naturaleza. substAncia o esencia, que es bu,e_
nQ y grand€_por sÍ misma, q-ue-sa6Eü-éiisiéñéia* iE--su
vel substantia, quae p€r se est bona et magna et per. se est o dE-t'q fi aI éñáñáñTE?¿láAéñmenie ta bondad,
.Rroni qen9, ¿r_
hoc quod est, et per quam est, quidquid vere aut bonurn tgggg-.ra, tgexistencia, que, por cbnsiguicntc, u. t. *oü"_
aut rnagnum aut aliquid est, et quae est summum bonum, rana bondad y grandeza, el ser y Ia substancia por excelen_
cia; en una palabra, el principio superior a todo.
gummum magrrum, gummum ens¡ siv'e subsistens, id est sum- --Tñ11,..,r,
mum omnium quae sunt.
sn t.;r.rrcin J
f;irj ,
50,4 MoNOLOGTUM. c.65 -----Nr9l9199ro:r-s'ós 326

CAPITULO LXIV

CAPITULUIVI LXIV Qun ns MEN¡;srER ADMITTRESTA coNcluslóru, AUNQUEsuA


INEXPLICABLE
Esta concluSión sublirne y misteriosa me parece superar
sIT ' el alcance de la
Quon uoc LIcET INExPIJcABTLEsIT' TAMEN cREDENDUM inteüigencia rhumana, y por iesto creo- con_
veniente detener el esfuerzo que tendéríá a explicar cómo
es_eso.Yo creo que basta a áquel que somete a un examen
Videtur mihi huius tarn sublimis rei secretum transcen- re'flexivo un principio inc,omprensible alcanzar por el racio_
ex-
derreomnem inte,llectus aciem humani, et idcirco conatum cir¡io su certidumbre- inquebrantable, aunque nó pueda por.
plicandri qualiter hoc sit continendum puto' Sufficere namque el pensamiento conce'bir el cómo de su existencia.- No debe_
hoc mos rrlenos nuestra fe a 'ia certeza de un principio estable_
áebere existimo rem incomprehensibilem indaganti, si ad'
ess€ cognoscat' cido sobre pruebas necesarias y-cuándo,
que ning.iin razonamienio
ratiocinantlo pervenerit ut eam certissime
contra'rio-puede conmover, au_n inlcomprensible por
id-
etiamsi penetrare nequeat in'tellectu quomodo ita sit; nec su elwación natural, no pueda ser explicado.^Alhora bien,
circo minus iis adhibendam fidei oertitudinem, quae probatio- ¿qué- puede haber de más incomprensiLle, de más inefablé
si q.,¡9lg que está-por encima de todas las cosas? por lo cual,
nibus necessariis nulla alia repugnante ratione asseruntur'
explicari non sr 'to€to Io que hemos establecido hasta este mornento sobre
suae naturalis altitudinis incomprehensibilitate
la ersenciasuprcma está apoyado con razones necesarias,
patiantur. Quid autem tana incomprehensibile, tam ineff¿bi- aunque-.el gspíritu no pueda comprend.erlo, hasta el puntó
ea quae .
L qu"* id quod super omnia eet? Quapropter si de explicarlo fácilmenté con pa,lañras simples, poi
desummaessentiah^actenusdisputatasunt'necessariissunt sin embargo, sufre quebranto la sólida base de"oesta certi- "so,
pos' P.orqge si,. por las consideraciones precedentes,.lá
rationibus asserta: quamvis sic intellectu penetrari non 9uT¡o.
razón nos ha dernostrado que es imposible coirprender cérno
sint, ut et verbis valeant explicari, nullatenus tamen certitu- Ia sabiduría soberana sa,be todo lo que hace, al crear ese
ra'
dinis eorum nutat soliditas. Nam si superior consideratio gran número de srer.essobre los cuales-sabemos tantas
coeas,
quomodo
tionabilitrerr cornprehendit incourprehensibile esse, ¿quién -nodrá explicar cómo se conoce y se habla ella misriü
'eadem quibus tam suprema, ,sobre la cuai e,l hombre
summa sapientia sciat ea quae feeit, de ::P_.lPli*cia fr.á"
sciat aut sabe"r s_tnoqruy poquito ,o nada ? por tanto, si en "o
multa nos scire necesse est: guiis explicet quomodo heoho de hablarse a sí misma la substancia suprema
est,ó
-"f solo
p"-
scine
dicat seipsam, de qua aut nihil aut vix aliquicl ab ho¡rrine dre engendra -y el Hijo es engendrado, tendre^rnos derecho
possibile est? Ergo si in eo quod seipsam dicit, generat Pa- a decir con el profeta: ¿euim descriürd su g,eneí"aci,ón?1
-ter
quis enarrabit ?"
et generatur Filius: "generationem eius
CA,PITULO LXV

