ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙKH ΕΡΕΥΝΑ για Αντιολισθηρά αδρανή Διδακτορικό 1988 PDF

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ι.
ΣΑΧΠΑΖΗΣ
Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ο Ι - Μ. SC. GEOTECHNICAL ENGINEERING
ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙKH ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ

ΑΑΡΑΝΗ ΥΛΙΚΑ
ΑΝΤΙΟΛΙΣΘΗΡΟΝ 0 Δ 0 Σ Τ ΡΩ Μ Α Τ Ο Ν
Διδακτορική Διατριβή που υποβλήθηκε στο Τμήμα.

Μηχανικών Μεταλλείων - Μεταλλουργών του Εθνικού Μετσοβείου Πολυτεχνείου.
Αθήνα 1988
Π Ε Ρ Ι Λ Η Ψ Η
Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να εντοπίσει πετρώ

ματα στον Ελληνικό χώρο, κατάλληλα για παραγωγή αδρανών υλικών
αντιολισθηρών οδοστρωμάτων, καθώς και να διερευνήσει τον βαθμό
καταλληλότητας τους.
Σε δεκαοκτώ διαφορετικούς γεωλογικούς σχηματισμούς,
ίζηματογενών, μεταμορφωσιγενών και πυριγενών πετρωμάτων, διαφό
ρων περιοχών της Ελλάδας, έγινε συστηματική δειγματοληψία και
σχετική τεχνικογεωλογική εργαστηριακή εξέταση.
Σε κάθε ένα από αυτά, προσδιορίστηκαν εικοσιτέσσερεις
διαφορετικοί δείκτες, παράμετροι και συντελεστές, σύμφωνα με
τους οττοίους διαπιστώθηκε η γενική και αντιολισθητική ποιότητα
και απόδοση των αδρανών υλικών τους.
Μεταξύ των δοκιμών που πραγματοποιήθηκαν περιλαμβάνονται
δοκιμές φυσικών ιδιοτήτων, δοκιμές προσδιορισμού δεικτών μορφής
των ψηφίδων, δοκιμές μηχανικών ιδιοτήτων και ανθεκτικότητας στη
φθορά και στίλβωση, καθώς και δοκιμές προσομοίωσης της αποσάθρωσης
Οι πετρογραφικές ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά τους,
διερευνήθηκαν χρησιμοποιόντας κλασσικές μεθόδους πετρογραφικής
ανάλυσης με πολωτικό μικροσκόπιο καθώς και μεθόδους περιθλασι-
μετρίας ακτινών ROENTGEN. Τα αποτελέσματα της πετρογραφικής
ανάλυσης συσχετίσθηκαν με αυτά των εργαστηριακών δοκιμών και
προέκυψαν συμπεράσματα και εισηγήσεις πρακτικής αξίας σχετικά
με τα απαραίτητα εκείνα πετρογραφικά χαρακτηριστικά που οδηγούν
σε υψηλή αντιολισθητική απόδοση των αδρανών υλικών.
Εκατόν επτά επιπλέον θέσεις εντοπίσθηκαν στον ελληνικό
χώρο με "κατ'αρχήν" αποδεκτά και πιθανώς κατάλληλα πετρώματα για
περαιτέρω έρευνα.
Τέλος, η παρούσα έρευνα αποκάλυψε ότι η Ελλάδα έχει
μια μεγάλη ποικιλία σημαντικών αποθεμάτων πετρωμάτων για παραγω
γή υψηλής ποιότητας αδρανών υλικών αντιολισθηρών οδοστρωμάτων.
ΓΕΝΙΚΑ Σ Υ Μ Π Ε Ρ Α Σ Μ Α Τ Α
1. 0 Αριθμός των τροχαίων ατυχημάτων στην Ελλάδα είναι

σημαντικά μεγάλος όπως αποδεικνύεται από τον υψηλό,
σχετικά με άλλες χώρες, δείκτη ατυχημάτων. Κατασκευή
αντιολισθηρών οδοστρωμάτων θα περιορίσει τόσο τα ατυ
χήματα αυτά όσο και την εξαγωγή πολυτίμου εθνικού μας
συναλλάγματος.
- 2 -
Η αναπτυσσόμενη τριβή μεταξύ επιφάνειας οδοστρώματος

και ολισθένοντος ελαστικού οφείλεται σε δυο κυρίως
παράγοντες: την πρόσφυση και την υστέρηση.
Διατίθεται σήμερα μια μεγάλη ποικιλία μεθόδων και
τεχνικών ακριβής μέτρησης της αντιολισθηρότητας.
Η επιφανειακή υφή ή μικροτοπογραφία των επιφανειών των
οδοστρωμάτων χαρακτηρίζεται και περιγράφεται από δυο
κλίμακες τραχύτητας: τη μακροτραχύτητα και την μικρο-
τραχύτητα. Η μικροτραχύτητα προσδιορίζει τον συντελεστ
τριβής μεταξύ ελαστικού - βρεμένης επιφάνειας οδοστρώ
ματος, ενώ η μακροτραχύτητα προσδιορίζει εάν η τριβή
αυτή θα διατηρηθεί ή όχι, και κατά πόσο, με την αύξηση
της ταχύτητας κίνησης των οχημάτων. Οι δύο αυτές
κλίμακες εξαρτώνται και εξασφαλίζονται κυρίως από τις
ιδιότητες των χρησιμοποιούμενων αδρανών υλικών και,
κατά δεύτερο λόγο, από τη μέθοδο κατασκευής και διάσ
τρωσης του τάπητα κύλησης.
Αυξημένη μακροτραχύτητα ελέγχει την αποφυγή του επι
κίνδυνου φαινομένου της υδρολίσθησης.
Η αντιολισθηρότητα των οδοστρωμάτων μεταβάλεται:
α) Εποχιακά, β) Χρονικά, γ) λόγω μεταβολής του
κυκλοφοριακού φόρτους, και δ) λόγω θέσης της επιφά
νειας του οδοστρώματος.
Το είδος της αντιολισθηρής κατασκευής καθώς και οι
εκάστοτε απαιτούμενες ιδιότητες των χρησιμοποιούμενων
αδρανών υλικών εξαρταίται από: α) το κυκλοφοριακό
φόρτος, β) τη μέση ταχύτητα κίνησης των οχημάτων, και
γ) τη κατηγορία της θέσης της επιφάνειας του οδοστρώ
ματος.
Η Ελλάδα κατέχει ένα μεγάλο αριθμό αξιόλογων αποθεμάτων
διάφορων "αντιολισθητικών" αδρανών υλικών. "Κατ' αρχήν
αποδεκτά και πιθανώς κατάλληλα, μετά από περαιτέρω
έρευνα, αποθέματα πετρωμάτων εντοπίσθηκαν πάνω από 500.
Εξ αυτών επιλέχθηκαν και διερευνήθηκαν πλήρως δεκαοκτώ.
Διαπιστώθηκε ότι δεκαπέντε από αυτά μπορούν να θεωρη
θούν γενικά κατάλληλα, για τον σκοπό, υλικά. Στη συ
νέχεια αυτά παρατίθενται με μειούμενη σειρά αντιολισθη
τικής απόδοσης:
1. Πρασινίτης Λαυρίου.
2. Ανδεσίτης Λαζάριδων, Αίγινας.
3· Δακιτοειδής Κακοπεράτων, Αίγινας.
4.. Ανδεσίτης Αγκαρυώνων, Λήμνου.
5. Χαλ. Διορίτης Φλαμουρίου, Σερρών.
6. Ανδεσίτης Γλυκομηλέας, Τρικάλων.
7. Γρανοδιορίτης Λαυρίου.
8. Γάββρος Μηλέας, Ιωαννίνων.
9· Ανδεσίτης Μεθάνων.
10. Γρανοδιορίτης Καβάλας.
11. Γάββρος θεσσαλονίκης.
12. Αμφιβολίτης Λ. Βόλβης, Θεσσαλονίκης.
13- Κερατίτης Λαυρίου.
Η· Σερπεντινίτης Μαλακασίου Τρικάλων.
15. Δολομίτης Μάνδρας, Αττικής.
- 3 -
Ακατάλληλα κρίθηκαν τα πετρώματα:

1. Δακιτοειδής Μεθάνων.
2. Ψαμμίτης Παναγιάς Τρικάλων.
3. Ψαμμίτης Μετσόβου Ιωαννίνων.
Από μικροσκοπική έρευνα προέκυψε ότι η ευπάθεια των
αδρανών υλικών στην στίλβωση και τη φθορά μπορεί να
προσδιοριστεί προσεγγιστικά στο εργαστήριο χρησιμο-
ποιόντας πετρογραφικές και ορυκτολογικές αναλύσεις.
Η ορυκτολογική σύνθεση και σύσταση, καθώς και το μέγε
θος, η μορφή και ο βαθμός σύνδεσης ή αλληλοεμπλοκής
των ορυκτών κόκκων ή κρυστάλλων, καθορίζουν την αντιο
λισθητική απόδοση των αδρανών υλικών.
Πετρώματα, ορυκτολογικά μονίμικτα ή αποτελούμενα από
ορυκτά παρόμοιας σκληρότητας στιλβώνονται πολύ περισ
σότερο από άλλα αποτελούμενα από ορυκτά με μεγάλο
εύρος σκληρότητας M0HS. Αδρανή υλικά αποτελούμενα από
μαλακώτερα ορυκτά στιλβώνονται επίσης ταχύτερα από
εκείνα που περιέχουν σκληρότερα ορυκτολογικά συστατικά.
Επίσης αποδείχθηκε ότι γωνιώδης και με ενδιάμεσο μέγεθος
ορυκτοί κόκκοι ή κρύσταλλοι, συνδεδεμένοι όσο το δυνα
τόν ασθενέστερα μεταξύ τους, παράγουν, για δεδομένη
ορυκτολογική σύνδεση, υψηλότερη αντιολισθητική απόδοση.
Ασθενή σύνδεση όμως προκαλεί αυξημένη φθορά του υλικού.
Εδώ επομένως απαιτείται κάποιος συμβιβασμός για βέλτιστη
απόδοση.
Από τη πετρογραφική έρευνα αποδείχθηκε ότι η βέλτιστη
αντιολισθητική απόδοση ενός αδρανούς υλικού παράγεται
όταν η ποσοστιαία συμμετοχή των σκληρών ορυκτών τουξ
(Η>5) κυμαίνεται μεταξύ 50% και 75% και των μαλακών
(Η<3) 25% έως 50%. Η τελική όμως απόδοση του υλικού
τροποποιείται, όπως αναφέρθηκε, και από το μέγεθος, τη
μορφή, την κατανομή και το βαθμό σύνδεσης των ορυκτών
κόκκων.
Προσδιορισμός και συσχέτιση των δεικτών μορφής των μελε-
τηθέντων πετρωμάτων απέδειξε ότι:
α) Πετρώματα με σχιστώδη ιστό και ταινιωτή ή παράλληλη
υφή ή περιέχοντα σε υψηλό βαθμό προσανατολισμένα
φυλλώδη ή ινώδη ορυκτά έχουν την τάση να δίνουν
υψηλότερους δείκτες πλάτυνσης (Δ.Π.) και επιμήκυνση
(Δ.Ε.).
β) Ισχύει η εξίσωση συσχετισμού:
(1 Λ5) 2
Δ.Ε. = 1,Λ67 χ Δ . Π . ' ° με R = 0,972.
γ) Δεν υφίσταται ακριβής και αξιόπιστη σχέση μεταξύ
δείκτη γωνιώδους (Δ.Γ.) και Δ.Π. ή Δ.Ε.
- A-
δ) Προτιμούνται αδρανή υλικά με χαμηλούς δείκτες

Δ.Π. και Δ.Ε. και με υψηλό Δ.Γ., ώστε να δημιουρ
γείται υψηλότερη μακροτραχύτητα.
Προσδιορισμός και συσχέτιση των φυσικών ιδιοτήτων
απέδειξε ότι :
α) Η ρ, ελαττώνεται όσο αυξάνει το η και το e.
β) Η W , μειώνεται όσο αυξάνει η p d ή η P s a f
Ύ) Η ¥ „ 0 + αυξάνει όσο αυξάνει το ηΩί>ί». Βρέθηκε η
Sci Ό 61 Χ
σχέση :
¥
sat = °'35^ χ n e f f ( l , ° 7 5 ) ' μ ε R * = °>996.
δ) Η W , και ο δείκτης I Q A T (HAMR0L) συνδέονται,
με υψηλή ακρίβεια, με την σχέση:
W
sat = 1 ' 1 5 4 · χ I Q A I ( 0 , 8 8 6 ) ' μ ε R 3 = °'98Λ·
ε) O S έχει την τάση να αυξάνει με την αύξηση του
του n e f f .
Οπου: ρ, και P sa + = ξηρή και κορεσμένη φαινόμενη
πυκνότητα, αντίστοιχα,
η και n -pf» = ολικό και ανοικτό πορώδες
αντίστοιχα,
e = λόγος κενών,
W , = υδατοαπορροφητικότητα,
Sa υ
= δείκτης ταχείας απορρόφησης
IynAû1T
ή HAMROL,
S = βαθμός κορεσμού.
Η αντοχή σε μονοαξονική θλίψη (σ) γενικά αυξάνει:
α) με αύξηση της p d και μείωση του η και n e f f
Επίσης η εκατοστοιαία ελάττωση της αντοχής (-Δσ%) κατά
το κορεσμό, αυξάνει με την αύξηση του ηβίί· Με βοήθεια
ηλ. υπολογιστή (regression analyses) προσδιορίστηκε
η εξίσωση συσχετισμού:
• -Δσ = 7,56 χ r)ef{- 0,096, με R* = 0,77Λ·
Διαπιστώθηκε, σαν γενική τάση, ότι η αποσαθρωσιμότητα
των πετρωμάτων αυξάνει όσο αυξάνει και η W , τους.
S 9. Ό
Προσδιορισμός και συσχέτιση με ηλ. υπολογιστή των μηχα
νικών ιδιοτήτων των πετρωμάτων, έδωσε τις ακόλουθες
εξισώσεις συσχετισμού:
- 5 -
> Συντελεστής
Συσχετιζόμενες Εξίσωση Συσχετισμού Συσχετισμού
ΐοιοτητες Ρs
Δ.Α.Π.Α., Δ.Σ.Α. Δ.Α.Π.Α.=1,13χ(Δ.Σ.Α.)-1,212 0,964
Δ.Α.Π.Α., Δ.Σ.Λ.10ΖΑ. Δ.Α.Π.Α.=106,78-ΐ6,23χΙη(Δ.Σ.Λ.10%Α.) 0,951
Δ.Σ.Α., Δ.Σ.Λ.10%Α. Δ.Σ.Α.=9Α,84-1Α,22χίη(Δ.Σ.Λ.10%Α.) 0,967
cd, Δ.Σ.Α. L.A.=83,08-12,80χίη(σα) 0,839
L.A., σ ά L.A.=150,94-24,84xLn(ad) 0,908
L.A., Δ.Σ.Α. ί.Α.=9,86χβχρ(0,0Λ9ΛχΔ.Σ.Α.) 0,891
Δ.Σ.Α., Δ.Φ.Α.Α. Δ.Σ.Α.=0,867χΔ.Φ.Α.Α.+Η,38 0,766
L.A., Δ.Φ.Α.Α. Ι..Α.=1,73χΔ.Φ.Α.Α.+17,21 0,865
s
Δεν δίδεται εξίσωση λόγω μικρού R .
Δ.Α.Σ.Α., Δ.Φ.Α.Α. Παρατηρείται γενική τάση αύξησης του 0,232
Δ.Α.Σ.Α. με αύξηση του Δ.Φ.Α.Α.
Οπου: Δ.Α.Π.Α. = Δείκτη Αντοχής σε Πρόσκρουση Αδρανών.

Δ.Σ.Α. = Δείκτης Συντριβής.Αδρανών.
Δ.Σ.Λ.10%Α. = Δείκτης Συντριβής Λεπτοκόκκων 10% Αδρανών
σ, = Αντοχή σε μονοαξονική θλίψη (σε ξηρή
κατάσταση).
L.A. = Αντοχή σε τριβή και κρούση κατά LOS ANGELES,
Δ.Φ.Α.Α. = Δείκτης Φθοράς σε Απότριψη Αδρανών.
Δ.Α.Σ.Α. = Δείκτης Αντίστασης σε Στίλβωση Αδρανών.
16. Ιδιαίτερα στα ενδιάμεσα έως βασικά ηφαιστειακά πετρώ

ματα ο Δ.Α.Σ.Α. τους αυξάνει όσο αυξάνει ο Δ.Φ.Α.Α. τους
Οι δείκτες συνδέονται με την σχέση:
21,76Α
Δ.Α.Σ.Α. = + 63,074, με R J = 0,845-
Δ.Φ.Α.Α.
17. Τέλος από τη μελέτη και τη σύγκριση των πετρογραφικών
χαρακτήρων τους αφ' ετέρου. Για την πλήρη όμως ανάπτυ

ξη ενός, υψηλής πιστότητας μοντέλου αλληλοσυσχετισμού
ώστε να χρησιμοποιείται εύκολα, γρήγορα και οικονομικά
στην ακριβή εκτίμηση της αντιολισθητικής απόδοσης ενός
οδολίθου, μόνο από πετρογραφικές-ορυκτολογικές αναλύ
σεις, απαιτούνται πολύ περισσότερα στοιχεία από την
μελέτη και συσχέτιση και άλλων πετρωμάτων.
RESEARCH TITLE; "ENGINEERING GEOLOGICAL RESEARCH FOR
SKID-RESISTANT ROAD AGGREGATES".
S U M M A R Y
Scope of the present research work is, on one hand, to

identify and localize various rocks, over the Greek territory,
suitable for skid resistant road aggregate production, and on
the other hand, to investigate their relevant geotechnical pro-
perties and their resulting suitability in the skid resistant
pavement surface construction.
One hundrend and seven areas were identified where there
exist more than 500 various, so called "acceptable at first sight'
rocks for further investigation and testing to confirm their suit-
ability. Among these, eighteen different geological formations,
consisting of sedimentary, metamorphic and igneous rocks, scat-
tered all over Greek area, were systematically sampled and their
engineering geological and geotechnical engineering properties
were determined.
In every rock studied, twenty four indexes, parameters
and coefficients were determined, according to which their suit-
ability and skid resistance quality and performance was evaluated
Among the tests performed, were physical properties
tests, shape indexes tests, mechanical properties and wear and
polishing resistance tests, as well as, weathering simulation
tests.
Their pétrographie properties and characteristics were
investigated by using thin sections and common microscope techni-
ques, as well as, X-ray diffraction method. The results of the
pétrographie analyses were subsequently compared and related to
other laboratory test results, and certain proposals and conclu-
sions of practical value came in the light, concerning all those
necessary mineralogical and petrographical characteristics of a
rock which lead to increased skid resistance performance of an
aggregate.
The research finally revealed that Greece has a great
variety of significant rock deposits suitable for high quality
skid resistant road aggregate production.
G E N E R A L C O N C L U S I O N
Speaking in more detail, the following general conclu-

sions were deducted out of the present research work:
- 2 -
The number of traffic accidents in Greece is exceptio-

nally high, compared to that of other countries. Con-
struction of skid resistant pavements will significantly
reduce fatal traffic accidents, as well as, exportation
of our valuable national currency.
The resulting developed friction between a pavement
surface and a skidding tire, is the product of two
principal factors: adhesion and hysteresis.
There is available nowadays, a substantial variety of
methods and technologies for the precise measurement
of road surface skid resistance.
Road Surface Texture or microtopography can be charac-
terised and described by two main scales of roughness:
macrotexture and microtexture. Microtexture determines
and controls the coefficient of friction between tire
and wet road surface, while macrotexture determines if
this friction level will be retained or not, and how
much, with vehicle speed increase. These two roughness
scales depend mainly upon the properties of the aggre-
gates used and secondly upon the construction and
paving method.
Increased macrotexture controls the elimination of the

dangerous phenomenon of hydroplaning.
Road pavement skid resistance varies: a) Seasonally,
b) Yearly, c) due to variations of traffice load,
and d) due to road surface position.
The kind of road surface wearing course construction,
as well as, its aggregate properties required, depends
on: a) The traffic load, b) the mean traffic speed,
and c) the road surface site category.
Greece has a great number of remarkable rock sources
with various high quality "skid resistant" aggregates.
Among those, eighteen were selected and thoroughly
tested. Out of them, it was found out that fifteen
could be considered as generally suitable, for the
purpose, materials. These, in descending order, are:
1. Greenstone, Lavrium-Attiki.
2. Andésite, Lazarides-Aegina.
3. Dacitoid, Kakoperato-Aegina.
4· Andésite, Agariones-Lemnos.
5. Quartz Diorite, Flamouri-Serres.
6. Andésite, Glycomelea-Trikala.
7. Granodiorite, Lavrium-Attiki.
8. Gabbro, Melea-Ioannina.
9. Andésite, Kounoupitsa-Methana.
10. Granodiorite, Kavala.
11. Gabbro, Thessaloniki.
12. Amphibolite, L. Volvi-Thessaloniki.
13· Hornfels (Plakite), Lavrium-Attiki.
14. Serpentinite, Malakasio-TriKala.
15. Dolomite, Mandra-Attiki.
- 3 -
Unsuitable rocks are:

1. Dacitoid, Methana.
2. Sandstone, Panagia-Trikala.
3. Sandstone, Metsovo-Ioannina.
Examination using microscope methods have shown that
aggregate susceptibility to polishing and wear can be
approximately determined in the laboratory, by using
mineralogical and petrographical analysis. Mineral
composition, as well as, size, shape and degree of
bonding or interlocking of rock forming mineral grains
or crystals, control the skid resistance performance of
aggregates.
Monomineral rocks (i.e. consisting of one mineral type)
or rocks consisting of various mineral types but of
the same hardness, polish much more thar?rocks consisting of
minerals having a wide range of MOHS hardness. Aggre-
gates consisting of soft minerals will reach their
final level of polishness much quicker than those with
harder minerals although they both might reach the
same level of polishness.
It was also shown that angular mineral grains or crystals,
intermediate sized, and weakly bonded together, produce,
for a granded mineral composition, a higher skid resis-
tance performance. But nevertheless, weak bonding
causes excessive wear of the material. Therefore, a ,
compromise is necessary for optimum performance.
Pétrographie investigation showed that there exists an
optimum percentage participation of hard and soft
mineral grains in the rock forming mineral composition,
so that a high skid resistance performance is produced.
This optimum percentage seems to be in the range of
50% to 75% in hard minerals (H>5) and 25% to 50% in
soft ones (H<3). It is also shown, that the influence
of the optimum percentage participation is modified by
the size, shape, distribution and degree of interlocking
and bonding of the aggregate forming mineral grains or
crystals.
Determination and correlation of the shape indexes of
the studied rocks revealed that:
a) Rocks which have cleavegeous structure and paral-
lel texture, as well as, rocks containing highly
oriented sheetlike or fibrour minerals, tend to
give higher Flakiness Index (F.I.) and Elongation
Index (E.I.).
b) The following regression equation is valid:
E.I. = 1,467xF.I.(1 ' ° Λ 5 ) with R2=0,972.
c) There not exist any exact and reliable relationship
between Angularity Number (A.N.) and F.I. or E.I.
d) Aggregates with low F.I. and E.I. and with high
A.N. are generally more preferable in skid resis
tance pavement surface construction. Such aggre
gates contribute, to some extent, in the creation
of higher Surface Texture Depth.
Determination and correlation of the physical properties
indicated that:
a) p, decreases as η and e increases.
b) W . decreases as P-, and ρ , increases.
sat d sat
0 35 x n (1,075) w i t h R =0
c) Wsatr ' ^ e f f » ' >996.
d ) W =1 15AxI ( ,886) w i t h 2
sat ' QAI ° ' R =0»98A.
e) S tends to increase as η „„ increases.
r ell
Where: p, and ρ . = Dry and saturated apparent
density, respectively.
η and η ->-> = Total and effective porosity,
respectively.
e = Void ratio.
W , = Water absorption.
S ELT»
IQ. T = Quick Absorption Index or
Hamrol Index.
S = Degree of saturation.
Uniaxial compressive strength increases as: a) p·,
increases and ηell
„« and η decreases,
It was also noticed that percentage reduction of
unaxial compressive strength (-Δσ%), in saturation,
increases as η „„ increases. Its regression equation is
- Δσ= 7,56xn eff - 0,096, with R2=0,774.
It was noticed, as a general tendancy, that weathering
resistance increases as water absorption decreases.
Determination and correlation using computer prograrams,
of the mechanical properties of the studied rocks gave
the following regression equations:
- 5 -
Coefficient
Correlated of Determi
Properties Regression Equation nation R2
A.I.V.-A.C.V. A.I.V.=1,13x(A.C.V.)-1,212 0,964

A.I.V.-A.C.V.10%F. A.I.V.=106,78-l6,23xLn(A.C.V.10%F.) 0,951
A.C.V.-A.C.V.10%F. A.C.V.=94,86-14,22xLn(A.C.V.10%F. ) 0,967
od-A.C.V. A.C.V.=83,08-12,80xLn(a d ) 0,839
L.A.-σ, L.A.=150,94-24-,84xLn(öd) 0,908
L.A.-A.C.V. L.A.=9,86xexp(0,0-494xA.C.V.) 0,891
A.C.V.-A.A.V. A.C.V.=0,867xA.A.V.+U,38 0,766
L.A.-A.A.V. L.A.=173xA.A.V.+17,21 0,865
It is not given an equation, due
P.S.V.-A.A.V. to low R2. However, it is noticed a 0,232
general trend for P.S.V. to increase
as A.A.V. increases.
Where: A.I.V. '= Aggregate Impact Value.

A.C.V. = Aggregate Crushing Value.
A.C.V.10%F.= Aggregate Crushing Value 10% fines,
σ, = Uniaxial compressive strength (Dry).
L.A. = Los Angeles test value.
A.A.V. = Aggregate Abrasion Value.
P.S.V. = Polished stone value.
16, Particularly in intermidiate to basic volcanic rocks,

increase of P.S.V. with A.A.V. is more pronounced.
These indexes correlate through the equation:
21,764
P.S.V. = + 63,074, with R a =0,845.
A.A.V.
17. Finally, study and comparison between petrographical

and mineralogical characteristics of the investigated
rocks, on one side, and their corresponding laboratory
physical and mechanical test results, on the other,
gave a significant and useful information concerning
the relationships between petrography and susceptibility
of various rock types to polishing, wear and degrada
tion. In order, however, to be established either a
model or a standard specification, which can be used
with a high accuracy and confidence, in predicting
the anticipated skid resistance performance, as well as,
the general durability and suitability of an aggregate,
only by means of pétrographie analysis, it is required
a wider range of quantitative data, acquired through
studing and correlating more different rock types.
ì
f
/
/
ï
Ì
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ι. ΣΑΧΠΑΖΗΣ
Γ Ε Ω Λ Ο Γ Ο Ι - Μ. SC. GEOTECHNICAL ENGINEERING
ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ

ΑΔΡΑΝΗ ΥΛΙΚΑ
ΑΝΤΙΟΛΙΣΘΗΡΩΝ ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ
Διδακτορική Διατριβή που υποβλήθηκε στο Τμήμα.

Μηχανικών Μεταλλείων - Μεταλλουργών του Εθνικού Μετσοβείου Πολυτεχνείου.
Αθήνα 1988
•τους
ι
£ και
στο
Όζ δ α σ
^λ 0 υ f I/O υ
Μέλη της τριμελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής:
Επιβλέπων Καθηγητής: Αναπλ. Καθηγητής Ι.ΚΟΥΜΛΝΤΑΚΗΣ

Καθηγητής Ι.ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΑΚΗΣ
Αναπλ. Καθηγητής Ν.ΦΥΤΡΟΛΑΚΗΣ
Στην πενταμελή Εξεταστική Επιτροαή συμμετείχαν επίσης:
Καθηγητής Α. Π Ο Τ Η Σ
Αναπλ. Καθηγητής Γ.ΚΟΥΚΗΣ
Η έγκριση διδακτορικής διατριβής

από το Τμήμα Μηχανικών Μεταλλείων-
Μεταλλουργών του Ε.Μ.Πολύτεχνε ίου,
δεν δηλώνει αποδοχή των απόψεων
του συγγραφέα.
(
Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α
Κεφάλαιο Τίτλος Σελίδα
Περίληψη
Ευχαριστίες
Εισαγωγή 1
1.1 Η κατάσταση των τροχαίων ατυχημάτων
στην Ελλάδα 4
1.2 Το φαινόμενο της τριβής μεταξύ ελασ
τικού ενός οχήματος και επιφάνειας
οδοστρώματος 9
1.2.1 0 μηχανισμός τριβής του ελαστικού
υλικού 9
1.3 Τεχνικές μέτρησης της αντιολισθη-
ρότητας 20
1.3-1 Κατάταξη των μεθόδων μέτρησης της
αντιολισθηρότητας 21
1.3.1.1 Φορητοί μετρητές τριβής 24
1.3.1.2 Μέθοδος απόστασης ακινητοποίησης οχή
ματος κατά τη τροχοπέδιση 25
1.3.1.3 Μέθοδος μέτρησης της τριβής με πλήρη
ολίσθηση και σταθερή ταχύτητα 25
1.3.1.Λ Μέθοδος μέτρησης τριβής με μερική
ολίσθηση 25
1.4. Η επιφανειακή υφή των αντιολισθηρών
οδοστρωμάτων 28
1.4..1 Ταξινόμηση των επιφανειακών υφών του
οδοστρώματος 32
1.5 . Υδρολίσθηση 36
1.6 Μεταβολές της αντιολισθηρότητας 41
1.6.1 Εποχιακές μεταβολές 41
1.6.2 Χρονικές μεταβολές 42
1.6.3 Μεταβολές λόγω κυκλοφοριακού φόρτους 44
1.6.4. Μεταβολές λόγω θέσης της επιφάνειας 46
1.7 Ελάχιστες απαιτήσεις της αντιολισθηρό-
τητας των οδοστρωμάτων. Μέθοδοι
καθορισμού. 48
1.7.1 Τεχνικές και οικονομικές απόψεις 48
1.7.2 Καθορισμός των ελάχιστων απαιτήσεων
της αντίολισθηρότητας CQ
Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α , συν'α
1.7.2.1 Ατυχήματα ολίσθησης και αντιολισθη-

ρότητα οδοστρωμάτων 52
1.7.2.2 Συμπεριφορά οδήγησης και αντιολισθη-
ρότητα οδοστρωμάτων 53
1.8 Ορια αντιολισθηρότητας διαφόρων Αμε
ρικανικών και Ευρωπαϊκών χωρών 54
1.8.1 Αμερικάνικες χώρες 54
1.8.2 Ευρωπαϊκές χώρες 54
1.8.3 Τα όρια στη Μ. Βρετανία 54
1.9 Γενικά χαρακτηριστικά των αντιολισθη-
ρών οδοστρωμάτων 61
1.10 Μέθοδοι κατασκευής αντιολισθηρών
οδοστρωμάτων 63
2.1 Απαιτούμενες ιδιότητες των αδρανών

υλικών 66
2.1.1 Γενικά χαρακτηριστικά των "αντίολισθη
ρών* αδρανών 58
2.1.2 Ιδιαίτερες απαιτούμενες ιδιότητες των
αδρανών 58
2.1.3 Ορισμός και περιγραφή των ιδιοτήτων 58
2.1.3.1 Φυσικές ιδιότητες 59
2.1.3-2 Μηχανικές ιδιότητες 80
2.1.3-3 Χημικές ιδιότητες 83
2.1.3-4- Θερμικές ιδιότητες 87
2.1.3-5 Ηλεκτρικές ιδιότητες 88
2.1.3-6 Οπτικές ιδιότητες 88
2.1.3-7 Αισθητικές ιδιότητες 89
2.1.3-8 Καθαρότητα 90
2.1.3-9 Προσκόλληση 90
2.2 0 μηχανισμός της φθοράς των αδρανών
υλικών από το κυκλοφοριακό 9Ι
2.2.1 Απότριψη 91
2.2.2 Στίλβωση 92
2.2.3 Διαφορική φθορά 93
2.2.U Αποσάθρωση 93
Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α, συν'α
2.3 Κατατάξεις πετρωμάτων και διεθνής

εμπειρία στη χρήση τους σαν αδρανή
υλικά αντιολισθηρών οδοστρωμάτων 95
2.3-1 Μ. Βρετανία 95
2.3-2 Νότια Αφρική 98
2.4. Εργαστηριακές τιμές καταλληλότητας,
μεθοδολογίας τους. 105
2.4-1 Μέθοδος δειγματοληψίας και προετοι
μασία 105
2.4.-2 Επιλογή δοκιμών καταλληλότητας 106
2.4-2.1 Πετρογραφική και ορυκτολογική εξέτα
ση (α=μικροσκοπική, β=ακτίνων
ROENTGEN) 109
2.4-2.2 Μακροσκοπική περιγραφή των αδρανών
υλικών 112
2.4-2.3 Δοκιμές προσδιορισμού της μορφής
των αδρανών 113
2.4-2.4 Φυσικές ιδιότητες των πετρωμάτων 116
2.4-2-5 Δοκιμές μηχανικών ιδιοτήτων 126
2.4--2.6 Δοκιμές φθοράς και στίλβωσης 133
2-4-2.7 Αποσάθρωση και δοκιμές προσομοίωσης
της 144
2.4-2.8 Δοκιμή για τον προσδιορισμό του Π.Λ. „.£_
2.5 Οριακές τιμές καταλληλότητας 150
3.1 Επιλογή πετρωμάτων για έρευνα 159

3.2 Τα μελετηθέντα πετρώματα 165
3.2.1 Μελετηθέντα πετρώματα περιοχής
Λαυρίου 166
3-2.2 Δολομίτης της Στεφάνης-Μάνδρας Αττικής ^ryi
3-2.3 Μελετηθέντα πετρώματα περιοχής ακρ.
Μεθάνων 222
3.2-4 Μελετηθέντα πετρώματα περιοχής Ν.
Αίγινας 244
3-2.5 Μελετηθέντα πετρώματα περιοχής μεταξύ
των χωριών Παναγίας-Μηλέας-Μετσόβου £66
3.2.6 Ανδεσίτης Γλυκομηλιάς χ««
3-2.7 Γρανίτης Συμβόλου ή Καβάλας X/JQ
Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α , συν'α
3.2.8 Μελετηθέντα πετρώματα βόρεια της

Λ. Βόλβης 329
3.2.9 Γάββρος Πανοράματος-Θεσσαλονίκης 352
3.2.10 Ανδεσίτης της Ν. Λήμνου 363
4 Σχέσεις των διαφόρων προσδιορισθέντων

ιδιοτήτων των μελετηθέντων πετρωμάτων 376
4.1 Σχέσεις φυσικών ιδιοτήτων 376
Λ.1.1 Σχέσεις p d - n και p<a - e
4.1.2 Σχέσεις W g a t - I Q ^ 373
Λ.1.3 Σχέσεις p d -w s a t ™ ι p s a t -W s a t 387
4.1.4. Σχέση n e f f - W s a t 390
4.1.5 Σχέση Sp - neff 390
4.1.6 Σχέση e - W s a t 395
4.2 Σχέσεις των δεικτών μορφής 400
4-2.1 Σχέση ΔΠ - ΔΕ 400
4.2.2 Σχέση ΔΠ - ΔΓ 400
4·3 Σχέσεις μηχανικών ιδιοτήτων (αντοχής
και φθοράς) 407
4.3-1 Σχέση ΔΣΑ - ΔΑΠΑ 407
4·3·2 Σχέσεις ΔΣΛ10% - ΔΑΠΑ και ΔΣΛ10%Α - Α
ΔΣΑ *"
4·3·3 Σχέση σ ά - ΔΣΑ 416
4·3·4 Σχέση σά - Los Angeles 416
4.3.5 Σχέση ΔΣΑ - Los Angeles 420
4.3.6 Σχέση ΔΦΑΑ - ΔΣΑ 424
4·3·7 Σχέση LA - ΔΦΑΑ 424
4.3-8 Σχέση ΔΑΣΑ - ΔΦΑΑ 429
4·4 Σχέση φυσικών και μηχανικών ιδιοτήτων 433
4-4.1 Σχέση p d - oä 433
4-4-2 Σχέσεις σ ά - n o d - neff 433
4-4-3 Σχέσεις Δ σ - n και Δ - nefi· 438
4-5 Σχέση αποσαθρωσιμότηταςίΤΥΑ] και υδατο-
απορροφητικότητας (W .) 444
Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α, συν'α
4..6 Επίδραση των πετρογραφικών χαρακτη

ριστικών στην ευπάθεια των αδρανών
υλικών να στιλβώνονται και να ^ ^
φθείρονται ^**
Γενικά συμπεράσματα 450
Παράρτημα εργαστηριακών αποτελεσμάτων
Βιβλιογραφία
Δ Ε Ι Κ Τ Η Σ ΣΤΑ Σ Χ Η Μ Α Τ Α
Σχήμα Σελίδα
1 Δείκτης νεκρών από τροχαία ατυχήματα σε 19 κράτη

το 1981 6
2 Βασικές συνιστώσες τρι$ής 11
3 Τυπικοί συντελεστές πρόσφυσης 12
U Τυπικοί συντελεστές υστέρησης 13
5 Χαρακτηριστικά τριβής ελαστικών στο μοντέλο μερικής
ολίσθησης κατά τη τροχοπέδιση 16
6 Χαρακτηριστικά τριβής ελαστικών στο μοντέλο ολίσθησης
κατά την αλλαγή πορείας 18
7 Σύγκριση των μεθόδων και τεχνικών μέτρησης της αντιο-
λισθηρότητας 22
8 Συμπεριφορά της τριβής μερικώς ή πλήρως ολισθαινόντων
ελαστικών επί ξηρών και υγρών επιφανειών 29
9 Διαγραμματική παράσταση των διαφόρων κατηγοριών
επιφανειακής υφής των οδοστρωμάτων 33
10 Διαγραμματική ενδεικτική σχέση ταχύτητας και ΣΑΠΟ
για τις διάφορες κατηγορίες επιφανειών 35
11 Διαγραμματική παρουσίαση του φαινομένου της υδρο-
λίσθησης 37
12 Η επίδραση του πάχους της υδάτινης στοιβάδας επί
του ΣΑΠΟ 38
13 Η επίδραση της επιφανειακής μακροτραχύτητας στην
υδρολίσθηση 39
14 Η επίδραση των ραβδώσεων αποστράγγισης των ελλασ-
τικών στην υδρολίσθηση 40
15 Εποχιακή μεταβολή της αντίολισθηρότητας
41
16 Εποχιακή και χρονική μεταβολή της αντιολισθηρότητας
43
17 Χρονική μεταβολή της αντιολισθηρότητας διαφόρων
επιφανειών οδοστρωμάτων 44
18 Επίδραση του κυκλοφοριακού φόρτους στον ΠΣΑΟ ^
19 Η μεταβολή του ΠΣΑΟ σε σχέση με το κυκλοφοριακό
φόρτος είναι αντιστρεπτή 46
20 Μεταβολή της αντιολισθηρότητας ανάλογα με τη θέση
στην επιφάνεια του οδοστρώματος jjn
21 Οικονομικές απόψεις στην επιλογή του βαθμού αντι-
ολισθηρότητας CQ
22 Τυπική κατακόρυφη τομή εύκαμπτου οδοστρώματος -_
optt
23 Τυπική κατακόρυφη τομή του τάπητα κύλισης του
οδοστρώματος 65ß
Δ ε ί κ τ η ς στα Σ χ ή μ α τ α , συν'α
24 Κλίμακες τραχύτητας των ψηφίδων των αδρανών

υλικών 75
25 Σχηματική παράσταση θεωρητικών τύπων αδρανών
υλικών με υψηλό ΔΑΣΑ 78
26 Τυπικές διακυμάνσεις των τιμών του ΔΑΣΑ για τις
διάφορες ομάδες οδολίθων <yj
2Ί Διάγραμμα ροής των εργαστηριακών δοκιμών m
28 Ενδεικτικός χάρτης της Ελλάδας των περιοχών
εμφάνισης των "κατ'αρχήν" αποδεκτών πετρω- εκτός
ματων κείμενου
29 Ενδεικτικός χάρτης της Ελλάδας των περιοχών ,
εμφάνισης των 18 μελετηθέντων πετρωμάτων CKXOC
κειμένου
30 Γενική στρωματογραφικη στήλη της Λαυρεωτικής 168
31 Γεωλογικός χάρτης της Πλάκας Λαυρίου 172
32 Γεωλογική τομή Ρ ι μπαρ ι-Π λάκα 173
33 Διάγραμμα ακτινών ROENTGEN του Γρανοδιορίτη
Πλάκας 175
34 Γραφική παράσταση της ποιότητας και καταλλη
λότητας του Γρανοδιορίτη Πλάκας 181
35 Γεωλογική τομή στη περιοχή Μερκάτη-Κουρόρα
του Λαυρίου 184-
36 Διάγραμμα ακτινών ROENTGEN του Κερατίτη Πλάκας 187
λότητας του Κερατίτη Πλάκας 193
38 Τοπογραφικό διάγραμμα της περιοχής του λόφου
"Μάλιε-Κούκη" του Λαυρίου, δείχνοντας την
εμφάνιση του Πρασινίτη 196
39 Διάγραμμα ακτινών ROENTGEN του Πρασινίτη
Δάσκαλε ιού 199
4.0 Γραφική παράσταση της ποιότητας και καταλλη
λότητας του Πρασινίτη Δάσκαλειου 206
41 Γενική στρωματογραφικη στήλη των σχηματισμών
της περιοχής Στεφάνης της Μάνδρας Αττικής 209
42 Γεωλογικός χάρτης περιοχής Στεφάνης Μάνδρας 210
43 Διάγραμμα ακτινών ROENTGEN του Δολομίτη
Μάνδρας 212
44 Θερμική διαφορική ανάλυση του Δολομίτη
Μάνδρας 215
λότητας του Δολομίτη Στεφάνης 221
Δ ε ί κ τ η ς στα Σχήματα, συν'α
4.6 Γεωλογικός χάρτης Μεθάνων. Οι τέσσερεις

ηφαχστιακές σειρές 225
47 Γεωλογικός χάρτης Μεθάνων 226
4.8 Διάγραμμα ακτινών ROENTGEN του Ανδεσίτη
Μεθάνων 22?
λότητας του Ανδεσίτη Μεθάνων 234·
50 Διάγραμμα ακτινών ROENTGEN του Δακιτοειδούς
Μεθάνων 237
λότητας του Δακιτοειδούς Μεθάνων 24-2
52 Στρωματογραφική στήλη των πετρωμάτων της Ν.
Αίγινας 246
53 Γεωλογικός χάρτης της Ν. Αίγινας
24-7
54 Διάγραμμα ακτινών ROENTGEN του Ανδεσίτη Αίγινας 248
λότητας του Ανδεσίτη Αίγινας 256
56 Διάγραμμα ακτινών ROENTGEN του Δακιτοειδούς
Αίγινας 259
λότητας του Δακιτοειδούς Αίγινας 265
58 Χάρτης κατανομής των γεωτεκτονικών ζωνών στη
περιοχή μεταξύ Μετσόβου-Μηλέας-Παναγίας 268
59 Γεωλογικός χάρτης περιοχής' Μηλέας 269
60 Διάγραμμα ακτινών ROENTGEN του Γάββρου Μηλέας ρ72
λότητας του Γάββρου Μηλέας 278
62 Γεωλογικός χάρτης της περιοχής δυτικά του
Μαλακασίου 279
63 Διάγραμμα ακτινών ROENTGEN του Σερπεντινίτη
Κορυδαλλού 281
λότητας του Σερπεντινίτη Μαλακασίου 287
65 Γεωλογικός χάρτης περιοχής Μετσόβου 288
66 Διάγραμμα ακτίνων ROENTGEN του Ψαμμΐτη Μετσό
βου 291
λότητας του Ψαμμίτη Μετσόβου 295
68 Γεωλογικός χάρτης περιοχής Β.Δ. της Παναγίας 298
Δ ε ί κ τ η ς στα Σ χ ή μ α τ α , συν'α
Σχήμα Σελίδ
69 Διάγραμμα ακτινών ROENTGEN του Ψαμμίτη

Παναγίας 300
λότητας του Ψαμμίτη Παναγίας 306
71 Γεωλογικός χάρτης περιοχής Γλυκομηλιάς 308
72 Διάγραμμα ακτινών ROENTGEN του Ανδεσίτη
Γλυκομηλιάς 311
λότητας του Ανδεσίτη Γλυκομηλιάς 317
74 Γεωλογικός χάρτης περιοχής ΝΑ της Καβάλας 319
75 Διάγραμμα ακτινών ROENTGEN του Γρανοδιορίτη
Καβάλας 322
λότητας του Γρανοδιορίτη Νέας Περάμου-Καβάλας 328
77 Γεωλογικός χάρτης περιοχής Λ. Βόλβης 333
78 Διάγραμμα ακτινών ROENTGEN του Αμφιβολίτη Λ.
Βόλβης 335
λότητας του Αμφιβολίτη Λ. Βόλβης 3*1
80 Γεωλογικός χάρτης περιοχής Φλαμουρίου (Σόχου) 343
81 Διάγραμμα ακτινών ROENTGEN του Χαλ. Διορίτη
Φλαμουρίου 3*5
λότητας του Χαλ. Διορίτη Φλαμουρίου 351
83 Γεωλογικός χάρτης της περιοχής Πανοράματος-
Θεσσαλονίκης 354
SA Διάγραμμα ακτίνων ROENTGEN του Γάββρου Πανο
ράματος 356
λότητας του Γάββρου Πανοράματος 362
86 Γεωλογικός χάρτης της Ν. Λήμνου 366
87 Διάγραμμα ακτίνων ROENTGEN του Ανδεσίτη Ν.
Λήμνου 368
λότητας του Ανδεσίτη Ν. Λήμνου 375
89α Σχέση Pd - n 381
89ß Σχέση p d - e
383
90 Σ
* έση W
sat - IQAI 385
91 Σχέση p d - W s a t 388
Δ ε ί κ τ η ς στα Σχήματα, συν'α
92 Σχέση p s a t W s a t
391
93 Σχέση n e f f - W s a t
393
9Α Σχέση S r " n e f f
396
95 Σχέση e - Ws a t.
398
96 Σχέση ΔΠ - ΔΕ
402
97 Σχέση ΔΠ - ΔΓ
405
98 Σχέση ΔΣΑ - ΔΑΠΑ
409
99 Σχέση ΔΑΠΑ - ΔΣΛ10%Α 412
100 Σχέση ΔΣΑ - ΔΣΛ10%Α 414
101 Σχέση ΔΣΑ - od 417
^ 102 Σχέση IA-oä 419
103 Σχέση ΔΣΑ - LA 422
104. Σχέση ΔΦΑΑ - ΔΣΑ 425
105 Σχέση LA - ΔΦΑΑ 427
106 Σχέση ΔΑΣΑ - ΔΦΑΑ 430
107 Σχέση Pd - ö
d 434
108 Σχέση η - σ ά
436
109 Σχέση Δσ - n e f f 440
110 Σχέση ΔΑΣΑ - ΔΦΑΑ των μελετηθέντων ηφαιστιακών
πετρωμάτων 455
111 Σχέση ΔΑΣΑ και περιεκτικότητας σκληρών ορυκτών
( η ^ 5) 458
Δ Ε Ι Κ Τ Η Σ Σ Τ Ο Υ Σ Π Ι Ν Α Κ Ε Σ
Πίνακας Σελίδα
1 Τα τροχαία ατυχήματα στην Ελλάδα 4

2 Πυκνότητα οχημάτων το 1981 5
3 Σύγκριση τροχαίων ατυχημάτων πριν και μετά την
αναγέννηση της αντίολισθηρότητας 7
4. Κατάταξη των συσκευών μέτρησης της αντιολισθηρό-
τητας σύμφωνα με το λειτουργικό τους μοντέλο 21
5 Κατάταξη των μετρητών τριβής 27
6 Επίδραση του Β.Ε.Μ. στη μεταβολή της αντιολισ-
θηρότητας *'
7 Ελάχιστες απαιτητές τιμές της αντίολισθηρότητας
σε μερικές πολιτείες της Αμερικής 55
8 Ελάχιστες απαιτητές τιμές της αντίολισθηρότητας
σε μερικές χώρες της Ευρώπης 56
9 "Τιμές-στόχοι" της αντιολισθηρότητας 58
10 Ταξινόμηση των θέσεων των οδοστρωμάτων σε σχέση
με τον βαθμό επικινδυνότητας τους για ατυχήματα Q
από ολίσθηση 59
11 Σχέση μεταξύ βαθμού επικινδυνότητας και απαιτού
μενης αντίολισθηρότητας 60
12 Απαιτούμενες ιδιότητες των αδρανών υλικών για τη
κατασκευή του τάπητα κύλισης των αντιολισθηρών
οδοστρωμάτων ^0
13 Υπολογισμός του ΔΑΣΑ ^41
Η Οριακές τιμές καταλληλότητας του ΔΑΣΑ, σε σχέση
με την απαιτούμενη αντιολισθηρότητα και το
κυκλοφοριακό φόρτος 157
15 Πρόγραμμα για τον υπολογισμό των εξισώσεων συσχε
τισμού (REGRESSION ANMYSIS), των παραμέτρων τους
s
και των συντελεστών συσχετισμού τους (R ), για
τα αποτελέσματα των εργαστηριακών δοκιμών των
μελετηθέντων πετρωμάτων 579
16 Συγκεντρωτικός πίνακας αποτελεσμάτων φυσικών
ιδιοτήτων 377
17 Αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή για τον προσδιο
ρισμό της σχέσης pd-n 582
ρισμό της σχέσης pd~e 584
ρισμό της σχέσης W g a t - I Q A I 386
ρισμό της σχέσης P d -W s a t 389
Δείκτης στους Πίνακες, συν'α
Πίνακας Σελίδα
21 Αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή για το προσδιο

ρισμό της σχέσης P s a t - W s a t ^ 392
ρισμό της σχέσης n e f f - W g a t 394·
ρισμό της σχέσης S r - n e f f 397
24. Αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή για το προσδιο
ρισμό της σχέσης e-W s a t 399
25 Συγκεντρωτικός πίνακας αποτελεσμάτων δεικτών
μορφής, επιφανειακής καθαρότητας και αποσαθρωσι-
μότητας αδρανών 401
ρισμό της σχέσης ΔΠ-ΔΕ 403
ρισμό της σχέσης ΔΠ-ΔΓ 406
28 Συγκεντρωτικός πίνακας αποτελεσμάτων μηχανικών
ιδιοτήτων (αντοχής και φθοράς) 408
ρισμό της σχέσης ΔΣΑ-ΔΑΠΑ 410
ρισμό της σχέσης ΔΑΠΑ-ΔΣΛ10%Α 413
ρισμό της σχέσης ΔΣΑ-ΔΣΛ10%Α 415
ρισμό της σχέσης ΔΣΑ-σά 418
ρισμό της σχέσης LA-o^ 421
34- Αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή για το προσδιο
ρισμό της σχέσης ΔΣΑ-LA 423
ρισμό της σχέσης ΔΦΑΑ-ΔΣΑ 426
ρισμό της σχέσης ΔΦΑΑ-LA 428
ρισμό της σχέσης ΔΑΣΑ-ΔΦΑΑ 431
ρισμό της σχέσης p d - oâ 435
ρισμό της σχέσης η-σ^ 437
Δ Ε Ι Κ Τ Η Σ Σ Τ Ι Σ Ε Ι Κ Ο Ν Ε Σ
Εικόνα Σελί
1 Φωτομικρογράφημα του Γρανοδιοριτη Πλάκας 176

2 Φωτομικρογράφημα του Κερατίτη Πλάκας 188
3 Φωτουικρογράφημα του Πρασινίτη Δασκαλειού 200
4- Φωτομικρογράφημα του Δολομίτη Στεφάνης ρ-ιχ
5 Φωτομικρογράφημα του Ανδεσίτη Μεθάνων ops
6 Φωτομικρογράφημα του Δακιτοειδούς Μεθάνων 236
7 Φωτομικρογράφημα του Ανδεσίτη Αίγινας οςο
8 Φωτομικρογράφημα του Δακιτοειδούς Αίγινας pfiO
9 Φωτομικρογράφημα του Γάββρου Μηλέας 271
10 Φωτομικρογράφημα του Σερπεντινίτη Κορυδαλλού ORO
11 Φωτομικρογράφημα του Ψαμμίτη Μετσόβου ^QQ
12 Φωτομικρογράφημα του Ψαμμίτη Παναγίας -ZQ*
13 Φωτομικρογράφημα του Ανδεσίτη Γλυκομηλιάς 310
Η Φωτομικρογράφημα του Γρανοδιοριτη Νέας
Περάμου-Καβάλας 321
15 Φωτομικρογράφημα του Αμφιβολίτη Λ. Βόλβης „*
16 Φωτομικρογράφημα του Χαλ. Διορίτη Φλαμουρίου jkg
1'7 Φωτομικρογράφημα του Γάββρου Πανοράματος -ι en
18 Φωτομικρογράφημα του Ανδεσίτη Ν. Λήμνου
Δ ε ί κ τ η ς στους Πίνακες, συν'α
Σελίδα
Αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή για το προσδιο

ρισμό της σχέσης ö d -n e f f ^-^
ρισμό της σχέσης Δσ-n „„ 441
ρισμό της σχέσης Δσ-η 443
ρισμό της σχέσης TYA-W , 445
Συγκεντρωτικός πίνακας πετρογραφικών χαρακτηρισ
τικών 447
ρισμό της σχέσης ΔΑΣΑ-ΔΦΑΑ των ηφαιστιακών
πετρωμάτων 456
Ε Π Ε Ξ Η Γ Η Σ Ε Ι Σ Σ Υ Ν Τ Μ Η Σ Ε Ω Ν
Σ.Α.Π.Ο.= Συντελεστής Αντίστασης σε Πλήρη Ολίσθηση

Σ.Α.Μ.Ο.τ.= Συντελεστής Αντίστασης σε Μερική Ολίσθηση κατά την
τροχοπέδηση
Σ.Α.Μ.Ο.σ.= Συντελεστής Αντίστασης σε Μερική Ολίσθηση κατά την
στροφή
Π.Σ.Α.0.= Πλευρικός Συντελεστής Αντίστασης σε Ολίσθηση
Β.Ε.Μ.= Βάθος Επιφανειακής Μακροτραχύτητας
Σ.Α.0.Ε.= Συντελεστής Αντίστασης σε Ολίσθηση Εκκρεμούς
Δ.Π.= Δείκτης Πλάτυνσης
Δ.Γ.= Δείκτης Γωνιώδους
ρ^= Ξηρή φαινόμενη Πυκνότητα
Psa-|.= Κορεσμένη φαινόμενη Πυκνότητα
Ps= Ειδικό βάρος των ορυκτών κόκκων του πετρώματος
η= Ολικό πορώδες
n
e
ff= Ενεργό ή ανοικτό πορώδες
e= Λόγος κενών
^sat = Περιεκτικότητα υγρασίας κατά τον κορεσμό
s
r
= Βαθμός κορεσμού
γ= Μονάδα Βάρους πετρώματος
Α.Ν.Β.= Απορροφητικότητα νερού κατά βάρος
Α.Ν.Ο. = Απορροφητικότητα νερού κατά όγκο
^QAj= Δείκτης Ταχείας Απορρόφησης Νερού (Δείκτης HAMROL)
Δ.Σ.Α.= Δείκτης Συντριβής Αδρανών
Δ.Σ.Λ.10%Α.= Δείκτης Συντριβής Λεπτοκόκκων 10% Αδρανών
Δ.Α.Π.Α.= Δείκτης Αντοχής σε Πρόσκρουση Αδρανών
σ$= Αντοχή σε Μονοαξονική (Ανεμπόδιστη) Θλίψη σε ξηρή κατάσταση
°sat= Αυ τοχή σε Μονοαξονική (Ανεμπόδιστη) θλίψη σε κορεσμένη
κατάσταση
Δ.Φ.Α.Α.= Δείκτης Φθοράς σε Απότριψη Αδρανών
Δ.Α.Σ.Α.= Δείκτης αντίστασης σε Στίλβωση Αδρανών
L.A.= Αντοχή σε τριβή και κρούση αδρανών κατά ^ ° s Angeles
Τ.Υ.Α.= Τιμή Υγείας Αδρανών
Π.Λ.= Ποσοστό Προσκολλημένων Λεπτομερών
Ο.Τ.Κ.= Οριακή Τιμή Καταλληλότητας
Α.Ε.0.= Αριθμός Εμπορικών Οχημάτων
Α.0.0. = Αριθμός Ολικών Οχημάτων
Γ 2
= Συντελεστής συσχετισμού
Δ.Ε.= Δείκτης Επιμήκυνσης
Π Ε Ρ Ι Λ Η Ψ Η
Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να εντοπίσει πετρώ

ματα στον Ελληνικό χώρο, κατάλληλα για παραγωγή αδρανών υλικών
αντιολισθηρών οδοστρωμάτων, καθώς και να διερευνήσει τον βαθμό
καταλληλότητας τους.
Σε δεκαοκτώ διαφορετικούς γεωλογικούς σχηματισμούς,

ίζηματογενών, μεταμορφωσιγενών και πυριγενών πετρωμάτων, διαφό
ρων περιοχών της Ελλάδας, έγινε συστηματική δειγματοληψία και
σχετική τεχνικογεωλογική εργαστηριακή εξέταση.
Σε καθ' ένα από αυτά, προσδιορίστηκαν εικοσιτέσσερεις

διαφορετικοί δείκτες, παράμετροι και συντελεστές, σύμφωνα με
τους οποίους διαπιστώθηκε η γενική και αντιολισθητική ποιότητα
και απόδωση των αδρανών υλικών τους.
Μεταξύ των δοκιμών που πραγματοποιήθηκαν περιλαμβάνον

ται: δοκιμές φυσικών ιδιοτήτων, δοκιμές προσδιορισμού δεικτών
μορφής των ψηφίδων, δοκιμές μηχανικών ιδιοτήτων και ανθεκτικότη
τας στη φθορά και στίλβωση, καθώς και δοκιμές προσομοίωσης της
αποσάθρωσης.
Οι πετρογραφικές ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά τους,

διερευνήθηκαν χρησιμοποιόντας κλασικές μεθόδους πετρογραφικής
ανάλυσης με πολωτικό μικροσκόπιο, καθώς και μεθόδους περιθλασι-
μετρίας ακτίνων ROENTGEN. Τα αποτελέσματα της πετρογραφικής
ανάλυσης συσχετίσθηκαν με αυτά των εργαστηριακών δοκιμών και
προέκυψαν συμπεράσματα και εισηγήσεις πρακτικής αξίας σχετικά
με τα απαραίτητα εκείνα πετρογραφικά χαρακτηριστικά που οδηγούν
σε υψηλή αντιολισθητική απόδωση των αδρανών υλικών.
Περ ι λ ή ψ η , συν'α
Εκατόν επτά επιπλέον θέσεις εντοπίσθηκαν στον Ελληνικό

χώρο με "κατ' αρχήν" αποδεκτά και πιθανώς κατάλληλα πετρώματα
για περαιτέρω έρευνα.
Τέλος, η παρούσα έρευνα αποκάλυψε ότι η Ελλάδα έχει

μια μεγάλη ποικιλία σημαντικών αποθεμάτων πετρωμάτων, για παραγω
γή υψηλής ποιότητας αδρανών υλικών αντιολισθηρών οδοστρωμάτων.
Ε Υ Χ Α Ρ Ι Σ Τ Ι Ε Σ
θα ήθελα να εκφράσω, απο τη θέση αυτή, τις: Θερμές: ευχα

ριστίες: και την ευγνωμοσύνη μου στον αναπλ. Καθηγητή της: Τε
χνικής Γεωλογίας και Υ6ρογεωλογ( ας: του Ε. Μ. Πολυτεχνείου κ.
Ι. ΚΟΥΜΑΝΤΑΚΗ, για την ποικιλόμορφη βοήθεια και συμπαράσταση
του, καθώς: και για τις: πολύτιμες: συμβουλές: του οι οπο(ες:
συνέβαλαν ουσιαστικά στην ολοκλήρωση της: μελέτης:.
Ιδιαιτέρως επίσης ευχαριστώ τον Καθηγητή του Ε.Μ.Π. κ.

Ι. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΑΚΗ και τον αναπλ. Καθηγητή του Ε.Μ.Π. κ. Ν. ΦΥ-
ΤΡΟΛΑΚΗ, οι οποίοι με τις παρατηρήσεις και υποδείξεις τους
συνετέλεσαν στην ορθότερη παρουσίαση της, καθώς και τους αν
απλ. Καθηγητές κ.κ. Α. ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟ και Ε. ΜΠΟΣΚΟ για την διά
θεση του εργαστηρίου και την παρασχεθείσα βοήθεια κατά την
πετρογραφική μελέτη των πετρωμάτων.
Στον κ. Π. ΤΣΩΝΗ, υιευθυντή της Cuεύθυναης Ασφαλτικών

Υλικών και 06οστρωσ(ας (ΕΚ2) του τέως: Κ. Ε. u.E. του ΥΠΕΧΏΰΕ,
οφείλω ευχαριστίες για την ευγενή διάθεση των εργαστηρίων.
θερμά, επίσης, ευχαριστώ τον Καθηγητή του Ε.Μ.Π. κ. Π.

ΘΕΟΧΑΡΗ, ό οποίος έθεσε σε απόλυτη διάθεση μου τα εργαστήρια
αντοχής υλικών.
Τον Καθηγητή του Ε.Μ.Π. κ. Α. ΓΙΩΤΗ, ευχαριστώ πολύ για

την αποδοχή του να συμμετάσχει στην πενταμελή εξεταστική ε
πιτροπή του πονήματος αυτού.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες, επίσης, οφείλω στον αναπλ. Κα

θηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Γ. ΚΟΥΚΗ, τόσο για την α
ποδοχή του να συμμετάσχει στην πενταμελή εξεταστική επιτρο
πή, όσο και για την εποικοδομητική κριτική καθώς και τις ση
μαντικές υποδείξεις και παρατηρήσεις του,, που συνέβαλλαν ου
σιαστικά στην τελική παρουσίαση της εργασίας αυτής.
Τέλος, απευθύνω τις ευχαριστίες μου σε όλους εκείνους,

οι οποίοι με οποιονδήποτε τρόπο συνέβαλαν στην αποπεράτωση
της παρούσας.
*
Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η
Η αντιολισθηρότητα έχει αναγνωρισθεί διεθνώς, τα

τελευταία τριάντα χρόνια, σαν μια από τις σημαντικότερες
ιδιότητες των επιφανειών των οδοστρωμάτων, αφού συνδέει τους
χρήστες τους, με σχέση ασφάλειας, ή ακόμη και ζωής.
Ειδικότερα στον Ελληνικό χώρο το πρόβλημα της ολισ

θηρότητας των οδοστρωμάτων είναι ιδιαίτερα οξύ, όπως αποδεικ
νύεται τόσο από τον υψηλό δείκτη τροχαίων ατυχημάτων, όσο και
από τους χαμηλούς γενικά συντελεστές τριβής που έχουν μετρη
θεί στο οδικό μας δύκτιο (Ν. Μίχας 1983), και συνεπώς πρέπει
ν' απαιτείται γι' αυτό άμεση λύση.
Οι βασικές αιτίες των χαμηλών συντελεστών τριβής στην

Ελλάδα αποδίδονται κύρια αφ' ενός μεν στην εκτεταμένη χρήση
ασβεστολιθικών ψηφίδων στις ασφαλτικές επιφάνειες, δηλαδή υλι
κών που λειαίνονται εύκολα και σε υψηλό βαθμό, αφ' ετέρου δε
στη χρήση μεθόδων κατασκευής που οδηγούν στην εξίδρωση της
ασφάλτου στην επιφάνεια των δρόμων.
Είναι γνωστό ότι η αντιολισθηρότητα των οδοστρωμάτων

είναι κυρίως συνάρτηση των ιδιοτήτων των χρησιμοποιούμενων
αδρανών υλικών και ιδιαίτερα στις εύκαμπτες ασφαλτούχες επιφά
νειες όπου τα αδρόκοκκα αδρανή υλικά αποτελούν το μεγαλύτερο
τμήμα της επιφάνειας που έρχεται σε άμεση επαφή με τα ελαστικά
των οχημάτων. Αδρανή υλικά με υψηλή αντίσταση στη στίλβωση
είναι απαραίτητα για τους τάπητες κύλισης των οδοστρωμάτων
ιδίως αυτών με βαρύ κυκλοφοριακό φόρτος, ώστε. να διατηρείται
μια επαρκής αντίσταση σε ολίσθηση. Επίσης, απαιτείται επαρκής
μηχανική αντοχή καθώς και αντίσταση στη φθορά (που προκαλείται
από τριβή και κρούση, απότριψη και αποσάθρωση), ώστε να εξασφα
λίζεται μια λογική διάρκεια ζωής για την επιφάνεια του οδοστρώ-
- 2 -
Ε ι σ α γ ω γ ή, συν'α
ματος και να διατηρείται το αναγκαίο βάθος επιφανειακής μακροτ-

ραχύτητας, παρέχοντας έτσι υψηλή αντιολισθηρότητα και στις
μεγάλες ταχύτητες κίνησης των οχημάτων.
Διεθνείς έρευνες (D.C.KNILL 1961, D.J. MACLEAN και

F.A. SHERG0LD 1958, W.A. GOODWIN 1969, W.G. MULLEN, S.Η. DAHIR
και B.D. BARNES 1971, S.H. DAHIR, W.E. MEYER και R.R. HEGMON 1976,
W.L. GRAMLING και I.R. HOPKINS 197A, W.S. SZATKOWSKI και J.R.
HOSKING 1972, H.H. WEINERT 1968 και 1984, κ.α.) αλλά και παγκόσμια
πρακτική και εμπειρία έχει αποδείξει ότι ορισμένοι πετρογραφικοί
τύποι πετρωμάτων έχουν την ικανότητα να εξασφαλίζουν τις απαι
τούμενες ιδιότητες και χαρακτηριστικά των αντιολισθηρών οδοστρω
μάτων ενώ άλλοι όχι. Αξιοποιόντας αυτή την εμπειρία, καθορίστηκαν
στην παρούσα έρευνα τα διάφορα "κατ' αρχήν" αποδεκτά πετρώματα,
τα οποία παρουσιάζονται σε 107 περιοχές της Ελλάδας, και μεταξύ
των οποίων επιλέχθηκαν δεκαοκτώ, που τελικά μελετήθηκαν.
Στα κεφάλαια που ακολουθούν γίνεται κατ' αρχήν μια

σύντομη ανασκόπηση προηγούμενων διεθνών εργασιών, με σκοπό την
πλήρη κατανόηση του φαινομένου της ολισθηρότητας των οδοστρωμά
των. Με τον τρόπο αυτό γίνεται δυνατός ο καθορισμός των διαφό
ρων ιδιοτήτων που έπρεπε να προσδιορισθούν. Στη συνέχεια γίνεται
καθορισμός και περιγραφή των δοκιμών που πραγματοποιήθηκαν με
σκοπό να διερευνηθούν ποσοτικά οι ιδιότητες αυτές, καθώς και παρά
θεση των αποτελεσμάτων για τα μελετηθέντα πετρώματα. Ακολουθεί
κριτική για την καταλληλότητα τους, τέλος δε, η εργασία
καταλήγει με ανάλυση, συσχετισμό και συζήτηση των αποτελεσμάτων
αυτών, φέρνοντας στο φως πρακτικής σημασίας συμπεράσματα, που
θα βοηθήσουν ουσιαστικά στην επιλογή και άλλων πετρωμάτων για
την πλήρη εξάλειψη του φαινομένου της ολισθηρότητας από όλα τα
Ελληνικά οδοστρώματα.
Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 1
(Το φαινόμενο της ολισθηρότητας των οδοστρωμάτων)

- 4 -
1.1 Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΤΡΟΧΑΙΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ

ΣΤΗ ΕΛΛΑΔΑ
Πριν από την ανάπτυξη του κυρίως θέματος της έρευνας,

κρίθηκε σκόπιμο να γίνει μια σύντομη αναφορά της κατάστασης
των τροχαίων ατυχημάτων στην Ελλάδα, ένα σημαντικό μέρος των
οποίων οφείλεται στην ολισθηρότητα των οδοστρωμάτων. Η παρά
θεση αυτής, πιστεύεται ότι θα συμβάλλει ουσιαστικά στην συνει
δητοποίηση της σπουδαιότητας του θέματος.
Είναι γεγονός ότι ο δείκτης των τροχαίων ατυχημάτων

στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά υψηλός και αποτελεί μια από τις
σημαντικότερες αιτίες θανάτων στη χώρα μας, ενώ οπωσδήποτε
είναι η κυριότερη αιτία τραυματισμών ατόμων και η μοναδική
αιτία ζημιών στα οχήματα.
Στον Πίνακα_1_ δίδεται ο αριθμός των ατυχημάτων,

τραυματισμών και θανάτων, που έγιναν κατά τα έτη 1976 έως
1981, σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Χωροφυλακής, Αστυνο
μίας Πόλεων και Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδας
(Ε.Σ.Υ.Ε.).
Πίνακας 1 : Τα Τροχαία Ατυχήματα στην Ελλάδα

Ετος Ατυχήματα Τραυματισμοί Θάνατοι*
1976 18.817 25-867 1 .386

1977 19.093 27.466 1.513
1978 20.920 31.217 1.694
1979 20.083 29-992 1 .640
1980 21.000 28.410 1.519
1981 21.200 29.600 1 .680
* Αποβιώσαντες μέχρι και 30 ημέρες μετά το ατύχημα.
Από τα στοιχεία της Διεθνούς Οδικής Ομοσπονδίας

(INTERNATIONAL ROAD FEDERATION), όπως παρουσιάζονται στον
Πίνακα 2, προκύπτει ότι η πυκνότητα των οχημάτων (αριθμός
- 5 -
οχημάτων ανά 1.000 κατοίκους) είναι σχετικά πολύ μικρή στην

Ελλάδα.
Πίνακας 2: Πυκνότητα Οχημάτων το 1981 (I.R.F. 1982)
Αριθμός οχημάτων Αριθμός οχημάτων

Χώρα ανα 1000 κατοικ. Χώρα ανα 1000 κατοικ.
Ελλάδα 156 Ιταλία 362

Ισπανία 284 Σουηδία 410
Φινλανδία 312 Ελβετία 417
Βρεττανία 324 Δ.Γερμανία 420
Αυστρία 349 Γαλλία 428
Δανία 351 Η.Π.Α. 710
Ολλανδία 356
Παρόλο όμως ότι η πυκνότητα των οχημάτων στην Ελλάδα

είναι πολύ χαμηλή σχετικά με άλλες χώρες, δεν συμβαίνει το
ίδιο και με τον δείκτη των τροχαίων ατυχημάτων. Από στατιστική
τροχαίων ατυχημάτων που δημοσίευσε η I.R.F. προκύπτει ότι η
Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις του Πίνακα, με πολύ
μεγάλο δείκτη τροχαίων θανατηφόρων ατυχημάτων ανά 10.000 οχήμα
τα. Το Σ^ήμα 1_ παρουσιάζει γραφικά τους αντίστοιχους δείκτες
για 19 χώρες του κόσμου. Ετσι φαίνεται καθαρά ότι ο δείκτης
που αντιστοιχεί στην Ελλάδα είναι πενταπλάσιος της Ιαπωνίας
και Σουηδίας, τετραπλάσιος των Η.Π.Α. και τριπλάσιος της Αγγλίας,
Ολλανδίας, Δανίας και Φινλανδίας. Είναι μικρότερος μόνο από
τους δείκτες Τουρκίας, Πορτογαλλίας και Ουγγαρίας.
Το συνολικό κόστος των τροχαίων ατυχημάτων στην Ελλά

δα εκτιμάται ότι είναι της τάξης των 30 δισεκατομμυρίων δρχ.
το χρόνο (κατά Ν. Μίχα 1983)· Το ποσό αυτό περιλαμβάνει και
τη ζημιά της Εθνικής Οικονομίας από τη μείωση του ενεργού
πληθησμού και του συναλλάγματος για τις επισκευές των οχημάτων.
Οπωσδήποτε τα αίτια των ατυχημάτων δεν οφείλονται

αποκλειστικά και μόνο στην ολισθηρότητα των οδοστρωμάτων.
Ομως αυτή συντελεί ουσιαστικά στη δημιουργία τους.
-6-
1||MI Ιαχώνία 2,20
2 WÊÊM Σονηδ(α 2,30

3 H M Η.Π.Α. 3,26
#LHHI Αγγλία 3,44

^PBH 0λλαν6(α 3,60
6^""« »Οανδία 3,?0
7 Δαν Ca 3,76
8 Ιλβετία 4,10
9 Ιταλία 4,43
10 Γβρμανία 4,60
11 Ισκανία 5,44
12 Γαλλία 5,50
13 Βέλγιο 6,60
14 Σΰχρος 6,96
15 Αυστρία 7,00
16 = ί Κλλάδα 11,20
17 •^••β Ουγγαρία 12,50

18 ••ΜΜΗΜΜΗΜ Πορτογαλλία 16,90
19
Τουρ«ία 38,40
0 10 20 30 40
HcKpoi ανά 10.000 οχήματα
Σ^μα Ι; ACÎXTCQ vcxpév «χδ τροχαία ατυχήματα ac 19 «ρατη
χατα το έτος 1981. (I.R.F. 1982 , Ι.Ε.Ϊ.Ε. 1982 )
- 7 -
Τα παραπάνω αποδεικνύονται χαρακτηριστικά από μια

έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο Κέντρο Ερευνών Οδών και Οδοσ
τρωμάτων της Αγγλίας (T.R.R.L. No 319) κατά την οποία έγινε
συστηματική παρακολούθηση των ατυχημάτων σε επικίνδυνες ζώνες
οδοστρωμάτων. Κατ' αυτήν εντοπίστηκαν 55 επικίνδυνες θέσεις
μέσου μήκους 4-00 μέτρων η κάθε μια και επί 2 χρόνια και 2 μή
νες γίνονταν συστηματικές μετρήσεις των ατυχημάτων που συνέβη
σαν στις ζώνες αυτές. Στη συνέχεια, έγινε αναγέννηση της αντι-
ολισθηρότητας (αύξηση του Συντελεστή Αντίστασης σε Ολίσθηση)
των ζωνών αυτών, και μετρήθηκαν τα ατυχήματα στις ίδιες θέσεις,
για 2 χρόνια και 8 μήνες. Αποδείχτηκε τότε ότι υπήρχε μια
πολύ σημαντική μείωση των ατυχημάτων. Στον ΐΗνακα_3 παρουσιά
ζονται τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής.
Πίνακας 3' Σύγκριση τροχαίων ατυχημάτων πριν και

μετά την αναγέννηση της αντιολοσθηρό-
τητας (T.R.R.L. No 319)
Ατυχήματα σε Ατυχήματα πριν Ατυχήματα μετά Ποσ. μείωσης

55 ζώνες την επεξεργασία την επεξεργασία των ατυχη
έρευνας μάτων
Ατυχήματα λόγω
ολίσθησης 723 130 82,0%
Σύνολο ατυχημ. 1 .025 321 68,7%
Επίσης, εκτός της σημαντικής μείωσης των ατυχημάτων, η

οικονομική σύγκριση του κόστους των αντιολισθηρών επεξεργασιών,
σε σχέση με τις υλικές, και μόνο, ζημιές των ατυχημάτων, αποδείχ
τηκε ότι αυτά στοίχιζαν δεκαπλάσιο ποσό.
Κατ' επέκταση και συγκριτικά θα πρέπει να δεχθούμε ότι

και η Ελληνική Εθνική Οικονομία έχει να οφεληθεί κατά πολύ από
την κατασκευή αντιολισθηρών οδοστρωμάτων.
- 8 -
Η κατασκευή όμως τέτοιων αντιολισθηρών ταπήτων κύλισης

βασίζεται κυρίως στις ιδιότητες των χρησιμοποιούμενων αδρανών
υλικών, μια και αυτά επεισέρχονται για τη σύνθεση τους σε ποσο
στό μεγαλύτερο του 92%.
Το πρόβλημα λοιπόν μετατοπίζεται στον εντοπισμό κατάλ

ληλων πετρωμάτων για παραγωγή αδρανών υλικών αντιολισθηρών οδοσ
τρωμάτων, το οποίο και διερευνάται στην εργασία αυτή.
- 9 -
1.2 ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΤΡΙΒΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΑΣΤΙΚΟΥ

ΕΝΟΣ ΟΧΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΟΣ
Η ανάλυση και κατανόηση του βασικού μηχανισμού που

ενεργεί για τη παραγωγή δυνάμεων τριβής μεταξύ των ελαστικών
ενός οχήματος και της επιφάνειας ενός οδοστρώματος, είναι θε
μελιώδης για την μελέτη, κατασκευή και συντήρηση αντιολισθηρών
οδοστρωμάτων.
1.2.1 0 Μηχανισμός Τριβής του Ελαστικού Υλικού
Η τριβή των ελαστικών δρα και αναπτύσεται σύμφωνα με

την πολύπλοκη ελαστικοϊξώδη διαδικασία, κατά την οποία ο συντε
λεστής της τριβής δεν εξαρτάται μόνο από τις επιφάνειες επαφής,
αλλά επίσης από το βάρος, τη θερμοκρασία και την ταχύτητα ολίσ
θησης. Η ολική δύναμη της τριβής, που αναπτύσεται όταν ένα
ελαστικό ολισθαίνει πάνω σε μια επιφάνεια οδοστρώματος, θεωρεί
ται γενικά ότι είναι το αποτέλεσμα τεσσάρων συνεισφερόντων παρα
γόντων: 1) Πρόσφυση, 2) Υστέρυση, 3) Σχήσιμο του ελαστικού,
και 4·) Φθορά του ελαστικού ή και της επιφάνειας του οδοστρώματος.
Οι δυο τελευταίοι παράγοντες συνεισφέρουν ελάχιστα στη τριβή,
συγκριτικά με τους δυο πρώτους και συνήθως παραλείπονται στις
περισσότερες πρακτικές περιπτώσεις.
Οι δυο κύριοι παράγοντες της τριβής, η πρόσφυση και η

υστέρυση, είναι, όπως αποδείχτηκε από τον H.W. KUMMER (1966),
διαφορετικές εκδηλώσεις της ίδιας ιδιότητας του ελαστικού,
δηλαδή, του ελαστικοϊξώδους.
0 παράγοντας πρόσφυση αποδίδεται στη δημιουργία, στη

διάτμηση και τέλος στην απόσπαση των ατομικών δεσμών μεταξύ
του ελαστικού και της επιφάνειας του οδοστρώματος. 0 παράγοντας
υστέρηση αποδίδεται στο "όργωμα" ή "ροή" των μακροπροεξοχών και
κορυφών της επιφάνειας του οδοστρώματος μέσα στη μάζα του ελασ
τικού όπου, κατ' αυτό το τρόπο, προξενείται απώλεια ενέργειας
μέσα στη μάζα του ολισθαίνοντος ελαστικού.
- 10 -
Ετσι η πρόσφυση οφείλεται στην μικροτραχύτητα της

επιφάνειας του οδοστρώματος και αναπτύσσεται στην επιφάνεια
επαφής μεταξύ ελαστικού-επιφάνειας, ενώ η υστέρηση οφείλεται
στη μακροτραχύτητα της επιφάνειας του οδοστρώματος και ανα
πτύσσεται μέσα στη μάζα του ελαστικού κατά τη διαδικασία της
απορόφησης ενέργειας. Στο Σχημα_2 απεικονίζονται διαγραμματι
κά οι δυο αυτοί παράγοντες.
Διάφοροι ερευνητές όπως ο Κ.Α. GR0SCH (1963), H.W.

KUMMER (1966), Α. SCHALLAMACH (1952) κ.α. πειραματιζόμενοι με
ολισθαίνουσες ελαστικές πλάκες, πέτυχαν να απομονώσουν και να
μελετήσουν ξεχωριστά τους δύο παράγοντες της τριβής. Από τις
έρευνες τους προέκυψαν τα εξής συμπεράσματα:
α. Συντελεστής πρόσφυσης (βλ. σχ. 3)
1. Σε ξηρές και λείες επιφάνειες ο συντελεστής πρόσφυσης

είναι μικρός στις ταχύτητες ερπισμού δηλ. σε λιγότερο από
0,02km/h.
2. Αυξάνεται ταχέως με την ταχύτητα ολίσθησης και φθάνει

κάποιο μέγιστο, σε μια "κρίσιμη" ταχύτητα ολίσθησης, η οποία
μπορεί να ποικίλει από 0,1 έως και 16km/h ανάλογα με τη σύνθεση
του ελαστικού και τη θερμοκρασία της επιφάνειας επαφής.
3· Μειώνεται όταν η "κρίσιμη" ταχύτητα ξεπεραστεί. Η

μείωση συνοδεύεται πολλές φορές από μια χαρακτηριστική μυρωδιά
της πλάκας του ελαστικού.
4· Το σχήμα των καμπύλων, και κυρίως τα μέγιστα του

συντελεστή της πρόσφυσης καθώς και οι "κρίσιμες" ταχύτητες
ολίσθησης μεταβάλλονται και εξαρτώνται από τις ελαστικές και
αποσβεστικές ιδιότητες του ελαστικού.
5. Οι καμπύλες μετατοπίζονται προς υψηλότερες ταχύτητες

ολίσθησης με την αύξηση της θερμοκρασίας και προς χαμηλότερες
με την ψύξη. Επομένως, ανάλογα με την ταχύτητα ολίσθησης, ο
-II-
F^r Fa FB
μιιφοτρα)<ύτητα)
ΥΣΤΕΡΗΣΗ
(αηοόίόιζαι 6ίψ μακραΎραχϋτητα}
S**«.!» Βαοτιχίς „„,^

μ α τ ο
«·('«τά D.TAB0R Ι 9 5 9 ) >
- 12 -
συντελεστής πρόσφυσης μπορεί να αυξάνει, να μειώνεται ή να

παραμένει ανεπηρέαστος από τις αλλαγές της θερμοκρασίας.
7. Είναι πολύ ευαίσθητος στη "μόλυνση" της επιφάνειας

επαφής (από διάφορα υγρά, λάδια κ.λ.π.) και μειώνεται σε μια
μικρή και ανεξάρτητη από την ταχύτητα τιμή. Αυτό οφείλεται
στην σημαντική μείωση της διατμητικής αντοχής στην επιφάνεια
επαφής.
vu
Ο
1uJ
<<
»J
Η
>
Ταχύτητα ο>Ϊ6θτί6ης V, Km/h

Σ)£ημα_3: Τυπικοί συντελεστές πρόσφυσης για
ελαστικό πέλμα τροχού οχήματος που
ολισθαίνει σε μακροσκοπικά λείες
επιφάνειες (κατά H.W. KUMMER και
W.E. MEYER, 1967)
β. Συντελεστής Υστέρησης (βλ. σχ. Λ)
1. 0 συντελεστής υστέρησης παρουσιάζει σχεδόν αμεληταία

εξάρτηση από την ταχύτητα, στο εύρος της ταχύτητας όπου η
πρόσφυση είναι πολύ ευαίσθητη.
2. Αρχίζει να αυξάνει εμφανώς όσο η ταχύτητα ολίσθησης

γίνεται πολύ μεγάλη(περίπου στα 80km/h ή περισσότερο).
3. Αυξάνει με την αύξηση των αποσβεστικών ιδιοτήτων του

ελαστικού.
- 13 -
Λ· Οι καμπύλες του μετατοπίζονται προς υψηλότερες ταχύ

τητες ολίσθησης, με την αύξηση της θερμοκρασίας και αντιστρόφως
Επομένως, η αύξηση της θερμοκρασίας επιφέρει πάντα μείωση του
στις ταχύτητες που λειτουργούν τα οχήματα.
5· Είναι πρακτικά ανεξάρτητος από την πίεση
Παρουσιάζει πολύ μικρή ευαισθησία στη "μόλυνση"
«CU
1,5 ΚΑΘΕ Π Ι Ε Ζ Η
Ï H P Û ν, ΥΓΡΟ
!
•9- 1,0
,Ύ. Α· ,Μ.Α. , * *
/
0J5
/
θρ\6 0,16 1.6 16 160

Ταχύτητα ολίβθηβης V, Κτη/Κ
Σ)^ήμα_Λ: Τυπικοί συντελεστές υστέρησης για

ελαστικό πέλμα τροχού οχήματος που
ολισθαίνει σε "βοτσαλώδη", καλά
λιπασμένη επιφάνεια (Χ.Α.=Χαμηλής
Απόσβεσης, Μ.Α.=Μέτριας Απόσβεσης,
Υ.Α.=Υψηλής Απόσβεσης)(κατά H.W.
KUMMER και W.E. MEYER, 1967)
Από τα πιο πάνω αναφερόμενα γίνεται πλέον εμφανές ότι

η τιμή του μετρούμενου ολικού συντελεστή τριβής μιας επιφάνειας
οδοστρώματος εξαρτάται από διάφορους και πολύπλοκους παράγοντες
Επομένως, για να ορισθεί πλήρως ο ακριβής συντελεστής τριβής θα
πρέπει να δίνονται πληροφορίες σχετικά:
α) Με τα χαρακτηριστικά της επιφάνειας του οδοστρώματος,

εκ των οποίων η γεωμετρία της, καθώς και το είδος και ποσό του
"μολυσματικού" υλικού είναι τα πιο σπουδαία.
-u-
3) Τα χαρακτηριστικά του ελαστικού, εκ των οποίων οι

ελαστικές και αποσβεστικές ιδιότητες είναι τα πιο σπουδαία,και
γ) Οι λειτουργικοί παράμετροι που είναι το φορτίο ή η

πίεση που επενεργεί επί του ολισθητήρα, η ταχύτητα ολίσθησης
και η θερμοκρασία της επιφάνειας του οδοστρώματος.
Επειδή όμως ο προσδιορισμός όλων αυτών των στοιχείων

σε κάθε μέτρηση είναι πρακτικά αδύνατος, διάφοροι διεθνείς
ερευνητικοί φορείς και υπουργεία έχουν συντάξει προδιαγραφές
που αφορούν τα χαρακτηριστικά των συσκευών και τη μεθοδολογία
για τη μέτρηση της αντιολισθηρότητας των επιφανειών των οδοστρω
μάτων. Με αυτό τον τρόπο τα χαρακτηριστικά του ελαστικού καθώς
και οι λειτουργικοί παράμετροι της συσκευής παραμένουν σταθεροί
σε όλες τις μετρήσεις. Τέτοια όργανα και συσκευές αναφέρονται
πιο κάτω.
1.2.2 0 Μηχανισμός Τριβής του Ελαστικού ενός Οχήματος
Η προηγούμενη περιγραφή αφορούσε τον μηχανισμό της

ανάπτυξης της τριβής μεταξύ μιας πλάκας ελαστικού και μιας επι
φάνειας οδοστρώματος. Αυτή έχει απλοποιήσει και διευκολύνει την
κατανόηση του ακόμη πιο πολύπλοκου μηχανισμού τριβής μεταξύ του
ελαστικού ενός οχήματος με αεροθάλαμο και μιας επιφάνειας οδοσ-
στρώματος. Ενα ελαστικό οχήματος λειτουργεί κατά την ολίσθηση
του, σύμφωνα με τέσσερα βασικά λειτουργικά μοντέλα:
α) Μοντέλο πλήρους ολίσθησης.
β) Μοντέλο μερικής ολίσθησης κατά την τροχοπέδιση.
γ) Μοντέλο μερικής ολίσθησης κατά την επιτάχυνση, και
δ) Μοντέλο μερικής ολίσθησης κατά την στροφή.
α) Κατά το μοντέλο της πλήρους ολίσθησης, ο μηχανισμός

της ανάπτυξης της τριβής, όπως αποδείχτηκε από τον H.W. KUMMER
(1966) έχει ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά όπως και στη περίπτωσι
- 15 -
της ολίσθησης της ελαστικής πλάκας. Στο μοντέλο αυτό, επίσης,

η ανάπτυξη του υψηλότερου συντελεστή τριβής ή συντελεστή αντίσ
τασης σε πλήρη ολίσθηση (Σ.Α.Π.Ο.), πραγματοποιήται στην "κρίσι
μη" ταχύτητα ολίσθησης.
Η μόνη διαφορά είναι ότι ο μέγιστος Σ.Α.Π.Ο., για την

ίδια ακριβώς επιφάνεια και το ίδιο ελαστικό υλικό, είναι πάντα
κάπως μικρότερος από τον συντελεστή τριβής όπως μετράται με την
ελαστική πλάκα. Αυτό, όπως αποδείχτηκε από τον C. H0FELT (1959),
οφείλεται στο γεγονός ότι η κατανομή πιέσεως στην επιφάνεια
επαφής ελαστικού-οδοστρώματος δεν είναι ομοιόμορφη όπως στην
πλάκα, αλλά πάντα υψηλότερη στα στοιχεία της εγκάρσιας κεντρικής
σειράς του πέλματος του ελαστικού.
β) Στο μοντέλο μερικής ολίσθησης κατά την τροχοπέδιση ο

τροχός κυλίεται και ολισθαίνει συγχρόνως. 0 Μέγιστος Συντελεστής
Τριβής, ή Συντελεστής Αντίστασης σε μερική ολίσθηση κατά την
τροχοπέδιση (Σ.Α.Μ.Ο.τ.) επιτυγχάνεται όταν ο τροχός ολισθαίνει
στο κρίσιμο ποσοστό ολίσθησης. Σαν Ποσοστό Ολίσθησης (Π.Ο.)
ορίζεται :
100 · (ώ'-ω )
Π.0.=
ω
όπου ω είναι η γωνιακή ταχύτητα του ελαστικού που αντιστοιχεί

στη μεταφορική ταχύτητα του οχήματος, και ω είναι η γωνιακή
ταχύτητα του ολισθαίνοντος και συγχρόνως περιστρεφόμενου τρο
χού. Το Π.Ο. ενός πλήρως ολισθαίνοντος τροχού είναι 100% και
0% ενός κυλιόμενου.
Το "κρίσιμο" ποσοστό ολίσθησης εξαρτάται από τα χαρα

κτηριστικά και την κατάσταση της επιφάνειας του οδοστρώματος,
τις ιδιότητες του ελαστικού, την ταχύτητα κίνησης και τη θερμο
κρασία. Το ποσοστό αυτό έχει υπολογιστεί ότι είναι περίπου
από 10-20% (βλ. σχ. 5) για τις υγρές και περίπου 25% για τις
ξηρές επιφάνειες (κατά R.T. SPURR, 1965).
- 16 -
Σ,Α.Ο μι qicivn-
τοποιημίνο τροχό
-kptì&tko sioiò&rp o\\&w\C}
ίο 20 30 40 50 (Ρ 70 JO y> tOO
ΤΤοβο^τό ολίβθηβης % ÀKtvtironoirié^ wo
τροχού
Σχηρα_5: Χαρακτηριστικά τριβής ελαστικών

που λειτουργούν στο μοντέλο της
μερικής ολίσθησης κατά την
τροχοπέδιση (κατά R.T. SPURR,
1965)
ω&<ζω
Στο "κρίσιμο" ποσοστό ολίσθησης παρουσιάζεται ο μέ

γιστος Σ.Α.Μ.Ο.τ. ο οποίος έχει ακόμα μικρότερη τιμή, για τις
ίδιες ακριβώς συνθήκες από τον μέγιστο Σ.Α.Π.Ο. Αυτό οφείλεται,
κατά τον D.F. MOORE (1966), στο γεγονός ότι τα στοιχεία του
πέλματος του μερικώς ολισθαίνοντος ελαστικού κινούνται με δια
φορετικές ταχύτητες ολίσθησης και προς διάφορες διευθύνσεις,
καθώς επίσης δοκιμάζουν και διάφορες πιέσεις, θερμοκρασίες και
μεμβράνες υγρών. Σαν αποτέλεσμα δεν είναι δυνατόν όλα τα στοιχεί
του πέλματος του ελαστικού, να ολισθαίνουν ταυτόχρονα με την
ίδια κρίσιμη ταχύτητα και προς την ίδια διεύθυνση ώστε να παρά
γουν συντελεστή τριβής ίσο με τον Σ.Α.Π.Ο.
γ) Στο μοντέλο ολικής ολίσθησης κατά τη στροφή ο τροχός

κυλίεται και ολισθαίνει πλευρικά. Ο μέγιστος συντελεστής τριβής
- 17 -
η συντελεστής αντίστασης σε μερική ολίσθηση κατά τη στροφή

(Σ.Α.Μ.Ο.σ.) επιτυγχάνεται όταν τα περισσότερα στοιχεία του
πέλματος του ελαστικού ολισθαίνουν στην κρίσιμη ταχύτητα. Η
κατάσταση αυτή πραγματοποιήται στη "κρίσιμη" γωνία ολίσθησης
α (βλ. σχ. 6).
Η γωνία αυτή έχει βρεθεί πειραματικά (κατά C G . GILES,

1964.) ότι έχει τιμή περίπου 15 μοίρες για τις υγρές επιφάνειες
και περίπου 18 μοίρες για τις ξηρές.
0 Σ.Α.Μ.Ο.σ. στη "κρίσιμη" γωνία ολίσθησης είναι πάντα

μικρότερος, σύμφωνα με τους H.W. KUMMER και MEYER 1967, από τον
μέγιστο Σ.Α.Μ.Ο.τ. όπως μετρώνται κάτω από τις ίδιες ακριβώς
συνθήκες επιφάνειας και ελαστικού υλικού. Αυτό οφείλεται στο
γεγονός ότι τα στοιχεία του πέλματος του ελαστικού κατά τη στρο
φή κινούνται με ακόμη μεγαλύτερη διαφορική ταχύτητα ολίσθησης
με αποτέλεσμα να βρίσκεται ένας ακόμη μικρότερος αριθμός στοι
χείων στο πέλμα σε κατάσταση "κρίσιμης" ταχύτητας ολίσθησης,
σε σχέση με τη περίπτωση της μερικής ολίσθησης κατά τη τροχοπέ-
διση.
Το ποσοστό ολίσθησης εδώ ορίζεται από τον τύπο:
Π.Ο. = 100 ημα
δ) Το μοντέλο ολικής ολίσθησης κατά την επιτάχυνση βασί

ζεται στις ίδιες αρχές όπως και κατά την τροχοπέδιση. Για το
λόγο αυτό αλλά και επειδή δεν ενδιαφέρει ιδιαίτερα από την άπο
ψη της ασφάλιας στην οδήγηση δεν αναπτύσσεται περισσότερο.
Τέλος, όπως συμπερασματικά προκύπτει από τα πιο πάνω,

για το ίδιο και το αυτό ζεύγος ελαστικού ενός οχήματος-επιφάνειας
οδοστρώματος, η τιμή του συντελεστή τριβής του ποικίλει εξαρτώ
μενη από το μοντέλο ολίσθησης καθώς και το ποσοστό ολίσθησης
που χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της.
Γενικά ισχύει ότι η μέγιστη τιμή του Σ.Α.Π.Ο. κατά

την κρίσιμη ταχύτητα ολίσθησης είναι μεγαλύτερη του Σ.Α.Μ.Ο.τ.
-18-
ξηρή
ι
ι
ι
a ι
ι
ι
Γ
d ι
ι
Σ ι
•' ι
<
w ι Λ- ι
Ι
Ι
Ι
12 16 20
iöMö τροχού ο^οτίοτις α °
Αιεόθννεη τά; ώνηόνς wm

__
Hjiirrtoo ItoéZlIeQÙ
Εκτροπή
atpo&atätou _ Ανναffn ecpapne,
Pom σοτο-
Ο Αύναμη
Jltevpixr? Αόίαμη
αντιβταόεα^
ινΟνρράμμ&ης
Σ^ήμα 6: Χαρακτηριστικά τριβής ελαστικών που λο,τουργούν

στό μοντέλο της ολίσθησης κατά την «λλαγή πορείας,
(κατά H.W.KUMMER και W.E.METER 196?, και, C G .
GILES 1964).
- 19 -
κατά το κρίσιμο ποσοστό ολίσθησης και αυτή με τη σειρά της είναι

μεγαλύτερη του Σ.Α.Μ.Ο.σ. κατά τη κρίσιμη γωνία ολίσθησης.
Επομένως, σε δοκιμές μέτρησης της αντιολισθηρότητας μιας επιφά
νειας οδοστρώματος όπου χρησιμοποιείται ελαστικό ενός οχήματος,
θα πρέπει πάντα να αναφέρεται το μοντέλο ολίσθησης του ελαστικού
καθώς και το ποσοστό ολίσθησης του, εκτός εάν για τις μετρήσεις
αυτές ακολουθούνται πρότυπες προδιαγραφές. Τέτοιες προδιαγραφές
αναφέρονται πιο κάτω.
- 20 -
1.3 ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΟΛΙΣΘΗΡΟΤΗΤΑΣ
Η κατασκευή αντιολισθηρών επιφανειών οδοστρωμάτων,

χρησιμοποιόντας τα κατάλληλα υλικά αλλά και τις κατάλληλες
μεθόδους, καθώς και ο καθορισμός των απαιτούμενων επιπέδων
αντιολισθηρότητας στις διάφορες θέσεις των επιφανειών των
οδοστρωμάτων, προϋποθέτει κατ' αρχήν, τη δυνατότητα μέτρησης
της αντιολισθηρότητας.
Μια μέθοδος μέτρησης της τριβής βασίζεται στην αρχή

της διατήρησης της ενέργειας. Η αρχή δηλώνει ότι η κινητική
fi δυναμική ενέργεια, Ε., ενός συστήματος στην κατάσταση 1,
μείον την ενέργεια, Ε ? , που κατέχεται από το σύστημα στη κατά
σταση 2, πρέπει να εξισώνει την ενέργεια, Ε , που καταναλώθηκε
από τη τριβή όταν το σύστημα ήρθε από την κατάσταση 1 στην 2.
Δηλαδή:
Ε τ = Ε, - Ε 2
και εφόσον:
Ε = 1 · Γ = 1-f-L
τ
όπου: 1 = η απόσταση ολίσθησης του ελαστικού,

L = το 4>ορτίο επί του ελαστικού, και
f = ο συντελεστής τριβής. Τότε:
f =
1 · L
<αι επομένως ο f είναι ανάλογος της διαφοράς ενέργειας εάν τα
L και 1 είναι σταθερά. Το βρετανικό εκκρεμές (BPITISH PENDULUM)
και το Γαλλικό τραχύμετρο (LEROUX RUG0SIMETER) λειτουργούν
σύμφωνα μ' αυτή την αρχή.
Κατά τη δεύτερη μέθοδο ο συντελεστής τριβής υπολογίζε

ται με ταυτόχρονη μέτρηση της δύναμης της τριβής και του Φορτίου
- 21 -
εττί του ολισθητήρα:
f =
Αυτή η σχέση ισχύει για μια ελαστική πλάκα ολισθένουσα επι μιας
ξηρής ή υγρής επιφάνειας, η ενός μερικώς η πλήρως ολισθένοντα
ελαστικού τροχού επί ξηρής ή υγρής επιφάνειας. Εάν το ενεργό
φορτίο παραμένει σταθερό, ο συντελεστής μπορεί να συσχετισθεί
άμεσα προς την μετρούμενη δύναμη τριβής, ώστε:
f .= k
1.3.1 Κατάταξη των Μεθόδων Μέτρησης της Αντιολισθηρότητας

των Οδοστρωμάτων
Οπως έχει αναφερθεί, το μοντέλο λειτουργίας ενός ελασ

τικού έχει σπουδαία επίδραση επι της μετρηθήσης τιμής της τριβής
του οδοστρώματος. Είναι επομένως λογικό και αναγκαίο να ταξι
νομηθούν οι μετρητές τριβής των οδοστρωμάτων, σύμφωνα με το
μοντέλο λειτουργίας τους. Μια τέτοια ταξινόμηση έγινε από τους
H.W. KUMMER και W.E. MEYER (1967), (βλ. Πίνακα Λ ) .
Πίνακας U' Κατάταξη των μετρητών τριβής των

οδοστρωμάτων σύμφωνα με το λει
τουργικό τους μοντέλο (κατά H.W.
KRUMMER και W.E. MEYER, 1967)
Ι ΜΕ ΤΡΟΧΟΠΕΔΙΣΗ Ι Ι ΜΕ ΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΤΡΟΧΟΥ

- 22 -
Ο γενικός όρος "μετρητές τριβής των οδοστρωμάτων"

διαιρείται σε μετρητές πλήρους και μερικής ολίσθησης. Οι
τελευταίοι σε μετρητές μερικής ολίσθησης κατά την τροχοπέδηση,
στροφή και επιτάχυνση. Μετρητές τριβής μερικής ολίσθησης κατά
την επιτάχυνση δεν έχουν κατασκευασθεί, ενώ μετρητές που λει
τουργούν στα άλλα μοντέλα έχουν κατασκευασθεί και χρησιμοποι
ούνται σε διάφορες χώρες.
Πρέπει, επίσης, να γίνει μια περαιτέρω διαφορποίηση

μεταξύ των μετρήσεων που εκτελούνται κάτω από σταθερές συνθήκες
και κάτω από μεταβαλλόμενες. Η σταθερή κατάσταση συνεπάγεται
ότι όλοι οι παράγοντες που επηρεάζουν την τριβή είναι σταθεροί.
Στους μεταβαλλόμενης κατάστασης μετρητές, ένας ή περισσότεροι
παράγοντες μεταβάλλονται με το χρόνο. Για παράδειγμα το βρε
τανικό εκκρεμές είναι ένας μετρητής μεταβαλλόμενης κατάστασης,
επειδή κατά τη μέτρηση, το φορτίο L, η θερμοκρασία Τ, και η
ταχύτητα ολίσθησης V μεταβάλλεται.
Για λόγους σύγκρισης ο H.W. KUMMER και W.E. MEYER

(1967) αναφέρουν τα αποτελέσματα των δοκιμών μέτρησης της τρι
βής της ίδιας επιφάνειας οδοστρώματος, χρησιμοποιόντας διάφο
ρους τύπους μετρητών. Τα αποτελέσματα φαίνονται στο Σχήμα_7.
\0
•Συρόμενος μετρητής τριβής ΤΓ£ν6υλ|3άνιας
vT 0.1 .Βρετανικό εκγ,ρψίς.

•ρ·
0Û- ' 'ετρητής μερικής ολΐ60θ6τις μί τροχοηέΟΏβη
β" 0.6 • Μετρητής μερικής oiïédrmç,-
' γ,ί Gipocfh τροφού
V
S 0Α Μίΐρπτης χιλήροος
«<
^
Μ 02
>
Ο
IM AnÓ6Td6n awvniojToinenç οχήματος
16 32 48 64- 80 96
Ταχύτητα όοκιμής V K m / h
Σχήμα_7: Σύγκριση των αποτελεσμάτων μέτρησης της

αντιολισθηρότητας της ίδιας επιφάνειας
οδοστρώματος χρησιμοποιόντας διαφορετικές
μεθόδους και τεχνικές (κατά H.W. KUMMER
και W.E. MEYER, 1967)
- 23 -
Για παράδειγμα ο συρόμενος μετρητής τριβής της Πολι

τείας της Πενσυλβάνιας, που λειτουργεί σε ταχύτητα ολίσθησης
των 6,5km/h> έδωσεί =0,8. Το βρετανικό εκκρεμές, χτυπόντας
την επιφάνεια με ταχύτητα ολίσθησης 11km/h, έδωσε f=0,7. Η
χαμηλότερη τιμή αντανακλά την πιο ενεργή "λιπαντικότητα", λόγω
μεμβρανών νερού, στην υψηλότερη ταχύτητα, αν και οι ολισθητήρες
και το Φορτίο τους είναι ακριβώς ίδια.
Οι μετρητές μερικής ολίσθησης κατά την τροχοπέδηση

και στροφή, λειτουργούν στο κρίσιμο ποσοστό ολίσθησης και στην
κρίσιμη γωνία ολίσθησης. Αν και παράγουν ίδιους συντελεστές
στις πολύ μικρές ταχύτητες (της τάξης του 1km/h), όσο οι ταχύ
τητες αυξάνουν αυτοί μειώνονται με διαφορετικό ρυθμό. 0 μετρη
τής με τροχοπέδηση δίνει υψηλότερες τιμές από αυτό με στροφή
του τροχού, για τον λόγο που έχει ήδη εξηγηθεί σε προηγούμενη
ενότητα, παρότι οι υδροδυναμικές και θερμοκρασιακές συνθήκες
είναι ίδιες και στους δυο μετρητές.
Οι προοδευτικά μειούμενες τιμές του f στους μετρητές

πλήρους ολίσθησης, με την αύξηση της ταχύτητας, οφείλεται μερι
κώς στην αύξηση της θερμοκρασίας και κυρίως στο φαινόμενο της
μερικής υδρολίσθησης (βλ. πιο κάτω), παράγοντες που μειώνουν
και τις δυο συνιστώσες τριβής: την πρόσφυση και την υστέρηση.
Η μέθοδος απόστασης ακινητοποίησης οχήματος κατά τη

τροχοπέδηση, παράγει την διακεκομμένη καμπύλη. Στα 6^km/h το
επίπεδο τριβής είναι υψηλότερο από ότι στη σταθερής κατάστασης
με πλήρη ολίσθηση δοκιμή (με το ελκόμενο φορείο), επειδή τα
ελαστικά είναι αρχικά κρύα. Η θερμοκρασία τους αυξάνει καθώς
το όχημα επιβραδύνει και περίπου στα 30km/h οι λειτουργικές
συνθήκες γίνονται παρόμοιες προς εκείνες της δοκιμής του ελκό-
μενου φορείου, όπως φαίνεται από την τομή των δυο καμπύλων,
Σ)£ημα_7. Κατά το τέλος της επιβράδυνσης η θερμοκρασία είναι
υψηλότερη από αυτή του ελκόμενου φορείου (σταθερής κατάστασης
δοκιμή) και προξενεί τη πτώση της διακεκομμένης γραμμής κάτω
από αυτή του ελκόμενου φορείου.
Παρά το γεγονός όμως, των διαφορών στις τιμές του f,

οι έξι μέθοδοι έχουν μια καθορισμένη συσχέτιση μεταξύ τους και
- 2Λ -
επομένως οποιαδήποτε μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον προσδιο

ρισμό της αντιολισθηρότητας των οδοστρωμάτων.
Πιο κάτω γίνεται μια σύντομη αναφορά των συσκευών που

χρησιμοποιούνται διεθνώς για τη μέτρηση της αντιολισθηρότητας
των οδοστρωμάτων.
0
1.1.3.1 Φ2£ΠΙ ί_Μετρητες_Τριβ_ής
Αυτοί χωρίζονται σε:
α) Συσκευές τύπου εκκρεμούς.
Τέτοιες συσκευές είναι:

α1 = Το Βρετανικό εκκρεμές που κατασκευάστηκε από
τα Εργαστήρια Ερευνών Οδών και Μεταφορών
(T.R.R.L.) της Αγγλίας.
α ? = Το Γαλλικό τραχύμετρο των Γαλλικών Εργαστηρίων

Ερευνών, και
α_ = Το Αμερικάνικο εκκρεμές της Ενωσης Παραγωγών

Αδρανών Υλικών (Ν.CS.Α.) των Η.Π.Α.
Η περιγραφή της μεθόδου δίνεται στα πρότυπα:

A.S.T.M. DESIGNATION: Ε303-74, και
B.Z.:812:PART 3:1975-
β) Συρόμενες χειροκίνητες συσκευές.

Αυτές κατασκευάστηκαν και χρησιμοποιούνται μόνο στις
Η.Π.Α. και είναι:
ß1 = KEYSTONE MARK IV SKID RESISTANCE TESTER.
ß 2 = PENN STATE DRAG TESTER.

- 25 -
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι φορητές αυτές συσκευές

είναι σχετικά φθηνές, εύχρηστες και παρέχουν την δυνατότητα
αμέσου εντοπισμού των επικίνδυνων θέσεων. Οι τιμές όμως του
f που δίνουν αντιστοιχούν σε μικρές ταχύτητες που αντιπροσω
πεύουν κυρίως την μικροτραχύτητα των επιφανειών. Ετσι δεν
μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα περί του επιπέδου της αντιο-
λισθηρότητας σε μεγάλες ταχύτητες, όπου είναι συνάρτηση και
της μακροτραχύτητας των επιφανειών (βλ. πιο κάτω). Συνεπώς,
οι συσκευές αυτές υστερούν έναντι άλλων, και όταν χρησιμοποι
ούνται θα πρέπει να συνδιάζονται με τη μέτρηση της μακροτραχύ
τητας της μελετούμενης επιφάνειας.
1.3.1.2 Μέθοδος Απόστασης Ακινητοποίησης

Οχήματος_κατά_τη_Τρο^οπέδηση
Σύμφωνα με τη μέθοδο αυτή η αντιολισθηρότητα μιας επι

φάνειας υπολογίζεται από την απόσταση που διανύει ένα όχημα με
ακινητοποιημένους, ως προς την περιστροφή, τροχούς μέχρι να μη
δενιστεί η ταχύτητα του. Η μέθοδος και οι συνθήκες της δοκιμής
αυτής περιγράφονται στη πρότυπη προδιαγραφή: A.S.T.M.:DESIGNATIO
ΕΑ45-82.
Ι.3.Ι.3 Μέθοδος Μέτρησης της Τριβής με Πλήρη

2Ai2§D2D_!S°ti_?I2i§E2D_I°iXHini2i
Η μέθοδος αυτή ονομάζεται και μέθοδος του ελκόμενου

φορείου. Είναι μια σταθερής κατάστασης δοκιμή. Προδιαγράφεται
στο πρότυπο: A.S.T.M.DESIGNATION:Ε27Α-79·
1.3-1 ·Λ î?i§2§2£_îiil2D2D£_ï2i§n£_y£_î?££l!£n_2^Î£§Q£Q
α) Κατά τη τροχοπέδηση.
Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιήται από το Σουηδικό Ιδρυμα
Ερευνών Οδών (S.R.R.I., 1965) (η συσκευή ονομάζεται "SKIDOMETER"\
καθώς και από τα Ελβετικά Εργαστήρια Ερευνών όπως περιγράφεται
από τον W. ΚΟΜΜΙΝΟΤΗ (1970).
- 26 -
β) Κατά τη στροφή του τροχού.
Η μέθοδος αυτή είναι η πιο διαδεδομένη στην Αγγλία

και στη Γαλλία.
Η συσκευή που μετρά το Σ.Α.Μ.Ο.σ. ή τον Πλευρικό

Συντελεστή Αντίστασης σε Ολίσθηση (Π.Σ.Α.Ο.) όπως καλείται,
σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από τα Αγγλικά Εργαστήρια
Ερευνών Οδών και Μεταφορών (T.R.R.L.) και ονομάζεται συσκευή
S.C.R.I.M. (SIDEWAY-FORCE COEFFICIENT ROUTINE INVESTIGATION
MACHINE).
Επίσης, συσκευή τέτοιου τύπου έχει κατασκευαστεί και

από Αμερικάνικα εργασατήρια, ονομάζεται συσκευή MU-METER, και
προδιαγράφεται στο πρότυπο: A.S.T.M.:DESIGNATI0N:E670-79·
Στον Πίνακα_5 ταξινομούνται οι διάφοροι μετρητές τρι

βής ανάλογα με το μοντέλο λειτουργίας τους καθώς και σύμφωνα με
τις συνθήκες των λειτουργικών τους παραγόντων (σταθερής ή μετα
βαλλόμενης κατάστασης) κατά την δοκιμή.
Τέλος, πρέπει να τονισθεί ότι, αν και υπάρχει δυνατότη

τα συσχετισμού των διάφορων συντελεστών τριβής που μετρούνται
με τις διάφορες μεθόδους, οι κινητοί μετρητές επι οχήματος και
σταθερής κατάστασης, προτειμόνται γιατί πλεονεκτούν στα εξής:
α) Διεξάγονται μετρήσεις σε μεγάλα τμήματα οδών σε μικρό

σχετικά χρόνο.
β) Είναι δυνατόν να εκτελούνται συνεχείς μετρήσεις σε

αντίθεση με τις τοπικές μετρήσεις φορητών συσκευών.
γ) Είναι ασφαλέστερες των φορητών και της μεθόδου από

στασης ακινητοποίησης οχήματος.
δ) Μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφοροι τύποι ελαστικών

τροχών, όπως π.χ. λείοι, με ραβδώσεις διαφόρων σχημάτων και
μεγεθών κ.λ.π., ακόμη και κοινά ελαστικά, για την εκτέλεση
δοκιμών σε συνθήκες που προσομοιάζουν πολύ στην πραγματικότητα.
- 27 -
Πίνακας 5: Κατάταξη των μετρητών τριβής (κατά

H.W. KUMMER και W.E. MEYER, 1967)
Κ Α Τ Α Τ Α Ξ Η
Μοντέλο Μερικής Ολίσθ. Μοντέλο Πλήρους Ολίσθ.
Σταθερής Σταθερής
κατάστασης Μεταβαλόμενης κατάστασης Μεταβαλόμεν
Μ Ε Τ Ρ Η Τ Ε Σ
Βρετανικό εκκρεμές και

άλλα εκκρεμή L,V,T *
Συρόμενος μετρητής τρι$ής

Πεννσυλβάνιας (συρόμενες
χειροκίνητες συσκευές) L,V,T
Μετρητές πλήρους ολίσθη

-
σης (ελκόμενο φορείο) L,V,T
Σουηδικό "SKIDOMETER" LfV,T, Π.Ο.
Βρετανική συσκευή "SCRIM" L,V,T, Π.Ο.
Αμερικανική συσκευή "MU-

METER" L,V,T, Π.Ο.
Απόσταση Ακινητοποίησης
Οχήματος L,V,T
* Οπου: L= Φορτίο, V= Ταχύτητα, Τ= Θερμοκρασία, Π.0.= Ποσοστό Ολίσθησης
ε) Επειδή οι μετρήσεις μπορούν να εκτελούνται σε διάφορες

και σταθερές ταχύτητες, γίνεται δυνατόν να παρακολουθούνται οι
μεταβολές του συντελεστή τριβής με την αύξηση της ταχύτητας σε
συνθήκες είτε πλήρους είτε μερικής ολίσθησης καθώς και να μελε
τάται το φαινόμενο της υδρολίσθησης σε διάφορους τύπους επιφάνεια,
- 28 -
1.A ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗ ΥΦΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΟΛΙΣΘΗΡΩΝ ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ
Η αντιολχσθηρότητα ενός οδοστρώματος εξαρτάται απόλυτα

από την επιφανειακή του υφή.
Σαν επιφανειακή υφή ορίζεται η γεωμετρική διαμόρφωση

της επιφάνειας του οδοστρώματος. Αυτή προσδιορίζεται από τη
μορφή, το μέγεθος, το είδος και την κατανομή των ψηφίδων του
αδρανούς υλικού όπου συνδέονται μεταξύ τους με συνδετικό υλικό
(άσφαλτο, πίσσα, κ.λ.π.) και αποτελούν την επιφάνεια κύλισης του
οδοστρώματος. Διαφορετικά θα μπορούσε να ορισθεί σαν την μικρο-
τοπογραφία ή την τραχύτητα της επιφάνειας.
Η επιφανειακή υφή αποτελείται από δυο κλίμακες τραχύ

τητας :
α) Μακροτρα^ύτητα που αναφέρεται στις αδρές και ευδιάκρι

τες από απόσταση με γυμνό οφθαλμό, ανωμαλίες της επιφάνειας, ή
στην μεγάλης κλίμακας ταχύτητα. Αυτή εξαρτάται από τη σύνθεση
του ασφαλτομίγματος και ιδιαίτερα από τη μορφή, το μέγεθος, τη
διαβάθμιση και την κατανομή των ψηφίδων του αδρανούς υλικού,
καθώς και από τη μέθοδο κατασκευής του τάπητα.
3) Μικροτρο^ύτητα που αναφέρεται στις μικροανωμαλίες (μη

διακρινόμενες από απόσταση με γυμνό οφθαλμό) της επιφάνειας των
ψηφίδων του αδρανούς υλικού. Αυτή εξαρτάται κυρίως από την
ορυκτολογική σύσταση και τον ιστό του πετρώματος του αδρανούς
υλικού.
Η ταξινόμηση της τραχύτητας σε μάκρο- ή μίκρο-

γίνεται βάση του πλάτους των προεξοχών. Από έρευνες των J.G.
JAMES (1968) και J.J. HENRY και S.H. DAHIR (1979) καθορίστηκε
σαν όριο πλάτους για τη μικροτραχύτητα η τιμή μέχρι του 0,5mm,
ενώ προεξοχές με μεγαλύτερο πλάτος ταξινομούνται στη μακροτρα-
χύτητα. Το όριο αυτό αργότερα έγινε αποδεκτό από τα Αμερικά
νικα πρότυπα: A.S.T.M.:DESIGNATI0N:E867-82.
- 29 -
Η επιφανειακή υφή έχει επίδραση και είναι άμεσα και

μοναδικά συνδεδεμένη με το βαθμό αντιολισθηρότητας των υγρών
και μόνο επιφανειών.
Ολες οι στεγνές και σχετικά καθαρές επιφάνειες οδοστρω

μάτων παράγουν υψηλή αντιολισθηρότητα. 0 S. MERCER (1958) πει
ραματιζόμενος σε ξηρές ασφαλτούχες επιφάνειες με διάφορες επι
φανειακές υφές και με διάφορα ελαστικά οχήματος, βρήκε ότι ο
Σ.Α.Π.Ο. κυμαίνεται, ανεξάρτητα από τη ταχύτητα, μεταξύ των
τιμών 0,75 και 0,9» δείχνοντας ακριβώς ότι η έννοια της αντιο-
λισθηρότητας δεν υφίσταται στη στεγνή κατάσταση των επιφανειών,
και ότι η αντιολισθηρότητα τέτοιων επιφανειών είναι ικανοποιητι
κά υψηλή.
Οταν όμως η επιφάνεια είναι υγρή η αντιολισθηρότητα

της μειώνεται σημαντικά. Η μείωση αυτή σε υγρές συνθήκες είναι
άμεσα συνδεδεμένη και εξαρτάται απόλυτα από την επιφανειακή υφή
και την ταχύτητα ολίσθησης. Αύξηση της ταχύτητας προκαλεί μεγα
λύτερη μείωση. 0 ρυθμός της μείωσης με την ταχύτητα δεν είναι
ίδιος σε κάθε επιφάνεια αλλά εξαρτάται από την υφή της (βλ. Σχήμο
8).
Ταχύτητα σχήματος
Σ^ήμα_8: Συμπεριφορά της τριβής μερικώς ή πλήρως

ολισθαινόντων ελαστικών επί ξηρών και
υγρών επιφανειών οδοστρωμάτων (κατά
R.A. M0YER, 1963).
- 30 -
Η μακροτραχύτητα προμηθεύει την επιφάνεια με διόδους

ή "κανάλια" για τη διασκόρπιση και αποστράγγιση του νερού, όσο
το δυνατόν ταχύτερα, από τις κορυφές των ψηφίδων, ενώ η μικρο-
τραχύτητα των ψηφίδων διασπά τη λεπτή πλέον μεμβράνη νερού με
τη συγκέντρωση υψηλών πιέσεων, και έτσι επιτυγχάνεται άμεση
επαφή με το πέλμα του ελαστικού.
Οσο πιο ανεπτυγμένη είναι η μικροτραχύτητα, τόσο υψη

λότερη είναι η αντιολισθηρότητα στις χαμηλές ταχύτητες. Η στα
διακά αυξημένη μακροτραχύτητα γίνεται σπουδαιότερη και απαιτεί
ται όσο η ταχύτητα του οχήματος αυξάνει. Απλά η μικροτραχύτητα
καθορίζει το βαθμό της τριβής που θα αναπτύξει μια υγρή επιφά
νεια, ενώ η μακροτραχύτητα εάν θα διατηρήσει ή όχι την τριβή
αυτή με την αύξηση της ταχύτητας.
Για να υπολογίζεται επομένως σωστά ο βαθμός της αντιο-

λισθηρότητας μιας επιφάνειας θα πρέπει να μετράται ο συντελεστής
τριβής(ο Σ.Α.Π.Ο. ή Σ.Α.Μ.Ο.) σε όλο το φάσμα ταχυτήτων ώστε να
παρακολουθείται η μεταβολή του με τη ταχύτητα. 0 τρόπος αυτός
δίδει άμεσα αποτελέσματα αλλά είναι δαπανηρός και χρονοβόρος.
Για το λόγο αυτό σε έρευνες που έγιναν στο Πανεπιστήμιο της
Πεννσυλβανίας των Η.Π.Α. από τους J.J. HENRY και S.H. DAHIR
(1979) παράχθηκε μαθηματικό μοντέλο το οποίο προσδιορίζει, με
ο
υψηλότερο συντελεστή συσχετισμού r = 0,96, τον Σ.Α.Π.Ο. μιας
επιφάνειας σε οποιαδήποτε ταχύτητα ολίσθησης, από τον ποσοτικό
προσδιορισμό της μικροτραχύτητας και της μακροτραχύτητας της μελε-
τούμενης επιφάνειας. Η μικροτραχύτητα της προσδιορίζεται από
το συντελεστή τριβής με το βρετανικό εκκρεμές, Σ.Α.O.E. (Συντε
λεστής Αντίστασης σε Ολίσθηση Εκκρεμούς) και η μακροτραχύτητα
της από το Βάθος Επιφανειακής Μακροτραχύτητας (Β.Ε.Μ.). Το
Β.Ε.Μ. προσδιορίζεται με διάφορες τεχνικές, εκ των οποίων η
πλέον διαδεδομένη είναι αυτή της κηλίδας της άμμου (SAND PATCH
METHOD).
Το μοντέλο αυτό είναι:

V
1,38 χ ΣΑΟΕ - 31 ' _n 52
s
,
Σ.Α.Π.0.=
100
- 31 -
Η εξίσωση αυτή μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί στην

εργασηριακή έρευνα για την επιλογή του κατάλληλου είδους πετρώ
ματος για παραγωγή αδρανών υλικών τα οποία κατέχουν την απαραί
τητη μικροτραχύτητα, καθώς και την επιλογή της κατάλληλης δια
βάθμισης, μορφής και μεγέθους των ψηφίδων τους, ώστε να παράγεται
η αναγκαία μακροτραχύτητα (Β.Ε.Μ.) με σκοπό τη κατασκευή ενός
τάπητα κύλισης οδοστρώματος ο οποίος να εξασφαλίζει το προκαθο
ρισμένα απαιτούμενο βαθμό αντιολισθηρότητάς του σε σχέση με τη
προβλεπόμενη ταχύτητα κίνησης των οχημάτων όπου θα τον χρησιμο
ποιεί .
Ερευνες επίσης στη Μ. Βρεττανία από την Β.E. SABEY

(1966) σε διάφορες επιφάνειες οδοστρωμάτων, έδειξαν ότι ανάλογα
με τη τιμή του Β.Ε.Μ. μιας επιφάνειας προκαλείται κάποιο ποσοστό
πτώσης του Π.Σ.Α.Ο. με την αύξηση της ταχύτητας από τα 50km/h
στα 130km/h. Η μείωση του Π.Σ.Α.Ο. είναι αντιστρόφως ανάλογη
της αύξησης του Β.Ε.Μ. (βλ. Πίνακα_6). Από την έρευνα της Β.Ε.
SABEY γίνεται επίσης εμφανές πλέον πόσο σπουδαίο ρόλο παίζει η
μακροτραχύτητα στη διατήρηση της αντιολισθηρότητας των οδοστρω
μάτων και ειδικά στις μεγάλες ταχύτητες.
Πίνακας 6: Επίδραση του Β.Ε.Μ. στη μεταβολή της

αντιολισθηρότητας με την αύξηση της
ταχύτητας (κατά Β.E. SABEY, 1966)
ι
Πτώση της αντίστασης σε ολίσθηση ΒΑΘΟΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΥΦΗΣ

με μεταβολή της ταχύτητας από σ ε mm
50km/h στα 130km/h
% ΕΥΚΑΜΠΤΟ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑ*
0 2.0 0.8
10 1.5 0.7
20 1.0 0.5
30 0.5 Ο.Λ
Φ με εγκάρσιες προς τη διεύθυνση κίνησης των οχημάτων

αυλακώσεις.
- 32 -
1.4..1 Ταξινόμηση των Επιφανειακών Υφών του Οδοστρώματος
0 συνδιασμός των δυο διαφορετικών και ανεξάρτητων

ιδιοτήτων της επιφανειακής υφής, δηλ. της μακροτραχύτητας (απο
στραγγιστική ικανότητα) και της μικροτραχύτητας (τριβή) χρησι
μοποιείται από διάφορους ερευνητές όπως τον H.W. KUMMER και
W.E. MEYER (1967), Β.Ε. SABEY (1966), C G . GILES (1957) κ.α.,
για τη ταξινόμηση της επιφανειακής υφής των οδοστρωμάτων.
Κατ' αυτόν το τρόπο προκύπτουν τέσσερεις ακραίες κατηγορίες Α,
Β, Γ και Δ, οι οποίες απεικονίζονται σχηματικά στο Σχήμα_9· Δί
δεται ακόμη μια κατηγορία επιφάνειας Ε, που παρατηρείται σπάνια
και μόνο σε γηραιά και ακατάλληλα οδοστρώματα που κατασκευάστηκαν
με άστοχες συνθέσεις μιγμάτων και είδη αδρανών υλικών:
Α: Μακροσκοπικά ανώμαλες και"μικροσκοπικά"τραχείες επιφά

νειες (Παράδειγμα: νέες ασφαλτούχες επιφάνειες κατα
σκευασμένες με χονδρόκοκκα αδρανή υλικά π.χ. σμύριδας,
πεφρυγμένου βωξίτη κ.α.).
Β: Μακροσκοπικά ανώμαλες και "μικροσκοπικά" λείες επιφά

νειες (Παράδειγμα: Παλαιές ασφαλτούχες επιφάνειες
με χονδρόκοκκα αδρανή υλικά αμιγών ασβεστόλιθων).
Γ: Μακροσκοπικά ομαλές και "μικροσκοπικά" τραχείες επι

φάνειες (Παράδειγμα: νέες ασφαλτούχες επιφάνειες με
λεπτόκοκκη θραυστή πυριτική άμμο ή μεταλλικά καρβίδια
κ.α.).
Δ: Μακροσκοπικά ομαλές και "μικροσκοπικά"λείες επιφάνειες

(Παράδειγμα: γηραιές ασφαλτούχες επιφάνειες με λεπτό-
κοκκα αδρανή υλικά πυριτικής άμμου θαλάσσης κ.α.).
Ε: Λείες επιφάνειες (Παράδειγμα: εξιδρωμένη άσφαλτος ή

έντονα λειανθείσες ασφαλτούχες απιφάνειες κατασκευασμέ
νες με μαλακά και ορυκτολογικά μονόμικτα πετρώματα).
-33-
ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗ Vd>fl
MAKPOTfViWTHTA MlKPÛTPAXYTHTA
ΑΝΩΜΑΛΗ ΤΡΑΧΕΙΑ
ΑΝΩΜΑΛΗ ΛΕΙΑ
OMAAW ΤΡΑΧΕΙΑ
ΟΜΑΛΗ ΛΕΙΑ
ΛΕΙΑ ΛΕΙΑ
Σχήμα 9: Διαγραμματική παράσταση των διαφόρων κατηγοριών

επιφανειακής υφής των οδοστρωμάτων.
- 34 -
Τα αντιολισθητικά χαρακτηριστικά των διαφόρων κατηγο

ριών, απεικονίζονται γραφικά για λόγους σύγκρισης στο Σχημα_1_0.
Η κατηγορία Ε είναι καθαρά ακατάλληλη, ακόμη και στις μικρές
ταχύτητες, ενώ η Α, που συνδυάζει υψηλές ιδιότητες τριβής και
αποστράγγισης, έχει υψηλότερο δυναμικό τριβής και τον χαμηλότε
ρο επηρεασμό από τη ταχύτητα ολίσθησης, είναι η ιδανικότερη επι
φάνεια για αυτοκινητοδρόμους υψηλής ταχύτητας και ειδικά στα επι
κίνδυνα σημεία τους. Οι άλλες κατηγορίες είναι ενδιάμεσες και η
κάθε μια μπορεί να βρει εφαρμογή σε διάφορες περιτώσεις. Η κα
τηγορία Γ για παράδειγμα θα μπορούσε να ήταν ιδανική σε δρόμους
πόλεων με όριο ταχύτητας τα 50km/h.
35-
o
e*
<
20 60 80 120
Ταχύτητα ( km/n)
SrfttgJEQ* Διαγραμματική ενδεικτική σχέση ταχύτητας και

Σ.Α.Π.Ο. για τις διάφορβς κατηγοράς επιφανειών
οδοστρωμάτων, (κατά DON L. IVET,C.J.KEESE,C.BREN
NER,A.H.NEILL(I97I),Ε. W.M2nTER,H.W.KÜMMM(^
- 36 -
1.5 ΥΔΡΟΛΙΣΘΗΣΗ
Υδρολίσθηση είναι το φαινόμενο εκείνο κατά το οποίο το

ελαστικό ενός οχήματος, κινούμενο με αυξανόμενη ταχύτητα επί
μιας επιφάνειας οδοστρώματος καλυμένης με μια στοιβάδα νερού, χά
νει ξαφνικά την επαφή του με το οδόστρωμα χωρίς να έχει προηγηθεί
απότομος χειρισμός ή τροχοπέδιση και παρότι ο Σ.Α.Π.Ο. έχει ικα
νοποιητική τιμή στη ταχύτητα αυτή. Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι,
στη κατάσταση αυτή, το ελαστικό κάνει "σκι" επί της στοιβάδας του
νερού.
Αναπτύσσεται προοδευτικά, ξεκινώντας σαν μερική ολίσθηση

σε μικρές ταχύτητες, και καταλήγει σαν πλήρη ολίσθηση σε κάποια
συγκεκριμένη υψηλότερη ταχύτητα. Η ταχύτητα κατά την υδρολίσθηση
εξαρτάται κυρίως από: α) Την επιφανειακή υφή του οδοστρώματος,
β) το πάχος της στοιβάδας του νερού, γ) το σύστημα ραβδώσεων του
ελαστικού, και δ) το φορτίο επί του ελαστικού.
Το φαινόμενο μελετήθηκε διεξοδικά από διάφορους ερευ

νητές όπως: W.B. H0RNE (1963 και 1968), G.G. BALMER και Η.
DAUGHADAY (1970), Η.Μ. KEEN (1968), A.J. HARRIS (1968) κ.α., και
απεικονίζεται σχηματικά στο Σ^ήμα_1_2· Πριν από την εμφάνιση της
πλήρους υδρολίσθησης δημιουργούνται τρεις διαφορετικές ζώνες "επα
φής" μεταξύ του πέλματος του ελαστικού και της επιφάνειας.
Στη ζώνη Α δεν υπάρχει καμμία επαφή του ελαστικού με

την επιφάνεια. Λόγω της προσκρουστικής υδροδυναμικής πίεσης του
νερού δημιουργείται κάτω από τη ζώνη Α μια "σφήνα" νερού. Στη
ζώνη αυτή, γίνεται η κύρια διασκόρπιση και αποστράγγιση του νερού.
0 Η. DAUGHADAY και G.G. BALMER πειραματιζόμενοι στα εργαστήρια της
ΝΑΣΑ των ΗΠΑ έδειξαν ότι η υδροδυναμική αυτή πίεση στην είσοδο της
ζώνης Α είναι Ρ=1/2 ρ·υ , ρ= το ειδικό βάρος νερού και υ= η ταχύ
τητα κίνησης του άξονα του τροχού. Στη ζώνη Β, μεταξύ του ελαστικού
και των κορυφών των προεξοχών της επιφάνειας υπάρχει μια πολύ
λεπτή μεμβράνη νερού, ενώ στις κοιλότητες και "κανάλια" της επιφά-
-37-
Αιεύθυν6Π κίνηβχκ
του ο χ ή μ α τ ο ς
Ρ = υδροδυναμική- ρίεβη
ZÛNtti Ζ&ΝΗ2 £SMH3

ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΑ ΤΟΜΗ
Mfcpnçvï 2ττι κεντρική tf>4\i\m
Η^βρο-. itlfltoVl ZWM.
Tt>«i? του £Λβ6ΤΐΚχ>ο
οσοβτοιο-
ίίΛΜ
«i< port-Î.XQ6TIIOV
uaipoofo-ματας
ΚΑΤΟΨΗ ΕΠΛ6ΗΣ. EM2T1KÛY-ΟΔΟ 2ΤΡΩΜΑΤΟΣ.
Σ^^α^ΙΙ: Διαγραμματική παρουσίαση τον φαινομένου της

νδρολίσθησης (μερική υδρολίσθηση)(κατά A.J.
HABRIS 1968).
- 38 -
νειας υπάρχει ακόμη ποσότητα νερού που προσπαθεί να διαφύγει.

Στη μεταβατική αυτή ζώνη η τριβή είναι αμεληταία. Τέλος εάν
υπάρχει χρόνος για το νερό να αποστραγγιστεί πλήρως, σχηματί
ζεται η ζώνη Γ όπου υπάρχει πλήρης επαφή και συνεπώς το μέγιστο
της ανάπτυξης της τριβής.
Οσο αυξάνει η ταχύτητα κίνησης, οι ζώνες μετατοπίζονται

προς τα πίσω ώσπου τελικά παραμένει μόνο η ζώνη Α κατά τη πλήρη
υδρολίσθηση. Στη κατάσταση αυτή έχει υπολογιστεί ότι η μέση
τιμή της υδροδυναμικής πίεσης Ρ εξισώνεται με τη πίεση που ασκεί
το πέλμα του ελαστικού στην επιφάνεια.
Στο Σ^ήμα 12 απεικονίζεται η επίδραση του πάχους της

στοιβάδας νερού της επιφάνειας του οδοστρώματος στην ανάπτυξη
της υδρολίσθησης. Συμπερασματικά, προκείπτει ότι κατά τον σχε
διασμό και την κατασκευή αντιολισθηρών οδοστρωμάτων πρέπει να
επιδιώκεται η καλή αποστραγγιστική ικανότητα τους.
Η ~ Πάχος υοότινης
0,5
0,9
0,3
ο 0.2 £M<fOvi6n της j_

<
o\
0.1
15 30 45 60 7& 90
Ταχύτητα tCm/n
Σχήμα_1_2: ΥΔΡΟΛΙΣΘΗΣΗ: Η επίδραση του πάχους
της υδάτινης στοιβάδας επι του ΣΑΠΟ
(A.G. VEITH, 1971) (Λεία^επιφάνεια
οδοστρώματος και ελαστικά με ραβδώσεις)
- 39 -
Στο Σ^ήμα_23 φαίνεται διαγραμματικά η επίδραση της

μακροτραχύτητας (ΒΕΜ) στην υδρολίσθηση. Αυξανομένου του ΒΕΜ
αυξάνεται και η ταχύτητα κατά την οποία εμφανίζεται η πλήρης
υδρολίσθηση. Συνεπώς, τα αντιολισθηρά οδοστρώματα απαιτούν
υψηλό ΒΕΜ.
O.t
0,6
Ο
£f<$qvtfn\ -ζ
Η
ο,ζ
ο
0 20 40 «> 80 Κ» 120
Ταχύτητα (Km/h-)
Σ^ήμα_23: Επίδραση της επιφανειακής μακροτραχύ
τητας στην υδρολίσθηση. Ελαστικό λείο,
χωρίς ραβδώσεις (κατά HARRY Μ. KEEN,
1968)
Τέλος, στο Σχήμα_Η απεικοινίζεται η επίδραση των

ραβδώσεων του πέλματος του ελαστικού.
Σύμφωνα με τα πιο πάνω αναφερθέντα γίνεται εμφανής

ο ρόλος των αδρανών υλικών στον έλεγχο και την αποφυγή του φαι
νομένου της υδρολίσθησης. Οι ψηφίδες του χρησιμοποιούμενου,
στην επιφάνεια του οδοστρώματος, αδρανούς υλικού πρέπει να έχουν
αρκετά μεγάλο μέγεθος (lO-Hwm), να είναι γωνιώδεις, χωρίς υψηλό
ποσοστό επιμηκών και πεπλατισμένων ψηφίδων και να είναι σχετικά
καλά διαβαθμισμένες. Επίσης, θα πρέπει να έχουν επαρκή ανθεκτι
κότητα σε όλους εκείνους τους παράγοντες που τείνουν να τις
φθείρουν με αποτέλεσμα να χάνει τελικά η επιφάνεια την μακροτρα-
χύτητά της.
- ΛΟ -
1,0 r
0,8 •^2Ξϋ52ϋ>, 75™ TTLVlfU
06 - Εμ(ράνΐ6η
της
"4
0,2
20 40 60 SO 100 120
Ταχύτητα ( Km/h)
Σχήμα Η : Επίδραση των ραβδώσεων αποστράγγισης

των ελαστικών διαφόρων πλατών στην
υδρολίσθηση (κατά A.J. HARRIS, 1968)
- Λ1 -
1.6 ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΟΛΙΣΘΗΡΟΤΗΤΑΣ
Η αρχική αντιολισθηρότητα κατά τη κατασκευή μιας επι

φάνειας οδοστρώματος ή ειδικότερα η αρχική μικροτραχύτητα των
ψηφίδων των αδρανών υλικών είναι μια ιδιότητα η οποία μεταβάλ
λεται. Διάφοροι εξωγενείς παράγοντες την επηρεάζουν, με αποτέ
λεσμα η ίδια επιφάνεια, κατασκευασμένη με τα ίδια υλικά και μέ
θοδο, να παρουσιάζει σε διάφορες χρονικές στιγμές διαφορετική
αντιολισθηρότητα. Τα είδη και οι αιτίες τέτοιων μεταβολών περι
γράφονται σύντομα πιο κάτω.
1.6.1 Εποχιακές Μεταβολές
Ερευνες των C G . GILES και Β.E. SABEY (1959) στα εργα

στήρια T.R.R.L. της Αγγλίας έδειξαν ότι η αντιολισθηρότητα όλων
των επιφανειών των οδοστρωμάτων, μεταβάλεται κυκλικά κατά τη
διάρκεια του έτους και επαναλαμβάνεται συνεχώς. Η κυκλική αυτή
μεταβολή, αντικατοπτρίζεται και στο ποσοστό των ατυχημάτων λόγω
ολίσθησης. Οι συστηματικές μετρήσεις του Σ.Α.O.E. (βλ. Σχήμα_15
δείχνουν ότι η μέγιστη τιμή του παρατηρείται κατά τη χειμερινή
περίοδο, ενώ η ελάχιστη κατά τη καλοκαιρινή. Το ποσοστό των
ατυχημάτων συμπεριφέρεται αντιστρόφως ανάλογα.
0,5ο
0,60
Λ* Σ.Α.Ο. Ε. ^^ν^
Ν
•ν^/'
ία ι 1 >κ ^ΚΓ 0,70
/
| 30 \
2ο
y \ / ^ Α τ υ χ ψ<πα ^ " ^
-*_-"
10
MAP. ΙΟΥΛ. ΟΚΤ. ΙλΝ ΑΠΡ Ι0ΥΛ. ΟΚΤ. ΙΑΝ
Σχήμα 25: Εποχιακή μεταβολή της αντιολισθηρότητας

(CG. GILES και Β.E. SABEY, 1959)
- 4-2 -
Η μεταβολή αυτή γίνεται εντονότερη με την αύξηση του

κυκλοφοριακού φόρτους. Το φαινόμενο εξηγείθηκε από τους GWEN
NEVILLE (197Λ), και H.W. KUMMER (1963) ως εξής:
Η αύξηση της αντιολισθηρότητας κατά τη χειμερινή πε

ρίοδο οφείλεται: α) Στη μείωση της στιλβωτικής δράσης που δέ
χεται η επιφάνεια, και β) στην γενική εκτράχυνσή της λόγω και
ρικών παραγόντων. Η στιλβωτική δράση μειώνεται επειδή το λει
αντικό μέσο (άμμος, ιλύς κ.α.) που βρίσκεται στη επιφάνεια είναι
πιο χονδρόκοκκο του χειμώνα. Το λεπτόκοκκο παρασύρεται από τα
νερά της βροχής στις παρυφές του τάπητα.
Εχει δε αποδειχθεί από τον A.G. SCHNEIDER (1966), ότι

όσο πιο λεπτόκοκκο είναι το λειαντικό μέσο, τόσο υψηλότερος
βαθμός στίλβωσης επιτυγχάνεται σε μια επιφάνεια.
Η υψηλότερη εκτράχυνσή της επιφάνειας των ψηφίδων των

αδρανών υλικών οφείλεται στους αυξημένους αποσαθρωτικούς και
διαβρωτικούς παράγοντες κατά τον χειμώνα, λόγω βροχής, χιονιού,
θερμοκρασιακών μεταβολών κ.λ.π. Σαν αποτέλεσμα, μερικοί ευπα
θείς ορυκτοί κόκκοι των ψηφίδων αποσπώνται από την επιφάνεια,
με σχετικά πιο γρήγορο ρυθμό το χειμώνα. Επομένως, η επιφάνεια
ανανεώνεται γρηγορότερα και δεν λειαίνεται στον ίδιο υψηλό βαθ-
θμό όπως το καλοκαίρι.
Τέλος, τα εργαστήρια T.R.R.L. της Αγγλίας, λόγω των

κυκλικών αυτών εποχιακών μεταβολών, προτείνουν όπως οι μετρήσεις
της αντιολισθηρότητας γίνονται σε συγκεκριμένη εποχή του έτους
και μάλιστα κατά τη περίοδο Μαίου-Σεπτεμβρίου, για λόγους δυνα
τότητας σύγκρισης των αποτελεσμάτων.
1.6.2 Διαχρονικές Μεταβολές
Από μακροχρόνια και πολυάριθμα αποτελέσματα μετρήσεων

από τους W.S. SZATKOWSKI και J.R. HOSKING (1972) της αντιολισθη-
ρότητας διαφόρων επιφανειών οδοστρωμάτων, κατασκευασμένων με
διάφορα είδη αδρανών υλικών και μεθόδους κατασκευής, αποδείχτηκε
- Λ3 -
ότι η αρχικά υψηλή αντιολισθηρότητα όλων των νέων ταπήτων κυ-

λήσεως, μειώνεται ταχύτατα στην αρχή και σε ένα περίπου χρόνο
αποκτά σταθερή τιμή και παραμένει έτσι για πολλά χρόνια, με τη
προϋπόθεση όμως ότι ο κυκλοφοριακός φόρτος παραμένει σταθερός
από την αρχή.
Το ποσό της μεταβολής αυτής εξαρτάται από τον κυκλοφο

ριακό φόρτο της επιφάνειας και τις ιδιότητες των χρησιμοποιη
θέντων αδρανών υλικών (βλ. Σχήμα 16, 17, και 18).
0.80
•Εποικη μεταβολή
0.10
οι
ό
0.60
<
: ^ « · < 7Η>.
0,50
ΧΡον *
Σ^ήμα_2§: Εποχιακή και διαχρονική μεταβολή της

αντιολισθηρότητας (κατά N.C.H.R.P.
No. Η , 1972)
- uu -
1>°
°fi
t V
^ 0,6
j i . iU
ti οΛ
δ-
Φ at
S 3 4- 5 6 7 β
Menta. t,fiC(pcx.yeioc.5 oòoaTp<ùfca.Tos(j[f>òvrac).
Σ^ήμα 1_7 : Διαχρονική μεταβολή της αντιολισθηρό-

τητας διαφόρων επιφανειών οδοστρωμάτων
(κατά W.S. SZATKOWSKI και J.R. H0SKING,
1972)
1 .6.3 Μεταβολές λόγω Κυκλοφοριακού Φόρτους
Ερευνες του R.S. MILLARD (1971), έδειξαν ότι ο τελικός

βαθμός της αντιολισθηρότητας μιας επιφάνειας οδοστρώματος είναι
αντιστρόφως ανάλογος του κυκλοφοριακού φόρτους (βλ. Σχήμα 18).
f D (9OO-5OOO)
(650-5Ο0Ο)
-σ
ΰ 0,5
Ο Δ . Α C2OOO-9O00)
(2500-11000)
< ο,* (3400-18000)
S ο
d 0.3
(4200-1200C?)
•if
Οι αριθμοί ετήν jtapê/Oien jiaptezàvcuv
τον ημφή&ο κυρλοραριαιοο ρφα> 6ΐέν
ο Μφώα apja; ώνηβΌς
-α (όορτψό -Zwote> θχτ?μάΐΔΛ>)
1 2 3 4 5 6 7
•Hhma tnicpà/aoc, οδοβτρώματος (χρόνια)
£ΧΠΗ°ί_1§: Επίδραση τ ο υ κυκλοφοριακού φόρτους στον

ΠΣΑΟ μ ε τ ρ ο ύ μ ε ν ο ς στα 50km/h (κατά Ή . S .
MILLARD, 1971)
- 45 -
Η επίδραση της κυκλοφορίας των οχημάτων επι της επι

φάνειας εκδηλώνεται με τους εξής τρόπους:
α) Λείανση και στίλβωση των επιφανειακών ψηφίδων και

καταστροφή της μικροτραχύτητας.
β) Απότριψη και θραύση μερικών από αυτές, και
γ) Αποκόλληση των χαλαρών ψηφίδων από το συνδετικό υλικό.
Για κάθε δεδομένο κυκλοφοριακό φόρτος αντιστοιχεί κάποι

οριακή τιμή αντιολισθηρότητας της επιφάνειας. Η τιμή αυτή εξαρ
τάται από τις ιδιότητες του αδρανούς υλικού και κυρίως από τη
τιμή του ΔΑΣΑ (βλ. κεφ. 2 περί ΔΑΣΑ).
Η οριακή αυτή τιμή καθορίζεται από την ισορροπία μετα

ξύ λειαντικών δυνάμεων της κυκλοφορίας και των πολύπλοκων εκεί
νων "φυσικοχημικών" δυνάμεων, που περιγράφονται σαν "αποσάθρωση"
και "διάβρωση" και τείνουν να αποκαταστήσουν τη μικροτραχύτητα.
Ετσι, όταν αυξάνει ο κυκλοφοριακός φόρτος μιας επιφάνειας, μειώ
νεται η μικροτραχύτητα άρα και η αντιολισθηρότητά της και αντίσ
τροφα.
Αυτό φάνηκε από μετρήσεις, W.S. SZATKOWSKI και J.R.

HOSKING, οι οποίες έδειξαν ότι στην οδική αρτηρία Α, στο COLNBROf
της Αγγλίας, όπου αρχικά υπήρχε βαρύς κυκλοφοριακός φόρτος (2750
φορτηγά/ημέρα/κατεύθυνση), ο ΠΣΑΟ ήταν 0,Λ3, ενώ αργότερα, όταν
μειώθηκε ο κυκλοφοριακός φόρτος σε 750φ/ημ/κατ, λόγω διάνοιξης
νέας παρακαμπτηρίου αρτηρίας Μ. ο ΠΣΑΟ αυξήθηκε στη τιμή του
0,59ι βλ. Σ)£ημα_29· Αυτό αποδεικνύει την αντιστρεψιμότητα του
φαινομένου.
- Λ6 -
ΜεταβοΛτι χοο
750 (çoçzriya /mwa

6t bàôi \uyo\6a
Ο
2750 Qopmya/nuipa et
kaßt ϊύφόα
Λ
Ο
ρ
π O C
Δ.Α.Ζ.Α.60
\%0 \%b 1£)7C

Χρόνο£
Σχήμα_1_9: Η μεταβολή του ΠΣΑΟ σε σχέση με το
κυκλοφοριακό φόρτος είναι αντιστρεπτή
(κατά W.S. SZATKOWSKI και J.R. HOSKING,
1972)
1.6.Α Μεταβολές λόγω θέσης της Επιφάνειας
Οπως αποδείχτηκε από μετρήσεις του εργαστηρίου T.R.R.L.

σε οδοστρώματα του Λονδίνου, η αντιολισθηρότητα (μετρούμενη με
το εκκρεμές) μιας επιφάνειας οδοστρώματος είναι χαμηλότερη σε
στροφές και προσεγγίσεις κόμβων, αν και ο κυκλοφοριακός φόρτος
είναι σταθερός (βλ. Σχημα_20). Αυτό οφείλεται στην αυξημένη
λειαντική δράση, που υφίσταται η επιφάνεια στις θέσεις αυτές,
λόγω τροχοπέδισης και αλλαγής πορείας των ελαστικών.
Συνεπώς, τα χρησιμοποιούμενα αδρανή υλικά στις θέσεις

αυτές θα πρέπει να έχουν υψηλότερες ιδιότητες, για να διατηρήσουν
την αντιολισθηρότητα της επιφάνειας σταθερή.
Ο J.R. HOSKING και L.W. TUBEY (1974) προτείνουν μια

ελάχιστη αύξηση 5 μονάδων στη τιμή του ΔΑΣΑ των χρησιμοποιούμε
νων αδρανών υλικών στις θέσεις αυτές.
-4?-
54 51 5ο
SX$Ë2L£Qi Μεταβολή του Συντελεστή Αντζστασης σε Ολίσθηση

Εκκρεμούς(Σ.Α.O.E.) ανάλογα με τη θέση στην επιφά
νεια του οδοστρώματος.(κατά J.R.HOSKING και L.W.
TUBBT 197*).
- Λ8 -
1.7 ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΟΛΙΣΘΗΡΟΤΗΤΑΣ

ΤΩΝ ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ - ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ
Στο υποκεφάλαιο αυτό γίνεται μια σύντομη περιγραφή

των τεχνικοοικονομικών απόψεων, οι οποίες παίζουν κάποιο ση
μαντικό ρόλο στο καθορισμό του ελάχιστου απαιτούμενου βαθμού
αντιολισθηρότητας, αναλύονται οι μέθοδοι που επιτρέπουν τον
καθορισμό αυτό και τέλος αναφέρονται συμπερασματικά οι ελά
χιστες αυτές τιμές, όπως προέκυψαν από διάφορες διεθνείς
έρευνες και μελέτες.
0 καθορισμός εξάλλου του ελάχιστου απαραίτητου βαθ

μού της αντιολισθηρότητας των οδοστρωμάτων κρίνεται αναγκαίος,
γιατί σύμφωνα με αυτόν συσχετίζονται και προσδιορίζονται ποσο
τικά οι ελάχιστες απαιτούμενες ιδιότητες των χρησιμοποιούμενων
αδρανών υλικών.
1.7.1 Τεχνικές και Οικονομικές Παράμετροι
Προτού λειφθεί κάθε απόφαση σχετική με τον καθορισμό

του βαθμού αντιολισθηρότητας μιας επιφάνειας, πρέπει να αναλύ
ονται οι σχετικές τεχνικές και οικονομικές παράμετροι του προ
βλήματος .
Εαν είναι δυνατόν ή όχι να εκπληρωθεί ο απαιτούμενος,

σε κάθε περίπτωση, 3αθμός αντχολισθηρότητας ενός οδοστρώματος,
είναι ένα τεχνικό πρόβλημα. Η ποσότητα όμως παραγωγής και επε
ξεργασίας των απαιτούμενων αδρανών υλικών με τις γεωμετρικές
και τεχνικογεωλογικές ιδιότητες, καθώς και η κατασκευή και συν
τήρηση των αντιολισθηρών οδοστρωμάτων, αντιπροσωπεύει την οικο
νομική πλευρά του προβλήματος.
1 .7.1.1 Ï£X.y.!!SÉS-_ Π222Η£Ι£2ί
Τα επίπεδα της τριβής που μπορούν ν' αναπτυχθούν σε

υγρές επιφάνειες οδοστρωμάτων, έχουν κάποιο φυσικό μέγιστο όριο.
- Λ9 -
Στην πράξη είναι δυνατή η κατασκευή εξαιρετικά υψη

λής αντιολισθηρότητας, αλλά το πραγματικό πρόβλημα μετατοπί
ζεται στη συντήρηση της για ικανοποιητικό χρονικό διάστημα.
Για παράδειγμα, σε ερευνά του ο H.W. KUMMER et al.

