You are on page 1of 9

Gme-10 Tavi

afeqti da emocia
NnaTelia rom politikis fsiqologia savaraudodac ki ver CaiTvlleba srulad Tu ki
ar iqneba gaTvaliswinebuli emociis an e.w. afeqtis roli. uamravi fenomeni
ufro metad Seicavs emocias da grZnobebs vidre informaciis civi
nairsaxeoba. Ffaqtobrivad yvela politikuri mcneba emociiTaa datvirTuli,
rogorc pozitiuri ise negatiuri, raRac rasac fsiqologebi ,,cxel” SegrZnebebs
uwodeben. Ppolitikuri stimuli xSirad iwvevs Zlier emocias, iseT grZnobebs
rogoricaa mowoneba armowoneba, bedniereba, mowyeniloba, sibraze,
danaSaulis grZnoba,madliereba, zizRi, samagieros gadaxdis survili da
revanSis aReba sixaruli, safrTxe, arasaimedooba, SiSi, Relva da a. S.

Cven ar vuyurebT politikas neitralurad rogorc zewarmatebul, xelovnurad


ganaTlebul (gonebamaxvil) gamomTvleli manqanis Zalis nairsaxeobas.
magaliTad Zalian cota adamians SeuZlia uyuros hilari klintonis jorj buSis
fotos an imis amsaxvel fotos Tu rogor ejaxeba TviTmprinavi msoflio savaWro
centrs 2002wlis 11seqtembers da araferi igrZnos. Zalian cota amerikels
SeuZlia osama bin ladenis fotos uyuros da ar igrZnos siZulvili brazi
Seuracxeba an romelime uaryofiTi emocia iseve rogorc Sua aRmosavleTis
uamravi radikali islamisti uyurebs igive suraTs da grZnobs siamayes
aRfrTovanebas da sxva dadebiT reaqcias. Dam fenomeniT raTqma unda
mxolod politika ar Semoifargleba. rogorc fsiqologi robert zajonci aRniSnavs
adamiani ver iqneba warmodgenili pirovnebisTvis ise rom man im wuTSi ar
CaTvala is momxibvlelad an ar igrZno mis mimarT antipatia an datova
Sepasebis gareSe meoresmxriv. Cven mudmivad vafasebT erTmaneTs
vafasebT erTmaneTis saqciels da vafasebT am saqcielis motivebs da
Sedegebs socialuri viTarebisgan gancalkevebuli garemo, garda
amisa,yoveldRiur cxovrebaSi SesaZloa aris Zalian cota mcneba,aRqma da
SegrZneba romelsac ar gaaCnia Rirebuli emocionaluri komponenti ar aris
mxurvale(cxeli) an Tu aris Zalian “grilia”.
Kyvelaze SemecnebiTi perspeqtivis (xedvis) momxreebs gaaCniaT tendencia
moeqcnen adamianebs rogorc informaciis gadamamuSaveblebs . es araa
marTali leon festingeris logikuri SemecnebiTi midgomis Tanaxmad, romelSic
fsiqologiuri diskomfortis(dissonansis) gancda adamians aiZulebs gadaakeTon
gaamartivon Tavisi rwmena magram es marTalia magaliTad sqemuri Teoriis
gamoyenebis umetes SemTxvevaSi. rogorc xongi aRniSnavs,inforamciis
warmoebis(gadamuSavebis) 1970 da 1980 wlebis Teoriebi maT Soris sქema
თeoria- nawilobriv gacda mxurvale Semecnebas,radgan gonebis
SemecnebiTi fsiqologiis modeli Seqmnilia kompiuteris analogiurad/
ramdenime wlis ganmavlobaSi mas mere rac SemecnebiTi mcneba iseTi
rogoricaa sqema popularuli gaxda, marTali iqneboda gveTqva polilitikaSi
emociis Tema iyo raRac uyuradRebod datovili (migdebuli,miSvebuli). Ddavid
redlauskis miTiTebiT racionaluri arCevanis Teoretikosebi, homo ekonomikus
midgomis mxardamWerebi swrafad umklavdebodnen emocias,xolo me9
TavSi ganxiluli (gamokvleuli) SemecnebiTi Teoriebis momxreebi tradiciulad
icavdnen am Zliermoqmed Zalas.
albaT amitom emociuri reaqciis zustad gazomva rogorc politikuri
stimulis sakmaod rTulia.is politikuri fsiqologebic ki romelთaთvis araa
auciebeli muSaobdnen racionaluri arCevanis tradiciebSi pirvelad ixrebian
SemecnebiTi fsiqologiis instrumentebs raთa gaigon თu rogor
qmnian(amuSaveben adamianebi politikur informacias. Uukanaskneli
