Ó≈ ’∂ Óπ’≈¿π‰ ÁΔ ÓÈπº÷-«ÚØËΔ ÈΔÂΔ
Ì≈ ÁΔ ÓΩ‹»Á≈ «ÚÚ√Ê≈ ¡Â∂ «¬√ÁΔ ÷Ú≈ÒΔ
ÓΩ‹»Á≈ √øÿ-Í«Ú≈ √’≈ Ó≈’∂ Óπ’≈¿π‰ ÁΔ Ó≈ÈÚ-
«ÚØËΔ ÈΔÂΔ Ò≈◊» ’ ‘Δ ˛, «‹‘ÛΔ «¬√ ÁΔ ¡√¯ÒÂ≈
Á≈ Ù∂¡≈Ó ¡ÀÒ≈È ˛Õ ÍÃÓ≈‰ Ò¬Δ ⁄≈ ÚÂ≈∂ ‘Δ
’≈ÎΔ ‘È : «ÁºÒΔ «Úº⁄ Á≈ÓÈΔ-ÏÒ≈Â’≈ «ÚπºË Í»≈
Á∂Ù ‘Δ fiø‹Ø«Û¡≈ «◊¡≈ √Δ, «‹√ ’’∂ ¡Í≈ËΔ¡ª Á∂
«ÚπºË Ϊ√Δ ÁΔ ’ÛΔ √˜≈ ÁΔ Óø◊ ¿πμÌ ¡≈¬Δ √ΔÕ
«¬√ Á∂ ‹Ú≈Ï «Úº⁄ Â∂˜-ÎÂ≈ ¡Á≈ÒÂΔ ’≈Ú≈¬Δ
¡Â∂ Ϊ√Δ ÁΔ √˜≈ Ò¬Δ ’≈˘ÈΔ ¿πÍ≈¡ ’ΔÂ∂ ◊¬∂Õ
√’≈ª È∂ ¡≈ÍØ-¡≈Í‰Δ «Íº· Ê≈ÍÛΔ ¡Â∂ Ø◊ ÁΔ ‹Û∑
Úº„ Á∂‰ Á≈ ÍÃÌ≈Ú Í≈«¬¡≈ Í ¡ÓÒ «Úº⁄ ‘Ø«¬¡≈
«¬√Á∂ ¿πÒ‡ ¡Â∂ Í«‘Òª È≈ÒØ∫ ÚΔ ÏÁÂÕ È≈-Ï≈Ò◊
Ϻ⁄Δ¡ª È≈Ò ÏÒ≈Â’≈ Á∂ ’≈∂ Ø‹ ÁΔ¡ª ıÏª ω
◊¬∂Õ ’·»¡≈ ’ª‚ ª ‘Ø ÚΔ ◊øÌΔ ’≈È≈Ó≈ ‘Ø
«ÈºÏ«Û¡≈ «‹√Á∂ «ÚπºË Á∂Ù-«Ú¡≈ÍΔ Ø√-Óπ˜≈‘∂ ‘ج∂
‘ÈÕ Î∂ «¬º’ Ú≈ Ϊ√Δ ÁΔ √˜≈ Ú◊Δ ’ÛΔ ’≈Ú≈¬Δ
Á∂ ¡ÀÒ≈È ‘ج∂ ‘È Í «¬‘ Áπ÷
º Á≈¬Δ ¡Â∂ Ï∂«‘Ó ÚÂ≈≈
π’‰ Á≈ Ȫ È‘ƒ ÒÀ «‘≈Õ «√º‡≈ «¬‘ ˛ «’ Ø◊ Á≈
«¬Ò≈‹ Ø◊Δ ˘ Ó≈’∂ ’È ÁΔ ÈΔÂΔ Ë≈È ’ΔÂΔ ‹≈
‘Δ ˛ È≈ «’ Ø◊ ÁΔ ‹Û∑ Úº„‰ ÁΔÕ ÁπÈΔ¡ª Ì Á∂
«ÚÁÚ≈È, ÓÈØ«Ú«◊¡≈ÈΔ, √Ó≈‹-«Ú«◊¡≈ÈΔ, ÓÀ‚Δ’Ò
Ó≈«‘ ÓøÈÁ∂ ‘È «’ «’√∂ «ÌzÙ‡ Â∂ ’π≈‘∂ ͬ∂ ÚÂΔ∂ ˘
√Øˉ ¡Â∂ ÷ÂÓ ’È Ò¬Δ ¿πÈ∑ª ¡≈«Ê’, √Ó≈«‹’
¡Â∂ √º«Ì¡≈⁄≈’ ’≈Ȫ ˘ ÷ÂÓ ’È≈ ˜»Δ ‘πøÁ≈ ˛
«‹‘Û∂ «¬√ ˘ ÍÀÁ≈ ’Á∂ ‘È, È‘ƒ ª «¬‘ Ø◊ ¡√≈Ë
‘Ø ‹ªÁ≈ ˛Õ Í √≈‚∂ ¡º‹ Á∂ ÈΔÂΔÚ≈È ◊ΔÏΔ, ÈÙ≈÷ØΔ,
‡Δ.ÚΔ. Â∂ ÎØȪ Á∂ Èø◊∂˜Ú≈Á, Ï∂’≈Δ, «È≈Ù≈ ¡≈«Á
Ïπ«È¡≈ÁΔ ’≈Ȫ ÚºÒ Ó»ø‘ ’È ˘ ÚΔ «Â¡≈ È‘ƒÕ
√’≈ ÁΔ «¬‘ «÷fi, ¡√¯ÒÂ≈ ¡Â∂ ÊØÛ-«ÁzÙ‡Δ ‹≈ ’∂
‚ø‚∂ ˘ ÒºÌ ÒÀ∫ÁΔ ˛, «‹Ú∂∫ Ӻ˒≈Ò «Úº⁄ ‘ºÊ Ò¬Δ ‘ºÊ
Úº„‰, ¡º÷ Ò¬Δ ¡º÷ ’º„‰ ÁΔ ‹◊Δ» Δ Ò≈◊» ‘πøÁΔ
√ΔÕ Í ¡‹Ø’∂ ¡≈Ëπ«È’ Ôπº◊ «Úº⁄ «¬™ √Ø⁄‰≈ «¬º’
Ó»÷Â≈ Óø«È¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ÍÃ√≈ÙÈ ‹ª ’≈˘ÈΔ «‘ø√≈
¡Í≈Ë Ø’‰ Á≈ «Ú«◊¡≈È’ Â∂ Â≈«’’ „ø◊ ¿πμ’≈
‘Δ È‘ƒÕ «¬√∂ ’’∂ ÍÂ≈ È‘ƒ «’øÈΔ¡ª Ϻ⁄Δ¡ª «¬√
Ï∂«‘Ó «ÚÚ√Ê≈ ‘ºÊØ∫ Ï∂ͺ ‘πøÁΔ¡ª «‘‰◊Δ¡ªÕ
Á»√≈ ÚÂ≈≈ ◊À∫◊√‡Ï≈‹Δ Á≈ ˛Õ «⁄º‡∂ «ÁÈ
Úª◊ √≈¯ ˛ «’ ◊À∫◊√‡ Óª Á∂ Í∂‡ ”⁄Ø∫ ‘Δ ◊À∫◊√‡
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
ω’∂ È‘ƒ ‹øÓÁ∂Õ Ï∂’≈Δ, Âø◊Δ, Ì«Úº÷ ÁΔ Ï∂Ô’ΔÈΔ Á∂
ÓËØÒ∂ ÈΩ‹Ú≈È ¡√≈ÈΔ È≈Ò ‘Δ «√¡≈√ÂÁ≈Ȫ ˘ «ÓÒ
‹ªÁ∂ ‘È, «‹È∑ª ˘ ¿π‘ ˺’∂ È≈Ò ’Ϙ∂ ’È, ÒØ’ª
¡Â∂ ¡≈͉∂ «ÚØËΔ¡ª ˘ ÷»ø‹∂ Ò≈¿π‰ ¡Â∂ ¡≈Í‰Δ ⁄ΩË
˘ ·Ø√‰ Ò¬Δ, Ò·ÀÂ-‹πø‚Δ Ú‹Ø∫ ÚÂÁ∂ ‘È ¡Â∂ «¬√
Â∑ª «¬º’ ◊À-’≈˘ÈΔ «Èº‹Δ ‘«Ê¡≈ÏøÁ ‡Ø«Ò¡ª È≈Ò
¡≈Í‰Δ √Á≈Δ ⁄Ó’≈™Á∂ ¡Â∂ ◊À  -’≈˘ÈΔ
’≈Ú≈¬Δ¡ª ’Ú≈™Á∂ ‘ÈÕ ‹Á «¬Èª «Úº⁄Ø∫ ’πfi «ÚØËΔ
«√¡≈√Δ «Ë È≈Ò ‹≈ Ò∑Á∂ ‘È Âª √Óª ¡≈¿π‰ ”Â∂
¿πȪ ˘ Ó≈’∂ Óπ’≈¿π‰ Á≈ ¡ÓÒ ¡≈øÌ ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛Õ
«¬È∑ª Á∂ Ó≈Ò’-Í≈Ò’ ‘Δ ‘π‰ ¿πÈ∑ª Á∂ ’≈ÂÒ Ï‰ ‹ªÁ∂
‘ÈÕ ‹ÁØ∫ º’ «¬√ «ÏÂΔ ˘ ÍÀÁ≈ ’È Ú≈Ò∂ ‘≈Ò≈Â
ÓΩ‹»Á «‘øÁ∂ ‘È Âª «¬È∑ª È∂ ‹øÓÁ∂ ‘Δ «‘‰≈ ˛ «’™«’
«√¡≈√ÂÁ≈Ȫ Â∂ √»÷Ú≈Ȫ ˘ ¡«‹‘∂ ¡È√ª ÁΔ ¡‡ºÒ
ÒØÛ Í¬Δ «‘øÁΔ ˛Õ «¬‘ Úº÷Δ ◊ºÒ ˛ «’ «¬È∑ª Á≈ »Í
ÏÁÒ ‹ªÁ≈ ˛Õ Í≥‹≈Ï «Úº⁄ ∂Â-Ó≈ÎΔ¬∂ ÁΔ¡ª ÂÒÚ≈ª
Â∂ ÏøÁ»’ª «’√ Á∂ «√ ”Â∂ ⁄ºÒ ‘Δ¡ª ‘ÈÕ ◊À-’≈˘ÈΔ
¿π√≈Δ¡ª «’øȪ∑ ÁΔ¡ª ËÓ’Δ¡ª È≈Ò ‘πÁ ø Δ¡ª ‘È? ¯’
«¬øÈ≈ ˛ «’ ◊À∫◊√‡ ÈÚ∂∫ »Í «Úº⁄ ÍÀÁ≈ ‘Ø ‘∂ ‘È Â∂
ÈÚª ◊À∫◊√‡Ú≈Á ¿πμÌ ¸º’≈ ˛Õ ’ºÒ ˘ «¬È∑ª ˘ Ó≈’∂
Óπ’≈¿π‰ Ú≈Ò≈ ’Ø¬Δ ‘Ø ¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ «¬√ Âª ¡º‹ ÁΔ
«√¡≈√ Â∂ √’≈ª ¡≈͉∂ ‘Δ Á∂Ù Á∂ ̇’ ¸º’∂ ÓÈπº÷Δ
ËÈ ˘ ÏÏ≈Á ’ÈØ∫ ¿πμ’≈ ‘Δ «fi‹’ È‘ƒ ‘Δ¡ªÕ «¬‘
≈‹√Δ «‘ø√≈ ¡Â∂ ≈‹√Δ Á«‘Ù ÂØ∫ «ÏȪ ‘Ø ’πºfi ÚΔ
È‘ƒÕ ¡≈Ëπ«È’Ú≈Á ÁΔ Óπ‘≈ÈΔ ÍÛ∑ÁΔ¡ª Í Í»Ú-
¡≈Ëπ«È’ √ø’Òͪ ¡Â∂ ¡ÓÒª È≈Ò ÒºÁΔ¡ª «√¡≈√ª
Â∂ √’≈ª ‘Δ ¡«‹‘≈ ’≈È≈Ó≈ ’ √’ÁΔ¡ª ‘ÈÕ
ÂΔ√≈ ÚÂ≈≈ ‹øÓ»-’ÙÓΔ Á≈ ˛Õ √øÿ-Í«Ú≈
’ÙÓΔΔ¡ª, ÷≈√ ’’∂ Óπ√«ÒÓ Ì≈¬Δ⁄≈∂ Ï≈∂ ¡≈͉Δ
«ÚÂ’∂Ï≈‹Δ ¡Â∂ ÁÏ≈¿» ÈΔÂΔ √ͺه ’ ¸º’≈ ˛Õ ¿π‘
’ÙÓΔΔ¡ª ˘ ‚ø‚∂ Á∂ ˜Ø È≈Ò ◊ºÒÏ≈ ÁΔ Ó∂‹ ”Â∂
«Ï·≈¿π‰≈ ⁄≈‘πøÁ≈ ˛ Â∂ ¡≈Í‰Δ Ó‹Δ Á≈ √ÓfiΩÂ≈
’Ú≈¿π‰≈ ⁄≈‘πøÁ≈ ˛ «‹‘Á∂ «Úº⁄ CG@ Ë≈≈ Á≈ «’‰’≈
ÚΔ ÓΩ‹»Á È≈ ‘ØÚ∂Õ ‘π‰ B@AI ÁΔ¡ª ÒØ’-√Ì≈¬Δ ⁄؉ª
ÂØ∫ Í«‘Òª ’πº‡’∂ fiπ’≈¿π‰ ¡Â∂ Ó≈’∂ Óπ’≈¿π‰ Ò¬Δ,
√’≈ ‚∂◊ ’∂ ¡≈͉≈ ≈‘ ͺË≈ ’ «Ò¡≈ ˛Õ «’√∂
ÍÚ≈ÈÔØ◊ «√¡≈√Δ ¡ÓÒ ÁΔ ◊À-‘≈˜Δ «Úº⁄ ÓΩ‹»Á≈
ÈΔÂΔ ‘Ø ÚΔ ÁÓÈ’≈Δ ÈΔÂΔ √≈Ï ‘ØÚ∂◊Δ ¡Â∂ «¬√
1 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
˘ ’ÙÓΔΔ¡ª ÁΔ È√Ò’πÙΔ ’«‘‰≈ ◊Ò ȑƒ ‘ØÚ∂◊≈Õ
Í ÓØÁΔ-√’≈ «¬‘Δ ’πfi ’È ‹≈ ‘Δ ˛Õ √«ÊÂΔ ‘Ø
ÚΔ ¿πÒfi‰ ÚºÒ ‹≈Ú∂◊ΔÕ
⁄ΩÊ≈ ÚÂ≈≈ ¤ºÂΔ√◊Û∑, Ó‘≈≈Ù‡, fi≈÷ø‚,
¿πÛΔ√≈ ¡≈«Á √»«Ï¡ª «Úº⁄ ¡≈«ÁÚ≈√Δ ¡øÁØÒÈ Á≈ ˛Õ
«¬È∑ª √»«Ï¡ª «Úº⁄ Úº÷-Úº÷ È’√ÒΔ «Ëª, √Ó∂Â
Ó≈˙Ú≈ÁΔ Í≈‡Δ Á∂, ¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª ˘ Ï⁄≈¿π‰ Á≈ ’≈‹
’ÁΔ¡ª ‘ÈÕ ’∂∫ÁΔ ¡Â∂ √»Ï≈¬Δ √’≈ª «¬È∑ª
¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª Á≈ «Ú√Ú≈Ù «‹ºÂ‰ «Úº⁄ ¡√¯Ò «√ºË
‘Ø¬Δ¡ªÕ ’Ø¬Δ ‚∂„ ’π √≈Ò Í«‘Òª ’∂∫ÁΔ-√’≈ ¡Â∂
¤ºÂΔ√◊Û∑ √»Ï≈ √’≈ È∂ ¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª Á∂ «ÚØË ˘
’π⁄Ò‰ ¡Â∂ ËÓ’≈¿π‰ Ò¬Δ ◊πºÍ-√øÿ≈ ÁΔ ¤Ò ÈΔÂΔ
Ë≈È ’ΔÂΔ ¡Â∂ ’πfi Á‹Èª ¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª ˘ √≈«‹Ù
’’∂ Ó≈ «ÁºÂ≈Õ ¿π‘ ‘Δ ÈΔÂΔ ‘π‰ ◊Û«⁄ΩÒΔ «Úº⁄
Ò≈◊» ’ΔÂΔ ◊¬Δ ˛ «‹√ È≈Ò ’ΔÏ D@ ¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª
˘ Ó≈ «ÁºÂ≈ ˛, «‹È∑ª «Úº⁄ ’πºfi Ó≈˙Ú≈ÁΔ ’≈’πøÈ ÚΔ
Ù≈ÓÒ ‘ÈÕ «’√∂ ÍπÒ√Δ¬∂ Á∂ fiΔ‡ º’ È‘ƒ ¡≈¬ΔÕ
Óπ’≈ÏÒ≈ √Ω ÎΔ√ÁΔ È’ÒΔ √≈«Ï ‘Ø «‘≈ ˛Õ Í √’≈
¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª Á∂ ‹Ò, ‹ø◊Ò, ˜ÓΔÈ Â∂ ÷«‰‹ª ˘
´‡≈¿π‰ Â∂ ´º‡‰ ”Â∂ ÂπÒΔ ‘Ø¬Δ ˛Õ Á∂√Δ-«ÚÁ∂ÙΔ
’≈ÍØ∂‡ ÿ≈‰∂ √’≈ª Á∂ ⁄‘∂Â∂ ‘ÈÕ
√’≈Δ «Ú’≈√ ’≈ÍØ  ∂ ‡ ª Á≈ «Ú’≈√ ¡Â∂
¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª Á≈ «ÚÈ≈Ù ˛Õ √’≈ ¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª
ÁΔ¡ª √Óº«√¡≈Úª ˘ ¿πÈ∑ª ÁΔ¡ª Șª È≈Ò È‘ƒ, √◊Ø∫
’≈ÍØ∂‡ª Á∂ «‘ºÂª ¡Èπ√≈ Á∂÷ÁΔ ˛Õ ¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª Á∂
Ø√ ÁΔ ‹Û ¿πÈ∑ª ÁΔ Ï∂«‘Ó ´º‡-÷√πº‡ ¡Â∂ ÁÓÈ ˛,
¿πÈ∑ª È≈Ò ‘πøÁ≈ ◊À-ÓÈπº÷Δ √¨’ ˛Õ «¬√ ˘ ÷ÂÓ ’È
ÁΔ Êª √’≈ ¿πÈ∑ª ˘ ◊ØÒΔ È≈Ò ¸ºÍ ’≈¿π‰≈ ⁄≈‘πøÁΔ
˛Õ ◊Û«⁄ΩÒΔ «Úº⁄ È≈Ï≈Ò◊ ÒÛ’∂ ÒÛ’Δ¡ª Ó≈∂ ◊¬∂
‘ÈÕ ¡≈«ÁÚ≈√Δ Ó≈Í∂ ’«‘ ‘∂ ‘È «’ √’≈ √≈‚Δ
¡◊ÒΔ È√Ò ÷ÂÓ ’È ”Â∂ ÂπÒΔ ‘Ø¬Δ ˛Õ √’≈ È∂
√≈∂ ◊À-ÎΩ‹Δ ÏÁÒ «¬º’ Í≈√∂ º÷ «ÁºÂ∂ ‹≈ÍÁ∂ ‘ÈÕ
¡È∂’ª √Óº«√¡≈Úª Á∂ ͺ’∂ Â∂ Í≈¬∂Á≈ ‘ºÒ ÚΔ Óπº÷
Ë≈≈ Í≈‡Δ¡ª ¡Â∂ ’∂∫ÁΔ √’≈ ÁΔ fiØÒΔ «Úº⁄Ø∫ ◊À-
‘≈˜ ‘ÈÕ Òº÷ª ÁΔ «◊‰ÂΔ «Úº⁄ ¿πȪ «’√≈Ȫ ÁΔ¡ª
‚≈ª Òº◊Δ¡ª ‘Ø¬Δ¡ª ‘È «‹‘Û∂ ÓÈ Ò¬Δ «Â¡≈
ÏÀ·∂ ‘È ¡Â∂ «ÏȪ ¡≈Í√ ”⁄ √Ò≈‘ ’ΔÂ∂ ؘ≈È≈
ıπÁ’πÙΔ¡ª ’Δ ‹≈ ‘∂ ‘ÈÕ ¡≈͉∂ ¡≈Í ˘ Úº‚∂ Á∂Ù-
ÍÃ∂ÓΔ ’‘≈¿π‰ Ú≈«Ò¡ª Á∂ ¡ÀÈ √≈‘Ó‰∂ ؘ ¡‰ÓπºÒ≈
ÓÈπº÷Δ ËÈ ÈÙ‡ ‘Ø¬Δ ‹≈ «‘≈ ˛Õ È≈Ó≈Â ≈‘ª ¡Â∂
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
Ï∂Ô’ΔÈ∂ √’≈Δ Ú≈«¬Á∂ «¬√ ÓÈπº÷Δ ÏÏ≈ÁΔ ˘ Ø’‰
«Úº⁄ Í»∂-√»∂ ¡√¯Ò ‘ÈÕ √’≈ «¬Èª ÁΔ ‹≈È ¡Â∂
Ó≈Ò ÁØ‘ª ÁΔ ≈÷Δ ’È «Úº⁄ ¡√¯Ò ÷ÛΔ ˛, «¬√
Â∑ª ¡≈Í‰Δ √ø«ÚË≈È’ «˜øÓ∂Ú≈Δ ÂØ∫ ÚΔ Ìº‹ ¸º’Δ ˛Õ
√≈‚Δ «¬‘ ¡≈«Ê’-√Ó≈«‹’ «ÚÚ√Ê≈ ¡Â∂ ÓΩ‹Á » ≈
’∂∫ÁΔ √øÿ-Í«Ú≈ √’≈ √ÚÀ-«È÷∂Ë Á∂ ≈‘∂ ÍÀ ¸º’Δ
˛ ¡Â∂ ¡≈Í‰Δ¡ª ÓÈΩª Á≈ ¡≈Í ‘Δ ÷ø‚È ’ ‘Δ ˛Õ
¡Á≈Òª ˘ «Èͺ÷ ¡Â∂ √πÂøÂ ’«‘‰ Ú≈Ò∂ «¬Èª ˘
¡≈͉≈ ¡Ω˜≈ ω≈ ‘∂ ‘È, Í≈ÒΔÓÀ∫‡ ˘ «¬√Á∂
√ø⁄≈Ò’ ¡≈Í ‘Δ ⁄Ò≈¿π‰≈ È‘ƒ ⁄≈‘πøÁ∂ ¡Â∂ ¿π√˘
’≈ÚªΩÒΔ Á≈ Óø⁄ ω≈ ¸º’∂ ‘ÈÕ «‹ºÊ∂ ÓπºÁ∂ ¡ÒØÍ ¡Â∂
«Ó‘‰∂ Ó‘≈È ‘ÈÕ «‹ºÊØ∫ Á∂ Ú≈«¬«Á¡ª Á≈ ◊ÌÍ≈Â
Ô’ΔÈΔ ‘πøÁ≈ ˛, ÒØ’≈¬Δ Á≈ «¬Ò≈‹ È≈ ÷πÁÏΔÈΔ Â∂ È≈
Á»ÏΔÈΔ ‘πøÁ≈ ˛Õ √ø√≈ ÁΔ Á»√Δ Úº‚Δ “‹Ó‘»Δ¡Â”
ÁΔ¡ª ⁄؉ª ‘∂’ Ú≈ ÏøÁ»’ª ÁΔ ¤ª ‘∂· ‘πøÁΔ¡ª ‘È
¡Â∂ «¬√ ˘ ‹Ó‘»Δ ¡ÓÒ Á≈ ¡‡πº‡ ¡Â∂ √πÌ≈Ú’ ¡ø◊
ÓøÈ «Ò¡≈ «◊¡≈ ˛Õ Òº÷ª «√Í≈‘Δ¡ª ÁΔ ⁄؉ª Ú∂Ò∂
Â≈«¬È≈ÂΔ ÙªÂÓ¬Δ ¡ÀÒ≈ÈΔ¡≈ ‹ªÁΔ¡ª ⁄؉ª Ò¬Δ
˜»Δ Ù ω ¸º’Δ ˛Õ «¬‘ ⁄؉-ϻʪ ”Â∂ ’Ï‹∂ ’’∂
ÓÈÓ˜Δ È≈Ò Ú؇ª Íπ¡≈¿π‰ Á≈ ‹Ú≈Ï ˛Õ ⁄؉ ¡ÓÒ
«Úº ⁄ Ï≈‘» Ï Ò ¡≈Ó ÒØ ’ ª ÁΔ «‘ø √ ≈ È‘ƒ √◊Ø ∫
«√¡≈√ÂÁ≈Ȫ Â∂ √»÷Ú≈Ȫ ÚºÒØ∫ ‹ºÊ∂ÏøÁ ’ΔÂΔ «‘ø√≈
‘Δ ‘πøÁΔ ˛Õ «¬È∑ª ÁΔ ‹Ó‘»Δ¡Â «¬È∑ª Á∂ ‘Ó«Ò¡ª
È≈Ò ‘Δ ¡Í≈‘‹ Ï‰Δ Í¬Δ ˛Õ
ÒØ ’ ¡«Â¡ø  Í∂ Ù ≈È ‘ÈÕ ÂÏÁΔÒΔ Ò¬Δ
ÂÒØÓº¤Δ ‘ÈÕ ¡º‹ «¬√ «Ë ˘ ¡Â∂ ⁄≈ Ó‘ΔÈ∂ Ó◊Ø∫
¿π√ÁΔ «ÚØËΔ «Ë ˘ Ú؇ Í≈ «ÁøÁ∂ ‘ÈÕ Í Ï‡È ÁºÏ‰
Á∂ √π÷≈Ò∂ ÂΔ’∂ ÂØ∫ «ÏȪ ’Ø¬Δ ‘Ø ≈‘ ¿πÈ∑ª ˘ «Áº√Á≈
È‘ƒÕ Í «¬√ ≈‘ È∂ ’πfi Á∂‰≈ È‘ƒÕ «¬√ ’’∂ √’≈ª
«¬√ ≈‘ ÁΔ Ú≈‹ÏΔ¡Â Á√≈¿π‰ Ò¬Δ ÈÚ∂∫ Ï≈Ò◊
ÚØ ‡ ª Á∂ ÚØ ‡ -‘º ’ ˘ Â∂ «¬√ÁΔ Â≈’ ˘ ÷» Ï
¿π¤≈ÒÁΔ¡ª ‘ÈÕ ¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª Á≈ √øÿÙ ÂÏÁΔÒΔ
Á∂ «¬º’ ÏÁÒÚ∂∫ ≈‘ Á≈ √ø’∂ «ÁøÁ≈ ˛Õ «¬√ Á∂Ù ÁΔ
’Ø ¬ Δ ÚΔ √’≈ È‘ƒ ⁄≈‘π ø Á Δ «’ ¡≈Ó ÒØ ’ ≈¬Δ
¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª Ú≈Ò∂ ≈‘ ˘ ¡ÍÈ≈Ú∂Õ «¬√ ’’∂ √’≈
¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª Á∂ ÏÁÒÚ∂∫ ≈‘ ¡Â∂ ¿π√ ≈‘ Á∂ ≈‘Δ¡ª
˘ ‘Δ ÷ÂÓ ’ Á∂‰≈ ⁄≈‘πøÁΔ ˛Õ
Ì≈ Á∂ Áπ«÷¡≈∂ ÒØ’ Áπ≈‘∂ ”Â∂ ÷Û∂ ‘È; «¬º’
Í≈√∂ ÏÁÒÚª Í ¡Ω÷≈ ≈‘ ˛ ¡Â∂ Á»‹∂ Í≈√∂ √Ω÷≈ Í
«È≈Ê’ √≈Ï ‘Ø «‘≈ ≈‘ ˛Õ
2 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
 Ì≈ÂΔ ÓΔ‚Δ¡≈ Á∂ Úº‹≈ ’ØÏ≈ Á≈ ‚ø◊
Ì≈ÂΔ ÓΔ‚Δ¡≈ ‘≈’Óª ÁΔ ‘ ‘È∂◊ÁΔ ˘
‹≈«¬‹ ·«‘≈¿π‰ Ò¬Δ «ÁÈ ≈ «¬º’ ’ «‘≈ ˛Õ
«¬‘ ’ÙÓΔΔ ’ΩÓ Á∂ √ÚÀ-«È‰∂ Á∂ ¡«Ë’≈ Ò¬Δ ⁄ºÒ
‘∂ √øÿÙ ˘ ¡ºÂÚ≈Á Á≈ È≈Ó Á∂ ’∂ Ó≈√»Ó ’ÙÓΔΔ
Ϻ«⁄¡ª Á∂ Úº‹∂ ÍÀÒ∂‡ ¤º«¡ª ÍÃÂΔ ÚΔ √øÚ∂ÁÈÙΔÒÂ≈
È‘ƒ ÍÀÁ≈ ‘؉ «ÁøÁ≈Õ Èø◊-ËÛø◊∂ Â∂ ◊πÏ Á∂ Ó≈∂
¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª Á∂ ¡≈͉∂ ‹Ò, ‹ø◊Ò, ˜ÓΔÈ ÁΔ ≈÷Δ
Ò¬Δ ÒÛ∂ ‹≈ ‘∂ √øÿÙ ˘ Á∂Ù ÁΔ √πº«÷¡≈ Ò¬Δ √Ì ÂØ∫
Úº‚≈ ÷Â≈ Áº√ ’∂ Á∂Ù Á∂ ÒØ’ª ”Â∂ ‹Ï ‘Ø Â∂˜ ’È
Ò¬Δ Ó≈‘ΩÒ Ï‰≈¿π‰ Ò¬Δ Í»Δ Ú≈‘ Ò≈ «ÁøÁ≈ ˛Õ ’Á∂
«¬‘ Á∂Ù Á∂ ’ØÛª ÒØ’ª ˘ ‹⁄≈ «ÁøÁ≈ ˛ «’ Í≈«’√Â≈È
˘ ȯ ’ÈΔ ‘Δ Á∂ Ù Ì◊ÂΔ ˛Õ ’Á∂ «¬‘
Ô»ÈΔÚ«√‡Δ¡ª ”⁄ «Ú⁄≈ ⁄⁄≈ ˘ ÚΔ Á∂Ù ËÃØ‘ º’
◊Á≈È «ÁøÁ≈ ˛ ¡Â∂ Á∂Ù Á∂ Ì«Úº÷ «Ú«Á¡≈ÊΔ¡ª Á∂
√øÿÙª ˘ ‘ºπÒÛÏ≈‹Δ ◊Á≈È «ÁøÁ≈ ˛Õ
Ì≈ÂΔ ÓΔ‚Δ¡≈ «¬‘ √≈≈ ’πÎ “√º⁄”, “«Èͺ÷
«ÍØ«‡ø◊” “√‘Δ ıÏ” Ú◊À≈ È≈Úª ”Â∂ ÂØÒÁ≈ ˛Õ Ì≈ÂΔ
ÓΔ‚Δ¡≈ ÁΔ «¬√ Ï∂‘»Á◊Δ ˘ Á∂÷ ’∂ Òº◊‰ Òº◊ ÍÀ∫Á≈ ˛
«’ «’Â∂ Ì≈ÂΔ ÓΔ‚Δ¡≈ «Ú’≈¿» ª È‘ƒ ˛? Í ‘π‰
«¬‘ ◊ºÒ ÚÀμÏ «È¿»‹ ÍØ‡Ò ’ØÏ≈ ÍØ√‡ Á∂ √«‡ø◊
¡Í∂ÙÈ È∂ √≈Ï ’ «ÁºÂΔ «’ Ì≈ÂΔ ÓΔ‚Δ¡≈ «Ú’≈¿»
˛ ¡Â∂ «¬√ «Úº⁄ ¿π‘ ÓΔ‚Δ¡≈ ‘≈¿»√√ ÚΔ ¡≈™Á∂ ‘È
«‹‘Ȫ Ï≈∂ «’‘≈ ‹ªÁ≈ √Δ «’ «¬‘Ȫ ÁΔ «ÍØ«‡ø◊ ”⁄
¡√ÒΔ¡Â ‘πøÁΔ ˛Õ √Ì «Ú’≈¿» «È’Ò∂Õ ’ØÏ≈ ÍØ√‡ È∂
¡Í∂ÙÈ ACF Á∂ √«‡ø◊ ≈‘ƒ «¬‘ √º⁄ √≈‘Ó‰∂ «Ò¡ªÁ≈Õ
«¬√ ¡Í∂ÙÈ Á≈ È≈Ó ACF «¬√ ’’∂ º«÷¡≈
«’™«’ Ì≈ Á≈ ÁπÈΔ¡ª ”⁄ ÓΔ‚Δ¡≈ ÁΔ ¡≈˜≈ÁΔ Íº÷Ø∫
ACFÚª √Ê≈È ˛Õ «¬‘ √Ê≈È ÓØÁΔ ‘’»Ó ÂØ∫ Ï≈¡Á
Ò◊≈Â≈ ‘∂·ª ‹≈ «‘≈ ˛ «’™«’ ÓΔ‚Δ¡≈ «‹¡≈Á≈Â
√’≈Δ ÏØÒΔ ÏØÒÁ≈ ˛ ¡Â∂ ‹Ø È‘ƒ ÏØÒÁ≈ ¿π‘ ◊ΩΔ
Òø’Ù∂ Úª◊ ’ÂÒ ’ «ÁºÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ¿π√˘ ÚΔÙ ’πÓ≈,
≈‰≈ ¡≈Ô»Ï Úª◊ ËÓ’Δ¡ª «ÁºÂΔ¡ª ‹ªÁΔ¡ª ‘ÈÕ
Ì≈ Á∂ Ï‘π √≈∂ ͺÂ’≈ª ˘ ‘≈’Ó «’√∂ ‡Δ.ÚΔ.
⁄ÀÈÒ ‹ª ¡ıÏ≈ ”⁄ ’Ø¬Δ ÈΩ’Δ È‘ƒ Òº◊‰ «ÁøÁ∂Õ
«‹√ ’’∂ ’¬Δ ͺÂ’≈ ¡≈Í‰Δ ÚÀÏ ÍØ‡Ò Ú◊À≈
⁄Ò≈ ‘∂ ‘ÈÕ ’ØÏ≈ ÍØ√‡ Á≈ √«‡ø◊ ACF ’Ø¬Δ Í«‘ÒΔ
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
«¬√ Â∑ª ÁΔ ‹ÏÁ√ «ÍØ«‡ø◊ È‘ƒ ˛Õ ’ØÏ≈ ÍØ√‡
ͺÂ’≈ ¡«ÈπË≈ È∂ B@@C ”⁄ ω≈¬Δ, ¡«ÈπË≈
«‘Ò’≈ Á≈ ÚΔ √«‘ √ø√Ê≈Í’ √ΔÕ ’ØÏ≈ ÍØ√‡ B@@E
”⁄ Í«‘ÒΔ Ú≈ ¿πÁØ∫ ⁄⁄≈ ”⁄ ¡≈¬Δ ‹ÁØ∫ «¬‘Ȫ AA
ÓÀ∫Ï Í≈ÒΔÓÀ∫‡ Á≈ √«‡ø◊ ’ΔÂ≈ ‹Ø ÍÀ√∂ ÒÀ ’∂ Âπ‘≈‚Δ
Ó‹Δ Á≈ √Ú≈Ò Í≈ÒΔÓÀ∫‡ ”⁄ ¿π·≈¿π‰≈ ÓøÈ ◊¬∂ ¡Â∂
Ï≈¡Á «Úº⁄ «¬‘Ȫ AA ¡ÀÓ.ÍΔ‹ ˘ Ï÷≈√ ’ «ÁºÂ≈
«◊¡≈ √ΔÕ B@AC ”⁄ ¡Í∂ÙÈ Àμ‚ √Í≈¬Δ‚ ’ΔÂ≈ ‹Ø
«’ «’Ú∂∫ Úº‚∂ ÏÀ∫’ ÓÈΔ Òª‚«ø◊ ”⁄ Òº◊∂ ‘ج∂ ‘ÈÕ B@AF
”⁄ BD Í≈‰Δ Ú≈ÒΔ¡ª ’øÍÈΔ¡ª Á≈ ˜ÓΔÈΔ Í≈‰Δ ÁΔ
ÁπÚÂØ∫ ’ ‘Δ¡ª ‘È ¡Â∂ ¡≈Ó ÒØ’ª Ò¬Δ ˜ÓΔÈΔ
Í≈‰Δ ‚»øÿ≈ ‘؉ ’’∂ Í‘πø⁄ ÂØ∫ Á» ‘Ø «‘≈ ˛ ¡Â∂
’øÍÈΔ¡ª Á≈ ÓπÈ≈¯≈ ÚËΔ ‹≈ «‘≈ ˛Õ √«‡ø◊ ACF Ï‘πÂ
‘Δ ÓÙ‘» ͺÂ’≈ ÍπÙÍ ÙÓ≈ È∂ ’ΔÂ≈ ˛Õ ÍπÙÍ ÙÓ≈
È∂ ‘Δ B@A@ ”⁄ «¬º’ √«‡ø◊ ’ΔÂ≈ √Δ «’ «’Ú∂∫ ’πfi ÒØ’
Ì≈Û∂ ÂØ∫ Áø◊∂ ’Ú≈¿π‰ Ò¬Δ «Â¡≈ ‘Ø ‹ªÁ∂ ‘È ¡Â∂
«‘ø√≈ ÌÛ’≈ √’Á∂ ‘ÈÕ ÍπÙÍ ÙÓ≈ ÁΔ «¬√ ‹ÏÁ√Â
ͺÂ’≈Δ ’’∂ ‘Δ B@AA ”⁄ ¿π‘Ȫ ˘ «¬ø‡ÈÀÙÈÒ
ÍÃÀ√ «¬ø√‡Δ«⁄¿»‡ ¡ÀÚ≈‚ Ú◊≈ È≈ÓΔ «÷Â≈Ï «Ó«Ò¡≈Õ
’ØÏ≈ ÍØ√‡ ÁΔ «¬√ Úº’≈Δ ˛√Δ¡Â ’’∂ ‘Δ
√«‡ø◊ ACF ÂØ∫ Ï≈¡Á ÓΔ‚Δ¡≈ ÿ≈‰∂ ¸ºÍ ’ ◊¬∂
«‹Ú∂∫ ’ØÏ≈ Á≈ ‚ø◊ Úº«‹¡≈ ‘ØÚ∂Õ
’ØÏ≈ÍØ√‡ È∂ «‹‘Û∂ ÓΔ‚Δ¡≈ ÿ≈«‰¡ª ÁΔ ¡Ω’≈Â
√≈‘Ó‰∂ «Ò¡ªÁΔ ¿π‘Ȫ Á∂ È≈Ó Á∂÷ØÕ ’ØÏ≈ ÍØ√‡ È∂
Ó≈⁄ B@AH ”⁄ Í«‘ÒΔ √»⁄Δ ‹≈Δ ’ΔÂΔ ‹Ø «Ú’‰
Ò¬Δ «Â¡≈ ÏÀ·∂ √È, «‹‘Ȫ «Úº⁄ ‚Δ.¡ÀÈ.¬∂. ¡ıÏ≈,
¡Ó ¿π‹≈Ò≈, Ô».¡ÀÈ.¡≈¬Δ., √Ó≈⁄≈ ÍÒº√, ¡À⁄.¡ÀÈ.