(1967) σε απόλυτα καινούργια επιφάνεια οδοστρώματος της Πενσυλ-
βάνιας των Η.Π.Α. κατασκευασμένη με αδρανή υλικά σκωρίας υψι
καμίνου μέτρησε τον υψηλότερο βαθμό αντιολισθηρότητας, που
είχε τιμή ίση με: ΣΑΠ0= 1,0 μετρούμενος με τη μέθοδο του
ελκούμενου φορίου σε ταχύτητα ολίσθησης 100km/h. Η τιμή όμως
αυτή μειώθηκε απότομα στο 0,77 μετά από δύο μήνες κυκλοφορίας,
και στο 0,26 μετά από τέσσερα χρόνια.
1.7.1.2 2ί!£2Υ.2Ηί!££ ς -_ Π 5ϊΡ§Η£ τρο Ι
Οπωσδήποτε για οικονομικούς κυρίως λόγους, τιμές του

ΣΑΠ0= 1,0 στα 100km/h δεν μπορούν να συντηρηθούν και εξάλλου δεν
είναι απαραίτητες, ώστε να ικανοποιηθούν οι κανονικές ανάγκες
της κυκλοφορίας, όπως θα δειχτεί παρακάτω.
Μια λογική τακτική, για την οριοθέτηση των οικονομικά

αποδεκτών επιπέδων τριβής για κάθε περίπτωση, είναι να συσχετί
ζεται το γενικό κόστος των ατυχημάτων λόγω ολίσθησης, καθώς
και το κόστος της κατασκευής και συντήρησης επιφανειών με συγκε
κριμένη αντιολισθηρότητα, με το βαθμό αυτό της αντιολισθηρότητας
(βλ. Σχήμα_21_).
Κατ' αυτό το τρόπο μπορεί να επιλεχθεί η "βέλτιστη"

τιμή της αντιολισθηρότητας, ώστε με το χαμηλότερο κόστος κατα
σκευής και συντήρησης να επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη δυνατή
οικονομία από τη μείωση των ατυχημάτων.
Σαν γενικός κανόνας ισχύει ότι τα ατυχήματα λόγω

ολίσθησης και το κόστος τους μειώνεται αντιστρόφως ανάλογα
προς το βαθμό αντιολισθηρότητας. Αντίθετα το κόστος κατασκευής
- 50 -
- IfvtKO weioC] ατυχήματα^/ από

ολί6#η6η
II . /
Βελτιοτο,, Σημείο /V.
/ yà vf\ δ-ψι
vrt y OOCfrQ της
ο / αυτιολίοθτίρο-
/ τητας
•ο
ZuvcfcAeétiic τρφής μ
Σχήμα 21_: Οικονομικές παράμετροι στην

επιλογή του βαθμού αντιολισθηρότητας
και συντήρησης υψηλότερης αντιολισθηρότητας αυξάνεται. Η τελευ

ταία πρόταση βασίζεται σε παρατήρηση ότι:
1. Αδρανή υλικά με υψηλότερο κυρίως ΔΑΣΑ (Δείκτης Αντί

στασης σε Στίλβωση Αδρανών) κοστίζουν γενικά περισσότερο.
2. Το κόστος μεταφοράς αυξάνεται επειδή τέτοια αδρανή,

κατά κανόνα, δεν είναι διαθέσιμα οπουδήποτε χρειάζονται, και
3. Η οριοθέτηση υψηλότερης αντιολισθηρότητας επιβάλλει,

συνήθως, συχνότερη συντήρηση.
1.7.2 Καθορισμός των Ελάχιστων Απαιτήσεων

της Αντιολισθηρότητας
Οι απαιτήσεις για κάποιο συγκεκριμένο βαθμό αντιολισ-

θηρότητας ενός οδοστρώματος προκύπτουν και καθορίζονται,
ανάγκες για ασφαλή χειρισμό των οχημάτων. Οι ανάγκες
πρέπει να διακριθούν σε τρείς κυρίως κατηγορίες:
- 51 -
α) Κανονικές ανάγκες, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν όλους

τους χειρισμούς οδήγησης-στροφής και τροχοπέδισης-από την
πλειονότητα των οδηγών κάτω υπό κανονικές κυκλοφοριακές συνθήκες.
β) Ενδιάμεσες ανάγκες, κατά τις οποίες οι οδηγοί των οχη

μάτων, είτε λόγω απροσεξίας, είτε λόγω κακής εκτίμησης των κυκλο
φοριακών συνθηκών, πρέπει να καταφύγουν στην επανόρθωση τη τε
λευταία στιγμή με απότομη τροχοπέδιση ή στροφή, και
γ) Ανάγκες κινδύνου, οι οποίες είναι συνέπεια, είτε νευ

ρικής οδήγησης, μεγάλης απροσεξίας ή απροσδόκιτης και ξαφνικής
αλλαγής των κυκλοφοριακών συνθηκών, αιφνιδιάζοντας τον οδηγό
ο οποίος αντιδρά με πλήρη ακινητοποίηση των τροχών.
Είναι φανερό ότι μια επιφάνεια οδοστρώματος θα πρέπει

να ικανοποιεί οπωσδήποτε τις κανονικές ανάγκες τριβής, πριν
λειφθούν μέτρα για την ικανοποίηση των πιο απαιτητικών αναγκών.
Επομένως, σαν ελάχιστες απαιτήσεις αντιολισθηρότητας για τα
οδοστρώματα ορίζονται οι τιμές εκείκες, που ικανοποιούν τις κα
νονικές ανάγκες κυκλοφορίας.
Οι ελάχιστες απαιτήσεις αντιολισθηρότητας, επομένως,

ορίζονται μόνο εάν οι κανονικές ανάγκες της κυκλοφορίας μπορούν
να καθοριστούν.
Οι H.W. KUMMER και W.E. MEYER (Ι967) σημειώνουν ότι

υπάχουν κυρίως τρεις τρόποι για τον καθορισμό των αναγκών αυτών:
1. Μελετώντας τη σχέση του αριθμού των ατυχημάτων που

συμβαίνουν σε υγρές επιφάνειες και οφείλονται σε ολίσθηση, προς
τη μεταβολή του βαθμού της αντιολισθηρότητας.
2. Παρακολουθώντας με διάφορα όργανα, κυρίως επιταχυνσιο-

γράφους, τη συμπεριφορά οδήγησης μεγάλου αριθμού οδηγών κατά
τους χειρισμούς επιτάχυνσης, επιβράδυνσης και αλλαγής πορείας
των οχημάτων. Με τη μέθοδο αυτή, καταγράφεται το εύρος των τι
μών της επιτάχυνσης (συνήθως αρνητικής) των διάφορων οχημάτων
- 52 -
και ακολούθως καθορίζονται οι κανονικές, οι ενδιάμεσες και οι

ανάγκες κινδύνου, ανάλογα με το μέγεθος και τη συχνότητα που
εμφανίζονται οι επιταχύνσεις αυτές. Επειδή κάθε τιμή της επι
τάχυνσης αντιστοιχεί σ' ένα συντελεστή τριβής και μάλιστα έχουν
την ίδια αριθμητική τιμή, μπορούν να καθοριστούν οι αντίστοιχοι
απαιτούμενοι, ενδιάμεσοι και κατάστασης κινδύνου συντελεστές.
3. Συμπεραίνοντας τις ανάγκες τριβής από τα κατασκευαστι

κά χαρακτηριστικά των οχημάτων, π.χ. ισχύς κινητήρος, διαστάσεις
και βάρος οχήματος, κέντρο βάρους κ.λ.π., καθώς και από τα γεω
μετρικά στοιχεία των αυτοκινητοδρόμων, π.χ. ακτίνα καμπυλότητας,
κλίσεις ανωφέρειας ή κατωφέρειας κ.λ.π. Επειδή όμως η μέθοδος
αυτή δεν λαμβάνει υπόψη τη συμπεριφορά των οδηγών, τα συμπεράσμα
τα περί των αναγκών τριβής είναι συνήθως μη αντιπροσωπευτικά
των αναγκών.
Τέλος, αναφέρονται παρακάτω τα αποτελέσματα διαφόρων

διεθνών ερευνητών σχετικά με τον προσδιορισμό του απαιτούμενου
βαθμού αντιολισθηρότητας των οδοστρωμάτων, όπως προέκυψαν χρη
σιμοποιώντας τις δύο πρώτες μεθόδους.
1.7.2.1 Ατυχήματα Ολίσθησης και Αντιολισθηρότητα

Οδοστρωμάτων
Οι C G . GILES, Β.Ε. SABEÏ και K.H.F. CARDEW (1962) σε

έρευνες τους στην Αγγλία έδειξαν ότι ο κίνδυνος ολίσθησης αυξά
νεται απότομα όταν η τιμή του ΣΑΟΕ πέφτει κάτω από 60. Η τιμή
αυτή αντιστοιχεί σε μια τιμή του ΣΑΠΟ στα 64.km/h ίση με 0,38
(ο ΣΑΠΟ μετράται σύμφωνα με τη προδιαγραφή A.S.T.M. :Ε274--70).
0 Κ.Η. SCHULZE (196Λ) σε αντίστοιχη έρευνα του στη

Γερμανία δείχνει μια αντίστοιχη τιμή του ΣΑΠΟ στα 64.km/h ίση με
0,387.
Τέλος, οι B.F. McCULLOUGH και K.D. HANKINS (1966),

έδωσαν μια αντίστοιχη τιμή του ΣΑΠΟ στα 6Akm/h ίση με 0,Λ·
- 53 -
Οπως προκύπτει από τις τρεις αυτές εντελώς ανεξάρτη

τες έρευνες που εκτελέσθηκαν σε τρία διαφορετικά μέρη του κόσ
μου, τα αποτελέσματα τους είναι σχεδόν ίδια. Συμπερασματικά
λοιπόν, ένα επίπεδο τριβής ίσο με 0,39» όπως μετράται με τη
μέθοδο του ελκούμενου φορίου (A.S.T.M. :Ε274·-79), ικανοποιεί
προφανώς τις κανονικές ανάγκες της κυκλοφορίας στους αυτοκινη
τοδρόμους.
1.7.2.2 Συμπεριφορά Οδήγησης και Αντιολισθη-

ρότητα_Οδοστρωμάτων
Χρησιμοποιώντας τη μέθοδο αυτή οι H.W. KUMMER και W.E.

MEYER (1967) προσδιόρισαν ότι ένας ΣΑΠΟ στα 64km/h ίσος με 0,40
ικανοποιεί τις κανονικές ανάγκες της κυκλοφορίας. Επίσης, ανά
λογες έρευνες από το Ιδρυμα Οδών και Μεταφορών (H.R.B.) το 1974·
προσδιόρισαν τιμές του ΣΑΠΟ στα 64-km/h κυμαινόμενες μεταξύ 0,38
και 0,55ι ανάλογα με τις κυκλοφοριακές συνθήκες και τα γεωμετρικό
χαρακτηριστικά των οδοστρωμάτων.
Τέλος, ο Α. TARAGIN (1954·) καταγράφοντας τη συμπερι

φορά των οδηγών στις στροφές έδειξε ότι το 99% των οδηγών απαι
τεί ένα συντελεστή τριβής ίσο με 0,3» ενώ μόνο 1% ίσο με 0,55·
Σύμφωνα με τα πιο πάνω αναφερόμενα προκύπτει το γενικό

συμπέρασμα, ότι μια τιμή του ΣΑΠΟ στα 64-km/h όπως μετράται βάση
της προδιαγραφής A.S.T.M. :Ε274·-79 ίση με 0,4. ικανοποιεί τις κα
νονικές ανάγκες τριβής των οχημάτων στους αυτοκινητοδρόμους.
Οπωσδήποτε όμως σε δύσκολες και επιρεπείς προς ολίσθηση θέσεις
απαιτείται μια υψηλότερη τιμή.
- 5U r-
1.8 ΟΡΙΑ ΑΝΤΙΟΛΙΣΘΗΡΟΤΗΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ

ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΧΩΡΩΝ
Διάφορες Αμερικάνικες και Ευρωπαϊκές χώρες έχουν προ

τείνει και ακολουθούν διάφορα όρια, όσον αναφορά την ελάχιστη
απαιτούμενη τιμή της αντιολισθηρότητας στην κατασκευή των επι
φανειών των οδοστρωμάτων τους. Τα όρια αυτά αναφέρονται συντο
μότατα πιο κάτω, ώστε να μεταφερθεί και συγκριθεί η εμπειρία
τους.
1.8.1 Αμερικάνικες Χώρες
Στον Πίνακα 7 δίνονται οι ελάχιστες απαιτούμενες τιμές

της αντιολισθηρότητας όπως ισχύουν σε διάφορες πολιτείες της
Αμερικής.
1.8.2 Ευρωπαϊκές Χώρες
0 Πίνακας 8 περιλαμβάνει τις αντίστοιχες τιμές διάφο

ρων Ευρωπαϊκών χωρών εκτός της Μ. Βρεττανίας.
Επειδή στη Μ. Βρεττανία η μέθοδος για τον καθορισμό

των ελάχιστων επιτρεπτών ορίων της αντιολισθηρότητας, α) είναι
περισσότερο πολύπλοκη, β) αντιμετωπίζει το πρόβλημα πιο ουσιασ
τικά, κατατάσσοντας τις διάφορες θέσεις των οδοστρωμάτων ως προς
το βαθμό της επικινδυνότητας τους να συμβεί κάποιο ατύχημα από
ολίσθηση και γ) έχει εφαρμοστεί τόσο στη Μ. Βρεττανία όσο και σε
άλλες χώρες με απόλυτη επιτυχία όσον αναφορά τη μείωση των ατυ
χημάτων από ολίσθηση, εξετάζεται ξεχωριστά και αναλυτικότερα
ακολούθως.
1.8.3 Τα Ορια στη Μ. Βρεττανία
Μετά από έρευνες του C G . GILES το 1957, η υπεύθυνη

κρατική επιτροπή MARSHALL το 1970 (κατά Η.Μ.S.O., 1970) καθόρισε
ελάχιστα όρια αντιολισθηρότητας σε σχέση με την κατηγορία της
θέσης της επιφάνειας του οδοστρώματος. Οι διάφορες θέσεις ταξι
νομήθηκαν ως προς τη δυσκολία τους σε τρεις κατηγορίες και σε
ι-3
"Ο β g §fc
CD
ο Ο
(Λ
Ο
Ο
Η Ο ο>
π r- (Λ
C Η η Ο
β
§>ττ
Ο" Q za η\
Ο Η Ό Η
3 7S
ι-·
<-? Ο·» Χ)
Η Ζ3
1-3
ο
ι-·
•c 8. 33
β (Λ
χ ιΛ
Η
ι
η
(Λ
Ο öd
.£ I-Η
*-ι
I-Η
-Ρ- S!
-0
1-3
-P- S|
O M
M
M
ON Ä
+
SÌ oo
£ OOO
1-3
ο ο H)
>
ON M
-P--P--
+ +
Q
«£S £ ο ο
Ν· *Φ
•P--P- ss
ο ο
ο ο t-3
ON ON
+ +
κΐ
ON hd
fr M M M
(SI
S > > ο
t?d ο Î5
Πίνακας 8: Ελάχιστες α π α ι τ η τ έ ς τ ι μ έ ς της αντιολισθηρό"
σε μ ε ρ ι κ έ ς χώρες της Ευρώπης
Χ β ΡΑ ΒΕΛΓΙΟ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΠΟΛΩΝΙΑ ΙΣΠΑΝΙΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ
Α: Δύσκολες Θέσεις *
Β: Κύριο Οδικό Δύκτιο* - - - - -
Γ: Εύκολες Θέσεις*
(^Ταξινόμηση σύμφωνα
με τον Πίν„ 9)
Για όλες τ ι ς κατη 0,26 στα 80km/h

γορίες των επιφα 0,45 0,30 στα 60km/h 0,45 0,35 0,40
νειών των» οδοστρω 0,42 στα 40km/h
μάτων*
Μέθοδος μέτρησης
της αντιολισθηρό-
τητας ΠΣΑΟ ΣΑΙΤ> ΣΑΠΟ ΣΑΠΟ ΣΑΟΕ
(βρεττανικό
εκκρεμές)
Τύπος ελαστικού Λείος Με διαγώνιες Με διαγώνιες Με ραβδώ

Ράντιαλ ραβδώσεις ραβδώσεις σεις
Ταχύτητα δοκιμής 50km/h 40,60,80km/h 50km/h 60km/h
Ιΐ3ρατηρήσεις και Ν.Μίχας H.R.B. Ν. Μίχας Ν. Μίχας Η τιμή αυτή

Προέλευση στοιχείων (1983) No. 37 (1983) (1983) θεωρείται
χαμηλή
ΠΣΑΟ= Πλευρικός Συντελεστής Αντίστασης σε Ολίσθηση μετρούμενος με την συσκευή SCRIM

ΣΑΙΙ>= Συντελεστής Αντίστασης σε Πλήρη Ολίσθηση (Μέθοδος ελκόμενου Φορείου)
1= Επιθυμητή, 11= Υποδεικνυόμενη τιμή, 111= Ελάχιστη τιμή
* * = Στη Βουλγαρία γίνεται έμμεσος καθορισμός της ελάχιστης τιμής της αντιολισθηρότητας, μέσα
της τιμής του ΔΑΣΑ των αδρανών; υλικών.
- 56 -
ιτας
ΟΛΛΑΝΔΙΑ ΕΛΒΕΤΙΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ
Ι II ni
0,65 0,60 0,60 >55
- 0,60 0,55 0,50 >50
0,55 0,50 0,45 <50
0,51 - -
SAID ΣΑΟΕ ΔΑΣΑ

(βρεττανικό (Με προσδιο
εκκρεμές) ρισμό του
ΔΑΣΑ των
αδρανών υ λ ι
κών στο
εργαστήριο)
Λείος Α νε
διαγώνιες
ραβδώσεις
50km/h
Ν. Μίχας Ν. Μίχας * *
(1983) (1983) L.DASKAIDVA
(1984)
ορισμού
- 57 -
κάθε κατηγορία δόθηκε ένα αντίστοιχο ελάχιστο όριο - η "τιμή-

στόχος" - ως προς την αντιολισθηρότητά της (βλ. Πίνακα 9)· Το
σχήμα αυτό έγινε αποδεκτό παγκοσμίως και εφαρμόστηκε σε αρκετές
χώρες μέχρι το 1973·
Το 1973 όμως παρουσιάστηκε μια σημαντική αλλαγή στις

κυκλοφοριακές συνθήκες (αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτους, της
ταχύτητας, του βάρους των οχημάτων κ.λ.π.)· Επίσης, παρατηρήθηκε
ότι διάφορες θέσεις, αν και ανήκαν στην ίδια κατηγορία του Πίνα
κα 9 και είχαν τΡν ίδιο βαθμό αντιολισθηρότητας, έδωσαν παρόλα
αυτά αρκετή διαφορά στη καταγραφή ατυχημάτων από ολίσθηση. Οι
δυο πιο πάνω λόγοι δημιούργησαν την ανάγκη της αναθεώρησης και
βελτίωσης της κατάταξης αυτής.
Ετσι το 1973 ο G.F. SALT και W.S. SZATKOWSKI (1973)

προτείνουν ένα νέο σχήμα για μια τέτοια κατάταξη, όπως φαίνεται
στους Πίνακες_10_και 11 όπου έγινε αποδεκτό και εφαρμόζεται μέχρι
σήμερα.
Στο σχήμα αυτό, αφ' ενός προστίθεται μια ακόμη κατηγο

ρία που αντιπροσωπεύει τις πολύ δύσκολες θέσεις και αφ' ετέρου
εισάγεται η έννοια του "βαθμού της επικινδυνότητας".
Σύμφωνα με την έννοια αυτή, θέσεις που ανήκαν στην

ίδια κατηγορία είναι δυνατόν να έχουν κάποια, σχετικά μικρή,
διαφορά ως προς την επικινδυνότητα τους να συμβεί ένα ατύχημα
από ολίσθηση (βλ. ΠίνακοΜΟ). Επομένως, απαιτούν ένα διαφορετι
κό βαθμό αντιολισθηρότητας (βλ. Πίνακα_1_1 ), ώστε να διατηρούνται
τα ατυχήματα από ολίσθηση στο ίδιο χαμηλό επίπεδο.
Στην εφαρμογή του το σχήμα αυτό λειτουργεί ως εξής:

Αρχικά κάθε μελετούμενη θέση ταξινομείται στην αντίστοιχη κατη
γορία της σύμφωνα με τον Πίνακα_20.
Ανάλογα με τη κατηγορία αυτή και τις ιδιαιτερότητες

της προσδίδεται σ' αυτή ο βαθμός επικινδυνότητας. Σύμφωνα μ'
αυτόν προσδιορίζεται ο αντίστοιχος απαιτούμενος βαθμός για την
αντιολισθηρότητά της από τον Πίνακα 11.
- 58 -
Πίνακας 9: "Τιμές-στόχοι" της αυτιολισθηρότητας

(κατά Η.Μ.S.O. 1970, επιτροπή
MARSHALL)
"Τιμές-στόχοι"
Κατηγορία
θέσης Ορισμός της κατηγορίας της θέσης
Ταχύτητα Πλευρικός
δοκιμής συντελεστής
σε km/h αντίστασης
σε ολίσθηση
(ΠΣΑ0)
1. Κυκλικοί κόμβοι και διασταυ

ρώσεις οδών.
2. Στροφές με ακτίνα καμπυλότη
τας μικρότερη από 150 μέτρα
σε ανοικτούς αυτοκινητοδρό
μους.
Α
3· Τμήματα οδών μακρύτερα από
Δύσκολες
100 μέτρα με κλίσεις μεγα
Θέσεις λύτερες των 5%·
50 0,55
4.. Προσεγγίσεις σε σηματοδότες

σε υψηλής ταχύτητας δρόμους.
1. Αυτοκινητόδρομοι και άλλοι

οδοί υψηλής ταχύτητας 50 0,50
(ταχύτητες μεγαλύτερες των
95km/h). 80 0,45
Β
2. Κεντρικές αρτηρίες, κύριοι
Κύριο δρόμοι και άλλοι δρόμοι με
Οδικό περισσότερα από 2000 οχήμα
50 .0,50
Δύκτιο τα ανά λωρίδα ανά ημέρα
σε αστικές περιοχές.
Γενικά ευθύγραμμα τμήματα

Γ
οδών με ήπιες κλίσεις ή
Εύκολες με μεγάλες ακτίνες καμπυλό 50 0,40
Θέσεις τητας, χωρίς διασταυρώσεις.
- 59 -
Πίνακας 10: Ταξινόμηση των θέσεων των οδοστρωμάτων

σε σχέση με το βαθμό επικινδυνότητας
τους για ατυχήματα από ολίσθηση (κατά
G.F. SALT και W.S. SZATKOWSKI, 1973)
Κατηγορία Βαθμός επικινδυνότητας

Ορισμός κατηγορίας θέσης οδού
θέσης
1 2 3 Λ 5 6 7 8 9 10
1. Προσεγγίσεις σε σηματοδότες
σε οδούς με επιτρεπόμενο όριο
Α
1 ταχύτητας μεγαλύτερο από
64km/h · ι...
πολύ
2. Προσεγγίσεις σε σηματοδότες,
δύσκολες
διαβάσεις πεζών και παρό
θέσεις
μοιους κινδύνους σε κύριους
αστικούς δρόμους.
1. Προσεγγίσεις σε κύριες δια

σταυρώσεις σε οδούς που κι
νούνται περισσότερα από
250 εμπορικά οχήματα (φορτη
γά) ανά λωρίδα, ανά ημέρα.
2. Κυκλικοί κόμβοι και προσεγ
Α2
γίσεις τους.
ι .., 1
Δύσκολες 3. Στροφές με ακτίνα καμπυλότη
Θέσεις τας μικρότερες από 150 μέτρα
σε οδούς με επιτρεπόμενο
όριο ταχύτητας μεγαλύτερο
από 6Akm/h.
4. Τμήματα οδών μακρύτερα από
100 μέτρα με κλίσεις μεγα
λύτερες του 5%.
Τμήματα ευθύγραμμα, με μεγάλες ακτί

νες καμπυλότητας και με ήπιες κλί-
σε.ις σε:
1. Αυτοκινητοδρόμους.
»
2. Κεντρικές αρτηρίες πόλεων και
Β κύριες οδούς υπαίθρου.
Θέσεις 3· Οδοί επί των οποίων κινούνται
Μέσων περισσότερα από 250 εμπορικά
Απαιτή οχήματα (φορτηγά) ανά λωρίδα,
σεων ανά ημέρα και δεν ανήκουν σε
προηγούμενη κατηγορία.
Γ 1. Τμήματα οδών γενικά ευθύγραμμα

Εύκολες με ελαφρά κυκλοφορία.
Θέσεις ..., ·
- 60 -
Πίνακας 11: Σχέση μεταξύ βαθμού επικινδυ

νότητας και απαιτούμενης αντιο-
λισθηρότητας (κατά G.F. SALT
και W.S. SZATK0WSKI, 1973)
ΒΑΘΜΟΣ
1 2 3 Λ 5 6 7 8 9
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΌΤΗΤΑΣ
Μέσος Θερινός
Πλευρικός Συντελεσ
τής Αντίστασης σε 0,30 0,35 Ο,ΛΟ 0,Λ5 0,50 0,55 0,60 0,65 0,70
Ολίσθηση (ΠΣΑΟ)
στα 50km/h
Ακολούθως, κατασκευάζεται τάπητας κύλησης στη θέση αυττ

και παρακολουθείται η καταγραφή των ατυχημάτων. Εάν τελικά τα
καταγραφθέντα ατυχήματα είναι περισσότερα ενός αποδεκτού αριθμού,
τότε η θέση αυτή κωδικοποιείται με ένα υψηλότερο βαθμό επικινδυ
νότητας και επαναδιαστρώνεται με χρήση καλύτερης ποιότητας αδρα
νή υλικά. Εάν είναι λιγότερα, τότε σε μια μελλοντική επαναδιάσ-
τρωση μπορούν να χρησιμοποιηθούν οικονομικότερα αδρανή υλικά,
χαμηλότερης ποιότητας.
Τέλος, το σχήμα αυτό κρίθηκε απαραίτητο να συμπεριληφθί

στη παρούσα έρευνα, γιατί συσχετίζεται άμεσα με τον καθορισμό
των απαιτούμενων ιδιοτήτων των αδρανών υλικών για αντιολισθηρά
οδοστρώματα, όπως θα φανεί σε επόμενα κεφάλαια.
- 61 -
1.9 ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙΟΛΙΣΘΗΡΩΝ

ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ
Οι αντιολχσθηροί τάπητες κύλησης των οδοστρωμάτων θα

πρέπει να εξασφαλίζουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά, σε όσο το
δυνατό υψηλότερο βαθμό:
1. Ομοιόμορφη και ομαλή επιφάνεια κύλησης για άνετη

και ασφαλή οδήγηση.
2. Υψηλή αντιολισθηρότητα σ' όλες τις ταχύτητες.
3· Διατήρηση της αντιολισθηρότητας για μεγάλο χρονικό

διάστημα.
Λ· Καλές αποστραγγιστικές ιδιότητες, ώστε να αποφεύγεται

το φαινόμενο της υδρολίσθησης.
5· Καθόλου ή όσο το δυνατό μικρότερη πτώση της αντιολισ-

θηρότητας με την αύξηση της ταχύτητας κάτω από υγρές συνθήκες.
6. Υψηλή αντίσταση της επιφάνειας στη φθορά και στην απώ

λεια ψηφίδων λόγω αποκόλλησης.
7. Υψηλή ανθεκτικότητα στις αποσαθρωτικές και χημικές

δράσεις του περιβάλλοντος.
8. Συμβολή στη γενική αντοχή και σταθερότητα της βάσης

και της υποβάσης του οδοστρώματος.
9· Υδροαδιαπερατότητα παρέχοντας πλήρη προστασία από

την επιβλαβή κατείσδυση των νερών στα υποστρώματα.
10. Χαμηλό θόρυβο κατά την κίνηση των ελαστικών των οχη
μάτων. 0 θόρυβος αυτός αυξάνεται συνήθως όσο αυξάνεται η
μακροτραχύτητα της επιφάνειας.
- 62 -
11. Οσο το δυνατό χαμηλότερη φθορά στα ελαστικά και χαμη

λότερη αντίσταση στη κύλιση.
12. Ικανοποιητική φωτοανακλαστικότητα για ασφάλεια των

οχημάτων κατά τη κίνηση τους τη νύχτα, καθώς και οικονομία λόγω
ελάττωσης της απαιτούμενης ηλεκτρικής ενέγειας για φωτισμό, και
τέλος
13· Ανεκτό κόστος κατασκευής αλλά κυριότερα χαμηλό κόστος

συντήρησης.
Δεδομένου ότι οι ασφαλτούχες επιφάνειες των οδοστρωμά

των αποτελούνται σε ποσοστό πάνω από 90% από ψηφίδες αδρανών
υλικών, συμπεραίνεται ότι η εξασφάλιση των πιο πάνω απαραίτητων
χαρακτηριστικών επιτυγχάνεται και εξαρτάται κυρίως από τις ιδι
ότητες των χρησιμοποιούμενων αδρανών υλικών. Με 3άση λοιπόν
αυτό το συμπέρασμα, έγινε τελικά η επιλογή των απαραίτητων εκεί
νων ιδιοτήτων των αδρανών υλικών, που πρέπει να διερευνηθούν στη
συνέχεια σε κάθε πέτρωμα που μελετήθηκε στη παρούσα εργασία.
- 63 -
1.10 ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΑΝΤΙΟΛΙΣΘΗΡΩΝ ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ
Στο Σχήμα_22 φαίνεται μια τυπική κατακόρυφη τομή ενός

οδοστρώματος, απεικονίζοντας τη σχέση των υποστρωμάτων του με τον
τάπητα κύλισης και στο Σχ_ημα_23 ο τάπητας κύλισης του οδοστρώματος.
Οι σύγχρονοι μέθοδοι κατασκευής τέτοιων αντιολισθηρών

ταπήτων κύλισης οδοστρωμάτων διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:
α) Μέθοδοι κατασκευής καινούργιων

ταπήτων κύλισης
Αυτοί είναι οι εξής:
α1: Τάπητες με χρήση ασφαλτομΐγματος ανοικτού τύπου.

α~: Τάπητες με χρήση ασφαλτομίγματος κλειστού τύπου.
α.,: Τάπητες με χρήση ασφαλτομίγματος ημίκλειστου τύπου.
α,: Τάπητες με χρήση ασφαλτομίγματος αμμασφάλτου.
4
ας: Τάπητες με χρήση προεπαλλειμένων ψηφίδων.
3) Μέθοδοι κατασκευής ταπήτων κύλισης για

αποκατασκευή παλαιών φθαρμένων επιφανειών
Αυτοί είναι οι εξής:
ß1: Διασπορά και κυλίνδρωση ψηφίδων σε λεπτοτάπητα

κλειστού τύπου.
β?: Μέθοδος ψυχρής ασφαλτομαστίχας (SLURRY).
3„: Μέθοδος ασφαλτικού λεπτοτάπητα.
3.: Μέθοδος απόξεσης και ανακύκλωσης (MILLING).
4
Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι η χρησιμοποιούμενη μέ

θοδος για την κατασκευή του τάπητα κύλισης ενός οδοστρώματος,
παίζει κάποιο σπουδαίο ρόλο στη τελική διαμόρφωση του Β.Ε.Μ. της.
Επομένως, επηρεάζει σημαντικά τον επιτυγχανόμενο 3αθμό αντιολισ-
θηρότητάς της, κυρίως στις υψηλές ταχύτητες. Στο σημείο όμως
- 64 -
αυτό δεν επιχειρήται η περαιτέρω ανάπτυξη της τεχνικής της κάθε

μεθόδου, γιατί αυτό θα ξέφευγε από το σκοπό της παρούσας έρευνας.
Περισσότερες όμως πληροφορίες μπορούν να συγκεντριθούν από τα
πρότυπα: A.A.S.H.T.O., A.S.T.M., B.S., D.I.Ν., Ι.S.O., κ.α.
- 65α -
Σχήμα_22: Τυπική κατακόρυφη τομή

ευκάμπτου οδοστρώματος
Τάπητας κύ>ΐ6Π^ Α
Γενική περιγραφή των στρωμάτων:
Α: Επιφανειακό στρώμα από άσφαλτο και θραυστές ψηφίδες

(αδρανή υλικά). Το πάχος του κυμαίνεται από 50 έως
210mm εξαρτώμενο από τη μέθοδο και τρόπο επίστρωσης,
και το κυκλοφοριακό φόρτος (κατά ROAD NOTE No 29).
Β: Στρώμα βάσης από αδρανή υλικά που επιλέγονται ειδικά

με καλή φέρουσα ικανότητα φορτίου. Το πάχος του
κυμαίνεται από 60 έως 270mm (κατά ROAD NOTE No 29)·
Γ: Στρώμα υπόβασης από αδρανή υλικά που επιλέγονται χω

ρίς αυστηρά κριτήρια σχετικά με τη φέρουσα ικανότητα
φορτίου. Το πάχος του κυμαίνεται από 80 έως 650mm
εξαρτώμενο από τη τιμή του C.B.R. του υποβάθρου (κατά
ROAD NOTE No 29).
Δ: Τεχνητό γέμισμα για ισοπέδωση του υποβάθρου με αδρανή

υλικά χωρίς ιδιαίτερη επιλογή σχετικά με την αντοχή
τους αλλά κατά προτίμηση χονδρόκοκκο.
Ε: Υπόβαθρο από φυσικό έδαφος.

-65ß-
A= Επιφάνεια κύλΐόης
B= Bàén. του οδοστρώματος
£&Ulì2Li2i Τοπική κατακόρυφη τομή του τάπητα κύλισης του

οδοστρώματος.
(Απαιτούμενες ιδιότητες των αδρανών υλικών

Εργαστηριακός προσδιορισμός τους)
- 66 -
2.1 ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΑΔΡΑΝΩΝ ΥΛΙΚΩΝ
Η επιλογή των αδρανών υλικών, για τη χρήση τους σε

αντιολισθηρές επιφάνειες οδοστρωμάτων, πρέπει να γίνει με μεγά
λη προσοχή και αυστηρότητα, σχετικά με τον έλεγχο της ποιότητας
και καταλληλότητας.
Τα αδρανή πρέπει να εξασφαλίζουν όλες εκείνες τις

ιδιότητες ώστε να επιτρέψουν στο τάπητα κύλισης να εκπληρώσει
τις απαιτούμενες προϋποθέσεις, παρέχοντας ασφάλεια, οικονομία
και άνεση στις λειτουργίες και χειρισμούς των κινουμένων οχημά
των.
Οπωσδήποτε ένα αδρανές υλικό δεν είναι το μόνο φυσικό

στοιχείο της επιφάνειεας το οποίο επηρεάζει την ικανότητα της
να εκπληρώσει τους σκοπούς της. Το συνδετικό υλικό και η μέθοδος
κατασκευής της επιφάνειας έχουν κάποια σημαντική, αλλά ελεγχό
μενη όμως, επίδραση στη τελική απόδοση της. Παρόλα αυτά η επί
δραση τέτοιων παραγόντων δεν διερευνάται στη παρούσα εργασία.
Εδώ αναλύονται μόνο εκείνες οι ιδιότητες των αδρανών που επιδρούν
στη συμπεριφορά και απόδοση των επιφανειών των οδοστρωμάτων.
Πολλές όμως από τις απαραίτητες ιδιότητες των αδρανών,

καθώς και ο βαθμός στον οποίο πρέπει να είναι αναπτυγμένες,
εξαρτάται από τη μέθοδο της κατασκευής και τον τύπο της επιφά
νειας. Ετσι αδρανή που χρησιμοποιούνται σε άκαμπτες επιφάνειες
με σιμεντούχο συνδετικό υλικό, πρέπει να έχουν, σε κάποιο δια
φορετικό βαθμό αναπτυγμένες μερικές ιδιότητες τους, από εκείνον
που απαιτείται στα αδρανή που χρησιμοποιούνται σε εύκαμπτες επι
φάνειες με θερμοπλαστικά ασφαλτούχα συνδετικά και σε μερικές
περιπτώσεις απαιτούνται εντελώς διαφορετικές ιδιότητες. Για
παράδειγμα, η χημική σύσταση των αδρανών μπορεί να είναι ένα
σοβαρό πρόβλημα για το Πόρτλαντ-σιμέντο ενώ δεν είναι καθόλου
για την άσφαλτο. Οπου είναι δυνατό λοιπόν θα αναφέρεται η σπου
δαιότητα των διαφόρων ιδιοτήτων των αδρανών σχετικά με τον τύπο
κατασκευής της επιφάνειας.
- 67 -
ETTI πλέον, ο καθορισμός των ιδιοτήτων εκείνων που

πρέπει να εξασφαλίζονται από ένα καλό αδρανές υλικό, δεν είναι
αρκετό, αλλά είναι επίσης απαραίτητο να ορισθεί ποσοτικά η κάθε
μια ιδιότητα. Επομένως θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν διάφορες
πρότυπες δοκιμές οι οποίες να μπορούν, είτε να μετρήσουν άμεσα
τις ιδιότητες αυτές, είτε να δώσουν κάποια ποσοτική έμμεση
ένδειξη τους.
Τα ιδανικά αδρανή υλικά είναι σπάνια διαθέσιμα, και

εάν ακόμη υπάρχουν, τις περισσότερες φορές είναι ασύμφορα. Ετσι,
αφού επιλεχθούν οι κατάλληλες δοκιμές για τον ποσοτικό προσδιο
ρισμό των ιδιοτήτων, θα πρέπει κατόπιν να θεσπιστούν σε κάθε
δοκιμή ορισμένα κριτήρια αποδεκτότητας ή οριακές τιμές καταλλη
λότητας. Κατ' αυτόν τον τρόπο θα διαφοροποιούνται τα ικανοποι
ητικά από τα μη, αδρανή υλικά για τη προκαθορισμένη χρήση τους.
Εφόσον όμως οι ιδιότητες των αδρανών υλικών, όπως έχει

αναφερθεί, αντανακλούν την απόδοση της κατασκευασμένης με αυτά
επιφάνειας οδοστρώματος, συνεπάγεται ότι ο καθορισμός των ορια
κών τιμών καταλληλότητας θα πρέπει να βασίζεται:
α) στην απαιτούμενη απόδοση των ταπήτων κύλισης των

οδοστρωμάτων, και
3) στη σχέση που υφίσταται μεταξύ των διαφόρων ιδιοτήτων

των αδρανών και της απόδοσης της επιφάνειας σχετικά με την
αντιολισθηρότητα, σταθερότητα και ανθεκτικότητα της.
Το πρώτο σκέλος έχει ήδη αναλυθεί και καθοριστεί σε

προηγούμενο κεφάλαιο, ενώ το δεύτερο διαπραγματεύεται σε επόμενο,
Στη συνέχεια διερευνούνται αναλυτικά οι ιδιότητες εκεί

νες που θα έπρεπε να έχουν τα καλά αδρανή υλικά για να χρη
σιμοποιηθούν στις αντιολισθηρές κατασκευές.
- 68 -
2.1.1 Γενικά Χαρακτηριστικά των "Αντιολισθηρών" Αδρανών
Τα χαρακτηριστικά των αδρανών υλικών αντικατοπτρίζονται

στην υφή της επιφάνειας τους, στη μορφή τους, στην αντοχή τους
σε στατικές και δυναμικές καταπονήσεις και στην ευπάθεια τους
να στιλΒώνονται και να φθείρονται γενικά. Οπωσδήποτε, τα σημαντι
κότερα χαρακτηριστικά των αδρανών υλικών, για υψηλή αντιολισθη
τική ποιότητα, είναι εκείνα που συνδέονται κυρίως με την ευπά
θεια τους στη στίλβωση και φθορά. 0 βαθμός κατά τον οποίο
κάποιο αδρανές έχει ανεπτυγμένη την επιθυμητή ποιότητα, εξαρτά
ται από την ορυκτολογική του σύσταση και τον ιστό του. Πρωτογενή
χαρακτηριστικά όπως ο ιστός, η χημική και ορυκτολογική σύσταση,
οι φυσικομηχανικές ιδιότητες κ.λ.π., μπορούν να ελεγχθούν μόνο
μέσα από τη διαδικασία της ορθής επιλογής της θέσης και του εί
δους του πετρώματος.
Εφόσον η θέση και το είδος έχουν επιλεχθεί, μερικά άλ

λα χαρακτηριστικά μπορούν να ελεγχθούν, εντός ορίων, μέσω κάποιας
τεχνίτης επεξεργασίας του πετρώματος. Τέτοια χαρακτηριστικά'
είναι: μεγέθη των ψηφίδων, μορφή τους, εύρος των μεγεθών (δια
βάθμιση) κ.λ.π.
2.1.2 Ιδιαίτερες απαιτούμενες Ιδιότητες των Αδρανών
Στον Πίνακα_1_2 καταχωρούνται επιγραμματικά διάφορες

ιδιότητες των αδρανών υλικών οι οποίες επηρεάζουν και ελέγχουν
κάποιο ειδικό σκοπό και λειτουργία της επιφάνειας του οδοστρώ
ματος ή που χρειάζονται για να ικανοποιούν διάφορες κατασκευαστι
κές απαιτήσεις της.
Επίσης, αναφέρεται η σχετική σπουδαιότητα της κάθε ιδι

αίτερης ιδιότητας των αδρανών, για τη κατασκευή τόσο των εύκαμπτων
ασφαλτούχων όσο και των άκαμπτων σιμεντούχων οδοστρωμάτων.
2.1.3 Ορισμός και Περιγραφή των Ιδιοτήτων
Η ποιότητα, η οποία είναι ενδεικτική κάποιου ειδικού

χαρακτηριστικού ενός υλικού, ονομάζεται ιδιότητα. Υπάρχει ένας
- 69 -
αριθμός ιδιοτήτων κάθε υλικού που καθορίζει τη συμπεριφορά του

κάτω από διάφορες συνθήκες. Για παράδειγμα, υπάρχουν ελαστικές
ιδιότητες, μαγνητικές ιδιότητες, χημικές ιδιότητες, μηχανικές
ιδιότητες, κ.λ.π. Η κάθε ιδιότητα θα πρέπει να καθορίζεται με
μια αριθμητική ποσότητα (τιμή) που δηλώνει το κατά πόσο η ιδιό
τητα αυτή είναι περισσότερο ή λιγότερο αναπτυγμένη στο-υλικό.
Πιο κάτω ορίζονται και περιγράφονται οι διάφορες ιδιό

τητες των αδρανών, όπως αναφέρθηκαν στον Πίνακα 12. Οι ιδιότητες
αυτές έχουν αρχικά ομαδοποιηθεί στις ακόλουθες κατηγορίες:
1 . Φυσικές 5. Ηλεκτρικές
2. Μηχανικές 6. Οπτικές
3. Χημικές 7. Αισθητικές
Λ· Θερμικές
Αν και είναι σπουδαίες όλες αυτές οι ιδιότητες δεν

είναι απόλυτα απαραίτητο να υπάρχουν ταυτόχρονα αναπτυγμένες
στον υψηλότερο 3αθμό. Οι σημαντικότερες ιδιότητες καθώς και η
τιμή τους που απαιτούνται από τα αδρανή υλικά εξαρτώνται από τη
χρήση τους στην επιφάνεια του οδοστρώματος, το είδος του συνδετι
κού υλικού που χρησιμοποιείται, το επίπεδο της απόδοσης που απαι
τείται από την επιφάνεια κύλισης και τις οικονομικές θεωρήσεις
της κατασκευής και συντήρησης.
2.1.3.1 Φυσικές Ιδιότητες
Οι φυσικές ιδιότητες ενός υλικού προσδιορίζουν ή περι

γράφουν το υλικό από την άποψη των θεμελιωδών εννοιών: του μή
κους, της μάζας και του χρόνου. Για παράδειγμα, μερικές φυσικές
ιδιότητες ενός υλικού είναι το μέγεθος, η μορφή, το ειδικό βάρος,
η δομή των πόρων κ.α.
- 70 -
Πίνακας 12: Απαιτούμενες ιδιότητες των αδρανών

υλικών για τη κατασκευή του τάπητα
κύλισης των αντιολισθηρών οδοστρω
μάτων
Σχετική σπουδαιότητα των

Απαραίτητα χαρακτηρισ Απαιτούμενη ιδιότητα ιδιοτήτων των αδρανών
τικά της επιφάνειας των αδρανών υλικών στον ειδικό τύπο
κύλισης των αντιολισ υλικών κατασκευής της επιφάνειας*
θηρών οδοστρωμάτων
ΕΥΚΑΜΠΤΑ ΑΚΑΜΠΤΑ
(Ασφαλτούχα) (Σιμεντούχα)
1. Επαρκής εσωτερική 1. Σταθερότητα μάζας Σ Α

αντοχή και σταθερότη 2. Αντοχή ψηφίδας Σ Σ
τα, για τη κατανομή 3· Δυσκαμπτότητα ψηφίδας Σ Σ
των επιφανειακών πι 4-·Επιφανειακή μικρο-
έσεων στις υποστοι- τραχύτητα ψηφίδας Σ Σ
3άδες και υπόβαθρο 5. Μορφή ψηφίδας Σ Σ
του οδοστρώματος 6. Διαβάθμιση Σ Σ
και για τη προστα 7. Μέγιστο μέγεθος ψη
σία υπερβολικής επι- φίδων
νειοικής εκτροπής
2. Ανθεκτικότητα 1. Ανθεκτικότητα στις

στις επιβλαβείς επι χημικές επιδράσεις
δράσεις της αποσά όπως π.χ. άλατα Α Σ
θρωσης και της χημι 2. Διαλυτότητα Α Σ
κής δράσης 3· Κατάρευοη Σ Σ
Λ· Ανθεκτικότητα στη
διαβροχή και
ξήρανση
5. Ανθεκτικότητα στο
παγετό Σ Σ
6. Δομή πόρων Σ Σ
3. Ανθεκτικότητα 1. Ανθεκτικότητα στη φθο

στις επιβλαβείς επι ρά και στίλβωση
δράσεις από το
κυκλοφοριακό
4.. Ελλειψη ή χαμηλή 1. Μεταβολή όγκου θερ

ανάπτυξη επιβλαβών μική 0
εσωτερικών δυνάμεων 2. Μεταβολή όγκου, κατά
όπως π.χ. διόγκωση, τη διαβροχή και
συστολή, κ.λ.π. ξήρανση 0 Σ
3· Δομή πόρων 0 Σ
4. Θερμική αγωγιμότητα 0 Σ
- 71 -
Π ί ν α κ α ς 12, συν'α
Σχετική σπουδαιότητα τω
κύλισης των αντίολισ υλικών κατασκευής της επιφάνεκ
ΕΥΚΑΜΠΤΑ ΑΚΑΜΠΤΛ
(Ασφαλτούχα) (ΣιμεντοΟ
5. Αλληλοεπιδεκτικό 1. Χημική αντιδραστι-

τητα αδρανών υλικών κότητα μεταξύ αδρα
και συνδετικού νών υλικών-συνδετι-
υλικού κού 0 Σ
2. Επάληψη (COATING) f Σ Σ
3· Θερμικός συντελεστής
μεταβολής όγκου 0 Σ
4-. Δομή πόρων 0 Α
6. Διατήρηση των ακό

λουθων επιφανειακών
ιδιοτήτων σε ικανοποι
ητικά επίπεδα κατά
τη διάρκεια ζωής της
επιφάνειας του οδοσ
τρώματος :
α) Αντίολισθηρότητα 1. Μορφή ψηφίδων Σ Σ

2. Επιφανειακή μικρο-
- τραχύτητα ψηφίδων Σ Σ
3· Μέγιστο μέγεθος
ψηφίδων Σ 0
Λ· Αντοχή ψηφίδων Σ Σ
5. Ανθεκτικότητα των
ψηφίδων στη φθορά
και στίλβωση Σ
6. Μορφή των φθαρμένων
κομματιών Σ Σ
7. Διαβάθμιση Σ Σ
8. Δομή πόρων Σ Σ
β) Βάθος Επιφανειακής 1. Μέγιστο μέγεθος

Μακροτραχύτητας ψηφίδων Σ Σ
2. Διαβάθμιση Σ Σ
3. Ανθεκτικότητα των
ψηφίδων στη φθορά
γ) Φωτοανακλαστικότητα 1. Ανακλαστικότητα Σ Σ
2. Χρώμα Σ Σ
- 72 -
Π ί ν α κ α ς 12, συν'α
Σχετική σπουδαιότητα των

κύλισης των αντιολισ- υλικών κατασκευής της επιφάνειας*
ΕΥΚΑΜΠΤΑ ΑΚΑΜΠΤΑ
(Ασφαλτούχα) (Σιμεντούχα)
δ) Φθορά Ελαστικών 1. Μορφή ψηφίδων Σ Σ

2. Επιφανειακή μίκρο-
τραχύτητα ψηφίδων Σ Σ
3. Μέγιστο μέγεθος
ψηφίδων Σ Σ
ε) Αντίσταση κύλισης 1. Μέγιστο μέγεθος

ψηφίδων Σ Α
2. Μορφή ψηφίδων Σ Α
στ) Θόρυβος κύλισης 1. Μέγιστο μέγεθος

ψηφίδων Σ Α
2. Διαβάθμιση Σ Α
ζ) Ηλεκτροστατικές 1. Ηλεκτρική αγωγιμό

ιδιότητες τητα Σ 0
η) Αισθητικές ιδιότη 1. Χρώμα Σ Σ

τες
* Σ= Σπουδαία, 0= Οχι σπουδαία, Α= Αγνωστης σπουδαιότητας

- 73 -
2.1.3-1-1 Δι_αβάθμιση_των ΨπΦίδων_των_αδρανών
Η διαβάθμιση των ψηφίδων είναι η κατανομή των διάφορων

ψηφίδων των αδρανών μεταξύ διαφόρων μεγεθών δηλ. τα σχετικά ποσά
των ψηφίδων μεγέθους H-IOmm, 10-6,5mm κ.λ.π.
Η διαβάθμιση των ψηφίδων επηρεάζει, τόσο τη σταθερότη

τα της μάζας* του οδοστρώματος, όσο και το παραγόμενο Βάθος
Επιφανειακής Μακροτραχύτητας (ΒΕΜ) της επιφάνειας. Ανεξάρτητα
από το είδος των αδρανών υλικών, όσο καλύτερα διαβαθμισμένα είνα
τόσο μεγαλύτερη θα είναι η αντοχή του μίγματος, η αντίσταση του
σε παραμόρφωση, η ευκολία επεξεργασίας και διάστρωσης του τάπητα
αλλά αντίθετα τόσο μικρότερο το παραγόμενο ΒΕΜ.
Τέλος η διαβάθμιση των ψηφίδων των αδρανών υλικών καθο

ρίζεται ανάλογα με το απαιτούμενο σε κάθε περίπτωση ΒΕΜ καθώς
και με τη μέθοδο κατασκευής του τάπητα κύλισης του οδοστρώματος.
2.1.3.1.2 Μορφή_των_ψηφίδων
Η μορφή των ψηφίδων των αδρανών επηρεάζει την παραγό

μενη αντιολισθηρότητα της επιφάνειας και καθορίζεται από διάφο
ρους παράγοντες, όπως τη σκληρότητα των ορυκτών κόκκων, την
ύπαρξη επιφανειών αδυναμίας μέσα στη μάζα του πετρώματος, τον
προσανατολισμό των συνιστώντων ορυκτών κόκκων καθώς και τη γενικ
αντίσταση των ψηφίδων στη φθορά.
Γενικά οι γωνιώδεις ψηφίδες προτιμούνται στις επιφά

νειες των οδοστρωμάτων, γιατί προάγουν την αντιολισθηρότητα τουι
αυξάνοντας τη μακροτραχύτητα τους, αλλά επίσης γιατί οι γωνιώδε·
ψηφίδες επιτρέπουν ειδικά στα ασφαλτομίγματα την ανάπτυξη μεγα
λύτερης διατμητικής αντοχής και επομένως υψηλότερη σταθερότητα
και αντοχή της επιφανειακής στρώσης.
βλέπε σελ. 80
- 7Λ -
Τέλος οι επιμήκεις και πεπλατυσμένες ψηφίδες των αδρα

νών υλικών είναι ανεπιθύμητες, επειδή δίνουν πάντα χαμηλή απόδοση
τόσο από την άποψη της επεξεργασίας, αντοχής και σταθερότητας
όσο και της αντιολισθηρότητας της επιφάνειας.
2.1.3·1· 3 Μέγιστο_μεγεθος_των_ψηφίδων
Ετσι ορίζεται: α) Το μέγεθος του ανοίγματος των βρόγχων

του κοσκινού επι του οποίου μπορεί να συγκρατηθεί όχι περισσότερο
από κάποια αναφερόμενη μέγιστη ποσότητα αδρανών υλικών, ή 3)
το μεγαλύτερο από τα δύο μεγέθη των κόσκινων, εάν αναφέρεται το
εύρος του μεγέθους τους που χρησιμοποιήθηκαν για την διαβάθμιση
των αδρανών υλικών.
Αν και τα περισσότερα μίγματα οδοστρωμάτων μπορούν να

κατασκευαστούν ικανοποιητικά με ένα αρκετά μεγάλο εύρος του μέ-
τιστου μεγέθους των ψηφίδων, μερικά επιθυμητά χαρακτηριστικά της
επιφάνειας του οδοστρώματος βελτιώνονται σημαντικά χρησιμοποιώντας
μεγάλου σχετικά μεγέθους αδρανή υλικά.
Για παράδειγμα έρευνες των Βρεττανικών εργαστηρίων

T.R.R.L. καθώς και των Αμερικάνικων H.R.B. έχουν δείξει ότι η
αντοχή του ασφαλτομίγματος αυξάνει γενικά και η αντιολισθηρότητα
των υγρών επιφανειών σε υψηλές ταχύτητες είναι μεγαλύτερη όταν
υπάρχουν μεγάλες ψηφίδες αδρανών (μεγαλύτερες από 10mm). Παρόλα
αυτά όμως οι μεγάλου μεγέθους ψηφίδες της επιφάνειας των οδοστρω
μάτων αυξάνουν ανεπιθύμητα τον θόρυβο κύλισης, το ποσό φθοράς των
ελαστικών, την αντίσταση κύλισης καθώς και τη δυσκολία επεξεργα
σίας και διάστρωσης του ασφαλτομίγματος.
2.1.3·1·Λ Μικροτρα^ύτητα_της_επιφάνειας_των ΨπΦίδων
Μικροτραχύτητα της επιφάνειας των ψηφίδων των αδρανών

είναι εκείνο το χαρακτηριστικό της εξωτερικής επιφάνειας των
ψηφίδων το οποίο περιγράφει τη μικροτοπογραφία ή τις, μικρής
κλίμακας (μικρότερες από 500μ·), ανωμαλίες ή προεξοχές της.
- 75 -
Στο Σ)^ήμα_2Λ απεικονίζονται ενδεικτικά τα στοιχεία της

μικροτραχύτητας των ψηφίδων. Η διάσταση 1 εξαρτάται από το μέ
γεθος των ψηφίδων ενώ οι διαστάσεις 2 και 3 εκφράζουν τη μικρο-
τραχύτητα της επιφάνειας των ψηφίδων. Η διάσταση 2 οφείλεται
στο ανάγλυφο που δημιουργείται κατά τη θραύση ενός πετρώματος σε
ψηφίδες, ενώ η διάσταση 3, που είναι η ελάχιστη δυνατή διάσταση
του ανάγλυφου, οφείλεται στο μέγεθος των περιεχόμενων ορυκτών
κρυστάλλων ή κόκκων. Οι διαστάσεις 2 και 3 είναι πρωτογενείς
και ελέγχονται από το είδος του πετρώματος ενώ η 1 από τη διαδι
κασία επεξεργασίας και επιλογής.
οχάότα&α 2 Αιάβταβη 3
Η
777777, V//J////S
Σχήμα_24.: Κλίμακες τραχύτητας των ψηφίδων των

αδρανών υλικών
- 76 -
Η μικροτραχύτητα εξαρτάται από παράγοντες όπως: το

μέγεθος των ορυκτών κόκκων ή κρυστάλλων, το βαθμό στρογγυλότητας
ή γωνιώδους των συνιστώντων ορυκτών κόκκων, το βαθμό αλληλοεμπλοκής
μςταξύ των ορυκτών κόκκων, τη σκληρότητα και κατανομή τους καθώς
και από το πορώδες του πετρώματος.
Γενικά προτειμούνται αδρανή υλικά με έντονη μικροτραχύ-

τητα για τους εξής λόγους:
α) Κυρίως για την επίτευξη υψηλής αντιολισθηρότητας όπως

έχει ήδη αναλυθεί σε προηγούμενα κεφάλαια.
β) Για την ανάπτυξη μεγαλύτερης διατμητικής αντοχής, λόγω

υψηλότερης τριβής μεταξύ των ψηφίδων, κυρίως στα ασφαλτομίγματα
με αποτέλεσμα αυτά να έχουν υψηλότερη σταθερότητα και αντοχή, και
γ) Για την ισχυρότερη προσκόλληση μεταξύ του συνδετικού

υλικού και των ψηφίδων των αδρανών υλικών.
Εκτός όμως από την απαραίτητα αρχική έντονη μικροτρα-

χύτητα των ψηφίδων, είναι πολύ σημαντικό να διατηρείται αυτή,
για μεγάλο χρονικό διάστημα κάτω από τη λειαντική δράση των
ελαστικών των οχημάτων.
Αυτό επιτυγχάνεται είτε με τη χρήση γωνιωδών και πολύ

σκληρών αδρανών υλικών, είτε με τη χρήση αδρανών, των οποίων η
τραχεία επιφάνεια ανανεώνεται με βραδεία απομάκρυνση επιφανεια
κού υλικού, διατηρώντας τη μικροτραχύτητά της.
0 ρυθμός της στίλβωσης της επιφάνειας των ψηφίδων εξαρ

τάται από τη σκληρότητα των συνιστώντων ορυκτών κόκκων ή κρυστάλ
λων, από το κυκλοφοριακό φόρτος, και την ύπαρξη λειαντικού μέσου
(σκόνης, άμμου, κ.λ.π.) της επιφάνειας του οδοστρώματος.
- 77 -
Ηδη από το 1967 ο J.G. JAMES καθόρισε θεωριτικά πέντε

διαφορετικά είδη αδρανών υλικών που διατηρούν την έντονη μικρο
τραχύτητα τους. Αυτοί παριστάνονται σχηματικά στο Σχήμα_25 και
είναι :
α) Ορυκτολογικά μονόμικτα θραυστά πετρώματα με εξαιρετικά

υψηλή σκληρότητα. Στη περίπτωση αυτή διατηρείται η τραχύτητα,
της διάστασης 2, λόγω υψηλής αντίστασης στη φθορά.
β) Πετρώματα που αποτελούνται από συσσωματώματα μικρών

κόκκων ή ορυκτών κρυστάλλων υψηλής σκληρότητας. Στη περίπτωση
αυτή η μικροτραχύτητα ανανεώνεται λόγω απότριψης και αποσάθρωσης
της επιφάνειας.
γ) Ορυκτολογικά πολύμικτα πετρώματα αποτελούμενα από

ορυκτούς κόκκους ή κρυστάλλους με σημαντική διαφορά σκληρότητας
μεταξύ τους. Οι σκληρότεροι ορυκτοί κόκκοι είναι συνήθως διεσπαρ
μένοι μέσα στο μαλακότερο υλικό. Τα μαλακότερα υλικά φθείρονται
εντονότερα και τα σκληρότερα προεξέχουν παράγοντας τη ζητούμενη
έντονη μικροτραχύτητα. Και στη περίπτωση αυτή ισχύει η διαδικα
σία της ανανέωσης με το μηχανισμό της διαφορικής φθοράς (βλ. πιο
κάτω).
δ) Ορυκτολογικά μονόμικτα ή και πολύμικτα πετρώματα αποτε

λούμενα από κόκκους ή κρυστάλλους υψηλής σκληρότητας όπου θραύ
ονται καθώς αποτρίβονται και φθείρονται με κάποιο ανώμαλο και
γωνιώδη τρόπο. Ισχύει και στη περίπτωση αυτή η διαδικασία της
ανανέωσης λόγω απότριψης με αργότερο όμως ρυθμό.
ε) Σκληρά πορώδη πετρώματα. Στη περίπτωση αυτή οι ψηφί

δες αποτρίβονται με αργό ρυθμό διατηρώντας τη μικροτραχύτητα
τους λόγω των συνεχώς "αναδυόμενων" πόρων.
2.1.3.1.5 Δομή_πόρων
Η δομή πόρων αναφέρεται στον όγκο και τη μορφή των

κενών διαστημάτων μέσα στη μάζα των αδρανών υλικών. Οι πόροι
- 78 -
α) ΟρυμτοΑο^ικα μονσμικτα χιχρώματα πολύ υψηλής 6κληροτητ#ς
β) Σνεβωμαΐώμαχα μικρών κόν-κων ή ορυκτών ^ρνβτά>Χ(ΰν ι^ψηλής

6κληροτητ3ς
·,<!';'. θ'-!.<5. W.;Vr>Óo'•" ;

·' Α '-
-<3 ' Ο ; ' - C i '
'. Ο ;
γ) OpOYXokofìim ιιοΛυμικτα <π£τρα)ματα ααοτίλοομίνα ano κόκκους

ή ορυκζους ιερυβιάλλους μ£ <ότ>μα\π\κτ\ διαφορά ó&cnpòznzac γνχα
ϊρ τους.
δ)
y
Oço\aoU>v\w μονόμικτα "Π jio%vpu\cta ρΐιοώματα anortXoàvtvo an
MWDVC, ή ορυκτούς κρυστάλλους υψηλής ξηρότητας
ε) Σκληρά ίτορώέη χιτρώματα ή ton υλικοί
Σχήμα 25: Σχηματική Παράσταση θεωρητικών Τύπων

Αδρανών Υλικών που παρουσιάζουν Υψηλό
Δείκτη Αντίστασης σε Στίλβωση Αδρανών
(ΔΑΣΑ) (κατά J.G. JAMES, 1967)
- 79 -
μπορεί να είναι τυφλοί αδιαπέρατοι (π.χ. αποκλεισμένες κοιλό

τητες) η περατοί συγκοινωνούντες μεταξύ τους και με την επιφά
νεια των ψηφίδων, καθώς επίσης μπορεί να είναι μεγάλου ή μικρού
όγκου.
Οι μεγάλου όγκου, περατοί πόροι δεν είναι γενικά

επιθυμητοί στα αδρανή υλικά. Οταν ένα τέτοιο αδρανές υποβληθεί
σε επαναλαμβανόμενους κύκλους ψύξης-απόψυξης ή διαβροχής και
ξήρανσης, τότε συνήθως πραγματοποιείται υποβάθμιση της ποιότητας
του, με συνέπεια την καταστροφή του τάπητα κύλισης του οδοστρώ
ματος .
Επίσης, μεγάλου όγκου-περατοί πόροι απορροφούν συνήθως

μεγαλύτερες ποσότητες συνδετικού υλικού, αυξάνοντας δραματικά
το κόστος του ασφαλτομίγματος. Ετσι εάν υπάρχουν πόροι, πάντα
προτιμάται να είναι διεσπαρμένοι και μη συνεχείς (τυφλοί) καθώς
και μικρού όγκου.
Παρόλα αυτά, έχει δειχτεί ότι μερικές φορές πόροι με

γάλου όγκου αδιαπέρατοι και ασυνεχείς δημιουργούν μερικά πλεονεκ
τήματα στην επιφάνεια των αδρανών υλικών. Γενικά όταν οι πόροι
είναι μεγαλύτεροι της τάξης της ιλύος (> 0,06mm) ώστε να αποφεύ
γεται το φαινόμενο της διόγκωσης και υπερύψωσης (HEAVING) λόγω
επίδρασης του παγετού, τότε συνεισφέρουν στη μικροτραχύτητα της
επιφάνειας παράγοντας κάποια μεγαλύτερη αντιολισθηρότητα στην
επιφάνεια.
Η παρατήρηση αυτή προέκυψε από τη χρήση σκωρίων υψικα

μίνου, οι οποίες έχουν μεγάλους και ασυνεχόμενους πόρους και χρη
σιμοποιήθηκαν με επιτυχία σε τάπητες κύλισης κυρίως στις Η.Π.Α.
αλλά και στην Αγγλία.
2.1.3-1-6 Ει δικό_βάρος_(G)
Στα αδρανή υλικά το ειδικό βάρος δεν είναι από μόνο

του μια σπουδαία ιδιότητα. Δηλαδή, ένα αδρανές με G= 2,70
»
- 80 -
δεν είναι απαραίτητα καλύτερο από κάποιο άλλο με G= 2,55· Οπωσ

δήποτε όμως οι επιβλαβείς προσμίξεις που παρευρίσκονται σε κάποιο
αδρανές υλικό είναι συνήθως ελαφρότερες από τα ανθεκτικά και
υγιή στοιχεία του, και έτσι ο διαχωρισμός μπορεί να βασιστεί στη
διαφορά αυτή του ειδικού βάρους. Επίσης, κατά τη διαδικασία της
αποσάθρωσης και εξαλλοίωσης ενός μητρικού πετρώματος προκύπτει
δευτερογενές προϊόν χαμηλότερης ποιότητας και μικρότερου ειδικού
βάρους. Συνεπώς πετρώματα με υψηλότερο ειδικό βάρος προτιμούνται.
0 προσδιορισμός του εξάλλου απαιτείται για τον καθορισμό

της αναλογίας μεταξύ συνδετικού υλικού και ψηφίδων.
Τέλος η γνώση του ειδικού βάρους χρησιμοποιείται για

τον ακριβή καθορισμό του ρυθμού διασποράς (kgr/m ) και εξάπλωσης
των προεπαλλειμένων ψηφίδων για την επικάλυψη μιας επιφάνειας
οδοστρώματος, εάν φυσικά χρησιμοποιείται μια τέτοια μέθοδος κατασ
κευής .
2.1.3.2 Μηχ^νικες_Ιδιότητες
Οι μηχανικές ιδιότητες ενός υλικού προσδιορίζουν τα

χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς του, όταν υποβάλλεται σε δυναμι
κές και στατικές καταπονήσεις. Υπάρχουν αρκετές μηχανικές ιδιό
τητες, αλλά μερικές από τις πιο κοινές είναι: η αντοχή, η σκλη
ρότητα, η παραμορφωσιμότητα, η πλαστικότητα και η ελαστικότητα.
Πιο κάτω ορίζονται και περιγράφονται οι μηχανικές εκεί

νες ιδιότητες όπου είναι σπουδαιότερες στα αδρανή υλικά οδοποιίας.
2.1.3.2.1 Σταθερότητα_μάζας
Είναι η ιδιότητα εκείνη όπου επιτρέπει σε μια μάζα

αδρανών υλικών να παραμένει σταθερή και να διατηρεί την ικανότητα
μεταφοράς φορτίου κάτω από διάφορες συνθήκες φόρτισης.
Η σταθερότητα μάζας είναι μια επιθυμητή, γενικής μορφής,

- 81 -
ιδιότητα για όλες τις στοιβάδες του οδοστρώματος αλλά κυρίως για
την επιφάνεια όπου οι τάσεις είναι αυξημένες. Η ιδιότητα αυτή
επηρεάζεται και εξαρτάται από άλλες ιδιότητες που συσχετίζονται
με τα αδρανή υλικά και το συνδετικό υλικό όπως είναι: διαβάθμι
ση των ψηφίδων, μορφή τους, επιφανειακή μικροτραχύτητά τους και
αντοχή τους καθώς και αναλογία μεταξύ συνδετικού υλικού και
αδρανών υλικών.
Απώλεια στη σταθερότητα μάζας οδηγεί σε αυλακώσεις,

κοιλώματα και ραγίσματα στην επιφανειακή στοιβάδα του συστήματος
του οδοστρώματος.
2.1.3.2.2 Αντοχή_Ψηφ_ίδων
Είναι το μέγεθος της εφελκιστικής ή και θλιπτικής τάσης

που μπορεί να ανθέξει μια ψηφίδα πριν παρουσιάσει αστοχία.
0 άμεσος προσιορισμός της αντοχής των ψηφίδων είναι

αδύνατος λόγω του μεταβαλόμενου και ανώμαλου γεωμετρικού σχήματος
και μεγέθους τους. Επίσης, μπορεί να τεθεί το ερώτημα εάν θα
έπρεπε πραγματικά να υπολογιστεί η αντοχή των μεμονομένων ψηφίδων
ή της συμπυκνωμένης μάζας των αδρανών.
Η πρόσφατη πρακτική, για τον έμμεσο και ενδεικτικό

υπολογισμό της αντοχής των ψηφίδων βασίζεται στο προσδιορισμό
της θλιπτικής αντοχής συμπυκνωμένης μάζας ψηφίδων, μέσω του
Δείκτη Συντριβής Αδρανών (ΔΣΑ) καθώς και του Δείκτη Συντριβής
Λεπτόκοκκων 10% Αδρανών (ΔΣΛ 10%Α).
Γενικά τα Αδρανή Υλικά που χρησιμοποιούνται στη κατασ

κευή ασφαλτούχων εύκαμπτων οδοστρωμάτων θα πρέπει να έχουν αρκετ(
αντοχή ώστε να ανθίστανται στις δυναμικές και στατικές τάσεις ποι.
επιβάλλονται τόσο από την κυκλοφορία, όσο και από τα μηχανήματα
κατά τη κατασκευή, χωρίς να θραύονται.
Τέλος, η υψηλότερη αντοχή απαιτείται από τα αδρανή

υλικά της επιφανειακής στοιβάδας.
- 82 -
2.1.3.2.3 Δυσκαμπτότητα ψηφίδων
Είναι η αντίσταση των ψηφίδων των αδρανών υλικών στη

ελαστική παραμόρφωση, η οποία προσδιορίζεται ποσοτικά από το
μέτρο ελαστικότητας (YOUNG'S MODULUS) του πετρώματος.
Πολλά από τα σχόλια που ισχύουν για την ιδιότητα της

αντοχής είναι εφαρμόσιμα και στην ιδιότητα της δυσκαμπτότητας.
Στη κατασκευή ασφαλτούχων ευκάμπτων επιφανειών οδοστρω

μάτων προτειμάται η υψηλή δυσκαμπτότητα των αδρανών υλικών. Αντί
θετα στα σιμεντούχα άκαμπτα, προτιμούνται πιο ελαστικά αδρανή
υλικά.
2.1.3.2.4- Αντίσταση σε_φθορά-στί λ§ωση_των_ψηφί δων
Είναι η ικανότητα της επιφάνειας των ψηφίδων να ανθίσ

τανται στη γενική φθορά και στίλβωση, που προέρχεται από τη
λειαντική και αποτριπτική δράση των ελαστικών.
Οι ιδιότητες αυτές είναι οι σπουδαιότερες για τα αδρα

νή υλικά αντιολισθηρών οδοστρωμάτων και πρέπει να είναι έντονα
αναπτυγμένες, ιδιαίτερα σε αυτά που προορίζονται για την ανώτατη
στοιβάδα της επιφάνειας. Στις αμέσως υποκείμενες στοιβάδες οι
ιδιότητες αυτές δεν παίζουν κανένα απολύτως ρόλο.
Οπως έχει αναφερθεί σε προηγούμενο κεφάλαιο οι απαιτή

σεις των αντιολισθηρών επιφανειών για την ύπαρξη έντονης μικρο-
τραχύτητας και μακροτραχύτητας, ελέγχονται και εξασφαλίζονται
κυρίως από τις ιδιότητες αυτές.
Τέλος, ο ποσοτικός προσδιορισμός των ιδιοτήτων αυτών

πραγματοποιείται με τον συντελεστή L.A. (LOS ANGELES), τον
Δείκτη Αντίστασης σε Στίλβωση Αδρανών (ΔΑΣΑ) και τον Δείκτη
Φθοράς λόγω Απότριψης Αδρανών (ΔΦΑΑ), μέσω διαφόρων εργαστηρια
κών δοκιμών, όπως περιγράφονται σε επόμενα κεφάλαια.
- 83 -
2.1.3.2.5 Μορφή Φθαρμένων_κ^μματιών
Είναι η μορφή των μικρών κομματιών, συνήθως ορυκτών

κόκκων η κρυστάλλων, τα οποία έσπασαν ή αποκολήθηκαν από την
επιφάνεια των ψηφίδων.
Η φθορά των ψηφίδων, που πραγματοποιείται με αργό ρυθμό

μερικές φορές δεν είναι επιβλαβής, όσον αναφορά την πρόκληση
στίλβωσης. Εαν όμως είναι ή όχι επιβλαβής, εξαρτάται απο τα
χαρακτηριστικά και τη μορφή των αποτριφθέντων κομματιών από την
επιφάνεια των αδρανών. Εφόσον τα κομματάκια αυτά είναι αποστρογ-
γυλεμένα και πολύ μικρού μεγέθους, τότε υπάρχει ο κίνδυνος της
στίλβωσης. Εάν όμως είναι γωνιώδη, έτσι ώστε να θραύονται και
αποσπούνται αιχμηροί και ακανόνιστοι "στιλίσκοι" τότε "αναδύεται"
νέα τραχεία επιφάνεια, διατηρώντας την έντονη μικροτραχύτητα της
επιφάνειας.
2.1.3.3 ?DHÎ!ÎÉ£_î§12ini££
Οι χημικές ιδιότητες ενός υλικού χαρακτηρίζουν και

προσδιορίζουν τη χημική του συμπεριφορά ή και όλους εκείνους του«,
μετασχηματισμούς και μεταβολές που μπορεί να υποστεί λόγω χημικώ>
διεργασιών.
Η οξύτητα, η ανθεκτικότητα στη χημική διάβρωση και

αποσάθρωση και η διαλυτότητα είναι παραδείγματα χημικών ιδιοτήτω1
Συνήθως οι χημικές μεταβολές, που δημιουργούνται σε διάφορα αδρα
νή υλικά, οφείλονται σε εξωγενείς χημικές αιτίες. Σε μερικές
όμως περιπτώσεις μπορεί να δημιουργηθεί σοβαρή ποιοτική υποβάθμκ
λόγω ενδογενών χημικών αντιδράσεων, που αναπτύσσονται μεταξύ των
αδρανών υλικών και του συνδετικού υλικού.
*
Επομένως, τα αδρανή υλικά θα πρέπει να ελέγχονται ως
προς τη χημική τους αδράνεια σε σχέση με το συνδετικό υλικό. Οι
κυριότερες χημικές ιδιότητες για τα αδρανή υλικά είναι:
- 8Λ -
2.1.3.3.1 Διαλυτότητα
Είναι η τάση των αδρανών υλικών να διαλύονται από κά

ποιο υγρό.
Το νερό είναι σχεδόν πάντα παρόν σε ένα οδόστρωμα και

μάλιστα πολλές φορές περιέχει διάφορα χημικά συστατικά. Τα αδρανή
υλικά θα πρέπει να ανθίστανται στη διάλυση από αυτά τα υγρά.
2.1.3-3.2 Κατάρευση_(SLAKING)_
Είναι ο θρυματισμός και πολτοποίηση του αδρανούς υλικού

σε ορατά σωματίδια όταν το νερό ή άλλο υγρό καταστρέφουν το δεσμό
μεταξύ των σωματιδίων αυτών.
Το φαινόμενο αυτό είναι παρόμοιο προς τη διάλυση.

Εμφανίζεται σε υλικά που περιέχουν υψηλό ποσοστό αργίλου. Αδρα
νή που παρουσιάζουν το φαινόμενο αυτό αποκλείονται ως δομικά
υλικά οδοποιίας.
2.1.3.3-3 Επαληψη__( COATING]
Είναι το φαινόμενο κατά το οποίο κάποιο ίζημα ορυκτών

ή χημικών ουσιών καλύπτει την επιφάνεια των ψηφίδων των αδρανών
υλικών.
Εχουν παρουσιαστεί περιπτώσεις κατά τις οποίες φυσικά

αδρανή υλικά (π.χ. αμμοχάλικο ποταμιών) είναι επαλειμένα με διά
φορα άλατα που έχουν αποτεθεί. Αδρανή επίσης μπορεί να είναι
επαλειμένα με λεπτομερή υλικά, όπως σκόνη ή άγιλος κ.λ.π. Εαν
τα επαλειμένα υλικά είναι σταθερά προσκολλημένα στην επιφάνεια
των αδρανών υλικών, και είναι χημικά αδρανή, τόσο με τις ψηφίδες,
όσο και με το συνδετικό υλικό, τότε οι επαλείψεις δεν είναι επι
βλαβείς. Οπωσδήποτε, επαλείψεις που εμποδίζουν τη καλή προσκόλ
ληση μεταξύ αδρανών και συνδετικού υλικού, αντιδρούν χημικά με
αυτά και έχουν μειωμένες μηχανικές ιδιότητες, θα πρέπει να
αποφεύγονται.
- 85 -
2.1.3·3·Λ Μεταβολή_όγκου_κατά τη_δ_ια3ρο^ή και ξήρανση
Μερικά αδρανή υλικά συρρηκνούνται ή διογκώνονται με

τις μετα3ολές στη περιεκτικότητα υγρασίας τους. Οπωσδήποτε,
το φαινόμενο αυτό δεν είναι επιθυμητό στα αδρανή υλικά, γιατί
τέτοιες μεταβολές όγκου, παράγουν διασπαστικές δυνάμεις που δη
μιουργούν ρωγμές στα μίγματα των οδοστρωμάτων.
Γενικά το μέγεθος των μεταβολών αυτών του όγκου συσχε

τίζεται κυρίως με το είδος και το ποσοστό της περιεχόμενης αργί
λου καθώς και με το ποσοστό των περάτων πόρων.
2.1.3·3 - 5 Α^§εκτικότητα_στις_^ημικές_επιδράσεις
Αναφέρεται στην ικανότητα των αδρανών να αντιστέκονται

σε επιβλαβείς χημικές ενώσεις, τέτοιες όπως διάφορα οξέα και
άλατα, τα οποία μπορεί να μεταφέρονται στο σύστημα του οδοστρώ
ματος διαλυμένα.
Πολλά αδρανή υλικά αντιδρούν με άλατα, όπως π.χ. χλω

ριούχο νάτριο ή ασβέστιο, τα οποία μερικές φορές απλώνονται στην
επιφάνεια του οδοστρώματος κατά του παγετού.
Τα αδρανή λοιπόν της επιφάνειας του οδοστρώματος θα

πρέπει να αντιστέκονται στις επιδράσεις τέτοιων υψηλώς ευδυάλυτων
ενώσεων, εάν φυσικά προβλέπεται η ύπαρξη τους.
2.1.3·3·6 Υγεία
Είναι η ικανότητα των αδρανών υλικών να ανθίστανται στι

φυσικοχημικές καταστρεπτικές διασπαστικές δράσεις της αποσάθρωσης
Τα αδρανή υλικά θα πρέπει να είναι υγειή και ικανά να

αντισταθούν στις επιδράσεις του κλίματος στο οποίο προορίζονται
να χρησιμοποιηθούν.
- 86 -
2.1.3·3·7 Ανθεκτικότητα 2τον_παγετό
Τα αδρανή μπορεί να υποβαθμιστούν όταν υποβάλλονται σε

επαναληπτικούς κύκλους ψύξης και απόψυξης. Κατά το φαινόμενο
αυτό λαμβάνει μέρος μια γενική αποφλοιωτική διεργασία που δημιουρ
γείται επειδή το παρευρισκόμενο νερό στους πόρους των αδρανών
παράγει διασπαστικά υψηλές εσωτερικές δυνάμεις κατά τη πήξη του
λόγω αύξησης του όγκου κατά 9%·
Η ανθεκτικότητα των αδρανών στη δράση του παγετού,

εξαρτάται σημαντικά από το ποσό και το μέγεθος των συγκοινωνούντων
ανοικτών πόρων του. Εχει διαπιστωθεί και αναγνωρισθεί ότι τα
πιο καταστροφικά αποτελέσματα επέρχονται όταν οι πόροι είναι της
τάξης μεγέθους της ιλύος (0,002-0,06mm).
2.1.3·3·8 Ανθεκτικότητα_στη διαβροχή και_ξήρανση
Μεταβολές στη περιεκτικότητα υγρασίας κάποιου αδρανούς

υλικού, μπορεί να δημιουργήσουν μεγάλες εσωτερικές εφελκιστικές
δυνάμεις και να προξενήσουν ραγίσματα και αποφλοίωση των αδρανών.
Παρόλα αυτά, η ιδιότητα αυτή δεν είναι τόσο σημαντική για τα
αδρανή υλικά που χρησιμοποιούνται με αδιάβροχα συνδετικά υλικά,
όπως π.χ. άσφαλτος.
2.1.3 · 3 · 9 ?ΠΗί!£Π_^^ΙΙ§Ρ2ί2Ιί!£2ΙΠΙ°!_^§2^^^_2^ί!£^ζ2υ^§£τί!ί2Η
Αναφέρεται στην ικανότητα αλλαγής της χημικής δομής

ενός αδρανούς υλικού λόγω χημικών αντιδράσεων με το συνδετικό
υλικό.
Οι καταστροφικές αυτές αντιδράσεις παρουσιάζονται μόνο

στα άκαμπτα σιμεντούχα οδοστρώματα, ενώ στα εύκαμπτα ασφαλτούχα
δεν υφίστανται γιατί η άσφαλτος είναι χημικά αδρανής ουσία.
Τα αδρανή υλικά που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν με

σιμέντο, κυρίως τύπου Πόρτλαντ, δεν πρέπει να περιέχουν τα ακό
λουθα συστατικά, επειδή αντιδρούν χημικά με το σιμέντο μειώνοντας
- 87 -
την αντοχή του παραγομένου σκυροδέματος:
1) Διογκούμενα αργιλικά υλικά (Μοντμοριλονίτης, Ιλύτης,

Καολινίτης).
2) Οργανικές ουσίες (π.χ. κάρβουνο, τύρφη κ.λ.π.).
3) Οξείδια του σιδήρου.
4.) Ενώσεις του σιδήρου και μαγνησίου.
5) Γύψο και άλλα θειούχα ή θειικά άλατα.
6) Οπάλιο, Χαλκηδόνιο, Ηφαιστιακό Γυαλί και Τριδυμίτη.
Επίσης τα αδρανή δεν πρέπει να προέρχονται από τα

πετρώματα: Πυριτόλιθος, πυριτικός ασβεστόλιθος, σχιστόλιθος,
φυλλίτης, ρυόλιθος, τόφφοι ρυολίθου και Δακίτου.
2.1.3 · U ®E£HÌ!S££_Ì§Ì2IDI££
Οι θερμικές ιδιότητες χαρακτηρίζουν και καθορίζουν τη

συμπεριφορά ενός υλικού όταν υποβάλλεται σε μεταβολές της θερμο
κρασίας .
Παραδείγματα θερμικών ιδιοτήτων είναι ο συντελεστής

θερμικής διαστολής, η ειδική θερμότητα και η θερμική αγωγιμότητο
Οι θερμικές ιδιότητες είναι σπουδαίες μόνο στη περίπτα

ση των αδρανών υλικών που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν σε άκαμπι
σιμεντούχα οδοστρώματα. Οι πιο σπουδαίες από αυτές είναι η
θερμική μεταβολή όγκου και η θερμική αγωγιμότητα. Οι ιδιότητες
αυτές είναι αδιάφορες για τα ασφαλτούχα εύκαμπτα οδοστρώματα.
- 88 -
2.1.3.5 Ηλεκτρικές Ιδιότητες
Οι ηλεκτρικές ιδιότητες καθορίζουν τη συμπεριφορά των

αδρανών υλικών στην εφαρμογή ηλεκτρικού φορτίου. Τέτοιες ιδιό
τητες είναι η ηλεκτρική αγωγιμότητα και η διηλεκτρική σταθερά.
Από αυτές, μόνο η αγωγιμότητα φαίνεται ότι έχει κάποια μικρή
επίδραση στη συμπεριφορά των αδρανών στο σύστημα του οδοστρώματος.
2.1 .3 · 5 · 1 Αγωγιμότητα
Τα αδρανή υλικά πρέπει να είναι ικανά να διοχετεύουν

ηλεκτρισμό για τον εξής λόγο: Τα οχήματα παράγουν στατικό ηλεκ
τρισμό κατά τη κίνηση τους. Το ηλεκτρικό φορτίο αυτό θα πρέπει
να αποφορτίζεται, μέσω του οδοστρώματος, στο έδαφος και να μην
συσωρρεύεται στο όχημα.
Ετσι εάν τα αδρανή υλικά διοχετεύουν τον ηλεκτρισμό στο

έδαφος η ανάπτυξη και συσώρρευση του στατικού ηλεκτρισμού μειώ
νεται .
2.1.3·6 2ΐΙΙί!ίΐ£_ΐδ ι ότητες
Οι οπτικές ιδιότητες ενός υλικού καθορίζουν τη συμπε

ριφορά του, σχετικά με τη διάδοση του φωτός. Η πόλωση, η διάθλαση
και η ανάκλαση είναι παραδείγματα οπτικών ιδιοτήτων.
Οι πιο σημαντική απ' αυτές, που θα πρέπει να λαμβάνεται

υπ' όψη στην επιλογή των επιφανειακών αδρανών υλικών, είναι η
ανάκλαση.
2.1.3-6.1 Ανάκλαση
Οι επιφάνειες των περισσοτέρων αδρανών υλικών έχουν

σχετικά μικρή ανακλαστική ικανότητα. Παρόλα αυτά, τα υψηλής
ανακλαστικότητας αδρανή προτιμούνται γιατί δίνουν μεγαλύτερη αντί
θεση μεταξύ της επιφάνειας του οδοστρώματος και του εκτός αυτής
- 89 -
περιβάλλοντος χώρου και αυξάνουν την απόσταση ορατότητας των

ορίων της επιφάνειας του οδοστρώματος, όταν τη νύχτα φωτίζονται
από τα φώτα του οχήματος. Επίσης, επιφάνειες οδοστρωμάτων,
κατασκευασμένες με υψηλής αντανακλαστικότητας αδρανή υλικά, συν
τελούν ουσιαστικά στη μείωση της ποσότητας της ισχύος που απαι
τείται από τα νυκτερινά φώτα τα οποία χρησιμεύουν για να φωταγω
γούν δρόμους πόλεων και εθνικές οδούς.
Σε έρευνες που ο FREDSTED - όπως αναφέρεται από J.J.

HENRY και S.H. DAHIR (1979) - δηλώνει ότι εάν κάποιο ασφαλτομίγμα
του τάπητα κύλισης περιέχει τουλάχιστο 30% ανοιχτού χρώματος
αδρόκοκκες ψηφίδες μέσα σε μια σκουρότερη μάζα τότε ευνοείται ου
σιαστικά τόσο η αντίθεση οδοστρώματος-περιβάλλοντος, όσο και η
οικονομία.
2.1. 3 · 7 41 σθητ ι κ^ς_Ιδ ι ότητες
Οι αισθητικές ιδιότητες καθορίζουν τα χαρακτηριστικά

εκείνα, τα οποία κάνουν κάποιο υλικό να φαίνεται ευχάριστο και
ξεκούραστο στην όραση..
Μερικές αισθητικές ιδιότητες είναι το χρώμα, η ένταση

του, η αρμονία κ.λ.π. Από αυτές, το χρώμα είναι ίσως η σπουδαι
ότερη ιδιότητα για τα αδρανή υλικά της επιφάνειας του οδοστρώματο
2.1.3.7.1 Χρώμα
Είναι η ιδιότητα μιας επιφάνειας - π.χ. ψηφίδων - να

ανακλά επιλεκτικά τα φωτεινά κύματα ενός ιδιαιτέρου μήκους κύμα
τος. Τα αδρανή της επιφάνειας του οδοστρώματος θα πρέπει να
έχουν ένα ευχάριστο και ανοικτό χρώμα. Χτυπητά και έντονα χρώ
ματα είναι κουραστικά και αποσπούν την προσοχή του οδηγού. Πρέπε
να χρησιμοποιούνται μόνο όταν είναι επιθυμητή κάποια σήμανση επί
της επιφάνειας του οδοστρώματος. Αν και μπορούν να χρησιμοποιη
θούν αδρανή υλικά διάφορων ανάμικτων χρωμάτων, θα ήταν προτιμότε
ρο να έχουν ομοιόμορφο χρώμα.
- 90 -
2.1.3.8 Καθαρότητα
Τα αδρανή υλικά ιδιαίτερα για τα εύκαμπτα ασφαλτούχα

οδοστρώματα πρέπει να έχουν όσο το δυνατό καθαρότερη επιφάνεια,
απαλλαγμένη από επιβλαβή υλικά, τέτοια όπως άργιλο, ιλύ, οργανι
κές ουσίες, σκόνη κ.λ.π. Εάν κάποιο από τα επιβλαβή αυτά υλικά
βρίσκεται σε περισσότερο από κάποιο ανεκτό ποσοστό, τότε θα μπο
ρούσε να δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα στη σταθερή σύνδεση μεταξύ
των ψηφίδων και του συνδετικού υλικού.
Π
2.1.3.9 Ρ£2!£2^Π2Π
Ως γνωστόν είναι αναγκαία η επαρκής προσκόλληση μεταξύ

των αδρανών υλικών και του συνδετικού υλικού, έτσι ώστε να διατη
ρείται σταθερό το μίγμα. Τα συνδετικά υλικά τείνουν να αποκολλη
θούν από υαλώδη αδρανή υλικά ή από αδρανή που περιέχουν υψηλό
ποσοστό μεγάλων κρυστάλλων χαλαζία.
Παρόλα αυτά, το πρόβλημα της σταθερότητας μπορεί να

ξεπεραστεί εις βάρος οπωσδήποτε του κόστους κατασκευής, με τη
χρήση κατάλληλων χημικών ουσιών και βελτιωτικών γαλακτωμάτων.
- ^ -
;Mtf$
, ^ #
TtìS àk
φθΟ?^
2.2
Ο <•so S ^ Τ;υ>ν α
οΡ<^ ν
υλχ
"
VCÜi^»
χ ν
no\> χΡ^"
ε χ ^
ο
Ο Ώ Ρ
χθλ^
α ο Φ
α Α — α θ ο ρ
1 ζ ^
oe τνον) τω ν
αζ taÇ
ç
)X6tepo
»cop1 ΐ(>α
ν0 κΡ° *
Ί
° „ου *ρ°
a&PaVWV Λα θώς Ιδες
enx<
Λεςι ox
ax
«1
ΟΧ
ex vax to\)
χχ\ 1*1 0 ρ ^ ζ
flTX*cf\^ """ ,,vCOX>
ES&S^01 x^tv χε
, χ. , α ^ ^
..2·Α
*tt\
ϋ
^«* ^r·^ -<;^ ^;:>^
l M l
ν ε · « >ιον> „wo«*«*04 . „ « ^ - „ ^
νεχ« <ας »
υ 1
*
ς
, νενχ^
ς
αΛ
0
χ ε Ρ ^ί( ° ' \ ο ^ ™ς
aV)ötnP a V ixo
να ε ζ ο ^ ^ ^ ^
, ^ ο Ρ ^ ^ , Χ ^ · _ ε χ — _ ε , ο χ
U>V
α&Ρ» vtaÇ
t «6ΐΡ^ ς £
,,ώ»0' xvcpO^Pc
tr\t α^
α
lo 'π0'ΐε
χ
φάνε
< ô ^ o utX
fc ε 1 ί
L
τι\ς
\ς ε
*" / τ ηος· ' ^ itt^\vv *- ' _ ^
< vcôvc^
χ ο"1
e p o
ο, ^ : ^1 e p o - ; ; ; ; ; « * ^
ta yea'
•σωζ
ι Κ α
^ ^ α ^ 6 τ 0 ^ ) 0 εε 1 ^ ε ν
χαζ» _ιόν
^ , εν>ν° r
ta£
- 92 -
2.2.2 Στίλβωση
Η διεργασία της στίλβωσης τείνει να καταστρέψει την

μικροτραχύτητα της επιφάνειας των αδρανών υλικών, ενώ δεν επη
ρεάζει καθόλου τη μακροτραχύτητά τους.
0 όρος στίλβωση χρησιμοποιείται συνήθως, για να περι

γράψει τη γενική λείανση μιας επιφάνειας, συμπεριλαμβανομένης
και της αποστρογγυλοποίησης η οποία πέρνει μέρος κατά τη διεργα
σία της απότριψης. Σύμφωνα όμως με την αυστηρή έννοια της λέξης,
όπως εξάλλου εννοείται και εδώ, ο όρος περιγράφει την διαδικασία
εκείνη που οδηγεί στη μικροσκοπικά πολύ υψηλά στιλπνή κατάσταση
της επιφάνειας των αδρανών, που επιτυγχάνεται όταν πέρνει μέρος
μια πραγματική υπομικροσκοπική ροή της ύλης στην επιφάνεια των
ψηφίδων. Κάτω από αυτή τη κατάσταση σχηματίζεται μια άμορφη
στοιβάδα γνωστή σαν "στοιβάδα του BEILBY".
Η διεργασία αυτή παρατηρήθηκε πρώτα κατά τη στίλβωση

πολύτιμου λίθου και υάλου. 0 G. BEILBY (1921) έχει δημοσιεύσει
εικονογραφημένα, όπου δείχνει ένα ασβεστίτη πριν και μετά τη
στίλβωση, όπου φαίνεται το ρέον υλικό να καλύπτει τις χαράξεις
που έχουν προξενηθεί από μια προηγούμενη διεργασία απότριψης στην
επιφάνεια του. Η στιλβωμένη επιφάνεια του ασβεστίτη έγινε τελικά
πιο ανθεκτική στα λειαντικά μέσα στα οποία είχαν και πριν χρησι-
μσποιειθεί για να αποτρίψουν την επιφάνεια.
Επίσης από έρευνες των L. QUICK και Η. LEIPER (1959)

έχει διαπιστωθεί ότι σε όλους τους πολύτιμους λίθους (GEMSTONES),
εκτός από το διαμάντι, η τελική στίλβωση προξενείται από μια
στιγμιαία τήξη και ροή των υπομικροσκοπικών επιφανειακών προεξοχών,
απλώνοντας μια στοιβάδα "σαν υγρό" του BEILBY, πάνω στη στιλβω
μένη επιφάνεια. Τα διάφορα ορυκτά έχουν ταξινομηθεί, σύμφωνα με
αυτούς, σε:
1) Εκείνα τα οποία η στοιβάδα παραμένει άμορφη (π.χ.

ζιρκόνιο, σπινέλιος).
- 93 -
2) Εκείνα στα οποία η στοιβάδα παραμένει γενικά άμορφη,

αλλά ανακρυσταλλώνεται μόνο σε σπουδαία κρυσταλλικά επίπεδα (π.χ,
επίπεδα σχιστότητας - όπως στο κυανίτη και ασβεστίτη).
3) Εκείνα στα οποία η στοιβάδα ανακρυσταλλώνεται σε συμφω

νία με τους κρυστάλλους του υποστρώματος σε όλα τα επίπεδα του,
π.χ. το κορούνδιο (αυτό βοηθά ίσως στην εξήγηση της καλής απόδοστ
του πεφρυγμένου Βωξίτη σαν αδρανές υλικό αντιολισθηρών, λόγων της
περιεκτικότητας του, σε αρκετά υψηλό ποσοστό, σε κορούνδιο).
2.2.3 Διαφορική Φθορά
Οταν το πέτρωμα των αδρανών υλικών αποτελείται από

μια συνάθροιση κόκκων ή κρυστάλλων διάφορων ορυκτών (ορυκτολο
γικά πολύμικτο), οι οποίοι έχουν διαφορετική μεταξύ τους αντοχή
στη φθορά, τότε η επιφάνεια τους φθείρεται διαφορετικά, παραμέ
νοντας συνεχώς τραχεία. Μερικοί ορυκτοί κόκκοι φθείρονται με
αργότερο ρυθμό και παραμένουν σε υψηλότερο ανάγλυφο, ενώ άλλοι
που φθείρονται ταχύτερα σχηματίζουν τις εσωχές στην επιφάνεια,
διατηρώντας έτσι συνεχώς τη μικροτραχύτητά της. Το φαινόμενο
αυτό παρατηρείται σε πετρώματα των οποίων τα ορυκτολογικά συστα
τικά έχουν διαφορετική σκληρότητα ή δυσθραυστότητα.
Αυτή η διεργασία τείνει επομένως συνεχώς να αποκατα

στήσει τη καταστροφή της μικτροτραχύτητας που προξενεί η διεργα
σία της στίλβωσης.
2.2.Λ Αποσάθρωση
Μερικά ορυκτολογικά συστατικά των αδρανών υλικών επη

ρεάζονται σε διάφορο βαθμό από τις φυσικοχημικές μεταβολές που
προκείπτουν από την αποσαθρωτική δράση του περιβάλλοντος. Παρά
δειγμα αποτελούν η επιβλαβής επίδραση των όξινων βρόχινων νερών
στον ασβεστίτη, ο κατακερματισμός μερικών ορυκτών από την επί
δραση του παγετού ή των επαναληπτικών κύκλων διαβροχής και
ξήρανσης.
- 9Λ -
Ετσι σε ακραίες περιπτώσεις η διεργασία της αποσάθρω

σης μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστική απώλεια των επιφανειακών
ψηφίδων. Συνήθως όμως η αποσάθρωση προξενεί βελτίωση της μικρο-
τραχύτητας με κάποιο τρόπο παρόμοιο προς εκείνο με τον οποίο
δρα η διεργασία της διαφορικής φθοράς.
Σύμφωνα με αναφερόμενα στις προηγούμενες παραγράφους

η τελική διαμόρφωση της μίκρο και μακροτραχύτητας των ψηφίδων των
αδρανών υλικών, κάτω από συγκεκριμένες κυκλοφοριακές συνθήκες
είναι το αποτέλεσμα των τεσσάρων αυτών βασικών διεργασιών της
φθοράς και κυρίως της διεργασίας εκείνης όπου επικρατεί. Αυτή
πάλι με τη σειρά της, εξαρτάται από τα πετρογραφικά χαρακτηριστικά
των πετρωμάτων από τα οποία έχουν παραχθεί τα αδρανή.
- 95 -
2.3 ΚΑΤΑΤΑΞΕΙΣ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑ

ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥΣ ΣΑΝ ΑΔΡΑΝΗ ΥΛΙΚΑ ΑΝΤΙΟΛΙΣΘΗΡΩΝ
ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ
2.3.1 Μεγάλη Βρεττανία
Σκοπός της κάθε κατάταξης είναι η ομαδοποίηση των μεμο

νωμένων στοιχείων που συμπεριφέρονται παρόμοια κάτω από καθορισ
μένες συνθήκες και περιπτώσεις.
Τα Βρεττανικά πρότυπα: B.S.:812:1975 κατατάσσουν τα

διάφορα υλικά σε δέκα γενικές ομάδες αποτελούμενες από φυσικά
πετρώματα, και σε μια ομάδα από τεχνητούς λίθους, των οποίων τα
μέλη παρουσιάζουν γενικά παρόμοιες ιδιότητες σαν υλικά οδοποιίας.
Η κατάταξη αυτή βασίζεται κυρίως σε κοινά πετρολογικά χαρακτηρισ
τικά και ισχύει μόνο για τα πετρώματα που βρίσκονται σε υγειή
κατάσταση. Οι ομάδες αυτές, καθώς και τα μέλη τους είναι οι εξής
ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ (Η ΑΛΛΑ ΥΛΙΚΑ) ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑ

ΟΝΟΜΑ ΟΜΑΔΑΣ ΝΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ
1) ΒΑΣΑΛΤΗ Ανδεσίτης, Βασάλτης, Βασικός Πορφυρίτης,

Διάβασης, Δολερίτης, Επιδιορίτης, Λαμπροφύρης
Χαλαζίακός Δολερίτης, Σπηλίτης.
2) ΠΥΡΙΤΙΟΛΙΘΟΥ' Πυριτιόλιθος, Κερατόλιθος μαύρος.
3) ΓΑΒΒΡΟΥ Βασικός Διορίτης, Βασικός Γνεύσιος, Γάββρος,
Αμφιβολίτης, Νορίτης, Περιδοτίτης, Πικρίτης,
Σερπεντίτης.
Λ) ΓΡΑΝΙΤΗ Γνεύσιος, Γρανίτης, Γρανοδιορίτης , Γρανουλίτη
Πηγματίτης, Χαλαζίακός Διορίτης, Συηνίτης.
5) ΨΑΜΜΙΤΗ Αρκόζης, Γραουβάκης, Ψαμμίτης, Ηφαιστιακοί
Τόφφοι.
6) ΚΕΡΑΤΙΤΗ Ολα τα εξ' επαφής μεταμορφωμένα πετρώματα
εκτός του μαρμάρου.
7) ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΟΥ Ασβεστόλιθος, Δολομίτης, Μάρμαρο.

- 96 -
ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ (Η ΑΛΛΑ ΥΛΙΚΑ) ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑ-

ΟΝΟΜΑ ΟΜΑΔΑΣ ΝΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ
8) ΠΟΡΦΥΡΗ Απλίτης, Δακίτης, Γρανοφύρης, Κερατοφύρης,

Μικρογρανίτης, Πορφυρής, Χαλαζίακός Πορφυρής,
Ρυόλιθος, Τραχύτης.
9) ΧΑΛΑΖΙΑ Κερατόλιθος, Χαλαζίτης, Χαλαζίακός Ψαμμίτης.
10) ΣΧΙΣΤΟΛΙΘΟΥ Σχιστόλιθος, Φυλλίτης, Αργιλίτης, ισχυρά
μεταμορφωμένα πετρώματα με σχιστώδη ιστό.
11) ΤΕΧΝΙΤΩΝ Διογκωμένοι Αργιλοι, Διογκωμένη Υαλος,Σκωρία
ΛΙΘΩΝ Υψικαμίνου, Πεφρυγμένος Βωξίτης.
Το 1958 οι D.J. MACLEAN και F.A. SHERG0LD αφού συνέ

λεξαν 134 δοκίμια διαφόρων πετρωμάτων που ανήκαν στις δέκα από
τις έντεκα ομάδες (εκτός της ομάδας του σχιστολίθου, η οποία
θεωρείται, ακατάλληλη για αδρανή υλικά της επιφάνειας του οδοστρώ
ματος), έκαναν δοκιμές επιταχυνόμενης στίλβωσης επί αυτών με σκο
πό να βγάλουν συμπεράσματα σχετικά με τη συμπεριφορά και καταλλη
λότητα τους σαν "αντιολισθηρά" αδρανή υλικά.
Τα αποτελέσματα αναλύθηκαν και παρουσιάστηκαν σε ομάδες

σύμφωνα με τη πιο πάνω κατάταξη και τις διακυμάνσεις των τιμών
ΔΑΣΑ. Οπως φαίνεται στο Σχ.ήμα_26, αν και στις περισσότερες ομά
δες παρατηρείται μια αρκετά μεγάλη διακύμανση των τιμών ΔΑΣΑ
τους, φαίνεται καθαρά μια γενική τάση ορισμένων ομάδων να λειαί-
νονται σε μικρότερο βαθμό. Το εύρος αυτό της διακύμανσης των
τιμών του ΔΑΣΑ της κάθε ομάδας δικαιολογείται από την μεταβολή
των ιδιαίτερων πετρογραφικών χαρακτηριστικών του κάθε πετρώματος.
Στο Σχήμα 26 παρατηρείται γενικά ότι τα δοκίμια της

ομάδας του Ψαμμίτη παραμένουν τραχεία και μετά τη στιλβωτική
δράση με μια μέση τιμή του ΔΑΣΑ ίση με 70.
Οι ασβεστόλιθοι και οι τεχνητοί λίθοι λειάνθηκαν κατά

διάφορους βαθμούς. Γενικά οι ασβεστόλιθοι που περιείχαν ένα
αρκετά υψηλό ποσοστό πυριτικής άμμου στην ορυκτολογική σύσταση
- 97 -
Ζκώ>ρΐ6ς
ϋμάοα ztxwzw \i0w
3D % 4ο α; 50 55 66 «5
τππν///Κ?π
ίο 75 80
51" ^
Ο 30 35 Au 45 50 55 60 65 70 75 8ο
0[iàòa Πυριτόλιθου
s^22ässss.
3D 35 40 45 50 55 fio 65 Ίο 75 80
bwaba iaftßpou
^ ^ t>>>>>>\
30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80
5Γ
wzft*J(m^>„„A>^
30 35 40 45 50 55 60 65 7o 75 80
10
30 35 40 45 50 55
E 60
^ 65
^ 70
fe^N^
05 «0
- O^àòa Ktpatàrv
rrrrrX/////!nrrr™ 1
35 40 45 50 » 60 «5 TO 15 *>
30 35 * W Ϊ 5
2â
50 55
KSNSN
60 6
-ESSS1.
5 7 0 7 5 W
sS
30 35, 40
ϊζπτκ,
45
1
50 55 60 <5 70 75 *>
Ομάδα Χαλαζία
30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 «0
&E1KTHX ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΙΈ ΙΉΛΒΑΣΗ MPANftN (Δ»Α.Σ-Α)
Σχήμα 26: Τυπικές Διακυμάνσεις των τιμών του t

_Δ Δείκτη Αντίστασης σε Στίλβωση Αδρανών
για τις διάφορες ομάδες οδολίθων (κατά
D.J. MACLEAN, F.Α. SHERG0LD, 1958)
- 98 -
τους έδωσαν υψηλότερους ΔΑΣΑ. ATTO τους τεχνητούς λίθους, οι

πεφρυγμένοι Βωξίτες έδωσαν εξαιρετικά υψηλούς ΔΑΣΑ.
Οι ομάδες του Πυριτιόλιθου και Κερατίτη έδωσαν μικρά

εύρη των τιμών του ΔΑΣΑ αλλά και γενικά χαμηλές έως πολύ χαμηλές
μέσες τιμές του ΔΑΣΑ.
Αδρανή υλικά των ομάδων του Βασάλτη, Γάββρου, Γρανίτη,

Πορφυρή και Χαλαζία έδωσαν ενδιάμεσο εύρος στις τιμές του ΔΑΣΑ
τους, αλλά και γενικά ικανοποιητικές έως υψηλές μέσες τιμές του
ΔΑΣΑ.
Συνεπώς, τα πετρώματα των ομάδων: 1, 3, Λ> 5> 8, 9»

σπανίως 6, και μόνο τα περιέχοντα αρκετό ποσοστό πυριτικών προσμί
ξεων πετρώματα από την ομάδα 7, καθώς και η ομάδα 11 των τεχνιτών
λίθων, θεωρούνται κατ' αρχήν αποδεκτά και πιθανώς κατάλληλα πετρώ
ματα για παραγωγή αδρανών υλικών αντιολισθηρών οδοστρωμάτων.
Παρόλα αυτά, η επιβεβαίωση της καταλληλότητας τους απαιτεί οπωσδή
ποτε ιδιαίτερη πετρογραφική και εργαστηριακή διερεύνηση.
2.3-2 Νότια Αφρική
Οι κατασκευαστές οδοστρωμάτων της Ν. Αφρικής έχουν χρη

σιμοποιήσει μέχρι τώρα περίπου 30 διαφορετικά πετρώματα (H.H.
WEINERT, 1968 και 198Λ) εκ των οποίων μερικά για τις επιφάνειες
κύλισης των οδοστρωμάτων τους.
Το Εθνικό Ινστιτούτο Ερευνας Οδοποιίας της Ν. Αφρικής

έχει κατατάξει τα πετρώματα αυτά σε εννέα διαφορετικές ομάδες.
Η κατάταξη αυτή είναι προσαρμοσμένη στις συνθήκες της Ν. Αφρικής
σε ότι αφορά την γεωλογία, το περιβάλλον και το κλίμα της, θα
μπορούσε όμως να χρησιμοποιηθεί και σε άλλες περιοχές με σχετικά
παρόμοιες κλιματολογικές συνθήκες.
Η κατάταξη αυτή είναι παρόμοια με τη προηγούμενη βρετ-

τανική, αλλά κάπως τροποποιημένη για τις συνθήκες της Ν. Αφρικής.
- 99 -
Η κατάταξη των Νοτιοαφρικανικών πετρωμάτων οδοποιίας

βασίζεται αφ' ενός στα κοινά πετρολογικά τους χαρακτηριστικά
και αφ' ετέρου και κυριότερα, στο είδος της αποσάθρωσης και υπο
βάθμισης τους που επηρεάζουν σημαντικά την καταλληλότητα και από
δοσή τους στις κατασκευές των οδοστρωμάτων. Αυτό σημαίνει ότι
αν και οι πετρολογικές ιδιότητες, η ορυκτολογική σύσταση και ο
ιστός είναι τα βασικά κριτήρια, η κατάταξη αυτή δεν βασίζεται
οπωσδήποτε και απόλυτα στο κλασσικό πετρολογικό γενετικό σύστημα
των πετρωμάτων, αλλά σε ένα σύστημα όπου οι κοινές ιδιότητες για
τη κατασκευή οδοστρωμάτων κάνουν μερικές φορές απαραίτητο τον
συσχετισμό και την ομαδοποίηση πετρωμάτων μη συσχετιζόμενων γε
νετικά.
Στην κατάταξη λοιπόν των πετρωμάτων της Ν. Αφρικής που

ακολουθεί έχει γίνει μια προσπάθεια για την ομαδοποίηση όλων
εκείνων των πετρωμάτων τα οποία είναι επαρκώς παρόμοια όσον ανα
φορά την ορυκτολογική σύσταση, τον ιστό, τον τρόπο αποσάθρωσης
και τη συμπεριφορά τους για τη κατασκευή ταπήτων κύλισης οδοστρα
μάτων.
ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ
Οξινα Κρυσταλλικά Πετρώματα
Τα πετρώματα αυτά δίνονται σε σειρά πρωτερεότητας

όσον αναφορά τη χρήση τους στην Νοτιοαφρικανική οδοποιία:
1) ΓΡΑΝΊΤΗΣ
2) ΜΙΚΡΟΓΡΑΝΙΤΗΣ
3) ΡΥΟΛΙΘΟΣ
Α) ΣΥΗΝΙΤΗΣ
5) ΠΑΡΑΓΝΕΥΣΙΟΣ
Ανθεκτικότητα: Κοινό χαρακτηριστικό της ομάδας είναι ότι απο

σαθρώνονται χημικά (αποσυντήθενται ) κάτω από υγρές κλιματολογικά,
συνθήκες.
- 100 -
Γενικά όμως η αποσύνθεση τους γίνεται με αργό ρυθμό

και δεν επηρεάζει σημαντικά την προβλεπόμενη διάρκεια ζωής της
επιφάνειας του οδοστρώματος. Επιπλέον ο χαλαζίας δίνει κάποιο
βαθμό διαρκούς σταθερότητας στο υλικό. Τα πιο αδρόκοκκα υλικά
αποσαθρώνονται ταχύτερα των πιο λεπτόκοκκων και επομένως από την
άποψη αυτή προτιμούνται.
Καταλληλότητα τους για την επιφάνεια του οδοστρώματος; Τα υγιή

μεσόκκοκα έως λεπτόκοκκα πετρώματα παράγουν καλά αδρανή υλικά
ενώ τα χονδρόκκοκα αποσαθρώνονται ταχύτερα υπό την επίδραση της
κυκλοφορίας. Επίσης τα χονδρόκοκκο αποσπώνται ευκολότερα από
το ασφαλτούχο συνδετικό υλικό λόγω της μη καλής προσκόλλησης
μεταξύ των μεγάλων εδρών των κρυστάλλων του χαλαζία και της
ασφάλτου. Με εξαίρεση τον Συηνίτη τα όξινα κρυσταλλικά πετρώματα
δεν στιλβώνονται απαγορευτικά.
ΟΜΑΔΑ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Η
Βασικά Κρυσταλλικά Πετρώματα
1) ΔΟΛΕΡΙΤΗΣ
2) ΒΑΣΑΛΤΗΣ
3) ΑΝΔΕΣΙΤΗΣ
Λ) ΝΟΡΙΤΗΣ (ΓΑΒΒΡΟΣ)
5) ΔΙΆΒΑΣΗΣ
6) ΠΕΡΙΔΟΤΙΤΗΣ
7) ΑΜΦΙΒΟΛΙΤΗΣ
Κοινό χαρακτηριστικό τους είναι η απουσία (ή σε πολύ

μικρή ποσότητα ύπαρξη) του χαλαζία και ότι τα πετρώματα αυτά
εάν βρεθούν σε κατάλληλες κλιματολογικές συνθήκες (αρκετά υγρές)
αποσαθρώνονται χημικά (αποσυντήθενται) ολοκληρωτικά σε τελείως
διαφορετικά δευτερογενή υλικά.
- 101 -
Ανθεκτικότητα: Τα υγιή πετρώματα είναι γενικά ανθεκτικά, για τη

προβλεπόμενη τουλάχιστο διάρκεια ζωής των οδοστρωμάτων. Ελαφρώς
όμως αποσαθρωμένα πετρώματα παρουσιάζουν προβλήματα.
Καταλληλότητα τους για την επιφάνεια του οδοστρώματος; Η προσκό

ληση των υγιών πετρωμάτων με το ασφαλτούχο συνδετικό είναι εξαι
ρετική. Εάν όμως το πέτρωμα είναι πολύ λεπτόκοκκο η προσκόλληση
γίνεται πιο αδύνατη όπως π.χ. στον λεπτόκοκκο Βασάλτη. Τα πετρώ
ματα της ομάδας αυτής δεν λειαίνονται σε υψηλό βαθμό.
ΟΜΑΔΑ ΤΡΙΤΗ
ΐί£Σ2ϊΗ2ίΙ2!_Η£_Η^Π^2_Ξ2222Ι2_ΠΗ£ίΙί!£^_2ΡΗ!ίΙ^
1) ΧΑΛΑΖΙΤΗΣ
2) ΚΕΡΑΤΙΤΗΣ
3) ΠΥΡΙΤΙΟΛΙΘΟΣ
-4) ΦΛΕΒΙΚΟΣ ΧΑΛΑΖΙΑΣ
Τα μέλη της ομάδας αυτής δεν συνδέονται γενετικά αλλά

όλα χαρακτηρίζονται από το γεγονός ότι συνίστανται κυρίως από
χαλαζία, χαλκηδόνιο ή οπάλιο. Είναι όλα πολύ σκληρά και αποσα
θρώνονται πολύ δύσκολα και μόνο μηχανικά, οποιοδήποτε κι αν
είναι το τοπικό κλίμα.
Ανθεκτικότητα; Πάρα πολύ μεγάλη.
Καταλληλότητα τους στην επιφάνεια του οδοστρώματος; Οι λείες

επιφάνειες των αδρανών υλικών τους ευνοούν την απόσπαση τους
από το ασφαλτούχο συνδετικό, ειδικά με τη παρουσία νερού. Λειαί
νονται σε υψηλό βαθμό αλλά με αρκετά αργό ρυθμό.
- 102 -
Ο Μ Α Δ Α Τ Ε Τ Α Ρ Τ Η
Κλαστικά Πετρώματα
1) ΨΑΜΜΙΤΗΣ
2) ΚΡΟΚΑΛΟΠΑΓΕΣ
3) ΑΡΚΟΖΗΣ
Είναι κλαστικά και κυρίως χαλαζίακά πετρώματα. Η

καταλληλότητα τους εξαρτάται κυρίως από τον τύπο του συγκολλη
τικού μητρικού υλικού και το βαθμό διαγένεσής τους. Αποσαθρώ
νονται μόνο μηχανικά δίνοντας άμμο ή χαλίκια.
Ανθεκτικότητα: Εξαρτάται από το είδος του συγκολλητικού μητρι

κού υλικού και το βαθμό διαγένεσης.
Καταλληλότητα τους στην επιφάνεια του οδοστρώματος: Εξαιρετικά

αδρανή υλικά εφ' όσον το συγκολλητικό μητρικό υλικό τους είναι
χαλαζίακό. Τα πετρώματα δεν στιλβώνονται καθόλου και δίδουν
εξαιρετικής ποιότητας αντιολισθηρά αδρανή υλικά.
Ο Μ Α Δ Α Π Ε Μ Π Τ Η
Λεπτόκοκκα Πετρώματα
1) ΣΧΙΣΤΗ ΑΡΓΙΛΟΣ
2) ΠΗΛΙΤΗΣ
3) ΑΡΓΙΛΙΤΗΣ
Λ) ΣΧΙΣΤΟΛΙΘΟΣ
5) ΦΥΛΛΙΤΗΣ
Τα πετρώματα αυτά είναι απολύτως ακατάλληλα για να

χρησιμοποιηθούν σαν αδρανή υλικά στην κατασκευή της επιφάνειας
των οδοστρωμάτων.
- 103 -
ΟΜΑΔΑ ΕΚΤΗ
Ανθρακικά_Πετρώματα
1) ΔΟΛΟΜΊΤΗΣ
2) ΑΣΒΕΣΤΌΛΙΘΟΣ
3) ΜΑΡΜΑΡΟ
Ο κύριος τύπος της αποσάθρωσης των πετρωμάτων αυτών

είναι η μηχανική αποσάθρωση. Ομως με την παρουσία νερού όπως
είναι γνωστό διαλύονται με αργό ρυθμό.
Ανθεκτικότητα: Γενικά ικανοποιητική.
Καταλληλότητα τους στην επιφάνεια του οδοστρώματος: Η προσκόλλη

ση των αδρανών τους υλικών στο ασφαλτούχο συνδετικό υλικό είναι
άριστη. Τα πετρώματα όμως αυτά, όταν ιδίως βρίσκονται σε ορυκτό
λογικά καθαρή κατάσταση, στιλβώνονται σε υψηλό βαθμό κάτω από
την επίδραση της κυκλοφορίας.
Ο Μ Α Δ Α Ε Β Δ Ο Μ Η
1) ΣΙΔΗΡΟΛΙΘΟΙ
2) ΜΑΓΝΗΣΙΤΗΣ
3) ΜΑΓΝΗΤΊΤΗΣ
Τα υλικά αυτά τοποθετήθηκαν σε ξεχωριστή ομάδα κυρίως

λόγω της περιορισμένης εμπειρίας από τη χρήση τους στην οδοποιία
Κανένα δεν έχει χρησιμοποιηθεί στην επιφάνεια του οδοστρώματος.
Ο Μ Α Δ Α Ο Γ Δ Ο Η : ΤΙΛΙΤΗΣ
Το πέτρωμα αυτό δεν ενδιαφέρει γιατί δεν υπάρχει στον

Ελληνικό χώρο.
- 104. -
ΟΜΑΔΑ ΕΝΗ ΑΤΗ: ΕΔΑΦΟΓΕΝΗ ΥΛΙΚΑ
Δεν έχουν χρησιμοποιηθεί στην επιφάνεια του οδοστρώματος.
Η εμπειρία που αποκομήθηκε από τις χώρες αυτές, σχετικά

με την απόδοση των διαφόρων ειδών πετρωμάτων στη κατασκευή αντιο-
λισθηρών επιφανειών οδοστρωμάτων συνέβαλε στην ορθότερη επιλογή
των "κατ' αρχήν" αποδεκτών και καταλληλότερων ειδών πετρωμάτων
από τα διαθέσιμα στον Ελληνικό χώρο.
- 105 -
2.4- ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑΣ.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥΣ
2.U.1 Μέθοδος Δειγματοληψίας και Προετοιμασίας
Η ορθή δειγματοληψία ενός πετρώματος είναι εξ' ίσου

σπουδαία όσο και οι εργαστηριακές δοκιμές του. Η ακρίβεια με
την οποία μπορούν τα αποτελέσματα των διάφορων δοκιμών να αντι-
κατοπτρήσουν τα πραγματικά χαρακτηριστικά του συνολικού όγκου
ενός πετρώματος, περιορίζεται στο βαθμό κατά τον οποίο τα δοκί
μια είναι αντιπροσωπευτικά της γενικής κατάστασης της βραχομάζας.
Για το λόγο αυτό, δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή κατά τη δειγματοληψία
του καθενός από τα μελετηθέντα πετρώματα ώστε να ληθφούν αντιπρο
σωπευτικά δοκίμια. Τα δοκίμια αυτά προήλθαν από πολλές και
διάφορες τυχαίες θέσεις του κάθε σχηματισμού, καθώς και από θέ
σεις όπου παρουσίαζαν μακροσκοπικά κάποια διαφοροποίηση και από
κλιση από τη γενική μέση κατάσταση.
Η γενική διαδικασία της δειγματοληψίας του κάθε πετρώ

ματος που μελετήσαμε ακολούθησε αυστηρά τα πρότυπα: A.S.T.M.
SPECIAL TECH. PUB. ^83 (1970) και Α. A.S.H.T.O. : DESIGNATION :Τ2-74
Από κάθε μελετούμενο πέτρωμα λήφθηκαν δοκίμια:
α) της μορφής ακανόνιστου σχήματος κομματιών πετρώματος

(περίπου 6 έως 10 εκατ. σε διάμετρο),
β) της μορφής παραλληλεπιπέδου κομματιού πετρώματος

(διαστάσεων περίπου: 0,30 χ 0,30 χ 0,20 μέτρων), και
γ) Οπου υπήρχε δυνατότητα της άμεσης δειγματοληψίας αδρα

νών υλικών από π.χ. ενεργά λατομεία, η μέθοδος ακολούθησε τα
πρότυπα: A.S.T.M. :DESIGNATION:D 75, Α.Α.S.Η.Τ.0.-.DESIGNATION:
Τ2-7Λ, και B.S.:812:PART 1:1975.
- 106 -
Τα μεγαλύτερα δοκίμια χρησιμοποιήθηκαν για τη κοπή

και προετοιμασία πυρήνων διαμέτρου 0 52mm περίπου, καθώς και
για τη κατασκευή λεπτών τομών. Στη συνέχεια θραύστηκαν, σε
θραυστήρα με σιαγόνες, για την προετοιμασία των αδρανών υλικών.
Τα μικρότερα δοκίμια θραύστηκαν αμέσως σε αδρανή υλικά.

Ολα τα αδρανή υλικά κοσκινήστηκαν στη συνέχεια με σκοπό την λήψη
των απαιτούμενων διάφορων διαβαθμίσεων ψηφίδων για τις διάφορες
δοκιμές, χρησιμοποιόντας κατάλληλα κόσκινα τύπου A.S.T.M. με
τετράγωνους βρόγχους.
Επί των λεπτών τομών, πυρήνων και αδρανών υλικών,

εκτελέστηκαν οι πιο κάτω αναφερόμενες δοκιμές καταλληλότητας
και σχετικές εξετάσεις.
2.U·2 Επιλογή Δοκιμών Καταλληλότητας
Σε προηγούμενη ενότητα έχουν διερευνηθεί και επιλεχθεί

οι σπουδαιότερες από τις απαιτούμενες ιδιότητες που πρέπει να
κατέχει ένα καλό αδρανές υλικό ώστε να ικανοποιεί τις δομικές και
αντιολισθητικές απαιτήσεις των επιφανειών κύλισης των οδοστρωμά
των. Σύμφωνα με αυτές, καθορίστηκαν οι αντίστοιχες αναγκαίες
εργαστηριακές δοκιμές, με τις οποίες είμαστε σε θέση να προσδιο
ρίσουμε ποσοτικά τις ιδιότητες αυτές στα μελετούμενα πετρώματα,
ώστε στη συνέχεια να γίνει δυνατή η διερεύνηση του βαθμού καταλ
ληλότητας των.
Οι δοκιμές και εξετάσεις οι οποίες πραγματοποιήθηκαν,

στα πλαίσια της έρευνας μας, για κάθε μελετούμενο πέτρωμα είναι
οι εξής:
Α. Προσδιορισμός είδους πετρώματος:
1α) Πετρογραφική και ορυκτολογική μικροσκοπική εξέταση,

με χρήση λεπτών τομών.
- 107 -
1β) Προσδιορισμός της ορυκτολογικής σύστασης με τη

μέθοδο των περιθλωμένων ακτινών ROENTGEN.
2) Μακροσκοπική περιγραφή των αδρανών υλικών.
Β. Δοκιμές προσδιορισμού της μορφής των αδρανών:
3) Προσδιορισμός του δείκτη πλάτυνσης των αδρανών [Δ.Π.].
4.) Προσδιορισμός του δείκτη επιμήκυνσης των αδρανών [Δ.Ε.]
5) Προσδιορισμός του δείκτη γωνιώδους των αδρανών [Δ.Γ.].
Γ. Δοκιμές φυσικών ιδιοτήτων:
6) Ξηρή φαινόμενη πυκνότητα των αδρανών [ρ^]·
7) Κορεσμένη φαινόμενη πυκνότητα των αδρανών [p sa tJ·
8) Ειδικό βάρος των ορυκτών κόκκων του πετρώματος (πραγμα

τικό ειδικό βάρος του πετρώματος) [ p s ] .
9) Ολικό πορώδες [η],
10) Ενεργό ή ανοικτό πορώδες [neff^·
11) Λόγος κενών [e]·
12) Περιεκτικότητα υγρασίας κατά το κορεσμό [WsatJ ·
13) Βαθμός κορεσμού [Sr]·
14) Μονάδα βάρους πετρώματος σε ξηρή κατάσταση [γ].
15) Απορροφητικότητα νερού (κατά βάρος) [Α.Ν.Β.].
16) Απορροφητικότητα νερού (κατά όγκο) [Α.Ν.Ο.].

- 108 -
17) Δείκτης ταχείας απορρόφησης νερού (Δείκτης HAMR0L)

[I ]
QAI ·
Δ. Δοκιμές μηχανικών ιδιοτήτων:
18) Δείκτης Συντριβής Αδρανών [Δ.Σ.Α.].
19) Δείκτης Συντριβής Λεπτοκόκκων 10% Αδρανών [Δ.Σ.Λ.10%Α].
20) Δείκτης Αντοχής σε Πρόσκρουση Αδρανών [Δ.Α.Π.Α.].
21) Αντοχή σε ανεμπόδιστη (μονοαξονική) θλίψη
α) σε ξηρή κατάσταση [σ^].
β) σε κορεσμένη κατάσταση [ösat]·
Ε. Δοκιμές φθοράς και στίλβωσης:
22) Δείκτης Φθοράς σε Απότριψη Αδρανών [Δ.Φ.Α.Α.].
23) Δείκτης Αντίστασης σε Στίλβωση Αδρανών [Δ.Α.Σ.Α.].
24) Αντοχή σε τριβή και κρούση αδρνών κατά LOS ANGELES

[L.A.].
ΣΤ. Δοκιμή προσομοίωσης τησ αποσάθρωσης:
25) Δοκιμή υγείας με κρυσταλλικό θειικό νάτριο [Τ.Υ.Α.].
Ζ. Δοκιμή καθαρότητας αδρανών:
26) Προσδιορισμός του ποσοστού των προσκολλημένων στα

αδρανή λεπτομερών υλικών (< 75μπι) [Π.Λ.].
- 109 -
Η εργαστηριακή διαδικασία και πορεία η οποία εφαρμό

στηκε σε κάθε μελετούμενο πέτρωμα για τον προσδιορισμό των δια
φόρων δεικτών και ιδιοτήτων τους παρουσιάζεται συνοπτικά υπό
μορφή διαγράμματος ροής στο Σ^ήμα_27.
2.Λ·2.1α Πετρογραφική και Ορυκτολογική

Μικροσκοπική Εξέταση
Σε όλα τα πετρώματα που μελετήσαμε έγινε μικροσκοπική

εξέταση, χρησιμοποιώντας δυο λεπτές τομές από το κάθε ένα, ένα
κοινό πετρογραφικό πολωτικό μικροσκόπιο, με δυνατότητα εγκατάστα
σης φωτογραφικής μηχανής για τη λήψη φωτομικρογραφημάτων.
Η μικροσκοπική εξέταση αποσκοπούσε τόσο στον προσδιο

ρισμό και πετρογραφική ταξινόμηση του τύπου του πετρώματος, όσο
και στη περιγραφή των μικροπετρογραφικών χαρακτηριστικών του, η
οποία θεωρείται σημαντική για τα πετρώματα που προορίζονται για
τεχνικούς σκοπούς.
Το πρώτο Βήμα για την ορθή ταξινόμηση και προσδιορισμό

του πετρώματος είναι η ορυκτολογική ποιοτική και ποσοτική σύνθεσ
καθώς και ο ιστός και υφή του. Σε επόμενα στάδια της πετρογραφι
εξέτασης έγιναν:
α) Μελέτη του ιστού που περιέλαβε απλές παρατηρήσεις των

στοιχείων εκείνων τα οποία έχουν κάποια επίδραση στη μηχανική
συμπεριφορά του πετρώματος, όπως περιγραφή του προσανατολισμού
και της μορφής των ορυκτών κόκκων, του τρόπου αλληλοεμπλοκής
και σύνδεσης μεταξύ τους, του λεπτόκοκκου μητρικού υλικού - εάν
υπάρχει - καθώς και του είδους του δευτερογενούς συνδετικού
υλικού - εάν υπάρχει.
3) Προσδιορισμός των μικρορωγμών και δευτερογενών έξαλλοι

ώσεων. Κατά την μελέτη του δοκιμίου δόθηκε προσοχή ώστε να
προσδιορισθούν μηχανικά "ψεγάδια", όπως μικροραγίσματα, στοιβάδε
- 110 -
από εμφανώς αδυνατότερο υλικό κ.λ.π., τα οποία έχουν αρνητική

επίδραση στη τεχνική συμπεριφορά των αδρανών υλικών. Εξετάστηκε
επίσης ο βαθμός αποσάθρωσης ή δευτερογενούς εξαλλοίωσης του
πετρώματος.
γ) Προσδιορισμός του μεγέθους των κόκκων ή κρυστάλλων.

Μια προσεγγιστική εκτίμηση του μέσου μεγέθους των ορυκτών κόκκων
είναι μέρος της μικροσκοπικής εξέτασης. Το μέγεθος αυτών επηρεά
ζει σημαντικά τόσο τη μηχανική συμπεριφορά των αδρανών υλικών,
όσο και την δημιουργούμενη τελική μικροτραχύτητα στην επιφάνεια
των ψηφίδων.
δ) Εξέταση επίσης των εξής πετρογραφικών ιδιοτήτων, οι

οποίες επιδρούν σημαντικά στην αντιολισθητική απόδοση των αδρανών
υλικών: σκληρότητα ορυκτών κόκκων ή κρυστάλλων, εύρος της δια
φοράς στη σκληρότητα τους, πορώδες, μορφή των κόκκων, κατανομή
τους, καθώς και η σχέση επαφής των κόκκων μεταξύ τους ή και του
μητρικού υλικού, εάν υπάρχει.
ε) Λήψη φωτομικρογραφημάτων στα οποία φαίνεται παραστατικά

ο ιστός, το μέγεθος των κόκκων και η αλληλοεμπλοκή τους.
2. Λ · 2.1 Β Περ ι θ λασι μετρ ί α_ακτ ί vo)V_ROENTGEN_ UiMI-ii??Μ2ϊϊ2ΐί1
Εκτός της πετρογραφικής και ορυκτολογικής μελέτης με

χρήση λεπτών τομών στο μικροσκόπιο, έγινε έρευνα της δομής των
συνιστώντων, το κάθε πέτρωμα, ορυκτών κρυστάλλων με ακτίνες
ROENTGEN, σύμφωνα με τη μέθοδο εστιασμού των περιθλωμένων ακτινών,
με χρήση περιθλασιμέτρου τύπου PHILLIPS PW 1130/00 που φέρει πηγή
ακτινοβολίας με αντικάθοδο χαλκού (Σταθεράς: Κα= 1,54-2).
Κατ' αυτό τον τρόπο, σε κάθε μελετούμενο πέτρωμα, ελήφ

θησαν ακτινοδιαγράμματα.
- 111 -
Δοκίμια Κοπή και Μικροσκο Λήψη Δοκίμια

μεγάλων παρασκευή πική Φωτομικρο- μικρών
διαστάσεων λεπτών τομών εξέταση Υραφημάτων διαστάσεων
Κοπή και Υπόλοιπο από Θράυση σε

παρασκευή την κοπή θραυστήρα
πυρήνων πυρήνων με σιαγόνε<
Αρίθμηση Διάβροχη Πλύση και Επιλογή Δοκίμιο

L
πυρήνων QAI επί πλήρης κομματιών -<:— Αδρανών
1,5 ώρα ξήρανση για δοκιμή υλικών
I
QAI
Μέτρηση Ορυκτολογικός Θραύση και Κοσκίνηση κα

διαστάσεων προσδιορισμός κονιορτοποίηση λήψη δοκιμίω
με ακτίνες Χ σε κόκκους διαφόρου δια
(περιθλασιμε- < 150U. βάθμισης
τρία)
γήρανση στους ΰδς]

Κορεσμός Ειδικό βάρος Πλύση των Δοκιμί
110±5°C δοκιμί
ίων| ορυκτών κόκ διάφορων προσκ<
κων πετρώμα δοκιμίων λημέν
τος (ps) λεπτό
Τ ρων
Δοκιμή μονοαξονικης Προσδιο Διαβροχή Πλήρη Προσδι

θλίψης ρισμός μέχρι ξήρανση ορισμός βά
βάρους κορεσμού στους ρους και n.i
110+5°C όγκου
>'
&
Ξηρή θλι- Κορεσμένη
πτική αντο- θλιπτική
l p sat neff
s* f
χησά αντοχή ο Λ
xg
U^r wsat
* r
A.N.B.=-»JA.N.O. Μακροσκοπική
— περιγραφή των
ψ αδρανών υλικών
-ΛΚ.
ΙΔΑΠΑ1 [AXAI ΔΣΛ10%Α| ΙΔΦΑΑΊ Υγεία
ΔΠ ΙΔΑΣΑ] [LÄ
m ν
Σχήμα 27: Διάγραμμα ροής των εργαστηριακών δοκιμών

- 112 -
Από αυτά, σύμφωνα με τη θεμελιώδη εξίσωση του BRAGG,

υπολογίστηκαν οι σταθερές αποστάσεις, cl, μεταξύ των δικτυωτών
επιπέδων των συνιστώντων ορυκτών κρυστάλλων, σε σχέση με τις
γωνίες. Θ, μεταξύ της προσπίπτουσας δέσμης των ακτινών Χ και των
δικτυωτών επιπέδων.
Στη συνέχεια, με αξιοποίηση των σταθερών d, έγινε ο

ακριβής προσδιορισμός των ορυκτών του κάθε πετρώματος. Για τον
σκοπό αυτό, χρησιμοποιήθηκαν οι πίνακες του "SELECTED POWDER
DIFFRACTION DATA FOR MINERALS".
Τα ακτινοδιαγράμματα και η ερμηνεία τους παρουσιάζονται

πιο κάτω μαζί με τα εργαστηριακά αποτελέσματα του κάθε πετρώματος.
2·4·2.2 Μακροσκοπικη_περιγραφή των αδρανών υλικών
Τα διάφορα χαρακτηριστικά, τα οποία μπορούν να παρατη

ρηθούν μακροσκοπικά στα αδρανή υλικά και να περιγραφούν, αποτε
λούν, στα χέρια ενός έμπειρου γεωλόγου μηχανικού, κάποιο σημαντι
κό βοηθητικό ή καμμιά φορά καθοριστικό στοιχείο σχετικά με την
τεχνική τους συμπεριφορά. Η περιγραφή αυτή, σύμφωνα με τα πρό
τυπα: B.S.:5930:1981 και B.S.:812:PART 1:1975, πρέπει να περι
λαμβάνει τα εξής χαρακτηριστικά:
1) Χρώμα.
2) Μέγεθος ορυκτών κόκκων ή κρυστάλλων.
3) Ιστό και υφή του πετρώματος.
4.) Κατάσταση αποσάθρωσης.
5) Μορφή των ψηφίδων των αδρανών υλικών.
6) Τραχύτητα της επιφάνειας τους.
7) Αλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ιδιότητες.

