COUNCIL CONSEIL

OF EUROPE DE L’EUROPE

English-Turkish
Avrupa Ýnsan
Turkish-English
Haklarý Sözleþmesi
Glossary
Lügatçesi
of the European
Convention Ýngilizce-Türkçe
on Human Rights Türkçe-Ýngilizce

100

95

75

H
R
C
AD
2
0
07 25

0
 HRCAD (2006) 4 TR

English-Turkish, Turkish-English

Glossary
of the European Convention on Human Rights

Avrupa Ýnsan Haklari Sözleþmesi

Lügatçesi
Türkçe-Ýngilizce, Ýngilizce-Türkçe

Human Rights Co-operation and Awareness Division

Directorate General of Human Rights
Council of Europe
2007
 English-Turkish

A
abduction insan kaçýrma adversarial trial/adversarial taraflarýn hazýr olduðu
absence of a public hearing duruþmanýn alenî hearing duruþma
yapýlmamasý after conviction mahkumiyet sonrasý
absence of right to zararý tazmin hakkýnýn age of criminal responsibility cezaî sorumluluk yaþý
compensation olmamasý aim amaç
absentia [in] absentia [in] alienate temlik
absolutely necessary mutlak biçimde zorunlu allegation iddia, itham, isnat
absolute rights mutlak haklar allowance tazminat
abuse of the right of petition dilekçe hakkýnýn kötüye alternative civil service alternatif sivil hizmet
kullanýlmasý
appeal on a point of law yasal bir sorun temelinde
access to court mahkemeye eriþim temyiz
access to information bilgiye eriþim appellant temyiz eden/temyize giden
access to relevant files ilgili dosyalara eriþim applicability uygulanabilirlik
accessibility eriþilebilirlik applicable provisions uygulanabilir hükümler
acquittal at first instance ilk derece mahkemesinde application for release from tutukluluðun sona ermesi
beraat detention için baþvuru
action for damages uðranýlan zarar için dava apprehension tutuklama
açmak
arbitrariness keyfî/haksýz eylem/iþlem
actio popularis actio popularis
arbitrary action keyfi hareket
adequate facilities yeterli kolaylýklar
arbitrary arrest/detention keyfi yakalama/tutuklama
adequate time yeterli zaman
arbitrary deprivation of liberty özgürlüðün keyfî biçimde
adjourn the case davayý ertelemek kýsýtlanmasý
administrative detention idari tutukluluk arguable claim (belli delillerle)
administrative practice idari uygulama savunulabilir iddia
administrative proceedings idari davalar arrest yakalama, tutuklama
admissibility criteria kabul edilirlik kriteri arrest warrant tutuklama emri
admissible/ility/decision kabul edilir/lik/kararý assault saldýrý
admit (evidence) (delil) kabul etmek asylum seeker sýðýnma baþvurusu yapan
adoption of a judgment (mahkemenin) bir kararý award compensation/ tazminat vermek/tazminata
vermesi/kabulü damages hükmetmek
B-D ECHR: ENGLISH-ROMANIAN GLOSSARY

B
bailiff mübaþir bringing before competent yetkili yasal makama
bankruptcy iflas legal authority sunmak
biased taraflý brought promptly before derhal yargýç veya yargý
judge or other officer yetkisi kullanmaya kanunen
bill of indictment iddianame
authorised by law to exercise yetkili baþka bir memur
binding judgment baðlayýcý karar judicial power önüne getirilmiþ/ çýkarýlmýþ
bringing before competent yetkili makama sunmak
authority

C
capital punishment ölüm cezasý competent legal authority yetkili yasal makam
case-law (=jurisprudence) içtihat complaint þikâyet/dava
cassation appeal temyiz compulsory zorunlu
causal link illiyet baðý compulsory labour angarya
change religion or belief din veya inanç deðiþtirmek concurring opinion uyuþan/mutabýk görüþ
charged with criminal offence suç ile itham edilmiþ conditional release þartlý tahliye
charges masraflar conditions of detention tutukluluk koþullarý
child born out of wedlock evlilik dýþý doðmuþ çocuk
confidentiality gizlilik
circumstances of the case dava konusu olayýn
conscientious objection vicdanî ret
koþullarý
conscientious objector vicdanî retçi
civil proceedings hukuk davalarý
civil rights and obligations medenî hak ve constitutional proceedings anayasal yargý
yükümlülükler constitutionality anayasallýk
civilian substitute service (askerlik yerine) ikame sivil continued detention devam eden tutukluluk
hizmet continuing situation süregiden durum
civil service memuriyet control of use of property mülkün kullanýmýnýn
claim dava etmek denetlenmesi
coercion (administrative) (idarî) baský conviction mahkûmiyet
collective complaint toplu þikayet/toplu dava costs and expenses masraf ve giderler
collective exercise of freedom ifade özgürlüðünün toplu Court holds … Mahkeme, … karar verir
of expression kullanýmý
court of appeal istinaf mahkemesi
collective punishment toplu ceza
criminal charge suç isnadý
common ground ortak zemin
criminal offence suç
comparable situation karþýlaþtýrýlabilir durum
criminal proceedings cezaî davalar
compatibility with the Sözleþme’ye uygunluk
Convention custody of children çocuklarýn vesayeti
compensation tazminat custody record nezarethane kayýt defteri
competent court yetkili mahkeme custody suite nezarethane odasý

D
date of lodging of a complaint þikâyet tarihi defence through legal adlî yardým yoluyla
assistance savunma
death penalty ölüm cezasý
defend in person bizzat veya vekilsiz
default interest temerrüt faizi/gecikme faizi
savunma yapmak
defamation hakaret
degrading punishment aþaðýlayýcý ceza
defence from unlawful hukuka aykýrý þiddetten degrading treatment aþaðýlayýcý muamele
violence sakýnma/koru(n)ma
ECHR: ENGLISH-TURKISH GLOSSARY D-E

delays in payment of kamulaþtýrma bedelinin diplomatic assurances diplomatik güvence

compensation for
expropriation
delays in the proceedings
deliver a judgment
democratic society
demonstration
denial of access to lawyer
deprivation of liberty
deprivation of possession
deprivation of property
derogable rights and
freedoms
derogation
derogation in time of war or
other public emergency
destruction of possessions
and home
detention on remand
determination
ödenmesindeki gecikmeler
yargýlama usulündeki
gecikmeler
hüküm vermek
demokratik toplum
gösteri
avukata eriþimin reddi
özgürlükten yoksun
býrakmak
malvarlýðýndan yoksun
býrakmak
mülkiyetten yoksun
býrakmak
sýnýrlanabilen hak ve
özgürlükler
önceden belirlenmiþ
koþullar çerçevesinde bir
hakkýn kullanýmýna
getirilen geçici sýnýrlama
savaþ zamanýnda veya diðer
olaðanüstü hallerde
önceden belirlenmiþ
koþullar çerçevesinde bir
hakkýn kullanýmýna
getirilen geçici sýnýrlama
eþyanýn ve evin tahribi
tutukluluk
mahkeme kararý
directly imputable to the local yerel makamlara doðrudan
authorities
disability pension
(enforced) disappearance
disclosure of identity
discrimination
dismissal
dismissal from civil service
dismissal of appeal on points
of law
dispute
dissemination
dissenting opinion
dissolution (of an association,
political party, etc.)
documentary evidence
domestic legislation
double jeopardy
duties and responsibilities
duty solicitor
isnat edilebilir
sakatlýk ödeneði/maluliyet
ödeneði
(mahkemece karar
verilmiþ) gaiplik
kimliðin ifþasý
ayrýmcýlýk
azil/iþten çýkarma
memuriyetten çýkarma
temyizin usulî açýdan reddi
uyuþmazlýk/ihtilaf
yayýlma/yayým
karþý oy yazýsý/muhalefet
þerhi
fesih (þirketin, siyasi
partinin vb.)
yazýlý delil
iç hukuk
ayný suçtan ikinci kere
mahkemeye çýkarýlmak/
ayný suçtan tekrar ceza
kovuþturmasý yapýlmasý
görevler ve sorumluluklar
devletçe re’sen atanan
avukat