BDG, Í≥‹≈Ï ’∂√Δ, √ÚÂøÂ Ì≈Â, √»Í Úπ‘ (ÚÀÏ
ÍØ‡Ò), À«‚Î ‚≈‡ ’≈Ó, «¬ø‚Δ¡≈ Ú≈⁄, ¡≈‹, √≈ËÈ≈
ÍÃ≈¬ΔÓ «È¿»˜Õ
√«‡ø◊ ¡Í∂ÙÈ ACF Ì≈◊ B È≈Ó ‘∂· Á»‹Δ ÒÛΔ
BE Ó¬Δ ˘ ‹≈Δ ’ΔÂΔ ◊¬Δ √Δ «‹√ «Úº⁄ ÓΔ‚Δ¡≈
ÿ≈«‰¡ª Á∂ Úº‚∂ ¡«Ë’≈Δ¡ª Á∂ È≈Ò ÓπÒ≈’≈ Á∂
ÚΔ‚Δ˙ ‘ÈÕ «¬‘Ȫ «Úº⁄ ‡≈¬ΔÓ˜ ◊πºÍ, «¬ø‚Δ¡≈ ‡»‚∂,
«‘øÁπ√Â≈È ‡≈¬ΔÓ˜, ÈÀ‡Ú’ AH, √‡≈ «¬ø‚Δ¡≈,
¬∂.ÏΔ.ÍΔ. «È¿»˜, ÁÀ«È’ ‹≈◊‰, À‚ ¡ÀÎ.¡ÀÓ., ∂«‚˙
3 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
ÚÈ, ÒØ ’ ÓÂ, ¬∂ . ÏΔ.¡À È ., ‡Δ.ÚΔ. Î≈¬ΔÚ, «Ï◊
¡ÀÎ.¡ÀÓ., ’∂ «È¿»˜, «¬ø‚Δ¡≈ Ú≈«¬√, ÁΔ «È¿» «¬ø‚Δ¡È
¡À’√ÍÃÀ√, ¡ÀÓ.‡Δ.ÚΔ., ¿πÍ ÓÀ◊˜ΔÈ, ’ØÛª πͬ∂ ÒÀ
’∂ «‘øÁ»ÂÚ Á∂ ÍÃ⁄≈ Ò¬Δ ≈˜Δ ‘Ø ◊¬∂Õ ¡⁄≈Δ¡≈ ¡‡Ò
ω∂ ͺ  ’≈ Íπ Ù Í ÙÓ≈ È∂ «‹‘Ȫ ÓΔ‚Δ¡≈
¡«Ë’≈Δ¡ª È≈Ò ◊ºÒÏ≈ ’ΔÂΔ ¡≈͉∂ ¡≈Í ˘
È≈◊Íπ ÂØ∫ ¡≈.¡À√.¡À√. ÁΔ ‹ºÊ∂ÏøÁΔ “ÙÃΔÓÁ Ì◊ÚÁ
◊ΔÂ≈ ÍÃ⁄≈ √«ÓÂΔ” Á≈ ¡≈◊» Áº«√¡≈Õ ‹ºÊ∂ÏøÁΔ Á≈
Ó’√Á ÓΔ‚Δ¡≈ ÁΔ ÓºÁÁ È≈Ò «‘øÁ»ÂÚ ÁΔ «√¡≈√Â
Á≈ ÍÃ⁄≈ ’È≈ ª ‹Ø Ì≈‹Í≈ B@AI ”⁄ «‹ºÂÕ∂ ¡⁄≈Δ¡≈
¡‡Ò È∂ ◊ºÒÏ≈ Á∂ ÚΔ«‚˙ Ô»-«‡¿»Ï ”Â∂ Í≈¬∂ ‘È ‹Ø
√Ì ÂØ∫ Úº‚∂ ÓΔ‚Δ¡≈ ÿ≈‰∂ ‡≈¬ΔÓ‹ ◊πÍ º È≈Ò ◊ºÒÏ≈Â
ÂØ∫ Ï≈’Δ¡ª Á≈ ¡øÁ≈‹≈ Ò≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ
¡⁄≈Δ¡≈ ¡‡Ò ω∂ ͺÂ’≈ È∂ Í«‘Òª ‡≈¬ΔÓ˜
◊πºÍ Á∂ ’≈‹’≈Δ √’ºÂ √ø‹ΔÚ Ù≈‘ È≈Ò ◊ºÒÏ≈Â
’ΔÂΔÕ √ø‹ΔÚ Ù≈‘ È∂ E@@ ’ØÛ «Úº⁄ √ΩÁ∂ ÁΔ ◊ºÒ
’’∂ √ΩÁ≈ ͺ’≈ ’È Ò¬Δ ‡≈¬ΔÓ‹ ◊πºÍ Á∂ ÓÀÈ∂«‹ø◊
‚≈«¬À’‡ «ÚÈΔ ‹ÀÈ È≈Ò ¿π√ÁΔ ÓπÒ≈’≈ ’Ú≈¬ΔÕ
«ÚÈΔ ‹ÀÈ È∂ “√º⁄∂ √ΩÁ∂” ÁΔ ‘≈ÓΔ ÌΔÕ ‡≈¬ΔÓ‹ ◊πºÍ
È∂ E@@ ’ØÛ ”⁄ «‘øÁ»ÂÚ Á≈ ¬∂‹ø‚≈ ⁄Ò≈¿π‰≈ ÓøÈ
«Ò¡≈Õ ‹≈ Á∂÷Ø «¬√ ◊πºÍ ÁΔ Í‘πø⁄ «’øÈ∂ ÒØ’ª º’ ˛
¡Â∂ √Ó≈‹ ”⁄ «¬‘ «’øÈ≈ ˜«‘ ÎÀÒ≈ √’Á≈ ˛Õ ‡≈¬ΔÓ‹
◊πºÍ Á∂ ’¬Δ ¡ıÏ≈ ‘È, AB ‡Δ.ÚΔ. ⁄ÀÈÒ ‘È, ∂«‚˙
⁄ÀÈÒ, «¯ÒÓ «ÈÓ≈‰, √ø◊Δ «ÈÓ≈‰ ÁΔ¡ª √ø√Ê≈Úª
‘ÈÕ ‡≈¬ΔÓ‹ ◊πÍ º «¬√ÂØ∫ Í«‘Òª ÚΔ ¡≈Í‰Δ ÚÀÏ√≈¬Δ‡
ÂØ∫ Ì≈‹Í≈ ¡≈◊»¡ª √ÏøËΔ ¡ÒØ⁄È≈ÂÓ’ ıÏª ˘ ’¬Δ
Ú≈ ‘‡≈ ¸º’≈ ˛Õ «Ó√≈Ò Ú‹Ø∫ ‹πÒ≈¬Δ B@AG ”⁄ ¡«ÓÂ
Ù≈‘ ÁΔ ‹≈«¬Á≈Á ”⁄ C@@ ÍÃÂΔÙ Ú≈Ë≈ ‘؉ ÁΔ ıÏ
¡Â∂ √ÂøÏ B@AG ”⁄ ÓØÁΔ ÁΔ ¯√ÒΔ ÏΔÓ≈ ÔØ‹È≈ √ÏøËΔ
¡ÒØ⁄È≈ÂÓ’ Ò∂÷ ‘‡≈ «Ò¡≈ «◊¡≈Õ
¡⁄≈Δ¡≈ ¡‡Ò È≈Ò Â«‘ ‘Ø ¬ ∂ √Ω Á ∂ «‘Â
¡≈.¡À√.¡À√. ÁΔ «Ú⁄≈Ë≈≈ Ú≈ÒΔ √Óº◊Δ Á∂ ¡≈͉∂
ÓΔ‚Δ¡≈ ≈‘ƒ ÍÃ⁄≈ ÍÃ√≈ Ò¬Δ ‡≈¬ΔÓ˜ ◊πºÍ È∂ ‹Ø
ÍÃ√Â≈Ú Í∂Ù ’ΔÂ∂ ‘È, ¿π‘Ȫ «Úº⁄ ’πºfi «¬√ Â∑ª ‘ÈÕ
ó √ÍΔ«’ø◊ ‡Δ ¡Â∂ ÈÚÌ≈ ‡≈¬ΔÓ‹ «‹‘∂
¡ıÏ≈ª ˘ Ò◊≈Â≈ ÍÃ⁄≈ Ò¬Δ Ú«Â¡≈ ‹≈ √’Á≈
˛Õ «¬‘Ȫ «Úº⁄ ÁØ √«¯¡ª Á≈ ÷Ø‹ ¡Ë≈« «ÚÙ∂Ù
√ÍÒΔÓÀ∫‡ ¤≈«Í¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
ó ‡≈¬ΔÓ‹ ◊πºÍ Á∂ AB ‡Δ.ÚΔ. ⁄ÀÈÒ ‘È, «‹‘Ȫ
Á∂ ’ΔÏ AB ’ØÛ ÁÙ’ ‘ÈÕ «¬‘Ȫ ‡Δ.ÚΔ. ⁄ÀÈÒª
¿πμÍ «‘øÁ»ÂÚ Á∂ ÍÃ⁄≈ Ò¬Δ ÒÛΔÚ≈ ÍÃØ◊≈Ó Í∂Ù ’È
Á≈ √πfi≈¡ ˛Õ
ó ∂«‚˙ «Ó⁄Δ Á∂ AC ’ØÛ √ØÂ∂ ‘È, «‹‘Ȫ
Ò¬Δ «‘øÁ»ÂÚ Á∂ ÍÃ⁄≈ Ò¬Δ «ÚÙ∂Ù ÍÃØ◊≈Ó ÍÃ√≈«Â
’ΔÂ≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
ó Á∂Ù Á∂ «ÁºÒΔ, ’Ò’ºÂ≈, ÓπøϬΔ, Ïø◊ÒΩ,
˛Á≈Ï≈Á «‹‘∂ √≈∂ Úº‚∂-Úº‚∂ Ù«‘ª «Úº⁄ ÍÃØ◊≈Ó Á∂
Úº‚∂-Úº‚∂ ‘Ø«‚ø◊ Ò≈¬∂ ‹≈‰◊∂Õ
ó ‡≈¬ΔÓ‹ ◊πºÍ Á≈ «¯ÒÓ ÍÃØ‚’ÙÈ ÁΔ √ø√Ê≈
‹ø◊ÒΔ «Í’⁄‹ ˛ «‹√ ≈‘ƒ ¡≈.¡À√.¡À√. ÁΔ
«Ú⁄≈Ë≈≈ Ú≈ÒΔ¡ª ¤Ø‡Δ¡ª Â∂ ÎΔ⁄ «ÎÒÓª ω≈¬Δ¡ª
‹≈ √’ÁΔ¡ª ‘ÈÕ ‡≈¬ΔÓ‹ «Ó¿»«˜’ ÚΔ È≈ÓΔ ’Ò≈’≈ª
¡Ë≈« √Ê≈È’ Â∂ ’ΩÓªÂΔ ’ø√‡ «¬√ ’øÓ Ò¬Δ
’Ú≈ √’Á≈ ˛Õ
ó ‡≈¬ΔÓ‹ ◊πºÍ Á∂ «‚˜Δ‡Ò ÍÒ∂‡Î≈Ó ”Â∂ ‘
Ó‘ΔÈ∂ BC.B ’ØÛ ÒØ’ ¡≈™Á∂ ‘ÈÕ A@.D ÷Ï Ú≈
«¬√Â∂ Í∂‹ Á∂÷Á∂ ‘ÈÕ «¬√ √Ì ÂØ∫ Úº‚∂ Óø⁄ ¿πμÍ «Î’ÙÈ
Â∂ ‚≈’»ÓÀ∫‡Δ Ú◊Δ¡ª ⁄Δ˜ª «Á÷≈¬Δ¡ª ‹≈ √’ÁΔ¡ª
‘ÈÕ
ÓΔ‚Δ¡≈ ÿ≈‰∂ «‘øÁ»ÂÚ Á∂ ÍÃ⁄≈ Ò¬Δ «Â¡≈
ÔπºËÈΔÂΔ Ò≈◊» ’È Ò¬Δ Í»Δ Âª «Â¡≈ Ï «Â¡≈
‘È, «‹√Á∂ C ÍÛ≈¡ «‘ ’ΔÂ∂ ◊¬∂Õ
Í«‘Ò∂ ÍÛ≈¡ ”Â∂ Ë≈«Ó’ «ÚÙ∂ ÚÙ» ≈‘ƒ ÈÓ
«‘øÁ»ÂÚ ˘ ÍÃÎπº«Ò ’ΔÂ≈ ‹≈Ú∂◊≈ ª ‹Ø „πº’Úª Ó≈‘ΩÒ
«Â¡≈ ’ΔÂ≈ ‹≈ √’∂Õ Á»‹∂ ÍÛ≈¡ ”Â∂ «ÚØËΔ «Ë Á∂
¡≈◊»¡ª «ıÒ≈¯ Ìø‚Δ ÍÃ⁄≈ ¡Â∂ ÂΔ‹∂ ÍÛ≈¡ ”Â∂ «Î’»
ËπÚΔ’È ÁΔ «√¡≈√ ’ΔÂΔ ‹≈Ú∂◊ΔÕ
«¬√ÂØ∫ √ͺه ˛ «’ Ì≈ÂΔ ÓΔ‚Δ¡≈ ÒØ’ª ˘ «’Ú∂∫
◊πøÓ≈‘ ’Á≈ ˛Õ «¬‘ √«‡ø◊ √≈Ï ’Á≈ ˛ «’ ÍÀ√∂
È≈Ò ’πfi ÚΔ Ì≈ÂΔ ÓΔ‚Δ¡≈ ÂØ∫ ’Ú≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈
˛Õ «¬‘ «Ú’≈¿» ÓΔ‚Δ¡≈ ÍÀ√∂ ÒÀ ’∂ ÒØ’ª Á∂ √øÿÙ ˘
ϺÁ» ’Á≈ ˛ ¡Â∂ «Î’»-Î≈ÙΔÚ≈ÁΔ¡ª ˘ È≈«¬’ ω≈
√’Á≈ ˛Õ ’Ø¬Δ ÚΔ ÒØ’ ÁØ÷Δ Â≈’ ¿π‘ Ì≈Ú∂∫ √≈Ó≈‹Δ
‘؉, ¿π‘ ÍÀ√∂ ≈‘ƒ ’Δ ’πfi ÒØ’ª ˘ ‹⁄≈ √’ÁΔ ˛ ¡Â∂
ÒØ’ª ÁΔ Ó√«Ò¡ª ÍÃÂΔ, √Ó≈‹ ÍÃÂΔ, Á∂Ù ÁπÈΔ¡ª Ï≈∂
√Ófi ˘ ¡≈͉∂ ÓπÂ≈«Ï’ «‘ ’ √’ÁΔ ˛Õ dd
4 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
 ¡ºËÚ≈‡∂ ÁÓ ÂØÛ ◊¬Δ «’√≈È ‘ÛÂ≈Ò ”Â∂ «¬º’ «‡ºÍ‰Δ
«Í¤Ò∂ Ó‘ΔÈ∂ «’√≈È ‹ºÊ∂ÏøÁΔ¡ª È∂ ‘ÛÂ≈Ò Á≈
√ºÁ≈ «ÁºÂ≈ ¡Â∂ ¡ÀÒ≈È ’ΔÂ≈ «’ «’√≈È Ú√ª Á≈
Ï≈¬Δ’≈‡ ’ΔÂ≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ «¬√˘ “«Í≥‚ ÏøÁ” Ú‹Ø∫ ÍÃ⁄≈«¡≈
«’ «Í≥‚ª «Úº⁄Ø∫ Ù«‘ª ˘ «’√≈Ȫ ÁΔ¡ª ¯√Ò ÁΔ
ÍÀÁ≈Ú≈ È‘ƒ ‹≈Ú∂◊ΔÕ Óø‚Δ¡ª Â∂ ÊØ’ Á≈ Ï≈¬Δ’≈‡
’ΔÂ≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ «¬√ÁΔ Â≈Δ÷ A ÂØ∫ A@ ‹»È «ÓÊΔ ◊¬Δ
«’™«’ «¬‘Ȫ «ÁȪ «Úº⁄ «Í¤Ò∂ √≈Ò ÓøÁ√Ω (ÓºË
ÍÃÁ∂Ù) «Úº⁄ «’√≈Ȫ Á≈ √øÿÙ ⁄º«Ò¡≈ √Δ «‹√ «Úº⁄ F
‹»È ˘ F «’√≈È ÍπÒΔ√ Î≈«¬«ø◊ ”⁄ Ó≈∂ ◊¬∂ √ÈÕ «¬√
“«Í≥‚ ÏøÁ” ‘ÛÂ≈Ò ÁΩ≈È «’√≈Ȫ È∂ √Ï˜Δ¡ª ÒÀ ’∂
‹≈‰Δ¡ª ÏøÁ ’ «ÁºÂΔ¡ªÕ Óø‚Δ ÁΔ Êª √Û’ª ”Â∂ «÷ø‚≈
«ÁºÂΔ¡ª, Óø‚Δ¡ª ÿ∂ Ò¬Δ¡ªÕ Óø‚Δ¡ª «Úº⁄ ∂‘ÛΔ¡ª
Ú≈«Ò¡ª ˘ Ì‹≈ «ÁºÂ≈Õ ÁπºË ‚∂¡Δ¡ª ”Â∂ Í≈¿π‰≈ ÏøÁ
’ «ÁºÂ≈Õ ÁπºË √Û’ª ”Â∂ ‚ØÒ‰≈ Ùπ» ’ «ÁºÂ≈Õ ÿª
«Úº⁄ ÷Ø¡≈ ’º„‰ Òº◊∂Õ ÁπºË √Û’ª ”Â∂ ‚ØÒ‰≈ Í≥‹≈ÏΔ
ÍÃøÍ≈ Á∂ ¿πÒ‡ ‘؉ ’’∂ «ÚØË ‘Ø«¬¡≈ ª ¤ÏΔÒª Ò≈
«ÁºÂΔ¡ªÕ Òº√Δ «ÍÒ≈¿π‰ Òº◊∂Õ «ÙÂ∂Á≈ ‹≈ «ÁºÂ∂Õ
«¬’ºÒ∂ «ÓÒ’ÎÀ‚ ÁΔ √ÍÒ≈¬Δ ‹Ø «‘Ó≈⁄Ò ˘ ‹ªÁΔ ˛
E@ ‘˜≈ ÒΔ‡ ÏøÁ ‘Ø ◊¬ΔÕ Óπ‘≈ÒΔ «¬Ò≈’∂ «Úº⁄Ø∫ «¬√È∂
‚∂„ ’ØÛ Á≈ ÁπºË ÷ΔÁ‰≈ ÏøÁ ’ «ÁºÂ≈Õ «¬√ ‘ÛÂ≈Ò
Á≈ Óπº÷ ¡√ Í≥‹≈Ï, ‘«¡≈‰≈, ÓºË ÍÃÁ∂Ù, ◊π‹≈Â,
Ó‘≈≈Ù‡ ¡Â∂ ¿πμÂ ÍÃÁ∂Ù «Úº⁄ «Í¡≈ ÍÃø» ‹ºÊ∂ÏøÁΔ¡ª
ÓπÂ≈«Ï’ BB √»«Ï¡ª «Úº⁄ «¬√Á≈ ¡√ √ΔÕ
«¬√ ÏøÁ ˘ ‘≈’Ó ‹Ó≈ÂΔ Í≈‡Δ¡ª È∂ ‘πø◊≈≈
«ÁºÂ≈Õ ’ª◊√ Á≈ «√ºË» «Í≥‚ ‹≈ ’∂ √Ï˜Δ ÷ΔÁ ’∂
«Ò¡≈«¬¡≈Õ ≈‘πÒ ◊ªËΔ È∂ «’√≈È √øÿÙ Á∂ ‘º’ «Úº⁄
«Ï¡≈È «ÁºÂ≈ ¡Â∂ ÍΔÍÒΔ «Úº⁄ F ‹»È ˘ ÀÒΔ ’ΔÂΔÕ
¡’≈ÒΔ ÁÒ ÚºÒØ∫ ÍÃ∂Ó «√øÿ ⁄øÁ»Ó≈‹≈ È∂ ‘Ó≈«¬Â ’ΔÂΔÕ
¡≈Ò «¬ø‚Δ¡≈ «’√≈È Ó˜Á» √Ì≈ È∂ ÚΔ ÏøÁ ÁΔ ‘Ó≈«¬Â
’ΔÂΔ Â∂ ‘º’ «Úº⁄ ÍÃÁÙÈ ’È Ò¬Δ «’‘≈Õ «¬‘ ÏøÁ
“≈Ù‡Δ «’√≈È Ó‘ª√øÿ” ¡Â∂ “«’√≈È ¬∂’Â≈ Óø⁄” ÚºÒØ∫
’ΔÂ≈ «◊¡≈ √ΔÕ «¬√ «Úº⁄ AGB ‹ºÊ∂ÏøÁΔ¡ª ‘؉ Á≈
Á≈¡Ú≈ ’ΔÂ≈ «◊¡≈Õ Í≥‹≈Ï «Úº⁄Ø∫ Ì≈ÂΔ «’√≈È
Ô»ÈΔ¡È Á∂ Òº÷ØÚ≈Ò, ≈‹∂Ú≈Ò, «√ºË»Íπ Â∂ ’≈ÁΔ¡ª
Ë«Û¡ª ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ «¬ø‚Δ¡È Î≈Ó ¡À√Ø√Δ¬∂ÙÈ Ù≈«ÓÒ
√ÈÕ «¬‘Ȫ ÁΔ¡ª Óø◊ª ’˜≈ Óπ’ÂΔ Â∂ ¯√Òª Á∂ Ú≈‹Ï
Ì≈¡ √ΔÕ
«¬√ ‘ÛÂ≈Ò ˘ Í«‘Òª «¬º’ ÁÓ ‘πø◊≈≈ «Ó«Ò¡≈
«’™«’ ÓΩ‹»Á≈ ÁΩ «Úº⁄ ⁄≈‘∂ ’∂∫Á «Úº⁄ ’ª◊√ ÁΔ
‹◊∑≈ Ì≈‹Í≈ ¡≈ ◊¬Δ ÍÃø» «’√≈È ÁΔ ‘Ø‰Δ ˙‘Δ ˛Õ √◊Ø∫
‘Ø ÏÁÂ ˜» ‘Ø¬Δ ˛Õ ÓØÁΔ Á≈ ÏØ«Ò¡≈ fi»· ¡ÓÒΔ Á∂
◊ºÍ √≈«Ï ‘ج∂Õ fi»·-»¯≈È Á∂ ϺÁÒ ‹ÒÁΔ ‘Δ ¤‡
◊¬∂Õ ÓØÁΔ È∂ «’‘≈ «’ ÓÀ∫ «’√≈Ȫ ÁΔ ¡≈ÓÁÈ Áπº◊‰Δ
’Á»ø, ¯√Òª Á∂ Ì≈¡ ÷⁄∂ ÂØ∫ ‚∂„ ◊π‰≈ ’Á»ø, ÷∂ÂΔ Á≈
Ϻ‹‡ Áπº◊‰≈ ω≈ Á∂¿»∫, «’√≈Ȫ Á≈ ’˜≈ Óπ¡≈Î ’Á»ø,
’Ø¬Δ «’√≈È ıπÁ’πÙΔ È‘ƒ ’» Í √Ì fi»· √≈«ÏÂ
‘Ø«¬¡≈Õ Ì≈ «Úº⁄ ıπÁ’πÙΔ¡ª ¿π√∂ ¯Â≈ È≈Ò ‹≈Δ
‘È, ‹≈Δ ‘Δ È‘ƒ √◊Ø∫ ÚËΔ¡ª ‘ÈÕ »Ò «¬ø‚Δ¡≈
¡≈ÈÒ≈¬ΔÈ ÓÀ◊˜ΔÈ ÁΔ «ÍØ‡ ÓπÂ≈«Ï’ «’√≈Ȫ ÁΔ¡ª
ıπÁ’πÙΔ¡ª «Úº⁄ A.D ÂØ∫ A.H ÍÃÂΔÙ º’ Á≈ Ú≈Ë≈
‘Ø«¬¡≈ ˛Õ Í≥‹≈Ï «Úº⁄ ‘ ؘ Ò◊Ì◊ ÁØ «’√≈È
ıπÁ’πÙΔ ’ ‘∂ ‘ÈÕ Ì≈ «Úº⁄ G@% «’√≈È ¡≈͉Δ
’Ó≈¬Δ ÂØ∫ «‹¡≈Á≈ ÷⁄ ’ ‘∂ ‘ÈÕ ÓÂÒÏ ¿π‘Ȫ
Ò¬Δ ÷∂ÂΔ Ò≈‘∂ÚøÁ È‘ƒ ˛Õ ¿π‘Ȫ ¿πμÍ ’˜∂ ÁΔ Í≥‚
ؘ ÚËÁΔ ‹≈ ‘Δ ˛Õ Â∂Ò ÁΔ¡ª ’ΔÓª ‘ Á√ƒ-
ÚΔ‘ƒ «Áȃ ÚË ‹ªÁΔ¡ª ‘ÈÕ ÷≈Áª Á∂ ∂‡ª «Úº⁄ ‘
«¤Ó≈‘Δ Ú≈Ë≈ ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛Õ ÷∂ª «Úº⁄ Ú‰ Ú≈ÒΔ
ÓÙΔÈΔ Á∂ ∂‡ Ò◊≈Â≈ ÚË ‘∂ ‘ÈÕ ÏΔ‹ª ¿πμÍ
’øÍÈΔ¡ª Á∂ ’ø‡ØÒ ’≈È ÏΔ˜ Ï‘π ӫ‘ø◊∂ «ÓÒÁ∂
‘È, «Ï‹ÒΔ Áª «Úº⁄ Ú≈Ë≈ ‘Ø¬Δ ‹ªÁ≈Õ «‘øÁΔ-÷»ø‘ÁΔ
ÚÍ≈Δ ´º‡ ÒÀ∫Á≈Õ √’≈ ÚºÒØ∫ «ÓÒ ‘Δ¡ª √Ï«√‚Δ¡ª
”Â∂ ’º‡ Òº◊ «‘≈ ˛Õ ‹Δ.¡À√.‡Δ. Ò≈◊» ‘؉ È≈Ò «’√≈ÈΔ

dd «¬‘ √«‡ø◊ «‹ºÊ∂ ¿πÓΔÁ ÏøÈ≈™Á≈ ˛ «’ «‹øÈ≈ Ó‹Δ ‹Ï ‘ØÚ∂, ‘È∂◊ÁΔ ‘ØÚ∂, ÍÃÂΔØË ÁΔ
¡≈Ú≈˜ «ÏÒ’πÒ ’Á∂ ÚΔ ÷ÂÓ È‘ƒ ‘πøÁΔÕ ‘≈’Óª ˘ Ï∂ÍÁ ’È Ú≈Ò∂ √Ó≈«‹’ √Ø’≈ª Ò¬Δ ÏØÒ‰ Ú≈Ò∂ ÒØ’
‘Ó∂Ù≈ «‹øÁ≈ «‘øÁ∂ ‘ÈÕ «¬‘ √«‡ø◊ √≈‚∂ √≈‘Ó‰∂ ¸‰ΩÂΔ ÚΔ Í∂Ù ’Á≈ ˛ «’ ’≈ÒΔ¡ª Â≈’ª «ıÒ≈¯ ‹»fi‰ Ò¬Δ
√≈˘ ‘Ø ºÁΔ È≈Ò ’øÓ ’È ÁΔ ÒØÛ ˛ ¡Â∂ ÍÃ⁄≈ ÍÃ√≈ Á∂ ¡≈͉∂ ÂΔ’∂ ÚΔ «Ú’√ ’È ÁΔ ‹» ˛Õ
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘ 5 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
ÁΔ¡ª ÷ΔÁ Ú√ª ‘Ø Ó«‘ø◊Δ¡ª ‘Ø ◊¬Δ¡ªÕ √’≈
Á≈ ’ΔÓ ’ø‚≈ ÷∂ÂΔ È≈ÒØ∫ √È¡Â ÚºÒ ÚºË fiπ«’¡≈
‘Ø«¬¡≈ «‹ºÊ∂ ’≈ÍØ∂‡ ÿ≈‰∂ ÏÀ·∂ ‘ÈÕ √’≈ «’√≈Ȫ
ÁΔ¡ª «‹‰√ª ÷ΔÁ‰ ÁΔ Ï‹≈«¬ Ï≈‘Ø∫ Óø◊Ú≈ ‘Δ ˛Õ
B@AE-AF «Úº⁄ ÷∂ÂΔ Ú√ª AD Òº÷ BFH ’ØÛ ÁΔ¡ª
Ï≈‘Ø∫ Óø◊Ú≈¬Δ¡ªÕ I@@I ’ØÛ ÁΔ ’‰’, Óº’Δ Â∂
◊À-Ï≈√ÓÂΔ ⁄≈ÚÒ (B@AF-AG) «Úº⁄ Ï≈‘Ø∫ Óø◊Ú≈¬∂
(«È¿»˜ ÍØ‡Ò Á≈ Ú≈«¬ ÓπÂ≈«Ï’)Õ Á≈Òª B@AG-AH
«Úº⁄ EF Òº÷ ‡È Ï≈‘Ø∫ Óø◊Ú≈¬Δ¡ª ¡Â∂ DDA.CH
«ÓÒΔ¡È ‚≈Ò ÁΔ ÷ø‚ B@AD «Úº⁄ Ï≈‘Ø∫ Óø◊Ú≈¬Δ
(‡∂«‚ø◊ «¬’È≈«Ó’√ ¡Èπ√≈) ‹Á «’ Ì≈ «Úº⁄
«’√≈Ȫ ÁΔ ¯√Ò Óø ‚ Δ¡ª «Úº ⁄ π Ò ‘Δ ˛Õ
¬∂.¡≈¬Δ.’∂.¡À√.√Δ.√Δ. ÚºÒØ∫ «ÁºÒΔ «Úº⁄ «¬’º· ’ΔÂ≈
«◊¡≈ ¡Â∂ Óø◊ ’ΔÂΔ ◊¬Δ «’ “«’√≈È ’˜≈ Óπ’ÂΔ
«ÏºÒ B@AH” ¡Â∂ “÷∂ÂΔ Ú√ª Á∂ ÿº‡Ø-ÿº‡ Ò≈‘∂ÚøÁ
Ì≈¡ ÁΔ ◊≈ø‡Δ «ÏºÒ B@AH” «ÚÙ∂Ù √ÁÈ ÏπÒ≈ ’∂ Í≈√
’ΔÂ≈ ‹≈Ú∂ ÍÃø» √’≈ Á∂ ’øÈ ”Â∂ ‹»ø¡ È‘ƒ √’ΔÕ È≈
√Ú≈ÓΔÈ≈ÊÈ ÁΔ «ÍØ‡ «’Â∂ Ò≈◊» ‘Ø¬Δ ˛, È≈ ’˜≈
Óπ’ÂΔ ‘جΔÕ ÷∂ÂΔ È≈Ò ÁπºË Á≈ √‘≈≈ ÒÀ ’∂ «ÁÈ ’‡Δ
’ ‘∂ ÒØ’ª ÁΔ ‘≈Ò ÚΔ Ó≈ÛΔ ‘Ø ◊¬ΔÕ ÍÙ»¡ª ”Â∂
÷⁄≈ ÚºË ‘Ø «‘≈ ˛ Â∂ ÁπºË Á≈ Ì≈¡ ¿π√ «‘√≈Ï È≈Ò
È‘ƒ Ú«Ë¡≈Õ «¬√∂ ’’∂ «’√≈Ȫ È∂ Ùπ» «Úº⁄ ‘ÛÂ≈Ò
˘ ‘πø◊≈≈ «ÁºÂ≈ ¡Â∂ ¡≈Í Óπ‘≈Â≈ ÚΔ √ΔÕ ‹ºÊ∂ÏøÁΔ ÂØ∫
«ÏȪ ÚΔ «’√≈È «¬√ ‘ÛÂ≈Ò «Úº⁄ Ù≈«ÓÒ ‘ج∂Õ
’πfi «ÁÈ ÏΔÂ∂ ª ÏøÁ Á≈ ¡√ ¿πÒ‡ Ùπ» ‘Ø«¬¡≈Õ
¤Ø‡∂ «’√≈È, Ó˜Á» Â∂ ¤Ø‡∂ ÚÍ≈Δ Âø◊ ‘Ø ◊¬∂Õ Ú√ª
Á∂ Ì≈¡ Úˉ Òº◊∂Õ «’√≈Ȫ ÁΔ Êª Î≈«¬Á≈ Úº‚∂
ÚÍ≈Δ¡ª Â∂ ‹Ó∑ª÷Øª ˘ ‘؉ Òº◊≈Õ Úº‚Δ¡ª ’øÍÈΔ¡ª
¡≈͉≈ √Ó≈È Ú∂⁄‰ Òº◊Δ¡ªÕ ¤Ø‡∂ «’√≈È «‹øÈ≈ Á≈
◊π‹≈≈ ÁπºË ÂØ∫ ⁄ÒÁ≈ √Δ ¿π‘Ȫ ˘ A@ «ÁÈ Í‘≈Û
«‹º‚∂ Òº◊‰ Òº◊∂Õ ¿π‘Ȫ «ÚØË ’È≈ Ùπ» ’ «ÁºÂ≈Õ
ؘ Ó≈ ÁΔ¡ª Ú√ª Ó˜Á»ª Ò¬Δ ÁπºÌ ‘Ø ◊¬Δ¡ªÕ
Í≥‹≈Ï «Úº⁄ √Ï˜Δ¡ª Á∂ √Δ˜È Á≈ «√÷ √ΔÕ ÒØ’ fiØÈ∂
ÂØ∫ Í«‘Òª √Ï˜Δ¡ª Íπº‡ «ÁøÁ∂ ‘ÈÕ ¿π‘Ȫ ˘ ¡≈͉Δ
¯√Ò πÒ‰ Á≈ ÷Â≈ ÷Û≈ ‘Ø «◊¡≈Õ ¿π‘Ȫ ÁΔ
¡≈«Ê’Â≈ ‚◊Ó◊≈¿π‰ Òº◊ΔÕ «’√≈È Ô»ÈΔ¡È È∂
ÁØËΔ¡ª ˘ ÿ∂ ’∂ ÁπºË ‚ØÒ‰≈ Ùπ» ’ «ÁºÂ≈Õ Óø‚Δ «Úº⁄
∂‘ÛΔ¡ª Ú≈«Ò¡ª Á∂ ˺’∂ È≈Ò ¯Ò-√Ï˜Δ¡ª «÷ø‚≈¿π‰
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
Òº◊∂Õ ÁØ≈‘∂ È∂Û∂ «¬º’ ¡º’∂ ÁØËΔ È∂ ◊ØÒΔ ⁄Ò≈ «ÁºÂΔÕ
Ï«·ø‚∂ «Úº⁄ ÒØ’ª È∂ «’√≈È ÁΔ ’πº‡Ó≈ ’ «ÁºÂΔÕ ‹¨
«Úº⁄ «¬º’ ¡øϪ Á∂ ÚÍ≈Δ Á≈ ¡øϪ Á≈ ‡º’ ´º‡ «Ò¡≈Õ
˺’∂ È≈Ò ‚∂¡Δ¡ª ÏøÁ ’≈¿π‰Δ¡ª Ùπ» ’ «ÁºÂΔ¡ªÕ
ÒØ’ª È∂ «ÚØË ’È≈ Ùπ» ’ «ÁºÂ≈Õ ‘ÛÂ≈Ò Á≈ √ºÁ≈
Á∂‰ Ú≈ÒΔ¡ª ‹ºÊ∂ÏøÁΔ¡ª ‘ÛÂ≈Ò Á≈ ¡√ ¿πÒ‡≈ ‘πøÁ≈
Á∂÷ ’∂ ‘ÛÂ≈Ò Ú≈«Í√ ÒÀ ◊¬Δ¡ªÕ «¬√ Ò¬Δ «¬º’ È≈‡’
«⁄¡≈ «◊¡≈Õ «’‘≈ «◊¡≈ «’ «¬√ ÙªÂÓ¬Δ ¡øÁØÒÈ
«Úº⁄ Ì≈‹Í≈ «‘ø√≈ ’Ú≈ ‘Δ ˛Õ ‹ºÊ∂ÏøÁΔ¡ª ÁΔ ÓΔ«‡ø◊
ÍÃØ◊À«√Ú ‚∂¡Δ Î≈Ó˜ ¡À√Ø√Δ¬∂ÙÈ È≈Ò ‘Ø¬Δ ˛Õ «¬√
«Úº⁄ ‘ÛÂ≈Ò Ú≈Í√ ÒÀ‰ Á≈ ÎÀ√Ò≈ ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ «¬‘Ȫ
‹ºÊ∂ÏøÁΔ¡ª ÁΔ √«ÊÂΔ ‘≈√Ø‘Δ‰Δ Ï‰ ◊¬ΔÕ
«¬√Á≈ «ÚØË «‹ºÊ∂ √ØÙÒ ÓΔ‚Δ¬∂ ¿πμÍ ‘Ø«¬¡≈
¿πÊ∂ ’πfi «’√≈È ‹ºÊ∂ÏøÁΔ¡ª ÚºÒØ∫ ÚΔ ‘Ø«¬¡≈Õ ¿π‘Ȫ Á≈
Â’ √Δ «’ «¬‘ ‹ºÊ∂ÏøÁΔ¡ª ÷ÍÂ’≈ª Â∂ «’√≈Ȫ
«Ú⁄’≈ ‡’≈ ÍÀÁ≈ ’ ‘Δ¡ª ‘ÈÕ «¬‘Ȫ ÁΔ
ÒΔ‚«ÙÍ ÂØ∫ √π⁄∂ «‘‰≈ ⁄≈‘ΔÁ≈ ˛Õ «¬‘ «’√≈È
ÿØÒª ÂØ∫ Í≈√∂ ‘Δ¡ª ‘ÈÕ «¬º’ ‘Ø ‹ºÊ∂ÏøÁΔ Á≈ Â’ √Δ
«’ «¬‘Ȫ ¤Ø‡∂ «’√≈Ȫ Â∂ ¤Ø‡∂ ÚÍ≈Δ¡ª ˘ «Ë¡≈È
È‘ƒ «ÁºÂ≈Õ ’¬Δ ‹ºÊ∂ÏøÁΔ¡ª «¬√Â∂ ¸ºÍ ‘Δ¡ª Í
√Ú≈Ò «¬‘ ¿πμ·Á≈ ˛ «’ ’Δ √≈˘ «¬√ÁΔ ‘Ó≈«¬Â ’ÈΔ
ωÁΔ √Δ ‹ª «¬√Á≈ «ÚØË ’È≈ ωÁ≈ √ΔÕ «¬‘ ÎÀ√Ò≈
’È ÂØ∫ Í«‘Òª √≈˘ «¬‘ ÿØ÷‰≈ ⁄≈‘ΔÁ≈ «’ Ì≈Â
ÓΩ‹»Á≈ √Ó∂∫ «‹√ ÁΩ «Úº⁄Ø∫ ◊π˜ «‘≈ ˛, «¬‘ ‘ÛÂ≈Ò
’È Ú≈Ò∂ ’Ω‰ ‘È ¡Â∂ Óø◊ª ’Δ ‘È? «¬‘Ȫ Á≈ √ºÁ≈
·Δ’ √Δ «’ È‘ƒ ‹ª √ºÁ∂ «Úº⁄ Èπ’√ √Δ?
«Í≥‚ ÏøÁ Á≈ √ºÁ≈ Á∂‰ Ú≈ÒΔ¡ª ‹ºÊÏ∂ Áø Δ¡ª ÷≈√’
Í≥‹≈Ï «Úº⁄ ’øÓ ’ÁΔ¡ª ‹ºÊÏ ∂ Á
ø Δ¡ª ËÈΔ «’√≈Ȫ ÁΔ¡ª
‹ºÊÏ∂ Á
ø Δ¡ª ¡Â∂ «¬‘Ȫ Á∂ ¡≈◊» ÚΔ Ò◊Ì◊ ËÈΔ «’√≈È
‘Δ ‘ÈÕ «¬‘Ȫ ‹ºÊ∂ÏøÁΔ¡ª Á∂ ¡≈◊» ‘≈’Ó ‹Ó≈Â
Í≈‡Δ¡ª È≈Ò È∂ÛÂ≈ ÚΔ º÷Á∂ ‘È Â∂ ÓΩ’≈ÍÃ√ÂΔ ÚΔ
’Á∂ ‘ÈÕ «¬º’ Í≈√∂ ‘≈’Óª Á≈ «ÚØË ÚΔ ’Á∂ ‘È
¡Â∂ Á»√∂ Í≈√∂ √ºÂ≈ ÁΔ¡ª √‘»Òª Á≈ ¡≈ÈøÁ ÚΔ Ó≈‰Á∂
‘ÈÕ «¬‘Ȫ ÁΔ¡ª Óø◊ª Ò◊Ì◊ ¿π‘Δ √È ’˜≈ Óπ’ÂΔ
¡Â∂ Ú≈‹Ï Ì≈¡, ‹Ø Í≥‹≈Ï ÁΔ¡ª √ºÂ «’√≈È ‹ºÊÏ ∂ Á
ø Δ¡ª
Á∂ ÊÛ∂ ÁΔ¡ª Óø◊ª ‘ÈÕ «¬‘Ȫ Á≈ √ºÁ≈ √’≈ «ÚØËΔ
√ºÁ≈ √Δ ÍÃø» √ºÁ∂ Á≈ „ø◊ √‘Δ È‘ƒ √Δ «’™«’ ‘ÛÂ≈Ò
ÍÀÁ≈ ’È Ú≈Ò∂ Ó≈Ò’ Á∂ ÒÛÈ Á≈ ·Ø√ ‘«Ê¡≈ È‘ƒÕ
6 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
«¬‘ ‘«Ê¡≈ ª ÍÀÁ≈Ú≈ «Úº⁄ Òº◊∂ Ó˜Á»ª Á≈ ‘«Ê¡≈
˛Õ («¬‘ ÚΔ È‘ƒ ‘πøÁ≈ «’ ÍÀÁ≈Ú≈ ’È Ú≈Ò∂ ’Á∂
‘ÛÂ≈Ò È‘ƒ ’Á∂, Í ¿π‘ «ÚÙ∂Ù ‘≈Òª ‘πøÁΔ¡ª
‘È) ‹ÁØ∫ Ó˜Á» ‘ÛÂ≈Ò ’Á∂ ‘È Âª Ó≈Ò’ ÁΔ
ÍÀÁ≈Ú≈ π’ÁΔ ˛ Â∂ ¿π√˘ ÿ≈‡≈ ÍÀ∫Á≈ ˛ «¬√ Â∑ª ¿π‘
ÁÏ≈¡ ‘∂· ¡≈ ’∂ Óø◊ ÓøÈÁ≈ ˛Õ «¬ºÊ∂ ÏøÁ Á∂ √ºÁ∂ Á≈
¡√ √’≈ ”Â∂ ÍÀ‰ ÁΔ Ï‹≈«¬ ¤Ø‡Δ «’√≈ÈΔ Â∂ ¤Ø‡∂
’≈ØÏ≈Δ ”Â∂ «Í¡≈ Â∂ ¿π‘Ȫ ÚºÒØ∫ «ÚØË Ùπ» ‘Ø «◊¡≈ Â∂
«¬‘ √ºÁ≈ ÒøÓ≈ ÚΔ √Δ «¬√ ’’∂ «¬‘ √ºÁ≈ ‹ÒÁΔ ‘Δ
ÁÓ ÂØÛ «◊¡≈Õ ÒØ’ª Á≈ «ÚØË Óø◊ª È≈Ò È‘ƒ √ºÁ∂
È≈Ò √ΔÕ ÂΔ√≈, Ï∂˜ÓΔÈ∂, ¤Ø‡∂ ¡Â∂ Á«Ó¡≈È∂ «’√≈Ȫ
Á≈ ’Ø¬Δ ¡√Á≈ ÍÒ∂‡Î≈Ó È‘ƒ ˛ «‹‘Û≈ ¿π‘Ȫ
ÁΔ¡ª Óø◊ª ”Â∂ ·Ø√ √øÿÙ ’Á≈ ‘ØÚ∂ Â∂ «‹√ Áπ¡≈Ò∂
¿π‘ ’∂∫Á« ‘ج∂ ‘Ø‰Õ «¬√∂ ’’∂ Úº‚∂-Úº‚∂ ’ºÁ ÁΔ¡ª
‹ºÊ∂ÏøÁΔ¡ª ‘؉ Á∂ Ï≈Ú‹»Á «’√≈ÈΔ ıπÁ’πÙΔ¡ª ’ ‘Δ
˛ Â∂ ıπÁ’πÙΔ¡ª «Úº⁄ ¤Ø‡∂ Â∂ Á«Ó¡≈È∂ «’√≈Ȫ ÁΔ ‘Δ
Úº‚Δ «◊‰ÂΔ ˛Õ ¿π‘Ȫ ’ØÒ ¡√Á≈ ÍÒ∂‡Î≈Ó È≈
‘؉ ’≈È ¿π‘ «’√≈È-«’√≈È Á≈ ΩÒ≈ Í≈¿π‰ Ú≈ÒΔ¡ª
‹ºÊ∂ÏøÁΔ¡ª Ó◊ Âπ ÍÀ∫Á∂ ‘È Â∂ ¿π‘Ȫ Á≈ Î≈«¬Á≈
‘؉ ÁΔ Êª ’¬Δ Ú≈Δ «¬√ √ºÁ∂ Úª◊»ø ¿πÒ‡≈ ÚΔ ÍÀ ‹ªÁ≈Õ
’¬Δ ÒØ’ «¬√Á≈ ¡º÷ª ÏøÁ ’’∂ «ÚØË ’ ‘∂ √Δ, ¿π‘
‹≈‰∂-¡‰‹≈‰∂ «Úº⁄ ¡≈Í Óπ‘≈Â≈ ÁΔ Í»¤ ω∂ ‘ج∂ √ΔÕ
ÓΩ‹»Á≈ √Ó∂∫ Á∂Ù «¬º’ ◊øÌΔ ˜º¬Δ √ø’‡ «Úº⁄Ø∫ ◊π˜
«‘≈ ˛Õ «‹√ÁΔ ‹Û∑ “‘∂ «¬È’Ò≈Ï” Á∂ √≈Ó≈‹Δ «Ú’≈√
Ó≈‚Ò ¡Â∂ ˜ÓΔÈ ÁΔ ’≈‰Δ Úø‚ «Úº⁄ Í¬Δ ˛Õ ¿πÍØ’Â
«’√≈È ÿØÒ Á∂ ¡≈◊» «¬√ ‹Û∑ ”Â∂ ’∂∫Á ’’∂ «’√≈È
√Óº«√¡≈Úª ÁΔ «Ú¡≈«÷¡≈ ’’∂ √øÿÙ ’È ÁΔ Êª
‘ø„∂ ÚÂ∂ ÓΩ’≈ÍÃ√ «’√≈È ¡≈◊» ‘ÈÕ «¬√ ’’∂
Ï‘π«◊‰ÂΔ «’√≈ÈΔ ‹ÈÂ≈ «Úº⁄Ø∫ «È÷Û∂ ‘ج∂ «¬È∑ª
¡≈◊»¡ª Á∂ √ºÁ∂ Â∂ Í‘πø⁄ ÁΔ¡ª √ΔÓ≈Úª È∂ «¬√ √øÿÙ
˘ ¡ºËÚ≈‡∂ ‘Δ ¤º‚‰ ”Â∂ Әϻ ’ «ÁºÂ≈Õ «¬√ ’’∂
ÓΩ‹»Á≈ ÁΩ «Úº⁄ ÒØÛ Ï‰ÁΔ ˛ «’ Ï∂˜ÓΔÈ∂, ¤Ø‡∂ Â∂
Á«Ó¡≈È∂ «’√≈Ȫ Ò¬Δ ¡√Á≈ √øÿÙ ¿π√≈È ÁΔÕ
«‹‘ÛΔ ’πÒ «’√≈ÈΔ Á≈ H@-HE ÎΔ√ÁΔ Ï‰Á∂ ‘ÈÕ
ÈÚ-‹Ó‘»Δ «¬È’Ò≈Ï Á∂ ÍÀ∫ÂÛ∂ ÂØ∫ «’√≈ÈΔ Á≈ ¡√Ò,
‘’Δ’Δ ¡Â∂ Í≈¬∂Á≈ ˜º¬Δ ‘«Ê¡≈ÏøÁ √øÿÙ ¿π√≈È
ÁΔÕ «‹√Á∂ Áπ¡≈Ò∂ ¿π‘ Ò≈ÓÏøÁ ‘Ø √’‰Õ «‹√ Â∂ ¿π‘
«ÚÙÚ≈Ù ’ √’‰Õ «‹‘Û≈ ¿π‘Ȫ ˘ Óπ’ÂΔ Á∂ ≈‘ ”Â∂
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
«Ò‹≈ √’∂Õ «‹‘Û≈ ¿π‘Ȫ ˘ «’√≈È Ô»ÈΔ¡Èª Á∂
ÌøÏÒÌ»√∂ «Úº⁄Ø∫ ’º„ ’∂ ≈‘ Á√∂≈ ω √’∂Õ
«’√≈È ¡≈◊» «ÚøÁ‹Δ «√øÿ ÚΔ Á≈ «Ú¤ØÛ≈
¡ø « Óà  √ «˜Ò∑ ∂ Á∂ «Í≥ ‚ ‘√≈ ¤ΔÈ≈
(√«‘Ï≈‹Íπ) ‹øÓ-ÍÒ, «’ÂΔ «’√≈È Ô»ÈΔ¡È ÁΔ
¡ø«ÓÃÂ√ «˜Ò∑≈ ’Ó∂‡Δ Á∂ ÓÀ∫Ï ¡Â∂ Ù‘ΔÁ ÏÒÁ∂Ú
«√øÿ Ó≈È Ô≈Á◊≈Δ ’Ó∂‡Δ Á∂ ÓÀ∫Ï ÙÃΔ «ÚøÁ‹ΔÂ
«√øÿ ÚΔ A ‹»È B@AH ˘ ’À∫√ ÁΔ È≈Óπ≈Á «ÏÓ≈Δ
È≈Ò ‹»fiÁ∂ ‘ج∂ √ÁΔÚΔ «Ú¤ØÛ≈ Á∂ ◊¬∂ ‘ÈÕ AIEF
”⁄ ‹ÈÓ∂ ÚΔ ‹Δ, ¡≈͉∂ Ó≈«Í¡ª Á∂ ‹∂·∂ ÍπºÂ
√ÈÕ ¿πÈ∑ª È∂ ÓÀ«‡z’ ’È Ó◊Ø∫ ÷∂ÂΔÏ≈ÛΔ ˘ ¡≈͉≈
«’ºÂ≈ ω≈¿π‰ Á∂ È≈Ò-È≈Ò B@@@ «Úº⁄ ’≈.
√π÷≈‹ «√øÿ ¤ΔÈ≈ ¡Â∂ ’≈. «¬’Ï≈Ò «√øÿ ¤ΔÈ≈
ÁΔ ÍÃ∂‰≈ È≈Ò «’ÂΔ «’√≈È Ô»ÈΔ¡È È≈Ò ‹πÛ’∂
«’√≈ÈΔ ¡Â∂ ÒØ’ √øÿÙª «Úº⁄ ÚË-⁄Û∑ ’∂ «‘º√≈
ÒÀ‰≈ Ùπ» ’ «ÁºÂ≈Õ ‘∂’ «’√≈È √øÿÙ ‹ª
’πº’ÛªÚ≈Ò≈ «Ú÷∂ È’√ÒΔ Ù‘ΔÁª ÁΔ Ô≈Á ”⁄ ’ΔÂΔ
‹ªÁΔ √≈Ò≈È≈ ’≈ÈÎø√ ÁΔ √¯ÒÂ≈ Ò¬Δ ¿π‘ ‘
«˜øÓ∂Ú≈Δ «÷Û∂-ÓºÊ∂ ÍÃÚ≈È ’’∂ ÂÈÁ∂‘Δ È≈Ò
«ÈÌ≈™Á∂ ‘∂Õ B@@B ”⁄ ’À∫√ Á∂ È≈Óπ≈Á Ø◊ Á∂
¡øÙ √≈‘Ó‰∂ ¡≈¿π‰ Ó◊Ø∫ ÚΔ ¿π‘ ‘Ó∂Ù≈ ⁄ÛÁΔ
’Ò≈ «Úº⁄ «Ú⁄Á∂ ‘∂Õ ¿πÈ∑ª Á∂ ¡øÁ “√ø◊ √∂Ú≈”
ÁΔ Ì≈ÚÈ≈ ’πº‡-’πº‡ ’∂ ÌΔ ‘Ø¬Δ √ΔÕ
A@ ‹»È ˘ ¿πÈ∑ª Á∂ Ù˪‹ÒΔ √Ó≈◊Ó ÓΩ’∂
¿πÈ∑ª «ÙÂ∂Á≈ª ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ Úº÷-Úº÷ ‹ºÊ∂ÏøÁΔ¡ª
Á∂ ¡≈◊»¡ª È∂ «Ù’ ’Á∂ ‘ج∂ «’√≈È √øÿÙª ”⁄
¿πÈ∑ª ÚºÒØ∫ «ÈÌ≈¬∂ ØÒ ˘ Ô≈Á ’ΔÂ≈Õ Ù˪‹ÒΔ
√Ó≈◊Ó ˘ «’ÂΔ «’√≈È Ô»ÈΔ¡È Á∂ «˜Ò∑≈ ÍÃË≈È
ËÈÚø «√øÿ ÷Â≈¬∂ ’Òª, «˜Ò∑≈ ¡≈◊» ÏÒÁ∂Ú «√øÿ
´‘≈’≈ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ ÓπÒ≈˜Ó ¡≈◊» ‰ÏΔ «√øÿ
«„ºÒØ∫ ¡Â∂ √π÷«‹øÁ «√øÿ ◊πº‹Íπ È∂ √øÏØËÈ ’ΔÂ≈Õ
«¬√ ÓΩ’∂ ¡ÚÂ≈ «√øÿ ‹º√Û, ‹«ÂøÁ «√øÿ ¤ΔÈ≈,
Ë«ÓøÁ «√øÿ, Ï≈Ï≈ √πº⁄≈ «√øÿ Â∂Û≈, Ó∂‹ «√øÿ
’«Û¡≈Ò ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ Úº‚Δ «◊‰ÂΔ ”⁄ «’.«’.Ô».
