You are on page 1of 9

"Pré-socráticos"

Escola jônica
Tales de Mileto (624-548 a.c.)
Anaximandro de Mileto (611-547 a.c.)
Anaxímenes de Mileto (588-524 a.c.)

Xenófanes de Colofon (570-528 a.c.)

Heráclito de Éfeso (540-470 a.c.)

Escola italiana
Pitágoras de Samos (580/78-497/6 a.c.)
Alcmeon de Crotona (?) – escola pitagórica
Filolau de Crotona (?) – escola pitagórica

Parmênides de Eleia (530-460 a.c.)


Zenão de Eleia (504-?) – discípulo de Parmênides
Melisso de Samos (444?) – discípulo de Parmênides

“Os pluralistas”
Anaxágoras de Clazômena (500-428 a.c.)
Empédocles de Agrigento (490-435 a.c.)

Leucipo de Abdera (500-?) – escola atomista


Demócrito de Abdera (460-370 a.c.) – escola atomista

 Bibliografia:
- Coletâneas de fragmentos e doxografia
BARNES, Jonathan. Filósofos pré-socráticos. São Paulo, Martins Fontes, 1997.
BORNHEIM, Gerd. Os filósofos pré-socráticos. São Paulo, Cultrix, 1994.
KIRK, G.S. e RAVEN, J.E. Os filósofos pré-socráticos. Lisboa, Fundação
Gulbenkian, 4ª ed., 1994.
LAÉRCIO, Diógenes. Vidas e Doutrinas dos Filósofos Ilustres. Brasília, Ed. UnB,
1988.
Os pensadores originários: Anaximandro, Parmênides, Heráclito. Petrópolis,
Vozes, 1993.
- Sobre os pré-socráticos
BURNET, John. A aurora da filosofia grega. São Paulo/Rio de Janeiro,
Loyola/PUC-Rio, 2007.
GORMAN, Peter. Pitágoras: uma vida. São Paulo, Cultrix/Pensamento, 1979.
IGLÉSIAS, Maura. “os pré-socráticos”, in: A. Rezende (org.), Curso de Filosofia.
Rio de Janeiro, Zahar, 1996.
LEGRAND, Gérard. Os pré-socráticos. Rio de Janeiro, Zahar, 1991.
LUCE, J. V. Curso de filosofia grega. Rio de Janeiro, Zahar, 1994, cap. 1-6
SOUSA, Eudoro. Horizonte e complementariedade. São Paulo, Duas Cidades,
1975.

------------------------------------------------------------------------------------------

Sofistas:
Protágoras de Abdera (490-415 a.c.)
Górgias de Leontinos (485-380 a.c.)
Pródicos (465-395 a.c.)
Hípias de Élis (460-400 a.c.)
Antifonte (480-410 a.c.)

 Bibliografia:
CASSIN, Barbara. Ensaios Sofísticos. São Paulo, Siciliano, 1990.
GUTHRIE, W.C. Os sofistas. São Paulo, Paulus, 1995.
LUCE, J.V. Curso de filosofia grega. Rio de Janeiro, Zahar, 1994, cap. 7

------------------------------------------------------------------------------------------

Sócrates (469-399 a.c.)

 Bibliografia:
LUCE, J.V. Curso de filosofia grega. Rio de Janeiro, Zahar, 1994, cap. 7
BLACKBURN, Simon. A República de Platão: uma biografia. Rio de Janeiro,
Zahar, 2008.
GOTTLIEB, Anthony. Sócrates. São Paulo, Unesp, 1997.
MONDOLFO, Rodolfo. Sócrates. São Paulo, Mestre Jou, 1972.
MOSSÉ, Claude. O processo de Sócrates. Rio de Janeiro, Zahar, 1990.
STONE, I.F. O julgamento de Sócrates. São Paulo, Companhia das letras,
1988.
WOLFF, Francis. Sócrates. São Paulo, Brasiliense, col. “encanto radical”, 1982,
2ªed.

------------------------------------------------------------------------------------------

Platão (428-348 a.c.)