- 113 -
Η μακροσκοπική περιγραφή των αδρανών υλικών των μελε-

τηθέντων πετρωμάτων γίνεται στο κεφάλαιο 3·
2·Λ·2·3 ^2!£1ΗΕ£_Ξρ22£ΐ2212Η2Η_ΙΠ£_Η2£ί!ίΠ£_Ιίϋν δρανών
2·Λ·2.3.1 Δοκιμή για τον προσδιορισμό του δείκτη πλάτυνσης

των αδρανών υλικών (Δ.Π.)
Η δοκιμή αυτή γίνεται για να καταταγούν οι ψηφίδες των

αδρανών υλικών σε πεπλατυσμένες ή μη.
Πεπλατυσμένες λέγονται οι ψηφίδες οι οποίες έχουν πά

χος (μικρότερη διάσταση) μικρότερο από 0,6 του ονομαζόμενου
μεγέθους τους. Σαν ονομαζόμενο μέγεθος θεωρείται το μέσο των
ανοιγμάτων των βρόγχων των κόσκινων που χρησιμοποιήθηκαν για να
καθορίσουν της διαβάθμιση των ψηφίδων αυτών.
0 δείκτης πλάτυνσης προσδιορίζεται ξεχωρίζοντας τις

πεπλατυσμένες ψηφίδες και εκφράζοντας την μάζα τους σαν εκατο
στιαίο ποσοστό της ολικής δοκιμασμένης μάζας.
Η απουσία πεπλατυσμένων ψηφίδων ευνοεί την ευκολία

επεξεργασίας και διάστρωσης του μίγματος αδρανών υλικών - συνδε
τικού υλικού, την αντοχή και σταθερότητα του, καθώς και την δη
μιουργία μεγαλύτερου Βάθους Επιφανειακής Μακροτραχύτητας.
Διαδικασία της δοκιμής: Η δοκιμή εκτελέστηκε σύμφωνα με τα πρό

τυπα: B.S.:812:PART 1:1975, χρησιμοποιόντας ψηφίδες μεγέθους
10 έως Hmm·
Σύμφωνα με αυτή, ζυγίστηκε μια ποσότητα αδρανών υλικών

βάρους περίπου 1 κιλού, η οποία ξηράνθηκε σε 105±3°C για 24
ώρες. Κατόπιν ζυγίστηκε με προσέγγιση 0,1gr (Μάζα Α ) .
- 1U -
Η ποσότητα αυτή κοσκινήστηκε στη συνέχεια σε ειδικό

κόσκινο με άνοιγμα βρόγχων 4-0 χ 7,2mm και ζυγίστηκε η ποσότητα
των πεπλατυσμένων ψηφίδων που το πέρασε (Μάζα Β).
Υπολογισμοί ; 0 ακόλουθος τύπος δίδει τον Δείκτη Πλάτυνσης:
10
Δ.π. = — Χ °
Α
Σε κάθε μελετούμενο πέτρωμα εκτελέστηκαν τρείς δοκιμές και η μέση

τιμή τους δίδει τον Δ.Π. του πετρώματος (βλ. κεφ. 3)·
2·Λ·2·3·2 Δοκιμή για τον προσδιορισμό του δείκτη

επιμήκυνση ς _ των αδρανών_υλικων_^Δ_1Ε::2_
Η δοκιμή αυτή εκτελείται για να προσδιορίσει και κατα

τάξει τις ψηφίδες σε επιμήκεις ή μη.
Επιμήκεις είναι οι ψηφίδες εκείνες οι οποίες έχουν

μήκος (μεγαλύτερη διάσταση) μεγαλύτερο από 1,8 φορές του ονομαζό
μενου μεγέθους τους. Σαν ονομαζόμενο μέγεθος θεωρείται το μέσο
των ανοιγμάτων των βρόγχων των κόσκινων που χρησιμοποιούνται για
τον καθορισμό της διαβάθμισης των ψηφίδων.
0 Δ.Ε. προσδιορίζεται ξεχωρίζοντας τις επιμήκεις ψηφί

δες και εκφράζοντας τη μάζα τους σαν εκατοστιαίο ποσοστό της
ολικής μάζας του δείγματος.
Η απουσία επιμηκών ψηφίδων ευνοεί επίσης την ευκολία

επεξεργασίας και διάτρωσης του μίγματος, καθώς και την αντοχή
και σταθερότητα του.
Διαδικασία της δοκιμής: Η δοκιμή εκτελέστηκε, σύμφωνα με τα

πρότυπα: B.S.:812:PART 1:1975, σε ψηφίδες μεγέθους 10-Umm. Για
το σκοπό αυτό κατασκευάσαμε ειδική συσκευή για τον διαχωρισμό
των επιμηκών ψηφίδων, όπως προδιαγράφεται στο ίδιο πρότυπο.
- 115 -
Για τη δοκιμή αυτή, ζυγίστηκε μια ποσότητα αδρανών

υλικών 8άρους περίπου 1 κιλού, η οποία ξηράνθηκε στους 105±3°G
για 24 ώρες και κατόπιν ζυγίστηκε με προσέγγιση 0,1gr (Μάζα Α ) .
Οι ψηφίδες των αδρανών αυτών υλικών περάστηκαν μια-μια

από την ειδική συσκευή (απόσταση μεταξύ πόρων = 21,6mm) και η
ποσότητα των ψηφίδων που συγκρατήθηκε από αυτόν, ζυγίστηκε (Μάζα
Β).
Υπολογισμοί : 0 ακόλουθος τύπος δίδει τον Δείκτη Επιμήκυνσης:
Β
Δ.Ε. = Χ 100
Η δοκιμή εκτελέστηκε τρείς φορές και η μέση τιμή τους έδωσε τον
Δ.Ε. του πετρώματος (3λ. κεφ. 3)·
2·4.·2·3·3 Δοκιμή για τον προσδιορισμό του Δείκτη

Γωνιώδους των αδρανών υλικών (Δ.Γ.)
0 Δείκτης Γωνιώδους προσδιορίζεται από το ποσοστό των

κενών που δημιουργούνται μεταξύ των ψηφίδων μιας ποσότητας αδρανώ
υλικών όπου έχουν συμπυκνωθεί κατά ένα προκαθωρισμένο τρόπο. Το
ποσοστό των κενών που δημιουργείται μεταξύ τελείως αποστρογγυλευ-
μένων ψηφίδων έχει υπολογιστεί (B.S.:812-1975) ότι είναι περίπου
33%· Σε γωνιώδεις ψηφίδες το ποσοστό αυτό είναι μεγαλύτερο. Ετσ
ο δείκτης γωνιώδους καθορίζεται σαν την διαφορά μεταξύ του ποσο
στού των κενών αυτών και του αριθμού 33· Επομένως, οι αποστρογ-
γυλευμένες ψηφίδες έχουν δείκτη γωνιώδους ίσο με μηδέν ενώ οι
εξαιρετικά γωνιώδεις μεγαλύτερο του 12.
0 δείκτης αυτός χρησιμοποιήται στον καθορισμό της ανα

λογίας του μίγματος των αδρανών υλικών με το συνδετικό.
Τα αδρανή υλικά υψηλού δείκτη γωνιώδους ευνοούν τόσο τη

σταθερότητα του μίγματος όσο και τη δημιουργία μεγαλύτερου Β.Ε.Μ.
ενώ αντίθετα δυσκολεύει την επεξεργασία και διάστρωση του.
- 116 -
Διαδικασία της δοκιμής; Εκτελέστηκε σύμφωνα με τα πρότυπα: B.S.:

812:PART 1:1975, σε ψηφίδες μεγέθους 6,5 έως 10mm.
Σύμφωνα με αυτή, ο ειδικός κύλινδρος πληρώθηκε τελείως

με τρείς ισοπαχείς στρώσεις αδρανών υλικών, που η κάθε μια συμπυ
κνώθηκε με 100 κτύπους, χρησιμοποιόντας την ειδική μεταλλική
βέργα.
Κατόπιν τα περιεχόμενα στο κύλινδρο αδρανή υλικά ζυγίσ

τηκαν με προσέγγιση 1gr, και αφού η διαδικασία αυτή επαναλήφθηκε
τρείς φορές, προσδιορίστηκε η μέση μάζα τους (Μάζα Μ ) .
Υπολογισμοί : 0 δείκτης γωνιώδους των αδρανών υλικών υπολογίζεται

από τον τύπο:
100χΜ
Δ.Γ. = 67 -
°XPd
όπου: C= η απαιτούμενη μάζα του νερού για να γεμίσει τον

κύλινδρο (<grr ).
P(j= Η ξηρή φαινόμενη πυκνότητα των αδρανών υλικών.
2. Λ · 2. Λ Φυστ1κες_ι:δ]ί ότητες_των_πετρωματων
Για τον υπολογισμό των φυσικών ιδιοτήτων του κάθε με-

λετηθέντος πετρώματος χρησιμοποιήθηκαν οι ακόλουθοι όροι για να
συμβολίσουν τις μάζες και τους όγκους των διάφορων συστατικών του.
Ορυκτοί κόκκοι (συμπαγή συστατικά του πετρώματος):

Μάζα: Mg, 2ϊ5.2£: ^s
*Νερό πόρων: Μάζα: M w , Ογκος: V w

*Αέρας πόρων: Μάζα: -, Ογκος: V Q
*Πόροι (κενά): Ογκος: V,r = V„ + V„
ν w (χ
- 117 -
*Φαινόμενη μάζα πετρώματος: Μ = M g + M w

*Φαινόμενος όγκος πετρώματος: V = V g + V y
*Πυκνότητα νερού: ρ
*Κορεσμένη μάζα πετρώματος: M g a t
Ο ρ ι σ μ ο ί και Μ ο ν ά δ ε ς
Μ
Περιεκτικότητα νερού η υγρασίας: W = - ^ — χ 100 (%)
s
Μ sat
.-Μs
Ογκος των ανοικτών πόρων: V eff = (cm
ν
Pw
Vveff
n
Ανοικτό Πορώδες: e
ff ~ V x 1 00 (%)
V
Ολικό Πορώδες: n = -γ 2 - χ 100 (Ζ)
V
Βαθμός Κορεσμού: Sr = -ψ- χ 100 (%)
ν
V
Λόγος Κενών: e = -ψ- χ 100 (%)
s
M M +Μ
/ ττ ' M s ν / /
Φαινόμενη Πυκνότητα: ρ = ~ψ~ - γ Igr/
Μ
Απορροφητικότητα νερού κατά βάρος: ΑΝΒ = —^— χ 100 (%)
s
V
Απορροφητικότητα νερού κατ' όγκο: ANO = — y — x 100 (%)
s
Σχετική Πυκνότητα (ειδικό βάρος): d - (-)

- 118 -
M
S
Ξηρή Πυκνότητα: ρ, = y (gr/cm"
Ξηρή Σχετική Πυκνότητα: d^ = - ρ — (-)

(Ξηρό ειδικό βάρος) w
r *
Μ S +VV eff-p W II'
Κορεσμένη Πυκνότητα: p„ . = (gr/cm'
Κορεσμένη Σχετική Πυκνότητα: d , = — (-)

sax, pw
M
Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων: ρ = -γ— (gr/cm
(συμπαγών συστατικών) s
Σχετική Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων: d g = — ρ — (-)

(Ειδικό βάρος ορυκτών κόκκων) w
Μονάδα Βάρους Πετρώματος: γ = pg (KN/m3)
Ε ξ ι σ ώ σ ε ι ς Σ υ σ χ ε τ ι σ μ ο ύ
Οι πιο πάνω φυσικές ιδιότητες συσχετίζονται μεταξύ

τους σύμφωνα με τις εξής εξισώσεις:
Pd-W-100 /-χ
Wo)
Sr =
π· P w
n 1 0 0
· (%)
e
" 100-n
Ρ = Ο + ïfo")-Pd (gr/cm3
- 119 -
100-p d
3
ρ _ (gr/cm )
100-n
100-(ρ -ρ,)
η- —?— W
Σε κάθε πέτρωμα που μελετήσαμε εκτελέστηκαν σχετικές

δοκιμές για το προσδιορισμό των ακόλουθων φυσικών του ιδιοτήτων:
α) Ξηρή φαινόμενη πυκνότητα.
β) Κορεσμένη φαινόμενη πυκνότητα.
γ) Πυκνότητα ορυκτών κόκκων.
δ) Ολικό πορώδες.
ε) Ανοικτό πορώδες.
στ) Λόγος κενών.
ς) Περιεκτικότητα υγρασίας κατά τον κορεσμό.
η) Βαθμός κορεσμού.
θ) Μονάδα βάρους πετρώματος σε ξηρή κατάσταση.
ι) Απορροφητικότητα νερού (κατά βάρος και κατ' όγκο).
ια) Δείκτης ταχείας απορρόφησης νερού (Δείκτης HAMR0L).
Μ ε θ ο δ ο λ ο γ ί α των Δ ο κ ι μ ώ ν
Οι πιο πάνω ιδιότητες προσδιορίστηκαν χρησιμοποιώντας

τις ακόλουθες μεθόδους.
α) Μέθοδος εκτόπισης του Υδραργύρου;
Οι δοκιμές με τη μέθοδο αυτή εκτελέστηκαν σύμφωνα με

τις προδιαγραφές: INTERNATIONAL SOCIETY FÔR ROCK MECHANICS,
- 120 -
COMMISSION ON STANDARDIZATION OF LABORATORY AND FIELD TESTS (ANON

1979) METHOD 4..
Σύμφωνα με αυτή, χρησιμοποιήθηκαν αντιπροσωπευτικά

δοκίμια των μελετηθέντων πετρωμάτων, που αποτελούνται από 10 έως
15 κομμάτια πετρώματος των οποίων το μέγεθος ήταν τέτοιο ώστε,
είτε η μάζα του κάθε κομματιού να είναι μεγαλύτερη από 50σΤ, είτε
η μικρότερη διάσταση του να είναι τουλάχιστο 10 φορές μεγαλύτερη
του μέγιστου μεγέθους των συνιστώντων ορυκτών κόκκων.
Στην επιλογή των κομματιών αυτών δόθηκε ιδιαίτερη προ

σοχή ώστε να αποφευχθούν εκείνα που παρουσίαζαν ψεγάδια όπως μικρο-
ρωγμές, ραγίσματα κ.λ.π., τα οποία θα επηρέαζαν τα αποτελέσματα
των δοκιμών.
0 προσδιορισμός της μάζας των ορυκτών κόκκων των δοκι

μίων (Mg) έγινε με ζύγιση μετά από ξήρανση τους στους 110_+5°C για
24· τουλάχιστον ώρες και ο προσδιορισμός του φαινομένου όγκου των
κομματιών των δοκιμίων έγινε με ογκομετρητή εκτόπισης υδραργύρου.
0 κορεσμός τους επιτεύχθηκε με διαβροχή τους σε νερό για 4.8 του
λάχιστον ώρες.
β) Μέθοδος του Αρνιμήδη;
Οι δοκιμές εκτελέστηκαν σύμφωνα με τα πρότυπα: B.S.:

812:PART 2:1975.
Σύμφωνα με τη μέθοδο αυτή, χρησιμοποιήθηκαν ψηφίδες

κ α ι
αδρανών υλικών μεγέθους 10 έως 14-mm εκτελέστηκαν δυο δοκιμές
σε κάθε μελετούμενο πέτρωμα, από τις οποίες υπολογίστηκε ο μέσος
όρος. Η εκτέλεση της δοκιμής έγινε ως εξής:
Ενα δοκίμιο αδρανών υλικών βάρους περίπου δυο κιλών

πλύθηκε καλά για την απομάκρυνση των λεπτομερών χαλαρών κόκκων
(σκόνη, άργιλος, κ.λ.π.) από την επιφάνεια των ψηφίδων. Κατόπιν
τοποθετήθηκε σε συρμάτινο καλάθι και βαπτίστηκε σε νερό θερμοκρα
σίας 20+5°C για 24 ώρες.
- 121 -
Το καλάθι με το δοκίμιο αναταράχτηκε κατόπιν καλά

μέσα στο νερό και ζυγίστηκε το άδειο καλάθι μέσα στο νερό
(Μάζα C). Στη συνέχεια τα αδρανή υλικά απλώθηκαν σε στεγνό
πανί και σκουπίστηκαν μέχρι η επιφάνεια τους να στεγνώσει και
ζυγίστηκαν (Μάζα Α).
Ακολούθως τα αδρανή υλικά τοποθετήθηκαν σε φούρνο θερ

μοκρασίας 110+_5°C για 24 ώρες και αφού κρύωσαν σε δοχείο απο-
ξηραντήρα, ζυγίστηκαν (Μάζα D ) .
Οι ακόλουθοι τύποι δίνουν τις σχετικές πυκνότητες και

την απορροφητικότητα νερού:
D
Ξηρή σχετική πυκνότητα =
A-(B-C)
Α
Κορεσμένη σχετική πυκνότητα =
A-(B-C)
100x(A-D)
Απορροφητικότητα νερού κατά βάρος =
D
Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι μερικές από τις προ

σδιορισθείσες, σε κάθε πέτρωμα, φυσικές ιδιότητες, δεν είναι
άμεσα απαραίτητες για τη διερεύνηση της καταλληλότητας του για
παραγωγή αδρανών υλικών αντιολισθηρών οδοστρωμάτων. Στη προσπά
θεια μας όμως για να δώσουμε μια πιο γενική εικόνα των εξετασθέ-
ντων πετρωμάτων από πλευράς τεχνικής γεωλογίας και να εμπλουτί
σουμε συγχρόνως τη βιβλιογραφία σε ότι αφορά τις φυσικές ιδιότη
τες τους, προβήκαμε στον προσδιορισμό όλων των φυσικών και σχε
τικών ιδιοτήτων τους.
γ) Μέθοδος για το προσδιορισμό του ειδικού

βάρους των ορυκτών κόκκων των πετρωμάτων:
0 προσδιορισμός αυτός εκτελέστηκε σύμφωνα με τη μέθοδο

του προτύπου B.S.:1377:APRIL 1975, χρησιμοποιώντας λικίνθους
- 122 -
πυκνότητας.
Για την εκτέλεση της δοκιμής αυτής χρησιμοποιήθηκαν

οι εξής συσκευές:
1) Τρεις λίκινθοι πυκνότητας χωριτικότητας περίπου 50ml·
2) Συσκευή υδρόλουτρου, που διατηρεί τη θερμοκρασία

σταθερή στους 20+0,2°C.
3) Ενα δοχείο κενού (εντός του οποίου δημιουργείται υπο-

πίεση).
U) Ενα δοχείο αποξηραντήρα για την απόλυτη απομάκρυνση

της υγρασίας, από τις λικίνθους, τα κονιορτοποιηθέντα
πετρώματα κ.λ.π. (σαν υδρόφιλο αποξηραντικό μέσο χρη
σιμοποιήθηκε χλωριούχο ασβέστιο).
5) Ενα ελεγχόμενο φούρνο σταθερής θερμοκρασίας 110+5°C.
6) Ενα ζυγό ακριβείας προσέγγισης 0,0001gr.
7) Ενα κινητήρα δημιουργίας κενού (αντλία κενού).
8) Μια μικρή σπάτουλα.
9) Απεσταγμένο και αποϊοντισμένο νερό.
Δ ι α δ ι κ α σ ί α της Δ ο κ ι μ ή ς
1. Αντιπροσωπευτικά κομμάτια του κάθε πετρώματος θραύστηκαν

και κοινιορτοποιήθηκαν σε μέγεθος κόκκων μικρότερο από 150ym.
2. Τρεις λίκινθοι πυκνότητας, με τα πώματα τους, πλύθηκαν

με απεσταγμένο νερό, ξηράνθηκαν σε φούρνο θερμοκρασίας 110+5°C
για 2U ώρες, κρύωσαν στον αποξηραντήρα και κατόπιν ζυγίστηκαν με
προσέγγιση 0,0001gr (Βάρος Wi )·
- 123 -
3. Τρία δοκίμια σκόνης, το καθένα βάρους 5 έως 1 0 g r , ξη-

ράνθηκαν στους 110_+5°C για 24. ώρες, κρύωσαν στον αποξηραντήρα
και μεταφέρθηκαν στους τρείς λίκινθους πυκνότητας. Κατόπιν οι
λίκινθοι ζυγίστηκαν με προσέγγιση 0,0001gr (Βάρος Wo)·
4· Αρκετή ποσότητα απεσταγμένου και αποϊονισμένου νερού

προστέθηκε στις λικίνθους μέχρι να καλυφθεί η σκόνη από το νερό.
Κατόπιν οι λίκινθοι, χωρίς τα πώματα τους με τη σκόνη και το νερό
τοποθετήθηκαν στο δοχείο κενού για την απομάκρυνση των φυσαλίδων
αέρα από το μίγμα έως ότου σταμάτησαν να αναδύονται φυσαλίδες.
5. Η υποπίεση απελευθερώθηκε και το μίγμα αναδεύθηκε προ

σεκτικά με τη σπάτουλα, προστέθηκε λίγο επι πλέον νερό για τη
πλύση της σπάτουλας από το προσκολλημένο σε αυτή μίγμα, και οι
λίκινθοι τοποθετήθηκαν πάλι στο δοχείο κενού.
6. Τα στάδια 4· και 5 επαναλήφθηκαν μέχρι τη πλήρη απομάκ

ρυνση του αέρα από το μίγμα.
7. Προστέθηκε επί πλέον νερό μέχρι την απόλυτη πλήρωση των

λικίνθων και κατόπιν τοποθετήθηκαν τα πώματα τους. Μετά τοποθε
τήθηκαν οι λίκινθοι σε υδρόλουτρο θερμοκρασίας 2CH0,2oC για περί
που μια ώρα. Οπου υπήρχε ανάγκη προστέθηκε κάποια ποσότητα νερού
στις λικίνθους εκείνες όπου λόγω αλλαγής θερμοκρασίας παρατηρήθηκι
κάποια μείωση του όγκου του νερού και ξανατοποθετήθηκαν στο υδρό
λουτρο μέχρι σταθερής θερμοκρασίας.
8. Οι λίκινθοι απομακρύνθηκαν από το υδρόλουτρο, σκουπίσ

τηκαν εξωτερικά και ζυγίστηκαν με προσέγγιση 0,0001gr (Βάρος Wo)·
9. Οι λίκινθοι αδειάστηκαν και καθαρίστηκαν από το μίγμα,

ξαναγεμίστηκαν με νερό και τοποθετήθηκαν σε υδρόλουτρο για μια
ώρα. Εαν χρειαζόταν γινόταν συμπλήρωση νερού ώστε να διατηρούντα
οι λίκινθοι απόλυτα γεμάτοι με νερό στη θερμοκρασία του υδρόλου-
τρου.
- 12Λ -
10. Οι λίκινθοι απομακρύνθηκαν από το υδρόλουτρο, σκου

πίστηκαν και ζυγίστηκαν με προσέγγιση 0,0001gr (Βάρος W. ).
11. 0 υπολογισμός του ειδικού βάρους των ορυκτών κόκκων του

κάθε πετρώματος έγινε από το μέσο όρο των τιμών που υπολογίστηκαν
σε κάθε μια από τις τρείς λικίνθους. Πρέπει επίσης να σημειωθεί
ότι οι τρείς προσδιορισμοί του ειδικού βάρους από κάθε μια λίκινθο
έγιναν αποδεκτοί εφόσον οι τιμές τους δεν διέφεραν μεταξύ τους
περισσότερο από 0,03· Διαφορετικά η δοκιμή επαναλαμβανόταν.
Υπολογισμοί : 0 προσδιορισμός του ειδικού βάρους των ορυκτών κόκ

κων (d_) έγινε σύμφωνα με τον ακόλουθο τύπο:
S
(
d =
VV-dw20°C
s
(w^-w 1 )-(w 3 -w 2 )
όπου: dw20°C = τ 0
ειδικό βάρος του νερού στη θερμοκρασία των
20°C το οποίο είναι ίσο με 0,99708.
δ) Μέθοδος προσδιορισμού του Δείκτη ταχείας

απορρόφησης νερού (Δείκτης HAMR0L) :
0 δείκτης αυτός προτάθηκε για πρώτη φορά, μετά από έρευ

νες του Α. HAMR0L, το 1961 στο 5ο Διεθνές Συνέδριο σε θέματα Εδα-
φομηχανικής και θεμελιώσεων στο Παρίσι.
0 δείκτης αυτός μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον διαχω

ρισμό της βραχομάζας ενός πετρώματος σε διάφορες ζώνες από την
άποψη του βαθμού αποσάθρωσης της. Επίσης δίδει μια σύντομη αρχι
κή πληροφόρηση σχετική με την αποσαθρωσιμότητα ενός υλικού πετρώ
ματος και επομένως ένα κριτήριο καταλληλότητας του για διάφορους
τεχνικούς σκοπούς.
Αργότερα η δοκιμή αυτή έγινε αποδεκτή και προτείνεται

από την Διεθνή Οργάνωση Βραχομηχανικής (I.S.R.M. SUGGESTED METHODS),
χάρη της απλότητας και συντομίας στην εκτέλεση της. Τη δοκιμή
- 125 -
αυτή συμπεριελάβαμε στην ερευνά μας και εκτελέσαμε σε κάθε μελε-

τούμενο πέτρωμα.
Η δοκιμή προσδιορίζει κάποιο δείκτη ταχείας απορρόφησης

π ο υ ε τ α ι σ α ν τ ο ε7Γ
νερού (IQAT^ °Ρίζ * τοις εκατό ποσοστό της ποσό
τητας της μάζας του νερού που απορροφάται από κάποιο δοκίμιο
πετρώματος (μετά από διαβροχή του επί 1,5 ώρα) σε σχέση με την
ξηρή αρχική του μάζα. 0 δείκτης συσχετίζεται με το πορώδες και
τον βαθμό αποσάθρωσης του πετρώματος.
Για την δοκιμή αυτή επιλέχθηκαν ένδεκα έως δεκαέξι κομ

μάτια πετρώματος, που ζυγίζουν 150-250grs· Ξηράνθηκαν στους
110+5°C για J+ ώρες και ζυγίστηκαν (Μάζα P.. ). Κατόπιν εμβαπτίστη
καν σε νερό για 1,5 ώρες και αφού στέγνωσε η επιφάνεια τους, ζυ
γίστηκαν (Μάζα Ρρ)· 0 δείκτης ταχείας απορρόφησης νερού υπολο
γίζεται από τον τύπο: "
Ρ2-Ρ1
r
1
Σε κάθε πέτρωμα εκτελέσθηκαν τρεις δοκιμές και υπολο

γίσθηκε η μέση τιμή τους (βλ. κεφ. 3)·
Υπενθυμίζεται ότι η εκτέλεση της δοκιμής αυτής ίσως δεν

απαιτείται άμεσα για τον προσδιορισμό της καταλληλότητας των με-
λετηθέντων πετρωμάτων ως αντιολισθηρά υλικά και ακόμη οτι επισκιά
ζεται από άλλες δοκιμές που εκτελέστηκαν, όπως του ενεργού πορώ
δους, της απορροφητικότητας νερού, κ.α.
Παρόλα αυτά, η εκτέλεση της αποφασίστηκε, λόγω της

απλότητας και σπουδαιότητας της σαν σύντομη δοκιμή "ρουτίνας" για
τεχνικούς σκοπούς, καθώς και για λόγους σύγκρισης αυτής με άλλες
ιδιότητες των μελετηθέντων πετρωμάτων.
- 126 -
2.4··2·5 Δοκιμές μηχ^νικών_ιδιοτήτων
1. Δοκιμή για το προσδιορισμό του Δείκτη

Σύνθλιψης Αδρανών (Δ.Σ.Α.):
0 Δείκτης Σύνθλιψης Αδρανών δίνει ένα σχετικό μέτρο

της αντίστασης μιας ποσότητας αδρανών υλικών όταν αυτά υποβά-
λονται σ' ένα σταθερά αυξανόμενο θλιπτικό φορτίο. Σε αδρανή
υλικά με Δ.Σ.Α. μεγαλύτερο του 30% τα αποτελέσματα μπορεί να
μην είναι αντιπροσωπευτικά και τότε θα πρέπει να εκτελείται η
δοκιμή για το προσδιορισμό του Δείκτη Συντριβής Λεπτοκόκκων 10%
Αδρανών (Δ.Σ.Λ.10%Α.) όπως αναφέρεται πιο κάτω.
Αυτή εναι μια καλή, γενικού σκοπού δοκιμή για το προσ

διορισμό της αντοχής των αδρανών υλικών, η οποία εκτελείται διε
θνώς στην επιλογή και καταλληλότητα των αδρανών υλικών και στην
οδοποιία. Η δοκιμή αυτή λαμβάνει υπόψη της και την επίδραση που
μπορεί να προξενήσουν οι μεταβολές της μορφής των ψηφίδων των
αδρανών υλικών στην γενική αντοχή τους. Ετσι, δίνονται πιο αντι
προσωπευτικά αποτελέσματα σχετικά με την αντοχή του υλικού ενός
πετρώματος που χρησιμοποιείται θραυσμένο σαν αδρανές υλικό σε
σύγκριση με τα αποτελέσματα της αντοχής του πετρώματος αυτού σε
μονοαξονική θλίψη, που εκτελείται σε κυλινδρικά ή κυβικά δοκίμια,
χωρίς επομένως να λαμβάνουν υπ' όψη τους τις επιδράσεις της
μορφής.
Επίσης, επειδή στο δοκίμιο που χρησιμοποιείται, συμ

μετέχει ένας μεγάλος αριθμός ψηφίδων του πετρώματος τα αποτελέσ
ματα είναι πιο αξιόπιστα και με υψηλότερη επαναληπτικότητα.
Οταν συγκρίνονται αποτελέσματα δοκιμών, που εκτελέστη

καν με διάφορα μεγέθη ψηφίδων αδρανών-υλικών, του ίδιου όμως
πετρώματος, συνήθως παρατηρείται, σύμφωνα με τον J.R. H0SKING
(1970), ότι η αντοχή γενικά αυξάνει (δίδονται μικρότερες τιμές
του Δ.Σ.Α.), όσο μειώνεται το μέγεθος αυτό των ψηφίδων. Η επίδ
ραση αυτή είναι διαφορετική στους διάφορους τύπους αδρανών υλικών
- 127 -
καχ θεωρείται ότι οφείλεται στο γεγονός ότι κατά τη διαδικασία

της θραύσης του πετρώματος σε μικρότερες ψηφίδες εξαλείφονται
περισσότερο οι επιφάνειες αδυναμίας μέσα στη μάζα του. Επομένως,
θα ήταν ορθότερο, αν το χρησιμοποιούμενο μέγεθος των ψηφίδων στη
δοκιμή είναι αυτό που θα χρησιμοποιηθεί κατά την κατασκευή του
τάπητα κύλισης.
Ιδιαίτερα σκληρά και υγιή αδρανή υλικά παράγουν τιμές

του Δ.Σ.Α. περίπου ίσες με 10% ή και ακόμη μικρότερες.
Διαδικασία Δοκιμής: Η εκτέλεση της ακολούθησε αυστηρά τα πρότυπα:

B.S.:812:PART 3:1975 με ψηφίδες μεγέθους 1 0 - U m m . Το μέγεθος
αυτό θεωρείται το πιο κατάλληλο για ψηφίδες αδρανών υλικών σε
αντιολισθηρές κατασκευές.
Τα αδρανή αυτά υλικά ξηράνθηκαν στους 110±5°C για U

ώρες. Κατόπιν η ακριβής ποσότητα των μετρήθηκε με τον ειδικό
κύλινδρο μέτρησης και στη συνέχεια τοποθετήθηκαν στη μήτρα σύνθλι
ψης σε τρείς στιβάδες, δίνοντας 25 κτύπους σε κάθε μια, με την
ειδική μεταλλική βέργα από ύψος περίπου 5cm· Η μάζα των αδρανών
αυτών ζυγίστηκε (Μάζα Α).
Στη συνέχεια η μήτρα με τα περιεχόμενα αδρανή υλικά

τοποθετήθηκε στην μηχανή μονοαξονικής θλίψης και φορτίστηκε με
σταθερό ρυθμό έτσι ώστε να επιβληθεί τελικά ένα φορτίο 400 ΚΝ σε
10 λεπτά.
Μετά την παύση επιβολής του φορτίου τα θραυσμένα αδρανή

υλικά τοποθετήθηκαν σε κόσκινο μεγέθους 2,36mm> <οσκινίστηκαν
για 15 λεπτά περίπου και η μάζα που πέρασε από το κόσκινο αυτό
προσδιορίστηκε (Μάζα Β).
Η δοκιμή αυτή εκτελέστηκε δυο φορές και η μέση τιμή του<

έδωσε τον Δ.Σ.Α. του κάθε πετρώματος (βλ. κεφ. 3).
- 128 -
Υπολογισμοί ; Η Μάζα Β των λεπτοκόκκων που σχηματίστηκαν από τη

θραύση μετά τη φόρτιση, προς την ολική μάζα του δοκιμίου Α
εκφρασμένη σαν % ποσοστό δίνει το Δ.Σ.Α. του πετρώματος:
Δ.Σ.Α. = -γ- χ 100
2. Δοκιμή για το προσδιορισμό του Δείκτη Συντριβής

Λεπτοκόκκων 10% Αδρανών (Δ.Σ.Λ.10%Α.):
0 Δείκτης αυτός δίνει επίσης ένα σχετικό μέτρο της

αντίστασης μιας ποσότητας αδρανών υλικών σε θλιπτικό φορτίο. Η
δοκιμή είναι κατάλληλη ειδικά για ασθενέστερα υλικά, αλλά εφαρ
μόζεται χωρίς πρόβλημα και στα ισχυρά υλικά.
Η αντίσταση σε θλίψη ενός δοκιμίου αδρανών υλικών

προσδιορίζεται επιβάλλοντας του κάποιο φορτίο κατά τρόπο όμοιο
με αυτό της δοκιμής για τον Δ.Σ.Α. Η διαφορά έγγειται στο ότι
στη δοκιμή αυτή το θλιπτικό φορτίο ρυθμίζεται έτσι ώστε να πα
ραχθεί μετά τη θραύση ποσοστό λεπτοκόκκων (< 2,36ffiin) ίσο με 10%
περίπου. Το φορτίο αυτό σε ΚΝ αντιπροσωπεύει τον Δ.Σ.Λ.10%Α.
Κατά τη δοκιμή αυτή τα διάφορα είδη αδρανών υλικών

υποβάλλονται σε ένα τέτοιο φορτίο ώστε θραύονται στον ίδιο περί
που, σχετικά μικρό, βαθμό. Ετσι η ανεπάρκεια της δοκιμής του
Δ.Σ.Α. στο προσδιορισμό και διαφοροποίηση μεταξύ της αντοχής
των ασθενών αδρανών υλικών ξεπερνάται.
Διαδικασία Δοκιμής; Η δοκιμή εκτελέστηκε σύμφωνα με τα πρότυπα:

B.S.:812:ΡΑΡΤ 3:1975, χρησιμοποιόντας ψηφίδες μεγέθους 10 έως
1 4 m m . Η διαδικασία της τοποθέτησης των αδρανών υλικών στη μήτρα
είναι η ίδια με αυτήν της προηγούμενης δοκιμής. Η μόνη διαφορά
έγγειται στο εφαρμοζόμενο θλιπτικό φορτίο, το οποίο είναι διαφο
ρετικό για κάθε διαφορετικό είδος αδρανούς υλικού. Το φορτίο
αυτό θα πρέπει να έχει τέτοιο μέγεθος ώστε να παράγεται μια ποσό
τητα θραυσθέντων λεπτοκόκκων < 2,36 mm , μεταξύ 7,5 και 12,5%··
- 129 -
Εχει υπολογιστεί πειραματικά ότι το ποσοστό αυτό των λεπτοκόκκων

παράγεται όταν τα αδρανή υλικά υποβληθούν σε φορτίο που να προ
καλείται διείσδυση του εμβόλου θλίψης στην επιφάνεια των αδρανών
στη μήτρα, ίση με 20mm σε διάρκεια 10 λεπτών. Το φορτίο αυτό
είναι το ζητούμενο.
Επίσης, άλλος τρόπος για το προσδιορισμό του ζητούμενου

αυτού φορτίου δίνεται από τον τύπο:
Λ-000
Ζητούμενο Φορτίο (σε ΚΝ) =
ΔΑΠΑ
Η δοκιμή για το προσδιορισμό του Δ.Α.Π.Α. περιγράφεται

πιο κάτω. Στη παρούσα έρευνα χρησιμοποιήθηκε ο δεύτερος τρόπος
για το προσδιορισμό του ζητούμενου θλιπτικού φορτίου.
Μετά την απελευθέρωση των αδρανών υλικών από το φορτίο

αυτό, αδειάζονται και κοσκινίζονται σε κόσκινο μεγέθους 2,36mm
για 15 περίπου λεπτά, και η μάζα των λεπτοκόκκων που περνά το
κόσκινο αυτό ζυγίζεται (Μάζα Β ) .
Υπολογισμοί : Το ποσοστό των λεπτοκόκκων προσδιορίζεται από τον

ακόλουθο τύπο:
TD
Λεπτόκοκκα = — τ — χ 100
Η δοκιμή εκτελέστηκε δυο φορές για κάθε δείγμα και η

μέση τιμή έδωσε το ποσοστό των παραγόμενων λεπτοκόκκων (Υ).
Ακολούθως ο Δ.Σ.Λ.10%Α. του κάθε πετρώματος υπολογιστή*

από τον ακόλουθο τύπο:
U-X
Δ.Σ.Λ.10%Α. = -^Γ—;
- 130 -
όπου: χ= το εφαρμοζόμενο θλιπτικό φορτίο σε ΚΝ όπως

υπολογίστηκε μέσω του ΔΑΠΑ, και
1= η μέση τιμή του ποσοστού των παραγόμενων

λεπτοκόκκων.
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι τιμές του ΔΣΛ10%Α δώθηκαν

με προσέγγιση 10 ΚΝ για τιμές μεγαλύτερες από 100 ΚΝ και με προ
σέγγιση 5 ΚΝ για μικρότερες από 100 ΚΝ.
3· Δοκιμή για το προσδιορισμό του Δείκτη Αντοχής

σε Πρόσκρουση Αδρανών (Δ.Α.Π.Α.):
0 δείκτης αυτός δίδει ένα σχετικό μέτρο της αντοχής μιας

ποσότητας αδρανών υλικών σε αιφνίδιο κτύπημα ή πρόσκρουση. Η
αντοχή σε πρόσκρουση διαφέρει σε μερικά είδη αδρανών υλικών από
την αντοχή τους σε θλιπτικό φορτίο που εφαρμόζεται αργά και στα
θερά. Σε αδρανή υλικά με Δ.Α.Π.Α. μεγαλύτερο από 30% τα αποτε
λέσματα της δοκιμής αυτής μπορεί να είναι ανώμαλα και μη αντιπρο
σωπευτικά. Επίσης, η δοκιμή αυτή δεν μπορεί να εκτελεστεί σε
αδρανή υλικά μεγέθους μεγαλύτερου των Mimisi.
Η αντοχή σε πρόσκρουση υπολογίζεται υποβάλλοντας ένα

στρώμα αδρανών υλικών, πάχους 28mm που απλώνεται μέσα σε μια μήτρα
διαμέτρου 102mm, σε 15 προσκρούσεις με μια σφύρα κυλινδρικού
σχήματος, διαμέτρου 100mm και βάρους 14- κιλών που πέφτει ελεύθερα
από ύψος 380mm.
Το εκατοστιαίο ποσοστό κατά βάρος των λεπτοκόκκων υλι

κών, που δημιουργήθηκαν μετά τη θραύση και πέρασαν το κόσκινο
2,36mm (Β.S. No 7 κόσκινο) είναι γνωστό σαν τον Δ.Α.Π.Α. Στα
περισσότερα αδρανή υλικά οι Δ.Α.Π.Α. και Δ.Σ.Α. είναι αριθμητικά
σχεδόν ίσοι. Παρόλα αυτά, σε άκαμπτα και μη ελαστικά υλικά όπως,
π.χ. πυριτιόλιθοι, χαλαζίτες κ.α. ο Δ.Α.Π.Α. είναι συνήθως μέχρι
και Λ-6 μονάδες υψηλότερος από τον Δ.Σ.Α.
- 131 -
Τέλος, η δοκιμή αυτή δίνει μια ποσοτική ένδειξη σχετικά

με τη συμπεριφορά ενός αδρανούς υλικού στις δυναμικές καταπονήσεκ
Διαδικασία της δοκιμής: Η δοκιμή εκτελέστηκε σύμφωνα με τα πρό

τυπα Β.S.:812:PART 3:1975 σε ψηφίδες αδρανών υλικών μεγέθους 10
έως 1 ^ .
Τα αδρανή υλικά ξηράνθηκαν στους 110+5 C για 4· ώρες και

μια ποσότητα, που προσδιορίστηκε με τον ειδικό μεταλλικό κύλινδρο
μετρητή, τοποθετήθηκε στην ειδική μήτρα πρόσκρουσης. Η τοποθέτη
ση έγινε αδειάζοντας τα σε τρεις στοιβάδες που η κάθε μια συμπυκ
νώθηκε με 25 κτύπους χρησιμοποιώντας την ειδική μεταλλική βέργα,
η οποία έπεφτε ελεύθερα από ύψος 5 0 m m . Η μάζα των αδρανών αυτών
υλικών είχε προηγουμένως ζυγιστεί (Μάζα Α).
Στη συνέχεια η μήτρα τοποθετήθηκε στη συσκευή πρόσκρου

σης και υποβλήθηκε σε 15 προσκρούσεις. Τα θραυσμένα αδρανή υλικά
κοσκινίστηκαν σε κόσκινο 2,36mm για 15 περίπου λεπτά και η μάζα
των λεπτοκοκκων που πέρασε το κόσκινο ζυγίστηκε (Μάζα Β ) .
Η δοκιμή εκτελέσετηκε δυο φορές και η μέση τιμή τους

έδωσε τον Δ.Α.Π.Α. του κάθε μελετηθέντος πετρώματος (βλ. κεφ. 3 ) .
Υπολογισμός : 0 Δ.Α.Π.Α. υπολογίστηκε σύμφωνα με τον εξής τύπο:
Β
Δ.Α.Π.Α.= χ 100
Α
Λ· Δοκιμή για το προσδιορισμό της αντοχής του

πετρώματος σε ανεμπόδιστη (μονοαξονική) θλίψη:
Για το προσδιοριοσμό της αντοχής αυτής έγιναν δοκιμές

σε κυλινδρικούς πυρήνες χρησιμοποιώντας μια συσκευή μονοαξονικής
θλίψης (πρέσσα) τύπου: AMSSLER, ικανότητας 6.000 ΚΝ, φέρουσα
αρθρωτή πλάκα φόρτισης στο πάνω μέρος.
- 132 -
Η διαδικασία της δοκιμής καθώς και η προετοιμασία των

δοκιμίων εκτελέστηκε σύμφωνα με την προτεινόμενη μέθοδο της:
INTERNATIONAL SOCIETY FOR ROCK MECHANICS:SUGGESTED METHODS (Ε.T.
BROWN, 1981). Τα κυλινδρικά δοκίμια είχαν διάμετρο (NX) 52mm
και μήκος όσο το δυνατόν πλησιέστερο στα 104-mm· Η κοπή και προ
ετοιμασία των πυρήνων έγινε με προσοχή ώστε να εξασφαλιστεί η
ομοιόμορφη κατανομή του θλιπτικού φορτίου. Πριν υποβληθούν σε
θραύση έγινε λεπτομερής μακροσκοπική εξέταση ώστε να απορριφθούν
οι πυρήνες που παρουσίαζαν ψεγάδια, όπως π.χ. μικρορωγμές, ραγίσ-
ματα, φλέβες, ραφές κ.α., τα οποία, ως γνωστό, επηρεάζουν τα απο-
ατελέσματα της αντοχής του υλικού του πετρώματος.
0 άξονας φορτίσεως όλων των δοκιμασθέντων πυρήνων ήταν

πάντοτε κάθετος στα επίπεδα ανισοτροπίας του πετρώματος (οι πυρή
νες κόπηκαν πάντοτε κάθετα στα επίπεδα αυτά), όπως π.χ. επίπεδα
στρώσης, σχιστότητας κ.λ.π. Σε κάθε πέτρωμα δοκιμάστηκαν πέντε
πυρήνες σε ξηρή κατάσταση (στους 110j^5°C για 2U ώρες) και πέντε
σε κορεσμένη κατάσταση (με βάπτιση τους στο νερό για 4.8 ώρες).
Οι πυρήνες αυτοί υποβλήθηκαν σε θλιπτικά φορτία με ομοιόμορφο και
σταθερό ρυθμό τέτοιο ώστε να προκλιθεί θραύση του κάθε δοκιμίου
σε 5 έως 10 λεπτά. 0 ρυθμός επιβολής του φορτίου αυτού επηρεάζει
σημαντικά, ως γνωστό, την αντοχή του πετρώματος σε θλίψη (βλ.
C. JAEGER, 1972).
Επίσης, τα αποτελέσματα επηρεάζονται, ως γνωστό, (σύμφω

να με SZLAVIN, 1974-) από τον λόγο του μήκους προς τη διάμετρο του
δοκιμίου (L/D) ο οποίος πρέπει να είναι 2:1. Σε κάθε περίπτωση
λοιπόν έγινε η σχετική αναγωγή χρησιμοποιώντας την εξίσωση διόρθω
σης του SZLAVIN (1974):
0,304χ-£-+0,8Λ8
όπου: fc= η ανηγμένη αντοχή σε ανεμπόδιστη θλίψη

fx= η προσδιορισμένη αντοχή σε ανεμπόδιστη θλίψη από
τη δοκιμή
D = Διάμετρος του πυρήνα, και L = Μήκος του.
- 133 -
Επειδή η αντοχή επηρεάζεται επίσης από το βαθμό ομα

λότητας και στιλπνότητας, τόσο των επιφανειών των πλακών φόρτι
σης, όσο και των επιφανειών των πυρήνων, δόθηκε προσοχή ώστε ο
επηρεασμός αυτός να είναι ο μικρότερος δυνατός.
Η δοκιμή αυτή έχει ως γνωστόν χρησιμοποιηθεί διεθνώς

στην επιλογή πετρωμάτων για παραγωγή αδρανών υλικών κατασκευής
άκαμπτων (σιμεντούχων) επιφανειών οδοστρωμάτων. Στα αδρανή όμως
υλικά για ασφαλτομίγματα, η δοκιμή αυτή θεωρείται σχετικά επου
σιώδης και αντικαθίσταται από πιο αντιπροσωπευτικές δοκιμές
αντοχής, όπως π.χ. ο Δ.Α.Π.Α., Δ.Σ.Α. κ.λ..
Παρόλα αυτά η δοκιμή αυτή εκτελέστηκε στα μελετηθέντα

πετρώματα της παρούσας έρευνας, τόσο για την εξαγωγή συμπερασμά
των που προκύπτουν από τη σύγκριση της με άλλες φυσικομηχανικές
ιδιότητες τους, όσο και για τη συμπλήρωση της Βιβλιογραφίας.
2·4·2.6 Δοκιμές_φθοράς <αι_στίλβωσης
Η αντίσταση στη φθορά και στη στίλβωση ενός πετρώματος

εξαρτάται από τον τύπο, μέγεθος και ποσοστό των διαφόρων ορυκτών
συστατικών του, την αντοχή του δεσμού που αναπτύσσεται μεταξύ
των ορυκτών αυτών κόκκων, καθώς από την αμοιβαία κατανομή τους
στο χώρο (πετρογραφική υφή και ιστός).
Εχουν αναπτυχθεί δοκιμές για τον ποσοτικό προσδιορισμέ

τόσο της φθοράς όσο και της στίλβωσης που υφίσταται κάποιο πέτρα
μα κάτω από καθορισμένες σταθερές συνθήκες. Τα αριθμητικά αυτά
αποτελέσματα των δοκιμών, μπορούν να προβλέψουν τη συμπεριφορά
των πετρωμάτων, κάτω από τις πραγματικές, επί τόπου (IN-SITU)
συνθήκες που υφίστανται αυτά στις επιφάνειες των οδοστρωμάτων.
Οι δοκιμές φθοράς προσδιορίζουν την αντίσταση των ψη

φίδων ενός πετρώματος στην ελάττωση της μάζας τους, που προέρχετ
από εξωγενείς δυναμικούς παράγοντες. Η επιτελούμενη φθορά στις
δοκιμές αυτές οφείλεται είτε στην:
- 134 -
α) φθορά των ψηφίδων λόγω επίδρασης λειαντικού μέσου

(άμμος , ιλύς, κ.λ.π.) ,
β) φθορά των ψηφίδων λόγω τριβής τους με μέταλλα ή

άλλα υλικά,
γ) φθορά των ψηφίδων λόγω απότριψης μεταξύ τους.
Οι δοκιμές στίλβωσης προσδιορίζουν τη δυνατότητα της

επιφάνειας των ψηφίδων ενός πετρώματος να γίνεται στιλπνή και
λεία.
Οι δοκιμές φθοράς ταξινομούνται σε τρείς κατηγορίες,

ανάλογα με το τρόπο που εκτελούνται:
1) Δοκιμές φθοράς σε τριβή και κρούση.
2) Δοκιμές φθοράς σε απότριψη με επιφάνεια πίεσης
3) Δοκιμές φθοράς σε εκτριβή (ATTRITION).
Αναφέρουμε ενδεικτικά τις διεθνώς καθορισμένες μεθόδους

στη κάθε κατηγορία:
Κατηγορία 1 : α) Δοκιμή LOS ANGELES

β) Δοκιμή Αμμοβολής
γ) Δοκιμή BURBANK
Κατηγορία 2: α) Δοκιμή DORRY

β) Δοκιμή απότριψης αδρανών
Κατηγορία 3; α) Δοκιμή DEVAL.
Στη παρούσα έρευνα χρησιμοποιήθηκαν δυο είδη δοκιμών

φθοράς και μια στίλβωσης σε κάθε μελετούμενο πέτρωμα. Οι δυο
επιλεχθήσες δοκιμές φθοράς είναι:
- 135 -
1) Η δοκιμή αντοχής σε τριβή και κρούση κατά LOS ANGELES,

από την οποία απορρέει ο Συντελεστής LOS ANGELES, που καθορίζεται
σύμφωνα με τα πρότυπα: AASHTO DESIGNATION Τ 96-74, ISRM SUGGESTE!
METHODS (INTERNATIONAL SOCIETY OL ROCK MECHANICS) και ASTM DE-
SIGNATI0N:C131. Η δοκιμή αυτή είναι σχεδιασμένη τόσο για αδρανή
υλικά οδοποιίας (όλων των στοιβάδων του οδοστρώματος) όσο και
για αδρανή υλικά σκυροδέματος.
2) Η δοκιμή απότριψης αδρανών που δίδει τον Δείκτη Φθοράς

σε Απότριψη Αδρανών (Δ.Φ.Α.Α.) ή (A.A.V.) <αι καθορίζεται σύμφωνα
με το πρότυπο: B.S.:812:PART 3:1975· Η δοκιμή αυτή είναι ειδικά
και μόνο σχεδιασμένη για τα αδρανή υλικά οδοποιίας και μάλιστα
για αυτά που πρόκειται να χρησιμοιποιηθούν στην επιφανειακή στοι
βάδα του οδοστρώματος.
Οι δυο αυτές δοκιμές θεωρήθηκαν ως οι πλέον κατάλληλες

και επαρκείς για την διερεύνηση των απαραίτητων ιδιοτήτων των
αδρανών υλικών των διαφόρων μελετούμενων πετρωμάτων στη παρούσα
έρευνα, σχετικά με την αντίσταση τους στη φθορά.
Οσον αναφορά τη δοκιμή στίλβωσης επιλέχθηκε η Βρεττανικ

μέθοδος από την οποία προκύπτει ο Δείκτης Αντίστασης σε Στίλβωση
Αδρανών (Δ.Α.Σ.Α.) ή (P.S.V.) που καθορίζεται σύμφωνα με τα πρό
τυπα: B.S.:812:PART 3:1975-
Η δοκιμή αυτή είναι εφαρμόσιμη μόνο για τη διερεύνηση

της καταλληλότητας των αδρανών υλικών που προορίζονται για τη
κατασκευή αντιολισθηρών επιφανειών οδοστρωμάτων.
Στη συνέχεια περιγράφονται λεπτομερέστερα οι τρείς

αυτές δοκιμές:
1. Δοκιμή για το προσδιορισμό του Δείκτη Αντίστασης

σε Στίλβωση Αδρανών (Δ.Α.Σ.Α.) ή Ρ.S.V.:
0 δείκτης αυτός δίδει ένα σχετικό μέτρο της αντίστασης

των αδρανών υλικών στη λειαντική και στιλβωτική δράση που εξασκεί
ται πάνω τους από την κύλιση ενός ελαστικού τροχού με αεροθάλαμο
- 136 -
υπό συνθήκες παρόμοιες με εκείνες που παρουσιάζονται στην επιφά

νεια του οδοστρώματος.
0 Δ.Α.Σ.Α. προσδιορίζει ποσοτικά την μικροτραχύτητα ή

τον βαθμό της στίλβωσης, που δημιουργείται στην επιφάνεια των
ψηφίδων των αδρανών υλικών, όταν αυτές υποβληθούν σε στίλβωση
κάτω από καθορισμένες συνθήκες. Επομένως, μπορεί να συσχετιστεί
άμεσα με τον βαθμό της προκύπτουσας αντιολισθηρότητας της επιφά
νειας του οδοστρώματος που θα κατασκευαστεί με τα υλικά αυτά. Η
πραγματική όμως σχέση μεταξύ του Δ.Α.Σ.Α. και της παραγόμενης
αντιολισθηρότητας κάτω από διάφορες κυκλοφοριακές συνθήκες, διε
ρευνάται πιο κάτω.
Η δοκιμή σύμφωνα με τα πρότυπα: B.S.:812:PART 3:1975

εκτελείται σε δυο στάδια:
α) ΙΙρώτο Στάδιο: Αφού κατασκευαστούν ειδικά δοκίμια, που

φέρουν τις ψηφίδες αδρανών υλικών του μελετούμενου πετρώματος,
υποβάλλονται σε μια επιταχυνόμενη λειαντική ή στιλβωτική δράση
χρησιμοποιώντας μια ειδική συσκευή που περιγράφεται πιο κάτω.
β) Δεύτερο Στάδιο: 0 βαθμός της στίλβωσης που επιτεύχθηκε

σε κάθε δοκίμιο, μετράται με μια ειδική συσκευή (το βρεττανικό
εκκρεμές), η οποία προσδιορίζει τα χαρακτηριστικά τριβής της επι
φάνειας των ψηφίδων και εκφράζεται σαν Δ.Α.Σ.Α.
Διαδικασία της Δοκιμής:
Α. Πρώτο Στάδιο: Για την εκτέλεση της δοκιμής αυτής κατασ

κευάστηκαν τέσσερα δοκίμια από κάθε μελετηθέν πέτρωμα. Για κάθε
δοκίμιο επιλέχθηκαν 35 έως 50 ψηφίδες τέτοιου μεγέθους, ώστε να
περνούν το κόσκινο 1 0 m m και να συγκραντούνται στο ειδικό κόσκινο
ταξινόμησης πεπλατυσμένων ψηφίδων, διαστάσεων βρόγχων A0x7,2mm·
Αυτές τοποθετήθηκαν μέσα σε μια ειδική μεταλλική μήτρα, όσο το
δυνατό πλησιέστερα η μια της άλλης, δημιουργώντας έτσι μια επι
φάνεια από ψηφίδες και κατόπιν συγκολλήθηκαν μεταξύ τους με σιδη-
- 137 -
ρόστοκο. Η επιφάνεια αυτή είχε διαστάσεις 90,6mm χ AA»5mm και

ήταν κυρτή κατά τη διεύθυνση του μήκους της.
Κατά τη κατασκευή των δοκιμίων δόθηκε ιδιαίτερη προσο

χή στα εξής σημεία:
1) Τα αδρανή υλικά να είναι καθαρά από σκόνη, χαλαρούς

κόκκους κ.λ.π.
2) Να μην είναι επιμήκη.
3) Η επιφανειακή τους υφή να είναι η μέση αντιπροσωπευτικ

του πετρώματος αποφεύγοντας την επιλογή ψηφίδων με ασυνήθιστα
λεία ή τραχεία μορφή σχετικά με τη μέση.
4) Τέλος το κατασκευασθέν δοκίμιο να παρουσιάζει τη φυσι

κή επιφάνεια των αδρανών υλικών χωρίς ιδιαίτερα οξείες προβολές
των ακμών και γωνιών τους προς το λειαντικό ελαστικό.
Σαν λειαντικά μέσα για την εκτέλεση της δοκιμής χρησι

μοποιήθηκαν δυο είδη με διαφορετικό μέγεθος κόκκων, αρχικά το
πιο χονδρόκοκκο (CORN EMERY) και κατόπιν το πιο λεπτόκοκκο (EMER
FLOUR) για να αποστρογγυλεύσουν στην αρχή τις διάφορες μικρο-
προεξοχές της επιφάνειας των δοκιμίων και κατόπιν να τις λειάνου
Η συνολική διάρκεια της υποβολής των δοκιμίων στη λει

αντική δράση του ελαστικού χρησιμοποιώντας και τα δύο είδη λει
αντικών μέσων ήταν 6 ώρες _+ 2 λεπτά. Κατόπιν τα δοκίμια καθαρίσ
τηκαν από τους κόκκους των λειαντικών μέσων, βαπτίστηκαν σε νερό
θερμοκρασίας 18 έως 22°C για 1/2 έως 2 ώρες και αμέσως μετά
μετρήθηκαν τα χαρακτηριστικά τριβής τους με το βρεττανικό εκκρε
μές τριβής.
Β. Δεύτερο Στάδιο: Μέτρηση του Δ.Α.Σ.Α. με το βρεττανικό

- 138 -
εκκρεμές*. Η συσκευή αυτή αποτελείται από ένα εκκρεμές με Βρα

χίονα που στο άκρο του έχει ένα μικρό κομμάτι ελαστικού (6,35mmX
π
25,4ιηιηχ31 ,75mm ) > °υ προστρίβεται κατά την αιώρηση επάνω στις
μετρούμενες επιφάνειες των δοκιμίων. Κατά τη μέτρηση, ο βραχίο
νας του εκκρεμούς πέφτει ελεύθερα από την οριζόντια θέση, το κομ
μάτι του ελαστικού προστρίβεται πάνω στην επιφάνεια και έτσι η
ορμή του βραχίονα ανακόπτεται με συνέπεια να μειωθεί το πλάτος
της συνεχιζόμενης αιώρησης. Η μείωση αυτή είναι ανάλογη της
απορροφούμενης ενέργειας, δηλ. της αναπτυσσόμενης τριβής. Στη
μια πλευρά του οργάνου υπάρχει βαθμολογημένο τόξο, όπου διαβά
ζεται απ' ευθείας ο Δ.Α.Σ.Α.
Η συσκευή αυτή χρησιμοποιήται τόσο για το προσδιορισμό

του Δ.Α.Σ.Α. των κυρτών δοκιμίων, όσο και για το προσδιορισμό
του Σ.Α.O.E. των επιφανειών των οδοστρωμάτων όπως έχει αναφερθεί
στο προηγούμενο κεφάλαιο. Η συσκευή δηλαδή αυτή έχει το πλεονέκ
τημα να χρησιμοποιείται, τόσο στο εργαστήριο, όσο και στην ύπαιθρο
Από τη θεωρία του εκκρεμούς έχουμε:
εάν R = το πραγματικό μήκος του βραχίονα του εκκρεμούς (σε mm).

W = το βάρος του εκκρεμούς (σε Ν)
Ρ = το μέσο κατακόρυφο φορτίο που εξασκείται από τον ελαστι
κό ολισθητήρα' στο δοκίμιο (σε Ν)
L = το διανυόμενο μήκος κατά την ολίσθηση του ελαστικού
πάνω στο δοκίμιο (σε mm)
α = η γωνία του βραχίονα του εκκρεμούς με τη κατακόρυφο
στο τέλος της αιώρησης (σε μοίρες)
β = η γωνία του βραχίονα του εκκρεμούς με τη κατακόρυφα
στην αρχή της αιώρησης (σε μοίρες)
μ = ο μέσος συντελεστής τριβής μεταξύ της επιφάνειας του
δοκιμίου και του ελαστικού ολισθητήρα
*Η συσκευή αυτή κατασκευάστηκε αρχικά από το TRRL (Εργαστήριο

Ερευνών Οδών και Μεταφορών) της Αγγλίας. Ομοιες συσκευές κατα
σκευάστηκαν από τα γαλλικά εργαστήρια ερευνών (εκκρεμές τύπου
LEROUX) καθώς και από τα εργαστήρια της Ενωσης Παραγωγών
Αδρανών Υλικών των ΗΠΑ (NATIONAL CRUSHED STONE ASSOCIATION).
- 139 -
τότε το έργο που εκτελέστηκε κατά τη διέλευση του ολισθητήρα επί

του δοκιμίου ισούται με: μ χ Ρ χ L, και η απώλεια ενέργειας ισού
ται με: W χ (R συν - R συν β ), οπότε:
μ χ Ρ χ L = W χ (R ουνα - R συνβ) = μ = — Χ <συνα ~ σ υ ν

β}
Στο βρεττανικό εκκρεμές όμως οι ποσότητες ρ^γ- και συν„

είναι σταθερές όπως προδιαγράφονται στο B.S.:812 και έτσι στο
βαθμολογημένο τόξο δίνεται απ' ευθείας η τιμή του μ χ 100, σε σχέ
ση με τη γωνία α, που είναι και ο ζητούμενος Δ.Α.Σ.Α.
Στη παρούσα έρευνα η ρύθμιση της συσκευής, καθώς και η

τοποθέτηση και ρύθμιση των δοκιμίων προς μέτρηση, όπως και άλλοι
παράγοντες (π.χ. θερμοκρασία, μήκος ολίσθησης του ελαστικού με το
δοκίμιο κ.λ.π.) ακολούθησαν αυστηρά τις προδιαγραφές του Β.S.:81^
Τέσσερα συνολικά δοκίμια από κάθε πέτρωμα μετρήθηκαν με

το εκκρεμές. Κάθε δοκίμιο από αυτά μετρήθηκε με πέντε διαδοχικές
αιωρήσεις εκ των οποίων ο μέσος όρος των τριών τελευταίων αναγνώ
σεων λείφθηκε υπ' όψη σε κάθε δοκίμιο. 0 μέσος όρος τιμών των
τεσσάρων δοκιμίων κάθε πετρώματος (αφού έγινε αναγωγή σύμφωνα με
την τιμή του δοκιμίου αναφοράς με ψηφίδες ENDERBY χρησιμοποιώντας
τον Πίνακα 13 του B.S.:812) θεωρήθηκε σαν ο τελικός Δ.Α.Σ.Α. του
μελετηθέντος πετρώματος.
Γ. Περιγραφή της μηχανής επιταχυνομένης στίλβωσης: Για

τη πραγματοποίηση της ταχείας λείανσης των αδρανών, χρησιμοποι
ήθηκε μια μηχανή, στην οποία κάθε δοκίμιο με το μελετούμενο αδρα
νές υλικό δέχτηκε την επίδραση ενός ελαστικού τροχού που πέρασε
πάνω από αυτό 320 περίπου φορές το λεπτό. Η μηχανή αυτή περι
λαμβάνει ένα τροχό ακτίνας 4-06,5mm και πλάτους 63,5mm. Στην
περιφέρεια του τροχού αυτού προσαρμόζονται τα δοκίμια των αδρανών
υλικών, που έχουν προετοιμαστεί, όπως αναφέρεται πιο πάνω, με
τέτοιο τρόπο ώστε να αποτελούν κατά κάποιο τρόπο την επιφάνεια
- HO -
Η επιφάνεια αυτού του τροχού εφάπτεται πάνω σε έναν

2
ελαστικό τροχό με αεροθάλαμο πίεσης 310+.15KN/m και διαμέτρου
mm
203 · Με τη Βοήθεια κάποιου μοχλού, ο ελαστικός τροχός πιέζεται
στην επιφάνεια των δοκιμίων με κατακόρυφο φορτίο 390.+ 5Ν, ώστε να
2
δημιουργείται επιφάνεια επαφής περίπου 3,175cm · 0 τροχός που
φέρει τα δοκίμια περιστρέφεται με ένα κινητήρα 3/Λ Η.Ρ. με ταχύ
τητα 320 στροφές/min που αντιστοιχεί σε περιφερειακή ταχύτητα
περίπου 24km/h. Με μια χοάνη, ρυθμιζόμενου ανοίγματος, τροφοδο
τείται η επιφάνεια των δοκιμίων, αμέσως πριν την επαφή τους με
τον ελαστικό τροχός με "λειαντικό μέσο" (άμμος).
Η χοάνη αυτή δονείται για ομοιόμορφη ροή της άμμου και

ψεκάζεται με νερό. 0 τροχός με το ελαστικό περιφέρεται ελεύθερα
περί τον άξονα του και παρασύρεται σε περιστροφή από τον τροχό
που φέρει τα δοκίμια, λόγω τρι3ής. 0 τροχός με το ελαστικό μπορεί
να κινήσει, μέσω οδοντωτού τροχού κι αλυσίδας, αντλία λαδιού.
Για την εφαρμογή επιβραδυντικής ροπής επί του τροχού,

με το ελαστικό, κλείνεται μια βαλβίδα στον αγωγό του λαδιού.
Ετσι αυξάνεται η πίεση στο υδραυλικό σύστημα, με αποτέλεσμα να
δημιουργηθεί κάποια ολίσθηση ή μια διαφορική κίνηση του τροχού
με το ελαστικό ως προς το τροχό, που φέρει τα δοκίμια, περίπου
15% περισσότερο της διαφορικής κίνησης, που υπάρχει κάτω από
συνθήκες κανονικής κύλισης επι της επιφάνειας του οδοστρώματος,'
οφειλούμενη στη παραμόρωση του ελαστικού κατά την επαφή του με
την επιφάνεια του οδοστρώματος. Η πίεση του λαδιού μέσα στον
αγωγό καταγράφεται σε μετρητή τύπου BOURDON, η δε ολίσθηση υπο
λογίζεται από ανάγνωση των προσαρμοσμένων στροφόμετρων, τόσο στον
ελαστικό τροχό, όσο και στον τροχό που φέρει τα δοκίμια.
Ετσι μετά κάποιο χρόνο, όπως έχει αναφερθεί πιο πάνω,

κατά τον οποίο κυλίστηκε ο ελαστικός τροχός, στο τροχό*των δοκι
μίων, επιτυγχάνεται η απαιτούμενη λείανση των αδρανών, η οποία
μετριέται με την πιο πάνω αναφερόμενη μέθοδο και που δίνει τελικά
τον ζητούμενο Δ.Α.Σ.Α.
- U1 -
ίνακας 1 3 : YTTC λογισμός του Δ.Α.Σ. A. (κατά Β.S.

812 :1975)
Undcrby
control 48 48.5 49 4S.5 50 51.5
1
52.5
1 Ij 53.5
53
1
5Ö.5 51 52 54
value
I 1
Mean
niiwjrcd Value lo be reported
»aim
25 27 26 26 26 I 26 25 2< 25 25 24 24 24
26 28 27 27 27 27 26 26 26 26 25 25 "It 24
25
2S 26
27
28
29
30
28
29
28
"9
28
"•a 29
27
28
27
28
27
'28 27
26
27
26
27 5*
"17
25
26
29 31 30 30 30 30 29 29 29 28 28 2G 28 27 !
30 •>•< 32 31 31 31 30 30 30 29 29 y> 29 '28 '

31 33 33 32 32 32 31 31 31 30 30 30 30 29 Ι
3: 34 34 33 53 33 32 32 32 31 31 31 31 30
33 35 35 34
?5
34 34 33 33 33 %2 *^ 32 31 ·"
34 36 J6 35 35 34 34 34 33 33 33 32 32 I
35 37 37 36 36 36 35 35 35 34 34 34 33 33
36 38 38 37 37 37 36 36 36 35 35 1< 34 34
37 39 39 39 3S 38 37 37 37 36 36 36 3< 35
38 40 40 40 39 39 38 38 38 37 37 37 36 36
39 41 41 41 4U 40 39 39 39 38 38 38 3"^ 37
40 43 42 42 41 41 40 40 40 39 39 3S 38 38
41 44 43 43 42 42 41 41 41 40 40 3v 39 3«
42 45 44 44 43 43 42 42 42 41 41 40 40 40
43 46 45 45 44 44 43 43 43 42 42 4! 41 4!
44 4? 46 46 45 45 44 44 44 43 43 42 42 42
46 46 •-ι
45 4S 47 47 45 45 45 44 44 43 43
46 49 48 4S 47 47 46 46 46 45 45 44 44 43
47 Î0 49 49 45 48 47 47 47 46 46 45 45 44
4» ;i 5U 50 4V 49 48 48 48 47 47 46 46 45
49 52 52 51 50 50 49 49 49 48 48 47 47 46
50 53 53 52 52 51 50 50 50 49 49 48 48 47
51 54 54 53 53 52 52 51 51 50 50 4SI 49 48
52 55 55 54 54 53 53 52 51 51 51 ^0 50 49
53 56 '56 55 55 54 54 53 52 ο 51 51 51 50
54 57 57 56 56 55 55 54 53 53 52 52 51 51
55 58 38 57 57 56 56 55 54 54 53 53 52 *2
56 60 59 58 58 57 57 56 55 55 54 54 53 53 ,
54
57
58
61 60
61
59 .
60
59
60
58
59
58
59
57
58
56
57
56
57
55
56
55
56
54
55
Ι
62 55
59 63 62 61 . 61 60 60 59 58 58 57 57 56 56
60 64 63 62 62 61 61 60 59 59 58 58 *7 57
61 65 64 63 6? 62 62 61 60 60 59 59 58 58
(•; 66 65 65 64 63 63 62 61 61 60 60 59 59
63 67 66 66 65 64 64 63 62 62 61 61 60 <9
64 68 67 67 66 65 65 64 63 63 62 62 61 60
65 69 68 6!·' 67 66 66 65 64 64 63 63 62 61
66. 70 6M 69 f.s 67 67 66 65 65 64 64 63 62
67 71 70 70 69 6S 6S 67 66 66 65 64 64 63
6S 72 72 7) *0 69 69 6S 67 67 66 65 65 64
63 73 73 '- 71 711 7u 69 68 6S 67 66 66 65
70 η* 74 73 7; "1 71 70 69 69 68 67 67 66
71 75 75 74 73 72 72 7! 70 7υ 6! 6» 6ί· 67
72 77 76 T<
74 7* 73 ""» 71 71 70 69 69 68
73 7R 77 76 75 74 74 73 72 72 71 70 70 69
74 79 78 77 76 75 75 74 73 73 72 71 71 70
80 79 78 77 77 75 74 74 73 71 71 71
75 76
76 «1 HO 79 78 78 77 76 75 75 74 73 72 72
77 «2 »1 80 79 79 78 77 '6 . 76 75 74 73 73
78 83 82 81 80 80 79 78 77 77 76 75 74 74
79 84 83 82 81 81 80 79 78- 77 77 76 75 75
SO 85 84 83 82 82 81 80 79 78 78 77 76 76
81 86 85 84 83 83 82 81 80 79 79 78 77 76
82 87 86 85 84 84 83 82" 81 80 80 79 78 77
83 88 87 86 86 85 84 83 82 81 81 80 79 78
84 89 88 87 87 86 85 84 83 82 82 81 80 79
- U2 -
2. Δοκιμή για το προσδιορισμό του Δείκτη Φθοράς

σε Απότριψη Αδρανών (Δ.Φ.Α.Α.) η A.A.V.:
0 Δ.Φ.Α.Α. δείνει ένα σχετικό μέτρο της αντίστασης της

επιφάνειας των ψηφίδων των αδρανών υλικών σε φθορά που δημιουργεί
ται κατά τη διαδικασία της απότριψης. Είναι ένας βασικός και κα
θοριστικός δείκτης στη καταλληλότητα ενός αδρανούς υλικού που
προορίζεται για κατασκευή μιας αντιολισθηρής επιφάνειας. Χαμηλή
αντίσταση σε φθορά από απότριψη των αδρανών υλικών συνεπάγεται
μια μικρή, σχετικά με τη προβλεπόμενη, διάρκεια ζωής της επιφά
νειας του οδοστρώματος λόγω της γρήγορης μείωσης του Βάθους Επι
φανειακής Μακροτραχύτητάς της.
Διαδικασία της Δοκιμής: Η δοκιμή εκτελέσθηκε σύμφωνα με τα πρό

τυπα B.S.:812:PART 3:1975· Για κάθε δοκιμή κατασκευάστηκαν δυο
δοκίμια από κάθε μελετηθέν πέτρωμα. Το κάθε δοκίμιο κατασκευάστηκε
με αντιπροσωπευτικές ψηφίδες τέτοιου μεγέθους ώστε να περνούν το
κόσκινο μεγέθους 14.mm και να συγκρατούνται από το ειδικό κόσκινο
ταξινόμησης των πεπλατυσμένων ψηφίδων (20 έως 14 mm )· Οι ψηφίδες
αυτές πλύθηκαν και ξηράνθηκαν στους 110^5°0 για 4- ώρες και κατό
πιν χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του δοκιμίου. Η κατασκευή
τους ακολούθησε αυστηρά τη προδιαγραφή του B.S.:812.
Κατόπιν τα δυο αυτά δοκίμια του κάθε πετρώματος ζυγίστη

καν με προσέγγιση 0,01gr (Μάζα Α). Στη συνέχεια τοποθετήθηκαν
στη συσκευή της απότριψης και η αποτριπτική κυκλική μεταλλική
πλάκα περιστράφηκε κατά 500 στροφές με γωνιακή ταχύτητα 28 έως
30 στροφών/min συρώμενη επι αυτών. Σαν λειαντικό μέσο, κατά τη
διάρκεια της απότριψης χρησιμοποιήθηκε πυριτική άμμος, τύπου
LEIGHT0N BUZZARD SILICA SAND, μεγέθους Α25 έως 600μπι, η οποία
ετροφοδοτείτο με ρυθμό 700 έως 900gr/min. Μετά την ολοκλήρωση
των 500 στροφών τα αποτριφθέντα δοκίμια απομακρύνθηκαν από τη
συσκευή και αφού καθαρίστηκαν ζυγίστηκαν με προσέγγιση 0,01gr
(Μάζα Β).
- U3 -
Υπολογισμοί : 0 Δ.Φ.Α.Α. του κάθε δοκιμίου υπολογίζεται από

τον τύπο:
3χ(Α-Β)
Δ.Φ.Α.Α.=
d sat
+
όπου d s a += η κορεσμένη σχετική πυκνότητα των ψηφίδων.
Η μέση τιμή των αποτελεσμάτων έδωσε τον Δ.Φ.Α.Α. του

κάθε πετρώματος.
Εαν τα αποτελέσματα μεταξύ των δυο δοκιμίων διέφεραν

περισσότερο από 10% της μέσης τιμής, η δοκιμή αυτή επαναλήφθηκε
και υπολογίστηκε η μέση τιμή των αποτελεσμάτων και των τεσσάρων
δοκιμίων.
3· Δοκιμή για τον προσδιορισμό της Αντοχής σε

Τριβή και Κρούση κατά LOS ANGELES:
Κατά τη δοκιμή αυτή, ένα διαβαθμισμένο δοκίμιο αδρανών

υλικών υποβάλλεται σε φθορά λόγω τριβής μεταξύ των ψηφίδων του
και λόγω δυνάμεων κρούσης παραγόμενων από ατσάλινες σφαίρες.
Η διαδικασία της δοκιμής εκτελέστηκε σύμφωνα με την:

I.S.R.Μ.: SUGGESTED METHODS (INTERNATIONAL SOCIETY FOR ROCK
MECHANICS) και A.A.S.H.T.O.: DESIGNATION:Τ 96-74-
Η διαβάθμιση των ψηφίδων των αδρανών υλικών που χρησι

μοποιήθηκαν στην εκτέλεση όλων των δοκιμών ήταν:
- 2500±10gr ψηφίδες μεγέθους μεταξύ 9,5 έως 5,6mm, και

- 2500+.10gr ψηφίδες μεγέθους μεταξύ 5,6 έως Λ,7mm (διαβάθμιση C)
Επίσης για την εκτέλεση της κάθε δοκιμής χρησιμοποιή

θηκαν 8 ατσάλινες σφαίρες βάρους 3330^20gr.
- HA -
Η αντοχή σε τριβή και κρούση των αδρανών κατά LOS

ANGELES υπολογίστηκε από τον ακόλουθο τύπο:
Α-Β
Συντελεστής LOS ANGELES = χ 100
Α
όπου: Α= το ολικό αρχικό ξηρό βάρος των αδρανών υλικών πριν

από τη δοκιμή, <αι
Β= το βάρος, μετά τη δοκιμή, των θραυσθέντων αδρανών

υλικών που συγκρατήθηκαν από το κόσκινο μεγέθους
1,7mm (No 12).
Σε κάθε μελετηθέν πέτρωμα εκτελέστηκαν δυο δοκιμές και

η μέση τιμή τους έδωσε τον συντελεστή LOS ANGELES.
2·Λ·2.7 Αποσάθρωση_και_δοκιμές ]ΙΡθθθ]}θίωο^ς_ττ]ς
1. Το φαινόμενο της Αποσάθρωσης:
Αποσάθρωση ενός πετρώματος είναι το φαινόμενο κατά το

οποίο παρατηρούνται φυσικές ή και χημικές μεταβολές της αρχικής
κατάστασης του πετρώματος, υπό την επίδραση φυσικών, χημικών και
βιολογικών παραγόντων.
Το είδος της αποσάθρωσης το οποίο κυριαρχεί στα πετρώ

ματα κάποιας περιοχής,. καθώς και ο ρυθμός με τον οποίο εξελίσσε
ται, εξαρτάται κυρίως από τις κλιματολογικές συνθήκες της. 0
ρυθμός επίσης επηρεάζεται από τη σταθερότητα της μάζας του πετρώ
ματος, η οποία με τη σειρά της εξαρτάται από την ορυκτολογική
σύσταση, τον ιστό, το πορώδες και την ύπαρξη ή μη ασυνεχειών
μέσα στη μάζα του.
Πολλά πετρώματα σχηματίστηκαν κάτω από συνθήκες υψηλών

θερμοκρασιών και πιέσεων, και ένα μεγάλο μέρος της διαδικασίας της
- U5 -
αποσάθρωσης προέρχεται από τη προσπάθεια τους να φτάσουν μια νέα

ισορροπία σταθερότητας κάτω από τις νέες επιβαλλόμενες ατμοσφαι
ρικές συνθήκες. Υπάρχει, επίσης, μια αξιοσημείωτη συμφωνία με
ταξύ της ευπάθειας των διαφόρων ορυκτών στην αποσάθρωση και της
σειράς της κρυστάλλωσης τους στο μάγμα. Τα ορυκτά που κρυσταλλώ
νονται πρώτα (κάτω από υψηλή πίεση και θερμοκρασία) είναι επίσης
πιο ευπαθή στην αποσάθρωση, ενώ εκείνα που κρυσταλλώνονται τελευ
ταία είναι τα πιο σταθερά (Α.Β.Α. BRINK και Α.Α.Β. WILLIAMS,
1964.)· Π.χ. ο χαλαζίας και μαρμαρυγίας μπορούν να θεωρηθούν σαν
"μη αποσαθρώσημα" ορυκτά για όλους τους τεχνικούς σκοπούς, ενώ
άλλα όπως ο ολιβίνης αποσαθρώνεται με γρήγορο ρυθμό.Υψηλής θερμο
κρασίας και πίεσης ορυκτά παρουσιάζονται σε βασικά και υπερβασικό
πυρηγενή πετρώματα. Επομένως, τα πετρώματα αυτά τείνουν να έχουν
μικρότερη αντίσταση στην αποσάθρωση σχετικά με τα όξινα πυρηγενή
τα οποία αποτελούνται κυρίως από αστρίους, χαλαζία και σε μικρό
τερο ποσοστό από μαρμαρυγίες.
Επίσης, θεωρείται γενικά, ότι τα χονδρόκοκκο πετρώματα

αποσαθρώνονται γρηγορότερα σε σχέση με τα πιο λεπτόκοκκα της
ίδιας ορυκτολογικής σύστασης. Ακόμη ο βαθμός της αλληλοεμπλοκής
μεταξύ των ορυκτών συστατικών του πετρώματος είναι ιδιαίτερης
σπουδαιότητας. Η εγγύτητα των ορυκτών κόκκων ή κρυστάλλων καθο
ρίζει το πορώδες του πετρώματος, το οποίο με τη σειρά του την
ποσότητα του συγκρατούμενου νερού από το πέτρωμα. Τα πορώδη
πετρώματα είναι πιο ευπαθή τόσο στη χημική αποσάθρωση, όσο και
στη φυσική, κυρίως λόγω δράσης παγετού.
Η φυσική αποσάθρωση των πετρωμάτων προκαλείται κυρίως

από μεταβολές της θερμοκρασίας, η δραστικότητα της οποίας αυξάνει
με αύξηση του εύρους των μεταβολών της και τη μείωση της περιόδου
της. Αυτή τελικά οδηγεί στη διάσπαση και κατακερματισμό του
πετρώματος, χωρίς όμως να προκαλεί αξιόλογη μεταβολή της ορυκτο
λογικής του σύστασης.
Η χημική αποσύνθεση προκαλείται λόγω οξείδωσης, ενυδά

τωσης, υδρόλυσης και απανθράκωσης καθώς και διάλυσης που προέρχε·
- U6 -
ται από τη δράση όξινων ή αλκαλικών νερών. Ο τύπος αυτός της

αποσάθρωσης επιφέρει μερική ή ολική αλλαγή των αρχικών ορυκτών
συστατικών σε δευτερογενή. Το είδος των δευτερογενών αυτών
ορυκτών ποικίλει, εξαρτώμενο από τη ποσότητα του διαθέσιμου νερού,
τη θερμοκρασία και το είδος του αρχικού ορυκτού. Τα πλαγιόκλαστα
για παράδειγμα, και διάφορα άλλα ορυκτά που κατατάσσονται σαν
"μαφικά" όπως π.χ. ολιβίνης, πυρόξενοι και αμφίβολοι καθώς και
βιοτίτης, μετατρέπονται σε μοντμοριλλονίτη σε κάποιο στάδιο κατά
τη πορεία της αποσάθρωσης τους, σε περιοχές όπου δεν είναι πολύ
υγρές. Σε υγρότερες όμως περιοχές ο μοντμοριλλονίτης μετατρέπε
ται σε καολινίτη και τελικά στις πολύ υγρές περιοχές τα δευτε
ρογενή προϊόντα της χημικής αποσάθρωσης είναι ενυδατωμένη αλουμίνα
π.χ. βωξίτη, καθώς και ενυδατωμένα πυριτιούχα όπως π.χ. οπάλιος
(H.H. WEINERT, 1968).
Η χημική αποσάθρωση επιταχύνει τη φυσική, εξασθενίζοντας

τη δομή και υφή του πετρώματος και εντείνοντας κάθε δομική αδυνα
μία του. Οταν κάποιο πέτρωμα αποσαθρώνεται χημικά το μετατρεπό
μενο υλικό του γενικά καταλαμβάνει ένα μεγαλύτερο όγκο σε σχέση
με τον αρχικό και έτσι αναπτύσσονται εσωτερικές τάσεις, μερικές
φορές διογκώσεις και τελικά κατακερματισμός.
Σύμφωνα με τα αναφερόμενα πιο πάνω, δημιουργείται ανάγκη

εκτέλεσης ορισμένων δοκιμών σε δοκίμια των διαφόρων πετρωμάτων
στο εργαστήριο κατά τις οποίες προσομοιάζεται το φαινόμενο της
αποσάθρωσης και διερευνάται η ανθεκτικότητα τους. Με τις δοκι
μές αυτές προβλέπονται οι μελλοντικές μεταβολές, που θα υποστεί
κάποιο πέτρωμα, όταν εκτεθεί στις αποσαθρωτικές δράσεις του περι
βάλλοντος. Οι δοκιμές αυτές λέγονται "δοκιμές υγείας" και δια
κρίνονται σε δοκιμές: με χρήση θειικού νατρίου ή μαγνησίου,
εναλλαγών διαβροχής και ξήρανσης, καθώς και ψύξης και απόψυξης.
Στην ερευνά μας εκτελέσαμε δοκιμές υγείας στα μελετη-

θέντα πετρώματα χρησιμοποιώντας κορεσμένο διάλυμα θειικού νατρίου.
- U7 -
2. Δοκιμή υγείας σε αδρανή υλικά χρησιμοποιώντας

θειικό νάτριο σε κρυσταλλική μορφή (Na2S0.·10Η?0):
Το αντικείμενο των δοκιμών υγείας είναι να εκτιμήσει

τη σχετική αντίσταση κάποιου πετρώματος στους αποσαθρωτικούς
παράγοντες και ειδικά στη ζημιά που προξενείται από τη κρυστάλ
λωση αλάτων. Η δοκιμή αυτή προσομοιάζει πολύ προσεγγιστικά τα
φαινόμενα κρυστάλλωσης, που παρουσιάζονται κάτω από φυσικές περί·
βαντολογικές συνθήκες, και προσδιορίζει την αποσαθρωσιμότητα
(αντοχή ή αντίσταση στην αποσάθρωση) των αδρανών υλικών χρησιμο
ποιώντας κορεσμένο διάλυμμα αλάτων θειικού νατρίου. Είναι μια
βασική δοκιμή, που δίνει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την
εκτίμηση της υγείας και καταλληλότητας των αδρανών υλικών και
ιδιαίτερα στις περιπτώσεις, .όπου δεν υπάρχουν διαθέσιμες πληρο
φορίες σχετικά με την αποσαθρωσιμότητα τους κάτω από διάφορες
πραγματικές αποσαθρωτικές συνθήκες.
Διαδικασία της Δοκιμής: Η δοκιμή αυτή εκτελέστηκε σύμφωνα με

τα Αμερικάνικα πρότυπα: A.S.T.M.: DESIGNATIONS 88-71α (1972)
χρησιμυποιώντας ψηφίδες αδρανών υλικών μεγέθους 10-Hmni.
Περίπου 330gr αδρανών υλικών από κάθε μελετηθέν πέτρωμι

πλύθηκαν, ξηράνθηκαν στους 110+_5°C για 6 ώρες και κατόπιν ζυγίστ
καν με προσέγγιση 0,01gr (Μάζα Α). Μετά τα δοκίμια βαπτίστηκαν
για 18 ώρες σε κορεσμένο διάλυμμα θειικού νατρίου θερμοκρασίας
21jM0C. Ακολούθως, απομακρύνθηκαν από το διάλυμμα, αφέθηκαν να
αποστραγγίσουν για 1 5±5 λεπτά και ξηράνθηκαν σε θερμοκρασία
11(3+5 C για 6+.1 ώρες. Μετά τη ξήρανση τα δοκίμια αφέθηκαν να
κρυώσουν σε θερμοκρασία δωματίου και στο σημείο αυτό ολοκληρώθηκι
ένας κύκλος της δοκιμής. Συνολικά εκτελέστηκαν πέντε τέτοιοι
κύκλοι και μετά το τέλος του πέμπτου τα δοκίμια πλύθηκαν με ζεστί
νερό (4-3±6°C) για τη πλήρη απομάκρυνση των κρυστάλλων του θειικοί'
νατρίου.
- U8 -
Τελικά το υλικό του δοκιμίου ξηράνθηκε στους 110+5 C

e
για 24 ώρες και κατόπιν κοσκινίστηκε στο κόσκινο τύπου ASTM= w
(8,0mm). Η ποσότητα των αδρανών υλικών που συγκρατήθηκε από
το κόσκινο αυτό ζυγίστηκε (Μάζα Β).
Υπολογισμοί : Η επί % απώλεια του βάρους ή η τιμή υγείας των
αδρανών υλικών δίνεται από τον ακόλουθο τύπο:
(Α-Β)χ100
Τιμή Υγείας (Απώλεια Βάρους%)=
Α
Τρεία δοκίμια από κάθε μελετηθέν πέτρωμα υποβλήθηκαν στη

δοκιμή αυτή και η μέση τιμή τους έδωσε την τιμή υγείας καθ'ενός.
2.4-.2.8 Δοκιμή για το προσδιορισμό του ποσοστού των προσκολ

λημένων στη επιφάνεια των αδρανών υλικών, λεπτομερών
υλικών (<75ym), αργίλου,ιλύος και σκόνης, με τη
μέθοδο της διαύγασης
Τα πρότυπα B.S. : 1984.: 1967 απαιτούν από τις ψηφίδες των

αδρανών υλικών, οι οποίες πρόκειται να χρησιμοποιηθούν στη παρα
σκευή ασφαλτομιγμάτων, να έχουν καθαρές επιφάνειες και να είναι
ελεύθερες από προσκολλημένα λεπτομερή υλικά, όπως π.χ. άργιλος,
ιλύς και σκόνη. Τα λεπτομερή αυτά υλικά, όταν ειδικά υπάρχουν
πάνω από κάποιο ανεκτό ποσοστό, δημιουργούν μια λεπτή στρώση
γύρω από τις επιφάνειες των ψηφίδων με αποτέλεσμα να παρεμποδί
ζουν την απόλυτη και στερεή σύνδεση των ψηφίδων με το ασφαλτούχο
συνδετικό.
Διαδικασία της Δοκιμής: Η δοκιμή αυτή εκτελέστηκε σύμφωνα με τη

μέθοδο της διαύγασης, όπως προδιαγράφεται στα πρότυπα B.S.:812:
PART 1:1975 (7.2.4.) χρησιμοποιώντας ψηφίδες μεγέθους 6,35 έως
9,5mm.
Μια ποσότητα αδρανών υλικών βάρους περίπου ενός κιλού

ξηράνθηκε στους 110+5°C για 2Λ ώρες και αφού κρύωσε ζυγίστηκε
με προσέγγιση 0,01gr (Μάζα Α). Κατόπιν τοποθετήθηκε σε δοχείο
- U9 -
με αρκετό νερό και ανακινήθηκε έντονα για τον αποχωρισμό των

λεπτομερών υλικών από την επιφάνεια των ψηφίδων. Μετά, το νερό
με τα αιωρούμενα λεπτομερή υλικά χύθηκε στο κόσκινο No 200 (75μπΐ;
και έτσι τα λεπτομερή υλικά μεγέθους μικρότερου των 75μπι απο
Π
μακρύνθηκαν, περνώντας το κόσκινο, ενώ τα μεγαλύτερα των 75μ
συγκρατήθηκαν και επεστράφηκαν στην αρχική μάζα. Η διαδικασία
αυτή επαναλήφθηκε μέχρις ότου το νερό απόπλυσης να είναι τελείως
Π
διαυγές και καθαρό. Τέλος τα συγκρατηθέντα αδρανή (>75μ 0 ξη-
ράνθηκαν στους 110±5°C για 2Λ ώρες και ζυγίστηκαν (Μάζα Β).
Υπολογισμοί : Το ποσοστό των λεπτομερών προσκολλημένων (Π.Λ.)

υπολογίζεται από τον ακόλουθο τύπο:
Ά
Π. Λ. = Α
° χ 100
Η δοκιμή αυτή εκτελέστηκε τρεις φορές σε κάθε μελετη-

θέν πέτρωμα, και η μέση τιμή τους έδωσε το ποσοστό των προσκολ
λημένων λεπτομερών.
- 150 -
2.5 ΟΡΙΑΚΕΣ ΤΙΜΕΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑΣ
Με τις δοκιμές καταλληλότητας που περιγράφηκαν στην

προηγούμενη ενότητα διερευνούνται οι κυριώτερες ιδιότητες των
αδρανών υλικών. Η κάθε μια δοκιμή δίδει ένα δείκτη, κάποιο
συντελεστή ή άλλο μέγεθος, υπο μορφή μιας αριθμητικής τιμής. Η
αριθμητική αυτή τιμή είναι η ποσοτική έκφραση της ιδιότητας που
προσδιορίζεται από την αντίστοιχη δοκιμή.
Για να εκπληρώσουν όμως τα διάφορα αδρανή υλικά το σκο

πό τους στη κατασκευή αντιολισθηρών οδοστρωμάτων, πρέπει να έχουν
τις ιδιότητες αυτές αναπτυγμένες κατά κάποιο ικανοποιητικό βαθμό.
Οπωσδήποτε, από τεχνικής άποψης, το ιδανικότερο θα

ήταν εάν η κάθε απαιτούμενη ιδιότητα ήταν αναπτυγμένη σε άριστο
βαθμό. Αυτό όμως είναι μερικές φορές φυσικώς αδύνατο. Ακόμη
και για τα πετρώματα εκείνα τα οποία προσεγγίζουν τις ιδανικές
ιδιότητες, υπάρχουν ποσοτικά και οικονομικά προβλήματα. Ποσοτικά,
γιατί λόγω της σπανιότητας τους δεν καλύπτουν τις καταναλωτικές
ανάγκες, και οικονομικά, λόγω της μεγάλης, συνήθως, απόστασης με
ταφοράς τους από τη θέση εξόρυξης στη θέση κατανάλωσης τους, κα
θώς και της δύσκολης εξόρυξης και θραύσης τους. Επομένως, απαι
τείται κάποιος συμβιβασμός στο βαθμό που πρέπει να είναι αναπτυγ
μένη η κάθε ιδιότητα, ώστε να ικανοποιούνται τόσο οι τεχνικές
όσο και οι οικονομικές απαιτήσεις. Από καθαρά τεχνικής όμως άπο
ψης» 1 κάθε ιδιότητα πρέπει να είναι αναπτυγμένη τουλάχιστον πάνω
από κάποιο ελάχιστο βαθμό. 0 απαιτούμενος αυτός βαθμός, ορίζεται
εδώ σαν "οριακή τιμή καταλληλότητας" (Ο.Τ.Κ.) της αντίστοιχης
ιδιότητας.
Οι Ο.Τ.Κ. αυτές, καθορίστηκαν μετά από διεθνείς και

μακροχρόνιες έρευνες και παρατηρήσεις ως εξής: Διάφορα είδη αδ
ρανών υλικών, που κάλυπταν όλο το ποιοτικό φάσμα, από κακής έως
αρίστης ποιότητας, εξετάστηκαν στο εργαστήριο και προσδιορίστηκαν
οι τιμές των ιδιοτήτων τους. Στη συνέχεια τα ίδια αυτά τα αδρανή
- 151 -
υλικά χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή επιφανειών οδοστρωμάτων.

Παρατηρήθηκε και καταγράφηκε η συμπεριφορά και απόδωσή τους κάτω
από διάφορες κυκλοφοριακές συνθήκες. Κατ' αυτό το τρόπο, και
μετά από μακροχρόνιες καταγραφές και παρατηρήσεις προσδιορίστηκαν
τα ικανοποιητικής και μη απόδωσης αδρανή υλικά, σε συσχετισμό
πάντα και με τα αντίστοιχα αποτελέσματα των εργαστηριακών τους
δοκιμών. Από τη σύγκριση λοιπόν της απόδωσης των διαφόρων αδρανών
υλικών στις διάφορες επιφάνειες κύλισης των οδοστρωμάτων και των
εργαστηριακών τους αποτελεσμάτων προέκυψαν οι διάφορες Ο.Τ.Κ.
Στις επόμενες παραγράφους αναφέρονται οι Ο.Τ.Κ. που αντιστοιχούν
στις διάφορες δοκιμές καταλληλότητας, καθώς και οι διάφοροι διεθ
νείς φορείς (Ερευνητικά Ινστιτούτα, Οργανισμοί Τυποποίησης,
Ερευνητές, κ.α.) που τις καθόρισαν.
Οι Ο.Τ.Κ. για κάθε δοκιμή είναι οι εξής:
1. Δείκτης Πλάτυνσης (Δ.Π.); Τα πρότυπα Β.S.:63:1951 και

B.S. : 1984.: 1967 καθορίζουν ότι ο Δ..Π. των χρησιμοποιούμενων αδρα
νών υλικών σε αντιολισθηρές επιφανειακές κατασκευές οδοστρωμάτων
πρέπει να είναι μικρότερος ή ίσος με 30% (Μέγιστο).
2. Δείκτης Επιμήκυνσης (Δ.Ε.); Τα πρότυπα Β.S.:63:1951

και B.S. :1984:19é>7 καθορίζουν ότι ο Δ.Ε. πρέπει να είναι μικρότερ
ή ίσος με 4.5% (Μέγιστο).
3. Δείκτης Γωνιώδους (Δ.Γ.): Δεν καθορίζεται συγκεκριμένο

όριο. Ομως πάντα προτιμάται ο Δ.Γ. να προσεγγίζει ή και να
ξεπερνά την τιμή του 12.
4.. Διαβάθμιση και μέγεθος ψηφίδων των αδρανών υλικών;

Εξαρτάται από το απαιτούμενο Β.Ε.Μ. της επιφάνειας. Το απαιτού
μενο όμως Β.Ε.Μ. των διάφορων επιφανειών όπως έχει αναφερθεί
(σελ. ), εξαρτάται κυρίως από τις ταχύτητες κίνησης των οχημάτων
που πρόκειται να τις χρησιμοποιήσουν. Παρόλα αυτά, για ικανοποι-
- 152 -
ητικά υψηλό Β.Ε.Μ., που απαιτείται στις υψηλές ταχύτητες, προ

τείνεται από τον J.R. H0SKING (1973) ότι τα αδρανή υλικά πρέπει
να είναι ομοιόμορφα διαβαθμισμένα, με μέγεθος ψηφίδων 10 έως
14mm. Για μικρότερες ταχύτητες, τα επιφανειακά αδρανή υλικά
μπορεί να είναι μικρότερα με μέγεθος από 3 έως 10mm και καλά
διαβαθμισμένα, οπότε και το προκύπτον Β.Ε.Μ. θα είναι μικρότερο.
Τέλος διάφοροι συνδιασμοί διαβάθμισης και μεγέθη ψηφίδων για τα
αδρανή υλικά διάφορων κατηγοριών επιφανειών οδοστρωμάτων δίδονται
από τα πρότυπα: 1) A.A.S.H.T.O. DESIGNATION:** 43-54 (1974),
2) Α.S.Τ.Μ.DESIGNATION: D 448-80 (1980), 3) B.S.:63:1951 , 4)
Β.S.:198^:1967, κ.α.
5. Ξηρή φαινόμενη πυκνότητα (pd): Από έρευνες του I.E.

HIGGINB0TT0M (1976), καθορίστηκε ότι η ρ-, του πετρώματος θα πρέ
πει να είναι μεγαλύτερη ή ίση του 2,6gr/cm3 (Ελάχιστο). Αυτό
έγινε αργότερα αποδεκτό και από τα Βρεττανικά Πρότυπα.
6. Ρ β ο+ : Είναι δευτερεύουσα βοηθητική ιδιότητα και δεν

S α. Τ»
δίδεται Ο.Τ.Κ. Αρκεί η p d .
7. ρο: Οπως πιο πάνω.
8. χ: Οπως πιο πάνω.

9. Απορροφητικότητα Νερού (κατά Βάρος) Α.Ν.Β.: Από έρευ
νες του I.E. HIGGINB0TT0M (1976) καθορίστηκε ότι η Α.Ν.Β. πρέπει
να είναι μικρότερη ή ίση με 3% (Μέγιστο).
10. J2: Βοηθητική ιδιότητα. Δεν δίδεται όριο. Αρκεί η

Α.Ν.Β.
1 πω Ίτι
11. êff 0 ζ ° πάνω.
12. e: Οπως πιο πάνω.
13· ^sat: Οπως πιο πάνω.
14.· S : Οπως πιο πάνω.

r
- 153 -
15· A.N.O. ; Οπως πιο πάνω.
16. ΪΠΔΤ: Βοηθητικός δείκτης. Δεν ορίζεται.
17. Δείκτης Αντογής σε Πρόσκρουση Αδρανών (Δ.Α.Π.Α.): Τα

πρότυπα B.S.:882:1973 καθορίζουν ότι ο Δ.Α.Π.Α. πρέπει να είναι
μικρότερος ή ίσος με 30% (Μέγιστο).
18. Δείκτης Συντριβής Αδρανών (Δ.Σ.Α.); Από έρευνες του

J.R. H0SKING (1970) καθορίστηκε ότι ο Δ.Σ.Α. πρέπει να είναι
μικρότερος ή ίσος με 30% (Μέγιστο). Η τιμή αυτή έγινε αποδεκτή
από τα Βρεττανικά Πρότυπα B.S.:882:1973·
19. Δείκτης Συντριβής Λεπτοκόκκων 10% Αδρανών (Δ.Σ.Λ.10%Α.)
Τα πρότυπα B.S.:882:1973 καθορίζουν ότι ο Δ.Σ.Λ.10%Α. πρέπει να

είναι μεγαλύτερος ή ίσος με 100 ΚΝ (Ελάχιστο).
20.. Αντοχή σε ανεμπόδιστη Θλίψη (ξηρή) σ^: Τα πρότυπα B.S.

706:1936 καθορίζουν ότι η σ^ πρέπει να είναι μεγαλύτερη ή ίση με
100 MN/ma (Ελάχιστο). 0 C E . REYNOLDS (1950) καθορίζει ότι τα
αδρανή υλικά που χρησιμοποιούνται με σιμεντούχο συνδετικό υλικό
θα πρέπει να παράγονται από πετρώματα των οποίων η σ^ είναι μέγα/
τερη ή ίση με 34-,5 MN/m2 (Ελάχιστο).
°sat:
Δ ε ν κα
21. θ ° Ρ ί ζ ε τ α * όριο. Αρκεί η σ^.
22. Αντοχή σε τριβή και κρούση αδρανών κατά LOS ANGELES

(Συντελεστής L.A.); Τα πρότυπα A.S.T.M.:DESIGNATION D 692-79 και
A.A.S.H.T.O.:DESIGNATION:M 78-6Α 097Α) καθορίζουν ότι ο συντελεο
αυτός πρέπει να είναι μικρότερος ή ίσος με 4-0% (Μέγιστο).
23· Δοκιμή υγείας με κρυσταλλικό θειικό νάτριο (Τ.Υ.Α.):

Τα πρότυπα A.S.T.M.:DESIGNATION:D 692-79, Α.A.S.H.T.O.rDESIGNATK
Μ 63-6Λ (197Λ), A.A.S.H.T.0.:DESIGNATION:M 80-70, και A.A.S.H.T.(
DESIGNATIONS 78-64 (197A) καθορίζουν ότι η T.Υ.Α. των αδρανών
υλικών για κατασκευή ευκάμπτων και άκαμπτων επιφανειών οδόστρωμα·
των, πρέπει να είναι μικρότερη ή ίση με 12% (Μέγιστο).
- 154. -
24· Ποσοστό Προσκολλημένων Λεπτομερών (Π.Λ.): Τα πρότυπα

B.S.: 1984:1967 καθορίζουν ότι το ποσοστό των Π.Λ. πρέπει να είναι
μικρότερο ή ίσο με 0,5% (Μέγιστο).
25· Δείκτης Φθοράς σε Απότριψη Αδρανών (Δ.Φ.Α.Α.): Για τον

Δ.Φ.Α.Α. δεν μπορεί να καθοριστεί μια και μοναδική Ο.Τ.Κ., δεδο
μένου ότι ο εκάστοτε απαιτούμενος Δ.Φ.Α.Α. εξαρτάται από τις συνθή
κες του κυκλοφοριακού φόρτους που επικρατούν ή πρόκειται να επι
κρατήσουν σε κάποιοα επιφάνεια οδοστρώματος. Ετσι ο Δ.Φ.Α.Α. θα
πρέπει να έχει διάφορες Ο.Τ.Κ. ανάλογα με το κυκλοφοριακό φόρτος
(που καθορίζει την "αποσαθρωτική" ή φθοροποιό ποσότητα) ώστε η
κατασκευασμένη με τέτοια αδρανή υλικά επιφάνεια να διατηρεί το
απαιτούμενο Β.Ε.Μ. της για αρκετά ικανοποιητικό χρονικό διάστημα.
Ετσι από έρευνες των W.S. SZATKOWSKI και G.F. SALT (1973), καθώς
και του J.R. LAKE (1976), καθορίστηκαν οι ακόλουθες μέγιστες
επιτρεπτές Ο.Τ.Κ. του Δ.Φ.Α.Α. σε συνάρτηση με το κυκλοφοριακό
φόρτος [σε εμπορικά οχήματα (φορτηγά)] για τη κατασκευή ευκάμπτων
επιφανειών οδοστρωμάτων.
Κυκλοφοριακός φόρτος
σε εμπορικά οχήματα
(φορτηγά) ανά ημέρα Κάτω από Μέχρι Μέχρι Πάνω από
ανά λωρίδα 250* 1750 3250 3250
Οριακή τιμή καταλλη

λότητας του Δ.Φ.Α.Α.
(Μεγίστη) 14% 12% 10% 10%
*Για οδούς με ελαφρύ κυκλοφοριακό φόρτος όπου κινούνται λιγότερα

από 250 φορτηγά ανά ημέρα, ανά λωρίδα, μπορούν να χρησιμοποιη
θούν αδρανή υλικά με υψηλότερη τιμή του Δ.Φ.Α.Α. (ακόμη και
μέχρι 16%), εκεί όπου η πρακτική δείχνει ότι επιτυγχάνεται
ικανοποιητική απόδωση.
26. Δείκτης Αντίστασης σε Στίλβωση Αδρανών (Δ.Α.Σ.Α.); Στη

περίπτωση του Δ.Α.Σ.Α. ο καθορισμός της Ο.Τ.Κ. του είναι πολύ
πλοκος. Είναι πολύπλοκος γιατί εξαρτάται τόσο από τον απαιτούμενο
- 155 -
βαθμό της αντιολισθηρότητας των διαφόρων κατηγοριών των επιφανει

ών των οδοστρωμάτων, όσο και από το κυκλοφοριακό φόρτος που θα
τις χρησιμοποιήσει.
Συστηματικές μετρήσεις και έρευνες που εκτελέστηκαν

από τους W.S. SZATKOWSKI και J.R. HOSKING (1972) και τους G.F.
SALT και W.S. SZATKOWSKI (1973) σε ένα μεγάλο αριθμό επιφανειών
οδοστρωμάτων στην Αγγλία, καθώς και στα εργαστήρια T.R.R.L.,
έχουν δείξει ότι υπάρχει ένας άμεσος και γραμμικός συσχετισμός
μεταξύ του κυκλοφοριακού φόρτους, της αντιολισθηρότητας των υγρών
επιφανειών των οδοστρωμάτων και του Δ.Α.Σ.Α. των χρησιμοποιηθέντα)
για την κατασκευή των επιφανειών αυτών, αδρανών υλικών. Ετσι
έγινε δυνατό να παραχθεί ένας εμπειρικός τύπος, που καθορίζει
την απαιτουμένη τιμή του Δ.Α.Σ.Α. των αδρανών υλικών, σε σχέση
με τον απαιτούμενο βαθμό της αντιολισθηρότητας και το προβλεπό
μενο ή υπάρχον κυκλοφοριακό φόρτος. Ο τύπος αυτός χρησιμοποιείτο
και ισχύει μόνο στις εύκαμπτες ασφαλτούχες επιφάνειες που παρου
σιάζουν ένα συνεχές "μωσαϊκό" από αδρόκοκκα αδρανή υλικά. 0
τύπος αυτός συσχετισμού είναι ο εξής:
Π.Σ.Α.0.= 0,02Λ-0,663χ10"^χ(Α.Ε.0.)+Δ.Α.Σ.Α.χ1Ο"2
όπου: Π.Σ.Α.Ο.= ο Πλευρικός Συντελεστής Αντίστασης σε Ολίσθηση

(SIDEWAY FORCE COEFFICIENT) όπως μετράται με την
μηχανή S.C.R.I.M. στη ταχύτητα των 50km/h.
Α.Ε.Ο. = 0 Αριθμός των Εμπορικών Οχημάτων (φορτηγά) ανά

λωρίδα ανά ημέρα.
0 τύπος αυτός καθορίστηκε από μετρήσεις σε 139 διαφορε

τικές θέσεις και έδωσε ένα συντελεστή συσχετισμού ( Γ 2 ) ίσο με
0,91.
Εναλλακτικά εάν ο τύπος αυτός συσχετισμού συνδέεται με

το κυκλοφοριακό φόρτος εκφρασμένο σαν τον αριθμό των ολικών οχη
μάτων (επιβατικά και φορτηγά) (Α.Ο.Ο.), τότε παίρνει τη μορφή:
- 156 -
4 -<
Π.Σ.Α.Ο. = 0,02Λ-0,15χ10~ χ(Α.0.0.)+Δ.Α.Σ.Α.χ10
2
Στη περίπτωση αυτή όμως ο συντελεστής συσχετισμού (ι· )
βρέθηκε ίσος με 0,8Λ <αι επομένως δεν προτειμάται ο τύπος αυτός.
Η σπουδαιότητα του συσχετισμού αυτού είναι ότι γίνεται

δυνατό να προβλεφτεί, το επίπεδο της αντιολισθηρότητας (εκφρασμέ
νο σαν Π.Σ.Α.Ο.) κάθε εύκαμπτης επιφάνειας οδοστρώματος, με αρκε
τά υψηλή προσέγγιση, από τη γνώση του Δ.Α.Σ.Α. και του προβλε
πόμενου ή δεδομένου κυκλοφοριακού φόρτους της.
Αντιστρόφως, ο τύπος αυτός δίνει τις Ο.Τ.Κ. του Δ.Α.Σ.Α.

που απαιτούνται να εξασφαλίσουν τις προκαθορισμένες απαιτούμενες
τιμές αντιολισθηρότητας των διαφόρων επιφανειών οδοστρωμάτων
κάτω από τις διάφορες κυκλοφοριακές συνθήκες.
Στον Πίνακα 14 δίνονται οι Ο.Τ.Κ. του Δ.Α.Σ.Α. συνάρτη

ση του Π.Σ.Α.Ο. και του κυκλοφοριακού φόρτους.
- 157 -
Πίνακας 14: Οριακές τιμές καταλληλότητας του Δ.Α.Σ.Α.

(Ρ.S.V.) σε σχέση με την απαιτούμενη
αντιολισθηρότητα (εκφρασμένη σαν Π.Σ.Α.Ο.)
και τις συνθήκες του κυκλοφοριακού φόρτους
(G.F. SALT και W.S. SZATKOWSKI, 1973)
Απαιτούμενος
μέσος θ ε ρ ι ν ό ς Ο.Τ.Κ. του Δ . Α . Σ . Α.
ΙΙλευρικός
Συντελεστής
Α ν τ ί σ τ α σ η ς σε Κυκλοφοριακό φόρτος σε εμπορικά οχήματα (φορτηγά)/
Ολίσθηση (ΠΣΑΟ) λωρίδα/ημέρα
στα 50km/h
250 ή 1,750
1 ,000 2,500 3,250 4,00
λιγότερα
0,30 30 35 40 45 50 55
0,35 35 40 45 50 55 60
0,40 40 45 50 55 60 65
0,45 45 50 55 60 65 70
0,50 50 55 60 65 70 75
0,55 55 60 65 70 75
0,60 60 65 70 75
0,65 65 70 75
0,70 70 75
0,75 75
- ^
Οι Π.Σ.Α.Ο. σε τέτοιες κυκλοφοριακές συνθήκες

μπορούν μερικές φορές να επιτευχθούν με αδραν
υλικά εξαιρετικά υψηλής ποιότητας με μεγάλη
αντίσταση στη στίλβωση και στη φθορά, όπως
π\χ. μερικοί πεφρυγμένοι βωξίτες.
(Τα μελετηθέντα πετρώματα)

- 159 -
3.1 ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑ
Στον Ελληνικό χώρο, υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία ιζη-

ματογενών, μεταμορφωσιγενών και πυριγενών πετρωμάτων.
Μεταξύ αυτών έγινε μια αρχική επιλογή των "κατ' αρχήν"

αποδεκτών και κατάλληλων για περαιτέρω έρευνα πετρωμάτων.
Αυτή βασίστηκε κυρίως, σε στοιχεία της διεθνούς έρευνας

και εμπειρίας, που σχετίζονται με την "αντιολισθητική" συμπεριφορ
και απόδωση των διαφόρων πετρολογικών τύπων πετρωμάτων, τα οποία
έχουν χρησιμοποιηθεί στους αυτοκινητοδρόμους και οδούς διάφορων
χωρών.
Η επιλογή αυτή λοιπόν, είναι ένας συμβιβασμός μεταξύ

των αποδεδειγμένων από την έρευνα και εφαρμογή ιδανικότερων πετρω
μάτων και των διαθεσίμων στην χώρα μας.
Κατ' αυτόν τον τρόπο εντοπίστηκαν, κυρίως με τη βοήθεια

των γεωλογικών χαρτών του Ι.Γ.Μ.Ε. αλλά και μέσω διάφορων δημο
σιεύσεων, πριν αρχίσουν επί τόπου επισκέψεις, εκατόν επτά (107)
περιοχές διασκορπισμένες σε όλο τον Ελληνικό χώρο, οι οποίες δια
θέτουν τέτοια "κατ'αρχήν" αποδεκτά προς έρευνα πετρώματα (βλ.
5ΧΠΗ°ί_28).
Οι περιοχές αυτές και τα αντίστοιχα πετρώματα που απαν

τούν σε κάθε μια είναι:
Περιοχές ή Φύλλα χαρτών

Κλ. 1 ; 50000 ΙΓΜΕ Πετρώματα
1. Πέπλος-Φέραι: Δακίτης, Ρυόλιθος, Ρυοδακίτης,

Ανδεσίτης.
2. Ξυλαγάνη: Ανδεσίτης, Μεταδιαβάσης.
3· Αβδηρα: Γρανίτης.
4· Ξάνθη: Γρανίτης, ανδεσίτης.
- 160 -

Κλ. 1 : 50000 ΙΓΜΕ Πετρώματα
5. Λεκάνη: Γρανοδιορίτης, Γνεύσιος.

6. Σιδηρόνερο (Δράμας) Γρανοδιορίτης, Ανδεσίτης, Δακί·
7. Φίλιπποι : Γρανίτης.
8. Καβάλα: Γρανοδιορίτης.
9· Κρηνίδες: Γρανίτης, Αμφιβολίτης.
10. Λουτρά-Ελευρερών: Γρανίτης, Γρανοδιορίτης.
Γνεύσιος, Ρυοδακίτης, Γρανοδιο·
11. Κάτω Νευροκόπιον: ρίτης, Γρανίτης.
Γρανοδιορίτης, Γρανίτης, Αμφι$ι
12. Χερσ. Αθως: λίτης.
Ρυοδακίτης, Πορφυρής, Μονζονιτ
13· Ιερισσός: κός Γρανιτοπορφύρης, Γρανίτης,
Γρανοδιορίτης, Ανδεσίτης, Βασά
της, Διαβασικός Βασάλτης.
14· Χερσ. Σιθωνίας: Χαλαζίτης, Χαλαςιτικός Ψαμμίτη
Δολερίτης, Γάββρος, Γρανοδιορί
Διορίτης, Χαλαζίακός Διορίτης,
Αμφιβολίτης.
15· Χερσ. Κασσάνδρας: Οφιόλιθοι.
16. Πολύγυρος: Χαλαζίτης, Πορφυρής, Γρανίτης,
Γνεύσιος, Διορίτης, Χαλαζίακός
Διορίτης, Γάββρος, Περιδοτίτης
17. Αρναία: Χαλαζίτης, Πορφυρής, Γνεύσιος,
Διορίτης, Γρανοδιορίτης, Γάββρ
18. Στρατονίκη: Γρανοδιορίτης, Αμφιβολίτης,
Χαλαζοδιοριτικός Πορφυρής.
19·. Βασιλικά: Γρανοδιορίτης, Κερατίτης, Διο
ρίτης, Γάββρος, Δουνίτης, Περί
δοτίτης.
20. Ζαγκλιβέριο: Χαλαζίτης, Γάββρος, Γρανίτης,
21 . Σταυρός: Αμφιβολίτης, Γρανοδιορίτης,
Γνεύσιος.
22. Σιτοχώριο: Αμφιβολίτης, Διορίτης.
23. Σωχός: Χαλαζίακός διορίτης, Γρανοδιο-
ρίτης, Αμφιβολίτης.
2Λ· Λαχανάς: Γρανίτης, Γνεύσιος, Αμφιβολίττ
- 161 -
Περιοχές η Φύλλα χαρτών

Κλ. 1 ; 50000 ΙΓΜΕ Πετρώματα
25. Κιλκίς: Χαλαζίτης, Γάββρος.

26. Μουριές: Γνεύσιος, Αμφιβολίτης, Γρανιτο-
γνεύσιος.
27. Θεσσαλονίκη: Γάββρος.
28. θέρμη: Γάββρος, Χαλαζίτης, Δολερίτης,
Χαλαζίακός Διορίτης, Περιδοτίτης
Δουνίτης.
29· Πύργοι: Πυροξενίτης, Γάββρος, Χαλαζίακός
Διορίτης, Δολερίτης, Κερατοφύρης
30. Σκρά: Τραχείτης, Ανδεσίτης, Γρανίτης,
Μιγματίτης, Οφιόλιθοι.
31. Εδεσσα: Ανδεσίτης.
32. Βέροια: Γάββρος, Δολερίτης, Τραχειανδε-
σίτης.
33· Πιέρια Ορη: Γρανίτης, Γρανοδιορίτης .
3Α· Φλώρινα: Γνεύσιος, Γρανιτογνεύσιος, Γ ρ α -
νοδιορίτης.
35· Πεντάλοφος: Ψαμμίτης, Περιδοτίτης, Σερπεν-
τινίτης, Γάββρος, Δολερίτης,
Βασάλτης.
36. Βασιλικό-Πωγωνιανή: Οφιόλιθοι.
37. Τσεπέλοβο: Οφιόλιθοι.
38. Μέτσοβο: Ψαμμίτης, Περιδοτίτης, Σερπεντι-
νίτης, Γάββρος, Δολερίτης,
Βασάλτης.
39- Μηλέα: Γάββρος, Περιδοτίτης.
4.0. Παναγία: Οφιόλιθοι, Ψαμμίτης.
4.1 · Αγναντα: Κερατόλιθος, Ανδεσίτης, Σπηλίτης
4.2. Γλυκομηλέα: Κερατόλιθος, Ανδεσίτης.
4.3· Καλαμπάκα: Κερατόλιθος, Ανδεσίτης, Οφιόλιθο
4.4·· Πλατύκαμπος: Αμφιβολίτης.
4-5· Ψαχνά-Πήλιο: Κερατόλιθος, Ψαμμίτης, Οφιόλιθοι
4.6. Φάρσαλα: Κερατόλιθος, Οφιόλιθοι.
4.7. Λεοντάριο-Ανάβρα: Δολερίτης, Διάβασης, Περιδοτίτης
4.8. Φράγκιστα: Σπηλίτης, Βασάλτης.
4.9· Καρπενήσιον: Ψαμμΐτης, Γραουβάκης.
50. Σπερχειάς: Ψαμμίτης, Γραουβάκης, Διάβασης,
Περιδοτίτης, Γάββρος, Σερπεντι-
νίτης.
- 162 -

Κλ. 1;50000 ΙΓΜΕ Πετρώματα
51. Αλμυρός Περιδοτίτης, Γάββρος, Σερπεντι

νίτης, Διάβασης, Δολερίτης,
Βασάλτης.
52. Στυλίς: Περιδοτίτης, Δουνίτης, Σερπενι
νίτης, Γάββρος, Διάβασης, Δόλε
ρίτης.
53. Θερμον: Κερατόλιθος.
5Α· Ναύπακτος : Κερατόλιθος, Ψαμμίτης.
55. Αμυγδαλέα: Κερατόλιθος, Ψαμμίτης.
56. Δελφοί : Κερατόλιθος.
57. Αμφίκλεια: Κερατόλιθος, Οφιόλιθοι.
58. Ελάτεια: Περιδοτίτης, Κερατόλιθος, Δια&
σης, Δολερίτης.
59· Αταλάντη: Κερατόλιθος, Οφιόλιθοι, Ψαμμίτ
Γραουβάκης, Χαλαζίτης, Περιδο-J
τίτης, Δολερίτης, Διάβασης.
60. Βάγια : Κερατόλιθος.
61. Θήβαι: Κερατόλιθος.
62. Ερυθραί: Ψαμμίτης, Δολομίτης, Γραουβάκη
63. Περαχώρα Ηφαιστειοϊζηματογενής διάπλαση
64.. Σούνιο: Κερατίτης, Γρανοδιορίτης, Πράο
νίτης, Χαλαζίτης.
65. Λίμνη : Περιδοτίτης.
66. Ψαχνά: Ψαμμίτης, Χαλαζίτης.
67. Κύμη : Δακίτης, Ανδεσίτης, Δακιτοειδί
68. Μύλοι : Γραουβάκης, Χαλαζίτης, Περιδο-
τίτης, Διάβασης, Δολερίτης,
Ανδεσίτης.
69· Κόρινθος: Γραουβάκης (μικρές εμφανίσεις]
70. Γούμερον: Κερατόλιθος.
71 . Κ. Φιγάλεια: Κερατόλιθος, Ψαμμίτης.
72. Φιλιατρά: Κερατόλιθος.
ί
73· Κροκεές: Ανδεσίτης (κροκεάτης λίθος).
7Λ· Μέθανα: Ανδεσίτης, Δακίτης, Δακιτοειδί
75· Πόρος: Ανδεσίτης, Τραχειανδεσίτης.
76. Αίγινα: Ανδεσίτης, Δακίτης, Δακιτοειδί
- 163 -

Κλ. 1 ; 50000 ΙΓ.ΜΕ Πετρώματα
77. Σαμοθράκη: Ρυοδακίτης, Πορφυρής, Μονζονιτικί

Γρανιτοπορφύρης, Γρανίτης,
Γρανοδιορίτης, Ανδεσίτης, Γάββρο<
Διαβασικός Βασάλτης.
78. Λήμνος: Ανδεσίτης, Τραχειανδεσίτης, Δα-
κίτης, Δακιτοειδής.
79- Μήθυμνα (Λέσβου): Ρυοδακίτης, Δακίτης, Ανδεσίτης,
Χαλαςιτικός Ανδεσίτης, Ρυόλιθος.
80. Αγ. Παρασκευή (Λέσβου) Ρυόλιθος, Πυροξενικός Περιδοτίτη<
81,
82. Πλωμάριο-Μυτιλήνη: Βασάλτης, Ενδιάμεσες Λάβες, Ρυο
δακίτης .
83· Πολύχνιτος: Οπως 79-
84.« Ερεσσός : Οπως 79.
85- Χίος: Μικρές εκρηξιγενής εμφανίσεις.
86. Σάμος (Ν. Καρλοβάσιον- Βασάλτης, Ρυόλιθος, Τραχείτης,
Λιμήν Βαθέως): Δακιτοειδής, Ανδεσίτης.
87. Ικαρία Δ.: Γρανιτογνεύσιος.
88. Ικαρία Α.: Γνεύσιος, Γρανουλίτης, Γρανίτης,
μικρά κοιτάσματα σμύριδας.
89· Πάτμος: Ανδεσΐτης, Δακίτης, Ρυόλιθος,
Ρυοδακίτης.
90. Κως : Τεταρτογενείς όξινες έως βασικές
λάβες.
91. Ανδρος: Πορφυρίτης, Πηγματίτης, Απλίτης,
Γνευσιακός Γρανοδιορίτης.
92. Τήνος: Γνευσιακός Γρανοδιορίτης, Γνεύ
σιος, Γάββρος.
93. Μύκονος: Γρανίτης, Γνεύσιος.
9Λ· Κύθνος: Γνεύσιος.
95· Σέριφος: Γρανίτης, Γνεύσιος.
96. Μήλος: Ανδεσίτης, Δακίτης, Ρυοδακίτης,
Ρυόλιθος.
97. Κίμωλος: Οπως 96.
98. Αντίπαρος: Ρυόλιθος.
99. , Διάβασης-, Γάββρος, Γρανοδιορίτης ,
100. Νάξος: Γρανίτης, Σμύριδα.
101. Νέα Καμμένη: Οξινες έως Βασικές Λάβες.
102. Θήρα: Οπως 101.
- 1

Κλ. 1 : 50000 ΙΓΜΕ Πετρώματα
103. Ανάφη: Γαββροιτηγματίτης , Γρανοδιορίτι

Γρανίτης, Διορίτης.
104.. Χανιά: Χαλαζίτης.
105. Σελλιά: Οφιόλιθοι.
106. Ιεράπετρα: Γρανίτης, Διορίτης, Γρανοδιορ'
(σε μικρές εμφανίσεις).
107. Σητεία: Ανδεσίτης, Χαλαζίτης.
- 165 -
3.2 ΜΕΛΕΤΗΘΕΝΤΑ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ
Μετά την αρχική επιλογή των "κατ'αρχήν" αποδεκτών, για

περαιτέρω έρευνα πετρωμάτων, ακολούθησε μια δεύτερη φάση επιλογής
η οποία οδήγησε στο να μελετηθούν τελικά δώδεκα είδη πετρωμάτων
προερχόμενα από δεκαοκτώ διαφορετικές περιοχές του Ελληνικού χώρου.
Τα βασικά κριτήρια για την δεύτερη επιλογή, ήταν κυρίως

τα έξης
1. Τα πετρώματα, να προέρχονται από διάφορες και αρκετά

διασκορπισμένες θέσεις του Ελληνικού χώρου, και όχι
από ένα και μόνο τμήμα του.
2. Οι θέσεις αυτές να βρίσκονται όσο το δυνατόν πλησιέστερα

σε περιοχές πιθανής κατανάλωσης τους (οδικοί άξονες,
πόλεις, κ.λ.π.).
3. Να μην Βρίσκονται, παρόλα αυτά οι θέσεις, σε άμεση γειτ

νίαση με, και ορατότητα από, πόλεις, οδικούς άξονες,
αξιοθέατα, τουριστικές περιοχές, κ.λ.π.
4· Να περιλαμβάνονται πετρώματα διαφόρων πετρολογικών ομά

δων (ίζηματογενή, μεταμορφωμένα, πλουτώνια και ηφαιστει
ακά), ώστε να επιτευχθεί μια γενικότερη γνώση και διερεύ
νηση, όσον αφορά την συμπεριφορά, απόδωση και καταλληλό
τητα όσο το δυνατόν περισσότερο διαφορετικών πετρωμάτων,
σε σχέση με τις πετρογραφικές και ορυκτολογικές ιδιότητες
και χαρακτηριστικά τους.
Τα πετρώματα αυτά, με τις αντίστοιχες θέσεις εμφάνισης

τους· (βλ. Σ)ζήμα_29) είναι τα εξής:
1. Γρανοδιορίτης: Πλάκα-Λαυρίου, Ν. Αττικής.

2. Κερατίτης (Πλακίτης): Πλάκα-Λαυρίου, Ν. Αττικής.
3. Πρασινίτης: Λόφος "Μάλιε-Κούκι", Δασκαλειό, Ν. Αττικής.
4.. Δολομίτης: Στεφάνη-Μάνδρας, Ν. Αττικής.
- 166 -
5. Δακιτοειδής: Μέθανα-Μεθάνων.
6. Ανδεσίτης: Κουνουπίτσα-Μεθάνων.
7. Δακιτοειδής: Κακοπέρατο, Ν. Αίγινας.
8. Ανδεσίτης: Λαζάριδες, Ν. Αίγινας.
9. Γάββρος: Μηλέα, Ν. Ιωαννίνων.
10. Σερπεντινίτης: Μαλακάσιο, Ν. Τρικάλων.
11. Ψαμμίτης: Μέτσοβο, Ν. Ιωαννίνων.
12. Ψαμμίτης: Παναγία, Ν. Τρικάλων.
13· Ανδεσίτης: Γλυκομηλέα, Ν. Τρικάλων.
Μ. Γρανοδιορίτης: Νέα Πέραμος-Καβάλα, Ν. Καβάλας.
15· Αμφιβολίτης: Λίμνη Βόλβη, Θεσσαλονίκη.
16. Χαλαςιακός Διορίτης: Φλαμούριο, Ν. Θεσσαλονίκης-
Ν. Σερρών.
17. Γάββρος: Πανόραμα, Ν. Θεσσαλονίκης.
18. Ανδεσίτης: Αγκαρυώνες, Ν. Λήμνου.
3.2.1 Μελετηθέντα Πετρώματα Περιοχής Λαυρίου
Στην ευρύτερη περιοχή της Λαυρεωτικής απαντούν διάφορα

ενδιαφέροντα, για το σκοπό της παρούσας έρευνας, εκρηξιγενή και
μεταμορφωμένα πετρώματα. Εξ' αυτών, θεωρήθηκαν περισσότερο κατά>
ληλα για περαιτέρω διερεύνηση και μελετήθηκαν τα εξής:
α) 0 Γρανοδιορίτης της περιοχής Πλάκας.

β) Οι περί τον γρανοδιοριτικό αυτό σωρό μεταμορφωμένοι
εξ' επαφής Κερατίτες (Πλακίτες) της περιοχής της Πλάκας
και
γ) Τα μεταμορφωμένα βασικά εκρηξιγενή πετρώματα των Πρασι-
νιτών της περιοχής του Δασκαλειού (λόφος Μάλιε-Κούκι).
3.2.1.1 ΐ£ωλογι<ή_<αΐασκευή_της_Λαυρεωτικής
Η περιοχή της Λαυρεωτικής καταλαμβάνει έκταση περίπου

200 τετραγωνικών χιλιομέτρων στο Νοτιοανατολικό άκρο της Αττικής
Τα στρώματα της Λαυρεωτικής και γενικώτερα της Ν-Α Ατ

τικής, αποτελούν τμήμα της Αττικοκυκλαδικής κρυσταλλοσχιστώδους
μάζας. Εκτός των πολύ περιορισμένων τριτογενών και τεταρτογενών
- 167 -
σχηματισμών, τα στρώματα του Λαυρίου είναι μεταμορφωμένα έως ημι-

μεταμορφωμένα. Σε διάφορες περιοχές, εντός αυτών, υπάρχουν διεισ
δύσεις εκρηξιγενών πετρωμάτων.
Το 1893 έγινε από τον R. LEPSIUS η πρώτη συστηματική

γεωλογική και πετρολογική μελέτη. Σύμφωνα με αυτόν υπάρχει ένα
παλαιότερο μεταμορφωμένο σύστημα από σχιστόλιθους, μάρμαρα και
δολομίτες ηλικίας πιθανώς αρχα'ΐκής και επ' αυτού σε ασυμφωνία επικ-
λυσιγενώς, άλλο νεώτερο σύστημα (ιουρασικό-κρητιδικό) από ημιμε-
ταμορφωμένους ασβεστόλιθους και σχιστόλιθους.
Αργότερα το 1929 ο L. K0BER υποστήριξε ότι στην ορεινή

περιοχή νότια των Αθηνών επικρατεί η τεκτονική των επωθήσεων και
ότι τα θεωρούμενα παλαιότερα μεταμορφωμένα στρώματα αυτής (μάρμαρα
και σχιστόλιθοι) είναι μεσοζωικής ηλικίας.
Το 1951-53 οι Γ. ΜΑΡΙΝΟΣ και W. PETRASCHECK απέδειξαν

ότι στο Λαύριο επαληθεύονται κατά μεγάλο μέρος οι απόψεις του
L. K0BER. Υπάρχουν κατ' αυτούς δύο συστήματα στρωμάτων (βλ. Σ^ήμα
30), το αυτόχθον σύστημα και το επ' αυτού επωθημένο φυλλιτικό
κάλλυμα.
α) Το αυτόχθον σύστημα έχει πάχος μεγαλύτερο των 1000

μέτρων, και χωρίζεται σε τρεις διαπλάσεις:
α1 ) Το κατώτερο μάρμαρο.
α2) Τον μαρμαρυγιακό σχιστόλιθο της Καισαριανής.
α3) Το ανώτερο μάρμαρο.
Η ηλικία τους βάση χρονολόγησης με απολιθώματα είναι

μεσοζωική (κυρίως ανωτριαδική έως ίσως κατωιουρασική).
β) Το επωθημένο κάλυμμα αποτελείται από φυλλίτες και φυλλο-

νίτες που περικλείουν στο εσωτερικό τους ασβεστόλιθους
έως μάρμαρα, σερικιτικούς χαλαζίτες, πρασινίτες και
σερπεντίνίτες.
Προκάμβριο Ιουρασικό Κρητ ιδικό
ρ*χ «· ο
3 ·Q· - ©< >*Ο
«•Ο Ρ)
α> <η
IM ο
IX
1.3*
IC
Iß
I
IOJ
IO
00
<
g
e-»
7S
Λ
e Q
H
"-3 "D
• ε οο
•c
S e
> H
τι ο
ESO
ο ß
ι -Θ- ·
ε: - Αντόχθον σΰστημα (α)
• 7S Ανω Τρ.ιαδιχό-Κατω Ιονρασικ6 Βττωθημένο καλρμμα (β)
Τ)
Η α
1-3 Η
fO J %
> >-|
CO . 3
Ο
» Η
a
8
ΩιΛ
νΟ C
-» Π
ι
ι ε
ΓΟ r-
-3%
Ω
.Λ
νΟ
νπ
ι
VJ1
ΓΟ
- 169 -
Η ηλικία του επωθημένου καλύμματος δεν είναι γνωστή

γιατί δεν βρέθηκαν απολιθώματα. Από συγκριτικές όμως
γεωλογικές και πετρογραφικές παρατηρήσεις, στην ανατο
λική Ελλάδα, φαίνεται πιθανό ότι πρόκειται περί ημιμε-
ταμορφωμένων μεσοζωικών σχιστοπυριτικών ιζημάτων μετά
οφιολίθων εντός αυτών., :;Επίσης από τεκτονικές παρατηρήσει
των Γ. MAPIN0Y-W. PETRASCHECK συνάγεται ότι η επώθηση
του καλύμματος έγινε μετά το κρητιδικό.
Η διείσδυση του γρανοδιορίτη της Πλάκας δια μέσω των

κατωτέρων μαρμάρων στον Μαρμαρυγιακό Σχιστόλιθο Καισαριανής έγινε
μετά την επώθηση του καλύμματος και χρονολογείται μεταξύ Παλαιογε-
νούς και Νεογενούς (Γ. ΜΑΡΑΤΟΣ, 1972, σελ. 100). Η διείσδυση αυτή
προξένεισε μεταμόρφωση εξ' επαφής του Μαρμαρυγιακού Σχιστόλιθου
Καισαριανής, σε κερατίτη.
Οι πρασινίτες της Λαυρεωτικής είναι μεταμορφωμένοι οφιό-

λιθοι, κυρίως διάβασες και γάββροι, οι οποίοι βρίσκονται εξ'
ολοκλήρου εντός του επωθημένου καλύμματος.
Από τεκτονικής άποψης, σύμφωνα πάντα με τους ΜΑΡΙΝ0-

PETRASCHECK, η Λαυρεωτική χωρίζεται σε δύο ήμιση από μια ζώνη
τεκτονικής ανωμαλίας με διεύθυνση κυρίως Β προς Ν, που ξεκινά από
τον όρμο των Λεγραίων μέχρι του ανατολικού άκρου του Κερατοβουνίου.
Υπάρχει επίσης ουσιαστική διαφορά στη τεκτονική μεταξύ

του αυτόχθονος συστήματος και του επ' αυτού επωθημένου φυλλιτικού.
Στο σύνολο του, το αυτόχθον σύστημα σχηματίζει ένα

επίμηκες αντίκλινο από τη νότια ακτή μέχρι το Δασκαλειό με άξονα
Β-Ν. Η ανατολική πτέρυγα του κλίνει ελαφρά προς Α (5-18°) ενώ η
δυτική κλίνει ισχυρά προς Δ (30° και πλέον) αλλά διακόπτεται στη
προαναφερθήσα ζώνη τεκτονικής ανωμαλίας.
Αντίθετα το φυλλιτικό σύστημα εμφανίζει ισχυρές πτυχώσεις

και κλίσεις (30-60°+), ολισθήσεις και διακοπές των στρωμάτων του.
- 170 -
Ετσι μέσα σ' αυτό υπάρχουν πολλά λέπια πρασινίτη. Οι πτυχώσεις

του έχουν διεύθυνση περίπου Α-Δ.
Στην επαφή μεταξύ των δυο συστημάτων διακρίνονται τα

χαρακτηρίστηκα της 'επώθησης δηλ. μια ζώνη έντονης μετακίνησης
και μυλονιτικός ορίζοντας πάχους λίγων μέτρων. Τέλος, η διεύθυνο
της επώθησης του επωθο'ύμενου φυλλιτικού καλλύματος είναι από Β
προς Ν, σύμφωνα με παρατηρήσεις 'του L. K0BER, 1929·
<α
3.2.1.2 2_ϊ2°ίϋ2§ί2ΡίΐΠ£_ΙΠ£_ΐΐ^ £
1. Θέση, Μορφολογία και Γεωλογία της Περιοχής

του Κοιτάσματος:
0 γρανοδιορίτης της Πλάκας, που είναι και ο·μοναδικός

στην Αττική, διαπιστώθηκε από τον Κ. FIEDLER το 18-40. Βρίσκεται
σε απόσταση περίπου 6,5 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Λαυρίου και
διασχίζεται στο κέντρο περίπου της επιφανειακής εμφάνισης του
από τον δημόσιο δρόμο Αθήνας-Λαυρίου με διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ. Η επιφο
νειακή του εξάπλωση είναι περιορισμένη, περίπου 900 μέτρα από Β
προς Ν και 4-30 από Α προς Δ, καταλαμβάνοντας μια έκταση 387 στρευ
μάτων περίπου. Καταλαμβάνει τα χαμηλότερα μέρη της περιοχής ενώ
οι γύρω του υψηλότεροι λόφοι αποτελούνται από μάρμαρα ή κερατίτες
(Πλακίτες), πετρώματα που αντέχουν περισσότερο στην αποσάθρωση
και διάβρωση.
0 Γ. ΜΑΡΙΝΟΣ το 1937 μελετώντας τη γεωλογία και πετρο

λογία του κοιτάσματος αυτού κατέληξε στο συμπέρασμα, συμφωνόντας
με τις κύριες απόψεις των Α. CAMPRESY, Α. ΚΟΡΔΕΛΛΑ, R. LEPSIUS
και Κ. ΚΤΕΝΑ, ότι ο γρανοδιορίτης αυτός είναι απόφυση άλλου μεγά
λου γρανοδιοριτικού βαθολίθου, από τον οποίο προέρχονται και οι
φλέβες του γρανοδιοριτικού πορφυρή (ευρίτη) καθώς και τα μεταλ
λεύματα σε όλη τη Λαυρεωτική.
Η άνοδος του γρανοδιορίτη της Πλάκας έγινε στο εσωτερι

κό του αντικλίνου της Λαυρεωτικής μετά το πέρας της κύριας πτύ
χωσης. Ως προς το χρόνο ανώδου, θεωρείται ότι αυτή έλαβε χώρα
- 171 -
μετά το ηώκαινο (κατά Φ. ΝΕΓΡΗ, 1915) μεταξύ Παλαιογενούς και

Νεογενούς (Γ. ΜΑΡΑΤΟ 1972, σελ. 100).
0 γρανοδιορίτης διασχίζεται από πολλά απλιτικά φλεβίδια

καθώς και φλεβίδια από υδροθερμικό χαλαζία.
. .01
- : / Ç\
Η γεωλογία της περιοχής του κοιτάσματος απεικονίζεται

στο γεωλογικό χάρτη του £χηματος_31_· Επίσης στο Σχημα_32 φαίνεται
μια γεωλογική τομή κατά μήκος του κοιτάσματος, απεικονίζοντας τη
δομή και τη θέση του στο χώρο καθώς και τη σχέση του με τα γύρω
πετρώματα. Η ποσότητα των αποθεμάτων του κοιτάσματος δεν μπορεί
να υπολογιστεί, επειδή δεν είναι γνωστό το πάχος του. Παρόλα
αυτά, τα αποθέματα του για κάποιο πάχος 50μ. υπολογίζονται ότι εί-
ναι της τάξης των 19·350.000μ .
2. Ορυκτολογία-Πετρόγραφία του Γρανοδιορίτη της Πλάκας:
Με βάση την αξιοποίηση του ακτινοδιαγράμματος (Σχήμα_33_)

και την μικροσκοπική εξέταση λεπτών τομών πετρώματος (Ει_κόνα_1_)
προσδιορίστηκαν:
Ποσοστό %
Ορυκτολογικά Συστατικά περίπου
Πλαγιόκλαστα (κυρίως Ανδεσίνης και ολιγόκλαστο,

επίσης Αλβίτης και Ανορθίτης) U0
Χαλαζίας 25 - 30
Καλιούχοι άστριοι (κυρίως ορθόκλαστα και
μικροκλινής) 15 - 20
Βιοτίτης 10
Μεταλλικά ορυκτά (μαγνητίτης κυρίως, λιγότερο
Απατίτης και Ζιρκόνιο)
Από την εξέταση των λεπτών τομών στο μικροσκόπιο δια

πιστώθηκε ότι το μέγεθος των ορυκτών κρυστάλλων κυμαίνεται από
100 μικρά έως περίπου 1.000 μικρά και σπάνια είναι μεγαλύτεροι ή
μικρότεροι. τ α ασβεστούχα πλαγιόκλαστα (ανορθίτης, ανδεσίνης,
c ^ »
YnowKiHMA
Κλϊμαξ f:25ooo
fi Κ ν Γ ν ^ Tpavodiopixnc nXdxae
y
Ανώτερος ύχιατόΑιθος p-s ìvexp&e&ic Κύρστιτης
^
Κσιώτόρον fjcrpfjcpof ^m Ζώνη ìvaXkaync xeparizâv
και βχίΛτολίθαιν
s WM ΠροΟχώβας
ye oóiyac ev»rpa>e>etç yappapoi
y
% «oso» Φλί/Ο&ς ίύρΐτοο 4 b'*'.''!'.'''.1 Ava>Ttpov pdppapov
Λ W.'Wr'sA Κατώτεοοο όα&ίΛχόλιθος

-4 ο
V3
J3>
ni
- ρ Ο
Je. °"Ό
°Λ ς
^ ο ^ ^-ACÛ
d
en
D
0 -<
•^ 7S
- 174 -
ολιγόκλαστο) καθώς και ο Βιοτίτης αναπτύσονται σε ιδιόμορφους

κρυστάλλους, ενώ μεταξύ αυτών παρεμβάλονται σαν ενδιάμεση ύλη
τα ξενόμορφα ορυκτά Χαλαζίας, Ορθόκλαστο και Αλβίτης.
0 Μαγνητίτης εμφανίζεται σε μικρούς κόκκους που συνο

δεύουν κυρίως τον .Βι,ρτίτη στην περιφέρεια των κρυστάλλων του. Te
Ζιρκόνιο και ο Απατίττις απαντούν σαν ιδιόμορφα εγκλείσματα. Τέ
λος παρατηρείται ελαφρά εξαλλοίωση στα περιθώρεια μερικών αστρίων
0 ιστός του πετρώματφς;δ£ν είναι ο τυπικός ολοκρυσταλ-

λικός γρανιτοειδής, αλλά μάλλον πορφυριτικός και η υφή του συμπα
γής.
Το πέτρωμα αυτό, συνεπώς, προσδιορίζεται σύμφωνα με το1

ορισμό της πετρογραφικής ορολογίας ως ΓΡΑΝΟΔΙΟΡΙΤΗΣ.
Από πλευράς σκληρότητας MOHS τα ορυκτά του πετρώματος

χωρίζονται σε μαλακά και σε σκληρά:
α) Σκληρά ορυκτά: (Η = σκληρότητα M0HS)

1. Χαλαζίας: Η=7
2. Αστριοι: Η=6
3. Μεταλλικά ορυκτά: Η=5-7.1/2
β) Μαλακά ορυκτά είναι:

1. Βιοτίτης: Η=2-3
Τα σκληρά ορυκτά αποτελούν το 90% περίπου της σύστασης

του πετρώματος ενώ το υπόλοιπο τα μαλακά.
3. Χημική σύσταση:
Η χημική σύσταση του γρανοδιορίτη της Πλάκας έχει προσ·

διοριστεί σε δείγματα του ληφθέντα από κεντρικό μέρος του κοιτάσ
ματος, από τον κ. RA0ULT, όπως αναφέρει ο Γ. ΜΑΡΙΝΟΣ 1937, και
έχει ως εξής:
-s Ο Τ
LO
ο
Η
Ö
3.
>~
ω
W
ο
EH
, Ο'4vfö Ο
3
\Γ->
25
u>
a
Vi-» ο-
Q.
H
ω
3
•
U>
1-»
«
D y
Ö *«
-< f <
CD t=!
I-*
α •k
ω CT
t= H
Vf»
Ö α
3
3
ο Ι-»
a <o
α ο
>- •>
*o α
·-» Ο.
< E-,
CM
CM
Ι
ÖI
31
"•CTI
XI
κιι
- 176 -
Εικόνα 1: Φωτομικρογράφημα του Γρανοδιορίτη Πλάκας.

' "' Μεγέθυνση χ 43 (Χ NIC0LS).
Διοξείδιο του πυριτίου SÌO 2 69,78%

Τριοξείδιο του Αργιλίου Α1 13,75%
2°3
Τριοξείδιο του Σίδηρου Fe 2 0 3 0,76%
Μονοξείδιο του Σιδήρου FeO 2,35%
Μονοξείδιο του Μαγγανίου MnO o,u%
Μονοξείδιο του Μαγνησίου MgO 0,85%
Μονοξείδιο του Ασβεστίου CaO 3,98%
Μονοξείδιο του Νατρίου Na 2 0 3,45%
Μονοξείδιο του;Καλίου κ2ο 3,26%
Μονοξείδιο του Τιτανίου TÌO 2 0,81%
Πεντοξείδιο του Φωσφόρου P 0,09%
2°5
Νερό H20 1 ,01%
Διοξείδιο του Ανθρακα CO,
Λ. Μακροσκοπική Περιγραφή των Αδρανών Υλικών:
Τα εξετασθέντα αδρανή υλικά παρουσιάζουν την ακόλουθη

μακροσκοπική εικόνα (σύμφωνα με τον προταθέντα τρόπο περιγραφής
στα πρότυπα: B.S.:5930:1981, Α4·2 και B.S.:812:1975):
- 177 -
"Χρώμα: Ανοικτό γκρι. Μέγεθος κρυστάλλων: Μεσόκοκκο

έως χονδρόκοκκο. Ιστός: Ολοκρυσταλλικός γρανιτοειδής.
Υφη: Συμπαγής. Κατάσταση αποσάθρωσης: Υγειής.
Θραυσιγενή επιφάνεια ψηφίδων: Γωνιώδη. Ψηφίδες πυρι-
γενούς πετρώματος, πολύ χαμηλού πορώδους, που θραύ
εται δύσκολα με σφυρί."
5· Δοκιμές Φυσικών Ιδιοτήτων:
Οι φυσικές ιδιότητες του Γρανοδιορίτη που προσδιορίστη

καν σε δοκίμια του είναι οι εξής:
Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα: p d = 2,582 gr/cm

ο
=
Κορεσμένη Φαινόμενη Πυκνότητα: Ρ„ο+ 2,617 gr/cm
Sä υ
Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων (Πραγματική Πυκνότητα): ρ_ = 2,6798gr/cm

Ολικό Πορώδες: Ν = 3,650%
Ανοικτό Πορώδες: ^ e ff = ^»505%
Λόγος Κενών: e = 3,788%
Περιεκτικότητα Υγρασίας κατά τον Κορεσμό: ^ t = ^ »357%
Βαθμός Κορεσμού: S r = 96,1%
Μονάδα Βάρους Πετρώματος σε Ξηρή Κατάσταση: γ = 25,33 KN/m 3
Απορροφητικότητα Νερού κατά Βάρος: A.N.Β. = 1,36%
Απορροφητικότητα Νερού κατ' Ογκο: Α.Ν.Ο. = 3,638%
Δείκτης Ταχείας Απορρόφησις Νερού (Δείκτης HAMR0L): IQAJ = 1,243%
(Βλέπε Πίνακες 1, 2, 3» Α του Παραρτήματος)
6. Δοκιμή Επιφανειακής Καθαρότητας Αδρανών:
Ποσοστό Προσκολλημένων Λεπτομερών (Αργιλος,

Ιλύς και σκόνη): Π.Λ. = 0,4.1%
(Βλέπε Πίνακα 5 του Παραρτήματος)

- 178 -
7. Προσδιορισμοί Δεικτών Μορφής Αδρανών:
Δείκτης Πλάτυνσης: Δ.Π. = 17,6%
Δείκτης Επιμήκυνσης: Δ.Ε. = 31,7%
Δείκτης Γωνιώδους: Δ.Γ. = 9,35
(Βλέπε Πίνακες 6, 7> 8 του Παραρτήματος)

;3Λ
8. Δοκιμές Μηχανικών Ιδιοτήτων:
Δείκτης Συντριβής Αδρανών: Δ.Σ.Α. = 26,2%
Δείκτης Αντοχής σε Πρόσκρουση Αδρανών: Δ.Α.Π.Α. = 27,7%
Δείκτης Συντριβής Λεπτοκόκκων 10% Αδρανών: Δ.Σ.Λ.10%Α. = 160ΚΝ
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Ξηρή κατάσταση: σ. = 102,4-MN/m
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Κορεσμένη Κατάσταση: σο = 83,1ΜΝ/
Επομένως, παρατηρήται μια μέση πτώση της αντοχής του υλικού του
πετρώματος κατά τον κορεσμό του ίση με 18,85% (βλ. Πίνακες 10, 11
12, 13 του Παραρτήματος).
9· Δοκιμές Αντοχής στη Φθορά:
Αντοχή σε Τριβή και Κρούση Αδρανών κατά LOS ANGELES:

Συντελεστής L.A. = 4-0,8%
Δείκτης Φθοράς σε Απότριψη Αδρανών: Δ.Φ.Α.Α. = 6,36%
Δείκτης Αντίστασης σε Στίλβωση Αδρανών: Δ.Α.Σ.Α. = 55

(Βλέπε Πίνακες 9, 1Λ> 15 του Παραρτήματος)
- 179 -
10. Δοκιμή Προσομοίωσης της Αποσάθρωσης:
Τιμή Υγείας Αδρανών: Τ.Υ. = 0,76%
11. Κριτική και Συμπεράσματα περί της Καταλληλότητας του:
Σύμφωνα με τη παράθεση καΐν-αξιολόγηση των αποτελεσμάτων

των εργαστηριακών δοκιμών, που εκτελέσθηκαν σε δοκίμια Γρανοδιορί-
τη της Πλάκας παρατηρούνται και συμπεραίνονται τα εξής:
1) Οι φυσικές ιδιότητες του πετρώματος δεν είναι ιδιαίτερα

ικανοποιητικές. Η φαινόμενη πυκνότητα του Βρίσκεται ελάχιστα κά
τω από την οριακή τιμή καταλληλότητας, ενώ το πορώδες και η υδατο-
απορροφητικότητά του έχουν σχετικά αυξημένες τιμές. Αυτό έχει
σαν αποτέλεσμα:
(α) την κατανάλωση κάποιας αυξημένης ποσότητας συνδε

τικού υλικού και βελτιωτικού γαλακτώματος, και
(3) την αρνητική επίδραση στην αποσαθρωσιμότητα

του υλικού.
2) Η σχετικά υψηλή, αλλά όχι απαγορευτική τιμή των προσκολ

λημένων στην επιφάνεια των ψηφίδων λεπτομερών υλικών, σε συνδυασμό
με την ύπαρξη κάποιου αυξημένου ποσοστού κρυστάλλων χαλαζία στην
ορυκτολογική σύσταση του πετρώματος, παρεμποδίζουν τη στερεότερη
σύνδεση των λίθινων τεμαχίων με την άσφαλτο, πίσσα κ.λ.π. Αυτό
όμως μπορεί να ξεπεραστεί με τη χρήση Βελτιωτικού γαλακτώματος
στο ασφαλτόμιγμα.
3) Η γενική μορφή των ψηφίδων, όπως προσδιορίζεται από

τους δείκτες πλάτυνσης, επιμήκυνσης και γωνιώδους, είναι αρκετά
ικανοποιητική, με αποτέλεσμα να ευνοεί την ευκολία επεξεργασίας
και διάστρωσης του ασφαλτομίγματος, την αντοχή και σταθερότητα
του, καθώς και κυριότερα τη δημιουργία επαρκούς Β.Ε.Μ. της επιφά
νειας του οδοστρώματος.
- 180 -
4.) Οι μηχανικές ιδιότητες του πετρώματος είναι αποδεκτές

εξασφαλίζοντας την αρκετά ικανοποιητική συμπεριφορά του τόσο στις
στατικές, όσο και στις δυναμικές καταπονήσεις που αναπτύσονται
στην επιφάνεια του οδοστρώματος.
5) Η αντοχή του πετρώματος στη φθορά από τριβή και κρούση

καθώς και από απότριψη, όπως προσδιορίζεται από τις σχετικά υψη
λές τιμές του Δ.Φ.Α.Α. και του συντελεστή L.A. δεν είναι ιδιαίτε
ρα ικανοποιητική. (Συγκεκριμένα η τιμή του συντελεστή L.A. είναι
[
ελάχιστα μικρότερη από την αντίστοιχη οριακή τιμή καταλληλότητας,
ενώ η τιμή του Δ.Φ.Α.Α. είναι γενικά αποδεκτή. Σαν αποτέλεσμα
οι επιφανειακές ψηφίδες θα φθείρονται με κάποιο σχετικά γρήγορο
ρυθμό και έτσι η επιφάνεια δεν θα διατηρεί τον κατασκευαζόμενο
Β.Ε.Μ. της για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, ιδίως κάτω από συνθή·
κες βαρέως κυκλοφοριακού φόρτους. Διαφορετικά οι τιμές των δεικτι'
αυτών δείχνουν την ενδιάμεση έως κακή συμπεριφορά των ψηφίδων στη
έντονη αποτριπτική δράση της βαριάς κυκλοφορίας.
Η αντίσταση του πετρώματος στη στίλβωση, όπως φαίνεται

από τη σχετικά υψηλή τιμή του Δ.Α.Σ.Α. του, είναι ικανοποιητική.
Ετσι το πέτρωμα αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή τα
πήτων κύλισης των οδοστρωμάτων ακόμη και στις πολύ δύσκολες και
επιρεπείς στην ολίσθηση θέσεις, κατηγορίας Α1 (βλ. Πίνακα 10 και
14·)· Προ'ϋπόθεση όμως στη περίπτωση αυτή είναι το χαμηλό κυκλοφο
ριακό φόρτος. Στη περίπτωση βαρύτερου κυκλοφοριακού φόρτους, η
καταλληλότητα του πετρώματος αυτού, περιορίζεται σε σχετικά λιγώ-
τερο επικίνδυνες θέσεις, όπως προκύπτει και από τους πιο πάνω avo
φερθέντες πίνακες.
6) Το χρώμα του πετρώματος είναι αρκετά ανοιχτό και συμβάλ

λει στη μεγαλύτερη φωτοανακλαστικότητα της επιφάνειας του οδοστρώ
ματος.
7) Η ανθεκτικότητα του πετρώματος στην αποσάθρωση είναι

ικανοποιητική, όπως προκύπτει από τη σχετικά χαμηλή τιμή υγείας
των αδρανών.
Ποσοτική μ.ετ=3ολή ι δ ι ο τ ή τ ω ν ( π ο ι ο τ ι κ ή βελτίωση)
.—. >
+
Ρ»0 Ο Q Ctel r** * · · ml-
Q Ο^- ci c ρ* c <r o»
IM
ro ca.-
ro 1 Ο
Q *
^ r- < 9 »
Λ PI Χ
> Ή Ρ* - Λ < -
X 5î-#
>*>·«-
IX ίο? <λ~Ό · Q
ο o q
-S-3 H
Ρν οε 9 ο *λ o o J
IC e»-p-< < PNJ TJT3
IR > > • >
Χ 9»*- W Q c- <~ Ci
e->Pl Ρ) 9 9 S
I
σ> W Ό4 ε Η
ε
9 Q r S ?:?:«-
\\JÌ
< « ^ Λ «- O O H
l-f^ I > < 9 Ο ^ 73
I ο · C «- O T 3 -9-e n
> 2 cy -g ?< cr> c i CNONS
*« k Ο Ί Η J O S Ό Ό H
•Π A Ο " *-ì co • Oft U4 > Ο»
-<
Q «- < Q Η H H-=S
β > β ρ- TD >
Hl
Η 9 - 2 » Ρ) Η - = ί » O O
Η Η Ο S «* •ο >^ο - · A
ε ε 9 c 9»ε
Ν;
R TD - θ - Q c-
>-• r-"\ f - · a -A >. -vji ci > ci •ρ ο » > · : :
* ^_ "
,Η •p " i - p
>- Η Λ < » Ο
ε < »»
«- 9 » - Ρ CJ»<-J3»
> *·Ο
Q ^ J % -< 9
> CK <^J»
ε
PS JΗ < - c
c- -<
* ft q o «-
Η J S >
O
a < Ο ί s
m
• r-
9
H CT9
-3 O
c"
J (Λ Ό • . ΟΛ > O O
ψ tei Χ • >*» S ·Π Q o
Η β> a Ο
•
c-
ο» • S S M S ô
ν τ- Ci
n ^ c
3"0 O
Ρ ί=Ι Q Cl
Τ) ?ί c- S * q
<Λ > - Η
β » (3 > \0 <n H ο» ε Ρ) S ο Λ-ç. «i
- < Λ Ο. • • Ο > VJ1 φ
ο Χ>
-λρι <
3 Ο >*
W > Ή
"Ο 9 Ό
ε»
- β J tei
>
O
οο< —»<2>η PI H
W
β ίΛ • X)
c·
osa
9 c- ^ cnS
3 I
-3»T= H
Q > « CD
E S C I
β > CN
• (Ti g PI
\ H <
r- Owft
-ρ Q «- H
p> 9
Ο) Η -< M • ο > / ε •ρ ε Η
ro< ο —^Χ
«- a-p
Ό
β
Η Λ
r- TD
•
> Χ> •
Ο TP
c» ν π > · ^
TT o P I
Λ > *
< Ά r- * T= I <λ χ
ε
VJ1PI e s PI
> σι a P* C- • Λ n -^ >>
(Λ J
> " ο «n 3vç Ο X
Ρ>
<: ^ Oxoft
CD c- S - < 9 - e
C - (A
p»;; » TD Χ Ι
tel
1 r% Ο. o>
r- -C H
»ri
9
<
Λ Π J Ο I
9
β» (Λ >* Ο
Η
[
Η >*
β 3 ο Ο J
?*
Ο ι Χ O»
- Ο Οχ en Κ -Ρ
Ο TD 3
>"* =3
ο. -ρ
ro
•VJ1 •
9
<-> ff Η
,-ρ-
Q Λ ß ti 03
.ο
Ο κ?ίΐ;
TD =} Η
ε^ο Ο >
<: r- e ν*
Οχ ro
Ο Η ·~3
TD
Ο" J
Ο Η
Ρ
< >
Q
β
Ο
> . ο
M
TD Ι >
ε
ι ta
ro
• > •Ρ
ro
- 182 -
8) Στο Σχήμα_3Λ παριστάνονται γραφικά οι ιδιότητες του

Γρανοδιορίτη. Στην οριζόντια ευθεία δίνεται η αντίστοιχη, για
κάθε ιδιότητα, οριακή τιμή καταλληλότητας ενός πετρώματος για τη
χρήση του σε αντιολισθηρά οδοστρώματα. Οπως φαίνεται στο σχήμα,
ορισμένες ιδιότητες βρίσκονται στην ακατάλληλη περιοχή, αλλά σε
πολύ μικρή απόσταση από την οριακή γραμμή, ενώ άλλες στη κατάλληλ
περιοχή απέχοντας λίγο από την οριακή γραμμή. Η τιμή του Δ.Α.Σ.Α
βρίσκεται ακριβώς στην οριακή γραμμή όπως ισχύει στις πολύ δύσκο
λες θέσεις Α 1 . £q-
~.ΌΙ:
9) Σαν γενικό, συμπέρασμα, προκύπτει ότι το υλικό αυτό είνα

οριακό έως κατάλληλο για να χρησιμοποιηθεί στη κατασκευή αντιο-
λισθηρών οδοστρωμάτων. Επομένως, είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί
για κατασκευή αντιολισθηρών ταπήτων κύλισης οδοστρωμάτων με σχε
τικά ελαφρύ κυκλοφοριακό φόρτος.
10) Οι προσδιορισθείσες ιδιότητες του πετρώματος δικαιολο

γούνται από την ορυκτολογική σύσταση και τον ιστό του. Ιδιαίτερα
(α) Οι ενδιάμεσες τιμές, τόσο των μηχανικών ιδιοτήτων,

όσο και της αντοχής στη φθορά, οφείλονται κυρίως
στην ελαφρά εξαλλοίωση που έχουν υποστεί οι άστριο
με συνέπεια να αποδυναμώνεται ο συνδετικός δεσμός
μεταξύ αυτών και των υπόλοιπων ορυκτών, και
(β) Η σχετικά υψηλή τιμή του Δείκτη Αντίστασης στη

Στίλβωση Αδρανών οφείλεται αφ' ενός στη διαφορική
ορυκτολογική σκληρότητα των συνιστώντων ορυκτών,
στη γωνιώδη μορφή και στο ενδιάμεσο μέγεθος των
ορυκτών κρυστάλλων και αφ' ετέρου στον σχετικά
αποδυναμωμένο δεσμό μεταξύ των κρυστάλλων. Το
τελευταίο επιδρά θετικά, όπως αναλύεται πιο κάτω,
στην ευκολότερη απόσπαση και "ξερίζωμα" των κρυσ
τάλλων, από την επιφάνεια των ψηφίδων, πριν στιλ
βωθούν σε υψηλό βαθμό με συνέπεια να αποκαλύπτοντα
νέοι, μη στιλβωμένοι κρύσταλλοι στην επιφάνεια,
και να διατηρείται η μικροτραχύτητα.
- 183 -
3.2.1.3 0_Κερατ ί^της _της_Πλάκας

0 γρανοδιορίτης της Πλάκας περιβάλλεται από σύστημα

πετρωμάτων, τα οποία στρωματογραφικά υπόκεινται του ανωτέρου
μαρμάρου του αυτόχθονου συστήματος. Τα πετρώματα αυτά ονομάστη
;
καν, από τον Α. ΚΟΡΔΕΛΛΑ, Πλακίτες. Σύμφωνα με τον Γ. ΜΑΡΙΝΟ
(1937) πρόκειται για κερατίτες, πετρώματα δηλαδή που προήλθαν
από την εξ' επαφής μεταμόρφωση των μαρμαρυγιακών σχιστολίθων
Καισαριανής, λόγω της διείσδυσης του•γρανοδιορίτη. Η ηλικία
γένεσης τους, επομένως, ταυτίζεται σχεδόν με τη περίοδο της
διείσδυσης του γρανοδιορίτη της Πλάκας, περί της οποίας έγινε
λόγος σε προηγούμενη ενότητα (σελ. 170).
Η επιφανειακή εξάπλωση του κερατίτη της Πλάκας αναπτύσ

σεται κυρίως Νότια του γρανοδιορίτη και καλύπτει μια επιφάνεια
που εκτείνεται περίπου 2,5 km από Β προς Ν και 1,8 km από Α προς
Δ (βλ. Σχήμα_3_ΐ).
Μορφολογικά η περιοχή εξάπλωσης του πετρώματος παρου

σιάζει έντονο ανάγλυφο με κλίσεις μέχρι και 4-5% σε διάφορες θέσεις.
Γενικά όμως, το ανάγλυφο της περιοχής αυτής, κλίνει από Δ.ΒΔ προς
Α.ΝΑ με μέση κλίση περίπου 10° , μεταξύ των ισοϋψών 100 και 350
μέτρων.
Στα προηγούμενα Σχήματα 31 και 32 φαίνεται η σχέση

γρανοδιορίτη-κερατίτη καθώς και η σε βάθος εξάπλωση του κερατίτη.
Επίσης στο Σχημα_35 παρουσιάζεται μια ακόμη γεωλογική τομή για
την καλύτερη απεικόνιση των διαστάσεων του κερατίτη.
Σύμφωνα με τα αναφερόμενα πιο πάνω, μπορεί να γίνει

μια χονδρική εκτίμηση του όγκου των αποθεμάτων του κερατίτη, ο
οποίος υπολογίζεται ότι είναι της τάξης του 1.OOO.OOO.OOOm^.
I M
IX
Ι Λ
IC
IR
IVJJ
I U Ï
(Ό η κ 3 <-ι
•c Oi R Ο
·· ε
=1 >-
η m ο
Γ) < Η -<ί
=3 Ο ο - Ο Γ-
Γ
r- ε ^ Λ
ΟΟ R ^ t .3*
Ο C R
Η Γ) H H
!-·> Q R Ο
Η
η o
(Λ Q -c
.3·»
ιΛ C
Q
•c X TX) π
c s;
π r- Ο "D
Q > - X
^ rtR»
τΡ 0»>P( H
-< r-
V Ο
<; I
J
<
.3 Φ Γ | ^
β O R O
ο ( Λ r- C
=ί Ό
c
•D
o»o»
=* =i Ό
t—\
Η
-^ ε R
· · (Λ
J ^-s
=i Ο H
C H Ο
^-^
Λ O O C
β Ο -=N
Η «TnrX
R* η R^S
< r» t>H
r- H
•-a * J3 -—
•
Ο ·
.-% H
Κ
> Ο
"Ö
Μ
-ί w c
TD =3
öS R r - * M
Ο <. X
*· R H
=) ·
>-
—Λ
H\n»w
νΟ H O -^
VjJ Π < ·
-0 (Λ
- 185 -
2. Ορυκτολογία - Πετρογραφία:
Η ορυκτολογική σύσταση και τα πετρογραφικά χαρακτη

ριστικά του πετρώματος προσδιορίστηκαν με βάση την αξιοποίηση
του ακτινοδιαγράμματος (Σ^ήμα_3§) και της μικροσκοπικής εξέτα
σης λεπτών τομών του. (Εικόνα 2).
Το πέτρωμα αποτελείται από τα ακόλουθα ορυκτά:
1. Αστριοι (κυρίως Αλβίτης ì%;i μικροκλίνης ) .

2. Πυρόξενοι (Αυγίτης - Διοιίκκδιος).
3· Ζωισίτης.
Λ· Σκαπόλιθος.
5. Χλωρίτης.
Οι άστριοι είναι τα αφθονότερα ορυκτά στο πέτρωμα με

περιεκτικότητα περίπου 55%· Οι πυρόξενοι (κυρίως Αυγίτης και
Διοψίδιος) περιέχονται σε ποσοστό περίπου 15%· 0 ζωισίτης απο
τελεί περίπου το 20%, ενώ ο σκαπόλιθος το 6% - 8%. 0 χλωρίτης
συναντάται σε μικρό ποσοστό, περίπου 2%.
Η διάταξη των ορυκτών κρυστάλλων είναι σχεδόν παράλ

ληλη και το μέγεθος τους πολύ μικρό. Κυμαίνεται από λίγα μικρά
έως το πολύ 150 μικρά, με μέσο αντιπροσωπευτικό μέγεθος κόκκων
τα 60-80 μικρά. Η μορφή τους είναι γωνιώδης.
0 ιστός του πετρώματος είναι σχιστώδης κοκκοβλαστικός

έως κερατιτικός. Η υφή είναι παράλληλη.
Το πέτρωμα σύμφωνα με τα ορυκτολογικά χαρακτηριστικά

και τον ιστό του χαρακτηρίζεται ως ΚΕΡΑΤΙΤΗΣ.
Τα προσδιορισθέντα ορυκτά έχουν την ακόλουθη σκληρότη

τα M0HS:
1. Αστριοι: Η = 6 4·· Σκαπόλιθος: Η = 6-7

2. Πυρόξενοι: Η = 5-6 5· Χλωρίτης: Η = 2-2.1/i
3· Ζωισίτης: Η = 6-7
- 186 -
Το πέτρωμα αποτελείται κυρίως (κατά 98% περίπου) από

πολύ λεπτόκοκκα υπογωνιωδη ορυκτά, σκληρότητας από 5-7. Το με
γαλύτερο όμως ποσοστό l;^çjv κόκκων έχει σκληρότητα 6.
3. Χημική Σύσταση:
-SU1!
Η χημική σύσταση του κερ!#τί.τη της Πλάκας έχει προσδιο-
ρισθεί (Γ. ΜΑΡΙΝΟΣ-^937) σε δείγματα* τυπικού κερατίτη που προήλθα
από. τη γεώτρηση Α.,^ίτό βάθος ΛΛ V· (βλ. Σ)^ημα_35) και είναι η
εξής: '•'·',%
'••'.\ ι
Διοξείδιο του Πυριτίου Si0 2 'Ίΐ 52,60%

Α1
Τριοξείδιο του Αργιλίου 2°3 15,50%
Fe
Τριοξείδιο του Σιδήρου 2°3 1,40%
Μονοξείδιο του Σιδήρου FeO 5,20%
Μονοξείδιο του Μαγγανίου ΜηΟ 0,07%
Μονοξείδιο του Καλίου KgO 3;95%
N a
Μονοξείδιο του Νατρίου 2^ 2,10%
Νερό Η20 0,55%
Ρ
Πεντοξείδιο του Φωσφόρου 2°5 0,Λ5%
Διοξείδιο του Ανθρακα C0 2 1,25%
Θείο S 0,18%
Διοξείδιο του Τιτανίου Ti0 2 0,76%
Λ· Μακροσκοπική Περιγραφή των Αδρανών Υλικών:

στα πρότυπα: B.S.:5930:1981, ΛΛ·2 και B.S.:812:1975):
"Χρώμα: Ανοικτό έως μέτρια σκούρο γκρίζοπράσινο.

Μέγεθος κρυστάλλων: Πολύ λεπτόκοκκο. Ιστός:
Μικροκρυσταλλικός. Υφή: Ταινιωτή. Κατάσταση απο
σάθρωσης: Υγειής. Θραυσιγενή επιφάνεια ψηφίδων:
Τραχεία και ανώμαλη. Μορφή ψηφίδων: Γωνιώδης.
Ψηφίδες μεταμορφωσιγενούς πετρώματος,
IM
IX
U*
ιτ=
Iß
IU>
ΙΟΝ
··
« >
π (-·
•ο
e»
β -<
Η •ο
>-%β
Η
J e
eβ
ί=
>> =A
ß*C)
Λ Ό
β !-•
(Λ CD
• β>-
α
•e
π
Η
"Ο
β
(Λ
β
Λ
ι-"\
<;
ε
<
33
Ο
S3
1-3
ss
Ο"
η
ι-"\
•π
β
Η
Ο
ιΛ
- 188 -
Εικόνα 2: Φωτομικρογράφημα του Κερατίτη Πλάκας.

