Professional Documents
Culture Documents
Yaz aylar© gelince ekinler sararmaya ba™lar. Kad©nlar erkekler ellerinde orak ekin bi 軻
rler. ゙ elek 軻 kip y©�n yaparlar. Cennet Ana da elinde orak 軋 l©™maktad©r. Hamiledir.
Sanc©lan©r. Y©�nlardan birinin duldas©nda dorur. Y©l 1926'd©r. Haydar Aslan d�yaya
gelir. Cennet Ana beben geni ta™la keser. ワ�etek giysisinin sigesi (ete) ne sarar.
Bayram Baba'n©n haberi olur. Ana'y© ke yollarlar.
ォ Amcam ツ™©k Veli koyun g�erdi. Keman ve kaval© 輟 k g�el 軋 lard©. Biz onun
kaval©n©, keman©n©, ™iirlerini dinleyerek b���. ヌ evremizde 輟 k sevilirdi. ゙ iirleri 輟 ktu. O
zamanlar bir yerlere yaz©lmad©. ゙ iirlerden 輟 k az© bug�e kald©. Ou Ali Aslan sonradan
™iirlerini toplad©. Bir de, S�eyman H���K�den bir akrabam©z ツ™©k H�seyin Aslan
amcam©n ™iirlerinden baz©lar©n© ezbere bilirdi. Ben ondt ya™©ndayken amcam d� Ben de
birka�™iirini ezbere bilirdim ama ™imdi �karam©yorum.サ
Sivas �©klar©n harman oldu yerdir. Her evde saz s vard©r. Pirsultan Abdal, Yunus
Emre, Karacaoan.,. okunur. Hamzaollar©ndan ツ™©k S�eyman, ツ™©k H�eyin, ツ™©k
Veli... halk ozanlar©n©n t�k�erini nefeslerini slemektedirler. Haydar Aslan b le bir ortamda
yeti™ti, O'nun �©k olmas© bir raslant© deldir Aileden gelen bir gelenektir. Bu kez de
�©kl© Haydar Aslan se 輅 lmi™tir...
O y©llarda k�e ツ™©k Ali ン zzet geliyor. Kendisine bir saz arman ediyor. Bu saz©
bir b�� sazla de™tiriyor. ゙ imdi nerede o saz bilmiyor. Ondan da biraz ders al©yor. ン lk
celeri kendi ™iirlerini slemeye cesaret edemiyen ツ™©k Haydar Aslan; Karacaoan,
Pirsultan, Kul Himmet, Dertli, Ali ン zzet, ツ™©k Veysel... t�k�erini 軋 l©p sl�or.
Sonra gurbete �k©yor. Gurbetlik cana k 穩 edince gurbet t�k�eri slemeye ba™l©yor.
Gurbet onun cesaretini art©r©yor. Kendi t�k�erini ilk olarak Afyon'un Eym� K �nde okuyor.
(...)
Bu Haydar'© ilham gelir co™urur,
Diyar diyar gurbet ele d���,
Kebap eder y�eni bi™irir,
ン stiyor ci rim buz garip garip.サ
ン nsan bir kere �©k oldu mu yerinde duramaz, gezer k k, il il, il 軻 il 軻... gurbet derler; hem
s©k©l©rlar bundan hem de gurbetsiz edemezler. Der dururlar. ワ lkeleri yetmez, d©™ar© �kelere de
giderler. ツ ™©k Haydar Aslan da bunlardan biridir... ン svi 輦 e, Almanya, Hollanda... dola™m©™ gezmi™tir.
Buralarda dinletiler vermi™tir.
(...)
ツ™©k Haydar Aslan i™te ble seslenir.
Gurbet elde acep neden yas 値 an©r?
Yaur yaa, yine garip ©slan©r,
B��� yatt©�m 輹 llar peri™an.サ
Her canl©da geli™me oldu gibi, Haydar Aslan'da da geli™me oluyor. ォ Fakirli kader san©yordum サ
diyor. Gezip tozarken, fakirlin kader olmad©�n© anl©yor. Kadere kar™©
t�k�er sl�or.