Ú’ ÚΔ ‘≈˜ √ÈÕ Óø⁄ √ø⁄≈ÒÈ ’≈. √π÷≈‹
«√øÿ ¤ΔÈ≈ È∂ ’ΔÂ≈Õ
7 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
 ¡ÓΔ’≈ Á∂ ÿ‡Á∂ ÍÃÌ≈Ú ÁΔ «ÈÙ≈ÈΔ ó ‡øÍ-«’Ó ‹Ø∫◊ ÓπÒ≈’≈Â
’È∂‚≈ «Ú÷∂ «’¿»ÏÀ’ ”⁄ ‹Δ-G Á∂Ùª ÁΔ ÓΔ«‡ø◊ Á∂
Ï∂ÈÂΔ‹≈ «‘ ‹≈‰ Ó◊Ø∫ ÁπÈΔ¡ª Ì ”⁄ «¬º’ ÌÀÛ∂,
Í≈◊Ò ¡Â∂ Òø͇ «’√Ó Á∂ ˜≈ÒÓ ‘≈’Ó Ú‹Ø∫ ÓÙ‘» ‘Ø
¸º’∂ ¡ÓΔ’≈ Á∂ ≈Ù‡ÍÂΔ ‚ØÈ≈Ò‚ ‡øÍ È∂ «√ø◊≈Íπ
ÚºÒ ⁄≈Ò∂ Í≈ «ÁºÂ∂ «‹ºÊ∂ Ï∂√ÏΔ È≈Ò ¿π‚Δ’Δ ‹≈ ‘Δ
‡øÍ ¡Â∂ ¿πμÂΔ ’ØΔ¡≈ Á∂ ≈Ù‡ÍÂΔ «’øÓ-‹Ø∫◊ ÁΔ
AB ‹»È ˘ ‘؉ Ú≈ÒΔ ÓπÒ≈’≈ ”Â∂ √ø√≈ Ì ÁΔ¡ª
Șª Òº◊Δ¡ª ‘Ø¬Δ¡ª √ÈÕ «¬√ ÓπÒ≈’≈ ˘ ÒÀ ’∂ ‡øÍ
ÚºÒØ∫ ’Á∂ ‘ª ’Á∂ Ȫ‘ Ú≈ÒΔ Áπ«ÏË≈ ÁΔ √«ÊÂΔ È∂ Í»ÏΔ
¬∂ÙΔ¡≈ ˘ ÒÀ ’∂ ¡ÓΔ’È √≈Ó≈‹ ÁΔ ÌøÏÒÌ»√∂ ÁΔ
‘≈Ò ˘ ¿πÌ≈ ’∂ √≈‘Ó‰∂ ÒÀ ¡ªÁ≈ ˛Õ
«¬√ ÌøÏÒÌ»√∂ ÁΔ ‘≈Ò Á∂ ’Δ ’≈È ‘È? ¡ÓΔ’È
√≈Ó≈‹ ÁΔ ¡≈«Ê’ √«ÊÂΔ «ÁÈØ-«ÁÈ ’Ó˜Ø ‘Ø ‘Δ
˛Õ √ø√≈ ⁄ΩË ÷≈Â ¿π√ ÚºÒ∫Ø ¤∂ÛΔ “¡ºÂÚ≈Á «ÚπË º
‹ø◊” È∂ ¿π√ÁΔ ¡≈«Ê’Â≈ ˘ ‘Δ ÷Ø≈ È‘ƒ Ò≈«¬¡≈ ÏÒ«’
‹≈ÈΔ Íº÷Ø∫ ÚΔ ¿π√Á∂ ÎΩ‹Δ¡ª Á≈ Úº‚≈ Èπ’√≈È ’ΔÂ≈ ˛
«‹√ ’’∂ B@@H «Úº⁄ ¿π‘ ÓøÁÚ≈Û∂ ÁΔ Ó≈ ‘∂·ª ¡≈
«◊¡≈Õ ÷πÁ ‡øÍ È∂ «¬‘ √ÚΔ’≈ ’ΔÂ≈ ˛ «’ ÓºË-Í»Ï
ÁΔ¡ª ‹ø◊ª ”⁄ ¡ÓΔ’È √≈Ó≈‹ ˘ G «‡zÒΔ¡È ‚≈Ò
ÁΔ Úº‚Δ ’ΔÓ ¡Â∂ ‘˜≈ª ÎΩ‹Δ¡ª Á≈ Èπ’√≈È ‹È≈
«Í¡≈ ˛Õ «¬È∑ª ‘≈Òª «Úº⁄ √ø√≈ ⁄ΩË ÷≈Â «ÌÛ‰
Ò¬Δ ¿π‘ Í«‘Òª Ú◊Δ √«ÊÂΔ «Úº⁄ È‘ƒÕ Á»√≈ ‘Ø
√≈Ó≈‹Δ Â≈’ª ÷≈√ ’’∂ ⁄ΔÈ Á∂ ¿πÌ≈ È∂ ¿π√ Ò¬Δ
√«ÊÂΔ ‘Ø ◊πfiø ÒÁ≈ ω≈ «ÁºÂΔ ˛Õ Ï∂Ù’
º ¡ÓΔ’Δ ‘≈’Ó
√ø√≈ ⁄ΩËΔ Ú‹Ø∫ ¡≈͉≈ ¡«Ë’≈ Ò◊≈Â≈ ‹Â≈™Á∂
¡≈ ‘∂ ‘È ¡Â∂ Á»√Δ¡ª Â≈’ª ÁΔ Ì»«Ó’≈ ˘ È’≈
‘∂ ‘È Í ¡‹Ø’≈ √ø√≈ «¬º’-ËπÚΔ È‘ƒ Ï‘π-ËπÚΔ
‘؉ ’’∂ √≈Ó≈‹Δ Â≈’ª «Ú⁄’≈ ¡≈«Ê’, «√¡≈√Δ
¡Â∂ ÎΩ‹Δ «ÚØËÂ≈¬Δ¡ª Ò◊≈Â≈ «Âº÷Δ¡ª ‘Ø ‘Δ¡ª
‘ÈÕ ‹Δ-G ÓπÒ’ª ÁΔ ÓΔ«‡ø◊ Á∂ Ï∂ÈÂΔ‹≈ «‘‰ «Íº¤∂
«¬Èª ÓπÒ’ª «Ú⁄’≈ ¡Â∂ «¬Èª Á∂ ÿ∂∂ ÂØ∫ Ï≈‘ ÁΔ¡ª
Â≈’ª «Ú⁄’≈ «Âº÷∂ ‘Ø ‘∂ ¡øÂ-«ÚØË ‘Δ Óπ÷
º »Í ”⁄
«‹øÓ∂Ú≈ ‘ÈÕ ¡ÓΔ’È √≈Ó≈‹ Á≈ ÍÃÌ≈Ú «ÁÈØ-«ÁÈ
ÿ‡ «‘≈ ˛Õ ‹Δ-G Á∂ Ï∂ÈÂΔ‹≈ «‘‰ Ó◊Ø∫ ‡øÍ ÁΔ¡ª
ÈΔÂΔ¡ª Â∂ Ì»«Ó’≈ ÁΔ ‹ÓÈΔ ¡Â∂ Îª√ Á∂ ‘≈’Óª ÚºÒØ∫
’ΔÂΔ «Âº÷Δ Èπ’Â≈⁄ΔÈΔ «¬√ ◊ºÒ Á≈ Íú÷ ÍÃÓ≈‰ ω
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
’∂ √≈‘Ó‰∂ ¡≈¬Δ ˛Õ ‡øÍ Á∂ ÌøÏÒÌ»√∂ «Íº¤∂ ¿πÍØ’Â
‘≈Òª «‹øÓ∂Ú≈ ‘ÈÕ
«¬Èª ‘≈Òª «Úº⁄ «√ø◊≈Íπ «Ú÷∂ ‡øÍ Â∂ «’Ó-
‹Ø∫◊ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∂ ¡«Ë’≈Δ¡ª ÁΔ¡ª ‡ΔÓª ÁΔ ÓπÒ≈’≈Â
‘جΔÕ «¬√ ÓπÒ≈’≈ Á∂ Á√Â≈Ú∂˜ ª ‘≈Ò∂ √≈‘Ó‰∂ È‘ƒ
¡≈¬∂ Í ÁØÚª Óπ÷Δ¡ª È∂ ͺÂ’≈ª √≈‘Ó‰∂ ‹Ø «Ï¡≈È
«ÁºÂ≈ ˛, ¿π√ ÓπÂ≈«Ï’ ¿πμÂΔ ’ØΔ¡≈ ¡≈͉≈ ÍÃÓ≈‰»-
‘«Ê¡≈ª Á≈ ÍÃØ◊≈Ó «Â¡≈◊‰ Á≈ ¡ÓÒ Ùπ» ’È
Ò¬Δ ≈‹Δ ˛ ª ‹Ø ’ØΔ¡≈-ÍÃ≈«¬ÁΔÍ ˘ ÍÃÓ≈‰» ‘«Ê¡≈ª
ÂØ∫ Óπ’ ’ΔÂ≈ ‹≈ √’∂ ‹ÁØ∫«’ ÏÁÒ∂ «Úº⁄ ¿πμÂΔ ’ØΔ¡≈
ÁΔ ÍÃÌ»√ºÂ≈ ¡Â∂ ¡≈˜≈ÁΔ «Úº⁄ ¡ÓΔ’≈ Á÷Ò¡øÁ≈‹Δ
È‘ƒ ’∂◊≈ Ì≈Ú √πº«÷¡≈ ÁΔ ◊≈ø‡Δ ÒÚ∂◊≈Õ
‡øÍ ÍÃ√≈ÙÈ Á∂ ÌøÏÒÌ»√∂ ÁΔ √«ÊÂΔ «Ï¡≈È ÂØ∫
ÚΔ √ͺه ‘Ø ‹ªÁΔ ˛Õ ‡øÍ È∂ ÍÃÓ≈‰»-‘«Ê¡≈ª ˘
«¬º’ÁÓ ÷ÂÓ ’È Á∂ √ÓfiΩÂ∂ ÁΔ Êª «’Â∂ ÚºË ÈÓ πı
“«¬√Á∂ «Â¡≈◊‰ Á∂ ¡ÓÒ” ˘ √ÚΔ’≈ ’ «Ò¡≈ ˛Õ
¡ÓΔ’È √≈Ó≈‹Δ ‘≈’Ó ¡≈Í‰Δ Íπ‹ΔÙÈ ÂØ∫ «Íº¤∂ ‘‡∂
‘ÈÕ «¬√Á∂ ’Δ ’≈È ‘È?
⁄ΔÈ-»√ Á∂ √ø√≈ ”⁄ ÷≈√ ’’∂ Í»ÏΔ Â∂ Áº÷‰Δ
¬∂ÙΔ¡≈ ¿πμÂ∂ ÚËÁ∂ ÍÃÌ≈Ú ’≈È ¡ÓΔ’≈, ¿πμÂΔ
’ØΔ¡≈ È≈Ò ‡º’ ÒÀ‰ ÁΔ Êª Áº÷‰Δ ’ØΔ¡≈ ˘ ¡≈͉∂
ÍÃÌ≈Ú ‘∂· º÷‰ Ò¬Δ ÚºË ¿πÂ≈ÚÒ≈ ˛Õ ÏΔÂ∂ ’πfi √Ó∂∫
ÂØ∫ ⁄ΔÈ, Áº÷‰Δ ’ØΔ¡≈ È≈Ò ¡≈͉∂ ÚÍ≈’ √ÏøË
Ò◊≈Â≈ √πË≈ «‘≈ ˛Õ ¿πμÂΔ ’ØΔ¡≈ È≈Ò ¿π√Á∂ Í«‘Òª
‘Δ ⁄ø◊∂ √ÏøË ‘È «¬‘ √«ÊÂΔ ’ØΔ¡≈¬Δ ÍÃ≈«¬ÁΔÍ «Úº⁄
¡ÓΔ’≈ Á∂ ÍÃÌ≈Ú ˘ Ï‘π ‘ºÁ º’ √ΔÓ ’ Á∂‰
ÁΔ¡ª √øÌ≈ÚÈ≈Úª √ÓØ¬Δ ÏÀ·Δ ˛Õ ¡ÓΔ’Δ «‘ºÂª Ò¬Δ
Ì«Úº÷ ”⁄ ¿πÍ‹‰ Ú≈ÒΔ «¬√ «⁄øÂ≈‹È’ √«ÊÂΔ ”⁄ Áº÷‰Δ
’ØΔ¡≈ È≈Ò ¡≈͉∂ √Ïø˪ ˘ ‘Ø «Ï‘Â ’È Ò¬Δ ‘Δ
‡øÍ È∂ «√ø◊≈Íπ «Úº⁄ «’Ó-‹Ø∫◊ È≈Ò ÓπÒ≈’≈ ’È
¡Â∂ ÈÓ πı ÒÀ‰ ”⁄ ÚºË «ÁÒ⁄√ÍΔ «Á÷≈¬ΔÕ
«¬ºÊ∂ «¬‘ «Ú⁄≈ÈÔØ◊ ˛ «’ Á»√Δ √ø√≈ ‹ø◊ Á∂
¡ø Ú∂Ò∂ ’ØΔ¡≈ ÍÃ≈«¬ÁΔÍ Á≈ χÚ≈≈ ¿πμÂΔ ¡Â∂
Áº÷‰Δ ’ØΔ¡≈ »ÍΔ ÁØ Á∂٠ω≈ ’∂ ’ΔÂ≈ «◊¡≈ √ΔÕ
’ØΔ¡≈ ‹Ø «’ Í«‘Òª ‹Í≈ÈΔ Ï√ÂΔ √Δ, ÂØ∫ ¡≈˜≈ÁΔ
÷≈Â ’ØΔ¡≈¬Δ ÒØ’ª È∂ ‹ØÁ≈ √øÿÙ ’ΔÂ≈ √ΔÕ √ø√≈
8 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
‹ø◊ ÁΩ≈È √ØÚΔ¡Â √øÿ ¡Â∂ ¡ÓΔ’≈ È∂ ‹≈Í≈È ˘
‘≈ Á∂‰ ÷≈Â «¬√ ÍÃ≈«¬ÁΔÍ «Úº⁄ ÎΩ‹ª Ì∂‹Δ¡ª √ÈÕ
¡ÓΔ’≈ Áº÷‰Δ-«¬Ò≈’∂ ”⁄ ÎΩ‹ ÒÀ ’∂ «◊¡≈ √ΔÕ √ØÚΔ¡Â
√øÿ ÁΔ Ò≈Ò ÎΩ‹ Á∂ Ò◊≈Â≈ ¡º◊∂ ÚËÁ∂ «‘‰ ˘
¡ÓΔ’≈ È∂ «ÓºÂ Á∂Ùª ÁΔ ËπΔ ÁΔ ÓºÁÁ È≈Ò Ø«’¡≈
√Δ ¡Â∂ Áº÷‰Δ «¬Ò≈’≈ ¡≈͉∂ ÍÃÌ≈Ú ¡ËΔÈ ÒÀ ¡≈«¬¡≈Õ
‹ø◊ Á∂ ÷≈ÂÓ∂ Ó◊Ø∫ ¡≈͉∂ √≈Ó≈‹Δ «‘ºÂª ÷≈Â ¿π√È∂
ÓπÒ’ Á∂ ÁØ ‡Ø‡∂ ’Ú≈ «ÁºÂ∂Õ Ó◊Ø∫ ·ø„Δ ‹ø◊ Á∂ ÁΩ≈È
‹ÁØ∫ √ØÚΔ¡Â √øÿ «¬º’ √Ó≈«‹’ √≈Ó≈‹Δ Á∂Ù Ú‹Ø∫
√≈‘Ó‰∂ ¡≈«¬¡≈ ª ¿π√È∂ ¡≈͉∂ ÍÃÌ≈Ú ˘ Íπ÷Â≈ ’È
Ò¬Δ ¿πμÂΔ ’ØΔ¡≈ ÁΔ «Íº· Ê≈ÍÛΔÕ ‘≈Òª«’ ’ØΔ¡≈¬Δ
ÒØ’ª «Úº⁄ ¡≈͉∂ ÓπÒ’ Á∂ ¬∂’Δ’È ˘ ÒÀ ’∂ ¡º‹ ÚΔ
‹ØÁ≈ ‹Ó‘»Δ Ì≈ÚÈ≈Úª ÓΩ‹»Á ‘È Â∂ ¿π‘ «¬√ Ò¬Δ
√øÿÙ ÚΔ ’Á∂ ¡≈ ‘∂ ‘ÈÕ Áº÷‰Δ-’ØΔ¡≈ «Úº⁄
¬∂’Δ’È Ò¬Δ ¿πμ·∂ ÷≈Û’» √øÿÙª ˘ ‘Ó∂Ù≈ ¿πÊØ∫ Á∂
‘≈’Óª È∂ ¡ÓΔ’Δ Ù«‘ ”Â∂ ÁÏ≈¿π‰ Ò¬Δ ‹πÒÓØ-«√ÂÓ
’ΔÂ≈Õ «√º‡∂ Ú‹Ø∫ ¡º‹ ÚΔ «¬‘ ÍÃ≈«¬ÁΔÍ Á∂ ÒØ’ ÁØ Á∂Ùª
Ú‹Ø∫ Úø‚∂ ‘ج∂ ‘ÈÕ
¡ÓΔ’≈ È∂ Áº÷‰Δ ’ØΔ¡≈ ˘ Í»ÏΔ ¬∂ÙΔ¡≈ ”⁄
¡≈͉≈ ÍÃÌ≈Ú Ï‰≈ ’∂ º÷‰ ÷≈Â ¡≈͉∂ ÎΩ‹Δ ¡º‚∂
Ú‹Ø∫ ÚΔ Ú«Â¡≈ ˛Õ ¿π√È∂ A ¡’»Ï AIEC ˘ ¿π√
È≈Ò º«÷¡≈ √øËΔ ’ΔÂΔÕ AIEH ”⁄ ¡≈͉∂ ÍÃÓ≈‰»-
‘«Ê¡≈ Áº÷‰Δ ’ØΔ¡≈ ”⁄ ÏΔÛ «ÁºÂ∂Õ ¡º‹ ÚΔ ¡ÓΔ’≈
Á∂ DC ‘˜≈ ÎΩ‹Δ Áº÷‰Δ ’ØΔ¡≈ «Úº⁄ ÓΩ‹»Á ‘ÈÕ ¿π√
ÚºÒØ∫ ÏΔÂ∂ ÒøÓ∂ √Ó∂∫ ÂØ∫ Áº÷‰Δ ’ØΔ¡≈ ÁΔ ÎΩ‹ ˘ Â’ÈΔ’Δ
‡∂«Èø◊ Â∂ ◊ØÒΔ «√º’∂ ÁΔ √‘≈«¬Â≈ «ÁºÂΔ ‹≈ ‘Δ ˛Õ
¿π√ÁΔ¡ª ÌÛ’≈‘‡ ÍÀÁ≈ ’È Ú≈ÒΔ¡ª ’≈Ú≈¬Δ¡ª
Á∂ «√º‡∂ Ú‹Ø∫ ‘Δ ¿πμÂΔ ’ØΔ¡≈ È∂ AIFA «Úº⁄ √ØÚΔ¡Â
√øÿ Â∂ ⁄ΔÈ È≈Ò º«÷¡≈ √øËΔ¡ª ’ΔÂΔ¡ªÕ ¡ÓΔ’È
√≈Ó≈‹ È∂ ¡≈͉∂ «‘ºÂª ÷≈Â Í»∂ ’ØΔ¡≈¬Δ «÷ºÂ∂ ˘
AIE@-EC º’ «¬º’ ÂÏ≈‘’» ‹ø◊ ÚºÒ Ëº«’¡≈ «‹√
«Úº⁄ C@ Òº÷ ¡≈Ó È≈◊«’ ¡Â∂ ’ØΔ¡≈¬Δ ÎΩ‹Δ Ó≈∂
◊¬∂Õ «¬√ ‹ø◊ ÁΔ ÂÏ≈‘Δ È∂ ¿πμÂΔ ’ØΔ¡≈¬Δ ÒØ’ª Á∂
ÓȪ ¡øÁ ¡ÓΔ’≈ ÍÃÂΔ ‚»øÿΔ ÁπÙÓ‰Δ ÁΔ Ì≈ÚÈ≈ Ì
«ÁºÂΔÕ BG ‹πÒ≈¬Δ AIEC ˘ ‹ø◊ÏøÁΔ ‘؉ Á∂ Ï≈Ú‹»Á
¡«Ë’≈’ ÂΩ ”Â∂ ’Ø¬Δ ÙªÂΔ √ÓfiΩÂ≈ È≈ ‘؉ ’’∂
‘≈Ò∂ º’ «¬‘ ‹ø◊ √Ó≈Í ‘Ø¬Δ È‘ƒ √ÓfiΔ ‹ªÁΔÕ
‹ø◊ÏøÁΔ Ú∂Ò∂ ÁØÚª Á∂Ùª «Ú⁄’≈ «¬º’ ÏÎ ‹ØÈ Ì≈Ú
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
’ØΔ¡≈¬Δ ◊À «ÓÒ‡Δ ‹ØÈ Ï‰≈ «ÁºÂ≈ «◊¡≈Õ
AII@-IA ”⁄ √ØÚΔ¡Â √øÿ Á∂ „«‘-„∂Δ ‘؉,
·ø„Δ ‹ø◊ Á∂ ÷≈ÂÓ∂ Ó◊Ø∫ ‘Ø∫Á ”⁄ ¡≈¬Δ «¬º’ ËπÚΔ
√ø√≈ √«ÊÂΔ ”⁄ ¿πμÂΔ ’ØΔ¡≈ È∂ ¡≈Í‰Δ ÍÃÌ»√ºÂ≈
¡Â∂ ¡≈˜≈ÁΔ ˘ ¡ÓΔ’≈ ÂØ∫ ÷Â≈ Ó«‘√»√ ’ΔÂ≈Õ B@@B
”⁄ ¡ÓΔ’≈ Á∂ ¿πÁØ∫ Á∂ ≈Ù‡ÍÂΔ ‹≈‹ ÏπÙ È∂ “√ø√≈
⁄ΩË √Ê≈Í” ’È ÷≈Â ¤∂ÛΔ ‹ø◊ ÓΩ’∂ ¿πμÂΔ ’ØΔ¡≈
˘ ¿πÈ∑ª ¤∂ ÓπÒ’ª ”⁄ Ù≈ÓÒ ’ΔÂ≈ «‹øÈ∑ª ˘ ¿π√È∂ “Ïπ≈¬Δ
ÁΔ ËπΔ” «’‘≈ √ΔÕ ¡«‹‘Δ √«ÊÂΔ È∂ ¿πμÂΔ ’ØΔ¡≈ ˘
ÍÃ Ó ≈‰» ‘«Ê¡≈ ¡Â∂ ¡ø  -Ó‘ªÁΔÍΔ ÏÒ≈√«‡’
«Ó˜≈«¬Òª «Ú’√ ’È Á∂ ≈‘ ÂØ«¡≈Õ Í ’‘≈‰Δ
¿πÒ‡≈ ⁄Ø ’ØÂÚ≈Ò ’Ø ‚ª‡∂ Ú≈ÒΔ Ï‰ ◊¬Δ ˛Õ ÙªÂΔ
Ò¬Δ ÷Â≈ ¡Â∂ ËΩ∫√«◊Δ ’’∂ ÌÛ’≈‘‡ ÍÀÁ≈ ’È
Ú≈Ò≈ √º⁄≈-√πº⁄≈ Ï‰È Á≈ Í≈÷ø‚ ’ «‘≈ ¡Â∂ ÷Â∂
Ú‹Ø∫ ¡≈Í‰Δ √ÚÀ-º«÷¡≈ Ò¬Δ ÍÃÏøË ’È Ú≈Ò≈ ÁπÈΔ¡ª
˘ ÂÏ≈‘ ’ Á∂‰ Ú≈Ò∂ ÷ÂÈ≈’ «’√Ó Á∂ Â≈È≈Ù≈‘
Ú‹Ø∫ Í∂Ù ’ΔÂ≈ ‹≈ «‘≈Õ Í √º⁄ ª «¬‘Ø ˛ «’ ‘≈Ò∂
º’ ª ¿πμÂΔ ’ØΔ¡≈¬Δ ‘≈’Óª È∂ ¡ÓΔ’Δ ËΩ∫√«◊Δ
√≈‘Ó‰∂ fiπ’‰ ÂØ∫ «¬È’≈ ‘Δ ’ΔÂ≈ ˛Õ
‘π‰ ‹ÁØ∫ «Í¤Ò∂ √Ó∂∫ ”⁄ Áº÷‰Δ ’ØΔ¡≈ «Úº⁄ Ó»È-
‹∂«¬È ≈Ù‡ÍÂΔ ¸‰∂ ◊¬∂ ª ¡ÓΔ’È √≈Ó≈‹ È∂
Áº÷‰Δ ’ØΔ¡≈ «Úº⁄ ¡≈͉≈ ¡≈Ëπ«È’ «Ó˜≈«¬Ò «√√‡Ó
“Ê≈‚” (THAAD) ÏΔÛ «ÁºÂ≈ ¡Â∂ √ªfiΔ¡ª ÎΩ‹Δ ÓÙ’ª
’È Á≈ ¡ÀÒ≈È ’ «ÁºÂ≈Õ «¬√ ÌÛ’≈‘‡ ÌΔ ’≈Ú≈¬Δ
’≈È «‹ºÊ∂ ¿πμÂΔ ’ØΔ¡≈ È∂ √÷ «¬Â≈‹ ’ΔÂ≈ ¿πÊ∂
Áº÷‰Δ ’ØΔ¡≈ «Úº⁄ ÚΔ ¡ÓΔ’≈ ÚºÒØ∫ ’ØΔ¡≈¬Δ
ÍÃ≈«¬ÁΔÍ «Úº⁄ ÙªÂΔ ÁΔ Êª ‰≈˙ ÍÀÁ≈ ’È «ÚπºË
ÒØ’ª ”⁄ «¬º’ «Ú¡≈Í’ Ø‘ ÎÀÒ «◊¡≈Õ ¿πμÂΔ ’ØΔ¡≈
Á∂ «’øÓ ‹Ω∫◊ È∂ ¡ÓΔ’≈-Áº÷‰Δ ’ØΔ¡≈ ÁΔ¡ª √ªfiΔ¡ª
ÎΩ‹Δ ÓÙ’ª ˘ ºÁ ’È ÁΔ Óø◊ ’Á∂ ‘ج∂ «¬√ ˘
ÌÛ’≈‘‡ ÌΔ ’≈Ú≈¬Δ ¡ÀÒ≈«È¡≈Õ ÒØ’ª ”⁄ ÎÀÒ∂
«Ú¡≈Í’ Ø‘ Ø√ Á∂ «√º‡∂ Ú‹Ø∫ Áº÷‰Δ ’ØΔ¡≈¬Δ ‘≈’Óª
È∂ √ªfiΔ¡ª ÎΩ‹Δ ÓÙ’ª ºÁ ’ «ÁºÂΔ¡ªÕ
Áº÷‰Δ ’ØΔ¡≈ ÚºÒØ∫ √ªfiΔ¡ª ÎΩ‹Δ ÓÙ’ª ºÁ ’È
Á∂ ’ÁÓ ˘ «’øÓ-‹Ø∫◊ ¡Â∂ ¿πμÂΔ ’ØΔ¡≈¬Δ √’≈
ÚºÒØ∫ «Ú¡≈Í’ ‘πø◊≈≈ «ÁøÁ∂ ‘ج∂, Áº÷‰Δ ’ØΔ¡≈ ”⁄
‘Ø¬Δ¡ª √Á πºÂ ¿πÒø«Í’ ÷∂‚ª Ò¬Δ ÁØÚª ’ØΔ¡≈¬Δ
Á∂Ùª ÁΔ √ªfiΔ ‡ΔÓ «÷‚≈¿π‰ Á≈ √ºÁ≈ «ÁºÂ≈Õ ÒØ’ª È∂
9 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
«¬√˘ ‹ÏÁ√ √ÓÊÈ «ÁºÂ≈ ¡Â∂ ’πfi Óπ’≈Ï«Ò¡ª
”⁄ ’ØΔ¡≈ ÁΔ √ªfiΔ ‡ΔÓ ¿πÂ≈Δ ÚΔ ◊¬ΔÕ «¬È∑ª
Í«‘Ò’ÁÓΔ¡ª Á∂ «√º‡∂ Ú‹Ø∫ ÁØÚ∂∫ ÓπÒ’ª Á∂ ‘π’Ó≈Ȫ
È∂ ’ØΔ¡≈¬Δ ÍÃ≈«¬ÁΔÍ ”⁄ ÙªÂΔ √Ê≈«Í ’È ¡Â∂
ÍÃÓ≈‰»-‘«Ê¡≈ «‘ ω≈¿π‰ ÁΔ «ÁÙ≈ «Úº⁄ ’πfi ·Ø√
’ÁÓ Íπº‡∂ ‘ÈÕ «‹øÈ∑ª ˘ ⁄ΔÈ Â∂ »√ Á≈ √ÓÊÈ ÚΔ
«ÓÒ «‘≈ ˛Õ «¬È∑ª ‘≈Òª È∂ ‡øÍ Á∂ ¡ÓΔ’Δ ÍÃ√≈ÙÈ
√≈‘Ó‰∂ ‘Ø ’Ø¬Δ ⁄؉ «‘‰ ‘Δ È‘ƒ «ÁºÂΔÕ ¡ø ”⁄
¿π√˘ «√ø◊≈Íπ «Ú÷∂ «’Ó-‹Ø∫◊ ˘ «ÓÒ‰ Á≈ ¡ÀÒ≈È
’È≈ ‘Δ «Í¡≈Õ
√≈Ó≈‹ ÷≈√ ’’∂ ¡ÓΔ’≈ ¡≈͉≈ Ï«ÿ¡≈Û
»ÍΔ «’Á≈ È‘ƒ «Â¡≈◊ √’Á≈Õ Áº÷‰Δ ’ØΔ¡≈ ˘
«¬È’Ò≈ÏΔ ‹Ó≈ÂΔ √ßÿÙ ˘ Әϱ ’È≈ ‘Δ ’≈. ÓÁÈ ◊ØÍ≈Ò ˘ √æ⁄Δ Ù˪‹ÒΔ
‹¶Ë : ““’«Ó¿±«È√‡ Ò«‘ 鱧 ¡æ‹ ÁΔ¡ª
¸‰ΩÂΔ¡ª Á≈ Óπ’≈ÏÒ≈ ’È Ò¬Δ Ó≈’√Ú≈Á ÂØ∫ ΩÙÈΔ
ÒÀ’∂ ‹Ó≈ÂΔ √ßÿÙ È±ß ¡æ◊∂ ÚË≈¿π‰ Ò¬Δ Ó≈’√Ú≈ÁΔ
«Ú«◊¡≈È Á≈ ‚±ßÿ≈ ÓπÂ≈«Ò¡≈ ’Á∂ ‘ج∂ «¬√ ÁΔ
«Ú«◊¡≈È’ Ì≈ÚÈ≈ 鱧 ¡≈ÂÓ√≈ ’È ¡Â∂ «¬√ Á∂
¡Ë≈ ”Â∂ ‘Ø ÚΔ «ÙæÁ È≈Ò ’ßÓ ’È ÁΔ ÒØÛ ˛Õ””
«¬‘ «Ú⁄≈ B ‹»È ˘ È’√ÒΔ ¡≈◊± ’≈. ÓÁÈ ◊ØÍ≈Ò
ÁΔ Í«‘ÒΔ Ï√Δ ÓΩ’∂ Á∂ÙÌ◊ Ô≈Á◊≈ ‘≈Ò «Ú⁄
¡≈ÔØ‹Â √Ó≈◊Ó «Ú⁄ «Úæ¤Û∂ √≈ÊΔ ˘ Ù˪‹ÒΔ Ì∂∫‡
’«Á¡ª Úæ÷-Úæ÷ ÏπÒ≈«¡ª È∂ Í∂Ù ’ΔÂ∂Õ
Ù˪‹ÒΔ Ì∂∫‡ ’«Á¡ª ÏπÒ≈«¡ª È∂ «’‘≈ «’
’≈. ÓÁÈ ◊ØÍ≈Ò «¬’ ¡≈ÁÙ ’«Ó¿±«È√‡ √È «‹‘Ȫ
È∂ «¬È’Ò≈ÏΔ Ò«‘ «Ú⁄ ’πæÁ’∂ √Ó≈‹ 鱧 ÓÈπæ÷ Á∂
«‹¿±‰ÔØ◊ ω≈¿π‰ Ò¬Δ Â≈¿πÓ «ÁzÛÂ≈ È≈Ò ’ßÓ
’ΔÂ≈Õ ¡≈Í‰Δ √≈Á≈ ¡Â∂ Ï∂Á≈ˆ «˜ßÁ◊Δ ’≈È ¿π‘
‘ «’√∂ Á≈ ÓÈ ÓØ‘ ÒÀ‰ Ú≈Ò∂ √æ⁄∂ ’«Ó¿±«È√‡ √ÈÕ
¿π‘Ȫ È∂ Â≈¿πÓ Ó≈’√Ú≈ÁΔ È˜Δ¬∂ ¿πμÍ Í«‘≈
«ÁæÂ≈ ¡Â∂ ’Á∂ ÚΔ ¡≈Í‰Δ «Ú⁄≈Ë≈≈ ¡Â∂ ¡√±Òª
È≈Ò √ÓfiΩÂ≈ È‘Δ∫ ’ΔÂ≈Õ ¿π‘ «¬√ ◊æÒ ¿πÍ ‘Ó∂Ù≈
˜Ø «ÁßÁ∂ √È «’ «’ÂΔ ÒØ’ ¡≈Í‰Δ «˜ßÁ◊Δ Á∂ Ï∂‘πÂ
‘Δ ÓπÙ’Ò ‘≈Ò≈ª «Ú⁄ «‹√ √æ⁄Δ Ì≈ÚÈ≈ È≈Ò
‹Ê∂ÏßÁΔ¡ª 鱧 Îß‚ «ÁßÁ∂ ‘È ¿π√ÁΔ ÚÂØ∫ ÚΔ ¿π√∂ Ì≈ÚÈ≈
È≈Ò ‘Ø‰Δ ⁄≈‘ΔÁΔ ˛Õ ÏπÒ≈«¡ª È∂ ˜Ø «ÁæÂ≈ «’ ¿π‘Ȫ
ÁΔ Â∑ª ÒØ’ Óπ’ÂΔ Á∂ ’≈‹ ˘ ÂÈÁ∂‘Δ È≈Ò √Ó«ÍÂ
‘Ø’∂ ‘Δ ¡Â∂ ͱΔ «ÁzÛÂ≈ Ò◊≈Â≈ «’ÂΔ ÒØ’ª «Ú⁄
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
¡≈͉∂ ÍÃÌ≈Ú ”⁄ º÷‰ ÁΔ ¿π√ÁΔ Ó‹Ï»Δ ¡Â∂ ⁄ΔÈ-
Áº÷‰Δ ’ØΔ¡≈ È∂ÛÂ≈ È∂ Ï∂Ùº’ ¿π√˘ ¿πμÂΔ ’ØΔ¡≈
ÍÃÂΔ ÈÓ √π ¡÷«Â¡≈ ’È Ò¬Δ Ó˜Ï» ’ΔÂ≈ ˛
Í ¡ÓΔ’≈ Á∂ ÈÚ∂∫ ’º‡ÛÍ≥ÊΔ ‘≈’Óª ÁΔ «Ë È∂ «’øÓ-
‹Ø∫◊ Á∂ «ÒÏΔ¡≈ Á∂ ◊ºÁ≈ÎΔ Ú◊≈ ‘Ù ’ Á∂‰ Á∂
«Ï¡≈È «ÁºÂ∂ ‘È ‹Ø «’ ¿π√Á∂ ¡√ÒΔ «’Á≈ Â∂ ¿π√ÁΔ
¡Ω÷ ˘ √ͺه ’ «ÁøÁ≈ ˛Õ
Ì≈Ú∂∫ ‡øÍ ‹Ø Ó‹Δ «Ï¡≈ÈÏ≈‹Δ ’∂, ‡øÍ-«’øÓ
‹Ø∫◊ ÓπÒ≈’≈ ¡Â∂ ‹Δ-G ÓΔ«‡ø◊ Á∂ Ï∂ÈÂΔ‹≈ «‘‰ È∂
«¬º’ Ú≈ «Î Á√≈ «ÁºÂ≈ ˛ «’ ¡ÓΔ’È √≈Ó≈‹ Á≈
ÍÃÌ≈Ú «ÁÈØ-«ÁÈ ÿ‡ «‘≈ ˛ Í ¡ÓΔ’Δ ‘≈’Ó «¬√˘
√ÚΔ’≈ ’È Ò¬Δ «Â¡≈ È‘ƒÕ
’ßÓ ’’∂ ‘Δ Ó˜Ï±Â Ò«‘ ¿π√≈Δ ‹≈ √’ÁΔ ˛ ¡Â∂
«Î ‘Δ «‘ßÁ±ÂÚ Î≈ÙΔÚ≈Á ÁΔ ¸‰ΩÂΔ Á≈ Óπ’≈ÏÒ≈ ’È
Ò¬Δ ÁæÏ∂’π⁄Ò∂ ¡Â∂ «’ÂΔ ÒØ’ª Á∂ Úæ÷-Úæ÷ «‘æ«√¡ª
˘ «¬√ ÒÛ≈¬Δ Ò¬Δ Ò≈ÓÏßÁ ’ΔÂ≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ √Ó±‘
ÏπÒ≈«¡ª È∂ «ÙæÁ È≈Ò Ó«‘√±√ ’ΔÂ≈ «’ ¡æ‹ ÒØ’
«‘æª ÁΔ ≈÷Δ Ò¬Δ ¡Â∂ ÒØ’ ÁØ÷Δ ‘≈’Ó ‹Ó≈ÂΔ
«√¡≈√ Á∂ ÓÈ√±«Ï¡ª È±ß Ìª‹ Á∂‰ Ò¬Δ ÓæÂÌ∂Áª Á∂
Ï≈Ú‹±Á Ò⁄’Á≈ ¡√±ÒΔ Í‘ßπ⁄ ¡Í‰≈™Á∂ ‘ج∂ √ªfiΔ
ÒÛ≈¬Δ ÒÛÈ≈ √Ó∂∫ Á≈ Â’≈˜≈ ˛ «‹√ Ï≈∂ √Ó±‘
«¬È’Ò≈ÏΔ ‹Ó‘±Δ Â≈’ª ˘ «√ ‹ØÛ’∂ ÏÀ·‰ ÁΔ
ÒØÛ ˛Õ «¬√ ÓΩ’∂ √Δ.ÍΔ.¡≈¬Δ. (¡ÀμÓ-¡ÀμÒ) «È¿±
‚ÀÓØ’∂√Δ Á∂ √ΔÈΔ¡ ¡≈◊± ’≈. ¡‹Ó∂ «√ßÿ, ÈΩ‹Ú≈È
¡≈◊± ’≈. ÓÈ‹Δ √±‹≈, «Ú«Á¡≈ÊΔ ¡≈◊± ¡‹À «ÎÒΩ,
√ßÂ÷Ø «√ßÿ Âæ◊Û, ’≈. √π«ßÁ ’πÓ≈Δ ’ؤÛ, ÁÙÈÍ≈Ò
Ïß‚≈Ò≈, ‹√«ÚßÁ «√ßÿ ÌØ◊Ò, Óæ÷‰ ’ßÁØÒ≈, ‹Ó‘±Δ
’≈’ßπÈ Ï±‡≈ «√ßÿ, ’‘≈‰Δ’≈ ¡‹Ó∂ «√æ˱, Á∂√≈‹
¿πÓÍπ≈, ¡ß«ÓzÂ√ ÂØ∫ ¿π⁄∂⁄∂ ÂΩ ”Â∂ Í‘πß⁄∂ ¡Ó‹ΔÂ
«√ßÿ ¡Â∂ ’πÒ‹Δ «√ßÿ, ≈Ó≈‹ ‹æ÷± ¡Â∂ «◊¡≈È
⁄ßÁ ÚÒØ∫ ’≈. ÓÁÈ ◊ØÍ≈Ò ˘ Ù˪‹ÒΔ Ì∂∫‡ ’ΔÂΔ
◊¬Δ ¡Â∂ «Ú¤Û∂ √≈ÊΔ È≈Ò ¡≈Í‰Δ¡ª Ô≈Áª √ªfiΔ¡ª
’ΔÂΔ¡ª ◊¬Δ¡ªÕ √Ó≈◊Ó ”⁄ ¿π‘Ȫ Á∂ Ì≈ ≈Ó
´Ì≈«¬¡≈, Í«Ú≈«’ ÓÀ∫Ï Â∂ √’∂-√ÏßËΔ¡ª ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈
‚≈. ‹√ÓΔ ¡ß«ÓzÂ√, ’≈. Â√∂Ó ÍΔ‡, ’ÙÓΔ
ÿπæ◊ÙØ, ‚≈. √π÷Á∂Ú ◊π±, «ÚÙÚ«ÓæÂ ÏßÓΔ √Ó∂ ϑπÂ
√≈Δ¡ª ‹Ó‘±Δ ¡Â∂ ¡◊ª‘Ú˱ Ù÷√Δ¡Âª ‘≈˜ √ÈÕ
10 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
 √π‹≈ Ïπ÷≈Δ ÁΔ ‘º«Â¡≈
’ÙÓΔΔ ¡≈Ú≈Ó ÁΔ ÁÏø◊ ¡≈Ú≈˜ Á≈ «Ú¤ØÛ≈
AD ‹»È B@AH ÁΔ ≈ Á∂ I Úº‹∂ √ΔÕ ‡Δ.ÚΔ. ”Â∂
¡⁄≈È’ ıÏ «Á÷ÁΔ ˛ «’ ≈¬Δ«˜ø◊ ’ÙÓΔ ¡ıÏ≈
Á∂ √øÍ≈Á’ √¬Δ¡Á √π‹≈ Ïπı≈Δ ÁΔ ¿π‘Ȫ Á∂ ÙÃΔÈ◊
√«Ê Á¯Â Á∂ ’ØÒ ‘Δ «ÂøÈ ‘«Ê¡≈ÏøÁª Áπ¡≈≈
‘º«Â¡≈ ’ «ÁºÂΔ ◊¬Δ ˛Õ È≈Ò ‘Δ ¿π‘Ȫ Á∂ ÁØ
ÍΔ.¡À√.˙‹ ÁΔÕ ıÏ «ÁÒ Á«‘Ò≈ Á∂‰ Ú≈ÒΔ √ΔÕ ÂπøÂ
≈¬Δ«˜ø◊ ’ÙÓΔ ¿πÁ» Á∂ √øÍ≈Á’ ≈«ÙÁ Ó’Ï»Ò ˘
ÎØÈ ’ΔÂ≈Õ ¿π‘Ȫ Á≈ ‘≈Ò-⁄≈Ò Íπº«¤¡≈ ª √π‰È ˘
«Ó«Ò¡≈, ““¡Ï «’¡≈ ÏÂ≈¬∂∫ √Ì ÷ÂÓ ‘Ø «◊¡≈, ÷ÂÓ
‘Ø «◊¡≈Õ”” ¿π‘ ◊«‘∂ √ÁÓ∂ ”⁄ √ÈÕ «’™«’ ‘≈Ò∂ ÁØ
ÿø‡∂ Í«‘Òª ‘Δ Âª ¿π‘ √π‹≈Â-Ïπı≈Δ ‘Øª ˘ «ÓÒ ’∂
¡≈¬∂ √ÈÕ Í ‘π‰ ÁØ ÿø«‡¡ª Ï≈¡Á ¿π‘Ȫ Á≈ ÍÃ∂È≈
√ØÂ, ’ÙÓΔΔ ¡≈Ú≈Ó ÁΔ ÏπÒøÁ ¡≈Ú≈˜ √π‹≈ Ïπı≈Δ
È‘ƒ «‘≈ √ΔÕ Ó’Ï»Ò ÁΔ «¬‘ ◊ºÒ Ω∫◊‡∂ ÷Û∂ ’ Á∂‰
Ú≈ÒΔ √Δ «’ √π‹≈ ÁΔ ‘º«Â¡≈ Í«‘ÒΔ Â∂ ¡≈÷Δ ‘º«Â¡≈
È‘ƒ ˛Õ ’ÙÓΔ ”⁄ «Í¤Ò∂ C@ √≈Òª ”⁄ ’ÙÓΔΔ ¡≈Ú≈Ó
