ΒΙΩΜΑΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ

∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ

Ζωή Γαβριηλίδου
Αν. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ∆ΠΘ
Τι είναι η δηµιουργική γραφή;

Σύγχρονη εκπαιδευτική µέθοδος που

προσεγγίζει µε βιωµατικό τρόπο το
λόγο και τις δυνατότητες του
συνδυάζοντας παιχνίδι και µάθηση
Γενικός Στόχος

Εξοικείωση του παιδιού µε το λόγο

και τις δυνατότητές του και η
ανακάλυψη του προσωπικού τρόπου
γραφής

Στο εξωτερικό (π.χ. Γαλλία)
χρησιµοποιήθηκε ως ‘όπλο’ απέναντι
στον αναλφαβητισµό
Επιµέρους στόχοι

Καλλιέργεια προσωπικής σχέσης µε

τις λέξεις

Ευαισθητοποίηση απέναντι στο
λεκτικό υλικό και η συµφιλίωσή του
µε τη γραφή που συνήθως φοβίζει

Ανάπτυξη φαντασίας

Ερεθίσµατα για οµαδικό παιχνίδι,
θέατρο, συγγραφή οµαδικού βιβλίου
Επιµέρους στόχοι

Αλλαγή της στάσης του µαθητή

απέναντι στα γραπτά του
Ερέθισµα για κατανόηση

Προσπαθήστε να γράψετε ένα

κείµενο µε τίτλο: «Το ταγκό της
επιστροφής»

∆ιάρκεια 10 λεπτά
Με αφορµή την προηγούµενη άσκηση

Αν δυσκολεύεστε, γράψτε στο χαρτί

ή εκφράστε λεκτικά τα
συναισθήµατά σας απέναντι στη
λευκή σελίδα.

(Τι είναι αυτό που σας δυσκολεύει;
Μέσω της ενσυναίσθησης
µεταφέρετε τα συναισθήµατά σας
στους µαθητές σας)
 Άσκηση

Βγάλτε τώρα από την τσάντα σας
όποιο αντικείµενο θέλετε και αρχικά
γραψτε ό,τι ιδέα ή συναίσθηµα σας
έρχεται στο µυαλό σχετικά µε το
αντικείµενο. Γράψτε στη συνέχεια ένα
µικρό κείµενο 4-5 σειρών.

∆ιάρκεια 7 λεπτά

Συγκρίνετε την προηγούµενη µε αυτή

την περίσταση.
ΠΩΣ ΓΡΑΦΟΥΜΕ

1. Κατευθείαν στο καθαρό=> άριστη

γνώση της τέχνης του γραψίµατος,
έλεγχος την ίδια στιγµή, δύσκολο να
αλλάξεις πορεία στη συνέχεια

2. Ελεύθερη γραφή (οι λέξεις
κατευθύνουν τη σκέψη, οδηγός η
φαντασία

3. Μέση οδός
∆ΥΟ ΕΙ∆Η ΣΚΕΨΗΣ

Προσανατολισµός στην εικόνα (βλ.

σκίτσο)

Προσανατολισµός στο κείµενο (βλ.
εικόνες-λέξεις)
ΠΩΣ ΓΡΑΦΟΥΜΕ

ΞΕΚΙΝΩ

Αρχική ∆ηµιουργική φάση

ιδέα

Κριτική φάση

ΕΠΙΣΤΡΕΦΩ
ΤΕΧΝΙΚΕΣ

1.Συνδέσεις εννοιών και λέξεων

(brainstorming)…
2. Με αφορµή µια εικόνα…
3. Με αφορµή ένα κείµενο…
4. Με αφορµή ένα τραγούδι
Α. ΣΧΕ∆ΙΑΖΩ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΥΣ ΛΕΞΕΩΝ
(Συνδέσεις εννοιών)
Αναζήτηση ιδεών πάνω σε ένα θέµα
1. Ας σκεφτούµε

ένα απόγευµα
στην ακρογιαλιά
 Τεχνική

Βλέπω µια πραγµατική ακρογιαλιά

ΣΤΟΠ: Ο εγκέφαλος τρέχει γρήγορα και δεν
προλαβαίνω να σηµειώσω

Βλέπω την εικόνα σε αργή κίνηση

Σηµειώνω λέξεις και ξεκινώ από αριστερά
προς δεξιά σαν να σκανάρω την εικόνα.