(....)
ツ™©k Haydar Aslan'©n ilk olarak radyoda 軋 l©p slemesi de ™le oluyor. Bir g� kl�eri; ォ A™©k
saz© 輟 k g�el 軋 l©yor, 輟 k g�el sl�orsun; iyisin hass©n; ellerin �©klar© radyoda durmadan 軋
l©p sl�orlar, sen bir kez olsun radyoda 軋 lmad©n, slemedin サ diyorlar. Ne yaps©n Haydar Aslan?
Saz© vuruyor omuzuna, d��or Ankara'n©n yoluna. Dayan©yor, radyonun kap©s©na. Rahmetli
Muzaffer Sar©sen yap©yor o zaman Halk T�k�eri izlencesini. Haydar Aslan'© g�ce ォツ™©klar
kahvesine git サ diye �k©™©yor. O da kl�erime s verdim, onlara mahcup olmak istemiyorum .... サ
diye dayat©nca, ォ Haydi gel, 軋 l bakal©m サ diyor.... O da ™u t�k��軋 l©p sl�or
ツ™©k Haydar Aslan'©n elli kadar t�k��radyo ar™ivinde bulunmaktad©r. Zaman zaman radyodan 軋
l©n©r, slenir. T�k�erinin bir 輟 halk t�k�eri sanat�lar© taraf©ndan slenmektedir. T�k�erini
sleyenler kendisine hi 軛 ir yay©n �reti ememi™ler.
ン nsanlar duran deldir. Durmadan yer de™tirirler, ordan oraya giderler. ワ lkeler, denizler a™arlar, bir
s�e bir yere yerle™irler... Orta Asya'da ya™ayan T�klerin g �bunlar©n en 軋 rp©c© neklerindendir.
Haydar Aslan'©n soyu da Horasan'dan gelip ce Sivas'a, sonra Aksaray'a (Delihebil K �ne)
yerle™mi™lerdir. Ama buralarda da duramay©p, Adana'ya. Almanya'ya... yurt d©™©na ula™m©™lard©r...
1935 y©llar© ve sonras©nda Haydar Aslan'©n akrabalar© Adana'ya tar©m i™輅 si olarak gelip
gidiyorlard©. Buradan kazand©klar© paralar© memleketlerine g ��orlar, orada harc©yorlard©.
Ayr©ca �ettikleri, nohut, fasulye, mecimek, ay 輅軻 k gibi ™eyleri de Adana'da sat©yorlard©. 1940
y©l©ndan sonra, da Haydar Aslan, emmi day© akrabalar©yla gelip gitmeye ba™lad©. O zamanlar i™輅
ler Kalekap©s©'nda toplan©rlard©. ン™輅 ler alar taraf©ndan al©n©p g��� 軋 l©™t©r©l©rd©.
Haydar Aslan da bu i™輅 le©den biriydi. O g�leri ™u t�k�le anlat©yor :
ォ Adana'da telli Kalakap©s©,
Bilmeyen varsa duysun dediler.
Orda durur i™輅 lerin hepisi,
Eni™te bacanak kay©n dediler.
(...)
Haydar Aslan der ki ™u gen�ya™©mda,
Ben deli delim akl©m ba™©mda,
G軻 li, Bebeli, Karata™'©nda,
Seyrettim Akdeniz'i serin dediler.
1946 y©l©nda, han©m©n©n dedesi Devri™ Kahya el nedenlerle, ba�n© bah 軻 sini sat©p memleketi
terk ediyor, Adana'ya geliyor. Sar©軋 m'dan toprak sat©n al©yor. Gbuket K�n�kuruyor. Devri™
Kahya'n©n ou, kay©nbabas© Mustafa ヨ zcan akrabalar©na, Haydar Aslan'a siz de gelin diyor. Blece
Haydar Aslan Adana'ya geliyor, ev tutuyor ama yerle™miyorlar. Bu ara da memlekete gidip geliyorlar.