ÁΔ ◊ºÒ ’È Ú≈ÒΔ ‘ ¡≈Ú≈˜ ˘ ¡‰Í¤≈Â∂ ’≈ÂÒª
Áπ¡≈≈ «¬√∂ Â∑ª ‘Δ ÏøÁ ’Ú≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ «‘≈ ˛Õ √Ø
«¬º’ ‘Ø ¡≈Ú≈˜ ÏøÁ ’ «ÁºÂΔ ◊¬ΔÕ
«Í¤Ò∂ √≈Ò Á∂ Ó¬Δ Ó‘ΔÈ∂ ”⁄ ’ÙÓΔΔ ¡≈Ú≈Ó Á∂
ÿØÒ, «Ú«Á¡≈ÊΔ¡ª Á∂ ¡øÁØÒȪ ˘ ‹≈‰È Ò¬Δ
ÍΔ.¡À√.Ô». ÁΔ «¬º’ ÍÛÂ≈ÒΔ¡≈ ‡ΔÓ ’ÙÓΔ ◊¬Δ √ΔÕ
√π‹≈ Ïπı≈Δ ˘ √Ì ÂØ∫ Í«‘Òª «ÓÒ‰≈ √ΔÕ Í«‘Ò∂ «ÁÈ
‘Δ ÙÃΔÈ◊ ÁΔ ÍÃÀ√ ’ÒØÈΔ ¿π‘Ȫ Á∂ Á¯Â ◊¬∂Õ Í
¿π‘ ¿πμÊ∂ È‘ƒ √ÈÕ «√ÀÍÙÈ ”Â∂ ÏÀ·∂ ÈΩ‹Ú≈È È∂ √π‹≈Â
‹Δ ˘ ÎØÈ Ò≈«¬¡≈ Í «ÓÒ È‘ƒ Í≈«¬¡≈ «’™«’ ¿π‘
Ï≈‘ ◊¬∂ ‘ج∂ √ÈÕ √≈˘ «ÂøÈ-⁄≈ Ú≈ «¬√∂ Â∑ª ÷≈ÒΔ
Ú≈«Í√ ÓπÛÈ≈ «Í¡≈Õ ’¬Δ «ÁÈ ÏΔ ‹≈‰ ÂØ∫ Ï≈¡Á
ÚΔ ¡√ƒ ¡≈͉≈ ’øÓ Ùπ» È≈ ’ Í≈¬∂Õ ¡√ƒ «¬º’ Ú≈
Î∂ ¿π‘Ȫ Á∂ Á¯Â ◊¬∂Õ «√ÀÍÙÈ ”Â∂ ÏÀ·∂ ÈΩ‹Ú≈È È∂
«¬√ Ú≈ √≈˘ ÓÈ∑≈ È‘ƒ ’ΔÂ≈ ÏÒ«’ √≈˘ ÏÀ·‰ ˘
«’‘≈ Â∂ ÎØÈ ’È Òº◊ «◊¡≈Õ ÎØÈ ’º‡‰ ”Â∂ √≈˘ ¿π√È∂
«’‘≈ «’ √ Á¯Â ”⁄ ‘Δ È∂ Âπ√ƒ «ÓÒ √’Á∂ ‘ØÕ ¡√ƒ
ÓÈ ‘Δ ÓÈ Ï‘π ÷πÙ ‘ج∂Õ ¡√ƒ ¡≈͉∂ ‹πºÂ∂ ¿πÂ≈∂,
«’™«’ ’ÙÓΔ ”⁄ ‘ Á¯Â ¡≈«Á Á∂ ¡øÁ ‹πºÂ∂
¿πÂ≈ ’∂ ‘Δ ‹ªÁ∂ È∂Õ Á¯Â ”⁄ ¿π‘È∂ Á∂ »Ó ”⁄ Á≈÷Ò
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
‘؉ √≈ ‘Δ √π‹≈ ‹Δ √≈˘ Á∂÷‰ √≈ ‘Δ ÏØÒ∂, ““˙
¡≈¬Δ¬∂, ¡≈¬Δ¬∂, «’¡≈ ‘≈Ò ‘À∫ ¡≈Í’∂Õ”” √≈‚∂ È≈Ò ‘ºÊ
«ÓÒ≈«¬¡≈Õ ¿πμ⁄∂ ÒøÓ∂ ’ºÁ Ú≈Ò≈ √ıÙ √π‹≈ Ïπı≈Δ
Ï‘π «ÓÒ‰√≈, «Óº·-ÏØÒÛ∂ √πÌ≈¡ Ú≈Ò≈ Òº«◊¡≈Õ
¡√ƒ ¿π‘Ȫ È≈Ò «√Î ¡ºË≈ ’π ÿø‡≈ ‘Δ ◊ºÒ ’ Í≈¬∂Õ
«¬√ ÁΩ≈È ¿π‘ ¡≈͉∂ ’ø«Í¿»‡ ”⁄ ÚΔ «Ú¡√ √È
¡Â∂ √≈‚∂ È≈Ò ÚΔ ◊ºÒª ’Δ ‹≈ ‘∂ √ÈÕ ¿π‘Ȫ √≈‚∂
Ò¬Δ ÈÓ’ΔÈ ⁄≈‘ ¡Â∂ ’⁄ΩΔ¡ª «‹‘≈ ’πfi ÷≈‰ Ò¬Δ
Óø◊Ú≈«¬¡≈Õ ’ÙÓΔΔ ÈÓ’ΔÈ ⁄≈‘ ̓Á∂ ‘ÈÕ √≈‚∂ È≈Ò
‘Δ ≈«ÙÁ Ó’Ï»Ò ÚΔ ÏÀ·∂ √ÈÕ Ïº√ Î∂ ¿π‘Ȫ È∂ ¡≈͉∂
√‡≈Î ÁΔ «‚¿»‡Δ Ò◊≈¬Δ «’ √≈‚Δ ‘ Â∑ª ÁΔ ÓºÁÁ
’ÈÕ «¬√ÂØ∫ Ï≈¡Á √π‹≈ Ïπı≈Δ ‹Δ ÁπÏ≈≈ È‘ƒ «ÓÒ∂
‹∂ «ÓÒΔ Âª AD ‹»È ˘ ¿π‘Ȫ ÁΔ ÓΩ ÁΔ ÓÈ‘»√ ıÏ
‘Δ «ÓÒΔÕ
¿π‘ Ï‘π̪ÂΔ √÷ÙΔ¡Â Á∂ Ó≈Ò’ √ÈÕ ¿π‘Ȫ Á≈
‹ÈÓ BE ÎÚΔ AIFH ˘ ÙÃΔÈ◊ Á∂ «¬º’ «Í≥‚ ’ΔÛΔ
”⁄ ‘Ø«¬¡≈ ¿π‘ «¬√ Ú’Â ⁄≈ ¡ıÏ≈ª Á∂ √øÍ≈Á’
√ÈÕ ¿π‘ AIIG ÂØ∫ B@AB º’ “Á «‘øÁ»” ¡ıÏ≈ «Úº⁄
ÚΔ ’øÓ ’ ¸º’∂ √ÈÕ ¿π‘Ȫ ÁΔ ÍëÂÌ≈ ¡Â∂ ÔØ◊Â≈
’’∂ ¿π‘Ȫ ˘ Á»-È∂«Û™ ’¬Δ Â∑ª Á∂ ¡≈Î ¡≈¬∂
Í ¿π‘Ȫ È∂ ’ÙÓΔ «‘ ’∂ ¡≈͉∂ ÒØ’ª ÁΔ ◊ºÒ ’È
˘ ‘Δ Í«‘Ò ’ΔÂΔÕ «¬√∂ ’’∂ ¿π‘Ȫ È∂ ıπÁ ¡ıÏ≈
ÍÃ’≈«Ù ’È∂ Ùπ» ’ «ÁºÂ∂Õ ¿π‘ ≈¬Δ«˜ø◊ ’ÙÓΔ
√Ó∂Â, ÏπÒøÁ ’ÙÓΔ, √ø◊ÓÒ, ¿πÁ» ÚΔ’ÒΔ ’ÙÓΔ
Í⁄Ó Á∂ √øÍ≈Á’ √ÈÕ ¿π‘ «¬º’Ø √Ó∂∫ ͺÂ’≈, √øÍ≈Á’,
ÍÃ’≈Ù’ √ÈÕ ’ΩÓªÂΔ ÍºË ”Â∂ ‘ ÓΔ«‡ø◊, √Ì≈ ”⁄ ‹≈
’∂ ¿π‘ ¡≈͉∂ ’ÙÓΔΔ ¡≈Ú≈Ó ÁΔ ◊ºÒ ’Á∂ ‘∂ √ÈÕ
«¬√ ÂØ∫ «ÏȪ ’ÙÓΔ ”⁄ ’ÙÓΔΔ Ì≈Ù≈ ˘ Ï⁄≈¿π‰ Â∂
ÍÃÎπº«Ò ’È Ò¬Δ ¿π‘ Ò◊≈Â≈ √◊Ó √ÈÕ ¡º‹
’ÙÓΔ Á∂ √’»ÒΔ Í≈·¥Ó ”⁄ ’ÙÓΔΔ Ì≈Ù≈ ˘ Ò≈◊»
’≈¿π‰ ”⁄ ¿π‘Ȫ Á≈ È≈Ó Í»∂ Î÷ È≈Ò «Ò¡≈ ‹ªÁ≈
˛Õ ¿π‘ «¬º’ √º«Ì¡≈⁄≈’ √ø√Ê≈ ¡ÁÏΔ Ó≈’‹‹ ’≈Ó‹
Á∂ ÍÃË≈È ÚΔ √ÈÕ ’ÙÓΔΔ «Ú≈√ ˘ ÓπÛ-√π‹ΔÂ
’È Ò¬Δ ¿π‘Ȫ È∂ ¡‰Êº’ ÔÂÈ ’ΔÂ∂ √ÈÕ
√π‹≈ ‹Δ Á∂ «ÁºÒΔ, ’ÙÓΔ, Í≈«’√Â≈È ¡Â∂
«ÚÁ∂ÙΔ ÓπÒ’ª ”⁄ Úº‚Δ «◊‰ÂΔ ”⁄ ÍÃ√ø√’ √ÈÕ √‘ºÁ
11 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
Á∂ ÁØÚØ∫ Í≈ Úº÷Ú≈ÁΔ ÒΔ‚ª, ¡Î√Ù≈‘Δ, ¡≈ÓΔ
‹ÈÀÒª, ÍπÒΔ√ ¡Î√ª, ÏπºËΔ‹ΔÚΔ¡ª, ¡’≈Á«Ó’
‘Ò«’¡ª º’ ¿π‘Ȫ Á∂ «ÙÂ∂ √ÈÕ ¿π‘Ȫ ÁΔ Ï‘π◊π‰Δ
√÷ÙΔ¡Â √Á’≈ ‘Δ ¿π‘Ȫ Á∂ «Í≥‚ ’ΔÛΔ «Ú÷∂ «‹√
«ÁÈ ¿π‘Ȫ ˘ ÁÎÈ≈«¬¡≈ «◊¡≈ ¿π√ «ÁÈ Ï≈«Ù Ú≈Ò∂
«ÁÈ Ì≈Δ «◊‰ÂΔ ¿π‘ ÒØ’ √È «‹øȪ ˘ ¿π‘ «Èº‹Δ ÂΩ
‹≈‰Á∂ È‘ƒ √ÈÕ «¬‘ ÒØ’ ¿π‘ √È ‹Ø √π‹≈ Ïπı≈Δ ˘
√π‰Á∂ ‘∂, ÍÛ∑Á∂ ‘∂ √ÈÕ ¡ıÏ≈ª ÁΔ¡ª «ÍØ‡ª
Áº√ÁΔ¡ª ‘È «’ ¿π√ «¬Ò≈’∂ «Úº⁄ ¡º‹ º’ «’√∂ Á∂
‹È≈‹∂ «Úº⁄ ¬∂È∂ ÒØ’ Ù≈«ÓÒ È‘ƒ ‘ج∂ «‹øÈ∂ √π‹≈ Ïπ÷≈Δ
Á∂ ‹È≈‹∂ ”⁄ Ù≈«ÓÒ ‘ج∂Õ
√π‹≈ Ïπı≈Δ ¡’√ «’‘≈ ’Á∂ √È «’ ≈¬Δ«˜ø◊
’ÙÓΔ «¬º’ √ø√Ê≈ ˛Õ √øø√Ê≈ «‹‘ÛΔ √º⁄, ÙªÂΔ ¡Â∂
«¬È√≈¯ ÁΔ ◊ºÒ ’ÁΔ ˛Õ ¿π‘Ȫ ’ΩÓΔ Â∂ ’ΩÓªÂΔ
ͺË ”Â∂ ’ÙÓΔ Ó√Ò∂ ˘ ÎΩ‹Δ Â≈’ ÁΔ Ï‹≈«¬ ‘Ó∂Ù≈
◊ºÒÏ≈ ≈‘ƒ, ÙªÂΔ ≈‘ƒ ‘ºÒ ’È ÁΔ ◊ºÒ ’ΔÂΔÕ
¿π‘ √º⁄, ÙªÂΔ, «¬È√≈Î Ò¬Δ ÍÃÂΔÏºË √ÈÕ ¿π‘Ȫ ÁΔ
‘º«Â¡≈ ’È Ú≈Ò∂ Ò≈˜ÓΔ ‘Δ ¿π‘ ÒØ’ ‘؉◊∂ «‹øȪ ÂØ∫
√º⁄ ‹«¡≈ È‘ƒ ‹≈ «‘≈Õ «‹‘Û∂ ‘ Ú∂Ò∂ ‹ø◊ ⁄≈‘πøÁ∂
‘È ¡≈Í‰Δ «√¡≈√ ÁΔ Áπ’≈È ⁄ÒÁΔ º÷‰ Ò¬ΔÕ
ͺÂ’≈ ’ÙÓΔ Á∂ ‘؉ ‹ª «’√∂ ‘Ø Á∂Ù, √»Ï∂ Á∂, √º⁄
ÏØÒ‰ ÁΔ ’ΔÓ ‘ «¬º’ ˘ Â≈ÈΔ ÍÀ∫ÁΔ ‘Δ ˛Õ
≈¬Δ«˜ø◊ ’ÙÓΔ ”⁄ ¤Í∂ Ò∂÷ «Úº⁄ Ò∂÷’ È∂ √π‹≈Â
Ïπı≈Δ ÁΔ ‘º«Â¡≈ ”Â∂ Ï∂‘Á
º Áπ÷
º ˜≈«‘ ’«Á¡ª «Ò«÷¡≈
˛ «’ ‹∂’ √≈‚Δ¡ª ÓΩª ’ÙÓΔ Ú≈ÁΔ ”⁄ ÙªÂΔ «Ò¡≈
√’ÁΔ¡ª ‘È Âª ¡≈˙ √≈˘ √≈«¡ª ˘ ’ÂÒ ’ «Á¿πÕ
√π‹≈ Ïπı≈Δ ‘Ó∂Ù≈ ’ÙÓΔ ÁΔ¡ª ˜ÓΔÈΔ ‘’Δ’Âª ˘
¿πÌ≈Á≈ «‘≈ √ΔÕ
«‹√ √Ó∂∫ ¡Â∂ «‹√ ʪ √π‹≈ Ïπı≈Δ ÁΔ ‘º«Â¡≈
’ΔÂΔ ◊¬Δ, ¿π√ ÂØ∫ «¬‘ √≈Δ ÿ‡È≈ Ùº’Δ ‹≈ÍÁΔ ˛Õ
√π‹≈ Ïπı≈Δ Á≈ Á¯Â ÙÃΔÈ◊ Á∂ Ò≈Ò ⁄Ω’ ÂØ∫ ÊØÛΔ
Á» ÍÃÀ√ ’ÒØÈΔ «Ú÷∂ √«Ê ˛Õ «¬‘ ¿π‘ «¬Ò≈’≈ ˛ «‹ºÊ∂
√Δ.¡≈.ÍΔ.¡ÀÎ. ¡Â∂ ÍπÒΔ√ Á≈ Í«‘≈ «ÁÈ-≈ «‘øÁ≈
˛Õ «¬‘ Í»Δ ⁄«‘Ò-Í«‘Ò Ú≈Ò≈ «¬Ò≈’≈ ˛Õ Á¯Â Á∂
ȘÁΔ’ ‘Δ ÍÃÂ≈Í Í≈’ ˛Õ ¡«‹‘∂ ”⁄ «ÂøÈ ÏøÁ∂
Ó؇√≈¬Δ’Ò ”Â∂ ¡≈ ◊ØÒΔ¡ª Ó≈ √π‹≈ √Ó∂ ¿π√Á∂
ÁØ ¡À√.ÍΔ.˙‹ ˘ Ù∂¡≈Ó Ó≈ ’∂ √πº«÷¡Â Ú≈Í√ ⁄Ò∂
‹ªÁ∂ ‘È, «¬‘ √≈≈ Ó≈ÓÒ≈ Ùº’Δ ‹≈ÍÁ≈ ˛Õ
«‹√ «ÁÈ ‘º « ¡≈ ’ΔÂΔ ◊¬Δ, ¿π √ ∂ «ÁÈ
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
Ô»È≈¬Δ«‡‚ ÈÀÙÈÒ «‘¿»ÓÈ ≈¬Δ‡˜ ¡≈«¯√ È∂ ’ÙÓΔ
”⁄ «‘ø√≈ (√‘ºÁ Á∂ ÁØÚ∂∫ Í≈√∂) «‘ø√≈ ¡Â∂ ÓÈπº÷Δ ÿ≈‰
√ÏøËΔ «ÍØ‡ ÍÃ’≈«Ù ’ΔÂΔ √ΔÕ DI Í≥«È¡ª ÁΔ «¬√
«ÍØ‡ ˘ Ì≈ÂΔ ‘’»Ó È∂ ºÁ ’«Á¡ª «¬√ ˘ ˆÒÂ
«ÍØ‡ ÿث٠’ «ÁºÂ≈Õ «¬√ «ÍØ‡ Á∂ √Ì ÂØ∫
«ÁÒ⁄√Í Ì≈◊ ”⁄ ’ÙÓΔ «Úº⁄ «Í¤Ò∂ G@ √≈Òª ”⁄
ÓÈπº÷Δ ¡«Ë’≈ª Á∂ ‘ج∂ ÿ≈‰ ÁΔ ◊ºÒ ’ΔÂΔ ˛Õ Ô».¡ÀÈ.
È∂ Ì«Úº÷ «Úº⁄ ‘«Ê¡≈ÏøÁ √Δ.¡≈.ÍΔ.¡ÀÎ. ˘ ÚºË ÂØ∫
Úº Ë ◊Ø Ò ΔÏ≈Δ Ø ’ ∂ ‹≈‰ ÁΔ ‘Á≈«¬Â ’ΔÂΔ ˛Õ
ÏÁ«’√ÓÂΔ È≈Ò Ì≈ÂΔ ÓΔ‚Δ¡≈ ÚΔ Ì≈ÂΔ ‘’»ÓÂ
ÁΔ «Íº· ”Â∂ ¡≈ ÷Û≈ ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ ’Ø¬Δ ÓΔ‚Δ¡≈ ⁄ÀÈÒ
«¬√ «ÍØ‡ ÁΔ ◊ºÒ È‘ƒ ’ «‘≈ ˛Õ Í √º⁄ ¤πÍ≈«¬¡ª
¤πÍÁ≈ È‘ƒÕ Í«‘Ò ÚΔ ÚÒ‚ ÍΔÓΔ¡ Ï≈‚Δ È∂ Ì≈ÂΔ
‘’»Ó ¡Â∂ Ì≈ÂΔ ÎΩ‹ ˘ ’ÙÓΔ ÁΔ ÓΩ‹»Á≈ Áπº÷Á≈«¬’
‘≈Ò≈Â Ò¬Δ «‹øÓ∂Ú≈ ·«‘≈«¬¡≈ √ΔÕ B@AF ¡Â∂ «¬√
ÂØ∫ Ï≈¡Á Ïπ‘≈È Ú≈ÈΔ ÁΔ ‘º«Â¡≈ ÂØ∫ Ï≈¡Á Ì≈Δ
◊ØÒΔÏ≈Δ, ÍÀÒ∂‡ ⁄Ò≈¬∂ ◊¬∂Õ «¬√ ÂØ∫ Ï≈¡Á ≈‹È≈Ê
«√øÿ ˘ ’ÙÓΔ √Óº«√¡≈ ”Â∂ ’«‘‰≈ «Í¡≈ «’ √Óº«√¡≈
Á∂ ‘ºÒ Ò¬Δ ¡√ƒ ’Ø¬Δ ‘Ø ≈‘ Һ̪◊∂Õ Í ’ΔÂ≈ ’πºfi
È‘ƒÕ √’≈ È≈ «√Î ‘Ø ÏÁÒ ÒºÌ‰ ”⁄ Î∂Ò∑ ‘جΔ
ÏÒ«’ √’≈ È∂ ¡≈Í‰Δ Â≈’ ÚÂ‰Δ ‹≈Δ º÷ΔÕ
ÎΩ‹ È∂ º‹ ’∂ «‘ø√≈ ÎÀÒ≈¬ΔÕ «’Ë∂ √Δ.¡≈.ÍΔ.¡ÀÎ. Á∂
Ú‘Δ’Òª ʺÒ∂ ÍÃÁÙÈ’≈Δ¡ª ˘ ’π⁄Ò‰, ÍÀ‡Ø«Òø◊
‹Δͪ ”Â∂ Ïøȉ, ÍÀÒ∂‡ ⁄Ò≈ ’∂ ¡È∂’ª ÈΩ‹Ú≈Ȫ ÁΔ¡ª
¡º÷ª ÷Ø‘ ÒÀ‰ ÁΔ¡ª ÿ‡È≈Úª √≈‘Ó‰∂ ¡≈¬Δ¡ªÕ
ÍÃÁÙÈ’≈Δ¡ª ˘ ÎΩ‹Δ¡ª È∂ Ù∂¡≈Ó ËÓ’Δ¡ª «ÁºÂΔ¡ª
«’ ‹∂’ Âπ√ƒ ÷≈Û’»¡ª Á≈ Óπ’≈ÏÒ≈ ’ΔÂ∂ ‹≈‰ Ú≈ÒΔ
ʪ Á∂ ¡≈√-Í≈√ ÚΔ «Á√∂ ª Âπ‘≈‚∂ È≈Ò ÚΔ ÷≈Û’»¡ª
Ú≈Ò≈ √¨’ ‘Δ ’ΔÂ≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ √π‹≈ Ïπı≈Δ ‹Ø ıπÁ
’ÙÓΔ ”⁄ ÓÈπº÷Δ ÿ≈‰ ÁΔ Áπ‘≈¬Δ Í≈ «‘≈ √Δ, È∂ «¬√
«ÍØ‡ ˘ ·Δ’ «’‘≈ ¡Â∂ √ØÙÒ ÓΔ‚Δ¡≈ ”Â∂ «¬√ Á≈
ÍÃ⁄≈ Ùπ» ’ «ÁºÂ≈ √ΔÕ ‘Ø √’Á≈ «’ √π‹≈ Ïπı≈Δ ÁΔ
«¬‘Δ ◊π√Â≈÷Δ ‘ØÚ∂ ‹Ø √º⁄ ”Â∂ ÍÁ≈ Í≈¿π‰ Ú≈«Ò¡ª È∂
ÏÁ≈Ù ȑƒ ’ΔÂΔÕ
ÍÃË≈È ÓøÂΔ È«øÁ ÓØÁΔ ‹Á B@ Ó¬Δ ˘ ÙÃΔÈ◊
◊¬∂ ª √π‹≈ Ïπı≈Δ È∂ «Ò«÷¡≈ «’ ÓØÁΔ ’ÙÓΔ
√Óº«√¡≈ ˘ «√¡≈√Δ √Óº«√¡≈ Óøȉ Ò¬Δ «Â¡≈ È‘ƒ
˛Õ «¬‘ √π‹≈ Ïπı≈Δ ‘Δ √Δ «‹√ È∂ «Ò«÷¡≈ «’ ‹øÓ»
«Úº⁄ Ϻ⁄Δ ¡≈«√Î≈ Á≈ ÏÒ≈Â’≈ Â∂ ’ÂÒ ÁØ «Î«’¡ª
12 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
ÁΔ ¡≈Í√Δ È¯ Á≈ ÈÂΔ‹≈ ˛Õ Ï≈¡Á «Úº⁄ √≈‘Ó‰∂
¡≈¬Δ¡ª ‹ª⁄ «ÍØ‡ª ÂØ∫ «¬‘ √«Ï ‘Ø «◊¡≈ «’
Ϻ’Ú≈Ò Óπ√«ÒÓ Í«Ú≈ ÁΔ Ïº⁄Δ È≈Ò ’º‡Û «‘øÁ»
«Î’» ‡ØÒ∂ È∂ ÏÒ≈Â’≈ ÿº‡-«◊‰ÂΔ Óπ√«ÒÓ Í«Ú≈ª
Á∂ ÓÈ ”⁄ ‚ «Ï·≈¿π‰ Ò¬Δ ‘Δ ’ΔÂ≈ ˛Õ «¬√ ÂØ∫ «ÏȪ
ÚΔ √π‹≈ Ïπı≈Δ È∂ Ï‘π ¡«‹‘∂ Ò∂÷, «ÍØ‡ª «Ò÷Δ¡ª
‹Ø Ì≈ÂΔ ‘’»ÓÂ, Ì≈ÂΔ ÓΔ‚Δ¡≈ Á∂ ◊Ò∂ ÁΔ ‘º‚Δ
Ï‰Δ¡ª ‘؉◊Δ¡ªÕ √π‹≈ Ïπı≈Δ È∂ ’ÙÓΔ ”⁄ √‘ºÁ
Á∂ ÁØÚ∂∫ Í≈√∂ Á∂ ‘≈’Óª Áπ¡≈≈ ’ΔÂ∂ ‹≈ ‘∂ ÓÈπº÷Δ ÿ≈‰
ÁΔ ◊ºÒ ’ΔÂΔ √ΔÕ
’ÙÓΔ ”⁄ ¡ºÂÚ≈Á-¡ºÂÚ≈Á Á≈ ≈◊ ¡Ò≈͉
Ú≈Ò∂ Ì≈ÂΔ ‘π’Ó≈È, Ì≈ÂΔ ÓΔ‚Δ¡≈ ˘ ’ÙÓΔ ÁΔ¡ª
˜ÓΔÈΔ ‘’Δ’Âª Á≈ ¿πμÌ ¡≈¿π‰≈ ÓȘ» È‘ƒÕ ˜ÓΔÈΔ
‘’Δ’Âª ¿πÌ≈È Ú≈Ò∂ ͺÂ’≈ª ˘ ‘’»Ó ’Á∂
ÏÁ≈Ù ȑƒ ’ÁΔÕ ‹øÓ» ”⁄ Ϻ⁄Δ ¡≈«√Î≈ Á∂ ’≈ÂÒª,
ÏÒ≈Â’≈Δ¡ª Á∂ ͺ÷ ”⁄ «Î’» ‡Ø«Ò¡ª È∂ Óπ˜≈‘∂ ’ΔÂ∂Õ
◊ΩΔ Òø’∂Ù «Èº‚ ͺÂ’≈ Á≈ ’ÂÒ «Î’» ‡Ø«Ò¡ª È∂
’ΔÂ≈Õ ÿ‡È≈Úª Ó»ø‘Ø∫ ÏØÒ ’∂ √≈˘ √≈Δ ’‘≈‰Δ √Ófi≈
‘Δ¡ª ‘ÈÕ
Ï÷≈ ÁºÂ ˘ ¸ºÍ ’≈¿π‰ Ò¬Δ ‡Δ.ÚΔ. ⁄ÀÈÒª ˘
¡≈÷ «ÁºÂ≈ «◊¡≈ «’ ¿π‘ Ï÷≈ ÁºÂ ˘ ⁄ÀÈÒª ”Â∂ È≈
ÏπÒ≈¿π‰Õ ÈÂΔ‹È Ï‘π √≈∂ ͺÂ’≈ª È∂ «È¿»˜ ÍØ‡Ò
”Â∂ ’øÓ ’È≈ Ùπ» ’ «ÁºÂ≈ ˛Õ ¡Ω ͺÂ’≈ª ˘
ÏÒ≈Â’≈ ÁΔ¡ª ËÓ’Δ¡ª ¡Â∂ ÓÁ ͺÂ’≈ª ˘ ‹≈ÈØ∫
Ó≈È ÁΔ¡ª ËÓ’Δ¡ª «ÓÒ ‘Δ¡ª ‘ÈÕ ◊π‹≈ «Úº⁄
√’≈Δ «‘ø √ ≈ Á≈ ÍÁ≈Î≈Ù ’È Ú≈Ò∂ ÂΔ√Â≈
√ΔÂÒÚ≈Û ¡Â∂ ¿π√Á∂ ÍÂΔ ˘ ’¬Δ ’≈˘ÈΔ ’∂√ª Á≈
√≈‘Ó‰≈ ’È≈ «Í¡≈Õ ‹∂Ò ‚º’‰ Á∂ ‚≈Ú∂ fiºÒ‰∂ ͬ∂Õ
≈‰≈ ¡≈Ô»Ï Á∂ «√ ”Â∂ ÓΩ Á∂ ϺÁÒ ¤≈¬∂ ‘∂Õ ÚΔÙ
’πÓ≈ ¡Â∂ ¿π√Á∂ Í«Ú≈ ˘ ‹≈ÈØ∫ Ó≈È ÁΔ¡ª ËÓ’Δ¡ª
«ÓÒ ‘Δ¡ª ‘ÈÕ ËÓ’Δ¡ª Á∂‰ Ú≈Ò∂, ‹≈ÈØ∫ Ó≈È Ú≈Ò∂
«Î’» ‡ØÒ∂ ‘Δ ‘ÈÕ Î∂ ‹∂’ √π‹≈ Ïπı≈Δ È∂ ÎØÀ∫«√’
ÒÀÏ ÁΔ¡ª «ÍØ‡ª ˘ ¡≈͉∂ ¡ıÏ≈ «Úº⁄ ʪ «ÁºÂΔ
«‹√ ÂØ∫ √≈«Ï ‘Ø«¬¡≈ «’ Ϻ⁄Δ ¡≈«√Î≈ Á≈ ’ÂÒ ÓøÁ
Á∂ «Úº⁄ ‘Δ ‘Ø«¬¡≈ √ΔÕ
«Î’» ¡Â∂ Ó»ÒÚ≈ÁΔ ‡Ø«Ò¡ª ˘ √º⁄ ÓȘ» È‘ƒÕ
«¬√∂ ’’∂ ¿π‘Ȫ È∂ ‘ºÒ ’º„ «Ò¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ ‘
¡◊ª‘ÚË», «¬È’Ò≈ÏΔ, ‹Ó‘»Δ ¡≈Ú≈˜ ˘ ÏøÁ ’È
Á≈Õ ¿π‘ ‘ºÒ ‘Ø ◊¬ΔÕ ‹≈Ú∂Á ¡÷Â È∂ Ï‘π ÷»Ï «Ò«÷¡≈
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
√Δ «’ ‹∂’ «¬º’Ø «Ú⁄≈Ë≈≈ Á∂ ÒØ’ Ó≈∂ ‹≈ ‘∂ ‘È
ª Ò≈˜ÓΔ ‘Δ Ó≈È Ú≈Ò∂ ÚΔ «ÚÙ∂Ù «’√Ó Á∂ ÒØ’ ‘ÈÕ
¿π√ÁΔ ’‘Δ «¬‘ ◊ºÒ √π‹≈ Ïπı≈Δ ÁΔ ‘º«Â¡≈ Á∂ ‘º√
˘ √πÒfi≈¿π‰ Á∂ √≈˘ ’≈ÎΔ È∂Û∂ ÒÀ ‹≈ √’ÁΔ ˛Õ
’ÙÓΔΔ ’ΩÓ Á∂ √ÚÀ-«È‰∂ Á∂ ¡«Ë’≈ ÁΔ ◊ºÒ
’È Ú≈Ò∂ √π‹≈ Ïπı≈Δ È∂ Á«‘Ù Á∂ Ó≈‘ΩÒ ”⁄
«Ú⁄«Á¡ª «ÂøÈ Ó‘ΔÈ∂ Í«‘Òª «Ò«÷¡≈ √Δ «’ Sur-
vival is the big challenge for the journalism in
Kashmir (’ÙÓΔ ”⁄ ͺÂ’≈Δ Ò¬Δ ‘Ø∫Á Ï’≈ º÷
Í≈¿π‰≈ Úº‚Δ ¸‰ΩÂΔ ˛)Õ ¿π√ È∂ «ÂøÈ «ÁÈ Í«‘Òª
«Ò«÷¡≈ «’ We have done the journalism with
pride in Kashmir and will continue to highlight
what happens on the ground (¡√ƒ ’ÙÓΔ ”⁄ Í»∂
Ó≈‰ È≈Ò ÍºÂ’≈Δ ’ΔÂΔ ˛ ¡Â∂ Ì«Úº÷ «Úº⁄ ˜ÓΔÈΔ
ͺË ”Â∂ Ú≈Í‰ Ú≈Ò∂ ÿ‡È≈¥Ó ˘ ¿πÌ≈È≈ ‹≈Δ
º÷ª◊∂) ¿π√Á∂ ¡≈͉∂ ’‘∂ ÙÏÁ √≈˘ ÏÛ≈ ’πfi √Ófi≈ ‘∂
‘ÈÕ
¡Î√Ø√ √¯Ò ͺÂ’≈, Ò∂÷’, √Ó≈«‹’ ’≈’πøÈ
Á∂ È≈Ò ‘Δ È≈Ò ’ÙÓΔ È∂ «¬º’ ÚËΔ¡≈ ‘º√Óπº÷ «¬È√≈È
◊Ú≈ «Ò¡≈ ˛Õ «¬º’ ¡≈Ú≈˜ ◊Ú≈ Ò¬Δ ‹Ø ’ÙÓΔ √Óº«√¡≈
˘ «√¡≈√Δ √Óº«√¡≈ ¡≈÷ÁΔ √Δ, «¬√Á≈ «√¡≈√Δ ‘ºÒ Óø◊ÁΔ
√ΔÕ ’ÙÓΔΔ ¡≈Ú≈Ó Ò¬Δ √ÚÀ-«È‰∂ Á≈ ‘º’ Óø◊ÁΔ √ΔÕ
«¬‘ ‹Ø ÷ºÍ≈ √π‹≈ Ïπı≈Δ ÁΔ ‘º«Â¡≈ È≈Ò «Í¡≈ ˛,
Ù≈«¬Á «¬√ ˘ ÌÈ ”⁄ ’¬Δ √≈Ò Òº◊‰Õ √Ø«⁄¡≈ È‘ƒ √Δ
«’ √π‹≈ ‹Δ ÁΔ ÓΩ ÁΔ ¬∂ÈΔ ‹ÒÁΔ ıÏ √π‰ÈΔ ÍÚ∂◊ΔÕ
¿π‘Ȫ Ò¬Δ ÙØ’ ÓÂ∂ «Ò÷‰∂ ÍÀ‰◊∂Õ √º⁄-Óπº⁄ ’ÙÓΔΔ¡ª
ÁΔ ÓΩ ϑπ ȘÁΔ’ ˛Õ ’ÙÓΔΔ ’ΩÓ È∂ Òº÷ª ’πÏ≈ÈΔ¡ª
«ÁºÂΔ¡ª È∂Õ ¡º‹ ’ÙÓΔ È∂ «¬º’ ‘Ø ÍπºÂ ’πÏ≈È ’
«ÁºÂ≈ ˛Õ Í √≈«‘ Òπ«Ë¡≈‰ÚΔ Á∂ ’‘∂ ÙÏÁ «’ ““˜πÒÓ
‘∂ ¡Ω ¡ÓÈ ÌΔ ‘Ø, «’¡≈ ÓπÓ«’È ˛ ÂπÓ ‘Δ ’‘Ø””
√Ú≈Ò ÷Û∂ ’ «‘≈ «’ ‹ÁØ∫ ’ÙÓΔ ”⁄ ◊ØÒΔ¡ª È≈Ò
ÈΩ‹Ú≈Ȫ ˘ Ìø«øπ È¡≈ ‹≈ «‘≈ ˛, ÍÀÒ‡
∂ ◊øȪ ÒØ’ª ˘ ¡ø«È∑¡ª
’ ‘Δ¡ª ‘È, √π‹≈ Ïπı≈Δ «‹‘∂ ͺÂ’≈ Ó≈∂ ‹≈ ‘∂
È∂ ª Ò≈˜ÓΔ ‘Δ «¬‘ ‘≈Ò≈ Ì≈ ÂØ∫ Úº÷ ‘؉ ÁΔ Ì≈ÚÈ≈
˘ ‘Δ ÏÒ Á∂‰◊∂Õ √π‹≈ «‹‘∂ ÒØ’ ‘Ø ÍÀÁ≈ ‘؉◊∂, ‹Ø
’ÙÓΔΔ ¡≈Ú≈Ó Ò¬Δ ¡≈Í‰Δ «˜øÁ◊Δ Ò∂÷∂ Ò≈¿π‰◊∂Õ ¡√ƒ
√π‹≈ Ïπı≈Δ ‹Δ Á∂ Í«Ú≈, ÁØ√ª-«ÓºÂª, ¿π‘Ȫ Á∂
Í≈·’ª Â∂ ⁄≈‘π‰ Ú≈«Ò¡ª Á∂ Áπº÷ ”⁄ ÙΔ’ ‘ªÕ
13 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
 Ù‘ΔÁ Ï≈Ï≈ Ï»fi≈ «√øÿ : Ó≈’√Ú≈Á È≈Ò ÚÎ≈Á≈Δ ÁΔ Ï∂‹ØÛ «Ó√≈Ò
Ï≈Ï≈ Ï»fi≈ «√øÿ «’√∂ ÁøÁ-’Ê≈ Á∂ È≈«¬’ Ú◊≈
È≈«¬’ √ΔÕ ¿π‘ Ó≈’√Ú≈Á Á∂ «¬È’Ò≈ÏΔ ÂºÂ ¡Â∂
«¬√ÁΔ ÂØ ¡Â∂ «¬È’Ò≈ÏΔ ¡ÓÒ È≈Ò «ÁÒØ∫-ÓÈØ∫
ÍÈ≈¬∂ ‘ج∂ √ÈÕ
⁄ÛÁΔ ‹Ú≈ÈΔ «Úº⁄ ¿πȪ √È≈ÂÈΔ ÏÃ≈‘Ó‰ΔÚ≈Á
Á∂ ÍÃÍ≥⁄ Á∂÷∂, «Î ¡’≈ÒΔ ÓØ«⁄¡ª ÁΔ ÏÂ≈ÈÚΔ
√’≈ «ÚØËΔ ÒÒ’≈ √π‰Δ, «Î ˆÁ Í≈‡Δ ÁΔ
¡Ê≈‘ ÿ≈Ò‰≈, ’πÏ≈ÈΔ¡ª ¡Â∂ Ù‘ΔÁΔ¡ª ÁΔ¡ª ⁄Ø̪
Ó«‘√»√ ’ΔÂΔ¡ªÕ «¬Èª ¡«‘√≈√ª Á∂ È≈Ò ◊π˜Á∂ ‘ج∂
¿π‘ ÿ∂¨ ¡≈«Ê’ Âø◊Δ¡ª Á∂ Ó≈∂ ÍÚ≈√ ’ ◊¬∂Õ
¡‹È‡≈«¬È≈ «Úº⁄Ø∫ ˆÁ Á≈ √πÈ∂‘≈ «Ó«Ò¡≈ ¡Â∂ «¬√∂
Á∂ «‘ ¿π‘ »√ ÁΔ ≈‹Ë≈ÈΔ Ó≈√’Ø ‹≈ Í‘πø⁄∂Õ »√ ‹ª
√ØÚΔ¡Â Ô»ÈΔ¡È ¿πÈ Δ «Áȃ ÁπÈ Δ¡ª Ì ÁΔ¡ª
ÁºÏΔ¡ª-’π⁄ÒΔ¡ª ◊πÒ≈Ó ¡Â∂ ¡Ë-◊πÒ≈Ó ’ΩÓª, Á∂Ùª
¡Â∂ «’ÂΔ¡ª Á≈ «¬√Í≈ÂΔ «’Ò≈ ¡Â∂ Í∂È≈ √ØÂ
√ΔÕ √ØÚΔ¡Â Ô»ÈΔ¡È ÁΔ Ï≈ÒÙ«Ú’ ’«Ó¿»«È√‡ Í≈‡Δ
ÁΔ ¡◊Ú≈¬Δ «Úº⁄ ÁπÈΔ¡ª Ì Á∂ «¬È’Ò≈ÏΔ¡ª ˘ »√
«Úº⁄ ≈‹ÈΔÂΔ ¡Â∂ ÎΩ‹Δ «√º«÷¡≈ «ÁºÂΔ ‹ªÁΔ √Δ ¡Â∂
«¬√ Ó’√Á Ò¬Δ Í»Ï Á∂ «’ÂΔ¡ª Ò¬Δ «¬º’ «ÚÙÚ-
«Ú«Á¡≈Ò≈ √Ê≈Í ’ΔÂ≈ «◊¡≈ √ΔÕ Ï≈Ï≈ Ï»fi≈ «√øÿ È∂
«¬√∂ «ÚÙÚ-«Ú«Á¡≈Ò∂ «Úº⁄ ≈‹√Δ ⁄∂ÂÈ≈ ‚»ÿ ø ∂ Δ ’ΔÂΔÕ
¿π‘ ◊πÍÂØ-◊πÍÂΔ »√ «Úº⁄ Á≈÷Ò ‘ج∂ ¡Â∂ ◊πÍÂØ-
◊πÍÂΔ ‘Δ »√ ”⁄Ø∫ Ì≈ ͑πø⁄∂Õ Ì≈ «Úº⁄ ¿πȪ «’ÂΔ
Í≈‡Δ, «Î Ò≈Ò Í≈‡Δ, Î∂ ’«Ó¿»«È√‡ Í≈‡Δ ˘
Í÷Á∂ ‘ج∂, ¡≈÷ È’√ÒΔ Ò«‘ ¡Â∂ ‘«Ê¡≈ÏøÁ
«¬È’Ò≈Ï Á∂ ¡ÓÒ ˘ ¡ÍÈ≈«¬¡≈ ¡Â∂ «¬√∂ √◊ÓΔ
ÁΩ≈È ‘Δ ¿π‘ Ù‘ΔÁ ‘ج∂Õ
¿πȪ∑ ¡≈͉≈ √≈≈ «√¡≈√Δ «◊¡≈È ¡≈͉∂ ‹Ï∂
¡Â∂ «√¡≈√Δ ÍÃÂΔϺËÂ≈ ”⁄Ø∫ ÍÃ≈Í ’ΔÂ≈Õ ¿π‘ √Ë≈È
«Ó‘ÈÂΔ ¡Â∂ ¡ÈÍÛ∑ «’√≈È √È Í «¬È’Ò≈ÏΔ
Ó≈’√Ú≈Á-ÒÀ«ÈÈÚ≈Á ÁΔ ΩÙÈΔ È∂ ¿πÈ∑ª ˘ «¬º’
«√ÛΔ ¡Â∂ ¡‰Êº’ ÿπÒ≈‡Δ¡≈ ω≈ «ÁºÂ≈ √ΔÕ
‹ÁØ∫ È’√ÒΔ Ò«‘ ”⁄ Ù≈ÓÒ ‘ج∂ ª ¿π‘ «’‘≈
’Á∂ √È ¡º‹ Á»‹Δ «¬ø‡ÈÀÙÈÒ Á≈ ˜Ó≈È≈ ÒºÁ «◊¡≈
¡Â∂ ÂΔ‹Δ «¬ø‡ÈÀÙÈÒ Á≈ Î∂ √ºÁ≈ ¡≈ «◊¡≈ ˛Õ Á»‹Δ