Μεγέθυνση χ Λ3 (χ NICOLS)
πολύ χαμηλού πορώδους, που θραύονται εξαιρετικά

δύσκολα με σφυρί."
5. Δοκιμές Φυσικών Ιδιοτήτων:
Οι φυσικές ιδιότητες του κερατίτη που προσδιορίστηκαν

σε δοκίμια του είναι οι εξής:
Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα: ρ = 2,905gr/cm
Κορεσμένη Φαινόμενη Πυκνότητα: ρ = 2,920gr/c m"
Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων (Πραγματική Πυκνότητα): ρ = 2,954·2σΓ/ο

S
Ανοικτό Πορώδες N
eff
= 1
'
5 3 %
Λόγος κενών: e = 1,70%

- 189 -
w =
Περιεκτικότητα Υγρασίας κατά τον Κορεσμό: S
at °>528%
Βαθμός Κορεσμού: S p = 91,85%
Μονάδα Βάρους Πετρώματος σε Ξηρή Κατάσταση: γ = 28,4-9KN/m3
Απορροφητικότητα Νερού κατά Βάρος: Α.Ν.Β. = 0,53%
Δείκτης Ταχείας Απορρόφησις Νερού (Δείκτης HAMR0L):

I Q A I = 0,Λ67%
(Βλέπε Πίνακες 1, 2, 3, Α του Παραρτήματος)
Ποσοστό Προσκολλημένων Λεπτομερών (Αργιλος, Ιλύς και σκόνη):

Π.Λ. = 0,07%
7. Προσδιορισμοί δεικτών Μορφής Αδρανών:
Δείκτης Πλάτυνσης: Δ.Π. = 24-,5%
(Βλέπε Πίνακες 6, 7, 8 του Παραρτήματος)
Δείκτης Συντριβής Αδρανών: Δ.Σ.Α. = 9|7%

- 190 -
Δείκτης Συντριβής Λεπτοκόκκων 10% Αδρανών: Δ.Σ.Λ.10%Α. = 4-10ΚΝ
2
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Ξηρή κατάσταση: σ^ = 236,4.MN/m
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Κορεσμένη κατάσταση:

2
σ 3 = 212,1MN/m
επμένως, παρατηρείται μια μέση πτώση της αντοχής του υλικού του
πετρώματος κατά τον κορεσμό του ίση με 10,28% (βλέπε Πίνακες 10,
11, 12, 13 του Παραρτήματος).
9· Δοκιμές Αντοχής στη Φθορά:

Συντελεστής L.A. = 15,Α%
Δείκτης Αντίστασης σε Στίλβωση Αδρανών: Δ.Α.Σ.Α. = 4-Λ
(Βλέπε Πίνακες 9» Η » 15 του Παραρτήματος)
11. Κριτική και Συμπεράσματα περί της Καταλληλότητας

του Κερατίτη:
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των εργαστηριακών δοκιμών

συμπεραίνονται και παρατηρούνται τα εξής:
1) Ολες οι φυσικές ιδιότητες του πετρώματος είναι πολύ

ικανοποιητικές. Ειδικά η χαμηλή τιμή του πορώδους και της υδα-
τοαπορροφητικότητας αυξάνει:
- 191 -
(α) την οικονομία του συνδετικού υλικού και του

βελτιωτικού γαλακτώματος, και
(β) την ανθεκτικότητα του στην αποσάθρωση.
2) Η εξαιρετικά χαμηλή τιμή του ποσοστού των λεπτομερών

προσκολλημένων υλικών στην επιφάνεια των ψηφίδων, καθώς και η
ορυκτολογική σύσταση του ευνοούν τη στερεώτερη σύνδεση των λί
θινων τεμαχίων με την άσφαλτο, πίσσα κ.λ.π.
3) Η γενική μορφή των θραυσθέντων ψηφίδων είναι αποδεκτή.

Πολύ θετικό στοιχείο θεωρείται ο υψηλός δείκτης γωνιώδους του,
ενώ οι σχετικά υψηλές τιμές των δεικτών πλάτυνσης και επιμήκυνσης
επιδρούν αρνητικά στην ευκολία επεξεργασίας και διάστρωσης του
ασφαλτομίγματος, στην αντοχή και σταθερότητα του και ιδιαίτερα
στη δημιουργία αυξημένου Β.Ε.Μ. Παρόλα αυτά οι τιμές αυτές δεν
είναι απαγορευτικά υψηλές.
4.) Οι μηχανικές ιδιότητες είναι εξαιρετικά υψηλές και

εξασφαλίζουν την τέλεια συμπεριφορά του, τόσο στις στατικές όσο
και στις δυναμικές καταπονήσεις που αναπτύσσονται στις δυσμενέστε
ρες περιπτώσεις στην επιφάνεια του οδοστρώματος.

καθώς και από απότριψη είναι εξαιρετικά υψηλή, όπως συμπεραίνε
ται από τις πολύ χαμηλές τιμές του Δ.Φ.Α.Α. και του συντελεστή
L.A. Αυτό σημαίνει ότι οι επιφανειακές ψηφίδες του τάπητα κύλι
σης θα φθείρονται με εξαιρετικά αργό ρυθμό με συνέπεια τη μακρο
χρόνια διατήρηση του Β.Ε.Μ. της επιφάνειας. Παρόλα αυτά δεν
συμβαίνει το ίδιο και με την αντίσταση του στη στίλβωση. Η τιμή
του Δ.Α.Σ.Α. δείχνει ότι το πέτρωμα είναι επιρεπές στη στίλβωση
και ότι τα ελαστικά των οχημάτων καταστρέφουν την μικροτραχύτητα
της επιφάνειας των ψηφίδων σε αρκετά υψηλό βαθμό.
Επομένως, ο τάπητας κύλισης του οδοστρώματος θα παρου

σιάζει σχετικά χαμηλό Συντελεστή Αντίστασης σε Ολίσθηση, γεγονός
- 192 -
που καθιστά το πέτρωμα αυτό, αν και εξαιρετικά υψηλής μηχανικής

αντοχής, ακατάλληλο για τις δύσκολες και επιρεπείς προς ολίσθηση
θέσεις των οδοστρωμάτων. Παρόλα αυτά το πέτρωμα μπορεί να χρη
σιμοποιηθεί με επιτυχία, στη κατασκευή ταπήτων κύλισης ευκολότερ(
θέσεων, κατηγορίας Β και Γ (βλ. Πίνακες 10 και Κ ) ·
6) Πολύ θετικό στοιχεία θεωρείται η σχετικά μικρή απόστασι

του κοιτάσματος από τη περιοχή κατανάλωσης του στην Αττική, καθώ<
και η μεγάλη ποσότητα των αποθεμάτων του.
7) Το σχετικά ανοιχτό χρώμα του πετρώματος ευνοεί την υψη

λότερη φωτοανακλαστικότητα της επιφάνειας του οδοστρώματος.
8) Η χαμηλή τιμή υγείας των αδρανών συνεπάγεται την υψηλή

ανθεκτικότητα τους στην αποσάθρωση.
9) Στο Σχήμα_37 παριστάνονται γραφικά οι ιδιότητες του

κερατίτη. Στην οριζόντια ευθεία δίνοναι οι αντίστοιχες, για την
κάθε ιδιότητα, οριακές τιμές καταλληλότητας ενός πετρώματος για
τη χρήση του σε αντιολισθηρά οδοστρώματα. Ολες οι ιδιότητες του
βρίσκονται στη κατάλληλη περιοχή και μάλιστα οι περισσότερες, σε
μεγάλη απόσταση από την "οριακή" γραμμή. Στη περίπτωση μόνο του
Δ.Α.Σ.Α. η τιμή του βρίσκεται κάτω από την οριακή για τις δύσκο
λες και πολύ δύσκολες θέσεις των οδοστρωμάτων.
10) Τέλος οι τιμές φυσικών και μηχανικών ιδιοτήτων που

προσδιορίστηκαν, δικαιολογούνται από την ορυκτολογική σύσταση
και τον ιστό του πετρώματος. Ιδιαίτερα:
Οι πολύ υψηλές τιμές των φυσικών και μηχανικών ιδιο

τήτων, οφείλονται στην σχεδόν ολοκληρωτική επικράτηση
των σκληρών ορυκτών (βλ. σελ. 185), στο μικρό μέγεθος
των ορυκτών κρυστάλλων και στη καλή αλληλοεμπλοκή με
ταξύ τους.
Η χαμηλή σχετικά τιμή του Δείκτη Αντιστάσεως σε Στίλβα

Αδρανών οφείλεται κυρίως στο μικρό μέγεθος των ορυκτάτ
IM
Ποσοτική μεταβολή ιδιοτήτων (ποιοτική βελτίωση)
IX
l >
ixr
iß ΡΝΟ Ο + Q 0>te)
* X S 2 [
»
ι Q σ>· η c >* c c: o
IVJJ -β Ο 1-3 c- < p» s s-<
I<J Ό Ρ Q · <n ρ» χ >* >*»-
. ro »α —· ?-Η « ·· <r> «- ο ο Q
α VX ο Η-ο · Q -β-9 H
ο ε .
CVP- Χ Ρ·«- H Q «- c- Ρ»
r- >>"D >
ff
»sì ΛΧ ε
< εΗ ρ •—Ρ) PI P P S
ßvß
Λ -Θ- •a ι 3
Ρ* « Q r- a
< Ρ H iTÎ c-
S X «-
OsO^H
ff S r- > ι -<
C"
Ο · 0" O H
οι -g «- 0 " 0
"O
- 9 - 3 CT
Ο-ΧΛ 7S ι Q ?< O" PI o%o»s
•D I J3·»
σι ^ ΛΧ > Η QΟ «-ι-ίίί
< J O S "Ό Τ ) H
ß S> Ο HflJ» Q H H H J»
> » •ο ciHJi o o
<: ß s τ
epe >^0 - · H
J*C ß Ο ι α* Έο * ρ*ε H c-
•D TD > > Ρ
RN-Π «-
< \J1
<
C —»β»
>- Ο Η > *·ο > Η a *-
S
Η Ρ S Q H J % -< R
<_3»
Η C ß
α Ο* ε < Ρ» Ρ»-H3 <ε - < c-Q O c-<·
A
β*·> J
Q
> ο
VX ο<5 η
• c- H O i p
ρ j ο
H a ο
> ο
Os
Ό •3 c-"Ρ S ^ Q Ο
e- «- CT W H O 1
β H Q
<. - O CJ
C-
Ο • ss
W P N H Ή Ρ Ο S "Ο Ο
H A -< > \ ε
Ό ?: «- e*Q
H J * A > /-~ν -ACT < Ρ) S Ο Η Τ= Η
Ο (A TD ο > ο CD Ocs a Ο >* τ> ρ - ο
> - > . r-· * > -ο
η
ε
O S Q Η ?^CT CT Η ε »
Ρ c- 00 Ρ
^ Q tel •ο -* 3 Β
Q r
Φ π (A
j
> ta η S s PI Η σ» Χ ^ί»-ρ Η
σ> VX •s» Γ \ H < «- ο ρ ο ρ
>
•χ
"D H H ο «η
•ο a
Η
C-
-ρ ε
roc
H
ο
•Ρ Q «-
JNS
Η
ί)Τ=
C-
£ > J -3
> » tel
ι
ι
S • c» Ο "Ρ Ρ Ο PI
<: <; m FN X vji ?-* J ^ s > *
\~s ε VJI Ρ) espi
ο ο =4 > a ο VX ι < • . o n - ^ >>
oro ο ο «η ϊχ;
Ό Η
S O-coP
Ο <-" r-1 > t=i
* «^
O r
ρ>?:
>~<Ρ-β
· -Q-0-
Q β Ο
Ρ ο
H A H ""*•^^^ 1 r-. o o
Ό -3-» J > H
-Λ.
. Ο
ε Η Ο Μ
ρ«
TT =3 β
p o
Ρ \ 0 </~\ ι ι η
Η r-.
ε σ» ο> VX
O H -ρ Κ •*
Η Ο Q
J C VJ1 ΓΟ -ννΠ ' Jïr" η
α Ρ -t-
Η
β CD •ρ· 5
s
ο»
Λ "Ο
tr· Ο Κΐ • ο
β ß \\
Η Η V
Ν
β «-•*
5
C»
>-- Η VX
V* - *
• J©
J - -*
S
O H
VX
Η J
j en Μ .ο .ο <
H
β > » ν.
(Λ Ν.
KL ΓΟ L _λ
•ff ΓΟ
>
- 194. -
κρυστάλλων, καθώς και στην αποκλειστικά σχεδόν περιεκ

τικότητα του πετρώματος σε ορυκτά, περίπου της ίδιας
σκληρότητας και μεγέθους. Αυτά φθείρονται ομοιόμορφα,
καταστρέφοντας τη μικροτραχύτητα στην επιφάνεια των
ψηφίδων.
σ τ α ε
3·2.1.Λ 0 ΠΕ°ί ί^^ Ι1£_Ι2^_^^2!£ ^ ί2^

Το μελετηθέν πέτρωμα του πρασινίτη βρίσκεται στη θέση

του λόφου "Μάλιε-Κούκι". 0 λόφος αυτός ανήκει στη περιοχή του
Δασκαλειού και βρίσκεται περίπου 9 χιλιόμετρα βόρεια του Λαυρίου
κοντά στην ανατολική ακτή της Αττικής. Εχει μορφή πυραμιδοειδή,
με τρείς πλευρές και με κορυφή υψομέτρου 236μ.
Η έκταση του υγειούς πετρώματος του πρασινίτη, το οποίο

μπορεί να υποστεί εκμετάλλευση, έχει εμβαδόν περίπου 2J+ στρεμμάτω
(βλ. Σ^ήμα_38), βρίσκεται στη δυτική πλευρά του λόφου και παρου
σιάζει εδαφική κλίση 20-25°· Η απόσταση του από την υπό κατασκευ
νέα οδό Αθηνών-Κερατέας-Λαυρίου είναι 600 μέτρα, περίπου.
Η εμφάνιση αυτή του πρασινίτη του Δασκαλειού είναι η

μεγαλύτερη από τις πολυάριθμες εμφανίσεις του πετρώματος αυτού
που υπάρχουν στη νοτιανατολική Αττική. Οπως αναφέρθηκε, οι πρασι
νίτες της Λαυρεωτικής βρίσκοινται αποκλειστικά μέσα στο επωθημένς
φυλλιτικό κάλλυμα σε μικρές ή μεγάλες συμπαγείς μάζες, πάχους το
πολύ μέχρι λίγων δεκάδων μέτρων (Γ. ΜΑΡΙΝΟΣ - W. PETRASCHECK,
1956). Οι μάζες αυτές, λόγω της υψηλότερης σκληρότητας και αντο
χής τους στην αποσάθρωση σε σχέση με τους περιβάλλοντες φυλλίτες
αποτελούν τις εξέχουσες αποτελούν τις εξέχουσες βραχώδεις κορυφές
των λόφων στις περιοχές του φυλλιτικού καλύμματος.
Οι πρασινίτες σύμφωνα με τους Γ. MAPINO-W. PETRASCHECK

προέρχονται από μεσοζωϊκά εκρηξιγενή πετρώματα, βασικά έως υπερ-
βασικά (οφιολιθοι) και ειδικότερα από ανάμικτους τύπους υποθαλάσ-
- 195 -
σιων ηφαιστιτών, υποηφαιστιτών και πλούτωνι των, με επικρατέστερα

πιθανά αρχικά πετρώματα διάβαση ή γάββρο. Τα πετρώματα αυτά
μεταμορφώθηκαν μαζί με τα άλλα, αρχικά ίζηματογενή, πετρώματα του
φυλλιτικού καλύμματος.
• -y,Τ
Η μεταμόρφωση έλαβε χώρα υπό συνθήκες χλωριτοεπιδοτικής
φάσης η οποία δεν είχε παντού την ίδια ένταση. Ετσι ωρισμένες
εμφανίσεις (π.χ. δυτικά του Κυπριανού και στο Σπιθαροπούσι) απο
τελούνται από σχεδόν αμεταμόρφωτο γάββρο, ενώ άλλες εμφανίσεις,
όπως αυτή του λόφου "Μάλιε-Κούκι" του Δασκαλειού, έχουν υποστεί
πολύ ισχυρότερη μεταμόρφωση, η οποία εκδηλώνεται στην ορυκτολογική
σύνθεση και στον ιστό του πετρώματος και κατ' επέκταση στις φυσι-
κομηχανικές ιδιότητες του.
0 λόφος του "Μάλιε-Κούκι" αποτελείται κατά μεγάλο μέρος

από πρασινίτη, ο οποίος με τη μορφή συμπαγούς πετρώματος συγκεντρώ
νεται κυρίως στη δυτική πλευρά του (βλ. Σχήμα_3§) ενώ οι άλλες
δυο πλευρές του και η γύρω περιοχή αποτελούνται από το ίδιο πέτρω
μα αλλά περισσότερο σχιστώδες, που μεταπίπτει χωρίς σαφή όρια σε
φυλλίτες και χλωριτικούς-μαρμαρυγιακούς σχιστόλιθους.
Σύμφωνα με υπαίθριες παρατηρήσεις, στην έκταση των 2Λ

στρεμμάτων, η οποία μπορεί να υποστεί εκμετάλλευση ο πρασινίτης,
ο εξορύξιμος όγκος του εκτιμάται ότι είναι της τάξης των 250.000m
περίπου.
Για να γίνει γνωστή η ορυκτολογική σύσταση και τα πετρο-

γραφικά χαρακτηριστικά του πετρώματος της περιοχής του λόφου "Μάλιε-
Κούκι", έγιναν εργαστηριακές εξετάσεις τόσο σε λεπτές τομές, με
τη χρήση κοινού πετρογραφικού πολωτικού μικροσκοπίου, όσο και με
τη μέθοδο περιθλασιμετρίας με ακτίνες ROENTGEN σε κονιορτοποιημέ
νο υλικό του πετρώματος.
Η Εικόνα 3 δείχνει ένα φωτομικρογράφημα του πετρώματος

(με χ NIC0LS) όπου φαίνεται ο ιστός του, οι διάφοροι συμμετέχοντες
ορυκτοί κρύσταλλοι, καθώς και το μέγεθος και η μορφή των διαφόρων
- 197 -
κρυσταλλικών κόκκων του. Στο Σχήμα_39 φαίνεται το ακτινοδιάγραμμα

του πετρώματος με τις χαρακτηριστικές κορυφές των διαφόρων ορυκτών
που συμμετέχουν.
Με το συνδιασμό των δυο μεθόδων -ττροσδ ι ορίστηκαν τα

ορυκτολογικά συστατικά του πετρώματος που έτναι:
1. Αλβίτης (άστριος)
2. Χλωρίτης
3· Μοσχοβίτης (φεγγιτνκός)
4· Επίδοτο
5. Ακτινόλιθος (σποραδικοί βελονοειδής κρύσταλλοι)
6. Χαλαζίας
7. •'•' ' Ασβεστίτης (μικροκρυσταλίικός)
0 αλβίτης είναι το ορυκτό που έχει τη μεγαλύτερη περιοκ-

τικότητα (περίπου 45%) στα δείγματα, αλλά και ο χλωρίτης επίσης
είναι άφθονος (περίπου 30%). Το επίδοτο περιέχεται σε ποσοστό
περίπου 15%· 0 Μοσχοβίτης είναι σαφώς λιγότερο άφθονος (6%), ενώ
ο ακτινόλιθος, ο χαλαζίας και ο ασβεστίτης βρίσκονται σε πολύ
χαμηλή-περιεκτικότητα (συνολικά περίπου 4%)·
Τα φυλλώδη και πρισματικά ορυκτά (χλωρίτης, μοσχοβίτης,

ακτινόλιθος) παρουσιάζουν σαφή παράλληλη διάταξη στην οποία οφεί
λεται η μικροσκοπικά παρατηρούμενη σχιστότητα του πετρώματος..
Μακροσκοπικά η σχιστότητα φαίνεται λιγότερο έντονη, ιδιαίτερα
στην έκταση των 24 στρεμμάτων (βλ. Σ^ημα_38) που μπορεί το πέτρω
μα να υποστεί εκμετάλλευση, ενώ στη γύρω από αυτή περιοχή γίνεται
πολύ έντονη (μετάπτωση σε σχιστόλιθους).
Η ορυκτολογική σύσταση, η μορφή των κρυσταλλικών κόκκων

και ο κρυσταλλοβλαστικός ιστός δείχνουν ότι το πέτρωμα έχει υποστεί
δυναμομεταμόρφωση, που έχει κάνει το πέτρωμα συμπαγές και ανθεκτι
κό στις αποσαθρωτικές και μηχανικές επιδράσεις. Αυτό επιτυγχάνεται
κυρίως με τη μεγάλη επικράτηση των μη φυλλωδών ορυκτών (αλβίτη,
επιδότου, χαλαζία, ασβεστίτη) έναντι των ορυκτών με φυλλώδη ή
πρισματική ανάπτυξη των κρυσταλλικών τους κόκκων (χλωρίτη, μοσχο-
βίτη, ακτινόλιθο).
- 198 -
Σύμφωνα με τα παραπάνω αποτελέσματα των εργαστηριακών

εξετάσεων των δειγμάτων, καθώς και των γεωλογικών χαρακτηριστικών
της εμφάνισης του Μάλιε-Κούκι, το πέτρωμα χαρακτηρίζεται ως ΠΡΑ-
ΣΙΝΙΤΗΣ.
Από πλευράς σκληρότητας MOHS, τα προσδιορισθέντα ορυκτά

χωρίζονται σαφώς σε δυο ομάδες, τα σκληρά και τα μαλακά:
α) Σκληρά ορυκτά εί^άι (δίπλα δίνεται η τιμή της σκληρό

τητας Η) :
1. Αλβίτης: Η = 6
2. Επί δοτό: Η = 6-7
3. Ακτινόλιθος: Η = 5-6
U. Χαλαζίας: Η = 7
8) Μαλακά ορυκτά είναι:
1. Χλωρίτης: Η = 2-2.1/2
2. Μοσχοβίτης: Η = 2-2.1/2
3. Ασβεστίτης: Η = 3
Τα σκληρά ορυκτά συμμετέχουν στη σύσταση του πετρώματος

σε ποσοστό περίπου 65%, ενώ το υπόλοιπο αποτελείται από τα μαλακά
ορυκτά.
3. Μακροσκοπική Περιγραφή των Αδρανών Υλικών:

μακροσκοπική εικόνα (σύμφωνα με τα πρότυπα: B.S. :5930:1981 , 4Λ·
και B.S.:812:1975):
"Χρώμα: Ανοικτό έως μέτρια σκοτεινό λαδοπράσινο.

Μέγεθος κρυστάλλων: Λεπτόκοκκο. Ιστός: Κρυσταλ-
λοβλαστικός. Υφή: Συμπαγής έως ελαφρά παράλληλη.
Κατάσταση αποσάθρωσης: Υγειής. θραυσιγενής επι
φάνεια ψηφίδων: Τραχεία και ανώμαλη. Μορφή ψηφί-
IM
IX
Ι Λ
IC
I»
I
IVJO
IvO
•D r-
β ß*
.- Ό
<. β
r ^ t
Η -e
J β
=ι
>π
β Ό
Q "-•
Λ CD
ß >-
>-ß
η Q
<-« ι—
oc
• M
•ο
s
ιΛ
ß
7s
H
r-"»
<
S
<.
P3
Ο
S3
1-3
ES
-<
•c
ff
H
Ο
- 200 -
Εικόνα 3: Φωτομικρογράφημα του Πρασινίτη,

Δασκαλειού. Μεγέθυνση Χ 4-3
(Χ NIC0LS)
δων: Γωνιώδης και ελαφρά πεπλατυσμένη. Ψηφίδες

μεταμορφωσιγενούς πετρώματος, πολύ χαμηλού πορώ
δους, που θραύονται πολύ δύσκολα με σφυρί."
Λ· Δοκιμές Φυσικών Ιδιοτήτων:
Οι φυσικές ιδιότητες του Πρασινίτη που προσδιορίστηκαν

Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα: Ρ - 2,8A4gr/cm:
Κορεσμένη Φαινόμενη Πυκνότητα: ρ = 2,84-9gr/cm:
Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων (Πραγματική Πυκνότητα): ρ = 2,8583gr/c

- 201 -
N =
ff 0,475%
Λόγος Κενών: e = 0,$03%
w = 1
Περιεκτικότητα Υγρασίας κατά τον Κορεσμό: S
at 0> 64%
m3
Μονάδα Βάρους Πετρώματος σε Ξηρή Κατάσταση: γ = 27,89KN/
Απορροφητικότητα Νερού κατ' Ογκο: Α.Ν.Ο. = 0,4-78%

I Q A I = 0,089%
(Βλέπε Πίνακες 1, 2, 3, Λ του Παραρτήματος)
5· Δοκιμή Επιφανειακής Καθαρότητας Αδρανών:
Ποσοστό Προσκολλημένων Λεπτομερών (άργιλος, ιλύς και σκόνη)

Π.Λ. = 0,21%

- 202 -
2
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Ξηρή Κατάσταση: σ^ = 185,5MN/m
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Κορεσμένη Κατάσταση: σ_ = 171,9ΜΝ/
επομένως, παρατηρήται μια μέση πτώση της αντοχής του υλικού του
8. Δοκιμές Αντοχής στη Φθορά:

Συντελεστής L.A. = 16,4·%
(Βλέπε Πίνακες 9, Η » 15 του Παραρτήματος)
9· Δοκιμή Προσομοίωσης της Αποσάθρωσης:

- 203 -
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των εργαστηριακών δοκιμών,

συμπεραίνεται ότι όλες οι ιδιότητες του πρασινίτη ικανοποιούν
τις απαιτήσεις των διεθνών προδιαγραφών και μάλιστα οι περισσότε
ρες από αυτές ξεπερνούν τις ελάχιστες οριακές τιμές καταλληλότητας
κατά πολύ, καθιστώντας το πέτρωμα αυτό απόλυτα κατάλληλο για την
παραγωγή αδρανούς υλικού κατασκευής ταπήτων κύλισης αντιολισθηρών
οδοστρωμάτων με υψηλές κυκλοφοριακές απαιτήσεις. Πιο συγκεκριμέ
να:
1) Το πέτρωμα παρουσιάζει εξαιρετικά ικανοποιητικές φυσι

κές ιδιότητες. Οι τιμές του πορώδους και της υδατοαπορροφητικό-
τητας είναι πολύ χαμηλές με αποτέλεσμα:
(α) να απαιτείται η μικρότερη δυνατή ποσότητα

συνδετικού υλικού κατά τη παρασκευή του
ασφαλτομίγματος, και
(3) να περιορίζεται στο ελάχιστο η αποσαθρωσιμό-

τητα του υλικού αυτού.
2) Η σχετικά χαμηλή τιμή του ποσοστού των προσκολλημένων

λεπτομερών υλικών στην επιφάνεια των ψηφίδων των αδρανών, σε
συνδιασμό με την ορυκτολογική σύνθεση (έλλειψη χονδρόκοκκων
κρυστάλλων χαλαζία) ευνοούν ουσιαστικά τη στερεότερη σύνθεση των
λίθινων τεμαχίων με την άσφαλτο, πίσσα κ.λ.π. και επομένως τον
περιορισμό της χρήσης του δαπανηρού βελτιωτικού γαλακτώματος.
3) Η αρκετά ικανοποιητική γενική μορφή των θραυσθέντων

ψηφίδων, όπως προκύπτει από το προσδιορισμό των δεικτών πλάτυν-
σης, επιμήκυνσης και γωνιώδους, ευνοεί την καταλληλότητα του
αδρανούς αυτού υλικού προσφέροντας σχετική ευκολία στην επεξεργα
σία και διάστρωση του ασφαλτομίγματος, μεγαλύτερη αντοχή και στα
θερότητα του και το κυριότερο, δημιουργία αυμημένου Βάθους Επι
φανειακής Μακροτραχύτητας (Β.Ε.Μ.), που απαιτείται στα αντιολισθη-
ρά οδοστρώματα.
- 204. -
4.) Οχ μηχανικές ιδιότητες του πετρώματος αυτού είναι εξαι

ρετικά ικανοποιητικές, εξασφαλίζοντας τη θετική συμπεριφορά του
τόσο στις στατικές όσο και στις δυναμικές καταπονήσεις που ανα
πτύσσονται στην επιφάνεια του οδοστρώματος.
5) Οι δοκιμές της αντοχής του πετρώματος στη φθορά, η

οποία μπορεί να προξενείται είτε λόγω τρι3ής και κρούσης, είτε
λόγω απότριψης, είτε λόγω λείανσης και στίλβωσης, έδωσαν πολύ
ικανοποιητικά αποτελέσματα. Ειδικότερα:
(α) Οι σχετικά πολύ χαμηλές τιμές της αντοχής σε

τριβή και κρούση, καθώς και σε απότριψη συνε
πάγονται τη πολύ βραδεία φθορά των επιφανειακών
ψηφίδων στον τάπητα κύλισης με αποτέλεσμα τη μα
κροχρόνια διατήρηση της ήδη υπάρχουσας (λόγω
ικανοποιητικών τιμών των δεικτών μορφής) μακρο-
τραχύτητάς του (Β.Ε.Μ.). Ετσι θα διατηρείται η
αντιολισθηρότητα του οδοστρώματος Kau στις υψηλές
ταχύτητες, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, εξασ
φαλίζοντας χαμηλότερο κόστος συντήρησης και επα-
ναδιάστρωσης, και
(β) η υψηλή τιμή του Δ.Α.Σ.Α. σημαίνει σχετικά πολύ

χαμηλό βαθμό στίλβωσης της επιφάνειας των ψηφίδων
των αδρανών, επομένως διατήρηση της μικροτραχύ-
τητάς τους και συνεπώς υψηλό Συντελεστή Αντίστασης
σε Ολίσθηση. Αρα επιβεβαιώνεται η καταλληλότητα
του πρασινίτη για τη κατασκευή του ασφαλτοτάπητα
των διαφόρων επιφανειών οδοστρωμάτων ακόμα και
στις πιο δύσκολες θέσεις (κατηγορίες Α1 και Α2,
βλ. Πίνακες 10 και 14-) με υψηλές κυκλοφοριακές
απαιτήσεις.
6) Το σχετικά ανοικτό χρώμα του πετρώματος συντελεί στη

μεγαλύτερη φωτοανακλαστικότητα της επιφάνειας του οδοστρώματος.
- 205 -
7) Πολύ θετικό στοιχείο θεωρείται επίσης το γεγονός ότι το

κοίτασμα αυτό βρίσκεται σε μικρή σχετικά απόσταση από τις θέσεις
κατανάλωσης του στη περιοχή της Αττικής και επομένως το κόστος
μεταφοράς του θα είναι χαμηλό. Αρνητικό όμως στοιχείο αποτελεί
η μικρή σχετικά ποσότητα των αποθεμάτων του.
8) Το πέτρωμα παρουσιάζει πολύ μεγάλη ανθεκτικότητα στην

αποσάθρωση, όπως προκύπτει από τη πολύ χαμηλή τιμή υγείας του.
9) Στο Σχήμα_Λ0 παριστάνονται γραφικά οι ιδιότητες του πρα-

σινίτη. Στην οριζόντια ευθεία δίνονται οι αντίστοιχες οριακές
τιμές των ιδιοτήτων αυτών για την καταλληλότητα ενός πετρώματος
στη χρήση του για αντιολισθηρά οδοστρώματα. Ολες οι τιμές ιδιο
τήτων του πρασινίτη βρίσκονται στην κατάλληλη περιοχή και μάλιστα
σε αρκετή απόσταση από την οριακή γραμμή.
10) Τέλος οι τιμές των φυσικών και μηχανικών ιδιοτήτων που

προσδιορίστηκαν δικαιολογούνται από την ορυκτολογική σύσταση και
τον ιστό του πετρώματος. Ειδικά:
(α) Οι υψηλές τιμές της αντοχής οφείλονται κυρίως

στην επικράτηση σκληρών και ανθεκτικών ορυκτών
(αλβίτη, επίδοτου, ακτινόλιθου, χαλαζία) και
στην ύπαρξη υμενίων και στρωματιδίων από εύκαμπτα
φυλλώδη ορυκτά (χλωρίτης, μοσχοβίτης) που διασχί
ζουν τη μάζα του πετρώματος και δρουν ως "αρμοί".
(β) Ιδιαίτερα η υψηλή τιμή του Δ.Α.Σ.Α. οφείλεται

στην ύπαρξη και επικράτηση των σκληρών ορυκτών
που αναφέρθηκαν, μεταξύ των οποίων βρίσκονται
καλά διασκορπισμένα τα μαλακά ορυκτά (χλωρίτης,
μοσχοβίτης, ασβεστίτης), όπου είναι συγκεντρωμέ
να κυρίως σε υμένια, στρωματίδια και φωλέες,
είναι δηλαδή σε μεγάλο βαθμό διαχωρισμένα από τα
σκληρά. Σαν αποτέλεσμα το πέτρωμα αυτό φθείρεται
διαφορικά διατηρώντας πάντα την μικροτραχύτητά του.
W 4- •
Ί t - " δ·* CVJ •tH
Λ EH
-χ
!1 *
s
f*. »Ο . us
à·* Ο "
^ì S
\\
k 3
rr\ ί
\ « . *>% OJ .
3 Ν
\
§
if •
ΝΝ
*o
μ Ο - <•
χ
_.b ο·
4-
>Ν«
co hi
1
ω _,--"* Ο
„. - "" ·+• ti
ΙΑ
»J -- — b
ω. pr id-· W ·*
=l\ /
Ί Κ\
ss Χ!
4
£\ ι/
νχ \ ««: Ο χ-
JI w« Ο
Ο'
κ:
Η O "
ο
3
τ <
»Ρ*Ρ *-» Ι *· ^ ^ ο
Q.Q. β ΧΜΟ
8 - Β Μ -»m ο. ο . «s:
Μι) <Μ
Η J b a. H 3 ι 4 c Ο.
κ\
CT < ο . t-3
κ ω g o -» > p \ •
Ρ a.«c- S «ο e u b a
Ν χ »
«ft Ν ti <
ö l* a i s <ί •
à O K
%3 f ω
t f O « F -» Ö
ω,«; t» b s o Ρ
\ α
ο.« α ,< ο α « ο CL
UV ΐ ^ ο < ο • •
/ er. 3 -» s; α 3 ·
3
υ
ο> <
Ο Q.Ü v ? Ö f ο Ι
/ to
χ
V-S3M •
• O H U ω -» -» ti χ · ^ e· ο ' e
ob
o r b
Pi κ η - » Η
ω ti«< · ο φ ο· Νξ Ο < \£>
B«o u _. . S p ò Q / Κ\ b
- » o b > - > Ρ- s i /
>~ -» 3 H S=-^ / / <! ο <
ti >- S ^ t » D V i > 3
«fr-»>u a.«ö -» Ï 8 C Ό W ITS > •
A C H a. -» 3 . X .» δ.*« Χ / « Ο
ν
-» Η 3 * α «< «ο a.
l·» · ·· o-r<; ρ υ 3 > •
ο ο »<=-ν- ω ο. ti < §1
<<ΤΗ y H b
W CLCL Ü O F > - » b
s=-ti t»
fc:«0«0 UiO X H C i ο
-» y
? <
ΚΝ.
i«*
V0 - CO j
U &- 8- CLO-» Q. Ό ο ι
•^ • [
o. e ο «ο · ο
e«o«o -» crt* υ > ξ Ι «< *
^ ϊ
-»χχ ie-»b 3 > ι _.
t; κ ö ω U ^ J t i Η 3
U -» J f t * -»»è χ
?
MO
κν ^ < V0 • a
ο. ο. ρχο > >- 3 . 0 >.
**»
<
^ <4 :
c o o c o t ) SO \ Μ ο κ\ ί
ν.
bκ oe-θ- b w - Ui· o-v •o
o -» f<< >3 <\Ι " or/
•*<<r< XL} W . b Ö CV]
o> - xρ χ= > ,*a
< ; •>
> ω-» .gw o be- /
iO ο /
s: χ χ w o o ο o*tJ I
• * +
* . " 1
(lü>ro3i\3ä ^κΐΑ-oiou) ΛΓΟΙ^ΙΟ191 ^\OÖDI3T1 ^κιιορου

- 207 -
3.2.2 Δολομίτης της Στεφάνης-Μάνδρας
1. Θέση και Γεωλογικές Συνθήκες της Περιοχής

Η ευρύτερη περιοχή δυτικά του χωριού Στεφάνη, όπου

βρίσκεται ο μελετηθής Δολομίτης, ανήκει στην Ιποπελαγωνική ζώνη
(Α. ΤΑΤΑΡΗΣ 1967, J. AUB0UIN 1958). Η γενική γεωλογική διαδοχή
των πετρωμάτων στην ευρύτερη περιοχή φαίνεται στη στρωματογραφική
στήλη του Σ^ήματος_^1_·
Το μέσο έως ανώτερο-Τριαδικό δολομιτικό σύμπλεγμα είναι

κυρίως θαλάσσιας φάσης πάχους μέχρι 350μ. που εναποτέθηκε περί
που πριν από 180εκ. χρόνια. Επικάθεται με συμφωνία στο κατώτερο-
έως μέσο- Τριαδικό ψαμμΐτη, ασβεστόλιθο, πυριτιόλιθο, σχιστή
άργιλο και σε σύμπλεγμα τόφφων, ενώ υπόκειται σε συμφωνία στρώσης
του θαλάσσιας φάσης ανώτερο-Τριαδικό γκριζόμαυρο ασβεστολιθικό
σύμπλεγμα.
Το δολομιτικό σύμπλεγμα είναι ένα ίζημα νηρητικής έως

αβυσσικής ζώνης (Γ.Ν. ΜΑΡΑΤΟΣ 1972) που αποτελείται από τρεις
λιθολογικές ενότητες (κατά Α. ΔΟΙΝΑ 1971): α) ασβεστόλιθους,
β) δολομιτικούς ασβεστόλιθους και γ) τους μελετηθέντες δολομίτες.
Το σύμπλεγμα αυτό είναι κυρίως συμπαγές έως παχυστρωματώδες,
κρυσταλλικό, με στενό διάστημα διακλάσεων (60-200mm) και κατά
θέσεις κατακερματισμένο. Οι ασβεστόλιθοι του επίσης είναι καρσ-
τικοποιημένοι. 0 μελετηθής δολομίτης ποικίλει σε πάχος μέσα στο
σύμπλεγμα αυτό και εμφανίζεται επιφανειακά σε πολυάριθμως θέσεις
της ευρύτερης περιοχής. Η μελέτη του πετρώματος αυτού έγινε σε
μια εμφάνιση του, όπου υπάρχει και κάποιο λατομείο δυτικά του
χωριού της Στεφάνης (βλ. Σχήμα_Λ2).
Οσον αφορά τη τεκτονική, κατά τη διάρκεια της Αλπικής

ορογένεσης (κυρίως της Παλαιοκιμερικής φάσης και Πυρηναϊκής πα-
ροξυσμικής φάσης, ηλικίας Ραιτίου και Πριαμπονίου, αντίστοιχα),
η περιοχή υπέστει θλιπτικές παραμορφωτικές τάσεις σε δύο περιό
δους με διευθύνσεις, και οι δύο, κυρίως ΝΑ προς ΒΔ. Δημιουργή-
- 208 -
θηκαν έτσι πτυχώσεις, με άξονες νοτιοδυτικούς-βορειοανατολικούς.

Σαν αποτέλεσμα των τάσεων αυτών, τα στρώματα των πετρωμάτων είναι
κεκλιμένα, πτυχωμένα, και σε διάφορες θέσεις ακόμη και ανεστρα-
μένα. Σε αρκετές επίσης θέσεις υπάρχουν κύρια ρήγματα επώθησης
(ανεστραμμένα μικρής γωνίας), καθώς και κανονικά ρήγματα.
Η τεχνικογεωλογική περιγραφή του μελετηθέντος Δολομιτι-

κού σχηματισμού εκτελέστηκε μετά από υπαίθρια παρατήρηση στα
μέτωπα του λατομείου, καθώς και σε φυσικές τομές του πετρώματος,
σύμφωνα με το σχήμα περιγραφής που έχει προταθεί από την επιτροπή
της Διεθνούς Ενωσης Τεχνικής Γεωλογίας (Ι.Α.E.G. ΑΝΟΝ 1972), ως
ακολούθως:
"Λευκός έως ανοικτόγκρίζος, λεπτόκοκκος, συμπαγής

έως πολύ παχυστρωματόδης, γενικά με στενό διάστημα
διακλάσεων, αλλά σε θέσεις κατακερματισμένος, υγειής,
amyriÇi ΔΟΛΟΜΙΤΗΣ, πολύ ισχυρός, με μέτρια έως υψηλή
υδροπερατότητα βραχομάζας."
θα πρέπει να σημειωθεί ότι το πέτρωμα αυτό εμφανίζεται e

πολυάριθμες θέσεις στη γύρω περιοχή της μελέτης καλύπτοντας μικρέ<
έως πολύ μεγάλες επιφανειακές εκτάσεις, με ποικίλο πάχος μέχρι
και 350 μέτρα περίπου. Ετσι τα αποθέματα του αν και δεν μπορούν
να υπολογιστούν με ακρίβεια, θεωρούνται, από πρακτικής τουλάχιστο\
άποψης, ανεξάντλητα.
Τα πετρογραφικά χαρακτηριστικά και η ορυκτολογική σύσ

ταση του πετρώματος μελετήθηκαν με περιθλασιμετρία ακτινών Χ (βλ.
Σχήμα_Λ3) <αι με μικροσκοπική εξέταση σε λεπτές τομές πετρώματος
(βλ. Εικόνα U)· Διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα:
Το πέτρωμα είναι πρακτικά ορυκτολογικά μονόμικτο και

αποτελείται από το ορυκτό Δολομίτης. Η περιεκτικότητα του οποίου
υπερβαίνει το 99,5%.
- 209 -
8 . Λλουβιακές προσχώσεις (ολδκαινο)
7 · Παλιές Αλουβιακές πρόσχωσεις( πλειστόκαινο)
6. Ανώτερο σύστημα: Κροκαλοπαγή με εναλασσόμενα

στρώματα κοκκινοκαφέ αργϋλων, αμμοΰνων α ρ γ ί
λων, πηλών και ψ α μ μ ί τ ε ς
Κατώτερο σύστημα: Μάργες, ά ρ γ ι λ ο ι, Φ α μ μ ( τ ε ς ,

τ ρ α β ε ρ τ ί ν ε ς , μαργαϊκοί ασβεστόλιθοι και
κροκαλοπαγή.(Νεογενές* κατώτερο π λ ε ι ό κ α ι ν ο )
5· Δευκδφαιοι εως π ρ α σ ι ν δ φ α ι ο ι λεπτοστρωματδ-

δ η ς , σ τ ι φ ρ ο ί , συχνά κονδυλώδεις α σ β ε σ τ ό λ ι θ ο ι ,
εναλασσομενοι με μαργαΐ'καύς ασβεστολϋθους
κ α ι (ρυλλίϋοεις μ ά ρ γ ε ς , καλύπτοντες κατά θ έ σ ε ι ς
κοιτάσματα βωξίτη (ανώτερο κ ρ η τ ι δ ι κ δ ' κ ε ν ο α ά ν ι ο
-τουρωνιο-σενωνιο)
4 . Γ κ ρ ί ζ ο ι εως γ κ ο ι ζ δ μ α υ ρ ο ι λέπτο-εως μέσο-στρω-

μ α τ ω ο ε ι ς , π ε ρ ι έ χ ο ν τ ε ς ενστρώσεις και κονδύλους (k)
κ ε ρ α τ ο λ ί θ ω ν , α σ β ε σ τ ό λ ι ο ο ι , δ ο λ ο μ ι τ ι κ ο ί ασβεστόλι-
θοι. κ α ι ο ο λ ο μ ί τ ε ς (ανώτερο τ ρ ι α δ ι κ δ )
5. Ασπροι εως α ν ο ι χ τ ο γ κ ρ ί , σ υ μ π α γ ε ί ς εως πολύ

παχυστρωματώδεις, κ ρ υ σ τ α λ ι κ ο ί , λεπτδκοκκοι
κ α ρ σ τ ι κ ο π ο ι η μ έ ν ο ι ασβεστόλιθοι και δ ο λ ο μ ί τ ε ς
(μέσο εως ανώτερο τ ρ ι α δ ι κ δ ) .
2 . Εναλασσδμενοι, α σ β ε σ τ ό λ ι θ ο ι , κ ε ρ α τ δ λ ι θ ο ι , ψαμ-
μ ί τ ε ς , σ χ ι σ τ δ λ ι θ ο ι και η φ α ι σ τ ι α κ ο ί τδψοι
(κατώτερο-εως μέσο- . τ ρ ι α δ ι κ δ )
1. Α ρ γ ι λ ι κ ο ί . σ χ ι σ τ δ λ ι θ ο ι και φαμμίτες εναλασσομενοι

με γραουβάκες, κροκαλοπαγή, τ ο φ ί τ ε ς και τδφους 0-
(Ιιέρμιο-ανώτερο λιθανθρακοφδρο) ^
Σχήυ.α_4.2: Γενική στρωματογραφική στήλη των σχημα

τισμών της μελετηθήσας περιοχής (κατά
Α. ΔΟΥΝΑ 1971)
** 270 -
'Km
• 'ν-'*·
-ο
-ι~
.*+ * ^ "Χ
όεί άρτης
ΧνουτοΙ ϊ *εΡΐ0ν. /
;
Δ 0
ε,
^ 7 965~8ο; °g '
- 211 -
Οι κρύσταλλοι του ποικίλουν σε μέγεθος, οι μεγαλύτεροι

είναι 1 , 1 m m περίπου και είναι συγκολλημένοι μεταξύ τους με πολύ
λεπτόκοκκο, δολομιτικό επίσης υλικό (μέχρι 30 μικρά μέγεθος). Το
μέσο μέγεθος τους είναι 300-400 μικρά και η μορφή τους γωνιώδης.
Αυτοί οι λεπτόκοκκοι κρύσταλλοι είναι ελαφρά χρωματισμένοι σε κίτ
ρινη απόχρωση, λόγω ύπαρξης οξειδίων και υδροξειδίων του σιδήρου,
που περιέχονται σε αυτούς.
Υπάρχουν επίσης πολύ μικροί κόκκοι χαλαζία (μεγέθους

περίπου 20 μικρών), που όμως βρίσκονται πολύ σπάνια και αραιά
διασκορπισμένοι. Επίσης, παρατηρήθηκε ελάχιστος μοσχοβίτης.
Επομένως, ουσιαστικά το πέτρωμα έχει ομοιόμορφη σκληρό

τητα, κατά M0HS, καθ' όλη τη μάζα του, που είναι αυτή του δολομίτη
ίση δηλαδή με 3*1/2 - 4·
0 ιστός του πετρώματος είναι ολοκρυσταλλικός με υφή συμ

παγή .
Κατόπιν των ανωτέρω το πέτρωμα χαρακτηρίζεται ως αμιγής

ΔΟΛΟΜΊΤΗΣ.
3· Χημική Ανάλυση:
Η μέση χημική σύνθεση του πετρώματος του δολομίτη, που

προέκυψε από την ανάλυση μίγματος δοκιμίων από διάφορες θέσεις της
βραχομάζας του, είναι η ακόλουθη:
Διοξείδιο του Πυριτίου SÌO 2 0,27%

Τριοξείδιο του Αργιλίου Α1 2 0 3 o,u%
Τριοξείδιο του Σιδήρου Fe
2°3 0,05%
Διοξείδιο του Τιτανίου Ti0 2 ίχνη
Οξείδιο του Ασβεστίου Ca0 31,02%
Οξείδιο του Μαγνησίου MgO 21 ,23%
Απώλεια πύρωσης 47,09%
Θείο S 0,06%
Φώσφορος Ρ 0,13%
1.1
. t ; s.
•M
1
M
•tip
t
li
li:
Kl
1Λ
5#ί
li
i
- 213 -
Ει_κόνα_4: Φωτομικρογράφημα του Δολομίτη,

Στεφάνης. Μεγέθυνση Χ 4-3
(Χ NICOLS)
Από τη χημική ανάλυση υπολογίζονται τα επι τοις εκατό

ποσοστά CaCO_ και MgCCL· και συγκεκριμένα σύμφωνα με τις απαιτήσεις
προδιαγραφής DIN 55919 "DOLOMIT" περί Δολομίτη:
Απαιτήσεις
Δολομίτης Στεφάνης DIN 55919
1. CaCO- περιεκτικότητα % 55,36% ελαχ. 33%
2. MgCOo περιεκτικότητα % ΛΛ,Λ0% ελαχ. U , 5 %
3. CaC0 3 :MgC0 3 λόγος 1 ,18-1,24
4. Ρ . Η. 9,28 8-10,5
- 2U -
Από τη συσχέτιση προκύπτει ότι το μελετούμενο πέτρωμα

της Στεφάνης είναι υψηλής καθαρότητας δολομίτης.
Λ· Δι«φρ^ι*φ Θερμική Ανάλυση:

OQ Γ < Γ5 OQT
Σε "δείγμα Δολομίτη βάρους 1 .~600mg από την S. DOMISHLIA-

VORA 1984 εκτελέσθηκε διαφορική θερμική ανάλυση (D.T.A.) με συσ
κευή DERIVATOeRAPH-H-.J,fe(j. κατασκευής Μ.Ο.Μ.
Η δι4"Φο,ρ^τκή\ :.θ·ετρμ}Μ<Γή καμπύλη (1) δείχνει τρεις ενδοθερ-

;
μικές. και. μαα- ε£ω&3^ακή?ϋεπί δράση (βλ. Σ)£ημα_Λ4) · Η πρώτη ενδο
θερμική;; αεικί&ρΑΧτηί^ στους 62°C, μεγιστοποιήται στους 180°G
και τερματίζεται ατοαυς 222°C. Αυτό οφείλεται στην απόσπαση και
απομάκρυνση του νερού από τον μηχανικό δεσμό που υφίσταται στο
υλικό.
Η δεύτερη ενδοθερμική επίδραση αρχίζει στους 600°C, με

γιστοποιήται στους 718°C και τερματίζεται στους 778°C. Η επίδ
ραση αυτή οφείλεται στην αποσύνθεση του MgCO~. Η απώλεια βάρους
φαίνεται από την καμπύλη (2) και είναι 18,75%·
Η τρίτη ενδοθερμική επίδραση αρχίζει στους 778°C, μεγισ

τοποιήται στους 955°C και τερματίζεται στους 955°C, και οφείλεται
στην αποσύνθεση του CaCO~. Η απώλεια βάρους είναι 2Λ»37% (βλ.
καμπύλη 2 ) . Η εξωθερμική επίδραση στους 320°C οφείλεται στη καύ
ση των οργανικών προσμίξεων που περιέχονται στο υλικό.
Η καμπύλη (3) δείχνει την αύξηση της θερμοκρασίας και η

καμπύλη (4) είναι η καμπύλη ταυτοποίησης του Δολομίτη επιβεβαιώ
νοντας ότι το εξετασθέν υλικό είναι δολομίτης.
5. Προσδιορισμός του Βαθμού Λευκότητας:
Από την Ν. VLADIMIROVA 198Λ έχει εκτελεσθεί ανάλυση λευ·

κότητας η οποία έδειξε ότι ο δολομίτης αυτός έχει πολύ υψηλό δείκ·
λευκότητα (WHITENESS INDEX) όπως.φαίνεται πιο κάτω.
- 215 -
Υπολογιζόμενος
Δοκίμιο Συντελεστής Ανάκλασης
Δ ε ί κ τ η ς Λευκό
%
τ η τ α ς W%
ι
Μπλε ϋράσινο KÖ»CKUIVO

Φίλτρο Φ ί λ τρο Φ ί λ τρο
Δολομίτης 70,7
-;~Λ 0 " 0 0 ? . Γ^.'Λ'ΑΊΓ ' '
0 δείκτης λ ε υ κ ό τ η τ ^ ς , ' ^ ο υ / ' ^ Ο ^ Τ ^ ι ^ ε ί ν α ι υψηλότερος των

συνήθων δ ο λ ο μ ι τ ώ ν που έ χ ο υ ν τ i-TjeVw-Xiftw 366-6.7%. Αυτό βοηθά στην
πολύ υψηλή α ν α κ λ α σ τ ι κ ό τ η τ α τ ο υ T&TJTVWUic^ra^
που θα κ α τ α σ κ ε υ α σ τ ε ί με τ ο υ λ ι κ ό α.υπότ.ο ;: ^TO^Q^T
Λ
Ζ
' -~^·*Ι
'
ν
β>
Λ
Ì5
et
32ο· y
·*
62' IL· r-~
2 2 2 > \
1 ^ 180* Ν.
S?
Γ
ΙΟ
\450* J
L N*
77 β *
\
,5*
\
/Δολομίτης
/ T-1000*C
/ W-I600mfl
-718*
/ δνλεπτδ
3 ' 9 2 5*
ο* 1000 c
θερμοκρασία
Σ^ήμα^Λΐ Διαφορική Θερμική Ανάλυση του Δολομίτη

της Στεφάνης (Μάνδρα-Αττικής). (Κατά
S. DOMISHLIAROVA)
- 216 -
Τα αδρανή υλικά παρουσιάζουν την έξης μακροσκοπική ει

κόνα (σύμφωνα με τα πρότυπα B.S. :5930:1981 , Λ4-·2 και B.S.:812:
1975): ,
"Χρ,ώμα: Λευκό έως ανοικτό γκρι. Μέγεθος κόκκων:

Λεπτοκοκκο. Ιστός: Κοκκώδης μικροκρυσταλλικος.
Υφή: . Συμπαγές. Κατάσταση αποσάθρωσης: Υγειής.
Θραυσιγενης επιφάνεια των ψηφίδων: Τραχεία και
ανώμαλη. Μορφή ψηφίδων: Γωνιώδης Ψηφίδες ίζημα-
τογενούς πετρώματος, πολύ χαμηλού πορώδους, που
θραύονται πολύ δύσκολα με σφυρί."
Οι φυσικές ιδιότητες του Δολομίτη που προσδιορίστηκαν

Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα: ρ^ = 2,919gr/cm3
=
Κορεσμένη φαινόμενη Πυκνότητα: Psat 2,930gr/cm3
Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων (Πραγματική Πυκνότητα): p s = 2,954-7gr
Ανοικτό Πορώδες: Neff = 1,05%
Περιεκτικότητα Υγρασίας κατά τον Κορεσμό: W s a t = 0,36Α%
Μονάδα Βάρους Πετρώματος σε Ξηρή Κατάσταση: γ = 28,63KN/m3

- 217 -

I Q A I = 0,328%
(Βλέπε Πίνακες 1, 2, 3, Α του Παραρτήματος)
8. Δοκιμή Επιφανειακής Καθαρότητα^'ς'Αδρανών:

.· } 0 7 o I .ο~-~·<ο-*ζ ΓΤΓ.
, , Ü'Ä . ζργ^ρχνί :πι· , ,

Ποσοστό Προσκολλημένων Λεπτςμερων ( ά ρ γ ι λ ο ς , ιλύς και σκόνη):
•JΕ,Λ J " ? -. fîi/-j·,· : o u t · .
Π.Λ. = 0,13% ;
"•„Ζ'-Ά .·/;{ ύΐι: * .ι.
(Βλέπε Πίνακα 5 του Παραρτήματος) ..-ν. „,..,._ .
9· Προσδιορισμοί Δεικτών Μορφής Αδρανών:
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Ξηρή Κατάσταση: cd = 188,4MN/ma
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Κορεσμένη Κατάσταση:

σ 5 = 175,8MN/m2
- 218 -
Επομένως, παρατηρείται μια μέση πτώση της αντοχής του υλικού του
11. Δοκιμ&ξοΑντοχής στη Φθορά: ^

.· Ό J ί Λ ί> '. ' •..;•
Αντοχή σε Τριβή:irai-Κρούση Αδρανών κατά LOS ANGELES:

Συντελεστής L.A. = 32,6%
. • 'i ν' ο •> τ ν 2 9 Ό up q 8 ν ω :
Δείκτης Φθοράςt 0βοΑ.πτδ^ρ*ψψΐή&ρανών: Δ.Φ.Α.Α. = 10,0%
,
Δείκτης >Α$)τΐίσ^ασ?ις.οσε3'Χ*!ίΓλβωση Αδρανών: Δ.Α.Σ.Α. = Λ 3
(Βλέπε Πίνακες 9»" ^'4-» 15 του Παραρτήματος)
13· Κριτική και Συμπεράσματα περί της Καταλληλότητας του:
Από την παράθεση και σύγκριση των πιο πάνω αναφερομένων

αποτελεσμάτων των εργαστηριακών δοκιμών που εκτελέστηκαν σε αντι
προσωπευτικά δοκίμια Δολομίτη της περιοχής Στεφάνης Αττικής και
των αντίστοιχων για κάθε προσδιορισθήσα ιδιότητα, διεθνών απαιτή
σεων και οριακών τιμών καταλληλότητας ενός πετρώματος για παραγωγέ
αδρανών υλικών αντιολισθηρών οδοστρωμάτων, συμπεραίνονται τα εξής;
1) Ολες οι φυσικές ιδιότητες του πετρώματος, το οποίο χαρακ

τηρίζεται σαν πολύ υψηλής καθαρότητας Δολομίτης, είναι απόλυτα ικα
νοποιητικές. Οι σχετικά χαμηλές τιμές της υδατοαπορροφητικότητας
καθώς και του πορώδους του συντελούν:
(α) στην απαίτηση μικρότερης ποσότητας συνδετικού

υλικού (ασφάλτου, πίσσας κ.λ.π.) καθώς και
βελτιωτικού γαλακτόματος κατά τη παρασκευή του
ασφαλτομίγματος, και
- 219 -
(β) στον περιορισμό της αποσαθρωσιμότητας του

υλικού αυτού.
2) Το γεγονός ότι το ποσοστό των προσκολλημένων στην επι

φάνεια των ψηφίδων των αδρανών, λεπτομερών υλικών (άργιλος, ιλύς
και σκόνη) είναι πολύ χαμηλό σε συνδιΑσμ^με την ορυκτολογική
σύσταση του (καθαρός Δολομίτης) εξασφαλίζουν την άρτια σύνδεση
των λίθινων τεμαχίων με την άσφαλτο·ή;πίσσα.
>·^.££ = -'... :>ί :
3) Η γενική μορφή των θραυσθέντων ψηφίδων, όπως καθορίζεται
από το προσδιορισμό των δε^Κ4ταϊν!.·ΐΓ'λά;ΤΌΛ;σΕΐδ, επιμήκυνσης και γω
νιώδους είναι πολύ ικανοιποιητική και ευνοεί την καταλληλότητα
του αδρανούς υλικού, γιατί προίΓφεΓρε^οαυξημένη.· ευκολία στην επε
ξεργασία και διάστρωση του ασφαλτομίγματος, μεγαλύτερη αντοχή και
σταθερότητα του- και το κυριότερο, δημιουργία αυξημένου Βάθους
Επιφανειακής Μακροτραχύτητας (Β.Ε.Μ.) που απαιτείται ιδιαίτερα
στα αντιολισθηρά οδοστρώματα.
4.) Οι μηχανικές ιδιότητες του πετρώματος όπως προκύπτουν

από τις εργαστηριακές δοκιμές τόσο επί δοκιμίων μορφής ψηφίδων
όσο και κυλινδρικών πυρήνων, είναι αρκετά ικανοποιητικές, εξασφα
λίζοντας έτσι τη θετική συμπεριφορά του τόσο στις στατικές όσο
και στις δυναμικές καταπονήσεις που αναπτύσσονται στην επιφάνεια
Οι πολύ ικανοιποιητικές φυσικές ιδιότητες και οι σχετικά

υψηλές τιμές αντοχής του οφείλονται κυρίως στην ανάπτυξη μικρών
και σχετικά ομοιόμορφων κρυστάλλων Δολομίτη, με καλή αλληλοεμπλοκή
και χαμηλό πορώδες, καθιστώντας έτσι το πέτρωμα συμπαγές.
5) Οι δοκιμές της αντοχής του πετρώματος στη φθορά, η

οποία μπορεί να προξενείται είτε λόγω τριβής και κρούσης, είτε
λόγω απότριψης, είτε λόγω λείανσης και στίλβωσης, επισημαίνουν
το ευαίσθητο σημείο του πετρώματος αυτού σαν υλικό για τη κατασ
κευή αντιολισθηρών ταπήτων κύλισης υψηλών απαιτήσεων. Συγκεκριμένα,
η αντοχή του σε τριβή και κρούση, αν και είναι χαμηλή, θεωρείται
- 220 -
αποδεκτή. Η αντοχή του σε απότριψη είναι μόλις οριακή για την

περίπτωση κατασκευής υψηλής απαίτησης αντιολισθηρών οδοστρωμάτων
με μεγάλο κυκλοφοριακό φόρτος (περισσότερα από 3·250 φορτηγά/
λωρίδα/ημέρα, 3λ. Πίνακα_1_3) ενώ είναι επαρκής για οδούς χαμηλό
τερων κυκλοφοριακών αναγκών.
Η τιμή του δείκτη· αντίστασης του υλικού αυτού στη στίλ

βωση είναι σχετικά χαμηλή,^Çj αποτέλεσμα τα ελαστικά των κινούμενω
οχημάτων να προκαλούχρ κάι[ο]ια μέτρια έως υψηλή στίλβωση, καταστρέ
φοντας σε αρκετά_υψηλο :#α*Ομο~ την μικροτραχύτητα της επιφάνειας τω
ψηφίδων. Αυτό σνΛ>επα^ε5<Μ~-ένα σχετικά χαμηλό Συντελεστή Αντίστα
σης-σε>Ολίσθηση ιΡαι ^τομένως την ακαταλληλότητα του Δολομίτη
^ : κ rΟ Η <ί ; —•—'
αυτού f'ija τη κατασκευή* δύσκολων και επιρεπών προς ολίσθηση θέσεων
των οδοστρωμάτων. Παρόλα αυτά όμως, το υλικό αυτό μπορεί να χρη
σιμοποιηθεί επιτυχώς σε ευκολότερες θέσεις οδοστρωμάτων και συγκε
κριμένα σε θέσεις κατηγορίας Β και Γ σύμφωνα με το σχήμα ταξινόμτ
σης των θέσεων της επιφάνειας των οδοστρωμάτων του Πίνακα 10.
6) Το πολύ ανοικτό χρώμα του πετρώματος (βαθμός λευκότητας

70,7%) συντελεί στην υψηλή φωτοανακλαστικότητα της επιφάνειας TOL
οδοστρώματος η οποία με τη σειρά της συντελεί στην υψηλότερη
ασφάλεια κατά τη νυκτερινή οδήγηση, καθώς και στη μεγαλύτερη οίκο
νομία στη κατανάλωση ρεύματος για νυκτερινό φωτισμό.
7) Η ανθεκτικότητα του πετρώματος στους αποσαθρωτικούς

παράγοντες όπως προσδιορίζεται από τη δοκιμή προσομοίωσης της
αποσάθρωσης είναι πολύ υψηλή. Η ιδιότητα αυτή, όπως έχει αναφερ
θεί, είναι ιδιαίτερα σημαντική για τα επιφανειακά αδρανή υλικά
του τάπητα κύλισης όπου έρχονται σε άμεση επαφή με τις αποσαθρω-
τικές επιδράσεις του περιβάλλοντος.
8) Στο Σχήμα_4-5 παριστάνονται γραφικά οι διάφορες προσδιο-

ρισθήσες ιδιότητες του Δολομίτη. Οπως διακρίνεται ευκρινώς όλες
οι τιμές των ιδιοτήτων του βρίσκονται στη κατάλληλη περιοχή και
μάλιστα μερικές από αυτές σε αρκετή απόσταση από την οριακή γραμ
μή. Παρόλα αυτά σε περιπτώσεις δύσκολων κυκλοφοριακών συνθηκών,
h
eu
T7
* *«
^ïUX
" ' ο O 'ï
IA
Ü ' -J
r >·> ;
ID
eu •
(Lûcnjixsa I W I I O I O J Î ) AroaLionçi Lrôgrns-ri ^ κ ι χ ο ο ο υ

- 222 -
η αντοχή του πετρώματος σε απότριψη και σε στίλβωση δεν είναι

επαρκής. Συγκεκριμένα ο Δ.Φ.Α.Α. βρίσκεται στην οριακή γραμμή
ενώ ο Δ.Α.Σ.Α. βρίσκεται αρκετά χαμηλότερα από την οριακή γραμμή
των δυσκολότερων θέσεων. Αυτό οφείλεται κυρ,ίως στην ομοιομορφία
της σκληρότητας των συνιστώντων ορυκτών κρυστάλλων (Η=3,5 - Λ)
και στο μικρό,μέγεθος τους. Σαν συνέπεια το πέτρωμα δεν παρου-
σιάζει το φαΛνς>μενρ;της διαφορικής ορυκτολογικής φθοράς όταν
Φθείρεται και^επομένως στιλβώνεται αρκετά.
γ.ίχ ;/Γττο 0 0 Τ ΠΤ3Α
,.."Λ>ΟΛΟ .Γ'?"* 30jyGà
3.2.3 Μελετηθέντα Πετρώματα Περιοχής Ακρ. Μεθάνων
κ
ITO 'jJOiK-Vl ί.,Γ — —Û-L2 *
- .-- ' 'JUDÏ, oro .χ. .: .
Το ακρωτήριο των Μεθάνων αποτελείται κυρίως από διάφορο
ηφαιστεαακά πετρώματα. Από αυτά, τα πιο ενδιαφέροντα, για το
;
• ' ·'• ·/ωìli'.::· ·•
σκοπό της παρούσας έρευνας, θεωρήθηκαν τα εξής:
1. Ο Δακειτοειδής που εμφανίζεται βόρεια της πόλης των

Μεθάνων και σε απόσταση περίπου ενός χιλιομέτρου
από αυτή.
2. Ο Ανδεσίτης που εμφανίζεται στην περιοχή γύρω από

το χωριό Κουνουπίτσα.
3.2.3.1 Γεωλογία_Ακρωτηρίου_Μεθάνων
Το ακρωτήριο των Μεθάνων καθώς και τα νησιά Αίγινα και

Πόρος, στο Σαρωνικό κόλπο, καταλαμβάνουν το Βόρειο Δυτικό τμήμα
του ηφαιστειακού τόξου του νότιου Αιγαίου πελάγους (Γ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΟ
ΠΟΥΛΟΣ 1956). Η ηφαιστειότητα θεωρείται ότι συσχετίζεται με τη
βύθιση της ανατολικής Μεσογειακής πλάκας κάτω από την πλάκα του
Αιγαίου (D.P. MCKENZIE 1970 και I.A. NICHOLLS 1971).
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ο Δολομίτης της Στεφάνης αποτέλεσε το πρώτο πέτρωμα

που μελετήθηκε στα πλαίσια της έρευνας αυτής, σε
συνεργασία με τον Επιβλέποντα Καθηγητή της διατριβής
μου κ. Ι. Κουμαντάκη. Τα αποτελέσματα έχουν δημοσιευ
θεί στο BUL. της Ι.Α.E.G. No 33, PARIS, 1986:
J. KOUMANTAKIS AND C.I. SACHPAZIS - THE ENGINEERING
GEOLOGICAL PROPERTIES OF THE TRIASSIC DOLOMITE OF
THE STEFANI AREA (GREECE) IN RELATION TO ITS SUITA
BILITY IN SKID RESISTANT PAVEMENT SURFACE CONSTRUCTIO
- 223 -
Το ακρωτήριο των Μεθάνων αποτελείται κυρίως από ηφαισ

τειακά πετρώματα, με σύμπλεγμα δόμων και ροές λάβας σαν κυριότερα
χαρακτηριστικά. Το τοπογραφικό ανάγλυφο δείχνει ότι οι δόμοι σχη
ματίστηκαν κυρίως από μικρά ρεύματα παχύρευστης λάβας που εξερχό
ταν από δ'ιαφορες ξεχωριστές ρωγμές. "~ *'~
' «m· 0Τ •>;.->τ:"·
0 R.V. LEYDEN (στη Ε. Δάβη 1957)' δέχεται ότι η ηφαιστει-

κή δραστηριότητα στα Μέθανα υπήρξε έντονη"κατά το Πλειόκαινο. 0
Γ. ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ (197Α) σε μελέτη το6 στην'Αίγινα αποδεικνύει ότι
η ηφαιστιακότητα στο νησί άρχισε και ολοκληρώθηκε στο Πλειόκαινο.
f
0 STRAB0 στην "GEOGRAPHICA' ~i ο'ΰ ' (*να$έ&έ4-^στ-ι.- οι νεώτερες εκρήξεις
στα Μέθανα έγιναν κατά το 250π.χ. στο Καμμένο Χωριό.
Με Ραδιοχρονολόγηση πετρωμάτων από δ'Ίάφορες θέσεις που

έγινε από το Ι.Γ.Μ.Ε. προσδιορίστηκαν ηλικίες μεταξύ 0,32^0,07
και 0,90+0,25 εκατομμυρίων χρόνων. Επομένως, είναι πιθανό ότι η
ηφαιστιότητα άρχισε κατά τα τέλη του Τριτογενούς ή στις αρχές του
Τεταρτογενούς.
Με έρευνες της G.G. ΡΕ ( 1974-) προσδιορίστηκαν τέσσερεις

διαφορετικές σειρές έκχυσης λάβας (ή ηφαιστιακές περιόδους), οι
οποίες από τις παλαιότερες προς τις νεότερες είναι:
1. Παλαιότερη σειρά.
2. Σειρά Χελώνας.
3· Σειρά Μαλίσας.
Λ· Νεώτερη σειρά (προϊστορική ηφαιστειακή δραστηριότητα
στο Καμμένο Χωριό).
Στις τρεις παλαιότερες σειρές παρατηρείται ότι οι εκχυ-

όμενες λάβες ήταν αρχικά περισσότερο βασικές και κατέληγαν σταδια
κά σε πιο όξινους τύπους κατά το τέλος της δραστηριότητας.
- 224. -
Σύμφωνα με την κατάταξη αυτή της G.G. ΡΕ το πέτρωμα του

Δακιτοειδή της περιοχής Βορείως των Μεθάνων που μελετήσαμε, ανή
κει στη δεύτερη περίοδο της ηφαιστειακής δραστηριότητας (σειρά
Χελώνας) και -φ Α.ν,δεσίτης της περιοχής Κουνουπίτσας στην τρίτη
περίοδο (σειρά] Μαλίσας).
"C"" -
ν
-*' J
Σύμφωνα? με ττ^ γεωλογική χαρτογράφηση του ακρωτηρίου των

Μεθάνων των Μ. ΦΥΤίΚΑ^Ρ. INNOCENTI και R. MAZZUOLI 1972, το πέτ-
ρωμα Βορείως της πόλης των Μεθάνων που μελετήσαμε, θεωρείται σαν
Δακίτης. Το ίδιο πέτρωμα ονομάζεται σε έρευνα της Ε. ΔΑΒΗΣ (1957
σαν Κεροστιλβικ^Ε^Δαι^Μοεΐδής. Σύμφωνα με τη χημική σύσταση του
πετρώματος ( β λ. J$%p,.v0Êtω ) και την ορυκτολογική-πετρογραφική ε
ταση συμφωνούμε με το χαρακτηρισμό Κεροστιλβικός Δακειτοειδής.
Το πέτρωμα της περιοχής γύρω από το χωριό Κουνουπίτσα

χαρτογραφήθηκε από τον Μ. ΦΥΤΙΚΑ ET AL σαν Ανδεσίτης. Η Ε. ΔΑΒΗ
(1957) το θεωρεί Κεροστιλβικό Αυγιτικό Υπερσθενικό Ανδεσίτη. Με
βάση τις εξετάσεις μας (βλ. πιο κάτω) χαρακτηρίζεται ως Αυγιτικός
Κεροστιλβικός Ανδεσίτης.
0 γεωλογικός χάρτης στο Σχήμα_Λ7 δείχνει τις ακριβείς

θέσεις και εκτάσεις της επιφανειακής εξάπλωσης των δυο μελετηθένι
πετρωμάτων.
Η επιφανειακή εξάπλωση του δακιτοειδούς καλύπτει μια

έκταση 2,5kma ενώ του ανδεσίτη 2,8km2 περίπου. Από επιφανειακές
μόνο παρατηρήσεις δεν μπορούμε να έχουμε ακριβή στοιχεία σχετικά
με το πάχος των πιο πάνω σχηματισμών. Παρόλα αυτά, κάνοντας τη
παραδοχή ότι το ελάχιστο πάχος είναι 50 μέτρα υπολογίζουμε τα
ελάχιστα αποθέματα των δύο κοιτασμάτων ως εξής:
Δακιτοειδής = 312.500.000 τόνους πετρώματος (ειδ. βάρος » 2,5)

και
Ανδεσίτης = 36Λ·000.000 τόνους πετρώματος (ειδ. βάρος » 2 , 6 ) .
Στη συνέχεια παρυσιάζονται τα αποτελέσματα της μελέτης

του Ανδεσίτη και κατόπιν του Δακιτοειδούς.
- 225 -
"5JÛ: 7ÎÎT-
. α ϊ .i&jQ_pï-i .y
--3M ν ω τ >τ·>^<ξ ?f'~ '
•'/ο OUCÓCT^: ο io)
'Λ;\»ν;
Μ-οΜ^Μ>?- <
Hottfauct
TiJltToi Μ^αύΟΧψά. · ί
Σχημα_Λ6: Γεωλογικός χάρτης των Μεθάνων,

δείχνοντας τις 4- ηφαιστειακές
σειρές (κατά G.G. ΡΕ, 1974)
3·2·3·2 Ανδεσίτης Κουνουπίτσας
1 . Ορυκτολογία - Πετρογραφία:
Η ορυκτολογική σύσταση και τα πετρογραφικά χαρακτηρισ

τικά του πετρώματος προσδιορίστηκαν με περιθλασιομετρία ακτινών
ROENTGEN (Σ)£ημα_Λ8) και με μικροσκοπική εξέταση λεπτών τομών
(Εικόνα 5 ) . Διαπιστώθηκαν:
Συμμετοχή %
Πλαγιόκλαστα ( α ν δ ε σ ί ν η ς , ολιγόκλαστο, α λ β ί τ η ς ) Λ5
Αυχίτης 5
Κεροστίλβη 2
Βιοτίτης <1
Χλωρίτης 1-2
Υαλος ΛΟ
- 226 -
'ΚαλΌίπτΙτσα
jj^pi&ö .îj^jfr'
U ί ΗI
Ανδεσιτης
ΔακΙτης
Ο 1
Χλμ
Γεωλογική τομή
Σ^ήμα_Λ7: Χάρτης Μεθάνων με τις εμφανίσεις των

δυο μελετηθέντων τύπων πετρωμάτων
(κατά Μ. ΦΥΤΙΚΑ ET AL, 1972)
- 227 -
Σ^ημα 48: Διάγραμμα περιθλασιμετρίας ακτινών

ROENTGEN, δείγματος Ανδεσίτη Μεθάνων.
- 228 -
Εικόνα_5: Φωτομικρογράφημα του Ανδεσίτη,

Μεθάνων. Μεγέθυνση Χ Λ3
(Χ NIC0LS)
Οι φαινοκρύσταλλοι έχουν μέγεθος συνήθως από 200 μικρά

έως 2 m m . Το μέσο μέγεθος τους όμως είναι περίπου 900y-1mm και n
μορφή τους γωνιώδης. Είναι διασκορπισμένοι μέσα στη θεμελιώδη
μάζα του πετρώματος, η οποία είναι φελσοφυρική.
0 ιστός του πετρώματος είναι πορφυριτικός με συμπαγή

υφή. Με $άση τα προαναφερθέντα πετρογραφικά χαρακτηριστικά του
χαρακτηρίζεται ως ΑΝΔΕΣΙΤΗΣ.
Τα συμμετέχοντα στη σύνθεση του πετρώματος ορυκτά έχου

τις εξής τιμές σκληρότητας κατά M0HS:
1. Πλαγιόκλαστα: Η = 6
2. Αυγίτης: Η = 5-6
3· Κεροστίλβη: Η = 5-6
U. Χλωρίτης: Η = 2-2.1/2
5. Βιοτίτης: Η = 2-3
6. Υαλος: Η = 5-7
- 229 -
Επομένως, το πέτρωμα αποτελείται κατά το μεγαλύτερο

ποσοστό του από ορυκτά με σκληρότητες από 5 έως 7.
2. Χημική Σύνθεση:
Χημική ανάλυση που εκτελέστηκε στα πλαίσια της έρευνας

της Ε. ΔΑΒΗΣ (1957) σε δείγματα Ανδεσίτη της περιοχής έδωσε την
εξής σύνθεση:
Διοξείδιο του Πυριτίου Si022

SÌO 58,80%
Α1
Τριοξείδιο του Αργιλίου 2°3
Α1
2°3 18,39%
Fe
Τριοξείδιο του Σιδήρου Fe 203
2°3 3,34%
Μονοξείδιο του Σιδήρου JeO 2,70%
Μονοξείδιο του Μαγγανίου ΉηΟ 0,15%
Μονοξείδιο του Ασ3εστίου CaO 7,18%
Μονοξείδιο του Νατρίου Na220 3,38%
Μονοξείδιο του Καλίου κΚ 2 0ο
2 1,75%
Διοξείδιο του Τιτανίου Ti022 0,81%
Πεντοξείδιο του Φωσφόρου ^2°5
P 2^ 0,32%
Νερό H
Η 22 0 0,85%

μακροσκοπική εικόνα (σύμφωνα με τα πρότυπα Β.S.: 5930:1981, ΛΛ·2
και B.S.:812:1975):
"Χρώμα: Ανοικτό έως μέτρια σκοτεινό γκρί.

Μέγεθος κρυστάλλων: Μεσόκοκκοι φαινοκρύσταλλοι
μέσα σε κρυπτοκρυσταλλική θεμελιώδη μάζα. Ιστός:
Πορφυριτικός. Υφή: Συμπαγής. Κατάσταση αποσάθ
ρωσης: Υγειής. Θραυσιγενής επιφάνεια ψυφίδων:
Τραχεία και ανώμαλη. Μορφή ψηφίδων: Γωνιώδης.
Ψηφίδες ηφαιστειακού πετρώματος, πολύ χαμηλού
πορώδους, που θραύεται πολύ δύσκολα με σφυρί."
- 230 -
Οι φυσικές ιδιότητες του Ανδεσίτη που προσδιορίστηκαν

3
Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα: p d = 2,655gr/cm
3
Κορεσμένη Φαινόμενη Πυκνότητα: Ρ + = 2,680gr/cm
r
Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων (Πραγματική Πυκνότητα): ρ = 2,7289g /c
S
•a 7 fi - -
=
Ανοικτό Πορώδες: ^ e ff 2,508%
Περιεκτικότητα Υγρασίας κατά τον κορεσμό: W _ . = 0,9Λ5%

Sci Ό
Μονάδα Βάρους Πετρώματος σε Ξηρή Κατάσταση: γ = 26,04.KN/m3

I
QAI = ° » 8 6 0 %
(Βλέπε Πίνακες 1, 2, 3, Λ του Παραρτήματος)
Ποσοστό Προσκολλημένων Λεπτομερών (άγιλος, ιλύς και σκόνη):

Π.Λ. = 0,03%

- 231 -

TT
. L
Δείκτης Γωνιώδους: Δ.Γ. = 11,5Α
(Βλέπε Πίνακες 6^7, 8 του Παραρτήματος)

:. ~ ν.
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Ξηρή Κατάσταση: σ^ = 212,7MN/m2
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Κορεσμένη Κατάσταση: σ 8 = 171,3MN/m

πετρώματος κατά τον κορεσμό του ίση με 19,4-6% (βλέπε Πίνακες 10,

(Βλέπε Πίνακες 9, Η , 15 του Παραρτήματος)

- 232 -
(Βλέπε Πίνακα 16'του Παραρτήματος)
10. Κριτιέή^και Συμπεράσματα περάτης Καταλληλότητας του:

òyqa
Σύμφωνα με τη παράθεση και αξιολόγηση των πιο πάνω ανα
φερόμενων αποτελεσμάτων των εργαστηριακών δοκιμών που εκτελέσθηκαν
σε δείγματα Ανδεσίτη'της Κουνουπίτσας των Μεθάνων, συμπεραίνονται
r ϋ3
τα εξής: '^-
1) Το πέτ^βα παρουσιάζει γενικά ικανοποιητικές φυσικές ιδ:

ότητες. Το πορώδες και η υδατοαπορροφητικότητά του είναι αρκετά
χαμηλά με αποτέλεσμα:
(α) να μην σπαταλάται περίσσεια συνδετικού υλικού

και βελτιωτικού γαλακτώματος, και
(β) να περιορίζεται η αποσαθρωσιμότητά του.
2) Η εξαιρετικά χαμηλή τιμή του ποσοστού των προσκολλημένα)

στην επιφάνεια των ψηφίδων, λεπτομερών υλικών, καθώς και η ευμενή<
ορυκτολογική σύσταση του πετρώματος προκαθορίζουν την άρτια σύνδε
ση των λίθινων τεμαχίων με την άσφαλτο, πίσσα κ.λ.π.
3) Η γενική μορφή των θραυσθέντων ψηφίδων, όπως προσδιορί

ζεται από τους δείκτες πλάτυνσης, επιμήκυνσης και γωνιώδους, είνα
αρκετά ικανοποιητική με αποτέλεσμα να συντελεί στην ευκολία της
επεξεργασίας και διάστρωσης του ασφαλτομΐγματος, στη μεγαλύτερη
αντοχή και σταθερότητα του, και κυριότερα στη δημιουργία ικανοποι
ητικού Β.Ε.Μ. του τάπητα κύλισης.
U) Οι μηχανικές ιδιότητες του πετρώματος είναι πολύ ικανο

ποιητικές, εξασφαλίζοντας τη θετική συμπεριφορά του στις στατικές
και δυναμικές καταπονήσεις που αναπτύσσονται στην επιφάνεια του
- 233 -
5) Η αντοχή του πετρώματος στη φθορά από τριβή και κρούση,

καθώς και από απότριψη είναι πολύ ικανοποιητική ενώ η αντίσταση
του σε στίλβωση είναι ενδιάμεση έως υψηλή. Συγκεκριμένα:
(α) Η αντοχή τόσο σε τριβή.κα,ι κρούση όσο και σε

απότριψη είναι υψηλή. Σαν συνέπεια, οι επιφα-
-, ν·ε(ιακές ψηφίδες στο τάπρτα, θα φθείρονται με
αργό ρυθμό και το απαραίτητο Β.Ε.Μ. θα διατηρεί-
.,·. f0rai για μεγάλο σχετικά χρονικό διάστημα.
(β) Η τιμή του Δ.Α.Σ.Α..,..εξασφαλίζει την καταλληλότη

τα του για τη κατασκευή ταπήτων κύλισης, έως και
δύσκολων θέσεων κατηγορίας Αρ (βλέπε Πίνακες 10
1^!ΤΓ!5 και Η ) . Το πέτρωμα ,φ,μω,ς«. θεωρείται ακατάλληλο
για τη κατασκευή των πολύ δύσκολων θέσεων της
κατηγορίας Α.. που απαιτούν υψηλότερη τιμή του
Δ.Α.Σ.Α.
6) Η εξαιρετικά χαμηλή τιμή υγείας των αδρανών συνεπάγεται

την υψηλή ανθεκτικότητα του πετρώματος στην αποσάθρωση.
7) Το χρώμα του πετρώματος δεν συντελεί ιδιαίτερα στη

φωτοανακλαστικότητα της επιφάνειας του οδοστρώματος.
8) Στο Σ^ημα_Λ9 δίδονται γραφικά οι ιδιότητες του Ανδεσίτη.

Ολες οι τιμές του βρίσκονται στη κατάλληλη περιοχή και οι περισ
σότερες από αυτές σε αρκετή απόσταση από την οριακή γραμμή. Η
τιμή μόνο του Δ.Α.Σ.Α. βρίσκεται κάτω από την οριακή τιμή που
ισχύει για τις πολύ δύσκολες θέσεις, ενώ επάνω από αυτή των δύσκο
λων, ενδιάμεσων και εύκολων.
9) Οι προσδιορισθήσες ιδιότητες δικαιολογούνται από την

ορυκτολογική σύσταση και τον ιστό του πετρώματος. Ιδιαίτερα:
(α) Η πολύ υψηλή αντοχή οφείλεται στην ύπαρξη και

επικράτηση των σκληρών ορυκτών, καθώς και στη
πολύ ισχυρή αλλελοεμπλοκή τους.
evi «1-
*-" ^ CM •
Κ Ι Ν
\
EH
•
1 ' Ι ι^ * < •
ο" Ο "
::' ι ' w\
/
d • . ** CM .
K\
3
•f r' V
%
^ νο J—
Ν ^~
"V
V. •
Ν
-—^ ο · *«* e> - <
5 33~1>-.' ω .·
y-
-
^ β · * *
.-.-· -Η Hl
CM UV
J Η
a
to
•I
a ç - " " '
ΚΝ ΟΗ
κ. ΊΙ : t5 1 1 . *·* ri.
CT
X!
i"
J
V .
«^
ο
Ο" ΨΛ
2Ö ο
H Ο "
ν
> *-«.^ X- Η Η SI
CLQ. β
*-» ι
s; «ω
_»<D
-«er
^
'.rr.>
*•*«».. M s PH
1=1
s-tm ti | fTT ^Θ Ο . Ν< CJ>
SU
Ο".
ÖCQ.O ω α> · ·> c VO
V Ρ Χωιτ\ 3
? ri
/,
ri ΙΛ χ *A
ω*ρ
Μ £·
α w
a. ο «ο · / EH
x s r ο >CM χ
ω ο η •»bi μ3 <
3
Λ Ο. O1 Ο .
ι ω Q ÌN« «ω VO
=Lti -» ««Ο -* > Η \ ο CD \ <
ö ω Χ «ο Η ω Κ a Η
•*—* \
8
Ν
<_«0*{Τ -» Ö Ο «a
Η =wr ω ^; H υ s o Ρ4 \ Q. "<
»3 ρ ω ,< ο ü OO .α. ^ υν ** Ο 
//
Ci
t î * 3 -» Ό ö e. H « « W κ ο ω E<
ο α.ϋ ω j -» t; s · s r X C5\
O H I Oer ö ω κ<< · ο· •ν? ο VO "
•-
Ο t> H
-» · 5 PO
< to <
ο >-> Γ Sì
3 Η *ΡΤ> <
-» Ο «ΓΗ Ο « Ö > 3 H <! ο
> • « > . ri-Xi -» Χ Η Η «Λ. ΐ>* ·> m
-» 3. Χ J ΟΛΟ < <
Η 3 * 0 ί < Ό 3. \\ ·*
Η · - ο^<: ? Β 3 <ί Ο
ο ο «e-H ω ο. ο \ SÌ
«Tf Η H O « r S f «* ΚΝ. VO .
f α α ti Ο f r > -* Ο to φ *«< CQ
t i «ο «ο ω<ο χ κΡ-ι ο EH J ι
ω e-8- Ο- Ο -» Q. Ό
ο. e ο ο · ο >-
«ί «ω ι·
e o o -» CTH Ö >
-»ss ti -» to 3 > Μ ε · KV ί>« s
Päö
υ _> -> ω t) D*J (jf 3 *. VO •
H -*S3 X "-^
α. α pvo > >-=J.«© ^
ρ-ο ο H O ö 3 ο
ffrfr
Ο Ο Ο
Ο
-» CT *
· CLH
fcij fri ^ cu • α
•ο
>-s s χ ω er .to«
,< ρ ω . Λ ©
Ρ3«ο ο Ο osa
* +
*
(Uoraji\'3a Uîiiioiooi) Λπα-^χοηςη ^\ogsi3Tl yixnopou
- 235 -
*
(β) Η ενδιάμεση τιμή του Δείκτη Αντίστασης σε Στίλ

βωση Αδρανών οφείλεται κυρίως στην αρκετά μικρή
διαφορά της ορυκτολογικής σκληρότητας μεταξύ των
I -
,7-- Zi σκληρών κρυστάλλων (βλ. σελ. 228). Στη τιμή του
l
3t5; 4
e'o ' Δ.Α.Σ.Α. επιδρά θετικά^και η διαφορά μεγέθους
μεταξύ των μεγαλύτερων φαίινοκρυστάλλων και της
φελσοφυρικής θεμελίδους μάζας.
3.2.3-3 Δακιίοειδης_Μεθάνων
>ι
: 'Ρ% •
j> : Η ορυκτολογική σύσταση και''^Α'ϊτετρογραφικά χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι -
κά T-oäS[περώματος προσδιορίστηκαν με τη Μέθοδο π ε ρ ι θ λ α σ ι μ ε τ ρ ί α ς
ακτίνων ROENTGEN (Σχήμα_$0) και με μικροσκοπική εξέταση λεπτών
τομών του (Εικόνα_6).
Τα ορυκτά που αποτελούν το πέτρωμα ε ί ν α ι :
Συμμετοχή %
1. Πλαγιόκλαστα (ανδεσίνης, λαβραδόριο) 40%
2. Βιοτίτης 10%
3. Κεροστίλβη καφέ 2-3%
Λ· Μεταλλικά ορυκτά (ζιρκόνιο, μαγνητίτης) 2-3%
5· Υαλος (κράμα αστρίων, χαλαζία και
κεροστίλβης) 45%
Τα πλαγιόκλαστα έχουν υποστεί σε μεγάλο βαθμό σερικι-

τίωση και καολίνωση. Από τα μεταλλικά ορυκτά επικρατεί ο μαγνη
τίτης, ενώ περίπου 0,2% αποτελείται από ζιρκόνιο.
0 ιστός του πετρώματος σχηματίζεται από διασκορπισμένους

Φαινοκρυστάλλους, μέσα σε μια βιτροφυρική ή υαλοφυρική θεμελιώδη
μάζα. Το μέγεθος των φαινοκρυστάλλων κυμαίνεται κυρίως από 150
μικρά έως και 5mm· Το μέσο όμως σύνηθες μέγεθος τους είναι 1,8-
2mm και η μορφή τους κογχώδης.
- 236 -
Εικόνα 6: Φωτομικρογράφημα του Δακιτοειδούς,

Μεθάνων. Μεγέθυνση Χ A3 (Χ NICOLS)
0 ιστός είναι πορφυριτικός με υαλώδη αφανιτική μάζα και

με συμπαγή υφή.
Σύμφωνα με τα πιο πάνω πετρογραφικά χαρακτηριστικά, αλ>

και με τα στοιχεία της χημικής ανάλυσης το πέτρωμα χαρακτηρίζεται
ως ΔΑΚΙΤΟΕΙΔΗΣ.
Οσον αφορά τη σκληρότητα MOHS, τα ορυκτολογικά συστατικ]

μπορούν να χωριστούν σε δυο ομάδες:
(α) Σκληρά ορυκτά είναι (Η = σκληρότητα M0HS):

1. Πλαγιόκλαστα: Η = 6-6.1/2
2. Κεροστίλβη: Η = 5-6
3. Μεταλλικά Ορυκτά: Η = 5· 1/2-7.1_2
Λ. Υαλος: Η = 5-7
Σ>;ημα_50: Διάγραμμα ττεριθλασιμετρίας ακτινών
ROENTGEN, δείγματος Δακιτοειδούς,
Μεθάνων.
- 238 -
(3) Μαλακά ορυκτά είναι:

1 . Βιοτίτης: Η = 2-3
2. Καολίνης, σερικίτης: Η = 2-2.1/2
Τα σκληρά ορυκτά των οποίων η σκληρότητα κυμαίνεται κυ •

ρίως από 5 έως 7 αποτελούν περίπου το 60% της σύστασης του πετρώ
ματος και το υπόλοιπο τα μαλακά.
Σύμφωνα με τις χημικές αναλύσεις που εκτελέστηκαν στα

πλαίσια της έρευνας της Ε. ΔΑΒΗΣ (1957) σε δείγματα κεροστιλβικού
δακιτοειδούς από διάφορες περιοχές των Μεθάνων όπου εμφανίζεται
αυτό το πέτρωμα, δίνεται η ακόλουθη μέση χημική σύνθεση του:
Si0
Διοξείδιο του Πυριτίου Si022 60,6-1%
Α1
Τριοξείδιο του Αργιλίου Α12°3
2°3 16,55%
Τριοξείδιο του Σιδήρου Fe
Fe
203
2°3 4,11%
Μονοξείδιο του Σιδήρου FeO 1 ,4.3%
Μονοξείδιο του Μαγγανίου MnO
ΜηΟ 0,13%
Μονοξείδιο του Νατρίου Na
Na
2 2°0 3,22%
Μονοξείδιο του Καλίου ΚρΟ
K
2° 2,08%
Ti0
Διοξείδιο του Τιτανίου T i 02
2 0,75%
Ρ
Πεντοξείδιο του Φωσφόρου 2°5
P
2°5 0,25%
Νερό H20
Η 1,39%

μακροσκοπική εικόνα (σύμφωνα με τα πρότυπα B.S.:5930:1981, ΛΛ·2
και B.S.:812:1975):
"Χρώμα: Ανοκτό γκρί. Μέγεθος κρυστάλλων:

Χονδρόκοκκοι φαινοκρύσταλλοι μέσα με κρυπτο-
κρυσταλλική θεμελιώδη μάζα. Ιστός: Πορφύρι-
τικός. Υφή: Συμπαγής. Κατάσταση αποσάθρωσης:
- 239 -
Ελαφρά αποσαθρωμένα. Θραυσιγενή επιφάνεια

ψηφίδων: Τραχεία και ανώμαλη. Μορφή ψηφίδων:
Γωνιώδης. Ψηφίδες ηφαιστειογενούς πετρώματος
που θραύονται εύκολα με σφυρί."
4.. Δοκιμές Φυσικών Ιδιοτήτων:
Οι φυσικές ιδιότητες του Δακιτοειδή που προσδιορίστηκαν

3
Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα: ρ^ = 2,l60gr/cm
Κορεσμένη Φαινόμενη Πυκνότητα: P S at = 2,2Kgr/cm 3
Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων (Πραγματική Πυκνότητα): p g = 2,2833ë r / cm3
N =
ff 5,34-2%
Περιεκτικότητα Υγρασίας κατά τον Κορεσμό: W s a t = 2,4-72%
Απορροφητικότητα Νερού κατά Βάρος: Α.Ν.Β. = 2,4-8%
Απορροφητικότητα Νερού κατ' Ογκο: Α.Ν.Ο. = 5,64-4·%

I Q A I =1,867%
(Βλέπε Πίνακες 1, 2, 3 <αι 4- του Παραρτήματος)

- 240 -
Ποσοστό Προσκολλημένων Λεπτομερών (άργιλος, ιλύς και σκόνη):

Π.Λ. = 0,4-1 %
Δείκτης Επιμήκυνσης: Δ.Ε. =15,7%
Δείκτης Γωνιώδους: Δ.Γ. =9,52
(Βλέπε Πίνακες 6, 7 και 8 του Παραρτήματος)
Δείκτης Συντριβής Αδρανών: Δ.Σ.Α. = 41»8%
Δείκτης Αντοχής σε Πρόσκρουση Αδρανών: Δ.Α.Π.Α. = 4.6,1%
Δείκτης Συντριβής Λεπτοκόκκων 10% Αδρανών: Δ.Σ.Λ.Ί0%Α. = 4-0ΚΝ

ι
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Ξηρή Κατάσταση: σ^ = 27,0MN/ma
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Κορεσμένη Κατάσταση: σ = 15,3ΜΝ/

s
πετρώματος κατά τον κορεσμό του ίση με 4-3,33% (βλέπε Πίνακες 10,
11, 12 και 13 του Παραρτήματος).

- 24-1 -
(Βλέπε Πίνακες 9, Η και 15 του Παραρτήματος)
Από την παράθεση των αποτελεσμάτων των εργαστηριακών

δοκιμών που εκτελέστηκαν σε δοκίμια Δακιτοειδούς των Μεθάνων, και
τη σύγκριση των αντίστοιχων για κάθε προσδιορισθήσα ιδιότητα διεθ
νών απαιτήσεων και οριακών τιμών καταλληλότητας ενός πετρώματος
για παραγωγή αδρανών υλικών αντιολισθηρών οδοστρωμάτων, συμπεραί
νεται ότι το πέτρωμα αυτό είναι εξαιρετικά ακατάλληλο για να χρη
σιμοποιηθεί σαν αδρανές υλικό στη κατασκευή του τάπητα κύλισης των
επιφανειών των οδοστρωμάτων.
Αυτό συμπεραίνεται από τις πολύ ανεπαρκείς φυσικές ιδι

ότητες του, τις εξαιρετικά χαμηλές μηχανικές ιδιότητες του, καθώς
και τη μικρή αντοχή του στη φθορά από τριβή και κρούση καθώς και
απότριψη.
Στο Σ^ημα_51_ στο οποίο δίδονται γραφικά οι ιδιότητες του

Δακιτοειδούς και συγκρίνονται άμεσα με τις αντίστοιχες οριακές
τιμές καταλληλότητας, φαίνεται ευκρινώς η ακαταλληλότητα του.
Τέλος, οι προσδιορισθήσες ιδιότητες του πετρώματος δικαι

ολογούνται από την ορυκτολογική σύσταση και τον ιστό του. Ειδι
κότερα:
CI»
I
CT
S cvj -ι »er
/ cO
/ S ι->
ω s
/ ο Ο r-·
* ** . < Η >-
""· — . ΚΝ
3 ι->
~**ι » * · ^ ^
* -
νο
.
si <
a s
Ο
H
CT
Η
1
1 Η * J> ο - ι_η r<
* *>"' co
H Ö
^'* ^---'·
CT
-+· ITS -ο
CT H
Ö
3
H
ο
—\ «£vt» w
Ι
ih· it •
ΚΝ
Ιι S Sx ^
tr
W γ Ο Ö
H
3
α
H
*<; ο χ
V D
CT
1
-J Ο << Η "® Ο " u>
cr*o ο
H
>
*-» 1 "1 °"
τ H t*
Ö
H ^ (Ο
α α β χ*ω M Γ-, /
ο ο
8-ΒΧ -»CD
tjeao ο . ise o> ο.. <
<
er Ρ I
t< τ U t f . > κ\ »ω <£> ö«-cr«.3
uir\ 3 zi. / ^. ν α cv
ω «<sr
ο a ρχΐΛ χ /~\ η
w*
/ α a er
=io «o · <β
&< ζ0 • ι >- Q. D cv
a. tî -» xs=- Ο >OJ χ
-» t> i H 3 A Μ Ο. ^ «J* „JSf<l Ο . Μ
Ö ω K O -» > H \ tv» N { SP'" V0 Ι Ο Ο -' I
X«o e ω ü a Ρ" ο · * „«-""Χ tu • ι D Ρ rΟ"
<
lUÊ C"0*fr
ω,< H t> x o
=L=LZ
-» Β
CL
3
Η - , ^ - "
Ö
•A
< < | er CT Γ-
ω < • ' Da Η >Η
« H U CL
CL« CL *< ο κ o o CD
Λ
Ρ " " " ΙΧΝ ο ·
H 3 . H o ts ω ·> u r ν-/ Η / * σ»
H ω a
t » 3 -» χ α
Ο CL ti O Ö H. fcSJW
3 ·
Ο " / o> < < â
to H ω ω -» -» t; χ · -Q» κ //
U
X EH
^^
D 3.
ο t> ιη ^ Ο ' ivs ο < ο
νο • α •>*aν
ö
^ ° *=• -» ·
ω B,< .
χ ;>o
«Ο
e a 3 -
Ο t> > << V3 p
-» O t> > - > Ρ" *B
3 H **=•> Χ
>*
•
ο • - »•CT CD
*•«?• •-±SJ
TI· D « Ö ? 3
-» g H H
->
>
«?
<
-» 3 . χ -» a.sj r-S Ρ
e 3v5 « < o ì 8 <{ | ο < •Θ· a
H « - C-< ρ Β 3 _ι
<~ ΙΙ a > o.
Ο Ο c f ω CL α 3 Ό
«Tl· H ft> srBf Ο f-, H a
H CL CL Κ ο j r > .* ο 
ο <o · ο
CL tO
Ο
•ι » Τ *»î
c o o -» υ μ Β >
> •
»ω
«< ι η
-»χχ Κ -» Ο 3 > ifM
Ne νο - I
U -» -> t> t» ->»Ö Χ
CL CL ρ>ω > >-ao " • ^ . ^ ai
P O Ο HCD Β 3 ο ο 3.1
t* e-e- ο · CLH
KN ^ - ^
^CΓl
D Ο Ο -» CT «. W Hr - X X *B
^ί ρ ω Β. Λo e-
> -» ο S
s: χ χ W O D Ο ΟΝ3 ο
« ** +
(Ur>m3i\3çj UxTioioii) A O I ^ I O I Ç I Lt\ogai3Tl ^«uooou

- 243 -
α) Οι πολύ χαμηλές τιμές αντοχής οφείλονται κυρίως στην

εξαλλοίωση που έχει υποστεί το πέτρωμα λόγω αποσάθρωσης. Σαν
αποτέλεσμα, τα σκληρά και ανθεκτικά ορυκτά των πλαγιοκλάστων
έχουν μετατραπεί σε μαλακά και ευαίσθητα ορυκτά χαμηλής αντοχής.
0) Η υψηλή τιμή του Δείκτη Αντίστασης σε Στίλβωση Αδρανών

οφείλεται τόσο στη διαφορική ορυκτολογική σκληρότητα των συνιστών-
των ορυκτών, όσο και στον ασθενή δεσμό σύνδεσης των ορυκτών κρυσ
τάλλων μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να φθείρονται και να αποσπώνται
πριν στιλβωθούν και έτσι να διατηρείται συνεχώς η έντονη μικρο-
τραχύτητα της επιφάνειας των ψηφίδων των αδρανών υλικών.
Η παράθεση των ιδιοτήτων του πετρώματος, παρά την ακα

ταλληλότητα του, θεωρείθηκε σκόπιμη για λόγους σύγκρισης και συσ
χετισμού, με τα αποτελέσματα των υπολοίπων μελετηθέντων πετρωμάτων.
- 2Λ3 -
α) Οι πολύ χαμηλές τιμές αντοχής οφείλονται κυρίως στην

εξαλλοίωση που έχει υποστεί το πέτρωμα λόγω αποσάθρωσης. Σαν
αποτέλεσμα, τα σκληρά και ανθεκτικά ορυκτά των πλαγιοκλάστων
έχουν μετατραπεί σε μαλακά και ευαίσθητα ορυκτά χαμηλής αντοχής.
β) Η υψηλή τιμή του Δείκτη Αντίστασης σε Στίλβωση Αδρανών

οφείλεται τόσο στη διαφορική ορυκτολογική σκληρότητα των συνιστών-
των ορυκτών, όσο και στον ασθενή δεσμό σύνδεσης των ορυκτών κρυσ
τάλλων μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να φθείρονται και να αποσπώνται
πριν στιλβωθούν και έτσι να διατηρείται συνεχώς η έντονη μικρο-
τραχύτητα της επιφάνειας των ψηφίδων των αδρανών υλικών.
Η παράθεση των ιδιοτήτων του πετρώματος, παρά την ακα

ταλληλότητα του, θεωρείθηκε σκόπιμη για λόγους σύγκρισης και συσ
χετισμού, με τα αποτελέσματα των υπολοίπων μελετηθέντων πετρωμάτων.
- 244 -
3.2.Λ Μελετηθέντα Πετρώματα Νήσου Αίγινας
Στην Αίγινα υπάρχουν δυο κυρίως τύποι ηφαιστειακών

πετρωμάτων. Τα πετρώματα αυτά θεωρήθηκαν σαν κατ'αρχήν αποδεκτά
για περαιτέρω διερεύνηση και έτσι μελετήθηκαν. Πρόκεται για:
α) Τον Κεροστιλβικό Δακιτοειδή της περιοχής Κακο-

πέρατος, 2,5 χιλιόμετρα Β.Δ. της Πέρδικας, και
3) Τον Ανδεσΐτη της περιοχής του χωριού Λαζάρηδες

(το Λατομείο του Τόγια).
3 -2·Λ·1 ΐ£ωλογία_της_Αίγινας
Το νησί της Αίγινας καταλαμβάνει έκταση 82,63km2, και

αποτελείται περισσότερο από ηφαιστειακά και λιγότερο από ίζημα-
τογενή πετρώματα.
Η γεωλογική δομή του άρχισε να μελετάται συστηματικά

το 1894-95 από τον Η. WASHINGTON και κατόπιν από άλλους ερευνητές
όπως: τους R. LEYDEN 1940, Α. PHILIPPS0N 1959, Ε. ΔΑΒΗ 1957,
Γ. ΛΕΙΒΑΔΙΤΗ 1974-
0 τελευταίος βάση των προηγούμενων γνώσεων και δικών

του παρατηρήσεων δίδει αναλυτικά τη γεωλογική δομή του νησιού.
Η γενική πετρολογική αλληλουχία των πετρωμάτων που βρίσκονται
στην Αίγινα φαίνεται στη στρωματογραφική στήλη του Σ^ήματος_52.
Οπως διακρίνεται στο σχήμα αυτό, το νησί γνώρισε δυο

ηφαιστειακές δραστηριότητες οι οποίες άρχισαν και ολοκληρώθηκαν
μέσα στο Πλειόκαινο.
Η πρώτη ηφαιστειακή περίοδος έφερε στην επιφάνεια τη

σχετικά λιγότερο βασική λάβα και σχημάτισε τον κεροστιλβικό
Δακιτοειδή και τον κεροστιλβικό αυγιτικό Δακιτοειδή (Ε. ΔΑΒΗ,
1957) ενώ η δεύτερη έδωση βασικότερη λάβα σχηματίζοντας τον
Ανδεσίτη. Τα πετρώματα αυτά προξενώντας το ενδιαφέρον μας,
- 245 -
αναγνωρίστηκαν και επιβεβαιώθηκαν επι τόπου στις πιο πάνω ανα

φερόμενες περιοχές, έγιναν δειγματοληψίες και μελετήθηκαν στο
εργαστήριο.
Από τεκτονικής άποψης, το νησί είναι δημιούργημα των

τελευταίων τεκτονικών διαταράξεων του Καινοζωϊκού. Κατά το
κάτω Πλειόκαινο συνέβηκαν βαθειές τεκτονικές διαρρήξεις οι οποίες
απέκοψαν την Αίγινα από την Αττική και την κατέστησαν ηφαιστειακό
κέντρο. Αργότερα, πάλι κατά το Πλειόκαινο συνέβησαν νέες διαρ
ρήξεις, που δημιούργησαν σε ωρισμένες θέσεις απότομες ακτές
(Γ. Λ Ε Ι Β Α Δ Ί Τ Η Σ , 197Λ).
Οπως φαίνεται στο χάρτη του Σ^ηματος_53 τα πετρώματα

που μελετήθηκαν καταλαμβάνουν μεγάλη επιφανειακή έκταση, αλλά
το ακριβές πάχος τους δεν είναι γνωστό. Ετσι τα αποθέματα τους
δεν μπορούν να υπολογιστούν, αλλά όμως εκτιμόνται σαν πρακτικά
ανεξάντλητα.
Στην συνέχεια παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της μελέ

της του Ανδεσίτη και κατόπιν του Δακιτοειδούς.
Α ν δ
3.2·Λ·2 . . .£2ίΙϊί£_Α.ίΐίν.ί*£
Η ορυκτολογική σύσταση και τα πετρογραφικά χαρακτηριστ'

κά του πετρώματος προσδιορίστηκαν με βάση μικροσκοπική εξέταση
λεπτών τομών του (Εικόνα_7) και αξιοποίηση ακτινοδιαγράμματος
(Σ^ήμα_54;).
Τα συμμετέχοντα ορυκτά στη σύνθεση του πετρώματος είναι
1. Πλαγιόκλαστα 60 - 65%
2. Αυγίτης 6-8%
U. Μεταλλικά ορυκτά (Μαγνητίτης, Αιματίτης,
Ιλμενίτης) 8 - 10%
- 2Λ6 -
Ερυθρωποί άργιλοι, και κροκαλοπαγή. Τεταρτογενή.
Λευκός μαργαϊκός-ψαμμιτικός Ανώτερο

Ασβεστόλιθος, (Πωρόλιθος) Πλειόκαινο.
V V • * »^
γ tf ν * * Δεύτερη
• • • 1/ •
Ανδεσίτης. / Ηφαιστειακή
• • * V
/
ν ν ν • Περίοδος,
• y ν / ν
Πρασινόφαΐες μάργες και τόφφοι ανα- Ανώτερα

^t.J^f-4 Νεογενή
μιγμένοι με μαργαΙΓκδ υλικό.
Πλειόκαινο,
(φάση Αστίου)
+ +
Κεροστιλβικός δακιτοειδής με χαρακτηρι
στικές κατατμήσεις λόγω ταχύτερης ψύξης
• +ν+ ι Πρώτη
Ηφαιστειακή
περιφεριακά. -ι- 4- 4 - 4 - Περίοδος.
4 4* 4-^4- Ί
Ανοικτοπράσινες, πλακώδεις Μάργες θα
λάσσιας εως υφάλμηρης προέλευσης. Κατώτερα
Νεογενή
Τεφρές και λευκοκίτρινες Μάργες. - * * - η
Πλειοκαίνου.
Λιμναίας φάσης· /•φάση πλα—.
•ο Ό re !p,o*X;
Κροκαλοπαγές απο κερατδλιθους. κεντ ίου )
Κυανότεφροι εως λευκοκίτρινοι παχυστρω-
ματώδεις Ασβεστόλιθοι με ενστρώσεις ή Ανώτερο
κονδύλους κερατολζθων. Κρητιδικό.
Εναλλαγές ασβεστόλιθων και φαμμιτικών"

Κατώτερο
σχιστολίθων, φαιών εως ανοικτά καστανών ^ _ ^ _ ^ _ ^
Κρητιδικό.
γενικά πτυχωμένων και πολλαπλά διαρρηγμέvtov^^35^
Εικόνα 52: Στρωματογραφική στήλη των πετρωμάτων

~ της Κ. Α ί γ ι ν α ς . Συντάχθηκε με βάση την
έρευνα του Γ. ΛΕΙΒΑΔΙΤΗ (1974)·
- 247 -
«HD
φ
«V
Υπόμνημα
Ulli
Δακιτοειδής
Ανδεσιτης
»θέσεις Δειγματοληψίας
Σχήμα 53 Γεωλογικός χάρτης της Ν. Αίγινας, δείχοντας

τις εμφανίσεις των μελετηθέντων πετρωμάτων
(κατά Γ. ΛΕΙΒΑΔΙΤΗ, 197Α)·
- 24-8 -
111if
Τ 'π fr-1
l'i' ι
i :t
If -1Η
1
πi π ftf* "·
Ι f«i'lf I I IP
Ι In ι ι!t -1*1
I"1 i ni; m
! 1 ! ! 1
it
fi" ill • ί-ΐ ί 1

,-u-t -ι. 1-
I ; Il 1 |
II
ìli I it
-· -ί ' ι
'•Ί i lì
11
!(·-! J ' i
IM 1 il
Διάγραμμα περιθλασιμετρϋας
ακτίνων ROENTGEN, δείγματοι
Ανδεσίτη, Αίγινας.
- 249 -
5. Τρεμολίτης (Αμφίβολος) 2%
6. Χλωρίτης 1 - 2%
7. Υαλος 10%
Η ανάπτυξη των φαινοκρυστάλλων μέσα στη βυτροφυρική

ή υαλοφυρική θεμελιώδη μάζα παρουσιάζεται συνήθως υπο μορφή
επιμηκών κρυστάλλων μικρών διαστάσεων (μορφή πιλήματος) που
κυμαίνονται κυρίως από 60 έως 4-00 μικρά. Εκτός αυτών των πιλη-
ματοειδών κρυστάλλων, παρουσιάζονται επίσης και αδρότεροι κρύσταλ
λοι διαστάσεων κυρίως από 500 έως 1000 μικρά. Ολοι οι φαινοκρύσ-
ταλλοι είναι γωνιώδεις και οι πιληματοειδείς έχουν έντονα οξύες
ακμές.
0 ιστός του πετρώματος είναι Υαλοπιλητικός έως πορφυρι-

τικός και η υφή συμπαγής.
Το πέτρωμα αυτό, σύμφωνα με τα προσδιορισθέντα, πετρο-

γραφικά χαρακτηριστικά του, χαρακτηρίζεται ως ΑΝΔΕΣΙΤΗΣ.*
Από πλευράς σκληρότητας M0HS, τα προσδιορισθέντα ορυκτά

χωρίζονται σε δυο ομάδες, τα σκληρά και τα μαλακά:
α) Σκληρά ορυκτά είναι: (Η = Σκληρότητα M0HS)
2. Αυγίτης: Η = 5-6
3. Μεταλλικά ορυκτά: Η = 5-6.1/2
4.. Τρεμολίτης: Η = 5-6
5. Υαλος (Μίγμα κυρίως Αστρίων, Πυροξένων,
Αμφιβόλων): Η = 5-6
1. Χλωρίτης: Η =• 2-2.1/2
2. Βιοτίτης: Η = 2-3
- 250 -
Το πέτρωμα αποτελείται κατά 95% περίπου από σκληρά

ορυκτά, σκληρότητας 5-6.1/2 και κατά 5% περίπου από μαλακά.
Ει_κόνα_7: Φωτομικρογράφημα του Ανδεσίτη,

Αίγινας. Μεγέθυνση χ 4-3
(Χ NIC0LS).
Σε δείγματα Ανδεσίτη που προέρχονται από την περιοχή

του χωριού Λαζάριδες, στα πλαίσια των ερευνών της Ε. ΔΑΒΗ (1957),
εκτελέσθηκε χημική ανάλυση που έδωση την εξής χημική σύνθεση:
Si0 2 53,51%
Α1 18,00%
2°3
Fe 2 0 3 Λ,15%
FeO 3,50%
MnO 0,13%
MgO 3,67%
- 251 -
CaO 9,37%
Na20 3,3Λ%
K20 1,98%
H20 0,9Λ%
TiO- 1,07%
P205 0,2Λ%
3. Μακροσκοπική Περιγραφή των Αδρανών Υλικών;
/ν Τα εξετασθέντα αδρανή υλικά παρουσιάζουν την ακόλουθη

•JO?
μακροσκοπική (σύμφωνα με τα πρότυπα: Β.S.: 5930:1981,
σκοπική εικόνα (σύμ*
4Λ.2 και B.S.:812:1975).
"Χρώμα: Σκούρο γκρι. Μέγεθος κρυστάλλων: Μεσόκοκ-

κοι φαινοκρύσταλλοι μέσα σε κρυπτοκρυσταλλική
θεμελιώδη μάζα. Ιστός: Πορφυριτικός. Υφή:
Συμπαγής. Κατάσταση αποσάθρωσης: Υγειής.
θραυσιγενή επιφάνεια ψηφίδων': Τραχεία και
ανώμαλη. Μορφή ψηφίδων: Γωνιώδης. Ψηφίδες
ηφαιστειογενούς πετρώματος, χαμηλού πορώδους,
που θραύονται πολύ δύσκολα με σφυρί."

Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα: ρ,} = 2,586gr/cm 3
=
Κορεσμένη Φαινόμενη Πυκνότητα: Psat 2,621gr/cm 3
Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων (Πραγματική Πυκνότητα): p s = 2,6822gr/c
Ανοικτό Πορώδες: N e f f = 3,550%

- 252 -
Περιεκτικότητα Υγρασίας κατά τον Κορεσμό: W s a t = 1,373%
=
Δείκτης Ταχείας Απορρόφησις Νερού (Δείτκης HAMR0L): Ι0ΛΤ 1,106%
(Βλέπε Πίνακες 1, 2, 3, Λ του Παραρτήματος).

.QÙJM
Π. Λ... = 0,06%
:VÜ?C OQo
(Βλέπε Πίνακα 5 του Παραρτήματος).
Δείκτης Γωνιώδους: Δ.Γ. = 8,44-
(Βλέπε Πίνακες 6, 7, 8 του Παραρτήματος).

- 253 -
a
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Ξηρή Κατάσταση: σ = 123>8MN/fa
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Κορεσμένη Κατάσταση: σ = 96,9ΜΝ/π

S

Δείκτης Φθοράς σε Απότριψη Αδρανών: Δ.Φ.Α.Α. = 4-»71 %
Δείκτης -Αντίστασης σε Στίλβωση Αδραν&νί'ΐ-'Δ.Α.Σ.Α. = 60
(Βλέπε Πίνακες 9ι 1Λ <&ι 15 του Παραρτήματος).
Από την αξιολόγιση των πιο πάνω αναφερόμενων αποτελεσμί

των των εργαστηριακών δοκιμών του ανδεσίτη της περιοχής Λαζαρίδω1
Αίγινας προκύπτουν τα εξής:
1) Οι φυσικές ιδιότητες του είναι γενικά αποδεκτές. Η

φαινόμενη πυκνότητα του έχει περίπου οριακή τιμή. Το πορώδες
και η υδατοαπορροφητικότητά του έχουν σχετικά αυξημένες τιμές
χωρίς όμως να προξενούν ιδιαίτερα προβλήματα. Εξ αιτίας όμως
αυτού είναι δυνατόν να καταναλωθεί μεγαλύτερη ποσότητα συνδετικό
υλικού καθώς και γαλακτώματος.
- 25Λ -
2) Η εξαιρετικά χαμηλή τιμή του ποσοστού των προσκολλημένων

στην επιφάνεια των ψηφίδων λεπτομερών υλικών, καθώς και η ευνοϊκή
ορυκτολογική σύσταση θα βοηθούν στη στερεότερη σύνδεση των λίθινων
τεμαχίων με την άσφαλτο.
3) Η γενική μορφή των ψηφίδων, με βάση τους προσδιορισθέντες

δείκτες πλάτυνσης, επιμήκυνσης και γωνιώδους, θεωρείται εξαιρετικά
ικανοποιητική και ευνοεί την καταλληλότητα του αδρανούς αυτού
υλικού, για τη κατασκευή ανθεκτικών, σταθερών και με υψηλό Βάθος
Επιφανειακής Μακροτραχύτητας (Β.Ε.Μ.) αντιολισθηρών ταπήτων
κύλησης.
Λ) Οι μηχανικές ιδιότητες του πετρώματος είναι ικανοποιη

τικές, εξασφαλίζοντας την καλή συμπεριφορά του στις στατικές
και δυναμικές καταπονήσεις που αναπτύσσονται στην επιφάνεια του

απότριψη και στίλβωση είναι πολύ ικανοποΐΑ,ΐγκ·4· ώ, Οι σχετικά
χαμηλές τιμές της αντοχής σε τριβή και κρούση καθώς και σε απότρι
ψη εξασφαλίζουν την αρκετά βραδεία φθορά των προεξεχόντων στην
επιφάνεια του οδοστρώματος ψηφίδων και επομένως τη μακροχρόνια
διατήρηση του Β.Ε.Μ. της. Επίσης, η υψηλή τιμή του Δ.Α.Σ.Α.
συνεπάγεται υψηλό Συντελεστή Αντίστασης σε Ολίσθηση του ασφαλτο
τάπητα που θα κατασκευασθεί με τα υλικά αυτά.
Σύμφωνα με τους Πίνακες 10 και 14. το υλικό αυτό θεωρεί

ται κατάλληλο για την κατασκευή ασφαλτοτάπητα ακόμη και των δυσκο
λότερων θέσεων της επιφάνειας του οδοστρώματος, κατηγοριών Α1
και Α2.
6) Το χρώμα του πετρώματος δεν συνεισφέρει ιδιαίτερα στη

7) Η τιμή υγείας των αδρανών είναι πολύ χαμηλή και επομένως

το πέτρωμα δεν είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στους αποσαθρωτικούς
παράγοντες του περιβάλλοντος.
- 255 -
8) Στο Σ^ήμα_55 παριστάνονται γραφικά οι ιδιότητες του

Ανδεσίτη. Ολες οι τιμές βρίσκονται στην κατάλληλη περιοχή και
ορισμένες από αυτές σε αρκετή απόσταση από την οριακή γραμμή
καταλληλότητας.
9) Οι τιμές όλων των ιδιοτήτων που προσδιορίστηκαν δικαιο

λογούνται από την ορυκτολογική σύσταση και τον ιστό του πετρώ
ματος. Ιδιαίτερα:
α) Οι αρκετά υψηλές τιμές αντοχής οφείλονται στην

ύπαρξη και επικράτηση σκληρών και ανθεκτικών
ορυκτών, και
β) Η υψηλή τιμή του Δείκτη Αντίστασης σε Στίλβωση

Αδρανών οφείλεται στο ευνοϊκό μέγεθος και μορφή
των διασκορπιστικών στην υαλώδη θεμελιώδη μάζα
φαινοκρυστάλλων, καθώς και στο σχετικά αυξημένο
πορώδες. Οπως παρατηρήθηκε με τη βοήθεια μεγενθυ^
*t>'· :-ν τικού φακού η επιφάνεια των ψηφίδων του πετρώματος
μετά τη στίλβωση, παρουσίαζε μικρές εσωχές στις
θέσεις εκείνες όπου υπήρχαν φαινοκρύσταλλοι.
Ετσι διαπιστώνεται ότι σε ορισμένες περιπτώσεις οι

δυνάμεις που αναπτύσσονται κατά τη στιλβωτική δράση είναι ισχυρό
τερες από αυτές του δεσμού σύνδεσης ορισμένων φαινοκρυστάλλων με
τη θεμελιώδη μάζα, με αποτέλεσμα να αποσπώνται, αφήνοντας έτσι
τις μικροεσωχές, οι οποίες μαζί με το πορώδες και την μικρή δια
φορική ορυκτολογική σκληρότητα των συνιστώντων ορυκτών κρυστάλλω
συμβάλλουν στη διατήρηση της σχετικά έντονης μικροτραχύτητας.
V
eu
τ - " Ss:
•d·
cu • Η
•
• Ö
EH
** <
M
? >-
3
? \ O O "
3 a
Ν (Γ Ρ
s Η C"
S
•
VO
. *« CU _
ΚΛ 5
©
VrJ Ρ
Ο"·ο
<q
Ν
ί ι Ο CT
•
O · ÌN« Ο - <
• ' «!•
tf
CO
^* Ρ Η
Ö
^ H-
e IA Ό
Ο Ö
s'
-. p-
e w b
9' if-·
KN ο
it - LO β
V/ *-* κ:
p-
χ ^ .<l
Ο Ρ C" Ρ>
/A *i ο τ- CT Η 3
Ι
O
σ *z <<
ö Η Ο " <
M
pv
«Ο
O Η
^«·0
> *»
· τ S Η Ο -1 Ο 3.
ο ο «-» Ι
α ο . ο £»ω ^ s
ΡΗ ο t= 3
t= α ι
-» CD ο, ^ Ο .
öcao ti
> to VD <
fa>S3 ω uer
i r \. 3 3. C 8 Ο U^
«<ν=- O i t r s X
ω ο η i o *D ·
/~\ ^ fT 3 ;"T q Γ 1
1
,' ^
EH a • H H i û
α ο
CV
I t t i -» O >OJ υ> ο ι
-» b η ρ 3 i ^ w ο. Nì
CT Ο .
VD
<* er >
Ö ω B « -» > Ρ
ΖΐΛΪΓ S»0 p
P \ IO
s; a Ό >^3
^
Q. < r-' C" ο .
ä«e
3 . 3-«^
3 / o
H
ö < •
r
UO«Îr -» Ö α Ρ ε
ωκ: ρ b s o ω ex ν CD
o_b o- r< O K o o CD
irv ÎNÎ ο < Ο • • >- ω D
o ti ω V ^ 4- 0^
<!
νας, u
<
αση συ
ι Ai tr ντιολι
b » 3 -» s: ο. 3 I
ο α. κ ο ö p. P»ÖW Ο 1 W
«ο Η ω U -» ·> ti χ · Χ EH
ο. Ο
ο ο
Ο (Γ ö ω 3 . -»EH ο o- i>5 .»
ο
VD ' •-
/
-»ob
>- -» > - > c- sä S3d ο ' W
ι»
b
<3
ρ -> es
ωματω
άχιστ
α >- / ^ < Ο <

τιμή
»ti •> 3
> \ Ö V -- J ^ Ö
=Î.PH
.A
A Ö
»ο
d < - ··
Ο
?«« V
ö ^
e . - cu< » Ö 3 m» Ν W t= P> •-<
ο ο «ere ω CL 3 Ο
*C"H Ρ ρ b S^Ö Ρ ο KV VD .
Ρ O.Q. s o r > -» ο
BPH Ο be > "* Nì
u 6 - e - c o -» Q. iO .» ι < ·*- -· α ρ
CL ρ ο >- I
"5
• 0 * 0
e o o -» e r p a u à
-* s: s: κ -» b
Ö > : *
κ a a ω ων.»
3
2 ε <k < ΚΝ· 6>« VD ·
ω -» -» b e -»S3
Ö Ρ 3X M
*- j
ο . Ο r v o > >-d.o \ ^
ρ ο ο PO a 3 Ο \ ^**Ί 9
Η e-θ- b • O.P
3
KS
·*
b ο ο
" * ) => D
x u
<< » ω •
er • b ö
EH ο δ-
io b
^ ^
w
·*§
1 evi ·
•π
Ί//
WM
ml
ai
1
-™ «ν
«
··. Η Λ
*
*
b o
+
<
O*Ö
ι • w
ι
31
^ 1
XI
MI
(Uora3i\3fJ Ιικιιοτοπ) Acoilîoigi UYO^SISTI ^κιιο,οοπ
- 257 -
3.2.Λ·3 Δακ_ιτοει_δή£_Αί^γ^ι νας
Για τον προσδιορισμό της ορυκτολογικής σύστασης και

των πετρογραφικών χαρακτηριστικών του πετρώματος χρησιμοποιήθηκε
η μέθοδος περιθλασιμετρίας ακτινών ROENTGEN (βλέπε Σ)^ήμα_56) και
μικροσκοπική εξέταση λεπτών τομών του (βλέπε Εικόνα 8 ) .
Τα συμμετέχοντα ορυκτά είναι τα ακόλουθα:
1. Πλαγιόκλαστα (Ανδεσίνης, Λαβραδώριο) 4-0%

2. Ορθόκλαστο 5%
3· Αυγίτης 5%
4· Μεταλλικά ορυκτά (κυρίως αιματίτης) 4· - 5%
5. Βιοτίτης 1 - 2%
6. Χαλαζίας "<1%
;
7. „c ηρεμελιώδης μάζα ; 40 - 45%
Το πέτρωμα αποτελείται από φαινοκρύσταλλους, μεγέθους

από 200 μικρά έως και 3,5mm. Το μέσο μέγεθος τους είναι περίπου
1-1,2mm, και η μορφή τους γωνιώδης και βρίσκονται διασκορπισμένοι
μέσα στη βιτροφυρική θεμελιώδη μάζα.
0 ιστός του πετρώματος είναι πορφυριτικός με συμπαγή

υφή.
Με βάση τα προαναφερθέντα πετρογραφικά χαρακτηριστικά,

αλλά και τα αποτελέσματα της χημικής ανάλυσης (κατά Ε. ΔΑΒΗ, 1957
το πέτρωμα χαρακτηρίζεται ως ΔΑΚΙΤΟΕΙΔΗΣ.
Οσον αφορά την σκληρότητα M0HS των ορυκτολογικών συστα

τικών έχουμε:
1. Πλαγιόκλαστα: Η = 6 - 6.1/2
2. Ορθόκλαστα: Η = 6
3. Αυγίτης: Η = 5 - 6
- 258 -
4· Μεταλλικά ορυκτά: Η = 5.1/2 - 6.1/2

5. Βιοτίτης: Η = 2 - 3
6. Υαλος: Η = 5 - 7
7. Χαλαζίας: Η = 7
Επομένως, το μεγαλύτερο ποσοστό των συνιστώντων το

πέτρωμα ορυκτών έχει σκληρότητα που κυμαίνεται από 5 έως 7.
Η χημική σύνθεση του κεροστιλβικού Δακιτοειδούς έχει

προσδιορισθεί σε δείγματα της περιοχής Κακοπέρατο. Αναλύσεις
δίδονται στις εργασίες της Ε. ΔΑΒΗΣ (1957) και G.G. ΡΕ (1973),
και είναι οι εξής:
Κατά Ε. ΔΑΒΗ Κατά G.G. ΡΕ

1957 1973
SÌO 2 * 64,06% 67,11%
.5'4 3 Θ
Α1
2°3 15,25% 15,04%
Fe
2°3 2,72% 1,10%
FeO 4,30% 1 ,45%
MnO - 0,06%
MgO 1 ,30% 1 ,86%
CaO 3,93% 3,89%
Na 2 0 Λ,37% 3,77%
κ2ο 2,78% 3,26%
Ti0 2 0,18% 0,28%
P
2°5
- 0,09%
H20 1 ,70% 1 ,88%

μακροσκοπική εικόνα, (σύμφωνα με B.S.:5930:1981, 44·2 και B.S.:
812:1975):
- 259 -
•;t r lir Τ t f | j τ t Ί rp-

i 1 i Il
rt.tr l ' i '"'ÌJ
J. μ .(.4 -fu |--{-i- -4 -·• \ [-•
! " " •
Γ.'."'..'.'."" "l" [""Ì'".''"'."V.'

lì I
| || ι
' ' i l
!
l'I Jl iiJ J! 'i
hf| ] If H]T Ί Γ Hip :!|
!i[
.«'Λ·*/?
:
i;' '. il Ψ il Ìli'" ulT Mi li
: !| ••·. rlt i! li '· thr "Ή ι
Εχ,( 56)iìillll
Διάγραμμα
ffl ! περιθλασιμετρίας
ΠΙ ! M l Ml !
ακτΟνων ROENTGEN, δεϋγματος
Δακιτοειδούς. Αϋγινας.
i ;j.
'I! It? • }·
k 1 ;!''
%
111 '
l| 6
<ί Ι !
ii'i
i
j]
f; Ì •
Ι ι
il 1 l; i if
4 , i . ^':'.»- -,jSd|
L r-Vs' ^ J | i .. ! fi
ΗΚύ
Ai'lfiW IFV
I Mi i j
1?
ι ί: I f
ί •' 1«
1
; ! 1 ί
1
ri ;
ÜI! ; j ' I Ü
: ! li
si ni! 4* & ί li
tip
'•i • %
i
Mil
ί Ψ hI -•I \v, ' !II·11
1
Mi 0
Ι ϊ ^ 'V1
I U: : | 1 3
Ml J
1Λ i H'
.III
Ί1 I
ή ί ί }· 21
in! 1 ! li
il
ji
:
IM"i
•ίίι
fili I I'll I
if/.;:«,r
-Of/c »yi ι
-1Ü
! !n
ΠΠ llll'lil It- · ili
m
• -;+> . !l ! i
i IjiliMli'tji,'It:|! r>:\i
- 260 -
"Χρώμια: *Ανοικτό έως μέτρια σκοτεινό γκρι. Μέγεθος

κρυστάλλων: Χονδρόκοκκοι φαινοκρύσταλλοι μέσα
σε κρυπτοκρυσταλλική θεμελιώδη μάζα. Ιστός: Πορφυ-
ριτικός. ϊφή: Συμπαγής. Κατάσταση αποσάθρωσης:
Υγειής. Θραυσιγενή επιφάνεια ψηφίδων: Τραχεία και
ανώμαλη. Μορφή ψηφίδων: Γωνιώδης. Ψηφίδες ηφαισ
τειακού πετρώματος, χαμηλού πορώδους, που θραύεται
Εικόνα_8: Φωτομικρογράφημα του Δακιτοειδούς

Αίγινας. Μεγέθυνση Χ Λ3 (Χ NIC0LS)
- 261 -
Οι φυσικές ιδιότητες του Δακιτοειδή που προσδιορίστηκαν

r cm3
Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα: ρ^ = 2,6092 '
D = r cm3
Κορεσμένη Φαινόμενη Πυκνότητα: sat 2,64.5S '
r cm
Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων (Πραγματική Πυκνότητα): p s = 2,7080S /
=
Περιεκτικότητα Υγρασίας κατά τον Κορεσμό: ^sa.t ^ ,376%
Βαθμός Κορεσμού: • >^"Sr = 98,19%
Μονάδα Βάρους Πετρώματος σε Ξηρή Κατάσταση: γ = 25,59KN/m
,J 3 TT" 3J-
Απορροφητικότητα Νερού κατά Βάρος :„Α.Ν.Β. = 1,37%
=
Δείκτης Ταχείας Απορρόφησις Νερού (Δείκτης HAMR0L) : IQAT "* >^72%
(Βλέπε Πίνακες 1, 2, 3 και 4 του Παραρτήματος).
Ποσοστό Προσκολλημένων Λεπτομερών (Αργιλος, ιλύς και σκόνη):

Π.Λ. = 0,06%

- 262 -
Δείκτης Γωνιώδους: Δ.Γ. = 9,8Λ
(Βλέπε Πίνακες 6, 7 και 8 του Παραρτήματος).
Δείκτης Αντοχής σε Πρόσκρουση Αδρανών: Δ.Α.Π.Α. = 27,Α%
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Ξηρή Κατάσταση: ο, = Η1,2MN/m2
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Κορεσμένη Κατάσταση: σ = lOO^MN/m 3

S
A :d^ ζΥ -,οηοπ,
8. Δοκιμές Αντοχής σε Φθορά:
Αντοχή σε Τριβή και Κρούση Αδρανών κατά LOS ANGELES: L.A. = 27,9%
(Βλέπε Πίνακες 9, Η και 15 του Παραρτήματος).

- 263 -
Τιμή Υγείας Αδρανών: Τ.Υ. = 0,4-2%
Σύμφωνα με την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των εργαστη

ριακών δοκιμών που εκτελέσθηκαν σε δοκίμια Δακιτοειδούς της Αίγινι
παρατηρούνται και συμπεραίνονται τα εξής:
1) Οι φυσικές ιδιότητες του πετρώματος είναι ικανοποιητικέ«

Οι τιμές όμως του πορώδους και της υδατοαπορροφητικότητας είναι
κάπως αυξημένες με αποτέλεσμα να απαιτείται κάποια μικρή επιπλέον
ποσότητα συνδετικού υλικού και βελτιωτικού γαλακτώματος. Επίσης
αυτό επιδρά αρνητικά στην αποσαθρωσιμότητα του υλικού.
2) Η εξαιρετικά χαμηλή τιμή του ποσοστού των προσκολλημένα)

στην επιφάνεια τώ^°^ή^ίδων λεπτομερών υλικών, σε συνδιασμό με
την ευνοϊκή ορυκτολογική σύσταση του πετρώματος, συμβάλλουν στην
στερεότερη σύνδεση" ιών λίθινων τεμαχίων με την άσφαλτο, πίσσα,
κ.λ.π.
Τ Τ| !
3) " Η μορφή'των ψηφίδων, δπώ! π|) Ό<ύπτει από τους εξαιρετικά
χαμηλούς δείκτες πλάτυνσης και επιμτ^&νσης, καθώς και την ικανο
ποιητική τιμή του δείκτη γωνιώδους, ευνοεί στην επεξεργασία και
διάστρωση του ασφαλτομίγματος, συντήνει στην αύξηση της αντοχής
και σταθερότητας του και κυριότερα στη δημιουργία μεγαλύτερου ΒΕΜ
της επιφάνειας του οδοστρώματος.
4.) Οι μηχανικές ιδιότητες του πετρώματος είναι αρκετά

ικανοποιητικές, γεγονός που συνεπάγεται την αποδεκτή συμπεριφορά
του τόσο στις στατικές όσο και στις δυναμικές καταπονήσεις που
υφίστανται στην επιφάνεια του οδοστρώματος.
- 26Λ -
5) Η αντοχή του πετρώματος στη φθορά από τριβή, κρούση

και απότριψη όπως προκύπτει από τις τιμές του Δ.Φ.Α.Α. και του
συντελεστή L.A. είναι ικανοποιητική. Αυτό σημαίνει ότι η επιφά
νεια του οδοστρώματος θα διατηρεί μακροχρόνια το ΒΕΜ της. Η
αντίσταση του στη στίλβωση όπως προσδιορίζεται από τη τιμή του
Δ.Α.Σ.Α., είναι υψηλή και συνεπώς το πέτρωμα αυτό μπορεί να χρη
σιμοποιηθεί για τη κατασκευή του τάπητα κύλισης, ακόμη και των
πολύ δύσκολων και επικίνδυνων προς ολίσθηση θέσεων των οδοστρω
μάτων, κατηγορίας Α1 (βλέπε Πίνακα 10 και 1Λ)·
6) Το σχετικά ανοιχτό χρώμα του πετρώματος συμβάλλει στη

7) Η ανθεκτικότητα του πετρώματος στην αποσάθρωση είναι

πολύ υψηλή, όπως προκύπτει από τη χαμηλή τιμή υγείας των αδρανών.
8) Θετικό στοιχείο θεωρείται η μεγάλη ποσότητα αποθεμάτων

του πετρώματος.
ιί Λ S 7 ->
9) Στο Σχήμα_57 που απεικον^ον^αι γραφικά οι ιδιότητες

του Δακιτοειδούς, φαίνεται ότι όλ.εξ^^ρίσκονται στη κατάλληλη
περιοχή και μάλιστα σε ικανοποιητική απόσταση από την οριακή
γραμμή.
10) Οι ιδι^τρτε^^ου Δακιτοειδούς δικαιολογούνται από την

ορυκτολογική σύσχα^η και τον ιστό του. Ιδιαίτερα:
α) Οι ικανοποιητικές τιμές αντοχής οφείλονται στην

ύπαρξη και επικράτηση σκληρών και ανθεκτικών
ορυκτών, και
β) Η έντονη μικροτραχύτητα και επομένως η υψηλή τιμή

του Δείκτη Αντίστασης σε Στίλβωση Αδρανών, οφείλεται
και παράγεται κυρίως από την απόσπαση και απομάκρυν
ση ορισμένων φαινοκρυστάλλων από την επιφάνεια των
ψηφίδων κατά την διάρκεια της στιλβωτικής δράσης,
σύμφωνα με παρόμοιο μηχανισμό, όπως περιγράφηκε
προηγούμενα στη περίπτωση της στίλβωσης του Ανδεσίτη
των Λαζάριδων της Αίγινας. Επίσης, στην αύξηση του
Δείκτη επιδρά και το σχετικά αυξημένο πορώδες.
<
w id-
Ι* r· ' ^ 1(H
ι EH
• ο
ο
ι
ι < Η
* Η W
J o ·
Ι δη,
τητα
ο ".
κ-\ ^
\Ν
\
Ν
* . *·*
10
t—
CVJ _
KN 3 ω «ο
ο <<
Η er
Ν <
Ν
ΝΝ • y -<
<< ο a
Λ ο· ÎSS O -
• < Η
-*· & ω Ö
^ CT
--'"" ·+- ti ο
η •
r
-* #» CM Η
to Η Ö Ρ
« " «*••· w Η 3
ΚΝ
>
Ν. •ss χ
ο
u> t r
Ö Η
H
-a
χ Ρ" H O p.
W ν Ο ^ ο < (Τ ^ 3
|
;>
*-» Ι
r«
ο
"Χ&.
^ Ν.
Ο"
ν
S
S
Ö
H
Η
ΡΗ
o • Μ
<
Η Ο
-Ο t=
α
H
D
αα * â
f-»
χ»ω ι
ΟΝ£Τ O
θ-ti** _»Œ> Η t= y «ο
îjcao I Ne o> o . a ο ι
ri X-
k
> FM > »ω VD <
ω ω w ιτ\· 3 i u> -*
• / • C Q. Ρ ^
ω«ρ PVilA Χ
Ι Ο
W
ι 1
/ •A
EH te < H O ^3 vO
Οο p e u· Q. CV
ωο η •
i t ! -»
t» 3 . Λ. S3
tiO -> > fc ^
Ι ... . Â ο. N î *ω
01 O .
VD
\J> Ρ cr
CT CTCD 1
S « o t» ω k g
X a < D H o
ti ω i n s Ï3V3U » s ' ' ti •
1
I-» I-
O P T «A
äti k -* ti £"
α ιf
χ· <
f
toso W α ω f<
Ν3 e ω U « < k*
<;
ο.« ο. «ο 3 W UV * % O • • y 3. o
O^
k* 3.W ο k ω ρ ω*- ω ι < ?^ I-*
t>>3 -» X Q. 3 ο <! ι CT «ΐ o H
-
ο ακ vp ti e . ν-> Ι Ι IO
EH
O vyi Ρ
«ο Η ω u · * -» k Χ · Ι χ o t: aρ a
ο to 2- - » E H
ο·
ο χτ ti ω tir<
X P O
· °α L
ι
^ . - · -
Κ\
ΪΝξ Ο
k*
<! VO '
<
•- e
D - «•a
ti«0 Η a ?- y
-» ο to Ο EH
« H w I-»
>- -» S T H ι o
to
d.«« -»
«β Ρ 3
X H k*
*0 <! ·* < D < ^<
Χ Ι e "a Z)
-» Ξ. X -» 6-vti
Η 3si <<Ό 3 . -> Μ s ο V
μ · * oî Ρ ti 3 Ρ
ti Ej
a o "fT
t= H Ρ
ο ο STHU O. ιΟ Ν
·*Τμ la k* to «*r ti Η ·> κν VD · <
CO
a aα
k o p- ρ -» to ver α
Η CO.
tifi o Ο > · ^
k«oo ΙΰιΟ X
c o -» ο. Ο Η
s ÜMiXO
ω 6-6- k* ο «ο · ο | • r- k a
Q. -» CPl·· Β Ρ
to
-3 Ι
η -θ- O
k -» to 3 Ρ • a y a
Η0«0 >- κν
k ti ti
ω υ«-»
to Η
ti V 3
-»Vi Χ
»ω
ε
Α^ ^ν
ϊ-< Vu · a
•
α a
>-
1-"
U -» -» (MJ Ρ >-3ΛΡ
Ο. Ο. k*o ö 3 Ο >^ <
C"0 Ο to . Ο. Η ΚΝ
Η t> Si Ui k»,<;
_ ε to'ι C--I
to Ο Ο χ ω υ> • t> « CM
oj • ο. i r \ l1
-».«;«< S3 Ρ -» EH o e -
/ a!
<< Ρ u • ιΟ ο
>-x χ H « o to O OSS ai
«ω ρ ρ «
s: χ χ * + XI
• Wl
(lu>ro3z\3çj ^ H I I O I O U ) Ληι^ιοιςι |^\oe'»i3Tl ^KIIOPOU

- 266 -
3.2.5 Μελετηθέντα Πετρώματα Περιοχής μεταξύ των

Χωριών Παναγιάς - Μηλέας - Μετσόβου
Στην ευρύτερη περιοχή μεταξύ των χωριών Παναγίας,

Μηλέας και Μετσόβου μελετήθηκαν τα εξής τέσσερα πετρώματα:
1. 0 Γάββρος του οφιολιθικού καλύμματος που εμφανίζεται

σε απόσταση περίπου 2,5 χιλιόμετρα νότια του χωριού
Μηλέας.
2. 0 Σερπεντινίτης, του οφιολιθικού καλύμματος που εμφανί

ζεται καλύπτοντας μια μεγάλη επιφάνεια μεταξύ των
τριών προαναφερθέντων χωριών, αλλά του οποίου η δειγμα
τοληψία για την έρευνα μας έγινε από τη περιοχή πριν
από τις τεταρτογενείς εμφανίσεις του κάμπου Δεσπότη
επι της εθνικής οδού Τρικάλων-Ιωαννίνων.
3. 0 Ψαμμίτης, που εμφανίζεται κυρίως στα ανώτερα στρώμα

τα του φλύσχη της Πίνδου, αλλά και σε ενστρώσεις μέσα
σε αυτόν καλύπτοντας μια μεγάλη έκταση κυρίως δυτικά
-. του Μετσόβου, και '"'"•G
ι
Ι
Λ· 0 Ψαμμίτης, που εμφανίζεται^σε ενστρώσεις μέσα στο

μολασσικό Σχηματισμό της Κροίνιάς, καλύπτοντας μεγάλες
εκτάσεις %^t Β.Δ. του χωριού Παναγία. -/:'
3.2.5.1 Γεωλογτ^<ες_Συνθήκες_τΓ)ς_Περτ:_ο^ιης των_Κοιτασμάτων
Γεωτεκτονικά, η προαναφερθείσα περιοχή, ανήκει στις

ζώνες Υποπελαγωνικής και Πίνδου, σύμφωνα με εργασίες του J. BRUNN
(1956) και J. AUB0UIN (1959).
Στη γεωλογική της δομή συμμετέχουν τόσο προαλπικοί και

αλπικοί σχηματισμοί (κρυσταλλικοί σχιστόλιθοι, οφιόλιθοι, ασβεστό
λιθοι, φλύσχης, κ.α.) καταλαμβάνοντας κυρίως τα ορεινότερα τμή
ματα, όσο και μεταλπικοί (μολάσσες, αλουβιακές αποθέσεις, κ.α.)
καλύπτοντας κυρίως τα πεδινά τμήματα στο ανατολικό μέρος της
προαναφερθήσας περιοχής.
- 267 -
Από τα πετρώματα αυτά, ο φλύσχης ανήκει στη ζώνη

Πίνδου, είναι Μαιστρίχτιας έως κατωηωκαινικής ηλικίας και αναπ
τύσσεται κυρίως στο Δ και Ν.Δ. τμήμα της περιοχής. Τα υπόλοιπα
πετρώματα ανήκουν στην Υποπελαγωνική ζώνη και εμφανίζονται κυρίως
στο κεντρικό, Β και Β.Α. τμήμα της περιοχής. Το κεντρικό και Β
μέρος καλύπτεται κυρίως από το οφιολιθικό σύμπλεγμα (Σερπεντινίτε'
περιδοτίτες, γάββροι και διάβασες). Το μάγμα του συμπλέγματος
αυτού σύμφωνα με τον Γ. ΚΑΛΛΕΡΓΗ (1970) και Γ. ΜΑΡΑΤΟ (1972),
θεωρείται ότι έχει διεισδύσει μεταξύ των σχιστοκερατολίθων.
Κατά τον Γ. ΜΑΡΙΝΟ (1956), θεωρείται ότι οι οφιόλιθοι υπέρκεινται
των σχιστοκερατολίθων, ενώ αντιθέτως κατά τον J. BRUNN (1956)
ότι οι σχιστοκερατόλιθοι υπέρκεινται των οφιόλιθων.
Η ηλικία των οφιόλιθων αυτών θεωρείται άνω Ιουρασική

έως κάτω Κρητιδική. Ολο το οφιολιθικό σύμπλεγμα έχει επωθηθεί
στη θέση αυτή από τα ανατολικά επί του φλύσχη της ζώνης Πίνδου,
και είναι γνωστό σαν "οφιολιθικό κάλυμμα της Πίνδου" (J. BRUNN,
1956).
Ι,
Τέλος ηΚμολάσσα Κρανιάς αναπτύσσεται στο Β.Α.'μέρος της
περιοχής. Είναι $Λω..Ιηωκαινικής ηλικίας και έχει σχηματιστεί από
κλαστικά υλικά πϊ&ίΙ3ιροήλθαν από τη διάβρωση του γύρω φλύσχη και
των επωθημένων ο4>ΐοΧιθων. Στο Σχ_ήμα_5_8 σκιαγραφόνται τα όρια
και; η κατανομή -HÖV—δυο πιο πάνω-γεωχεκτονικών ζωνών.
3.2.5.2 Γάββρος_^Παλάγκα_-_Σδιργιάνι"
0 Γάββρος αυτός εμφανίζεται μεταξύ των τοποθεσιών

Παλάγκα και Σδιργιάνι σε απόσταση περίπου 2,5 χιλιομέτρων νότια
του χωριού Μηλέα Ν. Ιωαννίνων και 7 χιλιόμετρα Β.Α. του Μετσόβου.
Οπως προκύπτει από το γεωλογικό χάρτη του Σ^ήματος_59,

καλύπτει μια επιφανειακή έκταση περίπου 5.000 στρεμμάτων (5km2).
Η σε βάθος διαμόρφωση και κατανομή του δεν μπορεί να προσδιορίστε
αξιόπιστα με τις γεωλογικές μόνο επιφανειακές παρατηρήσεις. Παρ
όλα αυτά, τα αποθέματα του θεωρούνται πολύ μεγάλα. Σύμφωνα με
τη γεωλογική τομή του φύλου Παναγία (Ι. ΚΟΥΜΑΝΤΑΚΗΣ, 1978) σαν
ελάχιστο πάχος του πετρώματος αυτού, μπορούν να θεωρηθούν τα 100
μέτρα. Επομένως, σαν ενδεικτική τάξη μεγέθους των αποθεμάτων
του υπολογίζονται τα 500.000.000m3.
- 268 -
J-.-.-.-...r --'.- - · . "
Μέτσοβο
'swr
Φλύσχης " Ζώνης Πίνδου
;·::Ρ£?.γ.;:::·ϊ
Μολάσσα Κρανιάς \
/ Υποπελαγονικη
ντ
Οψιολι·5ιχό εττωαημένο σύμπλεγμα) ^
Κλίμα-κα 1:100.000
Μ\ΆΑ** Συνοπτικός γεωλογικός χάρτης της περιοχής
εξάπλωσης των μελετηθέντων πετρωμάτων
J
(συμφωνά με τους γεωλογικούς χάρτες των
- BRUNN 1952, και Ι. K0YMANTAKH ET AL
1975-78).
-Λ Λ ê -I • «
Γάββρος Επώ^ηση Εφίττπευση

Σχήμα 59: Γεωλογικός χάρτης περιοχής 7χλμ. ΒΑ του
Μετσόβου, δείχνοντας την εμφάνιση του
μελετηθέντος πετρώματος (κατά Ι. ΚΟΥΜΑΝΤΑΚΗ
ET AL 1975-76)
<fo: Φλύσχης Πίνδου, Π: Περιδοτίτης, δ: Διάβασης
σπ: Σπηλιτης
- 270 -
Η ορυκτολογική σύσταση του μελετηθέντος πετρώματος

προσδιορίστηκε με αξιοποίηση του ακτινοδιαγράμματός του (Σχημα_6θ)
και με μικροσκοπική εξέταση λεπτών τομών του (Εικόνα 9)· Τα
συμμετέχοντα ορυκτά είναι:
1. Πλαγιόκλαστα (Λαβραδόριο, Βυτω3νίτης,

Ανορθίτης) 55 - 60%
2. Χλωρίτης
15%
3. Ολιβίνης
5%
Α. Υπερσθενής
8-9%
5. Κλινοπυρόξενοι 10%
Τα πρισματικά ορυκτά έχουν αδρό μέγεθος κόκκων, κυμαι

νόμενο κυρίως από 800 μικρά έως και 3mm. 0 χλωρΐτης εμφανίζεται
κυρίως με μορφή υμενίων και στρωματιδίων, πάχους περίπου 100
μικρών. Η μορφή γενικά των κρυστάλλων είναι υπογωνιώδης, έως
γωνιώδης.
0 ιστός είναι ολοκρυσταλΤΐκσς με συμπαγή υφή.
Το πέτρωμα σύμφωνα με τους-Ιοφισμούς της πετρογραφικής

ορολογίας, προσδιορίζεται ως ΓΑΒΒΡΟ&Χ'^
Από πλευράς σκληρότητας M0HS, τα προσδιορισθέντα ορυκτά

χωρίζονται σαφώς σε δυο ομάδες: Τα σκληρά και τα μαλακά (Η =
σκληρότητα M0HS).x
Τ Αϊ
α)'' Σκληρά ορυκτά είναι:
2. Πυρόξενοι: Η = 5 - 6
3. Ολιβίνης: Η = 6.1/2 - 7
1. Χλωρίτης: Η = 2 - 2.1/2
- 271 -

σε ποσοστό περίπου 85% ενώ το υπόλοιπο αποτελείται από μαλακά.

μακροσκοπική εικόνα (σύμφωνα με B.S.:5930:1981, 4Λ·2 και B.S.:
812:1975):
"Χρώμα: Μέτρια σκούρο γκρίζοπράσινο. Μέγεθος κρυστάλ

λων: Χονδρόκοκκο. Ιστός: Ολοκρυσταλλικός. Υφή:
Συμπαγής. Κατάσταση αποσάθρωσης: Υγειής. Θραυσι-^
γενή επιφάνεια ψηφίδων: Κρυσταλλική και ανώμαλη.
Μορφή ψηφίδων: Γωνιώδης. Ψηφίδες εκρηξιγενούς
πετρώματος, πολύ χαμηλού πορώδους, που θραύονται πο
λύ δύσκολα με σφυρί."
Εικόνα 9: Φωτομικρογράφημα του Γάβ3ρου, Μηλέας.