educational supervision
effect lawful arrest
E
eðitici denetim examination of circumstances (olay) koþullarýnýn gözden
geçirilmesi
hukuka uygun tutuklama
yapmak examination of witnesses tanýklarýn sorgulanmasý

effective access to a court
effective domestic remedy
effective remedy
effectiveness of investigation
into …
enforceable judicial decision
enforcement proceedings
elections by secret ballot
equality before the law
equality of arms
equitable basis
established by law
mahkemeye etkili eriþim
etkili iç hukuk yolu
etkili yol
kovuþturmanýn etkililiði
icraya konulabilir hukukî
karar
icra usulleri
gizli oylamayla yapýlan
seçimler
kanun önünde eþitlik
silahlarýn eþitliði
hakkaniyet temeli
yasa ile kurulmuþ
examine the second set of ikinci davanýn incelenmesi
proceedings
excessive length of davanýn ölçüsüz uzunluðu
proceedings
exclusion of press basýnýn (duruþma
salonundan) dýþarý
çýkarýlmasý
exclusion of public halkýn (duruþma
salonundan) dýþarý
çýkarýlmasý
execution infaz
exercise the jurisdiction yargýlama yetkisinin
kullanýlmasý
exemption from exhaustion of iç hukuk yollarýnýn
domestic remedies tüketilmesinden muafiyet
exhaust domestic remedies iç hukuk yollarýný tüketmek
E-H
exhaustion of domestic
remedies
expel
expiry of time-limit
expropriation
expulsion
extend the detention on
remand
fair hearing
fairness of proceedings
family life
feeling of fear, anguish and
inferiority
final domestic decision
forced evacuation
forced labour
forensic expert
form/join trade unions
foreseeability
found a family
free assistance of an
interpreter
free elections
free legal assistance
freedom of association
freedom of conscience
freedom of correspondence
freedom of expression
general interest
general principles of
international law
general principles of law
recognised by civilised
nations
grant applicant’s claim
harassment
has not sufficient means
heavier penalty
ECHR: ENGLISH-ROMANIAN GLOSSARY
iç hukuk yollarýný extent strictly required by durumun kesin biçimde
tüketmekten muafiyet situation gerektirdiði kapsam
sýnýr dýþý etmek extensive kapsamlý / þümullü
tanýnan sürenin dolmasý extradition (suçlunun) iade(si)
kamulaþtýrma / istimlak extraterritorial jurisdiction bölge dýþý yargý yetkisi
sýnýr dýþý etme
tutukluluk hâlini uzatmak
F
adil yargýlama freedom of movement dolaþým özgürlüðü
yargýlamanýn adilliði freedom of opinion fikir özgürlüðü
aile hayatý freedom of peaceful assembly þiddet içermeyen nitelikte/
korku, ýstýrap ve aþaðýlýk barýþçý toplantý özgürlüðü
duygusu freedom of religion din özgürlüðü
son iç hukuk kararý freedom of the press basýn özgürlüðü
zorunlu tahliye freedom of thought düþünce özgürlüðü
angarya freedom to choose a place of ikametgâh seçme özgürlüðü
adlî uzman residence
iþçi sendikasý kurmak/iþçi freedom to impart ideas fikirleri yayma özgürlüðü
sendikasýna katýlmak
freedom to impart bilgiyi yayma özgürlüðü
öngörülebilirlik information
bir aile kurmak freedom to manifest religion dinini açýða vurma
bir çevirmenin ücretsiz özgürlüðü
yardýmý freedom to receive ideas fikirleri alma özgürlüðü
serbest seçimler freedom to receive bilgi alma özgürlüðü
ücretsiz hukukî yardým information
örgütlenme özgürlüðü friendly settlement dostane çözüm
vicdan özgürlüðü fundamental freedoms temel özgürlükler
haberleþme özgürlüðü fundamental values of a demokratik toplumun
ifade özgürlüðü democratic society temel deðerleri
G
genel menfaat grant legal aid hukukî yardým saðlamak
uluslararasý hukukun genel gross violations aðýr ihlâller
ilkeleri group of individuals birey grubu
hukukun medenî uluslarca guarantees to appear for trial mahkemeye çýkmak
kabul görmüþ genel ilkeleri konusunda verilen
garantiler
baþvurucunun iddiasýný
kabul etmek
H
taciz hinder the exercise of the dilekçe hakkýnýn
elveriþli araçlardan yoksun right of petition uygulanmasýný engellemek
daha aðýr ceza holding facility tutma imkâný
home mesken/bulunulan yer
ECHR: ENGLISH-TURKISH GLOSSARY
humiliating punishment
ill-treatment of detainees/in
custody
illegal detention
impartial tribunal
impartiality of a judge
imposition of fine
imprisonment
impunity
imputability
in accordance with law
in force
in the capacity of
inability to secure compliance mahkeme kararýna
with the judgment
inadmissibility
inapplicability
incitement to hatred and
hostility
indemnification
independent tribunal
individual
join trade unions
joint opinion
judge or other officer
exercising judicial power
judgments are essentially
declaratory in nature
judicial officer
lack of a public hearing
lack of effective access to a
tribunal
lack of effective remedy/
investigation/oral hearing
lack of promptness of
information
language which an accused
understands
aþaðýlayýcý ceza
I
tutuklulara/hapishanede
kötü muamele
yasadýþý tutuklama
tarafsýz mahkeme
bir yargýcýn tarafsýzlýðý
para cezasý kesilmesi
mahpusluk/hapse atma
kiþisel dokunulmazlýk/
cezadan baðýþýklýk
yüklenebilirlik
hukuka uygun olarak
yürürlükte
sýfatý ile
uyulmasýný saðlayamamak
kabul edilmezlik
uygulanmazlýk
kin ve düþmanlýða tahrik
tazminat
baðýmsýz mahkeme
birey(sel)
J
iþçi sendikalarýna üye
olmak
ortak görüþ
yargýç veya yargý yetkisi
kullanan baþka memur
mahkeme kararlarý esasen
bildiricidir (izharîdir)
adlî memur
L
açýk duruþma olmamasý
bir mahkemeye etkili
eriþimin olmamasý
etkili hukuk yollarýnýn/
soruþturmanýn/sözlü
duruþmanýn olmamasý
bilginin yeterince hýzla
yerine ulaþmamasý
bir sanýðýn anladýðý dil
individual application/petition bireysel baþvuru/dilekçe
ineffectiveness of remedies
information in detail
information in language
understood
information on charge
information on nature and
cause of accusation
information on reasons for
arrest
inhuman punishment
inhuman treatment
inter-State case
interests of justice
interests of members
interests of society as a whole
interference
interim measure
interrogation
intimidation
judicial review
jurisprudence
just satisfaction
justified by the public interest
in a democratic society
justify the interference
juvenile delinquency
lawful arrest or detention
lawful order of a court
lawful restrictions
lawfulness of proceedings
lawyer
legal aid or assistance
H-L
kanun yollarýnýn etkisizliði
ayrýntýlý bilgi
anlaþýlan dilde bilgi
suçlama hakkýnda bilgi
suçlamanýn niteliði ve
gerekçesi hakkýnda bilgi
tutuklanma sebepleri
hakkýnda bilgi
insanlýk dýþý cezalandýrma
insanlýk dýþý muamele
devletler arasý baþvuru
adaletin menfaati
üyelerin menfaatleri
bir bütün olarak toplumun
menfaati
müdahale
ara önlem
sorgu
yýldýrmak/gözdaðý vermek
yargý denetimi
içtihat (= case-law)
adil tazminat
temelini demokratik bir
toplumdaki kamu yararýnda
bulan
müdahaleyi haklý kýlmak
çocuk suçlarý
hukuka uygun yakalama
veya tutuklama
bir mahkemenin hukuka
uygun emri
hukuka uygun sýnýrlamalar
yargýlamanýn hukuka
uygunluðu
hukukçu/avukat
adlî yardým
L-N
legal obligation
legality of detention
legitimate aim
legitimate purpose
length of civil/criminal
proceedings
length of detention on
remand
length of pre-trial detention
level of jurisdiction
liability
liable under the Convention
liberty of movement
liberty of person
licensing of broadcasting,
television and cinema
enterprises
make financial award
maintaining the authority and mahkemenin yetkesini/
impartiality of the judiciary saygýnlýðýný ve tarafsýzlýðýný
korumak
manifestly ill-founded
manifest religion or belief
margin of appreciation
material damage
measures similar to
expropriation
media
members of a minority group
members of administration
members of armed forces
members of police
memorial
mental anguish/suffering
narrow interpretation
national authority
national court
ECHR: ENGLISH-ROMANIAN GLOSSARY
hukukî yükümlülük life yaþam
tutuklamanýn hukukîliði life of the community cemiyetin yaþamý
meþrû hedef life of the nation ulusun yaþamý
meþrû amaç life sentence müebbet hapis cezasý
hukuk/ceza limitation on use of haklarýn kullanýmýnýn
yargýlamalarýnýn uzunluðu restrictions on rights kýsýtlanmasý
tutukluluðun uzunluðu limitations to protect demokratik toplumu
democratic society koruma amaçlý kýsýtlamalar
yargýlama öncesi limitations to protect the diðerlerinin haklarýný
tutukluluðun uzunluðu rights of others koruma amaçlý kýsýtlamalar
yargý yetkisinin düzeyi limited jurisdiction sýnýrlý yargý yetkisi
sorumluluk living instrument yaþayan hukukî araç
Sözleþme çerçevesinde local needs and conditions yerel ihtiyaç ve koþullar
sorumlu lodge an application bir baþvuru sunmak
hareket özgürlüðü loss of property mülkiyet kaybý
kiþinin özgürlüðü
televizyon ve sinema
kuruluþlarýna yayýncýlýk
ruhsatý vermek
M
malî (sonuç yaratan) merits of individual bireysel/devletler arasý
hüküm vermek application/inter-state baþvurunun esasý
application
merits of the complaint þikayetin esasý
military service askerlik hizmeti
açýkca temelden yoksun minimum degree of bir demokratik toplumda
din veya inanç açýklamak protection to which citizens hukukun üstünlüðü ilkesi
are entitled under the rule of çerçevesinde vatandaþlarýn
takdir payý law in a democratic society yararlandýðý asgari koruma
maddi zarar düzeyi
kamulaþtýrmaya benzer minimum level of severity asgarî aðýrlýk/vehamet
önlemler düzeyi
medya minority azýnlýk
bir azýnlýk grubu üyeleri minors küçükler
idarenin mensuplarý moderate physical fiziksel cezayý hafifletmek
punishment
silahlý kuvvetlerin
monitoring of prisoners’ mahpuslarýn yazýþmalarýnýn
mensuplarý
correspondence/ denetlenmesi/telefon
polis teþkilatýnýn telecommunications/ konuþmalarýnýn dinlenmesi
mensuplarý telephones
dilekçe moral damage manevî zarar
manevi acý/elem morals ahlâk
N
dar yorumlama national law ulusal hukuk
ulusal makam national minority ulusal azýnlýk
ulusal mahkeme national origin ulusal köken
ECHR: ENGLISH-TURKISH GLOSSARY
national security
nationalisation
nature of punishment
nature of interference
ne bis in idem/non bis in idem
principle
necessary in a democratic
society
negative obligation
negotiations
non-derogable rights and
freedoms
non-enforcement
non-exhaustion
non-exhaustion of domestic
remedies
non-governmental
organisation
objective and reasonable
justification
obligation of performing
military service
obligation prescribed by law
observance
obtain attendance of
witnesses
of his own choosing
parental authority
parents’ religious and
philosophical convictions
particular circumstances of
the case
particular level of severity
peaceful assembly
peaceful enjoyment of
possessions
pecuniary damage
penalty
N-P
ulusal güvenlik non-official summary resmî olmayan özet
kamulaþtýrma non-pecuniary damage maddi olmayan zarar
cezanýn niteliði normal civic obligations olaðan vatandaþlýk
yükümlülükleri
müdahalenin niteliði
notification tebligat
ne bis in idem/non bis in
idem ilkesi (ayný suçtan …) notification of a derogation bir (hakkýn kullanýmýna
getirilen geçici)
demokratik bir toplumda sýnýrlamanýn tebliði
gerekli
null and void hükümsüz / geçersiz/yok
yapmama yükümü hükmünde
müzakere nulla poena sine lege nulla poena sine lege
sýnýrlanamayan hak ve (kanunsuz ceza olmaz)
özgürlükler nullum crimen sine lege nullum crimen sine lege
icra edilmez/icrasýz (iþlenmesinden önce
unsurlarý yasayla
tüketilmemesi belirlenmiþ olmayan bir fiil
iç hukuk yollarýnýn suç sayýlmaz)
tüketilmemesi
sivil toplum kuruluþu
O
nesnel ve makul gerekçe officer authorised by law to yargý yetkisi kullanmaya
exercise judicial power kanunla ehil kýlýnmýþ
askerlik hizmetini yapma memur
yükümü Ombudsman ombudsman
kanunda öngörülmüþ oral hearing sözlü duruþma
yüküm oral submission sözlü savuma
kanuna uymak order release tahliye emri vermek
tanýklarýn duruþmada hazýr ordinary courts olaðan mahkemeler
bulunmasýný saðlamak
other status sair durum
kendi seçimiyle
outstanding interest vadesi gelen faiz
P
ebeveynin çocuklarýnýn periodic review of the sürmekte olan gözaltý
kiþiliðine ve mallarýna dair continuing lawfulness of durumunun hukuka
yetkisi/velâyet detention uygunluðunun düzenli
ebeveynin dinî ve felsefî aralýklarla denetlenmesi
inancý permit for a demonstration bir gösteri için izin vermek
davanýn kendine özgü persons of unsound mind temyiz kudreti olmayan
þartlarý kiþiler
þiddetin kayda deðer düzeyi physical integrity vücut bütünlüðü
asayiþi bozmayan toplantý physical liberty and security fizikî özgürlük ve güvenlik
mülkiyetin çekiºmesiz physical punishment bedensel ceza
kullanýmý physical suffering bedensel eziyet
maddi tazminat plea of inadmissibility kabul edilmezlik def’i
ceza plot of land arsa parseli
pluralism in education eðitimde çoðulculuk
police surgeon polis tabibi
P-Q ECHR: ENGLISH-ROMANIAN GLOSSARY

