Lineaire transformatie

In de lineaire algebra, een deelgebied van de wiskunde, is een lineaire transformatie een lineaire afbeelding van een vectorruimte
naar zichzelf.

Inhoud
Eindigdimensionale geval
Een lineaire transformatie wordt geheel vastgelegd door de beelden van een basis
Matrix van een lineaire transformatie
Voorbeeld
Determinant, rang en nulruimte
Lineaire transformaties van het vlak
De identiteit
Rotatie
Spiegeling
Schaling
Afschuiving
Samendrukking
Projectie

Bewerkingen met lineaire transformaties

Som van twee lineaire transformaties
Product van een lineaire transformatie met een reëel getal
Samenstelling van lineaire transformaties
Eigenwaarden en eigenvectoren van een lineaire transformatie
Eigenschappen
Lineaire permutaties

Eindigdimensionale geval

Een lineaire transformatie wordt geheel vastgelegd door de beelden van een basis
Een lineaire transformatie van een n-dimensionale vectorruimte wordt vastgelegd door de beelden

van een geordende basis van . Een willekeurige vector met coördinaten ten opzichte

van deze basis wordt immers afgebeeld op:

Matrix van een lineaire transformatie

Door de keuze van een geordende basis in wordt de lineaire transformatie geheel bepaald door de matrix die als
elementen de coördinaten van de beelden van de basisvectoren heeft. Deze beelden worden bepaald door:
 ,

Voor het beeld van geldt dus:

zodat:

Dit komt neer op het matrixproduct van de kolomvector van de coördinaten van met de matrix , met
als resultaat de kolomvector van de coördinaten van :

Uitgeschreven ziet dat er zo uit:

waarin . De matrix die de transformatie representeert, heeft dus als kolommen de coördinaten van de beelden van de
basisvectoren.

Voorbeeld
De lineaire transformatie van de vectorruimte beeldt de basisvectoren (1,0) en (0,1) af op de vectoren (3,2) en (5,4). Daarmee is
geheel vastgelegd. De matrix van is dan

Het beeld van bijvoorbeeld de vector heeft dan de coördinaten:

Dus is .

Determinant, rang en nulruimte

Een lineaire transformatie kan bijectief zijn. De determinant van de matrix van de transformatie is dan verschillend van 0 en de
matrix heeft volle rang, wat onder andere inhoudt dat de kolommen onderling onafhankelijk zijn.
Als de transformatie niet inverteerbaar is, is de determinant van de matrix gelijk aan 0. De rang van de matrix is dan kleiner dan de
dimensie van de ruimte, dus zijn de kolommen niet onderling onafhankelijk. De beelden van de basisvectoren brengen dan een
deelruimte voort van geringere dimensie. Er is een deelruimte, de nulruimte of kern van de transformatie, die op de nulvector wordt
afgebeeld.

Lineaire transformaties van het vlak

Lineaire transformaties van de , kunnen beschreven worden door een 2×2-matrix . Kiest men de eenheidsvectoren als basis dan
zijn de kolommen van , als vector gezien, de beelden van de eenheidsvectoren. Enkele voorbeelden:

De identiteit
Ieder punt wordt op zichzelf afgebeeld.

Rotatie
Een rotatie van 90° tegen de klok in:

Een rotatie over een hoek tegen de klok in:

Spiegeling
Spiegeling om de x-as:

Schaling
Een homothetie met factor 2:

Een schaling met een factor in de horizontale richting en een factor in de verticale richting:

Afschuiving
Horizontale afschuiving:
 .

Samendrukking
Horizontaal uitrekken en verticaal samendrukken (met factor k > 1):

Projectie
Projectie op de y-as:

Bewerkingen met lineaire transformaties

Som van twee lineaire transformaties

Als en lineaire transformaties zijn van een vectorruimte , is hun som , die gedefinieerd is door

ook een lineaire transformatie van .

Eindigdimensionale geval:

Ten opzichte van een basis van is de matrix van gelijk aan de som van de matrices en van
respectievelijk en :

Product van een lineaire transformatie met een reëel getal

Als een lineaire transformatie is van een vectorruimte en een reëel getal, dan is het scalaire product , dat gedefinieerd is
door

ook een lineaire transformatie van .

Eindigdimensionale geval:

Ten opzichte van een basis van is de matrix van gelijk aan het scalaire product van en de matrix van :

Samenstelling van lineaire transformaties

Als en lineaire transformaties zijn van een vectorruimte , dan hun samenstelling , die gedefinieerd is door
 ,

ook een lineaire transformatie van .

Eindigdimensionale geval:

Ten opzichte van een basis van is de matrix van gelijk aan het matrixproduct van de matrices en van
respectievelijk en :

Eigenwaarden en eigenvectoren van een lineaire transformatie

Onder de bijectieve transformaties van een lineaire ruimte zijn er die een deelruimte op zichzelf afbeelden. Als
eendimensionaal is, heet elke vector een eigenvector van de transformatie. De eigenvector wordt afgebeeld op een
veelvoud van . De factor heet eigenwaarde van de transformatie.

Eigenschappen
De verzameling van de eigenvectoren van een lineaire transformatie die behoren bij dezelfde eigenwaarde,
vormen samen met de nulvector een deelruimte van de vectorruimte . Die ruimte heet de eigenruimte behorend bij
de eigenwaarde.
Als een lineaire transformatiebijectief is, is de inverse ook een lineaire transformatie.
Eindigdimensionale geval:

Als een lineaire transformatie van een -dimensionale ruimte, verschillende eigenwaarden heeft, vormen de
eigenvectoren corresponderend met die eigenwaarden een basis van .
Als er in een vectorruimte een basis is bestaande uit eigenvectoren, dan is de matrix van die lineaire transformatie,
ten opzichte van die basis, eendiagonaalmatrix.

Lineaire permutaties
Als een lineaire transformatie t van een vectorruimte V een basis van V transformeert in een basis van V, dan spreekt men van een
lineaire permutatie van V. Onder invloed van t worden verschillende vectoren afgebeeld op verschillende vectoren en lineair
onafhankelijke vectoren op lineair onafhankelijke vectoren.
De verzameling van alle lineaire permutaties van V vormen een groep, de algemene lineaire groep van een vectorruimte V.
Gewoonlijk wordt die groep genoteerd als GL(V).

Eindigdimensionale geval:

De matrix A van een lineaire permutatie isregulier en de kern bestaat enkel uit de nulvector.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lineaire_transformatie&oldid=51073956

"

Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 28 feb 2018 om 19:31.

De tekst is beschikbaar onder de licentieCreative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen, er kunnen aanvullende

voorwaarden van toepassing zijn. Zie degebruiksvoorwaarden voor meer informatie.
Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van deWikimedia Foundation, Inc., een organisatie zonder winstoogmerk.