LXV poR LA DlscusróN r,o VERDAD


có^¿o ¡rnmos Ar¿cANzADo
CAFITULU'M soBRE
, UNA COSA INEFABLN 2
;
parte, si Ia esencia suprema es d.etal modo
. -PgTo,por otra
DE TNEFFABIT,T RE vER'uM DISPUTATUM
$rr rn€fiable,o más bien,.puesto que €s inefable,
Quouono ¿cómo'será
lo qué ha siáo dicho de esta substaneia suprema,
:tu"t:3do
illius habet' immo I Generati.one,trL
e ¡us quis cnarrcbi¿:¿(ts. S:).
Sed rursum si ita se ratio ineffabilis
P¿' El p.".."miento que el,autor ha.querido *=pr"ru en este capÍ_
quf* si" est: quomodo stabit quictquitl de illa socundum .__,'_ nlás claro si ie recuerdi q;. ;;ñ; A;.ü
tüs'putahrmest ? Nam llil:_I_:ig"l:{es_resulra
úis et Filii et Proc"etlsntishabitudinem uuerencre esencur r completa del se¡ iufinito ¡ de'ros seres creados
'.:
,' i't

326 MoNOLoGIUM. c. 65 MoNorflcro. c, ós s27 ,'.1


.,1
si vera iülud ratione expli'citum est, qualiter est illa ineffabi bajo las diversas relaciones del Padre, del [Iijo y dol Espí-
lis? Aut si ineffabilis,est, quomodo est ita, sicut est disputa- ritu procedente? Porque si con raz6n y verdad hemos des-
tum? An quodamtenus de illa potuit explicari, et ideo nihil arrollado lo que preced,e, ¿cómo es ine'fable? O, si es ine- ,1
prohibet esse verum quod disputatum est; sed quia penitus fabl'e, ¿cór4o puede ser tal como la hemos descrito? ¿No
non potuit comprehendi: idcirco est ineffabilús ? sed ad illud sertía que hemos explicado lo que es e$ta naturaleza suipü€ma,
quid respondierepoterit, quod iarn supra in hac ipsa disputa- en cúanto es posible hacerlo, y que así nada impida que todo
tione constitit, quia sie est summa essentia supra et extra lo que he,mos dicho sea verdad? Es, pues, llamada inefabl.e .¡:
porque, a pe6ar de nuestros esfuerzos, no podemos com- ;
omnem aliam naturam, ut si quando de illa dici'tur aliquid
prender su esencia íntima. ¿ Quién podfía, por lo demás, res-
verbis, qua€ communia sunt aliis naturis, sensus nullatenus p,onder a [o qu,e hemos demostrado anüeriormente, a saber: !.
sit communis? Quem enim sensum in'ornnibus iislverbis quae que la suprlema esencia está por ,encima y fuera de todas
cogitavi intellexi, nisi communem et usitatum? Si ergo usita- las cosas, de manera que, si se expl€sa por palabras que
tus sensus verborum, alienus ,est ab illa: quidquid ratiocina- d'esignen ordinariamente otras naturalezarg, el sentido, sin
tus sum non pertinet ad illam. Quomodo igitur verum est embargo, no puede ser absolutamente el misrno? ¿Acaso por
inventum esse aliquid de summa essentia, sú quod est inven- todas estas palabras que he pensado he podido yo'expr€sar
tum longe diversum est ab illa? otro s,entido que 'el Fentido comrún y usado? Por tanto, si
Quid ergo? An quodam modo invrentum est aliquid de in- el sentido más vulgar de estas palabras es extraño a esta
comprdhensibili re, et quodam modo nihil lerspectum est dtr es'encia suprema, todo lo que parece habernos deecubi,erto
ea ? Saepenarnquemulta dicimus, quae proprie sicut sunt non el raciocinio no puede ,convenirle. i'Cómo seú cierto enton-
exprimimus, sed per aliud signiñcamus id quod proprie attt ces que he,mos penetrado en algo la suplema esencia, si [o
nolumus, aut non posɡum;usdepromere; ut cum per aenigma- que he,mos averiguado es tan distinto de ella? Y entonccs "i:
ta loquimur. Et saepe videmus aliquid non proprie, quemad- ¿sería que bajo un aspecto hemos descubi,erto algo sobre este .il
modum res ipsa est, sed per aliquam similitudinem aut tema incornprensible y que en otro no hemos logrado nada? ti -a
imaginem; ut cum vultum alicuius consideramus in speculo. Porque mudhas veces decimos cosas que no expr€samos con
Sic quippe unam eandemque rem dicimus et non dicimus, ,plena exactitud y propiedad y tal cual 'ellas son, sino como ,l{
videmus et non videmus. Dicimus et r¡idemus per aliud, non con un velo, como cuando hablarnos por enigma. Y muehas .t
. :- -¡i
vec€s vemos algo no como es en.slí, sino como nos lo repre- ' ,'¡
dicimus et non vide¡nus per suam proprietatem. Hac itaque
ratione nihil prohib€t €t verurn esse quod disputatum est senta su imagen o semejanza, como suced:e cuando vemos .,.l?
los rasgos de algui,en en un espejo. Así d,ecirnos y no deci- ;¡
hactenus de summ¿ natura, et ipsam tarnen nihilominus
mos la misma cosa, vemos y no vemos el nr,ismo objeto. De-
inef,fabilem persistere: si nequaquam illa pute'tur per e$sen-
:1h