political activity siyasî etkinlik prompt judicial control hýzlý yargýsal kontrol
political asylum siyasî sýðýnma prompt trial hýzlý yargýlama
political or other opinion siyasî (veya diðer) görüþ promptly hýzlý bir þekilde
political party siyasî parti promptly informed yeterince hýzlý tebellüð
political rights siyasî haklar etmiþ/bilgilendirilmiþ
positive obligations yapma yükümü/pozitif proof beyond reasonable makul þüphenin ötesinde
yükümlülükler doubt kanýt
possessions mülkiyet property mülkiyet
power of attorney vekâletname proportionality ölçülülük
power to overturn decision of üst mahkemenin davayý alt proportionate to the hedeflenen meþrû amaçla
the court mahkemeye iade yetkisi legitimate aim pursued orantýlý
practical and effective elveriþli ve etkili koruma protection of health saðlýðýn korunmasý
protection
protection of juveniles çocuklarýn korunmasý
pre-trial detention yargýlama öncesi tutukluluk
protection of morals ahlâkýn korunmasý
preliminary objection/ ön itiraz/soruþturma
protection of private life of the taraflarýn özel hayatýnýn
investigation
parties korunmasý
preparation of defence savunmanýn hazýrlanmasý
protection of property mülkiyetin korunmasý
prescribed by law kanunla öngörülmüþ
protection of public order kamu düzeninin korunmasý
present-day conditions günün koþullarý
protection of the rights and üçüncü kiþilerin hak ve
presidential pardon devlet baþkaný affý freedoms of others özgürlüklerinin korunmasý
press basýn
protection of the reputation of üçüncü kiþilerin þöhretinin
pressing social need acil toplumsal gereksinim others korunmasý
presumed paternity babalýk karinesi protection of the rights haklarýn korunmasý
presumption of innocence masumiyet karinesi proved guilty according to law kanuna göre ispatlanmýþ
prevent disorder kargaþayý önlemek suçluluk
prevent escape kaçýþý önlemek provided by law kanunda öngörülmüþ
prevent unauthorised entry ülkeye izinsiz giriþi provisional measure geçici önlem
into country önlemek psychiatric evidence psikiyatrik delil
prevention of crime suçun önlenmesi
public alenî, açýk
prevention of disorder kargaþanýn önlenmesi
public authority resmi makam
prevention of spreading of bulaþýcý hastalýklarýn
public emergency toplumsal bir aciliyet
infectious diseases yayýlmasýnýn önlenmesi
durumu
preventive detention önleyici tutukluluk
public hearing kamuya açýk duruþma
prima facie prima facie
public interest kamusal çýkar
prisoner mahpus
public judgment alenî yargýlama
private life özel hayat
public opinion kamuoyu
procedural defect usulî eksiklik
public order kamu düzeni
procedural guarantees of temyizin usulî güvenceleri
review public safety kamu güvenliði
procedure prescribed by law kanunca öngörülmüþ usul public service kamu hizmeti
prohibition of (…) yasaðý publicity aleniyet
prohibition of abuse of rights haklarýn kötüye pursue amaçlamak
kullanýlmasý yasaðý pursue a legitimate aim meþrû bir amacý
prompt and detailed hýzlý ve ayrýntýlý bilgi hedeflemek
information

