690 (‫ ﺷﻌﺎﻋﻲ‬،‫ ورﺟﺎوﻧﺪ ﻧﺎﺻﺮي‬،‫ ﻣﺎدة ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ و ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺮ اﺑﻌﺎد اﻟﮕﻮي آﻛﺮﻳﻠﻲ دوراﻟﻲ )ﻣﻬﺸﻴﺪ‬،‫ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ

ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ زﻣﺎن‬/690

‫ ﻣﺎدة ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ و ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺮ اﺑﻌﺎد اﻟﮕﻮي‬،‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ زﻣﺎن‬

‫آﻛﺮﻳﻠﻲ دوراﻟﻲ‬
∗∗∗
‫ دﻛﺘﺮ ﺷﺮوان ﺷﻌﺎﻋﻲ‬،∗∗‫ دﻛﺘﺮ ﻧﻮﺷﻴﻦ ورﺟﺎوﻧﺪ ﻧﺎﺻﺮي‬،∗‫دﻛﺘﺮ ﻣﻴﻨﻮ ﻣﻬﺸﻴﺪ‬

The effects of time elapse, desinfection solutions and preservation places on

dimensions of Duralay acrylic pattern.
1
Mahshid M. DDS. MS. 2Varjavand Naseri N. DDS. MS. 3Shoaei SH. DDS.
1
Assoc. Prof. Dept of Fixed Prosthodontics, Dental School, Shahid Beheshti Medical Science University, Tehran–Iran,
2
Assistant Prof. Dept of Prosthodontics, Dental School, Yazd Medical Science University, Yazd–Iran, 3 Dentist.

Key Words: Duralay, Post & Core, Acrylic Pattern, Dimension, Time elapse, Desinfection solution, Preservation
place

Purpose: There is a wide clinical application of Duralay acrylic resin pattern for direct post and core fabrication.
As the effect of time elapse, desinfection solution and preservation places is not studied together, this study was
designed to evaluate the interaction of these variables on dimensions (length, coronal and apical diameters) of
duralay acrylic resin patterns.
Methods & Materias: In this in vitro and quasi experimental study 36 duralay patterns fabricated in simulation
method were used. Then patterns were categorized in one of the 3 groups of glutaraldehyde, sodium hypochloride
and control. Each group of 12 patterns was divided in the two groups of preservation places (wet and dry). Patterns
were measured in time intervals of 0, 1, 3, 6, 9, 24 hours. The 3 dimensions of length and apical and coronal
diameter were measured with digital micrometer with 10 microten accuracy.
Results: Statistical analysis demonstrated that coronal and apical diameters differ significantly by the effect of
time elapse and disinfection solutions and preservation places (P<0.005). Coronal diameter demonstrated
significant difference as the effect of time elapse. (P<0.005) Significant differences were not noted between wet or
dry preservation places. Glutaraldehyde caused contraction and sodium hypochloride caused expansion of duralay
patterns. The mechanism of this different effect was not understood.
Conclusion: It was observed that linear dimensional change of duralay acrylic patterns didn’t follow a linear
correlation formula for prediction of duralay changes and the best time for casting. Different effects of
desinfection solution on casting and cementation stages must be evaluated to achieve better evidence and clinical
relevance. Beheshti Univ. Dent. J. 2005; 22(4):690-703

‫ﺧﻼﺻﻪ‬
‫ در ﺗﻬﻴﻪ اﻟﮕﻮي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ از داﺧﻞ ﻛﺎﻧﺎل و ﻧﻈـﺮ ﺑـﻪ ﻣـﺒﻬﻢ ﺑـﻮدن ﺗـﺄﺛﻴﺮ‬،(Duralay) ‫ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮد وﺳﻴﻊ آﻛﺮﻳﻞ دوراﻟﻲ‬:‫ﺳﺎﺑﻘﻪ و ﻫﺪف‬
‫ ﻣﺎدة ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ و ﻣﺤﻴﻂ ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺮ اﺑﻌﺎد اﻟﮕﻮي آﻛﺮﻳﻠﻲ دوراﻟﻲ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣـﺎده ﺿـﺪﻋﻔﻮﻧﻲ‬،‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن‬
‫ در‬Duralay ‫ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه از آﻛﺮﻳـﻞ‬post & core ‫ﻛﻨﻨﺪه و ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺤﻴﻂ آب ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺸﻚ ﺑﺮ ﺛﺒﺎت اﺑﻌﺎدي اﻟﮕﻮﻫﺎي‬
.‫ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺘﻮاﻟﻲ در ﺑﺨﺶ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﭘﺮوﺗﺰ داﻧﺸﻜﺪه دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‬

‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‬،‫ داﻧﺸﻜﺪه دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﻲ‬،‫∗داﻧﺸﻴﺎر ﮔﺮوه ﭘﺮوﺗﺰ ﺛﺎﺑﺖ‬
‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﺪوﻗﻲ ﻳﺰد‬،‫ داﻧﺸﻜﺪه دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﻲ‬،‫∗∗اﺳﺘﺎدﻳﺎر ﮔﺮوه ﭘﺮوﺗﺰ ﺛﺎﺑﺖ‬
‫∗∗∗دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻚ‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ،‬ﺳﺎل ‪ ،1383‬ﺟﻠﺪ)‪691/22(4‬‬

‫ﻣﻮاد و روﺷﻬﺎ‪ :‬اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺼﻮرت ﻧﻴﻤﻪ ﺗﺠﺮﺑﻲ و آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺟﻤﻊ آوري داده ﻫﺎ از ﺗﻜﻨﻴـﻚ ﻣـﺸﺎﻫﺪه و ﺗﻜﻤﻴـﻞ ﻓـﺮم‬
‫اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 36‬اﻟﮕﻮي آﻛﺮﻳﻠﻲ دوراﻟﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ روش ﺳﻴﻤﻮﻟﻴﺸﻦ ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬اﺑﺘـﺪا ﻫـﺮ‬
‫دوازده ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﻳﻜﻲ از ﺳﻪ ﮔﺮوه ﮔﻠﻮﺗﺮآﻟﺪﺋﻴﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭙﻮﻛﻠﺮﻳﺖ ﺳﺪﻳﻢ و ﺷﺎﻫﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻫﺮ ﮔﺮوه دوازده ﺗﺎﻳﻲ ﺑﻪ دو ﮔـﺮوه ‪6‬ﺗـﺎﻳﻲ در‬
‫ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﺧﺸﻚ و ﻣﺮﻃﻮب ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ و در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﻲ ‪ 9 ،6 ،3 ،1 ،0‬و ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬ﻃﻮل ﭘﺴﺖ‪ ،‬ﻗﻄﺮ ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ و ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜـﺎﻟﻲ‬
‫ﭘﺴﺖ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻛﻮﻟﻴﺲ دﻳﺠﻴﺘﺎل در ﺣﺪ ‪ 0/01‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ آﻧﺎﻟﻴﺰﻫﺎي درون ﮔﺮوﻫـﻲ از آزﻣـﻮن ﻫـﺎي ‪ sphericity‬و در‬
‫ﺻﻮرت ﻟﺰوم ‪ Greenhouse – Geisser‬و ﺑﺮاي آﻧﺎﻟﻴﺰﻫﺎي ﺑﻴﻦ ﮔﺮوﻫﻲ از آزﻣﻮن )‪ Post Hoc HSD (Tukey‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ‪ :‬ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻧﺸﺎن داد ﺗﻨﻬﺎ ﻗﻄﺮ ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ و اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨﻲ ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺎدة ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ و ﻣﺤﻴﻂ ﻧﮕﻬـﺪاري‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲ دار ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ )‪ .(P<0/005‬ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲ دار دارد )‪ .(P<0/005‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ در اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲ داري ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺤﻴﻂ ﻧﮕﻬﺪاري ﺧﺸﻚ و ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺮ اﺑﻌﺎد اﻟﮕﻮي آﻛﺮﻳﻠﻲ دوراﻟﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﮕﺮدﻳﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﻣﻮاد ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ‬
‫ﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬ﮔﻠﻮﺗﺎرآﻟﺪﺋﻴﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻧﻘﺒﺎض و ﻫﻴﭙﻮﻛﻠﺮﻳﺖ ﺳﺪﻳﻢ ﺑﺎﻋﺚ اﻧﺒﺴﺎط آﻛﺮﻳﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي‪ :‬در ﻛﻞ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺧﻄﻲ آﻛﺮﻳﻞ دوراﻟﻲ در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﻲ از اﻟﮕﻮي ﺛﺎﺑﺘﻲ ﭘﻴﺮوي ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟـﺬا ﻧﻤـﻲﺗـﻮان ﺳـﺎﻋﺖ‬
‫ﺧﺎﺻﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ زﻣﺎن ﺑﺮاي ﻣﺮﺣﻠﺔ رﻳﺨﺘﮕﻲ اﻟﮕﻮي آﻛﺮﻳﻠﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪد ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ در اﻳـﻦ‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪن ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖ ﻫﺎي ﻛﻠﻴﻨﻴﻜﻲ و دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺷﻮاﻫﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻫـﺎ و ﻋﻤﻠﮕﺮﻫـﺎ‪،‬‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ )ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺎدة ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﻛﻨﻨﺪه و ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري( ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﺮاﺣﻞ رﻳﺨﺘﮕﻲ و ﺳﻤﺎن ﻛﺮدن دﻧﺒﺎل ﺷـﺪه‪،‬‬
‫وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﭘﺮاﻫﻤﻴﺖ ﻛﻠﻴﻨﻴﻜﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﻄﺒﺎق و ﮔﻴﺮ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪82/2/8 :‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش ﻣﻘﺎﻟﻪ‪81/11/26 :‬‬
‫واژهﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي‪ ،Post & Core ،Duralay:‬زﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺎدة ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻴﻂ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه‪ ،‬ﺛﺒﺎت اﺑﻌﺎدي‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ،‬ﺳﺎل‪1383‬؛ ﺟﻠﺪ)‪ :22(4‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ 690‬اﻟﻲ ‪703‬‬