Πού βρίσκοµαι σε σχέση µε την ακρογιαλιά;

Ποια αίσθηση κυριαρχεί ως τώρα;

Εµπλουτίζω µε όλες τις αισθήσεις

Σηµειώνω λέξεις.
 1.1 ΚΑΤΑΙΓΙΣΜΟΣ Ι∆ΕΩΝ
(Brainstorming)

Ο καταιγισµός ιδεών (brainstorming) ως τεχνική

διδασκαλίας εφαρµόστηκε από τον Alex F.
Osborn. Πρόκειται για µια συµµετοχική
διαδικασία κατά τη διάρκεια της οποίας οι
µαθητές ανακαλούν συνειρµικά προϋπάρχουσες
αντιλήψεις και προβαίνουν σε ελεύθερη και
αυθόρµητη έκφραση ιδεών για ένα θέµα
(ζήτηµα ή κεντρική έννοια) διερευνώντας µε
αυτόν τον τρόπο τις ποικίλες διαστάσεις και τις
πολλαπλές πτυχές του

∆εν απαιτεί ειδικές γνώσεις

Συµµετοχή-έκφραση δίχως αξιολόγηση

Η αρχή στην οποία στηρίζεται ο
καταιγισµός ιδεών είναι ότι οι
προϋπάρχουσες ιδέες για ένα θέµα έχουν
καθοριστική σηµασία στη δηµιουργία των
νέων ιδεών γι αυτό το θέµα

ο µαθητής δεν µπορεί να θεωρείται
tabula rasa όταν εισάγεται στο
περιεχόµενο νέων θεµάτων

Ο καταιγισµός ιδεών εφαρµόζεται συνήθως στην
αρχή της προσέγγισης ενός γνωστικού
αντικειµένου µε στόχο να διαπιστωθεί το
επίπεδο των µαθητών, να διερευνηθούν οι
συνιστώσες του ή να γίνει διασαφήνιση ενός ή
περισσοτέρων εννοιών ή ενός ορισµού. Μπορεί
επίσης να εφαρµοστεί στην αρχή µιας
διδακτικής ενότητας, στο πλαίσιο µιας
δραστηριότητας διερεύνησης ή ακόµα και σε
κάποια στιγµή όπου µειώνεται η διάθεση της
οµάδας για συµµετοχή. Η τεχνική αυτή
εφαρµόζεται συνήθως στην οµάδα µιας
σχολικής τάξης µε συντονιστή τον εκπαιδευτικό
αλλά µπορεί επίσης να διεξαχθεί σε υποοµάδες,
οπότε ο συντονιστής είναι ένα από τα µέλη.
 ΠΟΡΕΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
1ο Στάδιο 10 λεπτά

Ο εκπαιδευτικός εξηγεί την τεχνική του
καταιγισµού ιδεών (εάν οι µαθητές δεν
είναι εξοικειωµένοι µε αυτήν) και
περιγράφει το στόχο της εργασίας,
αναγγέλλει τη διάρκεια και προσδιορίζει
το ρόλο του.

Οι ιδέες δεν κρίνονται

Οι ιδέες µπορούν να εκφράζονται χωρίς
τάξη.
 2ο Στάδιο: 5 λεπτά

Ο εκπαιδευτικός δίνει το θέµα και ζητά από τους

µαθητές να εκφραστούν γι αυτό γρήγορα, µε
λέξεις ή σύντοµες εκφράσεις ενώ ο ίδιος
σηµειώνει όλες τις ιδέες στον πίνακα,
αποφεύγοντας να υποδείξει τις δικές του ιδέες.

Όταν η ροή ιδεών αρχίζει να φθίνει, πλησιάζει
τους µαθητές, τους κοιτά και επαναλαµβάνει την
ερώτηση ενθαρρύνοντας και τους πιο
διστακτικούς µαθητές να εκφραστούν

∆εν υποδεικνύει λέξεις στην οµάδα
 3ο Στάδιο: 5-10 λεπτά

Στο στάδιο αυτό γίνεται αξιολόγηση και
οµαδοποίηση των ιδεών σύµφωνα µε
αντικειµενικά και αδιαµφισβήτητα
κριτήρια οµαδοποίησης, τα οποία τίθενται
συνήθως από τον εκπαιδευτικό. Η τάξη
µελετά και συζητά όλες τις λέξεις/ιδέες
που είναι γραµµένες και σβήνει όσες δεν
αντιστοιχούν στα κριτήρια