Q
qualified rights nitelikli haklar
ECHR: ENGLISH-TURKISH GLOSSARY
quell riot or insurrection
racial discrimination
reasonable and objective
justification
reasonable intervals
reasonable relationship of
proportionality
reasonable suspicion
reasonable time
reasonableness of pre-trial
detention
reasonably necessary to
prevent fleeing
reasonably necessary to
prevent offence
reasoning
receive and impart
information and ideas
rectify the shortcomings
redress
referral to Grand Chamber
refugee
refusal
regardless of frontiers
reimbursement
rejection of appeal
release pending trial
relevant domestic law
relevant domestic practice
religion
religious community
religious instructions
religious practice
remand
remand in custody
rendition
reopen the proceedings
scheme for free legal aid
isyan veya ayaklanma
bastýrmak
R
ýrk temelinde ayrýmcýlýk
makul ve nesnel gerekçe
makul aralýklar
makul ölçülülük iliþkisi
makul þüphe
makul süre
yargýlama öncesindeki
tutukluluðun makullüðü
kaçmayý önlemek üzere
gerekliliði makul olan
suçu önlemek için oldukça
gerekli
muhakeme, akýl yürütme
bilgi ve fikir alýþveriþi
eksiklikleri gidermek
tamir, ýslah
Büyük Daire’ye havale
etmek
mülteci
red cevabý
sýnýrlar gözönünde
bulundurulmaksýzýn
geri ödeme
temyizin reddi
tutuksuz yargýlanmak üzere
tahliye etmek
ilgili iç (ulusal) hukuk
ilgili iç uygulama
din
dinî cemaat
dinin gerekleri
dinî uygulama/ibadet
iade etmek
tutuklu tutmak
yorumlamak
yargýlamanýn yenilenmesi
S
ücretsiz hukukî yardým
düzeni
reputation
required by interests of justice Adalet yararýna gerekli
residence
respect for correspondence
respect for family life
respect for home
respect for parents’
philosophical convictions
respect for parents’ religious
convictions
respect for private life
respondent state’s jurisdiction devletin yargý yetkisine ve
and responsibility
restitutio ad integrum
restitution of property
restriction on freedom of
movement
restrictive interpretation
retrial
retroactive application of
criminal/civil law
retroactivity
reunion of family
review by a court
review of lawfulness of
detention
revision of an earlier judgment önceki hükmün tashihi
right of access to
right of petition to
right to individual application
right to liberty/security
rights of defence
rule of law
ruling on an equitable basis
scope of court review
Q-S
þöhret/ün/itibar
ikametgah
haberleþmeye saygý
aile hayatýna saygý
eve saygý
ebeveynlerin felsefî
inancýna saygý
ebeveynlerin dinî inancýna
saygý
özel hayata saygý
sorumluluðuna saygý
restitutio ad integrum (eski
hale iade)
mülkiyetin iadesi
hareket özgürlüðüne iliþkin
sýnýrlama
dar yorum
yeniden yargýlama
ceza hukukunun/medenî
hukukun geriye yürür
uygulanmasý
geriye yürüme
aile birleþmesi
bir mahkemenin temyizen
incelemesi
tutuklamanýn yasallýðýnýn
gözden geçirilmesi
-e eriþim hakký
-e dilekçe hakký
bireysel baþvuru hakký
özgürlük/güvenlik hakký
savunma haklarý
hukukun üstünlüðü
hakkaniyet temelinde karar
vermek
temyiz incelemesinin
kapsamý
S-V
secrecy of correspondence
secret ballot
secret surveillance
secure fulfilment of obligation kanunun öngördüðü
prescribed by law
secure the payment of
contributions or penalties
security of person
seizure of
self-defence
separate set of proceedings
service exacted in case of
emergency
service of a military character
servitude
take proceedings
taken alone
taking of property
tax penalty
taxation
territorial integrity
testify at trial
third party
threat to applicant’s life
threat to the life of the nation
unanimously
unfairness of proceedings
unidentified perpetrator
uniform law
universal suffrage
unlawful detention
values of a democratic society bir demokratik toplumun
deðerleri
victim
haberleþmenin gizliliði
kapalý oylama
gizli nezaret
yükümlülüðün icrasýný
saðlamak
vergi veya cezalarýn
ödenmesinin saðlanmasý
kiþinin güvenliði
-nýn haczi/-nýn müsaderesi
meþrû müdafaa
birbirinden baðýmsýz bir
dizi kovuþturma
acil durumda talep edilen
hizmet
askerî nitelikli hizmet
kölelik
T
kovuþturmayý devralmak
müstakilen ele almak
mülkiyetin elinden alýnmasý
vergi cezasý
vergilendirme
ülke/toprak bütünlüðü
duruþmada tanýklýk etmek
müdahil taraf
baþvurucunun hayatýna
tehdit
ulusun hayatýna tehdit
U
oybirliðiyle
kovuþturmanýn adaletsizliði
kimliði belirlenmemiþ fail
herkese þamil hukuk
genel seçim hakký
kanunsuz tutuklama
V
maðdur
ECHR: ENGLISH-ROMANIAN GLOSSARY
sick leave
six-month period/rule
slavery
social origin
social security
special circumstances
speediness of review
stand for election
statute-barred
strictly necessary
strictly proportionate
substitute service
supplementary opinion
surrender
summon the witness
time of emergency
time when the act or omission fiilin iþlendiði veya ihmalin
committed
torture
torture in police custody
transfer of the property
treatment
trial within a reasonable time
tribunal established by law
unlawfulness
unreasonably long
(procedure)
use of force/violence
use of property
violation
vulnerability
hastalýk izni
altý aylýk süre kuralý
kölelik
sosyal köken
sosyal sigorta
özel þartlar
temyizin hýzlýlýðý
seçimde aday olmak
zamanaþýmýna uðramýþ
kesin biçimde gerekli
tam anlamýyla ölçülü
ikame hizmet
ek görüº
teslim olmak
tanýðý davet etmek
olaðanüstü hal
gerçekleþtiði an
iþkence
gözaltýnda yapýlan iþkence
mülkiyetin devri
davranýþ, muamele
makul bir sürede yargýlama
kanunla kurulmuþ
mahkeme
kanunsuzluk
makul olmayan derecede
uzun (yargýlama)
güç/þiddet kullanýmý
mülkiyetin kullanýmý
ihlâl
savunmasýzlýk/ hassasiyet
ECHR: ENGLISH-TURKISH GLOSSARY
waiver of the court fees
war or other public
emergency threatening the
life of the nation
withdrawal of parental rights
without prejudice to the
provisions of Article …
W-W
W
mahkeme masraflarýndan witness tanýk
muafiyet wording kanunun lafzý
ulusun hayatýný tehdit eden work required of detainee tutukludan istenen çalýþma
savaþ veya diðer genel
work required to be done þartlý salýverme süresince
olanaðanüstü hal
during conditional release yapýlmasý istenen çalýþma
velayet hakkýnýn elinden
worship ibadet
alýnmasý
Madde …’nin hükümlerine
halel getirmeksizin
 Türkçe-Ýngilizce