aTwleulebis Semecnebiti revoluciam moamzada uamravi centri(fokusi) ( maT
Soris sakamaod warmatebuli) politikuri moqmedebis SemecnebiT
….underpinning(?) fsiqologTa kvlevebis grZeli CamonaTvali jer kidev
eyrdnoba imas rom Semecneba araa miukerძoebeli rom adamianebs
gaaCniaთ sxvadasxva Segrძnebebi da emocionaluri motivacia rom
partikularistulad (separatistulad)
xedavdnen samyarods. M ratomRac imis aRiarebam rom emociis sakiთxi
mniSvnelovania jer kidev ver pova თavisi adgili politikur fsiqologiaSi.
informaciis წarmoebis aSkara SemecnebiTi midgomis sanacvlod ganviთarda
e.w. “sqemuri”, “heuristikuli” da racinaluri (gonivruli) gadawyvetilebis
migნeba.magram iq araa saubari emociasa da motivaciaze.
Tumca es iyo utyuari uaxloves periodamde. yovelSemTxevaSi dResdReobiT
arsebul viTaremabde ძiriთadad umeტეsaდ politiku qcevaSi. Uukanasknel
wlebSi maRaziebSi gamoCnda Uუamravi wigni emociasa da saarCevno
moqcevaze magaliTad jorj markusis da misi kolegebis namuSevari
gansakuTrebulad mniSvnelovani iyo TvalsazrisiT.
Ppolitika iTvalisწinebs grძnobebs iseve rogorc fiqrs (msjelobas).imisaTvis rom
ukeT gaigo politikuri emocia..miuxedavad imis rom is SesaZloa gvexmareba
davaxarisxoთ gansxvavebuli(sxvadasxva) politikuri gancda(grძnoba) da
rasac Cven saubrisas ganvsazRvravT rogorc emocias realurad unda iqnas
ganxiluli sxvadasxva gziT/erთis mxriv, obieqtze gaთvlili grძnobebi (anu
romelime saganze an pirovnebaze reaqciidan gamowveuli) gansxvavdeba
gafantuli (gavrcelebuli) (anu is romelic araa asocirebuli romelime sagantan
an pirovnebasTan). Am emocionalur grznobas (gancdas) Segviძlia vuwodod
ganwyoba/ britanetis yopili premier ministrი უinston CerCili magaliTad
cxovrebis umetesi nawili ganicdida (itanjeboda) depresiasromelsac is
miawerda თavis mWvinvas. Aaseთi ganwyobis erTerTi damaxasiaთebeli
niSani aris is rom dazaralebuls ar SeuZlia miაweros bneli grძnobebi romelime
gansakuთrebul obieqts an konkretul mizezs/ alternatiluad Cven yvelas
gvqonia mzian amndSi ფexiთ siarulisgan miღebuli gancdebi da es aseve araa
zustad gansazRvruli(garkveuli) bunebaSi. Emocionaluri gamoZaxili(reaqcia)
meores mxriv Seizleba ikos isetive droebiTi(wamieri) da swrafmoqmedi
rogorc kargi ganwyobis es saxeoba. Mmagram es esaa reaqcia gamowveuli
gansazgvruli pirovnebit an movleniT da am yovelives mizezi Segvizlia maT
mivawerot.ronald reiganma ertxel sakmaod uadgilod ixumra sabWoTa
kavSiris dabombvaze maSin roca jer kidev mimdinareobda civi omi.zogis
sapasuxo reaqcia sibraze iko zogis gaRizianeba sxvebis ki sicili/zogi emocia
gansxvavdeba orive ganwyobisgan da emocionaluri reaqciebisgan imit rom
upro grzelvadianebi(xangrzlivad moqmedebi). Sepasebebi miewereba
grzelvadian pozicias(damokidebulebas) romelime paრtiis an politikosis
mimart.damokidebulebas romelic iSviatad icvleba swrapad.jorj buSic da
hilari klintonic iwvevdnen zlier emocionalur Sepasebas amerikel
amomrCevlebSi/ iseve rogorc toni bleri da jon hovardi did britanetSi da
avstraliaSi. რaთqmaunda Sesaძlebelia rom Cven vaფasebთ politikur liderebs
civi gonebiT im sqemis an xarisxis mixedvit ramdenad misaRebia Cventvis
politikosta Rirebulebebi. Mmagram es naklebad savaraudoa radgan rogorc
Cans emocionalur reaqcias xalxSi yvela politikosi iwvevs.( zlieri mowoneba
an armowoneba, an ubralod gulgril;obas)
aris Tu ara emociebi araracionaluri(alogikuri)