Το στάδιο αυτό αποτελεί το δυσκολότερο
στάδιο του καταιγισµού ιδεών και απαιτεί
ιδιαίτερη προσοχή από τον εκπαιδευτικό.
 4ο Στάδιο

O εκπαιδευτικός επιλέγει µια ή περισσότερες

οµαδοποιηµένες (σύµφωνα µε τα κριτήρια)
κατηγορίες ιδεών και παρουσιάζει συνοπτικά
συνήθως µε εισήγηση τα σχετικά θέµατα.
Επίσης αναθέτει στους µαθητές µια
δραστηριότητα ατοµικής εργασίας ή εργασίας
σε µικρές οµάδες (δραστηριότητα εφαρµογής).
Η διάρκεια αυτού του σταδίου εξαρτάται από
την εµβάθυνση που επιδιώκεται κυρίως στη
δραστηριότητα εφαρµογής και µαζί µε την
παρουσίαση των οµάδων και τη συζήτηση
κυµαίνεται µεταξύ 15-20 λεπτών.
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού

Εξηγεί τη διδακτική τεχνική και θέτει τους
κανόνες

Αποφεύγει τις κριτικές των ιδεών

Καταγράφει τις εκφραζόµενες ιδέες στον
πίνακα

Ενθαρρύνει τους µαθητές ώστε να
συµµετέχουν όσο το δυνατό περισσότεροι
εκφράζοντας ελεύθερα τις σκέψεις τους.

Θέτει κριτήρια οµαδοποίησης των ιδεών.

Συντονίζει τη διαδικασία
 Πλεονεκτήµατα

Να εκφράζονται ελεύθερα και αυθόρµητα

Να αναπτύξουν ελεύθερη έκφραση, κριτική
σκέψη και συνεργασία

Να αναπτύξουν δηµιουργική φαντασία

Να απαντούν γρήγορα

Να αξιοποιούν τη δηµιουργικότητά τους και τις
εµπειρίες τους.

Να ξεπερνούν αναστολές και να παρουσιάζουν
ιδέες ακόµα και αν δεν γνωρίζουν το θέµα.

Να αποφεύγουν ανεπίκαιρες κρίσεις

Να είναι προσεκτικοί και να διατυπώνουν κρίσεις
µέσα σε συγκεκριµένα χρονικά όρια.

Να είναι ελεύθεροι και ειλικρινείς
Μειονεκτήµατα

Ορισµένοι µαθητές µπορεί να µη

συµµετέχουν

Ο καταιγισµός µπορεί να διολισθήσει
σε επίδειξη φαντασίας και όχι σε
δηµιουργική έκφραση
∆ιαφήµιση

Για να διαφηµίσουµε µαζί ένα…

απορρυπαντικό… χρησιµοποιώντας
brainstorming

Τι ταιριάζει µε ένα απορρυπαντικό;

Τι δεν ταιριάζει µε ένα
απορρυπαντικό;
 1.2 ΣΥΝ∆ΕΣΗ Ι∆ΕΩΝ

Σχιστά µάτια

Άλλες γάτες καλάθι

γάτα Νιαούρισµα
Κουβάρι µαλλιού

ψάρι
µαξιλάρια
νύχτα
καλοριφέρ
Άσκηση

Βρείτε τις σχέσεις ανάµεσα στον

κεντρικό όρο και τις περιφερειακές
λέξεις

λέξη

λέξη
Άσκηση

Αναπτύξτε µια ιδέα

Η φωτιά
Πώς συνδέουµε τις λέξεις µεταξύ τους

Με τρόπο προσωπικό

Αντιθετικά (δοµισµός Saussure)
(ορίστε τη λέξη ασυνείδητος)

Με βάση την οµοιότητα (ψυχολογία
των µορφών)

Υπωνυµία/Υπερωνυµία/Οικογένειες
λέξεων

Επίταση/ Μείωση (π.χ. σπίτι,
µεγάλος)

Αίτιο/αποτέλεσµα
Β. ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ
Με αφορµή µια εικόνα

Θα δούµε εδώ τις µεθόδους χάρη

στις οποίες η γραφή µπορεί να
βασιστεί στο σχέδιο

Look and write
Προοργανωτές-Πολυεικόνες

‘Υποχρεωνόµαστε’ να
παρατηρήσουµε τις λεπτοµέρειες
µιας σκηνής που θα µπορούσαµε να
είχαµε δει στο δρόµο.