A
absentia [in] absentia [in] anayasal yargý constitutional proceedings
acil durumda talep edilen service exacted in case of anayasallýk constitutionality
hizmet emergency
angarya compulsory labour
acil toplumsal gereksinim pressing social need
angarya forced labour
actio popularis actio popularis
anlaþýlan dilde bilgi information in language
açýk duruþma olmamasý lack of a public hearing
understood
açýkca temelden yoksun manifestly ill-founded
ara önlem interim measure
Adalet yararýna gerekli required by interests of
justice arsa parseli plot of land

adaletin menfaati interests of justice asayiþi bozmayan toplantý peaceful assembly

adil tazminat just satisfaction asgarî aðýrlýk/vehamet düzeyi minimum level of severity
adil yargýlama fair hearing askerî nitelikli hizmet service of a military
adlî memur judicial officer character
adlî uzman forensic expert askerlik hizmeti military service
adlî yardým legal aid or assistance askerlik hizmetini yapma obligation of performing
adlî yardým yoluyla savunma defence through legal yükümü military service
assistance (askerlik yerine) ikame sivil civilian substitute service
aðýr ihlâller gross violations hizmet
ahlâk morals aþaðýlayýcý ceza degrading punishment
ahlâkýn korunmasý protection of morals aþaðýlayýcý ceza humiliating punishment
aile birleþmesi reunion of family aþaðýlayýcý muamele degrading treatment
aile hayatý family life avukata eriþimin reddi denial of access to lawyer
aile hayatýna saygý respect for family life ayný suçtan ikinci kere double jeopardy
alenî yargýlama public judgment mahkemeye çýkarýlmak/ayný
alenî, açýk public suçtan tekrar ceza
kovuþturmasý yapýlmasý
aleniyet publicity
alternatif sivil hizmet alternative civil service ayrýmcýlýk discrimination

altý aylýk süre kuralý six-month period/rule ayrýntýlý bilgi information in detail
amaç aim azil/iþten çýkarma dismissal
amaçlamak pursue azýnlýk minority
AÝHS: LÜGATÇESÝ TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE B-Ç

B
babalýk karinesi presumed paternity bir demokratik toplumda minimum degree of
baðlayýcý karar binding judgment hukukun üstünlüðü ilkesi protection to which citizens
çerçevesinde vatandaþlarýn are entitled under the rule
baðýmsýz mahkeme independent tribunal
yararlandýðý asgari koruma of law in a democratic
basýn press düzeyi society
basýn özgürlüðü freedom of the press bir demokratik toplumun values of a democratic
basýnýn (duruþma salonundan) exclusion of press deðerleri society
dýþarý çýkarýlmasý bir gösteri için izin vermek permit for a demonstration
baþvurucunun hayatýna tehdit threat to applicant’s life
bir mahkemenin hukuka lawful order of a court
baþvurucunun iddiasýný kabul grant applicant’s claim uygun emri
etmek
bir mahkemenin temyizen review by a court
bedensel ceza physical punishment incelemesi
bedensel eziyet physical suffering bir mahkemeye etkili eriþimin lack of effective access to a
(belli delillerle) savunulabilir arguable claim olmamasý tribunal
iddia bir sanýðýn anladýðý dil language which an accused
bilgi alma özgürlüðü freedom to receive understands
information bir yargýcýn tarafsýzlýðý impartiality of a judge
bilgi ve fikir alýþveriþi receive and impart
birbirinden baðýmsýz bir dizi separate set of proceedings
information and ideas
kovuþturma
bilginin yeterince hýzla yerine lack of promptness of
birey grubu group of individuals
ulaþmamasý information
birey(sel) individual
bilgiye eriþim access to information
bilgiyi yayma özgürlüðü freedom to impart bireysel baþvuru hakký right to individual
information application

bir (hakkýn kullanýmýna notification of a derogation bireysel baþvuru/dilekçe individual application/

getirilen geçici) sýnýrlamanýn
tebliði
bir aile kurmak
bir azýnlýk grubu üyeleri
bir baþvuru sunmak
bir bütün olarak toplumun
menfaati
bir çevirmenin ücretsiz
yardýmý
petition
bireysel/devletler arasý merits of individual
found a family baþvurunun esasý application/inter-state
application
members of a minority
group bizzat veya vekilsiz savunma defend in person
yapmak
lodge an application
interests of society as a bölge dýþý yargý yetkisi extraterritorial jurisdiction
whole bulaþýcý hastalýklarýn prevention of spreading of
free assistance of an yayýlmasýnýn önlenmesi infectious diseases
interpreter Büyük Daire’ye havale etmek referral to Grand Chamber

C
cemiyetin yaþamý life of the community cezaî davalar criminal proceedings
ceza penalty cezaî sorumluluk yaþý age of criminal
ceza hukukunun/medenî retroactive application of responsibility
hukukun geriye yürür criminal/civil law cezanýn niteliði nature of punishment
uygulanmasý