ワ rettikleri nohut, ay 輅軻 k, kabak 軻 kirde gibi ™eyleri satmay©p d�kan tutup kuruyemi™輅 li
ba™l©yorlar. Bir de kuruyemi™輅 ustas© tutuyorlar, ondan kuruyemi™輅 li reniyorlar. Bug�
ツ dana'daki kuruyemi™輅 lerin 輟 Aksarayl©d©r... Adana'ya gelip gitmekle olmuyor. ゙ akirpa™a
mahallesinden arsa sat©n al©yorlar, emmi, day©, hala, teyze hepten oraya yerle™iyorlar. Yaln©z e™i
Dd�Ana, memleketten gelmek istemiyor. ォ Adana s©cak, s©cakta durulmaz サ diyor. Ama ツ™©k lemine
dayanam©yor. Mektubun i 輅 ne bir ™iir yaz©p gderiyor:
(...)
ツ™©k Haydar der ki ヌ ukurova ku™udur,
Gurbet gezmek �©klar©n i™idir,
Benim cennet: Y 穩 gs�� ba™©d©r,
Sak©n olmas©n sende g�an ™imdi.
Blece, 1968 y©l©nda Adana'ya yerle™me tamamlanm©™ oluyor. Art©k Haydar Aslan Adanal©d©r.
Haydar Aslan, annesinin yini Mustafa k©z© Dd�ile g��usul�evleniyor. Oniki 輟 cuklar© oluyor.
Bunlar©n dt tanesi 輟 cuk ya™larda �or. Ya™amda olanlar©n adlar© b��ten k��e do u ™ le:
Servet, Seyit, Sevim, ゙ eref, Kurtulu™, Sevgi, Fikret, ン hsan, bunlar©n i 輅 nden yaln©zca, Servet ile ゙ eref
�©kl© heves etmektedirler. Ama, ツ™©k Haydar Aslan sa©�nda onlara izin vermiyor. Hem bir aile
d�enini, hem de bir gelene korumak amac© g���or. ツ™©kl©k, gezmek, tozmak, a�susuz kalmak,
輟 luk
輟 cuktan uzak kalmak... gibi ™eyler, yani veri ister.
Haydar Aslan, gelinleri, damatlar©, 輟 cuklar©, torunlar©yla birlikte oturmaktad©rlar. Bir b�� aile
gelene ya™an©r... Otuzdan fazla n�usa bakmaktad©r. ヌ ocuklar© yapt©klar© 軋 l©™ma ve i™lerle
ilgili sabah - ak™am kendisine bilgi verirler.
ツ™©k Haydar Aslan'©n ya™am©na bakt©�m©zda bir 輟 k 軋 lkant©l© g�ler ya™ad©�n© g�oruz.
O, doundan bu yana hi�bo™ durmam©™, hem �©kl©, hem de aile ya™am©n© d�enli
s�d�meye 軋 l©™m©™t©r. Halktan ve haktan yana davran©™lar g termi™, onlar©n g �kula� olmu™,
onlar i 輅 n ™iirler yaz©p slemi™tir. Haks©zl©klardan ™ikayet etmi™, kim zaman da haks©zl©klar©n
�erine gitmi™tir.... 1978'de ヌ aa™ Halk Ozanlar© Derne'ni kurmu™, 1980 y©lma kadar dernen
ba™kanl©�n© y��m�. 12 Eyl�'� gelmesiyle dernek kapat©lm©™t©r. 1986 y©l©nda,
Milletvekilline soyunan ツ™©k Haydar Aslan ™le demektedir: ォ Bug�e kadar hep ba™kalar©n©
milletvekili yapt©k. Oyumuzu alan Ankara'ya gitti bizi unuttu. Milletvekili olursam Ankara'ya yirmi™er 輹
val bulgur, patates, son, ™eker... g�ecem. Bir gecekondu kiralayaca�m; konuklar© burada
a�rl©yaca�m. O zaman alt© ay, ya da alt© y©l milletvekilli yapar©m. サ (Ekspres - 16.3.86) Ama ne
aday oldu, ne de milletvekili oldu Haydar Aslan.