Πολλοί µεγάλοι συγγραφείς
χρησιµοποιούν φωτογραφίες για να
περιγράψουν µέρη που δεν έχουν
δει.

Η φωτογραφία είναι πιστή
αποτύπωση της πραγµατικότητας;
Γ. ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ
1.4 Με αφορµή ένα κείµενο

«Μιµηθείτε τους καλούς

συγγραφείς, θα αποκοµίσετε
οπωσδήποτε κάποιο όφελος.»

Νέα διάταξη παλιότερων ιδεών
αποτελεί δηµιουργία
Θεωρία διακειµενικότητας

Ένα κείµενο δεν αποτελεί δηµιουργία εκ

του µηδενός, αλλά δοµείται συνειδητά ή
ασύνειδα µε βάση προηγούµενα κείµενα.
Το σύνολο των κειµένων που συνδέονται
µέσα στο χρόνο συνθέτουν το συνεχή ιστό
ενός µόνο υφάσµατος, της παγκόσµιας
λογοτεχνίας (Genette,Todorov).

Οµάδα OULIPO «εργαστήρι δηµιουργικής
λογοτεχνίας»

Έννοια µετακείµενου

Π.χ Borges
Θα εξετάσουµε

Μίµηση, αντιγραφή, αποµίµηση,

παρωδία

∆ιόρθωση, µετάφραση, διασκευή,
προσαρµογή, κολάζ, παράφραση

Γραφή υπό δεσµεύσεις

Μίµηση: ∆εδηλωµένη αντιγραφή, η
οποία δεν είναι πιστή

∆ιασκευή/εκλαϊκευση. Όσο
καλύτερα γνωρίζουµε το κοινό στο
οποίο απευθυνόµαστε τόσο πιο
επιτυχηµένη είναι η διασκευή

Προεκτείνω ένα κείµενο
Παρωδία

Αναπαράσταση, συνήθως κωµική,

ενός λογοτεχνικού κειµένου ή ενός
άλλου καλλιτεχνικού αντικειµένου

εκθέτει τις συµβάσεις του προτύπου,
και απογυµνώνει τα τεχνάσµατά του
µέσα από τη συνύπαρξη των δύο
κωδίκων στο ίδιο µήνυµα

∆ύο από τα βασικότερα
χαρακτηριστικά της παρωδίας είναι
το κωµικό και η παραµόρφωση·
συχνά η παρωδία αποτελεί κωµική
και παραµορφωµένη αναπαραγωγή
ενός ύφους.

ο παρωδιακός λόγος αποτελεί
συνειδητή µίµηση ενός ύφους ή µιας
τεχνικής, επαναδραστηριοποιώντας
τη λογοτεχνική γλώσσα. Κατά
συνέπεια, η παρωδία πετυχαίνει το
στόχο της µονάχα στην περίπτωση
που το αναγνωστικό κοινό έχει
επαρκή γνώση του παρωδούµενου
κώδικα

Σύγχρονοι µελετητές όπως ο Alfred
Liede, ορίζουν την παρωδία ως µια
µορφή µίµησης κι ως άσκηση για
την εκµάθηση και τελειοποίηση ενός
ύφους ή µιας τεχνικής

Αρνητική κριτική και διακωµώδηση

Άσκηση ύφους ή παιγνιώδης
ενασχόληση

Ιδιοποίηση της εγκυρότητας ενός
κειµένου

Ανάπλαση και δηµιουργία

Σύµφωνα µε τον Bakhtin, η παρωδία
εισάγει µια πρόθεση που αντιτίθεται
στο κείµενο- πρότυπο και την
πρόθεσή του. Όπως χαρακτηριστικά
αναφέρει, στην παρωδία ο λόγος
είναι η αρένα όπου µάχονται δύο
αντιτιθέµενες φωνές.
Γραφή υπό δεσµεύσεις

Καθορίζω την πρώτη φράση ενός

κειµένου π.χ. «Μισώ τα ταξίδια και
τους εξερευνητές» C Levi-Strauss

Ξεκινώ από µια λέξη κλειδί

Ξεκινώ από έναν τίτλο

Γράφω µε ακροστιχίδα

Γράφω µε ύφος παροιµιών

Γράφω σε δύο γλώσσες
Ιδέες που έχουν εφαρµοστεί

Γράφω σελίδες σαν να προέρχονται από
εγκαταλελειµένο βιβλίο Italo Calvino,
Βασανισµένος Ιπποκόµης