Ddidi xnis ganmavlobaSi emociebs eqceodnen rogorc raღac Sinagans romelic


modis uფro Signidan(gulidan) vidre gonebidan. Ees azri ფesvebs uძvelesi
droidan iRebs . politikuri azrovnebis dasavlur tradiciebSi ძalian martvia
mizezis emociasთan urთierთ წinaaRmdegobaSi moyvana ,erთis mxriv aris
miRebuli (mizanmimarTuli) racionaluri mizezi (ragac rac Seizleba iyos
amaRlebuli da arfrTovanebis Rirsi) meors mxriv aris iracionaluri emocionaluri
impulsebis miziduloba. (ragac rac SeiZleba airido). es igulisxmeბa froidis
mixedviთ gansxvavebaSi id-isa da superegos Soris Cven miCveulebi vart
viფiqrot emociaze, rogorc raღac sazianos zust faqtebze daფuzvnebuli
gadaწyvetilebis miRebisთvis. Aაdamianis gonebis moqmedebis midgomis es
gza natlad aris warmodgenili cnobil kulturaSi da iRebs sataves asobit tu ara
atasobiT clic win, zustad rom zvel saberznetSi.Nნebismieri visac nanaxi aqvs
epizodi star trek an romelime maset films icis rom kavSirma kapitan jeims
kirksa da mis damxmare mister spoks Soris damokidebuli iyo maT garSemo
arsebuli samyaros aRqmis(Secnobis) gansaxvavebul meთodebze. maSნi
roca kirkisnairi adamiani aris vnebiani da emociuri mas xSirad eCxubeba
spoki imisaTvis rom is cdeba gonivrulobas. Roca kirki emxroba emociur
reaqcias spoki pasuxobs civi mititebit(gaprtxilebiT) rom es
aralogikuria,kapitano.ნaxevrad adamiani naxevrad vulkani spoki ganicdis
Sinagan fsiqologiur brZolas Tavis azrovnebastan - logikur vulkansa da
emociur adamians Soris.tumca am warmodgenam SeiZleba seriozulad
Segviyvanos SecdomaSi(iyos mcdari), aq aris gansxvavebuli xedva politikur
fsiqologiaSi romelic iწvevs xedvas titqos emocionaluri procesebi aris udaod
araracionaluri da araSemecnebiTi bunebaSi. Mმartali iqneba vtqvat rom
mxurvale Semecneba(gancda) xSirad konkurirebs civTan.nebismieri visac
ucdiაs წonaSi dakleba icis dietis dacva igivea rac omi sakutar tavtan.
Lლogika gveubneba rom chven unda moveridot Sokolads da nayins,mada ki
sapirispiros gvkarnaxobs. Rogorc stiven pinker
amtkicebs,sulieri(inteleqtualuri) cxovreba xSirad gavs parlaments
SenSi.azrebi(fiqrebi0 da grznoba metoqeoben ertmanettan kontrolistvis
titqos yoveli yopiliyos agenti pirovnebis dasapyrobad saWiro sakutari
strategiiT. Cven yvelani zalian tavisuplad vukurebt im zians romelic tan sdevs
emocias-,gansakutrebiT iseti negatiuri grznobit gamowveuls rogoricaa
gabrazeba. Tumca emociebi araa aucilebeli ram rac imsaxurebs yuradRebas
zianis motanis mxriv,amtkicebs is. Tanamedrove SemecnebiTi midgomis da
darviniseuli evoluciuri midgomis SerwymiT(kombinirebiT) ,pinkeri amtkicebs
rom Cven gvaqvs emociebi radgan isini aRiarebulni arian saWirod adamianTa
modgmis (gamravlebaSi)gavrcelebaSi. .cven vgrznobt siyvaruls da
solidarobas Cveni axloblebis mimart, magram Cveni mamozravebeli ძalaa
Cbveni genebis gadarCenis uzrunvelyofa.(sakmaod araromantikuli
xedva,magram zalian cota Cventagani aRiarebs asset sikvaruls rogorc
araracionalurs) . zogi kulturac ki xSirad aRiarebulia ufro emociurad vidre
sxvebi.aviRot magalitistvis stereotipi cecxlovani(cxeli) latinelebi da uemocio
germanelebi.,magram pinkeri amtkicebs rom kulturebi gansxvavdeba mxolod
im mxriv tu rogor gamoxataven mati warmomadgenlebi emociebs da ara im
mxriv ra zomit grznoben mat. Eevoluciam kvela CventaganSi oditganve
Cado programa ziritadad vgrznobdet erti da igive rigi emociebi.movlenebis
mimart Cven yvela ar vgrznobt ertsa da igive emocias - gansxvavebuli
reaqcia dedamiwis garSemo romelic warmodgenilia bin ladenis suratis
naxvisas isev da isev uzrunvelyops karg magakllits saamisod.magram kvela
Cventagans aqvs ganvitarebuli erti da igive Sesazlebloba vigrznot zalian
ertnairad gansxvavebuli emociebi.
Eemocionaluri reaqcia savaraudod arsebiTicaa rogorc mamozravebeli
zala.emociebi gvexmareba Cveni miznebis da mizanswrafvis mozidvaSi
cxovrebaSi.rodesac viRac jiutat miiswrafvis mizniskenda iRebs siamovnebas
mis miRcevisas,xSirad vambobt rom mas qonda gataceba ,metad miRebuli
fraza. Mister spokes magalitis gamoyenebit,pinkeri aRniSnavs rom kirkis
marjvena xelic ki naklebad emociuri iyo da valdebuli iko martuliyo miznebit
da motivebit.ragac zala unda atarebinebddes mas dreebs pi-s vaddrilionSi
gadayvanasa da manhetenis satelepono cnobaris dazepirebaSi.rogorc Cans
ragacam Staagona is gamoekvlia ucxo axali samyaroebi, ezebna axali
civilizacia da wasuliyo iq sadac jer ar yopila arc erTi adamiani. Rogorc Cans