«¬ø‡ÈÀÙÈÒ ¿πȪ √Ó≈‹Ú≈ÁΔ¡ª Â∂ ’«Ó¿»«È√‡ª ÁΔ
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
¡øÂ-≈Ù‡Δ ‹ºÊ∂ÏøÁΔ √Δ «‹‘ÛΔ «’√∂ Ú∂Ò∂ ÁπÈΔ¡ª
Ì Á∂ Ó≈’√Ú≈ÁΔ¡ª ¡Â∂ «¬È’Ò≈ÏΔ¡ª ÁΔ ‘ÓÀ Â∂
¡◊Ú≈¬Δ ’ÁΔ √ΔÕ ÒÀ«ÈÈ ÁΔ Í≈‡Δ ÚΔ «¬√Á≈ ¡ø◊
√ΔÕ Í Í«‘ÒΔ √ø√≈-‹ø◊ Á∂ «ÁȪ «Úº⁄ ‘Δ «¬‘
√Ó≈¬∂Á≈-√’≈ª ÁΔ Í»¤ ω ◊¬Δ √Δ, «¬‘ ⁄؉ª
≈‘ƒ ÂÏÁΔÒΔ Á∂ «⁄º’Û «Úº⁄ ÷πºÌ ◊¬Δ √Δ ¡Â∂ Â≈’Â
È≈Ò Ò؇» √ºÂ≈ ˘ ¿πÒ‡≈¿π‰ Á≈ ÍÀ∫ÂÛ≈ ¤º‚ ◊¬Δ √ΔÕ
«¬√ ÁΔ Ì◊ΩÛ≈ ÈΔÂΔ ˘ ‘≈ Á∂ ’∂ Ó‘≈È ÒÀ«ÈÈ È∂
«¬È’Ò≈ÏΔ ÂΔ‹Δ «¬ø‡ÈÀÙÈÒ ‹ºÊ∂ÏøÁΔ ÁΔ Èƒ‘ º÷Δ
√ΔÕ ¿π√∂ Âª AIFG ÁΔ¡ª √»Ï≈¬Δ ¡√øÏÒΔ ⁄؉ª Ó◊Ø∫,
√Δ.ÍΔ.¡≈¬Δ. Â∂ √Δ.ÍΔ.¡À Ó ., ¡÷Ω Â Δ √π Ë ≈Ú≈Á,
’≈˘ÈÚ≈Á, Í≈ÒΔÓ≈ÈΔÚ≈Á Á≈ ≈‘ ¡ÍÈ≈ ¸º’Δ¡ª
√È ¡Â∂ È’√ÒÏ≈ÛΔ Á∂ «’√≈È ÿØÒ ˘ ’π⁄Ò‰ Á∂ ≈‘
ÍÀ ◊¬Δ¡ª √ÈÕ «¬È∑ª ¡÷ΩÂΔ ’«Ó¿»«È√‡ª ˘ Ï∂ÍÁ
’’∂ ‘Δ Ì≈ Á∂ «’√≈ÈΔ ÿØÒ ˘ ¡º◊∂ ÚË≈«¬¡≈ ‹≈
√’Á≈ √Δ ¡Â∂ «¬‘Δ ≈‘ Ï≈Ï≈ ‹Δ È∂ ¸«‰¡≈ √ΔÕ
ÈÚ∂∫ √≈ÊΔ¡ª ˘ «Úº«Á¡≈ Á∂‰ √Ó∂∫ ¿π‘ ‹Ó≈ÂΔ-
ȯ Á∂ ͺ÷ ¿πμÍ «ÚÙ∂Ù ˜Ø «ÁøÁ∂ √ÈÕ ’«‘øÁ∂ √È
«’ ¡≈Í‰Δ ‹Ó≈ È≈Ò «Í¡≈ ¡Â∂ ÁπÙÓ‰ ‹Ó≈Â
È≈Ò È¯ √Á≈ ‘Δ Â∂˜ ‘πøÁΔ «‘‰Δ ⁄≈‘ΔÁΔ ˛Õ «¬√
Í‘πø⁄ È≈Ò Ó˜Á»-‹Ó≈ Â∂ «¬√ÁΔ ’«Ó¿»«È√‡ Í≈‡Δ
‹Ó≈ÂΔ-√ªfi Â∂ ‹Ó≈ÂΔ-√ÓfiΩÂ∂Ï≈‹Δ Á∂ ’Ø‘Û ÂØ∫ Ï⁄
√’ÁΔ ˛Õ ¿π‘ «¬«Â‘≈√’ «Ó√≈Ò «Á¡≈ ’Á∂ √È ‹Á
ÎÚΔ-«¬È’Ò≈Ï Ú∂Ò∂ ÒÀ«ÈÈ «ÚÁ∂ÙØ∫ Í«Â¡≈ √ΔÕ
¿πÁØ∫ √≈∂ ÏπÔ»¡≈-¡≈◊» ÚΔ ÒÀ«ÈÈ ˘ «ÓÒ‰ Ò¬Δ ∂ÒÚ∂
√‡∂ÙÈ Í‘πø⁄∂ √È ¡Â∂ Ó˜Á»-‹Ó≈ Á∂ ¡≈◊» ÚΔÕ
◊º‚Δ™ ¿πμÂ ’∂ ÒÀ«ÈÈ Úº‚∂-Úº‚∂ ÏπÔ»¡≈ ¡≈◊»¡ª ÚºÒ
È‘ƒ, √◊Ø∫ Ó˜Á»-‹Ó≈ Á∂ ¡≈◊»¡ª ˘ ‹≈ «ÓÒ∂ √ÈÕ
«‹È∑ª ÏπÔ»¡≈ ¡≈◊»¡ª ˘ ÒÀ«ÈÈ ÁΔ ÷πÙ≈ÓÁ ’’∂ √ºÂ≈
Ò¬Δ Ê≈ÍÛ≈ ÒÀ‰ ÁΔ ¡≈√ √Δ, ¿πȪ ˘ ÷≈ÒΔ ‘ºÊ ÓπÛÈ≈
«Í¡≈ √ΔÕ
Ó‘≈È ÒÀ«ÈÈ ”Â∂ «¬º’ ÎÀ’‡Δ Á∂ «ÈΔ÷‰ Ú∂Ò∂
«¬º’ ’πÛΔ È∂ ◊ØÒΔ ⁄Ò≈¬Δ √ΔÕ Ï≈Ï≈ ‹Δ ’«‘øÁ∂ √È «’
¿π‘ ’ÁÓ ‹Ó≈ÂΔ-ȯ Á≈ ’≈≈ √Δ, ¿π‘ ’πÛΔ ¿πȪ
Ò؇» ‹Ó≈ª ÁΔ ÍÃÂΔ«ÈË √Δ «‹Èª ˘ √ºÂ≈ ÂØ∫ Ò≈‘ ’∂
Ó˜Á»ª-«’√≈Ȫ ÁΔ √ºÂ≈ √Ê≈Í ’ΔÂΔ ◊¬Δ √ΔÕ
14 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
 Ï≈Ï≈ Ï»fi≈ «√øÿ ˜Ø «ÁøÁ∂ √È «’ ’«Ó¿»«È√‡
Í≈‡Δ Ó˜Á»-‹Ó≈ ÁΔ Í≈‡Δ ‘πøÁΔ ˛, «‹√ ’ØÒ
¡≈͉∂ ÍÀÁ≈Ú≈Δ √≈ËÈ È‘ƒ ‘πøÁ∂ ¡Â∂ «Èº‹Δ ‹≈«¬Á≈Á
È‘ƒ ‘πøÁΔÕ ’«Ó¿»«È√‡ «Èº‹Δ ‹≈«¬Á≈Á Á∂ ÓØ‘ ÂØ∫ ¿πμÍ
¿πμ·∂ ‘؉∂ ⁄≈‘ΔÁ∂ ‘È ¡Â∂ «¬√ ÂØ∫ «ÈÒ∂Í «‘‰∂ ⁄≈‘ΔÁ∂
‘ÈÕ ‹∂ «¬‘ ⁄∂ÂÈ≈ Â∂ ÍÃÂΔϺËÂ≈ È‘ƒ ‘ØÚ∂◊Δ Âª ¿π‘
√’≈Δ ‹Ï Á∂ ’∂Û∂ ÁΔ Ó≈ Ú∂Ò∂ fiπ’ √’Á∂ ‘ÈÕ «’√∂
’≈Ó∂‚ ÁΔ «Ó√≈Ò «Á¡≈ ’Á∂ √È «‹√ ’ØÒ ⁄ø◊Δ
˜ÓΔÈ √ΔÕ ¿π√Á∂ Úø‡ «È’Ò ◊¬∂ ¡Â∂ ÍπÒ√ È∂ ’π’Δ
Á≈ «¬Ù«Â‘≈ ¿π√Á∂ ÿ ÁΔ ’øË ”Â∂ Ò≈ «ÁºÂ≈Õ ÍÃÂΔ’Ó
‹≈ȉ Ò¬Δ «ÂøÈ-⁄≈ «ÁÈ Ó◊Ø∫ ¿π√Á∂ ÿ ’ØÒ ÏÀ·
◊¬∂Õ ¿π‘ √≈ÊΔ Í∂Ù ÚΔ È‘ƒ √Δ ‘؉≈ ⁄≈‘ΔÁ≈ Í ̺‹‰≈
ÚΔ È‘ƒ √Δ ⁄≈‘πøÁ≈Õ «¬ºË-¿πμË ◊∂Û∂ ’º„Δ ‹≈Ú∂Õ ¡≈÷
”⁄ Ê≈‰∂Á≈ È∂ ¡≈ Ï≈‘Ø∫ Ϋۡ≈ ¡Â∂ «’‘≈ «’ √≈˘
ÍÂ≈ √Δ «¬√ ÈØ«‡√ È∂ ÂÀ˘ «÷º⁄ «Ò¡≈¿π‰≈ ˛Õ
Ï≈Ï≈ ‹Δ Á≈ ÍÛ≈¿π‰ Á≈ „ø◊ Ω«⁄’ ¡Â∂ ؘ≈È≈
‹ΔÚÈ ÁΔ¡ª «Ó√≈Òª È≈Ò ÌÍ» ‘ππøÁ≈ √ΔÕ «¬√ ‘ÓÈ-
«Í¡≈Â≈ ’≈È ¡Â∂ ¡√Á≈ √ø⁄≈ ’ ÒÀ‰ ’’∂,
¿πȪ ÁΔ √’»«Òø◊ ÁΔ √≈∂ Í≥‹≈Ï «Úº⁄ ‘Δ ˜ØÁ≈ Óø◊
‘πøÁΔ √ΔÕ ¿π‘ ¡øË-«ÚÙÚ≈Ùª, ΔÂΔ-«Ú≈‹ª Á≈ ‹ØÁ≈
Â∂ Ω«⁄’ ÷ø‚È ’ √’Á∂ √ÈÕ Â’ÈΔ’ «Úº⁄ ‘ª-ͺ÷Δ
√πË≈ ¡Â∂ ΔÂΔ-«Ú≈‹ª Á≈ ÷ø‚È ’Á∂ ’«‘øÁ∂ «’
‹ÁØ∫ ÷»‘ Ò≈™Á∂ √È Âª Ó◊Ø∫ ÷π¡≈‹∂ ÍΔ ˘ ÁÒ∑Δ¡≈
Ì∂‡ ’Á∂ √È ‹Ø ÷»‘ «Úº⁄ ‹≈ «‚º◊Á≈ √ΔÕ ’«‘øÁ∂ «’
‘π‰ ÏøÏΔ Á∂ Ó»ø‘ ÁÒ∑Δ¡≈ º÷’∂ Á∂÷Ø, ÷π¡≈‹≈ Î≈‡≈ Ó≈’∂
Ï≈‘ ’º„ «ÁøÁ≈ ˛, ÷ªÁ≈ ‘Δ È‘ƒÕ
‹∂ «’√∂ ’≈‹ «Úº⁄ ’Ø¬Δ ’ÓΔ «‘ ‹ªÁΔ √Δ Âª
Ï≈Ï≈ ‹Δ «¬√ Á≈ ’≈È «√˪’ ’Ó˜ØΔ ‹ª ÷≈ÓΔ
«Úº⁄ Á∂÷Á∂ √È ¡Â∂ «Î √Ïø«Ë √≈ÊΔ¡ª ÁΔ «√˪’
Í«’¡≈¬Δ Ò¬Δ √’»«Òø◊ Á≈ ’≈‹ «ÓºÊÁ∂ √ÈÕ AIFI
Á∂ √ÂøÏ «Úº⁄ ‹ÒøË È≈Ò √Ïø«Ë √≈ÊΔ¡ª ’ØÒØ∫ ’πºfi
Â’ÈΔ’Δ Èπ’√ª ’≈È «¬º’ ’≈‹ ¡Ë»≈ «‘ «◊¡≈Õ
Ï≈Ï≈ ‹Δ È∂ √≈∂ √Ïø«Ë √≈ÊΔ¡ª ˘ √ºÁ’∂ “ÁÚøÁÚ≈ÁΔ
Â∂ «¬«Â‘≈√’ ÍÁ≈ÊÚ≈Á” ¿πμÍ √’»«Òø◊ ’ΔÂΔÕ
Ï≈Ï≈ ‹Δ √’≈Δ ÁÓÈ ÂØ∫ ÌÒΔ ÌªÂ ‹≈‰»ø √È
«’™«’ ¿πȪ È∂ Ï∂«‘Ó √’≈Δ ‹Ï Ò≈‘Ω Á∂ Ù≈‘Δ
«’Ò∂ «Úº⁄ fiº«Ò¡≈ √Δ ¡Â∂ ¿π‘ ¡‚ØÒ ‘∂ √ÈÕ √≈ÊΔ¡ª
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
È∂ Íπº«¤¡≈ «’ Âπ√ƒ ª Ϙπ◊ ‘Ø, ’Δ √’≈ Âπ‘≈‚≈
ÚΔ Óπ’≈ÏÒ≈ ω≈ √’ÁΔ ˛? Ï≈Ï≈ ‹Δ ’«‘øÁ∂ «’ ‘ª,
ω≈ √’ÁΔ ˛ «’™«’ ¿πȪ ˘ ÍÂ≈ ˛ «’ ÓÀ∫ ÒØ’ª Á∂
«ÁÓ≈◊ ω≈™Á≈ ‘ª ¡Â∂ «¬√ ÂØ∫ «Íº¤∂ È‘ƒ ‘‡ √’Á≈Õ
ÓÀ˘ ‚≈-ËÓ’≈ ’∂ «Íº¤∂ ÓØÛÈ≈ ¿πȪ ˘ √øÌÚ È‘ƒ
Òº◊‰≈Õ Ï≈Ï≈ ‹Δ ÁΔ «¬‘ Ì«Úº÷Ï≈‰Δ √º⁄ √≈Ï ‘جΔ
√ΔÕ
√‘≈«¬Â≈
A. ¡ÓÈÁΔÍ «√øÿ √øÿÛ∂ ≈ √ÍπÂ
º  ’πÒÏΔ «√øÿ
√øÿ∂Û≈ («ÏÒ◊≈, ‹ÒøË) È∂ ¡≈͉∂ Ó≈√Û √. ËøÈ≈
«√øÿ √øÿ∂Û≈ Á∂ Ù˪‹ÒΔ √Ó≈◊Ó ÓΩ’∂ ‹ÈÂ’
’≈‹ª Ò¬Δ E@@@ π. √‘≈«¬Â≈ Ì∂‹Δ ˛Õ
B. ¡≈ÈøÁ ’πÓ≈ √»Á Ú≈√Δ √Ó≈¬∂ (‹ÒøË)
È∂ ¡≈͉∂ √ÍπºÂ «ÚÙ≈Ò √»Á Á∂ «Ú¡≈‘ ÁΔ ÷πÙΔ ”⁄
A@,@@@ πͬ∂ ‹ÈÂ’ ’≈‹ª Ò¬Δ √‘≈«¬Â≈ Ì∂‹Δ
˛Õ ¡Á≈≈ Í«Ú≈ ÁΔ¡ª ÷πÙΔ¡ª «Úº⁄ Ù≈ÓÒ ‘πøÁ≈
‘Ø«¬¡≈ √‘≈«¬Â≈ Ò¬Δ ËøÈÚ≈ÁΔ ˛Õ
¡≈¬Δ.‡Δ.¡≈¬Δ. ÓØ◊≈ Á≈ «Ï‹ÒΔ
’πÈÀ’ÙÈ ’º‡‰ «ÚπºË ‹∂» √øÿÙ
«Í¤Ò∂ «Áȃ √’≈Δ ¡≈¬Δ.‡Δ.¡≈¬Δ. ÓØ◊≈
Á≈ «Ï‹ÒΔ ’πÈÀ’ÙÈ ’º‡ «ÁºÂ≈ «◊¡≈ √ΔÕ «¬√ÁΔ
Ï‘≈ÒΔ Ò¬Δ «Ï‹ÒΔ ÿ ÓØ◊≈ «Ú÷∂ ËÈ≈ «ÁºÂ≈
«‹√ ¿πÍø ’πÈÀ’ÙÈ ‹ØÛ «ÁºÂ≈ «◊¡≈Õ «˜’ÔØ◊
˛ «’ B@AD ÁΔ¡ª ⁄؉ª √Ó∂∫ ⁄؉ ¡«Ë’≈Δ¡ª,
«Ï‹ÒΔ ÓπÒ≈˜Óª ¡Â∂ ÓØ◊≈ Á∂ «√ÚÒ ÍÃ√≈ÙÈ È∂
«’√∂ ’≈È ¡≈¬Δ.‡Δ.¡≈¬Δ. Ò¬Δ ’πø‚Δ ’πÈÀ’ÙÈ
«Ò¡≈Õ Í ¿π√ÂØ∫ ’πfi √Ó∂∫ Ï≈¡Á ¿π√Á≈ ‹πÓ≈È≈
¡≈¬Δ.‡Δ.¡≈¬Δ. ˘ Í≈«¬¡≈ «◊¡≈ Â∂ B Ó‘ΔÈ∂ Í«‘Òª
’πÈÀ’ÙÈ ’º‡ «ÁºÂ≈Õ «¬√ ËÈ∂ ÁΔ ¡◊Ú≈¬Δ
ÍΔ.¡À√.Ô». Á∂ «˜Ò∑≈ ÍÃË≈È ÓØ‘È «√øÿ ¡ΩÒ÷, «˜Ò∑≈
√’ºÂ «ÏË Ò≈Ò ≈‹∂¡≈‰≈ È∂ ’ΔÂΔÕ «¬√ ÂØ∫
«¬Ò≈Ú≈ «‘øÓ «√øÿ, ‹√«ÚøÁ «√øÿ ˛Δ, ‹ÙÈÁΔÍ,
√Ï‹Δ «√øÿ, ◊Ø≈ Ó‡Ú≈‰Δ, ¡ÓÈ ÙÓ≈, ˛ÍΔ
÷Ø√≈, ÒÚÒΔ ¡≈«Á ‘≈˜ √ÈÕ
15 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
 √≈ÊΔ ⁄≈» Ó‹»ÓÁ≈, √≈ÊΔ «ÍÃÊΔÍ≈Ò øË≈Ú≈, √≈ÊΔ ¡ÚÂ≈ «√øÿ „πº‚Δ’∂ Â∂
‡∂’ «√øÿ ‡º’ ˘ Ù˪‹ÒΔ¡ª
ÓÈπº÷Δ √Ó≈‹ Á∂ «Ú’≈√ Á≈ «¬«Â‘≈√ ‹Ó≈ÂΔ
√øÿÙª ÁΔ ÍÀÁ≈Ú≈ ˛Õ ‹Ó≈ª Á∂ ‘Ø∫Á «Úº⁄ ¡≈¿π‰
È≈Ò ‘Δ ‹Ó≈ÂΔ √øÿÙ Á≈ Óπº„ Ïºfi «◊¡≈ √ΔÕ ◊πÒ≈Ó
Ó≈Ò’ª «ıÒ≈¯ ◊πÒ≈Óª Á∂ √øÿÙ È∂ «‹ºÊ∂ ◊πÒ≈ÓÁ≈Δ
Á≈ ÷≈ÂÓ≈ ’ΔÂ≈ ¿πÊ∂ √Ó≈‹ ˘ ¡º◊∂ Úˉ Á≈ ≈‘
«Ú÷≈«¬¡≈Õ ‹◊ΔÁ≈ª «ıÒ≈¯ Ì»-◊πÒ≈Óª Â∂ «’√≈Ȫ
Á∂ √øÿÙ È∂ «¬º’ ÈÚ∂∫ ¡◊ª‘ÚË» √Ó≈‹ ÁΔ √Ê≈ÍÈ≈
’ΔÂΔÕ Ïπ  Ô» ¡ ≈‹Δ ÁΔ ¡◊Ú≈¬Δ ‘∂ · ‘Ø ¬ ∂ «¬È∑ ª
«¬È’Ò≈Ϫ È∂ √Ó≈‹’ Âº’Δ ÁΔ ÎÂ≈ ˘ ÷øÌ Ò≈
«ÁºÂ∂Õ Í»ø‹ΔÚ≈Á ÁΔ ¡≈ÓÁ È≈Ò ÈÚƒ ‹ÈÓΔ Ó˜Á»
‹Ó≈ È∂ ¡≈͉≈ √øÿÙ ‹≈Δ º«÷¡≈Õ √≈Ï’≈ √ØÚΔ¡Â
Ô»ÈΔ¡È «Úº⁄ ’≈Ó∂‚ ÒÀ«ÈÈ ÁΔ ¡◊Ú≈¬Δ ‘∂· Ó˜Á»
‹Ó≈ ÁΔ ¡◊Ú≈¬Δ ‘∂· Ôπº◊ ÍÒ‡≈¿» «¬È’Ò≈Ï ˘
¡ø˜≈Ó «ÁºÂ≈Õ ‘Ø ÚΔ Ï‘π √≈∂ ÓπÒ’ª «Úº⁄ Ó˜Á»ª È∂
√Ó≈¬∂Á≈ ‹Ó≈ Á∂ Â÷Â∂ ÍÒ‡∂Õ ‹ÁØ∫ º’ ‹Ó≈ÂΔ
√Ó≈‹ ‘∂◊≈ ¿πÁØ∫ º’ ‹Ó≈ÂΔ √øÿÙ ÚΔ ‘∂◊≈ Â∂
’πÏ≈ÈΔ¡ª ÚΔ ‘πøÁΔ¡ª «‘‰◊Δ¡ªÕ ÷≈√ ÷≈√ «ÁȪ Â∂
ÂΔ’ª ˘ √øÿÙª ÁΩ≈È Ú≈ÍΔ¡ª ÿ‡È≈Úª «¬«Â‘≈√’
‘Ø «ÈÏÛÁΔ¡ª ‘ÈÕ «¬√∂ Â∑ª Ì≈ ÁΔ «¬È’Ò≈ÏΔ
Ò«‘ «Úº⁄ ‹πÒ≈¬Δ Ó‘ΔÈ∂ ÁΔ ÷≈√Δ Ó‘ºÂÂ≈ ˛Õ «¬√∂
Ó‘ΔÈ∂ BG-BH ‹πÒ≈¬Δ AIG@ ÁΔ ≈ ˘ Í≥‹≈Ï ÍπÒΔ√
È∂ Ï≈ÁÒª ÁΔ ¡◊Ú≈¬Δ ‘∂· È’√ÒΔ Ò«‘ Á∂ Ϙπ◊
¡≈◊» ’≈. Ï»fi≈ «√øÿ ˘ Ù‘ΔÁ ’ «ÁºÂ≈ √ΔÕ «¬√ ÂØ∫
·Δ’ ÁØ √≈Ò Ï≈¡Á ͺ¤ÓΔ Ïø◊≈Ò ÁΔ ÍπÒΔ√ È∂ È’√ÒΔ
¡≈◊» ’≈. ⁄≈» Ó‹»ÓÁ≈ ˘ BH ‹πÒ≈¬Δ AIGB ˘ Ù‘ΔÁ
’ «ÁºÂ≈Õ Í≥‹≈Ï ÁΔ «Ú«Á¡≈ÊΔ Â∂ ÈΩ‹Ú≈È Ò«‘ Á∂
¡≈◊» «ÍÃÊΔÍ≈Ò «√øÿ øË≈Ú≈ Â∂ ’≈. ¡ÚÂ≈ «√øÿ „π‚
º Δ’∂
˘ ÚΔ ‹πÒ≈¬Δ Ó‘ΔÈ∂ ‘Δ Ù‘ΔÁ ’ΔÂ≈ «◊¡≈Õ «’√≈Ȫ-
Ó˜Á»ª Á∂ ¡≈◊» ’≈. ‡∂’ «√øÿ ‡º’ ’Í»ÊÒ≈ ÚΔ G
‹πÒ≈¬Δ ˘ ’À∫√ Ú◊Δ È≈-Óπ≈Á «ÏÓ≈Δ Á≈ Óπ’≈ÏÒ≈
’Á∂ ‘ج∂ √≈ÊØ∫ √Á≈ Ò¬Δ «Ú¤Û ◊¬∂ √ÈÕ
«˜øÁ◊Δ Â∂ ÓΩ Á≈ ‚≈«¬ÒÀ’‡Δ’Ò √ÏøË ˛Õ «˜øÁ◊Δ
˛ ª ÓΩ ¡‡ºÒ ˛Õ Í ÓÈ ÓÈ «Úº⁄ ¡øÂ ‘πøÁ≈ ˛Õ
’≈. Ó≈˙ ÓΩ Ï≈∂ «Ò÷Á∂ ‘È, ““√≈∂ Ïø«Á¡ª È∂ Ó
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
‹≈‰≈ ˛, Í Ó‘ºÂÂ≈ ͺ÷Ø∫ ÓΩÂ, ÓΩ «Úº⁄ Î’ ‘Ø ‹ªÁ≈
˛Õ”” «¬‘ ÍÏÂØ∫ Ì≈Δ ÚΔ ‘Ø √’ÁΔ ˛ Â∂ ’º÷Ø∫ ‘ΩÒΔ ÚΔ ‘Ø
√’ÁΔ ˛Õ ´‡∂«¡ª, ‹≈Ïª Ú≈√Â∂ ÓÈ≈ ’º÷Ø∫ ‘ΩÒΔ ÓΩÂ
˛Õ «Ó‘ÈÂ’Ùª, ÁºÏ∂ ’π⁄«Ò¡ª, «È¿π«‡¡ª ÁΔ ˙‡ ωÈ
÷≈Â ÓÈ≈ ÍÏ ÂØ∫ Ì≈Δ ÓΩ ‘πøÁΔ ˛Õ ¿πÍØ’Â
√≈ÊΔ ‹≈Ïª Á∂ ‹Ï Á≈ «‹øÁ≈«ÁÒΔ È≈Ò Óπ’≈ÏÒ≈ ’Á∂
‘ج∂ Á∂Ù Á∂ «Ó‘ÈÂ’Ù ÒØ’ª ÁΔ ¡≈Ú≈˜ ÏπÒøÁ ’Á∂ ‘ج∂
Ù‘ΔÁ∂ ‘ج∂ ‘ÈÕ
‹∂’ ’≈. ⁄≈» Ó‹»ÓÁ≈ ÁΔ ◊ºÒ ’Δ¬∂ ª ’≈.
⁄≈» Ó‹»ÓÁ≈ Ì≈ Á∂ ´º‡∂-Íπº‡∂ Â∂ «Ó‘ÈÂ’Ù ÒØ’ª
Á≈ «ÈËÛ’ ‹ÈÀÒ √ΔÕ ¿π√ Á≈ È≈Ó È’√ÒÏ≈ÛΔ Ò«‘
Á∂ ‹ÈÓÁ≈«Â¡ª «Úº⁄ ÙπÓ≈ ˛Õ ¿π√ È∂ Â∂ ¿π√Á∂ ‘Ø
√≈ÊΔ¡ª È∂ √Δ.ÍΔ.¡≈¬Δ. ÁΔ √ØËÚ≈ÁΔ √∂Ë ¤º‚’∂ «¬√
¿πÓΔÁ È≈Ò Ó≈’√Δ Í≈‡Δ «Úº⁄ Ù≈ÓÒ ‘ج∂ «’ «¬‘
Í≈‡Δ, Í≈‡Δ √¯ª ˘ Í≈ÒΔÓ≈ÈΔ «‹ºÒ∑‰ «Úº⁄Ø∫ ’º„’∂
«¬È’Ò≈ÏΔ ÒΔ‘ ”Â∂ ¡º◊∂ ÂØ∂◊ΔÕ AIFG «Úº⁄ ’ª◊√
«ÚØËΔ √ªfiΔ¡ª √’≈ª ÁΔ √Ê≈ÍÈ≈ ‘جΔÕ Íº¤ÓΔ Ïø◊≈Ò
Â∂ ’∂Ò≈ «Úº⁄ ÚΔ Ó≈’√Δ¡ª ÁΔ √ªfiΔ √’≈ ω
◊¬ΔÕ Í≈‡Δ ¡øÁÒ≈ «¬È’Ò≈ÏΔ ’∂‚ ‘π‰ √ÓfiÁ≈
√Δ «’ ¡≈Í‰Δ √’≈ ω ◊¬Δ, ‘π‰ «’√≈È-Ó˜Á»
Ó√«Ò¡ª Á≈ ‘ºÒ √Ω÷≈ ‘Δ ‘Ø ‹≈Ú∂◊≈Õ «¬‘ ¿π‘ √Óª √Δ
‹ÁØ∫ ͺ¤ÓΔ Ïø◊≈Ò ¡È≈‹ ÁΔ ˚Û Á≈ √≈‘Ó‰≈ ’ «‘≈
√ΔÕ Ï∂π˜◊≈Δ Â∂ ‹◊Δ» ´º‡-÷√πº‡ «ıÒ≈¯ √øÿÙ Á≈
ÓÀÁ≈È Â«Í¡≈ «Í¡≈ √ΔÕ √’≈ ¡≈È∂-Ï‘≈È∂ Ó»ø‘-
‹πÏ≈ÈΔ ‹Ó∑ª ÷⁄ È≈Ò ÒØ’ª Á∂ ◊πº√∂ ˘ ·ø„≈ ’È≈
⁄≈‘πøÁΔ √ΔÕ ‘π‰ «ÈÏ∂Û≈ ¡ÓÒª Â∂ ‘؉≈ √ΔÕ ¡ÓÒ ÒØ’ª
ÁΔ «¬º¤≈ «ıÒ≈¯ ‘Ø «‘≈ √ΔÕ «¬√∂ √Ó∂∫ ÁΩ≈È √≈ÊΔ ⁄≈»
Ó‹»ÓÁ≈, √≈ÊΔ ‹ø◊Ò √øÊ≈Ò Â∂ √≈ÊΔ ’≈˘ √≈«È¡≈Ò
Â∂ ‘Ø √≈ÊΔ¡ª È∂ Óπ˜≈∂ «’√≈Ȫ ˘ ‹ºÊ∂ÏøÁ ’’∂ ˜ÓΔÈ
ÁΔ ÓπÛ-Úø‚ Á≈ √øÿÙ Ùπ» ’ «ÁºÂ≈Õ «¬√ √øÿÙ ÁΔ
ÏÁΩÒ Ïø◊≈Ò √’≈ Â∂ Ó≈’√Δ Í≈‡Δ ÒØ’ª «Úº⁄Ø∫
«È÷Û‰Δ Ùπ» ‘Ø ◊¬ΔÕ √’≈ È∂ √‡∂‡ ÍπÒΔ√ ÁΔ ÓºÁÁ
È≈Ò √øÿÙ ˘ ’π⁄Ò‰ Á≈ ≈‘ ¡÷«Â¡≈ ’ «Ò¡≈Õ
«¬√ Â∑ª È’√ÒÏ≈ÛΔ ÁΔ ÿ‡È≈ È∂ «¬È’Ò≈ÏΔ¡ª Â∂
16 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
√’≈ÍÃ√ √ØËÚ≈ÁΔ¡ª «Úº⁄ «È÷∂Û∂ ÁΔ Ò’Δ «÷º⁄‰
Á≈ ’øÓ ’ΔÂ≈Õ «¬√ «¬«Â‘≈√’ ÿ‡È≈ È∂ ’«Ó¿»«È√‡
«¬È’Ò≈ÏΔ¡ª ˘ fiø‹ØÛ ’∂ º÷ «ÁºÂ≈Õ BB ¡ÍÃÀÒ AIFI
˘ Ì≈ÂΔ ’«Ó¿» « È√‡ Í≈‡Δ (Ó≈’√Δ-ÒÀ « ÈÈΔ)
ω≈¿π‰ Á≈ ÎÀ√Ò≈ ’ΔÂ≈ «◊¡≈Õ A Ó¬Δ AIFI ˘
’Ò’ºÂ≈ «Úº⁄ ‘Ø¬Δ «¬È’Ò≈ÏΔ ’≈’πøȪ ÁΔ ÀÒΔ «‹√
«Úº⁄ «¬º’ Òº÷ ÒØ’ «¬’º·∂ ‘ج∂, «Úº⁄ Í≈‡Δ Á≈ ¡ÀÒ≈È
’ΔÂ≈ «◊¡≈Õ «¬√ √≈∂ ÿ‡È≈¥Ó ÁΩ≈È ’≈. ⁄≈»
Ó‹»ÓÁ≈ Á≈ ÍÃÓπº÷ ØÒ «‘≈Õ ’≈. ⁄≈» Ó‹»ÓÁ≈ ÁΔ
¡◊Ú≈¬Δ ‘∂· «¬È’Ò≈ÏΔ Ò«‘ ÷ºÏΔ Ì‡’‰ ¡Â∂
‹º Ê ∂ Ï ø Á ’ Âø ◊ ȘΔ Á≈ «Ù’≈ ÚΔ ‘Ø ¬ Δ «‹√Á≈
√ØËÚ≈ÁΔ¡ª È∂ Î≈«¬Á≈ ÚΔ ¿π·≈«¬¡≈Õ Í «¬È’Ò≈ÏΔ
Ò«‘ È∂ «¬Èª ̇’‰ª ”Â∂ ’≈Ï» Í≈ ’∂ √øÿÙ ‹≈Δ
º«÷¡≈Õ Á»√∂ Í≈√∂ Ó≈’√Δ Í≈‡Δ Â∂ ÷ºÏ∂ Îø‡ È∂
Ó˜Á»ª-«’√≈Ȫ Á∂ «‘ºÂª ˘ Á«’È≈ ’’∂ ‘≈’Ó
‹Ó≈ª ÁΔ √∂Ú≈ ’ÈΔ ‹≈Δ º÷ΔÕ «¬√ÁΔ «√÷
Ò≈Ò◊Û∑, ÈøÁΔ◊≈Ó Â∂ «√ø◊» ÁΔ¡ª ÿ‡È≈Úª «Úº⁄
√Ì Ïπ’∂ Í≈Û’∂ ÒØ’ª Á∂ √≈‘Ó‰∂ ¡≈ ◊¬ΔÕ «‹√ Ú‹∑≈
’’∂ ÒØ’ª È∂ Í≈ÒΔÓ≈ÈΔ «√¡≈√ «Úº⁄Ø∫ ÚΔ «¬È∑ª ˘
Ï≈‘ Á≈ √Â≈ «Á÷≈ «Áº  ≈Õ ¡º ‹ ’«Ó¿» « È√‡
«¬È’Ò≈ÏΔ¡ª ˘ ⁄≈‘ΔÁ≈ ˛ «’ ÷ºÏΔ-Ó≈¡’∂Ï≈‹Δ ÂØ∫
√Ï’ «√º÷Á∂ ‘ج∂, ÈÚ-‹Ó‘»Δ «¬È’Ò≈Ï Á∂ ’≈‹ ˘
¡º◊∂ ÚË≈¿π‰ Ò¬Δ ◊øÌΔ ¿πÍ≈Ò∂ ’È∂ ⁄≈‘ΔÁ∂ ‘ÈÕ
«¬‘Ø ‘Δ ’≈. ⁄≈» Ó‹»ÓÁ≈ ˘ √º⁄Δ Ù˪‹ÒΔ ‘ØÚ∂◊ΔÕ
Ù‘ΔÁ «ÍÃÊΔÍ≈Ò «√øÿ øË≈Ú≈
Ù‘ΔÁ «ÍÃÊΔÍ≈Ò «√øÿ øË≈Ú≈ È∂ «¬È’Ò≈ÏΔ ‹ÈÂ’
Ò«‘ Â∂ «Ú«Á¡≈ÊΔ ‹ºÊÏ ∂ Á
ø Δ Í≥‹≈Ï √‡»‚∫À ‡√ Ô»ÈΔ¡È
ÁΔ ¿π√≈Δ «Úº⁄ ¡«‘Ó Ì»«Ó’≈ «ÈÌ≈¬ΔÕ «ÍÃÊΔÍ≈Ò øË≈Ú≈
E Ó≈⁄ AIEB ˘ ¡Ò≈‘≈Ï≈Á «Ú÷∂ Ó≈Â≈ ◊πÏ⁄È ’Ω
ÁΔ ’πº÷Ø∫ ‹È«Ó¡≈ Â∂ ¿π√Á∂ «ÍÂ≈ ÎΩ‹ «Úº⁄ Ó∂‹ √ÈÕ ¿π√
È∂ Á√Úƒ ÁΔ ÍÛ∑≈¬Δ √’≈Δ ‘≈¬Δ √’»Ò Á√»‘≈ ÂØ∫ ÍÃ≈ÍÂ
’ΔÂΔ Â∂ ‡ª‚≈ ’≈Ò‹ «Úº⁄∫Ø ÍÃΔ-ÓÀ‚Δ’Ò ÁΔ ÍÃΔ«÷¡≈
Í≈√ ’’∂ ¡À◊Δ’Ò⁄ Ô»ÈΔÚ«√‡Δ Òπ«Ë¡≈‰≈ «Úº⁄
Á≈÷Ò ‘Ø «◊¡≈Õ √Ó≈‹ ÁΔ¡ª ÂÒ÷ ‘’Δ’Âª Á≈ √≈‘Ó‰≈
’«Á¡ª ¿π√˘ «¬‘ √Ófi‰ «Úº⁄ Á∂ È≈ Òº◊Δ «’ «Èº‹Δ
«˜øÁ◊Δ ÂØ∫ ÚΔ ¡º◊∂ ’Ø¬Δ «˜øÁ◊Δ ‘πÁ ø Δ ˛Õ «¬√ ¡«‘√≈√
È∂ ¿π√Á∂ ‹ΔÚÈ ÁΔ «ÁÙ≈ ‘Δ ÏÁÒ «ÁºÂΔÕ ¿π‘ «Èº‹ ˘
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
«Â¡≈◊ ’∂ ÒØ’ª ÁΔ ¡Ó≈È ω «◊¡≈Õ ¿π√ÁΔ ¡◊Ú≈¬Δ
‘∂· Í≥‹≈Ï √‡»‚∫À ‡√ Ô»ÈΔ¡È «¬È’Ò≈ÏΔ ‹ÈÂ’ ‹ºÊÏ ∂ Á
ø Δ
Á∂ »Í «Úº⁄ √≈‘Ó‰∂ ¡≈¬Δ Â∂ ¿π‘ «Ú«Á¡≈ÊΔ Ò«‘ Á∂
√Ê≈Í ÒΔ‚ Ú‹Ø ∫ ¿π Ì ’∂ √≈‘Ó‰∂ ¡≈«¬¡≈Õ
«Ú«Á¡≈ÊΔ Óø◊ª ”Â∂ ¿π√ ÁΔ ¡◊Ú≈¬Δ ‘∂· ¡È∂’ª ÿØÒ
ÒÛ∂ ◊¬∂ Â∂ «‹ºÂ∂ ◊¬∂Õ «¬‘ ⁄≈ȉ Á≈ Ú‰‹≈≈, ⁄∂ÂÈ≈
ÁΔ ÒØ¡ «Ï÷∂Á≈ ‘Ø«¬¡≈ «Ú«Á¡≈ÊΔ¡ª Á∂ ’ØÓÒ ÓȪ
”Â∂ ¡≈Í‰Δ Ëª’ ‹Ó≈ «‘≈ √ΔÕ «Ú«Á¡≈ÊΔ ¡≈͉∂ ‘º’ª
ÁΔ Í«‘⁄≈‰ ’’∂ √øÿÙ Á≈ «ÍÛ ÓºÒ ‘∂ √ÈÕ
«Ú«Á¡≈ÊΔ Ò«‘ ÁΔ ⁄Û ´‡∂«¡ª Â∂ ‹≈Ï ‹Ó≈ª
˘ ÓȘ» È‘ƒ √ΔÕ «Í¤≈÷ÛΔ Â≈’ª È∂ ´º‡ «‘ √Ó≈‹
ÁΔ ¿π√≈Δ Á≈ √ºÁ≈ Á∂‰ Ú≈Ò∂ «¬√ ÒØ’ ¡≈◊» ˘ AH
‹πÒ≈¬Δ AIGI ˘ Ì≈Û∂ Á∂ ’≈ÂÒª ’ØÒ∫Ø ’ÂÒ ’Ú≈ «ÁºÂ≈Õ
‘≈’Ó √ÓfiÁ∂ √È «’ «ÍÃÊΔ Á∂ ’ÂÒ È≈Ò «Ú«Á¡≈ÊΔ
Ò«‘ ÚΔ ÷ÂÓ ‘Ø ‹≈Ú∂◊ΔÕ «Ú¡’ÂΔ¡ª Á≈ ª ’ÂÒ
’ΔÂ≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ Í «Ú⁄≈Ë≈≈ ˘ ÷ÂÓ È‘ƒ ’ΔÂ≈
‹≈ √’Á≈Õ «ÍÃÊΔ «Ú⁄≈ª ÁΔ Ë≈≈ √Δ ‹Ø ¡º‹ ÚΔ Ú«‘øÁΔ
˛Õ ¡º‹ ÚΔ ¿π√Á∂ Ú≈√ ÒØ’ª ÁΔ ¡≈Ú≈˜ ÏπÒÁ ø ’ ‘∂
‘ÈÕ ¡º‹ ÚΔ «ÍÃÊΔ ÁΔ √Ø⁄ ˘ ÍÉ≈¬Δ ‘Ø¬Δ ‹ºÊÏ ∂ Áø Δ Í≥‹≈Ï
√‡»‚∫À ‡√ Ô»ÈΔ¡È ’≈Ò‹ª Â∂ Ô»ÈΔÚ«√‡Δ¡ª ÁΔ ÍÃÓ÷ ºπ
‹ºÊÏ∂ Á
ø Δ ˛Õ ‹Ø «Ú«Á¡≈ÊΔ Óø◊ª Á∂ È≈Ò-È≈Ò «√¡≈√Δ
√Ú≈Òª ”Â∂ ÚΔ ÒØ’ª Á≈ «Ë¡≈È «÷º⁄ ‘Δ ˛Õ Ó√Ò≈ ⁄≈‘∂
Á«Ò «Ú«Á¡≈ÊΔ¡ª ÁΔ √’≈Ò«ÙÍ √’ΔÓ ˘ Ò≈◊»
’Ú≈¿π‰ Á≈ ‘ØÚ∂ ‹ª Í≥‹≈Ï ÁΔ¡ª ËΔ¡ª È≈Ò √’≈Δ
√ÍÃ√ÂΔ Ú≈Ò∂ ◊π«ø ‚¡ª ÚºÒ∫Ø Ëº’∂ Á≈ ‘ØÚ,∂ ÍΔ.¡À√.Ô».
¿π‘Ȫ ÁΔ ¡≈Ú≈˜ ωÁΔ ˛Õ «√‘ Á≈ √Ú≈Ò ‘ØÚ∂,
Ú≈Â≈Ú‰ ÍÃÁÙ » ‰ Á≈ √Ú≈Ò ‘ØÚ,∂ ˆÁΔ¡ª, Ì◊ «√øÿ,
‹«Ò∑¡ªÚ≈Ò∂ Ï≈ˆ ÁΔ «Ú≈√ ˘ √øÌ≈Ò‰ ÁΔ ‹ÁØ∫ ◊ºÒ
⁄ÒÁΔ ˛ ª ÍΔ.¡À√.Ô». Â∂ ÈΩ‹Ú≈È Ì≈ √Ì≈ ¡º◊∂
‘πÁ
ø Δ¡ª ‘ÈÕ ’ÙÓΔ Á≈ Ó√Ò≈ ‘ØÚ,∂ √π‹≈ Ïπı≈Δ Ú◊∂
ͺÂ’≈ª Á∂ ’ÂÒ Á≈Õ «ÍÃÊΔ ÁΔ ¡≈Ú≈˜ ÍΔ.¡À√.Ô».