Γράφω κείµενο αντιγράφοντας τη δοµή
παιχνιδιού Italo Calvino, Ο πύργος των
πεπρωµένων

Γράφω κείµενο χρησιµοποιώντας διαρκώς
έναν ήχο, ή µη χρησιµοποιώντας κάποιες
λέξεις

Κολάζ (ας κάνουµε ένα κολάζ)
∆. ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥ∆Ι

Σίγουρα θα σας έτυχε γύρω στα 13
σας χρόνια να σας εντυπωσίασε ένα
τραγούδι, να νιώσατε ότι σας
εκφράζει, να θέλατε οπωσδήποτε να
το ξανακούσετε, να το βρείτε, να το
κάνετε δικό σας.

Ας γυρίσουµε λοιπόν πίσω και ας
θυµηθούµε:
Απαντήστε στις ερωτήσεις:

Ποιο ήταν το κοµµάτι;

Ποιος το έλεγε;

Τι ηλικία είχατε;

Ποια χρονιά ήταν;

Κάτω από ποιες συνθήκες το
ακούσατε;

Για τι µιλούσε;

Τι σας τράβηξε περισσότερο

Συνεχίζετε να το ακούτε;
Ο δίσκος που σας κάνει να ντρέπεστε

Γράψτε ένα σύντοµο κείµενο 3-4

σειρές όπου εξηγείτε πώς βρέθηκε
στη δισκοθήκη σας
∆ραστηριότητες δηµιουργικής
γραφής
 ΓΙΑ ΝΑ ΞΕΚΙΝΗΣΟΥΜΕ: ΠΑΙΧΝΙ∆ΙΑ ΜΕ
ΤΙΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΙΝΙ-ΚΕΙΜΕΝΑ
 Αναγραµµατισµοί

Επιλέγεται µια µεγάλη λέξη (κατά

προτίµηση σύνθετη), αναλύεται η λέξη
στα γράµµατά της κατά αλφαβητική
σειρά και παράγει νέες λέξεις µε τα
υπάρχοντα γράµµατα. (συχνά η λέξη
είναι το όνοµα ενός µαθητή)

Έπειτα οι µαθητές γράφουν ένα κείµενο
µε τις λέξεις τους.

Εργασία ανά ζεύγη
Άσκηση

Πάρτε τη λέξη α ν α σ τ ε ν ά ζ ε ι

Χωρίστε την σε µικρότερα κοµµάτια

π.χ. α, να, ζει κτλ και φτιάξτε όσο
περισσότερες λέξεις µπορείτε.

Στενά, ζει, ανάστα, νάζι, Νανά,
Άννα, αν, άστα, τέζα, ανάσα, άσε,
αει
 Μεταγραµµατισµοί

Μεταµορφώνουµε τις λέξεις της

προηγούµενης άσκησης αλλάζοντας
ένα γράµµα κάθε φορά
Λειπόγραµµα

Λειπόγραµµα είναι ένα κείµενο από

όπου λείπει ένα συγκεκριµένο
γράµµα.

Γράφουµε ένα κείµενο 50 λέξεων
χωρίς ένα συγκεκριµένο γράµµα
(π.χ. .α, ε, ι, ο, µ, π, κ.τλ.)
Ταυτόγραµµα