es iyo intekleqtualuri cnobismoyvareoba, problemebis dadgenis da mati
mogvarebis mamozravebeli zala,da mokavSireebtan solidaroba- es yovelive
iyo emociebi.emocia aris meqanizmi romelic adgens tvinis(gonebis) uzenaesi
donis miznebs. dadebiTi momentit gamocveuli emocia iwvevs qvemiznebis
da qve-qvemiznebis kaskads. Rasac Cven vucodebt azrovnebas da
moqmedebas. Radgan miznebi da saSualebebi Caqsovilia wvemiznebis
makontrolebel struqturaSi qvemiznebis farglebSi, ar arsebobs mkvetrad
gamyopi xazi azrovnebasa da emocias,da a dros gardauvali azrovneba ar
uzRodes cin grZnobas an piriqit.
stiven pinkers moyavs SiSis magaliti,romelic gamowveulia mosalodneli
zianis maniSnebeli signaliT – mtacebelis naxvisas,mtis mwvervalze yofnisas
an saubarisas Seqmnili saSiSroebiT. Es natels xdis grznobis, Sesrulebis an
saprtxis aridebis moklevadian mizans. Da gvaniSnebs miznis pirvelrigSi
dayenebaze.,romelsac arviqvamt rogorc gadaudebels.xelovnuri inteleqtis
ewspertebi, aRniSnavs is, aRiareben rom funqcionaluri robotis Seqmnistvis
aucilebeli iqneboda Seqmniliro programa romelic raRacit mainc
mogvagonebs emocias. Rata mat icodnen kvela momentSi tu ra unda
gaaketon mere.“ msgavsi sababi ar ganvixilot emocia rogorc saziano civi
azrovnebis procesistvis,mdebareobs imaSi rom is rogorc Cans aqtiurad
gvexmareba scori (kargi) gadawyvetilebis miRebis formirebaSi. Da Sesazloa
arsebitic ki iyos amisaTvis. Rata miviRot kargad ganxiluli da gaTvlili
gadawyvetileba,pirvel rigSi unda vizrunot tavad gadawyvetilebebze. Am
daskvnas didi mxardaWeriT sargeblobs Anevrolog antonio damazios da misi
kolegebis naSromebSi.damaziom aRmoaCina rom pacientebi romlebsac
aReniSnebaT предлобная qerqis dazianeba – tvinis nawili romeli marTavs
emocionalur reaqciebs- xSirad naCqarev gadawyvetilebebs
iReben,miuxedavad imis rom isini Seizleba gamoirCeodnen farTo
inteleqtualuri SesazleblobebiT. Is amtkicebda, rom es xdeba emociebis
ararsebobis(arqonis) (iseti rogoricaaa SiSi) gamo,romlebic normalur
adamianebSi xels uSlis imoqmedon profesiuli da socialuri cxovrebisTvis
zianis momtan moqmedebas. Sakitxi martivad dgas, isini iReben cud
gadawyvetilebebs radagan ma agar gaaCniat mzrunvelobis unari . politolog
jonatan mercers miaCnia rom SesaZloa uemocio adamianebma icodnen rom
ar SeuZliat damRupveli finansuri gadawyvetilebis miReba. Magram es codna
abstraqtulia da inertuli da ar moqmedebs mat gadawyvetilebebze. Isini ar
zrunaven sakuTar tavze da sxvebze da arc cdiloben tavidan airidon
Secdomebis daSveba,ma Tar SeuZliaT gakvetilis miReba Tavisi
Secdomebidan. Iseve rogorc parkeri da damasio, merkeric xedavs emocias
rogorc arsebiTs racionalobistvis, is ver iqneba misTvis metoqe. A”pirvel
adgilze an emocia an civi Secnoba” –unda iwyebodes Tu ara politikuri
msjelobis(azrovnebis) kargi Teoria am TavSi mocemuli masaliT Tu wina TavSi
arsebuliT- debatebis sagnad rCeba,romelic iseTive Zvelia rogorc uSualod
fsiqologia. iakov vercbergeri ekleqturia am sakiTxSi,is amtkicebs rom
“Semecnebam SeiZleba gamoiwvios emocia an piriqiT emociam gamoiwvios
Semecneba.” is iwvevs Semecnebas romelSic winmyofi gamocdileba iwvevs
uecar wamier emocionalur reaqcias iqamde vidre warimarTeba civi
procesebi. robert zajonki meores mxriv iyo erTerTi pirvelTagani uaxloes
periodSi romelic amtkicebda rom emocia SeiZleba win uZRodes civ
Semecnebas da am mosazrebas uamravi politikuri fsiqologic eTanxmeba.
dafiqrdiT ra xdeba maSin rodesac ucbad xedavT rom Tqvens win virac dgas
an gverze fanjridan giyurebs. Tu ar icodiT, rom iq adamiani iyo, rogorc wesi
vambobT rom is mogviaxlovda . – Cven egreve vgrZnobT gakvirvebas an
SfoTvas(SeSfoTebas), romelsac xan yviriliT an wamoZaxiliT gamovxatavT.
Cven vgrZnobT gakvirvebas an SiSs im wuTSive, manmade vidre goneba
daamuSavebs imas Tu ra moxda. magram maSin rodesac es adamiani
megobaria an is visac kargad vicnobT,informaciis damuSavebis Semdeg
SesaZloa mogveridos Cveni reaqciis. es aris emociis martivi magaliTi, romelic
win udgas gonebriv Semecnebas an informacias romelic jer kidev
damuSavebis procesSia. Tumca isev da isev Cveni momdevno nabijia imis
garkveva Tu ramdenad miesadageba es politikis gamokvlevas. Amis
gakeTeba ukeTesad SeiZleba Tu ganvixilavT 2 popularul midgomas,
romlebsac moyavT mtkicebulebebi afeqtis pirvelobis sasargeblod.orive
emxroba imas rom SeuZlebelia ifiqro emociis gareSe da grznobebi xSirad
lideroben.