Μεγέθυνση Χ A3 (Χ NIC0LS).
- 272 -
Ί
.1
Λ
V
,t
- 273 -
Οι φυσικές ιδιότητες του Γάββρου που προσδιορίστηκαν

r cin
Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα: ρ^ = 2,746S '
= r cm
Κορεσμένη Φαινόμενη Πυκνότητα: Psat 2,758S /
Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων (Πραγματική Πυκνότητα): p s = 2,7824gr/c
Λόγος Κενών: e = ι,325%
Περιεκτικότητα Υγρασίας κατά τον Κορεσμό: W s a t = 0,4.4.9%
Βαθμός Κορεσμού: S r = 94ι19%
Απορροφητικότητα Νερού κατ'Ογκο: Α.Ν.Ο. = 1,248%
=
Δείκτης Ταχείας Απορρόφησις Νερού (Δείκτης HAMROL): IQAT 0,379
(Βλέπε Πίνακες 1, 2, 3, και 4 του Παραρτήματος).

Π.Λ. = 0,12%

- 274 -
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Ξηρή Κατάσταση: σ^ = 166,4-MN/m2
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Κορεσμένη Κατάσταση: σ = 153,9MN/m2

- 275 -
Αξιολογόντας τα εργαστηριακά αποτελέσματα των δια

φόρων δοκιμών, διαπιστώνουμε τα εξής:
1) Το πέτρωμα παρουσιάζει γενικά πολύ ικανοποιητικές φυ

σικές ιδιότητες.
2) Η πολύ χαμηλή τιμή του ποσοστού των προσκολλημένων,

στην επιφάνεια των ψηφίδων των αδρανών, λεπτομερών υλικών, καθώς
και η ευνοϊκή ορυκτολογική σύσταση του πετρώματος εξασφαλίζουν
την στερεότερη σύνδεση των λίθινων τεμαχίων με την ασφαλτοπίσσα,
κ.λ.π.
3) Η πολύ ικανοποιητική γενική μορφή των θραυσθέντων ψηφί

δων, όπως προκύπτει από τους προσδιορισθέντες δείκτες πλάτυνσης,
επιμήκυνσης και γωνιώδους, ευνοεί την καταλληλότητα του αδρανούς
αυτού υλικού, προσφέροντας σχετική ευκολία στην επεξεργασία και
διάστρωση του ασφαλτομίγματος, μεγαλύτερη αντοχή και σταθερότητα
αυτού, καθώς και το κυριώτερο, δημιουργία αυξημένου Βάθους
Επιφανειακής Μακροτραχύτητας (Β.Ε.Μ.).
4) Οι μηχανικές ιδιότητες του πετρώματος είναι πολύ ικανο

ποιητικές, γεγονός που συνεπάγεται την καλή συμπεριφορά του, τόσο
στις στατικές όσο και στις δυναμικές καταπονήσεις, που υφίστανται

απότριψη καθώς και από στίλβωση είναι αρκετά ικανοποιητική.
- 276 -
Αναλυτικότερα, η αντοχή του σε τριβή και κρούση είναι

αρκετά υψηλή και η αντοχή του σε απότριψη πολύ υψηλή. Το γεγονός
αυτό εξασφαλίζει την μακροχρόνια διατήρηση του Β.Ε.Μ. του τάπητα
κύλησης του οδοστρώματος.
Η αντίσταση του πετρώματος στη στίλβωση όπως προκύπτει

από τη τιμή του Δ.Α.Σ.Α., είναι ενδιάμεση έως υψηλή. Επομένως,
το πέτρωμα αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη κατασκευή του
τάπητα κύλισης θέσεων των οδοστρωμάτων κατηγορίας Α2 (δύσκολες
θέσεις) και ευκολότερων, όπως συμπεραίνεται από τους Πίν_ακες_20
και_14· Οπωσδήποτε το πέτρωμα είναι ακατάλληλο για τις εξαιρε
τικά επικίνδυνες θέσεις κατηγορίας Α1.
6) Το χρώμα του είναι μέτρια σκούρο γκρίζοπράσινο με απο

τέλεσμα να μην συμβάλλει ιδιαίτερα στη φωτοανακλαστικότητα της
επιφάνειας του οδοστρώματος.
7) Η ανθεκτικότητα του πετρώματος στους αποσαθρωτικούς

παράγοντες, είναι υψηλή όπως συνεπάγεται από τη χαμηλή τιμή
της δοκιμής υγείας.
8) Στο Σχήμα_6_2 παριστάνονται γραφικά οι ιδιότητες του

Γάββρου. Ολες οι τιμές των βρίσκονται στη κατάλληλη περιοχή
και μάλιστα στις περισσότερες περιπτώσεις σε αρκετή απόσταση
από την οριακή γραμμή. Η τιμή όμως του Δ.Α.Σ.Α., αν και αρκετά
υψηλή βρίσκεται κάτω από την οριακή γραμμή των πολύ δύσκολων
θέσεων, ενώ πάνω από αυτή των δύσκολων και ευκολότερων θέσεων.
9) Οι τιμές των φυσικών και μηχανικών ιδιοτήτων δικαιολο

γούνται από την ορυκτολογική σύσταση και τον ιστό του πετρώματος
του Γάββρου. Ιδιαίτερα:
(α) Οι υψηλές τιμές αντοχής οφείλονται κυρίως στην

επικράτηση των σκληρών και ανθεκτικών ορυκτών
των πλαγιοκλάστων, πυροξένων και ολιβίνη και στην
ύπαρξη των εύκαμπτων και φυλλωδών ορυκτών κρυστάλ
λων του χλωρίτη που διασχίζουν τη μάζα του πετρώ
ματος και δρουν σαν "αρμοί".
- 277 -
(β) Η τιμή του Δείκτη Αντίστασης σε Στίλβωση Αδρανών

οφείλεται στην ορυκτολογική διαφορική σκληρότητα
των συνιστώντων κρυστάλλων.
3.2.5.3 Σερπεντινιωμένος Περιδοτίτης Μαλακασίου -

Κάμπου Δεσπότη
Το πέτρωμα αυτό ανήκει επίσης στο επωθημένο οφιολιθικό

κάλυμμα της Πίνδου και διέπεται από τα ίδια γεωλογικά χαρακτηρισ
τικά με τον προαναφερθέντα γάββρο.
Καταλαμβάνει μια πολύ μεγάλη έκταση στην ευρύτερη πε

ριοχή, γύρω από την μελετηθείσα, η οποία βρίσκεται βόρεια του
χωριού Μαλακασίου και νότια της εμφάνισης των παλαιών τεταρτογε
νών πλευρικών κορημάτων του Κάμπου Δεσπότη. Στο γεωλογικό χάρτη
του Σχήματος_62 φαίνεται τμήμα της μεγάλης επιφανειακής εξάπλωσης
του πετρώματος, καθώς και η περιοχή δειγματοληψίας. Τα αποθέμα
τα του είναι πρακτικά ανεξάντλητα.
Μετά από αξιοποίηση του ακτινοδιαγράμματος (Σχήμα_6_3)

και τη μικροσκοπική εξέταση λεπτών τομών του πετρώματος (Εικόνα
1_0) προσδιορίστηκαν τα ακόλουθα ορυκτολογικά χαρακτηριστικά και
συστατικά του:
1. Χρυσοτίλης (Σερπεντίνης) 65 - 70%

2. Αντιγορίτης (Σερπεντίνης) 10%
3. Ενστατίνης και Κλινοενστατίνης (Πυρόξενος) 10%
Λ· Φορστερίτης (Ολιβίνης) 10%
5. Σπινέλιος 1 - 2%
Οι κρύσταλλοι του Ολιβίνη και των Πυρόξενων έχουν γενι

κά μεγάλο μέγεθος, της τάξης των 900 μικρών έως 2mm. Εχουν υποστ
μερική ή πλήρη σερπεντινίωση, που ξεκινά από την επιφάνεια και
προχωρεί ακολουθώντας τις ρωγμές. 0 βαθμός της σερπεντινίωσης
του αρχικού περιδοτίτη υπολογίζεται ότι είναι 75-80%. 0 Σερπεν
τίνης συναντάται σε μεγάλους κρυστάλλους μεγέθους 1-3mm με δικτυ
ωτή δομή και σε φλεβίδια. Επίσης παρατηρήθηκαν ελάχιστοι κόκκοι
σπινέλιου, μεγέθους από 200 - 700 μικρά.
ΟΙ id
Î>Ç ol
m*
> ο
! 1
^
|
4 • . 4^
VD
CM _
ΚΛ
\
>
s
„·*•> O · î\ç Ο -
^-'" * cr
CO
„'^"^ ·*" CM
ö
«r Φ*
sì-·
tes
g
e
ρ-
»ο
xn
X
^
ω
•
I I
V 1 Ρ
\ I << o
I < g ö H ο ·
ρ
o o ·-* I ^ Pk
α α. * s*u 5
M
&-B** -» ο ""** Ο W
Bcao w
ti
> η "^ ir»'
ÎSç
*ω t—1 ο .
lu«0 uirs 3 s-*. \ a.
<<s=· p r ^ r i A X Χ 1 ^ a
ω ο a. s . ο
s v r *o
Ο POJ·
*ä
s
-> ι H
ZLÜ -»
Ö ω
-» t> a. f 3 i ν* ° i o. îvî *ω
< Ο -
ÖV3 -»
Η· a . s ^ S i O H ρ
Q.· / a
S 5s
•*
3
ä«g
»3 h» ω
c*p«<=- a. — ·=-
t)
-> Βs o
ω
w CL
<
α » ο. r< ο Κ o o 4 if\- ï ^ O < ο ·
p a e ο
t ) * 3 -*
s
κ ω
α.
ρ ΙΟΓ
3 Ο
c- I
r * CJ> < cr>
w
ο at; *? ΒΚ _» .-
i
t**ÖW U
Λ μ U ω
' EH
-* -Λ V. S · α X
ο
Ο t) 1 J & ο o *3J
Β ω N5
8 0 l·» -»
-a Ο t )
« s P Ò
> • > j r *Ö
%ο
S
< Ρ °' t) Κ
3 Η w / .1»
<: ο
«B Ρ 3 •ρ
·<τ-»*ω S B C ö
a.J^ a. -» ΟΛΟ tO
ï^ < ν
j
Η 3 * 0 ,<iO a. .»
H . - Cu< Ρ Ö 3 < 1
Ο ο vrv ω CL ο I
»^-Η Η e t> srö f V* VD •
Η o . a . t ; ο e- Ρ -» Ο D
t o o ωιο χ « P i Ο
ω &-S- CLO ->
.)
>-
<Τ î^
ο. e 1ο
<o . Ο Vi) « ι
ρ ο « ο -» CJ ** Ö Ρ S
-»ss κ -» t>
e Β Β ω ω·—» Β Η 3
3 > ι ÌS! VD •
u -> -» t> e ->*B X ά^ ·*•
o . a . ρ>ω > >-a.«o ^v
c-o ο H O ö 3 Ο
ο
t» &-&· ο • Q-t» K\
D ο ο •» ( j > ·>1 « t»r«i OJ •
·*><<< X U U . D 8 ·—•
**> Μ ^
>-x s »ö Ρ ·* EH Ο S-
>ω Ρ ρ << D ω . ιΟ Ο S
·*- s s « O D o o«e$ O
*
• • +
f
(Uoo30.\'3çj Ι ι κ ϋ ο η ο ϋ ) Araibioigi Li\ogr^37i UKIÌOSOTJ

21°13' 21° 18'
ÌKm
Περιδοτντης σερπεντίνιωμένος
θέσεις δειγματοληψίας
1500 Γεωλογική τομή

Β
ΛΟΟΟ
500
££QH°L§2: Γεωλογικός χάρτης περιοχής δυτικά του
Μαλακασίου δείχνοντας την εμφάνιση του
μελετηθέντος πετρώματος (κατά Ι.
ΚΟΥΜΑΝΤΑΚΗ-Δ. ΜΑΤΑΡΑΓΚΑ, 1975-78).
- 280 -
0 ιστός είναι ο τυπικός των Σερπεντινιτών, δυκτι όμορφος

η πλεγματοειδής με παρουσία χονδρόκοκκων κρυστάλλων Ολιβίνη και
Πυροξένων. Η υφή είναι συμπαγής.
Με βάση τα παραπάνω πετρογραφικά χαρακτηριστικά, το

πέτρωμα χαρακτηρίζεται ως ΣΕΡΠΕΝΤΙΝΙΤΗΣ.
Από πλευράς σκληρότητας τα ορυκτολογικά συστατικά χωρί

ζονται σε δυο ομάδες, τα σκληρά και τα μαλακά (Η = σκληρότητα
M0HS).
α) Σκληρά ορυκτά είναι:
1. Πυρόξενος: Η = 5 - 6
2. Σπινέλιος: Η = 8
3. Ολιβίνης: Η = 6.1/2 - 7
1. Χρυσοτίλης: Η = 3 - Λ
2. Αντιγορίτης: Η = 3 - Λ
Τα μαλακά ορυκτά συμμετέχουν στη σύνθεση του πετρώματος

σε μεγάλο ποσοστό 75-80%, ενώ τα σκληρά σε μικρό.
Εικόνα 10: Φωτομικρογράφημα του Σερπεντινίτη

Κορυδαλλού-Μαλακασίου. Μεγέθυνση
Χ A3 (Χ NIC0LS).
- 281 -
- 282 -

μακροσκοπική εικόνα (σύμφωνα με τα B.S.:5930:1981, ΛΛ·2 και
B.S.:812:1975):
"Χρώμα: Ανοικτό έως μέτρια σκούρο λαδοπράσινο.

Μέγεθος κρυστάλλων: Πολύ χονδρόκοκκο. Ιστός:
Δυκτιόμορφος ή Πλεγματοειδής. Υφη: Συμπαγής.
Κατάσταση αποσάθρωσης: Υγειής. Θραυσιγενή
επιφάνεια ψηφίδων: Λεία και ανώμαλη. Μορφή
ψηφίδων: Γωνιώδης. Ψηφίδες μεταμορφωσιγενούς
πετρώματος, χαμηλού πορώδους, που θραύονται
Οι φυσικές ιδιότητες του Σερπεντινίτη που προσδιορίστη

καν σε δοκίμια του είναι οι εξής:
Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα: ρ, = 2,629gr/cm3
Κορεσμένη Φαινόμενη Πυκνότητα: ρ . = 2,67Agr/cm3

Sau
Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων (Πραγματική Πυκνότητα): ρ = 2,7559gr/cm3

S
Ανοικτό Πορώδες-ί N e f f = Α, 498%
Περιεκτικότητα Υγρασίας κατά τον Κορεσμό: W , = 1,711%

sat
Βαθμός Κορεσμού: Sr = 97,68%
m3
Μονάδα Βάρους Πετρώματος σε Ξηρή Κατάσταση: γ = 25,78ΚΝ/

- 283 -
Δείκτης Ταχείας Απορρόφησις Νερού (Δείκτης HAMROL): IQ«T = 1,5985?
(Βλέπε Πίνακες 1, 2, 3 «*ι U του Παραρτήματος).
Π.Λ. = 0,32%
Δείκτης Πλάτυνσης: Δ.Π. = 13,Λ%
Δείκτης Αντοχής σε Πρόσκρουση Αδρανών: * Δ.Α.Π.Α. = 28,3%
Δείκτης Συντριβής Λεπτοκόκκων 10% Αδρανών: Δ.Σ.Λ.10%Α. = ΗΟΚΝ
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Ξηρή κατάσταση: σ^ = 155,5MN/ma
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Κορεσμένη Κατάσταση: σ 5 = 122,3ΜΝ/

- 284 -
Δείκτης Φθοράς σε Απότριψη Αδρανών: Δ.Φ.Α.Α. = 7,1Λ%
(Βλέπε Πίνακες 9, 14- <«ι 15 του Παραρτήματος).
Σύμφωνα με την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των εργαστη

ριακών δοκιμών που εκτελέστηκαν σε δοκίμια Σερπεντινίτη, παρατη
ρούνται και συμπεραίνονται τα εξής:
1) Ολες οι φυσικές ιδιότητες του πετρώματος είναι αποδεκτές.

Παρόλα αυτά, η σχετικά υψηλή τιμή του πορώδους και της υδατοαπορ-
ροφητικότητάς του α) αυξάνουν την απαιτούμενη ποσότητα συνδετικού
υλικού καθώς και βελτιωτικού γαλακτώματος, και β) επιδρούν
αρνητικά στην αποσαθρωσιμότητα του υλικού.
2) Η τιμή του ποσοστού των προσκολλημένων στην επιφάνεια

των ψηφίδων, λεπτομερών υλικών είναι σχετικά υψηλή αλλά όχι
απαγορευτική και η ορυκτολογική σύσταση του πετρώματος είναι ευ
νοϊκή. Επομένως, δεν δημιουργούνται ιδιαίτερα προβλήματα όσον
αναφορά την επαρκή σύνδεση των λιθίνων τεμαχίων με την άσφαλτο,
π ί σσα, κ.λ.π.
3) Η γενική μορφή των θραυσθέντων ψηφίδων, όπως προσδιορί

ζεται από τους δείκτες πλάτυνσης, επιμήκυνσης και γωνιώδους, είναι
πολύ ικανοποιητική. Σαν συνέπεια η επεξεργασία, διάστρωση, αντο
χή και σταθερότητα του ασφαλτομίγματος ευνοούνται, και το δημιουρ
γούμενο Β.Ε.Μ. αυξάνεται.
- 285 -
Λ) Οι μηχανικές ιδιότητες του πετρώματος είναι γενικά

αποδεκτές με συνέπεια να εξασφαλίζεται η ανεκτή συμπεριφορά του
τόσο στις στατικές όσο και στις δυναμικές καταπονήσεις που
αναπτύσσονται στην επιφάνεια του οδοστρώματος.
5) Η αντοχή του πετρώματος στη φθορά, από τριβή και κρούση

καθώς και απότριψη, είναι αρκετά ικανοποιητική όπως προκύπτει
από τις τιμές του Δ.Φ.Α.Α. και του Συντελεστή L.A. Αυτό σημαίνει
ότι το αρχικό δημιουργούμενο Β.Ε.Μ. της επιφάνειας θα διατηρηθεί
για αρκετά ικανοποιητικό χρονικό διάστημα. Η ανθεκτικότητα του
πετρώματος στη στίλβωση δεν είναι επαρκής, όπως συμπεραίνεται από
τη τιμή του Δ.Α.Σ.Α. για τη κατασκευή των εξαιρετικά δύσκολων
και δύσκολων θέσεων της επιφάνειας του οδοστρώματος κατηγορίας
Α1 και Α2 (βλέπε Πίνακα_1_0). Παρόλα αυτά όμως, το υλικό αυτό
μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ευκολότερες και λιγότερο επικίνδυνες
προς ολίσθηση θέσεις, κατηγορίας Β και Γ.
6) Το σχετικά ανοικτό χρώμα του πετρώματος ευνοεί 'τη φωτο-

ανακλαστικότητα της επιφάνειας του οδοστρώματος.
7) Η τιμή υγείας αδρανών είναι σχετικά αυξημένη, αλλά

όχι απαγορευτική, που συνεπάγεται την επαρκή ανθεκτικότητα του
πετρώματος στους αποσαθρωτικούς παράγοντες.
8) Θετικό στοιχείο θεωρείται η θέση και η απόσταση του

κοιτάσματος από τους οδικούς άξονες της γύρω περιοχής καθώς και η
εξαιρετικά μεγάλη ποσότητα των αποθεμάτων.
9) Στο Σχήμα_6Λ παριστάνονται γραφικά οι προσδιορισθήσες

ιδιότητες του Σερπεντινίτη. Διαπιστώνεται ότι όλες οι ιδιότητες
του πετρώματος βρίσκονται στη κατάλληλη περιοχή, αν και μερικές
από αυτές είναι αρκετά κοντά στην οριακή γραμμή. Επίσης η τιμή
του Δ.Α.Σ.Α. βρίσκεται κάτω από την οριακή γραμμή των πολύ
δύσκολων και δύσκολων θέσεων, αλλά πάνω από αυτή των ενδιάμεσων
και εύκολων.
- 286 -
Οι προσδιορισθήσες ιδιότητες του Σερπεντινίτη δικαιολο-

από την ορυκτολογική σύσταση και τον ιστό του πετρώματος,
ρα:
α) Οι ενδιάμεσες τιμές αντοχής οφείλονται στην επικ

ράτηση των μαλακών ορυκτών, λόγω του προχωρημένου
βαθμού της σερπεντινίωσης, και
β) Η χαμηλή τιμή του Δείκτη Αντίστασης σε Στίλβωση

Αδρανών οφείλεται στο μεγάλο γενικά μέγεθος των
ορυκτών κρυστάλλων καθώς και στη περιεκτικότητα
σε υψηλό ποσοστό, των μαλακών κρυστάλλων απολύτου
ομοιόμορφης σκληρότητας. Αν και στο πέτρωμα αυτό
υπάρχουν σκληρότερα ορυκτά, αφ' ενός η περιεκτι
κότητα τους είναι μικρή και αφ' ετέρου το μέγεθος
των κρυστάλλων τους είναι μεγάλο, με αποτέλεσμα
η επιφάνεια των ψηφίδων να μη διατηρεί, μετά την
στιλβωτική δράση, την απαιτούμενη έντονη μικροτρα-
χύτητά της.
CM
<
9 ä
J Ö Ο
-Kl.
EH
<
3
CM .
rei
3
S
>>ί Ο
<
ω
ΙΛ,- evi ir\ •ο
«τ
or. ih k»
*ο
§
Τ

ι 8 Η
η
•ο«
α α β
«-» ι
«»ω
_ι (D Μ
α
tJCCLO »ί Ο
r< τ > Κ * • *ω υ? <
ω «ρ ω υ . 3
«<sr Χ Ο
ω ο zL ULTN Ο · *8· /
1 Κ -» Ο >CM s: Η >30. ο
Ö ω
S.O
srsr f 3 d Je SU
-»ba ω »ig t» FM » <
H O -» fr w
ä«£ χ «ο e -» e <
cosfr o s o
Q.
3 α m
»3 Η ω
S ω > oωo ν
ω,< Η
«< ^ ο < ο
Q-tS CL
ο t; ω
/ e* <
t» d.t*
t>«3 ο ο. 3 . CD
η
o> <
ω
Ο Ο. K k*. Χ EH
«Ο t* U ω ti S . <
Ο t>
Ο fT u tìt< ·
α
»ο
4 ο ο <
ο
<
Ö«o Η > - > Γ" S P O ο
J O D »ο < «-a
3 Η
s r t» ο »8 > 3 χ ο <
•%»£ riv« -» S 8 H
-» 3 . X -» f i s o
.» V ΙΛ
<
e 3ss 8 Ο
<ο
e · * Cw< Ρ 8 3 EH
ο ο
»τ-ν* Η W D α φ
S3
ο
f Ο. Ο. κ ο fr >C -»
te*oo lOcO Xj
θ /
O
>o
Ο Η
Ο Μ ? Ï»Î CQ
ω &-&· α ο -»; «o · ο •Α
Γ
α. e ο' >- ι
I
ρο*ο -» CJH 0 δ «ω
•>ϊϊ κ -» ο
ω D<-> 3 > ά. ΝΪ ωΗ
J
Κ ί Ο 8 e 3
ω -» -» -»*Ö X \
Q. ο . H O ö ) - i o
tro ο D 3 Ο
H 6 - S - j t f « • Cut» ve Γ: •ο
t> Ο ο X U i i • Ο 8 »Η ο
« CM
Cu
> -» EH Ο S-
ο S 3 *8 ,< ρ ω • IO Ο ο
H<o ο Ο Ovo
+
(UOCTIAYSd LLK1101O2I) ΛΓΟΙ,^αΟΤζΙ ^\0gSi3Tl ^KIIODOIJ

- 288 -
3.2.5.Λ ψαμμίτης_του_φλύσ^η_της_Πίνδου_(Μετσόβου)
0 μελετηθείς ψαμμίτης ανήκει στο φλυσχη Πίνδου της ομώνυ

μης γεωτεκτονικής ζώνης.
Εμφανίζεται κυρίως στα ανώτερα στρώματα του φλυσχη, του

οποίου η ίζηματογένεση έγινε κατά το κατώτερο Ηώκαινο και κατά
προσέγγιση το Λουτήσιο (J. BRUNN, 1956). Επίσης βρίσκεται υπό
μορφή ψαμμιτικών πάγγων και ενστρώσεων εναλλασσομένων με αργιλικούς
σχιστολίθους και μάργες στα κατώτερα στρώματα του φλυσχη, ηλικίας
Δανίου έως αρχές κατωτέρου Ηώκαινου.
0 ανώτερος ψαμμίτης εμφανίζεται εξαπλούμενος σε μεγάλη

έκταση κυρίως ανατολικά και βόρεια του Μετσόβου, αλλά στη ζώνη
μεταξύ Μετσόβου και Γρεβενιτίου είναι λιγότερο τεκτονικά καταπο
νημένος .
Στην έρευνα αυτή μελετήθηκε ο ανώτερος ψαμμίτης, του

οποίου η δειγματοληψία πραγματοποιήθηκε από εμφάνιση του (βλ.
Σχήμα_65) σε περιοχή περίπου 500 μέτρων ΒΔ του Μετσόβου. Τα απο
θέματα του θεωρούνται πρακτικά ανεξάντλητα.
Α. θέσεις δειγματοληψίας) • '
Σχήμα_65: Γεωλογικός χάρτης περιοχής Μετσόβου,

δείχνοντας την εμφάνιση του μελετηθέντος
πετρώματος (κατά J. BRUNN, 1952)
- 289 -
Από την αξιοποίηση του ακτινοδιαγράμματος (Σχημα_66)

καθώς και από την μικροσκοπική εξέταση λεπτών τομών του μελετη-
θέντος πετρώματος (Εικόνα_21) προσδιορίστηκαν τα ακόλουθα ορυκτο
λογικά συστατικά:
1. Χαλαζίας περίπου 65%

2. Ασβεστίτης 12 - 15%
3· Χλωρίτης 9%
4.. Πλαγιόκλαστα 6-8%
5. Μοσχοβίτης 2 - 3%
6. Καολινίτης 2-3%
Η μικροσκοπική εξέταση έδειξε ότι το πέτρωμα αποτελείτα

από ορυκτούς κόκκους γωνιώδους μορφής και μεγέθους που κυμαίνεται
κυρίως από 100-600μ. Οι ορυκτοί αυτοί κόκκοι αποτελούνται κυρίως
από χαλαζία ο οποίος βρίσκεται εξ' ολοκλήρου υπό μορφή κόκκων
και όχι συνδετικού υλικού. Επίσης από μοσχοβίτη και πλαγιόκλαστα
τα οποία επίσης βρίσκονται μόνο υπό μορφή ορυκτών κόκκων, καθώς
και από μερικούς κόκκους ασβεστίτη, ο οποίος, υπό την μορφή αυτή,
αποτελεί μέρος μόνο του συνολικού περιεχόμενου ασβεστίτη στο πέτ
ρωμα. Μεταξύ των κόκκων αυτών, υπάρχει μικροκρυσταλλικό συνδετικ
υλικό ή ορυκτή κόλλα, που συνδέει τους μεγαλύτερους κόκκους, και
αποτελείται κυρίως από ασβεστίτη και χλωρίτη, καθώς και από λίγο
καολίνη.
0 ιστός του πετρώματος είναι κοκκώδης με μικροκρυσταλλι

κό συνδετικό υλικό και η υφή του συμπαγής.
Επομένως, σύμφωνα με τα παραπάνω, το πέτρωμα αυτό χαρακ

τηρίζεται ως ΨΑΜΜΙΤΗΣ.
Από πλευράς σκληρότητας M0HS τα προσδιορισθέντα ορυκτά

διακρίνονται σε δυο ομάδες, τα σκληρά και τα μαλακά.
- 290 -
Σκληρά ορυκτά (σκληρότητα Η κατά M0HS) είναι:
Μαλακά ορυκτά είναι:
1. Ασβεστίτης : Η = 3
2. Χλωρίτης: Η = 2-2.1/2
3. Μοσχοβίτης: Η = 2-2.1/2
Λ· Καολινίτης: Η = 1.1/2-2.1/2

τό περίπου 70% ενώ το υπόλοιπο αποτελείται από μαλακά
Εικόνα 11: Φωτομικρογράφημα του Ψαμμίτη, Μετσόβου.

Μεγένθυνση χ Λ3 (Χ NIC0LS)
i4 t j!]!J | l ! "";' "li!
ί : Ι i [ iM
Ι ' !
; j
...1
]
M
ix
Φ
ί ί"!|
M
ili-tri M-1
•!|
ρ
?! ! \tf- - '
ι: ; οι: -w1
ο M ÜÜ
M iTjT
ili i-+i - "
il ί-Ü ί
-e >
?ίΐ· ! Ί! ! - ι '
e - -ni i ; ί i Ι Ί i ι
I
e ρ* fili inj m I
e -<
Η Ρ
Ιΐ - tj
Μ1 î ι
>. -e
ρ
π =* f j
H f>
Q "Ο
III 1
i!
•CD CD | il ìli' ill
ill ιί
. Q
<-•
•e
Π
Τ)
r-"\
Ρ
ιΛ
Ρ
Λ
Η
<
ε
<.
ρο
ο
ÖS
t-3
Ο
S3
σι
π
ι-<\
^;
•c
Ρ
Η
Ο
(Λ
- 292 -
2. Μακροσκοπική περιγραφή των αδρανών υλικών:

στα πρότυπα: B.S. :5930:1981 , Α4-.2, και Β.S. :81 2:1975) :
"Χρώμα: Ανοικτό έως μέτρια σκούρο γκρι. Μέγεθος

κόκκων: Μεσόκοκκο. Ιστός: Κοκκώδης. Υφή:
Συμπαγής. Κατάσταση αποσάθρωσης: Ιγειής. Θραυ-
σιγενής επιφάνεια ψηφίδων: Κοκκώδης και ανώμαλη.
Μορφή ψηφίδων: Γωνιώδεις ψηφίδες ίζηματογενούς
πετρώματος, μέτριου πορώδους, που θραύεται εύκολα
με σφυρί."
3. Δοκιμές φυσικών ιδιοτήτων:
Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα: p d = 2,539ê r / cm3

i '
Κορεσμένη Φαινόμενη Πυκνότητα: Ρ ι; = 2,587gr/cm3

ίι;·;;!ί-)::·.·
Πυκνότητα Ορυκτών,ίΙΚοκκων (Πραγματική Πυκνότητα): ρ = 2,6675σΓ/ρ

Β
•••ψ. s '
Ολικό Πορώδες: Ν:ΐί4ΐ!,817%
Ανοικτό Πορώδες: Ν „_ = 4-»767%Lri-i::ii:."i..V'
Λόγος Κενών: e = 5,061% !..-:.

' ... - . ! ,
Περιεκτικότητα Υγρασίας κατά τον κορεσμό: W . = 1,878%

.*•'• sat
Βαθμός κορεσμού: S = 98,96%
Μονάδα Βάρους Πετρώματος σε Ξηρή Κατάσταση: γ = 2^,90KN/ m 3
Δείκτης Ταχείας Απορρόφησις Νερού (Δείκτης HAMROL): Ι = 1,664%

- 293 -
(Βλέπε Πίνακες 1, 2, 3 και Λ του Παραρτήματος).
Λ· Δοκιμή επιφανειακής καθαρότητας αδρανών:
Ποσοστό Προσκολλημένων Λεπτομερών (Αργιλος, Ιλύς και σκόνη):
Π.Λ. = 0,18%
5. Προσδιορισμοί δεικτών μορφής αδρανών:
(Βλέπε Πίνακες èp3? και 8 του Παραρτήματος)
6; ' Δοκιμές Μηχανικών Ιδιοτήτων:νο:
Δείκτης Συντριβής Αδρανών: Δ;.Έ£Α* = 30,2%
Δείκτης Αντοχήζ^ο^ΟΒρίδίΗδρουση Αδρανών: Δ.Α.Π.Α. = 31,1%

Ί.':ί)0Τ 3 . 0 7 Q
Δείκτης ΣυντριβήςτΛεπτοκόκκων 10% Αδρανών: Δ.Σ.Λ .10;%Α-, = 90ΚΝ
Awö-χή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Ξηρή^^τάσταση: σ^ = 4-5,7MN/ma
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη θλίψη σε Κορεσμένη Κατάσταση:

σ 8 = 29,7MN/mJ
πετρώματος κατά τον κορεσμό του, ίση με 35,01%, (βλέπε Πίνακες
10, 11, 12 και 13 του Παραρτήματος).
- 294 -
Συντελεστής L.A. = 53,4-%
(Βλέπε Πίνακες 9, 14 κ αϊ· 15 του Παραρτήματος)
9· Κριτική και Συμπεράσματα teqê της Καταλληλότητας του:
Από τηνίΐταράθεση και σύγκριση των πιο πάνω αναφερόμενων

αποτελεσμάτων των εργαστηριακών δοκιμών που εκτελέστηκαν σε δοκί
μια Ψαμμίτη του Μετσάβδυ., και των αντίστοιχων, για κάθε προσδιο-
ρισθήσα ιδιότητα, διεθνών απαιτήσεων και οριακών τιμών καταλληλό
τητας ενός πετρώματος για παραγωγήοδδρανών υλικών αντιολισθηρών
οδοστρωμάτων, συμπεραίνεται ότι το πέτρωμα αυτό είναι άκρως ακατάλ
ληλο για το σκοπό αυτό. Αυτό οφειλέτη?στις ανεπαρκείς τιμές των
φυσικών και μηχανικών του ιδιοτήτων, καθώς και από τριβή και κρού
ση καθώς και απότφ*ψη. Επίσης το πέτρωμα έχει εξαιρετικά χαμηλή
ανθεκτικότητα στους αποσαθρωτικοιύς παράγοντες του περιβάλλοντος.
Στο Σχήμα 67 παριστάνονται γραφικά οι προσδιορισθήσες

τιμές των διαφόρων ιδιοτήτων του Ψαμμίτη και συγκρίνονται με τις
αντίστοιχες τιμές καταλληλότητας, όπου γίνεται εμφανής η χαμηλή
και ακατάλληλη "απόδοση" του πετρώματος. Παρόλα αυτά, η παράθεση
των αποτελεσμάτων θεωρείται σκόπιμη για λόγους σύγκρισης και συσ
χετισμού με τα αποτελέσματα των υπολοίπων μελετηθέντων πετρωμάτων.
<! D
4ι
cu • O w>
^ Ρ Ö
EH H
- cr
<
US
CT H
pxO
ο
.to. t 3.
3"
CT
<
• » ^
2Ιβ
Ö ·<
* 3-Ö
H
VD
< Ρ Ö
O ^
Ο
• C5 3
<
Hî U> H H
Ö CTV3
•l/V CM ΙΑ
•
•ο
H H 3.
CTVO 3
H r- α
].
K\ NO Ο H
^ ^ t= D
O O
ο ο
ν t=vcrco
Ο t< V o
Ο Η
Ι — 8 Ö
>P«C1
>
<-» Ι η e (Μ
(T r- •>
Q.CL ο S * U
•a CD Μ Ο
α H Q.v3
O Q.
tfcH.O ti
KN
*s< CJ>
Κ
Ο
<< V/> fT
«ί
I0S3
V U <J> · > ο VÛ
< er ?> CD
ωιτ\ 3 /"^ O C D
*<*cr c r ^ i i f N Χ
I 0 O Ì n oS T S5 · *xH' ' :3j..
UJ
EH a * Of r< cv
a . t î -» Ο >C\I -» ί f^ a1
H -» t> i Η 3 i Η ;
Ο
KV ;l »ω ο Η
•
ν> - 3ω. p-
o
8 ω
ι» =wr £*o Η
> Η \ <=•
o_
W
·»» » VD
< O H
3 D - >
Î\0Ê ω c ίβ
Ü C C -» ö • 7> Ö
*3 Η ω
α« α
ω,< Η
r< O t i
t> s o
ο ο
ο
S-' M rI irv
Λ»
< Ο W
<
cr 3
D >
va
t>»3 -» s
ο t; ω > <i)r-
α f*«W· Ο r-·
o c u U -» -» U Χ · -»
Ο. W ι Χ EH • D ? p<
•
Ο -» Ο G ^0 s ρ
ο t> * =3.-»EH <ί
ο e „Ρ-· ω
8
8 « 0 Η -» «
8«< .
s »ο ^S
< Sf .** Ο
Η
10
• α 3
Ö H4ACT
-»Oc» > - > Γ «Ö •< t> <• t= >
3 Η
>- Β -»
>- Τ Η Ö »β > 3
τ:? ·> Η < Ο < ο ο
< r -»»ω S 8 Η ·>
8
·«< tf\, «» • «•yer cοa c αo
ä-f-. =L
•A 3«
Η 3*0
- uso «ο
.»
En Ο
ί^ < C
. - " Ο <3
C u < Η^ Ö
Η . ·-
Ο Ö Τ Η ω
Ρ Ö 3
α. << §
Τ Η Η Η Ο s r tì Η ο
t»! M KN
8 Η 8
Η αα. Κ Ο Γ > -» D
ο Χ 5=
co tαn Sω >^-
t«o»o ω ι ο χ HC-ι Ο ο
• \
Q.O -> CL tO
υ e-e·
ο. e ο «ο · ο
>-
οω •
H O O -» ΟΓΗ 8 > S ι ··
-»ss
K B ä
£ -» Ο
ω υ<-> Ö Η 3
3 >
is; •
(l) _ » -» t ) Η -»*«
ο . α ΓΜΟ Ξ> > -3 ι οΟ
χ
\
Τ" <• ι
ero ο H O ö 1 β'
• CL Η O. ! 3ΐ
Η e-s- D VD Ό f"cri
D ο ο _» CT ·• t*i H r < CL
-».<:«< Sä χω y • O K CM ; χι
>-s s > -» B O f r WI
-ω ^ ^ << ρ ω • ιΟ D
* o osJ 5?
(lÌD{i33ì\3a UXTiOIO^) Ani^XOigi Ll\0Öri3Tl îliOßOJj
<Μ
_ 296 _
Οι προσδιορισθήσες ιδιότητες του Ψαμμίτη δικαιολογούνται

από την ορυκτολογική σύσταση και τον ιστό του. Ειδικότερα:
α) Οι χαμηλές τιμές αντοχής οφείλονται κυρίως στην ύπαρξη

των μαλακών ορυκτών: ασβεστίτη, χλωρίτη, μοσχοβίτη και καολινίτη.
Τα ορυκτά αυτά αποτελούν βασικά το μικροκρυσταλλικό μητρικό υλικό
ή την ορυκτή κόλλα, που συνδέει με ασθενεί δεσμό τους μεγαλύτερους
σκληρούς κόκκους, δημιουργώντας επιφάνειες αδυναμίας μέσα στην
μάζα του πετρώματος. Επίσης το αυξημένο πορώδες επιδρά αρνητικά
στην αντοχή.
β) Η εξαιρετικά υψηλή τιμή του Δ.Α.Σ.Α. οφείλεται κυρίως

στην έντονη διαφορική ορυκτολογική σκληρότητα, των συνιστώντων
κόκκων και στο ευνοϊκό μέγεθος και μορφή των κόκκων. Επίσης ο
πολύ ασθενής συνδετικός δεσμός μεταξύ των σκληρών κόκκων συμβάλλει
στην ενεργοποίηση του μηχανισμού της απόσπασης των επιφανειακών,
σχετικά στιλβωμένων, κόκκων κατά τη πορεία της στίλβωσης και της
'φθοράς, και της αντικατάστασης τους με ^έους και τραχείς του
υποστρώματος. _ ^- |'·
" S s ' '"' ••'•
Ρ». IJL. . >•} -
-ur.
ΐ II
ι
ί
_ 297 _
Το πέτρωμα αυτό ανήκει στη σειρά των μολασσικών ιζημά

των "Κρανιάς" Γρεβενών. Εμφανίζεται σε στρώματα που εναλλάσσοντα
με ενστρώσεις κυανών μαργών και ακολουθούν των οφιολιθικών και
πλυγενών κροκαλοπαγών της 3άσης (Ι. ΚΟΥΜΑΝΤΑΚΗΣ, 1975-76).
Αποτελούν τα αρχαιότερα ιζήματα της μεσοελληνικής αύλα

κας, τα οποία δημιουργήθηκαν κατά τον ανώτερο ηώκαινο στην υπό
διαμόρφωση τότε περιοχή της Μεσοελληνικής αύλακας, αμέσως μετά τη
ανάδυση της Πίνδου, που ολοκληρώθηκε κατά το μέσο Ηώκαινο (G.J.
ΒΙΖΟΝ, Ν. LALECH0S, Ε. SAV0YAT, 1968).
Τα εναλλασσόμενα στρώματα των Ψαμμιτών - κυανών μαργών

έχουν πάχος περίπου 900 μέτρα και εμφανίζονται βόρεια του χωριού
Παναγία των Ν. Τρικάλων, σε σχήμα λωρίδας, με διεύθυνση Β-Ν μήκου(
περίπου 20χλμ. και πλάτους περίπου 5χλμ.
Η δειγματοληψία του μελετηθέντος ψαμμίτη έγινε από περκ

χή εμφάνισης του στο νότιο άκρο της? προ&ναφερθήσας λωρίδας που
> ί
βρίσκεται σε απόσταση περίπου 4χλμ ΒΔ από το χωριό Παναγία (Σχήμα

68). ',J\V
Από εκτίμηση>της ποσότητας των αποθεμάτων θεωρείται ότι

αυτή είναι πρακτακά »ανεξάντλητη.
1. Ορυκτολογία*-^ Πετρογραφία:
Σύμφωνα με τα στοιχεία από την αξιολόγηση του ακτινοδια

γράμματος (Σχήμα 69) και την μικροσκοπική εξέταση λεπτών τομών
πετρώματος (Εικόνα_22) προσδιορίστηκαν τα ακόλουθα ορυκτολογικά
συστατικά του πετρώματος:
1 . Χαλαζίας > 45% 5. Βιοτίτης 3-4

2. Χλωρίτης 25% 6. Καολινίτης 4 -
3· Ασβεστίτης 15% 7. Λειμωνίτης 3
4· Πλαγιόκλαστα 4 -
- 298 -
1K7TÌ
Ψαμμίτες με ενστρώσεις κυανών μαργών

(Μολάσσα Κρανιάς)
Β
Γεωλογική Τομή Α-ΒΛ
Σχήμα 68: Γεωλογικός χάρτης περιοχής ΒΔ της Παναγίας,

δείχνοντας την εμφάνιση του μελετηθέντος
πετρώματος (κατά Ι. ΚΟΥΜΑΝΤΑΚΗ, 1975-76)
- 299 -
Ολο το ποσοστό του χαλαζία, των πλαγιοκλάστων, του

βιοτίτη καθώς και μικρό μέρος του ασβεστίτη και του χλωρίτη βρίσ
κονται υπό μορφή ορυκτών κόκκων, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του
ασβεστίτη βρίσκεται υπό μορφή φλεβιδίων. Τα υπόλοιπα ορυκτά του
χλωρίτη, λειμωνίτη, καολινίτη και ελάχιστου ασβεστίτη αποτελούν
την ορυκτή κόλλα ή το συνδετικό υλικό του πετρώματος το οποίο
είναι μικροκρυσταλλικό.
Η μορφή των ορυκτών κόκκων είναι κατ' εξοχήν υπογωνιώ-

δης έως αποστρογγυλευμένη και το μέγεθος τους κυμαίνεται κυρίως
από 300 έως 800 μικρά. Σπάνια υπάρχουν κόκκοι μικρότεροι από
300μ. και μεγαλύτεροι από 800μ., που φθάνουν το πολύ μέχρι 1,8mm,
Σύμφωνα με τα παραπάνω το πέτρωμα χαρακτηρίζεται ως

ΨΑΜΜΙΤΗΣ.
Οσον αφρίρά τη σκληρότητα M0HS, τα προσδιορισθέντα ορυκτ

χωρίζονται σε δυ©:;|όμάδες. Τα σκληρά και τα μαλακά (Η=σκληρότητα
1.!:Π
M0HS):
2. ^Α&γαίόκλαστα: Η = 6
3. / Μ μ ω ν ΐ τ η ζ : Η = 5 - $.1/2
1. Ασβεστίτης: Η = 3
2. Χλωρΐτης: Η = 2 - 2.1/2
/,. Καολινίτης: Η = 1.1/2 - 2.1/2
Τα σκληρά ορυκτά υπεισέρχονται στη σύσταση του πετρώμα

τος σε ποσοστό 50-55%, ενώ το υπόλοιπο αποτελείται από τα μαλακά,
- 301 -
2. Μακροσκοπική περιγραφή των αδρανών υλικών:

μακροσκοπική εικόνα (σύμφωνα με τον προταθέντα τρόπο στα πρότυπα;
B.S.:5930:1981 , U - 2 και Β.S. .-812:1975) :
"Χρώμα: Μέτρια σκούρο γκρίζοκαφέ. Μέγεθος κόκκων:

Μεσόκοκκο. Ιστός: Κοκκώδης. Υφή: Συμπαγής.
Κατάσταση αποσάθρωσης: Ιγειής. Θραυσιγενής επι
φάνεια ψηφίδων: Κοκκώδης και ανώμαλη. Μορφή ψη
φίδων: Γωνιώδης ψηφίδες ίζηματογενούς πετρώματος,
μετρίου πορώδους, που θραύεται μέτρια δύσκολα με
σφυρί."
Εικόνα_12: Φωτομικρογράφημα του Ψαμμίτη, Παναγίας.

Μεγένθυση χ Λ3 (Χ NIC0LS)
- 302 -
3· Δοκιμές φυσικών ιδιοτήτων:
Οι φυσικές ιδιότητες του Ψαμμίτη που προσδιορίστηκαν

3
Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα: ρ^ = 2,608gr/cm
p = 3
Κορεσμένη Φαινόμενη Πυκνότητα: sat 2,636gr/cm
Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων (Πραγματική Πυκνότητα): p s = 2,6886gr/cm
N = 2
ff > 8 66%
Περιεκτικότητα Υγρασίας κατά τον Κορεσμό: W t = 1,099%
Μονάδα Βάρους Πετρώματος σε Ξηρή Κατάσταση: γ = 25,58ΚΝ/πι3
=
Δείκτης Ταχείας Απορρόφησις Νερού (Δείκτης HAMROL): IQAT 0,999%
(Βλέπε Πίνακες 1, 2, 3 <αι Λ του Παραρτήματος)
4. Δοκιμή επιφανειακής καθαρότητας αδρανών:
Π.Λ. = 0,25%

- 303 -
5. Προσδιορισμοί δεικτών μορφής αδρανών:
Δείκτης Πλάτυνσης: Δ.Π. = 15t0%
6. Δοκιμές μηχανικών ιδιοτήτων:
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Ξηρή κατάσταση: σ<} = 121,7MN/m
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Κορεσμένη κατάσταση: σ 8 = 87,9ΜΝ/
πετρώματος κατά τον κορεσμό του, ίση με 27,77% (βλέπε Πίνακες 10,
11, 12 και 13'.·Ί)θυ Παραρτήματος).
7. Δοκιμές αντοχής στη φθορά:
(Βλέπε Πίνακες 9, Η <αι 15 του Παραρτήματος)

-30A -
8. Δοκιμή προσομοίωσης της αποσάθρωσης:
9· Κριτική και συμπεράσματα περί της καταλληλότητας του:
Σύμφωνα με τη παράθεση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων

των εργαστηριακών δοκιμών, που εκτελέστηκαν σε δοκίμια Ψαμμΐτη της
Παναγίας, παρατηρούνται και συμπεραίνονται τα εξής:
1) Το πέτρωμα αυτό κρίνεται ως ακατάλληλο για τη χρήση του

σαν αδρανές υλικό γενικότερα. Αυτό οφείλεται κυρίως στην απογο-
ρευτικά υψηλή τιμή υγείας των αδρανών, που έχει σαν αποτέλεσμα
τη χαμηλή και ανεπαρκή ανθεκτικότητα του στους αποσαθρωτικούς
παράγοντες του περιβάλλοντος.
2) Για τον πιο πάνω λόγο δεν επιχειρείται ανάλυση και κρι
τική όλων των υπολοίπων ιδιοτήτων του πετρώματος αυτού οι οποίες
έχουν, σε γενικές γραμμές, επαρκώς αποδεκτές τιμές. Οι τιμές
αυτές αναφέρονται πιο πάνω και παριστάνονται γραφικά στο Σχήμα_70
κυρίως για λόγους σύγκρισης και συσχετισμού.
3) Οι προσδιορισθήσες ιδιότητες τουΨαμμΐτη δικαιολογούνται

από την ορυκτολογική σύσταση και τον ιστό του. Ειδικότερα:
(α) Οι σχετικά χαμηλές τιμές αντοχής οφείλονται στο

μαλακό συνδετικό υλικό (χλωρίτη, ασβεστίτη, καολι-
νίτη και βιοτίτη), όπου παρεμβάλεται και συνδέει
τους σκληρούς ορυκτούς κόκκους του χαλαζία και
των πλαγιοκλάστων.
(β) Η πολύ υψηλή τιμή του Δείκτη Αντίστασης σε Στίλβωση

Αδρανών οφείλεται κυρίως στην έντονη διαφορική
ορυκτολογική σκληρότητα των συνιστώντων ορυκτών
κόκκων. Επίσης ο σχετικά ασθενής δεσμός σύνδεσης
- 305 -
μεταξύ των ορυκτών κόκκων συμβάλλει στη διατήρηση

της έντονης μικροτραχύτητας, σύμφωνα με το μηχα
νισμό της απόσπασης των σχετικά στιλβωθέντων
κόκκων και της αντικατάστασης αυτών, με νέους
τραχύτερους του υποστρώματος.
\
Ποσοτική μ.ετα2ολή ι δ ι ο τ ή τ ω ν ( π ο ι ο τ ι κ ή β ε λ τ ί ω σ η )
>
+
P*0 Ο Q Ο tel 1
ο Q O ·
n c >- e c o
SS" "
•β Ο H3 c- C R% s s - <
IM IV)
IX •ο ΓΟ Ω φ* a Q · Λ Π Χ
« f i r
^P**·
Ο Ο Q
«^TD · Q • e ^ ·Η
ι^% α ο ε 9 Ο ·Η Ο 0-3
IC ^«. ο.τ=-< < PN^S TD TD
IP χ s*<- H Q «- «- PI
ι ε Ha
Ι<3
a ΟΛ KJ
7 <
S
< 9
r,
r ^ p j PI
Q «- S
CNON-H
^«n r
9 9 3
s ;s «-
ΙΟ I Ο · σ» o ^ TD
I 2 C "Π «- OTD • 9-9Π
*>« ο* ο >ι 9 ?< o^ en O O N 3
σι -< Q «- <
HSJ»
^ Ο 3 TD TD H
Οχ J "Ο «- Q H H W^ï»
ci H ^ > Ο Ο
Q TD
Η >T3
•θ· Ο Ο es« ρ%ε »ί
- · e-
Η
-Α |
Ρ Ρ Λ
> >«< r* 9»T= τ= -η=
Oc-^s
< JN > Ο >
VJ1
ε < fs Q H ^ ; · . ^C 9
Ρ fs H ε «- - <
-< -< =1 Q I < oc s Λ <-< q ο c-
• c- Η O i 9
> r) ι « ·_>·ρ
r- rtfl
ΟΛ > Ο Ο s CT
S ^
S J ο
Ρ Ρ TD S3 q ο
(Π Ρχ ο e* > ON
• S 3 c- «- Cl Ρ» Η CD»
Ρ Q CJ Ο» •^ 9 So STD Ο
> » \-A PI s
TD «• e » q
<s
Ο" (-3 Η TD
TD Π Ρ > νΟ < π a o Η -ρ ^
Ο > Ο **« * oo a o > - TD 9 T D
Ρ ^ Q tel Ό a H >*P) ο ΐ Η 8 >
< Λ J >
Κ
CD
O S Q -S» c o
3"?
>- Q > « S a en
\^ <
H O S ^ί»Τ= Η
c ε e» σ>
>
VM hJ ε «- O.Ì3 n 9
Μ ο Ο
Η
•ο τ= ε H τ-3%X
q «· ^ a-p
c-
> W ΤΟ< ο o-p •ρ Ο PI
Λ TD ο • ο» VT?-'^3 J»>*
PM= X vjipi Ο» Ρ)
Π Q > σ> ON M
ε • r> m -* >
Ρ ο <η 3s< s ΟΤ39
> tel w Œ r
<. Η
Η J
ιΛ
< C^S
à^9-e
• TD TD
^ < Η ff 1 *^ e»o
Ο J3 > H
-Λ <
. Ο
>> Ο (Λ §2 Ο 1
[
^ TD .Λ Ο 9 ο
Q -- =i ο
CD R Ο %^ I VN
J Λ r- > -$ Κ
TD 3 0»
-Ρ ,>3
Q
OL «vji
* ο»
·*
ε* -ι s -•Jl·
•C =ί J
Ο Η t« 03
is«
Ο r- β •
So
- Ο
Ο ι 0*<Λ
Ο Η
Q •
Η
ΤΟ Ρ
ο >
ε e ie VN
~ ΓΟ
£
m >«* •
e Λ
ΡΝΡ Ρ
Η Η
•e > ci
ε Ρ > . ο Na-
M -=o
• >- Η > o*
ι -
ro £»©
to
- 307 -
3·2.6 Ανδεσίτης Γλυκομηλιάς Τρικάλων
1. Θέση και Γεωλογία της Περιοχής του Κοιτάσματος:
Το πέτρωμα που μελετήθηκε εμφανίζεται σε απόσταση 1χλμ

περίπου ανατολικά του χωριού Γλυκομηλιά του νομού Τρικάλων και
εκτείνεται με μορφή στενής λωρίδας προς βορρά.
Η ευρύτερη περιοχή της εμφάνισης του πετρώματος αυτού

ανήκει στην Υπερπινδική γεωτεκτονική υποζώνη (Ε. SAV0YAT - Ν.
ΛΑΛΕΧΟΣ, 196Α-68), η οποία αποτελεί τη ζώνη μετάβασης από την
Υποπελαγωνική προς αυτή της Πίνδου.
Η Υπερπινδική μαζί με την Υποπελαγωνική ζώνη έχουν επωθτ

θεί προς δυσμάς και εφιππεύουν επί του φλύσχη της Πίνδου της ομώ
νυμης ζώνης. Το μέτωπο εφίππευσης βρίσκεται μόλις 1χλμ περίπου
δυτικά της περιοχής εμφάνισης του μελετηθέντος πετρώματος.
0 ανδεσίτης παρεμβάλλεται μεταξύ των στρωμάτων της σει

ράς του Κόζιακα, η οποία αποτελείται από εναλλαγές ασβεστολιθικών
οριζόντων πάχους 50 έως 200 μέτρων και κερατολιθικών οριζόντων
ισότιμου ή μικρότερου πάχους. Τα στρώματα της σειράς του Κόζιακα
είναι ηλικίας από Λιασίου μέχρι Τιθωνίου, και στη περιοχή αυτή
βρίσκονται ανορθωμένα κατακόρυφα έως ανεστραμμένα.
Κατά τους Ε. SAV0YAT - Ν. ΛΑΛΕΧΟ (1964-68) ο ανδεσίτης

δημιουργήθηκε από την διείσδυση οφιολιθικού μάγματος της Υποπελα-
γωνικής ζώνης. >q·••••,,.
Στο γεωλογικό χάρτη και στη τομή του Σχήματος 71_ φαίνε
ται η επιφανειακή εξάπλωση του ανδεσίτη, καθώς και η σχέση του
με τα περιβάλλοντα πετρώματα. Τα αποθέματα του, για κάποιο βάθος
εκσκαφής ίσο με 4-0 μέτρα από την επιφάνεια, υπολογίζονται ότι
είναι της τάξης των 15·000.000μ3.
- 308 -
1 ΚΊΓΤί
j ι ι « -ι -"»' ι -' ν / -
Ανδεσιτης Εφίττπευση
Σχήμα_71_ί Γεωλογικός χάρτης περιοχής

Γλυκομηλιάς, δείχνοντας την εμφά
νιση του με-λετηθέντος πετρώματος
(κατά Ε. SAV0YAT - Ν. ΛΑΛΕΧΟ 196Λ-68)
- 309 -
Ο προσδιορισμός της ορυκτολογικής σύστασης και των

πετρογραφικών χαρακτηριστικών του πετρώματος, έγινε με βάση τη
περιθλασιμετρία με ακτίνες ROENTGEN (Σχημα_72) και τη μικροσκο
πική εξέταση λεπτών τομών του (Εικόνα_23)·
Προσδιορίστηκαν τα ακόλουθα ορυκτολογικά συστατικά:
1. Πλαγιόκλαστα (ολιγόκλαστο, ανδεσίτης) 4-5%

2. Αυγίτης (πυρόξενος) 6%
3· Κεροστίλ3η (αμφίβολος) 7%
4. Χαλαζίας 5%
5. Υαλος 25 - 30%
6. Μεταλλικά ορυκτά (μαγνητίτης, χρωμίτης) 2-3%
8. Χλωρίτης <1%
Κατά τη μικροσκοπική εξέταση προέκυψε ότι το πέτρωμα

αποτελείται από μεγάλους φαινοκρυστάλλους, κυρίως πλαγιοκλάστων,
μεγέθους από 300μ. έως και 5mm, το μέσο μέγεθος των κρυστάλλων
όμως, είναι περίπου 1,5-2mm. Η μορφή τους είναι γωνιώδης. Οι
φαινοκρύσταλλοι είναι διασκορπισμένοι μέσα στη θεμελιώδη μάζα
η οποία είναι βυτροφυρική ή υαλοφυρική.
0 ιστός του πετρώματος είναι ο τυπικός πορφυριτικός

με συμπαγή υφή.
Τα πιο πάνω πετρογραφικά χαρακτηριστικά προσδιορίζουν
το πέτρωμα αυτό ως χαλαζίακό ΑΝΔΕΣΙΤΗ.
Τα προσδιορισθέντα ορυκτά έχουν τις εξής σκληρότητες

M0HS:
3. Αυγίτης: Η = 5 - 6
4.. Κεροστίλβη: Η = 5 - 6
- 310 -
5. Μεταλλικά ορυκτά: Η = 5.1/2 - 6

6. Κύρια μάζα (γυαλί): Η = 5 - 7
8. Χλωρίτης: Η = 2 - 2.1/2
Τα σκληρά ορυκτά συμμετέχουν στην σύθεση του πετρώματος

σε ποσοστό περίπου 92% ενώ το υπόλοιπο αποτελείται από τα μαλακά.
Εικόνα_1_3: Φωτομικρογράφημα του Ανδεσίτη,

Γλυκομηλέας. Μεγέθυνση χ Λ3
(Χ NIC0LS)

μακροσκοπική εικόνα (Β.S. : 5930:1981 , ^.2 και B.S. :81 2:1 975) :
UJ
- 312 -
"Χρώμα: Ανοικτό έως μέτρια σκοτεινό γκρίζοπρά-

σινο. Μέγεθος κρυστάλλων: Χονδρόκοκκοι φαινο-
κρύσταλλοι μέσα σε κρυπτοκρυσταλλική θεμελιώδη
μάζα. Ιστός: Πορφυριτικός. Υφη: Συμπαγής.
Κατάσταση αποσάθρωσης: Υγειής. Θραυσιγενής
επιφάνεια ψηφίδων: Τραχεία και ανώμαλη. Μορφή
ψηφίδων: Γωνιώδης ψηφίδες ηφαιστειακού πετρώ
ματος, πολύ χαμηλού πορώδους, που θραύεται πολύ
δύσκολα με σφυρί".

«·' • Ι'• *ν
: ;
•••• |Μ
Οιφυσικές ιδιότητες του Ανδεσίτη που προσδιορίστηκαν

Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα: ρ^ = 2,633ër/cm3
:
Κορεσμένη Φαινόμενη Πυκνότητα: Psat = 2,650gr/cm3
Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων (Πραγματική Πυκνότητα): ρ„ = 2,6837gr/cni

••'«Τ :
Μ-
Ολικό Πορώδε^*|μ·:Ν = 1,889%

"^.'•ϋ·'
Ανοικτό Πορώδες: ΝΘ^£ = 1,749% î

!
Περιεκτικότητα Υγρασίας κατά τον κορεσμό: Wsa^. = 0,66Λ%
Μονάδα Βάρους Πετρώματος σε Ξηρή Κατάσταση: γ = 25,82 KN/m'

- 313 -
Δείκτης Ταχείας Απορρόφησις Νερού (Δείκτης HAMROL): Ι 0 Α Τ = 0,607%
(Βλέπε Πίνακες 1, 2, 3 και Λ του Παραρτήματος)
Ποσοστό Προσκολλημένων Λεπτομερών (άργιλος, ιλύς και σκόνη): 0,17
7 Δ
9^#%ΜηΧανιΚων
Ι δ ι ο τ
* Hip" ^των:.οο2?
Δείκτης Συν$^βφ&~. Αδρανών: Δ.Σ.Α. = 1 7 , 6 %

ί ' - -
7 Π 3/ <•
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Ξηρή Κατάσταση: σ,,= l63»9MN/m2
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Κορεσμένη Κατάσταση: σ = 1Α7,4-ΜΝ,

S
- 31Λ -
Αντοχή σε Τριβή και Κρούση Αδρανών κατά LOS ANGELES: 23,2%
(Βλέπε Πίνακες 9, 1Α και 15 του Παραρτήματος)
Αξιολογώντας τα αποτελέσματα των εργαστηριακών δοκιμών,

παρατηρούνται και συμπεραίνονται τα εξής:
1) Ολες οι φυσικές ιδιότητες τού^τίέϊρώματος είναι πολύ

ικανοποιητικές. Ιδιαίτερα, η σχετικά χαμηλή τιμή του πορώδους
και της υδατοαπ-ορροφητικότητάς του συμρά/ΓλΌυν τόσο στην εξοικονό
μηση συνδετικού υλικού και βελτιωτικού γαλακτώματος, όσο και στον
περιορισμό της αποσαθρωσιμότητας του υλικού'^"
2) Η σχετικά χαμηλή τιμή του ποσοστού των προσκολλημένων

στην επιφάνεια των ψηφίδων λεπτομερών υλικών καθώς και η ευμενής
ορυκτολογική σύσταση του πετρώματος, ευνοούν τη στερεότερη σύνδε
ση των τεμαχίων με την άσφαλτο, πίσσα κ.λ.π.
3) Η ικανοποιητική μορφή των θραυσθέντων ψηφίδων, όπως

προσδιορίζεται από τους δείκτες πλάτυνσης, επιμήκυνσης και γωνιώ
δους, συνεισφέρει στη μεγαλύτερη ευκολία επεξεργασίας και διάστρω
σης του ασφαλτομίγματος, στη μεγαλύτερη αντοχή και σταθερότητα
-315 -
του καθώς και κυριότερα στη δημιουργία αυξημένου ΒΕΜ του τάπητα
κύλισης.
4) Οι πολύ ικανοποιητικές τιμές των μηχανικών ιδιοτήτων

του πετρώματος εξασφαλίζουν τη θετική συμπεριφορά του τόσο στις
στατικές όσο και στις δυναμικές καταπονήσεις, που αναπτύσσονται

καθώς και από απότριψη, όπως προσδιορίζεται από τις σχετικά χα
μηλές τιμές του Δ.Φ.Α.Α. και του συντελεστή L.A., είναι πολύ
ικανοποιητική. Επομένως, εξασφαλίζεται η μακροχρόνια διατήρηση
του ΒΕΜ του τάπητα κύλισης. Η αντίσταση του πετρώματος στη στίλ
βωση, όπως φαίνεται από τη τιμή του Δ.Α.Σ.Α., είναι υψηλή, και
συνεπώς το πέτρωμα αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη κατασκευή
αντιολισθηρών ταπήτων κύλισης, όλων των κατηγοριών των θέσεων των
οδοστρωμάτων, ακόμη και των πολύ δύσκολων της κατηγορίας Α1 (βλέπε
Πίνακες 10 και 11 )·.
6) Το σχετικά ανοικτό χρώμα του πετρώματος συμβάλλει στη

7) Η τιμή υγείας των αδρανών είναι αρκετά χαμηλή με απο

τέλεσμα το πέτρωμα να έχει υψηλή ανθεκτικότητα στην αποσάθρωση.
8) Στο Σχήμα 73 απεικονίζονται γραφικά οι ιδιότητες του

Ανδεσίτη. Στην οριζόντια ευθεία δίνονται οι αντίστοιχες, για κά
θε ιδιότητα, οριακές τιμές καταλληλότητας ενός πετρώματος στη
χρήση του για αντιολισθηρά οδοστρώματα. Ολες οι ιδιότητες του
Ανδεσίτη βρίσκονται στη κατάλληλη περιοχή και μάλιστα οι περισ
σότερες σε αρκετή απόσταση από την οριακή γραμμή.
9) Οι προσδιορισθήσες ιδιότητες του ανδεσίτη δικαιολογούνε

από την ορυκτολογική σύσταση και τον ιστό του. Ιδιαίτερα:
α) Οι υψηλές τιμές της αντοχής οφείλονται στην επικρά·

τηση των σκληρών ορυκτών, και
-316 -
Η αρκετά υψηλή τιμή του Δ.Α.Σ.Α. οφείλεται κυρίως

στη παρουσία των γωνιωδών σκληρών φαινοκρυστάλλων
που περικλείονται στην άμορφη θεμελιώδη μάζα καθώς
επίσης και στην ύπαρξη των μαλακών ορυκτών του
χλωρίτη και βιοτίτη τα οποία φθείρονται εντονότερα,
συνεισφέροντας στη δημιουργία μεγαλύτερης μικρο-
τραχύτητας.
.ï'JVl
::3ε υ-
ou'^qTs;
•;λ,
•
CU •
1? è-Ç Ä
1
ι EH er
J i 1 .
* Ο "
<
Η
cr»o
Η
ι 3 »<-· CT
D >-<
1 ω <•<
t
X
• . ** CM _ ^
s N. VD Κ\ < S3
·§!
< y
-% • Ο 53 ·
N
> β . Kî Ο - • \- Ρ •>
--' ** co Λ er 3
CT
^* U/1 Η Η
\"i
— "" -H Β ΐ3νΟ"23
C\J t» •ο Η -· 3 .
er
·· b· cl- • CT Ο 3
ih Ο
fi χ. 4 Η t= α
\^ ^ ιΙ ι
»m»
' ^-.V.J;..
FOf ΓΓ
ο ^•»cr D
ο r- Ο ^ Ο
t= a «ο
ρ •*-. V
8
t»
Η Ο "
η
<
^ ο
»PO
CuCu ·
^J
S»«
ι ^ v ^ s Β Pk \J) Q.
C O P
Η Ρ ^ 3
^ - φ o . ive ο. . < ρ tαr
νο Κ VO un c"
ω«ο ωιτ\ 3 s W / ZS- < er H as
*<«fr ί Τ Χ Ι Λ X -» •Α
/ » • Ο o
U O i i O Ο . 1» Χ ι &ι H ω ^
duts -» r«ÎT ο ρ cu pr
t* -» b s . t» 3 =L Cu ο <# ο · CT < ο . <• a. S . ' - Î
Ö ω t J o -» > t*\ 3 »ω V0
ν = w r s: to t» ω t; s ω Η Ι
>·< η
• ν ο
*·.
Β
< î^ - -
»ρ P ^ I
« l·· =.=12 <D < • Ο 3 Ρ
»3 Β
3. e ωfc ω<<
U»C>S=-
t* -»u 8s o v^ CU
ο.« a ,< ο κ o o ο w 9 £• ÏNt Ο < ο · • -< Î3
e i H ο a w > lùr·- ο ι crxö
' » «l· CP σ^ < Ο y ^Î3
t > N 3 -» Si , ,Cu 3
o a t ; « r t u * . --Κ»ο M I D jo<fo
· * .Ο.
κ ι υ <
•
« ( • υ ω -» -» t; s · ι χ Οϋ&ζ-ύ •
ο
Ö
ρ a —
f V
•
°δρ B ^ ~ p . a .-Λ« 15} 0ι ο- ^ Οτ ω •
< Q. U/i
-»Ob >->ET*Ö ,.»., ν > < / ·* «-» Ö 8 > C
«Ο ο < t= »u Ρ
ö>-«-C-t*D»Ö>3 >
d.U. A - * 3 . x - » a t « ? ? -^ ' • T O / î>4
< • » e r a
-» H 3 * 0 KiiO 3. ο V 3.tO
e · -
»ρ-1* t» t* b
μ α α
C^< Ρ Ö 3
s o r
c B c
> - Ό
μ
.S
>-
<!< ι / /
° Φ .
S3
ι-" Ο
-Θ y
a ο
Ö
β
κ « ο < ο u i o χ Η CH ο »ω * f ΚΝ. »^
u &-&- ο . ο -* a io s
CL
Η Ο Ο
ρ
·»
Ο
CTH
»Ο · Ο
£J >
·< ι «
-»SS
κ Β Β
Κ -» b
ω ω«-»
3 Ρ
Β Η 3
« ι Ni vu - S
^ /U0 Ϊ·; ·*' ··
u -» -» t> t* -»«tì χ •
CU CU Γ>ω Ρ >- 3 Λ Ρ ΐ~·\
c-oo f ο ö 3 o I
l·» & - & · D · Cut* Öl
Ο ο ο -* er - b i f ^ i —' οι ; rO. 3.1
-»»<«< x u υ« · ο κ evi ^CΓI
> · ST X «4$ Ρ -» &HO&- i. U
«U Ρ Ρ «i Ρ U ·ιΟ D Κ X3
Â S A ÊJtO D ο o»d ο wi
« * +
"
(LLonja^sä Liv-Tioioii) AniUiongi b\o£ri.3Tl Umioaorj
-318 -
3.2.7 Γρανίτης Συμβόλου ή Καβάλας
1. Θέση και Γεωλογία της Περιοχής του Κοιτάσματος:
Πρόκειται περί πλουτονίτη γρανοδιοριτικής σύστασης.
Εμφανίζεται επιφανειακά κυρίως ΝΔ της Καβάλας σε σχήμα

περίπου λωρίδας, μήκους 50χλμ. περίπου και μέσου πλάτους 5χλμ.
Η ευρύτερη περιοχή του μελετηθέντος πετρώματος ανήκει

στη γεωτεκτονική ζώνη V.?\ λα-Ροδόπης" .
Ειδικότερα, σύμφωνα με έρευνες των Ρ. KRONBERG, W. MEYER

και Α. PILGER, 1970, ο γρανοδιορίτης της Καβάλας και οι γύρω του
κρυσταλλικές μάζες ανήκουν στη "Νεο-μάζα της Ροδόπης", στην οποία
η πτύχωση, η μεταμόρφωση και ο πλουτωνισμός έγιναν κατά την αλπι
κή περίοδο και συγκεκριμένα μεταξύ του κάτω Κρητιδικού και Ολιγο-
καίνου.
Στη στενότερη περιοχή της μελέτης διέρχεται άξονας αντι-

κλίνου που σχηματίστηκε κατά την πρώτη»αφάση των -Αλπικών πτυχώσεων.
0 πυρήνας του-'αντ^ίκλινου αυτού αποτελείται ϊαπό τον: γρανοδιορίτη
j ά > j- ο •
του Συμβόλου, ο οίτοίος συνεχίζεται επΛ},δμήκαυς 50χλμ. περίπου με

γενική διεύθυνση 4-0-60° ΒΑ-ΝΔ. 0 άξονας τ<& αντικλίνου βυθίζεται
ελαφρά προς τα ΒΑ. J
0 γρανοδιοριτικός πυρήνας περιβάλλεται από κρυσταλλοσ-

χιστωδη πετρώματα τα οποία συνίστανται, εξελισσόμενα από μέσα
πρρςί τα έξω, από γνεύσιους, και γνευσιακούς σχιστόλιθους, μάρμαρα
με'-'λίεπτότερες ενστρώσεις μαρμαρυγιακών σχιστολίθων και τέλος από
μαρμ?αρυγιακούς σχιστόλιθους με ενστρώσεις μαρμάρων.
Κατά τους Ρ. KRONBERG ET AL ο γρανοδιοριτικός αυτός

όγκος κατατάσσεται σε σχέση με τη πρώτη φάση πτυχώσεων, στους
συγκινητικούς πλουτωνίτες. Οσον αφορά την ηλικία του, σύμφωνα
με τις απόψεις των Κ. 0SSWALD 1938, θεωρείται Ηωκαινική. Αυτό
-5fS-
1 Km
Γρανοδιορίτης Συμβόλου
• θέσεις Δειγματοληψίας
'•m
Γεωλογική Τομή Α - Β -wo
==:==
*£.
Ζ- ^Γ" T^JS^T
Σχημα_74: Γεωλογικός χάρτης περιοχής Ν-Α της

Καβάλας, δείχνοντας την εμφάνιση
του μελετηθέντος πετρώματος (κατά
Ρ. KRONBERG 1962-6Α και 1969-70)
- 320 -
επιβεβαιώθηκε αργότερα από έρευνα του Ι. ΠΑΠΑΔΑΚΗ (1965) με μεθό

δους ραδιοχρονολόγισης σε δείγματα του Πλουτωνίτη Σερρών Δράμας
που είναι σύγχρονοι με αυτόν της Καβάλας.
0 γεωλογικός χάρτης στο Σχήμα 7Λ δείχνει τμήμα της εμφά

νισης του μελετηθέντος πετρώματος, καθώς 'και τις θέσεις δειγματο
ληψίας. Οπως προκύπτει από το χάρτη και τη γεωλογική τομή, τα
αποθέματα του γρανοδιορίτη είναι τεράστια.
Με βάση την αξιοποίηση του ακτινοδιαγράμμα-τ-ος του πετρώ

ματος, (Σχήμα 75) και την μικροσκοπική εξέταση λεπ-Τ-ών- τομών του
(Εικόνα_14), προσδιορίστηκαν τα ακόλουθα ορυκτολογικά χαρακτηριστι
κά και συστατικά του:
1. Πλαγιόκλαστα (αλβίτης, ολιγόκλαστο, ανδεσίνης) 4-0-4-5%

2. Χαλαζίας 25%
3. Ορθόκλαστα 15%
Λ· Βιοτίτης 8 - 10%
! 3 Λ%
5. J ^Κερ^ίλβη •• 2 Ζ ~ ~
6. Μεταλλικά ορυκτά (κυρίως μαγΛ>η^||τη^, επίσης
απατίτης) 1ΤΙΞ2-.ΖΙ <1%
Οι ορυκτοί κρύσταλλοι έχουν μέγΑ§·ο<ς κυμαινόμενο από 100

*ν%•
έως 1000 μικρά και μορφή γωνιώδη.
0 ιστός είναι γρανιτοειδής ολοκρυσταλλικός και η υφή

συμπαγής. '-Γ^Λ
Σύμφωνα με τα πιο πάνω πετρογράφικά στοιχεία το πέτρωμα

προσδιορίζεται ως ΓΡΑΝΟΔΙΟΡΙΤΗΣ.
Οσον αφορά την σκληρότητα κατά M0HS των προσδιορισθέντων

ορυκτών, αυτά χωρίζονται σε δυο ομάδες:
_ 321 _
α) Σκληρά ορυκτά: (Η= σκληρότητα M0HS)
4.. Κεροστίλβη: Η = 5 - 6
5· Μεταλλικά ορυκτά: Η = 5 - 6
β) Μαλακά ορυκτά:
1 Βιοτίτης: Η = 2 - 3
!
Τα σκληρά ορυκτά συμμετέχουν στη' σύνθεση του πετρώματος
σε πολύ υψηλό ποσοστό (^90%), ενώ το υπόλοιπο αποτελείται από
τα μαλακά.
Εικόνα_Η: Φωτομικρογράφημα του Γρανοδιορίτη

Νέας Περάμου. Μεγέθυνση χ 43
(Χ NIC0LS)
ι •
· ;• ;
'V? S/tfi
.i i ι ni ; . , • j , ι
;:' ;1i-r
!
Ρ;
'Ι ii't
•>Γί 1 ' '
US; |P| ;
'ί; î!l;;i
Î li ! i
,ii;
' ί
il;'
1
ίίίί ι' !
•ioli ι 1 '
li I ° • , • S
Il * :
Ι
Î ! ! ; • li-• |.:."Ι.' M f J 0 'r.^!? u

?V : l:J < >> ^' ^" -ί >
' i ! i i '
ιχ
( :
'ill'
P> J ir i!i:
IC
IQ
ir
ft- '!'.
;' i l
I 1
ι'ιΙ
I
••!!
l-O
ivjt
ι Ι
'«Ι ι : • • ' : !
P:-
;"_ • .
-3 > p • ' i";

TD r- ... :L..P.
β R% ι« Ι !|P. I" i
fît ','?·:
<. -< ι ι ΙΟ .Τ"« ο*0 \\-
Ο TD Ρ LI Ι.'
Co R
«- r: •ψ-Ό' ;« ! Jlrt'i "-''V lì
!
O TT «»'ί : < & ν lit
Ì61 !:
•o e ί ! Ι
Or·' ;t! I
r-\ |Ί· IP I " " ^ ρ 'Λ
H =i Mit •Φ ' " & > ' •
j σ> : ''S' '·*>.'ΐ-Κ

Φ' iii;
V J
' W .<?<·.
Ό HKJ; :ιιη τ-- f
1
s α> Μ. •JÙ-V* '' Μΐί 4ν !JÌL

TO >> .!ί: iii il
ß^ß i ! .β*Λ ... 4iii

> Ό
β Γ
Ι/"» - π
• m |
ili (
PI
il
Η
-ο |Κ
su
DJ ,
r-s
Ρ
(Λ
•»«Ί'νΒν<η;';ι «« ί
Ρ
Λ
Η va
Γ-* PL ιθ\Λ
<
ε M.
<
Ρ,Λ»Ι.
1 H
ο ..„„irf e !
H
ti) I i i r
S! •bi''' ', l '".-if
1 -ë3r il
r-3 . ,0ι ν " il
Ω
W
!25 s
;;;! j | ι! I I ' Ì -'-;-w li'; H; !j ';. _.'!!''' Ρ !•;[; ;'p
li !|P ':'li ;';' :jj|
%<a ' i IK·'1 -ii'tVL, 3
il· ili;ρ !o: ili! !Ì:Ì ilii il p Pp i. i| |ìii -ill
P P|; ,ι i'P il·
π
Γ-\
9 Î'j, • v i i .
•'•'.'• ; ϋ ι
Π -i.i ι.-ί
;
ϋίίίίϋ ί ^jli'ii ίτ Il l i l i i j l
ri ir :
iiii'ì^
-<
.
Ί ' ' l·"·al: Uli J JJ. !JP ! P PI l|;|
I 1
l i [li! !lli I . LLÎJ il il iii Hl!

.li· !
ίί'Ι ir-ilìi !;!• iHì-
p i l l iM
s lili iiü ì
Ο
Η
(Λ
9
Pii
ιι:
. I :
Il i iüS υ] ι
lui :' x
lui i! iilHi
' mi !
! ill! i i iHi
ilii
.70 ^ i'.*HKn
iliiL'-p.'i'L'is'H^
I
UP
II
«, Ι
:ί
li j
ι
1'!: '
:|!ii l 1
i
i!î!;i| ii'j!
im 'pii-iulr
; für'! ì[il Mjl r li Ρ
ÌP "«VVTT>V
Γ; ι
' ^
lui
ini Î
P • ! , Il ì iiiiü Ν LU ΓΐίίΙ [li
iliì'i"
ori
lì-;!
l'I i H in: il;! ίίίί ί ί ' Milii !-l!|ilÛ iüi
;
P il lili '
Ipiiiìii
Γ i ILi. .1. 1iihlìi. ί 1 ilii Ι ι! \ïiï>. %
Pp
i i i .'ili
"l;'i 'Ti!
i-l'-l
!! 1 ι ;
i ! .Ilii .JJ
; i
MI 111 Ι '• . !
ι Ν in ι ί 1 il ï—ti l·
il pi PP
; 'Ν i I
ιI
i î; i l Τ1
l Ι ι i'
iUliilJ VY'iif'i-^LIij'-'t
l|l jli !
ο ; ' i l ! i l ! H'I ;' ill 1 ima !
! lli-i ί I •' , K' , i i #J!. r p| s '
;!ji ί j : j 1
!..! '! ; ììJ il Uli ili! .ill-Pi vA \'^bi :
•τ9
Tn"[if^:i:.
;
i" : ;
η
';
luì il l "'l ' Γΐίί
hl·! Ί Η Ί ì; jLii"'!
ΙΊ IT
I'l
i ;ι
- 323 -
3· Μακροσκοπική Περιγραφή των Αδρανών Υλικών:

μακροσκοπική εικόνα (B.S.:5930:1981 , 44·2 και B.S.:812:1975):
"Χρώμα: Ανοικτό γκρι. Μέγεθος κρυστάλλων: Μεσό-

κοκκο. Ιστός: Ολοκρυσταλλικός γρανιτοειδής.
Υφή: Συμπαγής έως ελαφρά ταινιωτή. Κατάσταση
αποσάθρωσης: Υγειής. θραυσιγενής επιφάνεια
ψηφίδων: Κρυσταλλική και ανώμαλη. Μορφή ψηφίδων:
Γωνιώδης και ελαφρά πεπλατυσμένη. Ψηφίδες πυριγε-
νούς πετρώματος, πολύ χαμηλού πορώδους, που θραύ
εται πολύ δύσκολα με σφυρί." ,,
4-· Δοκιμές Φυσικών Ιδιοτήτων:
Οι φυσικές ιδιότητες του Γρανοδιορίτη που προσδιορίστηκι

Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα: ρ^ = 2,649Sr/cmï
Κορεσμένη Φαινόμενη Πυκνότητα: Psat = 2,663S r / c m 3
Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων (Πραγματική Πυκνότητα): p s - 2,6868gr/CI
Λόγος Κενών: e = -| ,^27%
Περιεκτικότητα Υγρασίας κατά τον Κορεσμό: ^sat = 0,518%

_ 324 _
Δείκτης Ταχείας Απορρόφησης Νερού (Δείκτης HAMR0L): IQAI = 0,423%
(Βλέπε Πίνακες 1, 2, 3 και 4 του Παραρτήματος)
Ποσοστό Προσκολλημένων Λεπτομερών (άργιλος, ιλύς και σκόνη): 0,22%
Δείκτης Επιμήκυνσης: Δ.Ε. = 4-0,4%
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Ξηρή Κατάσταση: σ. = 148,2MN/m2
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Κορεσμένη Κατάσταση: σ = 126,9MN/m2

S
- 325 -
(Βλέπε Πίνακες 9, 14· <αι 15 του Παραρτήματος)
Τι,μΓ^-Υγείας Αδρανών: Τ.Υ. = 0,36%
Αξιολογόντας τα πιο πάνω αναφερόμενα αποτελέσματα των

εργαστηριακών δοκιμών που εκτελέστηκαν σε δοκίμια του Γρανοδιορίτ
Καβάλας συμπεραίνονται τα εξής:
1) Ολες οι φυσικές ιδιότητες του πετρώματος είναι πολύ

ικανοποιητικές. Ιδιαίτερα οι χαμηλές τιμές του πορώδους και της
υδατοαπορροφητικότητάς του συντελούν στον περιορισμό της αποσαθρω·
σιμότητας του υλικού καθώς και στην κατανάλωση μικρότερης ποσότη
τας συνδετικού υλικού και βελτιωτικού γαλακτώματος.
2) Η τιμή του ποσοστού των προσκολλημένων στην επιφάνεια

των ψηφίδων, λεπτομερών υλικών είναι σχετικά χαμηλή. Η ύπαρξη
όμως κάποιου σχετικά αυξημένου ποσοστού κρυστάλλων χαλαζία στην
ορυκτολογική σύσταση του πετρώματος, συντελεί στην ασθενέστερη
σύνδεση μεταξύ των λίθινων τεμαχίων (σκύρων) και της ασφάλτου ή
πίσσας. Παρόλα αυτά, η σύνδεση μπορεί να βελτιωθεί με την προσ
θήκη ειδικού γαλακτώματος στο ασφαλτόμιγμα.
3) Η γενική μορφή των θραυσθέντων ψηφίδων δεν είναι ιδιαί

τερα ικανοποιητική. Αυτό συμπεραίνεται από τους σχετικά υψηλούς
- 326 -
δείκτες πλάτυνσης και επιμήκυνσης. Παρόλα αυτά, οι τιμές τους

δεν είναι απαγορευτικά υψηλές.
4.) Οι μηχανικές ιδιότητες του πετρώματος είναι ικανοποιη

τικές εξασφαλίζοντας τη θετική συμπεριφορά του στις στατικές και
δυναμικές καταπονήσεις που υφίστανται στην επιφάνεια του οδοστρώ
ματος .
5) Η αντοχή του γρανοδιορίτη στη φθορά από τριβή και κρού

ση καθώς και απότριψη, όπως προκύπτει από τις σχετικά χαμηλές
τιμές του Δ.Φ.Α.Α. και του συντελεστή L.A. είναι ικανοποιητική.
Αυτό συνεπάγεται τη σχετικά βραδεία φθορά των επιφανειακών ψηφίδων
του τάπητα κύλισης από τον κυκλοφοριακό φόρτο και ϊπ'οΗαένως την
μακροχρόνια διατήρηση του ΒΕΜ της επιφάνειας. Η αντίσταση του
όμως στη στίλβωση, όπως προκύπτει από τη τιμή του Δ.Α.Σ.Α., αν
και σχετικά υψηλή, δεν ικανοποιεί τις υψηλότατες απαιτήσεις των
εξαιρετικά δύσκολων και επιρεπών προς ολίσθηση θέσεων των οδοσ
τρωμάτων κατηγορίας Α1 (βλέπε Πίνακες 10 και 1Λ)· Παρόλα αυτά
το πέτρωμα είναι απόλυτα κατάλληλο και αποδεκτό για να χρησιμοποι
ηθεί σε θέσεις οδοστρωμάτων της κατηγορίας Α2 (δύσκολες θέσεις)
και οπωσδήποτε κατηγορίας Β και Γ (βλέπε Πίνακες 10 και 1^).
6) Το ανοικτό χρώμα του πετρώματος συντελεί ουσιαστικά

στην υψηλότερη φωτοανακλαστικότητα της επιφάνειας του οδοστρώματος.
7) Θετικό στοιχείο θεωρείται η εξαιρετικά μεγάλη ποσότητα

των αποθεμάτων του κοιτάσματος και η σχετικά μικρή απόσταση του
από τις θέσεις κατανάλωσης του στους νομούς Καβάλας, Δράμας και
Ξάνθης.
8) Η πολύ χαμηλή τιμή υγείας των αδρανών εξασφαλίζει την

υψηλή ανθεκτικότητα του πετρώματος στην αποσάθρωση.
9) Στο Σχήμα_76 απεικονίζονται γραφικά όλες οι ιδιότητες

του γρανοδιορίτη. Ολες οι ιδιότητες του βρίσκονται στη κατάλληλη
περιοχή. Η τιμή του Δ.Α.Σ.Α. όμως βρίσκεται κάτω από την οριακή
- 327 -
γραμμή των εξαιρετικά δύσκολων θέσεων των οδοστρωμάτων, αλλά

πάνω από αυτή των δύσκολων, ενδιάμεσων και εύκολων θέσεων.
10) Οι προσδιορισθήσες ιδιότητες του πετρώματος δικαιολο

γούνται από την ορυκτολογική σύσταση και τον ιστό του πετρώματος.
Ειδικά:
α) Οι υψηλές τιμές αντοχής οφείλονται κυρίως στην

επικράτηση σκληρών και ανθεκτικών ορυκτών (βλέπε
σελ.32/) και στην ύπαρξη των στρωματιδίων του
μαλακού, εύκαμπτου και φυλλώδους ορυκτού του
rc - βιοτίτη, που διασχίζουν τη μάζα του πετρώματος
>rC.
και δρουν σαν "αρμοί" ανακούφισης, και
β) Η ενδιάμεση έως υψηλή τιμή του Δείκτη Αντίστασης

σε Στίλβωση Αδρανών οφείλεται στη διαφορική ορυκ
τολογική σκληρότητα, καθώς και στο αρκετά ευνοϊκό
μέγεθος και μορφή των συνιστώντων ορυκτών κρυσ
τάλλων.
Ποσοτική μεταρολή ιδιοτήτων ( π ο ι ο τ ι κ ή βελτΟωση)
^
I + * •
ρ«ο Ο Q Ο» Η S .-ί 3Γ
Q σ»· en c: >> c e: ο
|Μ - g o e «- < ρ*
ΓΟ s s-<
-as \
tx •ο δ Q · •η Pix
α
. ΓΟ
3 ρ Ht) ·
• ιΠ Γ Ο O Q
-β-9 H
IC VN Q
IS ο ^ ο
ο . -ε
Ρ
ρ-< <
OH
Pivi
Ο Ο J
ι
> " ^
Ό Ό
c- Γ- PI
m
«•^Cl PI 9 S S
ι-ο
ΙΟ
55
W
• σ» »si •VN
yι 6>
-<
ε e a
<• <
ε Ρ„
Q «- ^
a i l ι- OsO^H
·· ι
Q
ο · ο> Ο ri X>
ι Ο" "9 «- OTD
1
-e-gπ
Ο "-JS Χ Ο PI
Η Η »"J i>« Ο Q «- < Χ) "Ο Η
CO • σ* VN Η Ρ J»
zi ο a
Q H
fJSJC-
ΗιΛ β / TD PI H J » Ο Ο
β &• / I Ο" S P C ;>Ό
(Λ S3 Γ-
/ >Ρ f S ô «ί •· · CΗ-
.Α > *i
Ο
é
• <: PN-O C- •ρ »-ϊ-ρ
« < <· V3«- r- Ρ»·ρ Or-J»
ο > 'VJl 1 S ε < fi* QHJ>
> Η ε<-< Q Ο Γ-
ß =3 Ο? / Ι PS ζ3
ί=Ι β O « S • Γ Η 0 > Ρ
> Η VN
ß Γ)Ό
C « O β» • ο
> Ο Svî • Ο • >·» ΡΙ Ρ J QΟ Ο
r3 «- ιf s- Γ- PI ( Ι Η Ο >
m
ρανή
άμου
στάση
a σι WP>H V I S O FIO Ο
>
I
ι^> • S
PI ?1 Ο «* ε»α
I
• νΟ
e «
•
fed
•
>
•° >
>
Ο
"Ο
*« PÀ a S
ι
13
η
oc»
o sΡ q«-
•Ο
Η·ρRTD
Η ;>*ρ> PI Η ε *
3*1
Η
>- β Q
«-* va C» *>
>
ν a* S ^ ci
-Ss-p Η
41
7S Ρ%-< • PN ÎVÎ VN e- c » p PI Ρ
• ο > •ρ ε H •ρ q <-
M Ο > ro< ο J>S «• a " P
Β "Ό >
• a Γ3 ι •χΙ ^ ^ • CS ο-ρ "Ρ Ο PI
β <Λ r- ' f ι χ VJI>«J -Λ>*
•
C·
< - Q •ρ ι Η ε VJ1PI CS PI
Η J > en a Ο VN Ι < • η ?! PI -A 7"
ι - TT (Λ > " ο «η K· "O < Ο ΟταΡ
CD c- ΧΡ-3
ο m
•5 « W Α PI»?:
1 r-. CScS
>
•d
a . o_\ \ w
Q j m <1
CD e: 2 . ο Η
7* ^ ο \ > >
J =1 _i ο >* Μ
Ό Ο Ο Ο j |\
ο» VN
Κ • -Ρ
Ο
ß Η
Λ J
α
Q, VJ1 ··
ΓΟ -»vn —
>
Ο"
Ο
J\H
S
ä -+- „—
lO
Ρ
**
Q =ί (Λ ti ω ïs« • ο
^"
Η Ο • - ο
"D r-> Η
>
•C Η C >
• ν>ι _ι ν.ν
ß'. J "θ ω ν^.
ε
<:
β Ό
ß
£ " ΓΟ *< - »
/
/
> ..
β ο
σ>
£
Μ
. ο
VN
. Ο Λ
Η
β r-
>
*
» *ν> 1
>-
Ρ^Ό
ο Κ
\ι
1-3
J <-\
\
^ • ΓΟ
*·« . .Α % 1
>^ Η • ί? ΓΟ
Ι •
- 329 -
3.2.8 Μελετηθέντα Πετρώματα Βόρεια της Λ. Βόλβης
Στην ευρύτερη περιοχή Βόρεια της Λίμνης Βόλβης και

ειδικότερα μεταξύ των χωριών Λαχανάς και Μικρή Βόλβη μελετήθηκαν
τα εξής δύο πετρώματα:
1) 0 Αμφιβολίτης που εμφανίζεται αμέσως βόρεια των ακτών

της Λίμνης Βόλβης, μεταξύ των χωριών της Μικρής και Μεγάλης
Βόλβης και εκτείνεται περίπου 5χλμ προς Βορά, και
2) 0 Χαλαζίακός Διορίτης Φλαμουρίου που εμφανίζεται στο

όρ<*ςΰ>Βερτίσκος εκτεινόμενος, σε σχήμα επίμηκες, από ΒΔ προς ΝΑ,
μέ'ταξύ των χωριών Νέας Σεβάστειας και Φλαμουρίου.
3.2.8.1 Γεωλογικες_Συνθηκες_της_Περιο^ής
Η περιοχή ανήκει στη Σερβομακεδονική ζώνη.
Σύμφωνα με εργασίες των F. KOCKEL, Η. MOLLAT και Η.

WALTHER (1971) η ευρύτερη περιοχή έχει υπόβαθρο, το οποίο δεν
εμφανίζεται επιφανειακά στη περιοχή μελέτης, την προκαμβριακή
κρυσταλλοσχιστώδη σειρά των "Κερδυλλίων", η οποία συνιστά τους
βαθύτερους ορίζοντες της Ζερβομακεδονικής μάζας. Οι λιθολογικές
φάσεις της σειράς από κάτω προς τα επάνω είναι: 1. Βιοτιτικός
γνεύσιος, 2. Κατώτερο μάρμαρο, 3· Βιοτιτικός γνεύσιος, 4-· Ενδι
μέσο μάρμαρο, 5· Βιοτιτικός γνεύσιος, 6. Ανώτερο μάρμαρο.
Τα πετρώματα της σειράς των Κερδυλλίων θεωρείται ότι

σχηματίστηκαν ίζηματογενώς, σε συνθήκες Ευγεωσυγκλίνου και κα
τόπιν μεταμορφώθηκαν σε συνθήκες κορδιεριτικής-αμφιβολιτικής
φάσης (κατά Σ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ, 197Λ)·
Επάνω στα πετρώματα της σειράς των Κερδυλλίων επικάθοντ

νεώτερα πετρώματα της σειράς του Βερτίσκου. Η σειρά αυτή, η οποί
αποκαλύπτεται στην ευρύτερη περιοχή της μελέτης, είναι παλαιοζωι-
κής ή προπαλαιοζωικής ηλικίας και συνίσταται από μια ακολουθία
- 330 -
γνευσίων, μαρμαρυγιακών σχιστόλιθων και λεπτών στρωμάτων μαρμάρων,

ενώ στους ανώτερους ιδίως ορίζοντες της επικρατούν οι μεταγάββροι-
μεταδιαβάσες και αμφιβολίτες, που προήλθαν από μεταμόρφωση βασικών
εκρηξιγενών. Τα τελευταία αυτά πετρώματα δείχνουν ένα τυπικό
παλιό μαγματισμό ευγεωσυγκλίνου, γι' αυτό και χαρακτηρίζεται η
όλη σειρά σαν παλιά ευγεωσυγκλινική ίζηματογένεση. Κατόπιν τα
πετρώματα βόρεια της Λίμνης Βόλβης μεταμορφώθηκαν στην αλμανδινική-
αμφιβολιτική φάση.
Η σειρά αυτή επικάθεται σε συμφωνία στη σειρά των Κερδυλ-

λίων (κατά F. K0CKEL, Η. WALTHER, 1968). Η πρώτη μεταμόρφωση αυ
τών θεωρείται ρτι έγινε στις πρώτες φάσεις των ΚαληδftVικών πτυχώ
σεων. Οι S. BORSI, G. FERRARA, J. MERCIER (1965) Κεο Ρ.αδιοχρονο-
λογίσεις μεταμορφωμένων πετρωμάτων των ανώτερων οριζόντων βρήκαν
ηλικία 300 εκατομμυρίων χρόνων περίπου (λιθανθρακοφόρο). Επομένως,
είτε η μεταμόρφωση είναι Ερκυνίου ηλικίας είτε τα αποτελέσματα
της ραδιοχρονολόγησης οφείλονται σε αναζωπυρώσεις που συνέβησαν
στις Ερκύνιες πτυχώσεις.
Επάνω από τα κρυσταλλικά πετρώματα της σειράς Βερτίσκου

διαπιστώθηκε η ύπαρξη ενός παλαιού ίζηματογενούς καλύμματος από
νεοπαλαιοζωϊκά στρώματα τα οποία αργότερα κατά τη διάρκεια των
αλπικών πτυχώσεων στο Μεσοζωικό μεταμορφώθηκαν στη πρασινοσχιστολι-
θική φάση και συμπτυχώθηκαν με το κρυσταλλικό υπόβαθρο. Αυτά
εμφανίζονται σε διάφορες θέσεις στη περιοχή της μελέτης μέσα στους
γνεύσιους του Βερτίσκου.
Στην περιοχή της μελέτης διακρίνονται τέσσερεις φάσεις

μαγματισμού:
1) Βασικής έως υπερβασικής σύστασης που εκδηλώθηκε στο

Προκάμβριο-Ιΐαλαιοζωϊκό ευγεωσύγκλινο μετά την απόθεση της σειράς
των Κερδυλλίων και Βερτίσκου. Αντιπροσωπεύεται από μεταδιαβάσεις,
μεταγάββρους και αμφιβολίτες, που συμπτυχώθηκαν με τα κρυσταλλικά
πετρώματα.
- 331 _
2) Γρανιτικής σύστασης που εκδηλώθηκε πριν την Ερκύνιο

ορογένεση. Αντιπροσωπεύεται από πλαγιοκλαστικούς-μικροκλινικούς
γνεύσιους που θεωρούνται παλιοί γρανίτες αυτής της φάσης.
3) Οξινης σύστασης που εκδηλώθηκε στο Μεσοζωϊκό κατά τη

διάρκεια των αλπικών πτυχώσεων (συγκινητικά και βραδυκινητικά).
Αντιπροσωπεύονται από το διορίτη του Φλαμουρίου κ.λ.π., και
4.) Οξινης σύστασης, που εκδηλώθηκε μεταορογενετικά κατά

το παλαιογενές (Ηώκαινο-Ολιγόκαινο). Αντιπροσωπεύεται στη περιο
χή από το μαγματικό σύμπλεγμα του Στρυμώνα.
Τέλος από τεκτοορογενετικής άποψης οι KOCKEL ET AL 1971

δέχονται την επίδραση δυο κύριων ορογενέσεων: Η πρώτη είναι
οπωσδήποτε προ-Πέρμιος και βάση ραδιοχρονολογήσεων θεωρήται ότι
συσχετίζεται με τις πρώτες φάσεις μαγματισμού. Η δεύτερη είναι
Μεσοζωϊκή (αλπική) οπωσδήποτε/μετά το Ανω Τριαδικό. Πιθανόν να
διαιρείται σε δυο φάσεις, μια προ του Κιμμεριδίου και μια προ
του Ανω Κρητιδικού.
3.2.8.2 Αμφι§ολίτης_Λ^_Βόλ§ης
Το μελετηθέν αυτό πέτρωμα καταλαμβάνει μια επιφανειακή

έκταση περίπου 31 τετραγωνικών χιλιομέτρων (Σ^ήμα_77).
Ανήκει στους ανώτερους ορίζοντες της σειράς του Βερτίσ-

κου, εγκλεισμένος μέσα στους διμαρμαρυγιακούς γνεύσιους του
Βερτίσκου. Προήλθε από τη μεταμόρφωση βασικών πυριγενών πετρω
μάτων, που δημιουργήθηκαν κατά τη πρώτη φάση μαγματισμού της
Σερβομακεδονικής ζώνης.
Το πέτρωμα αυτό υπέστει την επίδραση και των δυο βασικό

ορογενέσεων που έπληξαν τη περιοχή και διατέμνεται από κύρια
ρήγματα διεύθυνσης ΒΔ-ΝΑ.
Οσον αφορά τον ακριβή υπολογισμό των αποθεμάτων του

κοιτάσματος αυτού δεν μπορούν να προσδιοριστούν επακριβώς με βάσι
- 332 -
μόνο τις επιφανειακές γεωλογικές παρατηρήσεις, λόγω της ρωγμά-

τωσης και πτύχωσης που υπέστει η περιοχή. Παρόλα αυτά, θεωρόντας
σαν ελάχιστο πάχος τα 50 μέτρα, τα ελάχιστα ενδεικτικά αποθέματα
του αμφιβολιτικού αυτού κοιτάσματος εκτιμούνται ότι είναι της
τάξης των 1,5 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων συμπαγούς πετρώματος.
Τα ορυκτολογικά συστατικά που προσδιορίστηκαν είναι τα

ακόλουθα:
1. Αμφίβολος (ρεϊμπεκίτης) 4-5 - 50%

2. Πλαγιόκλαστα (κυρίως ανορθίτης αλλά και
αλβίτης) ~Λ0%
3. Χλωρίτης 5-7%
Λ· Μοσχοβίτης 4- - 5%
5. Μεταλλικά ορυκτά (κυρίως αιματίτης) <1%
Το μέγεθος των συνιστώντων ορυκτών κόκκων κυμαίνεται

από 100 έως 1000 μικρά. Το μεγαλύτερο όμως ποσοστό των κρυστάλλων
(90%) έχει ομοιόμορφο μέγεθος 4-00 μικρά, και μορφή υπογωνιώδη.
0 ιστός του πετρώματος είναι ομοιόμορφος, ολοκρυσταλλι-

κός έως βλαστοφυτικός και υφή συμπαγής.
Τα χαρακτηριστικά του ιστού καθώς και η ορυκτολογική

σύσταση προσδιορίζουν το πέτρωμα αυτό ως ΑΜΦΙΒ0ΛΙΤΗ.
Από πλευράς σκληρότητας, τα προσδιορισθέντα ορυκτά χω

ρίζονται σαφώς σε δυο ομάδες, τα σκληρά και τα μαλακά (Η= σκληρό
τητα M0HS):
1. Ρεϊμπεκίτης: Η - 5 - 6
3. Αιματίτης: Η = 5.1/2 - 6.1/2
- 334. -
ß) Μαλακά ορυκτά είναι:
1. Χλωρίτης: Η = 2 - 2.1/2
2. Μοσχοβίτης: Η = 2 - 2.1/2
Τα σκληρά και μη φυλλώδη ορυκτά συμμετέχουν στη σύσταση

του πετρώματος σε ποσοστό περίπου 90%. Το υπόλοιπο αποτελείται
από τα φυλλώδη και μαλακά ορυκτά.
Εικόνα_1_5: Φωτομικρογράφημα του Αμφιβολίτη

Λ. Βόλβης. Μεγέθυνση χ 4-3
(Χ NIC0LS)

μακροσκοπική εικόνα (B.S.:5930:1981, 4Λ.2 και Β.S.:812:1975):
ο
Ι
Ο
3.
>~
Nr-"
ω
S
w
Ο
pei
>
3
•>
Νι->
y
es
u>
s ΙΑ
α
H
ω ·
p. v>
i-· cr
D CQ.
25 *<
r<\0
Œ> pq
Q. ·
ω «c
t=
Ö H
3.V-·
P.^
25 Ο
Q.QÛ
>- -
vö -θ·
-· 3.
< «a!
001
I
251
ZÌI
XI
Ml
- 336 -
"Χρώμα: Σκούρο πρασινογκρί. Μέγεθος κρυστάλλων:

Λεπτόκοκκο έως Μεσόκκοκο. Ιστός: Ολοκρυσταλλικός.
Υφη: Συμπαγής. Κατάσταση Αποσάθρωσης: Υγειής.
Θραυσιγενής Επιφάνεια Ψηφίδων: Τραχεία και ανώμαλη.
Μορφή ψηφίδων: Γωνιώδης. Ψηφίδες μεταμορφωσιγενούς
πετρώματος, πολύ χαμηλού πορώδους, που θραύεται
πολύ δύσκολα με σφυρί."
Οι φυσικές ιδιότητες του Αμφιβολίτη που προσδιορίστηκαν

• ί •• Ι
Ξηρή Φαινόμενη.· Ϊίυκνότητα: p d = 3,075S r / / c m 3 |.
=
Κορεσμένη Φαινόμενη Πυκνότητα: Psat 3,086g r / c m
Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων (Πραγματική Πυκνότητα): p s = 3,11 ΟΟδ1*/0™3

.t-
t .
Ολικό Πορώδες: L-N = 1,125%
φ-'ΐ
Ανοικτό Πορώδεςίί- * H e ff = 1 ,064.%
& • •
e
Λόγος Κενών: = 1,138% ίΊ
Περιεκτικότητα Υγρασίας κατά τον Κορεσμό: Wsat = 0,34-6%
m
Μονάδα Βάρους Πετρώματος σε Ξηρή Κατάσταση: γ = 30,l6KN/

Δείκτης Ταχείας Απορρόφησις Νερού (Δείκτης HAMR0L): I Q . - = 0,226%
(Βλέπε Πίνακες 1, 2, 3 <αι Λ του Παραρτήματος)

- 337 -
4.. Δοκιμή Επιφανειακής Καθαρότητας Αδρανών:
Ποσοστό Προσκολλημένων Λεπτομερών ( ά ρ γ ι λ ο ς , ιλύς κ α ι σκόνη): 0,26/
5· Προσδιορισμοί Δεικτών Μορφής Αδρανών:
Δείκτης Γωνιώδους: Δ.Γ. = 11,89 ^νωφν
Δείκτης Συντριβής Αδρανών: Δ.Σ.Α. = ^4.,8%

;ο
Δείκτης Αντοχής σε Πρόσκρουση Αδρανών:yD"Δ.Α.Π.Α. = Η , 0 %
Δ ε ί κ τ ε ς Συντριβής Λεπτοκόκκων 10% AoWrôïv: Δ.Σ.Λ.10%Α. = 290ΚΝ
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Ξηρή Κατάσταση: σ·. = 158,4.MN/m2
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Κορεσμένη Κατάσταση: σα = 132,6ΜΝ,

7. Δοκιμές Αντοχής σε Φθορά:

- 338 -
Δείκτης Αντίστασης σε Στίλβωση Αδρανών: Δ.Α.Σ.Α. = 4-7
(Βλέπε Πίνακες 9, 1Λ και 15 του Παραρτήματος)
Τιμή Υγείας Αδρανών: Τ.Ι. = 0,27%
Σύμφωνα με τη παράθεση και αξιολόγηση των.αποτελεσμάτων

των εργαστηριακών δοκιμών, που εκτελέστηκαν σε δοκίμια αμφιβολίτη
της περιοχής, Βόλβης, παρατηρούνται και συμπεραίνονται τα εξής:
1) Ολες οι φυσικές ιδιότητες του πετρώματος είναι εξαιρε

τικά ικανοποιητικές. Ειδικά οι χαμηλές τιμές του πορώδους και της
υδατοαπορροφητικότητας συμβάλλουν α) στη μείωση του απαιτούμενου
συνδετικού υλικού καθώς και του βελτιωτικού γαλακτώματος, και
β) στο περιορισμό της αποσαθρωσιμότητας του υλικού.
2) Η σχετι.κ.όί?χαμηλή τιμή των προσκολλημένωνΓστην επιφάνεια

των ψηφίδων, λεπτομερών υλικών καθώς και η ευμενής ορυκτολογική
σύσταση του πετρώματος εξασφαλίζουν τη στερεά σύνδεση των λίθινων
τεμαχίων με την άσφαλτο.
3) Η γενική μορφή των θραυσθέντων ψηφίδων δεν είναι ιδιαί

τερα ικανοποιητική. Αυτό προκύπτει από τους σχετικά υψηλούς
δείκτες πλάτυνσης και επιμήκυνσης. Παρόλα αυτά, το γεγονός ότι
οι τιμές αυτές δεν είναι απαγορευτικά υψηλές καθώς και ότι ο
δείκτης γωνιώδους είναι πολύ υψηλός καθιστά τη γενική μορφή τους
ως αποδεκτή.
4) Οι μηχανικές ιδιότητες του πετρώματος είναι εξαιρετικά

ικανοποιητικές εξασφαλίζοντας τη θετική συμπεριφορά του τόσο στις
στατικές όσο και στις δυναμικές καταπονήσεις που αναπτύσσονται
- 339 -

καθώς και απότριψη, όπως προσδιορίζεται από τις χαμηλές τιμές του
Δ.Φ.Α.Α. και του συντελεστή L.A. εξασφαλίζει τη μακροχρόνια διατή
ρήση του ΒΕΜ της επιφάνειας του οδοστρώματος. Η αντίσταση του
όμως, στη στίλβωση, όπως προσδιορίζεται από τη τιμή του Δ.Α.Σ.Α.,
είναι ενδιάμεση και επομένως μη επαρκής για τη κατασκευή του
τάπητα κύλισης στις εξαιρετικά δύσκολες και επιρεπείς προς ολίσθη
ση θέσεις της επιφάνειας των οδοστρωμάτων κατηγορίας Α1 . Οπωσδή
ποτε όμως το υλικό αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί με απόλυτη επι
τυχία σε θέσεις της επιφάνειας των οδοστρωμάτων κατηγορίας Α2, Β
και Γ (βλέπε Πίνακες 10 και 1Λ)·
6) Το σκούρο χρώμα του πετρώματος δεν ευννοεί την φωτοανακ

λαστικότητα της επιφάνειας του οδοστρώματος.
7) Το πέτρωμα είναι πολύ ανθεκτικό στην αποσάθρωση, όπως

προσδιορίζεται από την χαμηλή τιμή υγείας των αδρανών.
8) Θετικό στοιχείο θεωρείται η μικρή απόσταση του κοίτασμα

τος από τους γύρω οδικούς άξονες της περιοχής, καθώς επίσης και
η πολύ μεγάλη ποσότητα των αποθεμάτων του.
9) Στο Σ)ζήμα_79 παριστάνονται γραφικά οι προσδιορισθήσες

ιδιότητες του αμφιβολίτη. Οπως φαίνεται στο σχήμα, όλες οι ιδιό
τητες του αμφιβολίτη βρίσκονται στη κατάλληλη περιοχή και οι περί
σότερες από αυτές σε αρκετή απόσταση από την οριακή γραμμή. Η
τιμή του Δ.Α.Σ.Α. όμως βρίσκεται κάτω από την οριακή γραμμή των
εξαιρετικά δύσκολων θέσεων, ενώ πάνω από αυτή των αμέσως ευκολό
τερων.
10) Οι προσδιορισθήσες ιδιότητες του αμφιβολίτη δικαιολο

γούνται από την ορυκτολογική σύσταση και τον ιστό του. Συγκεκρι
μένα:
α) Οι πολύ υψηλές τιμές αντοχής οφείλονται κυρίως

στην επικράτηση σκληρών και ανθεκτικών ορυκτών
(βλέπε σελ.332) και στην ύπαρξη λεπτών υμενίων
- 3Λ0 -
και στρωματιδίων από εύκαμπτα φυλλώδη ορυκτά

(χλωρίτης, μοσχοβίτης) που διασχίζοντας τη μάζα
του πετρώματος δρουν σαν ελαστικοί "αρμοί" ανακού
φισης, και
β) Η ενδιάμεση τιμή του Δείκτη Αντίσταση σε Στίλβωση

Αδρανώνοφείλεται κυρίως στην επικράτηση των σκλη
ρών ορυκτών ομοιόμορφης σκληρότητας, στη μορφή
και το ομοιόμορφο μέγεθος τους, καθώς και στον
πολύ ισχυρό δεσμό σύνδεσης μεταξύ τους, γεγονός
που δεν ευνοεί την ανανέωση της επιφάνειας βάση
του μηχανισμού της απόσπασης των επιφανειακών κρυσ-
30 ϊάλλων, οδηγώντας τελικά σε ηπιώτερη μικροτραχύτητα.
.•or
-.Vf -.?-:
r Te
*
ο
-ta.
3
<
OJ _
K\
«d
«=»
<
•
ο <
ο - 1-3•
00
ιτ,- lf\ Τ5
.H
r
Jit
•k
to
ci- Μ
]
t» -<·
Ο
α Ο τ-
_ 3 Ο <
Η
-Ν ω
ο ο ·W
<
as ΡΜ
g
ο ο -»:
Λ" ι
ι
»
vu <
<
•
Ι ο
ο. Ο . W•
χ -»α Νΐ »ω \D •
οΛ «ο χ » <
Λ ο β
< m
χ
^ ••'ο- (3
* t
À
uv >* ο < Ο • •
< σ> <
li 'J 0<ji
ω EH •
Ι ο ο e
4 ο ΐ»* ο < vi) - •
<
ο/ S
Ι5 ?• •
Η ο <;
t9 "*?
d t -» e•
\ Ο
< R
κν νο -
<
CO
I Of
fi ** VD
ft
ν
Ο K\
M) E
h ·»•
Ο ΛΙ α
<\) \
7,
«
Ο
(liDroji\3£j ^LKiioioii) Λωι^ιοΐςΐ l;\ogxa3Tl ^XllOßOU.

- 342 -
α
3.2.8.3 ΐ λαζΐακ§£_Διορίτης_Φλαμουρίου
Το μελετηθέν πέτρωμα εμφανίζεται στο όρος Βερτίσκος

σε υψόμετρο από 500 μέτρα έως 720 μέτρα περίπου. Η εμφάνιση
έχει επίμηκες σχήμα με διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ και εκτείνεται κυρίως
μεταξύ των χωριών Φλαμουρίου και Νέας Σεβάστειας, καταλαμβάνοντας
2
έκταση περίπου 11χλμ (Σχήμα 80).
Δημιουργήθηκε κατά την τρίτη φάση μαγματισμού της

Σερβομακεδονικής ζώνης που έλαβε χώρα κατά τις Μεσοζωϊκές αλπι
κές πτυχώσεις. 0 πυριγενής αυτός όγκος βρίσκεται εγκλωβισμένος
μέσα στους διμοιρμαρυγιακούς γνεύσιους της σειράς του Βερτίσκου.
Ή -
Ο
::-ι
Κ
Η εμφκνιση του πετρώματος αυτού συνδέεται με βαθύτερο
μαγματικό κέντρο, αγνώστου βάθους, και επομένως δεν υπάρχει,
τουλάχιστον από πρακτική σκοπιά, πρόβλημα περιορισμού των αποθε
μάτων του κοιτάσματος ως προς το βάθος.
Ετσι υπολογίζεται ενδεικτικά ότι τα αποθέματα του, έως

κάποιο βάθος 2G0 μέτρων, είναι της τάξης των 2,2 δισεκατομμυρίων
"*- 5.·"'»
κυβικών μέτρων »συμπαγούς πετρώματος ·

ί
1. Ορυκτολο-Vitt - Πετρογραφία:
Από την αξιοποίηση του ακτινοδιαγράμματος (Σχήμα_81)

του πετρώματος, καθώς και με τη βοήθεια της μικροσκοπικής εξέτα
σης των λεπτών τομών του (Εικόνα Λβ) •, προσδιορίστηκαν τα ακόλουθα
ορυκτολογικά συστατικά:
1. Πλαγιόκλαστα (κυρίως ανδεσίνης) ^45%

2. Χαλαζίας 15-20%
3. Ορθόκλαστα ^ 8%
U. Βιοτίτης ^20%
5. Επίδοτο 5-8%
6. Κεροστίλβη ^ 1%
- 3Λ3 -
9»2
te ***Α&
χαλαζιαχός
διορίτης
1 Κτπ
ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΤΟΜΗ Α - Β
Γ ιοοο
- 5θο
*- ο
Σχημα_80: Γεωλογικός χάρτης και γεωλογική τομή της
περιοχής Φλαμουρίου-Νέας Σεβάστειας (Σοχού)
με την εμφάνιση του μελετηθέντος πετρώματος
(κατά F. KOCKEL ET AL, 1963-7Α)
- 3U--
Οι ορυκτοί κρύσταλλοι έχουν μεγάλο σχετικά μέγεθος,

κυμαινόμενο από 4-00 μικρά έως και 3mm. Η μορφή τους είναι γω
νιώδης .
0 ιστός είναι ολοκρυσταλλικός γρανιτοειδής με συμπαγή

υφή.
Το πέτρωμα αυτό σύμφωνα με τα προσδιορισθέντα πετρογρα-

φικά χαρακτηριστικά του, ταξινομείται ως ΧΑΛΑΖΙΑΚΟΣ ΔΙΟΡΙΤΗΣ.
Από πλευράς σκληρότητας κατά M0HS τα συμμετέχοντα στο

πέτρωμα ορυκτά χωρίζονται σαφώς σε δυο ομάδες, τα σκληρά και τα
μαλακά:
α) Σκληρά ορυκτά είναι: (Η = σκληρότητα M0HS)
4· Κεροστίλβη: Η = 5 - 6
5. Επίδοτό: Η = 6 - 7
Τα σκληρά ορυκτά συμμετέχουν στη σύνθεση του πετρώματος

σε ποσοστό περίπου 80%, ενώ το υπόλοιπο αποτελείται από τα μαλα
κά.
Τα αδρανή υλικά παρουσιάζουν την ακόλουθη μακροσκοπική

εικόνα (B.S.:5930:1981 , U - 2 και B.S. :^12:1975) :
,!l :?
\Μ*Γ*γ< i^h Wi illijr;
ii
Χ /'Λ Ι ι
y/*M- !
!:ii
• Ι '
Μ i. Lu ^ ;
ι'
ti SV*·
i : i • j^"
* .·
ι i ; Ι ! ι, ι li! i| ii
:¥' Uli H
'ί ili!
]•
-Ä •llî
A" X: : • .·•:
1
IJi
IM
IX
LÌ;
!: . | ' i
iiii·
• i l i
! î i : -l-'J-
i l i | ' i|
ι..'» E; li
r>n
l i .ι ι *v
P> ":L
ir
! ;'l
:
li:
;L i|Li
ω
ini •
i<!
IL
;i
ij'i ii·.
- • -
!''
Sil? li * '('
Iß ι« il··
' 1
:' 'i ι; : 900
'» > * Ϊ Ι - ^ Γ . ;
100 | il
;ι J
/
If.
X > '% fio 11-
β <->
>- β "
Γ1 1
t's,-' -ν ili:|ì;-
• "Ο-< '| ; ; ι iìiTlr'rr
I'll -.1
> β
Ì?: : i i j ο I
•- e L ill· iL·: •.! '. ':. Ό •Mi (i'V-ί lu

li:i
ο r i-i -irli' .'•U
•ο β "ι Γ" ^
r-\
ι
Η =ί ι'Ϊ"'
,; ill'i!: !i : | 191
J η
• r '• ;.|Ì;i|, i i i V i * iW-J-' M!j_;.i
- *-•
ο 1 un
Ο <Χ> Γ, i : .ii '·- ! - ^;iì!
>- >- H;: •«'S f?
β β ; ι
'!••;
C Q
Ο <-*
r- *
1 ! ] ,
:
'• !
!.Ι.
i:;i IT-i, >^J:iii
j ' ' ì
| c τ:
(
"Ο Γ)
•j · '•
ίιίί
*ού ! - 1. Π'! .Ί.Γ.
r-sH
•f^- Ο "Ο "ι i ; ·
ί ι : . ι 1' '•
VJ( C '-s
i ':
' i Wl
• β •:.'. !
1 (Α
! ί.
ii : • ;.!Ι li:
ß
I:
iiii Ih.ï
Α
Η ' 1 ili: : ' : 'ijii 1:1
Γ-·\
1'-',Ψ
< iiii ϋ:* ill li. 5i
• ι ;
ili: 'ii! IK4«,

ε< il
' ! i :
•IH· ir Ut Î.'Î^-.J-:
'. : ι hi
: till
3 Ιΐϋ
: I '
?0 1 ili •ii! ' L r;: Π!
<L !ii li'
ο
fd rill ! ! ! iΙ Ί '
fi' i9Xl
tES N; , \-'~': ! , : • iv
•il ! i I '
•-9 iL I
Uli
it!
:li • 1 ' 1
Ί!' t τ- I—i
οΗ .!M
• ] : jiß
il
;: ο: ;:vti'*<i: j u i i - e r ^ j - ' , !
£3 • '. •* •;(
! ;: -"
'Ί','' ', '·• • ' :ί iil
i . : '.
•Ü:
i;ul
Ι
r->\
•Γ '
: ;l Li:- Li.: ; vs ι II
l) ·>!>-•
•c L ;
;L ili
Ol
ß ", ΠΤ ..[•', i l i '
:!l
i"ii;
Η ι ! !(
iiii ill
I
ji : i'J
1 ' ' '
Ο •V.':. i i i i
(Λ
.lis
' t ; :
li" jiji ìijj ill 'Il

l'j.
lui
u1
in: ; M
•••••• •1L
i i ι r" .:ì
'!j IJi. ii'i 1 ls-
i |
ί!!! i ι:
Mj!
' : .!i l i ! ;; i, iiii i!!-·
Ί:
!ί L |ιί·; iiii
is υ!
l'i; "ii ;
l'i!
ΪΊί
•il;
li! '. ι ' ! ! ' iυ.!·, iï!
ÎMl
! ii
(ili ili Li!
1 li
!i jijj
!
itk tSÏI
Ώ:
..il
' \ : ι 1 !" • ii
U.I L iil ili!
ìli lull
ili
IH!
!!ij
i ' • i
Uli
ti.il
!JI.
'ili.
- 3Λ6 -
Εικόνα_1_6: Φωτομικρογράφημα του Χαλ. Διορίτη,

Φλαμουρίου. Μεγένθυνση Χ 4-3
(Χ NIC0LS)
"Χρώμα: Ανοικτό γκρι. Μέγεθος κρυστάλλων: Πολύ

χονδρόκοκκο. Ιστός: Ολοκρυσταλλικός γρανιτοει-
δής. Υ'φ'ή : Συμπαγής. Κατάσταση αποσάθρωσης:
Υγειής. Θραυσιγενή επιφάνεια ψηφίδων: Κρυσταλ
λική και ανώμαλη. Μορφή ψηφίδων: Γωνιώδης,
Ψηφίδες πυριγενούς πετρώματος, πολύ χαμηλού
πορώδους, που θραύονται δύσκολα με σφυρί."
Οι φυσικές ιδιότητες του Χαλαζίακού Διορίτη που προσ

διορίστηκαν σε δοκίμια του είναι οι εξής:
Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα: ρ, = 2,74-5gr/cm3
Κορεσμένη Φαινόμενη Πυκνότητα: = 2,753gr/cm:

sat
- 347 -
r c
Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων (Πραγματική Πυκνότητα): p s = 2,7695S /

Α. Α · • .Α
,:
• ·ΐ

•ΤΌ7. π:/ • - :;.ÌJTU:· •.
Βαθμός Κορεσμού: S r = 92,54% ;
CT. J | DΓ r • ' Q Φ :-: 3
Μονάδα Βάρους Πετρώματος σε Ξηρή Κατάσταση: γ = 26,92KN/m
=
Δείκτης Ταχείας Απορρόφησης Νερού (Δείκτης HAMROL): IQAT 0,2365
(Βλέπε Πίνακες 1, 2, 3 και 4 του Παραρτήματος)

"Ο Ji'üf
Ποσοστό Προσκολλημένων Λεπτομερών (άργιλος, ιλύς και σκόνη): 0,19

-3^8 -

. ; = " . - 3ί••-- ι ••-'

2
m
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Ξηρή Κατάσταση: σ^ = 122,4-MN/
• :yû : /. -ir
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη θλίψη σε Κορεσμένη Κατάσταση: σ 5 = 103,7MN/ m '

' ' ^ ι - r*
< -W - -4 •-' - •
Επομένως, παρατηρείται μια μέση πτώση της αντοχής του υλικού

του πετρώματος^&τά τον κορεσμό του ίση με 15,28%" (βλέπε Πίνακες
10, 11, 12 και 13 του Παραρτήματος).

• fv: C i - M -

•:;fi7oqj.'
(Βλέπε Πίνακες 9, Η και 15 του Παραρτήματος)
Από τη παράθεση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των

εργαστηριακών δοκιμών που εκτελέστηκαν σε δοκίμια του χαλαζίακού
διορίτη, παρατηρούνται και συμπεραίνονται τα εξής:
- 3/+9 -
1) Ολες οι φυσικές ιδιότητες του πετρώματος είναι εξαιρε

τικά ικανοποιητικές. Ιδιαίτερα οι πολύ χαμηλές τιμές του πορώδους
και της υδατοαπορροφητικότητάς του συντελούν: α) στην κατανάλωσι
μικρότερης "'ποσότητας συνδετικού υλικού καθώς και βελτιωτικού
γαλακτώματος"κατά τη παρασκευή του ασφαλτομίγματος, και β) στον
περιορισμό της αποσαθρωσιμότητας του υλικού αυτού.
1
2) Η σχετικά ^χαμηλή τιμή του ποσοστού των προσκολλημένων,
στην επιφάνεια των ψηφίδων, λεπτομερών υλικών, καθώς και το γεγο
νός ότι το ποσοστό των χονδρόκοκκων κρυστάλλων του χαλαζία στην
ορυκτολογική σύσταση του πετρώματος δεν' ε'ίναι εξαιρετικά υψηλό,
οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η σύνδεση μεταξύ των' λίθινων τεμαχίων
και της ασφάλτου ή πίσσας θα είναι ικανοποιητική. Παρόλα αυτά,
μπορεί να επιτευχθεί καλύτερη σύνδεση με την προσθήκη μικρής
ποσότητας βελτιωτικού γαλακτώματος στο ασφαλτόμιγμα.
3) Η γενική μορφή των θραυσθέντων ψηφίδων είναι πολύ ικα

νοποιητική. Αυτό συμπεραίνεται από τους σχετικά χαμηλούς δείκτες
πλάτυνσης και επιμήκυνσης σε συνδιασμό με τον αρκετά υψηλό δείκτη
γωνιώδους. Το γεγονός αυτό ευνοεί την ευκολία επεξεργασίας και
διάστρωσης του ασφαλτομίγματος, την αντοχή και σταθερότητα του
και κυρίως τη δημιουργία υψηλού ΒΕΜ.
4) Οι μηχανικές ιδιότητες του 'πετρώματος είναι αρκετά ικα

νοποιητικές, εξασφαλίζοντας την αποδεκτή συμπεριφορά του τόσο OTIC
5) Η αντοχή του πετρώματος στη φθορά σε τριβή και κρούση,

καθώς και σε απότριψη, όπως προκύπτει από τις ενδιάμεσες έως χα
μηλές τιμές του Δ.Φ.Α.Α. και L.A. είναι αρκετά ικανοποιητικές, κα
συνεπώς εξασφαλίζεται η επαρκής διατήρηση του ΒΕΜ του τάπητα κύ
λισης των οδοστρωμάτων, ακόμη και κάτω από βαριές κυκλοφοριακές
συνθήκες, για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Η αντίσταση του
σε στίλβωση, όπως προκύπτει από την υψηλή τιμή του Δ.Α.Σ.Α.,
ικανοποιεί ακόμη και τις πιο υψηλές απαιτήσεις των πολύ δύσκολων
θέσεων, κατηγορίας Α1 (βλέπε Πίνακες 10 και 14) και επομένως το
- 350 -
πέτρωμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη κατασκευή αντιολισθηρών

οδοστρωμάτων όλων των κατηγοριών. ; . . •Ί ,Ί
-'θ ο Γ r Î^Q!;, :•"·.<:• o r >•;

6) Το. ανοικτό χρώμα του πετρώματος ευνοεί^,ουσιαστικά την
7) Η σχετικά χαμηλή τιμή υγείας των αδρανών συνεπάγεται

την υψηλή ανθεκτικότητα στους αποσαθρωτικούς παράγοντες.
8) Στο,f^nua_82 παριστάνονται γραφικά όλες οι ιδιότητες του

χαλαζίακού. ^,ιρρίτη · Ολες οι ιδιότητες του χαλαζίακού διορίτη
βρίσκονται, στην.κατάλληλη περιοχή και μερικές από αυτές σε αρκετή
Μ·'.;.' ••-.-• Χ) Τ -3 ... .;. > ,Τ Li >'.· Ο
απόσταση από xrry ρριακή γραμμή.
9) Θετικό στοιχείο θεωρείται η σχετικά μεγάλη ποσότητα των

αποθεμάτων του κοιτάσματος, ενώ αρνητική η θέση και η απόσταση
του από τις πιθανές περιοχές κατανάλωσης του.
10) Οι προσδιορισθήσες τιμές των ιδιοτήτων του πετρώματος

δικαιολογούνται, από την ορυκτολογική σύσταση και τον ιστό του
πετρώματος. Ιδί-αίτερα:
α) Οι ενδιάμεσες έως υψηλές τιμές αντοχής οφείλονται

στην/επικράτηση σκληρών και ανθεκτικών ορυκτών
(βλέπε σελ. 344). Οπωσδήποτε το γενικά μεγάλο
μέγεθος των ορυκτών κρυστάλλων επιδρά αρνητικά
στις μηχανικές ιδιότητες του πετρώματος, όπως
έχει αποδειχτεί από διάφορους ερευνητές όπως
C.H. JAEGER (1972), I.E. ΚΟΥΜΑΝΤΑΚΗ (1978, σελ.
160) κ.α., και
β) Η υψηλή τιμή του Δείκτη Αντίστασης σε Στίλβωση

οφείλεται κυρίως στη διαφορική ορυκτολογική σκλη
ρότητα των συνιστώντων ορυκτών κρυστάλλων καθώς
και στη γωνιώδη μορφή τους και στην ομοιόμορφη
κατανομή μεταξύ των σκληρών και μαλακών κρυστάλλων.
ΙΙοσοτική μεταβολή ιδιοτήτων ( π ο ι ο τ ι κ ή βελτίωση)
j.o;
p»o ο Q cteJ
3 Q Cr>·
• e o i
P) c
r C P s
^ SS0*
IM "Ο IU
ru δ Q · Λ Ο Χ
ιχ σ. ** ·· ιΓ) c- ο ο q
υ* α VX ο HT3 · Q •β-9 ^
Ρ Ori ο ο J
ir: ο ε
•ΌΌ
is > χ δ»*· c n o Ί Q «- ι- Ρ>
ι 0Λ VN ε β s «-»ο ο Ρ Ρ a
ιοο m ν''/.!.'; •Μ < ε Λ Q «- ^
ι <: s ^ «Ο Ϊ - s χ «-
IM * ι
ι Ο · Ο* rΟ Ο Ό ^
", &. Oi -ο ?< CPC)
•ο
I 3 o i s - 9 - 3 Γ)
co 0^
e τρ: VN Ρ (0* ' J Ο 3 o»t>^
>• Η —ί
η ο Ό
/ e· S Sis Q r i τ>τ> *
Ρ) Ί Λ H H J >
• >> c ρ •o ?**ο Ο ο
Ο -θ- "3U
ο / w ε Ρ «<• ρ»ε ·< - · Η
f
Ο -ρ σ<>·
5-
Η ·θ· <-"
=i >* 7\
Η β JN Ο >
VJ1 > iICT
o>
Ρ»-η *-
πδϊ
«- P*"F
Q - Ι Λ "Ρ ^"ϋ
β C ta Η ε
Ρ» .= Q Ο Γ
g $ •<-<
<Γ\ Ο =3 Q R
VN c o c τ Η ο » Ρ
C β
.· > Ο
ο / c-
η ρ J Ο
Q Ο
-<1 Ό τ> ο C- X a»-i
• S a e-
Γ- <-·% β \ X O» V» Ρ C N η Η ο»
e- Ρ)
β Ο Q 0»
<η o» \- A P I ε<
•ο ?; ΡίΤ> ο
β
C Η
ß > 4=· Ρ) ?> ο c- e*Q
σ> ® α
hΟ Ο >< VJl
Ofi>
OX
3 0 > <
Q ri ^ Ο
β Q
> Ό
e· « S r- j » c > o
"Ο Ρ"0
<: ^ . Q
• 3 - Λ CS
ο >
Ρ VN
a
CD
0) sp Η Ο·?
=ì -< ο» ε \ H < SS'

c m Λ a τ: ε * οτ
>- Ι "Ο
r- M r- •ρ
3 fo<
•
ο vji>«J
e* vji η «-
0) Ρ
tj-p
Λ CO Q Γ> 0ί ο»
2*v V χ • Ο Ρ) •ρ ο ο
β·»·ο J ο
H
<
ε s
CD«" tì» PI
•o tn ο ΡΝ^ί -^ S*
β ε*
< < H
ff
ι ··-
<
ΟΤΡΡ
ΧΡ-β
H J Η .o ι
r-· C «Λ ο ο -ΟΤ3 /
Ο Π ο
νL
=3 Ο
.- H Ο >>
Q -=J ο» VN
CD <L Q\ Q
.* β
Η VJ1 ru •vji-
•D Ο
α
ε*-ο Η ß 00
Ο Λ
β <n
ο
Ο Ο
Q =ί C VN
-ο
Ο
S**
tu X
O ß
ε H >>
•e
. ο ο
ÌÌ
r
ß^j Μ
ε Β > *
ι-·
Λ Ο
ß TD
H{L ru
β Η ro
>-J
- 352 -
3.2.9 Γάββρος Πανοράματος θεσσαλονίκης
1. θέση και Γεωλογία της Περιοχής του Κοιτάσματος:
Το μελετηθέν αυτό πέτρωμα εμφανίζεται στην ευρύτερη

περιοχή του Πανοράματος της θεσσαλονίκης καί~ νοτιοανατολικά αυτής
(Σ^ημα_83). Οι δυο αυτές επιφανειακές εμφανίσεις του, αποτελούν
τις κυριότερες κοτ* μεγαλύτερες της Γαββρικής σειράς Λαναριού.
Η ευρύτερη περιοχή των εμφανίσεων του περώματος ανήκει

στην ενότητα Ασπρης Βρύσης-Χορτιάτη (κατά F. K0CKEL ET AL, 1971).
Η τοποθέτηση"-όμώς-ί των πετρωμάτων της ενότητας αυτής σε μια συγκεκ-
ριμένη,ίΕλ'ληνική γεωτεκτονική ζώνη παραμένει προβληματική. Σύμφω-
να με απόψεις TOUjF. KOCKEL ET AL (1971) η ενότητα αυτή τοποθε
τείται στη Σερβομακεδονική γεωτεκτονική ζώνη, ενώ κατά τον J.
MERCIER (1966) στη ζώνη Παιανίας. 0 τελευταίος θέτει σαν όριο
μεταξύ Σερβομακεδονικής και ζώνης Παιανίας τη δυτική κλιτύ της
ενότητας Ντεβέ Κοράν. Αυτός βασίζει την άποψη του μόνο σε παρα
τηρήσεις στη περιοχή βόρεια της θεσ/νίκης και δεν τις συνδέει
με τα πετρώματα των Χολομώντα, Δουμπία και Χορτιάτη.
Επίση^-νια τη γεωλογική τοποθέτηση των επιμέρους πετρω

μάτων της ευρύτερρς^εριοχής, έχουν εκφραστεί διάφορες απόψεις
και από άλλους ερευνητές όπως τον 0. M0N0D 1965, Η. ΣΑΜΠΟΥΝΤΖΗ
19^9 κ.α., χωρίς όμως να διευκρινιστεί το όριο των δυο ζωνών.
Ανεξάρτητα από την ακριβή γεωτεκτονική τοποθέτηση της

περιοχής αυτής, τα πετρώματα της αποτελούνται από τους σημερινούς
πράσινους γνεύσιους, επιγνεύσιους και πρασινοσχιστόλιθους που
δημιουργήθηκαν από τη μεταμόρφωση παλιών προορογενετικών πυριγε-
νών πετρωμάτων κατά την αλπική μεσοζωϊκή ορογένεση στη πρασινοσ-
χιστολιθική φάση.
Τους γνεύσιους αυτούς τους μελέτησε ο Η. ΣΑΜΠΟΥΝΤΖΗΣ

(1969) και διαπίστωσε ότι προήλθαν από παλιά χαλαζίοδιοριτικά
πετρώματα και ότι αυτά μαζύ με φυλλίτες, μάρμαρα, σιπολίνες και
-353 -
σχιστόλιθους, υπό μορφή λεπτών λεπιών κεκλιμένων προς ΒΑ επικά-

θονται ανώμαλα επί του πυριγενούς γαββρικού όγκου του Πανοράματος.
Ροίδιοχρονολόγιση επί του γαββρικ,οιϋ αυτού όγκου έδειξε

προκάμβριο ηλικία.
Το μελετηθέν πέτρωμα, που συγκροτεί το λόφο του Πανορά

ματος και μια επιμήκη έκταση με διενθρνση ΒΔ-ΝΑ (σε απόσταση πε
ρίπου 1 ,5χλμ ΝΑ του; Πανοράματος) εκτείνεται προς το εσωτερικό του
φλοιού, συνδεόμενο", -ο-πως πιστεύεται, με μεγάλο πυριγενή όγκο.
Επομένως, δεν^-τί-οετάΐ, τουλάχιστον από πρακτ,ικής σκοπιάς, θέμα
ορίου των αποθεμάτων του ως προς το βάθος.
Ετσι τα αποθέματα του κοιτάσματος αυτού για κάποιο πά

χος 4-00 μέτρων, υπολογίζονται ότι είναι της τάξης των 6,5 δισε
κατομμυρίων περίπου κυβικών μέτρων. Αν δεν ληφθούν υπόψη τα απο
θέματα του λόφου του Πανοράματος, τα υπόλοιπα υπολογίζονται ότι
είναι της τάξης των 5,8 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων.
Τα ορυκτολογικά συστατικά του μελετηθέντος πετρώματος

προσδιορίστηκαν με βάση την αξιοποίίηση του ακτινοδιαγράμματός του
(Σ^ήμα_8Λ)> καθώς και με μικροσκοπι'κή/εξέταση λεπτών τομών (Εικόνα
1_7). Διαπιστώθηκαν τα εξής:
1. Πλαγιόκλαστα (λαβραδόριο, βυτωβνίτης, ανορθίτης) 60 - 6f

2. Ρεϊμπεκίτης (αμφίβολος) 25%
3· Υπερσθένης (πυρόξενος) /ν10%
Λ· Χλωρίτης <1%
Το μέγεθος των ορυκτών κρυστάλλων είναι γενικά αδρό,

κυμαινόμενο από 300μ έως και 2mm ή και περισσότερο. Η μορφή τους
είναι γενικά γωνιώδης.
0 ιστός είναι ολοκρυσταλλικός και η υφή συμπαγής. [

- 354 -
Α·
<:>:'·:·ΓΝέα Ραιδεστός
«
Γαύρος
1Κτη
Γεωλόγου] Τομή Α-Β
^ r Q-a. rr/.anviicóc χάρτης ϋανοράματος-Θεσ/κης

μελετηθέντος ιτετρωματος (κατά F KOCKEL
*™.κ
ET AL, 1969-74)
-355 -
Σύμφωνα με τα προσδιορισθέντα ορυκτολογικά συστατικά

και τα χαρακτ-τϊΡ.νστικά του ιστού, το πέτρωμα αυτό χαρακτηρίζεται
Γ !5;
ως υπερσθενί ΐκρς ΜΒΒΡ,ΟΣ.
0;σον αφορά τη σκληρότητα κατά M0HS των ορυκτών συστα

τικών, αυτά-ΐιαξινομούνται στη κατηγορία μόνο των σκληρών, και
:
έχουν τις έξης σκληρότητας: L <"' ·'
1. Πλά^ίό.κλ&στα: Η = 6 - 6.1/2
. • - •- Λ- . "•/•--
2. Ρεϊίίΐτεκιτης : Η = 5 - 6
3. Υπί&σθενής: Η = 5 - 6
0 χΧώΐρ'^ης λόγω της ελάχιστης "περιεκτικότητας του δεν

συμπεριλαμβάνεται, ούτε μπορεί να συντ'ελεσει στη δημιουργία
διαφορικής σκληρότητας μεταξύ των συνιστώντων το πέτρωμα ορυκτών.
Επομένως, το πέτρωμα αυτό μπορεί να θεωρηθεί, από άποψη σκληρότη
τας, περίπου ομογενές.

μακροσκοπική εικόνα (B.S.:5930:1981, Α4·2 και B.S.:812:1975):
"Χρώμα: Ανοικτό έως μέτρια σκούρο πρασινογκρί.

Μέγεθος κρυστάλλων: Πολύ χονδρόκοκκο. Ιστός:
Ολοκρυσταλλικός. Υφή: Συμπαγής. Κατάσταση
Αποσάθρωσης: Υγειής. Θραυσιγενής επιφάνεια ψηφί
δων: Κρυσταλλική και ανώμαλη. Μορφή ψηφίδων:
Γωνιώδης ψηφίδες πυριγενούς πετρώματος, πολύ χαμη
λού πορώδους, που θραύεται πολύ δύσκολα με σφυρί."
Οι φυσικές ιδιότητες του Γάββρου που προσδιορίστηκαν

Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα: ρ^ = 3,036gr/cm3

•ïi i i;iiti!l· i P 1 ' Γ ihr irr?
^te
IM
IX
υ*
IC
IP
I
100
I*»
·: --^vf '
-3 >
• : ri. 1 ··*.».·.?3f -:••.•
·
ΌΟ ß%
τα~< r~, ΤΓ ΓΜ •
τ> Ό » | j , e
ο ß ·-*-ρΓ- ί J.~
; 1
C ττ t_»
- τ:
©
β " ι
1
li
co =* -it
Q π
Q Ό |:
t '
! τ
β r-
>> CD r • JL ;
Ο >- Γ ' !.
< β
· • ' — - : :
S ''.
J3 -C iî
<η η
• Η
» r:;
TD
1
r--\
β TI -
β
hl;:
Λ
Η i« ^ ,;
i '
<-»\
<. « ..',:"';
ε
<
ία - οι >·Τ·;
ο
53
-· !r i1!
1-3 -.II !
1!
Ο
~i
^p '1
...... |
S2! « Γ ;| Ι i
•e
β
Η
Ο
ι «a
- 357 -
Εικόνα 17: Φωτομικρογράφημα του Γάββρου,

Πανοράματος. Μεγέθυνση Χ 43
(Χ NICOLS)
Κορεσμένη Φαινόμενη Πυκνότητα: P s a t = 3>040gr/c m
Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων (Πραγματική Πυκνότητα): ρ = 3>0487gr

~òq'u 3C
Λόγος Κενών: e = 0,4-19%

- 358 -
Δείκτης Ταχείας Απορρόφησης Νερού (Δείκτης HAMR0L): I Q A T = 0,080%
(Βλέπε Πίνακες 1, 2, 3 και U του Παραρτήματος)
Ποσοστό Προσκολλημένων Λεπτομερών (άργιλος, ιλύς και σκόνη): 0,14-%
Δείκτης Γωνιώδους: Δ.Γ. =8,92

-Τ \
" Ο'. '. fi A i 7
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Ξηρή Κατάσταση: ο, = l68,9MN/m2
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη θλίψη σε Κορεσμένη Κατάσταση: σ = ΙόΟ,ΑΜΝ/πι2

S
359 -
Δείκτης Αντίστασης σε Στίλβωση Αδρανών: Δ.Α.Σ.Α. = 4.8
(Βλέπε Πίνακες 9» 14 και 15 του Παραρτήματος)
Από την αξιολόγηση των πιο πάνω αναφερομένων αποτέλεσμα

των των διαφόρων εργαστηριακών δοκιμών παρατηρούνται και συμπεραΐ
νονται τα εξής :
1) Το πέτρωμα του Γάββρου Π»ν6ρ&ματος παρουσιάζει εξαιρε

τικά ικανοποιητικές φυσικές ιδιότητες. Η φαινόμενη πυκνότητα τοι.
είναι πολύ υψηλή, ενώ το πορώδες και η υδατοαπορροφητικότητά του
πολύ χαμηλά, εξασφαλίζοντας έτσι τόσο τη μικρότερη κατανάλωση
συνδετικού υλικού και βελτιωτικού χαλακτώματος όσο και την υψηλή
ανθεκτικότητα του στην αποσάθρωση.
2) Η πολύ χαμηλή τιμή του ποσοστού των προσκολλημένων στη\

επιφάνεια των ψηφίδων των αδρανών, λεπτομερών υλικών, καθώς και
η ευνοϊκή ορυκτολογική του σύσταση, προκαθορίζουν την στερεή σύν<
δέση των αδρανών με την άσφαλτο ή πίσσα, χωρίς να απαιτείται
ιδιαίτερα η χρήση δαπανηρών βελτιωτικών γαλακτωμάτων.
-360 -
3) Η μορφή των θραυσθέντων ψηφίδων όπως προσδιορίζεται από

τους δείκτες πλάτυνσης, επιμήκυνσης και γωνιώδους είναι ικανοποιη
τική με αποτέλεσμα την ευκολότερη επεξεργασία και διάστρωση του
ασφαλτομίγματος, την ικανοποιητική αντοχή και σταθερότητα του
και κυρίως την επίτευξη υψηλού Βάθους Επιφανειακής Μακροτραχύτητας
(ΒΕΜ).
/+) Οι μηχανικές ιδιότητες του Γάββρου είναι εξαιρετικά

ικανοποιητικές, εξασφαλίζοντας την θετική συμπεριφορά του στις
στατικές και δυναμικές καταπονήσεις, όπου υφίστανται στην επιφά
νεια του οδοστρώματος.
5) Οι δοκιμές της αντοχής του πετρώματος στη φθορά από

τριβή και κρούση καθώς και απότριψη έδωσαν πολύ ικανοποιητικά
αποτελέσματα όπως φαίνεται από τις χαμηλές τιμές του Δ.Φ.Α.Α.
και L.A. Επομένως, εξασφαλίζεται η μακροχρόνια διατήρηση του
ΒΕΜ του τάπητα κύλισης των οδοστρωμάτων, ακόμη και κάτω από βα
ριές κυκλοφοριακές συνθήκες. Η αντίσταση του όμως σε στίλβωση,
όπως προκύπτει από την τιμή του Δ.Α.Σ.Α., είναι ενδιάμεση με απο
τέλεσμα το πέτρωμα αυτό να μην είναι κατάλληλο για τη κατασκευή
του τάπητα κύλισης των πολύ δύσκολων θέσεων, κατηγορίας Α1 (βλέπε
Πίνακες 10 και 14-). Οπωσδήποτε όμως μπορεί να χρησιμοποιηθεί
επιτυχώς σε θέσεις κατηγορίας Α2, Β και Γ.
4-.- \*j iw' 'J Α-i J 1
-, -5 -r ,-
6) To σχετικά σκούρο χρώμα του πετρώματος αποτελεί αρνητικό

στοιχείο, γιατί μειώνει τη φωτοανακλαστικότητα του τάπητα.
7) Πολύ θετικό στοιχείο θεωρείται το γεγονός ότι το κοί

τασμα αυτό βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τις πιθανές θέσεις
κατανάλωσης του, στη περιοχή της Θεσσαλονίκης, μειώνοντας έτσι το
κόστος μεταφοράς. Θετικό επίσης στοιχείο αποτελεί η μεγάλη ποσό
τητα των αποθεμάτων του.
8) Η ανθεκτικότητα του πετρώματος στους παράγοντες της

αποσάθρωσης, όπως προέκυψε από δοκιμές υγείας είναι πολύ υψηλή.
9) Στο Σχήμα_§5 παριστάνονται γραφικά οι ιδιότητες του

Γάββρου. Ολες οι ιδιότητες του Γάββρου βρίσκονται στη κατάλληλη
- 361 -
περιοχή και μάλιστα οι περισσότερες σε μεγάλη απόσταση από την

οριακή γραμμή. Η τιμή όμως του Δ.Α.Σ.Α. Βρίσκεται κάτω από την
οριακή γραμμή, όπως ισχύει για τις πολύ δύσκολες θέσεις, ενώ πάνω
από αυτή των δύσκολων, ενδιάμεσων και εύκολων.
10) Ολες οι προσδιορισθήσες ιδιότητες του Γάββρου δικαιολο

γούνται από την ορυκτολογική σύσταση και τον ιστό του. Ιδιαίτερα
α) Οι πολύ υψηλές τιμές των φυσικών ιδιοτήτων καθώς

και της αντοχής, οφείονται στο γεγονός ότι το
πέτρωμα συνίσταται σχεδόν ολοκληρωτικά από σκληρά
και ανθεκτικά ορυκτά (Βλέπε σελ. 355). Επίσης,
τα ορυκτά αυτά είναι πολύ ισχυρά συνδεδεμένα μετα
ξύ τους με έντονη αλληλοεμπλοκή. Το γεγονός αυτό
οδηγεί στο πολύ χαμηλό πορώδες του πετρώματος και
στην αυξημένη αντοχή του.
β) Η τιμή του Δείκτη Αντίστασης σε Στίλβωση Αδρανών

είναι ενδιάμεση και οφείλεται στη σχετικά μικρή
διαφορά της σκληρότητας των συνιστώντων ορυκτών
κρυστάλλων του πετρώματος.
Ποσοτική μεταβολή ιδιοτήτων (ποιοτική βελτίωση)
^
/ + * »
/ C5 P»0 o Q C H s ,t s
Λ
/ S QO>· enc^ c e r o
-eo^ ceps ss-<
IM /α
. I\> à3 σ>
Ρ Q· Λ Ρ 1 Χ >'?-'»-
^ • i ? î · n rQ -ce -o9 H
q
IX / V>l ο ν ΗΌ ·
ΙΛ s O S P O H 0 O . 3
ν. O-p-ί < Γ»ν3 Ό Ό
It > ν X Ps«- H Q <- <- O
18 • ε ri P r » f | (Π ρ ρ ^
• • σ» »** •VX Μ \
Ι < ε _ Q«-a s s « -
100 > Ι -< -3fiX en en o o s
;g
03 • 0Λ
ï>î
•\JJ > t Ο Q «- <
H p J »
J O a "ΌΤ3 H
Q H HHJ«
>> Η "-J Ρ? * •D _ CI Η - Λ Ο O
Ο Ο "Ο > / C" E S C ?-Π3 - · H
Η C β / O1 •ρ ο»?' ρ%ε H «-
ο > / P>"5 «· X "P «- -P "-j-p
ητας
P
φική
• ·*
Πανί
ο > 'vjl < ε<:ρ» QHJ>- > «- JÎ^S H ε <- -«
Ο. S » J < - < Q O <-
σ • S
o<s S
J
· c- H O>P
-< -ο =1 > VX o*
O»
• P-'P C) S J o
> ο Sx; • Ο v5c--p a l q o
.- ρ > . β • ο c-
s e n «· Χ a » o •SS »-»-en c i H o i
Ρ β* a
e ^ α > Cl
•η fei
1
ι W P ^ε
• X B Cs» PtTJO
"o c- e»q
•
> CD
ο >< •VJl -Ad < n ^ O H"P H
"Ο <Α β • > P) o<=s a o >* χ» p-o
S Q • >
Ό
C"
H / ε OSp Qc- ^H>*CJ
seO n a ^p-p
e»
<. Φ ZS tei g-pT= 3 s
.3% Π g Ο /
> κ «* \«^ < r- C S P Ci P
Q Q • VN
M ή
• o > •ρ ε H "P q «- H
ι
VjJ
>-· A -~<
«- J Λ
•ρ* κ h3
Ό
w
w »1
ü
v^/
ro< o
Cx
χ
J3>S c- s i p
o - p "Ρ O Cl
vn>\rj ZS>*
Λ (Λ Ό
• *-
•ρ
Ο
β « ^ V>4
\ ε
<
vjicn
· r> η -Λ
c»o
?*
ΓΟ > 0ì a ο»
Q > "ο Λ Ss; Ό S o r o9
^ - - ^
i
α> c- JN S · "ΟΧ>·
1 c-s cSCv
H1 -λ
r- H H
O J J
> - <; </~i
u.
>
_!k
ο Η
ο
*
ρ*
Ì5 - Ο
ο
*~"—^^ ---. <
1
r-· ο CS *
Q Ο =i *
œn ο V>4 s'
Zi r- r-
- -ρ· :
Q •Λ
"O p O·» VJl
£^7s H α Ρ ·¥• , , ~^
e -3v3 Λ _^^
H tr· α> -fr ^p-,--"'
Ο =1 ß • - ο ίν* Ο
Ο ι Ο (Λ \
Ο <- • s
Q O H s
Η Η Ο >
ie Λ Ν ·-· %
•ο J C
σ>
ηε Ρ Η
η
£ " ru *ί • >
/
β^ β\ VX
Η Α υο Ê ο ο
ε Ρ TO M *
• ρ ο > * <s 1 r
>-c •
Kl *? . -λ
X ν 111
ι • 4»
- 363 -
3.2.10 Ανδεσίτης της Ν. Λήμνου
Στο δυτικό και κυρίως στο νοτιοδυτικό τμήμα της νήσου,

εμφανίζεται μια ποικιλία τριτογενών ηφαιστιογενών πετρωμάτων
(τραχείτες έως ανδεσίτες). Σύμφωνα με εργασίες της Ε. ΔΑΒΗ (1960}
οι λάβες αυτές παρουσιάζουν μεγάλο διαφορισμό, με συνέπεια μερι
κές φορές σε μια και την αυτή περιοχή και σε μικρή σχετικά απόστα
ση, να μεταπίπτουν διαδοχικά από τον ένα τύπο ηφαιστιογενούς πετ
ρώματος στον άλλο. 0 καθορισμός, ως εκ τούτου, σαφών ορίων μεταξύ
τους είναι πολλές φορές δυσχερής ή και αδύνατος.
Το μελετηθέν πέτρωμα προέρχεται από ενεργό λατομείο που

βρίσκεται στη περιοχή Αγκαρυώνες. Σύμφωνα με δικές μας μικροσκο
πικές εξετάσεις και περιθλασιμετρικές αναλύσεις με ακτίνες Χ, το
πέτρωμα αυτό προσδιορίζεται σαν χαλαζίακός Ανδεσίτης.
1. Γεωλογική Κατασκευή του Νησιού:
Οι μέχρι τώρα γνώσεις μας βασίζονται κυρίως στις εργα

σίες των L. DE LAUNAY (1898), Π. Κ0ΚΚ0Ρ0Υ (1930), Α. ΡΑΡΡ (19Α5
<αι 1953), Α. ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ (19Λ7), W. BERGER (1953), F. GOIGNER
(1953) και Ε. ΔΑΒΗ (1960). ^
OTC; ?.?3 :
Σύμφωνα μ' αυτές η Λήμνος_ αποτελεί τμήμα της τριτογενού
λεκάνης μέσα στο χώρο της Γεωτεκτονικής κρυσταλλοσχιστώδους μάζας
της Ροδόπης.
Τα ιζήματα που συνιστούν το νησί είναι κυρίως αργιλικοί

σχιστόλιθοι με αλλεπάλληλες ενστρώσεις ψαμμιτών που συγκροτούν
τη διάπλαση του φλύσχη ηώκαινης ηλικίας. Στη Ν.Α. περιοχή του
νησιού απαντούνται μέσα στο φλύσχη φακοειδής ενστρώσεις νουμμου-
λιτοφόρου ασβεστόλιθου.
Τα στρώματα του φλύσχη είναι πτυχωμένα και οι άξονες

των πτυχώσεων έχουν διεύθυνση κυρίως ΔΝΔ - ΑΒΑ. Τα στρώματα
- 364 -
αυτά είναι διαρηγμένα από επιμήκη και εγκάρσια ρήγματα, δια μέσου
των οποίων ανήλθαν τα ηφαιστειακά πετρώματα. Ετσι και οι εκρή
ξεις διατάσσονται κατά μήκος ορισμένων γραμμών. Οι τεκτονικές
γραμμές συμπίπτουν με τις ορεογραφικές κατευθύνσεις και τη κα
τάτμηση των ακτών.
0 Α. ΡΑΡΡ αναφέρει την ύπαρξη, σε διάφορες μεμονωμένες

θέσεις, κορημάτων Μειοκαινικών ιζημάτων καθώς επίσης και διλου-
βιακές αποθέσεις και αλλουβιακές προσχώσεις.
Η πτύχωση εκδηλώθηκε μετά την απόθεση των ολιγόκαινων

στρωμάτων, έχουμε δηλαδή εδώ τη Σαβική πτύχωση.
Το υπόβαθρο των τριτογενών αυτών ιζημάτων αποτελείται

από τα κρυσταλλικά πετρώματα της Ροδόπης.
Τα ηφαιστειογενή πετρώματα που εμφανίζονται στο νησί

είναι: τραχείτες, τραχειανδεσίτες, δακίτες και ανδεσίτες, τα
οποία περιορίζονται στο Δυτικό τμήμα του, σε αντίθεση προς τους
ηφαιστειογενείς τόφφους, οι οποίοι συνιστούν δυο εκτεταμένες
περιοχές στο Ανατολικό και Νοτιοανατολικό τμήμα.
Οι λάβες στο Δυτικό τμήμα του νησιού εμφανίζουν σειρά

θόλων και δόμων μαστοειδών, κατά μήκος των τεκτονικών γραμμών,
από τις οποίες ανήλθαν.
Συχνά συνοδεύονται από λατυποπαγή τα οποία αποτελούνται

από ηφαιστειογενές υλικό με συνδετική μάζα αποτελούμενη επίσης
από ηφαιστειογενές υλικό. Τα στρώματα των λατυποπαγών απαντούνται
κυρίως στα κράσπεδα των ηφαιστειακών εκρήξεων.
Οσον αφορά την ηλικία των εκρήξενω, ο Α. ΡΑΡΡ (1953)

διακρίνει δυο περιόδους εξόδου λαβών: 1) Τις παλαιότερες λάβες
και τόφφους, οι οποίες είναι γενικά περισσότερο ή λιγότερο αποσαθ
ρωμένες ή εξαλλοιωμένες και συνιστούν τη πρώτη φάση της ηφαιστει-
- 365 -
ακής ενέργειας, και 2) τα μη αλλοιωμένα ηφαιστειογενή πετρώματα

και κροκαλοπαγή της δεύτερης φάσης ηφαιστειότητας.
Η πρώτη έξοδος των λαβών έγινε μετά την απόθεση των

ολιγοκαινικών σχηματισμών, δηλαδή κατά τις αρχές του Μειόκαινου,
κατά τη χρονική περίοδο της Σαβικής πτύχωσης. Η δεύτερη είναι
νεότερη των αποθέσεων με φυτικά λείψανα (κατώτερο έως μέσο Μειόκαι
νο) και έλαβε χώρα κατά το τέλος του Μειόκαινου ή κατά το κατώτερο
Πλειόκαινο.
Η Ε. ΔΑΒΗ (1960) παρατήρησε την ύπαρξη στρώματος μάργας

0,5 έως 1 μ. πάχους, κειμένης μεταξύ των δυο διαδοχικών ηφαιστειακά
εκχύσεων.
Στο γεωλογικό χάρτη (Σχ.ήμα_86) φαίνεται η εξάπλωση του

αδιαίρετου συμπλέγματος των ηφαιστειογενών πετρωμάτων.
Η δειγματοληψία του μελετηθέντος πετρώματος έγινε από

ενεργό λατομείο, που βρίσκεται στη περιοχή του χωριού Αγκαρυώνων
στη Νοτιοδυτική Λήμνο και είναι το μοναδικό εν λειτουργία στο νησί
Εχει προσδιοριστεί πετρολογικά σαν χ&λαζίακός Ανδεσίτης. Επομένω<
η πιο κάτω μελέτη καταλληλότητας αναφέρεται ειδικά σε αυτό το
πετρογραφικό ' τύπο πετρώματος, το oWrijii^ εκτός από την περιοχή των
Αγκαρυώνων εμφανίζεται και σε άλλες θέσεις της περιοχής εξάπλωσης
του ευρύτερου αυτού ηφαιστειογενούς συμπλέγματος. Τα ακριβή απο
θέματα του κοιτάσματος αυτού δεν μπορούν να υπολογιστούν λόγω
έλλειψης ορίων μεταξύ των διαφόρων πετρογραφικών τύπων του συμπλέ'
ματος, καθώς και του άγνωστου πάχους του.
0 προσδιορισμός της ορυκτολογικής σύστασης και πετρογρα

φικών χαρακτηριστικών του πετρώματος, έγινε με βάση την αξιοποίησ
ακτινοδιαγράμματος (Σχημα_87) και μικροσκοπικής εξέτασης λεπτών
τομών του (Εικόνα_18).
Τα συμμετέχοντα ορυκτά στη σύνθεση του πετρώματος είναι

Kim ^
Σύμπλεγμα ηφαιστειογενών πετρωμάτων
—»—» s
Τόφφοι. Α Περιοχή δειγματοληψίας
Σ^ήμα 86: Γεωλογικός χάρτης της Ν. Λήμνου
(κατά Ε. ΔΑΒΗ και Α. ΡΑΡΡ, 1960)
- 367 -
1 . Πλαγιόκλαστα (κυρίως ανδεσίνης και ολιγόκλα-

στο., αλβίτης) ^45%
2. Κεροστίλβη (αμφίβολος) 8 - 10%
3. Χαλαζίας 8 - 10%
4· Βιοτίτης Λ/3%
5· Μεταλλικά ορυκτά (κυρίως μαγνητίτης, ζιρκόνιο,
ιλμενίτης) 1 - 2%
6. Υαλος (μίγμα αστρίων, χαλαζία και κεροστί λβης) 30 - 35%
Η μικροσκοπική εξέταση επισήμανε την ύπαρξη φαινοκρυστά;

λων διασκορπισμένων μέσα στη κύρια μάζα η οποία είναι βιτροφυρική
ή υαλοφυρική. Το μέγεθος των φαινοκρυστάλλων κυμαίνεται κυρίως
από 100 μικρά έως 1,2mm. Το μέσο σύνηθες όμως μέγεθος τους είναι
400-500 μικρά και το σχήμα τους γωνιώδες.
0 ιστός του πετρώματος είναι προφυριτικός με υαλώδη

αφανιτική μάζα. Η υφή είναι συμπαγής.
Τα.πιο πάνω πετρογραφικά χαρακτηριστικά προσδιορίζουν

το πέτρωμα agfo ω ? Χαλαζίακό ΑΝΔΕΣΙΤΗ.
Απο~πλευράς σκληρότητας τα, συμμετέχοντα ορυκτά έχουν

την εξής σκληρότητα κατά M0HS: Vi
,. . . t . .
'. '.ί...',..,
1 . Πλαγιόκλαστα: Η = 6 ••!·-·
2. Κεροστίλβη: Η = 5 - 6
Λ. Βιοτίτης: Η = 2 - 3
5. Μεταλλικά ορυκτά: Η = 5 - 7.1/2
6. Υαλος: Η = 5 - 7
Το κύριο ποσοστό (97%) της μάζας του πετρώματος αποτε
λείται από σκληρά ορυκτά, σκληρότητας 5 - 7 .
3· Μακροσκοπική Περιγραφή των Αδρανών Υλικών:

μακροσκοπική εικόνα (σύμφωνα πάντα με τα B.S.:5930:1981, 44·2
και B.S.:812:1975):
IM
tx
IC
IP
I
too
l<J
> >
0> ßx
m -<
Q "O
H TT
8
• =*
π
>··ο
•e CD
< >-
Ο R
C Q
• c-·
•c
π
Η
Ό
•-'s
Q
cA
S
Λ
<
ε
<.
ο
53
•-3
Ο
53
α>
π
^
β
Η
Ο
- 369 -
"Χρώμα: Μέτρια σκούρο έως σκούρο πρασινογκρί.