Πρόκειται συνήθως για ποίηµα του

οποίου όλες οι λέξεις αρχίζουν από
το ίδιο γράµµα
Φανταστικοί ορισµοί

Αβολοκόπητος

Αγκιτάρω

βόρακας

Βελάδα

Ελατός

Κουνενές

Λεβίθα
 Φανταστικοί ορισµοί

Αβολοκόπητος: για χωράφι που δεν
σπάσαµε τους βόλους χώµατος

Αγκιτάρω: προκαλώ, ξεσηκώνω

Βόρακας: χηµικό στοιχείο σε υγρή µορφή

Βελάδα: ένδυµα επίσηµο

Ελατός: που µπορεί να γίνει έλασµα

Κουνενές: µωρό, ανόητος

Λεβίθα: παράσιτο του εντέρου
Σκόρπιες λέξεις

Πειρατής, νησί, θάλασσα, βράχος,

κλειδί,
Φοίνικας, πάπυρος
 Αλφαβητάρι

Ποίηµα µε 24 στίχους
Ακροστιχίδα

Ποίηµα όπου κάθετα εµφανίζεται η

λέξη-θέµα του ποιήµατος
Ποίηµα-χιονόµπαλα

(1) Ω

(2) οι

(3) δύο

(4) νέοι

(5) είναι

(6) τέλεια

(7) ήρεµοι
Σύµφυρση

γούπατο

Καρχαρίνι

Μελίσσανδρος

Φρίµος

χαραµπούρι
ΣΥΝΕΧΙΖΟΝΤΑΣ…ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ
 Ποιήµατα µε το ψαλίδι

Αγαπηµένο παιχνίδι των ντανταιστών να
κόβουµε µε το ξυράφι – εµείς ας
προτιµήσουµε το ψαλίδι – λέξεις ή φράσεις
στη τύχη και έπειτα να τις βάζουν στη σειρά

Αυτή η άσκηση έχει δύο βασικούς στόχους:
έναν πρακτικό, το ξεµπλοκάρισµα και έναν
θεωρητικό, την κατανόηση του ότι η γραφή
βασίζεται πάντα στη γλώσσα που
προϋπάρχει από µας όµως εµείς µπορούµε
να την επαναχρησιµοποιήσουµε µε άλλη
σειρά
Μεταποίηµα

Στο παρακάτω ποίηµα κρατήστε

µόνο τις οµοιοκαταληξίες και γράψτε
ένα νέο ποίηµα:
Το λένε τ’αηδονάκια

Α! πώς χτυπά καµιά φορά τούτη η

καρδιά κι αναφτερά
Τώρα στα γεροντάµατα
Σα νιος να ξαναχαίροµαι φεγγάρι-
µέρα αστροφεγγιά δύσες,
γλυκοχαράµατα

Μ. Μαλακάσης
Λέξη+7

Ανοίγουµε το λεξικό και ψάχνουµε

το 7ο επόµενο ρήµα, ουσιαστικό,
επίθετο ενός δεδοµένου κειµένου.

Μπορούµε αν θέλουµε να
χρησιµοποιήσουµε ως αφετηρία τις
λέξεις του αναγραµµατισµού.
Ορισµός της λέξης

Σε ένα κείµενο ή µια φράση

αντικαθιστώ τα ουσιαστικά, επίθετα
ή ρήµατα µε το λεξικογραφικό
ορισµό τους
Καλλίγραµµα

Οι λέξεις σχηµατίζουν το ίδιο το

αντικείµενο που περιγράφεται.
 Χαικου
Πρωτοεµφανίστηκε στην Ιαπωνία το 16ο
αιώνα.
Είναι ποίηµα σε τρεις σειρές µε 5-7-5
συλλαβές.

Παλιά λίµνη
Ένας βάτραχος µέσα πηδά
Ήχος νερού
Matsuo Basho
Βλ. και Γ. Σεφέρης «16 χαικού και άλλες ιστορίες»,
Ίκαρος

Μια ίρις
πιο λευκή από το
σούρουπο
την άνοιξη
Ήµουν µικρός
∆εν ήξερα τότε για θάνατο
Ήµουν αθάνατος
Borges
 Λίµερικ

5 στίχοι, οµοιοκαταληξία, συνήθως παράλογο,
αστείο

Ένας σκαντζόχοιρος χοντρός που έµενε στα Σπάτα

Έτρωγε µόνο αυγά βραστά και ταθελε µελάτα
Έπινε όµως τα αυγά σαν νατανε νεράκι
Κι απ’τα πολλά του τα νερά έµοιαζε γουρουνάκι
Ο ΛΑΙΜΑΡΓΟΣΚΑΝΤΖΟΧΟΙΡΟΣ που έµενε στα Σπάτα
Συρραφή κειµένων
Παροιµιοσαλάτα
Παραµυθοσαλάτα (G. Rodari)

H Xιονάτη τρύπησε το δάκτυλό της

σε ένα µολυσµένο αδράχτι και
καταδικάστηκε να γυρίζει αιώνια στο
δάσος ρίχνοντας πετραδάκια.
Μπορείτε να τη σώσετε χαρίζοντάς
της ένα µαγικό ζευγάρι µπότες που
θα την πάει στο κάστρο του
κοιµώµενου πρίγκιπα που την
περιµένει εδώ και 100 χρόνια
ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ
ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ
Η µεταµόρφωση