inteleqtis emocionaluri Teoria

Nnevrologiis mixedviT arsSi Cawvdomis SesaZleblobaze dayrdnoba – Tema


romelic ufro detalurad momdevno TavSi iqneba ganxiluli,- jorj markusi da
misi kolegebi uaryofen popularul warmodgenas imaze rom Cven wesiT
manamade vidre SevZlebT vigrZnoT, unda vfiqrobdeT. isini ganasxvaveben 2
sistemas,romlebsac uwodeben adgilmdebareobis da dakvirvebis sistemebs.
pirveli dakavSirebulia rutinul(Cveulebriv) informaciasTan. is afasebs miRebul
informacias emociebis Tanaxmad(emociebTan SetanxmebiT, gaTvaliswinebiT)
specifiuri stimulis gamoyofiT. am stimulma SeiZleba gamoiwvios enTuziazmi
an zizRi. maSin rodesac pirvel meqanizms saqme aqvs zogad an Cveul
azrovnebasTan, meore im stimulebs ukavSirdeba romlebic axalia da
moulodneli. Ddominanti emocia romelTanac gvaqvs saqme meore sistemaSi,
aris SpoTva (SeSfoTeba). redloskis TqmiT, raRac moulodneliT( anu
saSiSi,safrTxis Semcveli) odesRac gaRviZebuli dakvirvebis sistema aZlierebs
gagebas da gvamzadebs vupasuxoT amas “SpoTvis,SeSfoTebis” doneebis
aweviT. Aam process ara garemos SemecnebiTi damuSavebisken,aramed
moulodnel stumulze emocionaluri pasuxisken mivyavarT.Sedegi imaSi
mdgomareobs rom aseT gaRviZebul mdgomareobaSi swavlis unari gazrdilia,
yinuli daiZra raTa nebismieri safrTxis buneba iqnas garkveuli da gagebuli da
Sesabamisad motivirebuli,anu meti vicodeT am stimulis Sesaxeb. Cven
moyvanili varT mzadyofnaSi raTa ras SeiZleba axlodan da metad
davakvirdeT stimuls da naklebad daveyrdnoT Cveulebriv fiqrs. amgvarad,
dakvirvebis sistema win ufro argumentirebul azrs ayenebs.