‫ﻗﺮارﮔﻴــﺮي )‪ (sitting‬ﻧﺎﻣﻨﺎﺳــﺐ‪ ،‬اﻧﻄﺒــﺎق ﻧﺎﻛــﺎﻓﻲ‪ ،‬ﮔﻴــﺮ‬
‫ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ و ‪ ...‬ﺑﺮوز ﻧﻤﺎﻳﺪ)‪.(3‬‬
‫‪(Self‬‬ ‫)‪cure‬‬ ‫آﻛﺮﻳﻞ دوراﻟﻲ ﻳﻚ آﻛﺮﻳﻞ ﺧﻮدﺳﺨﺖ ﺷـﻮﻧﺪه‬
‫از ﻣــﺸﺘﻘﺎت اﺳــﻴﺪﻣﺘﺎﻛﺮﻳﻠﻴﻚ اﺳــﺖ ﻛــﻪ ﺟﻬــﺖ ﺳــﺎﺧﺖ‬
‫اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﭘﺴﺖ و ﻛﻮر‪ ،‬اﻳﻨﺪﻛـﺴﻬﺎي ﺛﺒـﺖ رواﺑـﻂ‬
‫ﻓﻜﻲ و اﻳﻨﺪﻛﺴﻬﺎي ﻟﺤﻴﻢﻛﺎري ﻛﺎرﺑﺮد دارد‪ .‬ﺗﻮان آﻏﺸﺘﮕﻲ‬
‫اﻳﻦ آﻛﺮﻳـﻞ اﺟـﺎزة ﺑﺎزﺳـﺎزي ﺟﺰﺋﻴـﺎت ﻛﻮﭼـﻚ را ﻓـﺮاﻫﻢ‬
‫ﻣﻲﺳﺎزد و واﻛﻨﺶ ﺳﺨﺖ ﺷﺪن آن ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ دﻫﺎن ﺳﺎزﮔﺎر‬
‫اﺳﺖ)‪ .(1‬ﻣﻴﺰان اﻧﻘﺒﺎض ﭘﻠﻴﻤﺮﻳﺰاﺳﻴﻮن آﻛﺮﻳﻠﻬـﺎي ﺑـﺎ ﭘﺎﻳـﺔ‬
‫ﻣﺘﺎﻛﺮﻳﻼت ﭘﺲ از ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻮﻧﻮﻣﺮ ﺑﺎ ﭘﻮدر ﭘﻠﻴﻤﺮﻳﺰه ﺑـﻪ ‪%7‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻛﻪ دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﺎن در ﻫﻨﮕﺎم ﻛـﺎر ﺑـﺎ ﻫـﺮ‬
‫ﻧﻮع آﻛﺮﻳﻠﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ‪ Duralay‬ﻣﻮاﺟـﻪ ﻫـﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴـﺮات‬
‫اﺑﻌــﺎدي اﺳــﺖ ﻛــﻪ ﺑﻌــﺪ از ﺳــﺨﺖ ﺷــﺪن در ﻣــﻮاد رخ‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ)‪ .(1‬ﺛﺒﺎت اﺑﻌﺎدي اﻟﮕﻮﻫـﺎي آﻛﺮﻳﻠﻴـﻚ ﺗﺤـﺖ ﺗـﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﻣﺤﻴﻄـﻲ ﻛـﻪ در آن ﻧﮕﻬـﺪاري ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ و ﻣـﺪت زﻣــﺎن‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ دﺳﺘﺨﻮش ﺗﻐﻴﻴﺮات ﮔﺮدد)‪ .(2‬اﻳﻦ ﻋـﺪم‬
‫ﺛﺒﺎت اﺑﻌﺎدي دﻗﺖ ﻛﺎر را ﻛﺎﺳﺘﻪ و در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ در ﺗﻤـﺎﻣﻲ‬
‫ﻧﻘــﺎط ﻳــﻚ اﻟﮕــﻮ ﻳﻜــﺴﺎن اﻧﺠــﺎم ﻧــﺸﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻋــﺚ اﻋﻮﺟــﺎج‬
‫)‪ (distortion‬ﻣــﻲﮔــﺮدد‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠــﻪ اﻳــﻦ اﻋﻮﺟــﺎج در ﻣــﻮرد‬
‫اﻟﮕـﻮﻫﺎي ﭘﺴـﺖ و ﻛﻮر )‪ (post & core‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻـﻮرت‬
 ‫‪ /692‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ زﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺎدة ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ و ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺮ اﺑﻌﺎد اﻟﮕﻮي آﻛﺮﻳﻠﻲ دوراﻟﻲ )ﻣﻬﺸﻴﺪ‪ ،‬ورﺟﺎوﻧﺪ ﻧﺎﺻﺮي‪ ،‬ﺷﻌﺎﻋﻲ(‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪاي ﻛﻪ ﺟـﺎي آن در ﻣﻘــﺎﻻت ﺧﺎﻟﻲ اﺳــﺖ ﺗﺄﺛﻴـــﺮ‬
‫ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮ آﻛﺮﻳﻠﻬﺎي اﻟﮕـﻮ و اﻳﻨـﺪﻛﺲ‬
‫اﺳـــﺖ‪ .‬ﺑـــﺎ ﺗﻮﺟـــﻪ ﺑـــﻪ اﻫﻤﻴـــﺖ ﻛﻨﺘـــﺮل ﻋﻔﻮﻧـــﺖ و‬
‫آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﺘﻘﺎﻃﻊ ﺳﻌﻲ ﺑﺮ آن اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي ﻛﻠﻴـﻪ ﻣـﻮاد‬
‫دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷــﻜﻲ ﻛــﻪ در ﻣﻌــﺮض ﺧــﻮن و ﺑــﺰاق ﻫــﺴﺘﻨﺪ‪،‬‬
‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﻫﺎي ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑـﺪون داﺷـﺘﻦ‬
‫ﻋﻮارض ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺮ روي ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ و ﻛـﺎرﺑﺮدي‬
‫آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﻳﺎ اﺳﺘﺮﻳﻠﻴﺰاﺳﻴﻮن ﮔﺮدﻧﺪ)‪.(7‬‬
‫ﻃﺒــﻖ ﮔــﺰارش ‪ ADA‬در ﺳــﺎل ‪ 1985‬ﺟﻬــﺖ ﺿــﺪﻋﻔﻮﻧﻲ‬
‫ﻛـــﺮدن اﻟﮕﻮﻫـــﺎي رزﻳﻨـــﻲ آﻛﺮﻳﻠـــﻲ ﺳـــﺎﺧﺘﻪ ﺷـــﺪه‬
‫‪ (custom‬ﻣــﻮاد ﺷــﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣــﺆﺛﺮ‬ ‫)‪acrilic resin pattern‬‬
‫ﻣــﻲﺑﺎﺷــﻨﺪ)‪ Gregory .(7‬و ﻫﻤﻜــﺎران در ﺳــﺎل ‪ 1995‬ﺑــﺮ‬
‫اﺳﺎس ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﻛﻪ روي اﺛﺮ ﮔﻠﻮﺗﺮآﻟﺪﺋﻴـﺪ ﺑـﺮ ﺗﻌـﺪادي از‬
‫آﻛﺮﻳﻠﻬﺎي دﻧﭽﺮ اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ‪ ،‬اﻋـﻼم ﻛﺮدﻧـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺎ اﻧﺠـﺎم‬
‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ اﺑﻌﺎدي رخ ﻣـﻲ دﻫـﺪ وﻟـﻲ اﻳـﻦ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﮔﺮﭼﻪ ﻣﻌﻨﻲ دار اﺳﺖ‪ ،‬از اﻫﻤﻴﺖ ﻛﻠﻴﻨﻴﻜﻲ ﺑﺮﺧﻮردار‬
‫ﻧﻴﺴﺖ)‪ Chau .(8‬و ﻫﻤﻜـﺎران در ﺳـﺎل ‪ 1995‬ﺑـﺎ ﺗﺤﻘﻴﻘـﻲ‬
‫ﻧــﺸﺎن دادﻧــﺪ ﻛــﻪ ﻫﻴﭙﻮﻛﻠﺮﻳــﺖ ﺳــﺪﻳﻢ ‪ 0/525‬در زﻣــﺎن‬
‫‪ 10‬دﻗﻴﻘﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺳﻄﺢ رزﻳﻦ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻬﺎي ﻧﻔـﻮذي ﺗـﺎ‬
‫ﻋﻤﻖ ‪ 3mm‬را ﻫﻢ ﻣﻲﻛﺸﺪ)‪.(9‬‬
‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻧﺒﻮدن اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻠﻤﻲ ﻛـﺎﻓﻲ و ﻳـﺎ‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻘــﺎﺗﻲ ﻣــﺴﺘﺪل‪ ،‬ﮔﺮوﻫــﻲ از ﭘﺮﺳــﻨﻞ دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷــﻜﻲ‬
‫اﻟﮕﻮﻫﺎي ﭘﺴﺖ و ﻛﻮر را در ﻣﺤﻴﻂ آب و ﻋـﺪهاي ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬
‫ﺧﺸﻚ ﻧﮕﺎﻫﺪاري ﻧﻤﻮده و ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻦ‬
‫آﻧﻜﻪ اﻳﻦ اﻟﮕﻮﻫـﺎ در دﻫـﺎن ﺗﻬﻴـﻪ ﺷـﺪهاﻧـﺪ‪ ،‬ﺑـﺪون اﻧﺠـﺎم‬
‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﺿﺪ ﻋﻔﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﻻﺑﺮاﺗﻮار ارﺳﺎل ﻣﻲدارﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤـﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ)‪1‬و‪ .(4‬ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﺳـﺎس ‪(1996) Anusavice‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ اﻧﻘﺒﺎض ﺧﻄﻲ اﻳـﻦ آﻛﺮﻳﻠﻬـﺎ ‪ %2‬اﺳـﺖ‬
‫وﻟﻲ ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﭘﻮدر ﺑﻪ ﻣﺎﻳﻊ ﺳﻪ ﺑـﻪ ﻳـﻚ‬
‫‪3‬‬
‫‪ (P/L‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻼً اﻧﻘﺒﺎض ﺧﻄﻲ ﻛﻤﺘـﺮ از ‪%1‬‬ ‫‪ratio‬‬ ‫=‬ ‫)‬
‫‪1‬‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎ ﺑﺮاي ﺑﻌﻀﻲ رزﻳﻨﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫وﻟﻲ ﮔﺰارﺷﺎت ﻛﻤﻲ درﺑﺎرة ﺛﺒـﺎت اﺑﻌـﺎدي رزﻳـﻦ دوراﻟـﻲ‬
‫وﺟﻮد دارد)‪1‬و‪.(4‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ Koumijian ،1990‬و ﻫﻤﻜﺎران ﻃﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘـﻲ ﺑـﺮ‬
‫روي ﻳﻚ ﻣﺪل آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ از ﻳﻚ دﻧـﺪان ﺗـﺮاش ﺧـﻮرده‬
‫ﻣﻘﺪار اﻧﻘﺒﺎض ﻧﺎﺷﻲ از ﭘﻠﻴﻤﺮﻳﺰاﺳﻴﻮن دوراﻟﻲ را ﺑﻼﻓﺎﺻـﻠﻪ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﭘﻠﻴﻤﺮﻳﺰاﺳـﻴﻮن ‪ ،39µ‬ﻳـﻚ ﻫﻔﺘـﻪ ﺑﻌـﺪ در ﻣﺤـﻴﻂ‬
‫ﺧﺸﻚ ‪ 43µ‬و ﻳﻚ ﻫﻔﺘـﻪ ﺑﻌـﺪ در ﻣﺤـﻴﻂ ﻣﺮﻃـﻮب ‪24µ‬‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آوردﻧﺪ)‪.(5‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ Mojen ،1990‬و ﻫﻤﻜـﺎران ﺗﻐﻴﻴـﺮات اﺑﻌـﺎدي دو‬
‫رزﻳﻦ اﻳﻨﺪﻛﺲ را ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺣﺠﻤﻲ آﻧﻬﺎ‬
‫را ﺗﻮﺳﻂ دﻳﻼﺗﻮﻣﺘﺮ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﻴﺰان اﻧﻘﺒـﺎض ‪%6/5‬‬
‫را در ‪ 3‬ﺳﺎﻋﺖ اول ﺑﻌﺪ از ﺳﺨﺖ ﺷﺪن ﺟﻬﺖ دوراﻟﻲ اراﺋﻪ‬
‫دادﻧﺪ‪ .‬ﻇﺮف ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ اﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺑﻪ ‪ %7/9‬رﺳﻴﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺎﻧﺪ)‪.(1‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ ،1378‬ﻣﻬﺸﻴﺪ و وﺣﻴﺪي ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﺬﺷـﺖ زﻣـﺎن را‬
‫ﺑﺮ روي اﻟﮕﻮﻫﺎي آﻛﺮﻳﻠﻲ در ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺸﻚ روي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي‬
‫اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺷﻜﻞ ﺑـﻪ اﺑﻌـﺎد ‪ 3‬ﻣﻴﻠـﻲ ﻣﺘـﺮ × ‪ 10‬ﻣﻴﻠـﻲ ﻣﺘـﺮ‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﺬﺷـﺖ زﻣـﺎن‬
‫ﺳﺒﺐ ﻛﺎﻫﺶ اﺑﻌﺎد ﻃﻮل‪ ،‬ﻗﻄﺮ اﺑﺘﺪا و ﻗﻄﺮ اﻧﺘﻬﺎ در اﻟﮕـﻮي‬
‫آﻛﺮﻳﻞ دوراﻟﻲ ﻣﻲ ﺷـﻮد و ﻣﻘـﺪار اﻳـﻦ اﻧﻘﺒـﺎض ﺑـﺎ ﺣﺠـﻢ‬
‫آﻛﺮﻳﻞ ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دارد)‪.(6‬‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ،‬ﺳﺎل ‪ ،1383‬ﺟﻠﺪ)‪693/22(4‬‬
‫ﺑﺎ ‪ 3‬درﺟﻪ ﺗﺒﺎﻋﺪ در ﻫﺮ دﻳﻮاره ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﻴﻢ و ﻛﺎﻧﺎل دﻧـﺪان‬
‫ﺑﺎ ﭘﻴﺰوي ‪ 5‬ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ‪ 1/5‬ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬اﺑﻌـﺎد‬
‫ﭘﺴﺖ ﻋﺒﺎرت ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد از‪:‬‬
‫) ‪(5‬‬
‫ﻃﻮل ﭘﺴﺖ = ‪11/5‬ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ‪ ،‬ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜـﺎﻟﻲ ﭘـﺴﺖ = ‪1/5‬‬
‫ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ‬
‫ﻗﻄﺮ ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ = ‪ 2/7‬ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ‬
‫از ﻃﺮﻓﻲ ﺑﺎ ﻓﺮض اﻳﻦ ﻛﻪ ﺟﻬـﺖ ﺗـﺎج اﻳـﻦ دﻧـﺪان ﺗـﺮاش‬
‫ﺟﻬﺖ ﻳﻚ ﻛﺮاون ‪ PFM‬ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺧﻂ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺗﺮاش‬
‫ﻋﺮﺿــﻲ ﻣﻌــﺎدل ‪1/5‬داﺷــﺘﻪ ﺑﺎﺷــﺪ و از ﻟﺒــﺔ اﻧــﺴﻴﺰال ‪2‬‬
‫ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬
‫ﻃﻮل ﻛﻮر )‪ 8 = (Core‬ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ‬
‫ﻋﺮض ﻛﻮر )‪ 4/5 = (Core‬ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ‬
‫ﭘــﺲ از ﺳــﺎﺧﺖ ﻗﺎﻟــﺐ‪ 36 ،‬ﻧﻤﻮﻧــﻪ ﻳﻜــﺴﺎن از آﻛﺮﻳــﻞ‬
‫‪ (Duralay,‬ﺑـﻪ روش‬ ‫)‪Reliance Dental Worth III USA‬‬
‫‪ simulation‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ 36 .‬اﻟﮕﻮي آﻛﺮﻳﻠﻲ اﺑﺘـﺪا ﺑـﻪ ﺳـﻪ‬
‫ﮔﺮوه دوازده ﺗﺎﻳﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪه و ﻫﺮ دوازده ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﻳﻜﻲ‬
‫از ﺳﻪ ﮔﺮوه ﮔﻠﻮﺗﺮآﻟﺪﺋﻴﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭙﻮﻛﻠﺮﻳﺖ ﺳﺪﻳﻢ و ﺷﺎﻫﺪ ﻗـﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻫﺮ ﮔﺮوه دوازده ﺗﺎﻳﻲ ﺑﻪ دو ﮔـﺮوه ‪ 6‬ﺗـﺎﻳﻲ‬
‫در ﻣﺤﻴﻂ ﻫـﺎي ﺧـﺸﻚ و ﻣﺮﻃـﻮب ﺗﻘـﺴﻴﻢ ﺷـﺪﻧﺪ و در‬
‫ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﻲ ‪ 9 ،6 ،3 ،1 ،0‬و ‪ 24‬ﺳـﺎﻋﺖ‪ ،‬ﻃـﻮل ﭘـﺴﺖ‪،‬‬
‫ﻗﻄﺮ ﻛﻮروﻧـﺎﻟﻲ ﭘـﺴﺖ و ﻗﻄـﺮ اﭘﻴﻜـﺎﻟﻲ ﭘـﺴﺖ ﺑـﻪ ﻛﻤـﻚ‬
‫ﻛﻮﻟﻴﺲ دﻳﺠﻴﺘﺎل در ﺣﺪ ‪ 0/01‬ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘـﺮ اﻧـﺪازه ﮔﻴـﺮي‬
‫ﺷــﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑــﺮاي ﺳــﺎﺧﺖ ﻧﻤﻮﻧــﻪ ﻫــﺎ ﺑــﻪ روش ‪،simulation‬‬
‫آﻛﺮﻳﻞﮔﺬاري ﺑﻪ روش )‪ (bead & brush‬در ﻫﺮ دو ﻧﻴﻤﺔ ﺑﺎز‬
‫اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭘﻮدر و ﻣﻮﻧﻮﻣﺮ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺣﺠﻤـﻲ ‪ 1‬ﺑـﻪ ‪ 1‬و‬
‫در ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺴﺎوي ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ )ﺷـﻜﻞ ‪.(2‬‬
‫اﻳﻦ ﭘﺮﺳﻨﻞ اﻃﻼﻋـﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺤﻴـﻂ ﻧﮕﻬﺪاري اﻟﮕﻮﻫﺎ و‬
‫زﻣﺎن رﻳﺨﺘﮕﻲ آﻧﻬﺎ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮات اﺑﻌـﺎدي آﻛﺮﻳـﻞ ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪ‬
‫زﻣﺎن)‪ ،(1،10‬ﻣﻮاد ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﻛﻨﻨﺪه)‪ (7‬و ﻣﺤﻴﻂ ﻧﮕﻬـﺪاري‬
‫در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻘـﺎﻻت ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﻣـﺎ ﺗـﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن اﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﺑﺮ اﻟﮕـﻮي آﻛﺮﻳﻠـﻲ دوراﻟـﻲ ﺗـﺎﻛﻨﻮن‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳــﻦ ﺗﺤﻘﻴ ـﻖ ﺑــﺎ ﻫــﺪف ﺑﺮرﺳــﻲ ﺗــﺄﺛﻴﺮ ﻣــﺎدة ﺿــﺪﻋﻔﻮﻧﻲ‬
‫و ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺤﻴﻂ آب و ﻣﺤﻴﻂ ﺧـﺸﻚ‬
‫ﺑﺮ ﺛﺒﺎت اﺑﻌﺎدي اﻟﮕﻮﻫـﺎي ﭘـﺴﺖ و ﻛـﻮر ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه از‬
‫آﻛﺮﻳﻞ دوراﻟﻲ در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺘﻮاﻟﻲ در ﺑﺨﺶ ﺗﺨﺼﺼﻲ‬
‫ﭘﺮوﺗﺰ داﻧﺸﻜﺪه دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻮاد و روﺷﻬﺎ‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ روش ﻧﻴﻤﻪ ﺗﺠﺮﺑﻲ و ﺑـﻪ ﺻـﻮرت آزﻣﺎﻳـﺸﮕﺎﻫﻲ‬
‫اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ و ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻫـﺎ ﺑـﻪ ﻃﺮﻳـﻖ ﺳﻴـﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ‬
‫ﺳﺎده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺟﻤﻊآوري دادهﻫـﺎ از ﺗﻜﻨﻴـﻚ ﻣـﺸﺎﻫﺪه و‬
‫ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻓﺮم اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪ‪ .‬اﺑﺘـﺪا در ﻳـﻚ ﻗﻄﻌـﻪ‬
‫ﻣﻜﻌﺐ از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد ﻛـﻪ از وﺳـﻂ ﺑﺮﻳـﺪه ﺷـﺪه ﺑـﻮد‪ .‬دو‬
‫ﺳﻮراخ در ﻫﺮ ﻃﺮف ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﺪ ﺗـﺎ اﻳـﻦ دو ﻗﻄﻌـﻪ ﻣﺠـﺪداً‬
‫ﺗﻮﺳــﻂ ﭘــﻴﭻ ﺑــﻪ ﻫــﻢ وﺻــﻞ ﺷــﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳــﭙﺲ ﺑــﻪ روش‬
‫‪ (spark‬ﻓﻀﺎﻳﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﭘﺴﺖ و ﻛـﻮر ﻳـﻚ دﻧـﺪان‬ ‫)‪erosion‬‬
‫ﻛﺎﻧﻴﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ذﻳﻞ اﻳﺠﺎد ﮔﺮدﻳﺪ)‪) : (11‬ﺷـﻜﻞ‬
‫‪.(1‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ در ﻳﻚ دﻧﺪان ﻛﺎﻧﻴﻦ ﺗﻴﭙﻴﻚ ﺑﺎ ﻓﺮض اﻳﻨﻜﻪ ‪5‬‬
‫ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ ﮔﻮﺗﺎﭘﺮﻛﺎ اﻧﺘﻬﺎي ﻛﺎﻧﺎل ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬ﻓﻀﺎي ﭘـﺴﺖ‬
 ‫‪ /694‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ زﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺎدة ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ و ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺮ اﺑﻌﺎد اﻟﮕﻮي آﻛﺮﻳﻠﻲ دوراﻟﻲ )ﻣﻬﺸﻴﺪ‪ ،‬ورﺟﺎوﻧﺪ ﻧﺎﺻﺮي‪ ،‬ﺷﻌﺎﻋﻲ(‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﻗﺒﻞ از آﻛﺮﻳﻞ ﮔﺬاري ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﭼﺴﺒﻴﺪن آﻛﺮﻳﻞ‬