'sed utrumque cimos y vemos las cosag bajo un aspecto que les es en cierto :i''i
tiae suaq proprietatem expressa, ,per aliud de- modo €xtraño, y no lars cornprenderno,s en sus propiedades
:'j
\l

signata. Nam quaecumque nomina de illa natura dici posse mismas. De este razonarniento se puede concluir que lo que
ti
videntur: non tam mihi illam ostendunt per proprietatem homos dicho es cierto, X eue, al mismo tlempo, la naturaleza ..i
- i. ?
quam per aliquam innuunt similitudin'em. Etenim cum earun- suprerna pennanec€ inefable, puesto ![ue, no pudiendo eor- _ 1
I
- '',t
dem vocum significationes cogito, familiarius cóncipio mente pr.esarla por el carácter propio de su esencia, la designamos 'i;l
qu:od in ¡ebus factis conspicio, quam id quod omnem huma- lo mejor que podemos por alguna cosa. Porque cualesquiera 'i
.r¡
num inteilectum transcendere intell go. Nam valde minus ali- que s€an, en efecto, los nombres por los que se designa esta ,3
quid, immo longe aliud in mente mea sua signifieatione con- nataraleza, no se puede pretender expresarila por su esencia .'l
stituunt, quam sit illud ad quod intelligendum per hanc te- particular, ,sino solarnenüe por una semejanza si,empre in-
i
nu,em significationem m€ns ipsa mea conatur profrcere. Nam completa. Por eso, cuando pongo mi pensamiento sobre el ¡l
n€c nom€n sapientiae mihi suflficit ostendere illud, per quod sentido de estas palabras, comprendo más fácilmente Io que ::
veo bajo formas creadas que no lo que sé que está colocado
Iejos del alcanc'e de la inteligencia humana, porqu,e estas ir
,i,
v finitos. r conforme a la doct¡i¡ra de Jos tlocto¡es cristiauos, es palabras ponen por su significación, en el alma, algo que e,s
ionstante buc las mismas palabras empleadas para expresar la' 4,
oerfeccionei rlivinas v las de-Ias criatura5 no pueilen ser entendida. mucho menor y aun difer.ente de lo que nuestro esrpíritu al
iamás ¡i en uu sentido unlvoco ni en un sentido equívoco, sin,, procura con esfue,rzo comprender bajo esa significación im- ,i
solamente en u¡ sentido aoálogo, c'omo esplican los escolásticos. perfecta. Porque el nombre de eabidufía no basta para ex- '' ..
1;
8,28 MONOLOGTUM,C.66 MoNoLoGro. c. ó6 82,0
omnia facta sunt de nihi'lo et servantur a nihilo; nec nomen prFqr aquello por lo ,cual todo ha sido hecho
de la nada,
essentiae mihi v'alet exprimere illud, quod. per singularem y todo ۖ conservado; el nombre de esencia
n; ñ;; á;;ib;
pprq
altitudinem longe est a .me supra omnia, et per naturalem lar, aí, lo que por su elevación personal irta po" eñ-
cima de todas las cosás y fuera de todas por su naturaleúa
proprietatern vald,e est extra omnia. Sic igitur illa natura particular. Esta naturaláza. es, po" co^üuie"¡e;
et inenarrabiiis est quia per verba sicuti est nullatenus valet -puede ,e;d.d*
inefable, en el sentido dé que no u"p*
intimari; et falsurn non est, si quid de illa ratione docente "a3ettle
sada de ninguna rnanera con palabris tai cüar eüa"u" p'ero,
por. otra es;
per aliud velut in aenigmate potest aestimari. _parte, no es menos tierto que con los Aatos áe ü
razón podemos descubrir L"jo-tá"*" incompteta y
obscura, alguna de sus cualidadósi."
"l.:Ue,
CA,PITULUM LXVI
CAPITUI,O iLXVI