Mmotivirebuli msjelobis (azrovnebis) teoria

Mmilton loji da Carls taberi iyvnen pionerebi cota sxvagvari midgomis


ganviTarebaSi im gagebis mimarT Tu ramdenad Seexeba emocia politikas.
MmarTalia isini eTanxmebian markuss da mis kolegebs rom afeqti unda iqnas
Sefasebuli rogorc civ SemecnebasTan winamdebare. am Temas isini cota
sxvagvarad udgebian. MmaT mier misaRebia 3 ram: 1) yvela politikuri stimuli
emociurad damuxtulia(cxeli mxurvale Semecnebis hipoTeza) 2) adamianebis
TavSi onlain reJimSi myofi, mudmivad ganaxlebadi morbenali ricxvia, romelic
Seicavs maT grZnobebs am stimulebze 3) adamiani miiRebs stimulebs imis
da mixedviT Tu rogor “grznobs “. NnaTelia rom molodini mdgomareobs imaSi
rom yvelaze metad moqalaqeebze moaxdens gavlenas mcneba romliTac
SeuZlebelia miukerzoeblad Seafaso nebismieri axali informacia. – amboben
loji da taberi. Ees ori perspeqtiva SeiZleba ar iyos iseTi sruli rogorc redloskis
mier SemoTavazebuli. kerZod, isini TiTqos ver Taxmdebian imaze miiyvans Tu
ara Sejaxeba axal an moulodnel situaciasTan kargi gadawyvetilebis
miRebamde. Mmarkusis modeliT evoluciurma meqanizmebma migviyvanes
swrafad moqmedebis unarTan, anu moqmedeba manamade vidre daiwyeba
civi SemecnebiTi procesebi. rogorc mosalodnelia es ar Seamcirebs
gadawyvetilebis miRebis mniSvnelobas. Llojisa da taberis midgomaSi
meoresmxriv afeqti axdens gavlenas axali informaciis interpretaciaze. rogorc
redloski aRniSnavs, loji da misi kolegebi Tvlian rom adamianebi Tavisi
siZlieris mimdevrebad darCebian romelic maT winamdebare sarwmunoebebs
dauWers mxars da amgvarad dauSveben afeqti Caerios im informaciis
ganaxlebaSi romelic sul axlaxans miviReT. Aamgvarad pirveli midgoma xazs
usvams xerxs romliTac emociebi gvexmarebian viscavloT, maSin rodesac
meore moqmedebs im gziT romliTac emociebi axdenen gavlenas da
amaxinjeben process.

rogoraa dakavSirebuli civi da cxeli Semecneba

Eemociebs xandaxan SeuZliaT avtomaturad aireklon(gadmoscen) procesebi


romlebic ar gvaqvs gaazrebuli. Jorj markusis TqmiT, idea imis Sesaxeb rom
emocionaluri procesebi cdeba gaazrebul codnas ,romelsac Tavdapirvelad
skeptikurad ukurebdnen metad aRar ganixileba. gacilebiT meti naSromi unda
Seiqmnas im xerxebze romelTa daxmarebiT garkveuli SemecnebiTi procesebi
politikaSi urTierTmoqmedebaSia moyvanili emociasTan. MmiuxedavaT imis
rom “cxeli Semecneba” araa pirveladi amomavali wertili xongis “analogiebSi
saomar mdgomareobaSi”, is aRniSnavs rom analogiur msjelobas gaaCnia
emocionaluri Sinaarsi iseve rogorc SemecnebiTi. Aamgvarad rodesac
saxelmwifo mdivanma din raskma gadawyvita rom vietnamSi arsebuli
safrTxe (saSiSroeba) hgavs koreisas, am analogiam SeZlo gamoewvia mis
warmosaxvaSi aramxolod imis gamosaxuleba Tu rogor gadadis mdinare
ialuczianas Cinetis jari, aramed gamoewvia uaryofiTi emociebi CinelTa
urdoebis mimarT,. is aseve nanobda rom gamoricxa CineTis Careva koreis
omSi,aRniSnavs xongi. xSirad ubralod ver vxedavT Sesabamisobas arsebuli
situaciis Taviseburebebsa da wina calkeul SemTxvevas Soris. xSirad virCevT
analogias romelsac CvenTvis aqvs zlieri emocionaluri mniSvneloba, iseve
rogorc koreis magaliTi prezident jonsonisa da misi saxelmwifo ministrisTvis.
SemecnebiTi gamodgoma SeiZleba iyos rogorc cxeli ise civi procesebis
funqcia, magram es sakiTxi politikur fsiqologiaSi sakmaod miSvebuli iyo.
Ggarda amisa naTelia, rom emociam- gansakuTrebiT SiSma- Zlieri roli
iTamaSa jonsonis vietnamTan mimarTebaSi miRebul gadawyvetilebaSi.
Yyvelaze cnobili SiSi, romelsac is Tavis qveSemrdomebTan axsenebda iyo
perspeqtiva imis rom omSi CineTis CarTvas SemTxveviT ar gamoewvia
mesame msoflio omi. “Rame sibneleSi viwvebodi da gaxelili TvalebiT
carmovidgendi Cvens biWebs romlebic Crdilo vietnamis garshemo dafrinaven
da sakura tavs dausruleblad mtel rig Sekitxvebs davusvamdi.utxra jonsonma
doris kerns gudvins . “ra iqneba tu erterti Cvens mier archeuli mizani ruseTis
an CineTis provocirebas moaxdens?ra moxdeba maSin? Nnatelia rom
nawilobriv dafuZnebuliiyo koreis analogiaze,magram es Sedareba jonsonSi
zlier emociebs iwvevda radgan es exeboda politikis warmoebas. amerikelebis
vietnamis gadawyvetilebis blem stenbergis analizi dauSvebs rom
Seuracxyofis da sircxvilis emocia CamorCa jonsonisa da niqsonis
azrovnebas(msjelobas). Oorive iyo Zalzed Tavmoyvare adamiani romlebic
dazaraldnen sircxvilisa da Seuracxyofis mtkivneuli grznobebisgan. swored
rom am grZnobebma maTi Tavmoyvare xasiaTis struqturis saerTo konteqstSi
iTamaSes udidesi roli vietnamis Taobaze mati saprezidento
gadawyvetilebebis formirebaSi. maSin rodesac yvela ar daeTanxmeboda am
ori mamakacis fsiqoanalitikur daxasiatebas udavoa rom am da sxva
emociebma Tavisi gavlena mainc moaxdines. Mjonsonis meore kargad cnobili
SiSi iyo “ar yofiliyo pirveli amerikeli prezidenti romelmac waago omi”.
Ffiskesa da pavelCakis SemoTavazebiT, sakmaod sasargeblo xerxia aago
naSromi emociaze iseT civ midgomastan,rogoricaa sqemis Teoria SesaZloa
mdgomareobdes imaSi rom Seafaso emocia rogorc Taviseburi SemecnebiTi
mokle Semcireba, isini amtkiceben, rom rodesac adamiani aris romelime
kategoriis tipiuri carmomadgeneli – tipiuri demokrati an tipiuri respublikeli”
Cven emocionaluroba miiRweva ara am adamianis Taviseburobebis gamo ,
magram Cven viyenebT Cvens emocionalur reaqcias jgufis kategoriaze. Tu
adamiani araa garkveulwilad tipiuri, Cven vuniSnavT mas zogad kategorias
da ignors vukeTebT mis specifiur Taviseburobebs. Aamas SeiZleba qondes
SemecnebiTi azri, mokle SekumSviT(SemcirebiT) is anTavsebs nakleb
daZabulobas informaciis damuSavebis Cvens SezRudul SesaZleblobebSi.
Aafeqtis garkveul saxeobebsac ( bedniereba, mwuxareba, ganricxeba da a.
S.) SeuZliaT gamoiwvion informaciis damuSavebis specifiuri stili.
Ees midgoma TiTqos uSvebs imas ro afeqti meoradia , da ara pirveladi.
DaseTi saxis midgoma dominirebda gadawyvetilebis elitur miRebaze( maT
Soris sagareo politikis gadawyvetilebebis miReba). Aar arsebobs aranairi
sababi, Tumca ratom ver iqneba gamoyenebuli markusis banakisa da loj-
taberis banakis mier SemuSavebuli modelebi saerTaSoriso urTierTobebSi?
amasTan redloski aRniSnavs, rom sadac politikuri qceva aris damokidebuli
moqalaqeTa masobriv qcevaze –xSirad xmis micemis TvalsazrisiT – emociis
politikuri fsiqologia xSirad viTardeba analizis calkeul doneze da amitom
farTod gamoiyeneba situaciaSi romelSic adamianebma unda gadaamuSavon
informacia politikur pirobebze – rodesac vsaubrobT moqalaqeebze romlebic
afaseben kandidatebs Tu elitaze, romelic omisa da mSvidobis
sarwmunoebaze mimarTavs.