‫ﻫــﺮ ﻧﻤﻮﻧــﻪ از ﻗﺎﻟــﺐ ﺧــﺎرج ﺷــﺪ و ﺗﻮﺳــﻂ ﻳــﻚ ﻛــﻮﻟﻴﺲ‬ ‫ﺑﻪ دﻳﻮاره ﻣﺆﻟﻔﻪ‪ ،‬دو ﻧﻴﻤﻪ ﻣﻮﻟﺪ از ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ ﺑـﺎز ﮔﺮدﻳـﺪه و‬
‫دﻳﺠﻴﺘﺎﻟﻲ )ﻛﺎرﺧﺎﻧـﺔ ‪ Minova‬ژاﭘـﻦ( ﺑـﺎ دﻗـﺖ ‪ 10µ‬ﻗﻄـﺮ‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ﻟﻮﺑﺮﻳﻜﻨـﺖ )‪ (Lubricant‬ﻣﺨـﺼﻮص دوراﻟـﻲ ﭼـﺮب‬
‫اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ‪ ،‬ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ و ارﺗﻔﺎع ﭘﺴﺖ در ﻓﻮاﺻـﻞ زﻣـﺎﻧﻲ )‪،24‬‬ ‫ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ 3 ،6 ،9‬و ‪ (1‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ راﻫﻨﻤﺎي‬
‫)‪ (1‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﺷـﺪه و ﻣﺮاﺣـﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ در ﻣـﻮرد آﻧﻬـﺎ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ از ﮔﻠﻮﺗﺎرآﻟﺪﺋﻴﺪ )ﻻﺑﺮاﺗﻮار ﺑﻬﺴﺎ(‬
‫و ﻫﻴﭙﻮﻛﻠﺮﻳــﺖ ﺳــﺪﻳﻢ ﺑــﺎ رﻗــﺖ ‪) 0/525‬ﺷــﺮﻛﺖ ﺷــﻴﻤﻦ‬
‫‪ (Witex‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻂ ‪ A′B′‬و ﺧﻂ ‪ c′‬روي ﺣـﺪ ﻛﻮروﻧـﺎﻟﻲ ﻛـﻮر ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬
‫ﻣﺮﺟﻊ اﻧﺪازهﮔﻴﺮﻳﻬﺎي ﺑﻌﺪي ﻋﻼﻣﺖﮔﺬاري ﺷﺪ )ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪.(3‬‬
‫'‪OC‬‬ ‫اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻫﺎ در اﻣﺘﺪاد ﺧﻄـﻮط '‪ A'B‬در اﻣﺘـﺪاد و‬
‫ﺷــﻜﻞ ‪ -1‬ﻧﻤ ـﺎي ﻗﺎﻟــﺐ ﺗﻬﻴــﻪ ﺷــﺪه ﺟﻬــﺖ ﺳــﺎﺧﺖ اﻟﮕــﻮي‬
‫ﺑﺮ روي ﭘﺴﺖ اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳـﺪ‪ .‬ﺧـﻂ '‪ A'B‬در اﻣﺘـﺪاد ﻣﺤـﻞ‬ ‫‪post & core‬‬