Diálogos Socráticos (399 a.c., morte de Sócrates)
- Apologia de Sócrates
- Ion, ou sobre a Ilíada
- Hípias Menor, ou sobre a falsidade
- Laques, ou sobre a coragem
- Carmides, ou sobre a moderação
- Críton, ou sobre o dever
- Hípias Maior, ou sobre a beleza
- Eutífron, ou sobre a piedade
- Lísis, ou sobre a amizade

Diálogos da fase intermediária (Teoria das formas, elaboração do


platonismo. Fundação da Academia 387a.c.)
- Protágoras, ou sobre os sofistas
- Górgias, ou sobre a retórica
- Menexeno, ou Oração fúnebre
- Eutidemo
- O Banquete, ou sobre o Bem
- Fedro, ou sobre o amor
- Ménon, ou sobre a virtude
- A República, ou sobre a justiça
- Fédon, ou sobre a alma

Diálogos da maturidade (crítica à teoria das formas)


- Crátilo, ou sobre a correção dos nomes
- Teeteto, ou sobre o conhecimento
- Parmênides, ou sobre as formas
- O sofista, ou sobre o ser
- O político, ou sobre a monarquia
- Filebo, ou sobre o prazer

Diálogos da fase final


- Timeu, ou sobre a natureza
- Crítias, ou sobre a Atlântida
- As Leis
- Epinomis
Diálogos de autenticidade discutível
- Alcibíades, I e II
- Hiparco
- Anterestai
- Teages
- Clítofon
- Mino
- O filósofo
- Treze cartas, das quais são consideradas autênticas a III, a VII e a VIII

------------------------------------------------------------------------------------------

Aristóteles (384-322 a.c.)


- Órganon (Lógica)
- Física
- Da Alma
- Metafísica
- Ética a Nicômaco
- Política
- Retórica
- Poética

-------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------

Período Helenístico
Epicurismo:
Epicuro de Samos (341–270 a.c.)
- Máximas principais
- Carta a Heródoto (física)
- Carta a Pítocles (meteoros)
- Carta a Meceneu (moral)
Tito Lucrécio Caro (99–55 a.c.)
- Da natureza das coisas

------------------------------------------------------------------------------------------

Céticos:
[pirrônicos]
Pirro (360-270 a.C.)
Tímon (325-235 a.C.)

[acadêmicos]
Arcesilau (316-241 a.C.)
Carnéades (214-129 a.C.)

[pirrônicos tardios]
Enesidemo (Séc. I d.C.)
Agripa (Séc. I d.C.— Séc. II d.C.)

[empíricos]
Sexto Empírico (160-210 d.C.):
- Hipotiposes Pirrônicas
- Contra os Matemáticos
- Contra os Dogmáticos
 Bibliografia:
BROCHARD, Vitor. Os céticos gregos.

------------------------------------------------------------------------------------------

Cínicos:
[1º Momento / grego]
Antístenes (445-365 aC)
Diógenes de Sinope (412-323 aC)
Crates de Tebas (365-285 aC)
Menipo de Gadara (ca. 275 aC)
Bíon de Borístenes (ca. 335-245 aC)
Teles (ca. 235 aC)
Cercidas de Megalópolis (ca. 290-220 aC)

[2º Momento / Império Romano]


Demétrio (10-80 dC)
Peregrino Proteu
Demonax

 Bibliografia:
LAÉRCIO, Diógenes. Vidas e Doutrinas dos Filósofos Ilustres. Brasília, Ed. UnB,
1988.
GOULET-CAZÉ, Marie-Odile; BRANHAM, R. Bracht; [orgs.]. Os Cínicos: o
movimento cínico na Antiguidade e o seu legado. São Paulo, SP: Loyola, 2007.

------------------------------------------------------------------------------------------
Estóicos:
[1º Momento / grego]
Zenão (333- 263 a.C.)
Cleantes (330-230 a.C.)
Crisipo (280-208 a.C.)
Diógenes (230-150 a.C.)
Panécio (185-110 a.C.)
Posidônio (135-51 a.C.)
Catão (95-46 a.C.)

[2º Momento / Império Romano]


Sêneca (4 a.c.-65 d.C.)
- Consolações a Políbio
- Consolações a minha mãe Hélvia
- Consolações a Márcia
- Sobre a Clemência
- Da Ira
- Da Brevidade da Vida
- Do Ócio
- Sobre a Tranquilidade da Alma
- Sobre a Providência
- Da Constância do Sábio
- Da Vida Beata
- Cartas a Lucílio
- Questões Naturais
- Cartas Morais
Epicteto (55-135)
- Manual de Epicteto
- Discursos
Marco Aurélio (121-180)
- Meditações

 Bibliografia:

------------------------------------------------------------------------------------------

Ecletismo:
Marco Túlio Cícero (106-43 a.c.)
- Sobre os Fins
- Controvérsias Tusculanas
- Sobre os Deveres
- Os Tópicos
- Os Academicos
- A Natureza dos Deuses
- Sobre a Arte Adivinhatória
- Sobre o Destino
- Da amizade
- Sobre o Orador
- A República
- Sobre as Leis

------------------------------------------------------------------------------------------

Neoplatonismo:
Plotino (204-270)
- Enéadas

You might also like