Eemociis uaryofiTi aspeqtebi


imis aRiarebiT rom grZnoba aris adamianTa Semecnebis ganuyofeli nawili,ar
unda gamogvrCes mxedvelobidan is faqti rom uaryofiT emociebs SeiZleba
gamanadgurebeli damangreveli efeqti qondes politikaSi da rom emociam
SeiZleba migviyvanos Zalzed irracionalur Sedegamde. uamrav aset efeqts
vixilavT rodesac SevxedavT nacionalizmisa da eTnikuri konfliqtis uaryofiT
aspeqtebs. Oorive maTgani zlieri adamianuri emociebiT ikvebeba.
Gganwyobis zogierTi nairsaxeoba azianebs gadawyvetilebis miRebis
xarisxs.vercbergeri aRniSnavs rom deprsia awarmoebs informaciis mkveTr
viwro profilis farglebSi damuSavebas, esaa situaciis gansakuTrebulad
sagangebo da ganzogadoebuli Sefaseba. misi samsaxurebrivi movaleobis
Sesrulebis ukanasknel dReebSi jonsoni aSkarad Zalian depresiul
mdgomareobaSi iyo da aman savaraudod Seuwyo xel;I mis konservatiulobas
da imas rom ar qonda survili yuri daegdo rCevisTvis romelic
winaaRmdegobaSi modioda mis politikasTan vietnamTan mimarTebaSi.
daaxlovebiT igive iyo niqsonis SemTxevaSi uotergeiTis skandalis dros.
saerTaSoriso urTierTobebis fsiqologiur kvlevebSi aris gacilebiT didi tendencia
ganixilon emocia rogorc uaryofiTi Zala, vidre es mocemulia masobrivi qcevis
kvlevebSi< rogoric magaliTad aris xmis micema da sazogaadoebrivi azri, da
amas aqvs garkveuli gamarTlebac, rTulia ganixilo emocia romelic aris sacvavi
etnikuri siZulvilis, genocides ganxeTxilebis, terorizmis saxelmwifoTa Soris
omis rogorc dadebiTi zala. Tumca emociebis dadebiTi roli ukve kargad
pasdeba saerTaSoriso urTierTobebis politikur fsiqologiaSi. jonaTan merceris
naSromindobaze uzrunvelyofs am saxis midgomis camyvan magalits. igives
akeTebs ralf vaitis naSromi TanagrZnobaze. Orive mecnieris naSromebi
iqneba ganxiluli me16 TavSi ,ise orive SeTavsebaDia hopotezasTan ims
Taobaze rom emociebs SeuZliaT qondeT metad kargi efeqti gadawyvetilebis
miRebaze.