≈‘ƒ ‘Ó∂Ù≈ ◊»‹ ø ÁΔ ‘∂◊ΔÕ «¬‘Ø ‘Δ Ù˪‹ÒΔ ‘πÁ ø Δ˛
Ù‘ΔÁª ˘Õ
¡ÚÂ≈ «√øÿ „πº‚Δ’∂
√≈ÊΔ ¡ÚÂ≈ «√øÿ „π‚ º Δ’∂ ÓØ◊∂ «˜Ò∑∂ Á∂ «Í≥‚ „π‚º Δ’∂
Á≈ ‹øÓÍÒ √ΔÕ Óπº„ÒΔ «Úº«Á¡≈ «Í≥‚ Á∂ √’»Ò «Úº⁄Ø∫
ÍÃ≈Í ’’∂ ‚≈’ «ÚÌ≈◊ «Úº⁄ ÈΩ’Δ ’È Òº◊ «Í¡≈
17 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
√ΔÕ ÈΩ’Δ Á∂ È≈Ò-È≈Ò ‘Δ ´º‡, ÁÓÈ-Á≈Ï∂, ‹≈ÂΔ
Á≈Ï∂ È≈Ò Ì∂ ‹Ó≈ÂΔ √Ó≈‹ ˘ ÏÁÒ‰ ÁΔ ÂΔÏ «¬º¤≈
º÷Á≈ √ΔÕ «¬√ ’≈‹ ˘ ◊ÂΔ Á∂‰ Ò¬Δ ¿π‘ ÈΩ‹Ú≈È
Ì≈ √Ì≈ «Úº⁄ √◊Ó √Δ Â∂ √Ì≈ «Í≥‚ Á∂ ËÈ≈„
⁄ΩËΔ¡ª ÁΔ ⁄ΩË Ò¬Δ Úø◊≈ ω’∂ ¿πμÌ ‘Δ √ΔÕ
«¬º’ Ú≈ «Í≥‚ Á∂ ⁄ΩËΔ¡ª ÚºÒØ∫ ¡≈͉∂ ÷≈√∂ ÓπÂ≈«Ï’
«Í≥‚ «Úº⁄ ’øÓ ’ÁΔ «¬º’ È√ È≈Ò ÏÁ√¨’Δ ’ΔÂΔÕ
ÈΩ‹Ú≈È Ì≈ √Ì≈ È∂ ¡ÚÂ≈ «√øÿ „ºπ‚Δ’∂ Â∂ «ÈÌÀ
«√øÿ „πº‚Δ’∂ ÁΔ ¡◊Ú≈¬Δ ‘∂· ⁄ΩËΔ¡ª «ıÒ≈¯ √øÿÙ
¤∂Û «ÁºÂ≈Õ «‹√ ’≈È ¿π‘ «Í≥‚ Á∂ ⁄ΩËΔ¡ª ÁΔ¡ª
¡º÷ª «Úº⁄ Û’‰ Òº◊≈Õ ⁄ΩËΔ¡ª È∂ Ì≈Û∂ Á∂ ◊πø«‚¡ª
‘ºÊØ∫ BE ‹πÒ≈¬Δ AIHC ˘ ’≈Ó∂‚ ˘ Ù‘ΔÁ ’Ú≈ «ÁºÂ≈Õ
Ì≈Ú∂∫ ¿π√Á∂ ’≈ÂÒ ’≈Ò∂ ˘ Ï≈¡Á «Úº⁄ „πº’Úƒ √˜≈
«ÁºÂΔ ◊¬ΔÕ Í ¿π√ Á∂ ‹≈‰ È≈Ò «¬È’Ò≈ÏΔ Ò«‘ ˘
Ï‘π ÿ≈‡≈ «Í¡≈Õ Ò«‘ Ò¬Δ ’ΔÂΔ ¿π√ÁΔ «¬‘ ’πÏ≈ÈΔ
’Á∂ ÌπÒ≈¬Δ È‘ƒ ‹≈Ú∂◊ΔÕ

√π‹≈ Ïπ÷≈Δ ÁΔ ‘º«Â¡≈ «ÚπºË Ø√ Ó≈⁄

≈¬Δ«˜ø◊ ’ÙÓΔ, Ï∞ÒøÁ ’ÙÓΔ, √ø◊ÓÒ, ¿∞Á» ÚΔ’ÒΔ Í⁄Ó Á∂ √øÍ≈Á’ ¡Â∂ ÍÃ’≈Ù’,
√μ«Ì¡≈⁄≈’ Â∂ √≈«‘Â’ ‹Ê∂ÏøÁΔ ¡ÁÏΔ Ó≈’˜ ’≈Ó˜ Á∂ ÍÃË≈È, Ì≈ÂΔ ‘’»Ó ÚμÒØ∫ ’ÙÓΔ ˘ Ëμ’∂
È≈Ò Ì≈ Á≈ «‘μ√≈ ω≈¿∞‰ Á∂ «ÚØËΔ, ’ÙÓΔΔ Ó√Ò∂ Á∂ «√¡≈√Δ ‘μÒ Á∂ √ÓμÊ’, ÚËΔ¡≈ Â∂ ‘μ√Ó∞μ÷
«¬È√≈È √∞‹≈ Ï∞÷≈Δ ÁΔ AD ‹»È ˘ ‘Ø¬Δ ‘μ«Â¡≈ ¡Â∂ ÍμÂ’≈ª ÁΔ ’ΔÂΔ ‹≈ ‘Δ ‹∞Ï≈ÈÏøÁΔ Á∂ «ıÒ≈¯
ÍΔ.¡À√.Ô». È∂ Íø‹≈Ï «Úμ⁄ Úμ÷-Úμ÷ Ê≈Úª ”Â∂ ’À∫‚Ò Ó≈⁄ ’ΔÂ∂Õ
AD ‹»È ˘ ÙÃΔÈ◊ Á∂ Ò≈Ò ⁄Ω∫’ ÂØ∫ ÊØÛΔ Á» ÍÃÀ√ ’≈ÒØÈΔ «Ú÷∂ √«Ê ≈¬Δ«˜ø◊ ’ÙÓΔ Á∂ Á¯Â
’ØÒ √∞‹≈ Ï∞÷≈Δ ÁΔ ‘μ«Â¡≈ ’ «ÁμÂΔ ◊¬Δ √ΔÕ ÍΔ.¡À√.Ô». È∂ Ì≈ÂΔ ‘’»Ó ÁΔ ’ÙÓΔ Ó√Ò∂ ÍÃÂΔ
ÚÂΔ ‹≈‰ Ú≈ÒΔ «Î’» ¡Â∂ √ΩÛΔ √Ø⁄ ˘ «Ë¡≈È ”⁄ μ÷«Á¡ª ’∞fi Ùμ’Δ ◊μÒª ’∂∫Á ”⁄ «Ò¡≈¿∞‰ ÁΔ
’Ø«ÙÙ ’ΔÂΔÕ
Í«‘ÒΔ, «‹√ ʪ √∞‹≈ Ï∞÷≈Δ Á≈ ’ÂÒ ’ΔÂ≈ «◊¡≈ ¿∞√ ʪ √Δ.¡≈.ÍΔ.¡ÀÎ. Á≈ ¡≈Ó Í«‘≈
«‘øÁ≈ ‘ÀÕ ¿∞‘ Í»∂ ⁄«‘Ò-Í«‘Ò Ú≈Ò≈ «¬Ò≈’≈ ‘À, È≈Ò ‘Δ ÍÃÂ≈Í Í≈’ ‘À, «‹μÊ∂ ÒØ’ª Á≈ ¡≈Ó ‘Δ
¡≈¿∞‰≈-‹≈‰≈ ‘ÀÕ ¡«‹‘∂ ”⁄ «ÂøÈ ‹«‰¡ª Á≈ Ó؇√≈«¬’Ò ”Â∂ ¡≈ ◊ØÒΔ¡ª È≈Ò √∞‹≈ Ï∞÷≈Δ √Ó∂ ¿∞√
Á∂ ÁØ ¡À√ÍΔ¿∞˜ ˘ Ó≈ ’∂ √∞μ«÷¡Â Ï⁄ «È’Ò‰≈ Ùμ’Δ ‘ÀÕ
Á»‹≈, ‘μ«Â¡≈ ’ΔÂ∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ «ÁÈ ‘Δ Ô»È≈¬Δ«‡‚ È∂ÙȘ «‘¿»ÓÈ ¬Δ‡˜ ¡≈«Î√ ÚμÒØ∫ «¬‘
«ÍØ‡ Í∂Ù ’ΔÂΔ ◊¬Δ √Δ «’ ’ÙÓΔ «Úμ⁄ ÓÈ∞μ÷Â≈ Á≈ ÿ≈‰ ‘Ø «‘≈ ‘ÀÕ «¬√ «ÍØ‡ ˘ Ì≈ÂΔ ‘’»Ó È∂
μÁ ’ «ÁμÂ≈ √Δ, √∞‹≈ Ï∞÷≈Δ È∂ «¬√ «ÍØ‡ Á≈ √Ú≈◊ ’ΔÂ≈ ¡Â∂ √ØÙÒ ÓΔ‚Δ¡≈ ”Â∂ ÍÃ⁄≈«¡≈ √ΔÕ
√∞‹≈ Ï∞÷≈Δ Ì≈ÂΔ ‘’»Ó ¡Â∂ Ì≈ÂΔ ÎΩ‹ ÚμÒØ∫ ’ÙÓΔ «Úμ⁄ ÒØ’ª Á∂ Ú‘≈¬∂ ‹≈ ‘∂ Ò‘» ÁΔ ˜ÓΔÈΔ
‘’Δ’Â ˘ «Ï¡≈È ’ «‘≈ √Δ, ’ÙÓΔΔ ’ΩÓ Á∂ √ÚÀ-«È‰∂ ÁΔ ◊μÒ ’ «‘≈ √Δ ÷≈√ ’’∂ ¡«‹‘∂ √Ó∂∫
‹ÁØ∫ Í»≈ Ì≈ÂΔ ÓΔ‚Δ¡≈ ‘≈’Óª ÁΔ ÏØÒΔ ÏØÒ«Á¡ª ’ÙÓΔ Á∂ «÷Ò≈Î Í»∂ Á∂Ù «Úμ⁄ ȯ ÎÀÒ≈ «‘≈ ‘ÀÕ
ÍΔ.¡À√.Ô». ÚμÒØ∫ ’ΔÂ∂ ’À∫‚Ò Ó≈⁄ª ÁΔ ≈¬Δ«˜ø◊ ’ÙÓΔ ¡÷Ï≈ È∂ ÚËΔ¡≈ ÍÃÀ√ ’Ú∂˜ ’ΔÂΔÕ
ÙÃΔÈ◊ «Ú÷∂ ÍμÂ’≈ª ÁΔ ‘Ø¬Δ «¬μ’ ÓΔ«‡ø◊ «Úμ⁄ ÍΔ.¡À√.Ô». ÁΔ «¬√ ◊ÂΔ«ÚËΔ ÁΔ ÍÃÙø√≈ ÚΔ ’ΔÂΔ
◊¬ΔÕ
Úμ÷-Úμ÷ Ê≈Úª ”Â∂ ÍΔ.¡À√.Ô». Á∂ √»Ï≈ ÍÃË≈È «‹øÁ «√øÿ, ‹ÈÒ √’μÂ ’Ó‹Δ ’؇’Í»≈,
√»Ï≈ ¡≈◊» Óø◊Ò‹Δ Íø‚ØΔ, ‰ÚΔ øË≈Ú≈, ‘ÁΔÍ ’Ω ’؇Ò≈, ÏÒ‹Δ «√øÿ, «˜Ò∑≈ ¡≈◊» ÓØ‘È «√øÿ
¡ΩÒ÷, «ÏË Ò≈Ò, ‹◊ÚΔ ’Ω ÓØ◊≈, √ø◊ΔÂ≈ ≈‰Δ, ‹◊ÓÈÁΔÍ «√øÿ ÍÛΔ, ◊∞ÁΔÍ «√øÿ, ≈‰≈ ÍÃÂ≈Í,
ÈΔ‹ ’∞Ó≈ ‹√’È ¡≈˜≈Á, «Úμ’Δ, Ú‹Δ ’Ω, ◊∞«øÁ «√øÿ, «Ï’Ó‹Δ «√øÿ, ’ÓÒÁΔÍ «√øÿ,
ÈΔ‹ ’∞Ó≈ ¡Â∂ √∞÷ÚΔ «√øÿ ¡≈«Á È∂ √øÏØËÈ ’ΔÂ≈Õ

«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘ 18 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH

........................... √ø ÿ Ù/√◊ÓΔ¡ª...........................
Ù‘ΔÁ ¡ÓΔ’ «√øÿ Í«È¡≈Û ÁΔ Ï√Δ ÓΩ’∂ «√¡≈√Δ ’≈ÈÎø√
¡·≈¬Δ √≈Ò Í«‘Òª ÷≈«Ò√Â≈ÈΔ Á«‘ÙÂ◊ÁΔ
¡Â∂ √’≈Δ Á«‘ÙÂ◊ÁΔ «ıÒ≈¯ √≥ÿÙ ’«Á¡ª
Ù‘ΔÁ ‘ج∂ ’≈Ó∂‚ ¡ÓΔ’ «√≥ÿ Í«È¡≈Û ÁΔ Ï√Δ
ÓΩ’∂ √Δ.ÍΔ.¡≈¬Δ. (¡ÀÓ-¡ÀÒ) «È¿± ‚ÀÓ’
Ø ∂√Δ ÚºÒ∫Ø ¡À⁄.’∂
«‹Ω‡ Í«È¡≈Û «Ú÷∂ TÙ‘ΔÁΔ √Ó≈◊Ó ¡Â∂ «√¡≈√Δ
’≈ÈÎ≥√U ’ΔÂΔ ◊¬ΔÕ «¬√ ÓΩ’∂ «Ú¤Û∂ √≈ÊΔ ¡ÓΔ’
«√≥ÿ ˘ Ù˪‹ÒΔ Á∂‰ ¿∞∂Í≥ Í≈‡Δ ¡Â∂ ‹ÈÂ’
‹ºÊ∂Ï≥ÁΔ¡ª Á∂ ¡≈◊»¡ª È∂ Ù‘ΔÁ ’≈Ó∂‚ ¡ÓΔ’ «√≥ÿ
Í«È¡≈Û Á∂ ÒØ’ Óπ’ÂΔ Á∂ ¡Ë»∂ ’≈‹ Í»∂ ’È ¡Â∂
Á∂Ù «Úº⁄ √≈Ó≈‹Δ Ò∞º‡ ¡Â∂ Î≈ÙΔÚ≈ÁΔ Â≈’ª «ıÒ≈¯
«¬’º·∂ ‘Ø ’∂ √≥ÿÙ ’È ¡Â∂ Ï≈ÏΔ Á≈ √Ó≈‹ «√‹‰
Á≈ ¡«‘Á ’ΔÂ≈Õ
«¬√ ÓΩ’∂ ÍzË≈È◊Δ Ó≥‚Ò «Úº⁄ «’ÂΔ «’√≈È
Ô»ÈΔ¡È Á∂ √»Ï≈¬Δ ÓΔ ÍzË≈È ’≈Ó∂‚ √«ÂÏΔ «√≥ÿ
√πÒÂ≈ÈΔ, ‹«ÂøÁ «√øÿ ¤ΔÈ≈, «¬Î‡» Á∂ √»Ï≈¬Δ ÓΔÂ
ÍzË≈È ’≈Ó∂‚ Ó∂Ù ≈‰≈, Í∂∫‚± Ó˜Á» Ô∞ÈΔ¡È Á∂
√»Ï≈¬Δ ¡≈◊» ’≈Ó∂‚ ≈‹ ’∞Ó≈ Í≥‚ØΔ, «’ÂΔ «’√≈È
Ô»ÈΔ¡È Á∂ «˜Ò∑≈ ÍzË≈È ÂÒØ’ «√≥ÿ Ï«‘≈ÓÍπ, ̺·≈
Ó˜Á» Ô»ÈΔ¡È Á∂ √»Ï≈¬Δ ¡≈◊» Íz∂Ó Ó√Δ‘ √ØÈ≈, ËÈÚ≥Â
«√≥ÿ ÷Â≈¬∂ ’Òª, ’≈Ó∂‚ ⁄≥ȉ «√≥ÿ ÁØª◊Ò≈ ¡≈◊»
Ù≈«ÓÒ ‘ج∂Õ
«¬‘ Ú‰ÈÔØ◊ ‘À «’ ‹»È AII@ «Úº⁄ Í≥‹≈Ï Á∂
’≈ˇ∂ ÁΩ ¡≥Á ’≈Ó∂‚ ¡ÓΔ’ «√≥ÿ È∂ Á«‘ÙÂ◊ÁΔ
«ıÒ≈¯ ÒÛ«Á¡ª Ù‘ΔÁΔ Í≈¬Δ √Δ ¡Â∂ ¿∞‘Ȫ È∂ «’√≈Ȫ
Ó˜Á»ª ¡Â∂ ÈΩ‹Ú≈Ȫ ˘ Ò≈ÓÏ≥Á ’È Ò¬Δ Úº‚ÓπºÒ≈
ÔØ◊Á≈È Í≈«¬¡≈ √Δ, «¬√ Ò¬Δ ¿∞‘Ȫ ÁΔ Ô≈Á «Úº⁄
«Í¤Ò∂ ¡·≈¬Δ √≈Ò ÂØ∫ ÒØ’ «¬’º·∂ ‘Ø ’∂ «Ú¤Û∂ √≈ÊΔ ˘
Ù˪‹ÒΔ «Á≥Á∂ ‘ÈÕ
«¬√ Ù‘ΔÁΔ √Ó≈◊Ó ¡Â∂ «√¡≈√Δ ’≈ÈÎ≥√ «Úº⁄
‘≈˜ √À∫’Û∂ «’√≈Ȫ-Ó˜Á»-ÓπÒ≈˜Ó-¡Ωª ¡Â∂
ÈΩ‹Ú≈Ȫ Á∂ «¬’º· ˘ √≥ÏØ«Ë ’«Á¡ª √Δ.ÍΔ.¡≈¬Δ.
(¡ÀÓ-¡ÀÒ) «È¿± ‚ÀÓØ’∂√Δ Á∂ ÏπÒ≈∂ ’≈Ó∂‚ ¡‹Ó∂
«√≥ÿ È∂ «’‘≈ «’ ’∂∫Á ÁΔ ÓØÁΔ √’≈ T√Ï ’≈ √≈Ê,
√Ï ’≈ «Ú’≈√, √Úº¤ Ì≈ÂU ¡Â∂ ‘Ø «√¡≈√Δ ‹∞ÓÒ∂
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
¤º‚Á∂ ‘ج∂ «‘≥Á»-Óπ√«ÒÓ, Á«ˇÂ ¡Â∂ ‹ÈÒ, ÿº‡-
«◊‰ÂΔ ¡Â∂ Ï‘∞«◊‰ÂΔ ˘ ¡≈Í√ «Úº⁄ ÒÛ≈ ’∂ Ú؇
Ú≥‚ ≈‹ÈΔÂΔ Á≈ ͺÂ≈ ÷∂‚ ’∂ ÓπÛ B@AI «Úº⁄ ’∂∫ÁΔ
√ºÂ≈ ¿∞μÍ ’≈Ϙ ‘؉≈ ⁄≈‘∞≥ÁΔ ‘ÀÕ «¬√ Á∂ ¿∞Ò‡ ’ª◊√
Í≈‡Δ ÚΔ ËÓ «Èͺ÷Â≈ Á≈ Ïπ’≈ Í≈ ’∂ √ºÂ≈ ”Â∂
’≈Ϙ ‘؉ Ò¬Δ Ì≈ ÁΔ¡ª ‘ØȪ ÷∂ÂΔ ¡Â∂ ≈Ù‡Δ
Í≈‡Δ¡ª È≈Ò ◊·‹ØÛ ’ ‘Δ ‘ÀÕ Í «¬√ √Ó∂∫ ’≈ÍØ‡ ∂
ÿ≈«‰¡ª ÚºÒØ∫ √’≈Δ ¡Â∂ Á∂Ù Á∂ ’∞ÁÂΔ √≈ËȪ ÁΔ
Ò∞º‡ ¡Â∂ ÏÀ∫«’≥◊ ÿ∞‡≈«Ò¡ª «ıÒ≈¯ ’Ø¬Δ ·Ø√ ‰ÈΔÂΔ
È‘Δ∫ ¡Í‰≈¬Δ ‹≈ ‘Δ ÏÒ«’ ¡≈¿∞‰ Ú≈ÒΔ¡ª ⁄؉ª ˘
ÓºÁ∂Ș º÷Á∂ ‘ج∂ Â∂Ò ÁΔ¡ª ’ΔÓª «Úº⁄ ¡Ê≈‘ Ú≈Ë≈
’’∂ ¡≈Ó ÒØ’ª Á≈ Òº’ ÂØ«Û¡≈ ‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ ’≈Ó∂‚
¡‹Ó∂ È∂ «’‘≈ «’ «¬√ √Ó∂∫ ÒØ’ª ˘ «¬√ ∞fi≈È «ıÒ≈¯
‹≈◊» ’ ’È Ú≈Ò∂ ͺ  ’≈ª, Ïπ º Ë Δ‹ΔÚΔ¡ª ˘
Î≈ÙΔÚ≈ÁΔ ÒØ’ª ÚºÒØ∫ Ó≈È ÁΔ¡ª ËÓ’Δ¡ª «ÁºÂΔ¡ª
‹≈ ‘Δ¡ª ‘ÈÕ ¿∞‘Ȫ «’‘≈ «’ «Ó‘ÈÂ’Ù ÒØ’ª ˘
‘≈’Ó Í≈‡Δ¡ª ÂØ∫ ¡≈Í‰Δ Óπ’ÂΔ ÁΔ ¡≈√ «Â¡≈◊ ’∂
√≥ÿÙª Á∂ ≈‘ ÍÀ‰ Á≈ √ºÁ≈ «ÁºÂ≈Õ
«’ÂΔ «’√≈È Ô»ÈΔ¡È Á∂ √»Ï≈ ÍzË≈È ’≈Ó∂‚
«ÈÌÀ «√≥ÿ „∞º‚Δ’∂ È∂ √≥ÏØËÈ ’«Á¡ª «’‘≈ «’ ◊∞‡’≈
√≈«‘Ï ÁΔ √‘∞≥ ÷≈ ’∂ Úº‚-
∂ Úº‚∂ Ú≈¡Á∂ ’È Ú≈ÒΔ ’À͇È
√’≈ ’˜≈ Óπ¡≈ÎΔ, √Ú≈ÓΔÈ≈ÊÈ ÁΔ «ÍØ‡ Ò≈◊»
’È, «¬º’ Ó‘ΔÈ∂ «Úº⁄ ÈÙ≈ Óπ’ Í≥‹≈Ï Ï‰≈¿∞‰,
ÿ-ÿ ÈΩ’Δ, «ÌzÙ‡≈⁄≈ ÷ÂÓ ’È≈ ¡≈«Á Óπº«Á¡ª
ÂØ∫ «’È≈≈ ’’∂ ÒØ’ ÿØˇª ˘ ÁÏ≈¿∞‰ Ò¬Δ Ò≈·Δ ¡Â∂
◊ØˇΔ Á≈ ¡≈√≈ ÒÀ ‘Δ ‘ÀÕ ÒØ’ ÿØˇª Á∂ ¡≈◊»¡ª ˘
«ÏÈ∑ª ’≈Ȫ ‹∂Ò∑Δ∫ ‚º’ ‘Δ ‘ÀÕ
«¬√ ÓΩ’∂ ¡«Ó Ù≈‘ «ıÒ≈¯ √ϻ «¬’º«·¡ª ’’∂
‹∂Ò∑ƒ Ì∂‹‰ Ú≈ÒΔ T◊∞‹≈ Î≈«¬Ò˜U ÁΔ Ò∂÷’
ͺÂ’≈ ≈‰≈ ¡≈Ô»Ï ¡Â∂ ¡ÀÈ.‚Δ.‡Δ.ÚΔ. Á∂ ͺÂ’≈
ÚΔÙ ’∞Ó≈ ˘ ‹≈ÈØ∫ Ó≈È ÁΔ¡ª ËÓ’Δ¡ª Á∂‰ ÁΔ
«È÷∂ËΔ ’ΔÂΔ ◊¬ΔÕ ◊Û∑«⁄ΩÒΔ «Ú÷∂ fi»·∂ Íπ«Ò√ Óπ’≈ÏÒ∂
Á≈ «ÈßÁ≈ Íz√Â≈Ú Í≈√ ’ΔÂ≈ «◊¡≈Õ ‘≈˜ΔÈ ÒØ’ª
ÚºÒØ∫ Í≥‹≈Ï √’≈ ÁΔ Í≥‹≈Ï Á∂ Í≈‰Δ¡ª ˘ ˜«‘ΔÒ≈
19 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
’È Ú≈ÒΔ¡ª √È¡ÂΔ «¬’≈¬Δ¡ª «ıÒ≈¯ ’≈Ú≈¬Δ
’È ÁΔ ¡≈Ú≈˜ ¿∞·≈¬Δ ◊¬ΔÕ
«¬√ ÓΩ’∂ Í«È¡≈Û Á∂ «Í≥‚ Ú≈√Δ¡ª ÚºÒ∫Ø Òß◊ Á≈
ÍzÏË
≥ ¡Â∂ ¿∞√≈Δ «Ó√ÂΔ Ó˜Á» Ô»ÈΔ¡È ÚºÒ∫Ø ·ø„∂
«Óº·∂ Í≈‰Δ ÁΔ ¤ÏΔÒ Á≈ ÚΔ ÍzÏË≥ ’ΔÂ≈ «◊¡≈Õ Íz◊Ø ≈Ó
ÁΔ Ù∞¡» ≈ «Úº⁄ «¬È’Ò≈ÏΔ ’ÚΔÙΔ ‹ºÊ≈ √»ÒÍπ ÚºÒ∫Ø
«¬È’Ò≈ÏΔ ◊Δ ¡Â∂ ’ÚΔÙΔ¡ª Í∂Ù ’ΔÂΔ¡ª ◊¬Δ¡ªÕ
«¬√ ÓΩ’∂ «Ú¤Û∂ √≈ÊΔ ’≈Ó∂‚ ¡ÓΔ’ «√≥ÿ
◊Û∑«⁄ΩÒΔ fi»·∂ ÍπÒΔ√ Óπ’≈ÏÒ∂ ¡Â∂ √’≈Δ ‹Ï «ÚπºË ÍÃÁÙÈ
Íø ‹ ≈Ï ÁΔ¡ª ⁄≈ «¬È’Ò≈ÏΔ ‹Ê∂ Ï ø Á Δ¡ª
√Δ.ÍΔ.¡≈¬Δ. (¡ÀÓ-¡ÀÒ) «È¿± ‚ÀÓØ’∂√Δ, «¬È’Ò≈ÏΔ
’∂∫Á Íø‹≈Ï, ÒØ’ √ø◊≈Ó Óø⁄ Íø‹≈Ï ¡Â∂ «¬È’Ò≈ÏΔ
ÒØ’ ÓØ⁄≈ Íø‹≈Ï ÚμÒØ∫ C ‹»È ˘ ÓØ◊≈ Á∂ ’≈Ó∂‚
ȤμÂ ÌÚÈ «Ú÷∂ BB ÂØ∫ BD ¡ÍÃÀÒ Âμ’ ◊Û∑«⁄ΩÒΔ
Ó‘≈≈Ù‡ ¡øÁ Òμ◊Ì◊ D@ Á∂ ’ΔÏ ¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª
¡Â∂ ¡≈Ó ¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª ˘ fi»·∂ Í∞ÒΔ√ Ó∞’≈ÏÒ∂ «Úμ⁄
Ó≈È «ıÒ≈¯ ’≈ÈÎø√ ’ ’∂ Ù«‘ «Úμ⁄ Ó∞˜≈‘≈
’ΔÂ≈ «◊¡≈! «¬√ ÓΩ’∂ Ï∞Ò≈«¡ª È∂ √øÏØËÈ ’«Á¡ª
«’‘≈ «’ ¡≈«ÁÚ≈√Δ «¬Ò≈«’¡ª «Úμ⁄ ¡«‹‘∂ «ÿÈ≈¿∞‰∂
’ª‚ ⁄È∂ ÓØÁΔ ‘’»Ó Á≈ Ú«‘ÙΔ ’≈≈ ‘À! ‘’»ÓÂ
ÚμÒØ∫ √≈∂ Á∂ √≈∂ «È‘μÊ∂ ÒØ’ª ˘ ¡ø‚ ÏÀÒ ≈’‡
Òª⁄ Á∞¡≈≈ Ï»ÁΔ ◊ØÒ∂ Ú∑≈ ’∂ Í∞«Ò√ Ó∞’≈ÏÒ≈
«Á÷≈«¬¡≈ «◊¡≈Õ
BB, BC Â∂ BD ¡ÍÀÒ ˘ ’ÃÓÚ≈ ‘«Ê¡≈ÏøÁ
Á√«Â¡ª (√Δ-F@) ÚμÒØ∫ fi»·∂ Ó∞’≈ÏÒ∂ ¡ËΔÈ ⁄≈ÒΔ Á∂
’ΔÏ Ó≈˙Ú≈ÁΔ¡ª Â∂ ÒØ’ª Á≈ Ú«‘ÙΔ ’ÂÒ∂¡≈Ó ’ΔÂ≈
«◊¡≈ «‹È∑ª Á≈ «’ ’Ï≈«¬ÒΔ «Íø‚ª ÁΔ Ú√Ø∫ «Úμ⁄ «ÚÙ≈Ò
‹ÈÂ’ ¡≈Ë≈ ‘Ø ‰ ÁΔ Í∞ Ù ‡Δ ‘Ø ¬ Δ ‘À Õ Ó≈∂ ◊¬∂
Ó≈˙Ú≈ÁΔ¡ª «Úμ⁄ ’≈Ó∂‚ √≈¬ΔÈ≈Ê Â∂ ’≈Ó∂‚ ÈøÁ»
√Ó∂ ¿∞È∑ª Á∂ ’¬Δ «‚ÚΔ˜È ’Óª‚ ¡Â∂ ⁄Ø‡Δ Á∂ ¡≈◊»
√ÈÕ AF Ó≈˙Ú≈ÁΔ¡ª ˘ ÿ∂Ø ¡Â∂ ’∞⁄ÒØ ÁΔ ÈΔÂΔ Â«‘Â
◊ØÒΔ¡ª Ó≈ ’∂ ‹ø◊Ò «Úμ⁄ Ó≈«¡≈ «◊¡≈ ¡Â∂ ¡◊Ò∂
«ÁÈ AE ‘Ø Ò≈Ùª «¬øÁ≈ÚÂΔ ÈÁΔ «Úμ⁄Ø∫ Ï≈ÓÁ
‘Ø¬Δ¡ªÕ «¬μ’ «Ú¡≈‘ ÁΩ≈È ÚΔ ¤∂ ÒØ’ ÎÛ∑ ’∂ Ó≈∂
◊¬∂Õ Ó≈∂ ◊¬∂ ÒØ’ª ÁΔ¡ª Ò≈Ùª ˘ Ï∂ͤ≈‰ ’È Ò¬Δ
¿∞È∑ª Á∂ «⁄‘«¡ª ”Â∂ √쇪 Ó≈Δ¡ª ◊¬Δ¡ªÕ √≈∂ «¬’μ·∂
’ΔÂ∂ ◊¬∂ Âμʪ ¡Â∂ √ϻª ÂØ∫ «¬‘ √≈Ï ‘Ø «◊¡≈ ‘À «’
«¬‘ Ó∞’≈ÏÒ≈ È‘Δ∫ √Δ ÏÒ«’ Ú«‘ÙΔ ’ÂÒ∂¡≈Ó √Δ ‹Ø
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
Í«È¡≈Û ˘ ¿∞‘Ȫ Á∂ Úº‚∂ Ï∂‡∂ «Ú’Ó «√≥ÿ, «¬Î‡» Á∂
«˜Ò∑≈ ¡≈◊» ‹Ø«◊≥ÁÍ≈Ò Í«È¡≈Û, ÁÎÂ √’ºÂ
‹Ø«◊≥Á Í≈Ò ÿ∞≈Ò≈, √Ú‰ «√≥ÿ ÌØˇ≈, √π÷Á∂Ú «√≥ÿ
Ï«‘≈ÓÍπ  , √≥ √ ≈ «√≥ ÿ ¤Í≈ÒÚª, √º ‹ ‰ «√≥ ÿ
≈¿±Ú≈Ò, Ï»‡≈ «√≥ÿ, ¡ÙØ’ ’∞Ó≈ ’∂ÙØÍπ, Óπ÷«Â¡≈
«√≥ÿ, Ì∞«Í≥Á «√≥ÿ, ‹Ø«◊≥Á «√≥ÿ TÒ≈‘ΩΔU, Ì‹È
«√≥ÿ ⁄≥‚Δ◊Û∑, ‹ÈÀÒ «√≥ÿ fiÏ’≈, Ó≈√‡ Íz∂Ó Ò≈Ò
÷Ø‹∂Íπ ¡≈«Á È∂ ÙË≈ Á∂ ÎπºÒ Ì∂∫‡ ’ΔÂ∂Õ
«Ú¿∞∫ÂÏøÁ ÂΔ’∂ È≈Ò ’ΔÂ≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ ’¬Δ ÒØ’ ª
¡‹∂ ÚΔ ÿØ∫ Ò≈ÍÂ≈ ‘ÈÕ ÙÓ ÁΔ ◊μÒ ‘À «’ «¬‘
’ÂÒ∂¡≈Ó ’È Ú≈Ò∂ ‘«Ê¡≈ÏøÁ Á√Â∂ È∂ Í«‘Òª ª
Ò≈Ùª Á∞¡≈Ò∂ ¡ÙÒΔÒ ◊Δ ⁄Ò≈ ’∂ Ìø◊Û∂ Í≈¬∂ ¡Â∂
Î∂ Ì≈ÂΔ √‡∂‡ È∂ ¿∞È∑ª ˘ «ÚÁ∂ÙΔ ÁΩ∂ Â∂ ÓΩ‹ Ó√ÂΔ¡ª
’È Ò¬Δ Ì∂‹ «ÁμÂ≈ ª «’ «¬√ ¡÷ΩÂΔ Í∞Ò√ Ó∞’≈ÏÒ∂
Á≈ Ì∂ È≈ ÷∞μÒ∑ ‹≈Ú∂Õ ’Ï≈«¬ÒΔ Ú√Ø∫ Ú≈Ò∂ «¬Ò≈«’¡ª
«Úº⁄ Í≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‹ø◊Ò Á≈ ¿∞‹≈Û≈ ’’∂ ’Ω‚Δ¡ª Á∂ Ì≈¡
Ï‘∞-’ΩÓΔ ÿ≈«‰¡ª ˘ Ó≈¬Δ«Èø◊ ’È Ò¬Δ Á∂‰≈
√’≈ ÁΔ ÈΔÂΔ ‘À ¡Â∂ ¿∞ÊØ∫ Á∂ Ó»Ò «ÈÚ≈√Δ¡ª ÁΔ
‹ΔÚÈ ∂÷≈ ‹ø◊Òª Á≈ «ÚÈ≈Ù ’’∂ ¿∞È∑ª ˘ ¿∞‹≈ÛÈ≈
‘Δ √’≈ Á≈ «¬μ’Ø «¬μ’ Ó’√Á ‘ÀÕ Ï∞Ò≈«¡ª È∂ «¬’μ·
˘ √øÏØËÈ ’«Á¡ª «’‘≈ «’ √≈˘ √≈Ó≈‹Δ¡ª «Ú∞μË
‹ø◊ ÒÛ ‘∂ Ó≈˙Ú≈ÁΔ¡ª Â∂ ÒØ’ª Á∂ ÿØÒ ÁΔ ‘Ó≈«¬Â
«Úμ⁄ ¡≈Ú≈˜ Ï∞ÒøÁ ’ÈΔ ⁄≈‘ΔÁΔ ‘ÀÕ «¬√ ÓΩ’∂ ÍÃØÎÀ√
‹◊ÓØ‘È «√øÿ ‹ÈÒ √’μÂ ‹Ó‘»Δ ¡«Ë’≈ √Ì≈,
¡À‚ÚØ’∂‡ ¡ÀÈ ’∂ ‹Δ √»Ï≈ √’ºÂ∂ ÓÀ∫Ï ‹Ó‘»Δ
¡«Ë’≈ √Ì≈, Ù≈«ÓÒ ‹Ê∂ÏøÁΔ¡ª Á∂ ¡≈◊» ’≈Ó∂‚
ÁÙÈ ÷‡’Û, ’≈. √ÚÈ‹Δ «√øÿ ’≈. √∞÷«ÚøÁ
’Ω ¡≈«Á È∂ Úμ‚Δ «◊‰ÂΔ «Úμ⁄ Í‘∞ø⁄∂ ‘ج∂ ‹∞fi≈» ÒØ’ª
˘ √øÏØËÈ ’ΔÂ≈Õ
Í«‡¡≈Ò≈ : √’≈Δ ‹Ï ÁΔ ⁄ºÒ ‘Δ ÒÛΔ Â«‘Â
»ÂΔ’ØÈ (Â≈«ÓÒÈ≈‚») «Ú÷∂ Ú∂ÁªÂ≈ Á∂ √‡Ò≈¬Δ‡
’≈Í ÍÒª‡ Á∂ ÍÃÁ»Ù‰ Á≈ «ÚØË ’Á∂ ÒØ’ª ”Â∂
Î≈«¬«ø◊ ’’∂ AB ÒØ’ª Á≈ Ó≈∂ ‹≈‰≈, ◊Û«⁄ΩÒΔ
(Ó‘≈≈Ù‡) «Ú÷∂ fi»·∂ ÍπÒΔ√ Óπ’≈ÏÒ∂ ÁΔ ¡≈Û ‘∂·
Ó≈˙Ú≈ÁΔ¡ª ¡Â∂ ¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª ˘ Ó≈È≈ ¡Â∂
ÏπºËΔ‹ΔÚΔ¡ª, Ú’ΔÒª ¡Â∂ √Ó≈«‹’ ’≈’πøȪ ˘ “Ù«‘Δ
Ó≈˙Ú≈ÁΔ” Á∂ fi»·∂ Ï‘≈È∂ ‘∂· «◊ÃÎÂ≈ ’È≈ Ì≈‹Í≈ Á∂
20 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
÷»ø÷≈ «⁄‘∂ ˘ Èø◊≈ ’ «‘≈ ˛Õ ‘≈’Ó Í≈‡Δ¡ª Á∂
Ò◊≈Â≈ ¡≈ ‘∂ «Ï¡≈Ȫ ÂØ∫ ÚΔ ‘≈’Óª Á∂ «ÚÁØ‘ ’
‘∂ ÒØ’ª ÍÃÂΔ √ı πı Á≈ √ø’∂ «ÓÒ «‘≈ ˛Õ «¬√
√’≈Δ ‹Ï «ÚπºË «¬È’Ò≈ÏΔ ÒØ’ ÓØ⁄≈ Í≥‹≈Ï ¡Â∂
√Δ.ÍΔ.¡≈¬Δ. (¡ÀÓ-¡ÀÒ) «È¿» ‚ÀÓØ’∂√Δ ÚºÒØ∫ AF ‹»È
˘ Í«‡¡≈Ò≈ «Ú÷∂ ’ÈÚÀÈÙÈ ’ΔÂΔ ◊¬ΔÕ ÍÃË≈È◊Δ
Óø‚Ò «Úº⁄ ’≈Ó∂‚ ÁÙÈ «√øÿ ÷‡’Û, ◊ΩÂÓ ÈÚÒº÷≈,
‚≈. ÁÙÈÍ≈Ò, «ÚË» Ù∂÷ Ì≈ÁÚ≈‹, √ÚÈ‹Δ «√øÿ
¡Â∂ ◊π⁄È «√øÿ ‚’Ω∫Á≈ «Ï≈‹Ó≈È √ÈÕ
’ÈÚÀÈÙÈ ˘ «ÁºÒΔ ÂØ∫ «ÚÙ∂Ù ÂΩ ”Â∂ Í‘πø⁄∂
ÏπºËΔ‹ΔÚΔ ¡Â∂ Ò∂÷’ ◊ΩÂÓ ÈÚÒº÷≈ È∂ √øÏØËÈ ’Á∂
‘ج∂ «’‘≈ «’ «Í¤ÒΔ¡ª √’≈ª È∂ ¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª Á∂
÷≈Û’» √øÿÙª ’’∂ ÎØÀ√‡ ≈¬Δ‡ ¡À’‡ ω≈¬∂ √È
Í ÓΩ‹»Á≈ √’≈ ¿π√˘ ÚΔ ’Ó˜Ø ’È Òº◊Δ ‘Ø¬Δ ˛Õ
«‹√ Á∂ «√º‡∂ Ú‹Ø∫ ‹Ò, ‹ø◊Ò, ˜ÓΔÈ Â∂ ÷≈‰ª ÁΔ ´º‡
Â∂˜ ‘Ø ‘Δ ˛, «‹√Á≈ ¡≈«ÁÚ≈√Δ ÒØ’ «ÚØË ’ ‘∂
‘ÈÕ È’√ÒΔ Â∂ Ó≈˙Ú≈ÁΔ «Ëª ¿πμÍ ¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª
ÁΔ ‘Ó≈«¬Â ’È Á∂ ÁØÙ √Á’≈ ¿π‘Ȫ ”Â∂ «ÈÙ≈È≈
√≈«Ë¡≈ ‹≈ «‘≈ ˛Õ
√Δ.ÍΔ.¡≈¬Δ. (¡ÀÓ-¡ÀÒ) «È¿» ‚ÀÓØ’∂√Δ Á∂ ¡≈◊»
’≈Ó∂‚ ÁÙÈ «√øÿ ÷‡’Û È∂ «’‘≈ «’ Á∂Ù ÁΔ
«Ó‘ÈÂ’Ù ‹ÈÂ≈ ÁΔ Óπ’ÂΔ Á≈ ≈‘ È’√ÒΔ Ò«‘
Í∂Ù ’ÁΔ ‘À «‹√ ÂØ∫ ‚’∂ √≈Ó≈‹ ÁΔ¡ª ÁÒ≈Ò ‘≈’Ó
Í≈‡Δ¡ª È∂ Ò«‘ ”Â∂ ‹Ï Ùπ» ’ΔÂ≈ ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ
«¬È’Ò≈ÏΔ ÒØ ’ ÓØ  ⁄≈ Á∂ ‹ÈÒ √’º  
√ÚÈ‹Δ «√øÿ È∂ «’‘≈ «’ ¡ÓΔΔ-◊ΔÏΔ Á≈ Í≈Û≈
«Ó‡≈¿π‰ Ò¬Δ ÏÁÒÚƒ «√¡≈√ ˘ ÒØ’ª «Úº⁄ «Ò‹≈‰≈
ÍÚ∂◊≈ ¡Â∂ ÒØ’ Ò«‘ª ¿πμÍ ‘πøÁ∂ ‹Ï «ÚπºË ‹ØÁ≈
¡≈Ú≈˜ ÏπÒøÁ ’È ÁΔ ÒØÛ ˛Õ
’ÈÚÀÈÙÈ Á∂ ¡≈÷ «Úº⁄ «ÙÒª◊ «Úº⁄ Í≥‹≈ÏΔ
«√º÷ Ì≈¬Δ⁄≈∂ «ÚπºË ‘Ø¬Δ «‘ø√≈ «ÚπºË ¡Â∂ ≈¬Δ«˜ø◊
’ÙÓΔ Á∂ √øÍ≈Á’ √π‹≈ Ïπı≈Δ ÁΔ ‘º«Â¡≈ «ÚπºË
«È÷∂ËΔ ÓÂ∂ ÚΔ Í≈√ ’ΔÂ∂ ◊¬∂Õ
ÈÚªÙ«‘ : ““«¬√ Ú’Â Á∂Ù Ï‘∞ ‘Δ «Ì¡≈È’
‘≈Ò≈ «Úμ⁄Ø∫ ◊∞˜ «‘≈ ‘À «‹Ê∂ ’≈ȱßÈ ’≈ÍØ∂‡ ¡Â∂
‘≈’Ó ‹Ó≈ Á∂ ◊μ·‹ØÛ Á∂ ‘μ’ «Ú⁄ Ì∞◊ «‘≈ ‘À,
Íπ«Ò√ ’≈ÍØ∂‡ª Á∂ «Èæ‹Δ Ó≈¯Δ¡≈ Ú‹Ø∫ ’ßÓ ’ ‘Δ ˛
¡Â∂ ‹Ó‘±Δ Â≈’ª ˘ «¬’ √≈«‹Ù «‘ fi±·∂ ’∂√ª
«Ú⁄ Î√≈’∂ ‹∂Ò∑ª «Ú⁄ √≈«Û¡≈ «‘≈ ‘ÀÕ”” «¬‘ «Ú⁄≈
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
‹Ó‘±Δ ¡«Ë’≈ √Ì≈ Íß‹≈Ï ÁΔ Ù‘ΔÁ Ì◊ «√ßÿ È◊
«˜Ò∑≈ «¬’≈¬Δ ÚμÒØ∫ ◊Û∑«⁄ΩÒΔ (Ó‘≈≈Ù‡) «Ú⁄ D@
Á∂ ’ΔÏ Ó≈˙Ú≈ÁΔ¡≈∫ Â∂ ¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª 鱧 fi±·∂ Í∞«Ò√
Ó∞’≈ÏÒ∂ ω≈’∂ ’ÂÒ ’È Á≈ «ÚØË ’«Á¡ª ÁØÙΔ¡ª
鱧 √ı √˜≈Úª Á∂‰ ÁΔ Óß◊ ’Á∂ ‘ج∂ √Ê≈È’ ı≈Ò√≈
√ΔÈΔ¡ √À’ß‚Δ √’±Ò «Ú÷∂ ’ÈÚÀÈÙÈ È±≥ √≥ÏØËÈ
’«Á¡ª ’ÈÚÀÈÙÈ Á∂ Ó∞μ÷ Ï∞Ò≈«¡ª Ù‘ΔÁ Ì◊ «√ßÿ
Á∂ Ì≈‰‹≈ ÍÃØÎÀ√ ‹◊ÓØ‘‰ «√≥ÿ ‹ÈÒ √’ºÂ ‹Ó‘±Δ
¡«Ë’≈ √Ì≈ ¡Â∂ ¡À‚ÚØ’∂‡ ÁÒ‹Δ «√ßÿ √±Ï≈
’ÈÚΔÈ ‚ÀÓØ’∂«‡’ Ò≈«¬˜ ¡À√Ø√Δ¬∂ÙÈ È∂ ÍÃ◊‡
’ΔÂ∂Õ
¿πÈ∑ª «’‘≈ «’ ‹ß◊Ò ’Ï≈«¬ÒΔ ÒØ’ª ÁΔ ‹ΔÚÈ
∂÷≈ ‘È Â∂ ¿∞È∑ª Á∂ ¿∞‹≈Û∂ Á≈ ÓÂÒÏ ’Ï≈«¬ÒΔ ÒØ’≈∫
ÁΔ ÓΩ ‘À Ì≈ÂΔ ≈‹ ¡≈͉∂ ‘Δ ÒØ’ª Á≈ ’ÂÒ∂¡≈Ó
’ ’∂ √∞ÍΔÓ ’Ø‡ ¡Â∂ ¡≈«ÁÚ≈√Δ¡ª Â∂ ‹≥◊Ò √≥Ï≥ËΔ
’≈˘Èª ÁΔ¡ª Ëæ‹Δ¡ª ¿π‚≈ «‘≈ ‘ÀÕ BB ÂØ∫ BD ¡ÍÀÒ
Á∂ Ú«‘ÙΔ ’ÂÒ∂¡≈Ó ≈‹ ÁΔ fi±·∂ Ó∞’≈Ï«Ò¡ª ≈‘Δ∫
ˆÀ-¡Á≈ÒÂΔ ‘æ«Â¡≈Úª ÁΔ Ï≈’≈«¬Á≈ ÈΔÂΔ Â«‘Â
’ΔÂ∂ ◊¬∂ ‘ÈÕ Í≥‹ ‹Ó‘±Δ ’≈’πøȪ ˘ ÍÃË≈È Ó≥ÂΔ ÁΔ
‘º«Â¡≈ ÁΔ √≈«‹Ù Á∂ «¬Ò˜≈Ó Â«‘ «◊ïÂ≈ ’È
ÁΔ ⁄⁄≈ ’«Á¡ª ¿∞‘Ȫ «’‘≈ «’ «¬‘ ÌΔÓ≈ ’Ø∂◊≈˙∫
«Ú⁄ Á«Ò «ÚØËΔ «‘≥√≈ Ò¬Δ «˜≥Ó∂Ú≈ ÁØ Óπæ÷ «‘≥Á±ÂÚ
¡≈◊±¡ª ˘ Ï⁄≈¿∞‰ ¡Â∂ «¬√ Ó≈ÓÒ∂ ÂØ∫ ÒØ’ª Á≈ «Ë¡≈È
‘‡≈¿∞‰ ÁΔ ⁄≈Ò ‘ÀÕ ’ÈÚÀÈÙÈ «Ú⁄ Ó≥◊ ’ΔÂΔ ◊¬Δ
«’ ’ÙÓΔ Á∂ √ΔÈΔ¡ ÍæÂ’≈ Ùπ‹≈ Ïπı≈Δ Á∂ ’ÂÒ
ÁΔ ¿πμ⁄ ÍæËΔ ¡Á≈ÒÂΔ ‹ª⁄ ’≈¬Δ ‹≈Ú∂ ¡Â∂ ’ÙÓΔ
«Ú⁄ Ì≈ÂΔ √πæ«÷¡≈ ÏÒª ÚÒØ∫ ÓÈπæ÷Δ ‘æ’ª Á≈ ÿ≈‰
ÏßÁ ’ΔÂ≈ ‹≈Ú∂Õ ÍÃË≈È Ó≥ÂΔ ÁΔ ‘º«Â¡≈ ÁΔ ’«ÊÂ
√≈«‹Ù Á∂ Ó≈ÓÒ∂ «Ú⁄ «◊zÎÂ≈ ’ΔÂ∂ ‹Ó‘±Δ ’≈’∞≥Ȫ
˘ Â∞≥ «‘≈¡ ’ΔÂ≈ ‹≈Ú∂Õ ◊Û∑«⁄ΩÒΔ «Ú⁄ ω≈¬∂
fi±·∂ Í∞«Ò√ Ó∞’≈Ï«Ò¡ª ÁΔ ¿∞⁄ ͺËΔ ‹ª⁄ ’Ú≈’∂
ÁØÙΔ¡ª ȱ≥ √ı √˜≈ «ÁºÂΔ ‹≈Ú∂ ¡Â∂ Í∞«Ò√ Ó∞’≈Ï«Ò¡ª
≈‘Δ∫ ’ÂÒ Ï≥Á ’ΔÂ∂ ‹≈‰ ¡Â∂ ˙Í∂ÙÈ ◊zΔÈ ‘߇ Ú≈Í√
«Ò¡≈ ‹≈Ú∂Õ Â±ÂΔ’ØÈ «Ú⁄ AC ÒØ’ª ÁΔ¡ª ‘º«Â¡≈Úª
’È Ú≈Ò∂ Í∞«Ò√ ¡«Ë’≈Δ¡ª ˘ √ı √˜≈Úª «ÁºÂΔ¡ª
‹≈‰ ¡Â∂ ¡À‚ÚØ’∂‡ Úª⁄Δ È≈ÊÈ ˘ Âπß «‘≈¡ ’ΔÂ≈
‹≈Ú∂Õ √‡∂‹ Á≈ √≥⁄≈ÒÈ «˜Ò∑≈ √’æÂ ‹√ÏΔ ÁΔÍ
ÚÒØ∫ ’ΔÂ≈ «◊¡≈ ¡Â∂ «˜Ò∑≈ ÍzË≈È ◊πÈ∂’ «√ßÿ ÚÒØ∫
ËßÈÚ≈Á ’ΔÂ≈ «◊¡≈Õ
21 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
 Í»Δ ‹π¡Â È≈Ò ¡º◊∂ ÚË «‘≈ Á«Òª Á≈ ˜ÓΔÈ ÍÃ≈ÍÂΔ Á≈ ÿØÒ
““˛ÒØ, ÍÃË≈È ‹Δ, √ØÓÚ≈ ÁΔ º÷ÂΔ ‹Δ ÏØÒΔ ¡≈͉∂
«Í≥‚Õ Í ¡≈Í‰Δ ËÓÙ≈Ò≈ ÁΔ Êª ¿πμË ÁÚ≈‹∂ º÷ÒΔ
‹ΔÕ ’ºÒ Á≈ «¬’º· º«÷¡≈ ‹Δ «Í≥‚ ¡≈͉∂, ¡«‹¿π ‡ÀÓ
È≈ÒÕ ⁄ø◊≈ ‹Δ √≈√Δ’≈ÒÕ”” ÚÀ√∂ ª ÏØÒΔ¡ª ÁΔ «Â¡≈Δ
Ó‘ª-Í≥⁄≈«¬Â ÁΩ≈È ‘Δ Ùπ» ‘Ø ◊¬Δ √Δ Í ÏØÒΔ¡ª
ÁΔ¡ª ÂΔ’ª º÷‰ È≈Ò ⁄«‘Ò-Í«‘Ò ‘Ø Â∂˜ ‘Ø ◊¬Δ
√ΔÕ «¬√ Ú≈ ÁΔ Óπº÷ ÷≈√Δ¡Â «¬‘ ‘Δ «’ Ó‘ª-
Í≥⁄≈«¬Â Á∂ ÍÃÌ≈Ú √Á’≈ √’≈ ˘ ¡≈͉∂ ÁØ Óπº÷
¡≈Á∂Ùª ¬Δ-‡À∫‚«ø◊ ¡Â∂ ¿πÁÔØ«◊’ Í≈’ Ò¬Δ ˜ÓΔÈ
¡’Ú≈«¬ ’È ˘ Ú≈Í√ ÒÀ‰≈ «Í¡≈Õ ÏØÒΔ¡ª ÂØ∫
Í«‘Òª «ÓÒΔ «¬√ Úº‚Δ «‹ºÂ È≈Ò ÒØ’ ¿πÂÙ≈«‘ √È
Í Î∂ ÚΔ ’πºfi Úº‚Δ¡ª √Óº«√¡≈Úª √≈‘Ó‰∂ √ÈÕ Í«‘ÒΔ
«¬‘ «’ «Í¤Ò∂ √≈Òª «Úº⁄ √øÿÙ √Á’≈ «˜Ú ’؇∂
ÁΔ¡ª ˜ÓΔȪ ÁΔ ÏØÒΔ Á«Ò ËÓÙ≈Ò≈ «Úº⁄ ‘πøÁΔ √Δ,
¿π√ ÁΔ ‹◊∑≈ ÏØÒΔ¡ª Íø⁄≈«¬Â ÿª ‹ª ¿πμ⁄-‹≈ÂΔ
ÒØ’ª ÁΔ¡ª √ºÊª «Úº⁄ º÷ «ÁºÂΔ¡ªÕ «‹ºÊ∂ ‚øÓΔ ÏØÒΔ ‘؉
Á≈, «‹√ ˘ Á«Òª ÁΔ ËÓÙ≈Ò≈ «Úº⁄ ’Ú≈¿π‰≈
ÓπÙ«’Ò √Δ, ÷ÁÙ≈ ‘Ø ÚË ‹ªÁ≈ ˛Õ Á»‹Δ ˜ÓΔÈ ÁΔ
«Ó‰ÂΔ √‘Δ È≈ ‘؉≈Õ ’¬Δ «Í≥‚ª «Úº⁄ ˜ÓΔÈ ÚºË Ï‰ÁΔ
˛, ÍÀ√∂ ÚΔ Í»Δ Á∂ Ì≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‘È Í ˜ÓΔÈ «◊‰ÂΔ
«Úº⁄ ÿº‡ «ÁºÂΔ ‹ªÁΔ ˛Õ ÂΔ√≈ ˜ÓΔÈ Á≈ ∂‡ ÚºË
‘؉≈Õ ’¬Δ «Í≥‚ª «Úº⁄ ª Í«‘Òª ‘Δ √øÿÙ √Á’≈
˜ÓΔÈ Á≈ ∂‡ AE ÂØ∫ B@ ‘˜≈ ÍÃÂΔ ¬∂’Û ‘Ø «◊¡≈ √Δ
Í ’¬Δ ÈÚ∂∫ «Í≥‚ª «Úº⁄ Î‹Δ ÏØÒΔ¡ª ≈‘ƒ ∂‡ ‘≈Ò∂
ÚΔ E@ ‘˜≈ ÍÃÂΔ ¬∂’Û Âº’ √ΔÕ «¬‘Ȫ «ÂøÈ Óπº÷ Óø◊ª
- ˜ÓΔÈ ÁΔ ÏØÒΔ Á«Ò ËÓÙ≈Ò≈ «Úº⁄ ’Ú≈¿π‰,
ÂΔ‹∂ «‘º√∂ ÁΔ ˜ÓΔÈ Ò¬Δ Í«‡¡≈Ò≈ «˜Ò∑∂ ”⁄ ¿πÌÁ≈ Á«Ò √øÿÙ
Í≥⁄≈«¬ÂΔ ˜ÓΔÈ ”⁄Ø∫ ÂΔ‹∂ «‘º√∂ ÁΔ ˜ÓΔÈ ÒÀ‰
Ò¬Δ Â«‘√ΔÒ È≈Ì≈ Á∂ «Í≥‚ª ”⁄ ÚΔ Á«Ò √øÿÙ ¿πÏ≈Ò∂
ÒÀ «‘≈ ˛ «‹√Á≈ Íú÷ √ϻ ‚Δ.√Δ. Í«‡¡≈Ò≈ ¡º◊∂
’ΔÂΔ ÒÛΔÚ≈ Ìπº÷ ‘ÛÂ≈Ò È∂ «ÁºÂ≈Õ
Í≥‹≈Ï Á∂ Ï≈’Δ «˜«Ò∑¡ª Úª◊ «¬ºÊ∂ ÚΔ ËÈ≈„
⁄ΩËΔ¡ª Á≈ ÍÃ√≈ÙÈ Â∂ ’Àϫȇ ÓøÂΔ √≈Ë» «√øÿ
ËÓ√Ø È≈Ò ◊·‹ØÛ ¿πμÌ ’∂ √≈‘Ó‰∂ ¡≈«¬¡≈Õ ˜ÓΔÈ
ÁΔ ’≈‰Δ Úø‚ «ıÒ≈¯ Á«Ò Ú◊ ÚºÒØ∫ ˜ÓΔÈ ÍÃ≈ÍÂΔ
√øÿÙ ’Ó∂‡Δ ÁΔ ¡◊Ú≈¬Δ ‘∂· BI Ó¬Δ ÂØ∫ ÒÛΔÚ≈
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
˜ÓΔÈ ÁΔ «Ó‰ÂΔ Í»Δ ’Ú≈¿π‰ ¡Â∂ ∂‡ ÿº‡ ’Ú≈¿π‰
Á∂ Ó√Ò∂ ”Â∂ √øÿÙ Ùπ» ‘Ø «◊¡≈Õ ÏØÒΔ¡ª Ùπ» ‘؉ ÂØ∫
Í«‘Òª «¬’ºÒ∂-«¬’ºÒ∂ (‹ª Ú≈Δ-Ú≈Δ) «Í≥‚ È∂ ‚Δ.√Δ.