Bir 輟 k yerleri gezen Haydar Aslan Yahyal©'n©n Mustafabeyli K�e de u uyor. Orada konuk oldu
evin hal© dokuyan g�el k©z©n© g�or. K©z©n annesine:
ォ Hal© 輟 k pahal©, dokur satars©n©z size bir yan gelir サ diyor. K©z©n annesi-. ォ Ah am, ah! Babas©
humarc©. Ne ev kald©, ne ba� ne bah 軻, hepsini utturdu. K©z aylarca ua™©r, g g�eri der,
hal©y© dokur... babas© gelir, der, zorla al©r g�� onu da utturur. サ Haydar Aslan bir k©za, bir anaya,
bir olaya bakar, duygulan©r, gider bir ™iir yazar, radyoda okur.
(...)
Haydar Aslan der ki ismini sordum,
Mihri imi™ mer asl©na erdim,
Dedim Allah sana eylesin yard©m,
Alt©n iken olm©yas©n pul gibi.
ォ Kimse bilmez kimin iyi oldunu/ Kudretin ayn© muharrem Resulen/ Gel garda™ yola, gidelim/ G �
bah 軻 sinin bah�van ba™©/ Gafil olma c�le cihan bir v�ut/ Bir g�el ki Toroslarda s�lenir/
Gderdim mektubumu al©nca/ Karacaoan temelim/ Bizim kde bir adet var/ Ge 輅 m ™art©
ya™ant©m© bozuyor...サ
* 1974 Konya ツ™©klar Bayram© ツ™©k Veysel dal© 1. cilik ™iir ��
* 1974 ン zmir ツ™©klar Bayram© ™iir birincilik ��
* 1975 K©br©s Bar©™ Harekat© birinci y©ld��nedeniyle Adana Valilinin a 輻©� ™iir
yar©™mas©nda ォ T�k Ordusu Geliyor サ adl© ™iirle ikincilik �� ™ilt ve madalyas©.
* 1975 1. Akdeniz Mersin Tekstil ve Moda Festivali te™ekk� ��
* 1976 K©br©s Bar©™ Harekat© ikinci y©ld��nedeniyle Adana Valili hat©ras© Kanuni heykeli.
* 1976 Mut Karacaoan ゙ enli madalya ��
* 1977 Feke Karacaoan ゙ enli ォ Karacaoan サ ™iiri ikincilik ��
* 2. ン stanbul Festivali ��
* 20. Hac©bekta™ Veli'yi anma ve Cumhuriyetin 60. Y©l©
* Atat�k サ adl© ™iiriyle ™iir ikincilik ��
* 1963 Ankara 1. Halk Ozanlar© ™iir yar©™mas© onur belge ve ��
* 1984 Adana K�t� ゙ enli Valilik belgesi ve ��
* 1984 Develi'li ツ™©k Seyrani ™iir yar©™mas© ™� � ve madalyas©.
* 1985 Aksaray Ihlara Vadisi K�t� Turizm ゙ enli ��ve belgesi.
* 1987 Konya 1. ツ™©klar ゙eni Sel 輹 k ワ niversitesi �, ba™ar© onur belgesi.
* 1988 Aksaray Ihlara K�t� Turizm ゙ enli �� takdir belgesi.
* 1990 ve 1991 Adana 1. ve 2. Uluslararas© Karacaoan K�t� ve Sanat Haftas© ゙ enlikleri madalyas©.
* 1990 Silifke Uluslararas© M�ik ve Folklor ゙ enli onur belge ve madalyas©.
* 1990 - 1991 Yunus Emre ン zmir Halk Ozanlar© Derne ™iir 1. ellik � ve madalyas©.
* 1991 ン zmir Halk Ozanlar© ve ツ™©klar Derne ™iir birincilik � ve madalyas©.
* Seyhan Belediyesi, 2., 3. K�t� ゙ enlikleri te™ekk� belgesi alm©™t©r.