Quol rnn RATToNALEM
MEñtsM MAXIME AcoEDATURAD
COGNOSCEI\IDUM
SI}MMAMDSSENTIAM Q'ur r,r,Bc¡ltos A coNocER LA ESEN.TA sup*r*nA soBRE ToDo
POR EI. CONOCIMIET TO DE NUESTRA ALMA RACIONAL
Cum igitur pateat quia nihil de hac natura possit percipi
p€r ,suam proprietatem sed per aliud, certum est quia per consiguiente, si es cierto que nada de lo que perte-
nece a €sta naturaleza puede ser conocido estudian-do
illud magis ad eius cognitionem acceditur, quod illi magis tb que
tiene de propio, y sólo pued.e conocá"*ri" po"
per similitudin,em propinquat. Quidquid enim inter creata la comnara_
cron con alguna otra cosa, no €s menos cierto que
se llega
constat illi esse similius, id necesse est esse natura. prae- L:o19_T"l-"-mejor
cuando'se toma por ooJero cr€ compara_
stantius. Quapropter id et per maiorem similitudinem plus cron-una.cosa que s,e,Ie semeje ¡nás. porque, en los ^seres
cl€ados, todo lo que más se le parece es por erl hecho
iuvat mentern indagant€m summae veritati propinquare, et ^po" rnismo
de una naturaleza superior. Dd ahí-que, urru semejanza
per exc€ll€ntiorem creatam essentiam plus docet, quid de rnayor: 'el alma puede acercar:se más a'l-a verdad *"pñ;;
creante rnens ipsa debeat aestimare. Procul dubio itaque y por l-a comparación con una esencia creada
,upu"ió",-J"ñ
tanto altius creatlrix e,ss€ntia cognoscitur, quantb per prc. mejor l-o gue ella debe flensar de la esencia creádora.'ño "s"
pued,e dud,al por tanto, qu,e la esencia creadora
pinquiorem sibi cr,eaturam indagatur. Nam quod omnis es- sea tanio
mas .protundamente conocida euanto se investiga su natu-
sentia, in quantum est, in tantum sit summae similis esrren- raleza con la ayuda de una criatura que rnás
tiae, ratio iam supra considerata duibitare non permittit. porque ya hemos demostrado anteriolmente, ""ü-uñ"o"iili,
de mod^o cññ;;
Patet itaque quia, sicut sola est rnens rationalis inter omnes que toda esencia, en cuanto es. ers sernejaite
a fa sufrerrá
erynci3. Es.claro, por-tanto, que como él ahna
crea'turas, quae ad eius investigationern assurg€re valeat, ita
entre las criaturas la única que pueda elevarse hasta "u.¡oñul-uu
nihilominus eadem sola est, per quam madme ipsamet ad la in_
vestigación de la esencia supremá, es tambi,én ú;;;p;
eiusdem inventionem proficere queat. Nam iam cognitum est, la cual se ouede sobre t-odo llegar a conocerla, po"quu-
quia haec illi maxi¡ne per naturalis essentiae propinquat si- que elta se lá acerca por lá su*-uj;rú;
l:To"
d,e -averiguado
su esencia
militudinem. Quid igitur apertius ,quam qula mens ratio- natural. De esto s,esigue con evidencia la'con_ -en
secuencia: que tanto m{s c,elo pone el alma racional
nalis quanto studiosius ad'se disoendum intendit, tanto effi-
conocerse, tanto más se eleva en ,el .conocimiento de ia esen-
cacius ad illius cognitionem ascendit; et quanto seipsam cia suprrma y tanto más descuido pone en es,tudiars.
intueri negligit, tanto ab eius speculation'edescendit¡? --
misma, má.q se aparta de la contemilación de aquélla, ",sl
'Con esto se justifica
- San Anselmo.d.el trabajo que se ha toma_
{o. e¡r-eJ curso dé ta obra paru i"i,és1i.qaiát-$ so,tre la Santísim¿
Trinidad.
380 c. 68 MoNolocro. c. ó8