‫اﺗــﺼﺎل دو ﻗﻄﻌــﻪ ﻣﻮﻟــﺪ ﺑــﻪ ﻳﻜــﺪﻳﮕﺮ و ﺧــﻂ '‪ OC‬در‬

‫اﻣﺘﺪاد ﺧﻄﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﻤـﻮد ﺑـﺮ '‪ A'B‬ﺑـﺮ روي ﻣﻮﻟـﺪ‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ و ﺑﺎ ﺧﻄﻮط ﺗﻴﺮه ﺑﺮ روي ﻛﻮر ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫)ﺷﻜﻞ ‪(3‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ – 1‬ﻣـﻮاد و وﺳـﺎﻳﻞ ﻻزم ﺟﻬـﺖ ﺗﻬﻴـﺔ اﻟﮕـﻮي آﻛﺮﻳﻠـﻲ‬

‫‪Duralay‬‬

‫ﺳﭙﺲ دو ﻗﻄﻌﻪ روي ﻫﻢ ﺳـﻮار و ﭘﻴﭽﻬـﺎ ﺑـﺴﺘﻪ ﺷـﺪﻧﺪ و‬

‫ﺣﺪ ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ ﻛﻮر ﺗﻮﺳـﻂ ﻳـﻚ ﺻـﻔﺤﺔ ﻣـﺴﻄﺢ ﺑـﺎ زاوﻳـﺔ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ – 3‬ﻧﻤﺎي اﻟﮕﻮي اﻛﺮﻳﻠﻲ‬
‫‪ 90°‬ﺻــﺎف ﮔﺮدﻳـــﺪ و ﭘــﺲ از ﮔﺬﺷـــﺖ ‪ 10‬دﻗﻴﻘـــﻪ از‬
‫ﺷﺮوع آﻛﺮﻳﻞﮔﺬاري ﻛﻪ ﻣﻌـﺎدل ﺳﺨـﺖ ﺷﺪن ﻣــﺎدة اوﻟﻴﻪ‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ،‬ﺳﺎل ‪ ،1383‬ﺟﻠﺪ)‪695/22(4‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -4‬ﻣﺮاﺣﻞ اﻧﺠﺎم ﻛﺎر‬

‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨﻲ ﻫﺮ ﮔﺮوه ﺑﺎ زﻣـﺎن ﻣﻌﻨـﻲ دار ﻧﻴـﺴﺖ‪ .‬ﺗـﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﺑﻴﻨــﺎﺑﻴﻨﻲ ﻣﺤﻴﻄﻬــﺎي ﻧﮕﻬــﺪاري زﻣــﺎن ﻣﻌﻨــﻲدار اﺳــﺖ‪.‬‬
‫)‪ (P<0/05‬ﺗــﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨــﺎﺑﻴﻨﻲ زﻣــﺎن‪ ،‬ﮔــﺮوه و ﻣﺤﻴﻄﻬــﺎي‬
‫‪contrast‬‬ ‫ﻧﮕﻬــﺪاري ﻣﻌﻨــﻲدار ﻧﻴــﺴﺖ‪ .‬ﺑــﻪ ﻛﻤــﻚ آزﻣــﻮن‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻃﻮل ﭘﺴﺖ در ﺗﻤﺎم ﻣﻘﺎﻃﻊ زﻣﺎﻧﻲ ﺑـﺎ ﺳـﺎﻋﺖ ‪24‬‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻃﻮل ﭘﺴﺖ در ﻣﻘﺎﻳﺴﺔ زﻣﺎن ‪ 1،3،6‬و ‪ 9‬ﺑﺎ‬
‫‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲداري ﭘﻴـﺪا ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻃــﻮل ﭘﺴﺖ‬
‫ﺟــﺪول ‪ – 1‬ﺟــﺪول درون ﮔﺮوﻫــﻲ ﻃــﻮل ﭘــﺴﺖ )‪ ،(PL‬ﻗﻄــﺮ‬
‫ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ )‪ (CD‬و ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ )‪ (AD‬ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ زﻣﺎن‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ‬
‫ﭘﺲ از اﻧﺪازهﮔﻴﺮي اﺑﻌﺎد ‪ 36‬ﻧﻤﻮﻧﺔ ﻣﻮردﻧﻈﺮ‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻـﻞ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻃﻮل ﭘﺴﺖ‪ ،‬ﻗﻄﺮ ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ و ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ‬
‫ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ آﻧﺎﻟﻴﺰ آﻣـﺎري در اﺑﺘـﺪاي‬
‫ﻫﺮ ﺑﺨـﺶ ﺗـﺴﺖ آﻣـﺎري )‪(Mauchly’s test of Sphericity‬‬
‫‪ANOVA‬‬ ‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺴﺖ ﻳﻚ آﻧـﺎﻟﻴﺰ ﻣﺮﻛـﺐ از ﻧـﻮع‬
‫ﺑــﻪ ﺷــﻜﻞ ﺑــﻴﻦ ﮔــﺮوه ‪ -‬ﺑــﻴﻦ ﮔــﺮوه – درون ﮔــﺮوه‬
‫)‪ (between-between-within‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻒ( ﻃﻮل ﭘﺴﺖ‬
‫آﻧﺎﻟﻴﺰﻫــﺎي درون ﮔﺮوﻫــﻲ‪ :‬ﻣﺸﺨــﺼﺎت ﻣﺘﻐﻴﺮﻫــﺎي ﻣــﻮرد‬

‫زﻣﺎن‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ‪ ،‬ﮔـﺮوه ﺑﻨـﺪﻳﻬﺎ و ﺣﺠـﻢ ﻧﻤﻮﻧـﻪ در ﺟـﺪاول ‪ 1‬و ‪2‬‬