゙ンン RLER ン
ASLAN YURDU
ヌンヌ EKLER
TA ゙ LAMA
G ワ ZEL YAR ン M
G�el y 穩 im ne gezersin
Bizim elde bizim elde
Glerini ne s�ersin
Bizim evde bizim evde
ヌ i�yumurta soyulur mu
Kara sevda yenilir mi
O g�ele doyulur mu
Bizim kde bizim kde
ン NSAN HAYRANIYIM
HO ゙ GELD ン N ン Z CANLAR B ン ZE
Nas©l ge 軻 r bu seneler
Harman nas©l y�daneler
Sa©kl© m© hep analar
Ho™ geldiniz canlar bize
M ン SAF ン R
SOHBET
Gel karde™im sohbet edek
ン yi sler g�� benim
ン nsanl©�n �petek
Ye doymazsan bal©m benim
El uzatmam p��lere
Can©m kurban d��tlere
Yurda gelen turistlere
ヌ ok tatl©d©r dilim benim
ヨミワ T
DO ミ RU S ヨ YLE
BU ン K ン L ン K NERDEN ヌ IKTI
ン NSAN
KAHPE D ワ NYA
YETER GAYRI
Sesleniyom fakirlere,
Hor g�m� hakirlere,
ン™輅 kl�hep el ele,
Durna gibi gider gayr©.
PER ン゙ AN
KALMI ゙
TARIM ン S ヌン LER ン
DA ミ LAR
ZAMAN ゙ン MD ン
SARI GONCA
ヌ UKUROVA
SOBA
GE ヌン M ゙ ARTI
BEN ン
KADER
TURNALAR
Gezdim Adana'da yayan yollarda,
Saz omuzumda kemal dillerde,
Hastaland©m kald©m s©cak 銹 llerde,
Durmay©n yaylaya ka 軋 n turnalar,
GEL ン N ン M ン Z �O ミ LUMUZ
MEKTUP
ATI ゙ MA
TA ゙ LAMA
ヅ IKLAR
HEK ン M OLMASAYDI
Kocakar© ilac©na
ン nand©r©r inanc©na
U 輹 rumun ta ucuna
Er hekim olmasayd©
S��atma yabana
Re 軻 tesiz ila�sana
Hamur sard©k pis 輅 bana
Er hekim olmasayd©
ヨ NDER ン M ン Z
P ン R HACIBEKTA ゙
ABDAL MUSA
Ehlibeyt'in ta kendisi,
Bozulmam©™ ananesi,
Tevekk� bab©nda sesi,
Gd� O'nu 輟 k ™��.
ヨ z� s�dili T�k 軻
Bah 軻 sinde g��gonca
ン ncitmemi™ bir kar©nca
Yunus Emre, Yunus Emre
Al©�meyva hediyesi
Hac© Bekta™ Mevlanas©
Yapt©k Sultan pervanesi
Yunus Emre, Yunus Emre
Benim a™k©m mayas©nda
Edap oldun hayas©nda
Sevgi birlik gayesinde
Yunus Emre, Yunus Emre
G ヨ R YUNUS EMRE
MEVLANA
ン rfan meclisinde dar©na durdum,
Gd� cemalini g�el mevlana
E™in k 稈 a'dir y���s�d�
Ahtile ikrar©m ezel Mevlana.
MEVLANA'YA GELD ホ M
NASREDD ン N HOCA
Arefede, bayramlarda
Seyahatta, seyranlarda
Hanemizde mihmarlarda
Her sohbette var Hoca.
SEYRAN ホ
* meses: �endire
ヨ lmeyecek, memi™tir
Daha blesi gelmemi™tir
Misafir olmas© ho™tur
Karacaoan'© ben buldum
Toroslar©n etende
Ar© inler petende
Yakalad©m ota�nda
Karacaoan'© ben buldum
KARACAO ミ LAN
Karacaoan temelim,
Var yan©mda saar gibi.
G�lere g� ekelim,
Mor s�b�l�baar gibi
ワ n salm©™ pehlivanlar©,
Yan©k sesli �©klar©,
Kara toprak sad©k y 穩 i,
Kavu™an ツ™©k Veysel'dir.