Á¯Â √ø◊» ËÈ≈ Á∂‰≈ Ùπ» ’ «ÁºÂ≈Õ ÏØÒΔ¡ª Ùπ»
‘؉ Á∂ Í«‘Ò∂ ◊∂Û «Úº⁄ ‘Δ F@ Á∂ ’ΔÏ «Í≥‚ª È∂ ÏØÒΔ¡ª
ºÁ ’Ú≈ «ÁºÂΔ¡ªÕ «¬√ ÁΩ≈È ’¬Δ «Í≥‚ª «Úº⁄ ‚øÓΔ
ÏØÒΔ ’Ú≈¿π‰ ÁΔ¡ª ’Ø«ÙÙª ˘ ÚΔ È≈’≈Ó ’ΔÂ≈ «◊¡≈Õ
ÏØÒΔ¡ª Á∂ Á»‹∂ ◊∂Û «Úº⁄ Ï‘π √≈∂ «Í≥‚ ÿº‡ ∂‡ ”Â∂
˜ÓΔȪ ÒÀ‰ «Úº⁄ ’≈ÓÔ≈Ï ‘Ø ◊¬∂Õ «Í≥‚ ‹¨ ¡Â∂
◊πÚ≈≈ «‹ºÊ∂ «Í¤Ò∂ √≈Ò ˜ÓΔȪ È‘ƒ «ÓÒΔ¡ª √È,
¿π‘ ÚΔ ˜ÓΔȪ ÒÀ‰ «Úº⁄ ’≈ÓÔ≈Ï ‘Ø ◊¬∂Õ Á»‹∂ ◊∂Û ÂØ∫
Ï≈¡Á BI «Í≥‚ª «Úº⁄ ÏØÒΔ¡ª ºÁ ‘Ø ◊¬Δ¡ªÕ «¬√ ÂØ∫
Ï≈¡Á ¡≈Í‰Δ¡ª Óø◊ª ˘ ÒÀ ’∂ ‘˜≈ª ÁΔ «◊‰ÂΔ
«Úº⁄ ˜ÓΔÈ ÍÃ≈ÍÂΔ √øÿÙ ’Ó∂‡Δ Á∂ ’≈’πøȪ È∂ ‚Δ.√Δ.
Á¯Â √ø◊» Á≈ «ÿ≈˙ ’ΔÂ≈ Í ÍÃ√≈ÙÈ Á≈ Úº¬Δ¡≈
‡≈Ò≈-Úº‡ «‘≈Õ «‹√ ˘ Á∂÷«Á¡ª ¿π√∂ «ÁÈ Ïº√ √‡À∫‚
⁄Ω’ Á≈ B ÿø‡∂ Ò¬Δ «ÿ≈˙ ’ΔÂ≈ «◊¡≈Õ «ÿ≈˙ ÁΔ
√Ó≈ÍÂΔ ”Â∂ ÍÃ√≈ÙÈ ˘ «¬‘ ⁄∂Â≈ÚÈΔ «ÁºÂΔ ◊¬Δ «’
‹∂’ B «ÁȪ «Úº⁄ Ó√Ò∂ Á≈ ‘ºÒ È≈ ‘Ø«¬¡≈ ª «‹ºÊ∂-
B ÏØÒΔ È‘ƒ ‘Ø¬Δ ¿πÊ∂-B ˜ÓΔȪ ”Â∂ ’Ï‹∂ ’ΔÂ∂ ‹≈‰◊∂Õ
«¬√∂ ÒÛΔ Â«‘ AE ‹»È ˘ Á‹Èª «Í≥‚ª «Úº⁄ ˜ÓΔÈ
”Â∂ fiø‚∂ ⁄≈Û ’Ï‹∂ ’ΔÂ∂ ◊¬∂Õ «¬√ÂØ∫ Ï≈¡Á ÍÃ√≈ÙÈ
¡≈͉∂ πı ÂØ∫ ÊØÛ≈ «„ºÒ≈ ‘Ø«¬¡≈ Â∂ Ï‘π √≈∂ «Í≥‚ª
«Úº⁄ ÏØÒΔ¡ª Á«Ò ËÓÙ≈Ò≈Úª «Úº⁄ ’Ú≈ ’∂ ˜ÓΔÈ
ÿº‡ ∂‡ ”Â∂ Á∂‰ Ò¬Δ Ó‹Ï» ‘Ø«¬¡≈Õ Í «ÍØ‡ «Ò÷∂
‹≈‰ º’ ‘≈Ò∂ ÚΔ ’¬Δ «Í≥‚ª «Úº⁄ √øÿÙ ⁄ºÒ «‘≈ ˛Õ
Ìπº÷ ‘ÛÂ≈Ò Ùπ» ’ΔÂΔ ◊¬ΔÕ Ìπº÷ ‘ÛÂ≈Ò «Úº⁄ ÒØ’ª Á∂
ÚËÁ∂ ‹ØÙ ˘ Á∂÷«Á¡ª D ‹»È ˘ ‚Δ.√Δ. Á¯Â ÿ∂È
Á≈ ¡ÀÒ≈È ‘Ø«¬¡≈Õ «‹√ ÂØ∫ ÿÏ≈¬∂ ‚Δ.‚Δ.ÍΔ.˙. È∂ A
‹»È ˘ ‘Δ Ìπº÷ ‘ÛÂ≈Ò ”⁄ ¡≈ ’∂ √≈Δ¡ª Óø◊ª Óøȉ
Á≈ «Ò÷ÂΔ Ú≈¡Á≈ ’ΔÂ≈Õ «¬√ ÂØ∫ ¿πÂÙ≈‘ ”⁄ ¡≈¬∂
√øÿÙÙΔÒ ÒØ’ª ÚºÒØ∫ ‘ÛÂ≈Ò √Ó≈Í ’ΔÂΔ ◊¬ΔÕ
’Àϫȇ ÓøÂΔ √≈Ë» «√øÿ ËÓ√ØÂ, ÏΔ.‚Δ.ÍΔ.˙.
È≈Ì≈ ¡Â∂ ËÈ≈„ ⁄ΩËΔ¡ª Á≈ ◊·‹ØÛ Èø◊∂-«⁄º‡∂ »Í
«Úº⁄ ¿πÁØ∫ √≈‘Ó‰∂ ¡≈«¬¡≈ ‹ÁØ∫ AH ‹»È ˘ ÏΔÈ≈‘∂ÛΔ
22 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
”⁄ ÍÃ√≈ÙÈ È∂ Á«Òª Á∂ «‘º√∂ ÁΔ DE «’ºÒ∂ ˜ÓΔÈ ”⁄Ø∫
C@ «’ºÒ∂ Á«Òª ˘ ¡Â∂ Ï≈’Δ AE «’ºÒ∂ ËÈ≈„ ⁄ΩËΔ¡ª
˘ ‚øÓΔ ÏØÒΔ ≈‘ƒ Á∂ «ÁºÂΔÕ «‹√Á≈ «ÚØË ’È ”Â∂
Ò≈·Δ⁄≈‹ ’ΔÂ≈ «◊¡≈Õ ÚȉÔØ◊ ˛ «’ «Í≥‚ ”⁄
Á«Òª Á∂ «‘º√∂ ÁΔ DE ¬∂’Û ˜ÓΔÈ Í»Δ ’’∂ Á∂‰ ÁΔ
Óø◊ Ìπº÷ ‘ÛÂ≈Ò ÁΩ≈È «¬º’ ÍÃÓπº÷ Óø◊ √ΔÕ
ÏØÛ≈ ’Òª ¡Â∂ √πº÷∂Ú≈Ò ”⁄ Á«Ò Ú◊ Á∂ ‘º’
”⁄ ÏØÒΔ È≈ ‘πøÁΔ Á∂÷ ÒØ’ª È∂ «ÚØË ’’∂ ÏØÒΔ ºÁ
’Ú≈¬ΔÕ ÏØÛ≈ ’Ò∑ª ”⁄ GE «Ïºÿ∂ ÁΔ ÏΔÂ∂ √≈Ò ÏØÒΔ
’Ú≈ ’∂ ÷∂ÂΔ Ò¬Δ «ÁºÂ∂ DG «Ïºÿ∂ ‘Δ ◊¬∂Õ Ó◊Ø∫ ’Ó
ÌÚ≈¿π‰ Ú∂Ò∂ GE «Ïºÿ∂ ÁΔ ’Ó ÌÈ ˘ ‘Δ «’‘≈
Î‹Δ ÏØÒΔ¡ª Ø’‰ Ò¬Δ ¡Â∂ «‘≈«¬ÙΔ ÍÒ≈‡ª Ò¬Δ Í∂∫‚» Ó˜Á»ª ÚºÒØ∫ √øÿÙ
‹ÒøË : Í∂∫‚» Ó˜Á» Ô»ÈΔ¡È Í≥‹≈Ï ÁΔ ¡◊Ú≈¬Δ
‘∂· Í∂∫‚» Ó˜Á»ª ÚºÒØ∫ Í≥⁄≈«¬Â Ó«‘’Ó∂ Â∂ Í≥⁄≈«¬Â
ÚºÒ∫Ø ÏÒ≈’ ‹ÒøË ͺ¤ÓΔ Á∂ «Í≥‚ ‘√ÈÓπ‚ø ≈ «Ú÷∂ ÒØÛÚøÁ
«’ÂΔ¡ª ˘ «‘≈«¬ÙΔ ÍÒ≈‡ Á∂‰ Ò¬Δ º÷∂ ◊Ã≈Ó √Ì≈
¡‹Ò≈√ Á∂ Ï‘≈È∂ ‘∂· √Í≥⁄ Á∂ ÿØ∫ ‘Δ Í≥⁄≈«¬Â √’ºÂ
Â∂ «È◊≈È ÚºÒØ∫ Í≥⁄≈«¬ÂΔ ˜ÓΔÈ ÁΔ ’≈Ú≈¬Δ «Ò÷ ’∂
«Ò¡≈¿π‰ ¡Â∂ ˜ÓΔÈ ÁΔ Î‹Δ ÏØÒΔ ’È «ÚπºË
Í≥ ⁄ ≈«¬Â √’º   Â∂ «È◊≈È Á≈ «ÿ≈˙ ’’∂
È≈¡∂Ï≈‹Δ ’ΔÂΔ ◊¬ΔÕ Î‹Δ ÏØÒΔ ºÁ ’’∂ «‘≈«¬ÙΔ
ÍÒ≈‡ª Â∂ ˜ÓΔÈ Á≈ ωÁ≈ ‘º’ Á∂‰ Ú◊Δ¡ª Óø◊ª Á≈
‘ºÒ È≈ ’È ”Â∂ Í∂∫‚» Ó˜Á»ª È∂ «Í≥‚ «Úº⁄ Óπ˜≈‘≈
’Á∂ ‘ج∂ Í≥⁄≈«¬ÂΔ ˜ÓΔÈ «Úº⁄ fiø‚≈ ◊º‚ «ÁºÂ≈Õ «¬√∂
ÁΩ≈È ¡‹Ò≈√ ”⁄ ÍÒ≈‡ª Á≈ ÓÂ≈ Í≈√ ’≈¿π‰ ”⁄ ÚΔ
Ó˜Á» ’≈ÓÔ≈Ï ‘∂Õ
B ‹»È ˘ «Í≥‚ ‘√ÈÓπø‚≈ «Ú÷∂ Á«‘Ù Í≈ ’∂
Í≥⁄≈«¬ÂΔ ˜ÓΔÈ ”⁄ ◊º«‚¡≈ fiø‚≈ Íπº‡ ’∂ Ó˜Á»ª ˘
˜ÓΔÈ ”⁄Ø∫ ÷Á∂Û‰ Ò¬Δ Í∂∫‚» ËÈ≈„ ⁄ΩËΔ¡ª ÁΔ
¡◊Ú≈¬Δ ‘∂· Òº·Ó≈ª È∂ ÓØ⁄∂ ”Â∂ ‚‡Δ¡ª Á«Ò ¡Ωª
˘ «‹ºÊ∂ ¡ÍÙÏÁ ÏØÒ∂ Â∂ ˺’≈Óπ’Δ ’ΔÂΔ ¿πÊ∂ «’ÂΔ
ÒØ’ª ÁΔ «Íº· ”Â∂ ¡≈¬∂ ÈΩ‹Ú≈È Ì≈ √Ì≈ Á∂ ¡≈◊»
ÚΔ ’πÓ≈ ˘ «ÈÙ≈È≈ ω≈™Á∂ ‘ج∂ ¿π√ ¿πμÍ ‹≈ÈÒ∂Ú≈
√≈«‹ÙΔ ‘ÓÒ≈ ’È ÁΔ ’Ø«ÙÙ ˘ ‘≈˜ ¡Ωª È∂ È≈’≈Ó
ω≈ «ÁºÂ≈Õ Ï≈¡Á ÁπÍ«‘ ¡À√.¡À⁄.˙. ’Â≈Íπ ÚºÒØ∫
ËÈ≈„ ⁄ΩËΔ¡ª ¡Â∂ «√¡≈√Δ ◊·‹ØÛ Á∂ ÁÏ≈¡ ʺÒ∂
Ó˜Á» ¡Ωª ˘ ‚≈«¬¡≈-ËÓ’≈«¬¡≈ «◊¡≈ ª «’
Á«‘Ù Í≈ ’∂ √øÿÙÙΔÒ Ó˜Á»ª ˘ ÿª ”⁄ ’ÀÁ ’
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
«◊¡≈Õ Á«Òª ÚºÒØ∫ «ÚØË ’È ”Â∂ ÏΔ.‚Δ.ÍΔ.˙. È≈Ì≈
È∂ Í⁄≈ Á‹ ’È ÁΔ «√Î≈Ù ’ΔÂΔ √ΔÕ Ìπº÷ ‘ÛÂ≈Ò
ÁΩ≈È ÏØÛ≈ ’Òª ÁΔ ˜ÓΔÈ Í»Δ ’’∂ Á∂‰ ¡Â∂ Í⁄≈
Á‹ ’È ÁΔ «√Î≈Ù ºÁ ’È ÁΔ Óø◊ ˘ ÚΔ
¿πÌ≈«¡≈ «◊¡≈ √ΔÕ Ò≈·Δ⁄≈‹ «ıÒ≈¯ ¡Â∂ Ï≈’Δ
«‘øÁ∂ «Íø‚ª ”⁄ ¡≈͉∂ ‘º’ ÁΔ ˜ÓΔÈ ÒÀ‰ Ò¬Δ A@
‹πÒ≈¬Δ ˘ ¡À√.‚Δ.¡ÀÓ. È≈Ì≈ Á∂ Á¯Â ¡º◊∂ ËÈ∂ Á≈
¡ÀÒ≈È ’ΔÂ≈ «◊¡≈Õ ‘π‰ º’ Á∂ √øÿÙ Á≈ ‘≈√Ò «¬‘
«‘≈ «’ «Í≥‚ Ë≈Ø’Δ, ’’≈Ò≈ ¡Â∂ √≈‹Íπ ”⁄ ωÁ∂
‘º’ ÁΔ ˜ÓΔÈ «ÓÒ ¸º’Δ ˛ ¡Â∂ √øÿÙÙΔÒ ÒØ’ª ”⁄
¿πÂÙ≈‘ ¡Â∂ ‹ØÙ ’¬Δ ◊π‰≈ Ú«Ë¡≈ ˛Õ
«ÁºÂ≈ ‹≈ √’∂ ÍÃø» Ó˜Á» ‡º√ ÂØ∫ Óº√ È‘ƒ ‘ج∂ ¡Â∂
Í≥⁄≈«¬ÂΔ ˜ÓΔÈ ”⁄ ¿π‘ ‚‡∂ ‘∂Õ Á«Ò «’ÂΔ¡ª
È≈Ò Ëº’∂ ÁΔ ıÏ «ÓÒÁ∂ √≈ ‘Δ ¡≈√-Í≈√ Á∂ «Í≥‚ª ÂØ∫
«’ÂΔ ÒØ’ ÍΔÛ Á«Òª Á∂ ÓØ„∂ È≈Ò ÓØ„≈ ‹ØÛ ’∂
¡≈‰ ÷Û∂ ‘ج∂Õ
«¬√ ÁΩ  ≈È ÍΔ.¡À Ó .Ô» . ÁΔ ¡◊Ú≈¬Δ ‘∂ ·
‚Δ.¡À √ .ÍΔ. Á¯Â ¡º ◊ ∂ Óπ ˜ ≈‘≈ ’’∂ ‹Ø  Á≈
È≈¡∂Ï≈‹Δ ’ΔÂΔÕ Ó˜Á»ª ÚºÒØ∫ ’ΔÂ≈ ’Ï‹≈ ‘≈Ò∂
Ï’≈ ˛Õ «¬√∂ Â∑ª Í∂∫‚» Ó˜Á»ª Á∂ «ÚØË ˘ Á∂÷Á∂
‘ج∂ ‹ÒøË-’Í»ÊÒ≈ Ø‚ ”Â∂ ÍÀ∫Á∂ «Í≥‚ Ï√ÂΔ «¬Ï≈‘ΔÓ
ÏÒ≈’ ‹ÒøË ͺ¤ÓΔ «Ú÷∂ º÷Δ ÏØÒΔ √Ê≈È ”Â∂ ’Ø¬Δ ÚΔ
¡«Ë’≈Δ ‹ª Í≥⁄≈«¬Â È‘ƒ Íπº‹ΔÕ ¡ø ÏØÒΔ ºÁ ’
«ÁºÂΔ ◊¬ΔÕ
«¬√∂ ÁΩ≈È ÏÒ≈’ ‹ÒøË Í»ÏΔ Á∂ «Í≥‚ ‘ÁØÎ≈Ò≈
«Ú÷∂ Ó≈‘ΩÒ Â‰≈¡Í»È Ï‰ «◊¡≈ ‹ÁØ∫ Í∂∫‚» ËÈ≈„
⁄ΩËΔ¡ª Á∂ Á≈Ï∂ Á∂ Ï≈Ú‹»Á «‘≈«¬ÙΔ ÍÒ≈‡ª Â∂ ≈÷Ú∂∫
«‘º√∂ ÁΔ ˜ÓΔÈ Á≈ ‘º’ ÒÀ‰ Ò¬Δ Í∂∫‚» Ó˜Á»ª È∂ ¡≈͉∂
Ø‘ Â∂ ◊π√
º ∂ Á≈ ÍÃ◊‡≈Ú≈ ’«Á¡ª Í≥⁄≈«¬ÂΔ ˜ÓΔÈ ÁΔ
‘؉ Ú≈ÒΔ ÏØÒΔ Á≈ «ÚØË ’ΔÂ≈Õ «‹√ ’≈È Á«Òª
Ò¬Δ ≈÷Ú∂∫ «‘º√∂ ÁΔ Í≥⁄≈«¬ÂΔ ˜ÓΔÈ ÁΔ ÏØÒΔ Ó«‘’Ó∂ ˘
ºÁ ’È Ò¬Δ Ó‹Ï» ‘؉ Á≈ √Ó≈⁄≈ ÍÃ≈Í ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ
«‹’ÔØ◊ ˛ «’ ‹ÒøË «˜Ò∑∂ ¡øÁ ⁄ºÒ ‘∂ √øÿÙ
√Á’≈ «Í≥ ‚ ’π º Á Ø Ú ≈Ò ÏÒ≈’ ‹Òø Ë  ͺ ¤ ÓΔ «Ú÷∂
‹ÏÁ√ «ÿ≈˙ ’’∂ AE ‹» È ˘ Í≥ ⁄ ≈«¬Â Â∂
¡«Ë’≈Δ¡ª ˘ ÏØÒΔ ºÁ ’’∂ BB ‹»È ˘ AF@ «’ÂΔ
Í«Ú≈ª ˘ E-E ÓÒ∂ Á∂ ÍÒ≈‡ Á∂‰ Á≈ ÓÂ≈ Í≈√
23 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
’È≈ «Í¡≈Õ «¬√∂ Â∑ ª Ù≈‘’Ø ‡ ÏÒ≈’ Á∂ «Í≥ ‚
√≈«Á’Íπ, «ÎÒΩ Á∂ «Í≥‚ º◊Ûª, √Ó≈¬∂ (πÛ’≈ ’Ò∑ª),
√πøÈÛ ’Ò∑ª Â∂ ͺÏÚª (È»Ó«‘Ò) «Ú÷∂ ÍÒ≈‡ª Ò¬Δ
Ó«‘’Ó∂ Â∂ Í≥⁄≈«¬Âª ˘ ˜ÓΔȪ ¤º‚‰Δ¡ª Í¬Δ¡ªÕ
«¬√∂ Â∑ª ÏÒ≈’ ‡ª‚≈ (‘π«Ù¡≈Íπ) Á∂ «Í≥‚
√Ò∂ÓÍπ «Ú÷∂ Ó«‘’Ó∂, Í≥⁄≈«¬Â Â∂ Í∂∫‚» ⁄ΩËΔ¡ª ÚºÒØ∫
Î‹Δ ÏØÒΔ ’È ÁΔ ’Ø«ÙÙ ˘ Ô»ÈΔ¡È ÁΔ ¡◊Ú≈¬Δ
‘∂· Á«Ò ͫÚ≈ª È∂ ‹ÏÁ√ «ÚØË ’’∂ ¡√¯Ò
ω≈«¬¡≈Õ ÏÒ≈’ Á√»‘≈ Á∂ «Í≥‚ ¡≈ÒÓÍπ «Ú÷∂ ÍÒ≈‡ª
Á≈ ‘º’ ÒÀ‰ Ò¬Δ Í∂∫‚» Ó˜Á» Í≥⁄≈«¬ÂΔ ˜ÓΔÈ ”⁄ ‚‡∂
‘ج∂ ‘ÈÕ
Í∂∫‚» Ó˜Á» Ô»ÈΔ¡È ÚºÒØ∫ ‚Δ.√Δ. Á¯Â Á≈ «ÿ≈˙
‹ÒøË : Í≥⁄≈«¬ÂΔ ˜ÓΔȪ ”⁄Ø∫ ’≈˘È ÓπÂ≈«Ï’
Á«Òª ˘ ωÁ≈ ‘º’ È≈ Á∂‰ ¡Â∂ ÒØÛÚøÁª ˘ ÍÒ≈‡
Á∂‰ Á∂ Ó√Ò∂ ”⁄ ÍÃ√≈ÙÈ ÚºÒØ∫ √’≈Δ ‘Á≈«¬Âª Â∂
’≈˘È ÁΔ¡ª ¿π‚≈¬Δ¡ª ‹≈ ‘Δ¡ª ˺‹Δ¡ª Á∂ «Âº÷∂
«ÚØË «Úº⁄ √À∫’Û∂ «’ÂΔ ÒØ’ª È∂ ‚Δ.√Δ. Á¯Â ¡º◊∂
ËÈ≈ «ÁºÂ≈Õ ËÈ∂ «Úº⁄ G@@ ÂØ∫ ÚºË Í∂∫‚» Ó˜Á» ¡Ωª
Â∂ ÓÁª È∂ «‘º√≈ «Ò¡≈Õ «¬√ ÂØ∫ Í«‘Òª «¬‘ ËÈ≈’≈Δ
Á∂Ù Ì◊ Ô≈Á◊≈ ‘≈Ò ”⁄ «¬’º·∂ ‘ج∂ «‹ºÊØ∫ Ø‘ ÌÍ»
Óπ˜≈‘≈ ’’∂ ¿π‘ ‚Δ.√Δ. Á¯Â ¡º◊∂ Íπº‹∂Õ ÓΩ’∂ ”Â∂
‹Δ.¬∂.‡» ‚Δ.√Δ. È∂ Óø◊ ͺÂ «Ò¡≈ Í ÍÃÁÙÈ’≈Δ
«¬√ ◊ºÒ ”Â∂ ¡Û ◊¬∂ «’ ‘ Ú≈ Óø◊ ͺÂ ÒÀ «Ò¡≈
‹ªÁ≈ ÍÃø» Ó√Ò∂ Á≈ ’Ø¬Δ ‘ºÒ È‘ƒ ’ΔÂ≈ ‹ªÁ≈, ’جΔ
·Ø√ ‘ºÒ ’Ø Âª ¿π‘Ȫ ‚Δ.√Δ. ÁΔ ‘≈˜Δ ”⁄ «¬√Á∂ ‘ºÒ
Ò¬Δ Ï≈¡Á ÁπÍ«‘ Áº’ Á≈ √Óª «Ò¡≈Õ ÍÃø» ‚Δ.√Δ. È∂
Í∂∫‚» Ó˜Á» ¡≈◊»¡ª ˘ «Î ÚΔ «ÓÒ‰≈ ˜»Δ ‘Δ È‘ƒ
√Ó«fi¡≈ ª Ó‹Ï»È Í∂∫‚» Ó˜Á» Ø√ Ú‹Ø∫ ‚Δ.√Δ. Á¯Â
Á∂ Ï≈‘ ◊∂‡ ¡º◊∂ ÏÀ· ◊¬∂Õ ÙªÂÓ¬Δ ÏÀ·∂ ËÈ≈’≈Δ¡ª
”Â∂ «¬º’ ’≈ ⁄≈Ò’ È∂ ◊º‚Δ ⁄Û≈ ’∂ Á«Ò ¡Ωª ˘
‹ıÓΔ ’ «ÁºÂ≈Õ «‹√ È≈Ò Í∂∫‚» Ó˜Á»ª ”⁄ ◊πº√≈ ‘Ø
ÚΔ ÌÛ’ «◊¡≈Õ Óπ˜≈‘≈’≈Δ¡ª È∂ Ï∂˜ÓΔÈ∂ Á«Òª
Â∂ ‘Ø «Ó‘ÈÂΔ ÒØ’ª «ÚØËΔ ÍÃ√≈ÙÈ «ÚπºË ‹ØÁ≈
È≈¡∂Ï≈‹Δ Ùπ» ’ «ÁºÂΔÕ
ÓΩ’∂ ”Â∂ Íπº‹∂ ÍπÒΔ√ ¡«Ë’≈Δ¡ª È∂ ‚Δ.√Δ. ÚºÒØ∫
◊ºÒÏ≈ Á≈ √ºÁ≈ «ÁºÂ≈Õ ¡ø ‚Δ.√Δ. Ú«øÁ ’πÓ≈ ÙÓ≈
˘ ¡≈◊»¡ª È≈Ò ÓΔ«‡ø◊ ’ÈΔ Í¬Δ Â∂ Ó˜Á» ¡≈◊»¡ª
ÁΔ ÁÒΔÒ È≈Ò √«‘Ó ‘πÁ ø ∂ ‘ج∂ ¿π‘Ȫ È∂ ‚Δ.‚Δ.ÍΔ.˙.