CAPITULO LXVII

CA"PITULUM TLXVII
: Qur n¡, ALMA ES EL EspEJo y LA TMAcENDE EsrA ESÉNcrA1
.'Con just'o título puede, por tanto, considerarse al alma
como un es'pejo creado para sí mis,ma, en el que deb,e ver,
Quon mnxs IpsA spEcuLUM EIUS ET IMAco EIUs sIT por decirlo aSí, la irnagen del ser qu,e no puede ver cara a
cara. Poryue si el alma es la única entre todas las cosas
Aptissime igitur ipsa sibimet esse velut speculum dici creadas que puede acordarse de sí misma, comprenderse o
potest in quo speculetur ut ita dicam imaginem eius, quam amarse, no veo cómo ce podría negar que hay en ella una
facie ad faciiem videre nequit. Nam si rnens ipsa sola ex verdadera imagen de esta esencia, en [a cual la memoria,
omnibus quae,f,acta sunt, sui üremor et intelligens et amans
la inteligencia y el amor constituyen una trinidad inefable. ;f
Ella hace ver también cuán semejante le es por la facultad
esse potest: non video cur negetur esse in illa vera imago que tiene de recordarse de ella, de comprenderla y amarla.
illius'essentiae, quae per sui memoriam. et intelligentiam, et Porque donde más se muestra verda.deramente su imagen,
amorem in trinitate ineffabili consistit. A¡rt certe ind,e verius es en lo que tiene de más grande y semejante a la esencia
esse illius se probat imaginem, quia illius potest esse memor, $uprema. No se puede pensar razonablemente rque haya po-
dido darse a una criatura intelig'ente nada más importante,
illam intelligene et amare. fn quo enim maior est et iüi si- más p,arecido a la sabidufía suprema, que la facultad por
milior, ún eo verior illius esse imago cogloscitur. Omnino' la cual pue'de recordar, comprender y amar lo que es ex.ce-
,'i
,*
autem cogitari non potest rationali creaturae naturaliter lente y grande por 'encima de todo. Nada se ha concedido :.'{
esse datum. aliquid tam praecipuum tarnque simile summae a la criatura que presente hasta ese punto Ia imagen de su ,r;iif
."lt*
sapientiae, quam hoc quia potest remi¡isci et intelligere et
ereador.
r.%
amane id, quod optimum et maximum,est omnium. Nihil ig!- ',',1{
tur aüud est inditum alicui crraturae. quotl sic praeferat CAPITUlLO LXVIII ' :ü
¡':l
imaginem ereatoris. .,1
Qur r,e CRTATURA
RACToNAL
HA srDo HEcHA rARA AMAR LA ,,':¡
ESDNCIA 'SUPREMA .ii
Pare'ce seguirse nec,esariamente de lo que precede que la ,i
CAPITUüUM I,XVIII criatura racional no debe tener otro deseo más ard.iente que li
ei de expnesar por una irnitación voluntaria esa imagen q:ue ;ü
el poder de la natura\eza ha impreso en ella. orque, ind,e- ' -:3
4
Quoo a¡rro¡vAr,ls cREATURAAD AMAN'DUM
ILLAM FAcrA srr pendientemente de que debe al Creador lo que ella e,s,,se ve :"i
c
fácilmente también que su destino principal ,es'el de recor- ,1r¡
dar, comprender y arnar al soiberano bien: se puede aún ,.'ü
Consequi itaque videtur quia rationalis ,creatura nihil probar que no debe desear nada con más ardor. ¿,reuién po- :ii
. i:;t
tantum debet studer.e quam hanc imaginem sibi per natura- ''Iri-
Iem potentiam imprressam, per voluntarium eftfectum expri-
^ La naturaLeza racional pucde ser
nidacl de dos rnaueras : por ei modo de obrar v lnoverse dentr<¡ de
imagen de la Santísi¡ra
:r
sl misma, en el sentirlo que en el.alma que.se óonoce y se ama hay
mere. Etenim praeter hoc quia ,crreanti se debet hoc ipsum c i e r t a s _p r o c e s i o n e s s e m e j a n t c s a l a s p r o i e s i o n e s d i v i n á s , e n c u a n t , ,
1.í
t^

quod est: hinc quoque quia nil tam praecipuum posse quam r¡ue Dios se conoce y sé ama a sí mismo. v en el seniiilo <lue rl :ll
alma se acuer<la del- mismo Dios. le conocé v 1e ama. 1o ciral es r{
reminisci, ,et intelligerc, et amare summum bonum cognos- t e n e r a l m i s r n o D i o s c o m o o b -de ieto. a modo di uritrcioio dc su me- ,r.{
eitur, nimirum nil tam praecipue debere velle convincitur. moria, de su conocimiento v .su amor. En una balabra. en cl
primer sentido el alma coinóide con Dios €n cuanto fiene a'sí mis-
'x
.'-i
.¡¿
Quis enim neggb quaecumqu,e ¡neliora sunt in potestate, ea ma como objeto de su memoria, de su conocimiento y cle su amor,
{
,i
,ri

You might also like