‫‪1‬‬ ‫ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬

‫‪PL1‬‬ ‫‪CD1‬‬ ‫‪AD1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪PL3‬‬ ‫‪CD3‬‬ ‫‪AD3‬‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺗـﺴﺖ )‪ (sphericity‬ﻣﻌﻨـﻲ دار ﺑـﻮد )‪ (P<0/005‬در‬
‫‪3‬‬ ‫‪PL6‬‬ ‫‪CD6‬‬ ‫‪AD6‬‬ ‫ﻧﺘﻴﺠــﻪ از آزﻣــﻮن دﻳﮕــﺮ )‪ (Greenhouse-Geisser‬ﺟﻬــﺖ‬
‫‪4‬‬ ‫‪PL9‬‬ ‫‪CD9‬‬ ‫‪AD9‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮات درون ﮔﺮوﻫﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﺑﻖ آزﻣﻮن‪،‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪PL24‬‬ ‫‪CD24‬‬ ‫‪AD24‬‬
‫زﻣﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺮ روي ﻃﻮل ﭘﺴﺖ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪ /696‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ زﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺎدة ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ و ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺮ اﺑﻌﺎد اﻟﮕﻮي آﻛﺮﻳﻠﻲ دوراﻟﻲ )ﻣﻬﺸﻴﺪ‪ ،‬ورﺟﺎوﻧﺪ ﻧﺎﺻﺮي‪ ،‬ﺷﻌﺎﻋﻲ(‬

‫ﺟــﺪول ‪ – 2‬ﺟــﺪول ﺑــﻴﻦ ﮔﺮوﻫــﻲ ﻣــﻮاد ﺿــﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﻛﻨﻨــﺪه و‬

‫ﮔﻠﻮﺗﺎرآﻟﺪﺋﻴﺪ و ﮔﺮوه ﻛﻨﺘـﺮل اﺧـﺘﻼف ﻣﻌﻨـﻲ داري وﺟـﻮد‬
‫ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري و ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي اﺧﺘﺼﺎص داده ﺷﺪه‬
‫ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻴﻦ ﻫﻴﭙﻮﻛﻠﺮﻳﺖ ﺳﺪﻳﻢ و ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻴﺰ اﺧـﺘﻼف‬
‫ﻣﻌﻨﻲداري وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫‪Value Label‬‬ ‫‪Number‬‬

‫‪Group 1‬‬ ‫‪Gluteraldehyde‬‬ ‫‪12‬‬

‫ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧــﻪ ﻛــﻪ در ﻧﻤﻮدارﻫــﺎي ‪ 1‬و ‪ 2‬دﻳــﺪه ﻣــﻲ ﺷــﻮد‪،‬‬ ‫‪Group 2‬‬ ‫‪Hypochlorite Na‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪Group 3‬‬ ‫‪Control‬‬ ‫‪12‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﮔﻠﻮﺗﺎرآﻟﺪﺋﻴﺪ ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ اﻏﻠـﺐ دﭼـﺎر‬ ‫‪Maintainer 1‬‬ ‫‪Water‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪Medium 2‬‬ ‫‪Dry‬‬ ‫‪18‬‬
‫اﻧﻘﺒﺎض و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻫﻴﭙﻮﻛﻠﺮﻳﺖ ﺳﺪﻳﻢ ﺑـﻮده اﻧـﺪ‬
‫ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨﻲ ﮔﺮوه و زﻣﺎن ﺑﻴﻦ زﻣﺎن ‪ 1‬ﺑﺎ ‪ 6 ،24‬ﺑﺎ‬
‫دﭼﺎر اﻧﺒﺴﺎط ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ 24‬و ‪ 9‬ﺑﺎ ‪ 24‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻌﻨـﻲداري ﻧـﺪارد‪ ،‬وﻟـﻲ در ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ‬
‫در ﻣــﻮرد ﻃــﻮل ﭘــﺴﺖ در ﭘﺎﻳــﺎن ‪ 24‬ﺳــﺎﻋﺖ‪ ،‬ﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦ و‬
‫زﻣـﺎن ‪ 3‬ﺳـﺎﻋﺖ ﺑـﺎ ‪ 24‬ﺳـﺎﻋﺖ ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻣﻌﻨـﻲداري دﻳــﺪه‬
‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر اﻧﻘﺒﺎض ﻧﺎﺷﻲ از ﮔﻠﻮﺗﺎرآﻟﺪﺋﻴﺪ ‪ 46‬ﻣﻴﻜﺮون و‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد‪ (P <0/05) .‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨـﺎﺑﻴﻨﻲ زﻣـﺎن و ﻣﺤﻴﻄﻬـﺎي‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻧﺒﺴﺎط ﻧﺎﺷﻲ از ﻫﻴﭙﻮﻛﻠﺮﻳﺖ ﺳﺪﻳﻢ ‪ 37‬ﻣﻴﻜـﺮون‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري ﻓﻘﻂ در ﻣﻘﺎﻃﻊ ‪ 3‬ﺑـﺎ ‪ 24‬ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻣﻌﻨـﻲ داري در‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻃﻮل ﭘﺴﺖ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻃﻮل ﭘﺴﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨﻲ‬
‫زﻣﺎن ﺑﺎ ﻣﻮاد ﺿـﺪﻋﻔﻮﻧﻲ و ﻣﺤﻴﻄﻬـﺎي ﻧﮕﻬـﺪاري در ﻫـﻴﭻ‬
‫زﻣﺎﻧﻲ در ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﺑـﺎ زﻣـﺎن ‪ 24‬ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻣﻌﻨـﻲ داري ﭘﻴـﺪا‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪Estimated‬‬ ‫آﻧﺎﻟﻴﺰﻫﺎي ﺑﻴﻦ ﮔﺮوﻫﻲ‪ :‬در ﺟـﺪول ‪ 3‬ﻣﻘـﺎدﻳﺮ‬
‫‪ marginal mean‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﻧﺪ‪.١‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻮاد ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲ داري روي ﻃﻮل ﭘﺴﺖ‬
‫ﻧﻤﻮدار ‪ -1‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻃـﻮل ﭘـﺴﺖ در ﻣﺤـﻴﻂ ﻧﮕﻬـﺪاري آب ﺑـﻪ‬
‫ﺗﻔﻜﻴﻚ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد‪ (P <0/05) .‬اﻣﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺤﻴﻄﻬـﺎي ﻧﮕﻬـﺪاري‬
‫ﻳﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨﻲ ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﻧﮕﻬـﺪاري و ﻣـﻮاد ﺿـﺪﻋﻔﻮﻧﻲ‬
‫ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در آزﻣﻮن )‪ Post Hoc (Tukey HSD‬ﺟﻬﺖ‬
‫ﮔﺮوﻫﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻴﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﻠﻮﺗﺎرآﻟﺪﺋﻴﺪ و ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻫﻴﭙﻮﻛﻠﺮﻳﺖ ﺳﺪﻳﻢ‬
‫روي ﻃﻮل ﭘﺴﺖ اﺧـﺘﻼف ﻣﻌﻨـﻲ داري وﺟـﻮد دارد‪ .‬ﻣﻴـﺎن‬

‫‪1‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺜـﺎل ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﻘـﺎدﻳﺮ )‪ (pl1 – pl0 : pl0‬ﻛـﻪ در آن ‪pl1‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ‪ -2‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻃﻮل ﭘﺴﺖ در ﻣﺤﻴﻂ ﻧﮕﻬﺪاري ﺧﺸﻚ ﺑـﻪ‬ ‫ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﻃﻮل ﭘﺴﺖ در ﺳﺎﻋﺖ اول و ‪ pl0‬ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﻃﻮل‬
‫ﺗﻔﻜﻴﻚ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫ﭘﺴﺖ ﭘﺲ از ﺧﺎرج ﺳﺎزي از ﻗﺎﻟﺐ‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ،‬ﺳﺎل ‪ ،1383‬ﺟﻠﺪ)‪697/22(4‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -3‬ﺟﺪول ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﻣﻘﺎدﻳﺮ )‪ (Estimated Marginal Mean‬ﻃﻮل ﭘﺴﺖ‬

‫ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨﻲ زﻣﺎن و ﻣﺤﻴﻂ ﻧﮕﻬﺪاري ﺑـﺮ ﻗﻄـﺮ ﻛﻮروﻧـﺎﻟﻲ اﺛـﺮ‬
‫ﻣﻌﻨــﻲدار ﻧــﺪارد و ﺑــﺎﻻﺧﺮه ﺗــﺎﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨــﺎﺑﻴﻨﻲ زﻣــﺎن‪ ،‬ﻣــﺎدة‬
‫ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ و ﻣﺤﻴﻂ ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ ﭘـﺴﺖ اﺛـﺮ‬
‫ﻣﻌﻨﻲدار دارد‪(P<0/005) .‬‬
‫ﺑﻪ ﻛﻤﻚ آزﻣﻮن ‪ contrast‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻗﻄﺮ ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ در ﺗﻤـﺎم‬
‫ﻣﻘﺎﻃﻊ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 24‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﻗﻄﺮ ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ‬
‫ﭘﺴﺖ در ﻣﻘﺎﻳﺴﺔ زﻣﺎﻧﻬﺎي ‪ 1،3،6‬و ‪ 9‬ﺑـﺎ زﻣـﺎن ‪ 24‬دﭼـﺎر‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺷﻮد )در ﺗﻤﺎم ﻣـﻮارد ‪ .(P<0/005‬ﻗﻄـﺮ‬
‫ﻛﻮروﻧــﺎﻟﻲ ﭘــﺴﺖ ﺗﺤــﺖ ﺗــﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨــﺎﺑﻴﻨﻲ زﻣــﺎن و ﻣــﺎده‬
‫ب( ﻗﻄﺮ ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ‬
‫آﻧﺎﻟﻴﺰﻫﺎي درون ﮔﺮوﻫـﻲ‪ :‬ﻣﺸﺨـﺼﺎت ‪،repeated measure‬‬
‫ﮔﺮوﻫﺒﻨﺪي و ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧـﻪ در ﺟـﺪاول ‪ 1‬و ‪ 2‬اراﺋـﻪ ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﺗـﺴﺖ )‪ (sphericity‬ﻣﻌﻨـﻲ دار ﺑـﻮده اﺳـﺖ‪.‬‬
‫‪Greenhouse-Geisser‬‬ ‫)‪ (P<0/05‬در ﻧﺘﻴﺠـــﻪ از آزﻣـــﻮن‬
‫ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮات درون ﮔﺮوﻫﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪ‪ .‬ﻣﻄـﺎﺑﻖ‬
‫آزﻣﻮن‪ ،‬زﻣﺎن ﺑـﺮ ﻗﻄـﺮ ﻛﻮروﻧـﺎﻟﻲ ﭘـﺴﺖ اﺛـﺮ ﻣﻌﻨـﻲ داري‬
‫دارد‪ (P<0/005).‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨﻲ زﻣﺎن و ﻣﺎدة ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﺑﺮ‬
‫ﻗﻄﺮ ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ اﺛﺮ ﻣﻌﻨﻲدار دارد‪ (P<0/005) .‬ﺗﺎﺛﻴﺮ‬
 ‫‪ /698‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ زﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺎدة ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ و ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺮ اﺑﻌﺎد اﻟﮕﻮي آﻛﺮﻳﻠﻲ دوراﻟﻲ )ﻣﻬﺸﻴﺪ‪ ،‬ورﺟﺎوﻧﺪ ﻧﺎﺻﺮي‪ ،‬ﺷﻌﺎﻋﻲ(‬

‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﻧﻴﺰ در ﺗﻤﺎم زﻣﺎﻧﻬﺎ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ زﻣﺎن ‪ 24‬دﭼﺎر‬

‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲدار ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬ﺗﺤـﺖ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨـﺎﺑﻴﻨﻲ زﻣـﺎن و‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﻧﮕﻬﺪاري در ﻫﻴﭽﻴﻚ از زﻣﺎﻧﻬﺎ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ زﻣـﺎن‬
‫‪ 24‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻧﻤـﻲ ﺧـﻮرد‪ .‬ﻗﻄـﺮ ﻛﻮروﻧـﺎﻟﻲ‬
‫ﭘﺴﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨﻲ زﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ و ﻣﺤﻴﻂ‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري در ﺗﻤﺎم زﻣﺎﻧﻬﺎ ‪ -‬ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي ﺳـﺎﻋﺖ ﺳـﻮم ‪ -‬در‬
‫ﻣﻘﺎﻳــﺴﻪ ﺑــﺎ زﻣــﺎن ‪ 24‬دﭼــﺎر ﺗﻐﻴﻴــﺮ ﻣﻌﻨــﻲدار ﻣــﻲﺷــﻮد‪.‬‬
‫)‪(P<0/005‬‬
‫‪estimated‬‬ ‫آﻧﺎﻟﻴﺰﻫﺎي ﺑﻴﻦ ﮔﺮوﻫﻲ‪ :‬در ﺟـﺪول ‪ 4‬ﻣﻘـﺎدﻳﺮ‬
‫ﻧﻤﻮدار ‪ – 3‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻗﻄﺮ ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ در ﻣﺤـﻴﻂ ﻧﮕﻬـﺪاري‬
‫آب ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫‪ marginal mean‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﻧﺸﺎن داده ﺷـﺪه اﻧـﺪ‪ .‬ﺑـﺎ‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺎده ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﻗﻄﺮ ﻛﻮروﻧـﺎﻟﻲ دﺳـﺘﺨﻮش ﺗﻐﻴﻴـﺮات‬
‫ﻣﻌﻨﻲ دار ﻣﻲ ﺷـﻮد‪ (P<0/005) .‬اﻣـﺎ ﺗﺤـﺖ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﻣﺤـﻴﻂ‬
‫ﻧﮕﻬـــﺪاري و ﺗـــﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨـــﺎﺑﻴﻨﻲ ﻣﺤـــﻴﻂ ﻧﮕﻬـــﺪاري و‬
‫ﻣــﺎده ﺿــﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﻗﻄــﺮ ﻛﻮروﻧــﺎﻟﻲ دﭼــﺎر ﺗﻐﻴﻴــﺮ ﻣﻌﻨــﻲدار‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫در آزﻣﻮن )‪ Post Hoc (Tukey HSD‬ﺟﻬﺖ ﮔﺮوﻫﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻴﻦ اﺛﺮ‬
‫ﮔﻠﻮﺗﺎرآﻟﺪﺋﻴــﺪ و ﻫﻴﭙﻮﻛﻠﺮﻳــﺖ ﺳــﺪﻳﻢ ﺑــﺮ ﻗﻄــﺮ ﻛﻮروﻧــﺎﻟﻲ‬
‫ﻧﻤﻮدار ‪ - 4‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻗﻄﺮ ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ در ﻣﺤـﻴﻂ ﻧﮕﻬـﺪاري‬ ‫ﭘﺴﺖ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑـﻪ ﭼـﺸﻢ ﻣـﻲ ﺧـﻮرد‪(P<0/005) .‬‬
‫ﺧﺸﻚ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻫﻤﭽﻨــﻴﻦ ﺑــﻴﻦ ﮔﻠﻮﺗﺎرآﻟﺪﺋﻴــﺪ و ﮔــﺮوه ﻛﻨﺘــﺮل ﺗﻔــﺎوت‬
‫ج( ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ‬ ‫ﻣﻌﻨﻲ دار اﺳﺖ‪ (P<0/005) .‬اﻣﺎ ﺑﻴﻦ ﻫﻴﭙﻮﻛﻠﺮﻳﺖ ﺳـﺪﻳﻢ و‬
‫‪،repeated‬‬ ‫‪measure‬‬ ‫آﻧﺎﻟﻴﺰﻫﺎي درون ﮔﺮوﻫـﻲ‪ :‬ﻣﺸﺨـﺼﺎت‬ ‫ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲدار دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺮوﻫﺒﻨﺪي و ﺣﺠـﻢ ﻧﻤﻮﻧـﻪ در ﺟـﺪاول ‪1‬و ‪ 2‬اراﺋـﻪ ﺷـﺪه‬ ‫روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻗﻄﺮ ﻛﺮوﻧﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ در ﻣﺤﻴﻂ ﻧﮕﻬـﺪاري آب‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺴﺖ )‪ (sphericity‬ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮد‪(P<0/005) .‬‬ ‫و ﺧﺸﻚ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ در ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ‪3‬‬
‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ از آزﻣـﻮن ‪ Greenhouse-Geisser‬ﺟﻬـﺖ ﺑﺮرﺳـﻲ‬ ‫و ‪ 4‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻮرد ﻗﻄﺮ ﻛﺮوﻧﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ در ﭘﺎﻳـﺎن ‪24‬‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮات درونﮔﺮوﻫﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﺑﻖ آزﻣﻮن زﻣـﺎن‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻧﻘﺒﺎض ﻧﺎﺷﻲ از ﮔﻠﻮﺗﺎرآﻟﺪﺋﻴﺪ ‪ 30‬ﻣﻴﻜﺮون‬
‫ﺑﺮ ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ اﺛﺮ ﻣﻌﻨﻲ دار ﻧـﺪارد‪ .‬ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨـﺎﺑﻴﻨﻲ‬ ‫و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻧﺒﺴﺎط ﻧﺎﺷﻲ از ﻫﻴﭙﻮﻛﻠﺮﻳﺖ ﺳﺪﻳﻢ ‪ 61‬ﻣﻴﻜﺮون‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ،‬ﺳﺎل ‪ ،1383‬ﺟﻠﺪ)‪699/22(4‬‬

‫ﺑﺎﻻﺧـﺮه ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨــﻲ زﻣـﺎن‪ ،‬ﻣﺤــﻴﻂ ﻧﮕــﻬﺪاري و‬ ‫زﻣﺎن و ﻣﺎده ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﺑﺮ ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ اﺛﺮ ﻣﻌﻨـﻲدار‬
‫ﻣـﺎده ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﺑﺮ ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ اﺛـﺮ ﻣﻌﻨـﻲدار دارد‪.‬‬ ‫دارد‪ .(P<0/005) .‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨﻲ زﻣﺎن و ﻣﺤﻴﻂ ﻧﮕﻬﺪاري‬
‫)‪(P<0/005‬‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ اﺛـﺮ ﻣﻌﻨـﻲدار دارد‪ (P<0/05) .‬و‬

‫ﺟﺪول ‪ -4‬ﺟﺪول ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ Estimated Marginal Mean‬ﻗﻄﺮ ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ‬

‫ﺗﻨﻬﺎ زﻣﺎن ‪ 9‬ﺑﺎ زﻣﺎن ‪ 24‬ﺗﻔـﺎوت ﻣﻌﻨـﻲ دار ﻧـﺪارد و ﺳـﺎﻳﺮ‬
‫زﻣﺎﻧﻬــﺎ ﺑــﺎ زﻣــﺎن ‪ 24‬ﺗﻔــﺎوت ﻣﻌﻨــﻲدار ﻧــﺸﺎن ﻣــﻲدﻫﻨــﺪ‪.‬‬
‫)‪ (P<0/05‬ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨﻲ زﻣﺎن و ﻣﺤـﻴﻂ ﻧﮕﻬـﺪاري‬
‫ﺗﻨﻬﺎ زﻣﺎن ‪ 1‬ﺑﺎ ‪ 24‬ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲدار دارد‪ (P<0/05).‬و ﺳﺎﻳﺮ‬
‫زﻣﺎﻧﻬﺎ ﺑﺎ زﻣﺎن ‪ 24‬ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲ دﻫﻨﺪ و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺗﺤﺖ‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨﻲ زﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ﺿـﺪﻋﻔﻮﻧﻲ و ﻣﺤـﻴﻂ ﻧﮕﻬـﺪاري‬
‫ﺑﻪ ﻛﻤﻚ آزﻣﻮن ‪ contrast‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜـﺎﻟﻲ ﭘـﺴﺖ در‬
‫ﺗﻤﺎم ﻣﻘﺎﻃﻊ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 24‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪه اﻧـﺪ‪ .‬ﻣﻄـﺎﺑﻖ‬
‫آزﻣﻮن ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ زﻣﺎﻧﻬـﺎي ‪1‬و‪3‬و‪ 9‬ﺑـﺎ‬
‫زﻣﺎن ‪ 24‬ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲ داري دﻳﺪه ﻧﻤﻲ ﺷـﻮد‪ .‬اﻣـﺎ ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ‬
‫زﻣﺎن ‪ 6‬ﺑـﺎ ‪ 24‬ﺣـﺎﻛﻲ از ﺑـﺮوز ﺗﻐﻴﻴـﺮات ﻣﻌﻨـﻲدار اﺳـﺖ‪.‬‬
‫)‪ (P<0/05‬ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨﻲ زﻣـﺎن و ﻣـﺎده ﺿـﺪﻋﻔﻮﻧﻲ‬
 ‫‪ /700‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ زﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺎدة ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ و ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺮ اﺑﻌﺎد اﻟﮕﻮي آﻛﺮﻳﻠﻲ دوراﻟﻲ )ﻣﻬﺸﻴﺪ‪ ،‬ورﺟﺎوﻧﺪ ﻧﺎﺻﺮي‪ ،‬ﺷﻌﺎﻋﻲ(‬