Ç
çocuk suçlarý juvenile delinquency çocuklarýn vesayeti custody of children
çocuklarýn korunmasý protection of juveniles
D-E
daha aðýr ceza
dar yorum
dar yorumlama
dava etmek
dava konusu olayýn koþullarý
davanýn kendine özgü þartlarý
davanýn ölçüsüz uzunluðu
davayý ertelemek
davranýþ, muamele
(delil) kabul etmek
demokratik bir toplumda
gerekli
demokratik toplum
demokratik toplumu koruma
amaçlý kýsýtlamalar
demokratik toplumun temel
deðerleri
derhal yargýç veya yargý yetkisi
kullanmaya kanunen yetkili
baþka bir memur önüne
getirilmiþ/ çýkarýlmýþ
devam eden tutukluluk
devlet baþkaný affý
devletçe re’sen atanan avukat
devletin yargý yetkisine ve
sorumluluðuna saygý
-e dilekçe hakký
-e eriþim hakký
ebeveynin çocuklarýnýn
kiþiliðine ve mallarýna dair
yetkisi/velâyet
ebeveynin dinî ve felsefî inancý parents’ religious and
philosophical convictions
ebeveynlerin dinî inancýna
saygý
ebeveynlerin felsefî inancýna
saygý
eðitici denetim
eðitimde çoðulculuk
ek görüþ
eksiklikleri gidermek
D
heavier penalty
restrictive interpretation
narrow interpretation
claim
circumstances of the case
particular circumstances of
the case
excessive length of
proceedings
adjourn the case
treatment
admit (evidence)
necessary in a democratic
society
democratic society
limitations to protect
democratic society
fundamental values of a
democratic society
brought promptly before
judge or other officer
authorised by law to
exercise judicial power
continued detention
presidential pardon
duty solicitor
respondent state’s
jurisdiction and
responsibility
E
right of petition to
right of access to
parental authority
respect for parents’
religious convictions
respect for parents’
philosophical convictions
educational supervision
pluralism in education
supplementary opinion
rectify the shortcomings
AÝHS: LÜGATÇESI TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE
devletler arasý baþvuru
diðerlerinin haklarýný koruma
amaçlý kýsýtlamalar
dilekçe
dilekçe hakkýnýn kötüye
kullanýlmasý
dilekçe hakkýnýn
uygulanmasýný engellemek
din
din özgürlüðü
din veya inanç açýklamak
din veya inanç deðiþtirmek
dinî cemaat
dinî uygulama/ibadet
dinin gerekleri
dinini açýða vurma özgürlüðü
diplomatik güvence
dolaþým özgürlüðü
dostane çözüm
durumun kesin biçimde
gerektirdiði kapsam
duruþmada tanýklýk etmek
duruþmanýn alenî yapýlmamasý absence of a public hearing
düþünce özgürlüðü
elveriþli araçlardan yoksun
elveriþli ve etkili koruma
eriþilebilirlik
eþyanýn ve evin tahribi
etkili hukuk yollarýnýn/
soruþturmanýn/sözlü
duruþmanýn olmamasý
etkili iç hukuk yolu
etkili yol
eve saygý
evlilik dýþý doðmuþ çocuk
inter-State case
limitations to protect the
rights of others
memorial
abuse of the right of
petition
hinder the exercise of the
right of petition
religion
freedom of religion
manifest religion or belief
change religion or belief
religious community
religious practice
religious instructions
freedom to manifest
religion
diplomatic assurances
freedom of movement
friendly settlement
extent strictly required by
situation
testify at trial
freedom of thought
has not sufficient means
practical and effective
protection
accessibility
destruction of possessions
and home
lack of effective remedy/
investigation/oral hearing
effective domestic remedy
effective remedy
respect for home
child born out of wedlock
AÝHS: LÜGATÇESI TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE
F
fesih (þirketin, siyasi partinin dissolution (of an
vb.) association, political party,
etc.)
fiilin iþlendiði veya ihmalin time when the act or
gerçekleþtiði an omission committed
fikir özgürlüðü freedom of opinion
G
geçici önlem provisional measure
genel menfaat general interest
genel seçim hakký universal suffrage
geri ödeme reimbursement
geriye yürüme retroactivity
gizli nezaret secret surveillance
gizli oylamayla yapýlan elections by secret ballot
seçimler
H
haberleþme özgürlüðü freedom of correspondence
haberleþmenin gizliliði secrecy of correspondence
haberleþmeye saygý respect for correspondence
hakaret defamation
hakkaniyet temeli equitable basis
hakkaniyet temelinde karar ruling on an equitable basis
vermek
haklarýn korunmasý protection of the rights
haklarýn kötüye kullanýlmasý prohibition of abuse of
yasaðý rights
haklarýn kullanýmýnýn limitation on use of
kýsýtlanmasý restrictions on rights
halkýn (duruþma salonundan) exclusion of public
dýþarý çýkarýlmasý
hareket özgürlüðü liberty of movement
hareket özgürlüðüne iliþkin restriction on freedom of
sýnýrlama movement
hastalýk izni sick leave
hedeflenen meþrû amaçla proportionate to the
orantýlý legitimate aim pursued
herkese þamil hukuk uniform law
hýzlý bir þekilde promptly
hýzlý ve ayrýntýlý bilgi prompt and detailed
information
fikirleri alma özgürlüðü
fikirleri yayma özgürlüðü
fizikî özgürlük ve güvenlik
fiziksel cezayý hafifletmek
gizlilik
görevler ve sorumluluklar
gösteri
gözaltýnda yapýlan iþkence
güç/þiddet kullanýmý
günün koþullarý
hýzlý yargýlama
hýzlý yargýsal kontrol
hukuk davalarý
hukuk/ceza yargýlamalarýnýn
uzunluðu
hukuka aykýrý þiddetten
sakýnma/koru(n)ma
hukuka uygun olarak
hukuka uygun sýnýrlamalar
hukuka uygun tutuklama
yapmak
hukuka uygun yakalama veya
tutuklama
hukukçu/avukat
hukukî yardým saðlamak
hukukî yükümlülük
hukukun medenî uluslarca
kabul görmüþ genel ilkeleri
hukukun üstünlüðü
hüküm vermek
hükümsüz / geçersiz/yok
hükmünde
F-H
freedom to receive ideas
freedom to impart ideas
physical liberty and security
moderate physical
punishment
confidentiality
duties and responsibilities
demonstration
torture in police custody
use of force/violence
present-day conditions
prompt trial
prompt judicial control
civil proceedings
length of civil/criminal
proceedings
defence from unlawful
violence
in accordance with law
lawful restrictions
effect lawful arrest
lawful arrest or detention
lawyer
grant legal aid
legal obligation
general principles of law
recognised by civilised
nations
rule of law
deliver a judgment
null and void
Ý-K
Ý
iade etmek remand
ibadet worship
icra edilmez/icrasýz non-enforcement
icra usulleri enforcement proceedings
icraya konulabilir hukukî karar enforceable judicial
decision
iç hukuk domestic legislation
iç hukuk yollarýný tüketmek exhaust domestic remedies
iç hukuk yollarýný tüketmekten exhaustion of domestic
muafiyet remedies
iç hukuk yollarýnýn non-exhaustion of domestic
tüketilmemesi remedies
iç hukuk yollarýnýn exemption from exhaustion
tüketilmesinden muafiyet of domestic remedies
içtihat case-law (=jurisprudence)
içtihat case-law, jurisprudence
idarenin mensuplarý members of administration
(idarî) baský coercion (administrative)
idari davalar administrative proceedings
idari tutukluluk administrative detention
idari uygulama administrative practice
iddia, itham, isnat allegation
iddianame bill of indictment
ifade özgürlüðü freedom of expression
ifade özgürlüðünün toplu collective exercise of
kullanýmý freedom of expression
K
kabul edilir/lik/kararý admissible/ility/decision
kabul edilirlik kriteri admissibility criteria
kabul edilmezlik inadmissibility
kabul edilmezlik def’i plea of inadmissibility
kaçmayý önlemek üzere reasonably necessary to
gerekliliði makul olan prevent fleeing
kaçýþý önlemek prevent escape
kamu düzeni public order
kamu düzeninin korunmasý protection of public order
kamu güvenliði public safety
kamu hizmeti public service
kamulaþtýrma nationalisation
kamulaþtýrma/istimlak expropriation
kamulaþtýrma bedelinin delays in payment of
ödenmesindeki gecikmeler compensation for
expropriation
kamulaþtýrmaya benzer measures similar to
önlemler expropriation
AÝHS: LÜGATÇESI TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE
iflas bankruptcy
ihlâl violation
ikame hizmet substitute service
ikametgah residence
ikametgâh seçme özgürlüðü freedom to choose a place
of residence
ikinci davanýn incelenmesi examine the second set of
proceedings
ilgili dosyalara eriþim access to relevant files
ilgili iç (ulusal) hukuk relevant domestic law
ilgili iç uygulama relevant domestic practice
ilk derece mahkemesinde acquittal at first instance
beraat
illiyet baðý causal link
infaz execution
insan kaçýrma abduction
insanlýk dýþý cezalandýrma inhuman punishment
insanlýk dýþý muamele inhuman treatment
istinaf mahkemesi court of appeal
isyan veya ayaklanma quell riot or insurrection
bastýrmak
iþçi sendikalarýna üye olmak join trade unions
iþçi sendikasý kurmak/iþçi form/join trade unions
sendikasýna katýlmak
iþkence torture
kamuoyu public opinion
kamusal çýkar public interest
kamuya açýk duruþma public hearing
kanun önünde eþitlik equality before the law
kanun yollarýnýn etkisizliði ineffectiveness of remedies
kanuna göre ispatlanmýþ proved guilty according to
suçluluk law
kanuna uymak observance
kanunca öngörülmüþ usul procedure prescribed by
law
kanunda öngörülmüþ provided by law
kanunda öngörülmüþ yüküm obligation prescribed by
law
kanunla kurulmuþ mahkeme tribunal established by law
kanunla öngörülmüþ prescribed by law
kanunsuz tutuklama unlawful detention
kanunsuzluk unlawfulness
kanunun lafzý wording
AÝHS: LÜGATÇESI TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE
kanunun öngördüðü
yükümlülüðün icrasýný
saðlamak
kapalý oylama
kapsamlý / þümullü
kargaþanýn önlenmesi
kargaþayý önlemek
karþý oy yazýsý/muhalefet þerhi dissenting opinion
karþýlaþtýrýlabilir durum
kendi seçimiyle
kesin biçimde gerekli
keyfi hareket
keyfi yakalama/tutuklama
keyfî/haksýz eylem/iþlem
kimliði belirlenmemiþ fail
kimliðin ifþasý
Madde …’nin hükümlerine
halel getirmeksizin
maddi olmayan zarar
maddi tazminat
maddi zarar
maðdur
mahkeme kararlarý esasen
bildiricidir (izharîdir)
mahkeme kararý
mahkeme kararýna uyulmasýný inability to secure
saðlayamamak compliance with the
judgment
mahkeme masraflarýndan
muafiyet
Mahkeme, … karar verir
(mahkemece karar verilmiþ)
gaiplik
(mahkemenin) bir kararý
vermesi/kabulü
mahkemenin yetkesini/
saygýnlýðýný ve tarafsýzlýðýný
korumak
mahkemeye çýkmak guarantees to appear for
konusunda verilen garantiler trial
mahkemeye eriþim
mahkemeye etkili eriþim
mahkûmiyet
mahkumiyet sonrasý
mahpus
secure fulfilment of
obligation prescribed by
law
secret ballot
extensive
prevention of disorder
prevent disorder
comparable situation
of his own choosing
strictly necessary
arbitrary action
arbitrary arrest/detention
arbitrariness
unidentified perpetrator
disclosure of identity
M
without prejudice to the
provisions of Article …
non-pecuniary damage
pecuniary damage
material damage
victim
judgments are essentially
declaratory in nature
determination
waiver of the court fees
Court holds …
(enforced) disappearance
adoption of a judgment
maintaining the authority
and impartiality of the
judiciary
access to court
effective access to a court
conviction
after conviction
prisoner
kin ve düþmanlýða tahrik
kiþinin güvenliði
kiþinin özgürlüðü
kiþisel dokunulmazlýk/cezadan impunity
baðýþýklýk
korku, ýstýrap ve aþaðýlýk
duygusu
kovuþturmanýn adaletsizliði
kovuþturmanýn etkililiði
kovuþturmayý devralmak
kölelik
kölelik
küçükler
mahpuslarýn yazýþmalarýnýn
denetlenmesi/telefon
konuþmalarýnýn dinlenmesi
mahpusluk/hapse atma
makul aralýklar
makul bir sürede yargýlama
makul olmayan derecede
uzun (yargýlama)
makul ölçülülük iliþkisi
makul süre
makul þüphe
makul þüphenin ötesinde
kanýt
makul ve nesnel gerekçe
malî (sonuç yaratan) hüküm
vermek
malvarlýðýndan yoksun
býrakmak
manevi acý/elem
manevî zarar
masraf ve giderler
masraflar
masumiyet karinesi
medenî hak ve yükümlülükler
medya
memuriyet
memuriyetten çýkarma
K-M
incitement to hatred and
hostility
security of person
liberty of person
feeling of fear, anguish and
inferiority
unfairness of proceedings
effectiveness of
investigation into …
take proceedings
servitude
slavery
minors
monitoring of prisoners’
correspondence/
telecommunications/
telephones
imprisonment
reasonable intervals
trial within a reasonable
time
unreasonably long
(procedure)
reasonable relationship of
proportionality
reasonable time
reasonable suspicion
proof beyond reasonable
doubt
reasonable and objective
justification
make financial award
deprivation of possession
mental anguish/suffering
moral damage
costs and expenses
charges
presumption of innocence
civil rights and obligations
media
civil service
dismissal from civil service
M-Ö AÝHS: LÜGATÇESI TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE

mesken/bulunulan yer home mülkiyet property

meþrû amaç legitimate purpose mülkiyet kaybý loss of property
meþrû bir amacý hedeflemek pursue a legitimate aim mülkiyetin çekiºmesiz peaceful enjoyment of
meþrû hedef legitimate aim kullanýmý possessions
meþrû müdafaa self-defence mülkiyetin devri transfer of the property
muhakeme, akýl yürütme reasoning mülkiyetin elinden alýnmasý taking of property
mutlak biçimde zorunlu absolutely necessary mülkiyetin iadesi restitution of property
mutlak haklar absolute rights mülkiyetin korunmasý protection of property
mübaþir bailiff mülkiyetin kullanýmý use of property
müdahale interference mülkiyetten yoksun býrakmak deprivation of property
müdahalenin niteliði nature of interference mülkün kullanýmýnýn control of use of property
müdahaleyi haklý kýlmak justify the interference denetlenmesi
müdahil taraf third party mülteci refugee
müebbet hapis cezasý life sentence müstakilen ele almak taken alone
mülkiyet possessions müzakere negotiations

ne bis in idem/non bis in idem
ilkesi (ayný suçtan …)
nesnel ve makul gerekçe
nezarethane kayýt defteri
nezarethane odasý
nitelikli haklar
N
ne bis in idem/non bis in -nýn haczi/-nýn müsaderesi seizure of
idem principle nulla poena sine lege nulla poena sine lege
objective and reasonable (kanunsuz ceza olmaz)
justification nullum crimen sine lege nullum crimen sine lege
custody record (iþlenmesinden önce
custody suite unsurlarý yasayla belirlenmiþ
olmayan bir fiil suç sayýlmaz)
qualified rights

O
olaðan mahkemeler ordinary courts ombudsman Ombudsman
olaðan vatandaþlýk normal civic obligations ortak görüþ joint opinion
yükümlülükleri ortak zemin common ground
olaðanüstü hal time of emergency oybirliðiyle unanimously
(olay) koþullarýnýn gözden examination of
geçirilmesi circumstances