Μέγεθος κρυστάλλων: Μεσόκοκκοι φαινοκρύσταλλοι
μέσα σε κρυπτοκρυσταλλική θεμελιώδη μάζα. Ιστός
πορφυριτικός. Υφη: Συμπαγής. Κατάσταση αποσάθ
ρωσης: Υγειής. Θραυσιγενής επιφάνεια ψηφίδων:
Τραχεία και ανώμαλη. Μορφή ψηφίδων: Γωνιώδης,
ψηφίδες ηφαιστειογενούς πετρώματος, χαμηλού
πορώδους, που θραύεται πολύ δύσκολα με σφυρί."
Εικόνα 18: Φωτομικρογράφημα του Ανδεσίτη

Ν. Λήμνου. Μεγέθυνση Χ 43
(Χ NIC0LS)
- 370 -

3
Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα: p d = 2,696gr/cm
= 3
Κορεσμένη Φαινόμενη Πυκνότητα: Psat 2,731gr/cm
3
Πυκνότητα Ορυκτών Κόκκων (Πραγματική Πυκνότητα): p s = 2,7965gr/cm
Ολικό Πορώδες: Ν = 3,594-%
Ανοικτό Πορώδες: N e f f = 3,54-0%
Περιεκτικότητα Υγρασίας κατά τον Κορεσμό: Wsa^. = 1,313%
Βαθμός Κορεσμού:· S r = 98,50%
Μονάδα Βάρους Πετρώματος σε Ξηρή Κατάσταση: γ = 26,4-ΛΚΝ/π]3
Δείκτης Ταχείας Απορρόφησης Νερού (Δείκτης HAMR0L): I Q ^ T= 1

>191%
(Βλέπε Πίνακες 1, 2, 3 και 4- του Παραρτήματος)
Ποσοστό Προσκολλημένων Λεπτομερών (άργιλος, ιλύς και σκόνη): 0,29%

- 371 _
Δείκτης Επιμήκυνσης: Δ.Ε. = 12,4-%
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Ξηρή Κατάσταση: σ^ = l63,4MN/ma
Αντοχή σε Ανεμπόδιστη Θλίψη σε Κορεσμένη Κατάσταση: σ 3 = 130,1ΜΝ
Δείκτης Φθοράς σε Απότριψη Αδρανών: Δ.Φ.Α.Α. = 4·,31%
(Βλέπε Πίνακες 9» 14 και 15 του Παραρτήματος)

- 372 -
Από τη παράθεση και σύγκριση των πιο πάνω αναφερόμενων

αποτελεσμάτων των εργαστηριακών δοκιμών που εκτελέστηκαν σε δείγ
ματα Ανδεσίτη της περιοχής Αγκαρυώνων της νήσου Λήμνου και των
τιμών διεθνών απαιτήσεων και οριακών τιμών καταλληλότητας ενός
πετρώματος για παραγωγή αδρανών υλικών αντιολισθηρών οδοστρωμά
των συμπεραίνεται ότι:
Ολες οι ιδιότητες του μελετηθέντος πετρώματος ικανοποι

ούν τις απαιτήσεις των διεθνών προδιαγραφών και μάλιστα οι περισ
σότερες από αυτές ξεπερνούν τα ελάχιστα όρια καταλληλότητας κατά
πολύ, καθιστώντας το πέτρωμα αυτό απόλυτα κατάλληλο για τη παραγω
γή αδρανών υλικών αντιολισθηρών οδοστρωμάτων με υψηλές κυκλοφο
ριακές απαιτήσεις. Ειδικότερα:
1) Οι τιμές γενικά των φυσικών ιδιοτήτων του είναι ικανοποι

ητικές. Το πορώδες και η υδατοαπορροφητικότητά του είναι σχετικά
αυξημένα, χωρίς όμως να προξενούν κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα.
Παρόλα αυτά, το γεγονός αυτό έχει σαν συνέπεια: α) κάποια μικρή
σχετικά αύξηση στη κατανάλωση συνδετικού υλικού (ασφάλτου, πίσσας,
κ.λ.π.), καθώς και βελτιωτικού γαλακτώματος, και β) κάποια μικρή
αρνητική επίδραση στην αποσαθρωσιμότητα του υλικού.
2) Η τιμή του ποσοστού των προσκολλημένων, στην επιφάνεια

των ψηφίδων των αδρανών, λεπτομερών υλικών είναι ικανοποιητικά
χαμηλή και σε συνδιασμό με την ευνοϊκή ορυκτολογική σύσταση και
το ελαφρά αυξημένο πορώδες, εξασφαλίζουν τη στερεά σύνδεση των
λιθίνων τεμαχίων με το συνδετικό υλικό.
- 373 -
3) Η γενική μορφή των θραυσθέντων ψηφίδων, όπως προσδιο

ρίζεται από τους δείκτες πλάτυνσης, επιμήκυνσης και γωνιώδους,
είναι πολύ ικανοποιητική, προσφέροντας μεγαλύτερη ευκολία στην
επεξεργασία και διάσρωση του ασφαλτομίγματος, μεγαλύτερη αντοχή
και σταθερότητα του και κυριότερα δημιουργία αυξημένου ΒΕΜ.
U) Οι μηχανικές ιδιότητες του πετρώματος είναι πολύ ικα

νοποιητικές εξασφαλίζοντας τη θετική συμπεριφορά του τόσο στις

καθώς και απότριψη, είναι πολύ ικανοποιητική. Συγκεκριμένα, οι
σχετικά χαμηλές τιμές του Δ.Φ.Α.Α. και L.A. συνεπάγονται την πο
λύ βραδεία φθορά των επιφανειακών ψηφίδων στο τάπητα κύλισης και
επομένως τη διατήρηση του ΒΕΜ του για αρκετά μεγάλο χρονικό
διάστημα. Η αντίσταση του πετρώματος στη στίλβωση, όπως προσδιο
ρίζεται από την αρκετά υψηλή τιμή του Δ.Α.Σ.Α., είναι ικανοποιη
τική. Συνεπώς, το υλικό αυτό θεωρείται κατάλληλο για τη κατασκευ
του ασφαλτοτάπητα των οδών και στις πιο δύσκολες και επικίνδυνες
προς ολίσθηση θέσεις, κατηγορίας Α1 (βλέπε Πίνακες 10 και Η ) .
6) Το χρώμα του πετρώματος είναι ενδιάμεσης φωτεινότητας

και έτσι δεν συντελεί ιδιαίτερα στην φωτοανακλαστικότητα της
επιφάνειας του οδοστρώματος.
7) Η ανθεκτικότητα του υλικού αυτού στους αποσαθρωτικούς

παράγοντες είναι ικανοποιητικά υψηλή, όπως φαίνεται από τη χαμη
λή τιμή υγείας των αδρανών.
8) Στο Σχήμα_88 παριστάνονται γραφικά οι ιδιότητες του

ανδεσίτη. Στην οριζόντια ευθεία δίνονται οι αντίστοιχες οριακές
τιμές των ιδιοτήτων αυτών, για τη καταλληλότητα ενός πετρώματος
στη χρήση του σε αντιολισθηρά οδοστρώματα. Ολες οι τιμές των
ιδιοτήτων του ανδεσίτη βρίσκονται στη κατάλληλη περιοχή, και
μάλιστα σε αρκετή απόσταση από την οριακή γραμμή.
- 37Λ -
9) Τέλος όλες οι τιμές των ιδιοτήτων που προσδιορίστηκαν

δικαιολογούνται από την ορυκτολογική σύσταση και τον ιστό του
πετρώματος του ανδεσίτη. Ιδιαίτερα:
α) Οι υψηλές τιμές αντοχής οφείλονται στην επικρά

τηση των σκληρών και ανθεκτικών ορυκτών (βλέπε
σελ. ?6Γ.) καθώς και στον ισχυρό δεσμό σύνδεσης
που υφίσταται μεταξύ των ορυκτών κρυστάλλων.
3) Η αρκετά υψηλή τιμή του Δείκτη Αντίστασης σε

Στίλβωση Αδρανών του πετρώματος αυτού, οφείλεται
στα ίδια αίτια και μηχανισμό, όπως και στη περίπ
τωση του ανδεσίτη των Λαζάριδων της Αίγινας (βλέπε
σελ. 255) με τον οποίο έχει τα ίδια περίπου πετ-
ρογραφικά χαρακτηριστικά. Το πέτρωμα όμως αυτό
έχει μικρότερη τιμή, που οφείλεται στον ισχυρό
τερο δεσμό σύνδεσης των φαινοκρυστάλλων με τη
θεμελιώδη μάζα, όπως φαίνεται και από την υψηλό
τερη αντοχή του στη φθορά από τριβή και κρούση
καθώς και από απότριψη.
Ποσοτική μεταβολή ιδιοτήτων (ποιοτική βελ^ωση)
>
A
+ Q O t t
•
ta fro Ο PI C ^ e c o
Q σ>'· «- C R »
I M "S.
•ο . ι\> •β Ο Κ3
IX
1 ^ α ο CT» >
r Ρ Q ·
> Ή «
• i l ) r
Q
Ο O Q
-S-3 H
IC ο ^"Ο · R Ο «H ο ο J
va c cnx-3 -οτ>
Iß > 2 οε «* Q «- c - Ρ)
c—»en (*)
100 • σ» Vi VN m»
-<
χ fr*- Q «--
?l s χ «-
100 I •-id } ι -
C· ε Η n Ο ^ •ο
I
Q
c ε
~ r- Ο Ό • θ - 9 CT
!
< R xo»ri osoa
Ο ο · σ> J ο a X I - ο «ί
co • en VN W
c Τ3 ^ HJ»
SÌ ε Ό ci ^ . = s ο ο
>> < β fi en ο >-js5
Q ι- < - · Η
Ο·. -θ-
ο / ε R c ρ » ε *ί
Η > r-· c· fr "Ο c-
J -< Λ «- frT=
VJ1 > X H R S
ε < fr Q H J3> · -<
Η
β
Λ -3\
β
> ο >
e"» o* < J » H ε t
* w α ON
o c s
PS
2
Ο c-
C «ι VN > TD
J ο
ß
-<: ε^-ο . en > ο Vi Ο • >*δ
Q Ο
^ <; β», *
ο e» m • s a c- Ρ) Β ^ Ο»
e ε α PI axi ο
> «- ε * α
> ιΓ> CD \
S
a ο
β β > •fr n n -in < ο >> -ο S x »
ο aα •ο > Ο *« VJ1 ε
•ο OCs >*Ρ1 PI Η ε *
Ό · J •ο O S Q ^sc>o S
β > a R c- 3 1
<: s> α >
en
te w 2 T = T = «ί 0 > 5 ί -3sT=
S a en «- Ο Ρ
\3 < α
1
Πχ j x α VN n
Τ= Q «-
χ : •< M • Ο > Ο
T= ε H -=SS «- slT=
C < 7s roc ο ΟΤ= τ : ο PI
* Κ H I • c» νπ>*^
νου ι
χ vjitn
«- C ' - > α
•ρ
VN ο ε •(DP) -A >*
7% - Q Ο Ο < O-CDR
β* J tel
χ CDe-
> o?: • X f D ·
β TT <Λ M
Π •d ί? <
(Λ . Ο Η Ο
ο <: -Λ Ο ο
>• Ο
Λ
f- ο Ο
α -ο ta VN (
ο <- Ο·»
J3 β Q
VJ1
•Ρ
ro •νπ-
7·.^
TD Λ - 3
ε·«· .3» Η
α
<; e »Γ· co
=ί «Λ - ο ^ί · ο
Ο Ο >
C Γ-· Η
Ο Οχ Ο
Q Η C VN
Η - IU
•ο Η te
ε β <
•e Ort
m Ο
β* . Ο
α
ε Μ
>
Η
te
ι
Κ • ΓΟ è
ΓΟ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Λ
(Συσχετισμός εργαστηριακών αποτελεσμάτων)

- 376 -
4· ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΤΩΝ

ΜΕΛΕΤΗΘΕΝΤΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ
Με σκοπό τον συσχετισμό μεταξύ των διάφορων ιδιοτήτων

(φυσικών, μηχανικών κ.α.) των μελετηθέντων πετρωμάτων, συντάχθη
καν τα διαγράμματα των σχημάτων 89 έως 109· Για την εύρεση των
καταλληλότερων καμπυλών και εξισώσεων τους, οι οττοίες συσχετίζουν
με τον υψηλότερο συντελεστή συσχετισμού, R 2 , (CORRELATION COEFFI
CIENT) τα διάφορα ζεύγη τιμών των ιδιοτήτων αυτών, καθώς και για
τον προσδιορισμό των συντελεστών συσχετισμού (R2) τους, χρησιμο
ποιήθηκε ηλεκτρονικός υπολογιστής και κατάλληλο πρόγραμμα (βλέπε
Πίνακα_15). Από τη μελέτη των διαγραμμάτων αυτών προκύπτουν τα
παρακάτω.
4.1 ΣΧΕΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ
Ολες οι προσδιορισθήσες φυσικές ιδιότητες των μελετηθέν

των πετρωμάτων φαίνονται στον Πίνακα_ΐ6 και ακολούθως συσχετίζονται
οι σπουδαιότερες.
4.1.1 Σχέσεις Ξηρής Φαινόμενης Πυκνότητας (pd) και

Ολικού Πορώδους (η) καθώς και Λόγου Κενών (e)
Οπως φαίνεται στον Πίνακα_1_6 και στο διάγραμμα του

Σ^ήματος_89οι, μεταξύ της Ξηρής Φαινόμενης Πυκνότητας, pd , και
του Ολικού Πορώδους, η, υπάρχει μια κάποια σχέση. Οπωσδήποτε όμως
για την Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα δεν αποτελεί τον μόνο καθοριστι
κό παράγοντα το πορώδες. Η ορυκτολογική σύσταση του πετρώματος,
επίσης συντελεί στη τελική διαμόρφωση της τιμής της. Για τον λόγο
αυτό, στο Σ^ήμα_89α παρατηρείται μια αρκετά μεγάλη διασπορά στα
συσχετιζόμενα ζεύγη, όπως εξάλλου προκύπτει και από την ενδιάμεση
2
τιμή του συντελεστή συσχετισμού (R = 0,662). Παρόλα αυτά παρα
τηρείται καθαρά μια τάση μείωσης της Ξηρής Φαινόμενης Πυκνότητας
με την αύξηση του Ολικού Πορώδους.
Από τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή, Πίνακας_17,

προκύπτει ότι η καταλληλότερη εξίσωση συσχετισμού των δυο ιδιο
τήτων, έχει μορφή κανονικής κατανομής:
VO 00 Ο ON Vi •Ρ-· VO M χ
00 -0 Ο VI •P- VJJ ?ν Ο
> —1 ίχΐ -η > a > > > -e > >-ι •€=

> Μ >-i « Γ>
< β·» β TD •c •η β
<. β
<
π •ße <r. β ν β T)
m ο
en • r o
>> β -Θ- ß Α çy> Λ
c»
Ο)
το •e
"Ο β Τ)
>>
Ol (J0 «-• r-» Π η
Q Ό • <.Ο
Q «
Η-
* m Q η=)
•e
r-'\ Q το •c
Ό
ν ß ο
Ο " το
r-" Q Η «-'s Ο Η •c
<-·\
H (ο
Λ ι> ο < Ο
Π
HS Ο
Π
i-"\
Η <".
Η
Η
Σ3
«-'S
H (ο
Λ
Η
=3
Co
r-1
ι-"\ Γ-"\
Η
J
r-·
<-" >- c-"\ H
r- -i 1
(Λ ."3 (Λ Ο
Η
ο Η *-*\ H Z3
(-· 1
-)
• — ^
Γ-*
(Λ CO Η <y> ( Λ
r» ( Λ ι-·\ (Λ (Λ (Λ
5 S=J
•ο .Τ <• T>
m |->S J =3 (Λ J3-» .3% pç t-'S
Q Η (Λ (Λ (Λ
Κ Η PV <-ι >· β Η
J>\ m >
κ
α J H\ J
m^ ( Λ Ο >*
H η-»
< "J
•c ß ITI W > -^ 1
CD C. β β <Λ
<; ν β €-·%
ι- β Ο" A (Λ
-<;
Q • Τ»
-< < œ < τα • t=)
C • * • • β m
m
M VJJ TV) TV) VjJ TV ?ν W fO w Μ ΤΟ TV) TV) TV) TV) TV) TV)
S3
<£ Ο <3 Ο ο 00 ON Vi _ι ON ON Vi ON <ί ON VJÌ v.0 νΟ •D
ι-·\
vO •Ρ- •Ρ- Ο 00 VI Κ) ο ο Q <.
£ S
VJJ C) VJJ VJJ •Ρ- 00 PJ
Ο Ο VI vi) Vi vi) ON Vi vi) vi) VJJ ΟΝ
οο TV) VJÌ vi)
β
β
(Λ
TV) VJJ Μ Tv) V>J TV w ?v M ?v ?\) Ν) TV) TV) TV) TV) TV) Μ
S3 D ON
-0 Ο
^ ο C)
c» •f^ rrv ON Λ) ON ON Vi ON -ν? ON riN NO NC) CD
VJJ •Ρ-· VJÌ
ο 00 -p^ KJ _i 00 -vi
(» VJÌ Vi VJJ
—\ Λ) VO Q Ρ
ο VO VjJ ON vu V i -(^ ο •ί^ <2 Ο 00 ON <3 Ο Ο d-
ω
M
C
Tv) VJJ TV) Κ) VO TV W w M TV) Μ Ν) TV) TV) TV) TV) TV) TV) Λ
Π
<J ο s
<? ON _l
—χ
00 <J ON W •>7 -J ON ON <? ON ON V.O vi) Ό <
NO -I - Ο 00 VI Ο 00 00 M VI ON 00 00 00 <? VI VJÌ Ci to Η
Ο 00 vi) ON Ο 00 00 M VI C»
v(» <!i
VJJ VJJ TV) vi) •Ρ-- •Ρ- !ÏS Τ)
vi ^J VI 00
ο VO
ο M VJJ i) vi) V ~0 •Ρ- ON 00 TV) -J w
%
Vo ο Ο -^ -^ Ο VJJ v_0 V I ?o -Ρ- -P- -> -^ TV) VJJ -^ ->· ι-·
Α
â S! Οχ
VJÌ •ρ- οο •ρ- k Vi ON Vi -Ê- -Ο ΟΝ 00 00 VJJ vi) ON ON Λ) (Λ
>P ^—1^ 00 C 5 Vi 00 Ο Ο Ο 00 Ο --Τ
8
TV vO VJì
•f^ VI Ο Vi ON ^3 Ο 00 Vi -J vi) 00 00 Ο
VJJ ο Ο - > •
k ο VjJ VjJ Vi M •Ρ» •P^ -> -> TV) VJJ i -^ S!
CD β
VJÌ VjJ 00
—ν
VO ο7 •P- Vi Vi VJJ VJ1 •pv» -.1 -si Ν) 00 VJ1 VJÌ Ο 5~9 Λ
-p- -ο ,-J f^ -J vü Vi Ο vi) ON •P- VJJ Ο VO VJÌ Hj β
ο ON vi) VJJ •P- Vi Ο ü fc 00 00 -Ο vO TV) SN VI (Λ
VJJ ο Ο -ί X Ο VjJ VJJ Vi ?v •f»· Vi Î χ VJJ VJJ - 1 -»·
<3 •ί>- 00 •Ρ- _l Vi ~J <3 <J <7 00 Ο vi) VJJ Ο <7 ^1 Μ 5-a Φ
*Γ
M —* Ο vi) Λ) ON Ν) Ν) Μ Ο
-τν ο
SJ VJJ M Ο 00 NO 00
MJ J 00 VI Ο 00 <J —χ Vi Vi i
oo νο VJJ VJJ 00 η
>-
-> π
ο ο ο ο -* -> ο
1 1 1
k Ο - ?V Ο - - Ο Ο Ο
s^ m*
VO Vi VjJ VjJ -J 00 νο
S
TV) VjJ •{ί- vi) VJJ VJÌ β*
TV) νΟ —χ •pv- ON Ο
—l
<3 gv fc VJÌ Ν) ON Η
VO -Ρ-- vi) 00 ON ^J ON VjJ JV Vi 00 •Ρ- vi) vi) -O 00 -Ρ-
vu
00
νΟ νΟ
ΓΟ
ΝΟ ΝΟ
-p^
\0
Vi
vO
CO
vü SO
00
vO v£) ΝΟ
00
vu
TV)
vu
-Ρ-
vi)
Vi
vO NO 00
-Ο
Ι
ο <! 00
ro <3 ON
\_n _ι VI Vi Vi Ο —i V.O v.0 ON
85 νΟ V/Ί _ι ON _1 00 οο
5v9 4
t
ι
Ο vi) -^ 00 00 Ο vi)
<! VJJ ON vi) Vi) Ο Ο VJì ι
Q
^) a
Κ)
ON
Ν)
vi)
Κ)
ο
M
Vi
VjJ
ο
?V
^3
fo
Vi
M
Vi
M ï\)
ON
M
Vi S VJÌ
Κ)
ON
M
Vi
M
VJì
M
00
Μ
00 § -<
-Ο νΟ vO _l 00 VI VJO _k ο Ο vu 00 vO Vi VO •Ρ- ΠΝ su> ι-'
fc -J Μ 00 ON vO vi) ON 00 •f^ 00 ϋ M VJJ 00 VJJ vi)
νο ο
Η
-> -^ -3\
λ Ο Ο Ο ο Ο —λ -^ /v ο Ο Ο - > • -A Ο Ο Η
vn νο
Ι
VJJ —ί VJJ Vi VA) λ VjJ v-O •f>~ νΟ <3 00 -0 •Ρ^ _i VO ä-9 tSi
τν \ M -ρ- -J ~J -^1 CO VI W 00
ο Vi Ο ON VJJ <J öd
-^ ο Ο Ο ο Ο -^ -^ -1 ο -^ -> ο Ο ο -A Ο Ο M
_l ο Μ TV) ο Ο _l 00 00 Vi ON αν VJJ v.0 M 4>- νο S-9
IS
v uk 00 VJJ fc 00 TV -J C) Os ON NO ON
ο -Ο vO -pv- ΠΝ TV) M
— ο Ο νο Ο \υ AJ ON -0 ο 00 •Ρ- <3 sO NO VJJ
<! 00
VjJ ο Ο ->· -> ο VJO VJJ VI ?ο -P-- VI -Α -Α TV) VJJ -χ -χ >

ON VjJ οο V J J ο ·^- ~0 ON ON VI ο Ο <7 Κ) v.0 ON V« ο 5-9 ο
^M ^J TV) vi) ^0 ^1 <J
£
-ν] vi) 00 f) 00 •pv- V)ì V») VJ1
00 00 TV) ON 00 Vi M vi) Vi
-<! TV) 00 ON
oo νΟ ON
- 378 -
0073)
p d - 2,87 χ .-<"' * ° >
2
Επειδή όμως ο R της είναι 0,662, που σημαίνει ένα
ενδιάμεσο βαθμό συσχετισμού, συνεπάγεται ότι δεν μπορεί να χρη
σιμοποιηθεί για να δώσει την μια μεταβλητή σε κάποιο πέτρωμα με
ακρίβεια, όταν η άλλη είναι γνωστή. Οπωσδήποτε όμως δίδει κάποιο
αναμενόμενο εύρος τιμών και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην προκα
ταρκτική φάση εκτίμησης των ιδιοτήτων των πετρωμάτων.
Παρόμοια στο Σ^ήμα_8_9β φαίνεται διαγραμματικά η σχέση

τα
ρ^ - e και στον Πίνακα 1_§ αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή σχε
τικά με την εξίσωση και τον συντελεστή συσχετισμού της.
Επειδή ο λόγος κενών (e) είναι μια διαφορετική έκφραση

του πορώδους, ισχύουν οι ίδιες παρατηρήσεις όπως και προηγουμένως,
Λ·1.2 Σχέση Υδατοαπορροφητικότητας (Wsat) και Δείκτη

Ταχείας Απορρόφησης Νερού (IQAT) ή Δείκτη HAMR0L
Στο Σ)(ήμα_90 φαίνεται η σχέση που υπάρχει μεταξύ W

και Ι QAI*
Από τα αποτελέσματα της επεξεργασίας των στοιχείων στον

ηλ. υπολογιστή, Πίνακας_1_9, προκύπτει ότι η καταλληλότερη εξίσωση
που συσχετίζει τις δυο αυτές μεταβλητές είναι:
«sat = 1 , 1 5 4 Χ Ι 5 Α Ι ( 0 · 8 8 6 )
0 συντελεστής συσχετισμού R1 είναι 0,984, που σημαίνει

ένα εξαιρετικά υψηλό βαθμό συσχετισμού των δυο ιδιοτήτων. Το γε
γονός αυτό αποδεικνύει ότι είναι δυνατόν, σε κάποιο πέτρωμα, να
υπολογισθεί η υδατοαπορροφητικότητά του από τον προσδιορισμό του
Δείκτη Ταχείας Απορρόφησης Νερού, με υψηλή προσέγγιση. Επομένως,
η εξίσωση αυτή έχει και πρακτική αξία, ιδίως όταν ο παράγοντας
χρόνος παίζει κάποιο σημαντικό ρόλο, επειδή μπορεί στην ουσία
να αντικατασταθεί η περισσότερο χρονοβόρα δοκιμή (περίπου 26±2
- 379 -
Πιν· (15) Πρόγραμμα για του υπολογισμό των εξισώσεων

συσχετισμού (REGRESSION ANALYSIS) , των παραμέτρων
ρ
τους και των συντελεστών συσχετισμού τους (R ), fia
τα αποτελέσματα των φυσικομηχανικών δοκιμών των με-
λετηθέντων πετρωμάτων.
ΙΟ PRINT "«·*+ CURVE FITTING FC?R POSITIVE»
15 PRINT " GATA PAIRS***"
20 A*< 1) - "ûi LINEAR Y-B*X-*-A*
30 (\*<ΐ.) --· "Δ2 EXPONENTIAL V=A*EXP<B*X) "
40 A*<3) = *Λ3 EXPONENTIAL Y=A*EXP(3/X > '
50 Λ*<4> - V J 4 Υ=Α*ΧΛΒ»
60 A M 5 ) = "Û5 LOGARITHM Y=A+B*LOG<X>*
70 A * ( 6 > = »Δό HYPERBOLIC Y=E/X+A*
75 Α * < 7 ) = "Λ7 NOR.DISR. Y=A*EXP<-X*X*B>*
90 PRINT : POR Κ - 1 TO 7: PRINT A*(K): NEXT Κ
90 PRINT s PRINT "0,99V FOR DATA TO STOP*
10O DIM X U O O ) , Y O O O ) :N ~- O^SY = 0:SX - Οs VX = Ο:XX = 0:YY = Ο
n o FOR ι = ι rn 100
120 PRINT "TYPE Χ,Υ FDR PA IR*il;
125 INPUT >:< Ι ι , Vi ! ί
fZO IF Y'. I) - S 99 ANO X -Ο THEN I = iOO: GOTO 300
135 IF X<l) -· Ο THEN X H ) = X<f> •• 0.O0OO0O1
140 Ν = I : NEXT I
150 SY ---· ps£iX = 0:YX = 0:YY = 0:XX - Ο
155 FOR I - 1 TO Ν
ltsù ÜY = SY + Y( I i :SX ~ SX + X «YX •= YX + Y( I ) * X *
Y <1 ;
170 XX = XX + X ( I ) * X(I)
180 NEXT I
220 R2 = YX ~ SX * SY / Ν
230 RS - XX - SX * SX / Ν
240 RI -- R2 / R3
2*·0 R4 -- SY / Ν - PI * EX / Ν
260 R5 - R2 * R2 / <YY - SY « SY / Ν> / R3t RETURN
300 IF Ν < 3 THEN ÌOOO
305 GüSUB 150
310 EMI) = R1:A<1) ~- R4 : C ( 1 ) = R5
320 FOR Κ = 1 Ti) N!Y(K) = LOG <Y<k>/î NEXT Κ
330 GGSUB 150
34Ο ß<2) =• R 1 : A < 2 ) = EXP ( R4 } s C < 2 > = R5
350 FOR Κ =•- 1 TO N:X<K) = 1 / X(K>: NEXT Κ
360 GOS'JÔ 150
o70 P'3) = RlïAi.3) - EXP <R4>:Ci3> = R5
380 FOR Κ « 1 TO NiX»K> = 1 /' Χ<Λ>
370 X<K> - LOG <X(K)): NEXT K: 5ÜÖUB 150
400 B(4) - fU'.A(^) - EXP (R4>:C.(4) = R5
420 FOR. Κ - 1 TO NsY(K) =- EXP (Y(K>): NEXT K/
A 30 GO&UB 150 .y
440 B<5; - Ri«At5V - R4:C<5) = R5
441 FOR Κ = 1 TQ N:*vK> =• 1 / EXP <X<R)>: NEXT Κ
<*42 GOSUB 150
443 B(6) - RtsA-.c) - R4:t(6> = R5
445 FOR Κ -• i TO Ν : X ( t\ > = i / X < Κ > : X < Κ i = - X < Κ > * Χ ( Κ > : Y t Κ / = LOG (
- 330 -
44-6 NEXT Κ
447 SG55UB ISO
448 B(7) -'R2SA<7) -- EX? <R4):C(7> = RS
450 Ρ =- Oi FOR Κ = 1 TD 7
4<bO if" ABS (CiK>) > Ρ THEN Q - KiP = ABS ( C O O )
ώ?0 NEXT Κ
480 PRINT î PRiNT "THE DELIRARLE CURVE (S:"\
490 PRINT : PRINT A*..Q>: PR! NT
500 PRINT ,SA= "',ACQ)
510 ^RINr "ß- ";8<0ί
ϋίΞ PP. ! MT "THE TYPE OF THE PL'NCT. !E NO."SQ
320 PRINT "CORR. COEFI-. ! S " ;
530 PRINT <.'.'->): PRINT
540 PRINT "VOR ALL THE OTHER FUNC. TYPE"
54i PRINT · J *
550 INPUT B*: !F β* < ? "J" THEN END
560 FOR Κ = ί TO 7:0$ = * "
H H
570 PRiNT : FRINT Ati'K): PRINT f\- ";A(K): PRINT B= ";B<K)
5Ü0 PRINT *CORR. CGEFF.= ';C(K)
551 PRINT "TYPE ONE LETTER"
505 GET D»; IF D* = "" THEN 535
SB6 D* ·- " "s NEXT Κ
390 PRINT t PRINT -FOR t, INTERPOL. TYPE J*
600 INPUT C*i tF C* < > "J" THEN END
òli PRINT 'TYPE A NÜ CORRESPONDING TO T HE FUNCTIONS NUMBER'
620 INPUT U
625 Pi·; NT "C-iIVE VALUE OF V WHEN X IB"
630 ON U S0SU8 650,ZOO,750,800,B50,900,950
650 :NPUT "X-COORD I NATE ": X
660 Y = BfU) * X + A
670 PRINT »Y-WAARDE -?Ys GOTO 650
700 INPUT 'X-WAARDE ·; X
710 Y = A * EXP <B<U) * X>
720 PRINT eY-WAARDE "jYt -SOTO 700
750 INPUT "X-WAARDE ";X
760 Y ·-= A * F-XP (£5<U) / X)
770 PR'-NT *Y-WAARDE ";Y: GOTO 750
800 INPUT "X-WAARDE ";X
010 Y = A(U) * ΓΛ Λ B<U)>
B20 PRINT "Y-WAARDE "?Y! GOTO 800 -
850 INPUT «X-WAARDE "JX
860 Y = A(U) + EWU) * LOG (X)
870 PRINT "Y-WAARDE ";Y: GOTO 850
900 INPUT "X-WAARDE *JX
910 Y = 6 / X + A<U)
920 PRINT "Y-WAARDE ";Y: GOTO 900
950 INPUT "X-WAAPDE "?X
960 Y = A<U) * EXP ( - X * X * B)
970 PRINT "Y-WAARDE "JY
980 GOTO 950
lOOO PRiNT "Tu WEiNIG DATA. MINIMUM ~i<Pm
- 381 -
r>U~_*...„M
2,1 2,3 2,5 , 2,7 , 2,9 3,1

— :Pd (GR/CH5)
Σχ.(89α) Συσχετισμός μεταξΰ των συντελεστών ρ. και Ν των
μελετηθέντων πετρωμάτων.
,.. . ,
t---!—Ι
! :..:... Ι
ι · ;•• 1 - - J - - - J
- 382 -
Πιν.(17) Τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή

για τον προσδιορισμό της καλύτερης εξΟσωσης
συσχετισμού μεταξύ των συντελεστών ρ . και
Ν των μελετηθέντων πετρωμάτων.
*=Ν, Ύ=ρά
«ÜCURVE FITTING FOR POSITIVE

DATA PAIRS!! !
Al LINEAR 7=B!X+A
Û2 EXPONENTIAL Y=A!EXP(B!X>
Δ3 EXPONENTIAL Y=A!EXP(3/X>
Λ4 Υ-Λ·ΧΛΒ
Û5 LOGARITHM Y = A+B!L.üG(X)
i\b HYPERBOLIC Y-B/X+A
Û7 NOR.DI SR. Y-A!EXP(~X!X!8)
0,999 I-OR DATA TO STOP
TYPE X.Y FÜR PAIRJél.210,2.919
TYPE X,Y FOR PAIR2é1.670,2.90b
TYPE X.Y FOR PAIR3t3.65U,2.582
TYPE X.Y FOR PAÎR4è2.998.2.6G8
TYPE X.Y FOR PAIR5êl.308,2.746
TYPE X,Y FOK PAIR6È1.889,2.633
TYPE X.Y FOR PAlR7É4.817,2.b39
TYPE X,Y FOR PAIR8£4.6ö5.2.fc29
TYPE X,Y FOR PAIR9t:2. 708,2. 655
TYPE X.Y FOR PAIRiOéS.400,2.160
TYPE X.Y FOR PAIRllé3.587.2.586
TYPE X.Y FOR PAJR12é3.6b6,2.6Û9
TYPE X.Y FOR PAIRi:iéO. 500,2. 844
TYPE X.Y FOR PAIR14él.L25,3.075
TYPE X.Y FOR PAIR15éi.407,2.549
TYPE X.Y FOR ΡΛΙΚ16έΟ.885,2.745
TYPE X.Y FOR PAIR17F.0.417.:Ì.()36
TYPE X.Y FOR PAIR18é3.594,2.696
TYPE X.Y FOR PAÏR19f.0,999
THE DESIRABLE CURVE IS:
Û7 NOR.DISR. Y=A»EXP<-X!X!B)
A= 2.86888573
B= 7.2.833824E-03
THE TYPE ÜF THE FUNCT. IS NO.7
CORR. COEFF. ÏS .661723097
- 383 -
2 5
Pd-2,86502877»EXP(-e *6,568*5676»lO" )
H^-0,662685509
4>
2,1 2,3 2.5 2,7 2,9 3,1

pd (GR/CM5)
2χ.(89β) Συσχετισμός μεταξύ των συντελεστών β πας ρ^ των

- 38/+ -

για τον προσδιορισμό της καλύτερης εξίσωσης
συσχετισμοί μεταξύ των συντελεστών β και ρ .
των μελετηθέντων πετρωμάτων.
Χ« e.
'Pd
* * * C Ü R V E Γ I T T I MG FDR PDS Ι Τ I VE-

DATA PA I R S * * *
Û1 LINEAR Y=-B*X+A
Λ2 E * PQNENT I AL Y - A * E X Ρ : Β * Χ)
ώ-7. EXPONENTIAL Υ-Α*ΕΧΡ(Β/Χ)
64 Υ=Α*ΧΛΒ
Ut) LOGARITHM Y=A+B*L06<Χ>
6-6 HYPERBOLIC V-B/X+A
Û7 NOR. D I SR. Y=A*EX-P<-X*X*Bj
0,999 FOP DAVA TO STOP

TYPE X,Y FOR PA IRl?l.22,2.91?
TYPE X,Y FÜR FA IR2?1.70,2.905
TYPE Χ,Υ FOR FÀIK3?3.7BS,2.582
TYPE Χ,Υ POR ΡAÌR473.091,2.603
ΤΥΡΕ Χ,Υ FOR PAIRS71.325,2. 746
TYPE Χ,Υ FÜR PAîR6?i.925,2.033
TYPE Χ,Υ FOR PAI«7?5.061,2.!539
TYPE Χ,Υ FOR PAIR8?4,827,2.629
TYPE Χ,Υ FOR PAIR9?2.783,2.655
TYPE Χ,Υ FOR PA!R10>5.7oa,2. 160
TYPE Χ,Υ FOR PA IRl173.720,2.586
TYPE Χ,Υ FOR PAIR1273.795,2.609
TYPE Χ,Υ FOR PAIRl370.503, 2.344
TYPE Χ,Υ FDR PA IR1471.5 38,3.075
TYPE Χ,Υ FOR PAIR1571.427,2.649
TYPE Χ,Υ FOR PAi«1670.893,2.7^5
TYPE Χ,Υ FOR PAIK1770. 419,3.036
TYPE Χ,Υ FOR PAlRl8?3.728,2.f»96
TYPE Χ,Υ FOR PAiR19?0,999
Û7 NOR.DI SR. Y=A*EXP<-X*X*B>
A= 2.Q6502B77
B= 6.56Ö43676E-03
THE TYPE OF THE FUNCT. IS NO.7
CORR. COEFF. IS .662685509
- 335 -
tozgcÌÌÌbìtiìiV'in
s^\ ï
1
.....μ. ;
r~: ::I ::::r-- ;_.;.:
: : :.i:;- r
4' ;: IJ
ι ••::;-:-:ET-:|- : :~-
* .. "-•?•-•
• ' - ; - •
j\:.j; ; •
• _ -
: ; ; : • : .
• : : . < - - • •
....:..:. — [-'•: ::_.:.::.
.•-.•I:·:·
U • • . : | : ! .
: : • • • • • { : • :
;r;-;Î~:- .. .:_. :;.. ·-::.. '.:./. i; .--._..
;•:• 1 . - : · ; . . • •
~-Û: ::
•rrlî-^-^tti-it
r - - - : - : - - ; • :
:
-' : H : : : ........ -T-;-;H
i.::·:... -----
-il--;:: j :i:±:i;-::l::::::: :: r.:.. -;-i;jr:
- -•: -
::•.:•.•·!•:••• 1
:.;„:i
: ; :Hi^T τ:^;ν·- r-τ:-- v - - r -
••.ΓΤΊ"":":»-;:^!-::^-::^ : : - - r - 7 -
r:
{ / -1 • ~r.r:r
.,:l-y- / --i • ? : : · " •
..^:.::T ΙΙΙϋΙΓι: ~~- : .

: : : : : : • : : . : ; : | . . . : :
-:-!:--
' ' '. ι .: ; .Ί ' . : : : ' • : : ; · : • ; . \ - • '
- • •
. ; · •
;
_=-Ül- : L U
.... I . .•: ! : . . . • j :' 1 - · : r ••••r:\--r,.-
. : : · ! • • •
:.::•:! I \
·:.·•-•:! • '
--rV - • / . i - : • •: ;;..;:..:
; i i
| i '•• i "':- • /
!
... r... ..·'.
• · . ; . . ... • i . •;.-,i:.i..i..:;:-:j
;
• i .1 '.' •
1v5 i' i • 1 •• ! ' : Ì • -
· . . : • •
·/ :
•
i i : i ; •
- ! I7 • • ι ί ..: .
.1 - : :
... j .......
•: ι ::\ : ••'•
I
j t ——• -;• - - 1
... i : ... •.- Ι :i
i: ;
- 1 ...
/ · : 1 : I
1,0
. ..i. ..!. ... ..'...' - : :-.. 1.7 :
i- - i - . : J- ! i : ! \Λ- : i | •• > ! · !
. . .. ;
ι : |, .... / i i - ! ! ••! • / ; , •
k ·
; • ί _- / i • • • ; • ! !
|! :: j j -J-. kL-i.iwa.i™»-^?'
-:• .i '•:.-'
V8) ! : r • : •
! ' j 1
• !
\ / •'• ί ο' •ί• '

. ;................ :..! / i l R -0,984293049
:
- l ; τ · :
0,5
•: h : ι y
1 .
i.i,:|:::
! - Γ ..:••.·
:-
........ ^ - :-γ ρ ~ : . : - •
:,:; .
jr.-?;:;-
·:·'·:
: 1
/ • i
! ...!:.. . . . j . : - ; .:;.;;;::. ÎR: · :
· · | • ; • •
• •
...:.;.._ :
::::"\- -'τ\-~
...._...
1
_ _ _ ! _ ·ί
i . J
:• i •;. j • :
j. · -:j - · ; - . -
_..:: r r 4:.: r .,. • :μ|-.-;. • ' • !
_;.i.::.
• :•. I • ;: .
:T::.- Ι •.
If· :
:.::...!...:;:·. j •; -
| -::i-:r:\\ :~: i
~À
• · ·
; ! : ι :
..: ... i . .:.. ! .:.. ' : . _ • ' : ' .
|
0 . - • ; • · . ι
\ 0,2 0, 6 1,0 : 1,4 1,8 2,2 2 ,6
i : • 1 ' ! . .
I ! :' ί
• I . . 1 • ! i !....:..-.! .iJ,.,.....
: .... . !I :- . 5AT ( "4 ) . • 1 : 1 :
! : j •••!•••"« ; : : • : ! . . \
| - ! ί i :
. Σ χ . ( 9 0) Συσγετιου.6(ΐ αετκχΕΰ των δεικτών I _ A T n a t We,.™ των

>ÄT
'•'-..' ;μελετηθΕντων πετρωμάτων. /
:
: • , • • • ! • • : •
:.' i · : • : :
= ' · ! - :
!
; '.••;••••::•••]••: :
!. :. ί .L.!... . !..:•...!,•• ..|J_- !.::. 1
• ' • ! ! !
: • } : • ! : ! !
! ι ! ! i : ! i . i . •;.
:
• | . j : :' ; : ' i · ; ••
ί ; • ί :. ! !
: ;
, : , i !•. I . ·• I . ï i • · • ! • • : ί :• ! j •: 1 i ; : . 1 : 1 . i •: ! : !
T j
ν / ' Π " : : Γ : . ' ί ':' Y ; : I" •"!' : " ! ;.' ΓΊ L__i_IV4T "·! ί"
1 •;. •
i .:.
t :
ί ••-••
t...:.:. 1' I:
i i
- ! ."
... i · -; . Ì ,'•..·•
j : ':'•.•: J i 1 I • !••.:•; •, ' 1 ,:• •·• 1
- 386 -

γ ι α τον προσδιορισμό της καλύτερης εξίσωσης
συσχετισμού μεταξύ των δεικτών IQAI και W gAT
των μελέτηοεντων πετρωμάτων.
X =I T W
. QAI • - SA0?
•«»CURVE FITTING FDR POSITIVE

DATA PA I RS***
ΔΙ LINEAR Y=B*X+A
Λ2 EXPONENTIAL Y=A*EXPCB*X)
0 3 EXPONENT ι Al_ Y=--A-*EXP<B/X>
04 Υ=Α*ΧΛΒ
6S LOGARITHM Y=A+B*LGG(X)
Δ6 HYPERBOLIC Y--B/X+A
67 NOR.DISH. Υ-Α*ΕΧΡ(-λ*Χ*Β>
0,999 FOR PAT A Ï D STOP

TYPE X , Y FCiFt PA ι R Î 7 0 . 3 2 8 , 0 . 3 6 4
1ΎΡΕ X , Y FOR PAiR2''*0.407,0-3^8
TYPE X , Y FOR PAIR3?1.243, i . 357
TYPE X „ Y FDR PAÌR470.999,1.099
TYPE X . Y FOR PAlR5?0.379,0.449
TYPE X , Y FOR PAΙΡ6?0.ώ07,0.664
TYΡΕ X , Y FOR PA i R7? J . . 6 6 4 , 1 . 8 7 8
TYPE X , Y FOR P A I R B 7 1 . 5 9 B , 1 .711
TYPE X , Y FOR PAIR9?0.a/.0,0-945
TYPE X , Y FDR PAIR1071.867.2.472
TYPE X , V FOR PAIR!171.106,1.373
TYPE X , Y FOR PAIR12?1.072,1.376
TYPE X , Y FOR PA5R1370.089,0.167
TYPE X , Y FOR PA!R14?0.226,0.346
TYPE X . Y FOR PAIPleJ70.*2;>,O.51S
TYPE X , Y FOR PAÌR1670.236,0.299
TYPE X , Y FOR PA!«17^0.080,0.124
TYPE X , Y FOR PAIR1871.191,1.313
TYPE X , Y PO*! PA I R i 9 ? 0 , 9 9 9

Λ4 Υ=Α*ΧΛΒ
A= 1.1542*652
B= .8B6051548
THE TYPE OF THE FÜNCT. IS NO.4
CORR. CÜEFF. IS .9B4293049
- 387 -
ωρών) για τον προσδιορισμό,της Wgat, από την δοκιμή για τον προσ
π ο υ
διορισμό του I Q TA
οταιτεί μόνο 1,5-2 ώρες για να εκτελεσθεί.
Οπωσδήποτε όμως στις περιπτώσεις όπου απαιτείται απόλυτη ακρίβεια
η αντικατάσταση αυτή δεν συνιστάται.
4.-1-3 Σχέση Ξηρής καθώς και Κορεσμένης
Κ(
Φαινόμενης
Πυκνότητας (ρπ και Psat)» *Τ- υδατοαπορροφητι-
κότητας (W g a t )
Στο διάγραμμα του Σχήματος_9]_ φαίνεται η σχέση που υπάρ

χει μεταξύ της p d και της W t στα μελετηθέντα πετρώματα.
Σύμφωνα με τον ηλ. υπολογιστή, Πίνακας 20, η καταλληλό

τερη εξίσωση που συσχετίζει τις δυο ιδιότητες είναι :
18,74
W
sat = — » 6'°35
0 συντελεστής συσχετισμού R 2 είναι 0,735 ο οποίος δηλώ

νει ένα ενδιάμεσο έως υψηλό βαθμό συσχετισμού. Παρόλα αυτά όμως,
αν και η εξίσωση δείχνει ότι υπάρχει γενικά μια άμεση τάση στα
μελετηθέντα πετρώματα, να αυξάνει η υδατοαπορροφητικότητά τους
όσο μειώνεται η Ξηρή Φαινόμενη Πυκνότητα τους, δεν μπορεί να έχει
άμεση πρακτική εφαρμογή, ώστε να υπολογίζεται η μια ιδιότητα με
ακρίβεια όταν η άλλη έχει προσδιορισθεί εργαστηριακά. 0 λόγος
είναι ότι η μεταβολή της πυκνότητας των πετρωμάτων δεν επηρεάζε
ται και εξαρτάται μόνο από το πορώδες με το οποίο είναι άμεσα
συνδεδεμένη η υδατοαπορροφητικότητά, όπως δείχνεται πιο κάτω,
αλλά και από την ορυκτολογική σύσταση.
Παρόμοια στο Σ^ήμα_92 φαίνεται η σχέση μεταξύ P s a + <αι

W_ . και στον Πίνακα 21 δίδεται από τον ηλ. υπολογιστή η καταλλη-
ScLT/ ___ ______
λότερη εξίσωση συσχετισμού τους καθώς και ο R 2 . Στη περίπτωση
αυτή ο R2 είναι ελάχιστα χαμηλότερος από αυτόν της ρ-, - W +
σχέσης, όπως εξάλλου και αναμενόταν.
- 388 -
w
S a t " 1 3 ' 7 3 7 5 6 4 9 / p ^ , 0354695
E 2 -0,7345628*9
2,5 2,7 2,9 3,1

5
P«i (GR/CM )
Σχ.(91) Συσχετισμός μεταξύ των συντελεστών pj και V,

- 389 -
Πιν. (20) Τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή
συσχετισμού μεταξύ των σ υ ν τ ε λ ε σ τ ώ ν p d

και
W τ ω ν
Saf Μ·ελετηθέντων πετρωμάτων.
***CURVE F i τ τ ι we FOR POS Ι Τ Ι VE

DATA PAIRS***
Λ) I. 1 NEAR Y-B*X+A
Û;.' EXPONENTIAL· Y-A*cXP(B*X)
Ò:Ì E X P O N E N T I A L Y-A*eXP<B/X>
Û4 Υ~-Α*ΧΛΒ
Δ'.3 L O G A R I T H M Y=/X+B*LÜGii Χ)
Û6 HYPERBOL i C Y-cVX-t-Λ
Λ? M O R . D i ü R . Y:- Α * Ε Χ Ρ < - Χ * Χ * Β )
0 , 9 9 9 FOR D A T A TO STOP
TYFE X , Y FOR P A ! R l ? 2 . 9 1 9 , 0 . 3 6 4 '
TYPE X,Y ran PAI*2?2.905,0.523
TYPE X,Y FOR PAIR372.5B2,1.357
TYPE X,Y FOR PAI R V 2 . 6 0 6 , 1 . 0 9 9
TYPE X,Y FOR PA!R5?2.746,0.449
TYPE X,Y FOR PAIR6?2.633,0..664
TYPE X,Y FOR PA!R7?2.:i39,l.B7S
TYPE X,Y FOR PAIRö?2.629,1.711
TYPE X,Y FDR PAIR9?2.655,0.945
TYPE X,Y FOR PA ι R 1 0 7 2 . 1 6 0 , 2 . 4 7 2
TYPE X,i F09 PA ! R l 1 ? 2 . 5 8 6 , 1 . 3 7 3
TYPE X,Y FOR PA I R 1 2 7 2 . 6 0 9 . 1 . 3 7 6
TYPE X,Y FOR PAIR1372.844,0.167
TYPE X,Y FDR PA Ì R 1 4 7 3 . 0 7 : > , 0 . 3 4 6
TYPE X,Y FOR PAÎR1572.649.0.51a
ΤΥΡΓ; X,Y POR PA ! R 1 6 ? 2 . 7 4 ï . , . 0 . 2 9 9
TYPE X,Y FOR FAIRi??3.036,0.124
TYPE X,Y FOR PAIR10?2.i.96,i.313
TYPE Χ,Y FOR PAIR19?0,999.
THE DESIRABLE CURVE IB:
66 HYPERBOLIC Y~B/X+A
A= - 6 . 0 3 5 4 6 9 5
B~ 1 8 . 7 3 7 5 6 4 9
1ΉΕ TYPE OF T H E C UNC.T. I S N O . 6
CORR. C O E F F . IS . 7 3 4 5 6 2 8 4 9
- 390 -
4··1·4· Σχέση Ανοικτού Πορώδους (πΘ|>^) και Υδατο-

απορροφητικότητας (W ,)
S3.O
Στο διάγραμμα του Σχήματος_93 φαίνεται η σχέση μεταξύ

των δυο αυτών συντελεστών.
Τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή Πίνακας_22, δίνουν

2
ένα εξαιρετικά υψηλό συντελεστή συσχετισμού R = 0,996 των δυο
ιδιοτήτων, μέσω της εξίσωσης:
» „ t - 0.35 * -.Λ 1 ' 0 7 5 '

0 εξαιρετικά υψηλός βαθμός συσχετισμού των δυο ιδιοτήτων
επιτρέπει τον ακριβή υπολογισμό της μιας όταν η άλλη έχει προσδιο
ρισθεί εργαστηριακά, και επομένως η προσδιορισθείσα σχέση αποκτά
πρακτική αξία.
4- -1 - 5 Σχέση του Βαθμού Κορεσμού (Sr) και του Ανοικτού

Πορώδους (neff)
Στο διάγραμμα του Σχήματος_9Λ φαίνεται η γενική τάση του

βαθμού κορεσμού να αυξάνει ανάλογα με τον ανοικτό πορώδες.
' Από την επεξεργασία των τιμών των δυο ιδιοτήτων Πίνακας
23, προκύπτει ότι η καταλληλότερη εξίσωση συσχετισμού τους είναι:
neff = ο»35 X s r - 31,30
και ότι ο συντελεστής συσχετισμού R 2 είναι 0,567 που σημαίνει

ενδιάμεσο έως χαμηλό συσχετισμό. Επομένως, η εξίσωση καθίσταται
άχρηστη για τον ακριβή υπολογισμό του ενός συντελεστή δεδομένου
του άλλου. Δείχνει μόνο τη γενική τάση που υφίσταται στα μελετηθέ-
ντα πετρώματα.
Η εξήγηση της ανάλογης αύξησης των δυο συντελεστών πισ

τεύεται ότι βασίζεται στο γεγονός ότι όσο οι ανοικτοί και συγκοι-
- 391 _
2,5
w
a x f · 1 9 » 8 523553/p S a < t -6,3787*08*
R 2 -0,69*207768
1,5
* ·
0,5
2,1 2,3 2,5 2,7 2,9 3,1

PSa-t CGR/OM3)
Σχ.(92) Συσχετισμός μεταξύ των συντελεστών ρ 3 α τ και V S a ^

-392 -

συσχετισμού μεταξύ των συντελεστών Ρσα+ *«*u
w τ ω ν
«vtt μελετηθέντων πετρωμάτων, Ν
Χβ T w
Ρεατ • " Sat
***CL;RVE F I T T I N G FOR POSITIVE,

L'ATA P A I R S * * *
61 L1NF.AK v=e*X+A
ώ2 EXPONENTIAL v-A*EXP<B*X>
Û3 EXPONENT J AL Y=A*EXP<B/'X )
Û4 Υ-Α*ΧΛΒ
65. LOGARITHM Y=A+ÇV*t.06< X )
Ufa HYPERBOLIC Υ=β/Χ^Α
ft 7 NUH.blSR. Υ=Α*£ΧΡΙ-Χ*Χ*Β>
0 , 9 9 9 FOR DATA TO &TDP

TYre X » Y FOR PA ι R I ? 2 . 9 3 0 , 0 . 3 6 4
TYPE X,Y FOR PAiR2?2.920,0.529'
TY°H Χ, Y FOR PA Ι R3?2.fcl>*,] . 357
TYPE X, Y FOR PA / «ώ ?2. 636, 1. 099
TYPE X,Y FOR PA/R5?2.758,0.449
TYPE X,Y FDR F*>iR6?2.n5G,0.6t>4
TYPE X,V FDR PA i R7?2.587,1.878
TYPE X,V FÜR PA IRB VI.674,1.711
TY ΡΕ X, Y FOR PA I R9 ?2. 6βθ - 0. 945
TYPE X,Y FOR PAiRi0?2.214,2.472
TY ΡΕ Χ,Y FOR PA IR1172.621,1.373
TYPE X,Y FOR PA1R1272.6*5,1.376
TYPE X,Y FOR FAiR13?2.849,0.167
TYPE X,Y FOR PAiS14?3.066,0.346
TYPE X,Y FOR ΡΑ(Κ1572„ό63,0.516
TYPE X,Y FOR FAIfUò''2.753,0.299
TYPE X,Y FOR PAIR1773.0^0,0.124
TYPE X,Y FOR PA I Ri8''2. 731,1.313
TYPE X,Y FOR PAIR1970.999
THE DESIRABLE CURVE 13:
Λ6 HYPERBOLIC Y=B/X+A
A- -6.37874084
ß= 19.B523353
THE TYPE OF THE FUNCT. :B NO. 6
CCRR. COEFF. IS .694207768
- 393 -
/ •
2,5r
1 0 11
».^SSW»»*™/ · » *«
IT»0,9964-9942
1.5
J*«
i
0,5·
EFP
Ε%·(93) Συσχετισμός μεταξΰ των συντελεστών K ^ y και W g ^
των μελετηθέντων χετρωμάτων.
- 394- -
IIuVi.(22) Τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή

συσχετισμού μεταξύ των συντελεστώνfl-gpi?και
W τ ω ν
Sa-t Ρελετηθέντων πετρωμάτων.
X=N Y=W
EPF-* Sat
***C.URVF. F i T T i h i f t FOR P O S i T I V E
DATA PA ί R S * * *
ώΐ LINEAR Y=B*X+A
Λ2 EXPONENTIAL V ·=Α*ΕΧΡΐ B*X )
Λ3 EXPONENTIAL. V-A-"EX. , ; > (B/X )
ΛΑ Υ-Α*ΧΛΒ
ù'.ì LOGARITHM Y=A+ii*L.06< Χ >
Λ;'ν HYPERE'.f.Ìt.. ì C Y=B/X+A
Λ? NOR.DI SR. Υ=Α*ΕΧΡί-Χ*Χ*Β>
0,999 FÜR DATA TD STOP

TYPE X . Y FÜR PA I R i ? 1 . -ViiO, Ο. 3 6 4
Γ Υ ΡΕ Χ, Υ FOR ΡΑ I R2 ? j . 3 "JO, Ο . 5 2 S
ΤΥΡΕ χ , Υ POR P A I R 3 7 3 . 5 0 5 , .1. . 3 5 7
TYPE * , Y POR Ρ Α ι Ρ 4 ? 2 . 8 6 6 , 1 . 0 9 9
TYPE. Χ , Y FÜR P A ! R 5 ? 1 . 2 3 2 , Ο . 4 4 9
TYPE Χ , Υ -OR PA I R 6 ? 1 . 7 4 9 . Ο . 6 6 4
TYPE X , Y FÜR P A ! R 7 ? 4 . 7 6 7 , 1 . 0 7 0
TYPE X , Y FOR P A ! « B ? 4 . 4 9 t } , i . 7 1 1
TYPE X , Y FOR P A I R 9 ? 2 . 5 O B , 0 . 9 4 5
TYPE Χ , Υ FOR Ρ Λ I S i 0 7 5 . 3 4 2 , 2 . 4 7 2
TYRE X , Y FOR P A i R l l 7 3 . 5 5 0 , 1 . 3 7 3
TYPE Χ , Y FOR PA i R l 2 7 3 . 5 9 0 . 1 „ 3 7 6
TYPE X , Y FOR P A ! R l 3 ? 0 . 4 7 5 , 0 . 1 6 7
TYPE Χ , Υ FOR P A I R 1 4 7 1 . 0 6 4 , 0 . 3 4 6
TYPE X , Y FOR PA S K I 5 7 1 . 3 7 3 , 0 . 5 I B
TYPE X , Y FDR P A I R 1 6 ' ' 0 . B 1 9 , 0 . 2 9 9
TYPE X , Y FOR F A I R 1 7 - > 0 . 3 7 6 , 0 . 1 2 4
TYPE X , Y FOR P A I R 1 8 7 3 . 5 4 0 , 1 . 3 1 3
TYPE X , Y FOR P A I R 1 9 ? 0 , 9 9 9
THE DESIRABLE CURVE !S·'-

Û4 Υ=Α*ΧΛΒ
A= .354312390
ß= 1.075li022
THE TYPE OF THE FUNCT. IS NO. 4
- 395 -
νωνούντες πόροι μικραίνουν και ελαττώνονται, τόσο δυσκολότερο

καθίσταται στο νερό να εισχωρίσει, καταλαμβάνοντας όλους τους
πόρους με αποτέλεσμα να μειώνεται και ο βαθμός κορεσμού.
4·1 .6 Σχέση Λόγου Κενών (e) και υδατοαπορροφητικότητας (Wsa^.)
Στο διάγραμμα του Σχήματος 95 φαίνεται η σχέση που

υπάρχει μεταξύ των δυο συντελεστών.
Από την επεξεργασία των τιμών τους, στον ηλ. υπολογιστή

Πίνακας 24» βρέθηκε ότι η καταλληλότερη εξίσωση συσχετισμού τους
είναι:
WSat =0,323 Χ e ( 1 ' 0 8 7 )
και ότι ο συντελεστής συσχετισμού R2 είναι 0,995, που σημαίνει

ένα εξαιρετικά υψηλό βαθμό συσχετισμού μεταξύ των δυο ιδιοτήτων.
Επομένως, η εξίσωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί, με υψηλή ακρίβεια,
για τον υπολογισμό της μιας ιδιότητας, δεδομένης της άλλης.
- 396 -
100r
1 e 0 5 W 5 5 5 4 8
W ' *SH -31,3013173
2
R -0 t 567268586
0,5 1 2 3
Γχ·(94) Συσχετισμός μεταξύ των συντελεστών S~ tati Ν

των μελέτηθέντων πετρωμάτων.
- 397 -

συσχετισμοί μεταξΰ των συντελεστών S^ και
Κ _ των μελετηθέντων πετρωμάτων.
X-SR • ^
e N
EFP
! Π CURVE FITTING FOR POSITIVE

DATA PAIRS!! !
ΛΙ LINEAR Y-B!X+A
Λ2 'EXPONENTIAL Υ-Α!ΕΧΡ(Β!Χ>
Λ3 EXPONENTIAL Υ=Ά!ΒΧΡ(Β/Χ>
Λ4 Ϋ-Λ5.ΧΛΒ
Λ5 LOGAR]: TEH Y=A+B!LOG(X>
A6_HYPERHOLÏC Υ-Β/Χ+Α
Λ 7 NOR.Dì SR. Υ=ΛίΕΧΡ{-Χ!Χ!Β>
0,999 FOR DATA TO STOP
TYPE X.Y FOR PA I RI f. 8 7. 81,1. 050
TYPE X.Y FOR PAiR2r.91 .85,1.530
TYPE X.Y FOR ΡΑΙΚ3έ96.].3.505
TYPE X.Y FOR ΡΑ IΚ 4 r.95.60.2. 866
TYPE X,Y FOR PAIR5É94.19,1.232
TYPE X.Y FOR ΡΑ I R6f': 92. 59.1. .749
TYPE X,Y FOR PAIR7É98.9ö,4.767
TYPE X.Y FOR PAIR8t:97.68,4.498
TYPE X,Y FOR ΡΛϊΚ9ί:92.61 ,2.508
TYPE X.Y FOR PAJR10ft98.93,5.342
TYPE X.Y FOR PAlRlltSß.97,3. 550
TYPE X.Y FOR PAIRi2*;98.19,3 5 9 0
TYPE X.Y FOR PA 1 RI?Λ.95. 00,0.475
TYPE X.Y FOR PAIR14É94.58,1.054
TYPE X.Y FOR PAIKÌ5C97.58,1.373
TYPE X.Y FOR PA.l"Rlf>f':92.54,0.8j9
TYPE X.Y FOR PAIRÌ.7é90.19,0. 376
TYPE X.Y FOR P A Ï R 1 8 Î : 9 8 . 5 0 , 3 . 5 4 0
TYPE X.Y FOR PAïRI9έ0,999
THE 1JESIRABLE CURVE IS:
Δ1 L:[NEAR Y-B!Xi-A
A-- -:31.3(113173
B= .:354733548
THE TYPE OF THE FUNCT. IS NO.i
CORR . COEFF. IS .567268586
- λ98 -
2,5
0
W ' 325239455*θ M > 03737271 )
β (%)
2χ·(95) Συσχετισμός μεταξύ των συντελεστών e και W g ^ τ»ν

μελέτη θέντων πετρωμάτων.
- 399 -
Πι v. (24·) Τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή

για τον προσδιορισμό της καλΰτερης εξίσωσης
συσχετισμού μεταξΰ των συντελεστών β και
W g a T των μελέτηθέντων πετρωμάτων.
x-e , Y - Y J S ^
***CURVE FITTING FOR POSITIVE

DATA PA I RS***
Ol LINEAR V=B*X+A
Δ2 EXPONENTIAL Υ=Α*ΕΧΡ<Ρ·*Χ >
63 EXPONENTIAL Y=A*EXP<B/X> .
64 Υ=Α*ΧΛΒ
65 LOGARITHM Y=A+e*i_OG < X )
66 HYPEP80LIC Y=?./X*A
67 NO«. DISH. Y"-A*KXP<-X*X*ß)
0 , 9 9 V FOR DAT/· TC STOP

TYPE X, V FOR PA I Rl ? 1 . 2 2 , O. 3 6 4
TYPE X , Y FON PA I R2? 1 . 7 0 , Ο. 5 2 8
TYPE X.Y FOR P A i R 3 ? 3 . 7 0 0 , 1 . 3 5 7
TYPE": X,V FÜR F A I R 4 7 3 . 0 9 1 , 1 . 0 9 9
TYPE X,Y FOR PA I R S 7 1 . 3 2 5 , 0 . 4 4 9
TYPE X , Y FOR PA I R A ? 1 . 9 2 5 , 0 . 6 6 4
TYPE X,Y FOR P A 1 R 7 ? 5 . 0 6 2 , 1 . ? 5 7 8
TYPE Χ,Y FOR PA I R Ö 7 4 . 8 2 7 , 1 . 7 1 1
TYPE Χ,Υ FOR P A I P 9 ? 2 . 7 8 3 , 0 . 9 4 5
TYPE Χ,Υ FOR PA I RiO?·». 7 0 8 , 2 . 4 7 2
TYPE Χ,Υ FOR PA I R l 1 7 3 . 7 2 0 , 1 . 3 7 3
TYPE Χ,Υ FOR PA 1 P I 2 7 3 . 7 9 5 , 1 . 3 7 6
TYPE Χ,Υ FOR P A I P . 1 3 ? 0 . 5 ö 3 , 0 . 367
TYPE X , v FOR P A I H 1 4 7 1 . 1 3 8 , 0 . 3 4 6
TYPE Χ,Υ FOR F A I R 1 3 7 1 . 4 2 7 , 0 . 5 1 8
TYPE Χ,Υ FOR P A ! R J 6 7 0 . 8 9 3 , 0 . 2 9 9
TYPE Χ,Υ FOP PAI « 1 7 7 0 . 4 1 ^ , 0 . 12«·
TYPE Χ,Υ FOR P A Ì R 1 8 7 3 . 7 2 8 , 1 . 3 1 3
TYPE Χ,Υ FOR P A I R 1 9 ? 0 , ? 9 9
THE DESiRABLE CURVE !SJ
64 Υ-Α*ΧΛΒ
B= 1.00737271
THE" TYPE OF THE FUNCT. iS NO. 4
CORK. COEFF. IS ..994631271
- 4-00 -
Λ·2 ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΜΟΡΦΗΣ
Στον συγκεντρωτικό Πίνακα 25 καταχωρούνται οι τιμές των

δεικτών μορφής των μελετηθέντων πετρωμάτων. Στις επόμενες παραγ
ράφους γίνεται συσχέτιση μεταξύ των διαφόρων δεικτών.
4..2.1 Σχέση Αείκτου Πλάτυνσης (Δ.Π.) και

Δείκτου Επιμήκυνσης (Δ.Ε.)
0 Πίνακας 25 και το διάγραμμα του Σχηματος_96 δείχνουν

ότι αύξηση του Δείκτη Πλάτυνσης (Δ.Π.) συνεπάγεται επίσης αύξηση
του Δείκτη Επιμήκυνσης (Δ.Ε.), και αντίστροφα.
Η επεξεργασία με ηλ. υπολογιστή, Πίνακας_26, έδειξε ότι

η καταλληλότετρη εξίσωση συσχετισμού των δυο αυτών δεικτών είναι:
Δ.Ε. = 1,467 χ Δ . Π . ( 1 ' 0 Λ 5 )
και ότι ο συντελεστής συσχετισμού R2 είναι 0,972. Η εξαιρετικά

υψηλή τιμή του R 2 , δηλώνει ότι οι δυο δείκτες συσχετίζονται σε
πολύ υψηλό βαθμό, μέσω της πιο πάνω εξίσωσης.
Συμπερασματικά λοιπόν, αποδεικνύεται ότι μπορεί να υπο

λογισθεί ο ένας δείκτης από τον προσδιορισμό του άλλου. Το γεγο
νός αυτό έχει και πρακτική αξία, επειδή συμβάλλει στην ελάττωση
χρόνου, τουλάχιστον κατά την πρώτη φάση των εκτιμήσεων των ιδιο
τήτων ενός αδρανούς υλικού.
Λ·2.2 Σχέση Δείκτη Πλάτυνσης (Δ.Π.) και

Δείκτη Γωνιώδους (Δ.Γ.)
Το διάγραμμα Δ.Π. - Δ.Γ. του Σχήματος_97 δείχνει ότι

μεταξύ των δυο αυτών δεικτών, υπάρχει μια μεγάλη διασπορά σημείων.
Παρόλα αυτά όμως, φαίνεται κάποια γενική τάση αύξησης του Δ.Γ.
με την αύξηση του Δ.Π. Από τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή
Πίνακα 27 προκύπτει ότι η καταλληλότερη εξίσωση συσχετισμού των
δεικτών είναι:
νΟ 00 <3 Ο U1 •P- VJJ fVJ L
00 <3 ο VJÌ -Ρ» VJJ 7VJ ο
> *-i t*! —ί > a > > > > Μ -6 > —ì •€ —i « >
< β* Ρ TD •c Όβ β < β < Cl •c β <. ßN β "D η Ο
Qr> TO >> β •θ- Α <y> Α C " •ο en OD •c β x> >-
Ο τα • < Q Η «-• Γ0
<-» QΠ =1 •e m Ζ» cr-^ <. ß ο
Q •ο Ο no «-• Η Q Η m «-•ν Q TD Ο H e
ι-"\
ο > r- ο <
Ο "
1
Ο <-"\ ο < Η
<-*χ <-•% Ο β O-i ι-·\ <-"\
H ιΛ
<-· ~"ν» >^ Η Η \
m JΗ η JΗ Η J3
r·*
Η
J
(Λ J ι-1 H
J
•Λ
zi
J ο «-'S
!-· (Π
<-• «Λ
ο
(Λ CD TD
Π
^ JΗ <Λ =i σ> (Λ σ ι ΙΛ < (Λ
S J
Π (Λ ιΛ
m <-·\
H υ~>
j » j s ι-·\ S a Γ-"\
S> Q ιΛ (Λ
>
r->
(Λ
S JΗ3 ηΗ —i >- β H
J
Js Q J m* <Λ >-·
C
ΓΤ» <
χ: ß (Λ W > -< S CD Q
A
ß β (Λ
< > • ·
β r-· m
en·. β Ο
m -i a
ο • TO -^ CD
< TO • • » r-^
e • • • β • • e
Α
β
W M —ν
—^l —λ
?ο k
> (Λ
00 — -Ρ- Ν) Ο οο VJ1 Ο νΟ 00 VjJ λ Ο -l VJt -J -P- W • W
ο 00 ο νΟ οο ο Ν) ο -Ρ- νΟ Ο Ο VJ1 Ο •
5: Συγκ
' 4>- vO VJJ •P-
Μορ<|
Q
r-·
e
Z3 m C
Η - Η
—ι
Κ)
λ
— ^ ?ο
—
•Ρ- Vjj VjJ
k
—i —Α
νη
VjJ 70
VjJ
—1 ?VJ V
w VjJ VJJ ΛΟ > β TD
ιΑ t?çj ε
00
* Ο
ο — Ο
ο ÎO
-α <J vO VJJ
""^ <3 Ο
•
•ρ- —i -J •Ρ- •ρ- 00 —ι Κ) <3 -Ο MD VjJ —A VJJ K) <3 Ο νΟ • β ι- 1 ι-·
sî 0>-θ- Λ
Ο β ο
β < «Λ
<. m
ε<>•"-· t = l
< ß f»
• A <
η» β
__1 —λ ν > <Λ 7S
οο oo νΟ Ο - * • ?υ ^D οο 00 -* Ν> νΟ Λ3 -* -' vO Ο —* • β
-3
VJ1 vO W νΟ 00
-ο 00 •Ρ- Μ VJ1 νη VjJ Ο VJi ?VJ VJJ -Ο Κ) • β
-J Vjj VJ1 VjJ •ρ- νΟ •ρ^ ^3 οο 00
Αποτελ
νΟ •Ρ- xO
θαρότη
K) N3 VJ-1 νΟ
sì
Η Π
ß Q
ιΛ C
βχ
a Α Η
Ο
ο ο Ο ο ο Ο ο Ο Ο Ο ο Ο Ο Ο Ο Ο Ο
• ß ε
NJ —ι —Α W ?VJ ?ο Ο ο -Ρ- Ο VjJ — i —ν —ι W -P- Ο —1
>
•
•P» W ο^ ο —ι VjJ Μ οο <3 M <2 VjJ
Αποσαθ
Δεικτώ
ν£) SÛ Ο VJI
sì
TD <
ε
Ιι
•-3
νΛ VJJ
•
Ο o Ο Ο ο ο Ο ο Ν) ο -3 VjJ ->• V
<! o Ο Ο Κ
-J λ 00 VjJ Μ -ρ- •Ρ- Κ) νΟ _Λ
Ο λ
Ο K> _ l
·<} Ο VJ1 t»
Ο 00 Ο C> ~ο VJ1 to 00 νΟ 00 00 VJ1 Ο <1 C3N Ο οο •_
sì
- ΛΠ;
«-»».„.-t...~il
ι •:.'
• • . : : ! . ;
~;^: i l . :
• ::-:i ' :
:' :!!ΐ=:
: •-N^ | | | - -H-i- : » -ì-tr^ : -£ΐ£ 4 ^
·;: j : - ": : : i: : !
. :::;IÌ:
^:£- -j--i· r--4r- :-^:f-- r^vH- ::H#r - : -i-:
:
_.lji~; iiiÛ-- —1.Ù1 - u-i-: : Ί - - Η -; ::-Η:τ:
ι
ι
τ;π" Ι :
^rjr- • ; : - • ! —
•'"H:r L.:ìli- :
: ^ τ ; · : ΤΠϊΤ
: : ::
τ ^ ; · · '•-~.r~-
jüif :*"*: :;. y .'. : " ^" :
:; : :
-:;4C
·.:;:...! .: ;.-
..;:;;..
.::.!:.:
β WÊfîë
I .
- ~rA
-. Λ:
;
i:;;lll
i- • • ^ ~
©
- - ΐ 7 •~--T.-::
;
.: τ:·
~f:
ΙΙέΙτβ
:
• --|^ ™ H ίΗτ:^ •:-#r: -Hir:-
mm
:
/ "\' ~'.·'~-
'•—^
H!Ì!:;; : |:::'!::"
1 . . .
1
^ψΡ; :# ::.:|.::
,-:-:: :
i|pv ijfj;:; ;:
; ί:β
1 ... .. •. .-• .1 [ •• • I - . .
.LLiiüi - - H : - -ϋ-::·::: ....:.. : ;:;::- : : .:::._;-.: : : : : : ; V ......... !.. :.;:.. ~ ~ r -•-4----

• ! : • | . . : : ; . - :
' - ! ; : • -
f:;-p:
I
!p£: .^... ; .
im ?
/ ! ·::••;
_;:;;;: j —r:--|::;:·::-
:r;Hr ::
::. L : :ττΐ""
• ι · •
:
,:.•]••.:• i Ο : / I
t . ; . ί - . : -
! : • ; : • . . ! • • • : •
I . . ,
:
: :
: r ;rH- :::v::-" :r:rr^ : ::-ri- ;-;:-- I_:.:Ì:-
j ' • "• ί '•'··" *rr?rrr ... .........
-50 ι ,, ,!.... J
i~ÜH - # ^ ii^J:::: :\-ψ· :..._..

Γ : -l··. ' : ::
:
" ' ; " " " ' " ! / " | ' " • • '
ι. . y ι
:
! : ! : ' ; • "
1. '.. v
::
':r^
; \ :-:\.:.: .:.::J:;:: r : : l , | - : : ,.__.. :.:.:,: |
j . : % ' • • •
: ! . : :.. .
1
• T"' • •;•• Γ. :-:'• I
ί ' /:
:
! . 1 . ::: i•
;
. • i : : • i..!... : ί
• ι / ; :: ι : •
_ j . _ , •
<
! • !
•
; : I
. v : . . j . . . : , _ i:: : i ; :; : . •;HM :.\V\ ο
.... (
'—•:• • • •
/ ©
.:.;....l.-.u.:.
: . ι • '
•..-:•-:.::
• • - : . · •
-:·.. 4fc/ ..::.. !.:..:....! ......... • " T - " ;-::— — τ.—. - - r : — _... ...:....
:•/]••' 1 ' ' -i :• :: .
-20 :
! •
!• 1 - - : ••,. ©,/. \ . ::- . . :: ! : :: . ; ;
ι • . . . ( - . .
' j : ; ! i - . : . : ;-: •.•:•;•: - -;:;:- " • • · · : : ! " '
. - . . . : •
•:••• -. Ι • ';••:
• ; t
φ|;;!^
:.•:. · | :. ν •
y 0 . ;-r-;r --fi : i:- rr;rr:'
L
- H i - 1 - --- -
... ι /
. : I · ; • •
... .1 ] . . . .. . . ι
...'.I * / -v:j;-;i
- - : - - : •
Δ.Ε .=1,Ι6685^16*Δ.ΠΡ'°^35729) " τ · — - :rr—>

:
:.:.- ::;
: :
'-i...
:υΔ\Λ\\/'
:
, ·;.. j / β
; - • - - -
-φ-R =0,972025852
2 ;
... , ;
: :: ti-· -ή±— ;;:;ί::ϋ ;;;:; ;:: I7· "
:
: : ; • • .
• • • • · ι
: :
i:' y:/\
S '
\... : : • - - - .
.-ΤΓΤ. :
-~:'Λ
...:Ì:Ì:. ::.:;_.. ^ ^ ^ ^ . ^
~ϊ~
•-.i-riv: ;-;i::-v
it™ - β ν
/ ....-.-1 :.;::: .:;.:::.::: ; :;p; "i{j:-!"j \:-\'-'\. ·: Mr'.- ; ; : :=::ri:.: ^ 2 £ Ι ~ " : n : : : .:;::.:_.
_
.:::l:.::
^τ " -rf:ff"-H ..-*—
1
=ΓΛΤΓ1':
• ; · : . .
H;Ì;1::
_ • ••
: ::
J ^ : - 5 : . L : . . ^::: ::!:.;; : Ç •—-4 . , J 3 Ι . . . •:.:: ! : .J 1*7 „ ^ J ^ - ^ 2 Ί : .-•":= 2>5::;r • . . . :.ί .. ;
:::;Ì:;;|-J- : :r|:: •
•-Η ;!•=! ; : :: i!=:- - ._j;.:.: -:-j.... : ; : · : . . : -r.y-.
j;:;::-
~ ^
:::::::: i"*!*"* Δ.Ι
) V:'d:Î, : . * : ; ~:& . :
::.:!fdi: -,:::: ira : : : - _ ; - •
;j :;:;:: M:':-"r.
:
\ A : \ : . \ :.•:••:
; : ; ; : n : --•Mï:r.
;::
;-S:":; ; :··;•; · ; ; :
| ; - · : ; ! ; ; : ;
BS
:.i:!:;;:· : : · · ; : ; r\:::: U/.vV ^;: : : .:"!:.:**. ;:-:: :::';:.:: -
: : : · . ! : : • ! . . . ; : . : . : : · . : • ! : : : • . : · : : :
-~-
: . . ; • . . : ! : • : . : . : :
^εχ. ( 9 6 ) .. Σ υ ο γ ε τ ί Ο Ί ΐ ό ϋ ι ι ε τ α Ζ ύ ίτωυ. δ ε ι κ τ ώ ν » Δ . Π. 'w»i. IA.TBÌ... «ΓΜ»f- : ; Ì · ; : Ι ^ . :

:
•ririk: ·¥.ì:. -
:
μ ε λ ε τ η θ έ ν τ ω ν πετρωμάτων· " ' :'i::: : :::!:::: : r; t : : " : : : • . : • : ~ : ; • ; : " • : :
:
-£;|i: .: :::.::-.; IH:!— i
-"t-frr- ~ | : - r -ijfHJj; __;L:-. .
!-.-.ί:":: ;-S:: T^fBH • U j l - . "Γ ^ :Γ: ΤτΓ.:, ΐ-ίΙτί^ ' ;::Tr:;" : ; : ! : : Î ; :: : ; Γ ' : - " '?:H ; : - : :
: :
" : ' : • • ' : ' -
-rlrr:·. -~~!: - rnt=v"

.:.t:.:.
ÌÌ! : : ; ; ::.': r
.
"•iM-τ- Î-|p· ff4rfj; r :t:i-i;t ' :
; :|:T; . :
-rfrfr—τ r S-
:::Η:: : :
i"i!-': 8Ë: : ::
;
i .:i::i.: :::;ι::[ .-.·:·:::: :
rrrf-;^ ;LilL^ ·i ^ = ! : ::f|iÌ-- ^ - : -
• . : : ! . ! : • : .• : I . : ;
_·~τ-
- :~j:;r .~|~Γ: :
./:- : ·· τ : '.''.; .
• H:KÌ:
--ΓΓ· :
;
;:r-Î; -rr;:r: . -~rr] - L
l^t" : y~: . ' ; • · ' : ! :
- Λ03 -

συσχετισμού μεταξύ των δεικτών Δ.Π. και Δ.Ε.
Ν
των μελετηθεντων πετρωμάτων.
Χ=Δ.Π. , Υ=Δ.Ε.
* * * C U R V E F I 7 T Ì M 5 FOR P O S I T I V E
DATA Ρ Α » R S * * *
Ol LINEAR Y*8*<-»-A
&2 EXPONENTIAL Y-A*EXP(B*X>
£3 EXPONENTIAL Y~A*EXP<B/X>
Ù4 Υ-Α*ΧΛ3
of; LOGARITHM Y=A+B*LOS', X)
ÛA HYPERBOLiC Υ=β/Χ+Α
Δ? NOR. D! BR. γ'--=Α*ΕΧΡ<-Χ*Χ*8>

TYPE X , v FDR PA I R I ? I 2 . h , 2 0 . 9
TYPE X , Y FÜR PA ι R 2 - 2 - 1 . 5 , 3 7 . 6
TYPE X , V FOR PA ; R3 ? 1 7 . Λ , 3 1 . 7
TYPE X , Y FOR P A ! R A ' ' . 1 . 5 . 0 , 2 3 . 2
TYPE X , Y FOR P A I R 5 ? U . , 1 9 . 3
TYPE X , Y FDR PA I R 6 ? 1 0 . 3 , 2 7 . 1
TYPE X , Y FOR P A I R 7 ? l l . 9 , 1 7 . 3
TYPE X , Y FOR PA 1 R S ? 1 3 . A , 2 3 . 9
TYPE X , Y FDR P A I R 9 ? 1 8 . 0 . 3 2 . 7
TYPE X , Y FOR P A I R J 0 7 9 . 2 , 1 5 . 7
I'YPE X , V FOR PA I R l 1 7 6 . 6 , 1 0 . 2
TYPE X , Y FOR P A i R 1 2 ? 5 . 8 , 1 0 . 1
TYPE X , Y FOR P A t R 1 3 ? i 8 . V , 3 1 . B
TYPE X , Y FOR P A I R 1 4 7 2 0 . 6 . 3 6 . 4
TYPE X , Y FOR P A i f t i 5 ? 2 2 . . B , 4 0 . 4
TYPE X , Y FOR P A I R 1 £ . ? 1 4 . 0 , 2 1 . 7
TYPE X , Y FOR P A I R ! , " 1 1 - 9 , I B . Γ
TYPE X . Y FOR PA ι R.1 0 7 8 . 4 , 1 2 . 4
TYPE X , Y POR PA I R I 9 7 0 , 9 9 9
THE D E S I R A B L E CURVE IS:
Û4 Υ=Α*ΧΛΘ
A= 1.46685416
B= 1 . 0 4 5 3 5 7 2 9
THE TYPE OF THE F U N C T . ι S Ν0.·<
CORR. C D E F F . ιΒ .97202585?
- /+04. -
Δ . Γ . = 5 , 9 9 7 χ Δ.Π. W , < C I "

2
και ότι ο συντελεστής συσχετισμού της (R ) είναι 0,356. Το γε
γονός αυτό αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει κάποια ακρι3ής σχέση μετα
ξύ των δυο αυτών δεικτών, η οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί
αξιόπιστα. Προφανώς το ίδιο ισχύει και για την σχέση Δ.Ε. - Δ.Γ.
»
Λ05 -
Γ**.-. .-*..«*••
- 406 -
Πιν.(2?) Τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή

για τον προσδιορισμό της καλύτερης εξϋσωσης
συσχετισμού μεταξύ των δεικτών Δ. Π. και Δ.Γ.
των μελέτηθέντων πετρωμάτων.
Χ=Δ.Π. , Υ=Δ.Γ.
* * * C U R V E F I T T I N G FOR POSI Γ Ι VE
OATA P A I R S * * *
Δ1 L I N E A R Y=B*X+A
Λ2 EXPONENTIAL Y=A*EXP(B*X>
63 EXPONENT«AL Y=A*EXP(B/X>
04 Υ--Α*ΧΛΒ
65 LûuAR Ι Τ KM Y~*+ß*l_OG < X »
Û6 HYPERBOLiC Y~B/X*-A
67 NDR. Di SP. Y=A*OP<-X*X*ß>

TYPE X,Y FOR PAiRl?12.6,11.29
TYPE X,Y FGR PAIR2724.5,JO.78
TYPE X,Y FOR PAiR3?17.6,9.35
TYPE X,Y FOR PAIR4V15.0,11.29
TYPE X,Y FOR PA 1RS? 11. 4, U . 52
TYPE X,Y FOR PAIR6716.3,12.0
TYPE X,Y FOR PA1R7?11.9,9.36
TYPE X,Y FOR PAlRB?13.4,12.57
TYPE X,Y FDR PAJR9?lB.O,11.54
TYPE X,Y FOR PA IRl079.2,9.29
TYPE X,Y FDR PAiftll?6.6,B.44
TYPE X,Y FOR PAtR12?5.8,9.ß4
TYPE X,Y FOR PA IR13?18. 9,12.73
TYPE X,Y FOR PA IR1472Ö. 6,11.89
TYPE X,Y FOR PAIR15?22.8,10.95
TYPE X,Y FOR PA(Rife?14.0,9.23
TYPE X,Y FOR PA|R17?11.9,8.92
TYPE X,Y FOR PAIR13?8.4,ö.57
TYPE X,Y FOR PAiRi9?0,999
THE DF_Si RABLE CURVE IS:
«4 - Υ—Α·»ΓΑΛΟ
A= 5.99662032
B= .211386815
CORR. COEFF. IS .3563B896
- 407 -
Λ.3 ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ (ΑΝΤΟΧΗΣ ΚΑΙ ΦΘΟΡΑΣ)
Στον Πίνακα 28 παρουσιάζονται τα συγκεντρωτικά αποτε

λέσματα των μηχανικών ιδιοτήτων των μελετηθέντων πετρωμάτων και
στη συνέχεια στο κείμενο που ακολουθεί συσχετίζονται μεταξύ τους.
4.3.1 Σχέση Δείκτη Συντριβής Αδρανών (Δ.Σ.Α.) και

Δείκτη Αντονής σε Πρόσκρουση Αδρανών (Δ.Α.Π.Α.)
Το διάγραμμα του £)£ηματος_98 δείχνει ότι η αύξηση του

ενός δείκτη έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση του άλλου.
Οπως δείχνουν τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή, Πίνα-

κας_29, η καταλληλότερη εξίσωση συσχετισμού τους είναι:
Δ.Α.Π.Α. = 1,13 Χ Δ.Σ.Α. - 1,212
και ότι ο συντελεστής συσχετισμού (Ra) είναι πολύ υψηλός: 0,964-·

Αυτό αποδεικνύει ότι οι δυο δείκτες συσχετίζονται σε πολύ υψηλό
βαθμό μεταξύ τους, και συνεπώς το σφάλμα κατά τον υπολογισμό του
ενός δείκτη δεδομένου του άλλου, μέσω της εξίσωσης αυτής θα είναι
πολύ μικρό. Από πρακτική άποψη, επομένως, η εξίσωση αυτή μπορεί
να χρησιμοποιηθεί με επιτυχία στον προσεγγιστικό υπολογισμό του
ενός δείκτη όταν ο άλλος προσδιορίζεται.
Η μικρή απόκλιση στις τιμές των δυο δεικτών οφείλεται

στην διαφορετική συμπεριφορά των πετρωμάτων στις στατικές και
δυναμικές καταπονήσεις, η οποία με τη σειρά της εξαρτάται κυρίως
από την σκληρότητα και ελαστικότητα των συνιστώντων ορυκτών κρυσ
τάλλων. Πετρώματα που αποτελούνται κυρίως από σκληρά και χωρίς
ελαστικότητα ορυκτά (π.χ. χαλαζίας) έχουν υψηλότερη αντοχή στις
στατικές καταπονήσεις σε σχέση με τις δυναμικές (J.R. H0SKING,
1970). Ετσι τέτοια υλικά δίνουν υψηλότερο δείκτη Δ.Α.Π.Α. Αντί
θετα, υλικά με μαλακότερα και ελαστικότερα ορυκτά δίδουν υψηλό
τερες τιμές του δείκτη Δ.Σ.Α.
<c ΟΛ vf in if\ rv vn ο Ο ο cv rv τ— x> 00
B-S vf vf ir\ v£> un 1TN
r> ν^ 1TN v£) vi) vi) vi) vf un u\ Vf un
<
<
Γ- vO |v Vf rv ο Vf r- Ο ο 00 r^ 00 CV νΟ
«•Ö Ο £> ΓΛ 00 o vD ο o • < — ί> ο ΡΛ un τ - Γ- I> cn
Q. fr·?
Ο •Θ· Ο ν- vO ΓΛ Vf cv r> Γ CV CV vf un cv cv ΟΛ un ΓΛ vf
τ— r _ Λ—
œ> < C Ν
•θ·
ö
ν vO Vf o vf νΟ vD
Vf 00 CV CV ΟΟ vD νΟ Ο Ο ΟΛ ΓΛ
U/>
vCT • B-S cv Un ο ,_ ΓΛ r^ ΓΛ νΟ CV τ— νΟ Γ- vD ο νΟ CV Ο ,_
,— Vf CV CV CV
χ r j ΓΛ ΓΛ CV CV ί Π
r> CV
cv ^ ^ ΟΛ CV
cv
ο
ΠΝ m un IV τ— r- τ— tOi vO ΓΛ C^ cv ΠΛ αν r> 00 ΓΛ 00
vi) cv 00 £V un
o Ü Γ^ vf ΟΛ r> 00 c^^ cv ΓΛ CV Ο ΓΛ
1 <
1
6-S v.O ο 00 Γ-
CV
r- ο
τ—
υΛ
Γ^
,— ο
CV τ—
ΟΛ
Vf
,_ co r-
CV
cv
vD
,—
Vf
τ—
un
T—
un Ο
CV
vCT
Ο
ι-» -p OC ,_ ,_ ο o Vf £> c^ ΓΛ rî ο un o vD ο r> vf • τ -
ιΟ cd
w πν ,_ in vO ο o
Ι
U"\ C\ì ΡΛ Γ ΟΛ Γ- CV τ— CV νΟ ΓΛ Ο
D t> vf r> CV vi) rr\
το r> ο
Sj 00 ΟΟ LPv CV CV τ— UN C^l
s T—
*— T— ,— ,— τ— — ,— T— ,— T— T— T—
cv
CI
Vf Vf Vf Γ> Vf Ο r> UT\ Γν Ο co CV un vf CV vf ο vf
t3° g 00 vf) CV ,_ vu
vi>
ΡΛ
vU
ΙΓΝ
Vf
ΙΓΝ CV Γ-
CV
ΓΛ τ
_ un 00 00
Vf
CV 00
vi)
ΓΛ
vO
Ä
ou
T— m ο
T—
CV
,— ,— ,—
LPi
,—
τ— CV
T—
^f
r -
00
,—
un
,— ,—
CV
T— ,—
CV τ—
tv
<
6-?
Ο fe-^ ο ο ο ο O ο ο Ο ο ο cr> vi)
ο C3 o C5 Ο C5 Ο
Ο τ— ο vu Πν Vf Vf Ov αν vi) a) un
Ê*H
^V—
f
VÎ)
^C V ^C— ΓΛ
CV
V~ C )
< CV τ— V cv Cfv, CV τ - cv cv
<
Ö
Γ»
vu •- £> o r- 00 τ— ΓΛ vu τ - in Vf un ο ο Ο τ - ο
5 6-« cv
cv
Ο r>-
CV
Vf vO ο τ - 00
CV
αν νΟ
Vf
,_ «ν r^ Vf ο V f Vf un
T—
< CV <i— CV ΓΛ CV CV CV CV
y
,_ o CV
CV
ο v£> 00 ο vO
α o CV 00 ΓΛ 00 00 CV ΓΛ
Η 6>? 00
T_
CTV vO ΓΛ vO
,
rv Ο in νΟ t— Ο C*v cv
T
Vf ο CV un un
;> < CV CV
~ ΓΛ cv •^ Vf CV CV
~ CV CV ,
t—
^
ω
y • • • • •
t=! • V
• 0Q Β CD
>- en • •
>~ νaΛ νΟ
D
a VW
• f->
a << >
u> νω
ο νΛ
CT
Œ>
S ?- <ü w v/> ηa 3 .
cr ^ << Η
\W r-· cr ver
H a r<
.Η h· v/> «a3 (./) U i V/i ν/> H η <
00 Vi-J
t=Î ΛΤ.-
I-,
α
Vi-» αU ) ve ver er er Vr-· ω Kf
cv V/i U) O.
il yj>
·>
•-»
to
Γ r->
W>
<o cr H Η
Η \ H —s^
ο m
u> er
H
cr
h·
Ü v/>
cr U)
cr t->
ο cr
a
t->
cr yj> H
er Ρ Η
ω Η V^J
<<(l) 1-»
ι-· v/> Η
Xi-i
η
Vt-· ou H
o Vi->
Ο
Η
> \l-*
D
ο Vr-»
D
ο
μ > enΟ CO
< ο V rΟ- ·
a
<r- O \t-*
η
a. Vi->
(») H
Ο
Ο l-"
ο
o
r< « > η
ca ω
υΟ
α
η
t= ω V tω I-»
ι-·
Ι-* •>
• η MD ω
•>
α a CQ Ο MD O ν a a ·<=>•
<< m
Vr-> O
ω α a va •>
a (>) •>
a a ο -ι [ο
•>
a Ve? •>
<! « t-, ^ t-t

<n θ- w < < < < κ < -, Χ Ε-i
<
τ
ο cv ΓΛ Vf un νΟ rv 00
~ cv <r\ Vf un νυ £> 00 Ο τ— *-.. ZZ— ^~ XT
- Z.09 -
/**«*.-*.*....Λ It
— -. (.
.|::::r
ι ':
no !" • t
... μ
:
: j • ; · !
ι ·•• 1
1 i
:f;-
30
T T TT -Ι -Τ- : ~ %
• [•::•. !•-!-:;: /
_i_..
'm
i
... , .. .....
• · .
<
20
Δ.Α.Π.Α.β1,13007116*Δ.Σ.Α.-ί,21227555_
f H2-0,964595917
_L -L
I I
10
.12 16 20 24 28 32 36 40
— 4 - Δ.Σ.Α. (%)
i. -- ι
-Σχ.(98) Συσχετισμός μεταξΰ των δεικτών Δ.Σ.Α. και Δ.Α.Π.Α.

των μελέτηθΕντων πετρωμάτων.
-τ
ι.
ι • • i
ι
.ά..
- 410 -

γ ι α τον προσδιορισμό της καλύτερης, εξϋσωσης
συσχετισμού μεταζΰ των δεικτών Δ.Σ.Α. και
Δ.Α.Π.Α. των μελετηθέντων πετρωμάτων.
Χ=Δ.Σ.Α. , Τ=Δ.Α.Π.Α.
UÎCURVE FITTING FOR POSITIVE

DATA P A I R S ! ! !
Λ1 LINEAR Y=--B!X+A
Λ2 EXPONENT!AL Υ=Λ!ΕΧΡ(Β!Χ)
Û3 EXPONENTIAL Y---A! EXP< Β/Χ)
Û4 Υ-=ΑίΧΛΗ
Λ5 LOGARITHM Y-A*Ö!LOG(X)
Λ6 HYPERBOLIC Y----B/XJ-A
Û7 NOR.DISR. Y-A!EXP(-X!XïB>

TYPE X,Y FÜR PAiRltLÖ.].22.6
TYPE Χ,Υ FOR P A 1 R 2 É 9 . 7 , 9 . Ì
ΤΥΡΕ Χ,Υ FOR PAIR3é26.2,27.7
ΤΥΡΕ Χ,Υ FOR PAlR4é23.U2,24.07
ΤΥΡΕ Χ,Υ POR PAIRbÉl6.9.16.I
ΤΥΡΕ Χ,Υ FOR PAIR6t\17.6,20.ßi
TYPE Χ,Υ FOR ΡΑ1R7É30.2,31.1
ΤΥΡΕ Χ,Υ FOR PAlR8é25.8,28.3
ΤΥΡΕ Χ,Υ FOR• PAÏR9É16.1,19.6
ΤΥΡΕ Χ,Υ FOR t'AIR10c41.e,46.1
TYPE Χ,Υ FOR PAIRile20.3,21.5
TYPE X.Y FOR PAIRI2é23.8,27.4
TYPE X.Y FOR PAiR1.3£12.9,13.5
ΤΪΡΕ Χ,Υ FOR PAIR14él4.8,14.0
TYPE Χ,Υ FOR PAIRlEif 20.1,20.9
TYPE Χ,Υ FOR PAIRI6c22.2,24.S
TYPE Χ,Υ FOR PAIR17éìf).6,14.1
TYPE Χ,Υ FOR PAIRlOcl δ.3,lb. 0
TYPE Χ,Υ FOR PAIR19tUi,999
Û1 LINEAR Y=B!X+A
A= -1.21227555
B= 1.13007116
THE TYPE OF THE FUNCT. IS KO.l
- A11 -
Λ-3.2 Σχέση μεταξύ του Δ.Σ.Λ.10%Α. και των

Δ.Α.Π.Α. και Δ.Σ.Α.
Στο διάγραμμα του Σχήματος_99 απεικονίζεται η σχέση ττου

υπάρχει μεταξύ των δεικτών Δ.Σ.Λ.10%Α. και Δ.Α.Π.Α.
Οπως φαίνεται από τα αποτελέσματα της επεξεργασίας των

ο ι ο υ ο αυτ
στοιχείων στον 2i^2!S°!_22» ° ί δείκτες συσχετίζονται με
ταξύ τους με την λογαριθμική εξίσωση:
Δ.Α.Π.Α. = 106,78 - 16,23 Χ Ln (Δ.Σ.Λ.10ΧΑ.)
και με συντελεστή συσχετισμού R2 = 0,95, ο οποίος θεωρείται πολύ

υψηλός. Επομένως, η εξίσωση αυτή, μπορεί να χρησιμοποιηθεί, με
αρκετά υψηλή ακρίβεια, για τον υπολογισμό ενός δείκτη κάποιου
πετρώματος δεδομένου του άλλου.
Παρόμοια στο διάγραμμα του Σ^ήματος_1_00 φαίνεται η σχέ

ση μεταξύ των δεικτών Δ.Σ.Λ.10%Α. και Δ.Α.Π.Α. Η καταλληλότερη
εξίσωση συσχετισμούς Πίνακας_3_1, στην περίπτωση αυτή είναι:
Δ.Σ.Α. = 9Λ,86 - Η,22 χ Ι,η (Δ.Σ.Α.10%Α.)
με συντελεστή συσχετισμού R2 = 0,97, ο οποίος θεωρείται πολύ υψη

λός. Η τιμή του είναι μάλιστα υψηλότερη από αυτή της εξίσωσης
Δ.Α.Π.Α. - Δ.Σ.Λ.10%Α., γεγονός που δείχνει ότι υπάρχει υψηλότερο*
συσχετισμός και ότι η εξίσωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί με υψηλό
τερη ακόμη ακρίβεια.
0 υψηλότερος αυτός βαθμός συσχετισμού δικαιολογείται

από το γεγονός ότι κατά την εκτέλεση των δοκιμών του Δ.Σ.Α. και
Δ.Σ.Λ.10%Α. υφίστανται οι ίδιες συνθήκες επιβολής των φορτίων
(μοντέλο στατικής καταπόνησης), ενώ αντίθετα κατά την εκτέλεση
της δοκιμής του Δ.Α.Π.Α. το φορτίο επιβάλλεται δυναμικά.
Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι τα βρεταννικά πρότυπα:

B.S.:812:PART 3:1975, δίδουν μια γενικότερη και λιγότερο ακριβή
- 412 -
/•Μ-^,^*, ..„ni
2χ·(99) Συσχετισμός μεταξύ των δεικτών Δ.Α.Π.Α. και-

"Τ"Δ.Σ·Λ·Ί02Α* των μελετηθέντων πετρωμάτων. \"
Ι : -ι
Ι . : . . . . Ι .-
ί !
| ::: .:! J...:.,:·. • Ι -•;• -I-

.;. .
:+
- 413 -

συσχετισμού μεταξύ" των δεικτών Δ.Α.Π.Α. και
Δ.Σ.Λ.10%Α.των μελετηθεντων πετρωμάτων.
Χ«Δ.Σ.Λ.10%Α. , Υ=Δ.Α.Π.Α.
ί!«CURVE KITTING FOR POSITIVE

DATA PAIRS!» i
U,999 FOR DATA TO STOP
TYPE X.Y FOR ΡΛΙΡ1έ2ϋΟ,22.6
TYPE X.Y FOR PAlR2é410,9.L
TYPE X,Y FOR PAIR3é160,27.7
TYPE X.Y FOR PAIR4él60,24.07
TYPE X.Y FOR PAI Rbf:2.1.0,16.1
TYPE X,Y FOR PAIR6t?.10,20.81
TYPE X,Y FOR PAIK7£90,31.1
TYPE X,Y FOR PAlR8i:14i),28.3
TYPE X,Y FOR PAIR9£230,19.6
TYPE X.Y FOR PAJR10é40,46.1
TYPE X,Y FOR PAIR)Ii.210,21.5
TYPE X,Y FOR PAIR12él60.27.4
TYPE X,Y FOR PAIR13£300,13.5
TYPE X,Y FOR PAIR14i:290,14.0
TYPE X.Y FOR PAIRI5i190,20.9
TYPE X.Y FOR PAïR16É160,24.9
TYPE X,Y FOR PAI K17i': 280.14.1
TYPE X.Y FOR PAIR18ê250,lb.O
TYPE X.Y FOR ΡΛΙΚ19έ0,999
LOGARITHM T=A+B*LOG(X)
A= 106.782475
B- -16.2263263
CORR. COEFF. IS .9b0B47338
- AU -
E jlO .114.: 18 22 26 30 34 38 42
::::,· ) ~ Î , ; , •;•=••; =' : ; Δ.Σ.Α. (Z) j ; : \ - i '' i - i . •
:: Σχ.(100> ;• Συσχετισμός μεταξΰ των δεικτών Δ.Σ.Α. και Δ.Σ.Α.10 % Α.

-
: •:|~τών μελετηθέντων πετρωμάτων. "Γ ~7]~" Ι Γ .,: ι::.::Tj"..:..- |... i... : j .;
; ::: ! : ' ;;
Γ" ι.-:·:·...
:. : '_: - | · •:, - • -.•••(. : - i • • |·- -, • ••- j
φΓ·- :•:··•. ••Τ-:::- - -'f:-i-
|: ::
Γ ••;{-.• :•:U : ;; : -:M::I-••••! •:!:.!•:.;:•:.!:- - ι - : - ! :•
':--;;:-:Ι·. :;:::
^..;·;:: -:::k-:-: :,.#+:! :.1, _:.;T
^Më-k
• . . l i .
±"-:"·: • :-;fr-- ,,;::.| -,,
:
:: | : ;:, : ,
. . . I
;::Τ:":Γ":Γ~|;:"""-Τ'": "|Τ"''' vr--|" •;;-••· '; r r : :

:
; : j :
:
:;::{:: ν,\ · . - ; •'.-:•• . :. i: :•;
Ε-4~:
· | : •
• • : . • ! - ! ; • :
: - : ; — •
• :• : I .:•::·. •.:•::) .-::•:! . : . · • : :.:::• j -

-4---i,-!--i--:---i-i--
- Λ15 -
Πιv.(51) . Τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή

/'
συσχετισμού μεταξύ των δεικτών Δ.Σ.Α. και
Δ.Σ.Λ,ΊΟ^Α. των μελετηθέντων πετρωμάτων.
Χ=Δ.Σ.Λ.10%Α. , Υ=Δ.Σ.Α.
*** CURVE FITTING FOR POS Ι Τ Ι VF.

DATA PA IRB***
Δ1 LINEAR Y-B*X+A
Δ2 EXPONENTIAL Y=A*EXPCB*X)
Λ3 EXPONENTIAL YÂ*EXP<B/X)
04 Υ=Α*ΧΛΒ
ύο LOGARITHM Y=A+B*LÜG<X»
ΛΑ MVHFRRfU.iC ν=Ρ./χ*-Α
Û7 NOR. D i SR. YÂ*EXP<-X*X*B>
0 , 9 9 9 FOR DATA TO STOP

TYFE. x , Y FOR P A I R 1 7 2 C O , 1 8 . 1
TYPE X , Y FOR P A I R 2 7 4 1 0 . 9 . 7
TYPE X,Y FOR P A I R 3 ? J 6 0 , 2 6 . 2
TYPE X , Y FOR P A i R 4 ? 1 6 0 , 2 3 . 0 2
TYPE X , Y FOR P A I R 5 7 2 1 0 . 1 6 . 9
TYPE X , Y FOR P A I R 6 7 2 1 0 , 1 7 . 6
TYPE X,Y FOR P A I R 7 ? 9 C , 3 C 2
TYPE X.Y FOR P A i R 8 ? 1 4 C , 2 5 . 8
TYPE X,Y FOR P A I R 9 7 2 3 0 , 1 6 . 1
TYPE X,Y FOR P A I R 1 0 ? 4 0 , 4 l . O
TYPE X , Y FOR PAI R H 7 2 1 0 , 2 0 . 3
TYPE X . Y FOR P A I R 1 2 ' 1 6 0 , 2 3 . a
TYPE X,Y FOR PAiR13*»300, 1 2 . 9
TYPE X , Y FÜR P A t f i l 4 ? 2 9 « , 1 4 . 8
TYPE X,Y FOR PA I R l 5 ? 1 9 0 , 2 0 . 1
TYPE X , Y FOR P A I R 1 Ò 7 1 6 0 , 2 2 . 2
1YPE X , Y FOR P A i R t 7 7 2 8 0 , 1 5 . 6 -
TYPE X , Y FOR P A I R l 8 7 2 5 0 , 1 5 . 3
TYPE X , Y FOR P A I S 1 9 ? 0 , 9 9 9
THE DESÌRABLE CORVÈ IS:
Û5 LOGARITHM Y=A+B*LOG( X '

<
A= 94.8572114
B= -14.22323
THE TYPE OF THE FUNCT. IG NO,5
CÜRR. COEFF. I S . 9 6 7 1 3 2 6 0 6
_ Λ16 _
εξίσωση συσχετισμού για τους δείκτες Δ.Α.Π.Α. και Δ.Σ.Λ.10%Α.,

η οποία είναι:
4.000
Δ.Σ.Λ.10%Α.(σε ΚΝ) =
ΔΑΠΑ
και την οποία προτείνουν να χρησιμοποιήται σαν μια πρώτη προσέγγι

ση για τον υπολογισμό του Δ.Σ.Λ.10%Α.
Λ·3·3 Σχέση αντοχής σε μονοαξονική θλίψη (σ^) και

Δείκτη Συντριβής Αδρανών (Δ.Σ.Α.)
Το διάγραμμα του Σχήματος_1_02 δείχνει ότι αύξηση της σ<£

ενός πετρώματος έχει σαν αποτέλεσμα μείωση του Δ.Σ.Α. των αδρανών
υλικών του.
Οπως προκύπτει από την επεξεργασία των τιμών των δυο

αυτών ιδιοτήτων με τον ηλ. υπολογιστή Π_ίνακα_32, η καταλληλότερη
εξίσωση συσχετισμού τους είναι:
Δ.Σ.Α. = 83,08 - 12,80 χ ίη (σά)
και ο συντελεστής συσχετισμού R2 είναι 0,8Λ· Η τιμή αυτή του R 2 ,

σημαίνει ένα υψηλό βαθμό συσχετισμού μεταξύ των δυο ιδιοτήτων.
Συνεπώς, η πιο πάνω εξίσωση αποκτά και πρακτική αξία γιατί μπορεί
να χρησιμοποιηθεί για τον υπολογισμό της μιας, δεδομένης της άλλης,
τουλάχιστον στην πρώτη φάση των εκτιμήσεων των ιδιοτήτων ενός
πετρώματος, με αρκετά ικανοποιητική ακρίβεια.
4-.3·Λ Σχέση αντοχής σε μονοαξονική θλίψη (σΑ) και

Φθοράς κατά LOS ANGELES
Στο διάγραμμα του Σ^ήματος_102 παρουσιάζεται η σχέση των

δυο ιδιοτήτων, δείχνοντας ότι αυξανόμενης της αντοχής ενός πετρώ
ματος σε μονοαξονική θλίψη, μειώνεται η % φθορά του κατά LOS
ANGELES.
- Λ17 -
/«ι. _.-*...„il
W^>
:'..:""! ;- • ~T ..........
:-;:^; :.:ψΑ
• ; ; ; ! ::;;• • ! : : · : • .-v:.:
ι
. . : • : : • ' .
;:.-r'-i . - i
;;
: - ι
• ! ' Λ : Ι '': '.••ί.:'!\"· >•• '

• :
:--: : r-
; . .
; j ; j-v-
; r ••:-' •7:.:" Γ--ΤΓ:- -ί·;-;.' ;;:
:f:-r:-
:7~:: -:-:-]-~- • • - ; - -
. ;iL:; ;
• . - · • ·
• •
!
•
:
- •
:
-
:
-
.
;
; Λ •:
"••: !': :i :
-—-[ · • · • . • . " ' .
-: ;i-l·
--:--- 77"
: :
S
\ ._.;_.. .'..''. ..: ' h Ί "/ / ;::;.· : - , - i - . i - .:_:.:..
• 1 .•
r
f:
::::::
:
\ : · - • "
- f t ^ *
•'••• \
:..:Ï\:-±Ù i.'E. A. -85,07705*1ά+π 2,7997281 *ΊΜ ( σ α ;

200
. • -
• :·:-·1".•:::-..
t2»0,839464215
: -: \
: . . : • . ': - ! . , . ! : : : - : · : : . :
. • . : • : : •
J" iaii:~iTpr. • ; ^ t - • " r " ' " ! - ;;

: • · . . - .
v: .
. \ •":"!•" \: .ν:-:7
t
. :..
:
- :
. : • ' . % . :
__.γ
•
.... j . :.-
.. ·: :, : ::;;·
! ·
:: i^^li"1.::: -.RÎT
:••;• • i ...-Ί- -.:•:••
rΙ. ; . Ί
! ::;:• •; ί •
j;' ·.:.
•::777;:;
. . . . . . „ . . . . . . . . _ . .
• :! "
. 1 .
. : "- - j . •: •·;••••: . . . j
.. . . :
•
* ! i : : I
4,4 ; 1 -
φ
1 - ! :
•-' i 1- j • :.
l ' i -
•: ί
" . ; . . : . ! i • ι Λ
•
.. . I i \ ! " 1 : : : -i :"
150
... . .Λ;.j :...L7.. Λ· :-!.. :..1:.!-:ϋ. 7 l : . . , : . .: -Γ.:.Ί ',- i
; • I : · : l · i
:
\ | • Ì •: I . | | I i I : .i
. •1
\^
;
:
-
•
; • • •
:-!
' ' ::
: ί i
:
;•••
. !
t.
- - - •
..•;...•
•w . \ | ..: : ..;;:... Ζ il· .;:.••
:;;--
j
1 • •
:
'
!
j ...:... .1 •·.
i
• 1 •
.i
·'!
.. .
J.iU.:. .:•· .1 .".: . | : ri ••':
....... :
«tì • : • ·
::Τ: 7 τ -
ti3
100
i....;..:
*ii£b t : : I
• !
:
! ' : • •
• ;
.-..ι...: Ì U - ^ :
— :
7'l··-
7""
• • • - - " - .
; :••;-• i •••••τ-:
^ ί •
:
J.7..
;
7:7:, :M7 :-\ i--, -: -:::- ----- ---r-~ ~::i":'·
i- .r-
γ ! ::::;..;:
•• " i ••'••
—: ; . '••'••.:'•--
'::::. j A.\A
; \' ! : • ι
7 KT-
• ι
• : . • I •• I
::-'~r ; • ; - - - ;
"·:- : - \ " | - ; : . - •
••••• I ' I •· I : • j. ! :: j :::: 1 " •·. ::

:
ι . 1 î : 1 : ί: i .!' ·_;.-• ' •. U...:. : j ::.-..! :
' : :::
-•:• ! - : · : · ! - - ί - : ; : \ — .::::. r
• | . •
• : • •
'. . - ! 1 _\^
-50 • • • i • • 1
; :
'•• ! - . ·• Γ •::. i ' :. .. :
—:— . ! :· · I · 1
i ;•::·•:
^s.
:
• •
:
• - . —
::dztA:i: , 7 7;:..J,.::.7:.':j i ' ':.'••''.

••;•-!•• : T . : V ' \ ' .
i ! : ' . 7.7;....
^ N ^
:,..; ;±:r;
•
• • ' ; • · • ; • • • ' ; • : • • · ;
•• S 13 17 21 . 25 29 33 37 . 41
,;\ : r _._L
•· , | • . ι
L—i ;-.-4-Δ.Σ.Α.(%)
; '! :
-•'-—
: ; • Ι i j : | '••
;
•'vi I .: ; .. .
Σχ.(101) Σ υ σ χ ε τ ι σ μ ό ς μ ε τ α ξ ΰ των δ ε ι κ τ ώ ν Δ . Σ . A . >tai ( ÛV
ί μ ε λ ε τ η θ εντων πε τρωματω\ i : .
•: i ί
I
ι
.....: j
j
: . . ι
Ì
.j
ί " :•'
u±: ϊ L 1
•· .
1 ·
ι
1
•7 7
.
•
1- : .,
1 • 1
•
.: :
: . . : ...Γ : ί ί '·"ί Ί ' Ί• Γ"
I : .. • .
7. . ' ; Ι
. •••! ·• .1. 1 i_-
•
' .; ;
- 4.18 -
Πιν.02) Τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή

συσχετισμού μεταξύ των δεικτών Δ.Σ.Δ. και σ .
τίον μελετηθένιίΰν πετρωμάτων.
X=o d , Υ=Δ.Σ.Α.
* * * C U R V E F I T T I N G FÜR POS Ι Τ Ι VE
DATA P A I R S * * *
61 L I HE AK Y~ß*X+A
62 E ΧΡΟΝΕΝΤ I A L Y=A*fc" Χ Ρ ί Β * Χ )
Û3 EXPONENTIAL Y=A*EXf".B/X >
64 Υ-Λ*ΧΛΒ
ob L06ARITHÎ1 Y-A-H0*Lù5 ί Χ >
ώο hYPEREOLK Υ-Β/Χ+Λ
Δ? NOR.DIS«. Υ=Α*ΕΧΡ<-Χ*Χ*β)

TYPE Χ, Y FOP PA ί R i ? \ 8 8 . 4 , 1 B . 1
7YPE X , Y FOR P A l H 2 ? 2 3 6 . 4 , 9 . 7
TYF'E Χ , Υ FOR PA I R3V 1 0 ^ . 4 , A , , 2
Τ Υ ΡΕ Χ, Υ FOR ΡΑ Ι Ε4 ? 1 2 3 . 7 , 2 3 . 0 2
ΤΥΡΕ Χ , Υ FOR P A l R 3 V l 6 6 . 4 , l i > , 9
7EX7RA IGNORED
TYPE Χ , Y FOR P A I R Ò ? 1 6 3 . 9 , 1 7 . 6
TYPE Χ , Y FOR P A I R 7 7 4 5 . 7 . 3 C . 2
TYPE Χ , Υ FOP PA 1RS? .155. 5 , 2 5 . 8
TYPE Χ , Υ FON P A I R 9 7 2 1 2 . 7 , 1 6 . 1
TYPE Χ , Υ FOR PA I R 1 0 ? 2 7 , 4 1 . 0
TYPE Χ , Υ FOR P A Ì R 1 1 7 1 2 3 . 0 , 2 0 . 3
TYPE Χ , Υ FOR P A Ì R 1 2 ? 1 4 1 . 2 , 2 3 . 8
TYPE Χ , Υ FOR P A I R 1 3 7 1 B 5 . 3 , J 2 . 9
TYPE Χ , Υ F Q « P A I R 1 4 ? i 5 9 . 4 , 1 4 . 3
TYPE Χ , Υ FOR P A ! R 1 5 ? 1 4 8 . 2 , 2 0 . 1
TYPE Χ , Υ FOR P A ! R 1 6 ? 1 2 2 . 4 , 2 2 . 2
TYPE Χ , Υ FOR P A i R 1 7 ? 1 6 8 . 9 , 1 5 . 6
TYPE Χ , Υ FOR P A I R 1 B 7 1 6 3 . 4 , 1 5 . 3
TYPE Χ , Υ FOR PA I R l 9 7 0 , 9 9 9
THE DESIRABLE CURVE (Ss
6 5 LOGARITHM Y~A+B*L06CX>
f\~ 8 3 . 0 7 7 6 3 4 2
.B= - 1 2 . 7 9 9 7 2 8 1
THE TYPE OF THE F U N C T . IS NO.5
CORK. COEFF. IS .83946*215
Λ-
- 419 -
250
Λβ
L.A.-150,9*2259-24t838613*»lJi(<rdl)
\ ·
R 2 -0,903407935
200
•
• \
•
150 \·
cu
•
**
100 •
Χ ·
50 * \
>
-J 1 1 1
' ·
12 20 30 ftO 50 60 70
- I.A. CO
2χ.(102) Συσχετισμός μεταζό του συντελεστή L.A. και της

αντοχής οε μονοαζοννχή 6λΟψη ( σ ^ ) των μελετηθέντων πετρωμάτων.
- 420 _
Οι δυο ιδιότητες συσχετίζονται με υψηλό βαθμό συσχετισ

2
μού (R =0,91) μέσω της εξίσωσης:
L.A. = 150,94 - 24,84 Χ Ln(od)
η οποία προέκυψε από επεξεργασία των τιμών τους με ηλ. υπολογιστή,

Πίνακας_33·
0 υψηλός βαθμός συσχετισμού επιτρέπει την χρησιμοποίηση

της πιο πάνω εξίσωσης για τον υπολογισμό, με ικανοποιητική ακρί
βεια, της μιας ιδιότητας ενός πετρώματος, δεδομένης της άλλης.
Οπωσδήποτε όμως, η υπολογισθήσα αυτή τιμή θα αντιπροσω

πεύει μια αρχική ενδεικτική εκτίμηση στην πρώτη φάση της διερεύνη
σης των ιδιοτήτων κάποιου πετρώματος.
4·3·5 Σχέση του Δείκτη Συντριβής Αδρανών (Δ.Σ.Α.) και

της Φθοράς κατά LOS ANGELES
Στο διάγραμμα του Σ^ήματος_1_03 παρουσιάζεται η σχέση που

υφίσταται μεταξύ του Δ.Σ.Α. και του L.A., δείχνοντας την γενική
τάση που υπάρχει στα μελετηθέντα πετρώματα, να αυξάνει ο Δ.Σ.Α.
τους όσο αυξάνει η % φθορά τους κατά L.A. και αντίστροφα.
Η σχέση που συνδέει τις δυο αυτές ιδιότητες, εκφράζεται

με την ακόλουθη εξίσωση συσχετισμού, όπως προέκυψε από την επεξερ
γασία των τιμών τους με ηλ. υπολογιστή, Πίνακας_34_:
L.A. = 9,86 χ e<°'°49 Χ Δ · Σ · Α · }
0 συντελεστής συσχετισμού R2 για την εξίσωση αυτή είναι

υψηλός = 0,891, που σημαίνει κάποιο υψηλό βαθμό συσχετισμού των
δυο ιδιοτήτων.
Επομένως, η πιο πάνω εξίσωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί,

τουλάχιστον στην προκαταρκτική φάση των εκτιμήσεων, για τον προσεγ
γιστικό υπολογισμό της μιας ιδιότητας δεδομένης της άλλης.
_ 4.21 _
ΙΗν.(33) Τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή

για τον προσδιορισμό της καλύτερης εξÇσωσης
συσχετισμοί μεταξΰ του συντελεστή L.A. και
της αντοχής σε μονοαξονική θλίψη ( O J ) των
X«*Od ,Y=L.A.
***CURVE Γ ITTI WG FOR POS Ι Τ ! VE

DATA PAIRS***
Ol LINEAR Y-6*X+A
Û:: E xf'ONEWT ι A L Y ~ A * E X P < B*X > '
Δ3 EXPONENTIAL Y--A*EXPtB/X >
Λ5 LOGARITHM V=A+fc-*LOG<X .'

Λ6 HYPERBOLIC Y-8/X+A
Δ 7 NOR. Dl SR. Υ^-·Α*ΕΧΡ<--Χ*Χ*Β>
0,99V FD« DATA TO STOP

TYPE Χ,Υ rOR P A l R I ? 1 8 6 . 4 , 3 2 * 0
TYPE Χ, Y FOR P A i R 2 ? 2 3 6 . 4 , i 5 . 4
TYPE X, Y FOR HAS R?.?K>2. 4 , 4 0 . 3
TYPE Χ,Y FÜR P A I R 4 ? 1 2 l . 7 , 3 1 . 5 3
TYPE Χ , ν FOR ΡΑ 1 R S ? 1 6 6 . 4 , 2 3 . 2
TYPE X,Y FOR P A ) R 6 ' ' l 6 3 . 9 , 2 3 . 2
TYPE Χ,Υ FOR P A " R 7 ? A 5 . 7 , 5 3 . *
TYPE Χ,Υ FOR PAI R 8 ? l f , 5 . 5 , 2 6 . 8
TYPE Χ,Υ FOR P A I R 9 * 2 1 2 . 7 , 2 2 . 6
TYPE Χ,Υ FOR P A I R Î 0 7 2 7 . 0 . Γ 1 . 6
TYPE Χ,Υ FOR P A > R Ì 1 ? I 2 3 . 3 , 2 6 . 9
TYPE Χ,Υ FOR P A i R i 2 ? 1 4 1 . 2 , 2 ? . 9
TYPE Χ,Υ FOR P A ! R 1 3 ? 1 8 5 . 5 , 1 6 . A
TYPE Χ,Υ FOR PA I R i 4 ? 1 b o . A , 1 9 . 0
TYPE Χ,Υ FÜR P A I R 1 5 ? l A e . 2 , 2 6 . 6
TYPE Χ,Υ FOR P A I R l f e ? 1 2 2 . 4 , 3 2 . 3
TYPE Χ,Υ FOR P A i S . l 7 ? 1 6 B . ? , 2 < X 3
TYPE Χ,Υ FOR P A I R l ö ? 1 6 3 . 4 , 2 1 . 6
TYPE Χ,Υ FOR P A I R 1 9 7 0 , 9 9 9
THE DESIRABLE CURVE !S:
Û5 LOGARITHM Y=A-»-B*LOG< X )
A- 1 5 0 . 9 4 2 2 3 9
B= - 2 4 . S 3 Ü M 3 4
THE TYPE OF THE FUNCT. 13 NO.?.
CORR, COEFF. IS .908407935
- 422 - -
/*Un.~±..iMl9
ΒΑ'-*ίΛ3*>*^»3ίβ»
:
~~: ι • ;•• ι· ί : Λ .· i ι i- : ;, ; | - T : - | - . : Ì j i'
! : ' · • ! • ; - ,
j : j : j • ; J-... . .
i • • Ì 1
ί
h:: j . . : . . .
• ! '
:
ί ...ί..... i • '! ! j....;. i m ..
:
I'
-70 1 ! ! : •
!
\ . . . • - .
: rf ! ί • ;• j - -':•-
j. •:. ι: : j : j - j ;; , • ! . ; . ! • : . • ! :
.1
; • . - - - -
_....: | j : , : r : .]:...,:: ' " : -•[""- ! --t--;-\···;··:- _... .: =:. .J:.. •. >
j i
;r j L.A.a9,86133549*EXP(0,0494266995*A. Σ.Α. ) :: ..!.:/.!...,.ϋ.:, • . : L · : /
ι. : ι •• :| • / ί.".: : i : -
Ι =0,891<53418.5 ;
••• Γ Έ . ,; i rTM-Ll •_:ù.j.J_; !•.,:... Ι/Λ: •!...:•.!_.:;,.
-60
! ! ! •
1
t . i' '• i ; i /ι :
; ; '
ι :..._:. j
i \ "-. ΐ " : ' : ' Ί : ' : ! ' ' : ' ;

: :-. ! ί
.^j:- ! :-f - Ί : ·;· : |:Γ:ΚΙ.Λ.-1 {....:...jl .;:_J. I
•
.
.
•
•
•
ί' ι
;. | : J ! .
; : i :; /
! .,. ;....;..|....:.
. I
...... ; [_.;. ; .., : l
; ί : . | j · , · · ! . . : •
I : Ι. · !. . ί •: . I :I . i! ; j|.•
• : ! · | . ; /
Ι . . !•
!'..:';. /
! : ι
|
-50
[ . .
' .: ..!. . .. ! . ;
• :
1
ι
!
:
\ / ' *
; : | . i ' ; ' : •
< : • ! ! -
. .|
ρ . : .|. ..:.:, _:.!: ...:..;-. :::.p..: •;! ; y
ιI :
/ ••.j . ...... ; - : | .... ,.., ,,.....
•
•
-40 i
••:;•: Γ·::;:Γ : • • : . ' . - '-:'-•• r::
"
;:::--- CjV.; :.. ....;:... -
• • 1 ":' i :
' • - : : ' • - • • •
.......... ...ι,:.. - /i : j; : - · : - - •
ί .- \ •
:
ί ·•;• • . : • •
[
- ' •
/ i: : ' ,:: 1 ;: ! ,-
I/ . . . .
...:.-.:Ì.;..i.:„ ..... :
' r\y:
! : • " •
. . " • ' .
:..;.:,i-'i-,Î-.:i:-: • .:||;-j--p|v- : ^:1--

' "·
r?o Γ• :
/ •
: | : . . : : • | : ' . :
. . : : • •
:· • ••
/ -:-.~r.
" : : • : . ' . ' . ' : ' • : •
• · ; ; ; ; -
...... . j : .... 1: -...:r

•
. ; •
•': : . : :
'::.'•: -1
: : : j : \.
7
Έ'~-
• Jr
• : • • y~ i . -·-:- • ~ψ- :~\'-'~
! ..::: H
. . ' : • . :
: : ;
" - ' • • ' : '
::\:-'. l . . - . : • •
. S. : | • :-..:.: i:::. [:•..:
- :
-.::^ :
r Υ~~· --vf-H . . • : . ; : _ . . ;
'•—Τ"': ..._:.,..
• JΛ :• ί •,;• ^
• — - - : •
... Λ . / . j ••:;• ::;;::.

• !.· j - ; : -
—•--.!y- ι -:i-::-:-:.T- :;r-i-T -'.6Η~- ~"~~ -.-1-:.-
... .
-20
•H-^-yS· ' • · '·- ' ^ ' . \
\\ :~*. :. :~^M~
:
--f^r: lîilL r:-\:-'r
•• '-••{-•••
H:f—
. · . : . | •
:r-:-: ^ > : ë..: :i.:-.:v:l::.i:^ :

••-.--.•~ ---:- : : : : : : • : . )
- • : - · —
..... . ^ .. _
• • • 1
i;;!;;..'. 10 i ; 14 18 22 ; 26 ; ν 30 34 : : 38 42 i
... : '. i . • |. .i : ..
.:.:::-.::•.::• I , . : . ] : , ; i i : i - Δ «»S.A. CZ J •...: i : •.[•••-y.l i. •:•• i ;•.,

; I
i .• ' : ' i ' : !
2
i * (105) " Συσχετισμός μεταξί5 τον δε£κτη Δ.Σ,TA. Mat του συυτελε στή^
υμάτων. ... ,
L·· Α. των μελέτηθέντων πετρο
•::h:f . . ; i Ι
:::f.:: :•:...:. I :-::.• i

:•:;::. i :. . I
• •••••••-ι
- Λ23 -
Πι v. (3*0 Τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή

για του υπολογισμό της καλύτερης εξίσωσης
1
συσχετισμού μεταξύ του δείκτη Δ.Σ.Α. και
του συντελεστή L.A. των μελετηθέντων πετρω
μάτων·
Χ=Δ.Σ.Α. , Y=L.A.
«•«CURVE F I T T I N G FOR POSITIVE

DATA PA I F I S * * *
65 L i NEAR Y-B*X+A
Û2 E X P O N E N T ; AL ν=-·Α*ΕΧΡ<£ϊ*Χ>
Λ3 EXPONENT! Al.. Y-A*EXPlB/X>
Λ 4 Υ=Α*ΧΛΚ·
6"5 LOGARITHM Y==A+6*LÜÜ < X )
ί<6 HYPcRBOLiC Y=B/X+A
67 NOR.ÖI SR. Y=A*EXP<-X*X*B)
0 , 9 9 ? POR DATA TO ÜTOP

T Y P f X . Y FOR P A I R 1 7 1 8 . 1 , 3 2 . 6
T^RA'T^8^g A,R3?5fc7£i5 ^ 8
ΤΥΡΕ Χ,Υ POR PAiR4?23.t?2,3l.53
ΤΥΡΕ Χ,Υ POR PAIR5?16.9,23.2
TYr'E Χ,Υ FOR ΡΑ i Ré,? 1 7 . 6 , 2 3 . 2
ΤΥΡΕ Χ,Υ FOR PAiR7?30.2,53.4
ΤΥΡΕ Χ,Υ FÜR PAIRB?25.B,26.8
TYPE Χ,Υ FOR ΡΑ ! R 9 ? 1 6 . 1 , 2 2 . 6
TVPL·" Χ,Υ FOR PA ι R 1 0 ? 4 1 . Β , 7 1 . 6
TYPE Χ,Υ FOR PA I R H ' 2 0 . 3 , 2 6 . 9
TYPE Χ,Υ POR PAIR12V23.B,27.9
TYPE Χ,Υ FOR PAIFU3?12.9,16.4
TYPE Χ,Υ FOR PAIR14714.8,19
TYPE Χ,Υ KOR PA I R 1 3 ? 2 0 . 1 , 2 6 . è.
Τ/ΡΕ Χ,Υ FÜR PAIRli>?22.2,32.3
TYPE Χ,Υ FOR PA!RiS?15.1,2l.6
TYPE Χ,Υ FOR PAIR:9>0,V99
THE D E S I R A B L E CURVE !S:
62 EXPONENTIAL Y=A*EXP(B*X)
A= 9.86133549
&= .0494266993
THE TYPE OF THE F'UNCT. IS NO. 2
CDRR. CÜEFF. IB .091034185
- 42A -
Α·3·6 Σχέση της φθοράς σε Απότριψη (Δ.Φ.Α.Α.) και

του Δείκτη Συντριβής Αδρανών (Δ.Σ.Α.)
Οπως φαίνεται στο διάγραμμα του Σχήματος_104· Π φθορά

σε απότριψη (Δ.Φ.Α.Α.) ενός πετρώματος γενικά αυξάνει με την
αύξηση του Δ.Σ.Α. του.
Η καταλληλότερη εξίσωση συσχετισμού που συνδέει τις δυο

αυτές ιδιότητες υπολογίσθηκε με ηλ. υπολογιστή, Πίνακας_35, και
είναι :
Δ.Σ.Α. = 0,87 χ Δ.Φ.Α.Α. + U,38
0 συντελεστής συσχετισμού R2=0,77 είναι ενδιάμεσος έως

υψηλός. Επομένως, η πιο πάνω εξίσωση, αν και περιγράφει την γενι
κή σχέση που υφίσταται μεταξύ των δυο ιδιοτήτων στα πετρώματα,
δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί με αρκετή ακρίβεια στον υπολογισμό
της μιας ιδιότητας δεδομένης της άλλης. Η χρήση της προτείνεται
να γίνεται μόνο για μια πρώτη ενδεικτική προσέγγιση.
4.-3.7 Σχέση φθοράς κατά L.A. και φθοράς σε Απότριψη (Δ.Φ.Α.Α.)
Στο διάγραμμα του Σχήματος_1_05 φαίνεται γενικά ότι όσο

αυξάνεται ο συντελεστής L.A. στα πετρώματα τόσο αυξάνει και ο
Δ.Φ.Α.Α. τους.
Η εξίσωση συσχετισμού των δυο ιδιοτήτων, Πίνακας_3_6,

είναι :
L.A. = 1,73 X Δ.Φ.Α.Α. + 17,21
0 συντελεστής συσχετισμού R*=0,87 είναι υψηλός που ση

μαίνει ένα καλό βαθμό συσχετισμού μεταξύ των δυο ιδιοτήτων στα
πετρώματα. Η εξίσωση επομένως μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον
υπολογισμό της μιας ιδιότητας ενός πετρώματος δεδομένης της άλλης,
με αρκετά ικανοποιητική ακρίβεια.
- Λ25 -
:
:;:i??: ' ::i.
• ! • .
•:. 1. .
:-:t:~ . . .|i . .: . ._.;.....
• • i •
. ;
ν : r.~.
-ni:.:? ::Ί::-τ . . : • : . : . :
ι :
•
__.>.;.:. --ψ-
-;~- .„.;._.?
' . ' : ' • ' . . .
-----
· . • . . :
. ' - • -
i-t-::- ----- :;-?n-::: τ.ϊ:~~
:
........... ---:-: :.:S.:..;?r?r- ' 'L· :
•:• i: -j ->;•; .-:[-- : . - ? : - - ::?•; i : ; :-:??·-: L?p- -y-'~
: • . . • .
: ._^;?u
—i"7?· -rpr? :;:--- ; H v r . , ; • ' ^ ,
/τ·"
-40
' ! ; • '
·::;.- : •• •χ •
-i- : :
-yy\
y.y.yy --l- rir:i:-:'
ττ;ν|;:;Η:7ψ-;:^; ;:
:?r::.:
. : :.... .: :.| :::>:: . s.
:".
. ; : ::. : ..i : : i : : ::
.::: :.
;:~~~: , ; , . . ] . : • : , mfc Bih- '-\-ψ+••••Li:k-:i:i-j:: ;::y :::::: !::=-!-ν \"VV'
s
:
• · " • - ! ' :
•J--y
:- Ι : ::
S : ! •• : ι• - .
:·
:.:l,j _.;.. ..:.? ..:
V Ί.'·.: h'.:'.
- - • • • • •
! ί ; -
•.....
- ! ., , .1 ,..,...........
- ·:• i . .: Γ•' ;•-. Χ
. .... ....j.:..r.1;T........ ..-.;.;:
"i::: ::
• ' • . .
:
.L^LL:.:.
' :""
. • • .
•
:
• "
-
y .hl·,,::?;
-50
! . . ••__.
•y
/
! ! : ί •!•'•!. i ; : ' 'Ι '" ! • -.p.: j •' •: Ι τ ]
: " j :
i- '-' Ì · • ! : ! " ;
; ί ..} •-i I..-'-
* \
-i i ! ι: ! :;
< i
. .j
j :
• :
; •: ί y^ j
:
• • • : • • • ! • • • !
I 1 ' i ; : ; ;
< ;
ì
! : · '. y • : ' ! '.

i
. 1 J. · . i S . : "."Γ":
. . , Ί : , .., • : • - · . ;
:
/ ••• Ί -
20
. : . • : .
. . . I
· / • • ; - . ι. ••?"•
^ - • ! - ! • ! ! - • ! - -
,,- tì;.:.|.,¥.
. . . 1 : /
i «h.
ι 1
••/r.~.
Δ. Σ. A.-0,867469255*Δ.Φ.Α.Λ.+14,5788954
1 : . Re «0,766252845 : -j •:•:•• _?.....
':".'• . i ; - : : - - •
,': i . • i 1 1 i •
· · · ! • ! ! • : • •
! •
:
. : • ' • • ! :
........ , .......... :....[ . .
• • ;
:
_._. _ « - Π Ι -! • ί
M ::!.:, •
1
• .1 .
• - - - -
! . : i . : : i...: ;. .1 :
:.:::...
: :,,φ:.: Γ ,
-^0 · — 0 . ! . !• ; .1 :.•- : - | . :: 1- :••• \ ' \ 1- : 1 .. .
1 :
! • - . · - . : : :
• ; i ; •· ) • : • • • j - ; j - •- 1 - ·• - - ;• - '•':'.• "1 . y-
"' "'!" ' • ; " ? " ! "" •
.,.: 0 i . 4 ; 8 .i 12 : 14 20 24 28 52
; : I i : - ' i ; Δ.Φ.Α.Α.(%)
;...; .! .. .! : I :
^-KTH-I: - ' i ' ;
1 ; ; . .i " • ' i . .
I • i :""•'•"'('•": ~ÏJF'tV
ΣΧ,.(104) Συσχετισμός μεταξΰt των δεικτών Δ.Φ.Α.Α. κ α ι Α.Σ.ΙΙ. '
- , . ( ». : Ι
των μελετηθεντωυ πετρο.ματων. ;
; I - i·. ; - •.••.•! :-:-j- :: :- Ι
—— _L_t ' L L J _ .• 1
Γ ; : ::i '. I
:
. Ί • " " . ' ! ' ' ". ! ·. ! ,:
1 I ι y •: j • :••:••;-•
! :' I :
': ! \
.· : j ; 1 :
ι ... j -; : .. i i ί · : :-• •(• ·
1 . • ί | - . • ! . · • • ! • · •
! ;...;..., ' ί
... ....
!••:•-!•· ! j - i-·-* H . ! : |:
ί :' ! : : ; • : ! • 1 1 ; : •
f j
• [l
1 ;. j.. T i ·•
j
1
1 ••••
1
...
ì
li Ì-" ί
i :
:•'• ί
! • : •
I ' • -
[___
• TL· i
Ι .
Li.:: ί
- /f26 -

συσχετισμού μεταξΰ των δεικτών Δ.Φ.Α.Α. και
Δ.Σ.Α. των μελετηθέντων πετρωμάτων.
Χ=Δ.0.Α.Α. , Υ=Δ.Σ.Α.
«••»CURVE F i TT ι Λίδ FÜR POS i Τ ι VE

DATA P A I R S * * *
ΔΙ LINEAR V~B*X+A
Λ2 EXPONENTIAL Y=A*EXP<B*X>
Û3 EXPONENTIAL Y-A*EXP<B/'X)
Δ4 Υ«Α*ΧΛΒ
ώ5 LOGARITHM Y-A+B'*LOG< Χ >
06 HYPERBOLIC Υ-Β/Χ+A
67 NOR.D!SR. Y=A*tXF (-X*X*-B>
0,99 e ? FÜR DAT/i TD STOP

TYPE X , Y FOR P A I K 1 ? 1 0 . Ö , I B . 1
TYPE X , Y FOR P A I R 2 ' ? 1 . 7 7 , 9 . 7
TYPE X , Y FOR P A I R 3 ? 6 . 3 6 , 2 6 . 2
TYPE X , Y FOR PA I R A ? 1 3 . 0 7 , 2 3 . 0 2
TYPE X , Y FOR P A I R 5 ? 4 . 0 4 , 1 6 . 9
TYPE X , Y FOR P A I R 6 ? 2 . 6 2 , 1 7 . 6
TYPE X , Y FOR PAIR7?A 7 . 0 0 , 3 0 . 2
TYPE Χ,Y FOR PA I R 8 ? 7 . 1 4 , 2 5 . Β
TYPE X,Y FOR P A i R 9 ? 2 . 0 7 , i ó . l
TYPE Χ,Y FOR P A I R 1 0 7 3 2 . 1 0 , 4 1 . 8
TYPE X, Y FOR PA I R H ' ' 4 . 7 X, 2 0 . 3
TYPE X,Y FOR P A » R 1 2 ? 5 . 0 9 , 2 3 . B
TYPE X,Y FDR P A I R l 3 ? 2 . 3 B , 1 2 . 9
TYPE X,Y FOR P A I R 1 4 ? 2 . 5 3 , 1 4 . B
TYPE X,Y FDR P A I R 1 5 ? 3 . I B , 2 0 . 1
TYPE X,V FOR Ρ Α ! Ρ 1 6 > 5 . 7 2 , 2 2 . 2
TYPE X,Y FOR P A I R 1 7 7 3 . 7 6 , 1 5 . 6
TYPE X,Y FOR P A I R 1 8 ? 4 . 3 1 , i 5 . 3
TYPE X,Y FOR P A I R 1 9 ? 0 , 9 V 9
THE DESIRABLE CURVE Ì S :
Û1 LINEAR Y=B*X+A
A= 1 4 . 3 7 8 8 9 3 4
B= . B 6 7 4 6 9 2 5 5
CORR. CQEFF. I S . 7 6 6 2 3 2 8 4 5
- 427 -
Λ» ».«-»...~«:
70
60
Ι; 50
40
F"
h-
50 L.Α.»1,72?05914*Δ. Φ. Α. Α. +17,21
-IT-0,8652859*9 -4
• .:'·:
20 . „ : . . . : ! . :;.:..! .Ι-..
('
Ί
Τ —
10
10 | 14 ; 18 22 26 30
—Δ.Φ,Α.Α. (#) _ . „ .
Ι ..
,
ι
; '-• ·
... :
*
:! .
—
ί :
ί- :": :
-::--!;--
• • ! ί··" ' - ' !'
Σχ.(105) Συσχετισμός μεταξΰ του συντελεστή L.A. και του Δ.Φ,Α.Α.