˘ ¡≈¿π‰ Ú≈Ò∂ √ØÓÚ≈ ˘ A@ Ú‹∂ º’ ¡≈◊»¡ª È≈Ò
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
ÓΔ«‡ø◊ ’’∂ Ó√Ò∂ Á≈ ‘ºÒ ’È Á∂ ¡≈Á∂Ù «ÁºÂÕ∂
Ô»ÈΔ¡È È∂ Óø◊ ’ΔÂΔ «’ «˜Ò∑∂ ¡øÁ ÍÃ√≈ÙÈ ÁΔ
Ò≈ÍÚ≈‘Δ ’≈È «Í≥‚ª ”⁄ «Ú√Î؇’ ωÁΔ ‹≈ ‘Δ
√«ÊÂΔ ˘ Óπº÷ º÷Á∂ ‘ج∂ Âπø ·Ø√ ’ÁÓ ¿π·≈¬∂ ‹≈‰ Â∂
ÒØÛÚøÁ Ï∂ÿ∂ Â∂ Ï∂˜ÓΔÈ∂ «’ÂΔ¡ª ˘ «‘≈«¬ÙΔ ÍÒ≈‡ª
Â∂ ◊Ã≈Ó √Ì≈Úª Í≈√ ӫ¡ª ”Â∂ ’≈Ú≈¬Δ ’’∂ ÍÒ≈‡
«ÁºÂ∂ ‹≈‰, Í≥⁄≈«¬ÂΔ ˜ÓΔȪ ÁΔ¡ª «ÈÔÓª Á∂ ¿πÒ‡
«Í≥‚ ‘√ÈÓπø‚≈ ÏÒ≈’ ‹ÒøË ͺ¤ÓΔ, √ø◊ÂÍπ≈ ÏÒ≈’
«ÎÒΩ, «Í≥‚ ‘ÁØÎ≈Ò≈ ÏÒ≈’ ‹ÒøË Í»ÏΔ ¡≈«Á
«Ú÷∂ ’ΔÂΔ¡ª Î‹Δ ÏØÒΔ¡ª ºÁ ’’∂ ≈÷Ú∂∫ «‘º√∂ Á≈
‘º’ Á«Òª ˘ ¡ÓÒ ”⁄ «ÁºÂ≈ ‹≈Ú∂, ÒØÛÚøÁª ˘
«‘≈«¬ÙΔ ÍÒ≈‡ª √ÏøËΔ ◊Ã≈Ó √Ì≈Úª Á∂ ¡‹Ò≈√
ÏπÒ≈¿π‰∂ Ô’ΔÈΔ Ï‰≈¬∂ ‹≈‰, «‘≈«¬ÙΔ ÍÒ≈‡ª Â∂ ÂΔ‹≈
«‘º√≈ Í≥⁄≈«¬ÂΔ ˜ÓΔȪ Á«Òª Ò¬Δ ¤º‚ ’∂ ÏØÒΔ¡ª
’ΔÂΔ¡ª ‹≈‰, «Í≥‚ ’πÙÀÁÍπ Ê≈‰≈ È’ØÁ Á∂ Ó˜Á»
Á≈ ÍÙ»¡ª Á≈ „≈≈ √≈ÛÈ Ú≈«Ò¡ª ¡Â∂ ‹Δ.‡Δ. Ø‚
«Í≥‚ ¡Ú≈‰ «Ú÷∂ fiπº◊Δ¡ª «Úº⁄ «‘øÁ∂ Ó˜Á»ª ˘ ‹ÏΔ
¿π‹≈ÛÈ ÁΔ¡ª ËÓ’Δ¡ª Á∂‰ Ú≈«Ò¡ª «ÚπºË ’≈Ú≈¬Δ
’ΔÂΔ ‹≈Ú∂Õ
ËÈ≈’≈Δ¡ª ˘ Ô»ÈΔ¡È Á∂ √»Ï≈ ÍÃË≈È Â√∂Ó
ÍΔ‡, «˜Ò∑≈ ÍÃË≈È √Í≥⁄ ‘ø√ ≈‹ ͺÏÚª, √’ºÂ ’ÙÓΔ
«√øÿ ÿπº◊ÙØ, «’ÂΔ «’√≈È Ô»ÈΔ¡È Á∂ «˜Ò∑≈ ÍÃË≈È
√øÂØ÷ «√øÿ º◊Û, Í∂∫‚» Ó˜Á» ¡≈◊»¡ª √Í≥⁄ ◊πÏ÷Ù
’Ω √≈«Á’Íπ, ÁÙÈÍ≈Ò Ïπø‚≈Ò≈, ⁄øȉ «√øÿ Ïπº‡,
Óº÷‰ «√øÿ ’øÁÒØ ≈, ‹√ÚΔ ◊Ø≈, ÏÒ«ÚøÁ ’Ω, ÈΩ‹Ú≈È
¡≈◊» ÚΔ ’πÓ≈ Â∂ √Ø˘ ¡ØÛ≈ ¡≈«Á È∂ √øÏØËÈ ’ΔÂ≈Õ
AH ‹»È ˘ ‚Δ.‚Δ.ÍΔ.˙. È∂ Ô»ÈΔ¡È ¡≈◊»¡ª È≈Ò
ÓΔ«‡ø◊ ’’∂ Óø◊ª ”Â∂ ‘ª ͺ÷Δ ‘πø◊≈≈ Ì«¡≈ ¡Â∂ «Í≥‚ª
”⁄ ‡’≈¡ Ò¬Δ ÏÒ≈’ Á¯Âª ˘ «‹øÓ∂Ú≈ ÓøÈ«Á¡ª
Óø◊ª Á∂ ‘ºÒ Ò¬Δ ÏΔ.‚Δ.ÍΔ.˙. ÁΔ ‹Ú≈Ï ÂÒÏΔ ’Á∂
‘ج∂ «Ò÷ÂΔ ¡≈Á∂Ù ‹≈Δ ’ΔÂ∂ ¡Â∂ Óø◊ª ”Â∂ B ‹πÒ≈¬Δ
AH º’ ¡ÓÒ ’’∂ ‘؉ Ú≈ÒΔ ÓΔ«‡ø◊ ”⁄ «ÍØ‡ Í∂Ù
’È Ò¬Δ «’‘≈Õ
¡ø«ÓÃÂ√ : Í∂∫‚» Ó˜Á» Ô»ÈΔ¡È Í≥‹≈Ï ¡Â∂ ˜ÓΔÈ
ÍÃ≈ÍÂΔ √øÿÙ ’Ó∂‡Δ ÚºÒ∫Ø √»Ï∂ Ì «Úº⁄ Í≥⁄≈«¬ÂΔ ˜ÓΔȪ
”⁄Ø∫ Á«Òª Á≈ ÂΔ‹≈ «‘º√≈ ¡Â∂ E-E ÓÒ∂ Á∂ «‘≈«¬ÙΔ
ÍÒ≈‡ ÒÀ‰ Ò¬Δ ⁄Ò≈¬∂ ‹≈ ‘∂ √øÿÙ ˘ E ‹»È ˘ ¿π√
√Ó∂∫ ¡ø«ÓÃÂ√ «˜Ò∑∂ Á∂ ÏÒ≈’ ¡‹È≈Ò≈ Á∂ «Í≥‚ ÂÒÚø‚Δ
È≈‘ «Ú÷∂ Ï» «Í¡≈ ‹ÁØ∫ «Í≥‚ ÁΔ Í≥⁄≈«¬ÂΔ ˜ÓΔÈ ”⁄Ø∫
24 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
Ó‹ÏΔ «√º÷ ¡≈͉∂ ÂΔ‹∂ «‘º√∂ ÁΔ C ¬∂’Û ˜ÓΔÈ ÏØÒΔ Á∂
’∂ ÒÀ‰ ”⁄ √¯Ò ‘ج∂Õ
«¬√ √Ó∂∫ Í∂∫‚» Ó˜Á» Ô»ÈΔ¡È Í≥‹≈Ï Á∂ «˜Ò∑≈
¡≈◊» ‹◊‹Δ «√øÿ ÷πÙ«ÁÒ È∂ «’‘≈ «’ Ï∂Ùº’ Í∂∫‚»
ËÈ≈„ «’√Ó Á∂ ÒØ’ª È∂ ÏØÒΔ Á≈ ∂‡ ÚË≈¿π‰ ⁄Û≈¿π‰
Ò¬Δ ¡≈͉∂ ‘ºÊ ·Ø«’¡ª ≈‘ƒ Ó‹ÏΔ¡ª ˘ ˜ÓΔÈ Á∂
˜ÓΔÈ ÁΔ ’≈‰Δ Úß‚ «÷Ò≈¯ ¡Â∂ ’˜≈ Óπ’ÂΔ Ò¬Δ √ßÿÙ «Ú愉 Á≈ ¡ÀÒ≈È
«’√≈È ÓØ⁄≈ √ß◊± ÚæÒØ∫ Ï≈Ï≈ ÏßÁ≈ «√ßÿ Ï‘≈Á
Á∂ “√«‘ßÁ ¯Â«‘ «ÁÚ√” ˘ √Ó«Í ÒΩ∫◊ØÚ≈Ò (√ø◊»)
ÁΔ fi≈ÛØ∫ ÍæÂΔ Á∂ ’«Ó¿±«È‡Δ ‘≈Ò «Ú÷∂ I ‹»È ˘ «’√≈È
’≈ÈÎß√ ’ΔÂΔ ◊¬Δ «‹√ «Úº⁄ Ï≈Ï≈ ÏßÁ≈ «√ßÿ Ï‘≈Á
Áπ¡≈≈ Ï∂-˜ÓΔÈ∂ ÒØ’ª ˘ ˜ÓΔȪ Úß‚‰ Â∂ ˜πÒÓ Á∂
≈‹ Á≈ ÷≈ÂÓ≈ ’’∂ «Ó‘ÈÂΔ Â∂ «’ÂΔ ÒØ’ª Á≈ ≈‹
√Ê≈Í ’È Ï≈∂ ⁄≈ȉ≈ Í≈«¬¡≈ «◊¡≈Õ «¬√ ÓΩ’∂
¤Ø‡∂ «’√≈Ȫ ˘ ÁÍ∂Ù ÓΩ‹±Á≈ ÓπÙ«’Òª ”Â∂ ⁄⁄≈ ’’∂
‹◊ΔÁ≈ª/̱ÓΔÍÂΔ¡ª ÁΔ «Ò√‡ ‹≈Δ ’ΔÂΔ ◊¬Δ ‹Ø
AG ¬∂’Û Á∂ ’≈˘È ÂØ∫ ¿πμÍ ‘ÈÕ «’√≈È ÓØ⁄≈ Á∂
«˜Ò∑≈ ’ÈÚΔÈ Ìπ«ÍøÁ ÒΩ∫◊ØÚ≈Ò, «˜Ò∑≈ ¡≈◊± ÏÒÚΔ
‹Ò±, «˜Ò∑≈ ¡≈◊± ÁÙÈ «√ßÿ ‡≈‘ÒΔ¡ª È∂ «’‘≈ «’
ÓΩ‹±Á≈ √Ó∂∫ «’√≈ÈΔ Á≈ Úæ‚≈ «‘æ√≈ ˜ÓΔÈ ÂØ∫ Úªfi≈ ‘Ø
«‘≈ ˛, √≈Ó≈‹Δ ÷∂ÂΔ Ó≈‚Ò Ò≈◊± ’È ÁΔ Ëπæ√ ”⁄
√≈‚∂ Á∂Ù Á∂ ‘≈’Ó √Ï«√‚Δ¡ª ÷ÂÓ ’È, √’≈Δ
÷ΔÁ ÏßÁ ’È ¡Â∂ ˜ÓΔȪ ’ßÍÈΔ¡ª ˘ Á∂‰ Á∂ ≈‘
ͬ∂ ‘ج∂ ‘È «‹√ ’≈È ¤Ø‡∂ «’√≈È Ò◊≈Â≈ ÷∂ÂΔ ”⁄Ø∫
Ï≈‘ ‘Ø ‘∂ ‘ÈÕ ¿πÈ∑ª «’‘≈ «’ Ò◊Ì◊ HG% ¤Ø‡∂ Â∂
Á«Ó¡≈È∂ «’√≈È ‘È ‹Ø Ò◊≈Â≈ ÿ≈‡∂ Á≈ «Ù’≈ ‘Ø
‘∂ ‘È, «¬È∑ª «√ ’˜≈ ÚË «‘≈ ˛Õ ¡≈◊±¡ª È∂ «¬‘
ÚΔ «’‘≈ ˜ÓΔÈ ÁΔ¡ª Úæ‚Δ¡ª „∂Δ¡ª Á∂ Ó≈Ò’
‹◊ΔÁ≈/̱ÓΔÍÂΔ «‹È∑ª ”⁄ ¡≈Û∑ÂΔ¬∂, ÈΩ’Ù≈‘ Â∂
«’ÂΔ «’√≈È Ô»ÈΔ¡È ÚæÒØ∫ ‚Δ˜Ò ÁΔ¡ª ’ΔÓª «Ú⁄ Ú≈Ë∂ «ÚæπË ÈÚªÙ«‘ ”⁄ ‡À’‡ Ó≈⁄
«’ÂΔ «’√≈È Ô»ÈΔ¡È ÚæÒØ∫ √’≈ ÚæÒØ∫ ‚Δ˜Ò
ÁΔ¡ª ÚË≈¬Δ¡ª ◊¬Δ¡ª ’ΔÓª Á∂ «ÚØË «Ú⁄ ÈÚªÙ«‘
«Ú÷∂ ‡À’‡ Ó≈⁄ ’ΔÂ≈ «◊¡≈Õ ¡≈͉∂ ‡À’‡ª ”Â∂
Ô»ÈΔ¡È Á∂ fiø‚∂ Ò≈ ’∂ «˜Ò∑∂ Ì «Ú⁄Ø∫ Íæ‹π ∂ «’√≈Ȫ Á∂
«¬’æ· ˘ √øÏØËÈ ’«Á¡ª «’ÂΔ «’√≈È Ô»ÈΔ¡È Á∂
«˜Ò∑≈ ÍÃË≈È √π«øÁ «√øÿ ÏÀ∫√ ¡Â∂ √»Ï≈¬Δ «Úæ √’æÂ
‘Ó∂Ù «√øÿ „∂√Δ È∂ ¡≈«÷¡≈ «’ ÓØÁΔ √’≈ ‚Δ˜Ò
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
‘º’ ÂØ∫ Úªfi∂ º÷‰ ÁΔ ’ØfiΔ ⁄≈Ò ⁄ºÒΔ Í Í«‘ÒΔ Ú≈
¡≈˜≈ÁΔ ÂØ∫ ¡º‹ º’ «¬√ «Í≥‚ «Úº⁄ Á«Ò «’ÂΔ
÷∂ÂΔ Ò¬Δ ˜ÓΔÈ ÒÀ‰ Ò¬Δ √¯Ò ‘∂Õ
«¬√ ÓΩ’∂ ◊∂‹≈ «√øÿ, ÿπºÁ≈ «√øÿ, Ï≈Ï≈ Ù∂≈ «√øÿ
¡Â∂ «’ÂΔ «’√≈È Ô»ÈΔ¡È Á∂ √π÷Á∂Ú «√øÿ ¡≈«Á
‘≈˜ √ÈÕ
«√¡≈√ÂÁ≈È ÚΔ Ù≈ÓÒ ‘È, AG ¬∂’Û Á∂ ’≈˘È Á≈
Óß±‘ «⁄Û≈ ’∂ √À∫’Û∂ ¬∂’Û ˜ÓΔȪ Ò¬Δ ÏÀ·∂ ‘È ¡Â∂
√≈Δ¡ª √‘±Òª Á≈ Ò≈Ì ÚΔ ¿π‘Δ ÒÀ ‘∂ ‘ÈÕ ¡≈◊±¡ª
È∂ Óß◊ ’ΔÂΔ «’ «’√≈ÈΔ ’˜∂ ”Â∂ ÒΔ’ Ó≈Δ ‹≈Ú∂, AG
¬∂’Û ÂØ∫ ¿πμÍÒΔ ˜ÓΔÈ Ï∂-˜ÓΔÈ∂ ¡Â∂ ¤Ø‡∂ «’√≈Ȫ
”⁄ Úß‚Δ ‹≈Ú∂, Íø⁄≈«¬ÂΔ ˜ÓΔÈ ¤Ø‡∂ «’√≈Ȫ ˘ ÿæ‡ ∂‡
«Úæ⁄ ·∂’∂ ”Â∂ «ÁæÂΔ ‹≈Ú∂, √Ú≈ÓΔÈ≈ÊÈ ’«ÓÙÈ ÁΔ
«ÍØ‡ Ò≈◊± ’’∂ ¯√Òª Á∂ Ì≈¡ «ÁæÂ∂ ‹≈‰, ÏÀ∫’ª
ÚæÒØ∫ «’√≈Ȫ ÂØ∫ Ò¬∂ ÷≈ÒΔ ⁄Àμ’ Ú≈Í√ ’ΔÂ∂ ‹≈‰,
«’√≈Ȫ ÁΔ¡ª ’π’Δ¡ª/«ÈÒ≈ÓΔ¡ª Á≈ ’≈˘È æÁ ’ΔÂ≈
‹≈Ú∂ ¡Â∂ ¡Ú≈≈ ÍÙ±¡ª Á≈ ‘æÒ ’ΔÂ≈ ‹≈Ú∂Õ ’≈ÈÎß√
Á∂ ¡÷Δ ”⁄ «˜Ò∑≈ ’Ó∂‡Δ ÚæÒ∫Ø «˜Ò∑≈ √ß◊± Á∂ ÓØ⁄∂ Á∂
’ßÓ ÷∂Â ”⁄ ’ΔÂ∂ √Ú∂ ”⁄ √≈‘Ó‰∂ ¡≈¬∂ ‹◊ΔÁ≈ª
¡Â∂ ̱ÓΔÍÂΔ¡ª ÁΔ √±⁄Δ ‹≈Δ ’ΔÂΔ ◊¬Δ «‹È∑ª ’ØÒ AG
¬∂’Û ÂØ∫ ÚæË ˜ÓΔÈ ˛ ¡Â∂ Óß◊ ’ΔÂΔ ◊¬Δ «’ «¬È∑ª ÁΔ
Ú≈˱ ˜ÓΔÈ Ï∂-˜ÓΔÈ∂ Â∂ ¤Ø‡∂ «’√≈Ȫ ”⁄ Úß‚Δ ‹≈Ú∂Õ
«¬√ ’≈ÈÎß√ ˘ ÁÙÈ ’πÈ ß ª, ≈Ó «√ßÿ, Ï«Ò‘≈ «√ßÿ
æÂ’Ø ,∂ Â∂«‹ßÁ «√ßÿ „æ‚Δ¡ª, ¡ÚÂ≈ «√ßÿ √≈‘Ø’∂ ¡≈«Á
È∂ ÚΔ √ßÏØËÈ ’ΔÂ≈Õ «¬√ ÁΩ≈È ÌØÒ≈ «√ßÿ √ß◊≈ÓΔ È∂
«¬È’Ò≈ÏΔ ◊Δ Í∂Ù ’ΔÂ∂ ¡Â∂ ¡≈◊±¡ª ÚæÒ∫Ø ÌØÒ≈ «√ßÿ
√ß◊≈ÓΔ ¡Â∂ «ÁÒÍzΔ ¡‡Ú≈Ò Á≈ ◊Δ ““√ºËª ˘ ϱ
È≈ ÍÚ∂”” «ÒΔ˜ ’ΔÂ≈ «◊¡≈Õ
ÁΔ¡ª ’ΔÓª «Ú⁄ Ú≈-Ú≈ Ú≈Ë≈ ’’∂ Â∂Ò ’øÍÈΔ¡ª
˘ Ò≈Ì Á∂ ‘Δ ˛ ‹Á «’ ‚≈Ó≈ «’√≈È «‘± ‘؉ Á≈ ’
‘Δ ˛Õ √’≈ È∂ Â∂Ò ’øÍÈΔ¡ª ˘ Òæπ‡ Ó⁄≈¿π‰ ÁΔ ÷º∞Ò∑Δ
¤Ø‡ Á∂ æ÷Δ ˛Õ ‹Á «’ ¡≈«Ê’ ÓøÁ‘≈ÒΔ ’≈È Á∂Ù Á≈
¡≥ÈÁ≈Â≈ ÷πÁ’πÙΔ¡ª ’ «‘≈ ˛Õ √’≈ ¡«‹‘∂ ÓΩ’∂
«’√≈Ȫ ÁΔ Ïª‘ ÎÛÈ ÂØ∫ «Íæ¤∂ ‘‡ ‘Δ ˛Õ ÷∂ÂΔ ÏΔ‹,
’ΔÛ∂ Ó≈ ¡Â∂ ÈÁΔÈ È≈Ù’ ÁÚ≈¬Δ¡ª Á∂ Ï≈˜≈ ”Â∂
25 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
ÓÈ√À∫‡Ø Ú◊Δ¡ª Ï‘π’ΩÓΔ ’øÍÈΔ¡ª Á≈ ¬∂’≈ ¡«Ë’≈
’≈«¬Ó ˛ ‹Ø «’√≈ÈΔ Á≈ ’⁄»Ó ’æ„ ‘Δ¡ª ‘ÈÕ «¬√
ÓΩ’∂ ≈‰≈ ≈Ó ‹Δ Á≈√, ÿÚΔ «√øÿ ¿π√Ó≈ÈÍπ,
ÏÒ«‹øÁ «√øÿ Â’ÙΔÒ, ‹Ø◊≈ «√øÿ Ù‘≈ÏÍπ, ÓÈÍÃΔÂ
«√øÿ Ìø◊Ò, ’ÙÓΔ «√øÿ √ÒØ‘, Óæ÷‰ «√øÿ ¡ÒΔÍπ,
Ï‘≈Á «√øÿ ‹≈ÎÍπ, Ó∂‹ «√øÿ Ù‘≈ÏÍπ È∂ ÚΔ √øÏË
Ø È
’ΔÂ≈Õ Ï≈¡Á «Ú⁄ Ù«‘ ¡øÁ ‡À’‡ Ó≈⁄ ’’∂
’πº’ Ú’ª È∂ ’º«„¡≈ Óπº÷ ÓøÂΔ Á∂ Ù«‘ «Úº⁄ Ø√ Ó≈⁄
«Ó‚-‚∂-ÓΔÒ ’πº’ Ú’ª ÚºÒØ∫ Á¯ÂΔ ÓπÒ≈˜Ó
Ô»ÈΔ¡È Í≥‹≈Ï Á∂ ÏÀÈ ‘∂· A ‹»È ˘ ¡≈Í‰Δ ¡≈«Ê’
´º‡ «ıÒ≈¯ Í«‡¡≈Ò≈ «Ú÷∂ ÀÒΔ Ó◊Ø∫ Ø√ Ó≈⁄ ’º«„¡≈
«◊¡≈Õ ÚȉÔØ◊ ˛ «’ √’≈Δ ¡Â∂ √’≈Δ √‘≈«¬Â≈
ÍÃ≈Í √’»Òª ”⁄ «Ó‚-‚∂-ÓΔÒ ÔØ‹È≈ «‘ ’πº’
Ú’ª ÁΔ Á√ Ó‘ΔÈ∂ Ó≈Ó»ÒΔ Ó≈‰-̺«Â¡ª ÁΔ ¡≈Û
‘∂· ¡≈«Ê’ ´º‡ ‘Ø ‘Δ ˛Õ ‘≈’Óª ÚºÒØ∫ Ò≈◊» ’ΔÂΔ¡ª
√≈Ó≈‹Δ ÈΔÂΔ¡ª «‘ ¡º‹ √≈∂ Á∂Ù ”⁄ √’≈Δ
¡Á≈«¡ª Á≈ ÌØ◊ Í≈«¬¡≈ ‹≈ «‘≈ ˛ ¡Â∂ √’≈Δ
ÌÂΔ ÁΔ Êª ·∂’Á ∂ ≈Δ ÍÃÏË
ø ≈‘ƒ ÓπÒ≈˜Óª ÁΔ ´º‡ ’ΔÂΔ
‹ªÁΔ ˛Õ ¿πμÍØ∫ ’ÀÍ‡È ÁΔ √’≈ «’√∂ ÚΔ ‘º’ Óø◊Á∂
ÒØ’ª È≈Ò ÓΔ«‡ø◊ ’È ÂØ∫ ‡≈Ò∂ Úº‡‰ Òº◊Δ ‘Ø¬Δ ˛Õ
Ú’ª È∂ È«‘» Í≈’ ÌÚƒ «◊‰ÂΔ «Úº⁄ ÀÒΔ
’’∂ ÓØÂΔ Ó«‘Ò ÚºÒ «ÚÙ≈Ò Ø√ Ó≈⁄ Ùπ» ’ΔÂ≈ ª
ÍÃ√≈ÙÈ ÚºÒØ∫ √Â∂ ”⁄ Ø’ ’∂ Óø◊ ͺÂ ÍÃ≈Í ’«Á¡ª
Óπº÷ ÓøÂΔ Á∂ √Ò≈‘’≈ ¡À√.ÍΔ. «√øÿ È≈Ò E ‹»È ˘
◊ºÒÏ≈ ’Ú≈¿π‰ Á≈ «Ò÷ÂΔ √ºÁ≈ «ÁºÂ≈Õ
E ‹»È ˘ Óπº÷ ÓøÂΔ Á∂ «√¡≈√Δ √Ò≈‘’≈ È≈Ò
ÓΔ«‡ø◊ ‘Ø¬Δ Í ¿πȪ∑ ’Ø¬Δ ÎÀ√Ò≈ È≈ ’Á∂ ‘ج∂ AI ‹»È ˘
√ªfi∂ ¡«Ë¡≈Í’ ÓØ⁄∂ È≈Ò Óπº÷ ÓøÂΔ ÁΔ ‘؉ Ú≈ÒΔ
«√‘Â, Ú≈Â≈Ú‰ Â∂ ¡ÀÓ.¡≈. ‡Δ’≈’È √ÏøËΔ √ÀÓΔÈ≈
Í≥‹≈Ï √‡»‚∫À ‡√ Ô»ÈΔ¡È ¡Â∂ Ú≈Â≈Ú‰ Â∂ «√‘Â
Ï⁄≈˙ Óø⁄ ÚºÒØ∫ ÓÈπº÷Δ «√‘ Â∂ √≈Ó≈‹Δ ÈΔÂΔ,
¡ÀÓ.¡≈. ‡Δ’≈’È ”Â∂ ¿π· ‘∂ √Ú≈Òª ”Â∂ ‡Δ’≈’È
√ÏøËΔ √‘Δ Í‘πø⁄ ’Δ ‘ØÚ∂ Á∂ «ÚÙ∂ ”Â∂ H ‹»È ˘ ¯ΔÁ’؇
¡Â∂ I ‹»È ˘ ‹ÒøË Á∂Ù Ì◊ Ô≈Á◊≈ ‘≈Ò «Ú÷∂
√ÀÓΔÈ≈ ’ΔÂ∂ ◊¬∂Õ
√ÀÓΔÈ≈ª ˘ √øÏØËÈ ’«Á¡ª √À∫‡ Î≈ √ØÙÒ
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
ÍzÙ≈√È ˘ Óø◊ ÍæÂ «ÁæÂ≈ «◊¡≈Õ «¬√ ÓΩ’∂ ’πÒ«ÚøÁ
«√øÿ ¿π√Ó≈ÈÍπ, ÍÓ‹Δ «√øÿ, Óø◊Ò «√øÿ, √ÂÈ≈Ó
«√øÿ, ‘Ó∂Ù «√øÿ, ÏÒ«ÚøÁ «√øÿ Ì≈È Ó‹≈≈, ◊π⁄È
«√øÿ, ≈‰≈ ÍÃÂ≈Í «√øÿ ⁄‰’Ø¡≈, ÙΔÂÒ «√øÿ ⁄‰’Ø¡≈,
’πÒÁΔÍ «√øÿ Ù‘≈ÏÍπ, «ÁÒ≈Ú «√øÿ ÁΔÍ≈, ‰‹ΔÂ
«√øÿ «‘¡≈Ò≈, ‰‹ØË «√øÿ ’«¡≈Ó, ⁄»‘Û «√øÿ «‘¡≈Ò≈
¡Â∂ ’ÈÀÒ «√øÿ ¿πÛ≈ÍÛ Ô»ÈΔ¡È ÓÀ∫Ï ÚΔ ‘≈˜ √ÈÕ
ÓΔ«‡ø◊ «Úº⁄ ‘Δ «¬‘ Óø◊ª º÷‰ Á≈ Ú≈¡Á≈ ’ΔÂ≈ Í ¿π‘
ÓΔ«‡ø◊ ÚΔ Ò≈«¡ª ÁΔ Ì∂‡ ⁄ÛΔ «‹√ ÂØ∫ ◊π√ º ∂ «Úº⁄ ¡≈¬∂
Ú’ª È∂ √øÿÙ ˘ «Âº÷≈ ’È Á≈ ÎÀ√Ò≈ «Ò¡≈ ˛Õ
√øÿÙÙΔÒ Ú’ª ÁΔ¡ª Óø◊ª ‘È «’ √’»Òª
¡øÁ ’øÓ ’Á∂ «Ó‚-‚∂-ÓΔÒ ¡Â∂ Í≈‡ ‡≈¬ΔÓ √¯≈¬Δ
Ú’ª ˘ ÿº‡Ø-ÿº‡ ¿π‹ª Á∂ ’≈˘È ‘∂· «Ò¡≈ ’∂
ÍÃÂΔ Ó‘ΔÈ≈ ¥ÓÚ≈ HD@C ¡Â∂ GFBC πͬ∂ ÂÈ÷≈‘
«ÁºÂΔ ‹≈Ú∂, Ú’ª ÁΔ ÌÂΔ À◊»Ò ‘ØÚ∂, Ú’ª ˘
A@ Ó‘ΔÈ∂ ÁΔ Ï‹≈«¬ AB Ó‘ΔÈ∂ ÂÈ÷≈‘ «ÁºÂΔ ‹≈Ú∂,
¬Δ.¡À√.¡≈¬Δ. √‘»ÒÂ, ÍÃ≈ÚΔ‚À∫‡ Îø‚, Ú’ª ˘
«ÈÔπ’ÂΔ ÍºÂ, ÓÀ‚Δ’Ò ¤π‡ º Δ¡ª ¡Â∂ F Ó‘ΔÈ∂ ÁΔ ÍÃ√Â
» Δ
¤πº‡Δ Á≈ ÍÃÏøË ‘ØÚ∂Õ
‚ÀÓØ’∂«‡’ ÓπÒ≈˜Ó ÎÀ‚∂ÙÈ Í≥‹≈Ï Á∂ √»Ï≈¬Δ
¡≈◊»¡ª Á«ÚøÁ «√øÿ Í»ÈΔ¡≈ ¡Â∂ «Ú’Ó Á∂Ú «√øÿ
ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ «˜Ò∑≈ ¡≈◊»¡ª È∂ Ú’ª ÁΔ ‘Ó≈«¬Â ”⁄
¡≈™«Á¡ª «Ó‚-‚∂-ÓΔÒ Ú’ª ÁΔ ¤ª‡Δ ’È Á∂
¡«Ë’≈ √’»Ò ÓÀÈ∂‹ÓÀ∫‡ ’Ó∂‡Δ¡ª ÂØ∫ Ú≈Í√ ÒÀ‰,
Ϻ«⁄¡ª ÁΔ «◊‰ÂΔ ÿ‡‰ ’≈È √ÍÒº√ ‘ج∂ Ú’ª
ÁΔ ¤ª‡Δ È≈ ’È, ¤ª‡Δ ‘ج∂ Ú’ Ï‘≈Ò ’È ¡≈«Á
Óø◊ª ÚΔ º÷Δ¡ªÕ
ÓÀ‚Δ√È ¡À∫‚ ’«Ó¿»«È‡Δ ˛ÒÊ √À∫‡ ‹∂.¡ÀÈ.Ô». «ÁºÒΔ
ÂØ∫ Í‘πø⁄∂ ‚≈. «Ú’≈√ Ú≈‹Í≈¬Δ È∂ «’‘≈ «’ Á∂Ù «Úº⁄
ÓÀ‚Δ’Ò ’≈Ò‹, Δ√⁄ √À∫‡ ¡≈«Á √Ì ”Â∂ ’≈ÍØ∂‡
√À’‡ Á≈ ’Ï‹≈ ˛Õ √’≈ «√‘ ÏΔÓ≈ √’ΔÓ ÚΔ
ÍÃ≈¬ΔÚ∂‡ ‘√ÍÂ≈Òª ≈‘ƒ Á∂ ‘Δ ˛Õ ¿πÈ∑ª «¬«Â‘≈√ ”⁄Ø∫
Áº«√¡≈ «’ ¡ø◊∂˜ª Á∂ ‹≈‰ ÂØ∫ Ï≈¡Á «¬ºÊ∂ √È¡Â’≈
¡√ÓÊ √È «¬√ Ò¬Δ «√‘ √È¡Â «Úº⁄ √’≈ª È∂
26 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
√’≈Δ ÍÀ √ ≈ Ò◊≈«¬¡≈Õ Í ‘Ω Ò Δ-‘Ω Ò Δ ¿π √ Á≈
«Èº‹Δ’È ’ «ÁºÂ≈Õ «‹√ È≈Ò «¬√ Â∂ ’≈ÍØ∂‡ Á≈
’Ï‹≈ ‘Ø«¬¡≈Õ ¿π‘Ȫ «’‘≈ «’ «√‘ ÈΔÂΔ¡ª ’≈ÍØ‡ ∂ Ï⁄≈¿∞ Óø⁄, Íø‹≈Ï √‡»‚À∫‡√ Ô»ÈΔ¡È (ÍΔ¡À√Ô») ÚμÒØ∫
ͺ÷Δ È‘ƒ ÒØ’-ͺ÷Δ ‘Ø‰Δ¡ª ⁄≈‘ΔÁΔ¡ª ‘ÈÕ
¡ÀÓ.¡≈. Á∂ ÍÃÌ≈Ú, ÁπÍÃÌ≈Ú Â∂ «¬√ÁΔ ˜»Â
«ÚÙ∂ ”Â∂ ÏØÒ«Á¡ª ‚≈. ¡Ó «√øÿ ¡≈˜≈Á È∂ «’‘≈ «’
√Ú≈Ò «¬’ºÒ≈ «ÏÓ≈Δ¡ª Á≈ «¬Ò≈‹ ’È≈ ‘Δ È‘ƒ
√◊Ø∫ √Ú≈Ò Âª «¬√Á∂ ’≈Ȫ ˘ ͤ≈‰È Â∂ Á» ’È≈
˛Õ ¡º‹ ’≈ÍØ∂‡ √À’‡ ÚºÒØ∫ «√Î ÷≈‰-ÍΔ‰ ¡≈«Á
√ÏøËΔ «¬Ù«Â‘≈Ï≈‹Δ ≈‘ƒ Ó≈‘ΩÒ «Â¡≈ ’ΔÂ≈ ‹ªÁ≈
˛ ª ‹Ø ÁÚ≈¬Δ¡ª ÁΔ ÷Í ÚË∂, ’πÁÂΔ ÂΔ’∂ È≈Ò
ÍÀÁ≈ ‘؉ Ú≈ÒΔ¡ª ⁄Δ‹ª ÚΔ ÎÀ’‡Δ¡ª ”⁄ ω≈¬Δ¡ª
‹≈ ‘Δ¡ª ‘ÈÕ ¿πÈ∑ª «’‘≈ «’ ‡Δ’≈’È È≈ÒØ∫ Ï‘πÂ
√≈Δ¡ª «ÏÓ≈Δ¡ª Á≈ «¬Ò≈‹ Ú≈Â≈Ú‰ Â∂ √Ó≈‹ ˘
√≈¯-√πÊ≈ ω≈¿π‰ È≈Ò ‘Δ ‘Ø ‹≈‰≈ ˛Õ
«¬√ ÓΩ’∂ Ï≈Ï≈ ¯ΔÁ √À∫‡ Î≈ √ÍÀÙÒ «⁄Ò‚È
¯ΔÁ’؇ ÚºÒØ∫ Í‘πø⁄∂ «ÍÃÂÍ≈Ò «√øÿ È∂ «’‘≈ «’ ‘∂
«¬È’Ò≈Ï Á∂ Ó≈Û∂ Â∂ ◊øÌΔ ÈÂΔ‹∂ ¡º‹ Í≥‹≈Ï Ìπ◊Â
«‘≈ ˛Õ Ó≈ÒÚ≈ «÷ºÂ∂ ”⁄ ¡«‹‘∂ «Í≥‚ ‘È «‹ºÊ∂ ‘∂’
ÿ ”⁄ ÓøÁÏπºËΔ Ïº⁄∂ ÍÀÁ≈ ‘Ø ‘∂ ‘È ¡Â∂ Ï‘π √≈∂ ÒØ’
’À∫√ ÂØ∫ ÍΔÛ ‘ÈÕ ’Δ‡È≈Ù’, ÁÚ≈¬Δ¡ª, ˜«‘ª
¡≈«Á ¯√Òª Â∂ Ú‰ Á≈ ◊øÌΔ ÈÂΔ‹≈ ¡º‹ Í≥‹≈Ï
Ìπ◊ «‘≈ ˛Õ
¡ø ÏπÒ≈«¡ª È∂ «’‘≈ «’ ¡º‹ ˜» ˛ ¡«‹‘≈
ÍÃÏøË «√‹‰ ÁΔ «‹√ «Úº⁄ «‹¿π‰ Ò¬Δ Óπº„ÒΔ¡ª ÒØÛª
Í»Δ¡ª ‘؉, √≈¯-√πÊ≈ Ú≈Â≈Ú‰, ⁄ø◊≈ ÷≈‰-ÍΔ‰
Ò¬Δ ⁄ø◊≈ π˜◊≈ ‘ØÚ∂, Í≈‰Δ, «Óº‡Δ, ‘Ú≈ Ï⁄≈¿π‰
¡Â∂ ÒØ’ ͺ÷Δ «√‘ ÈΔÂΔ Ï‰≈¿π‰ Ò¬Δ ⁄∂ÂÈ ÒØ’ª ˘
Ò«‘ Á∂ »Í «Úº⁄ ¡º◊∂ ¡≈¿π‰≈ ⁄≈‘ΔÁ≈ ˛Õ
«¬È∑ª √ÀÓΔÈ≈ «Úº⁄ ‚≈’‡ª, ¡«Ë¡≈Í’ª, Ú’ΔÒª,
«Ú«Á¡≈ÊΔ¡ª Ó≈ÒÚ≈ «÷ºÂ∂ Á∂ Î≈«˜Ò’≈ Â∂ ¡ÏØ‘ Á∂
’À∫√ ÍΔÛ ÒØ’ª È∂ ÙÓ»ÒΔ¡Â ÚΔ ’ΔÂΔ Â∂ «Ú⁄≈-
⁄⁄≈ ”⁄ «‘º√≈ ÚΔ «Ò¡≈Õ «¬√ ÓΩ’∂ ÍΔ.¡À√.Ô». Á∂ √»Ï≈
ÍÃË≈È «‹øÁ «√øÿ, ‹ÈÒ √’ºÂ ÍÃÁΔÍ ’√Ï≈, «ÚºÂ
√’ºÂ ’Ó‹Δ ’؇’Í»≈, ÍÃ√ À √’ºÂ Óø◊Ò‹Δ Í≥‚Ø Δ,
◊◊È √ø◊≈ÓΔ, ÏÒ‹Δ ËӒ؇, ‰ÏΔ øË≈Ú≈,
‘ÁΔÍ ’Ω ’؇Ò≈ ¡≈«Á È∂ √øÏË Ø È ’ΔÂ≈Õ
«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘
´«Ë¡≈‰≈ : ÈΩ‹Ú≈È √Ì≈, ¡ÀÒ ÏÒ≈’, Ì≈¬Δ
‰ËΔ «√øÿ È◊, Ò∞«Ë¡≈‰≈, «√‘ Â∂ Ú≈Â≈Ú‰
ÍÃÁ»«Ù Ú≈Â≈Ú‰, ‘≈ «¬È’Ò≈Ï, √≈‚Δ «√‘ «ÚÙ∂
”Â∂ ◊ÁΔ Ì≈È «√øÿ √È∂ Ô≈Á◊≈ Ò∞«Ë¡≈‰≈ «Ú÷∂
√ÀÓΔÈ≈ ’Ú≈«¬¡≈ «◊¡≈Õ √ÀÓΔÈ≈ ÁΔ Ùπ»¡≈ «Ú⁄
ÈΩ‹Ú≈È √Ì≈ Á∂ ÍÃË≈È ≈’∂√ ¡≈˜≈Á ¡Â∂ ÍΔ.¡À√.Ô».
Á∂ ‹ÈÒ √’μÂ ’Ó‹Δ ’؇’Í»≈ È∂ √ÀÓΔÈ≈ ”⁄
√≈ÓÒ ‘ج∂ ÒØ’ª ˘ ‹Δ ¡≈«¬¡ª «’‘≈ ¡Â∂ ÓΩ‹»Á≈ √Ó∂∫
«Úº⁄ ¡≈ ‘∂ Ú≈Â≈Ú‰ ¡Â∂ ÒØ’ª ÁΔ «√‘ «Ú⁄ ¡≈
‘∂ «Ú◊≈Û √ÏøËΔ ¡≈Í‰Δ¡ª «⁄øÂ≈Úª ÍÃ◊‡ ’ΔÂΔ¡ª
¡Â∂ ÓΩ‹»Á≈ √Ó∂∫ «Ú⁄ ¡«‹‘∂ √ÀÓΔÈ≈ª ÁΔ ÒØÛ Ï≈∂
√ÀÓΔÈ≈ ”⁄ ÓΩ‹»Á √ث¡ª «Úº⁄ ◊μÒ μ÷ΔÕ
√ÀÓΔÈ≈ Á∂ Ó∞μ÷ Ï∞Ò≈∂ ÈÀ⁄ØÍÀÊ «ÍÃÂÍ≈Ò «√øÿ È∂
«’‘≈ «’ ‘∂ «¬È’Ò≈Ï Á∂ √≈Ó≈‹Δ ÷∂ÂΔ Ó≈‚Ò Á∂
⁄μÒ«Á¡ª «’√≈È ’∂ÚÒ ˜ÓΔÈ ÁΔ ÎÁ Á≈ Ó≈Ò’ ‘ÀÕ
˜ÓΔÈ ”⁄ ’Δ ÏΔ‹‰≈ «¬‘ ’≈ÍØ∂‡ ‘Δ ÂÀ¡ ’Á≈ ‘ÀÕ
ª ‘Δ Ëμ’∂ È≈Ò «Ï‹≈¬Δ¡ª ¯√Òª ”Â∂ «¤Û’∂ Â∂ Í≈¬∂
’Δ‡È≈Ù’ª, √≈«¬‰Δ ÷≈Áª ’’∂ ÒÀμ‚, ¡≈√À«È’,
Ô»∂ÈΔ¡Ó ¡≈«Á ÓÈ∞μ÷Δ Â∂ ÍÙ»¡ª ÁΔ ÷∞≈’ Â∂ √≈‘
≈‘Δ∫ ÓÈ∞μ÷Δ ¡Â∂ ÍÙ»¡ª ”Â∂ ¡√ ’ «‘≈ ˛Õ «√º‡∂ Ú‹Ø∫
«√‘Â, ÏÈ√ÍÂΔ ÂÏ≈‘ ‘Ø ‘Δ ‘ÀÕ ÓÈ∞μ÷ Â∂ ÍÙ»¡ª ÁΔ
ÍË‰È «’«¡≈ Ï∞Δ Âª ÍÃÌ≈«Ú ‘Ø ‘Δ ‘ÀÕ ◊μÒ
’ΔÛΔ ¡Î◊≈È≈ Ù»◊ «ÓμÒ ˘ √ΔÒ ’’∂ ‹∞Ó≈È≈ ’È
È≈Ò «ÈμÏÛ È‘Δ∫ ◊¬ΔÕ Ò∞«Ë¡≈‰≈ ÁΔ¡ª √≈Δ¡ª
È≈ÓÚ ’μÍÛª ø◊‰ ¡Â∂ ω≈¿∞‰ Ú≈ÒΔ¡ª ÎÀ’‡Δ¡ª
ÒØ’ª ˘ ˜«‘ΔÒ≈ Í≈‰Δ ÍΔ‰ Ò¬Δ Ó‹Ï» ’ ‘Δ¡ª
‘ÈÕ «√‘ Â∂ Ú≈Â≈Ú‰ «‹‘∂ ◊ø Ì Δ Ó∞ μ Á∂ ”Â∂
«¬È’Ò≈ÏΔ ‘Ò«’¡ª ˘ ¡μ◊∂ ¡≈¿∞‰≈ ÍÚ∂◊≈Õ
«¬√ √ÀÓΔÈ≈ «Ú⁄ Ó∞Ò≈˜Ó, «Ú«Á¡≈ÊΔ, ÈΩ‹Ú≈È
¡Â∂ ¡Ωª È∂ Ù≈ÓÒ ‘Ø ’∂ √ÀÓΔÈ≈ ÁΩ≈È √Ú≈Ò-‹Ú≈Ï
Á∂ ÁΩ «Ú⁄ ÚË ⁄Û∑ ’∂ «‘μ√≈ «Ò¡≈Õ «¬‘Ȫ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈
«¬√ √ÀÓΔÈ≈ «Úμ⁄ Ó≈√‡ √∞÷«ÚøÁ ÒΔÒ∑, Ó≈√‡
‹ÈÀÒ, ’∞ÒÁΔÍ ’Ω, ÓÓÂ≈ ¡≈˜≈Á, ‘Δ≈Ó √‘≈ÈΔ,
√∞ÈΔÒ ‘Øª È∂ ÚΔ «Ú⁄≈ μ÷∂Õ √Ì≈ Á∂ √≈ÊΔ ¡À‚ÚØ’∂‡
‘ÍÃΔ ‹Δ÷ È∂ √‡∂‹ √øÌ≈ÒΔÕ √≈ÊΔ ¡∞‰ ’∞Ó≈ È∂
¡÷Δ ”⁄ ËøÈÚ≈Á ’ΔÂ≈Õ
27 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH
 Î≈ÙΔÚ≈ÁΔ Óπ«‘øÓ ÁΔ «¬º’ ‘Ø √≈«‹Ù
(√Δ.ÍΔ.¡≈¬Δ. ¡ÀÓ-¡ÀÒ «È¿» ‚ÀÓØ’∂√Δ Á≈ ¬Δ-Ó∂Ò ≈‘ƒ ÍÃ≈Í «Ï¡≈È)

√Δ.ÍΔ.¡≈¬Δ. (Ó≈˙Ú≈ÁΔ) È≈Ò ’«Ê ÂΩ ”Â∂ ‹ØÛ∂ ◊¬∂ Í≥‹ «Ú¡’ÂΔ¡ª ÁΔ ÓπøϬΔ, È≈◊Íπ ¡Â∂ «ÁºÒΔ ÂØ∫
«◊ÃÎÂ≈Δ ÂØ∫ Ï≈¡Á ’∂∫Á ¡Â∂ Ó‘≈≈Ù‡ √’≈ ÍÃË≈È ÓøÂΔ È«øÁ ÓØÁΔ Á∂ ’ÂÒ ÁΔ ’«Ê ÂΩ ”Â∂ ’ΔÂΔ
√≈«‹Ù ÁΔ ◊ºÒ ÎÀÒ≈ ‘Δ¡ª ‘ÈÕ ¿π‘Ȫ È∂ Á≈¡Ú≈ ’ΔÂ≈ ˛ «’ ¿π‘Ȫ ˘ «¬√ √≈«‹Ù √ÏøËΔ “ØÈ≈ «ÚÒ√È” Á∂
’ø«Í¿»‡ «Úº⁄Ø∫ «¬º’ ͺÂ «Ó«Ò¡≈ ˛, ‹Ø «’ «√¡≈√Δ ’ÀÁΔ¡ª ÁΔ «‘≈¬Δ Ò¬Δ Ï‰Δ ’Ó∂‡Δ ÁΔ ÍÃÓπº÷ ¡≈◊» ˛Õ «¬‘
ͺÂ ’«Ê ÂΩ ”Â∂ √Δ.ÍΔ.¡≈¬Δ. (Ó≈˙Ú≈ÁΔ) Á∂ «’√∂ ’∂∫ÁΔ ¡≈◊» Á≈ ˛ ‹Ø «’ ¡≈.¡À√.¡À√.-Ì≈‹Í≈ ÁΔ¡ª
√≈Δ¡ª «ÚØËΔ Â≈’ª ˘ ¡≈͉∂ ÿ∂∂ ”⁄ ÒÀ∫Á≈ ‘ÀÕ
È≈ ª Ó≈˙Ú≈ÁΔ¡ª È≈Ò ‹ØÛ∂ «¬√ ͺÂ ¡Â∂ È≈ ‘Δ «¬√Á∂ «ÈÙ≈«È¡ª ”Â∂ «’√∂ ˘ Ùº’ ˛Õ «¬‘ «¬º’ ÂΔ
È≈Ò Ï‘π √≈∂ «ÈÙ≈È∂ Îøπ‚‰ ÁΔ ’Ø«ÙÙ ˛Õ Í «¬√Á≈ «ÚÙ∂Ù «ÈÙ≈È≈ Á«Òª ¡Â∂ ‹Ó‘»Δ ¡«Ë’≈ª È≈Ò
√Ïø«Ë Á∂Ù ”⁄ ¿πμÌ ‘∂ √øÿÙ ‘ÈÕ ¡≈.¡À√.¡À√. ¡Â∂ Ì≈‹Í≈ ‘π’Ó≈Ȫ ˘ ≈‹ÈΔ«Â’, √Ó≈«‹’ ¡Â∂
¡≈«Ê’ «È¡ª ‹Ø «’ √ø«ÚË≈È ÁΔ ÍÃ√Â≈ÚÈ≈ «Úº⁄ ÚΔ Ù≈ÓÒ ’ΔÂ≈ ‘Ø«¬¡≈ ˛, Ò¬Δ Á«Òª Á∂ ÿØÒ ¸Ì ‘∂ ‘ÈÕ
Ï≈ÏΔ Â∂ √Ó≈«‹’ «ÚÂ’∂ Á∂ «ÚπºË «¬‘ ¡øÁØÒÈ «‘øÁ»ÂÚ Á∂ √πÌ≈¡ Á∂ «ÏÒ’πÒ ¿πÒ‡ ‘È, ‹Ø «’ º ”⁄ √Ó≈‹
ÁΔ¡ª ¿πμ⁄-‹≈ª ÁΔ ⁄ΩË Á≈ ÏÃ≈‘Ó‰Δ »Í ˛Õ Ì≈Ú∂∫ «’ ¿π‘ ¿πÈ∑ª ÁºÏ∂-’π⁄«Ò¡ª ”⁄Ø∫ ’πºfi ÒØ’ª ÁΔ √ºÂ≈ ”⁄
«‘º√∂Á≈Δ ÏÁ≈Ù ’ √’Á∂ ‘È Í ¿πÈ∑ª Á∂ √Ó≈«‹’ Ï≈ÏΔ Ò¬Δ √øÿÙ «‘øÁ»ÂÚΔ Â≈’ª ÁΔ ÏÁ≈Ù ÂØ∫
Ï≈‘ ˛ «‹√ÁΔ «’ Ó˘ «√ÓÂΔ «ÏÒ’πÒ «¬‹≈‹Â È‘ƒ «ÁøÁΔÕ «¬√ Ò¬Δ ¿π‘ ¡«‹‘∂ √øÿÙª ˘ ’π⁄Ò‰ Ò¬Δ
◊π‹≈Â, ¿πμÂ ÍÃÁ∂Ù ¡Â∂ Ó‘≈≈Ù‡ ”⁄ ˜ÓΔÈ «Â¡≈ ’ ‘∂ ‘ÈÕ
Ì≈‹Í≈-¡≈.¡À√.¡À√. Á≈ «¬º’ ‘Ø «ÈÙ≈È≈ ‹Ó‘»Δ ¡«Ë’≈ª Ò¬Δ ’ΔÂ∂ ‹≈ ‘∂ √øÿÙ ‘È «‹øÈ∑ª ˘ Ù«‘Δ
Ó≈˙Ú≈ÁΔ¡ª Á≈ È≈Ó «ÁºÂ≈ ‹≈ «‘≈ ˛Õ «‹√ È≈Ò ÒØ’ª Á∂ ‹Ó‘»Δ ‘º’ª ÍÃÂΔ ¿π‘Ȫ ÁΔ «ÚØËÂ≈ Á≈ ÍÃ◊‡≈Ú≈
‘πøÁ≈ ˛Õ «¬‘ «ÚÚ‘≈ ¡≈.¡À√.¡À√. Ú◊∂ Î≈ÙΔÚ≈ÁΔ √ø◊·È ‹Ø «’ ÓΩ‹»Á≈ √Ó∂∫ ’∂∫Á ”⁄ √ºÂ≈»Û ˛, ÚºÒØ∫ ‘؉≈
«ÏÒ’πÒ ÚΔ ˛≈ÈΔ Ú≈Ò≈ È‘ƒ ˛Õ «¬‘ ¡≈.¡À√.¡À√.-Ì≈‹Í≈ ÁΔ Ù«‘Δ ¡≈˜≈ÁΔ¡ª ¡Â∂ ‹Ó‘»Δ ¡«Ë’≈ª Á∂
√øÿÙª ˘ ’π⁄Ò‰ Ò¬Δ Ï‰≈¬Δ ÔØ‹È≈ ˘ ÚΔ Èø◊≈ ’ «‘≈ ˛Õ
«¬√ √Ó∂∫ ‹ÁØ∫ ¡≈.¡À√.¡À√.-Ì≈‹Í≈ √’≈ ÁΔ¡ª ¡≈«Ê’ ÈΔÂΔ¡ª ¡≈Ó ¡≈ÁÓΔ ÁΔ «˜øÁ◊Δ ÂÏ≈‘ ’
‘Δ¡ª ‘ÈÕ «¬√ÁΔ¡ª √Ó≈«‹’ ÈΔÂΔ¡ª «‹È∑ª ≈‘ƒ «¬‘ Óπ√«ÒÓ, Á«Òª Â∂ ‘Ø ÁºÏ∂-’π⁄Ò∂ ÒØ’ª ˘ «ÈÙ≈È≈
ω≈ ‘∂ ‘È, Á≈ ÒØ’ª ÚºÒØ∫ «ÚØË ÚË «‘≈ ˛Õ «¬‘Ȫ ÁΔ Î≈ÙΔÚ≈ÁΔ Óπ«‘øÓ Á≈ ÒØ’ª Á∂ Úº‚∂ «‘º√∂ ÚºÒØ∫ «ÚØË ’ΔÂ≈
‹≈ «‘≈ ˛ ª ‘Δ ¡≈.¡À√.¡À√.-Ì≈‹Í≈ ¡≈Í‰Δ Î≈ÙΔÚ≈ÁΔ √Ø⁄ Á∂ Í√≈∂ Á∂ «ıÒ≈¯ ÒÛ ‘Δ¡ª √≈Δ¡ª Â≈’ª
”Â∂ ‘ Í≈«√™ ‘ÓÒ∂ ’ ‘Δ ˛Õ «¬‘ ÍÃË≈È ÓøÂΔ ÁΔ ‹≈È ˘ ÷Â∂ Á≈ ΩÒ≈ Í≈ ’∂ È≈ «√Î ‘ÓÁÁΔ Ï‡ØÈ ÁΔ
’Ø«ÙÙ ’ ‘Δ ˛ ÏÒ«’ «¬√ Ï‘≈È∂ «¬‘ Î≈ÙΔÚ≈ÁΔ ‘ÓÒ∂ «ıÒ≈¯ ÒÛ ‘Δ¡ª «ÁzÛ Â≈’ª ”Â∂ ‹Ï ‘Ø Â∂˜ ’È
ÁΔ ÔØ‹È≈ ÚΔ Ï‰≈ ‘Δ ‘ÀÕ «‹Ú∂∫ «’ ’«Ó¿»«È√‡ «¬È’Ò≈ÏΔ ¡Â∂ ‘Ø ¿π‘ √≈Δ¡ª Â≈’ª ‹Ø «¬‘Ȫ Áπ¡≈≈
ÁºÏ∂-’π⁄Ò∂ ÒØ’ª «‹Ú∂∫ Óπ√«ÒÓ, Á«ÒÂ, ¡≈«ÁÚ≈√Δ ¡Â∂ ‘Øª ”Â∂ ‘ÓÒ∂ Á≈ «ÚØË ’Á∂ ‘È ¡Â∂ «¬‘Ȫ Áπ¡≈≈
«Ó‘ÈÂ’Ù ÒØ’ª ÁΔ ´º‡ ˘ Â∂˜ ’È «‹Ú∂∫ «’√≈È ¡Â∂ Ó˜Á» Á∂ √ØÙ‰ «ıÒ≈¯ ÏØÒÁ∂ ‘ÈÕ
ÓΩ‹»Á≈ √«ÊÂΔ ÏÛΔ ÷ÂÈ≈’ ˛ «’™«’ ¡≈.¡À√.¡À√. Á∂ Î≈ÙΔÚ≈ÁΔ ◊À∫◊ª È∂ √ºÂ≈ „ª⁄∂ ”⁄ ⁄ø◊Δ ÿπ√ÍÀ·
’ Ò¬Δ ˛Õ ¿πÈ∑ª Á≈ ’≈‹’≈Δ ÓÙΔÈΔ ”Â∂ ’ø‡ØÒ ¡Â∂ √ºÂ≈ Á∂ ¡Á≈«¡ª Á≈ ◊«‘≈ «Î’» ËπÚΔ’È «¬√
’≈‹ ”⁄ ¿πÈ∑ª ÁΔ √‘≈«¬Â≈ ’ «‘≈ ˛Õ «Î ÚΔ ¿πÈ∑ª ÁΔ¡ª √≈Δ¡ª ÔØ‹È≈Úª ¡√¯Ò ‘؉◊Δ¡ª «’™«’ ¿π‘
ÒØ’ª ÁΔ¡ª ÚËÁΔ¡ª «¬º¤≈Úª Â∂ √øÿÙª Á∂ ¿πÒ‡ Ìπ◊ ‘∂ ‘ÈÕ ÒØ’ª ÁΔ ÂÏÁΔÒΔ ÁΔ ⁄≈‘ Á≈ ¡Í≈ËΔ’È
’’∂ «¬‘ ‘π’Ó≈È ÷πÁ ¡≈Í ‘Δ ¡≈Í‰Δ ’Ï Íπº‡ ‘∂ ‘ÈÕ

«¬È’Ò≈ÏΔ √≈‚≈ ≈‘ 28 ‹πÒ≈¬Δ-B@AH