SesaZlebelia Tu ara emociebis gazomva?


rogorc ukve avRniSneT emociebis Tema xSirad erTnairad ignorirebuili iyo
rogorc homo economicus-is ise Homo psychologicus-is mimdevrebis
mier.asve racionaruri arCevanis TeoreTikosebiT da fsiqologiuri SemecnebiTi
gancxadebebis damcvelebiTac.. tendencia afeqtis gadadebis nawilobriv iyo
Sedegi emocionaluri pasuxebis gazomvis sirtulis. davuSvat magaliTad
tqvens meuRles an vinme sxvas dabadebis dReze aCuqet jempri. Is xsnis
SepuTvas, ukavia xelSi da ambobs “ zustad is rac yovelTvis mindoda”. Tumca
ra icit marTla mowons mas saCuqari? Tqvens sayvarel adamians SeiZleba
marTlac uxarodes daCuqari, magram aseve SesaZlebelia is imedgacruebuli
iyos da fiqrobdes rom namdvilad es araa Cemi stili an me axali manqana
mindoda”. Mas SeiZlebs sZuldes es jempri magram is imitom amtkicebda
rom zalian mowons rom nebismieri fasiT ar undoda ziani mieyenebina im
grZnobisTvis romelsac sayvareli adamianebis mimarT ganvicdiT
Mmiuxedavad imis rom es saris umartivesi magaliTi, potenciurad masSi
arsebobs sxvadasxva gansxvavebuli emociebis didi raodenoba. – urTierT
siyvaruli, jempris moconeba da armowoneba, partnioris gemovnebis
dawuneba, survuloi ar Selaxo sxvebis Tavmoyvareob, sixarbe,
imedgacrueba, tanagrZnoba da a. S. miuxedavad imis rom es 2 adamiani
arian axlo megobrebi romlebsac SeuZliaT erTmaneTis emocionaluri reaqciis
wakiTxva verc erTi maTgani bolomde ver iqneba darwmunebuli imaSi tu
romel emociebs ganicdis meore. Tu calkeul SemTxvevebSi emociebis
wakitxva aseTi rTulia rogor SeuZLiaT fsiqologebs zustad gazomon adamianTa
emociebi. P
Ddaskvna

Eemocionaluri pasuxis gasazomad metad saerTo midgoma iqneba ubralod


kitxo adamianebs ras grZnoben isini. Masobrivi qcevis analitikosebi didxans
iyenebdnen anketebs da mimoxilvebs romlebSic adamianebs stxoven
moyvnen Tavis grZnobebze ama Tu im politikuri stimulis mimart grznobebze.
Aseve gamoiyeneboda emocionaluri reaqciis gasazomad sxvadasxva
samecniero xerxebi, guliscemis normis da oflianobis xarisxis Semowmebisas
gamoiyeneboda isetive teqnologia rogoric aris sicruis deteqtori( tumca es
meTodebi naklebad gamoiyeneba politikur fsiqologiaSi). am meTodebTan
dakavSirebiT arsebobs garkveuli problemebi, SesaZloa adamianebs ar undaT
an ar SeuzliaT zustad aRweron Tavisi emociebi,da moZvelebuli teqnologiebis
gamoyeneba emocionaluri reaqciis gamosavlenad gamowveulia eTikuri an
finansuri problemebiTda SeiZleba uzusto da miuRebeli iyos zogierTi
miznebisTvis.
vinaidan momdevno TavSi unda ganvixiloT nevrologiis sferoSi Seqmnil axal
masalebs – ZiriTadad tvinis areklvis(?) meTodebs iseTebs rogorebicaa MRI da
fMRI romlebic amartveben uSualod im emociebis gazomvas, romlebsac
adamianebi ganicdian. Amis garda politikurma fsiqologebma daiwyes
muSaona nevrologebTan saerTaSoriso disciplinarul doneze,raTa gamoiyenon
maTi meTodebi tavis muSaobaSi. maSin rodesac es samsaxuri namdvilad
axalia da arc ise bevri naSromebis Sedegi zalian pirobiTia da winiswari, Cven
gamovikvlevT da SevapasebT ukanaskneli gamokvlevas romelic am sferoSi
Catarda.
.

You might also like