Τ'~\~\ \~Ύτων μελετηθέντων πετρωμάτων. ~ " t- - — - | — - · -
t"
.* i ... . ί ..
_ Λ28 -
Iîtv.(36) Τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή

γ ι α τον προσδιορισμό της καλύτερης εζίαωσ^
συσχετισμοί μεταξύ Δ.Φ.Α.Α. και συντελεστή
L.A. των μελετηθέντων πετρωμάτων.
ΧβΔ.Φ.Α.Α. , Ι=συντελεστής L.A.

«••CURVE F / TT I N<3 FOR POS Ι Γ i VE
DATA PA ! RS***
ùi L i MEAR Y—B*X'-t-H
Λ2 EXPONENT 1 AL Y=A*EXPtB*X)
63 EXPONENT . At Y=A»F.XP< B/X )
Μ Υ=Α*ΧΛΒ
Λ5 LOGARITHM Y=A+B*LOö<X>
Λ6 HYPERBOLIC V=B/X*A
Δ7 NOR. DI SR. Y~A*EXP< -X*X*8>

TYPE X , Y FOR P A I R 1 ? 1 0 . 0 0 , 3 2 . 6
TYPE X , Y FOR PA i R 2 ? 1 . 7 7 , 1 5 . 4
TYPE X , Y FOR P A I R 3 ? 6 . 3 6 , 4 0 . «
TYPE X , Y FDR P A I R 4 ? 1 3 . B 7 , 3 1 . 5 3
TYPE X , Y FOR P A I R 5 7 A . 0 4 , 2 3 . 0 2
TYPE Χ , Υ FOR P A I R 6 7 2 . 6 2 . 2 3 . 2
TVPK Χ , Υ FOR PA I R 7 ? 1 7 . 0 0 , 5 3 . 4
TYPE Χ , Υ FOR ΡA I R 8 ? 7 . 1 4 , 2 6 . θ
TYPE Χ , Ϋ FOR PA 1 * 9 7 2 . 0 7 , 2 2 . 6
TYPE Χ , Υ FOR P A Ì R 1 0 7 3 2 . 1 0 , 7 1 . 6
TYPE Χ , Υ FOR F A I R U ? 4 . 7 1 , 2 6 . 9
TYPE Χ , Υ FOR P A I R 1 2 7 5 . Ü 9 . 2 7 . 9
TYPE Χ , Υ FOR P A I R 1 3 ? 2 . 3 B , 1 6 . 4
TYPE Χ , Υ FDR P A I R 1 4 7 2 . 5 3 , 1 9 . 0
TYPE Χ , Υ FOR P A I R 1 5 ' > 3 . 1 S , 2 6 . 6
TYPE Χ , Υ FOR P A I R 1 6 ? 5 . 7 2 , 3 2 . 3
TYPE X , V FOR P A i R 1 7 ? 3 . 7 6 , 2 0 . 3
TYPE Χ , Υ FOR P A i R l S ? 4 . 3 i , 2 1 . 6
TYPE Χ , Υ FOR PA SRI 9 7 0 , 9 9 9
Δ1 LINEAR Y=B*X+A
A= 17.2091023
B= 1.72705914
THE TYPE OF THE FUNCT. IS NO. 1
- Λ29· -
a
Η τιμή του R , δηλώνει ότι, αν και οι δυο αυτές δοκι
μές είναι δοκιμές φθοράς, παρόλα αυτά, υπάρχει κάποια απόκλιση
στις τιμές μερικών πετρωμάτων από την μέση γενική συμπεριφορά συσ
χετισμού, που εκφράζεται με την πιο πάνω εξίσωση. Αυτό δικαιολο
γείται και οφείλεται στο γεγονός ότι κατά την εκτέλεση των δυο
δοκιμών ισχύουν διαφορετικά μοντέλα καταπόνησης στα αδρανή υλικά
των πετρωμάτων. Στην δοκιμή LOS ANGELES ενεργεί τόσο το μοντέλο
της φθοράς λόγω τριβής και απότριψης όσο και το μοντέλο της φθοράς
λόγω πρόσκρουσης (των σφαιρών επί των ψηφίδων). Ενώ στη δοκιμή
του Δ.Φ.Α.Α. ενεργεί μόνο το μοντέλο της φθοράς λόγω τριβής και
απότριψης. Η αντίδραση και συμπεριφορά των πετρωμάτων είναι διαφο
ρετική όμως στα διάφορα μοντέλα καταπόνησης τους, και εξαρτάται
από τα πετρογραφικά τους χαρακτηριστικά. Πετρώματα αποτελούμενα
από σκληρά και μη ελαστικά ορυκτά είναι περισσότερο εύθραυστα στις
δυναμικές καταπονήσεις (πρόσκρουση), από εκείνα με μαλακότερα και
ελαστικότερα ορυκτά, αλλά φθείρονται δυσκολότερα και με βραδύτερο
ρυθμό από τα δεύτερα.
Α·3·8 Σχέση Στίλβωσης (Δ.Α.Σ.Α.) και Απότριψης (Δ.Φ.Α.Α.)
Στο διάγραμμα του Σχήματος_1_06 παρουσιάζεται η σχέση

μεταξύ των δυο ιδιοτήτων.
Παρότι υπάρχει μια αρκετά ευρεία διασπορά των σημείων,

φαίνεται ότι υφίσταται μια γενική τάση στα μελετηθέντα πετρώματα
να παράγουν ένα υψηλότερο Δ.Α.Σ.Α. όταν η τιμή του Δ.Φ.Α.Α. τους
αυξάνει.
Από την επεξεργασία των τιμών των δυο ιδιοτήτων με ηλ.

υπολογιστή, Πίνακας_3_7, προκύπτει ότι η καταλληλότερη γενική εξί
σωση συσχετισμού τους είναι:
Δ.Φ.Α.Α. = 1,3Λ Χ Θ [ ( Δ · Α · Σ · Α · ) 2 * 0,000442)]
και ότι ο συντελεστής συσχετισμού Ra είναι 0,232, που σημαίνει έν

χαμηλό γενικά βαθμό συσχετισμού.
- 430 -
4 .___, -
"Ί ί ! • ί
_ί ί
•Δ.Φ<!Α.Α.=1Ϊ33634046*ΕΧΡ(Δ.Α.Σ.Α.2*4,^-2*10"Λ)
;E 2 «P,23214628
"Τ.Ι,Έ • ! • •
•I ·
: : '
τττ ..i... j τ;.:.Τ !.:..

; ! :. j :
- : • • ] - ; j - T - | - . - !••;• i - ; - . |
Ι ί < '
: i;
J|.. h :h - .... -TT- T+H : i-T ; T - | : ; - - j -" . Τ Τ i :
- ί . Η •ι*- "T~: ........... / i l .._..,.._._. ^

TTT : - : ] · : ; • ; j TT ~Τ'Γ n:
- ::- :
^.H-
w
[ ^
• -:.- -:-: :-- • ' • ' • " • : .
• !
.;_:._. '..-._::;..._ : j..-.: :

^„'..—1..:
:
• -T.:|.-.!-T • i. '• !
. . : . . . : . : : . : • . \
[-40
10 14 18 22
ΗΔ.Φ.Α.Α. (XÌ -••.-•
Σχ,(106) Συσχετισμός μεταξΰ των δεικτών Δ.Α.Σ.Α. και Δ.Φ.Α.Δ.

Τ~~ των~μελετηθέντων πετρωμάτων. — - — ρ - ;—— y — γ
ι •••••.• ι
. ί " · · · . . Γ,....
TL ! .: M X .
-Η
- 431 -
Πι v.(37) Τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή

για τον προσδιορισμό της καλΰτερηςεζίσωσης
συσχετισμού μεταξΰ των δεικτών Δ.Α.Σ.Α. και
Δ.Φ.A.A. των μελετηθέντων πετρωμάτων.
ΧβΔ.Α.Σ.Α. , Υ=*Δ.Φ.Α.Α.
***CURVE FITTING FOR POSITIVE --
DATA PA!«S***
t
Û1 LINEAR Y=--B*X+A
02 EXPONENTIAL Y=--A*EXP(B*X )
Û3 EXPONENTIAL YÂ*EXPCB/X>
Δ4 Υ=Α*ΧΛΒ
05 LOGARITHM Y==A+B*L06< X)
Ò& HYPERBOLif Y-B/X+A
Û7 NOR.DISr. Y=A*EXP(-X*X*ß)
0,999 FOR »ATA TO STOP'

TYPE X,Y FOR PAIR1V43.10.0
TYPE X,Y FOR PAIR2V44,Ì.77
TYPE X,Y FOR PA!R3?55,6.36
TYPE X,v FDR PAIR*'i5,13.37
TYPE X,Y FOR PAIRt??S2.4.04
TYPE X,Y FOR PAtrt6?56,2.62
TYPE X,Y FOR PAIR7?70,17.0C
TYPE X,Y FOR PAIR8?44,7.14
TYPE X,V FOR PA I R«??^ 1,2. 07
TYPE X,Y FOR PAlR10?6i,32.10
TYPE X,Y FOR PA IRl1760,4.71
TYPE X,Y FOR PAiRî2''60,ïi.09
TYPE X,Y FOR PAIRi3?62,2.3B
TYPE X,Y FOR PAIR1A?47,2.53
TYPE X,Y FOR PAif*15?M,3. 18
TYPE X,Y FOR PAIRl6757,ä.72
TYPE Χ',Υ FOR FA iRl 7748,3.76
TYPE X,Y FOR ΡΛΙRl8?b7,4.3i
TYPE X,Y FOR PAI RI970,999
THE DESIRABLE CURVE If?s
Δ7 NOR. DI SR. Υ=Α·*ΕΧΡ<-Χ*Χ*β>
A= 1.33634046
B= - 4 . 41lì 4 α 4S3E-04
THE. TYPE OF THE FUNCT. IS NO. 7
CORR. CÜEFF. IS .23214628
- Λ32 -
Επομένως, η εξίσωση αυτή, από πρακτικής άποψης, θεωρεί

ται άχρηστη. Παρόλα αυτά όμως, δείχνει την γενική τάση που υφίσ
ταται στα πετρώματα μεταξύ των δυο ιδιοτήτων.
Μια παρόμοια έρευνα που εκτελέστηκε από τους W.G. MULLEN,

S.Η. DAHIR και B.D. BARNES το 1971, κατέληξε επίσης στο ίδιο
συμπέρασμα σχετικά με την σχέση αντίστασης σε στίλβωση-αντίσταση
σε φθορά.
Οπωσδήποτε διακυμάνσεις υπάρχουν, και μάλιστα έντονες

s
(όπως αποδεικνύεται και από τον χαμηλό R ) , οι οποίες δηλώνουν
ότι στην τελική διαμόρφωση της τιμής του Δ.Α.Σ.Α. ενός πετρώματος,
συμβάλλουν και άλλα χαρακτηριστικά και πετρογραφικές ιδιότητες
εκτός από την ευκολία με την οποία αποτρίβεται και ανανεώνεται
η υπό στίλβωση επιφάνεια ενός πετρώματος.
Τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες όμως αυτές διερευνόν-

ται και αναλύονται σε επόμενη ενότητα (βλέπε ενότητα Λ.6).
- A33 -
4.Λ ΣΧΕΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ
4.. Λ -1 Σχέση Φαινόμενης Πυκνότητας (pd) και Αντοχής

σε μονοαξονική θλίψη (σ-,) δοκιμίων σε ξηρή
κατάσταση
Το διάγραμμα του Σχηματος_1_07 δείχνει ότι αύξηση της p d

έχει σαν αποτέλεσμα αύξηση της σ^.
Από την επεξεργασία των τιμών των δυο ιδιοτήτων με ηλ.

υπολογιστή, Πίνακας_3§, προκύπτει ότι η καταλληλότερη εξίσωση
συσχετισμού είναι:
Pd-1.53.xod<°'116>
0 συντελεστής συσχετισμού R2 είναι 0,602, που σημαίνει

ενα ενδιάμεσο βαθμό συσχετισμού των δυο ιδιοτήτων. Σαν αποτέλεσμι
η εξίσωση αυτή καθίσταται άχρηστη για τον ακριβή υπολογισμό της
μιας ιδιότητας δεδομένης της άλλης. Ομως δείχνει σαφώς, την γένι
κή τάση των πετρωμάτων να παράγουν υψηλότερη αντοχή σε μονοαξονικ
θλίψη όσο αυξάνεται η φαινόμενη πυκνότητα (ρ^) τους.
4..Λ.2 Σχέση Αντοχής σε Μονοαξονική Θλίψη (σα.) και Ολικού

καθώς και Ανοικτού Πορώδους (η και ηβΓί*)
Η σχέση του ολικού πορώδους η και της αντοχής σε θλίψη

Od φαίνεται στο διάγραμμα του Σχήματος 1^08. Αν και υπάρχει αρκε
τή διασπορά των σημείων, διακρίνεται σαφώς η ελάττωση της αντοχής
με την αύξηση του πορώδους η.
Η καταλληλότερη εξίσωση συσχετισμού των δυο ιδιοτήτων

προέκυψε με επεξεργασία των αποτελεσμάτων τους στα μελετηθέντα
πετρώματα, Πίνακας_39, <αι είναι:
η = 12,17 - 1,97 χ L n (o d )
- 43Λ -
- Λ35 -

για τον υπολογισμό της καλύτερης εξίσωσης
συσχετισμοί μεταξύ των συντελεστών p d και
σ^των μελετηθέυτων πετρωμάτων.
X«OJ
d .» Υι
ïe
Pd
««•»CURVE FITTING FOR POSITIVE
DATA PAIRS**«·
01 LINEAR . Y=B*JC+A
Δ2 EXPONENTIAL Y==A*EX><B*X >
Λ3 EXPONENTIAL Y=A*EXP<B/X>
64 Υ=Α*ΧΛΒ
Λ5 LOGARITHM Y=A+B*l06(Xi
Û6 HYPERBOLIC Y=B/X+A
67 NOK.DI SR. Y=A*EXP<-X*X*B)
TYPE X , Y FOR P A I W J ? 1 B 8 . 4 , 2 . 9 1 9
TYPE X,Y FOR PAM?2?236.4,2.905
TYPE X,Y FOR PA!R3?K>2.*,2.5S2
TYPE X,Y FOR PA!W4?121.7,2.608
TYPE X,Y FOR PAIR57166. 4 , 2 . 7 4 6
TYPE X,Y FOR PA!K6?163.9,2.633
TYPE X,Y FOR PA ι « 7 7 4 5 . 7 , 2 - 5 3 9
TYPE X,Y FOR PAIR8?155.5,2.629
TYPE X,Y FOR PA|R9?21?.7,2.655
TYPE X,Y FOR PAIRIO'27.0,2.160
TYPE X,Y FOR PA I R U ' 1 2 3 . 6 , 2 . 5 8 6
TYPE X,Y FOR PA I R 1 2 ? 1 4 1 . 2 , 2 . 6 0 9
TYPE X,Y FOR PAIR13?105.5,2.8*4
TYPE X,Y FOR PAIR14'»:5B.4,3.075
TYPE X,Y FDR PA I R 1 5 ? 1 4 8 . 2 , 2 . 6 4 9
TYPE X,Y FOR PAIR16Vi22.4,2.745
TYPE X,Y FOR PAIRl7?lóS.9,3.036
TYPE X,Y FOR PA I R i o ? 1 6 3 . 4 , 2 . 6 9 6
Τ YFE Χ,Y FOR PA ! R 1 9 7 0 , 9 9 9
THE D E S I R A B L E CURVE. IS:
64 Υ-Α*ΧΛΒ
A= 1 . 5 3 0 5 4 2 9 4
B= . 1 1 5 6 2 ? l i 9
THE TYPE OF THE r U N C T . I S NO. 4
CORR. C D E F F . i S . 6 C H 8 2 1 A 2 7
- 436 -
250r K-12,1665963 - 1,97531149*LN(txd)

R 2 - 0 , ^Λ98?1176
200"
150·
100·
50·
0,4-
» σο
2χ.(108) Συσχετισμός μεταξΰ του ολικοΰ πορώδους 0 0 καν της
.αντοχής σε μονοχξονιχή" θλίψη (Oj) των μελετηθέντων πετρωμάτων.
- Λ37 -

συσχετισμού μεταξύ του ολικού πορώδουςν (Ν)
και της αντοχής σε μονοαξονική θλίψη ( O J )
των μελετηθέντων πετρωμάτων·
***OJRV£ FITTING FOR POSITIVE

DATA PA ISS***
Δ1 LINEAR Υ--=Β*Χ·ί-Α
02 EXPONENT i AL Y=A*EXP<B*X>
03 EXPONENTIAL Y=--A*EXP(B/X >
Û4 ν^Α*ΧΛ.β
Δ5 LOGARITHM Y=A+ß*L05iΧ}
ΰώ HYPERBOLIC Y-ß/X+A
Λ7 NOR.DI SR. Y-A*EXP<-X*X*B>

TYPE X|Y FOR PAI R A ? 1 8 8 . 4 , 1 . 2 3 0
TYPE X,Y FDR P A i R 2 ' > 2 ; î 6 . 4 , 1 . 6 7 0
TYPE X , Y FOR PA I R 3 ? 1 0 2 . 4 , 3 . 0 5 0
TYPE X , Y FOR P A I « 4 ? 1 2 1 . 7 , 2 . 9 9 8
TYPE X , Y FOR P A I R 5 7 1 6 6 . 4 , 1 . 3 0 C
TYPE X , Y r OR PA i R t ? i 6 3 . 9 , i . Q Ö 9
TYPE X , Y FOR P A I R 7 ? 4 5 . 7 , 4 . £ J 1 7
TYPE X,Y FOR PAIRSk155.5,*.605
TYPE Χ,Υ FOR PAIP.9?2l2.7,2.708
TYPE Χ,Υ FOR PA»R10/27.0,5.'+00
TYPE Χ,Υ FOR PAI R H 7 1 2 3 . 8 , 3 . 5 8 7
TYPE Χ,Υ FOR ΡΑΙ*12?14:.2,3.656
TYPE X,V POR PAIΛΐ3?ΐΒ5.5,0.500
ΤΥΡΕ Χ,Υ FOR PAiKlV? 1 5 6 . 4 , 1 . 1 2 5
TYPE Χ,Υ PCR PA I R 1 5 ? 1 4 8 . 2 . 1 . 4 0 7
TYPE Χ,Υ FOR ΡΑ Ι R i f a ? 1 2 2 . 4 , Ο . 0 8 5
ΤΥΡΕ Χ,Υ FOR PAìR1.7?l6S.9,0.*i?
TYPE Χ,Υ FOR PAIfiiÖ?163.4,3-594
TYPE Χ,Υ FOR FAfRi9?0,999
THE DESIRABLE CURVE 13-·
65 LOGARITHM Y"A+B*L06(X>
A- 12.166Λ963
B=·· -I.97331149
THE TYPE OF THE FUNCT. !S NO.5
C DRR. C OEFF. i S . 4 -s 987117b
- 438 -
2
Ο συντελεστής συσχετισμού R είναι 0,4-5 που σημαίνει
ενδιάμεσο έως χαμηλό βαθμό συσχετισμού. Επομένως, η πιο πάνω
εξίσωση καθίσταται άχρηστη για τον ακριβή αλληλοσυσχετισμό των
δυο ιδιοτήτων, δίδει όμως την γενική τάση συσχετισμού τους.
Η αρκετά έντονη διασπορά και απόκλιση των σημείων από

την μέση καμπύλη συσχετισμού οφείλεται στο γεγονός ότι η αντοχή
σε θλίψη (σ,) επηρεάζεται και από άλλους παράγοντες εκτός του
πορώδους, όπως π.χ. την ορυκτολογική σύσταση και τον ιστό του
πετρώματος, την ύπαρξη και προσανατολισμό επιφανειών αδυναμίας
κ.λ.π.
Τέλος, τον Πίνακα 4-0 δίνεται η καταλληλότερη εξίσωση

συσχετισμού μεταξύ της "ξηρής" αντοχής σε μονοαξονική θλίψη (σ.)
και του ανοικτού πορώδους (ηe*>f)·
Οπως φαίνεται ο συντελεστής συσχετισμού είναι επίσης

ενδιάμεσος έως χαμηλός R2=0,46, αλλά ελάχιστα υψηλότερος από αυτό
της σχέσης η - σ,. Το γεγονός αυτό συνεπάγεται ότι υπάρχει ελά
χιστα καλύτερος συσχετισμός μεταξύ του ποσοστού των ανοικτών συγ-
κοινωνούντων πόρων και της αντοχής σε θλίψη.
4·4·3 Σχέση μεταξύ της % πτώσης της αντοχής σε

μονοαξονική θλίψη κατά τον κορεσμό (-Δσ)
και του ανοικτού καθώς και ολικού πορώδους
(η και ηβΓί*)
Στο διάγραμμα του Σ^ήματος_1_09 φαίνεται σαφώς η τάση των

μελετηθέντων πετρωμάτων να υπόκεινται σε μια μεγαλύτερη % πτώση
της αντοχής τους σε θλίψη κατά τον κορεσμό (-Δσ), με την αύξηση
του ανοικτού πορώδους (η_*»<·)·
Στον Πΐνακα_41_ φαίνεται ο προσδιορισμός, με τον ηλ. υπο

λογιστή, της καταλληλότερης εξίσωσης που συσχετίζει τις δυο μετα
βλητές:
n =
°' 132 ΧΔ σ
+
eff 0,0128
- Λ39 -
Πιν. (4-0) Τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή

συσχετισμού μεταξύ του ανοικτού πορώδους (Ngpp)
και της αντοχής σε μονοαξονική θλϋψη (σ^) των
Xe<T Υ
c/ » "ΝΕΓΡ
* * * C U R V E F l T T i N G FOR POSITIVE
DATA ΡΛ I R S * * < ·
Λ1 LINEAR Y=B*X+A
Û2 EXPONENT i.AL Y«A*EXP(B*X>
Δ3 EXPONENT»AL Y=A*EXP(B/X>
Λ* Υ=Α*ΧΛΕ
Λ5 LOGARITHM Y=A+B*LOG(X)
66 HYPERBOLIC Υ·=ί5/Χ+Α
67 N C « . O l SR. Υ-Α*ΕΧΡ(-Χ·Χ*β)
0.999 FDR DATA TO STOP

TYPE Χ , Υ f- Oft Ρ A I R i ? 1 B B , * , 1 . 0 3 0
TYPE X , Y FOR P A I R 2 7 2 3 Ó . * , 1 . 5 3 0
TYPE Χ , Υ FOR PA I « 3 7 1 0 2 . 4 , 3 . 5 0 5
TYPE X , Y FOR P A I R ' » ? 1 2 1 . 7 , 2 . 8 6 6
7YPE Χ , Υ FOR P A I R 5 V I 6 6 . * , 1 . 2 3 2
TYPE X , Y POR P A ! R 6 ? 1 6 3 . 9 , 1 . 7 * 9
TYPE Χ , Υ FOR P A i R 7 ? * 5 . 7 , * . 7 6 7
TYPE Χ , Υ FOR P A ! R 8 ? 1 3 5 . 5 , 4 . * 9 B
TYPE Χ , Υ POS P A ! R V > 2 1 2 . 7 , 2 . 5 0 8
TYPE Χ , Υ FOR P A ! R i O ? 2 7 . 0 , 5 . 3 * 2
TYPE Χ , Υ POR PA I R i t 7 1 2 3 . 8 , 3 . 3 5 0
TYPE Χ , Υ POR Ρ Λ I R î 2 ? 1 4 1 . 2 , 3 . 5 9 0
TYPE Χ , Υ FOR P A 1 R 1 3 ? 1 8 5 . 5 , 0 . * 7 5
TYPE Χ , Υ FOR PA I P I * ? 1 5 8 . 4 , 1 . 0 6 *
TYPE Χ , Υ FOR PA I R Î . 5 ? 1 * 8 . 2 , 1 . 3 7 3
TYPE Χ , Υ FOR P A I R 1 6 ? l 2 2 . * , O . S 1 9
TYPE Χ , Υ FOR P A I R 1 7 7 1 6 8 . 9 , 0 . 3 7 6
TYPE Χ , Υ FOR F A Ì R I G ? 1 6 3 . * , 3 . 5 * 0
TYPE Χ , Υ FDR P A I R 1 9 ? 0 , 9 9 9
THE DESiRABLE CURVE »Si
6 5 LOGARITHM Y=A+8*L06(X)
A= 12.2230*92
B- -2.0029*20*
CORR. CCEFF. IS .46*299162
- UO -
f'Mr· -?*-•-!'.
: ι—ΓΤ . τ- . —!—•::•:.τ:· •: . - τ — ·
.:.;!V:l:::.:|:.i:;.|:;i; : :i: : :i : ;,!-.:L : : .-.ri-:: i:;-! :. Τ".
I---Ì ::-|- M- r
ί: .:
:
. H -— i"f —Γ- ι r; '
:—
:.: . : J :.• . j : • Ι j : \ :~ r—[--Η- :
•
•i-1-;:T;-
' • · .
|-"Τ· •
ί .:
:;·-_ ! . ·:.. ι -ι ; 1
:Λ
....... . .._.._
Ì I :.- : • ·•;•
••;ΐ;Γ|--!ΐ;"Γ:::.:; Ι ·:
ι . •••
:.:..;.γ Tir:-
:.
" -"!
. j . .•:
r: : :
:.;. ι.- :!.:
: — ] • • : • • : • •
: ; Ι • : ·
-----
• • • • : . | . : • .
•' I ' •
...:.. : ; :1 :.Ì::._L: —;--: '..'•..Γ.: : :-> _..:...
-ΤΤΓ':·":"::' -: Γ - Ι : •;•:-- • • . " - • • : •
: :
: :
-
----- ... . : ì : :•
•• 1 ·: 1 ••••- · ! : . ! • : • | •• ::: Ί "•'; \ • \, \
40 • - , - 1 — ^Hjpj-0,132514963* (Δσ)+0,0127557782 ---•-}•——~Λ^- Ί
2 !
- :-- _._ L Ε =0,77^322822 .._„ ; : ' |. !,,.'./ , . ..
:
• |. : \ .·• \~.::-\:\.! .,!,::..!..: ..| •- Λ ì /* ..ι. :
' — · ..... 1r - • -
.— y - ; : J
i 1
30 ι ;
Χ ' ί - Ì
| ::::-;|
20
20 ι : ; · ι- ;: '
î —J : r
..·_.#-
m-
••-••A:
!.. -:'-.l..
-Σχ.(109) Συσχετισμός μεταξΰ του ανοικτοί πορώδους H-nr^ και της f~

•
':'. j μείωσης της αντοχής σε μονοαξονική θλίψη κατά τον κορεσμό Δ
":ί
- UT -
Πιν.(41) Τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή*

συσχετισμού μεταξύ των συντελεστών Δ„ και
Ν σ
ΕΡΡ τ ω ν ^ελετηθέντων πετρωμάτων.
Χ=-ΔΛ , Υ=Ν·
EST
m C U R V E FITTING FÜR POSITIVE

DATA PAIRS!! !
Λ1 LINEAR Y=B!X+A
Û2 EXPONENTIAL Y-A!ËXP(B!X)
Û'J EXPONENTIAL Y=AlEXP(B/X>
Δ4 Υ=Α!ΧΛΒ
ÛB LOGARITHM Υ=Λ+Β! l,OG<X>
Λ6 HYPERBOLIC Y-B/X + A
Λ 7 NOR.iJlSR. Y-A!KXP(-X!X!B>
0,999 FÜR HATA TO STOP

TYPE Χ,Υ FOR PAIRli:6. 69,1 . ObO
TYPE Χ,Υ FOR PAIR2é.ìO.28,1.530
TYPE Χ,Υ FOR PAI R3t: 18.85. 3. 505
TYPE Χ,Υ FOR PAiR-Ιέ27. 77,2.866
TYPE X,Y FOR PAIR5É7.51,1.232
TYPE X,Y FOR PAIR&éU).07,1.749
TYPE Χ,Y FOR PATR7c3b.01,4.767
TYPE X,Y FOR PAIRfté21.3b,4.498
TYPE X,Y FOR PAIR9é19.46,2.508
TYPE X,Y FOR PAIR10É-43. 33,5.34 2
TYPE X.Y FOR ΡΑίΙ<11έ21.73.3.550
TYPE X,Y FOR PAIR12é28.82,3.590
TYPE X,Y POR PAI RI3έ7.33,0.476
TYPE X.Y FOR PAIR14É16.29,J.064
TYPE X.Y FOR PAIR15é14.37,1.373
TYPE Χ,Υ FOR PAIRI6i:lb.28,0.81S
TYPE Χ,Υ FOR E>AIRl7é5. 03,0.376
TYPE Χ,Υ FOR PAIR18£20.38,3.540
TYPE Χ,Υ FOR PAIR19éO,999

Λ1 LINEAR Y=B!X+A •
A= .0127657782
B= .132314963
THE TYPE OF THE FUNCT. IS NO.l
- U2 -
2
Ο συντελεστής συσχετισμού R είναι 0,77Λ που δείχνει
ενδιάμεσο έως υψηλό βαθμό συσχετισμού.
Παρόλα αυτά η εξίσωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο

για μια πρώτη χονδρική προσέγγιση της αναμενόμενης πτώσης της
αντοχής ενός πετρώματος κατά τον κορεσμό, συναρτήσει του ηβ-Ρ·Ρ του,
και όχι σαν ακριβής κανόνας.
Αυξημένο ανοικτό πορώδες σημαίνει μεγαλύτερη υδατοαπορ-

ροφητικότητα (W .) (βλέπε Σχήμα_93). Επειδή το νερό που διεισ
δύει μέσα στη μάζα του πετρώματος, δρα αφ' ενός σαν λιπαντικό μέσο
και αφ' ετέρου δημιουργεί μια γενική εσωτερική πίεση νερού πόρων
μέσα στη μάζα του πετρώματος, όταν αυτό πιέζεται, συνεπάγεται
ότι η ύπαρξη του επιδρά αρνητικά στην αντοχή του πετρώματος. Αύ
ξηση δε αυτού, επιφέρει ακόμη μεγαλύτερες αρνητικές επιδράσεις.
Τέλος, όπως προκύπτει από τον συσχετισμό μεταξύ της %

πτώσης της αντοχής κατά τον κορεσμό (Δσ) και του ολικού πορώδους,
Πίνακας_£2, ο συντελεστής συσχετισμού είναι ελάχιστα χαμηλότερος
από αυτόν της σχέσης Δσ - η ^.^,. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι
στην μείωση της αντοχής (-Δσ) κατά τον κορεσμό, επιδρούν μόνο οι
ανοικτοί πόροι οι οποίοι μπορούν να πληρωθούν με νερό και όχι οι
κλειστοί και απομονωμένοι κενοί πόροι.
- U3 -

για του προσδιορισμό της καλύτερης εξίσωσης
συσχετισμού μεταξύ των συντελεστών Δ 0 και
Ν τωυ μελετηθέντων πετρωμάτων.
Χ=Δ,
σ » Τ»Ν
»!«CURVE FITTING FOR POSITIVE
ÜATA ['AIRS! ! !
ûl LINEAR Y=6!X+A
Γ,2 EXPONENTIAL Υ-Λ! ΕΧΡ< ΕΓΧ>
Λ3 EXPONENTIAL Υ=Λ!ΕΧΡ<Β/Χ)
Λ4 Υ-Α!ΧΛΒ
Λ5 LOGARITHM ¥=--A+B!I,OG(X)
Α6 HYPERBOLIC ¥=Β/Χ+Α
β7 NOR. DI GR. Υ=Λ'.ΕΧΡ(-Χ!Χ·.Β>

TYPE X.Y FOR PAIRJ.éK. 69,1. ZIO
TYPE X,Y FOR PAIΚ2έ10.28,1.670
TYPE X.Y FOR PAIR3É18.85.3.6b0
TYPF X.Y FOR PAIR4Ì-27. 77,2.098
TYPE X.Y FOR PAiR'jt.y.oi.i.aoe
TYPE X,¥ FOR PAIR6£10.07,1.889
TYPE X,Y FOR PAÌIV/É35.01,4.8i7
TYPE X.Y FOR PAIR8£21.3b,4.60B
TYPE X,¥ FOR PAIR9ti9.46,2.708
TYPE X,Y FOR PAlR10t43.33,B.400
TYPE X.Y FOR PAIRlié21.73,3.b87
TYPE X.Y FOR PAIRÌ2é28.ft2,3.bb6
TYPE X.Y FOR PAIRi3έ7.33,0.6C0
TYPE X,Y FOR PAÌR14él6.29,J.12b
TYPE X.Y FOR PAI RI bel4.37,1.407
TYPE X,Y FOR PAIRibtlb.28,0.886
TYPE X.Y FOR PAI Ri 7<: 5. 03.0. 417
TYPE X.Y FOR ΡAIRI8t20.38,3.b94
TYPE X.Y FOR PAIRi9éO,999
THE DESIRABLE CURVE ÎS:
Û1 LINEAR Y-B'XfA
A- .112443639
B- .131700848
THE TYPE OF 'ΓΗΕ FUNCT. IS NO.l
- 4M -
Λ·5 ΣΧΕΣΗ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ (Τ.Υ.Α.) ΚΑΙ

ΥΔΑΤΟΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (Wsatì
Από την επεξεργασία των αποτελεσμάτων της Τ.Υ.Α. των

μελετηθέντων πετρωμάτων και των αντίστοιχων τιμών της υδατοαπορρο-
φητικότητας τους (W + ) , με τη βοήθεια ηλ. υπολογιστή, Πίνακας_Α_3,
προέκυψε ότι υπάρχει μια γενική τάση στα πετρώματα, να αυξάνεται
η αποσαθρωσιμότητά τους όσο αυξάνει η υδατοαπορροφητικότητά τους,
σύμφωνα με την εξίσωση:
1,38 χ F
Τ.Υ.Α. = 0,305 Χ e ^ sat^
2
0 συντελεστής συσχετισμού της όμως είναι χαμηλός (R =
0,317), γεγονός που σημαίνει ότι η εξίσωση αυτή δεν ανταποκρίνεται
απόλυτα στην σχέση που υφίσταται μεταξύ των δυο αυτών ιδιοτήτων
στα διάφορα πετρώματα. Δείχνει όμως ότι υπάρχει μια γενική τάση.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός του επηρεασμού της αποσαθρω-

σιμότητας ενός υλικού και από άλλους παράγοντες, εκτός της υδατο-
απορροφητικότητας, όπως π.χ. της ορυκτολογικής σύστασης και του
ιστού του πετρώματος, του βαθμού σύνδεσης και αλληλοεμπλοκής των
ορυκτών κόκκων ή κρυστάλλων, της ικανότητας ορισμένων ορυκτών να
διογκώνονται με την προσρόφηση υγρασίας, (δημιουργόντας έτσι εσω
τερικές τάσεις), της φυσικομηχανικής τους ισορροπίας με τους απο-
σαθρωτικούς παράγοντες, κ.λ.π.
Η γενική αυτή παρατήρηση περί της τάσης των πετρωμάτων

να αποσαθρώνονται ταχύτερα και ευκολότερα όσο αυξάνει η υδατοαπορ
ροφητικότητά τους έχει αποδειχθεί και από έρευνες των R.J. CH0RLEY
(1969), I.S. EVANS (1970), C.I. SACHPAZIS (1983), κ.α.
-ΛΑ5 -
Πι v. (4-3) Τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή
συσχετισμού μεταξύ των συντελεστών W g ^ και
Τ.Υ.Α. των μελέτηθέντων πετρωμάτων.
X=W S o c t , Υ-Τ.Υ.Α.
*** CURVE. FITTI Ν6 FOR POS Ι Τ i VE

DATA PAIRE**·*
Λί L1 NEAR Y--B-VX+A
ώ? EXPONENT 1 AL Υ=·-Α*ΕΧΡ(Ε*Χ)
Δ3 EX PONENTI AL Υ=Α*ΕΧPiΒ/Χ)
ώ4 Υ=Α*ΧΛΕί
üb LÜGARITHM Y-A-*-Ö*L06iX>
06 HYPERBOLIC Υ«Β/Χ*Α
Λ7 NUR. DI SR. Y-Α*ΕΧΡί-Χ*Χ*Β/
0,99V FOR DATA TO 3T0P

TYPE Χ,Υ FOR FA!Ri 70.364,Ο.58
TYPE X,V FOR PA I R270.51:3, 0.60
TYPE Χ,Υ FOR PA «R3?1.357,0.76
TV ΡΕ Χ, Y FOR PA ι «4'' 1. 09V, 37. 1
TYPE X,Y FOR PA !R5 ?0.449,1.27
TYPE Χ,Υ FOR FAIR6?0.664,1.60
TYPE X, Y FOR PA ) R7 ? J.. 878,53.15
TYPE Χ,Υ FOR PA 1RS?1,711,7.OB
TYPE X < Y FÜR PAi K9?0.945,0.18
TYF'E Χ,Υ FOR PAiRi0?2.472,2.99
TYPE Χ,Υ FOR PA I«11?I.373,0.28
TYPE Χ,Y FOR ΡA IR12?1.376, t. 42
TYPE Χ,Υ FOR FAIR13?0.167,0.45
TYPE Χ,Υ FOR PA !Γ<147 0. 346, 0.27
TYPE Χ,Υ FOR PAlR15?0.5i8,0.36
TYPE Χ,Υ FOR PAÏR1770.124,0. 18
TYPE Χ,Υ FOR PA IRl8?1.313.0.76
TYPE Χ,Υ FOR PAIR19?0,999
THE DESIRABLE CURVE. IS:
02 EXPONENTIAL Y=A*EXP<B*X>
A« .304979042
Β- 1.3829611
CORR. CÜEFF. IS .316737151
- U6 -
4-6 ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΕΤΡΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ

ΣΤΗΝ ΕΥΠΑΘΕΙΑ ΤΩΝ ΑΔΡΑΝΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΝΑ ΣΤΙΛΒΩ
ΝΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΝΑ ΦΘΕΙΡΟΝΤΑΙ
Στα δεκαοκτώ (18) πετρώματα που μελετήθηκαν, παρατηρή

θηκε ένα σημαντικό εύρος στην συμπεριφορά τους, όσον αφορά την
αντίσταση τους στη στίλβωση και στη φθορά. Οπωσδήποτε, ο καθορισ
τικός παράγοντας για την συμπεριφορά αυτή του κάθε πετρώματος είναι
τα ιδιαίτερα "εσωτερικά" χαρακτηριστικά του, τα οποία εξαρτώνται
από τις πετρογραφικές τους ιδιότητες. Οπως διαπιστώθηκε (βλέπε
κεφ. 3) τα εξετασθέντα πετρώματα παρουσιάζουν ευρείες διακυμάνσεις
στην ορυκτολογική σύνθεση, στο μέγεθος και στη σκληρότητα των
ορυκτών κόκκων ή κρυστάλλων, στη μορφή τους, στη κατανομή τους μέ
σα στη μάζα του πετρώματος, καθώς και στον συνδετικό δεσμό και
στην αλληλοεμπλοκή μεταξύ των συνιστώντων αυτών ορυκτών. Οι ση
μαντικές αυτές πετρογραφικές ιδιότητες και χαρακτηριστικά παρου
σιάζονται στον Πίνακα_4Λ·
Στις περισσότερες περιπτώσεις των πετρωμάτων, φαίνεται

ότι αυτά που αποτελούνται από ένα μίγμα σκληρών και μαλακών ορυκτών,
καλά διασκορπισμένων μεταξύ τους, έχουν υψηλότερη αντίσταση στην
στίλβωση. Πετρώματα με ομοιόμορφη σκληρότητα ή με πολύ μικρή δια
φορά σκληρότητας μεταξύ των συνιστώντων ορυκτών τους, στιλβώνονται
σε υψηλότερο βαθμό, ασχέτως εάν αυτά αποτελούνται από μόνο μαλακά
ή μόνο σκληρά ορυκτά. Η μόνη διαφορά τους είναι ότι τα δεύτερα
στιλβώνονται με αργότερο ρυθμό για να καταλήξουν όμως στον ίδιο
υψηλό βαθμό στίλβωσης. Αυτό φαίνεται καθαρά στην περίπτωση του
Δολομίτη της Μάνδρας και του Κερατίτη της Πλάκας, με αντίστοιχους
Δ.Α.Σ.Α. 4-3 και ΛΛ· Τα δυο αυτά πετρώματα στιλβώθηκαν στον ίδιο
περίπου υψηλό βαθμό, αν και το πρώτο αποτελείται μόνο από μαλακά
ορυκτά (μέσο H=3,75)j ενώ το δεύτερο από. σκληρά (μέσο Η=6,1). Επί
πλέον το δεύτερο παρουσιάζει πολύ υψηλότερη αντίσταση στην φθορά,
όπως αποδεικνύεται από τις πολύ χαμηλότερες τιμές του Δ.Φ.Α.Α. και
συντελεστή LOS ANGELES του.
Το πιο πάνω συμπέρασμα σημαίνει ότι τα πετρώματα που

αποτελούνται από σκληρά και μαλακά ορυκτά ανάμικτα, με σημαντική
διαφορά σκληρότητας μεταξύ τους, αναμένονται να παράγουν υψηλή
vO 00 <3 ON VJ1 •f>- VJJ ro
οο -ο ON VJT •f- VjJ ΓΟ Ο
> "-a Χ •"Ί > tu > > > > M •€ > •-3 ·€ •^1 w >
< ρ·* Ρ TD τ•Ο η Ρ <· RA <. C) Ρ
< W^ Ρ Ο
en Ο
0> TO
>-· Ρ ρ Α α> c-" C" •ο C <y> LU
u Ρ TD
>-
rn TO • <- ι-"
ο ι- 1
π (') =1 •e
»-•ν ο IX)
u C Ρ
ο
α TD Ο TX)
!-·
Η Q H Q
r->\
rn Q TJ c-"\
υ H TT
ι-»\
r-"\ ο > ο-> ο <" Ο <-•% Ο
<". H r-*\ Ο H υο H\
Η (Λ f *
>^ •-'S Π Η m Η Η J3 H l/\ J3 !-• H Η
J Ο Η <-"\ Η «-•
-ι <-» J «-» ( Λ ^3 <A Ο J J
m © <
'•4 υ
TD η Η J3 Ο" (Λ Oi ιΛ (Λ (Λ (Λ
Γ) r-"S <η -ι (Π -3χ ZS <-"\ Li Ά ι-"χ
S> Q Η (Λ (Λ
> m S Η ft *~1
>* W Η
J» Q -ι W r-· m·* J H >s (')x <1 Ζ3
Τ Ρ ιΛ & > -< r< CD (Λ U C W çè (Λ
< >* ττ> <-• f'
π w Os Λ <Γ\
-<
m ·
Rs -< < CD
<: Uù
• • 1=1
>>
• • • Ρ
•
v_n v/i VJ1 Ol VJì VJ1 VJÌ Uì VJ1 VJ1 VJ1 ON VJI Ol VJt νΛ οι Ο Μ
-ία O N -<2 Ja Αχ -J -ία ON -ία ON c5o -ία ^ -ία -ία -ία -ία Ι
ATD Α
<;
*· «*O l ν
^VJ1 *· «· ο ι Α η M
ρ
κληρό
VJ1 Ut VJ1 VJ-1 Η Ό
Ρ ^ Ρ Ν A
Ρ
Εύρ
m
w ΓΟ ΓΟ ΓΟ ΓΟ ΓΟ ro ΓΟ ΓΟ VJJ ro ΓΟ
>*
ΓΟ ro VJJ
œ-8 π
H ο
I I I I Ι
V IJ J
I ι *· 1 ι ι I
J (Λ
VjJ ' VjJ VJJ ΓΟ VJJ VjJ VJJ VJJ -Ρ^ VJ1 VjJ ΓΟ or VJJ
ro ΟΙ
Ρ
VJ1 vi» οι VjJ νΛ Η Α (Λ
ΡοΡ·» c?
-<
A
m
k
Ο
TD
Μ
Α t=)
<;
^S8 no
ο
vO
Ο
vO
Ο
ON
V/1
νΟ
00
sO
OÌ
ON
ο
NO
00
ΓΟ
—*
<}
ΓΟ
NO
ro
00
VJ1
vn
VJJ
sD
ü
vO
• 00
Ι
Ç
A
>ϊJ m
TD
εH
TD
Η TD
P%Rs <-· «-<
Λ
A Ο·.
a-3 ι-H 1
(Λ
_ λ __λ ο S A i=)
3 ^8
VjJ ΓΟ λ VO Μ VJÌ •f>- ΓΟ ΓΟ 00 ^ J j
•Γ>· TD Ρ €>·> «-•ν
C
I ο Ο ο vn o 00 νη -0 C3 ro A
?R^ J
H
VJÌ H A H A
P^Rs Ρ R
(Λ
ί=Ι
Π
Ο M H
Ο Ο ON ON VJl ON ON ON ON VJT ON ON ON ON ON ON ON •Q A M TD
Ν» *Λ *m ο» «r» «β
**
«M *m Ι C >- A Ο
*·— λ . *·
4>- —* λ 1·
ro
·•*
-* -<
ληρότη
\Jt <1 ΓΟ N£> Nu 00 VJJ A J

H TD TD
Μέση
Ρ
•θ-
Α
ro ΓΟ M ro ΓΟ ΓΟ ro ro ΓΟ VjJ ΓΟ ro ro ro ro ro VJJ 48?

c
R
** I èT
ro ro ro
Ι
VJ1 VJl V/1 VjJ VjJ VJT -?>» Vo VJ1 V/t ON ON On -Ο A Ρ
VJÌ H A R^
VJ-l VJÌ TD
P^P^
R
A
J3
TD
?.
Διαφ ρικη
Σκλη ότητα
Q
H
#-·
VJJ vo -fs- VO VO VJJ VjJ VjJ VjJ ΓΟ -(>- VjJ VjJ •f^ VJJ VJJ
| TD Ο i A
ON vO •P- 00 -J ON -0 -ρ- ON VJJ 00
VJ1
ro 00 00
Ol
VJJ VJJ
—i —A
« ο :ss S
ι —1 — i λ —k VJ1 CTS Ο
•Ρ"- VjJ vo $
•f>- —Λ —Λ •P- NC) vU
ο ΓΟ ON OÌ Oi C) CD Ο Ο-» TD
n%
ι ΠΗ
VJI
Ο
ο
Ο
ο O \Π Ο VJl CJ Ol CD VJ-i CJ
ο OÌ 1 1 | A C
<
- Q
κων
κτών
ο Ο Ο ο Ο Ü ο Ο ο C_>
ο ο ο VJl
00 -fN- n Ο
Ο ο Ο
ο D
•
Ο r~ vO Ο vf- cv Ο vj- Γ- ο ON 00 Γ>Ν CO CV vO t-
ΙΑ !> Γ- ΟΛ
• ο Γ- r^ oo Ο vu Ο o τ— ο ο ΓΛ
*~
ο ,_ ON Vf- cv r- r- cv V* UN cv ΙΑ ΟΝ. -vf
•θ-•
6^ vO (Ni CV ΓΟ,
τ -
τ- \— «Λ
<
•
•
W
• 6~S
CN
νΙ- 3 UN
UN
VP»
N£>
cv
UN
vO
IPv
ο
o 3 ,UN
— ν,—
ϋ
ο
vU s cv
vi)
ί>
-4-
τ—
«Λ
Ο
ΙΑ
00
-vi
Γ
UN
«a!
•
<
ω Ο ο Ο 00 00 ON r- UN. 00 Ο Γ ο ο UN ί> UN Γ- νί-

r- m Ο co C"> ο ΟΟ U\ ο CV C.1 ΟΟ τ- Ο
3α
ON Ο
B~S CV vO vi) ON c^ co 00 vO t> •si- UN νΟ UN τ— "Si" 00 - i UN
ο ΓΛ CV Vf- •<t CV UN ON. ΓΛ Ο Ο Ο ΟΝ.

t=5
00
vi-
-i
U>
W> u> ••o
α
Έ
NO
ω α p V/1 w U)
Ncr
ν>
u> NO
NO
ν>
s<^ «•er NO
δ
Ο NO
χ NCT
<< Q •>
α > ο. ο. α
«•ω D 1—1 ω ω
> w> 3. CD χ CD
χ 'χ χ
ω U>
</> v> V/i LO in U> ο ο *./> ι./) ο ο (./ι U) Ο L0
W> D ο ο ο
Ο• ι - *
NCT NO ΝΟ <n Ο I-Η
< NO νΟ Μ Μ NO
Ο.
ΝΟ
Q.
I—I NO
Q.
»ο
π
ω
<o
·<er
Γ->
α i-J
ο ω
•> Ο ο
ο Ν->
r J
Ο Ν") NO
α
D
α
3 Ο Ν',) Ο p N3 ο
3 CD
&s
•> r <
<<
<c
Η
νω « H
UJ> M i !
CD
D >< ff
Q <<
ο
Η
M.) <<
Ο ^<
Ο
t=!
ff
M
>ί
ο
Μ
^<
Ο ^<
Ο
t=! Μ
ff ο ο Ö
S w S < M M Κ S κ ι=: M t=! M
a
Νι->
• •
cr · tr -> • >
ί•
io
Η
e-,
Η
1-1
Η
1-.
er
ιΟ
•>
er er CT 3£
^ ο
ο
J= er er ι-· er
Ι
er e {- e-
Ν3
ι-" C
οΟ
er er er
^3
3 3!-« « « 3 3 3Χ 3
>H
«•CT H 3 £ « % ^χ $χ â Ν3 N^ N^ Ü
-θ· V VV. r-< l->
>- Ο • r~» l->
>- r-< r->
>- Γ-» >-> r-> r->
Q. p N O 2 > ρH Ο ο •>
> > Ο
> ί ί ^Η >- ο • ^
S S S
ο a. 3 w J= t= •H S --t t= M ο ο Ul
ο 1= Η 3 3 3
S Ο « E-, e-, P-, M «u C-. P-. e-, M Ρ- « « W >Η
l·-,
e-i c-i c-H
ο evi Γ^ Vi- «Ν vO O 00
τ
cv CN •sl- UN vO Γ- 00 ΟΝ
~
- 4.4-9 -
αντίσταση στη στίλβωση. Αυτό φαίνεται και αποδεικνύεται καθαρά

στην περίπτωση τόσο του Ψαμμίτη του Μετσόβου, που έδωσε εξαιρε
τικά υψηλή τιμή του Δ.Α.Σ.Α. ίση με 70, όσο και του Πρασινίτη
του Λαυρίου με τιμή Δ.Α.Σ.Α. ίση με 62.
Παρόλα αυτά όμως, όλα τα πετρώματα που έχουν ορυκτολογι

κή σύνθεση με ορυκτά ποικίλης σκληρότητας, δεν έχουν ακριβώς την
ίδια απόδωση, επειδή επιδρούν και άλλοι μεταβλητοί παράγοντες,
όπως: η εκατοστοιαία αναλογία και η κατανομή στη μάζα του πετρώ
ματος των σκληρών και μαλακών ορυκτών, η μέση σκληρότητα τους,
η διαφορά της μέσης σκληρότητας τους, (βλέπε Πίνακα 4-4·), και άλλα
χαρακτηριστικά όπως το μέγεθος των ορυκτών κόκκων ή κρυστάλλων,
η μορφή τους, ο βαθμός σύνδεσης ή αλληλοεμπλοκής τους, κ.α. Ετσι
αφού προσδιορίσθηκαν τα χαρακτηριστικά αυτά, έγινε συσχετισμός
τους με τις αντίστοιχες "αντιολισθητικές" ιδιότητες τους, ώστε
να διαπιστωθεί και αποκαλυφθεί η μεταξύ των αλληλοεξάρτηση.
Οι Ψαμμίτες (4- και 7 του Πίνακα_Λ4_), που χρησιμοποιή

θηκαν στην έρευνα αυτή, δίνουν ένα εξαιρετικό παράδειγμα του τύ
που των αδρανών υλικών που παράγει μια ιδανικά "αντιολισθητική"
μη στιλβωνόμενη επιφάνεια. Οι Ψαμμίτες αυτοί παρήγαγαν τις υψηλό
τερες τιμές του Δ.Α.Σ.Α. από όλα τα άλλα πετρώματα που μελετήθηκα
Τα πετρογραφικά χαρακτηριστικά τους (βλ. Πίνακα 4-4·) > θεωρείται
ότι αποτελούν τον πρωταρχικό παράγοντα που προσδίδει τα υψηλά
αντιολισθητικά χαρακτηριστικά τους. Το ποσοστό των σκληρών ορυκ
τών τους είναι περίπου 53% και 72% αντίστοιχα με μέση σκληρότητα
6,8 και 6,9» ενώ το υπόλοιπο ποσοστό τους αποτελείται από μαλακά
ορυκτά μέσης σκληρότητας περίπου 2,6 και στις δυο περιπτώσεις.
Οι σκληροί ορυκτοί κόκκοι είναι διασκορπισμένοι μέσα στη μαλακώτερ
μάζα, η οποία φθειρόμενη με σχετικά γρήγορο ρυθμό, αφήνει εκτεθη-
μένους τους σκληρούς κόκκους στην επιφάνεια, με αποτέλεσμα αυτοί
να προεξέχουν δημιουργόντας μια επιφάνεια σαν "γυαλόχαρτο". Πριν
όμως, οι κορυφές αυτών των σκληρών κόκκων φθαρούν και στιλβωθούν
αρκετά, η μαλακή μάζα έχει φθαρεί τόσο πολύ, ώστε δεν μπορεί πλέί
να συγκρατήσει τους σκληρούς κόκκους. Με τη διαδικασία αυτή οι
κόκκοι αυτοί "ξεριζόνονται" και "αναδύονται" για να εκτεθούν στη>
"Λ50 -
επιφάνεια καινούργιοι μη στιλβωμένοι. Αυτή η συνεχόμενη ανανέωση

της επιφάνειας των ψηφίδων θεωρείται ότι δίδει στους ψαμμίτες την
υψηλή αντίσταση σε στίλβωση και την διατήρηση της μικροτραχύτητάς
τους.
Επίσης το γεγονός ότι οι δυο αυτοί ψαμμίτες δεν έδωσαν

την ίδια τιμή του Δ.Α.Σ.Α., δείχνει ακριβώς την επίδραση και άλλων
παραγόντων εκτός της διαφορικής ορυκτολογικής σκληρότητας. 0
ψαμμίτης (4), αποτελείται από μεγαλύτερους γενικά ορυκτούς κόκκους,
οι οποίοι είναι σχετικά ισχυρότερα συνδεδεμένοι μεταξύ τους σε
σύγκριση με αυτούς του ψαμμίτη (7). Επίσης η μορφή των κόκκων του
ψαμμίτη (4) είναι υπογωνιώδης έως αποστρογγυλευμένη, ενώ του ψαμ
μίτη (7) γωνιώδης. Σαν αποτέλεσμα ο ψαμμίτης (7) παράγει υψηλό
τερη αντίσταση στη στίλβωση (Δ.Α.Σ.Α. (7) > Δ.Α.Σ.Α. (4.) ) , αλλά
χαμηλότερη αντίσταση στη φθορά (L.A. και Δ.Φ.Α.Α.(7) > L.A. και
Δ.Φ.Α.Α.(Λ))·
Οι γρανοδιορίτες (3) και (15), παρουσιάζουν ενδιάμεση

έως υψηλή τιμή του Δ.Α.Σ.Α.. Αποτελούνται περίπου από τα ίδια
ποσοστά σκληρών και μαλακών ορυκτών, αλλά όμως υπάρχει αρκετή
διαφορά τόσο στο μέσο μέγεθος των ορυκτών κρυστάλλων τους όσο και
στον βαθμό σύνδεσης και αλληλοεμπλοκής των κρυστάλλων αυτών. 0
γρανοδιορίτης (3) αποτελείται από μικρότερους γενικά κρυστάλλους,
της τάξης περίπου των 4-00 μικρών, οι οποίοι είναι μέτρια έως ισχυ
ρά συνδεδεμένοι μεταξύ τους, ενώ ο γρανοδιορίτης (15) αποτελείται
από μεγαλύτερους κρυστάλλους (»600 μικρά) με ισχυρότερη σύνδεση
και αλληλοεμπλοκή. Σαν αποτέλεσμα ο γρανοδιορίτης (3) Φθείρεται
ταχύτερα, ανανεώνοντας την επιφάνεια του και διατηρόντας την τρα-
χύτερη με μικροπροεξοχές της τάξης των Λ00 περίπου μικρών. Ενώ
ο γρανοδιορίτης (15) διατηρεί την επιφάνεια του για μεγαλύτερο
χρονικό διάστημα κάτω από την στιλβωτική δράση, με αποτέλεσμα να
παρουσιάζει χαμηλότερη μικροτραχύτητα (άρα χαμηλότερη τιμή ΔΑΣΑ),
αλλά όμως υψηλότερη αντίσταση στη φθορά (βλ. τιμές L.A. και ΔΦΑΑ).
Γενικά τα πετρογραφικά χαρακτηριστικά που παρατηρήθηκαν στον
γρανοδιορίτη (3) φαίνεται ότι ευνοούν τις αντιολισθητικές του ιδιό
τητες σε σχέση με του γρανοδιορίτη (15).
- 4.51 -
Ο Αμφιβολίτης (14·)» παρουσιάζει ενδιάμεση τιμή του

Δ.Α.Σ.Α. Αποτελείται σε υψηλό ποσοστό από σκληρών ορυκτών κρυσ
τάλλους, ομοιόμορφου περίπου μεγέθους και μορφής υπογωνιώδους.
Οι κρύσταλλοι αυτοί είναι πολύ ισχυρά συνδεδεμένοι μεταξύ τους.
Σαν αποτέλεσμα, ο αμφιβολίτης παρουσιάζει υψηλή αντίσταση στη
φθορά, δίνοντας χαμηλές τιμές του Δ.Φ.Α.Α. και του συντελεστή L.A.
καθώς και ενδιάμεση τιμή του Δ.Α.Σ.Α..
0 Σερπεντινίτης (8), αποτελείται από μαλακά κυρίως ορυκι

των οποίων το μέγεθος είναι μεγάλο, περίπου 1,7 m m , η μορφή υπογω-
νιώδης και ο δεσμός σύνδεσης τους μέτρια ισχυρός. Σαν αποτέλεσμα
το πέτρωμα παρουσιάζει ενδιάμεση αντίσταση στη φθορά και σχετικά
χαμηλή αντίσταση στη στίλβωση, η οποία οφείλεται κυρίως στους με
γάλους και μαλακούς ορυκτούς κόκκους.
Οι δυο μελετηθέντες Γάββροι (5) και (17) παρουσιάζουν

σημαντική διαφορά μεταξύ τους όσον αφορά κυρίως την αντίσταση σε
στίλβωση. 0 γάββρος (5) έχει υποστεί εξαλλοίωση, με αποτέλεσμα
να συμμετέχουν στη σύνθεση του και μαλακά ορυκτά κατά 15%· Αυτό
συντελεί στη δημιουργία κάποιας ορυκτολογικής διαφορικής σκληρότητ
η οποία με τη σειρά της συμβάλλει στην αύξηση της τιμής του Δ.Α.Σ.
Το μέσο μέγεθος των κρυστάλλων του είναι μεγάλο και η μορφή τους
γωνιώδης έως υπογωνιώδης. Οι κρύσταλλοι έχουν καλή αλληλοεμπλοκή
και έτσι συνδέονται μεταξύ τους ισχυρά. 0 γάββρος (17) αποτελεί
ται σχεδόν εξ'ολοκλήρου από σκληρά ορυκτά. Οι ορυκτοί αυτοί
κρύσταλλοι έχουν γενικά μεγάλο μέγεθος, μορφή γωνιώδη και είναι
πολύ ισχυρά συνδεδεμένοι μεταξύ τους.
Σαν αποτέλεσμα ο γάββρος (17) παρουσιάζει αρκετά χαμηλό

τερη αντίσταση στη στίλβωση, αλλά όπως αναμενόταν υψηλότερη αντίσ·
τάση στη φθορά.
Στο σημείο αυτό πρέπει να γίνει η ακόλουθη παρατήρηση

σχετικά με την τιμή του Δ.Α.Σ.Α. του γάββρου (17). Εκ πρώτης
όψης, η τιμή αυτή (βλ. Πίνακα 44) του πετρώματος αυτού, μπορεί να
θεωρηθεί αδικαιολόγητα αυξημένη επειδή, όπως φαίνεται στον Πίνακα
το πέτρωμα αποτελείται μόνο από σκληρά ορυκτά. Αν όμως γίνει μια
- Λ52 -
πιο επισταμένη εξέταση της ορυκτολογικής σύστασης του (βλ. σελ. ),

διαπιστώνεται ότι το πέτρωμα αποτελείται κατά ένα ποσοστό 60-65%
από βασικά πλαγιόκλαστα σκληρότητας Η=6-6,5 και το υπόλοιπο από
αμφιβόλους και πυροξένους σκληρότητας Η=5-6, δημιουργόντας κατ'
αυτόν τον τρόπο μια μικρή σχετικά διαφορική ορυκτολογική σκληρότη
τα, σε πολύ καλή όμως αναλογία σκληρότερων και μαλακότερων ορυκτών.
Θεωρήται λοιπόν ότι αυτή η διαφορά σκληρότητας των συνιστώντων
ορυκτών κρυστάλλων, αν και σχετικά μικρή, καθώς και η γωνιώδης
μορφή τους, συντελεί στην κάπως αυξημένη τιμή του Δ.Α.Σ.Α. του
πετρώματος αυτού.
Οι τιμές τόσο της αντίστασης στη στίλβωση όσο και στη

φθορά του χαλαζίακού Διορίτη (16) είναι οι αναμενόμενες χαρακτηρισ
τικές και τυπικές σύμφωνα με τα παρατηρηθέντα χαρακτηριστικά του
γρανιτοειδούς αυτού πετρώματος.
Τα μελετηθέντα ηφαιστειακά πετρώματα παρουσίασαν ποικίλη

συμπεριφορά, όσον αφορά τις αντιολισθητικές τους ιδιότητες, κυμαι
νόμενες από ικανοποιητικές έως πολύ υψηλές.
0 Ανδεσίτης (6) αποτελείται κατά 92% περίπου από σκληρά

ορυκτά, από τα οποία το 25-30% αποτελεί την άμορφη θεμελιώδη μάζα,
μέσα στην οποία περικλείονται μεγάλοι γωνιώδεις φαινοκρύσταλλοι,
πλαγιοκλάστων, χαλαζία, πυροξένων και αμφιβόλων, και κατά 8% περί
που από μαλακά ορυκτά, κυρίως χλωρίτη και βιοτίτη. Η ύπαρξη των
μαλακών ορυκτών σε συνδιασμό με τους σκληρότερους φαινοκρυστάλλους
κυρίως του χαλαζία και των πλαγιοκλάστων συντελούν στην αρκετά
υψηλή μικροτραχύτητα, η οποία διατηρείται καθώς το πέτρωμα φθεί
ρεται και στιλβώνεται και επομένως στην αρκετά υψηλή τιμή του
Δ.Α.Σ.Α.
0 Ανδεσίτης (9) αποτελείται κυρίως από σκληρά ορυκτά,

σε ποσοστό περίπου 98% εκ του οποίου το Λ0% αποτελεί την μικροκρυσ-
ταλλική θεμελιώδη μάζα, μέσα στην οποία βρίσκονται διασκορπισμένοι
σχετικά μεγάλοι και γωνιώδεις φαινοκρύσταλλοι πλαγιοκλάστων, πυρο
ξένων και αμφιβόλων. Αραιά διασκορπισμένοι συναντώνται κρύσταλλοι
χλωρίτη και βιοτίτη. Σαν αποτέλεσμα η αντίσταση στη στίλβωση του
ανδεσίτη (9) είναι χαμηλότερη από αυτή του ανδεσίτη (6) και η
- 453 -
ενδιάμεση τιμή της οφείλεται κυρίως στην διαφορά του μεγέθους

των κρυστάλλων μεταξύ της θεμελιώδους μάζας και των φαινοκρυστάλ-
λων.
0 Δακιτοειδής (10) αποτελείται κατά 60% από σκληρά ορυκ

τά και το υπόλοιπο από μαλακά. Τα μαλακά ορυκτά είναι ο βιοτίτης
και εξαλλοιωμένα πλαγιόκλαστα τα οποία έχουν υποστεί σερικιτίωση
και καολινιτίωση. Οι μαλακοί και σκληροί ορυκτοί κόκκοι βρίσκοντο
διασκορπισμένοι μέσα στην υαλώδη θεμελιώδη μάζα, και έχουν μεγάλο
μέγεθος και μορφή κογχώδη. Τα πετρογραφικά αυτά χαρακτηριστικά
προσδίδουν στο πέτρωμα υψηλή αντίσταση στη στίλβωση, αλλά λόγω
της εξαλλοίωσης, εξαιρετικά χαμηλή αντίσταση στη φθορά.
0 Ανδεσΐτης (11) αποτελείται κατά 95% περίπου από σκληρό

ορυκτά, εκ των οποίων το 10% αποτελεί την υαλώδη θεμελιώδη μάζα
μέσα στην οποία είναι διασκορπισμένοι δυο κατηγοριών μεγέθους
ορυκτοί κρύσταλλοι: η μια μεγέθους περίπου 200 μικρά και η άλλη
700 μικρά. Τα μαλακά ορυκτά αποτελούν το 5%. Επίσης το πορώδες
στο πέτρωμα αυτό είναι κάπως αυξημένο , γεγονός που συμβάλλει στη
υψηλότερη τιμή του Δ.Α.Σ.Α. Η υψηλή αυτή τιμή του Δ.Α.Σ.Α., δεν
μπορεί οπωσδήποτε να δικαιολογηθεί βάση του μηχανισμού της διαφορ
κής φθοράς που προϋποθέτει διαφορική ορυκτολογική σκληρότητα.
Στην περίπτωση του πετρώματος αυτού θεωρείται ότι η υψηλή τιμή το:
Δ.Α.Σ.Α. οφείλεται στην ύπαρξη πολλών διασκορπισμένων μικρών και
μεγαλύτερων κρυστάλλων στην θεμελιώδη μάζα. Οπως παρατηρήθηκε με
τη βοήθεια μεγεθυντικού φακού, στα στιλβωμένα δοκίμια του πετρώ
ματος αυτού, η επιφάνεια τ.ους παρουσίαζε μικρότερες και μεγαλύτε
ρες εσωχές (PITTING) οι οποίες προφανώς προήλθαν από την απόσπαση
ή "ξερίζωμα" αυτών των κρυστάλλων κατά τη διαδικασία της στιλβω-
τικής και αποτριπτικής δράσης. Ετσι, η επιφάνεια διατηρεί την
μικροτραχύτητά της χωρίς να στιλβώνεται. Επίσης το πορώδες συντε
λεί στην επαύξηση του τελικού Δ.Α.Σ.Α.
0 Δακιτοειδής (12) και ο Ανδεσίτης (18) παρουσίασαν

περίπου τα ίδια πετρογραφικά χαρακτηριστικά, όσον αφορά την αναλ(ί
γία σκληρών και μαλακών ορυκτών τους, την μορφή των φαινοκρυστάλ)
- A5A -
τους, τον βαθμό σύνδεσης μεταξύ των κρυστάλλων και της θεμελιώδης
μάζας, καθώς και το πορώδες τους. Εξάλλου τα χαρακτηριστικά αυτά
είναι παρόμοια με αυτά του ανδεσίτη (11 ), με αποτέλεσμα να στιλβώ
νονται και να φθείρονται σύμφωνα με τον ίδιο μηχανισμό, και να
παράγουν παρόμοιες τιμές τόσο του Δ.Α.Σ.Α. όσο και του Δ.Φ.Α.Α.
τους.
Τέλος παρατηρήθηκε καθαρά (βλ. Σχήμα 110) ότι σε όλα τα

μελετηθέντα ηφαιστειακά πετρώματα οι τιμές των Δ.Α.Σ.Α. τους αυ
ξάνονται όσο οι τιμές των Δ.Φ.Α.Α. τους επίσης αυξάνονται, ή δια
φορετικά η αντίσταση τους στην φθορά από απότριψη μειώνεται. Τα
αποτελέσματα των δεικτών Δ.Α.Σ.Α. και Δ.Φ.Α.Α. επεξεργάσθηκαν και
συσχετίσθηκαν μεταξύ τους με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή
και του προγράμματος του Πίνακα 15 για την επιλογή της καταλληλό
τερης εξίσωσης συσχετισμού καθώς και τον υπολογισμό των παραμέτρων
της και του συντελεστή συσχετισμού της (R 2 ). Οπως φαίνεται από
τα αποτελέσματα της επεξεργασίας του ηλ. υπολογιστή στον ΐΗνακα 45 ι
η καλύτερη εξίσωση συσχετισμού είναι υπερβολική, με υψηλό συντε
λεστή συσχετισμού R2 = 0,8Λ, της μορφής:
Β
Δ.Α.Σ.Α. = +Α
ΔΦΑΑ
όπου Α,Β = σταθερές που δίδονται στον Πίνακα 4.5·
Η τάση αυτή παρατηρήθηκε εξάλλου και γενικότερα, από τον

συσχετισμό των δεικτών αυτών, όλων των μελετηθέντων πετρωμάτων
(βλ. Σ^ημα_206), αλλά στην περίπτωση αυτή ο συσχετισμός υπήρξε
ασθενέστερος με R2 = 0,23.
Μια σπουδαία παρατήρηση, που μπορεί να εξαχθεί από την

προηγούμενη ανάλυση και τις παρατηρήσεις, είναι ότι εκείνα τα
αδρανή υλικά, τα οποία συνιστώνται κυρίως από ένα τύπο ορυκτού,
ή από διαφορετικά ορυκτά με περίπου την ίδια σκληρότητα, είναι τα
πιο ευαίσθητα στη στίλβωση και γίνονται τελικά ολισθηρά κάτω από
την διαρκή λειαντική δράση του κυκλοφοριακού φόρτους. Αντίθετα,
εκείνα τα οποία αποτελούνται από διάφορα ορυκτά άνισης μεταξύ των
σκληρότητας παραμένουν συνεχώς τραχεία. Προφανώς τα αδρανή υλικά
με μαλακότερη ορυκτολογική σύνθεση στιλβώνονται με ταχύτερο ρυθμό
I.):. -r:r:tr
Ka
..:.:-.4....
• - !
. • j :ΊΗ
•j
• ) • • •
\jt»
.L\\. :.:
-1—.·:
to
,,^Ι^
..!._.-
ΓΟ
•—;—:Γ "Ι Ι :;,:.:- _ J

. . . . j . . . .
• ·Ι
...ï-'y- -.':i'.:'.\.L-j...j .':':':
CD ! :i '
w» • - ·}
< .! ,: !"
Η H- --^1 1
ε .. ! . . _H
<
j —
••;
f -i-
1
i
!
tc* ••! 1 • : ! · :
....
I
Q
Η
e» "i
.- !
i
.1
' 'J •1. ;
_1_. c
χ
<
ε*
ι ;
- Λ56 -
.ν·(4·5) Τα αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή
για τον προσδιορισμό της. καλύτερης εξίσωσης
συσχετισμού μεταξύ Δ·Α·Σ·Α· και Δ·Φ·Α·Α·
των ηφαιστειακών πετρωμάτων.
ΥβΔ.Α.Σ.Α. f
Χ»Δ.Φ.Α.Α.
***CURVE F/TTINÜ FÜR POSITIVE
DATA PAIRS***
Ol LINEAR Y=fc*X+A
Δ2 EXPONENTIAL v=A#EXPîB*X>
ώ3 EXPONENT i AL Y»A*EXP(Β/λì
Λ'+ Υ-Α*ΧΛΒ
Λ5 LOGARITHM YÂ+ß*LDG<X>
Δ6 HYPtRBüLK Y«B/X+A
6"7 NOK. Dt BR. Υ~-Α*ΕΧΡ<-Χ«Χ*·β>
0,799 FOR- DATA TO STOF

TYPE X»Y FÜR PA»Rl72.62,56
TYPE X, Y FÜR PA I»272.07,51
TYPE X, Y FÜR PAIR3732.1,61
TYPE Χ, Y FÜR PA I R<t74. 71,60
TYPE Χ,Y FOR PAJR5?5.09,60
TYPE Χ, Y FÜR PAiRo?4.31,57
TYPE Χ» Y FOR PA!R7?0,999
THE DESìRABLE CURVE IS:
ùi, HYPERBOLIC Y=B/X+A
A= 63.0741765
B= -21.7639213
THE TYPE OF THE FUNCT, !S NO.6
CCiftR. CCEFF» iS .644767731
-457 -
από εκείνα με τη σκληρότερη.
Η ανάλυση έχει εντοπίσει ότι η παρουσία, στη σύνθεση

ενός αδρανούς υλικού, δυο ή και περισσοτέρων ορυκτών που έχουν
σημαντική διαφορά στις τιμές της σκληρότητας τους συνεισφέρει
ουσιαστικά στη διατήρηση της υψηλής αντιλισθηρότητάς του κάτω
από μακροχρόνια κυκλοφοριακή δράση.
Επίσης όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά στη σκληρότητα

τόσο μεγαλύτερη φαίνεται ότι γίνεται και η συνεισφορά αυτή. Με
τον περιορισμό βέβαια ότι χαμηλή σκληρότητα δεν θα έχει εξαιρετι
κά μικρή τιμή και η μεταξύ των κόκκων σύνδεση θα είναι πολύ καλή.
Μια σημαντική παρατήρηση είναι ότι η αναλογία των σκληρών προς τα
μαλακά ορυκτά παίζει σπουδαίο ρόλο και φαίνεται ότι υπάρχει κάποκ
βέλτιστο εύρος της αναλογίας αυτής, όπου οι αντιολισθητικές ιδιό
τητες των υλικών γίνονται μέγιστες. Η άποψη αυτή περί βέλτιστης
αναλογίας της ορυκτολογικής σκληρότητας, παριστάνεται διαγραμματι
στον Σ^ήμα 11_ 1 . Οπως προκύπτει από το σχήμα αυτό, το βέλτιστο
εύρος στην αναλογία των σκληρών ορυκτών, κυμαίνεται περίπου από
50% έως 75%· Οι τιμές των ποσοστών στην περιεκτικότητα των σκλη
ρών και μαλακών ορυκτών στα μελετηθέντα πετρώματα δίνονται στον
Πίνακα_^4;.
Εκτός από την άποψη της διαφορικής ορυκτολογικής σκλη

ρότητας, η οποία αναμφισβήτητα παίζει το σπουδαιότερο ρόλο', υπάρ
χουν και άλλα πετρογραφικά χαρακτηριστικά που επίσης επηρεάζουν
σημαντικά τη διαμόρφωση του τελικού βαθμού στίλβωσης που επιτυγχά
νεται σε κάθε διαφορετικό αδρανές υλικό:
Το μέγεθος των ορυκτών κόκκων ή κρυστάλλων, καθώς και η

μορφή τους φαίνεται ότι επιδρούν αρκετά στην τελική τιμή του ΔΑΣΑ
Οι γωνιώδεις ορυκτοί κόκκοι μεγέθους κυμαινόμενου από 150 μικρά
έως 500 μικρά φαίνεται ότι συμβάλλουν στην γενική αύξηση της τέλι·
κής μικροτραχύτητας, ενώ αντίθετα οι αποστρογγυλευμένοι, πολύ
μικρότεροι ή μεγαλύτεροι κόκκοι επιδρούν αρνητικά, π.χ. Ψαμμΐτης
(4) και Ψαμμίτης (7), επίσης Γρανοδιορίτης (3) και Γρανοδιορίτης
(15).
Περιεκτικότητα σκληρών ορυκτών (%)
;• Σχ«(111) Σχέση μεταξύ του Δ.Α.Σ.Α. των μελετηθέντων πέτρωμα-

i^lii L:! των και της περιεκτικότητας τους σε σκληρά ορυκτά (Η>5)·
"459 -
Ενας άλλος παράγοντας που επιδρά στην τελική διαμόρφωση

της τιμής του Δ.Α.Σ.Α. είναι ο βαθμός σύνδεσης ή αλληλοεμπλοκής
των ορυκτών κόκκων ή κρυστάλλων. Από γενικές παρατηρήσεις προ
κύπτει ότι όσο ισχυρότερα είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους τα διάφο
ρα ορυκτά, τόσο υψηλότερη είναι και η αντίσταση τους στη στίλβωση,
και τόσο χαμηλότερη η αντίσταση τους στη φθορά. Αυτό γίνεται
περισσότερο εμφανές στην περίπτωση των ηφαιστειακών πετρωμάτων,
επειδή τα άλλα πετρογραφικά χαρακτηριστικά, όπως η διαφορική
ορυκτολογική τους σκληρότητα, η μορφή των κρυστάλλων τους κ.α.
είναι περίπου ίδια, και η μεταβολή του Δ.Α.Σ.Α. επηρεάζεται κύρια
από τις μεταβολές του βαθμού σύνδεσης.
Τέλος το υψηλότερο πορώδες καθώς και η ομοιόμορφη κατα

νομή μεταξύ των συνιστώντων σκληρών και μαλακών ορυκτών κόκκων,
συμβάλλει στην αύξηση της αντιολισθητικής απόδοσης των αδρανών
υλικών.
Επομένως, ο συνδιασμός όλων των πιο πάνω αναφερθέντων

παραγόντων, τροποποιεί και τελικά διαμορφώνει την αντιολισθητική
απόδοση των διαφόρων αδρανών υλικών.
459 α
4.7 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ 4ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
1) Σκοπός των μαθηματικών σχέσεων Trou εξάγονται κατά την

στατιστική επεξεργασία μεταξύ των αποτελεσμάτων των διαφόρων ιδι
οτήτων των μελετηθέντων πετρωμάτων, δεν είναι να δωθούν αυστηρά
μοντέλα ή κανόνες: συσχέτισης: (ρετσέδες:) , έτσι ώστε σε οποιοδήποτε
πέτρωμα, εισάγοντας: τη μία μεταβλητή ιδιότητα να προβλέπεται., με
υψηλό βαθμό εμπιστοσύνης:, η άλλη. Εξ άλλου, ο πληθυσμός, δηλ. ο
αριθμός δείγματος των διαφόρων ομάδων πετρωμάτων, είναι μικρός
για μιά τέτοια αξιόπιστη μαθηματική (στατιστική) Θεώρηση των απο
τελεσμάτων, και συνεπώς μοντελοποίηση.
Οι εξαχθήαες μαθηματικές: σχέσεις δίδονται απλά, αφ' ενός,
για να παρουσιαστεί μία αρχική γενική εικόνα του βαθμού συσχέτι
σης των ιδιοτήτων των διαφόρων μελετηθέντων, και μόνο αυτών, π ε
τρωμάτων, και αφ·" ετέρου για να προταθεί, μία ιδέα, όσον αφορά την
στατιστική επεξεργασία και την ανάπτυξη μοντέλων, υψηλού βαθμού
εμπιστοσύνης, που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν με περισσότερη
και πιό εξειδικευμένη προς τον τομέα αυτό έρευνα. Αυτό θα απαι
τούσε την συστηματική εξέταση μεγάλου αριθμού δειγμάτων απο κάθε
ιδιαίτερη και διαφορετική ομάδα πετρωμάτων (ιζηματαγενών, μεταμο-
ρφωσιγενών, πλουτωνείων και ηφαιστιακών), ίσως και στη βάση κάθε
ξεχωριστού πετρώματος: π.χ. Ψαμμίτες, Γάββροι, Ανδεσίτες, κ.λ.π.,
και επ' αυτών να γίνει ξεχωριστή ανάλυση διακύμανσης σε κάθε υπο
μελέτη παράμετρο, συσχέτιση μεταξύ τους, και κατόπιν μοντελοποί
ηση που θα ισχύει για αυτό· και μόνο το τύπο ή την ομάδα πετρώμα
τος.
Αλλωστε, σκοπός της παρούσας εργασίας δεν είναι η δημιου
ργία τέτοιων μοντέλων. Αυτό έγινε μόνο υποδειγματικά, παρεπιπτό-
ντως.
2) Γνωρίζουμε επίσης οτι στο κεφάλαιο αυτό, κατά την στατι

στική επεξεργασία, έγινε πολλές φορές συσχέτιση ακόμα και ανομοι
ογενών ομάδων πετρωμάτων. Σαν αποτέλεσμα, δίδεται σε πολλές
συσχετιζόμενες ιδιότητες τους μεγάλο εύρος στη διασπορά των τιμών
τους. Επομένως: οι μαθηματικές: τους σχέσεις, που προκύπτουν απο α
νάλυση παλυνοριόμησης (regression analysis), θα είναι αναγκαστικά
χαμηλού επιπέδου εμπιστοσύνης. Αυτή η αδυναμία δικαιολογείται απο
τις αρχικές προδιαγραφές της έρευνας αυτής, εφ' όσον σκοπός της
ήταν να θέσει ένα αρχικό πρότυπο πλαίσιο για έρευνα προς τον το
μέα αυτό, και όχι να τον λύσει απόλυτα και διεξοδικά.
3) Τέλος, αυτή προτρέπει ερχόμενους ερευνητές να μελετήσουν

περαιτέρω και σε μία πιό εξειδικευμένη βάση, επιμέρους ομάδες π ε
τρωμάτων. Κατόπιν, θα μπορούσε να εφαρμοστεί επιτυχώς και με α
κρίβεια, η στατιστική ανάλυση και η ανάπτυξη μοντέλων, συσχετίζο
ντας απόλυτα ομοειδή υλικά.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
(Γενικά Συμπεράσματα)
- Λ60 -
5. ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
1. Ο αριθμός των τροχαίων ατυχημάτων είναι σημαντικά μεγά

λος στην Ελλάδα. Αυτό αποδεικνύεται και από τη σύγκριση του
δείκτη ατυχημάτων με αυτό των άλλων χωρών. Τα θανατηφόρα τροχαία
ατυχήματα μπορούν να περιορισθούν σημαντικά, καθώς και η εθνική
μας οικονομία μπορεί να οφεληθεί ουσιαστικά με την κατασκευή
αντιολισθηρών οδοστρωμάτων.
2. Η ολική αναπτυσσόμενη τριβή μεταξύ μιας επιφάνειας οδοσ

τρώματος και ενός ολισθένοντος ελαστικού, είναι το αποτέλεσμα δυο
κυρίως παραγόντων: της πρόσφυσης και της υστέρησης, οι οποίοι
αναπτύσσονται σύμφωνα με δυο διαφορετικούς και ανεξάρτητους μηχα
νισμούς .
3. Υπάρχει σήμερα διαθέσιμη μια μεγάλη ποικιλία μεθόδων

και τεχνικών για την ακριβή μέτρηση της αντιολισθηρότητας των
4.. Η επιφανειακή υφή ή μικροτοπογραφία των επιφανειών των

οδοστρωμάτων χαρακτηρίζεται και περιγράφεται από δυο κυρίως κλί
μακες τραχύτητας: την μακροτραχύτητα (για προεξοχές πλάτους >
0,5mm) και την μικροτραχύτητα (για προεξοχές πλάτους < 0,5mm). Η
κάθε μια επενεργεί και συμβάλλει με διαφορετικό τρόπο στην ανάπτυ
ξη και διαμόρφωση του τελικού επιπέδου της αντιολισθηρότητας του
5. Διεθνείς έρευνες και απόψεις συγκλίνουν ομόφωνα στο

συμπέρασμα, ότι για να παράγει μια βρεγμένη επιφάνεια οδοστρώματος
υψηλή αντιολισθηρότητα, θα πρέπει να έχει και να διατηρεί ένα
επαρκή βαθμό μικροτραχύτητας και, για να διατηρεί την αντιολισθη
ρότητα και στις υψηλές ταχύτητες, θα πρέπει επίσης να έχει και να
διατηρεί επαρκή μακροτραχύτητα. Οι δυο αυτές απαιτούμενες ιδιό
τητες των αντιολισθηρών οδοστρωμάτων είναι άμεσα συνδεδεμένες και
ελέγχονται κυρίως από τις ιδιότητες των χρησιμοποιούμενων αδρανών
υλικών.
- 4.61 -
Για να έχει και διατηρεί υψηλή μικροτραχύτητα, η επιφά

νεια ενός αδρανούς υλικού θα πρέπει να παρουσιάζει υψηλό βαθμό
αντίστασης στη στίλβωση. Για να "παράγεται" η απαιτούμενη υψηλή
μακροτραχύτητα, θα πρέπει:
(α) Τα αδρανή υλικά να έχουν την κατάλληλη διαβάθμιση

(συνήθως προτιμάται ομοιόμορφο και μεγάλο (10-1Λ«ΗΙ>
μέγεθος ψηφίδων).
(β) Να έχουν γωνιώδη μορφή και το ποσοστό επιμηκών

και πεπλατυσμένων ψηφίδων να είναι πολύ μικρό.
(γ) Να επιλέγεται η σωστή μέθοδος κατασκευής και διάσ

τρωσης του ασφαλτομίγματος.
Η διατήρηση όμως της αρχικής μακροτραχύτητας, για επαρκι

μεγάλο χρονικό διάστημα, απαιτεί από τα αδρανή υλικά να έχουν υψη·
λή μηχανική αντοχή τόσο στις στατικές όσο και στις δυναμικές κατά
πονήσεις, επίσης χαμηλή αποσαθρωσιμότητα και μεγάλη αντίσταση στη
φθορά που προζενείται από τα ελαστικά των κινούμενων οχημάτων.
6. Η αποφυγή του επικίνδυνου φαινομένου της υδρολίσθησης

ελέγχεται με την αύξηση της μακροτραχύτητας ή του Βάθους Επιφα
νειακής Μακροτραχύτητας της επιφάνειας του οδοστρώματος.
7. Η αντιολισθηρότητα των οδοστρωμάτων μεταβάλλεται:
(α) Εποχιακά, έχοντας υψηλότερη τιμή κατά την χειμερι

νή περίοδο.
(β) Χρονικά μειώνεται με την πάροδο του χρόνου έως

κάποιο χαρακτηριστικό ελάχιστο επίπεδο.
(γ) Λόγω μεταβολής του κυκλοφοριακού φόρτους, και
(δ) Λόγω θέσης της επιφάνειας του οδοστρώματος.

- 462 -
8. Το είδος της αντιολισθηρής κατασκευής, καθώς και οι

απαιτούμενες ιδιότητες των χρησιμοποιούμενων σε αυτή αδρανών υλι
κών εξαρτάται και καθορίζεται κάθε φορά από:
(α) Το υπάρχον, για τους σε λειτουργία αυτοκινητόδρο

μους ή οδούς, ή το προβλεπόμενο, για τις νέες
οδούς, κυκλοφοριακό φόρτος (αριθμός κινουμένων
οχημάτωνανά λωρίδα και ανά ημέρα).
(β) Την υπάρχουσα ή προβλεπόμενη μέση ταχύτητα κίνησης

των οχημάτων, και
(γ) Την κατηγορία της θέσης της υπο μελέτη επιφάνειας

του οδοστρώματος, όπως καθορίζεται στον Πίνακα_10.
9. Η Ελλάδα κατέχει ένα μεγάλο αριθμό αξιόλογων πηγών δια

φόρων "αντιολισθητικών" αδρανών υλικών υψηλής ποιότητας.
Πετρώματα "κατ'αρχήν" αποδεκτά και κατάλληλα - όπως

καθορίστηκαν από τη παγκόσμια έρευνα και εμπειρία - υπάρχουν
άφθονα στον Ελληνικό χώρο. Αυτό οφείλεται στη σύνθετη γεωλογική
δομή του και την ποικιλία των διάφορων πετρογραφικών τύπων που
συναντόνται. Στα πλαίσια αυτής της έρευνας εντοπίσθηκαν εκατόν
επτά (107) διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας (βλ. Σχήμα )
στις οποίες παρουσιάζονται μικρότερες ή μεγαλύτερες εμφανίσεις,
πάνω από 500 τέτοιων "κατ'αρχήν" αποδεκτών πετρωμάτων. Οπωσδήποτε
όμως η επιβεβαίωση της τελικής καταλληλότητας τους, απαιτεί δείγμα·
τοληψία και περαιτέρω εργαστηριακή διερεύνηση.
10. Από τα πιο πάνω αναφερόμενα πετρώματα επιλέχθηκαν και

διερευνήθηκαν πλήρως δεκαοκτώ (18). Από αυτά, διαπιστώθηκε ότι
τα δεκαπέντε μπορούν να θεωρηθούν γενικά κατάλληλα, για τον σκοπό,
υλικά ενώ τα υπόλοιπα απορρίπτονται επειδή έδωσαν χαμηλές τιμές
σε μια ή περισσότερες ιδιότητες, σε σχέση με τις αντίστοιχες διεθ
νείς Οριακές Τιμές Καταλληλότητας.
- Λ63 -
Τα κατάλληλα πετρώματα που εντοπίσθηκαν, με μειούμενη

σειρά αντιολισθητικής απόδωσης, είναι τα εξής:
(α) Πετρώματα κατάλληλα για τις ελάχιστες απαιτήσεις

των πολύ επικίνδυνων προς ολίσθηση θέσεων, κατη
γορίας Α1 :
1. Πρασινίτης, περιοχής Δασκαλειού-Λαυρίου,

Ν. Αττικής.
2. Ανδεσίτης, περιοχής Λαζάρηδων, Αίγινας.
3. Δακιτοειδής, περιοχής Κακοπέρατων, Αίγινας.
4.. Ανδεσίτης, περιοχής Αγκαρυώνων, Ν. Λήμνου.
5. Χαλαςιακός Διορίτης, περιοχής Φλαμουρίου,

Ν. Θεσσαλονίκης - Σερρών.
6. Ανδεσίτης, περιοχής Γλυκομηλέας, Ν. Τρικάλων.
7. Γρανοδιορίτης, περιοχής Πλάκας-Λαυρίου,

Ν. Αττικής.
(3) Πετρώματα κατάλληλα για τις ελάχιστες απαιτήσεις

των δύσκολων θέσεων, κατηγορίας Α2:
1. Γάββρος, περιοχής Μηλέας, Ν. Ιωαννίνων.
2. Ανδεσίτης, περιοχής Κουνουπίτσας - Μεθάνων.
3. Γρανοδιορίτης, περιοχής Ν. Περάμου - Καβάλας,

Ν. Καβάλας.
4· Γάββρος, περιοχής Πανοράματος, Ν. Θεσ/νίκης.
5. Αμφιβολίτης, περιοχής Λίμνης Βόλβης, Ν. Θεσ/κι

- AU -
(γ) Πετρώματα κατάλληλα για τις ελάχιστες απαιτήσεις

των ενδιάμεσων θέσεων, κατηγορίας Β:
1. Κερατίτης (Πλακίτης), περιοχής Πλάκας-Λαυρίου,

Ν. Αττικής.
2. Σερπεντινίτης, περιοχής Μαλακασίου, Ν. Τρικάλων
3· Δολομίτης, περιοχής Στεφάνης-Μάνδρας, Ν. Αττική
Μεταξύ των μελετηθέντων πετρωμάτων, τρία αποδείχθηκαν

ακατάλληλα για να χρησιμοποιηθούν σαν αδρανή υλικά του τάπητα κύ
λισης των οδοστρωμάτων, αν και επέδειξαν πολύ υψηλή τιμή Δ.Α.Σ.Α.
Αυτό κυρίως οφείλεται στην γενικά πολύ χαμηλή αντίσταση τους στη
φθορά, στην χαμηλή μηχανική αντοχή τους και στην υψηλή αποσαθρωσι-
μότητά τους.
Τα πετρώματα αυτά είναι:
1. Δακιτοειδής, περιοχής Μεθάνων - Μέθανα.
2. Ψαμμίτης, περιοχής Παναγίας - Ν. Τρικάλων, και
3· Ψαμμίτης, περιοχής Μετσόβου - Ν. Ιωαννίνων.
Τα ιδιαίτερα συμπεράσματα και η γενική κριτική περί της

καταλληλότητας του κάθε μελετηθέντος πετρώματος, αναφέρονται στο
τέλος κάθε ενότητας που παρουσιάζεται το αντίστοιχο πέτρωμα.
11. Από την μικροσκοπική έρευνα, προέκυψε ότι η ευπάθεια των

αδρανών υλικών ως προς την στίλβωση και την φθορά μπορεί να προσ
διοριστεί προσεγγιστικά στο εργαστήριο χρησιμοποιόντας πετρογρα-
φικές αναλύσεις.
Τα ιδιαίτερα πετρογραφικά χαρακτηριστικά των συνιστώντων

τα πετρώματα ορυκτών κόκκων ή κρυστάλλων, καθώς και ο βαθμός σύν
δεσης ή αλληλοεμπλοκής που υφίσταται μεταξύ τους καθορίζουν σε
- Λ65 -
μεγάλο βαθμό την αντιολισθηρή απόδωση των αδρανών υλικών.
12. Επιφάνειες οδοστρωμάτων κατασκευασμένες με αδρανή υλικά

πετρωμάτων αποτελουμένων κυρίως από ένα ορυκτό (μονόμικτα πετρώ
ματα) όπως π.χ. αμιγείς δολομίτες, ή απο ορυκτά που έχουν την
ίδια περίπου σκληρότητα, όπως π.χ. μερικοί κερατίτες, κ.α., θα
στιλβωθούν πολύ ευκολότερα σε σχέση με τις επιφάνειες που κατασ
κευάζονται με αδρανή πετρωμάτων αποτελουμένων από ορυκτά με μεγά
λο εύρος σκληρότητας της κλίμακας M0HS, όπως π.χ. ανδεσίτες, ψαμ-
μίτες, γρανίτες, πρασινίτες, κ.α. Αδρανή υλική αποτελούμενα από
μαλακώτερα ορυκτά θα φθάσουν το τελικό, μη αποδεκτό πλέον, επίπε
δο στίλβωσης τους ταχύτερα από εκείνα που προέρχονται από πετρώ
ματα με σκληρότερα ορυκτολογικά συστατικά.
13· Επιφάνειες οδοστρωμάτων κατασκευασμένες από αδρανή υλι

κά που έχουν την ίδια περίπου ορυκτολογική σύνθεση, αλλά διαφορε
τικό μέγεθος ή και μορφή κόκκων ή κρυστάλλων, καθώς και διαφορετι
κό βαθμό σύνδεσης ή αλληλοεμπλοκής των ορυκτών κόκκων, θα παράγου
διαφορετικά επίπεδα αντιολισθηρότητας. Οσο περισσότερο γωνιώδεις
και με ενδιάμεσο μέγεθος είναι οι ορυκτοί κόκκοι, καθώς και όσο
ασθενέστερα είναι συνδεδεμένοι μεταξύ τους στα αδρανή υλικά, τόσο
υψηλότερη είναι και η παραγόμενη αντιολισθηρότητα της κατασκευασ
μένης με αυτά επιφάνειας. Οπωσδήποτε όμως όσο ασθενέστερος είναι
ο βαθμός σύνδεσης μεταξύ των ορυκτών κόκκων, τόσο ταχύτερη και
εντονότερη θα είναι και η προκαλούμενη φθορά της επιφάνειας του
οδοστρώματος. Στο σημείο αυτό όμως χρειάζεται οπωσδήποτε να γίνε
κάποιος συμβιβασμός στις αλληλοαναιρούμενες και αντίθετες απαιτή
σεις, ώστε να υπάρξει βέλτιστη απόδοση.
14.. Από την πετρογραφική έρευνα προκύπτει ότι υπάρχει κά

ποια βέλτιστη ποσοστιαία συμμετοχή των σκληρών και μαλακών ορυκ
τών κόκκων στη σύνθεση ενός πετρώματος σε κάποιο αδρανές υλικό,
ώστε να παρέχουν υψηλή αντιολισθητική απόδωση τα αδρανή που προ
έρχονται από αυτό. Η βέλτιστη αυτή συμμετοχή φαίνεται ότι περι
λαμβάνεται στο εύρος του ποσοστού από 50% έως 75% σε σκληρά ορυκι
(Η>5) και σε 25% έως 50% σε μαλακά (Η<3). Είναι προφανές, σύμφωΊ
- 466 -
με τα προαναφερθέντα, ότι η επίδραση της βέλτιστης αυτής ορυκτολο

γικής σύνθεσης τροποποιείται και επηρεάζεται από το μέγεθος, την
μορφή, την κατανομή και τον βαθμό σύνδεσης των ορυκτών κόκκων ή
κρυστάλλων του αδρανούς υλικού.
15· Οσον αφορά τους δείκτες μορφής των αδρανών υλικών των
μελετηθέντων πετρωμάτων, διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα:
(α) 0 δείκτης Πλάτυνσης (Δ.Π.) των αδρανών υλικών

αυξάνει ανάλογα με την αύξηση του δείκτη Επιμή
κυνσης (Δ.Ε.). Βρέθηκε ότι οι δυο δείκτες συνδέ
ονται μέσω της εξίσωσης συσχετισμού:
Δ.Ε. = 1 ,^67 . Δ . Π . ( 1 ' ° Λ 5 )
με εξαιρετικά υψηλό βαθμό συσχετισμού (συντελεστής

συσχετισμού, R2=0,972).
(β) Παρατηρήθηκε ότι πετρώματα που έχουν σχιστώδη ιστό

και ταινιωτή ή παράλληλη υφή, καθώς και πετρώματα
που περιέχουν, σε υψηλό βαθμό, προσανατολισμένα
φυλλώδη ή ινώδη ορυκτά έχουν την τάση να δίνουν
υψηλότερους δείκτες Δ.Π. και Δ.Ε.
(γ) Δεν διαπιστώθηκε ότι υφίσταται κάποια ακριβής και

αξιόπιστη σχέση μεταξύ του δείκτη Γωνιώδους (Δ.Γ.)
των αδρανών υλικών και του Δ.Π. ή Δ.Ε. τους. Παρ'
όλα αυτά παρατηρήθηκε μια γενική τάση (με χαμηλό
R2=0,356) να αυξάνει ο Δ.Γ. όσο αυξάνεται ο Δ.Π.
(δ) Γενικά προτιμόνται να χρησιμοποιούνται, για την

κατασκευή των αντιολισθηρών ταπήτων κύλισης των
οδοστρωμάτων, αδρανή υλικά με χαμηλούς δείκτες Δ.Π.
και Δ.Ε. καθώς και με υψηλό Δ.Γ. Τέτοια αδρανή
υλικά συμβάλλουν στη δημιουργία αυξημένου Βάθους
Επιφανειακής Μακροτραχύτητας της επιφάνειας του
- 467 -
16. Από τον προσδιορισμό και συσχετισμό των φυσικών ιδιο

τήτων των μελετηθέντων πετρωμάτων, προέκυψε ότι:
(α) Η ξηρή φαινόμενη πυκνότητα (ρ,) ελαττώνεται, όσο

αυξάνει το πορώδες (η) και ο λόγος κενών (e).
(β) Η υδατοαπορροφητικότητα (W . ) μειώνεται όσο αυξά-

sat
νει η φαινόμενη πυκνότητα (ρ, ή ρ , ).
α sat
(γ) Η υδατοαπορροφητικότητα (W . ) αυξάνεται όσο αυξά-
sat
νει το ανοικτό πορώδες (η _„). Οι δυο αυτοί
eli
συντελεστές συσχετίζονται σε εξαιρετικά υψηλό βαθμ
(με R2=0,996) με την εξίσωση:
(δ) Η υδατοαπορροφητικότητα (W . ) και ο δείκτης τα-

sat
χείας απορρόφησης, ή δείκτης HAMROL (IQAT) των
πετρωμάτων συσχετίζονται, με πολύ υψηλή ακρίβεια
(με Ra=0,98A), μέσω της εξίσωσης:
W = 1 15*5/ Υ Ι (0,886)
sat ' 4 Χ QAI
Η εξίσωση έχει πρακτική αξία, επειδή ο προσδιορισυ

του IQAT απαιτεί μόνο 2 ώρες περίπου, ενώ ο W
περισσότερο από 21+ ώρες.
(ε) 0 βαθμός κορεσμού (S ) έχει την τάση να αυξάνει μι

την αύξηση του ανοικτού πορώδους (η _ „ ) .
eil
17. Η αντοχή σε μονοαξονική θλίψη των πετρωμάτων έχει γενικ

την τάση να αυξάνει:
(α) με την αύξηση της ξηρής φαινόμενης πυκνότητας (ρ,)

α
και
(β) με την μείωση του ανοικτού και ολικού πορώδους
(η βίί> και η ) .
- 4-68 -
Επίσης διαπιστώθηκε ότι η εκατοστιαία πτώση (ελάττωση) της αντοχής

σε μονοαξονική θλίψη (-Δσ%) κατά τον κορεσμό, αυξάνει με την αύ
ξηση του ανοικτού πορώδους ^ e f f ) · Η εξίσωση συσχετισμού τους
βρέθηκε ότι είναι :
2
-Δσ = 7,56 χ Tieff - 0,096 με R = 0,774
18. Διαπιστώθηκε μια γενική τάση στα μελετηθέντα πετρώματα,

ότι παράγουν υψηλότερη ανθεκτικότητα στην αποσάθρωση (χαμηλότερη
τιμή υγείας) όσο μειώνεται η υδατοαπορροφητικότητά τους.
19· Από τον συσχετισμό των διάφορων προσδιορισθέντων μηχα

νικών ιδιοτήτων (αντοχής και φθοράς) των μελετηθέντων πετρωμάτων,
προέκυψαν οι ακόλουθες εξισώσεις συσχετισμού:
Εξισώσεις Συσχετισμού Μηχανικών Ιδιοτήτων

Συσχετιζόμενες Συντελεστής
Ιδιότητες Εξίσωση Συσχετισμού Συσχετισμού
(R 2 )
ΔΑΠΑ, ΔΣΑ ΔΑΠΑ=1,13 Χ (ΔΣΑ) - 1,212 0,96Λ
ΔΑΠΑ, ΔΣΛ10%Α ΔΑΠΑ=106,78 - 16,23 Χ ίη(ΔΣΛ10%Α) 0,951
ΔΣΑ, ΔΣΛ10%Α ΔΣΑ=94,86 - U , 2 2 χ Ιπ(ΔΣΛ10ΧΑ) 0,967
O d , ΔΣΑ ΔΣΑ=83,08 - 12,80 χ Ln(o d ) 0,839
LA, αά LA=150,94 = 2Λ,8Λ χ L n ( c d ) 0,908
LA, ΔΣΑ LA=9,86 χ EXP (0,0Α94 Χ ΔΣΑ) 0,891
ΔΣΑ, ΔΦΑΑ ΔΣΑ=0,867 χ ΔΦΑΑ + U , 3 8 0,766
LA, ΔΦΑΑ LA=1,73 Χ ΔΦΑΑ + 17,21 0,865
ΔΑΣΑ, ΔΦΑΑ Δεν δίδεται εξίσωση λόγω του πολύ χαμηλού

R 2 . Ομως παρατηρήται μια γενική τάση 0,232
αύξησης του ΔΑΣΑ με αύξηση του ΔΦΑΑ
•
- 469 -
20. Ιδιαίτερα στα ενδιάμεσα έως βασικά ηφαιστειακά πετρώ

ματα, η αντίσταση σε στίλβωση (Δ.Α.Σ.Α.) αυξάνει, όσο η αντίσταση
τους σε φθορά μειώνεται (ή όσο αυξάνει η τιμή του Δ.Φ.Α.Α. τους).
Βρέθηκε ότι οι δυο αυτοί δείκτες συνδέονται, με υψηλό συντελεστή
2
συσχετισμού (R =0,845), μέσω της εξίσωσης:
21,76Α
Δ.Α.Σ.Α. = + 63,074
ΔΦΑΑ
21. Από την μελέτη και σύγκριση των πετρογραφικών χαρακτη

ριστικών των διάφορων μελετηθέντων πετρωμάτων και των αντίστοιχων
εργαστηριακών φυσικομηχανικών αποτελεσμάτων τους, αποκτήθηκε μια
σημαντική και χρήσιμη πληροφόρηση, όσον αφορά τις σχέσεις που υφίι
τανται μεταξύ της ευπάθειας των διάφορων τύπων των αδρανών υλικών
να στιλβώνονται και να ανθίστανται στην φθορά και τη γενική υπο
βάθμιση από τη μια μεριά και των πετρογραφικών χαρακτήρων από την
άλλη. Απαιτούνται όμως, περισσότερα ποσοτικά στοιχεία από τη
μελέτη και άλλων πετρωμάτων, ώστε να γίνει δυνατή η ανάπτυξη ενός
μοντέλου ή μιας πρότυπης προδιαγραφής, η οποία να μπορεί να χρησι
μοποιείται με υψηλή ακρίβεια στον προσδιορισμό της αναμενόμενης
αντιολισθητικής απόδωσης, καθώς και της γενικότερης ανθεκτικότητα
ενός αδρανούς υλικού, από την πετρογραφική ανάλυση και μόνο.
Research Title; "Engineering Geological Research for
Skid-Resistant Road Aggregates"
SUMMARY AND GENERAL CONCLUSIONS
Scope of the present research work is, on one hand, to

identify and localize various rocks, over the Greek territory,
suitable for skid resistant road aggregate production, and on the
other hand, to investigate their relevant geotechnical properties
and their resulting suitability in the skid resistant pavement
surface construction.
Skid-resistance has been internationally considered,

the last thirty years, as one of the most significant surface
pavement properties, since it relates roads and drivers to safe-
ty or even life terms.
Especially in Greek territory, road slipperiness prob-

lem is particularly keen as manifested, firstly, by the high
traffic accident record, and secondly, by the generally low co-
efficients of friction measured in pavement surfaces over our
road network.
The basic reasons for the low coefficients of friction

in Greece, are attributed mainly, on one hand, to extensive use
of limestone aggregates on road surfacings, namely materials
which are very highly susceptible to polishing and on the other
hand, to paving technologies and methods which lead to bleeding
of asphalt on the road surfaces.
It is well known, that pavement skid resistance mainly

depends on the geotechnical properties of the aggregates used.
Particularly, in flexible asphaltic surfaces, coarse aggregates
properties play a more pronounced role in skid resistance, since
they form the greatest part of the area which come in direct
- 2 -
contact between road surface and vehicle tires. Highly resistant

to polishing aggregates are required for surface wearing courses,
especially in roads carrying heavy traffic loads, in order to
render (and maintain) to surface an adequate degree of skid resis·
tance. In addition, wear and weather resistant, as well as,
mechanically strong aggregates are necessary to provide a reaso-
nably long service life span to the surface, retaining its suffi-
cient Surface Texture Depth (S.T.D.). This surface property
secures against hydroplaning and reduction of friction in high
traffic speeds.
International research (D.C. Knill 1961, D.J. Maclean

and F.A. Shergold 1958, W.A. Goodwin 1969, W.G. Mullen, S.H.
Dahir and B.D. Barnes 1971, S.H. Dahir, W.E. Meyer and R.R. Hegmo:
1976, W.L. Gramling and J.R. Hosking 1972, H.H. Weinert 1968 and
1984., e.t.c.) as well as worldwide practice and exprerience has
proven that whilst certain pétrographie types of rocks have the
ability to provide those necessary properties and characteristics
of skid resistant pavement surfaces, some other ones not.
Making use of the above experience, and in the frames

of this research work, 107 areas all over the Greek territory,
were identified and localised, where there exist various, so
called "acceptable at first sight", rocks for further investiga-
tion and testing to confirm their suitability. Among these,
eighteen different geological formations, consisting of sedimenta·
ry, metamorphic and igneous rocks, scattered all over Greek area,
were selected for further research. These rocks, were systema-
tically sampled and their engineering geological and geotechnical
engineering properties were determined.
In every rock, twenty four indexes, parameters and co-

efficients were determined, according to which their suitability
and skid resistance quality and performance was judged.
Among the tests performed, were physical properties

tests, shape indeces tests, mechanical properties and wear resis-
tance tests, as well as, weathering simulation tests.
- 3 -
Their pétrographie properties and characteristics were

investigated by using thin sections and common microscope
techniques as well as X-ray diffraction method. The results of
the pétrographie analyses were subsequently compared and related
to other laboratory test results, and certain proposals and con-
clusions of practical value came in the light, concerning all
those necessary mineralogical and petrographical characteristics
of a rock which lead to increased skid resistance performance of
an aggregate.
The research finally revealed that Greece has a great

variety of significant rock deposits suitable for high quality
skid resistant road aggregate production.
Speaking in more detail, the following general conclu-

sions were deducted out of the present research work:
1. The number of traffic accidents in Greece is exceptional-

ly high. This is indicated by comparing the Greek traf-
fic accident index with that of other countries. The
fatal traffic accidents can be significantly reduced,
as well as, our national economy can save substantial
amount of money, by constructing skid resistant surface
wearing courses.
2. The resulting developed friction between a pavement

surface and a skidding tire, is due to contribution of
two principal components: adhesion and hysteresis;
each one developing and acting according to two diffe-
rent and indépendant mechanisms.
3. There is available, nowdays, a substantial variety of

methods and technologies for the precise measurement of
road pavement surface skid resistance.
- A -
Road Surface Texture or microtopography can be charac-

terised and described by two main scales of roughness:
macrotexture (for projections having width more than
0,5mm) and microtexture (for projections having width
less than 0,5mm). Each roughness scale acts and con-
tributes in a different way in the development of the
end level of road skid resistance.
International researches converge consistently to the

conclusion that in order to construct a road surface,
having, in a wet state, high skid resistance, it should
possess and maintain an adequate degree of microroughne
(or-texture), and in order to retain this skid resis-
tance level high, also, in high traffic speeds, it
should have and maintain an adequate degree of macro-
roughness (or-texture). These two main necessary pro-
perties of skid resistant road surfaces are directly
related and controlled basically by the geotechnical
properties of the used aggregates.
In order that the surface of an aggregate possesses and

maintains a high degree of microtexture, it should pre-
sent a high degree of resistance to polishing. For
building up the required high macrotexture, there
should be satisfied the followingpresuppositions:
(a) Used aggregates should have a suitable gradation

(usually a uniform gradation with large size of
grains is preferred).
(b) Aggregates should have angular shape and the

percentage of enlongated and flaky grains should
be low.
(c) A right method should be selected for constructing

and paving the asphaltic mixture.
- 5 -
However, in order that a road surface retains its ini-

tial macrotexture for a reasonably long time, the used
aggregates should have high mechanical strength in both
static and dynamic imposed stresses, as well as, low
weatherability and high resistance to wear caused by
vehicle tires.
The dangerous phenomenon of hydroplaning can be control

led and eliminated by increasing the surface roughness
or the Surface Texture Depth (S.T.D.).
Road pavement skid resistance varies: a) Seasonally,

having its highest value in winter time, b) Chronical-
ly, decreasing as time elapses to a minimum characte-
ristic level, c) due to variations of traffic load,
and d) due to road surface position.
The kind of road surface wearing course, as well as,

its aggregate properties required, depends on:
(a) The existing, for roads or highways in service,

or the anticipated, for new roads, traffic load
(number of moving vehicles, per lane, per day).
(b) The existing or anticipated mean traffic speed,

and
(c) The surface site category, as defined in Table 10.
Greece has a great number of remarkable rock sources

with various high quality "skid resistant" aggregates.
Rock types acceptable "at first sight" and possibly

suitable - as determined through international research
and experience - are abundant over Greek territory.
- 6 -
This is due to its complex gelogical structure and the

variety of different pétrographie types with occur.
In the frame of this research work, 107 different Greek

areas were determined, where more than 500 smaller or
larger geological formations occur, with such acceptible
rock types. However, in order to confirm the final
suitability, as well, as their particular suitability
level, sampling and further laboratory investigation
is needed.
Among the above-mentioned rocks only eighteen were se-

lected and thoroughly tested. Amongst those, it was
proven that fifteen could be considered generally suital
for this purpose, materials, whilst the rest three were
rejected because they gave low value in one or more pro-
perties in relation to the corresponding limit acceptanc
values.
The suitable rocks found, in descending order of skid

resistance quality and performance, are as follows:
(a) Rocks suitable for the minimal requirements of the

most dangerous for skidding road surface sites,
category A1:
1. Greenstone, from Daskalio-Lavrio-Attiki.

2. Andésite, from Lazarides-Aegina.
3. Dacitoid, from Kakoperato-Aegina.
4. Andésite, from Agariones-Lemnos.
5. Quartz Diorite, from Flamouri-Thessaloniki-
Serres.
6. Andésite, from Glykomelea-Trikala.
7. Granodiorite, from Plaka-Lavrio-Attiki.
(b) Rocks suitable for the minimal requirements of the

difficult road surface sites, category A2:
- 7 -
1. Gabbro, from Melea-Ioannina.

2. Andésite, from Kounoupitsa-Methana.
3· Granodiorite, from Ν. Peramos-Kavala-
Thessaloniki.
Λ· Gabbro, from Panorama-Thessaloniki.
5. Amphibolite, from L. Volvi-Thessaloniki.
(c) Rocks suitable for the minimal requirements of

moderate difficulty of road surface sites,
category B:
1. Hornfels (Plakite), from Plaka-Lavrio-Attiki.

2. Serpentinite, from Malakasio-Trikala.
3· Dolomite, from Stefani-Mandra-Attiki.
Amongst the examined rocks, three were found to be un

suitable for use as aggregates in surface wearing
courses, although they presented very high Polished
Stone Value (P.S.V.)· This is mainly due to their
very low resistance to wear, low mechanical strength,
and their high weatherability.
These rocks are:
1. Dacitoid, from Methana.

2. Sandstone, from Panagia-Trikala, and
3. Sandstone, from Metsovo-Ioannina.
The individual conclusions and general critisism of each

examined rock on their suitability in the skid resistanct
road aggregate production, are mentioned in the end of
each section where the corresponding rock is presented.
Examination using microscope methods, have shown that

aggregate susceptibility to polishing and wear can be
approximately determined in the laboratory by using
mineralogical and petrographical analysis.
- 8 -
Particular pétrographie characteristics of the rock

forming mineral grains or crystalls, as well as, their
degree of interlocking and bonding deterine, to a great
extent, aggregates skid resistance performance.
Road pavement surfaces constructed with aggregates of

rocks which consist of either only one mineral type
(monomineral rocks) e.g. pure dolomites, or many minera]
which have approximately the same hardness, e.g. certaii
hornfels, e.t.c, will polish much more than road sur-
faces which are constructed with aggregates consisting
of minerals of a wide range of hardness of MOH's scale,
e.g. andésites, sandstones, granites, greenstones, e.t.c
Aggregates consisting of softer minerals will reach the
final, not acceptable, level of polishness much quicker
than those produced from rocks with harder mineral compc
nents.
Surface wearing courses constructed with aggregates hav:

the same approximately mineralogical composition, but
different size and/or shape of mineral grains or crysta.
as well as, different degree of grain interlocking or
bonding, will exhibit finally different level of skid
resistance.
The more angular with intermediate size the mineral

grains are, as well as, the weaker the mineral grains
are bonded together in the aggregates, the higher the
resulting skid resistance of the road surface will be.
But nevertheless, the weaker the mineral grain bonding

strength is, the quicker and more intensive the resulti
wear of the road surface will be. In this point, how-
eve, it is obviously necessary to take place a compro-
mise between these opposite and conflicting requirement
in order to achieve the best possible performance.
- 9 -
14· Pétrographie investigation showed that there exist an

optimum percentage participation of hard and soft mine-
ral grains in the rock forming mineral composition,
so that a high skid resistance performance will be pro-
duced. These optimum percentage seems to be in the
range of 50% to 75% in hard minerals (H>5) and 25% to
50% in soft ones (H<3).
It is also shown that the influence of the optimum

percentage participation is modified by the size, shape,
distribution and degree of interlocking and bonding of
the aggregate forming mineral grains or crystalls.
15· As far as aggregate shape indexes are concerned, this

research work revealed the following points:
(a) Flackiness Index (F.I.) increases proportionately

as Elongation Index (E.I.) increases too. It was
found that these two indexes correlate through
the following regression equation:
E.I. = 1,467 χ F . I . ( 1 ' ° Λ 5 )
with a very high coefficient of determination,

r2=0,972.
(b) It was noticed that rocks which have cleavegeous

structure and parallel texture, as well as, rocks
which contain highly oriented sheetlike or fibrous
minerals tend to give higher F.I. and E.I.
(c) There was not any indication that exists any exact
or reliable relationship between aggregate Angula
rity Number (A.N.) and their F.I. or E.I. Never
theless, it can be seen a general tendancy (with
low coefficient of determination, r2=0,356) for
the A.N. to increase as F.I. increases.
- 10 -
(d) Aggregates with low F.I. and E.I. and with high
A.N. are generally more preferable in the skid .
resistance pavement surface construction. Such
aggregates contribute, to some extent, in the
creation of higher Surface Texture Depth.
16. Determination and correlation of physical properties

of the studied rocks, gave the following results:
(a) Dry apparent density (pd) decreases as porosity

(n) and void ratio (e) increases.
(b) Water absorption (W .) decreases as apparent

density (pd and ρ ,) increases.
(c) Water absorption (W _+) increases as effective

porosity (n „«) increases. These two parameters
correlate with very high coefficient of déterminât
(r2=0,996) through the equation:
^-°.3"".«(1·075)
(d) Water absorption (W .) and Quick Absorption Index
sax»
or Hamrol Index (IQAT) correlate, with very high
ra=0,984-> through the equation:
1
ν = ·1^Ι«ΑΙ(0'886'
This equation has practical value too, since deter

mination of I Q requires only two hours, compared
A T
to W . determination which requires more than 2U

S3.X
hours.
(e) Degree of Saturation (S ) tends to increase as

effective porosity (n e f f ) increases too.
- 11 -
Uniaxial compressive strength of studied rocks tends

to increase:
(a) as dry apparent density (P^) increases, and
(b) as effective porosity (n f f ) and total porosity

(n) decrease.
It was also noticed that percentage reduction of uniaxial

compressive strength (-Δσ%), in saturation, increases
as effective porosity (n „„) increases. Its regression
equation is:
-Δσ = 7,56 χ n e f f - 0,096
with r3 = 0,77A
It was noticed as a general tendancy, that the studied

rocks produce a higher resistance to weathering (lower
Soundness test value), as their water absorption de
creases.
Correlation between various pairs of the determined

mechanical properties of the studied rocks gave the
following regression equations:
- 12 -
Coefficient
Correlateci of
Regression Equation
Properties Determination
9
A.I.V.-A.C.V. A.I.V.=1,13x(A.C.V.)-1,212 °' ^
A.I.V.-A.C.V.10%F. A.I.V.=106,78-l6,23xLn(A.C.V.10%F.) 0,951
A.C.V.-A.C.V.10%F. A.C.V.=94,86-U,22xLn(A.C.V.10%F.) 0,967
σ-,-A.C.V. A.C.V.=83,08-12,80xLn(a d ) 0,839
α
L.A.-o"| L.A.=150,94-24,84xLn(crd) 0,908
L.A.-A.C.V. L.A.=9,86xexp(0,0A94xA.C.V.) 0,891
A.C.V.-A.A.V. A.C.V.=0,867xA.A.V.+U,38 0,766
L.A.-A.A.V. L.A.=173xA.A.V.+17,21 0,865
It can not be given an equiation,
due to very low r s . However, it is
P.S.V.-A.A.V. noticed a general trend for P.S.V. 0,232
to increase as A.A.V. increases
20. Particularly in intermediate to basic volcanic rocks,

increase of P.S.V. with A.A.V. increase is more pro
nounced. It was found that these two indexes correlate
through the regression equation:
21,764
P.S.V. = + 63,074, with ra=0,845
A.A.V.
21 . Study and comparison between petrographical and minera-

logical characteristics of the investigated rocks, on
one side, and their corresponding laboratory physical
and mechanical test results, on the other, gave a signi
ficant and useful information concerning the relation
ships between petrography and susceptibility of various
rock types to polishing, wear and degradation.
In order, however, to be established either a model or

a standard specification, which can be used with a high accuracy
and confidence, in predicting the anticipated skid resistance per
formance, as well as, the general durability and suitability of
- 13 -
an aggregate, only by means of pétrographie analysis, it is

rquired a wider range of studing and correlating more different
rock types.
Β Ι Β Λ Ι Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α
A.A.S.H.T.O. : Designation: T2-74, (1974) f "Standard

Method of Sampling stone, slag, Gravel, Sand and stone
Block for use as Highway Materials".
A.A.S.H.T.O.: Designation: M 43-54, (1974), "Standard

Specification for: Standard Size of Coarse Aggregate
for Highway Construction".

Specification for: Crushed stone, Crushed slag and
Crushed Gravel for Open graded Bituminous road - Mix.
Surface Course".

Specification for: Crushed stone and Crushed Slag for
Bituminous Macadam Surface Course".

Specification for: Coarse Aggregate for Portland Cement
Concrete".
A.A.S.H.T.O.: Designation: Τ 96-74, (1974), "Los Angeles y

abration test".
ANON. (1972). "The preparation of maps and plans in terms

of Engineering Geology". Q. J..1. Eng. Geol. Vol. 5, pp. 293-
381.
ANON. (1974). "Selected Powder Diffraction data for mine

rals". Data book first edition. Published by: Joint
Committee on Powder Diffraction Standards. Pennsylvania
19081 U.S.A.
ANON: (1979), International Society for Rock Mechanics.
Commission on standardization of Laboratory and Field
Tests. "Suggested methods for determining water content,
porosity, density, absorption and related properties and
swelling and slake durability index properties". Int. J.
Rock Mech. Min. Sci. and Geomech. Abstr. Vol. 16, pp 14-1 —
156.
ASTM: Special Tech. Pub.: 4.83, American Society for

Testing and Materials, (1970), "The Sampling of soil and
rock".
ASTM: Designation: C 88-71a, American Society for Tes

ting and Materials, (1972), "Standard Test Method for:
Soundness Test on Aggregates by use of Sodium sulphate".
Annual Book of ASTM.
ASTM: Designation: D 692-79, American Society for Tes

ting and Materials, (1979), "Standard Specification for:
Coarse aggregate for bituminous paving mixtures". Annual
Book of ASTM Standards.
ASTM: Designation: D A48-80, American Society for Tes

ting and Materials, (1980), "Standard Sizes of coarse
aggregate for Highway construction". Annual Book of ASTM
Standards.
ASTM: Designation: C 131. American Society for Testing

and Materials, (1981), "Standard Test Method for: The Los
Angeles abration test". Annual Book of ASTM.
ASTM: Designation: Ε 274-79, American Society for Tes

ting and Materials, (1981), "Standard Test Method for: Skid
Resistance of Paved Surfaces Using a full-scale Tire". An
nual Book of ASTM Standards, Part 15, PP 688-694-
ASTM: Designation: E $01 , American Society for Testing
and Materials, (1983), "Specification for Standard Tire
for Pavement skid Resistance tests". Annual Book of ASTM
Standards, Vol. 04.03.
ASTM: Designation: D 75, American Society for Testing

and Materials, (1986), "Sampling Aggregates". Annual Book
of ASTM Standards, Parts U , 15 and 19.
ASTM: Designation: E 303, American Society for Testing

and Materials, (1986), "Standard Method for: Measuring
Surface fractional properties using the British Pendulum
Tester". Annual Book of ASTM.
ASTM: Designation: Ε 4Λ5-82, American Society for Tes

Stopping distance on paved surfaces using a passenger
vehicle equipped with full-scale tires". Annual Book of
ASTM.
ASTM: Designation: E 670-79, American Society for Tes

Side force friction on paved surfaces using the Mu-Meter".
Annual Book of ASTM.
AUBUIN, J. (1957), "Sur la geologie de la bordure meridio

nale de la plaine de Trikala". Ann. Geol. des Pays Hell.
8, p. 222-232.
AUB0ÜIN, J. (1958), "Essai sur 1' evolution paléogeographi-

que et le development tectorogénique d' un système géosyn-
clinal". Le secteur grece de Dinarides (Hellénides) B.S.
G.F., 8 Paris.
23. AUBOUIN, J. (1959), "Contribution a 1' étude géologique
de la Grèce, septentrionale: Les confins de 1' Epire et
de la Thessalie". Ann. Geol. des pays Hell., 10 p. 1-4.83.
2Λ. BALMER, G.G., and DAUGHADAY, H. (1970), "A Theoretical

Analysis of Hydroplaning Phenomena" H.R.R. No 311, HRB.
25. BEILBY, G. (1921), "Aggregation and flows of solids",

London (MacMillan).
26. BERGER, W. (1953), "Jungt evtiäre Pflanzenreste aus dem

Gebiete der Agäis (Lemnos, Thessaloniki)". Ann. Geol. des
pays Hell., 5, ρ 3A-64- XIX - XXI, Athènes.
27. BORSIS - FERRARA, G., MERCIER, J. (1965), "Détermination

de 1' age des series métamorphiques du Massif Serbomakedo-
nien au Nord-Est de Thessalonique". Ann. Soc. Geol. du
Nord T. LXXXIV, Lille.
28. British Standards Institution, British Standard: No. 63,

(1951), "Single-sized roadstone and chippings", London BSI.
29· British Standards Institution, British Standard: No. 706,

(1936), "Sandstone kerbs, channels, quadrants and Setts",
London, BSI.
30. British Standards Institution, British Standard, No. 812,

Parts 1, 2, 3 (1975), "Methods for sampling and testing of
mineral aggregates, sands and fillers", London, BSI.
31. British Standards Institution, British Standard: No. 882,

1201 Part 2, (1973), "Aggregates from natural sources for
concrete (including granolithic)", London BSI.
32. British Standards Institution, British Standards: No. 1377,

(April 1975), "Methods of test for soils for civil enginee-
ring purposes", London BSI.
British Standards Institution, British Standards: No. 1984-
(1967), "Specification for gravel aggregates for surface
treatment (including surface dressing) on roads", London
BSI.
British Standards Institution, British Standards: No. 5930

(1981), "Code of practice for site Investigations", London
BSI.
BRINK, A.B.Α., and WILLIAMS, A.A.B. (1964), "Soil engineerin

mapping for road in South Africa". S. African Council Sci.
Ind. Res., Res. Rept. 227 Natl. Inst. Road Res. Bull, 6, pp
30.
BRUNN, J. (1956), "Contribution a 1' étude géologique du

Pinde septentrional et d' une partie de la Macédoine occi-
dentale. Ann. Géol. Pays Hellen., 7, 1-358, pis, 20,
Athènes.
BURNS, J.C., and PETERS, R.J. (1973), "Surface Friction

Study of Arizona Highways", H.R.B. Hwy. Res. Record 471,
pp 1-12.
ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ, A. (1947), "Αι Θέρυαι Ηφαίστου της νήσου Λήμνου"

Ann. Géologiques des pays Hell., I, p. 194-203, Athènes.
CHORLEY, R.J. (1969), "The role of water in rock disintegra-

tion: Water, Earth, Man" p.p. 135-155 Pub. Methuen, London.
DAVIS, E.N. (1957), "Die jungvulkanischen Gesteine von Aegi-

na, Methana und Porös und deren Stellung im Rahmen der
Kykladenprovinz". Kommissionsverlag von Guggenbùhl und
Huber, Schweizer Spiegel Verlag Zürich.
ΔΑΒΗ, E. (I960), "Τα ηφαιστειογενή πετρώματα της νήσου
Λήμνου". Ann. Geol. des pays Hell., II, pp 1-82.
ΔΑΒΗ, E. (1971), Πετρολογία.
DAHIR, S.Η., MEYER, W.E., HEGMON, R.R., (1976), "Laboratory

and Field Investigation of Bituminous Pavement and Aggre
gate Polishing" T.R.B., Transportation Research Record 58Λ,
pp I-Η.
DASKALOVA, L. (1984)f "Resistance to polishing of Roadmaking

aggregates from Bulgaria". Bulletin of the Internat. Assoc,
of Engineering Geology, No. 29, Paris, pp 349-35Λ-
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ, Σ. (197Λ), "Πετρολογική μελέτη των μιγματιτικών

γνευσίων και αμφιβολιτών των περιοχών Ρεντίνας-Ασπροβάλτας,
Σταυρού-Ολυμπιάδος". Διδακτ. Διατρ. Θεσσαλονίκη.
ΔΟΥΝΑΣ, Α. (1971), "Η γεωλογία της μεταξύ Μεγάρων και Ερυθρώ1

περιοχής". Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ε.Σ.Υ.Ε. (1981), Στατιστική επετηρίδα Εθνικής Στατιστικής

Υπηρεσίας της Ελλάδας.
ΕΥΜΟΛΠΙΔΗΣ, Β., ΚΟΛΙΑΣ, Σ., ΜΑΡΣΕΛΛΟΣ, Ν., ΓΙΩΤΗΣ, ΑΠ. (1985!

"Τεχνικά κριτήρια για την μελέτη και κατασκευή οδοστρωμάτων
από σκυρόδερμα για τον αυτοκινητόδρομο (ΤΕΜ)" Δελτίον ΚΕΔΕ
έτος 24ο, Τεύχη 1-2 Ιαν-Ιουν. (1985).
EVANS, Ι.S. (1970), "Salt crystallization and rock weat

hering. A review: Revue de Geomorphologie, Dynamique".
Vol. 19, No. Λ PP 153-177.
FEKELDJIEV, G., DOMISHLIAROVA, S. and VLADINIROVA, Ν. (198A)

"Mineralogical and petrographical analysis and heating
behaviour of the Greek Dolomite", Sofia, Ιδιωτική επικοινω
νία.
FIEDLER, Κ. (184.0), "Reise durchalle Telle des Kb'nichreiches
Griechenland, I Teil.s. 39, Leipzig 184-0.
GEORGIADES - DIKEOULIA, E., KOUMANTAKIS, J., MACROPOULOU -

DIACANTONI, A. (1977), "Polypiers du Miocène moyen dans
les couches de base du sillon Meso-hellénique", VI Collo-
quium on the Geology of the aegean region. Vol. Ill pp
1105-1113-
GILES, C.G. (1957), "The skidding resistance of roads and

the requirements of modern traffic", Proc. Inst. Civ. Eng.
6, pp 216-24-9.
GILES, C.G. (1964.), "Some recent developments in work on

skidding problems at the road research latoratory", Hwy.
Res. Record No A6, pp 4-3-59-
GILES, C.G., and SABEY, B.E. (1959), "A Note of the problem
of Seasonal Variation in Skidding Resistance". Proc. 1st
Internat. Skid Prev. Conf., Virginia Highway Res. Council,
Part 2, pp 563-568.
GILES, C.G., SABEY, B.E. and CARDEW K.H.F. (1962), "Develop-

ment and Performance of the Portable Skid Resistance Tester"
A.S.T.M. Spec. Tech. Pubi. No. 326, pp 50-74··
GOIGNER, F., PAPP, Α. (1953), "Über die Ergussgesteine der

Insel Lemnos". Ann. Geol. de pays Hell. 5, ρ 26-33,
Athènes.
GOODWIN, W.A. (1969), "Pre-Evaluation of Pavement Materials

for Skid Resistance - A Review of U.S. Techniques", H.R.B.
Special report 101, pp 69-79-
GRAMLING, W.L., HOPKINS, J.G. (1974), "Skid-Resistance

Studies - Aggregate Skid Resistance Relationships as Ap-
plied to Pennsylvania Aggregates". Pennsylvania Depart-
ment of Transportation. Final Report.
GRAY, J.E., and RENNINGER, F. (1966), "The Skid-Resistant
Properties of Carbonate Aggregates". H.R.R. No. 120, U.S.A.
GROSCH, K.A. (1963), "The relation between the friction and

viscoelastic properties of rubber". Rubber Chem. and Tech.,
Vol. 37(2) Part 1 pp 370-385.
HARMOL, A. (1961), "A quantitative classification of the

weathering and weatherability of rocks." Proc. 5th, Int.
Conf. Soil Mech. and Found Eng. 2, 771-773..
HARRIS, A.J. (1968), "Road surface texture and the slippe-

riness of wet Roads". H.R.R. No. 2 K , H.R.B.
HENRY, J.J. and DAHIR, S.H. (1979), "Effects of textures

and the Aggregates that Produce them on the Performance of
Bituminous Surfaces". T.R.B. Transportation research record
No. 712 Bituminous Materials and skid Resistance, pp 4Λ-50.
HIGGINB0TT0M, I.E. (1976), "General requirements for rocks

and aggregates". Section 11.1 Anon. 1976. Applied Geology
for Engineers, H.M.S.O. pp 378.
H.M.S.O. (1970), MINISTRY OF TRANSPORT, "Report of the Com

mittee on Highway Maintenance". London 1970 (H.M. stationery
office).
HOFELT, C. (1959), "Effect of speed, load distribution and

inflation". Proc. 1st Internat. Skid Prev. Conf., Virginia
Highway Res. Council, Part 1, pp 173-183.
HÖRNE, W.B., and DREHER, R.C. (I963), "Phenomena of Pneumatic

Tire Hydropla ning". N.A.S.A. Tech. Note, D-2056 pp 52.
HORNE, B. WALTER (1968), "Tire Hydropla ning and its Effects

on Tire Traction". H.R.R. No. 2 U , H.R.B.
70. HOSKING, J.R. (1970), "Road Aggregates and their Testing".
One-day Symposium on Quarring. Bristol University pp 13.
71. HOSKING, J.R. (1973), "The effect of aggregate on the skid

ding resistance of bituminous surfacings: Factors other
than resistance to polishing". T.R.R.L. Report L.R. 553,
Crowthorne, England.
72. HOSKING, J.R., and TUBEY, L.W. (197Λ). "Effect of turning

and braking on the polishing of roadstone by traffic". Dept.
of the Environment TRRL Supplementary Report SR 103 UC.
Crowthorne.
73· Ι.Γ.Μ.Ε., "Γεωλογικοί χάρτες της Ελλάδας κλίμακας 1:50.000".

Φύλλα: Ερυθραί, Αθήναι-Ελευσίς, Μεταλλοφόρου Λαυρεωτικής,
Μέθανα, Θέρμη, Καλαμπάκα, Παναγιά, Μέτσοβο, Ζαγκλιβέριο,
Σοχός, Καβάλα, Σταυρός.
74-· I.R.F., (1982), World Road Statistics International Road

Federation.
75. I.S.R.M.: Suggested methods, BROWN, E.T. (1981), "Rock

characterization: testing and monitoring". Pergamon press.
76. IVEU, D.L., KEESE, C.J., NEILL, A.H., BRENNER, C. (1971)

"Interaction of Vehicle and road surface". Highway Research
Record, No. 376 - Anti-skid Program Management and Related
Papers H.R.B.
77. JAEGER, C.H. (1972), "Rock Mechanics and Engineering".

Cambridge University Press.
78. JAMES, J.G. (1968), "Calcined Bauxite and Other Artificial

Polish-Resistant Road-Stones". Transport and Road Research
Laboratory, Crowthorne, Berkshire, England, TRRL Rept. 84-·
KEEN, H.M. (1968), »Design for Safety". HRR No. 21-A Surface
Properties of Pavements and Vehicle Interaction.
KOBER, L. (1929), "Beiträge zur Geologie von Attika - Sitzung

sber. d. Akad. Wiss. in Wien. Math, klasse, Abt. I, 138B,
7 Heft.
KOCKEL, F., HOLLAT, H., WALTHER, H. (1971), "Geologie des

Serbo-Mazedonischen Massius und seines mesozoichen Rahmens".
Geol. J.b. 89·
KOCKEL, F., WALTHER, H. (I968), "Zur Geologischen ent Wick-

lung des Südlichen Serbomazedonischen massius. Bulg. Ak. Sc.
Bull. Geol. KH XVII.
ΚΟΚΚΟΡΟΣ, Π. (1970), "Γενική ορυκτολογία". Εκδοση Η'Θεσσα-

λονίκη.
ΚΟΚΚΟΡΟΣ, Π. (1930), "Παρατηρήσεις περί της γεωλογικής συστά

σεως της Λήμνου". Πρακτικά Ακαδημίας Αθηνών, 5,6 1ΛΟ-145·
ΚΟΜΜΙΝΟΤΗ, W. (1970), "Ein Geraet fuer die Bestimmung der

Haftkraft zwischen Reifen und Strasse" (A test Apparatus
for Investigating the Friction between Tire and Road). Proc.
Intern. Coll. on the Interrelation of skidding Resistance on
Wet Roads. Wilhelm Ernst and Sohn. Berlin in German: pp
77-80 in English pp 4Α5-Λ4-8.
Κ0ΥΜΑΝΤΑΚΗΣ, I.E. (1978), "Συμπεριφορά των περιδοτιτών και

Σερπεντινιτών εις τα τεχνικά έργα". Διατριβή επι Υφηγεσία
στο Ε.Μ.Π. Αθήνα.
KRONBERG, P., MEYER, W., PILGER, Α. (1970), "Geologie der

Rila Rhodope Masse Zwischen Strimon und Nestos". Beith
Geol. J.b. 88, Hannover.
88. KUMMER, H.W. (1963), "Pavement Wetting and Skid Resistance".
Rep. J.8, Joint Road Friction-Program, Pd. state Univ.-Pa.
Dept. of Highways, pp 31.
89. KUMMER, H.W. (1966), "Unified theory of rubber and tire

friction". Eng. Res. Bull. Β-9Λ, Engineering Publications,
Pennsylvania state, Univ. pp 151.
90. KUMMER, H.W. and MEYER, W.E. (1967), "Tentative Skid-

Resistance Requirements for Main Rural Highways". N.C.H.R.P.
Rept. 37, pp 80.
91. LAKE, J.R. (1976), "Specification Requirements for aggregate

properties and texture depth for bituminous surfacings to
new roads "Technical memorandum: H 16/76. London. Ιδιωτι
κή Επικοινωνία.
92. LAUNAY, L. (1898), "Etudes géologiques sur la mer Egée. La

géologie des îles de Lesbos et Thassos". Ann. d. Mines.
Paris, 13, 6. 157.
93. ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ, Γ.Ι. (197A), "Γεωλογικού και Γεωμορφολογικαί

παρατηρήσεις επι της νήσου Αίγινας". Διατριβή επι Διδακτο
ρία. Παν. Αθηνών.
9Λ. LEPSIUS, R. (1923), "Geologie von Attika". Berlin.
95. MACLEAN, D.J., and SHERGOLD, F.A. (1958), "The polishing

of roadstones in relation to the resistance to Skidding of
bituminous road surfacings". Dept. of Scientific and
Industrial Research, Road Research Laboratory Technical
Paper No. 4-3. London, H.M. Sationery Office.
96. ΜΑΡΑΤΟΣ, Γ. (1972), "Γεωλογία της Ελλάδας". Εκδοση Γεωτεχνι

κού Γ.Ε. ΜΕΛ. ΕΡ. ΑΘΗΝΑ.
97. ΜΑΡΙΝΟΣ, Γ. (1951), "Η Λιγνιτοφόρος λεκάνη των Μεγάρων".

Ι.'Γ.Μ.Ε. Γεωλογικές αναγνωρίσεις 3, PP 1-Μ Αθήνα.
98. ΜΑΡΙΝΟΣ, Γ. PETRASCHECK, W. (1956), "Λαύριον", Ι.Γ.Ε.Υ. IV.
99. McCULLOUGH, Β.F., and HANKINS, K.D. (1966), »Skid Resistance

Guidelines for surface Improvements on Texas Highways". Hwy,
Res. Ree. No. 131, pp 20A-217.
100. MCKENZIE, D.P. (1970), "Plate Tectonics of the Mediterranean

region". Nature, 226, p. 239-2Λ3.
101. MERCER, S. (1958), "Locked wheel Skid Performance of Various

Tires on Clean, Dry Road Surfaces". H.R.B. Bull. 186,
pp 8-25.
102. MERCIER, S. (1966), "Etude Géologique des zones internes

des Hellenides en Macédoine centrale". Ann. Geol. des pays
Hell., 20, 1968.
103. MILLARD, R.S. (1971), "Anti-Skid measurement". Highway Res.

Ree. No. 376, H.R.B. pp 59-60.
104·. ΜΙΧΑΣ, N. (1983), "Ολισθηρότητα των οδών και ατυχήματα".

Εκδοση της οδικής Ομοσπονδίας της Ελλάδος, ρρ 51·
105. M0N0D, 0. (1965), "Etude géologique du Massif du mont Chor-

tiatis". Γεωλ. και Γεωφ. Μελεται Τομ. Χ, No. Λ, Ι.Γ.Ε.Υ.,
Αθήνα.
106. MOORE, D.F. (1966), "Prediction of skid resistance gradient

and drainage Characteristics for pavements". Hwy. Res. Ree.
No. 131, pp 181-203.
107. MOORE, A.B., and HUMPHREYS, J.B. (1972), "High speed skid
resistance and the effects of surface texture on the acciden
rate". Dept. of Civil Engineering, Univ. of Tennessee.
108. MOKER, R.A. (1963), "California, Skid Tests with Butyl Rub
ber Tires". Hwy. Res. Ree. No. 28, pp 32-Λ7.
109. MULLEN, W.G., DAHIR, S.H., and BARNES, B.D. (1971), "Two
Laboratory Methods for Evaluating Skid Resistance Properties
of Aggregates. H.R.B. Highway Res. Ree. 376, pp 123-135.
110. N.C.H.R.P. No. U , 1972 "Skid Resistance". National Coope

rative Highway Research Programm. H.R.B. pp 68.
111. NEVILLE, GWEN, (1974), "A study of the Mechanism of Polishing

of Roadstones by traffic". Dept. of Environment TRRL Report
LR 621, Crowthorne, England.
112. NICHOLLS, I.A. (1971), "Santorini volcano, Greece; Tectonic

and Petrochemical Relationships with Volcanics of the
Aegean Region". Tectonophysics 11, p. 377-385.
113· OSSWALD, K. (1938), "Geologische geschichte von Griechisch-

Nordmakedonien". Υπόμνημα Γεωλ. Υπηρεσίας, Ελλάδος 3·
1 U . ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΑΚΗΣ, I.E. (1985), "Μικροσκοπία Μεταλλευμάτων".

Εκδοσης Ε.Μ.Π. Αθήνα.
115- ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΑΚΗΣ, Ι., ΚΟΥΜΑΝΤΑΚΗΣ, Ι. (1982), "Τεχνική Πετρογρα

φία". Εκδόσεις Εργαστ. Κοιτασματολογΐας και Εφηρμοσμένης
Γεωλογίας, Ε.Μ. Πολυτεχνείου Αθήνα.
116. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ, Α. (1965), "0 Πλουτωνίτης Σερρών - Δράμας".

Διατρ. επι διδακτορία, Θεσσαλονίκη.
117. ΡΑΡΡ, Α. (19Α5), "Über Durschbrüche von Ergussgesteinen im

Flysch der Insel Lemnos (Agais)". Annales geol. des pays
Hell. I., p. 139-U2, Taf. XIII-XVI Athènes.
118. PAPP, Α. (1953), "Erläuterungen zur Geologie der Insel
Lemnos". Ann. geol. des pays Hell. 5, p. 1-25, Taf. I-
XVIII, Athènes.
119. PARASKEVOPOULOS, G.M. (1956), "über den Chemismus und die

provinzialen der tertiären und quärtaren Ergussgesteine des
ägäischen Raumes und der benechabarten Gebieten". Tscherm
Mineral. Petrol. Mitt., ser. 3,6, p. 1-72.
120. POKORNU, A.G. (198Α), "Classification des granulate pour les

couches de roulement des chaussées". Bulletin of the inter-
national association of engineering geology", No. 30 Paris.
121. QUICK, L., and LEIPER, H. (1959), "How to cut and polish
gemstones". Philadelphia (Chilton).
122. REYNOLDS, C E . (1950), "Concrete Construction", 2nd Ed.

Concrete Publications Ltd, London.
123. RIZENBERGS, R.L., BURCHETT, J.L., and NAPIER, C.T. (1973),

"Accidents on Rural Interstate and Parkway Roads and their
Relation to Pavement Friction". Div. of Res., Kentucky
Dept. of Transp., Lexington.
12Λ. ROAD NOTE 29, 1980, "A guide to the structural design of
pavements, for new Roads". H.M.S.O., England.
125. RUNKLE, S.N., and MAHONE, D.C (1977), "Critique of Tenta

tive Skid-Resistance Guidelines". T.R.R. No. 633, Pavement
Surface Properties and Performance, T.R.B.
126. SABEY, B.E. (1966), "Road Surface Texture and Change in

Skidding Resistance with speed". Rep. 20. British Road
Research Laboratory.
127. SACHPAZIS, C I . (1983), "The effects of contact metamorphism

on the engineering geological properties of the Great limes
tone, Northumberland, England". Unpublished, M.Sc. Thesis,
University of Newcastle-upon-Tyne, pp 178.
128. SALT, G.F., and SZATKOWSKI, W.S. (1973), "A Guide to levels
of skidding resistance for roads". T.R.R.L. Report LR 510,
Crowthorne, England.
129. ΣΑΠ0ΥΝΤΖΗ, H. (1969), "Πετρογραφία και γεωλογική τοποθέτηση

των πράσινων γνευσίων της Θεσσαλονίκης Διδακτ. Διατρ. Θεσ/
νίκη.
130. SCHALLAMACH, Α. (1952), "Load dépendance of Rubber friction".

Proc. Phys. Soc. of London. Vol. 65 (Β), pp 657-661.
131. SCHNEIDER, A.G. (1966), "First Results of a study on Aggre

gate Wear and Polishing". Report J13, Pa. Dept. of Highway-
Pa. State Univ. Joint Road Friction Programm, pp 29·
132. SCHULZE, Κ.Η. (1964), "Das Verhalten der Strasse bei Naesse".
Uerein Deutscher Ing. Zeits., Vol. 106 (23), pp 1 U 3 - 1 U 8 .
133· Selected powder Diffraction data for Minerals. Αμερικάνικη

έκδοση 1983.
134· Σ0ΛΔΑΤ0Σ, Κ.Τ. (1976), "Μαθήματα ειδικής ορυκτολογίας και

ορυκτοδιαγνωστικής", Θεσ/νίκη.
135. SPURR, R.T. (1965), "Subjective Assessment of Brake Perfor

mance". Automobile Engineer. Vol. 55, No. 10, pp 393-395.
136. S.R.R.I. (1965), "Annual Report of the National Swedish

Road Research Institute for the Financial year 1963-1964".
In English, Rept. 4-5 A, Statens Vaeginstitut, Sweeden pp 44·
137. SZATKOWSKI, W.S., and HOSKING, J.R. (1972), "The effect of

traffic and aggregates on the skidding resistance of bitumi
nous surfacings". Dept. of the Environment, T.R.R.L. Report
LR 504. Crowthorne, England.
138. SCLAVIN, J. (1974), "Relationships between some physical

properties of rock determined by laboratory tests". Int.
J. Rock Mech. Min. Sci. Vol. 11, pp 57-66.
139. TABOR, D. (1959), "The importance of Hysteresis losses in th<
friction of lubricated Rubber". Proc. 1st Internat. Skid
Prev. Conf., Virginia Highway Res. Council, Part 1, pp 211-
218.
H O . TARAGIN, A. (1954), "Driver Performance on Horizontal Curves'

Proc. H.R.B., Vol. 33, p. 446.
141. ΤΑΤΑΡΗΣ, Α. (1967α), "Παρατηρήσεις επι της δομής της περιο

χής Σκαραμανγκά - όρους Αιγάλεω - Πειραιώς - Αθηνών (Αττική).
Δελτ. Ε.Γ.E. Tou. VII, τευχ. 1, σελ. 52-88 Αθήνα.
14.2. ΤΑΤΑΡΗΣ, Α. (19673), "Νεώτεραι έρευναι επι της δομής της

νήσου Σαλαμίνος και της απέναντι περιοχής του Περάματος".
Δελτ. Ε.Γ.Ε., Τομ. VII, τευχ. 1, σελ. 36-51, Αθήνα.
14-3. T.R.R.L. Report 319 Transportation and Road Research Labora

tory, Crowthorne, Berkshire.
144. VEITH, A.G. (1971), "Measurement of Wet Cornering Traction".