‫ﺗﻐﻴﻴـــﺮات ﻣﻌﻨـــﻲ دار دﻳـــﺪه ﻧﻤـــﻲ ﺷـــﻮد‪ .‬در آزﻣـــﻮن‬
‫‪ (Post‬ﺟﻬــﺖ ﮔﺮوﻫﻬــﺎ ﺑــﻴﻦ اﺛــﺮ‬ ‫)‪Hoc Tukey HSD‬‬
‫ﮔﻠﻮﺗﺎرآﻟﺪﺋﻴﺪ و ﻫﻴﭙﻮﻛﻠﺮﻳﺖ ﺳﺪﻳﻢ ﺑﺮ ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜـﺎﻟﻲ ﺗﻔـﺎوت‬
‫ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲ ﺧـﻮرد‪ (P<0/005) .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺑـﻴﻦ‬
‫ﮔﻠﻮﺗﺎرآﻟﺪﺋﻴـــﺪ و ﮔـــﺮوه ﻛﻨﺘـــﺮل )‪ (P<0/005‬اﻣـــﺎ ﺑـــﻴﻦ‬
‫ﻫﻴﭙﻮﻛﻠﺮﻳﺖ ﺳﺪﻳﻢ و ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻔـﺎوت ﻣﻌﻨـﻲدار دﻳـﺪه‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﻣﻘﺎﻃﻊ زﻣﺎﻧﻲ ‪1‬و‪3‬و‪6‬و‪ 9‬ﺑﺎ زﻣﺎن ‪ 24‬ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨـﻲدار‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪estimated‬‬ ‫آﻧﺎﻟﻴﺰﻫﺎي ﺑﻴﻦ ﮔﺮوﻫـﻲ‪ :‬در ﺟـﺪول ‪ 5‬ﻣﻘـﺎدﻳﺮ‬
‫‪ marginal mean‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﻧﺸﺎن داده ﺷـﺪه اﻧـﺪ‪ .‬ﺑـﺎ‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺎده ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ دﭼـﺎر ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻣﻌﻨـﻲ دار‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد‪ (P<0/005).‬اﻣﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺤـﻴﻂ ﻧﮕﻬـﺪاري ﺑـﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ و ﻳﺎ ﺑﺎ ﺗﺄﺛـﻴِِــﺮ ﺑﻴﻨﺎﺑﻴــﻨﻲ آن ﺑﺎ ﻣﺎدة ﺿﺪﻋﻔﻮﻧــﻲ‬

‫ﺟﺪول ‪ -5‬ﺟﺪول ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ Estimated Marginal Mean‬ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ‬

‫و ‪ 6‬ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﻲ اﺳﺖ‪ .‬در ﭘﺎﻳﺎن ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ در ﻣﻮرد ﻗﻄـﺮ‬ ‫روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻣﺤـﻴﻂ ﻧﮕﻬـﺪاري و‬
‫اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻧﻘﺒﺎض ﻧﺎﺷـﻲ از ﮔﻠﻮﺗﺎرآﻟﺪﺋﻴـﺪ ‪56‬‬ ‫ﻣﺎده ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ در ﻣﻘﺎﻃﻊ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ‪5‬‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ،‬ﺳﺎل ‪ ،1383‬ﺟﻠﺪ)‪701/22(4‬‬

‫ﭘﻮدر و ﻣﺎﻳﻊ ﻧﺸﺎن ﻣـﻲ دﻫﻨـﺪ و ﺑﻌـﺪ از ‪ 9‬ﺳـﺎﻋﺖ ﺣﺎﻟـﺖ‬ ‫ﻣﻴﻜﺮون و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻧﺒﺴﺎط ﻧﺎﺷﻲ از ﻫﻴﭙﻮﻛﻠﺮﻳﺖ ﺳﺪﻳﻢ ‪17‬‬
‫ﭘﺎﻳﺪاري ﻧﺴﺒﻲ را از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﻨﺪ)‪.(10‬‬ ‫ﻣﻴﻜﺮون ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ Mojen‬و ﻫﻤﻜــﺎران )‪ (1990‬در ﺗﺤﻘﻴﻘــﺎت ﺧــﻮد ﺑــﻪ اﻳــﻦ‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ ﺗﻐﻴﻴﺮات در ‪ 3‬ﺳﺎﻋﺖ اول‬
‫رخ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﭘﺲ از ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ اﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺑـﻪ‬
‫‪ %7/9‬ﻣﻲ رﺳﺪ)‪ .(1‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﻮدارﻫـﺎي ‪ 1-6‬در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬
‫ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ اﻟﮕـﻮي ﻣﻨﻈﻤـﻲ را در ﺗﻐﻴﻴـﺮات اﺑﻌـﺎدي‬
‫ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﻃﺒﻖ اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻧﻤـﻲﺗـﻮان ﺳـﺎﻋﺖ‬
‫ﺧﺎﺻﻲ را ﻛﻪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ رخ دادن ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ ﺗﻐﻴﻴـﺮات و ﻳـﺎ‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﻄﻌﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﻨﻮان ﻛﺮد‪ .‬ﻫـﺮ ﭼﻨـﺪ‬ ‫ﻧﻤﻮدار ‪ – 5‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ ﭘـﺴﺖ در ﻣﺤـﻴﻂ ﻧﮕﻬـﺪاري‬
‫ﻛــﻪ در ﺗﺤﻘﻴــﻖ اﻧﺠــﺎم ﺷــﺪه ﺗﻮﺳــﻂ ﻣﻬــﺸﻴﺪ و وﺣﻴــﺪي‬ ‫ﺧﺸﻚ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻴﻨﻤﻮدار‬

‫)‪ ،(1379‬ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﺘﻐﻴـﺮ ﻣـﺴﺘﻘﻞ )زﻣـﺎن( روﻧـﺪ ﺗﻐﻴﻴـﺮات‬