Minnattar©m h�riyete,
ヌ al©™©yor tam millete,
T�enmeyen bir servete,
Kavu™an ツ™©k Veysel'dir
.
Haydar Aslan dostu buldu.
Bu d�ya kimlere kald©?
Yudumlad© kahve verdi,
Veren y 穩 ツ™©k Veysel'dir.
DERMAN BABA
Muhammed Ali'dir y 穩 i
Abuzeri Pir Gaffari
Meydandad©r i™te hali
Deryalara ak©™© var
Haydar Aslan ble co™ar
A™k dalgas© ba™tan a™ar
F©r©n©nda 輅er pi™er
M�k� kuru yemi™i var
Padi™ah©n saltanat©,
Y©prand©rd© bu milleti,
Atat�k'� son gayreti,
Cumhuriyet kutlu olsun.
Dumlup©nar, T©naztepe,
Afyon'da biz girdik harbe,
Sand©kl©'da Kocatepe,
Cumhuriyet kutlu olsun.
Atat�k't� derimiz,
Albayrakt©r yorgan©m©z,
Haydar Aslan unvan©m©z,
Cumhuriyet kutlu olsun.
CUMHUR ン YET
Akar s��memesinde,
G�yoktur yavrusunda,
Top mermisi omuzunda,
Cumhuriyet kutlu olsun.
ATAM
ン nkilab©n devrimlerin,
Say©s©zd©r ��lerin,
Daha mutlu yar©nlar©n
Gtermi™tir elin Atam.
Ne Arap 軋 ne de Fars 軋,
Konu™mam©z bizim T�k 軻,
B�b� gibi mez ser 軻
Anla™©ld© dilin Atam.
60. YIL
G ワ ZEL
Atat�k'� T�kiyesi
Cumhuriyet yolu g�el
Hasan Da� Erciyes'i
Lale S�b� g��g�el
B ン L KARDA ゙
BE ゙ OCAK
Adana'n©n kurtulu™u
Be™ Ocak'ta Be™ Ocak'ta
ヌ ukurovan©n ™ahlan©™©
Be™ Ocak'ta Be™ Ocak'ta.
O g�leri gmeyenler
Yaralar© sarmayanlar
Hal hat©r© sormayanlar
Gelsin gs� Be™ Ocak'ta.
GELS ン N
OKUMAK
YEN ン YIL
Bindokuzy� yetmi™be™e
Yeni y©la ho™ geldiniz
T�k milleti ba™tan ba™a
Yeni y©la ho™ geldiniz
HALK EVLER ン
Soruyorum, de su 輹 mu,
Bana has©m k ge 輅 mi,
Halkevinin bu bi 輅 mi,
Atat�k'ten bize kald©.
Halk©m©z©n bu havas©,
ン lim irfand©r yuvas©,
Halkevleri' binas©,
Atat�k'ten bize kald©.
N ンミ DE
G ワ ZEL K ヨ Y ワ M
ン NSAN HAYRANIYIM
A ゙ IK HAYDAR ASLAN
YA ゙ AMI ゙ンン RLER ン
D ワ ZENLEYEN: M. DEM ン REL BABACANO ミ LU 1992
1926 da Delihebil köyünde doğmuştur. Okur yazar olup sekiz çocuk babasıdır. İlk şiirini, gurbette
iken Afyon'un Eymür köyünde söylemiş ve âşıklığa başlamıştır. Amcası Âşık Veli'dir. Rüyasını
kimseye söylemezse de etrafındakiler ondaki değişikliği hissedip bir saz alırlar. Âşık Veysel ve Ali
İzzet ile tanışır; sonuncusu ona bir saz hediye eder. Hikâye anlatmasını da bilen Aslan'la ilgili ilk
kitap Âşık Haydar Aslan adını taşımaktadır. Birkaç kaseti vardır.
KAYNAK:
AŞIKLARIN DİLİYLE CUMHURİYET
PROF DR. SAİM SAKAOĞLU – YRD. DOÇ. DR. ZEKERİYA KARADAVUT
ANKARA, 1998