ölçülülük
ölüm cezasý
ölüm cezasý
ön itiraz/soruþturma
önceden belirlenmiþ koþullar
çerçevesinde bir hakkýn
kullanýmýna getirilen geçici
sýnýrlama
önceki hükmün tashihi
öngörülebilirlik
Ö
proportionality önleyici tutukluluk preventive detention
capital punishment örgütlenme özgürlüðü freedom of association
death penalty özel hayat private life
preliminary objection/ özel hayata saygý respect for private life
investigation özel þartlar special circumstances
derogation özgürlüðün keyfî biçimde arbitrary deprivation of
kýsýtlanmasý liberty
özgürlük/güvenlik hakký right to liberty/security
özgürlükten yoksun býrakmak deprivation of liberty
revision of an earlier
judgment
foreseeability
AÝHS: LÜGATÇESI TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE
para cezasý kesilmesi
polis tabibi
polis teþkilatýnýn mensuplarý
red cevabý
resmi makam
resmî olmayan özet
saðlýðýn korunmasý
sair durum
sakatlýk ödeneði/maluliyet
ödeneði
saldýrý
savaþ zamanýnda veya diðer
olaðanüstü hallerde
önceden belirlenmiþ koþullar
çerçevesinde bir hakkýn
kullanýmýna getirilen geçici
sýnýrlama
savunma haklarý
savunmanýn hazýrlanmasý
savunmasýzlýk/ hassasiyet
seçimde aday olmak
serbest seçimler
silahlarýn eþitliði
silahlý kuvvetlerin mensuplarý
sivil toplum kuruluþu
siyasî (veya diðer) görüþ
siyasî etkinlik
siyasî haklar
siyasî parti
siyasî sýðýnma
sýðýnma baþvurusu yapan
sýfatý ile
sýnýr dýþý etme
sýnýr dýþý etmek
sýnýrlanabilen hak ve
özgürlükler
sýnýrlanamayan hak ve
özgürlükler
P-S
P
imposition of fine prima facie prima facie
police surgeon psikiyatrik delil psychiatric evidence
members of police
R
refusal restitutio ad integrum (eski restitutio ad integrum
public authority hale iade)
non-official summary
S
protection of health sýnýrlar gözönünde regardless of frontiers
other status bulundurulmaksýzýn
disability pension sýnýrlý yargý yetkisi limited jurisdiction
son iç hukuk kararý final domestic decision
assault sorgu interrogation
derogation in time of war sorumluluk liability
or other public emergency sosyal köken social origin
sosyal sigorta social security
Sözleþme çerçevesinde liable under the Convention
sorumlu
rights of defence Sözleþme’ye uygunluk compatibility with the
Convention
preparation of defence
sözlü duruþma oral hearing
vulnerability
sözlü savuma oral submission
stand for election
suç criminal offence
free elections
suç ile itham edilmiþ charged with criminal
equality of arms
offence
members of armed forces
suç isnadý criminal charge
non-governmental
suçlama hakkýnda bilgi information on charge
organisation
suçlamanýn niteliði ve information on nature and
political or other opinion
gerekçesi hakkýnda bilgi cause of accusation
political activity
(suçlunun) iade(si) extradition
political rights
suçu önlemek için oldukça reasonably necessary to
political party gerekli prevent offence
political asylum suçun önlenmesi prevention of crime
asylum seeker süregiden durum continuing situation
in the capacity of sürmekte olan gözaltý periodic review of the
expulsion durumunun hukuka continuing lawfulness of
expel uygunluðunun düzenli detention
aralýklarla denetlenmesi
derogable rights and
freedoms
non-derogable rights and
freedoms
Þ-T
þartlý salýverme süresince
yapýlmasý istenen çalýþma
þartlý tahliye
þiddet içermeyen nitelikte/
barýþçý toplantý özgürlüðü
þiddetin kayda deðer düzeyi
taciz
tahliye emri vermek
takdir payý
tam anlamýyla ölçülü
tamir, ýslah
tanýðý davet etmek
tanýk
tanýklarýn duruþmada hazýr
bulunmasýný saðlamak
tanýklarýn sorgulanmasý
tanýnan sürenin dolmasý
taraflarýn hazýr olduðu
duruþma
taraflarýn özel hayatýnýn
korunmasý
taraflý
tarafsýz mahkeme
tazminat
tazminat vermek/tazminata
hükmetmek
tebligat
televizyon ve sinema
kuruluþlarýna yayýncýlýk
ruhsatý vermek
temel özgürlükler
temelini demokratik bir
toplumdaki kamu yararýnda
bulan
temerrüt faizi/gecikme faizi
temlik
temyiz
temyiz eden/temyize giden
temyiz incelemesinin kapsamý scope of court review
temyiz kudreti olmayan kiþiler
Þ
work required to be done
during conditional release
conditional release
freedom of peaceful
assembly
particular level of severity
T
harassment
order release
margin of appreciation
strictly proportionate
redress
summon the witness
witness
obtain attendance of
witnesses
examination of witnesses
expiry of time-limit
adversarial trial/adversarial
hearing
protection of private life of
the parties
biased
impartial tribunal
allowance, compensation,
indemnification
award compensation/
damages
notification
licensing of broadcasting,
television and cinema
enterprises
fundamental freedoms
justified by the public
interest in a democratic
society
default interest
alienate
cassation appeal
appellant
persons of unsound mind
AÝHS: LÜGATÇESI TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE
þikâyet tarihi date of lodging of a
complaint
þikâyet/dava complaint
þikayetin esasý merits of the complaint
þöhret/ün/itibar reputation
temyizin hýzlýlýðý speediness of review
temyizin reddi rejection of appeal
temyizin usulî açýdan reddi dismissal of appeal on
points of law
temyizin usulî güvenceleri procedural guarantees of
review
teslim olmak surrender
toplu ceza collective punishment
toplu þikayet/toplu dava collective complaint
toplumsal bir aciliyet durumu public emergency
tutma imkâný holding facility
tutuklama apprehension
tutuklama emri arrest warrant
tutuklamanýn hukukîliði legality of detention
tutuklamanýn yasallýðýnýn review of lawfulness of
gözden geçirilmesi detention
tutuklanma sebepleri information on reasons for
hakkýnda bilgi arrest
tutuklu tutmak remand in custody
tutukludan istenen çalýþma work required of detainee
tutuklulara/hapishanede kötü ill-treatment of detainees/in
muamele custody
tutukluluðun sona ermesi için application for release from
baþvuru detention
tutukluluðun uzunluðu length of detention on
remand
tutukluluk detention on remand
tutukluluk hâlini uzatmak extend the detention on
remand
tutukluluk koþullarý conditions of detention
tutuksuz yargýlanmak üzere release pending trial
tahliye etmek
tüketilmemesi non-exhaustion
AÝHS: LÜGATÇESI TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE
uðranýlan zarar için dava
açmak
ulusal azýnlýk
ulusal güvenlik
ulusal hukuk
ulusal köken
ulusal mahkeme
ulusal makam
uluslararasý hukukun genel
ilkeleri
ulusun hayatýna tehdit
ücretsiz hukukî yardým
ücretsiz hukukî yardým düzeni
üçüncü kiþilerin hak ve
özgürlüklerinin korunmasý
üçüncü kiþilerin þöhretinin
korunmasý
vadesi gelen faiz
vekâletname
velayet hakkýnýn elinden
alýnmasý
vergi cezasý
vergi veya cezalarýn
ödenmesinin saðlanmasý
yakalama, tutuklama
yapma yükümü/pozitif
yükümlülükler
yapmama yükümü
yargý denetimi
yargý yetkisi kullanmaya
kanunla ehil kýlýnmýþ memur
yargý yetkisinin düzeyi
yargýç veya yargý yetkisi
kullanan baþka memur
yargýlama öncesi tutukluluðun length of pre-trial detention
uzunluðu
yargýlama öncesi tutukluluk
U
action for damages
national minority
national security
national law
national origin
national court
national authority
general principles of
international law
threat to the life of the
nation
Ü
free legal assistance
scheme for free legal aid
protection of the rights and
freedoms of others
protection of the reputation
of others
V
outstanding interest
power of attorney
withdrawal of parental
rights
tax penalty
secure the payment of
contributions or penalties
Y
arrest
positive obligations
negative obligation
judicial review
officer authorised by law to
exercise judicial power
level of jurisdiction
judge or other officer
exercising judicial power
pre-trial detention
ulusun hayatýný tehdit eden
savaþ veya diðer genel
olanaðanüstü hal
ulusun yaþamý
usulî eksiklik
uygulanabilir hükümler
uygulanabilirlik
uygulanmazlýk
uyuþan/mutabýk görüþ
uyuþmazlýk/ihtilaf
ülke/toprak bütünlüðü
ülkeye izinsiz giriþi önlemek
üst mahkemenin davayý alt
mahkemeye iade yetkisi
üyelerin menfaatleri
vergilendirme
vicdan özgürlüðü
vicdanî ret
vicdanî retçi
vücut bütünlüðü
yargýlama öncesindeki
tutukluluðun makullüðü
yargýlama usulündeki
gecikmeler
yargýlama yetkisinin
kullanýlmasý
yargýlamanýn adilliði
yargýlamanýn hukuka
uygunluðu
yargýlamanýn yenilenmesi
yasa ile kurulmuþ
yasadýþý tutuklama
(…) yasaðý
U-Y
war or other public
emergency threatening the
life of the nation
life of the nation
procedural defect
applicable provisions
applicability
inapplicability
concurring opinion
dispute
territorial integrity
prevent unauthorised entry
into country
power to overturn decision
of the court
interests of members
taxation
freedom of conscience
conscientious objection
conscientious objector
physical integrity
reasonableness of pre-trial
detention
delays in the proceedings
exercise the jurisdiction
fairness of proceedings
lawfulness of proceedings
reopen the proceedings
established by law
illegal detention
prohibition of
Y-Z AÝHS: LÜGATÇESI TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE

yasal bir sorun temelinde
temyiz
yaþam
yaþayan hukukî araç
yayýlma/yayým
yazýlý delil
yeniden yargýlama
yerel ihtiyaç ve koþullar
yerel makamlara doðrudan
isnat edilebilir
yeterince hýzlý tebellüð etmiþ/
bilgilendirilmiþ
yeterli kolaylýklar
appeal on a point of law yeterli zaman adequate time
yetkili mahkeme competent court
life
yetkili makama sunmak bringing before competent
living instrument authority
dissemination yetkili yasal makam competent legal authority
documentary evidence
yetkili yasal makama sunmak bringing before competent
retrial legal authority
local needs and conditions yorumlamak rendition
directly imputable to the
ýrk temelinde ayrýmcýlýk racial discrimination
local authorities
yüklenebilirlik imputability
promptly informed
yürürlükte in force
adequate facilities yýldýrmak/gözdaðý vermek intimidation

Z
zamanaþýmýna uðramýþ statute-barred zorunlu compulsory
zararý tazmin hakkýnýn absence of right to zorunlu tahliye forced evacuation
olmamasý compensation
 100

95

75

D
i
r
ec
to
r
ate
G
en
er
al
of
Hu
ma
nR
i
gh
t
s
Co
u
nc
i
lo
fEu
ro
pe 25

F
-
67
07
5S
t
r
as
bou
rg
Ce
d
ex
5