Γράφετε από µια άλλη σκοπιά

Μια αρχή-ένα τέλος

Μόλις κλείνεις τα µάτια, η περιπέτεια

του ύπνου αρχίζει…

Φοβάσαι. Περιµένεις! Περιµένεις στο
Σπαθί να σταµατήσει η βροχή.
Φανταστική βιογραφία
Αλλαγή ρόλων

Φανταστείτε ότι είστε κάποιος

συγκεκριµένος µαθητής σας και
προσπαθήστε να περιγράψετε πώς
νιώθει στην τελευταία άσκηση που
τους δώσατε.
ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΕΜΨΥΧΩΣΕΙΣ
Είδη αναγνωστικών εµψυχώσεων

Εµψυχώσεις για καλλιέργεια

λεξιλογίου

Εµψυχώσεις για την πρόσληψη του
κειµένου

Εµψυχώσεις για την καλλιέργεια της
φωναχτής ανάγνωσης

Εµψυχώσεις για τη γνωριµία µε
συγγραφείς
Στόχος

Α υ τ ό ν ο µ ο ι αναγνώστες
βελτιώνοντας τις δεξιότητές τους σε
επίπεδο

Λεξιλογίου

Κατανόησης

Φωναχτής ανάγνωσης
 Πότε;

Μπορεί να αφιερώνεται µία ώρα την

εβδοµάδα (εναλλάξ µε τη δηµιουργική
γραφή) συνήθως κάθε Παρασκευή

∆ίνουν την ευκαιρία να εφαρµοστεί
διαφοροποιηµένη παιδαγωγική

Οι δεξιότητες που αποκτούνται
επανεπενδύονται στο µάθηµα.

Μπορεί να γίνεται µια φορά το µήνα µε
αφορµή ένα βιβλίο που προτείναµε στα
παιδιά να διαβάσουν
Α-Β τάξη

Κατανόηση του κειµένου

Εύρεση των ηρώων

Αφήγηση: βασικά στοιχεία της
αφήγησης

Αφηγηµατικός χρόνος: διάρκεια
ενός κειµένου

Στερεότυπα
Γ-∆ τάξη

Ανεύρεση των υποδηλώσεων

Εύρεση χαρακτηριστικών των
ηρώων

Παιχνίδια του αφηγητή

Κατανόηση του αφηγηµατικού
χρόνου
Ε-ΣΤ τάξη

Ερµηνεία του κειµένου

Τυπολογία ηρώων

Κατανόηση του χιούµορ

Εγκιβωτισµένες αφηγήσεις

∆ιακειµενικότητα
Ο βάτραχος και ο ξένος

Ποιοι είναι οι ήρωες;

Έχουν όνοµα;

Η στάση των ηρώων στην αρχή
(ποιες φράσεις το υποδηλώνουν;)

Η στάση των ηρώων στο τέλος
(ποιες φράσεις το υποδηλώνουν;)

Τα στερεότυπα των ζώων
Εικόνα και κείµενο

∆είχνουν κάτι οι εικόνες που δεν
λέει το κείµενο;

Οι µαθητές ζωγραφίζουν αυτό που
δεν βλέπουµε στις εικόνες

Προσέχουµε την εικονογράφηση
(µονές-διπλές σελίδες)

Πώς εµφανίζονται οι ήρωες (µόνοι,
µαζί κτλ)

Χρήση χρωµάτων
Το Leitmotiv
Ο αφηγητής

Ποιος διηγείται την ιστορία;

Τα παιδιά αφηγούνται την ιστορία σε
µαθητές µιας άλλης τάξης

Τα παιδιά φτιάχνουν χάρτινες
φιγούρες των ηρώων και
δραµατοποιούν το κείµενο ή παίζουν
τα ίδια τους ρόλους

Οµαδική αφήγηση. ∆εν
καταλαβαίνουν όλα τα παιδιά µε τον
ίδιο τρόπο την ιστορία
Παιχνίδι µε τις λέξεις

Ξένος
Ο αφηγηµατικός χρόνος

∆ιάρκεια του κάθε επεισοδίου

∆ιακειµενικότητα
Περαιτέρω δραστηριότητες

Άλλα βιβλία του Βέλθουις και

σύγκριση

Σύγκριση µε άλλα βιβλία ως προς το
θέµα
Σας ευχαριστώ!