‫اﻟﮕــﻮي آﻛﺮﻳﻠــﻲ دوراﻟــﻲ‪ ،‬ﺑــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟــﺔ ﺧﻄــﻲ‬
‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻋﻨﻮان ﺷﺪه اﺳﺖ)‪ ،(6‬اﻣـﺎ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑـﺮاي ﻧﺰدﻳـﻚ ﺷـﺪن ﺑـﻪ واﻗﻌﻴـﺖ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي ﻣـﻮﺛﺮ ﺑـﺮ ﻳـﻚ ﭘﺪﻳـﺪه ﻛﻠﻴﻨﻴﻜـﻲ ﻳـﺎ‬
‫ﻻﺑﺮاﺗﻮاري را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن و ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ در ﻧﻈﺮ داﺷـﺖ ﺗـﺎ‬
‫ﺑﺘﻮان ﺑﻪ ﻗﻀﺎوت واﻗـﻊ ﺑﻴﻨﺎﻧـﻪ ﺗـﺮي دﺳـﺖ ﻳﺎﻓـﺖ و ﻳـﻚ‬
‫ﻧﻤﻮدار ‪ -6‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ در ﻣﺤﻴﻂ ﻧﮕﻬـﺪاري آب‬
‫‪Koumijian‬‬ ‫ﻗﻄﻌﻴﺖ ﻛﻠﻴﻨﻴﻜﻲ را اراﺋﻪ ﻧﻤـﻮد)‪ .(12‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1990‬ﻃـﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎﺗﻲ ﻣـﺪﻋﻲ ﺷـﺪ ﻛـﻪ ﻣﺤـﻴﻂ‬
‫ﺧﺸﻚ اﻧﻘﺒﺎض ﺑﻴﺸﺘﺮي در رزﻳﻦ اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﺪ)‪ .(5‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫ﺑﺤﺚ‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻔﺎوت ﻣﻴﺎن ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري را ﻧﻔـﻲ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻧﺸﺎن داد ﺗﻨﻬﺎ ﻗﻄـﺮ ﻛﺮوﻧـﺎﻟﻲ ﭘـﺴﺖ در‬
‫ﺗﻨﻬــﺎ از روي ﻧﻤﻮدارﻫــﺎي ‪ 2‬و ‪ 4‬و ‪ 6‬اﻳــﻦ ﻃــﻮر ﺑــﻪ ﻧﻈــﺮ‬ ‫ﻃﻮل زﻣﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲ دار ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﻃﻮل ﭘـﺴﺖ‬
‫ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺷﻜﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮات در ﻣﺤﻴﻂ ﺧـﺸﻚ در ﻫـﺮ ﺳـﻪ‬ ‫و ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ دﭼﺎر ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲ دار ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺷﺒﻴﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑـﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳـﺖ‬ ‫‪ Pagniano‬در ﺳﺎل ‪ 1982‬اﻋـﻼم ﻛـﺮد‪ ،‬رزﻳﻨﻬـﺎي آﻛﺮﻳﻠـﻲ‬
‫ﻛــﻪ ﺷــﺎﻳﺪ روﻧــﺪ ﺗﻐﻴﻴــﺮات در ﻣﺤــﻴﻂ ﺧــﺸﻚ ﻗﺎﺑــﻞ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺧﻄﻲ را در ﺳﺎﻋﺖ اول ﺑﻌﺪ از اﺧـﺘﻼط‬
 ‫‪ /702‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ زﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺎدة ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ و ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺮ اﺑﻌﺎد اﻟﮕﻮي آﻛﺮﻳﻠﻲ دوراﻟﻲ )ﻣﻬﺸﻴﺪ‪ ،‬ورﺟﺎوﻧﺪ ﻧﺎﺻﺮي‪ ،‬ﺷﻌﺎﻋﻲ(‬
‫وﺣﻴﺪي ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻣﻘﺪار اﻧﻘﺒﺎض ﺑﺎ ﺣﺠﻢ آﻛﺮﻳﻞ ارﺗﺒـﺎط‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دارد)‪ .(6‬ﻋﺪم ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻳﻚ ارﺗﺒﺎط ﻣـﺴﺘﻘﻴﻢ در اﻳـﻦ‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺣﺎﺻﻞ در ﻃـﻮل ﭘـﺴﺖ‪ ،‬ﻗﻄـﺮ‬
‫ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ و ﻗﻄﺮ اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ ﺗﺤﺖ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﺳـﻪ ﻣﺘﻐﻴـﺮ ﮔﺬﺷـﺖ‬
‫زﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺤـﻴﻂ ﻧﮕﻬـﺪاري و ﻣـﻮاد ﺿـﺪﻋﻔﻮﻧﻲ و ﻏﻴـﺮ ﻗﺎﺑـﻞ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺑﻮدن اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ ﺑـﺮوز‬
‫اﻋﻮﺟﺎج در اﻟﮕﻮي آﻛﺮﻳﻠـﻲ و ﺷـﻜﻞ ﻫﻨﺪﺳـﻲ اﻳـﻦ اﻟﮕـﻮ و‬
‫ﺷﻴﻮه اﺧﺘﻼط ﭘﻮدر و ﻣﺎﻳﻊ آﻛﺮﻳﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛـﻪ ﺳـﻌﻲ ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ واﻗﻌﻲ ﻛﻠﻴﻨﻴﻜﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﻮد درﺣﺎﻟﻴﻜﻪ در‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ‪ (1990) Mojen‬ﻳﺎ ﻣﻬـﺸﻴﺪ و وﺣﻴـﺪي ﻧﻤﻮﻧـﻪﻫـﺎ‬
‫ﻫﻨﺪﺳﻲ و اﺳﺘﻮاﻧﺔ ﻛﺎﻣﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ و از ﻣﺨﻠﻮط ﻫﻤﮕﻦ ﻗﺎﺑـﻞ‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ در ﻣﻮﻟﺪ )‪ (mold‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ)‪.(6‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨــﻴﻦ ﻧﻴــﺎز ﺑــﻪ ﻧﺰدﻳــﻚ ﻧﻤــﻮدن ﺷــﺮاﻳﻂ ﺗﺤﻘﻴــﻖ ﺑــﻪ‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات‬
‫‪ -1‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺗﻌـﺪد ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي ﻣـﺴﺘﻘﻞ‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻃـﺮح ﺗﺤﻘﻴـﻖ‬
‫ﻛﻪ ﻳـﻚ ﻣـﺪل )‪ (between-between-within‬اﺳـﺖ‪ ،‬ﺗﻌـﺪاد‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ و ﺗﻌﺪاد ﻋﻤﻠﮕﺮﻫﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮان در ﻣﻮرد ﺗﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري و ﻣﻮاد ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ و روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻃﻲ‬
‫زﻣﺎن ﺗﻮان ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ را اﻓﺰاﻳﺶ داده و ﺑﻪ ﻗﻄﻌﻴـﺖ ﻛﻠﻴﻨﻴﻜـﻲ‬
‫ﺑﻬﺘﺮي دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪد ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي ﻣـﺆﺛﺮ ﺑـﺮ ﮔﻴـﺮ و اﻧﻄﺒـﺎق‬
‫ﻛﻠﻴﻨﻴﻜﻲ ﭘﺴﺖ ﺑﺮ روي دﻧﺪان ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪن ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺘﻬﺎي ﻛﻠﻴﻨﻴﻜﻲ و دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺷﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‬
‫)ﮔﺬﺷــﺖ زﻣــﺎن‪ ،‬ﻣــﺎده ﺿــﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﻛﻨﻨــﺪه و ﻣﺤﻴﻄﻬــﺎي‬
‫ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي ﻗﻄﻌـﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻻزم اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮردي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﻄـﻊ‬
‫ﺑﺮ ﺛﺒﺎت اﺑﻌﺎدي آﻛﺮﻳﻞ دوراﻟـﻲ اﺛـﺮ ﻣﻌﻨـﻲ دار دارد‪ ،‬ﻣـﺎدة‬
‫ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻜﺘﺔ ﺟﺎﻟﺐ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺮوز اﻧﻘﺒـﺎض در‬
‫اﺛــﺮ ﮔﻠﻮﺗﺎرآﻟﺪﺋﻴــﺪ و اﻧﺒــﺴﺎط در اﺛــﺮ ﻫﻴﭙﻮﻛﻠﺮﻳــﺖ ﺳــﺪﻳﻢ‬
‫ﻣــﻲﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬ﺗﻮﺟﻴــﻪ اﻳــﻦ ﻳﺎﻓﺘــﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨــﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌــﺎت دﻗﻴــﻖ‬
‫ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛـﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت آﻣـﺎري ﻧـﺸﺎن داد‬
‫ﻗﻄﺮ ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ و اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ ﺗﺤﺖ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﻨـﺎﺑﻴﻨﻲ ﺳـﻪ‬
‫ﻋﺎﻣﻞ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺎده ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ و ﻣﺤﻴﻂ ﻧﮕﻬﺪاري ﺑـﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲ دار ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ (P<0/005).‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ‬
‫اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘـﺬﻳﺮ ﺑـﻮدن ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﺿـﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﺑـﺮاي ﭘـﺴﺘﻬﺎ و‬
‫واﻗﻌﻴﺘﻬﺎي ﻛﻠﻴﻨﻴﻜﻲ‪ ،‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻟﮕﻮﻫﺎي آﻛﺮﻳﻠﻲ ﻣﺮاﺣﻞ‬
‫رﻳﺨﺘﮕﻲ و ﺳﻤﺎن ﻛـﺮدن ﺑـﺮ روي ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻫـﺎي دﻧـﺪاﻧﻲ را‬
‫‪ (Clinical‬اﻳــﻦ‬ ‫)‪relevance‬‬ ‫ﻧﮕﺬراﻧﻨــﺪ ارزش ﻛﻠﻴﻨﻴﻜــﻲ‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ ﻗﺎﺑﻞ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد)‪.(12‬‬
‫ﺑﺮوز ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧـﺎﻫﻤﮕﻦ در ﻃـﻮل‪ ،‬ﻗﻄـﺮ ﻛﻮروﻧـﺎﻟﻲ و ﻗﻄـﺮ‬
‫اﭘﻴﻜﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺎﺷﻲ از دﺧﺎﻟﺖ ﺷﻜﻞ ﻫﻨﺪﺳـﻲ در‬
‫ﭘﺪﻳﺪة ﺛﺒـﺎت اﺑﻌـﺎدي ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺷـﺎﻳﺪ ﺑﺘـﻮان ﺑـﺮوز ﺣـﺪاﻛﺜﺮ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات در ﻣﻘﻄﻊ ﻛﻮروﻧﺎﻟﻲ ﭘﺴﺖ را اﻳـﻦ ﭼﻨـﻴﻦ ﺗﻮﺿـﻴﺢ‬
‫داد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺤﻞ ﺗﻼﻗـﻲ دو ﺗـﻮدة ﺣﺠـﻴﻢ آﻛﺮﻳﻠـﻲ‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ در اﻳﻦ دو ﺗﻮده ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺑـﺮوز‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲ دار در اﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺠﺮ ﺷـﻮد‪ .‬در ﺳـﺎل ‪1992‬‬
‫‪ Dixon‬ﻧﺸﺎن داد ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ دوراﻟﻲ ﻣﻴﺰان اﻧﻘﺒﺎض‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ)‪ .(13‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ در ﺳـﺎل ‪ 1378‬ﻣﻬـﺸﻴﺪ و‬
703/22(4)‫ ﺟﻠﺪ‬،1383 ‫ ﺳﺎل‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‬

.‫اﻧﻄﺒﺎق و ﮔﻴﺮ ﭘﺴﺖ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‬ ‫ﻧﮕﻬﺪاري ﺑﺮ اﺑﻌﺎد ﭘﺴﺖ( ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﺮاﺣﻞ رﻳﺨﺘﮕﻲ و ﺳﻤﺎن‬
‫ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﭘﺮاﻫﻤﻴـﺖ ﻛﻠﻴﻨﻴﻜـﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬،‫ﻛﺮدن دﻧﺒﺎل ﺷﺪه‬

References:------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1. Mojen P, Oberholzer JP, Meyer JM, Belser C: Polymerization shrinkage of index and pattern acrylic resins. J
Prosthet Dent 1990;64:684-8
2. GoldFogel H. Harvey WL, Winter D: Dimentional change of acrylic resin tray materials. J Prosthet Dent
1985;54:284-6
3. Shillingburg Jr: Fundamentals of fixed prosthodontics. 3rd Ed. Chicago. Quintessence Int. 1997;Chap21:374
4. Anusavice KJ: Phillips’ science of dental materials. 10th Ed. W. B Saunders Co Philadelphia 1996;Chap10:230-
254
5. Koumijian JH, Holmes JB: Marginal accuracy of provisional restorative materials. J Prosthet Dent 1990;63:639-42
‫ ﻣﺠﻠﻪ دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ‬.Duralay ‫ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ زﻣﺎن ﺑﺮ روي اﺑﻌﺎد اﻟﮕﻮي آﻛﺮﻳﻠﻲ‬.‫ م‬- ‫ وﺣﻴﺪي‬،‫ م‬- ‫ ﻣﻬﺸﻴﺪ‬.6
50-56 :18‫؛‬1379:‫ﺑﻬﺸﺘﻲ‬
7. Council on dental therapeutics. Guidelines for infection control in the dental office and the commercial dental
laboratory. J Am Dent Assoc 1985;110:969-72
8. Gregory L, Alkibiades J, Stavros A: The effect of Glutaraldehyde and microwave disinfection on some properties
of acrylic denture resin. Int J Prosthodontics 1995;8:150-4
9. Chau VB, Saunders TR, Pimsler M, Elfring DR: In-depth disinfection of acrylic resins. J Prosthet Dent 1995;74:
309-13
10. Pagniano RP, Scheid RC, Clowson RL, Dageioeido RO, Zardiachas LD: Linear dimensional change of acrylic
resin used in the fabrication of custom tray. J Prosthet Dent 1982;47: 279-83
11. Woelfel JB. Dental anatomy: it’s relevance to dentistry. 4th Ed. Philadelphia. Lea & Febiger 1990;Chap5:66
12. Goldstein GR: What is evidence –Based Dentistry? DCNA 2002;26:1-9
13. Dixon DL, Breeding LC, Lindquist TJ: Linear dimensional variability and tensile strength of three solder index
materials. J Prosthet Dent 1992;67:726-36