Rubber Chem. and Tech., Vol. 44, pp 962-995.
145. WEBB, J.W. (1970), "The wearing characteristics of mineral

aggregates in highway pavements". Virginia Highway Res.
Council Charlottesvill., Virginia. VHRC 70-87.
146. WEINERT, H.H. (I968), "Engineering petrology for Roads in

South Africa". Bull. Eng. 2(b), pp 363-395.
147. WEINERT, H.H. (1984), "Climate and the durability of South

African Road Aggregates". Bull, of the Intern. Assoc, of
Engineering Geology, No. 29, Paris, pp 463-466.
Συπληρωμαίικη Βιβλιογραφία
ΒΙΖΟΝ, G.J., LALECH0S, Ν., SAV0YAT, Ε. (1968), "Présence d'

Eocene transgessif en Thessalie. Incidences sur la paleo-
géographie regionale". Soc. Geol. Fr. Bull. 7, Vol. 10,
pp 36-38.
Κ0ΥΜΑΝΤΑΚΗΣ, I. (1975-76), "Γεωλογική χαρτογράφηση του φύλ

λου Παναγίας. Εκδόσεις Ι.Γ.Μ.Ε.".
LEIDEN, V.R. (194-0) , "Der Vulkanismus des Goffes von Aegina

und seine Beziehungen zur Tektonik". Vulk. Inst. I.
Friedländer, Zürich.
PE, G.G. (1973), "Petrology and Geochemistry of Volcanic

Rocks of Aegina, Greece". Bull. Volcanologique, Vol. 37,
pp 491-514.
PE, G.G. (1974), "Volcanic Rocks of Methana, South Aegean

Arc, Greece". Bull. Volcanologique, Vol. 38, pp 270-290.
PHILIPPSON, A. (1959), "Die griechichen Landschalten. Der

Peloponnes". Band III, teil I.S. 47-58, Frankfurt.
SAVOYAT, Ε., ΛΑΛΕΧ0Σ, N. (1964-68), "Γεωλογική χαρτογράφηση

του φύλλου Καλαμπάκα". Χάρτης Ι.Γ.Μ.Ε. φύλλο Καλαμπάκα.
K0UMANTAKIS, J., SACHPAZIS, C. (1986), "The Engineering

geological properties of the triassic dolomite of the Stefani
area (Greece) in relation to its suitability in skid resistant
pavement surface construction. Bull. I.A.I.G., No. 33·
STRABO, "Description of an eruption on Methana". Geographica,

Lib. 1,3, p. 59.
WASHINGTON, H. (1894-95), "A petrographical sketch of Aegina
and Methana". I. Geol. 2 (189Λ), p. 789-813 and 3 (1895),
pp 21-Λ6.
Π Α Ρ Α Ρ Τ Η Μ Α
( Π ί ν α κ ε ς Εργαστηριακών Αποτελεσμάτων)
Γ-
Απορροφητι
Μέση
νερού κατά
δοκιμή τιμή
(Λ ' ir\
a ο ο \—
βάρος %
I α
κότητα
«Ο νω
V Ο
a
κάθε
1,36
1,36
0,53
0,53
0,36
0,37
l->
Σε
Η ρ
CT ο Ρ
-θ· Η 3
Ο D Ρ
Κορεσμένη φαι
α Μι)
νόμενη σχετική
α Ρ 3
ο 3 Ο CV CV
t= Ρ •-> ο ο
«•ω ^
3
3Ρ ο? CV CV
πυκνότητα
Ο 3 Ρ
Η D
•
υ» 3 00
3 Γ-"
α.
δοκιμή
ιΟ νω
>· •H
κάθε
Ο Ο Ρ 3
2,62
2,92
2,93
2,92
2,93
2,62
<3
Σε
Ui y Ρ
(Γ ο
Ρ·*
Ι-"
Η Η
<3
.-<
Ο D
τ-> V σχετική πυκνό
Ξηρή φαινόμενη
β Γ-·
Ρ • Ρ
ο
τιμή
V *3 vO 3
Μέση
r < 00
Ο Ρ CL Ρ ο
Ρ 3 ω vu)
CV CV
3 ρ α. Ρ 3
Η <3 <ο D £>
«-CT (Τ Ρ a ο !-»
δοκιμή
Η tO 3 H
>~ κάθε
τητα
*er α
2,58
2,58
Ο ρ D Ο
2,92
2,92
2,90
2,90
Ρ 3. ιΟ 3 W
Σε
V 1->
a Ρ Ρ
D Χ ω Ο ρ
t= Ο. 3 3 ρ ν3
Ό y
Ρ
< •-·
ω Χ
VU)
3 r-»
Ρ ω D
Ν3
V «•3 ι->
<<
Ρ
··
I-»
1959,7
2001,3
1981,6
U> -θ- α £>0 1970,1
Ρ->
>- +
Η ο ι->
ω ρ Ρ + CV - ί
ω οο t= t= u> <3 MD
Χ ο ω Ρ ο ο
Ο CD ρ 8
νω ^C" 3 Ο
·» Q.
χ— Τ—
P S ρ Η Ο co
3-
Ρ
>- l->
CD
8 •Κ· ο
ω ι-·
ω Ρ Η a 8 ·> m ο «Λ
D y Ο -4-
3 Ν 3
νΟ y
^<
8 Ο
00
CV CV
Ρ Ι-» ω ο y ΙΤ\
3 ο +1
1597,65
r <
ι-·
1598,6
3 ο r-> Ρ ο +
CV -<(· -4-Χ-
-θ- ^3 CD Ο
ρ
\— •sf PQ 00 00 ^cv
r < 3 !-» τ—
-vtvO r- Ο
Ρ« 3 << r <
ω UÀ LO
3 > a S uO U>
Η a y ν β Ο
α Ρ Ο
a (θ 3 ο D Η
1999,9
2001,3
i n -<f
1980,5
2011,9
Η a Ρ ο Ο Ο
3 νω H H •Μ· 00 M3
Ρ> 3 Ο 00
3.
D 3 D S 3 Ρ
·» ΓΛ
< Ο Ο
νω Η IO» CV τ -
ω kj> *3
^< α "3 ••8 α
ω W ο 3 3 er
Η a ν. ω> τ- CV r - CV
ο Η ET · er CV 5Um>oo/dv τ - CV
t= CT Ρ >«o Ρ Ρ
<ϋ Η 3 ω α. ω 3
Η 3 ω 3. Η
Γρανοδιορίτης
*o ρ «Ό
8 ρ Ρ 3
τ··- Ι kj> r-> Ο kj*
(περιοχή)
(Μάνδρας)
Δολομίτης
·-•
Κερατίτης
ι v8 8 H 8 «•8
(Πλάκας)
(Πλάκας)
Πέτρωμα
LOI S •θ· D •θ- S

31
V.Ì II II II II -
81
PI
ν^Ι
•8· +
# +PQ •8·
+Q
CI < Ü
^ > la
---:=ι '— Ο ·—> '-^> '—•M --*·€ ^-v> *~*—l
β
-^«€ Ι^χ
δ·'s
β β
> β
'-'•Λ
><:
ι-"\0^
S S
Π Λ
S e :
η Ö>
W f )
Ο TD
S ß
m
-J <
>·
C &>
S "
5 u i
a s
β -c
\<
-; α > r- TD = i H -c η > ^ Ό0 Iß
<- .- < -c
Q Q ~< m a> m c
Λ r- Η <-• Ο. ß x H ßxQ C Γ) Q <-"· Λ Q fOxTD ß r-x ITS
β < < r-% Ο r-x
<: οπ SÏ Ο C «"•*»
o> H< OxH
•C H
β
(Λ (Λ
Ο -< H —λ
Iß
>* ^ x
Π H
β
( Λ r-
β
( Λ Ζ5
Η ε η ε<. Hj β T30J3
Ο <Λ =i =i
H
β (Λ
O
im
t- Σ3 ^—Ό" -—(Λ < --
v_^cy> ΙΛ >· <" ν _ ^
ι
Ο <Λ -3χ j > >- f">
Ο < C
v«*^
>- m <n
<-·
1
v^*· I -
Cx ιΛ ιΛ O H ßx
— = i (Λ
Q
C
<.
Ox
M -* M -»· M - i Μ -* Λ0 - i K> ->• M - 1
M - 1
Μ -^ M ->· Χ
M
π
_,^
M M Κ) Κ) M Μ Μ Κ) !\J AD K> K> M M M M Μ -»
Ο Ο Ο ο Ο ο Ο Ο Ο Ο Ο ο Ο Ο Ο Ο OMD vOsO
Κ) Μ M Μ •F- U t VJJ f O VJJ-F- -* Ο Ο ON N O < J
© U t -Ρ^ 0 0 VJJ 0 0 VO
οοο OOVJJ O-F- M M <!vO <3 Μ
MVxJ —» U t Μ 00 Μ Ο VJO -O Ο Ο sO^-. < ! ON NO-F^ ^ - 00
υ ι υ ι Ut U t -Ρ- U t VuJVjJ V^VJl VJl VJ1 •F-ΐ- Ut-P-- VJÌ-P» -P--f>-

ν£> Ο ON-Ο
uοt Oο
—1 —1 λ __1 NOV£> O v û MMD 00 <3
^ Ο N 00 Ο χ£> - ι UJVjJ ONU) VJJVO M ON vn ON •i>--F- 4>-
ο -* U t -Ο •Ρ- - > ΟΝ-0 Ο -1 oo ο Ο vn U» 00 sO 00 U t —'
M
•Ρ-
Ut
Κ)
•ρ-
Ut
Μ
-Ρ-
Ut
Μ
-ρ-
Ut
?o
•F-
Ui
£
VJ1
M
4^
VJt
M
-F-
Ul
M
4>-
VJl
M
•F^
Ut
Ut
ο <3 00 00 vO sO -o 00 vu sO
-1 Μ -1 Μ -»• Μ -1 Μ M fvj —λ —X -^ M M ->· —χ —λ — i —k

νΟ Ο XÛ Ο vu Ο χΟ Ο O O vOsO su Ο vQvÛ vûvO
ν Ο 1Ο νΟ ο vO 0 0 vO Ο Ονδ
Ο - νδ ο
0 0 ->•
ν δ 1ο
Ο - 0 0 »oJ o,o
U 1 VJJ UivO VJl^N. *uJ VJI
N U vn
OOVJJ
<JUt
->·<3 ON
0 0 χ£> -JVJJ 00-Ρ- -J Ut •P--0 •^sO U i -O - J 00 v O ON Ut M

VjJ 00
Μ Μ Μ Μ Μ Μ M M w w M M M M M M M M M M
££ Ο Ν Ο Ut U t
νΟ 0 0
_l _1
ON ON
ONO^
VJ1 V/t
ON ON
VJJVJJ
υ ι υ ι
•F--P-
ON ON
VJJVJJ
<3 ~0
v n ν/»
ON ON
-o
Μ Μ Μ M K) M M M M M
Ν» ν M
00 *·ο % ·
VJ1 ^—λ *·Ο ON VJ1 «·
ON «-v3
* *·ON
•Ρ- —k χ£> ON VJ1 U) •F- VuJ VJì
Μ Μ Μ Ν) Μ Μ M M M to M M M M M M M M M M
00 0 0 Ο Ν Ο OCJS M M ON ON ON ON VJ1 U l ON ON -0<3 OS"ON
ut ut -P--F- Μ Μ M -* 00 00 -o >·ON «v«n «·ON
1«
*·00 <•·
M *· *·- J «ON
«
Ut 4>-
Ο
Μ M £ _» M Ο _. _. Ο Ο _v
_ι VjJ xjJ •P» MD
VJl
<J
8§ <J
Ο
Û ·ì k.
-0 ο ~0 oo M ο
->* cv τ— cv ,_
0Λ• k m ΓΛ ΓΛ
ο ** ο ·* τ—*»
•t
Ο Ο
ο
•<*<Λ r - CV ι- Ο cv cv Ο τ-
ΓΛΓΛ mm ΓΛ(Λ *— ί ΓΛΓ<Λ
Ο Ο ο ο Ο Ο σ ο ^ τ
"
mi
σ
ο « S Ρ
·» ΓΛ·* CV·*
M
C\ cv cv
co
oco vûvO mvo •sfr-tf ΟΛΓΛ
ο • t ο«* vûsO C^-O Ο•sΟ * t !>£>
ΠΛ<Λ
ms
cv cv
·*.
·* ·»
cv cv ΓΛΟΛ ·* · »
CV CV
00 m m ΓΛ ο
Ο \Ω e- Ο ε^
·* %
· ** ΓΛ**
0S
ΡΛ CV cv CV
£"-
00 £> m->t •^•m ΓΛ<Τ> ο ο
ΟΜ Ο· « vûvO £>!>
Λ «S
ΟΛ Ο·«. £>t>
*« »Λ
ΡΛΡΛ ·% · « ΓΛΓΛ
cv cv cv cv CV CV
ν-ί> oo c- T-VÛ 00 £> ^ί-ο

vO vO CV τ- ο ~^τ- τ- Ο Ν£» Ο Λ
Ο ο o ο Ο Ο Ο Ο
ο ο
CV CV
8 8
cv cv
ο ο
cv cv
Ο Ο
CV CV
Ο Ο
τ - CV
ί> ο ί> C-- e-

m·*
η ψ* »κ •ι
m m m m m
CÎ ^f •<t -ί -tf
cv cv CV CV
ΓΛΟ ΓΛ00 ΟΛΟ τ— τ— Ο νΟ
^f C- CV CV CIN m m Ο ο 00 CV
Ο Ο ο ο cv cv oco CV ΡΛ
s£)sÛ m^t m m m m «Λ m
Ο ^ τ- τ- ΓΛνΟ CV T - -<f cv
ΓΛ
2£ CV τ -
t— ι— °τ - £:
Ο
-4ΤΛ
ο ο
cv ο
cv cv
Ο ο ο ο οο
CV CV
ο ο ο ο
cv cv cv cv cv cv cv cv
cv τ - CV τ - CV τ - CV τ - cv τ - cv
ω
Χ
•>
ο
Ο U) Ο u> s~*
er ο w
τ-:Ι
U>--v
(Τ u>
Η 3.
ν->\£3
£3
«..- Ο
ο
Η *—^
ο
ι H C
Ν·-· c a
α α
ο ω ο
α^Η
α
a
3.
w ο
er •>
Uli . < .•<
r" e ^ ο u>«.a H 3
ai τ— <ο < ο ο α «•-"•Ncr
vi
ai
SS
r->
ο ν>
> a •
a.
a
α ο
ca •>
ο ·<
ω ·
-Θ" · a NU << << ca a οΟ
?>ι Ν3 t3 s
Ν-Ί <5£ <
j^
a s
t-l^~' S**
Χ—' t-,-— 2
<ν_^
Kl __—-—
Πίνακας_2: Αποτελέσματα των φαινόμενων πυκνοτήτων, του ενεργού
πορώδους και της περιεκτικότητας υγρασίας κατά τον
κορεσμό σε δοκίμια πετρώματος (Μέθοδος: Εκτόπισης
του υδραργύρου)
1 2 3 4 5 6 7 8
Ολικό Ολικό Ολικός Ξηρή Κορεσμένη Ενεργό Περιεκτι
βάρος βάρος όγκος φαινόμενη φαινόμενη η κότητα
ξηρών κορεσμέ δοκιμίων πυκνότητα πυκνότητα Ανοικτό υγρασίας
Πέτρωμα
δοκιμίων νων δοκι πορώδες κατά τον
(περιοχή)
μίων κορεσμό
M Μ V d n
s d sat eff sat
3
grs grs cm gr/cm
3
gr/cm
3
% %
Δολομίτης 649,06 651,42 222,356 2,919 2,930 1,05 0,364

(Μάνδρας)
Κερατίτης 793,78 797,97 273,246 2,905 2,920 1,53 0,528

(Πλάκας)
Γρανοδιο-
738,24 748,26 285,918 2,582 2,617 3,505 1,357
ρίτης
(Πλάκας)
Ψαμμίτης 693,30 700,92 265,859 2,608 2,636 2,866 1,099

(Παναγιάς)
Γάββρος 811,36 815,00 295,481 2,746 2,758 1,232 0,449

(Μηλέας)
Ανδεσίτης 739,24 744,15 280,760 2,633 2,650 1,749 0,664

(Γλυκομηλ.)
Ψαμμίτης 603,45 614,78 237,672 2,539 2,587 4,767 1,878

(Μετσόβου)
Σερπεντι-
704,28 716,33 267,889 2,629 2,674 4,498 1,711
νίτης
(Κορυδαλ.)
Ανδεσίτης 635,24 641,24 239,262 2,655 2,680 2,508 0,945

(Μεθάνων)
Δακιτο/δής 629,37 644,93 291,301 2,160 2,214 5,342 2,472

(Μεθάνων) ι
Πίνακας 2, συνέχεια
1 2 3 Λ 5 6 7 8
Ανδεσίτης 703,03 712,68 271,860 2,586 2,621 3,550 1,373
(Αίγινας)
Δακιτοειδής 664,22 673,36 254,589 2,609 2,645 3,590 1,376

(Αίγινας)
Πρασινίτης 712,50 713,69 250,526 2,844 2,849 0,475 0,167

(Δάσκαλειου)
Αμφιβολίτης 710,75 713,21 231,113 3,075 3,086 1,064 0,346

(Λ. Βόλβης)
Γρανοδιορίτης 754,32 758,23 284,757 2,649 2,663 1,373 0,518

(Νέας Περάμου)
Χαλ. Διορίτης 599,65 601,ΛΛ 218,453 2,745 2,753 0,819 0,299

(Φλαμούριου)
Γάββρος 694,81 695,67 228,857 3,036 3,040 0,376 0,124

(Πανοράματος)
Ανδεσίτης 735,91 745,57 272,964 2,696 2,731 3,540 1,313

(Ν. Λήμνου)
CV ο CV 00 ΓΛ τ— in ο
in νΟ vD ο 00 t> 00 νΟ
•si- Γ- ο in vO τ— £> VÛ
CV σν en cv νΟ m ο rv
·» ·» ·*
»ν
ΟΛ <*•> n. M
ο •sf- £> £> t> vO Ο <r\ cv

ο ο co r> cv τ—
ΓΛ -^
ο Vf-"
(Ο Q.
Ο
CD Ö
ω <c vO 00 νΟ ΓΛ 00 ιη r— ο cv
m ο en νΟ
3 Γ- ΓΛ CV CV
-4·
-*
in
u> vO Γ- co 0^ 00 -4- c^
u> s vu τ- cv in •vt VÛ cv Ο Ο
er V CV ·» tK
«·. *t
·* ^
Ph
·» ^
Η NO m c- ο r- vO ο ΓΛ CV cv
--< 00 (Λ £> cv -<i·
(Τ e
Ο
νβ t-j
οα -tf ΓΛ τ— 00
« ^— t> 00
τ-
ΓΛ
00
EH £> νΟ vO en CV CV
CQ M χ *
m rn vO Ο Ο ο -<h
α En 00 νΟ 00 ο τ— ιη in ο
««! — ·* ·*,
•s e*
*» ·» ·» ·»
•> PH
τ
ΓΛ ί> vO r- vO Ο c^ CV
3 W 00 ΓΛ Γ cv ^ί τ—
y W
y
NO
ν
Ρ 00
ν3 Ο
Η £>
y Ο
Ο Ο
α. -
ο ο
> II
3
Η Ο
L0O
Ρ CV CQ '—^
G0
Ο
Ο. Ό
£
u
ttO t-, ο
cv
•3
vö^-s ^ ™ s
w ο 1
0Q.CV ΟΟ cv /--ν ο ΓΛ
• m U •s ^— CV Ä
ΟνΟ U ω 1 i» > v
— •
Ο · bO -•-^ ΓΛ I Ό 1
* CV s-~* - < * •
> cv *~~*· -*—»τ — « " - τ^ —
!-»» m is > cv
ιΟ & >1 .3 :*1
r-< m W> ω ιCV
ω t- Ο co vO y νΛ ΓΛ •st
ο l- vO (π Q. er CT
^ ο > ^ co
Ο τ- β α ω ω CD •> • — •
ο '—' '— a
Ο α ω S~~Ν •> vfT vO 1 ο
f h l ν3 •> cv y ^ • " ^
cv II
•-·
I-Η α 5= ω o D τ—
>
U>BS Η
+ 3. t= ^1 Ό 1
co w
νΟ CM ω ο u> α
e co CT ο
3 < C CT v/> 3
!-•
-*
Ο ·· > > çr U
> >
-· r-- ο Ό νΟ H ω Ο ω •—' PH
Ο.Γ-- Ο y V vB *—- CT 3 L0
o en ;> ο a Ο
ψ-> τ— ω
Ζ)
Ο
ο 3
ω 5=
r—
χ
Ο
ο
C
>
<ο · · 3. CD
+ + >- »—' r-> νΟ
Ο · Ο > ο Ο y
Ο W Ο V|->
ο 5 ο Ο ο t= ρ w
α · Η V ο ο ο ο t= ο
e m ω Ο CD CD CD CD 3 u> U) ο
<< <s •> •>
> •>
ο 1-» CT ο
ω V r J Vf-" Vr-> Vf-»
ο ο •>
a w
·· S w> y y y y α er vO VS
CM Ό Ο ρ z> ο ω a y ea w
I u> 3. <s <=: < < > χ ο
U>l
SI
Ο
tO
CD
ι-> \J> ν> νΛ u> ν> u> u>
vO
y
s
y ι Vr->
α Ο ο Ο ο ο ο ο r-i
SI
w < α ο. α a ο. a y co
?ι "β vS vS vS νβ vS ί —
.»
v | m m PQ pq Ρ-Ί pq ο w
t=s • *
Ο ο cv ΓΛ ο χΟ ι^ Ι>
oo 00 p-\ τ-
ο ί> CV τ-
> ΓΛ I> 00 Ο νΟ ί> ΓΛ Ο
3 I> ι> V\
ο ο ί> VÛ ««Ο
r< (Λ
·* νΟ·» Ο·« CV#\
•t *>t
v u·»
•Ί,
*-β cv ΙΓΝ sO ΓΛ
y 00 ΟΛ t> CV -ί
Γ-»
Q. j
E-i
vO vO ο Γ- Ο ο ΓΛ 00 sD
1 -t VA co ο Ο -* Ο
ο 00
ο -«t -ί- -«ί- m
ο ιτ% 00 00
V-n
β
vO τ— o 00 -* Ο •sf
««ο vu
CV
·« »» ·» ·« ΓΛ·* CV^ CV·«
•t •Η
Nr-> cv sO vO χΟ «-D Ο
>
Ö
~ 00 ΓΛ Γ- CV -4-
•>
Ö
1=1
w cv r _ ο •-ί τ— C- Ο ^ί-
M τ— T— 00 ο Ο ο Ο ^ί-
EH irv -i 00 -ί- τ— ο -«ί 00
M vD Ο ο Ο C- ««Ο ο ««ο
S χ—
0^
·», t>
•t
vD·» £>»
« ι τ^
ν ο ·* Γ Λ·« CV·«
s 00 t> CV -«ί- τ—
< Γ-Λ
&-
co
Ρ co ^--CV
ω U ο
CQ
<—ν
CV .
ω
s
ο
ο
>1
CQ
u > τ— CV ΓΛ
h ω >Ι >
bû
**----i - Ο
^-^
^^ΓΛ > CV '—«τ— 1
Sä - — •
^ ^^τ—
13 *—'
ω
ν—'
*^CV >
u> ιCV >1
Ο
Η
CQ ••ο
α
y u> *
Ό f-l
ω ω CD
CT CT
> -st
Ö Q.
ω Ό
•> t-Λ ' >
a «*—Ν •> *CT
> ο '
^3 > CV f-J
ν ^—' ο CQ
α * ω Ο D Ι
ο II α
H
ω + Π t= -*—Ν CV
Ο vyi ^— > co
e er CT υ> CQ 3. CT ^ -Ο α
Ρ
•>
xO •«Ο
> er
Η
U
Μ
I-»
D
>
ω
ι-«t t-«l
ο y
D
V
D
^Ö < Ν
τ—
CT
α
3. > u>
er
ο
•> D 3.
ω
Ο ^--^
ω ο > χ Ο •> PH
α CD
+ + >- ^ ι-> ^0
Ό > τ> ο y ο
Ο
Η
\r->
V
ο
ο
Ρ
ο
Ο
ο
Ο
ο
ο
t:
t=
ο
D 1
ω Ρ CD CD CD CD a ut V/i
<< «s •>
> > •> Ο r-> er ο w
^>
ω \r-> Si-»
%!-> \i-J Ο Ο α
S «_rt V y y y α CT 0 â ο
Ό Ο Ρ D Ρ ω α y en
u>
ο
3.
CD
<< << ^< ·< •> χ D
MO
w
ν> ν>
<ο
»ι-»
<->
Q.
\J>
ο
vyi
ο Ο
U>
ο
υ>
ο ο ο
U) y
Γ-»
H
Η < α α α α α α y cO
s
«PQ
•a «>ö
PQ
••3
PQ
-•a
PQ
>a
PQ
â
pq ο
ί
H
r-»
^-^
U> <τ\ v- τ- ι> CV •st CV ο
*cr •<t -st Ο CV ο τ— ΙΓ\ CV
y ο Ο ΓΛ νΟ ο •st 00 νΟ
ι-1 ΓΛ ο cv 00 ο £> τ- ο ο
•H »ι ν«
·« ^
H ΓΛ·* t >·* t >·* 00 ν£) ο ΓΛ·* CV
ο «Ü 00 ΓΛ t> CV ~*
ο
Ό 1
"Ο
OD v-n νΟ sO cv ο Ο Ι> ΓΛ ο Cs.
ω cr -tf cv -st -<f- CV C- 00 ir\ ~<t
η > ΙΓ\ CT\ ^— ΓΛ CV ο ν£) •st «Λ
NO 00 00 VfN £> ο ο ι> ο ο
u> -Θ- CV *» Λ «ι •t
^ «ι
er ω ΠΛ l >·* νΟ νΟ sO τ— ·*
c-\ CV·· CV
Η 00 c> £> CV -<f τ _
er ν
-'
D
NÖ w
en Κ \0 ΓΛ t> 00 ΓΛ ιΑ CV χ—
Ε-ί ΙΤ\ C^l νΟ ^— CV τ— CV NO
ra M ΝΟ CV Ο vD -<f νΟ ο ΙΤΝ
α S -st Ο Ο τ— ITS Γ> ΓΛ ο
Ο ^— Λ
». ^ •^ ν»
•>
·< ΓΛ vD ν£>·* £> v u·* Ο ΓΛ·* CV
ΓΛ
y
3 Ο 00 ι> CV • ~ *
<
ν
"O
V
00
ρ ο
N3 t>
H o
νΟ ο-
α ο
ο
II
•>
3 θ
H ο
Ο
w>cv
o CO
ο > tn ιο
Q.T3 M U *—*
va'—- ^-*s
ω ο CV
caev C0 CV ^^ ο :*
• CO ίπ > ^— ο ι
NPVO U ω ^ CV ΓΛ
Ο · Μ «^^ ΓΛ ι > ^_
—
>
• > — '
τ- .<
ι s co
r-< «Λ ω > τ— α
ω t> \J> CQ Ό ν yj> Ι >
o ο NO U Ο. er. er CV CV
Ο τ- Η α M ω CD ? * & •st
Ο a ω <—» •> »•er NO >
H .J α > CV r· V ΓΛ
M Ν3 ^3 ω o ο :s ο tsj
3.
moi α + co
t= ο II
N O PL. π
cr U> U
ο
P.
u> | ο
CV co
ο
3.< ω er er
Ό ·· e •> •> (Τ tao r->
> τ— ο. ΡΗ
- t> Ό MO Η ^-ν O ω > >
r-
at>
O ΓΛ
ο
ο
y
D
y
ο
Ν«
Ρ. ^
er
α Ο
a ι•st Ό υ>
er
ο
*-* τ— ? ο ω >—' χ o :* >
tO · ·
Ö ·
ω
3.
ο
CD
+ + ί-
ο
!->
Ο
NO
ν
ο co Ό
Ο
•>
ο o Ο
Ο
Ο ο
t=
t= ο
a. · \ Η
ο ο ο ο ΚΙ
Κ PQ Η V CD CD CD CD 3. w> υ>
ω Ρ
•s
•>
\>->
> > > ο l->
er ο Ο
*< Nl-> Νι-> Ni-"
ο ο > α
ω y V y V α er NO NÖ e-j
··
CM S W
VD
ο Ο ο ο ω α
χ
ν οα
1 <c >< < <: > ο E»q
U>l ν> 3. ΝΟ
CD W)
öl
VI
ο
cO t->
u>
ο
v>
ο
u>
ο
u>
ο
υ>
ο ο
u>
ο
^
!->
S
öl Ni-· Ο. α α α α ο. α y tO
;>ι
ν |
Η < NÖ NÖ NÖ ν« ••ο NÖ ί •->
RI
CQ PQ « m m PQ ο W
i
CV «Λ -si- ,_ Γ- •sf νΟ CV
> en νΟ en ΙΓί vO τ— CV
ο
3 m ^— ο Ο m ^— £> 00
r< νΟ ι—
•s
ΓΛ
ν«
Ο in •i— ί> vu
en »· ·» ·> ·»
•t
*a
•ν
y CV νΟ νΟ ν£> vD οτ— en CV
!-> 00 en £> CV •s*
α
E-i
1
LO
-a CV en
τ—
t- ν£> Ο Γ
ο c- t>
•-·
^<
Ο
νΟ 00 ο
m
CV
sO
£>
00
ΟΟ
^—
ο
ο
o
00
m
00
(Γ Ο
ο 00 Ο Ο
ο Ε> vu •s
su
Ρ. CV *»
-S)-
•ι
~ ~ ·« #\ ·» ~
ο Γ- £> 00 vu ο en CV CV
y οο en Γ- CV -sf
Ο
t-o
EC
τ—
E-t
ο τ- Ο ο 00 Ι> en
M -Si Ο
m0 !> ^f- en CNi
ο
W en τ— 0 m CV î> en ο
w -st en CV ir\ τ— Γ- vD \0
< 1Τ-
·» ·* ·* ·» Λ
^ #* ·»
s en C- Ι> ί> sO
ο en CV
•a! οο en r- CV •si
to
U co
tjfl U
s-*-
ω
to CV ,—*
CQ
u ÎS ,—
^ bû 1 ^
ω ιCV
y—^
en
^—» Vf & *—·CV
.
en > > ο
V> ^ — ο >1
Ο ω -—CV^ ο
Η CO Ό y u> CV en
Ö νΟ U α cr CT & > >
3. α Μ ω CD •>
| Tf • ^ ^
*3 ω .—ν
> *cr νΟ
en ^ - v I CQ
α •> CV r J y :s ο τ— ^—^ CL
Η Î3 ω Ο D > — •
ο îs τ—
ω + 3. t= | ο 1 ^1
Ι=! co ο3 vy ^—Ν CV CV
CT CT \J> U CT τ— > & ~
·> CT bo rJ •> !2 Τ3 —' ^ w
Ο MD «Ο Η y*—* Ο ω 1 —-^ 1
> D y V
-•a τ— tr 3 •si" ο
ω Ο D Ο 3 _|* α Ο ^ II
ρ. CD ω X Ο ^-^ PH
οο •>
+ + >- t-> CQ
V-> Ο D Ο α ο
Η y
ο 2 Ο ο Ο t=
ω ρ ο ο ο CD t= ο3
r<
< CD CD CD > u> u>
ω > •>
>
\r->
Vi-> Ο r-> çr ο tsi
S u> Χι-" %ι-» y Ο D > α
Ό y y V
ο Q. (Τ ••o *Ö ο
u> 3. D ρ
ο r<
ω α y en
ο CD -< << << •> χ D u> w
<-0 |-> vo er
*.-> α u> KJ> u> υ> u> u> </< y ?
w
W <e ο ο ο ο ο Ο ο ^•«.o
α α α CD α α y co y
s
>>Ö *Ö
*a *Ö "Ö
«PQ
•s ο
> • -- G
m m m PQ CQ
w
m Ο tx) cu ω öd to öd ι-*
r*
-< ß* ß* e·» e·» e-» ß* ι<:
Cn A Ό •ο "D •ο •ο -ο ιβ
s *-·
A
Ο
(Λ
Ο
<Λ
ο Ο
(Λ
ο
(Λ
ο
(Λ
ο
(Λ
> t?d
ιβ
Ο»
m •D ι-"\
M r-· o>
M
Q Χ < S> > >· > CD ο
TO
β*
Λ
Ο
•
J
ο Π
•ο
C
Λ
C
Α
C
Α
C
Λ
•c
Ο
m IVJJ
J<
Ο Ό α ο <-"\ ι-"\ t->\
<-·\ (Λ S
M
Ο
<-·
•e
Ο. <Ζ <. <L < η ö d »
• "Ο
(Λ <Λ CD CD
Ο
CD CD
Ο > >-
Q
ο
=ί
=1
Ο
Ο
C C
Ο
C C
C
7S
m
H
03 Ο
. Q
A ο C <-'\ ο · · On
Ο Ο r-·
Ο
-< + + <. ο. —* >-·
U> Ο
J<.
χ ^—s Π CD •c
TJ Cx
•e
•ο
J3 je •c Q Q Ο ro <J-D
(Λ
*~* η
β*
Η
A
Ο
Λ
Ο
C <; - J r-
ο ai Q • — -
ο ·· Q
M Ρ-
-Ρ-
Ι
<
J
<-·
•c
TO
4
Ζ3
ιΛ J
<. <
J
c >-n
hd o »
(Λ
*Ν3 S3 Ο co ta 33 <Λ
CO
•ο U
=* •c
Γ)
+ ο
H
M
Ο 's—•
α ο •—>. tr«H
ta
Ό Ο Ι Λ f-·
J>
aS < TD ο
II Ω ,*->» ο CD < J\J Π
ε^ -»· c
au <.
J J
CO ·>_^ TD •c vO
^—. VA>
(Λ
•ο TO Ο β
H
^J Π
*: ,—s Ι A ο 4
CO
VJ1 r-
-P-
^^ π ,^Ν a? ο o>
1 (Λ ,—> 1-·
s: 1 • — '
aS *-•«
as VA) ΓΟ Λ
. Ο
je w aS
_ l •Ρ«- •—»
TO CT>C\
as
VA)
1
—k
1 TO 4
•—^
& aS 4
co
m iOTXl
si t, •—»
TO w --'βΝ.
& "Ο
1 ο 4 TO s: ο
as ο CO 4 ro c
w Ω CO o<n
ο
Ω H
ε
ιι <:
ο ο
- "D
vÛ c
su A
-Ο H
ο ε^
00 <L
A
•-J O^
—1 •p- ?o -Ο VJJ 00 TI A
TU • > - Ο VJÌ
<! -J 00 vo > A
1*
*·Ο <00
« «·CO ^?o <—· ι M s«
vO
—1 S!
Ο ε
Ο Ο
<
00
M
VO
νΟ
VA)
Ο
vD
fO
VJ1
VA)
-<3
VA)
00
vÛ
00
M
>
M
Ul 00 <J to ?o -Ρ- νΟ Ο co
M τα
1-3 ß>.
Ä Q
•P» ?v> <3 >oJ 00 M
ΙΌ M VA) νΟ Ο ο Ο Ο ΓΟ
>· ^Ο ι*
00
s*
·*00 >· >·- J >
v ·u
JV>
» H
ο <3
Ο
•·
•<3
TO
—ι
-Ο
—ι
> •
(Λ
-0 ο -Ρ- •Ρ-
00
?o ßx
Λ
NO VJO Ο
ν£>
•Ρ»
00
ro Ο
1 νη
•Ρ- <! β
00 vO VA) νΟ ro (Λ
•e
π
CD
> ON
β o>
—i •P- ro -J <jJ 00 C Ο
TV) •Ρ- ο vn -j <2 00 •P- •ο C
>Ο« «·Ο %
νΟ· »·- 0 >*
VA)
»·— ι *Φ
KJJ
>^
—1
VJJ Γ-"\
ο
vu 00 νΟ ο VJì sQ Ul —i
c
VC Μ VA)
ο vO U1 VJJ sO
U1 Ο sO —ι M
Ι ir\ IT\ ί> Ο ο ΙΑ vD
CV CV 00 Ο ο Γ<^ co VÛ
Ο Ο
—
ir\
τ—
00
ο ο τ—
Ά
00
ο ΓΛ
T
ο £> !> 00 !>
·» «« ·* ·*
•K Μ •s
ο
(Ο
,— ο ΙΓ\ Ο τ—
σ^·* ΟΛ Γ^
ΓΛ ^ΐ-
«ο co !> Γ<Λ
CD
ω u>
3 Ö
CV s£) 00 Vf·
*ω cv Ο
vf
τ— su
-<t
^· CV
U> ,·< r<^
CV
ΙΤΛ
(Λ
ο
su
ο
00
τ
ο
ί> 00
{Γ er ο τ—
ον
Η S £> ΙΑ υΛ Ι> W £> m ί> ί>
CV ·» ν£>·* CV*» CV·*
•s
«\ « t •ν
ο ·\
— •
(Τ cv v£> νΟ νΟ r^
D κ 00 ΓΛ ί> CV -ΐ
*a ο
PL,
en PQ
to PQ
ί Γ- Ο ο
t- cv CV 00 Ο ο τ—
co ο
•> su VTN Vf- -<ί τ—
^Γ<Λ
— Ο 00
CV
3 ΓΛ τ— C- 00 !> !>
^— ΓΛ-. ν£>*\ νΟ^ Ο·* CV^
ν £>
•s
νΟ
•S
ΟΛ
•s
ν ΓΛ £> CV -4-
«ο
y
00 "(—
;> οο
Ν3 ο
Η Ε
ν Ο
Ρ ο
Q. -
ο ο
•> II
3
Η Ο
ο
υ>ο 03
to
D CV 1 U *—^
CV
Ο :s
Ο.ΓΟ 1
1
ω
*-~.
u
ω ο
ο
>
NÖ'-^ ra CV ^^τ — ο ιΓΛ
eacv 01 U ^ C?
Ον£»
fi ω ιΓ ^ > >
•τ}
>
%
ω ^^ ι CV2 «-«'
ο · ·>* ^ ^-^τ — ι
y CV 0Λ > * ^
^ ^-^ ^•^ ^—C.N2 >Ι ^—
Ι-»Ν •
(Ο
^ m
u>
m Ό
ω ν> ί3 CV
>
ο Ο.
^ er Ι
ι
ω C- Η »•ο U er
CD ΓΛ
> " Ν *
Ο Ö a ω ω •>
·>— ^
•Ρ ι -
Ο
3. ω •—Ν
CV
•> «•er NO
%i & ο Ν—'
.-» ο
*«—•'
*3 • >
H J ω ο D Ι ο II
2.
Vi
Μ
a CV
ω
H + 3 t=
ο w>
"~^ m
a
OCrì
"Ο Ρ4 G u> 3 er
τ—
> Q.
3<ί
CT er CQ ϊ=Ι -Ö
D
> >
MO
er
Η
U r->
D
•>
-<t
Ο ··
Ο
»ο y
ω ω
3 W)
w
r^ C -
νD "Ö y—ν
er > er
0-£^
Ο Ο,
> Ρ D 3 τ—
a Ο
Ο
— ο
ω
3.
ο
CD
ω & χ •>
r-> τ —
+ + >· Ι-» NO PH
νΟ · ·
D ·
Ο
Ο
•>
ο ο
t=
ν
\ι-> Ο Ο ο ο ο ο ο
Ο CO Η ν Ο Ο ο ο É ο
α · ω CD CD CD CD 3 U)
•ρ
^
em r<
«=: > •> •>
>
ν->
ο Ι-»
D
cr ο
ω υ>
Vr-·
y
Sr*
V
Ν|->
y V
ο er
• >
α w
S «Ο Ο
α ο
NO «•Ö
CM
Ρ ο Ο ω V CÛ
ο
I
w 3.
CD
r < r<
^< << •> χ D
t-0
ο
ιΟ u> U> U> w
NO
w>i t-> Κβ CO
u> νr->
Öl \r->
α. ο Ο ο Ο ο ο ο Η
VI W < a a α α α ο. ν tO
Öl NÖ «•ο
PQ
VÖ "Ö «•Ö NÖ ^ W
Γ->
S
• > \
NÎ
PQ PQ PQ PQ PQ ο
ei
ι·-*»
M Ο tu ω ω Cd ω CD ι<:
H
-< ff* β·» Px Ρχ Ρ·» P- IP
Οι Λ TD •Οο TD •ο TD TD
> M ΙΛ
s •-< Ο ο ο ο Ο Ο TD ι-·\ IP
Λ ιΛ ιΛ (Α (Λ ιΛ (Λ ΙΑ <-• C" |(Α
H Οχ CD
ο
Q Χ < >- >- >* >- TT <Λ IVJJ
M TO Λ •ο η cΛ C C C Ο"
··
Ρ% Ο S3 TD Λ Λ Λ m S
Ο •ο <. Q ο ι-"Χ r-"x ι-"Χ
*-«\ η
Ο S3 ι-· CS < <. <. < 5> >- Od a
M m ι/Λ •e CD CD CD CD C Π • TD
Ο =4 Ο ο Ο Ο Λ Η en ο
Q =} ο C C C C ι-"\ Ο • Q
Λ ο C <. CS ·—J-
· ο>
Ο Οχ r-· ^—•*
-< + + CD
•ηc r->
< *—» Ο χ je ro Ο VJJO
Τ) S3 ss: CS Ό •Ρcχ Q Q C < <JTD
(Λ •p- •e S3 ^_-* Λ Λ ο <3 ^
ο &. | ο Q TO Η Οχ Οχ
c " Q
< JS <. C-"
4 J < <: >T=
M •ο Μ S3 TT co (Λ S3 η
»Π h3 O»
CO Ο >*»• (Λ
ο SOiA
ο | =ί Τ= *"—s
+ Η M
II ο ..—» Q ο ro s: TD f H
TD s: Λ ι-· roν _ ^ < ε* O
CO ^—Ν VA) Ο·» Jx
<. η TT -^ C
s: S—» 1 <. CD co TO TD Ρ sO
•Ρ- s: ss S3 J η 4 ο Η <3 ro
NJ !V> (Λ Λ Ο". co ο O t t-·
je: Ι »—' η ^~ν (Α , on
:
s: •"·>. ,«~Ν SC *-*s. f*
s: se VJJ Κ) Λ
ι Κ)
Î Ν—<-
•
Ο CS
O
3ι· :
& VjJ
TO
< Ι TO 4 •
VjJ Î s: CO ro TO
Ι ο TU
co • P*
ν_^Ό
Ε: ο TO
Ν) Ω >-i TO PJ O
ν^> CO 4
co
eM mc
οο Η
o ε
< II
ο
OTD
-ν Ο cΛ
ν£> Η
ro <Ι
<3 ε»
-Ρ- VJJ CO
ο <
ΛΟ VjJ vT) Ο <3 Ο <J VJJ 00
—k
«β 0«
S· >·Ο <VjJ
« Ν*
^«— k N# Μ
Μ
Λ
<3 VJt oo ν£> ro ο»
VJ1 Ο ut 00 •P» 00 Ο <! ^d Α
VÛ ν£> Ο • < ! O 00
—^ SO t=l Λ
VjJ ^Ο -Ρ- 00 00 ι
fu ο S! ε<:
i-i
M TD
Sì co
—' -Ρ- UJ <3 •P- 00 M
M ΤΟ VJJ Ο —A Ο Ut Ο ro 1-3 τα
*·<J *» *·Ο >·—1 *·Ο Ί ·>· «β
·«0*0 »VJJ
* ro S3 Ρ»
<1 -<1 \Ω M Q
VJì Ρ~ <J —i. •ρ- ο Ο —i VI
α
vji ο <J —A —A
ο 00 ro •P- ^—s
MD οο VJJ 00 Ο ο 00 -P- O Η
Ο 3
TD (Λ
C
C" •c
Ρ 00
—A -P- ro <1 >oJ 00 •^ CD
Μ VjJ —Λ
o ο ο <3 VjJ
>- CK
ι«
«·v O ι*
Ο
N·
>· *·U J %· *·V J J ο σ>
·<! VJJ ο ο
—λ
VJJ CS ο
\Λ oo Ο ro ο Ο VJJ v_^
c
00 su ui ο -Ρ» UJ
ο Ο 1
<Ι VjJ -Ρ ο 00
—^ ro 00
1
ΙίΛ »tf £> sO 00 .
00 00 τ- ο o co ^· ο
ο •sf Ο ΓΛ •st ο CV VÛ
ΟΛ ir\ (Λ E> ΟΛ CV ο τ— ν£)
»* «κ
·» ^ ^ **
»s •t
^-ν ΡΛ ϊ> vD \0 vu τ— --ί CV

ρ 00 ίΛ f- CV •st τ—
Ρ ο
ο ca
id *ο
«ο D
CD t- Ο Ο -^ ir\ O •-<t 00 ν£> ITN
ω ω — m 00 Ο sO lf\ 0^ Ο £>
3 S
τ
ν£> ^— •st •st -vi- c- Ι> ^û vD
ΙΤι £> î> oo 00 00 ο vu vD
CV
ir\*«
«t •ν •s M «κ •s
er •si·
·* ·*
w ΓΓ\ ί> vD vu ο CV CV
Η M 00 ΓΛ £> CV -<j- τ-
E-t
er
D
*Ö S
OQ. «U
9·* ΟΛ ΓΛ •st 00 O ir\ Ι> ^
00 ν£> ΓΛ sO CV Ο ΙΡ>
m
Ο -sf 00 ΓΛ vD Ο ο sD
νΟ CV in !>
vu O \— vD
^— ·» ·*
•κ •s •s
> «Η
ΟΛ
•Ν
·*
3 Γ^ Ε> 1> Γ- u^ ο CV
y οο ΓΛ Γ cv --t
ν
*ο
y
00
?> ο
Ν3£>
Η Ο
νρ ο-
α ο
ο
II
Ρ>
3 θ
(-. ο
U>CV
ο CQ
Ο 3 IH co ο CV
Ο TJ bu U ο rs,
α.'-* s-^
ω ο 1
NÖ · ιο CV . — ^ •
CV C^v
CQCV co U ^ τ- > ^
U ω 1 > •ö -—
ΟνΟ ω *^* ΟΛ Ι s—^ 1
Ο · ,—» •si & CV τ— '—s
> τ—
y CV (Λ
rs rsI >
Γ-·»
οΟ u>
_J3 »—·
ω
>—
^"^CV CV I
r-> ITl o co *o ν. U> :s •st
ω c*- H «Ο U a er (Γ ^ · > — •
>
Ο Ö Q. ω ω CD •>
ι N - ^
Ρ τ- 3. ω -—* > ••er ^ο c^v ο ra

Ο *3 > cv η »
ν > ο II OL
P J a * ω Ο ο —' ο
ι—ι w + 3 t= Ι CV co
u>qi ω O ν> '—» » a
* 0 Ρ-ι « er er W> CQ 3 CT τ— Ό W
3<ί > > CT fn ι-· •>
^
G ·· ρ »•ο «Ο H M Ο ω Ι Ο
r- £ > ο ν y NÖ » V CT 3. •st v>
α£> > ρ ο D 3 τ— α Ο Ss CT PM
ο Γ^ ω
3.
ο
CD
ω Γ3 χ ο •^—s •>
Ο
ι-> τ—
ιΟ ··
+ + >- ι-> NO
V
Ο > Ρ ο
D · Ο Ni-» Ρ Ρ Ρ Ρ ο t= ο
ο co Η V ο ο ο o t= ο
ω CD CD CD CD u> \J>
α · Ρ 3
cm r<
< •>
> •> •>
ο Ι->
er ο w
ω \ι-» ν-· Nt-> V
ο ο •>
a
S w» ν V V V α çr "O NÖ ο
Ό ρ Ρ Ρ Ρ ω ο. ν on
cfM ν/> 3 f < r <
*< ^< •> χ ο w
Ι ο CD NO
ν>\ (Ο ι->
υ> u> v> U> ν_η w> υ> y w
Öl \ί-ι
a ο ο ο O Ο ο ο !->
VI W < α a a a α α ν tO
s
SI "•Ο «-Ö NÖ <-0 -•a NÖ >~ I-»
PI PQ PQ
m m PQ PQ ο H
--•Ι •'
Kl
| Λ
M ο tu W ω ω te) tu le:
1-· ·< RN ΡΝ RN RN RN PN IP
ΙΛ
s CO
r~*
Λ
Ο
Ό
Ο
Ό
Ο
Ό
Ο
•ο
ο
•o
o
•o
o
>
•o
t?d
Ι-·Ν IP
M Λ <Λ ιΛ <Λ (Α m (Λ (A C" Ι«Λ
ON CD Ο
M Q Χ < >- >· >• >- •c (Λ IUJ
TO Λ •ο Γ) C c C C ON
Ο RN Ο» J η 7S Λ Λ Λ m S ··
η < α ο ι-·Ν r-»N f-«N r-»N
π
M ο J <-• CS <. < < < > >- M a
m (Λ r CD CD CD CD c m • TD
ο =i Ο ο O Ο Λ Η 03 Ο
Q =4 ο C c C C *-»Ν ο • Q
Ο Λ ο C < CN · · çy>
CD
ο «.—* -; + + τ
,-—Ν C-" —i «-·
TJ < s: ο χ s: Π) Ο π UJ O
Z3 •ρ- es •ο ι •c Q Q C <. <3X5
ο (Λ 1 C J3 s _ ^ RN Λ 7S ο < 3 ·-
M "Ο
&
<
je π
<.
Ο
r-·
TO
*-i
H
J
ON
<
ON
<
c -
> C
Q
CO ro — •e co o-> J3 J hS O N
ο in Ο Γ) ?dtn
•o
II
Ω
ο ^^
s: Q
=i
Ο
C
Π
*—^
s;
+ Η
Ό
M
f H
co •—^
u) Λ 1-"
JN
ro>—y <. £Ν O
s: ,—» ι Ο^ < Γ) •π -> c
•t>~ s; s: •C φ m TO TD Ρ vO
1 ro ro =i =} •o 4 ON Η <ι η
ss I — • ιΛ 7S o·« co Ο O t ·-'
(Λ
JC η "~Ν
ε:
C"
""ϊ «Γ
^ . I-*
^^
1 O JΝ ro Λ
Q> ro SC •Ρ '
• ο
O C N
ojκ Κ ι
JE;
VJO
I
ν—'
TO
TO
4
1 ο co roua
s: ο »—' rov_»·:
s co • RN
Λ0 ο TO Ν--Ό
•^ 1 4 TO α- O
CO 4 s: c
co rom
o
o H
ο ε<
II
o
OT3
- C
v£> 7S
sO H
- J E N
00
o <;
7\
• ON
•ρ- ro -3 VA) 00 Λ
ro U) vu Ο ->3 -3 -O NjJ 7S
*·-o %*
ο
«β
co
ν*
— 1
«·
vn *·ro *·
VJJ
«·
VJl
_Α
ε<
ro ο Ol •ρ- VjO 00 00 U)
VJD οο Ο 00 ->3 VoJ -J Ο >
- j ο -Ρ- <3 vu ΟΊ ro S3 co
>
OD
Μ PN
Μ Q
— 1 -Ρ- ro -v3 Ul 00 >-3 =i
TU ro vjJ Ο Ο ο o CfN ro «
1*
<· s· ** <· ** «* «·0 0 ro Μ H
~J -o -J —' Ο -ο ΟΊ *·
vu
—k __i
K> ro ο ο 00 vjJ VJJ .—^
oo •P- 00 VjJ —ι VJ< -P- 00 vO S
vO <3 Ο ο ro -O ro oo ΠΝ C
CD Π
Ρ CD
< ON
Ρ O"
ι •ρ- ro <3 VJJ 00 • — • O
ro •Ρ- —' \J1 ο O <: VJO C
% ** «· s*
»· *# ••m •M VJO
< ·} ο Ο 00 oo ^3 oo <}
KJJ -ρ^ •Ρ- <Ι -Ρ- -P- 00 Ο
K> —λ Οΐ ο ο 00 c^ -r>-
CO \0 00 VJi oo -P- o
i>
^ -4- ΓΛ sO 00 -4- CO
ο cv co Ο t> τ— ΓΛ ο
ο
ΙΑ
^0—
0
ο
ο
Ο
Ε>
00
t>
Τ—
τ—
ΓΛ
-4-
00
CV
ο ·* ir\·* Ο ·» ·*
c°\ •κ *k
·* ·*
ο ^-^ ν- Ο ο ~<f cv
ο > 00
-* I> ΓΛ -<(· τ—
LO 3
ΝΟ >
CD N3
ω CD
ω ir\ »r\ O CV ο ΓΛ £> ο ΓΛ
S Ο !> τ- ΓΛ CV ~<f
Ο
00
Ο
00 ΓΛ
V> Ο IT\ Ο «Λ m 00 00
CT Ο Ο £> m•s Ο -vf τ— CV CV
CNi
w
Κ
·*
cv »A
·* vO
•t
ΝΌ v£>^ σ^
·» ·*
-^ί- CV ·» CV ·*
er < 00 ΓΛ I> CV -<f
ο M
«•a
ο
en
CQ M ο CV o IPv Γ- ί> 00 χ—
w vu CV ΓΛ ί - -<ί· ο ο ο
<>: τ— Ο CO
υΛ
Ο τ— ο 00 00
•>
< C- Ο Ο CO ο !Γ~ CV
3 \— ·* ** vO^ ·» ^ t·* ·*
Μ
·*
V CV v£> νΟ ΙΓ\ ο CV
Μ. co 0Λ C*- CV -4- r—
ΝΟ
Χ
οο
? £>
Ν3
ο
Η ο
y
Ο -
ο
α ο
ο
II
•>
3 ο
Η ο
Ο
U>CV to
3 ^ ΡΗ
ω
CQ
ΡΗ ο
^-^CV
Ο τ}
Ο.'-- ^ CV ω ο S
1
Na · W
^^τ — ο fN,
ce cv κι U ^ι CV
Ο^ο
ίπ ω 13 £ ^4
ω -—•* ΓΓ\ Ι Τ3
•—**
vf 1
ο · ^ CV ^ - Ν
y cv ΓΛ
> -— ^ ν-
-^^τ—
r->
Ss ^-^ ^—' ^ι
cO u> ω '-ν
&1
r^ ITV ο αϊ NO ν U1 CV CV
•sf
ω c- H MD fn Q. er er 5ϊ ^
o a Q. ω ω CD
> ιΓΓ\ • — •
>
ο τ D. ω
cv
•>
*er yQ
ο
ο ^-^
ο
H (-q
N3
Q.
•>
Ss ω
r->
Ο
V
D s
^—' ο II m
t=
M H
+ n ι CV
οι
a
Ui(Ü ω ο υ> ^~ν
>
Ό Q.
Ν Ο CL, e er er u> CQ Ρ- er Τ—
I K
ρ
>
NO
•>
NO
er
Η
U
ω
ι-*
D
•>
ω
&ι w
D ··
^ £> ο ν ^ Να .—<* er α Vf W
O-C- •> Ο D D 3. Τ—
α
Χ
ο > er ο
O cr\ ω Ο ω ^3 ο • —
> Ρ-,
r-» 1 —
uO " Ο
3. CD
7>
+ + >-
Ρ
ι-·
ο
NO
y
D · ο Nr-» D Ρ ο Ο ο t= Ό ο
Ο CO Η V Ο Ο ο ο fc= ο
α · ω Ο CD CD CD CD 3 u> LO
e m -<
ω
< •>
\r->
•>
Ki->
•>
\ι-> >
\ι~>
ο
ο D
Ι-*
er
•>
ο
α w
S υ> ν y Si ^ ο. er NO Ν3
NO 3 Ο Ο ο ω α
χ ^Ο ca ο
CM
I
vy
ο
3.
CD
.-< .-< r<
<< > NO w
Uli (Ο r-*
u> W LO KJÌ υ> u> u> y.
ai Vf»
α. ο Ο Ο Ο ο ο ο 1—' H
Η «ϋ α Q. Q. ο. ο. α y oO
ai N3 NS Ν3 Ν3 NÖ Να >- I-I
s
>\ PQ cn PQ m PQ PQ ο H
ei
lt=l
W ο Cd ω Cd Cd CO Cd
<-•
α>
-<
A
ßx
TD •o
βχ
TD
βχ
TD
βχ
TD
βχ
TD
βχ
\<
IR
s Ο ο ο Ο
>
t-à
Ο Ο Ο t?d ΙΑ
A ιΛ ιΛ ιΛ (Λ ιΛ ιΛ (Λ TD i-'S IR
οχ
M o> ΙιΛ
M Ό0
Q
Α
Χ
"D
<
π
>>
C >-
C
>·
C
>"
C
CD
•e
ο
(Λ
Ι
IVJJ
β·» Ο J3 •ο A A o*
Ο "Ο
< ο
A A
··
Q l->\
<-·% r->% «-•s m
s
ο Ζ3 ι-· c> < < < <. Γ)
M ιΛ <Λ TT
=i
CD
Ο
CD
Ο
CD CD > ^ Cd a
Ο.
ο Ο Ο C η • TD
=) ο C C C C A Η 03 Ο
Α ο C ο
<-"\ • Q
Ο Οχ
.-' ^-x
-< + + < C* ·· οι
<. • Ν
ο χ s: ro CD c —* r*
Τ) .3
κ ο TD
—^ •c Q Q Ο η VA) Ο
(Α Ρ~ •£ J • — • βχ Λ A c < <ITD
Ο ι Π Q
TO Η Ο- Ox ο < J «-1
&. se; <. f-· 4 J
< < c ·· Q
M
"D
<ΤΟ —* J
(Λ
•£
Ο
CQ (Λ J J
t=l
ü>c
- — •
•-d Ο χ
CO ο
ο
'—χ ι
α
=i
Ο
•c
m
*•—s
s;
+ π
Η
?0(TI
M
TD II ο ,V j J «: Λ ι-· Κ)
< TD tr1 H
CO Ο -3χ
< •—' η
ε-> ο
^"^
s; '—»
Ι
s;
<
J3
CD
J
m
TD
TO
4
TD
ο»
ττ
β
-ι C
vO
•ρ- s: Κ) en A Οχ CQ Η ^3 m
ι Λ0
'—' η ^->. Ο V I ·"·
I ---*» ' -*-N
ε; (Λ ι CO
s:
—' ==; s: - — Ν
s: VJJ *—-r-'
— —^ w s; •P-
— TO A
-—»
ι *P*
*—^ ι VjJ N—'
TO • Ο
s; I
TO 4 O C *
s;
VjJ
s; —k
s;
J\J
4
co
co
•
ο TO ÎNJTO
• Sx
w
s:
ο
ο 4
CQ
TO
4
TD
Pi ο
^^ CQ
<
roiTi
c
ο
ο H
ο ε
<
II
ο
OTD
-v O c
A
sO H
<3£x
Ο <
00
A
k -P» W <l VJO oo Οχ
Ni -Ρ- Ο VJ1 Ο Ο <J Vjj A
x* M . ' ι» 1
Ο
*·
ο *·
sO
1·
<J <3 VJ1 «·Ο >«
VJJ
A
00 ο ο VJJ VJJ —ι VjJ <3 ε<;
vn ο •P- —l -P- vn 00 Ο >
•Ρ"» VI Ο 00 Ο MD U i S3 TD
> CO
Μ TX)
P>- N) <3 UJ 00
" Ι—Ι ßx
1-3 Q
ÎU w U) \Q o <3 <J Ο ?o W J
>* *·Ο »Ο* ^v O
Ί * X* 0«
K) Μ
**Ο Ο VjO VjJ VJt
N·
M H
00 00 νΟ vO Ο VjJ 00 VJJ vD > J
Λ0
W —\ VjJ
co
xO
k
M
W
<J
Ο
VjJ
<J
ο
<3
00
vD
1-"\ (Λ
•e
<
β CD
(Λ Οχ
ο·>
TO •Ρ-- —
—k
* •P*-
U l
M
Ο
<2
Ο
Vjj
<3
00
VJJ
ο
c
*Ο* %
—·
Α <·Ο *·0 0 *0*0 ^< J *0«0 4«
ON
VJJ
oo
•ρ»
Ο
—* —ι •Ρ- •P- ui <!
•Ρ- -<] ON ο 00 <3 VJJ
-Ρ» VJO -J w- ο U1 <3 vO
Ο ιη ,_ Os ~<t vu
ΓΛ ΙΤΝ in 00 00 νΟ !> ιη
•st Ι> vO in MD ,- -st SÛ
Ο ΓΛ τ— ΡΛ \0 Ο T— 00
ΓΛ ·» #» »κ •κ
s O·* Ο·*
Λ M
τ— in £> -st ΓΛ CV
<—» 00 c^ I> CV •st
ο τ>
ο
*ο ri-·
CD α
νΟ £> CV vO Ο ν
ω ο ΓΛ •st τ— Ο 00
ν
Ο
ΓΛ
a m
Ο CV
-<t
Ο sD
00
in
<c
00 τ—
οΓΛ Ο
t> ,—
τ—
ΓΛ
in 00
CT
— •
CV
e- 00
^ ^ ·» ·« ^
Λ •t Wt M
w CV νΟ sO vO νΟ ο ΓΛ CV CV
M CNi
CT Ε-ι
οο en t> •st ^—
D M
*Ö !3
CO. M
C-J
00 τ— Ο
CO < ο ^—
ΟΛ ί> Ο
ο
νΟ Σ>
!>
Ο
PH
1=1
-st m
00 c^ ΓΛ Ο CV -st
>
οC ^ i -st
CV in Ο 00 00
τ—
~<t »ι
ο «s •s •s
3 ·* ·*
rt
V -st CO £>·* J> ιη Ο ΓΛ CV

CO en £> cv •st τ_
<·ο
v.
co
•> ο
*3C-
ν ο
ρ -
αο
ο
ιι
>
3θ
ο
U>CV
Ρ > co
Ο Τ3 U co ^-^
ho U ο CV
* s
ω ο !3
OQCV CN2 •—s 1
co ο
• co h ts1 Τ^ CV m
bO >
Ο · u ΓΛ
Î3
TJ
^_
te CV ω .*—^ |CV I
- — Ν
cf>
-st S
Î5 *~* > V -
VJ>
&
s—
^—' '—^ > ^—
ω I 5E
ω r- ο to Ό V u> ^-^ CV 1
ο H Ό U o. er er C\i ^ -st
Ο ι CD
Ο
Ö α tuo ω • >
Î Se
3. ω .^^ > •»er SO
*3 > cv »-» y c*-\ co
Μ Ο
α
H
* ω
3.
D > ο II a
«Ο ΡΗ
+ >— t= ο
Ο I
a< ω
U> CO 3
U)
ο
CV
CQ
D ·· e er er
CT
er ^-^ α
-· t> Ρ
•>
VD
•>
Η u l~* • >
χ—
> w
α{> «ο ω ο ω
P.
> Τ3
Ο ΡΛ ο Ρ
te
D
te
D
«>Ö ' S
τ—
er ι u> ο
ι-" Τ—
> P. α
χ
ο ~<t er
P-.
υΟ · · ω ο
CD -ί
ω ^ ο > •>
G · α + >~ f »
ô
ο •> D ο y ο
Ο CO κ·-« Ρ Ο D
ο ο Ο o t=
α · Η
ω
y
Ρ CD
ο Ο
CD CD
ο ο
CD
t= ο
3 vy> ty
t=!PQ r<
< > > > •> Ο r->
er o w
Ο
ω *t-> Xr->
ο α
\l-» S l
•>
it y
ΓΛΙ
S Ό
ν^> te te α er «•ο sO ο
3 ο Ο z> τ> ω Q.
ν ca
ι u>
Ο CD
<< f <
<< << •> X D w
ιΟ U> KP LO U)
ô
Öl
yi
ι->
ν>
Ο
u> u> y w
Öl
Κι-"
α ο ο ο ο ο ο I-»
W «a! α α α α α α ν <o S
»» *a ^ »-*
Ι
"•Ö *Ö •*Ö *Ö
PQ Ρ3 CQ
Kl
CQ pq ea ο w
11=1
Ο td Cd Cd Cd
fed
ps
td
Ps Ps Ps ω
Ps Ps
• «-•s
Γ-*
-<
Λ
ι<;
s o>
Ο
•o •o •o •ο •o •o
> fed IP
fed
«-* ιΛ
ο
in
ο
(Λ
ο
ιΛ
ο
ITI
o
m
o
(Λ
•ο «-'s
Ol
ΙΛ
IP
os CD Ο
M X <L XL (Λ I
Q
Λ Ό >-·
C >-
C >-
C
>•
Os
TO
Ps Os S3 η
m
Λ Λ
c
Λ (Λ
IVJJ
ο «-•s * S
η
··
M
-o <
S3
Q ο «-•s r-v.
|-«\
Ο
(Π (Π
f-·
C
CS <
CD
< <
CD
<
CD
>·
C
>^
CD ο Cd a
O Ο O Η
• *
ο o 7S • T3
Ο
Q =i ο C c c C «-'s Ο
Cs
OJ Ο
Λ ο c -ί
<
CD
• Q
O N .—••* I-* y—-χ
+ + •c ·· o>
Τ) <. Κ ο χ _*: π Ο π 1
—A f-
S3 •ο
Ο en
&· es
•c S3
rΡ» Q Q C < VJJO
ι —* 7S
Os
7S
Os
ο <}-o
M
Ρ-
_κ π Q TO β
J
c -<! «-
•D
*. <
S3 •e
Ι-» 4
(Λ
<
S3 S3
< ·· Q
to S·—
ιΓ. Ο
TO a > C
TO οο ι =3 •c
m
Η
^d Os
fdm
Ό Ω
.· Ν
Ο
^ - N
+
II «: Q
7S
π
K)
s; •ο l-H
TO VjJ
I -3s
<-> <
η
Es
•c
t" 1 H
^—s O N
<. V '
O
•ί^
ε: ,
s:
s
w
s; <.
si Ζ3
α>
•ο
m TO
4
•o
Os
Ρ
Η
->• C
vu
(A Λ Os
ι w
ι
— Π
m Ο
ιΠ
^3 η
«-•
_κ VJ-I
* Ν
s; «-^ «—ν ε; ΟΊ
. . s; s: VJJ ^-^v «-*
I
1
Î
^ - v
ÇL· VjJ s—•
TO • O
ε: Κ s: ι TO 4 OCs
vu . s; 4 TO •
I ο TO W
s: ο TO • — •
• OO
Ps
ΛΟ Ω 4
• 0)
TO
4
^-Ό
ÇL O
TO
w20°C = 0,99
υς των ορυκτ
- 3 Es
•F^ ίΟ -Ο Uo 00 O <.
?o VjJ νΟ Ο Ο Ο Cfs M 00
«·VJ1 *vn
* <V*j J *·00 «·< J ^» *·00 7S
M _ λ
-ο sO
>- Os
ο
νΟ
VjJ
νΟ Ο
-Ο
Ο
-Ê» •f>- VJO
K3
ο
00
Λ
Ο ^3
— ' -Ν3
00 N3
> Λ
ε
VjJ 00 Ο ο > <
Μ
•-3 TD
Ο TO
fed
_ l •Ρ- Κ) -Ο VjJ οο Μ TO
NJ Ο VJt
?ο VjJ <1 -J 00 -Ρ- > Ps
Q
*·-v3 <-*0 »\*0 *-*J *-*0 *·
VJÌ «M* *·
VJJ
•Λ
ο
w W
Μ S3
-Ο -J 00
Ο ο •Ρ- Ο
VjJ
νΛ
00 O sO
00
Ο
νΟ
00 -Ο -J
-f^
\0
VJJ O ο ,>
—* Η
ο ο O Os
«-'s (Λ
«-* TT
η
Ρ CD
(Λ Os
J>- 00 ν_^
Λ) VjJ νΟ 1
VJJ
Ο
-J
VJ1 ->-
O Μ
On
Ο
** *·Ο *· *·
VJ* %· s·
«β
*·ο
VJJ
c
--α <Ν)
-a
vO νΟ
Ο νΟ -fs-
ο Ο <3
νΟ O o SO
-^· —'
νΟ νΟ νΛ
νΟ 00 o VJJ
νΟ i\J o Ο
vO vO v£> CV Ο ^t ΓΛ in
vO CO vO Ο 00 ο ^— 00
τ— in ο VTi in ο Ο 00
τ— ΓΛ τ— ΟΛ Ι> ο Ο ν£>
Ρ C^l *» ψ-
·» #•» Μ
ο -vi ·*
CO Γ- £>·* m ο ·\ ^ί CV
<ο <—V
co ΡΛ ί> CV -ο- τ-
Ό U>
CD Ö
ω
3 «•Ö
CÛ
Κ/ι Ö
CT
Η w
'— τ— -sf- ι> CV Ι>- Γ^ 00 τ— 00
CO in m m cv ο 00 Γ vD
ΐΤ w vO C^l τ— ΓΛ c^ ο ιη ΟΟ 00
Ο W co#s 00 m ϊ> ο τ— £> SO vD
*0 EH rv ^ ·» «ν
»* *« #« •s
0Q I-Η cv vO ν£> νΟ vO·* ο ΓΛ CV CV
Pn co m £> CV ^· τ—
(Ώ Ο
α M
<
•> Ο
3 S
y <
y Ρ-ί £> Ο £> ο Γ τ— Ο ο
MO P-. 00 Ο 00 ο ΟΟ σ Ο •vf
y ο ~<f 00 -* vu ο 00 00
00 t> ^f ο r^\ CV ο <r\ χΟ
? ο τ— •V
·>, PS •s
*3 Γ cv vO·* νΟ·* ί >·* SD Ο ΓΛ·* CV

Η ο 00 cn £> CV -^
y ο
ρ ·>
α ο
ο
II
>
3 ο
Η ο
Ο
U>CV
Ο > CO
Ο Ό u m ,—V
α.'--· to in ο CV
vö 1 Ν UO ο >
CQ.CV CQ CNi ^—s
ο 1
CO U ^ τ— CV ΓΛ
*ΡνΟ ft ω 1 * > >
Ο · to *~-Ν ο<Λ I Τ3 >^^
y CV <—s -4" ^ CV ^-^ 1
r·* ν ^ ΓΛ > — > τ— ^^
ΟΟ Ν
" ' v_^-
ι-· ΙΓ>
>
χ—'
^ ^—
u> ω ^-% ι :*
ω r- ο ra ••Ο y v> CV CV 1
ο H «ο U Q. er cr & ^ -vt
Ρ τ- S α HO ω CD •>
ι ^
Ο 3. ω *^-v •> "CT "Ό Γ<^ ο
Η J *3 > cv 1-» y >_ ο CQ
ι—ι α Î3 ω ο D ο II Q.
UiftJ H
* 0 PL, ω
+ v—' 3. t=
ο u) <—s
Ι CV
> ra
3«U m: er er U) co Zi cr τ— ts α.
ο ·· > :> er ti Ι->
> > W
- £> Ρ νο »o Η to D ω ι
Ο.Ε> ο y y ^0 » s
er 3 ~<ί- u> Ο
Ο ΟΛ > Ρ D D 3. τ— α »Ρ ^ er
-< τ— ω ο ω > χ Ο ν_^
> PH
3 CD >-
<ο
Ο
···
«•Ρ ?> + + Ρ
I-"
ο
^0
y Ο
Ο CO Ο \t-> Ρ Ρ Ρ Ρ ο t= Ό
α · Η y ο Ο ο ο t= ο
eco ω Ρ CD CD CD CD 3 w U>
.·< <s ? •>
> > ο Ι-"
er Ο w
ω Si-" Χι-< ν-> ν-> ο D > Q.
S vy y y y y α er νΟ *a ο
«Ο Ρ P Ρ Ρ ω α y (Ώ.
Ι \_Λ 3 *< << -< r<
> χ D Kl
U)| Ο CD ^0
CSI ιΟ ι-· u> \j> ν> KJI \ji u> L/> y H
VI Χι—· α ο ο ο Ο ο ο ο ι->
Öl Η < α
"Ö
ÎQ.
"•Ö
ο.
"Ö
α
«•a "β
α α
xej
y
>~
(Ο
s
>\ I-»
<^|
PQ m CQ PQ
m PQ ο H
Kl
fd Ο td ω öd Cd td td
Ι-*
-< ßx ρ» βχ βχ βχ ι<;
s
ßx
Λ
"Ο •ο •ο TD TD > Iß
e*
Ο Ο
η
ο ο ο Ο Ο TD ι-<\ ΙΛ
Λ (Λ ιΛ (Λ (ΓΙ (Λ (Λ <-• Iß
Οχ (Λ
CD Ο im
M Q Χ < >-- >- •c (Λ I
TO Λ
η η C C c Ox
Ο βχ 7S
C IVJJ
Ο TD Λ Λ (Λ
TD < Q ο Ι-<Χ
H\
S
M Ο ·-" es <; <: <. >
(Γι •C CD CD CD
CD c td»
Ο =* ο Ο Ο Λ η • ·ο
α =3 ο c C C Ο
•-•ν Η w ο
Ο Λ ο C c < ο • Q
ο> -< es ·· <y>
Τ) <: •Ρ- ο χ m CD TT — l ι-·
CS Ό •e Q Q Ο π VJJ Ο
ο (Λ •e η βχ Λ Λ C <. <3TD
Κ π Q TO Ο Οχ ο <! ^
M
•D Κ) <: <-• < <;
c ·· Q
DJ Ο •c 0) (Λ >Τ=
ΟΙ (Γι Ο m *Ö Οχ
Ω •e π ΐχί<η
VjJ Q ο π TD
CO Ι Λ Η
s: ^-ν Ο·» <; m ε* ο
-Ρ- s; ws: <; CD η TO Ό •e
Ι ?ο Ό ON ß c
s; ι (Λ Λ Οχ CO Η
—» ε; Π Ο VJ1
η
^—^ —1
(Λ
ι — s: VJJ
αϊ
.—« ο* Μ ?0 7S
ε: s: Ι VjJ TO • ο
VjJ Κ) I TO Ο CS
ι ο s: CO
ε; ο s: co wro
?ο Ω TO • βχ
TO —TD
CO
4 Pi ο
CO
s: c
ο
ο H
οε
<
II
ο
OTD
C
\0 Λ
xû H
εχ
Ο <
00
•p» -ο VjJ oo Οχ
VJJ VjJ ο VjJ Λ
Λ
VjJ ?VJ Ο
ο 00
ο
ο
ε
VjJ - 0 VJJ
> <
•p- ο VjJ
υ-«
oo 00
vu oo <3 •θ· TD
Μ co
td
Ο TO
> βχ
Μ Q
•P- Vjj 00 1-3
VjJ Vjj TV) W
?υ Μ Η
x£> Ο oo ο 00 ο χ£>
ο Ο ο VJJ 00 ο (Λ
ο -ο •P- •P- VjJ ο oo VJT td
ο •Ρ- VjJ xO -Ρ- VJJ
to Οχ •e
m
τα CD
Οχ
o>
VjJ -α 00 ο
VjJ VjJ Ο VJì VjJ C
VJJ
VJÌ x£> χ£> VjJ
M \J1 ο Ο VJÌ un
ο to oo •P- ο -0 \0 VJJ
-ο 00 Ο VJt
to
00 en t> oo lf\ ΙΡν Vf Vf
νΟ CV t> ο Vf τ— CV Ο
•p-^ τ— cv vf -<f Ο 00 CV £v.
r-» ΓΛ 00 ΟΛ t> 00 Vf Vf Vf CN-
α *» ·*
Ψ* «t •t Μ *t M
ο "D CV ο vD vO vO Ο <Λ CV
ο ο co c^ C~- CV Vf
tO 3.
Ό 3
CD r <
ω •Θ·
a. ' VÛ Ο C^ CV I> Ο Vf ο ΙΡι
Vf 00 vf Vf ITv Vf ITN τ— Ο
ν> w 00 m ^»A
— 0^ Vf Ο Vf t> Νθ
ET ffl Ο οο £v \— \— NO i> Γ-
t- EH CV •fc » ·* Ψ*
» «« 9\ κ
M CV νΟ vO vu ^0 Ο ΓΛ CV CV
tr PH 00 en Γ CV Vf •Ç—
Ό Ο
N 3 M
οα <
co • ο co ι— Vf \— Vf IPv τ—
ex <S ΓΛ vf sO ΓΛ Ο τ— ΓΛ vO
< Ο ο <r\ \D Ο ΟΛ i> NO
> X 00 ΓΛ 00 Ο Vf Cr\ ΟΛ £>

3 ^— ·* ·« •^ ·* ·«
•Η *k *t
y cv ΝΟ sO r- Ο ο ΟΓΝ CV
y 00 «Λ o cv Vf
NO
00
> ο
Ν 3 Γ
Η Ο
yΟ Ο-
Q O
Ο
II
>
3 Ο
Η ο
Ο
U>CV
Ο > ra
Ο Ό u CQ
Νβ
α ^
·
bD ΓΗ
Μ
,—^
s~^ Ü CV
οα. cv ω cv ^—χ
ο ί3
CO
0 \ D
• U
u
bO
Ds ^— ο Ι
1 > CV CN,
Ο · ω /—. c^ ι > ^
V CV .·—ΟΛ
*. vf ^ CV TS
ι—» ν '
> ^ ,—» Ι
<ο ÎS —· — τ— ^-^
-· «Λ LO Ν <-
ω !3 ^—
W
ω ί>
ο
Ο
Η "Ο U
NO
α
y
C"
U)
C
,—^
CV
ι
CV
sι
Ο τ- a α ω ω CD -> &1 & Vf
Ο α ω -—ν •>
-rr Νθ Î3
Η i-q ^3 •> CV 1—»
ν r^ ο CQ
Η α 13 ω ο ο ^ ο Q.
υ>Ρ5
ΝΟ Ρπ
Η
ω
+ -a t=
ο υ> 1
ο
CV
II
3 < ι=: er CT u> CQ 3. er , s
^ ra
Ο ·· •> •> CT ΓΗ rJ
> T— T3 ο. W
ρ- £ >
0-Ι>·
ο
ο
VD
V
NO
y
H
va
ω
.»—»
G
C -
ω
3
>1
u> Ο
Ο ΟΛ •> Ο
Ο
Ο
ο -i τ— α •ο Vf er
r-> τ —
ω
CD
ω !3 X ο ^ •> ΡΗ
CO
Ο
··
· Ο
3.
? + + >~ *_•
D
Γ-*
ο
^-^ NO
V ο
ο co ο \ι-» Ρ Ρ ο Ρ Ο Γ=
ο
α · Η V ο ο ο ο r= ο
e m ω Ρ CD CD CD CD a u> u>
ρ < <5 >
V-»
•> •> Ρ Ο r->
cr ο W
ω Nr-> Ni-J ν-· ο Ö > α
·· S υ> V V y V α Γ NO Ν3 ο
CM •ο Ο Ρ Ο Ο ω α V 0Q
I u> 3. << r <
<< s<
> χ D W
UH ο CD NO
ai <ο ι-*
ν> u> W> U> υ> u> u> ν W
VI ν-< α ο ο Ο ο ο ο ο Ι-»
Öl
• > \
W <ς α
Ν3
α
Ν 3
α
N3
α
Να
ο.
Ν3
α
â
V
>-
(Ο
r-
s
m
ι
Nr-I (Ώ CQ PQ CQ (Τ| Ο H
t=!l
Ι
11=1
M ο « to öd td dd CO
<-<
O" -< P* ßH ρ* P* e·» ß-» ι<;
s A "O TD •D TD TD Ό IP
«-< (ΓΙ
ο Ο
(Π
Ο
(Λ
Ο Ο Ο Ο
> M ΙΑ
w <Λ (Λ (Λ ιΛ ι-·\ IP
|<Λ
M
το
Q
Λ
Χ
•ο <
Π >>
C
>•
C >-
C >·
C
CD
TT
Ο
ιΛ
Ι
So IVJJ
Ο Ο Ζ3 Ό A Λ A Α Ο
"Ο
Ο ZS < α Ο
<-·% f-»s c-«\ r-"\ (Λ
M
(Λ m
ι—»
C» < < < <L
•e CD CD CD CD
> >- td i=l
Q
ο 3 Ο Ο Ο Ο C η • Χ3
^ Ο C C C C A H W Ο
Ο A
Ο
ο C «-'S ο • Q
s 1-"
*-~* -<: + + <. c« ·· on
•"Ö
<.
Zi
s:
-ρ-
ο
Ο*
χ
Ό je π
cβ - Q Q
CD
Ο
G
η
—k
VA) Ο
r-*
ιΛ
Ο ι •e ZS • —
A A C <. <J-D
s: π Q TO H Ο Ο ο - J ·-
M α —k < r-»
i-J Zi
< <. c ·>· T =Q
Κ >—»* zi •c 03 (Λ J3 zi
03
•ο
to 1 (Λ Ο t=) >-d o·»
ο *—s
=* T= ,—. + m ?din
TD ο , s; Q ο Γ) s: H l-l
03 U)
II ο
|
Α r-"
w <. •Ό Lr* H
s;
Οχ J% <. Π E" ο
^—^
s: . Ν
to
<.
Ζ3 J
CD m
"O TO
l-J
"Ο
Ο··
•c
e
-> c
vO
s; <Λ
-ρ-
ι M -— Λ
Π
ο 03
,—s
H
Ο
~J π
U ì Γ
«: 1 «-—. ^—. s; , (Λ ΟΟ
—' s: s: *-^ s: >oJ ^—Ν I-"
to s: -ρ to A
ι ι VA) TO • ο
-—» & ε: I οή 4
oc-
s: 3 —^ s: 4 03
TU Κ) 03 •
tot»
I
ο TO • Q*
sc ο 4 TO --'•Ο
to ο 03 4 Qj Ο
03
*! C
toiA
Ο
ο Η
Ω ε
II <
»ο
Ο Ό
-ν Ο c
Α
νΟ Η
<Ϊε-
—k
-P- J\3 <! VO 00
ο <
00
VJO VJO Ο o Ο ο Ο UJ Α
*·Ο »* «ο· >00· >00· %
* _k
-Λ
Ν·
to ο <x •Ρ-
ο>.
Α
Ul —λ
00 VO -P- •P- ο vu •-J Α
Ο
VjJ
•Ρ-
Ο
ν£> M
00 sO
o 00
<3
ο
ο
to
00
>
tx) ε
<.
ω "Ο
03
ο
Μ τ»
Ρ-»
Φ Q
•P- to <3 VJJ 00 Π J
OJ VJJ U) νΌ
s*
Ο <! Ο •<J *u0 Q
*Ο* «« *·to >· >· to
Ν» se s.
Q Η
-P-«
ο 00 •Ρ- VJO
^0 0 to Ο β J
oo
•Ρ-
ο
•ρ-
-ρ-
00
•Ρ»
—k
to
-P-
—k -<J
to
U-i
<oJ
<]
>->
Ο
ιΛ
-3 00 —k
ο <! to to <: xr
ι-"\ η
Α CD
zi ο
(Λ Οο
_ i -P- to -x
r-»
-< Ρχ Ρχ Ρχ Ρχ Ρχ Ρχ i<;
•ο IP
s &>
r~* Ο
A •o
Ο
"Ο
Ο
•ο
ο
•ο
ο
•ο
ο ο > td ΙΑ
bri A (Π (Λ (Λ (Λ (Λ (Λ ιΛ •o t-*X IP
Οχ r-* ai Ι (Λ
M Q Χ < >> >-- >• >-· CD o ι
TO Λ •ο Π C C c C •c m IVJJ
Ο Ρχ Οχ J •ο Α Α Λ Λ Οχ "·
•o < Q Ο «-•χ r-*X Γ-"Χ Ι-*Χ (Λ S
M Ο η e-* Cx < < < < η
tT\ ιΛ •e CD CD CD CD > •
>- ω ηa
ο =Α ο ο Ο ο c η •
Q =i Ο c C C C 7s Η
αϊ ο
r-<x
Λ Ο C Ο
• ο
Ο Οχ
<L
,—Ν
s:
«-»
ο χ
.—^
ε:
^:
η
+ + <.
CD
Cx
•e
··
—1
Οι
ι-"
'-d η -ρ- Cx "Ο λ •c Q Q Ο η Vjj ο
(Λ ι TT J χ Ρχ A Ά c <; -j-o
ο _ε: π Q TO Η Οχ Οχ ο - Ο r-
&. < r-· 4 J <. < c ·· Q
M TD S3 •e co ιΛ .3 Π
03 to I ιΛ Ο a TJ Ox
II
Ο
Ο
,-—Ν
ε; Q
=ί
ο
•c
Π
^-^
ε;
+ π
Η
M i n
h-1
-ο Λ (-* Μ < •ο
1
Ο VJJ tr H
co ..—s 1 Οχ Γ3χ < χ—• η £χ o
ε: *—*. ε: < CD m TO •ο η ->· c
-ρ- s: to =i J •ο 4 Οχ Ρ vO
ι K> >—· ιΛ A Οχ CQ Η <3 Π
s; 1 Π s Ο VT) r-
s: .—Ν
^—» ε: ιΛ Oi
s: ε: VJJ ^—Ν c-1
ι
toι
Î -ρ- M A
o* ν_υ χ — ^
TO • O
ε? s: ε: Ι TO η O C x
Vjj M \ 35 4 co
I O to co WCD
ε: Ο TO —- • Ρχ
w Ο 4 TO X-'TJ
•w co 4 CL O
υς των ορυκτών
co
20°C = 0,99708
A
Οχ
—1 •ρ- to -ο VjJ 00 A
Κ) VJJ —i Ul -J ο 00 •Ρ- A
>* >V*Û ««Ο 4*
s·
—ι
«·χ Ο «« «·Ο _.y
ε
<3 χ£> —' <.
\ 0 VJJ Ο —λ ο χΟ ο -χ3
00 —1 Μ VjJ to Ο •ί*- 00 > Ό
-Ρ- Ο VJJ -Ο VJJ ο VJJ co
>
TO
M Ρχ
M
UJ a
—λ -Ρ- to <J 00 1-3 J3
ro N) VJJ Ο Ο 00 -J 00 -P- Κ
«· <* %· **—k «—« ι *· *·0 0
*φ
«·V J J ?u M Η
-j <3 ο ο Κ) =i
vO vO Μ •î>- \Λ ο VJJ
ο Ο
^—* ιΛ
Ο Ut -Ο ο χ£> VJJ χ£> Vjj VJJ £>
VJÌ VjJ οο ~0 \Λ ο -J -χ2 M
•c m
<: CD
o Ox
c en
•Ρ-· to -v3 VJJ 00 χ • ο
M VjJ νΟ Ο -Ο Ο Ο M c
·* «· ^ ** *·Ο
*Φ
«·VJ1 % · VJJ
<3 VjJ -Ρ- VJJ οο Ο
vO νΟ 00 00 ο VjJ VJt -px-
>oi VjJ οο νΟ V»
—i
ο —J" O
-0 sO to VJ1 ο Vjj 00
Πίνακας 4: Αποτελέσματα του δείκτη ταχείας απορρόφησης νερού,
I n f t T (Δείκτης HAMR0L)
1 2 3 Λ 5 6
Ν£Γ
Ξηρό βάρος Ημικορεσμένο Δείκτης Ταχείας Απορρό
3. κομματιών βάρος κομμα φησης Νερού
Πέτρωμα ι-»
Ο πετρώματος τιών πετρώ I

(περιοχή) (Ο QAI
ματος
•
CD Ρ Ρ Σε κάθε δοκιμή Μέση τιμή
1 2
α
< grs grs % %
1 225,74 226,49 0,332

Δολομίτης 2 203,18 203,83 0,321 0,328
(Μάνδρας) 3 210,38 211,07 0,330
1 197,11 198,08 0,492

Κερατίτης 2 203,19 204,11 0,453 0,467
(Πλάκας) 3 217,43 218,42 0,455
Γρανοδιο- 1 196,60 199,15 1,297

ρίτης 2 221,82 224,44 1,181 1,243
(Πλάκας) 3 208,ΟΛ 210,64 1,250
1 230,01 232,24 0,969

Ψαμμίτης 2 212,36 21Λ,Λ3 0,975 0,999
(Παναγίας) 3 231,92 234,36 1,052
1 241,14 242,06 0,382

Γάββρος 2 208,85 209,62 0,369 0,379
(Μηλέας) 3 233,27 234,17 0,386
Ανδεσίτης 1 203,63 204,96 0,653

(Γλυκομη- 2 221,31 222,60 0,583 0,607
λιάς) 3 209,15 210,37 0,584
1 211,52 214,92 1,607

Ψαμμίτης 2 235,0Λ 238,93 1,655 1,664
(Μετσόβου) 3 208,19 211,79 1,729
Σερπεντι- 1 214,24 217,49 1,517

νίτης 2 201,88 205,09 1,590 1,598
(Κορυδαλλού) 3 248,27 252,46 1,688
1 2 3 4 5 6
1 225,04 226,93 0,840

Ανδεσίτης 2 208,72 210,60 0,901 0,860
(Μεθάνων) 3 24-1,17 243,10. · 0,838
1 207,07 210,99 1,893

Δακιτοειδής 2 233,37 237,76 1,881 1,867
(Μεθάνων) 3 214,39 218,31 1,828
1 228,73 231,10 1,036

Ανδεσίτης 2 210,08 212,51 1,157 1,106
(Αίγινας) 3 231,77 234,38 1,126
1 233,17 235,51 1,004

Δακιτοειδής 2 201,45 203,67 1,102 1,072
(Αίγινας) 3 208,08 210,39 1,110
1 246,04 246,30 0,106

Πρασινίτης 2 233,93 234,12 0,081 0,089
(Δάσκαλειου) 3 220,89 221,07 0,081
1 238,19 238,68 0,206

Αμφιβολίτης 2 241,34 241,90 0,232 0,226
(Λ. Βόλβης) 3 226,08 226,62 0,239
Γρανοδιορίτης 1 240,91 241,88 0,403

(Νέας 2 235,10 236,14 0,442 0,423
Περάμου) 3 244,77 245,81 0,425
1 238,12 238,64 0,218

Χαλ. Διορίτης 2 224,77 225,31 0,240 0,236
(Φλαμουρίου) 3 244,09 244,70 0,250
1 246,06 246,23 0,069

Γάββρος 2 239,77 239,94 0,071 0,080
(Πανοράματος) 3 237,32 237,56 0,101
1 244,81 247,70 1,180

Ανδεσίτης 2 238,19 241,01 1,184 1,191
(Ν. Λήμνου) 3 245,07 248,03 1,208
•
Πίνακας 5: Τα αποτελέσματα της δοκιμής της επιφανειακής καθαρό
τητας των αδρανών υλικών (με τη μέθοδο της διαύγασης)
1 2 3 4 5 6
Μάζα του Μάζα του ξηρού Ποσοστό προσκολλημέ

Ncr
3. -ξηρού δοκιμίου, που νων λεπτομερών
·-» δοκιμίου συγκρατήθηκε (<75μπι)
Πέτρωμα y
ο στο κόσκινο
(περιοχή) cO
75um
• Σε κάθε Μέση
CD Α Β • δοκιμή τιμή
ι-*
α
< grs grs % %
1 986,83 985,53 0,13

Δολομίτης 0,13
(Μάνδρας) 2 997,73 996,44 0,13
1 993,45 992,73 0,07

Κερατίτης 0,07
(Πλάκας) 2 997,38 996,69 0,07
1 1000,71 996,58 0,41

Γρανοδιο- 0,41
ρίτης 2 998,89 994,78 0,41
(Πλάκας)
Ψαμμίτης 1 1003,60 1001,20 0,24

(Παναγίας) 0,25
2 1001,70 999,20 0,25
1 1002,2 1001,1 0,11

ΓάΒ3ρος 0,12
(Μηλέας) 2 1001,9 1000,7 0,12
Ανδεσίτης 1 1008,7 1007,1 0,16

(Γλυκο- 0,17
2 1004,4 1002,7 0,17
μηλέας)
Ψαμμίτης 1 1005,3 1003,6 0,17

0,18
(Μετσόβου)
2 1001,2 999,4 0,18
Σερπεντι- 1 1005,60 1002,41 0,32

0,32
νίτης 1011,70 1014,80
2 0,31
(Κορυδαλ.)
1 1004,40 1004,11 0,03

Ανδεσίτης 0,03
(Μεθάνων) 2 1000,10 999,80 0,03
Δακιτοει- 1 1003,70 . 999,70 0,40

δής 0,41
2 1009,4 1005,29 0,41
(Μεθάνων)
ι
1 2 3 4 5 6
Ανδεσίτης 1 1000,29 999,71 0,06

0,06
(Αίγινας)
2 1003,4-1 1002,80 0,06
Δακιτοειδής 1 1002,10 1001,50 0,06

0,06
(Αίγινας)
2 1000,90 1000,30 0,06
Πρασινίτης 1 1000,4-0 998,4.0 0,20

0,21
(Δάσκαλειου)
2 1000,10 998,01 0,21
Αμφιβολίτης 1 1001,61 999,21 0,24 0,26

(Λ. Βόλβης)
2 1000,4-0 997,71 0,27
Γρανοδιορίτης 1 1001,10 999,10 0,20

0,22
(Νέας Περάμου)
2 1000,71 998,41 0,23
Χαλ. Διορίτης 1 1000,4-1 998,20 0,22

(Φλαμουρίου) 0,19
2 1000,80 999,19 0,16
Γά33ρος 1 1000,41 999,01 0,14

(Πανοράμα 0,14
2 1000,70 999,39 0,13
τος)
Ανδεσίτης 1 1001,70 999,01 0,27

(Ν. Λήμνου) 0,29
2 1001,4.0 998,29 0,31
Πίνακας 6: Τα αποτελέσματα του δείκτη πλάτυνσης
"χ;
1 2 3 Α 5 6
Μάζα των Μάζα των Δείκτης Πλάτυνοης

αδρανών που αδρανών Δ.Π.
XCT δοκιμάστηκαν που πέρα
Πέτρωμα σαν το
(περιοχή) ο ειδικό
πεπλατυσ-
v> Σε κάθε Μέση
μένο
χο δοκιμή Τιμή
3.
CD
κόσκινο
f->
Μ Μ
U
Q.
< 1 2
grs grs % %
1 1000,8 132,1 13,2

Δολομίτης 2 1001,7 111,2 11,1 12,6
(Μάνδρας) 3 1000,5 135,1 13,5
1 1001,2 258,3 25,8

Κερατίτης 2 1000,8 231,8 23,2 24,5
(Πλάκας) 3 1000,3 246,1 2Λ,6
Γρανοδιο- 1 1002,7 158, A 15,8

ρίτης 2 997,6 189,5 19,0 17,6
(Πλάκας) 3 1001,2 181,2 18,1
1 1001,1 162,2 16,2

Ψαμμίτης 2 998,8 HO,8 U,1 15,0
(Παναγίας) 3 1000,2 U7,0 U,7
ι
1 1003,4 107,Λ 10,7

Γάββοος 2 1001,8 119,2 11,9 11,4
(Μηλέας) 3 998,7 115,8 11,6
1 1000,9 151,3 15,1

Ανδεσίτης 2 996,7 169,7 17,0 16,3
(Γλυκομηλ.) 3 1002,Λ 169,3 16,9
1 1003,5 101,7- 10,1

Ψαμμίτης 2 1001,8 137,0 13,7 11,9
• (Μετσόβου) 3 998,6 118,0 11,8
Σερπεντι- 1 1000,8 131,5 13,1

νίτης 2 998,7 150,1 15,0 13,4
(Κορυδαλ.) 3 1003,3 120,5 12,0
1
Ι 1 2 3 4- ί 5 6
ι ι
1 1004,1 175,7 ί 17,5 Ì
Ανδεσίτης 2 1000,8 200,2 ! 20,0 18,0

(Μεθάνων) 3 1001,2 164-,4- 16,4-
i
1 995,7 100,8 10,1
Δακιτοειδής 2 1003,4- 100,6 10,0 9,2
i (Μεθάνων) 3 1000,6 75,9 7,6
1 1001,8 673,2 6,7

Ανδεσίτης 2 1000,1 629,8 6,3 6,6
(Αίγινας) 3 1000,7 673,6 6,7
1 1001,2 58,9 5,9

j Δακιτοειδής 2 1002,0 4-9,8 Ι 5,0 5,8
j (Αίγινας) 3 1000,7 6,Λ
ι
1 1000,4. 202,1 20,2

ΙΤρασινίτης 2 1000,1 180,8 18,1 18,9
(Δάσκαλειου) 3 1000,1 184-,6 18,5
1 1001,2 218,5 21,8

Αμφιβολίτης 2 998,6 209,5 21,0 20,6
(Λ. Βόλβης) 3 1000,Λ 191,3 19,1
1 1001,7 245,7 2Λ,5 i

Γρανοδιορίτης 2 1000,0 214-, 2 21,Λ 22,8 |
(Ν. Περάμου) 3 1002,0 226,8 22,6
1 1000,2 141,9 U,2

Χαλ. Διορχτης 2 1001,2 133,3 13,3 Η,Ο
(Φλαμούριου) 3 1000,5 14-3,8 1Λ,Λ
1 1000,3 106,9 10,7

Γάββρος 2 1000,1 121,3 12,1 ; 11,9
(Πανοράματος) 3 1001,6 128,3 12,8
1 1000,2 80,1 8,0

Ανδεσίτης 2 1001,8 73,4 7,3 8,4-
(Ν. Λήμνου) 3 1000,4. 99,8 10,0
Πίνακας 7: Τα αποτελέσματα του δείκτη επιμήκυνσης
1 2 3 4 5 6
Μάζα των Μάζα των Δείκτης επιμήκυνσης

αδρανών αδρανών Δ.Ε.
Πέτρωμα «•er
υλικών υλικών
(περιοχή) V που δοκι που συγ
μάστηκαν κρατήθηκαν
Σε κάθε Μέση
ο από τον
δοκιμή Τιμή
ειδικό
υ> μετρητή
sO
Π
CD "ΐ
•->
Ι
α grs grs ί % %
1 1000,5 192,4 19,2

Δολομίτης 2 1000,1 234,8 23,5 20,9
(Μάνδρας) 3 1000,4 200,3 20,0
1 1000,2 368,1 36,8

Κερατίτης 2 1001,3 361,5 36,1 37,6
(Πλάκας) 3 1000,3 399,1 39,9
1 1000,6 328,3 32,8

Γρανοδιορίτης 2 1000,3 336,1 33,6 31,7
(Πλάκας) 3 1001,7 287,5 28,V
1 998,5 246,6 24,7

Ψαμμίτης 2 ' 1001,7 222,4 22,2 23,2
(Παναγίας) 3 1000,2 227,0 22,7
1 1001,3 208,3 20,8

Γάββρος 2 1000,6 202,1 20,2 19,3
(Μηλέας) 3 1000,8 169,1 16,0
1 1001,1 284,3 28,4

Ανδεσίτης 2 1000,Λ 263,2 26,3 27,1
Ι (Γλυκομηλ.) 3 1001,2 266,3 26,6
1 1000,8 188,2 18,8

j Ψαμμιτης 2 996,7 167,4 16,7 17,3
f (Μετσόβου) 3 1001,3 162,5 16,2
ι
ι
Σερπεντι- 1 1000,1 247,0 24,7

νίτης 2 1000,8 215,2 21,5 23,9
(Κορυδαλ.) 1002,4 255,6
3 25,5 Ι
ι
1 2 3 4 5 6
1 998,9 298,8 29,9

Ανδεσίτης 2 1002,4 348,1 34,8 32,7
(Μεθάνων) 3 1000,1 333,5 33,4
1 1007,1 143,1 14,3

Δακιτοειδής 2 1003,4 164,8 16,4 15,7
ί (Μεθάνων) 3 1000,1 165,4 16,5
i
ι
j
1 999,4 98,3 9,8
| Ανδεσίτης 2 1000,1 104,7 10,5 10,2
| (Αίγινας) 3 1001,8 102,3 10,2
Ι
i
Ì
ι
1 ι 1000,1 112,4 11,2
Ι Δακιτοειδής 2 1001,3 97,5 9,7 10,1
; (Αίγινας) 3 ! 1001,3 95,0 9,5
ι —
1 ! 998,6 309,6 31,0
j Πρασινίτης 2 '' 1001,0 341,4 34,1 31,8
(Δάσκαλειου) 3 1000,1 303,8 30,4 ι
1 1000,1 339,2 33,9

Αμφιβολίτης 2 1000,8 370,4 37,0 36,4
(Λ. Βόλβης) 3 1000,4 383,3 38,3
1 1002,0 401,0 40,0

Γρανοδιορίτης 2 1000,8 437,2 43,7 40,4
(Ν. Περάμου) 3 1001,4 376,6 ' 37,6
1 1000,1 210,8 21,1

Χαλ. Διορίτης 2 1000,3 228,2 22,8 21,7
(Φλαμούριου) 3 1000,1 213,2 21,3
1 1001,0 187,2 18,7

Γάββρος 2 1000,0 173,8 17,4 18,1
(Πανοράματος) 3 1000,4 182,2 18,2
1 1000,1 136,9 13,7

Ανδεσίτης 2 1002,0 109,4 10,9 12,4
(Ν. Λήμνου) 3 1000,6 127,2 12,7
Πίνακας 8: Τα αποτελέσματα του δείκτη γωνιώδους
1 2 3 4 5 6
ver Μάζα των Ξηρή φαινόμενη Δείκτης γωνιώδους

3. αδρανών σχετική πυκνό Δ .Γ.
Πέτρωμα υλικών στο τητα των αδρά- Ι
(περιοχή) ο
»ο κύλινδρο νών υλ,ικών ! Σε κάθε
•
Μέση
Μ d
d δοκιμή τιμή
α.
C=282Agrs grs - - -
1 4595 11,26
Δολομίτης 2 4608 2,919 11,10 11,29
(Μάνδρας) 3 4573 11,52
1 4613,0 10,77
Κερατίτης 2 4603,9 2,905 10,88 10,78
(Πλάκας) 3 4619,5 10,69
Γρανοδιο- 1 4218,9 9,14

ρίτης 2 4198,5 2,582 9,42 9,35
(Πλάκας) 3 4193,4 9,49
1 4111,8 11,17
Ψαμμίτης 2 4084,6 2,608 11,54 11,29
(Παναγίας) 3 4113,3 11,15
1 4308,5 11,44
ΓάβΒρος 2 4301,5 2,746 11,53 11,52
(Μηλέας) 3 4296,9 11,59
1 4100 11,86
Ανδεσίτης 2 4065 2,633 12,33 12,0
(Γλυκομηλ.) 3 4104 11,81
1 4149 9,15
Ψαμμίτης 2 4122 2,539 9,51 9,38
(Μετσόβου) 3 4125 9,47
Σερπεντι- 1 4046 • 12,50

νίτης 2 4073 2,629 12,14 12,57
(Κορυδαλ.) 3 4005 I 13,06
1 4U0 S 11,78
Ανδεσίτης 2 4183 2,655 11,21 11,54
(Μεθάνων) 3 4152 11,62
i
Πίνακας_8, συνέχεια
Ι 1 2 ! 3
ι
ι
4 5
Ι *
1 3598 8,01
Δακιτοειδής ! 2 3592 2,160 8,11 8,29
(Μεθάνων) ί 3 3554 8,74 :
••
t 1
ί ι
i
Ι 1 4286 8,31
1
| Ανδεσίτης
! (Αίγινας) ? !
!
4274
4271
2,586 8,48
8,52
Ι 8,44
i
! 3 Ι
ιi 1 2784 9,80 ί ι
Δακιτοειδής 2
2805 2,609 9,37 9,84
!
(Αίγινας) 2758 10,34 ι
! 3 | Ι
| ι
i 1 Ι 4365 12,65 ; Ι
Πρασινίτης i 2 4348 Ι 2,844 12,86 12,73 !

' (Δάσκαλειου) 3 4363 •
12,68 ι
ι
ί ι
1 4793 11,81
Αμφιβολίτης 2 4803 3,075 11,69 11,89
;
(Λ. Βόλβης) 3 4762 12,16
Γρανοδιο- 1 4177 11,16 ι

ρίτης 2 4200 2,649 10,86 10,95
(Ν. Περάμου) 3 4203 10,82
1 4487 9,12
Χαλ. Διορίτης 2 4464 2,745 9,41 9,23
(Φλαμουρίου) 3 4483 9,17
1 4998 8,71
Γάββρος 2 4961 3,036 9,14 8,92
(Πανοράμ.) 3 4980 8,92
1 4460 8,42
Ανδεσίτης 2 4455 2,696 8,49 8,57
(Ν. Λήμνου) 3 4430 8,81
Πίνακας_9: Τα αποτελέσματα της δοκιμής LOS ANGELES
Διαβάθμιση αδρανών: C, Αριθμός σφαιρών: 8, Βάρος σφαιρών=3330+2θ£Γ
1 2 3 4 5 6
Αρχικό βάρος Βάρος των

των αδρανών αδρανών που
VJ1
υλικών συγκρατήθη
3.
καν από το Α - Β
V ,-,,-Ι Γ\Γ\ Συντελεσ
Πέτρωμα Ο κόσκινο μετά χι 00
περιστροφή Α τής
(περιοχής) •
500 στροφών L.A.
CD
Β
Ο. Α
grs gr Λ Ι /ο ί
1 2500, 1:Α1
Δολομίτης 2502,4:Α2 3431 ,4 31,4
32,6
(Μάνδρας)
2 2504,3:Α1 3317,1 33,8
2502,8:Α2
•
1 2500, 1 sAI 15,6
Κερατίτης 2501,0:Α2 4223,5
(Πλάκας) 15,4
2 2501, 1 sAI
4249,7
2502, 1:Α2 15,1
1 2500, 2:Α1
2918,5 41,6
Γρανοδιο- 2500,3:Α2
40,8
ρίτης
(Πλάκας)
2 2500 8:Α1
3001,0 40,0
2500 9:Α2
1 2501 ,2:Α1
31,90
Ψαμμίτης 2500 5:Α2 3406,3
(Παναγίας) 31,53
2 2500 1:Α1
3442,8
2500 3:Α2 31,15
\
1 2501 Λ:Α1
3881,3
2500 3:Α2 22,4 !
Γάββρος
(Μηλέας) 23,2
2 2500 1:Α1
3805,2
2500 2:Α2 23,9
ι
1 2501 1 ·Α1 ί
Ανδεσίτης 2500 Ϊ:Α2 • | 3805
'9 23,9
23,2
(Γλυκομηλ.)
2 2502 ς. Α1 Ì
3878
'7 22,5
2503 2:Α2 !
1 2501 ,Α:Α1
Ψαμμίτης 2500 ,7:Α2 ; 2 2 50,8 55,0
ι
(Μετσόβου) 2498 53,4
2 2 07 9
2500 ,ΪΪίβ | ^' 51,8
Ι 1 i 2 3 U j 5 I 6
ί 1 2500,1:Α1 , Ι
Σερπεντινίτης 2502,1:Α2 37Λ6,6 25,1
(Κορυδαλλού) | 26,8 |
2 2501,8:Α1
2500,Λ:Α2 3580,6 28,Λ
1 2500,3:Α1
Ανδεσίτης 2501,7:Α2 3911,1 21,8
(Μεθάνων) 22,6
! 2 2501,1sAI 3835,2
j 2500,9:Α2 ' 23,3
ί
1 2500,6:Α1 \ Ίί)14,/ by
, : !
ί
ί Δακιτοειδής 2500,1 :Α2 ; ' ' ' ' _, ,
j (Μεθάνων) ! ! : /Ί ,ο ι
<c <oUi,/:Ai j 1 qor ο Ti e Ì
Λί 5
ι
2500,2:A2 | uo
' 0
»
1 2500,7:Α1 1-2,70 n
]J/U,U
on ι
Ανδεσίτης 2500,1 :Α2 ^'4 ,
: (ΑίΎΐναζ)
2 2501,1:Α1 i ..„, . ; _,b .J
! 2500,Λ:Α2 j Ulb'4 i ^'
ι 1 2500,8:A1 ! , ,
ι
2500,Λ :A2 ! ^°^»° 27,2 j
Δακιτοειδης
ί 27,9
(Αίγινας) 2 ! 2500,5:A1 ™ -
; 2501,2:A2 | ^/4'0 28,5 !
ι
1 2500,1:A1
Πρασινίτης 2501,6:A2 4171,7 16,6
(Δασκαλειού) 16,Λ
2 2501,Λ:Α1 16,1
2500,0:A2 A19A,9
1 | 25OI ,2:A1 ΛΟβο,ο

Αμφιβολίτης I 2500,3:A2 18,Λ
(Λ. Βόλβης) Ì 19,0
2 i 2500,Λ:Α1 Λ026,1 19,5
I 2500,6:A2
1 2500,Λ:Α1 25,8
Γρανοδιορίτης 2500,6:A2 3711,1
(Νέας Περάμου) 26,6
2 2501,1 :A1 3634,7
2500,2:A2 27,3
1 2500,3:A1 3364,2 32,7

Χαλ. Διορίτης 2500,Λ:Α2
(Φλαμούριου) 32,3
2 2500,1:A1
2500,A:A2 3Λ05.Λ 31,9
1 2 3 4 5 6
1 2501,1:Α1
3960,2 20,8
Γάββρος 2500,7:Α2
(Πανοράματος) 20,3
2 2500,1:Α1
4015,8 19,7
2500,8:Α2
1 2500,4:Α1
3954,2 20,9
Ανδεσίτης 2500,1:Α2
(Ν. Λήμνου) 21,6
2 2501,2:Α1
3892,7 22,2
2501,Λ:Α2
<
Πίνακας 10: Τα αποτελέσματα της δοκιμής του Δείκτη Συντριβής
Αδρανών (Δ.Σ.Α .)
1 2 3 4 5
;
6 !
ι
!
Βάρος των Βάρος των Ι Δείκτης Συντριβής |

αδρανών αδρανών Αδρανών !
Πέτρωμα υλικών ! υλικών Δ.Σ.Α.
(περιοχή) ί ? που δοκι ι που πέρα
ο μάστηκαν σαν το ί
κόσκινο j Σε κάθε Μέση !

:
cO BS:No.7 ' δοκιμή Τιμή
CD Α Β
α
grs grs % %
!
Ι Δολομίτης 1 2853,5 520,5 , 18,2 ;
· 18,1
ί (Μάνδρας) \ 2 2848,0 512,4 18,0
ι
Κερατίτης 1 2992,0 299,2 10,0

(Πλάκας) 2 3006,1 282,7
9,7
9,4
| Γρανοδιορίτης 1 2592,8 653, 4 25,2

26,2
(Πλάκας) 2 2608,3 709,5 27,2
Ψαμμίτης 1 2659,5 602,3 22,65

23,02
(Παναγίας) ! 2 • 2662,2 622,8 23,39
Γάββρος i 1 2715,8 4-54,1 16,7

(Μηλέας) 17,0 ; 16,9 !
, 2 2706,3 459,5
ί
Ανδεσίτης 1 2595,5 464,6 17,9
(Γλυκομηλ.) 2 2601,4 450,0 17,3
17,6 i
i
t
Ψαμμίτης 1 2629,6 784,1 , 29,8 !

30,2
(Μετσόβου) 2 2621,7 799,1 30,5
Σερπεντινίτης 1 2600,7 686,8 26,4 25,8

(Κορυδαλλού) 2 2604,9 654,4 25,1
Ανδεσίτης 1 2680,8 418,7 15,6

16,1
(Μεθάνων) 2 2687,4 443,1 16,5
Δακιτοειδής 1 2415,2 969,3 40,1

41,8
(Μεθάνων) 2 2420,7 1050,3 43,4
Ανδεσίτης 1 2743,1 527,1 19,2

(Αίγινας) 2 2736,2 20,3
582,5 21,3
Δακιτοειδής 1 2618,4 615,9 23,5

23,8
(Αίγινας) 2 2603,9 625,6 24,0
1 2 3 Λ 5 6
i
Πρασινίτης 1 2783,1 356,8 12.8 !
(Δάσκαλειου) 2 2775,Λ 358,9 12.9 !
,ν
Αμφιβολίτης 1 3075,2 437,4 14,2

(Λ. Βόλβης) 2 14,8
3086,Λ 472,7 15,3
Γρανοδιορΐτης 1 2736,5 536,1 19,6

20,1
(Ν. Περάμου) 2 2751,7 567,5 20,6
Χαλ. Διορίτης 1 2816,Λ 614,0 21,8

22,2
(Φλαμουρίου) 2 2801,4 632,8 22,6
Γάββρος 1 3088,5 491,8 15,9 15,6

(Πανοράματος) 2 3062,1 465,1 15,2
Ανδεσίτης 1 2801,4 440,2 15,7

(Ν. Λήμνου) 2 2767,7 15,3
412,3 14,9
;
Πίνακας 2 1 Τα α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α της δοκιμής του Δ ε ί κ τ η Α ν τ ο χ ή ς σε
Π ρ ό σ κ ρ ο υ σ η Α δ ρ α ν ώ ν (Δ.Α.Π.Α.)
Βάρος των : Βάρος των Δείκτης Αντοχής σε

"CT
δοκιμασμέ αδρανών Πρόσκρουση Αδρανών
3 νων αδρα ! υλικών Δ.Α.Π.Α.
y νών υλικών | που πέρασαν
ο
Πέτρωμα «ο | το κόσκινο Σε κάθε Μέση
(περιοχή) ! BS:No. 7 δοκιμή τιμή
; Β
α
grs grs
Δολομίτης 1 338,8 75,2 22,2
22,6
(Μάνδρας) 2 341,2 78,4 23,0
Κερατίτης 1 359,2 31,6 8,8

(Πλάκας) 2 354,7 32,6 9,3
9,1
Γρανοδιορίτης 1 307,4 86,4 28,1

81,8 27,7
(Πλάκας) 2 301,0 27,2
Ψαμμίτης 1 i 329,2 78,6 23,88

326,1 24,07 |
(Παναγίας) 2 79,1 24,26
Γάββρος 1 331,6 52,43 ί 15,8

16,1
(Μηλέας) 2 336,9 54,92 1
16,3
Ανδεσίτης 1 318,6 67,19 21,9 20,81

(Γλυκομηλιάς) 2 323,3 66,34 20,52
Ψαμμίτης 1 323,2 96,7 29,9

(Μετσόβου) 2 320,6 100,0 31,2 31,1
Σερπεντινίτης 1 315,7 88,1 27,9

(Κορυδαλλού) 2 318,2 91,0 28,6 28,3
Ανδεσίτης 1 321,7 61,8 19,2

63,0 19,6
(Μεθάνων) 2 316,4 19,9
Δακιτοειδής 1 288,4 131,9 45,7

46,1
(Μεθάνων) 2 286,9 133,4 46,5
Ανδεσίτης 1 326,9 71,6 21,9

(Αίγινας) 2 70,0 21,1 21,5
331,1
Δακιτοειδής 1 316,9 85,9 27,1 Ι

(Αίγινας) 2 319,8 88,3 27,6 27,4 |
Πρασινίτης 1 345,8 47,1 13,6

45,0 13,5
(Δάσκαλειου) 2 338,7 13,3
1 2 3 4 5 6
Αμφιβολίτης 1 377,9 53,7 14,2

2 14,0
(Λ. Βόλβης) 369,7 51,2 13,8
Γρανοδιορίτης 1 328,9 67,1 20,4

(Νέας Περάμου) 2 337,2 71,8 20,9
21,3
Χαλ. Διορίτης 1 347,3 85,7 24,7

(Φλαμούριου) 2 335,2 25,0 24,9
83,9
Γάββρος 1 375,1 52,2 13,9

(Πανοράματος) 2 362,8 51,5 14,2 14,1
Ανδεσίτης 1 334,9 51,0 15,2

15,0
(Ν. Λήμνου) 2 328,6 48,6 14,8
ο
Nr-»
Η fr?
α ο
Ο τ -
•θ·
S
F <
ο Ε- 2 6~S O o o O o O
•> 3 3 Ο £3 o NÛ vO Τ—
Απαιτούμε
για παραγ
co ^ cv
λεπτοκόκκ
Δ.Σ.Λ.1 CV CV
fr?
ο
Ν£Γ Ι
OLNp V
-> Ο Ν Ο CV ,__ £> 00 in 00
Η Η Ü ·» O>
·* «fc
»l
Υ
λεπτό
c*-
ποσοσ
t>? 00 00 CV 00
<-
Μέση
κων
Τ—
ι
ν
NONO ω
ιο
Η V Ο <ο
ο Ο — '~* Ο O τ — r— 00 N Û t>0 r - cv O N O
νΌ ο ρ ωΝ^τ 6~S ·» · *
•t «H
#·. ·* •S M
D t= 2 α 3 3- 00 0 0 τ—·* r—
·«
co co o·*o·". cv CV co 00
-
T~ T " ^— T ~
ο ω 3 NO <-> ^— ^—
Ι=! <5 V V ^
2 Ο
2
3 ° ^
t= C- m O
Η? 2 9 m o O CV ο -ί i - £> inev o ^ ·
m ^ Ρ Ν 3 D r- Ο CQ O £> τ -t CVvO m o i n r— τ— i n
ο a y a y tu PQ O O o o oev 00 00 ^j-O oev
O- (Q
& CV CV O O CV CV CV CV O O cv cv
NÖ Ο. r<
r-" NQ
U .NO
Ο c ·o·
m a ρ t= ν m
ο 1
2 oc:
3 t= H
HP D i n o ooo inc~- ooo τ - -4- oev
"•3 2 v ö CQ
^tm O T - MD CV -<fO 00 O -icv
-tf o ?aN ^3 -^ ι
u> < CXO so i n o o sf(<> •vO i n O T-
vαs iοo. ^H oy •> o o C^ c^
00 00 vOvû sûsO vOsO
a CV CV CV o CV CV CV CV cv cv cv cv
m a οΌ ν
ο ο 1
•> •> o o
ω ω t= ρ
3 3 D ω D ·
Ο
*ωο 3 ρ o «S
CD ο Ό Ν Ο er Η · -* cv cv
S
o
•"·
Η
H N r J >sj* Η
r> Η r->
t=!
NCT ·
a Q. > - N O 3 «a!
Χ
S c*-
C-
o i 1 s cv
o
3
t= t= Ο O t= r-· . cv
>H 3 -0-r< 3 H <
CV 5Urti>og 'Q\ö^ τ - CV τ - CV τ - CV τ - CV τ - cv τ - cv
\Jis~* KJ> 1 u> U ) ^

CT'-N
cr u> U> 3
a-^ζχ H W>
o
H U>
^ C"Nr-·
*~^ C" ·
H a Ln u> H 3
Ν- α Nr- 3 H >-
3- ° oO 3 O S Vr> O
D V
T~*
H
äsω
3<0
o >
H ^
3 N 3
Q.-<
O U> V
> CTNS
S H -<
-3 53 αΝω
ca^<
en cr
ω o
CO r<
N(J t= tt ω (=; Q.N-> t s 3 (=! N3 S •> C-.
e ^ <J^ « ^ tn Q.--' *<~ p _ ^ <·—
__ 1 .. „.... .
.—. •"• "'
I """^
-~N|XÎ '-Ν-3 ' - Ν > '-â ^ > — N > ^ - s > ' - N > -"NM '-^-6
\<
•θ- ff ^"3 > c £•"5 >ff ><: Sff s e «m Sff
Iff
^ff >- ΓΤ»ί2 • -θ- ff s r-"»A t-*\£n Π 7S π C" Ο TD π τ
IA
-<
r- <-
CD r-
•e
. ff Ο
(Λ
<
ωυο
(-»
22 Η
-< m
·- Q ff^H
CD η
ff*Q
•Q =ί
C η
Η τ=
Q r-» Â
Iff
2>
C r- a -·
Ο" ΟνΟ
Ν-' > -
ff <
>- <-"» £ ° δ? s£ ο
ε< ; rπ-
^ *-»\
ε Η
c« <;
ff Η
0\Η
TOJ3 i«n
"D Ο ο ο TO <—% Π Η ι Λ r- (A J <; J >- <-· ο <η ι
<-"\TD "Ο Ό J3 Η r- J 3 Nff
_ - OπO —m - ^ O i >—(Λ >- <; c I-1
Ο ~* ff\|-"» ΙΛ . 3 Ο <n Jv ZS ο <-% ITO
C Η
N-'J
•C Η
Ο J
—-<Λ
νο»
„^
(Λ m C-.H
^—J
(Λ C <Λ in
Q
c
<
χ
ro
ΛΟ - * ΤΟ ->· τ ο ->• ΤΟ - i TO -» TO ->· TO -»· TO - ι ΤΟ - i το ->· TO
Μ TO TO k
δ
NO
—k
00
VJ1
ΝΟ
σ*
-P-
ON
00
ON
-Ê-
Ol ρ
-fi-
•Ρ-
λ « VJJ
s» «A
·«Ο «· «· «·
1* «β
-f>~ VJJ TO TO
Ί ·
VJJ το
Ol •»•
το το το το
ΤΟ ΤΟ
00 - J
-»•ΝΟ
<J-<3
•P--U1
VJJVJJ
<ι·3
TO TO
<J-<J
TO TO
ON ON
TO TO
-<J-J ££ TO TO
ON ON
TO TO
O l ON ON O N
VJJ VJJ
38
00 N O - * TO •P--Ê- TO ->· 00N -00 J>-
Μ σ^ Ο Ν Ο ο ο 0-f>» ο o^ O N O oo oo O » 00-Ê--
ON-' ONTO ON οο N O ->• MD U l ->-£- TONO ο υ £- ο - ^ TO
Μ ΤΟ ro ΓΟ TOVjJ TO TO TO TO TO TO VJJ TO TO TO TO TO TO TO
- 0 00 <3 Ο MD Ο ON ON TO TO VjJ TO OMD TO TO <J o^ < l o^
00 Ο ι —»οχ TO VJJ O l 00 VJlVjJ TO 00 O · 00 O l 00 MD<1 <J-f>- 00 < 1 OJ - ^ N O O I
: __ - ••
• • • -
... _
MD Ο ΝΟΝΟ NONQ NONO 00 00 00 00 TO TO 00 00 ο ο ο ο ON
ΝΟ ΤΟ ΝΟ O N U t 00 VJ1 O N ON o t O l OJ •jN-VjJ O l TO ON-> VJJ TO
λ
ο Ν Ο ΝΟ NO 00 00 TO 00 ο ο -J
οο «<3
* ON ON -p- -p- -p- *- VJJ
TO VjJ TO TO
°
ο ΝΟ NO ο ON -p- MD oo
— *. VJJ • ^
ο ο ο ο ο ο ο ο ο
li=l
\<.
Ανδεσίτης
Γάββρος
(Πανοράματος)
(Ν. Λήμνου)
IP
-> ΙΛ
IP
ΙιΛ
IM
Q
C
<.
ΓΚ
χ
π
ro -* ro - ι ro
ON VJJ
VjJ
-J
ro ro VjO ν υ
<3 00 Ο Ο
00 -» MD 0 ^ -f>-
vu ro —^ \
oî-
VjJVjJ
303,7
298,8
Μ -^ V/i
<2 Ο
•Ρ- ο
10,6
10,9
10,1
10,6
ON
ο ο <J
J3 =5 oo ·>-
Ο TT
=4 CK
Ο CD
Ρ c
ο fO ?ο
οο 00
ο ο
Πίνακας_1_3: Αποτελέσματα της δοκιμής της αντοχής σε ανεμπόδιστη
θλίψη του ΔΟΛΟΜΙΤΗ (Στεφάνης - Αττικής)
ΞΗΡΟΙ Π Υ Ρ Η Ν Ε Σ
Αριθ. Μήκος Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη Ανοιγμένη Μέση αντοχή
Δοκι Δοκιμίου Δοκιμίου φορτίο αντοχή σε αντοχή σε σε ανεμπό
μίου στην ανεμπόδιστη ανεμπόδιστη διστη θλίψη
αστοχία θλίψη θλίψη στο
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f
x f f
c c
a
mm mm ΚΝ MN/m | MN/m2 MN/m'
1 102,28 51,70 421,90 200,97 Ι 208,6

2 105,37 51,71 398,75 189,87 | 190,4.
3 100,96 51,70 431,10 205,36 | 204,6 188,4
4 98,75 51,68 380,89 181,58 180,3
5 103,89 51,72 333,96 158,96 : 158,3
ΚΟΡΕΣΜΕΝΟΙ ΠΥΡΗΝΕΣ
Δοκι Δοκιμίου Δοκιμίου Φορτίο αντοχή σε αντοχή σε σε ανεμπό
• πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f
χ c
mm mm ΚΝ ΜΝ/π2 MN/m2 MN/m2
1 102,24 51,70 362,98 172,91 172,6

2 101,39 51,71 383,20 182,47 181,9
3 106,85 51,68 421,08 200,74 201,7 175,8
4 . 100,11 51,70 365,68 174,18 173,3
5 100,38 51,70 315,48 150,28 149,6
Μορφή και τρόπος_Θραύσης: Η αστοχία εκτελέσθηκε με έντονο κρότο και

εκτόξευση θραυσμένων κομματιών. Μετά την
αστοχία παρέμειναν δυο κώνοι από την βάση
και την κορυφή των δοκιμίων (διπλοί ανεσ-
τραμένοι κώνοι)
Πίνακας_13_: Αποτελέσματα της δοκιμής της αντοχής σε ανεμπόδιστη
θλίψη του ΚΕΡΑΤΙΤΗ (Πλάκας - Λαυρίου)
Ξ Η Ρ Ο Ι Π Υ Ρ Η Ν Ε Σ
ί 1 — :
- Αριθ. Μήκος Διάμετρος ; Αξονικό ί Δοκιμασμένη ! Ανοιγμένη Μέση αντοχή
ι Δοκι- ; Δοκιμίου Δοκιμίου φορτίο j αντοχή σε ί αντοχή σε σε ανεμπό
μίου ; ; στην ανεμπόδιστη ανεμπόδιστη διστη θλίψη
| αστοχία θλίψη θλίψη στο
πρότυπο μ έ
γεθος L/D=2
D f
mm mm ΚΝ ΜΝ/πΓ MN/m; MN/m:
1 102,91 • 51,68 ί 502,12 239,37 239,21

2 ;
83,63 ;
51,69 ' 536,23 255,53 246,68
3 ' 108,60 ! 51,68 Ι 419,74 200,10 201,58 236,4
4 : 104,59 i 51,68 Ι 546,25 260,41 260,88
!
5 100,94 51,67 498,20 237,59 236,73
|
Μήκος Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη Ανοιγμένη Μέση αντοχή
| Αριθ.
Δοκι Δοκιμίου Δοκιμίου φορτίο αντοχή σε , αντοχή σε σε ανεμπό
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f
x f f
e e
2
mm mm ΚΝ MN/m MN/m* MN/ma
1 104,23 51,68 369,72 176,25 176,47

2 103,28 51,68 453,08 215,99 215,96
3 107,71 51,69 408,95 194,88 196,08 212,1
4 97,73 51,68 498,20 237,50 235,44
5 106,20 51,68 494,27 235,63 236,59
Μορφή και τρόπος θραύσης: Αστόχησαν με εντονότατο κρότο και σύγχρονη

~ ~ εκτόξευση των θραυσμάτων. Από τα θραύσματα
παρατηρήθηκαν δυο κώνοι από την βάση και
την κορυφή των δοκιμίων (διπλοί ανεστραμένοι
κώνοι)
Πίνακας 13: Αποτελέσματα της δοκιμής της αντοχής σε ανεμπόδιστη
θλίψη του ΓΡΑΝΟΔΙΟΡΙΤΗ (Πλάκας - Λαυρίου)
ΞΗΡΟΙ Π Ι Ρ Η Ν Ε Σ
Αριθ. Μήκος Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη Ανοιγμένη Μέση αντοχ'
μίου στην ανεμπόδιστη ανεμπόδιστη διστη θλίψ
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
x c c
2
mm J mm ΚΝ MN/fa
2
mM MN/mJ
1 106,71 51,71 233,7 111,3 112,4

Ι 2 102,32 51,70 203,2 96,8 96,6
! 3 105,09 51,70 203,2 101,Λ 101,7 102,Λ
4 103,20 51,68 196,1 93,5 93,5
5 101,4.1 51,70 226,7 108,0 107,7
Αριθ. Μήκος Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη Ανοιγμένη Μέση αντοχτ
μίου στην ανεμπόδιστη ανεμπόδιστη διστη θλίψτ
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ c c
mm mm ΚΝ MN/ma MN/m2 MN/m2
1 100,29 51,70 170,0 81,0 80,6

2 105,08 51,70 200,5 95,5 95,7
3 103,21 51,69 166,6 79,4 79,4 83,1
4 108,93 51,68 155,9 74,3 74,9
5 107,40 51,70 177,4 84,5 85,0
^22ΕΠ_!£2!ί_Ι22ϊ2£_§2°^2Π£: ^α δοκίμια αστόχησαν με κρότο και σύγχρονη

μέτρια εκτίναξη των θραυσμάτων. Μετά την
θραύση παρέμειναν δυο κωνικά θραύσματα από
την κορυφή και βάση των δοκιμίων (τύπος
θραύσης: διπλών ανεστραμένων κώνων)
Π^νακας_1_3: Αποτελέσματα τ η ς δ ο κ ι μ ή ς της α ν τ ο χ ή ς σε ανεμπόδιστη
θλίψη του ΨΑΜΜΙΤΗ (Μετσόβου)

πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ c c
mm mm ΚΝ MN/m2 MN/m' !
MN/m2
1 100,24 51,77 102,7 48,8 48,6

2 101,10 51,76 100,8 47,9 47,7
3 103,01 51,76 85,0 40,4 40,4 45,7
4 100,96 51,77 82,9 39,4 39,2 \
5 101,27 51,76 110,9 52,7 52,5
I

πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ c c
mm mm ΚΝ MN/m2 MN/m2 MN/m2
ι
1 103,34 51,78 58,3 27,7 27,7
2 102,28 51,76 74,7 35,5 35,4
3 106,76 51,76 54,5 25,9 26,0 29,7
4 103,09 51,76 53,2 25,3 25,3
5 101,95 51,76 72,0 34,2 34,1
!ϊ?2Ρ*Π_!£°ίί_ΙΡ2Ξ2£_§Ρ°ί^2Π£ : Τα δ ο κ ί μ ι α α σ τ ό χ η σ α ν χ ω ρ ί ς κ ρ ό τ ο κ α ι ε κ τ ί
ναξη. Μετά τη θραύση π α ρ α τ η ρ ή θ η κ α ν πολλά
αξονικά κομμάτια.
~ θλίψη του ΑΝΔΕΣΙΤΗ (Γλυκομηλιάς)
Ι Αριθ. Μήκος Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη Ανοιγμένη Μέση αντοχ
Δοκι- Δοκιμίου Δοκιμίου φορτίο αντοχή σε αντοχή σε σε ανεμπό
| πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
x c c
; mm mm ΚΝ MN/m
2
MN/m
2
MN/m
2
!
1 51,83 361,2 171,2 171,4
2 100,02 51,81 332,9 157,9 157,0
3 100,43 51,81 337,3 160,0 159,2 163,9
4 101,91 51,82 367,2 174,1 173,7
5 84,72 51,82 344,8 Ι 163,5 158,1
ι
ι
ι Αριθ. t Μήκος Διάμετρος Αξονικό \ Δοκιμασμένη • Ανοιγμένη Μέση αντοχ
! Δοκι- Δοκιμίου ' Δοκιμίου φορτίο ; αντοχή σε αντοχή σε σε ανεμπό
1 f ι
στην ανεμπόδιστη ανεμπόδιστη διστη θλίψ
μιου
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ c c
1 101,14 51,80 274,4 130,2 129,7

2 103,35 51,82 325,6 154,4 154,3
3 104,04 51,82 315,9 149,8 149,9 147,4
4 101,19 51,83 323,7 153,4 152,8
5 106,69 51,82 315,7 149,7 150,4
^2£Én_!£2:ì_IP2E2£_§P2:££Q£: « δοκίμια αστόχησαν με έντονο κρότο και

T
έντονη εκτίναξη των θραυσμάτων. Μετά την

θραύση παρέμειναν δυο κωνικά θραύσματα από
την 3άση και κορυφή των δοκιμίων ακολουθόν
τον τύπο της διπλών ανεστραμένων κώνων θ ρ on'
σης.
Πίνακας 1_3_: Αποτελέσματα της δοκιμής της αντοχής σε ανεμπόδιστη
θλίψη του ΨΑΜΜΙΤΗ (Παναγίας)
Αριθ. Μήκος .' Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη Ανοιγμένη Μέση αντοχή

Δοκι Δοκιμίου ; Δοκιμίου φορτίο αντοχή σε αντοχή σε σε ανεμπό
! αστοχία θλίψη θλίψη στο
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D Ι
i
f
x
f
e f
C
!
!
Ι 2
mm mm | ΚΝ MN/m 2
MN/m' MN/m
|
1 98,36 51,70 | 236,2 112,5 111,6
2 100,06 51,70 ί 239,9 1U,3 113,7
3 103,35 51.69 ! 273,6 130,Λ 130,4 121,7 j
4 103,76 51,68 ί 268,1 127,8 127,8
5 102,09 51.70 262,6 125,1 124,9 j
ι
Αριθ. Μήκος Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη : Ανοιγμένη Μέση αντοχή
Δοκι Δοκιμίου Δοκιμίου j φορτίο αντοχή σε i αντοχή σε σε ανεμπό--
μίου Ι στην ανεμπόδιστη ανεμπόδιστη διστη θλίψη
αστοχία θλίψη !
θλίψη στο
ι
γεθος L/D=2
ι
L D f f f
χ e c !
J
mm mm ΚΝ MN/m a
MN/m 2
MN/m j
1 101,18 51,69 151,3 72,1 71,9 ί
2 104,42 51,70 187,5 89,3 89,4

3 103,34 51,68 193,6 92,3 92,3 87,9
4 102,05 51,70 181,8 86,6 86,4
5 100,16 51,68 209,6 99,9 99,4
î?2£ÉD_!S!*i_I22î2£_§2®22n£: Τα δοκίμια αστόχισαν με μέτριο κρότο και

μέτρια εκτίναξη των θραυσμάτων. Μετά την
αστοχία παρέμειναν συνήθως δυο (ή μερικές
φορές ένας (1)) κώνοι θραύσης στην κορυφή
και βάση των δοκιμίων (τύπος θραύσης:
διπλών ανεστραμένων κώνων)
~ θλίψη του ΓΑΒΒΡΟΥ (Μηλέας)
Ξ Η Ρ Ο Ι ΠΥΡΗΝΕΣ

πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
x e c
a a
mm mm ΚΝ MN/m ! MN/m MN/m
2
1 103,34 51,68 360,2 171,7 171,7

2 101,29 51,67 308,2 U7,0 U6,5
! 3 104,32 51,68 375,7 179,1 179,4 166,4
4 100,20 51,70 356,2 169,7 168,9
5 92,47 51,69 353,2 168,3 165,3
Κ Ο Ρ Ε Σ Μ Ε Ν Ο Ι ΠΥΡΗΝΕΣ
ι Μήκος Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη Μέση αντοχή
Ανοιγμένη
Αριθ. Δοκιμίου φορτίο αντοχή σε σε ανεμπό
Δοκιμίου αντοχή σε
Δοκι στην διστη θλίψη
ανεμπόδιστη ανεμπόδιστη
μίου
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ e c
mm mm ΚΝ MN/m a
MN/ma MN/ma
1 100,21 51,68 295,1 140,7 140,0

2 102,97 51,68 309,8 147,7 147,6
3 101,09 51,71 341,3 162,5 161,9 153,9
4 105,78 51,70 327,9 156,2 156,7
5 89,69 51,68 350,7 167,2 163,4
ì?2B*n_!i°ÌÌ_I22II2i_§P°iH2Il£: Τα δοκίμια αστόχισαν με έντονο κρότο και

εκτόξευση των θραυσμάτων. Μετά την αστο
χία τους παρέμειναν δυο κωνικά θραύσματα
από την^κορυφή και. την βάση του κάθε δοκι
μίου (τύπος θραύσης: διπλών ανεστραμένων
κώνων)
Πίνακας_13_: Αποτελέσματα της δοκιμής της αντοχής σε ανεμπόδιστη
~ θλίψη του ΑΝΔΕΣΙΤΗ (Μεθάνων)
Δοκι Δοκιμίου Δοκιμίου Φορτίο αντοχή σε αντοχή σε σε ανεμπό
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ c c
mm mm ΚΝ MN/m
2
MN/m
2
MN/m'
1 100,07 51,84 470,5 222,9 221,7

2 103,34 51,82 424,3 201,2 201,1
3 106,28 51,84 476,8 225,9 226,7 212,7 J
4 102,95 51,84 447,7 212,1 211,9 ί
5 101,01 51,83 427,9 202,8 202,0
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ c c
mm nun ΚΝ MN/m 2
MN/m 2
MN/m2
. . . . J
1 99,58 51,84 367,3 174,0 172,9
105,08 51,82 319,3 151,4 151,7 j
2
3 102,66 51,83 398,6 188,9 188,6 ί
4 101,52 51,84 374,0 177,2 176,6 171,3
5 103,48 51,84 352,1 166,8 166,8
Τ α
Μορφή και τρόπος θραύσης: δοκίμια αστόχησαν με εντονότατο^κρότο
και εκτόξευση των θραυσμάτων. Μετά την
θραύση παρατηρήθηκαν μόνο δυο μικροί κώνοι
από την κορυφή και την βάση των δοκιμίων.
θλίψη του ΣΕΡΠΕΝΤΙΝΙΤΗ (Κορυδαλλού)
Αριθ. Μήκος Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη Ανοιγμένη Μέση αντο;
μίου στην ανεμπόδιστη ανεμπόδιστη διστη θλίν
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
x c c
ì MN/m2
mm ι mm ΚΝ MN/m2 MN/ma
;
1 i 100,37 51,78 3U,6 149,4 148,7 '
2 ; 101,24. 51,77 338,9 161,0 160,4.
i 3 ι 95,33 51,78 359,0 170,5 168,3 155,5
4 Î 104,97 51,78 275,6 130,9 131,2
5 100,88 51,76 356,9 169,6 168,9
ι ; . . I
Αριθ. i Μήκος Διάμετρος [ Αξονικό Δοκιμασμένη Ανοιγμένη Μέση αντοχ
i Δοκι Δοκιμίου Δοκιμίου φορτίο αντοχή σε αντοχή σε σε ανεμπό
μίου στην ανεμπόδιστη ανεμπόδιστη διστη ΘλίιΙ
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ c c
mm mm ΚΝ MN/m 2
MN/m 2
MN/m2
•1 99,22 51,77 288,0 136,8 135,9

2 99,58 51,78 310,2 147,3 147,4
3 51,78 233,9 111,1 110,8 122,3
101,84
4 51,78 223,6 106,2 105,9
104,08
5 51,77 234,7 111,5 111,5
103,76
Μορφή_και_ ΙΡ07Γος_θραύσης : Τα δοκίμια αστόχησαν με έντονο κρότο και

εκτίναξη των θραυσμάτων. Μετά την θραύση
παρέμειναν δυο κωνικά θραύσματα από την
κορυφή και την 3άση των δοκιμίων (διπλοί
ανεστραμένοι κώνοι) ακολουθώντας τον διατμ
τικό τύπο αστοχίας.
θλίψη του ΔΑΚΙΤΟΕΙΔΟΥΣ (Μεθάνων)
Αριθ. Μήκος Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη | Ανοιγμένη j Μέση αντοχή

!
Δοκι Δοκιμίου Δοκιμίου φορτίο αντοχή σε Ι αντοχή σε σε ανεμπό-
μίου στην ανεμπόδιστη ! ανεμπόδιστη : διστη θλίψη
αστοχία θλίψη θλίψη στο |
πρότυπο μέ- Ι
γεθος L/D=2 |
L D fχ f Ι f
c • e
ram mm ΚΝ ' MN/m
2
MN/m
2
j MN/m
2
;
ι
1 99,10 51,99 ; 48,4 : 22,8 22,6
2 101,12 51,98 j . 50,9 ! 24,0 23,9
3 103,03 51.98 ; 66,8 j 31,5 31,Λ 27,0
4 108,01 51.99 ! 63,1 ! 29,7 29,9
:
5 103,74 51,98 57,5 ! 27,1 27,1
Κ Ο Ρ Ε Σ Μ Ε Ν Ο Ι Π Υ Ρ Η Ν Ε Σ
Αριθ. Μήκος Διάμετρος Αξονικό i Δοκιμασμένη Ανοιγμένη , Μέση αντοχή

πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ e c
1 103,ΟΛ 52,00 31,0 14,6 14,6

2 102,66 51,99 41,0 19,3 19,3
3 101,85 51,98 25,3 11,9 11,9 15,3
4 100,34 51,98 36,7 17,3 17,2
5 104,48 51,98 28,9 13,6 13,6
Ϊ?22*Π_ΐ£2ί_ΙΕ2Ξ2£_§Ρ^Η2Π£: Τα δοκίμια αστόχησαν χωρίς κανένα θόρυβο

με πτώση μόνο λίγων αξονικών κομματιών.
Μετά την αστοχία τα δοκίμια είχαν μια
βαρελοειδή μορφή ακολουθώντας τον πλαστικό
τύπο αξονικής αστοχίας.
Πίνακας_1_3_: Αποτελέσματα της δοκιμής της αντοχής σε ανεμπόδιστη
θλίψη του ΑΝΔΕΣΙΤΗ (Μεθάνων)
Αριθ. Μήκος Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη Ανοιγμένη Μέση αντοχτ
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ e c
mm mm ΚΝ MN/m 2
MN/m 2
MN/m2
1 100,22 51,30 227,4 110,0 109,6

2 104,04 51,30 285,9 138,3 138,6
3 96,86 51,29 251,7 121,8 120,7 123,8
4 103,12 51,30 270,6 130,9 131,0
5 100,08 51,29 246,7 119,4 118,9
1
Αριθ. Μήκος Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη Ανοιγμένη Μέση αντοχ/

μίου στην ανεμπόδιστη ανεμπόδιστη διστη ΘλίψΓ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ e c
mm mm ΚΝ MN/m 2
MN/m 2
MN/m2
1 99,26 51,29 187,2 90,6 90,1

2 104,10 51,30 184,0 89,0 89,2
3 100,96 51,30 208,1 100,7 100,5 96,9
4 100,22 51,29 221,7 107,3 106,9 '
5 101,24 51,30 202,1 97,8 97,6
ΐ?2Ρ*Π_£2ί_Ι£2Ξ2£_§Ρ2^2Π£: Η αστοχία πραγματοποιήθηκε με κρότο και

εκτίναξη των θραυσμάτων. Μετά την αστοχία
παρέμειναν δυο ανεστραμένοι κώνοι.
Πίνακας Υ}: Αποτελέσματα της δοκιμής της αντοχής σε ανεμπόδιστη
θλίψη του ΠΡΑΣΙΝΙΤΗ (Λαυρίου)
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
x c c
2
ram rara ΚΝ MN/m
2
MN/m
2
MN/m
j
1 101,03 51,30 354,1 171,3 170,9

2 101,98 51,31 394,1 190,6 190,4 !
3 104,37 51,30 415,0 200,8 201,3 185,5 !
4 100,08 51,30 338,1 163,6 163,0
5 103,36 51,30 417,1 201,8 202,0
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ c c
mm mm ΚΝ MN/ma MN/m2 MN/m2
1 99,44 51,30 341,5 165,2 164,4

2 105,23 51,30 347,7 168,2 168,8
3 103,12 51,30 382,6 185,1 185,2 171,9
4 100,56 51,31 368,5 178,2 177,6
5 103,38 51,30 337,1 163,1 163,3
i
ΐ?2Β*ϋ_!££1_ΙΡ2Ξ2£_§Ρ<*Η2Π£: Εντονότατος κρότος κατά την αστοχία και

σύγχρονη εκτίναξη (περίπου 5 μέτρα) των
θραυσμάτων. Παρατηρήθηκε η αξονική μορφή
θραύσης.
Πίνακας_23: Αποτελέσματα της δοκιμής της αντοχής σε ανεμπόδιστη
" " θλίψη του ΔΑΚΙΤΟΕΙΔΗ ( Α ί γ ι ν α ς )
Ξ Η Ρ Ο Ι ΠΥΡΗΝΕΣ
ι Αριθ. Μήκος Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη Ανοιγμένη Μέση αντο>
μίου στην ανεμπόδιστη ανεμπόδιστη διστη ΘλίιΙ
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
x c c
! I ram ram ΚΝ MN/m 2
MN/m2 MN/m2
ι
Ι 1 101,37 51,32 287,9 139,2 138,9
2 104,04 51,30 324,7 157,1 157,4
: 3 100,98 51,32 291,7 U1,0 140,6 141,2
• Α
105,50 51,31 260,9 126,2 126,7
102,02 51,32 294,4 142,3 142,2
5
Κ Ο Ρ Ε Σ Μ Ε Ν Ο Ι ΠΥΡΗΝΕΣ
Ι I ' l l
; Αριθ. : Μήκος Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη Ανοιγμένη Μέση αντοχ

Ι Δοκι Δοκιμίου Δοκιμίου φορτίο αντοχή σε : αντοχή σε σε ανεμπό
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ c c
1 98,90 51,31 190,4 92,1 91,6

2 101,02 51,32 167,3 80,9 80,7
3 100,74 51,32 239,3 115,7 115,4 100,5
4 104,44 51,32 240,0 116,0 116,3
5 101,12 51,31 204,3 98,8 98,6
ί?2Ε*Π_!5°ίί_Ϊ£2Ξ2£_§£°ίΗ2Πς : Αστοχία με έντονο κρότο και εκτόξευση 4>5

μέτρων π ε ρ ί π ο υ των θραυσμάτων. Μετά την
αστοχία παρέμεινε στην πλάκα φόρτισης μόνο
ένας κώνος βάσης.
Πίνακας_1_3_: Αποτελέσματα της δοκιμής της αντοχής σε ανεμπόδιστη
θλίψη του ΑΜΦΙΒΟΛΙΤΗ (Βόλβης)
Ι Αριθ. Μήκος Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη Ανοιγμένη Μέση αντοχή

Ι Δοκι Δοκιμίου Δοκιμίου φορτίο αντοχή σε αντοχή σε σε ανεμπό
μίου . στην ανεμπόδιστη ανεμπόδιστη διστη θλίψη
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ c c
i 2
mm mm ΚΝ m/m MN/m
2
MN/m
2
ί
; ι 100,71 51,30 346,0 167,Λ 166,9
!
2 103,24 51,30 318,7 154,2 154,3
3 102,38 51,30 272,2 131,7 131,7 158,4
101,08 51,29 359,9 174,2 173,8
5 104,56 51,30 340,2 164,6 165,1
ι
ι
Μήκος Ι Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη '< Ανοιγμένη Μέση αντοχή
i Αριθ.
Δοκιμίου Δοκιμίου φορτίο αντοχή σε αντοχή σε σε ανεμπό
Δοκι
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ c c
ram nun ΚΝ MN/m 2
MN/m 2
MN/m2
1 99,26 51,30 302,4 146,3 145,6

2 105,52 51,29 246,3 119,2 119,7
3 103,44 51,30 268,3 129,8 130,0 132,6
4 100,18 51,30 293,3 141,9 141,4
5 103,12 51,29 261,0 126,3 126,4
Μορφή_και_τρόπος_θραύσης: Αστοχία με έντονο κρότο και σύγχρονη εκτό

ξευση των θραυσμάτων. Παρατηρήθηκε ο
τύπος αστοχίας των διπλών ανεστραμένων
κώνων.
θλίψη του ΓΡΑΝΟΔΙΟΡΙΤΗ (Κα8άλας)
Αριθ. Μήκος Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη Ανοιγμένη Μέση αντοχΓ
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ c c
mm mm ΚΝ MN/m 2
MN/m 2
MN/m*
1 100,04 51,30 340,6 164,8 164,2

2 101,38 51,31 288,4 139,5 139,2
3 103,16 51,30 300,7 145,5 145,6 148,2
4 100,05 51,30 272,8 132,0 131,5
5 102,19 51,31 332,5 160,8 160,7
Αριθ. Μήκος Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη Ανοιγμένη Μέση αντοχΓ
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ c c
mm mm ΚΝ MN/m 2
MN/m 2
MN/m2
1 104,26 51,30 252,4 122,1 122,4

2 103,78 51,30 288,7 139,7 139,9
3 100,44 51,30 241,0 116,6 116,2 126,9
4 101,96 51,31 246,9 119,4 119,3
5 102,34 51,31 282,7 136,7 136,6
Μορφή και τρόπος θραύσης: Αστοχία με αρκετό κρότο και ήπια εκτίναξη
των θραυσμάτων. Παρατηρήθηκε ο τύπος
αστοχίας των διπλών ανεστραμένων κώνων.
Πίνακας_13: Αποτελέσματα της δοκιμής της αντοχής σε ανεμπόδιστη
(μονοαξονική) θλίψη του ΓΑΒΒΡΟΥ (Θεσσαλονίκης)
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ e c
mm mm ΚΝ MN/V MN/ra
J
MN/m
2
1 101,17 51,30 332,2 160,7 160,Λ

2 101,92 51,30 400,8 193,9 193,7
3 100,66 51,30 309,4 149,7 U9,3 168,9
4 103,74 51,30 359,2 173,8 174,1
5 104,02 51,30 344,3 166,6 166,9
:
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ c c
mm mm ΚΝ MN/ma MN/V MN/V
1 104,24 51,30 357,2 172,8 173,2

2 102,28 51,30 313,8 151,8 151,7
3 102,60 51,30 330,5 159,9 159,9 160,4
Λ 100,10 51,29 343,0 166,0 165,4
5 103,82 51,30 313,3 151,6 151,9
ΐ!2Ε^Π_!£2ίί_ΙΡ2ϊ[2£_§Ρ°ί^2!}£: Αστοχία με έντονο κρότο και σύγχρονη εκτί

ναξη των θραυσμάτων. Παρατηρήθηκε ο
τύπος αστοχίας των διπλών ανεστραμένωνκώνων.
(μονοαξονική) θλίψη του ΧΑΛ. ΔΙΟΡΙΤΗ (Φλαμουρίου)
Αριθ. Μήκος Διάμετρος Αξονικό Δοκιμασμένη Ανοιγμένη Μέση αντοχ

πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
x e e
•
mm mm ΚΝ MN/m
2
m/TR
3
MN/m
2
1 104,90 51,30 231,7 112,1 112,5

2 106,42 51,31 .243,1 120,0 120,7
3 101,78 51,31 281,Λ 136,1 135,9 122,Λ
4 105,98 51,30 291,8 141,2 141,9
5 102,12 51,30 209,2 101,2 101,1
f
j Αριθ. ; Μήκος Διάμετρος Αξονικό j Δοκιμασμένη Ανοιγμένη Μέση αντοχι'

πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ e e
mm mm ΚΝ MN/ma MN/ma MN/m'
1 101,19 51,31 200,4 96,9 96,7

2 102,34 51,30 231,3 111,9 111,9
3 104,02 51,30 246,2 119,1 119,3 103,7
4 103,76 51,30 188,9 91,4 91,6
5 102,66 51,31 204,3 98,8 98,8
ΐ?2£*Π_!£!ϊ1_ΙΡ2Ξ2£_§Ρ9^σης: Ελαφρύς κρότος και μικρή εκτίναξη. Παρα

τηρήθηκε ο τύπος αστοχίας του ενός κεκλι
μένου επιπέδου.
Πίνακας Υ3_: Αποτελέσματα της δοκιμής της αντοχής σε ανεμπόδιστη
(μονοαξονική) θλίψη του ΑΝΔΕΣΙΤΗ (Ν. Λήμνου)
Αριθ. Μήκος
1
Λ '
Αξονικό Δοκιμασμένη Ανοιγμένη Μέση αντοχή
Δοκι Δοκιμίου Διάμετρος φορτίο αντοχή σε αντοχή σε σε ανεμπό
μίου Δοκιμίου στην ανεμπόδιστη ανεμπόδιστη διστη θλίψη
πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ c c
mm mm ΚΝ ΜΝ/ΠΓ MN/m 3
MN/m2
ι
3
99,96
101,91
102,86
51,30
51,30
51,30
292,5
372,7
352,6
U1,5
180,3
170,6
HO,9
180,1
170,7 163,Λ
4 100, 14 51,31 332,9 161,0 160,Λ
5 101,86 51,31 341,8 165,3 165,1
7 ι il, • .M
τ·— ·— • '——• - • •
Αριθ. Μήκος Διάμετρος Αξονικό ; Δοκιμασμένη Ανοιγμένη j Μέση αντοχή

πρότυπο μέ
γεθος L/D=2
L D f f f
χ c
c ι
mm mm ΚΝ MN/m2 MN/m2 MN/m2 Ι
1 100,18 51,31 272,1 131,6 131,1

2 102,24 51,30 152,9 152,9 152,8 I
3 102,04 51,31 251,2 121,5 121,4 130,1

4 100,70 51,30 246,8 119,4 119,1
5 104,42 51,30 260,Λ 126,0 126,3
^22$ύ_!£ί*1_Ι£°ποζ θραύσης: Αστοχία με έντονο κρότο και εκτόξευση των

θραυσμάτων. Παρατηρήθηκε ο τύπος αστοχίας
των διπλών ανεστραμένων κώνων.
:
Πίνακας_1_4 Τα αποτελέσματα της δοκιμής του Δείκτη Φθοράς σε
Απ6*?^ψη A g p a V ( ^ v (Δ.φ.Α.Α.)
1 2 3 4 5 6 7
Μάζα του Μάζα του Δείκτης Φθοράς σε Απότ-

3. δοκιμίου δοκιμίου ριψης Αδρανών
ο d πριν την μετά την Δ.Φ.Α.Α.
sat απότριψη απότριψη
Πέτρωμα ιΟ
(περιοχή) • Α Β
CD Σε κάθε Μέση
α δοκιμή τιμή
3
gr/cm grs grs % %
Δολομίτης 1 153,14 143,39 9,98

2,930 10,00
(Μάνδρας ) 2 161,09 151,31 10,01
Κερατίτης 1 149,04 147,36 1,73

2,920 1,77
(Πλάκας) 2 153,71 151,96 1,80
Γρανοδιο- 1 U6,30 141,03 6,04

2,617 136,82 6,68 6,36
ρίτης 2 142,65
(Πλάκας)
Ψαμμίτης 1 143,29 131,89 12,97

2,636 13,87
(Παναγίας) 2 145,91 132,94 14,76
Γάββρος 1 145,30 141,71 3,91

2,758 4,04
(Μηλέας) 2 146,64 142,82 4,16
Ανδεσίτης 1 149,00 146,70 2,60

2,650 2,62
(Γλυκομ.) 2 146,33 144,01 2,63
Ψαμμίτης 1 142,62 128,62 16,23

2,587 17,00
(Μετσόβου) 2 140,69 125,37 17,76
Σερπεντι- 1 141,67 135,41 7,02

νίτης 2 2,674 143,08 136,61 7,26 7,14
(Κορυδαλ.)
Ανδεσίτης 1 145,56 143,62 2,17

2,680 2,07
(Μεθάνων) 2 146,27 144,51 1,97
ι
Δακιτοει- ; 1 134,64 109,83 33,62
2,214 32,10
δής 2 134,46 111,89 30,58
(Μεθάνων)
1 2 3 4 5 6 7
Ανδεσίτης 1 143,76 139,49 4,89

2,621 4,71
(Αίγινας) 2 146,02 142,07 4,52
Δακιτοειδης 1 148,06 143,45 5,23

(Αίγινας) 2 2,645 5,09
141,85 137,49 4,95
ΙΙρασινίτης 1 150,10 147,78 2,44

(Δάσκαλειου) 2,849 2,38
2 149,42 147,23 2,31
Αμφιβολίτης 1 160,99 158,52 2,40

(Λ.Βόλβης) 3,086 2,53
2 162,92 160,18 2,66
Γρανοδιορί- 1 147,59 144,89 3,04

2,663 3,18
της (Νέας 2 146,55 143,61 3,31
ΙΙεράυου)
Χαλ. Διορί- 1 147,10 141,66 5,93

της (Φλα 2,753 5,72
2 147,53 142,47 5,51
μούρι ου)
ΓάβΒρος 1 160,04 156,38 3,61

3,040 3,76
(Πανοράμ.) 2 158,91 154,96 3,90
Ανδεσίτης 1 149,91 146,09 4,20

(Ν.Λήμνου) 2 2,731 147,70 143,68 4,31
4,42
Πίνακας 1_5: Τα αποτελέσματα της δοκιμής του Δείκτη Αντίστασης
σε Στίλβωση Αδρανών (Δ.Α.Σ.Α.)
1 2 3 Λ 5 6 7
Ανάγνωση των Μέση τιμή Μέση Δείκτης

V-0
«Ρ τριών τελευ των τριών μετρούμε Αντίστασης
8 3.
ι-·
ταίων ενδεί αναγνώσεων νη τιμή σε Στίλβω
y ξεων του σε κάθε των τεσ ση Αδρανών
ο
ιΟ Βρεττανικού δοκίμιο σάρων δο Δ.Α.Σ.Α.
• εκκρεμούς κιμίων
Πέτρωμα '•ci CD
κάθε πετ
(περιοχή) Θ α
EH ρώματος
«e
1 Λ1, Λ1, Λ1 Λ1
Δολομίτης 2 Λ1, ΛΟ, ΛΟ Λ0,3
(Μάνδρας) Λ8 3 ΛΟ, ΛΟ, 39 39 Λ0,25 Λ3
Λ ΛΟ, ΛΟ, ΛΟ ΛΟ
1 Λ2, 41, Λ1 Λ1,33

Κερατίτης 2 Λ3, Λ3, Λ2 Λ2,66
(Πλάκας) Λ9 3 Λ3, Λ3, Λ3 Λ3 Λ2 ΛΛ
Λ Λ2, Λ1, ΛΟ Λ1
Γρανοδιο- 1 56, 55, 55 55,3

ρίτης 2 57, 56, 56 56,3
(Πλάκας) 51 3 55, 55, 5Λ 5Λ,7 55 55
Λ 55, 5Λ, 5Λ 5Λ,3
1 61, 60, 60 60,33

Ψαμμίτης 2 6Λ, 63, 63 63,33
(Παναγίας) Λ9 3 63, 63, 62 62,66 62 65
Λ 62, 62, 61 61,66
1 53, 52, 51 52
Γάββρος 2 52, 51, 51 51,3
(Μηλέας) 51 3 53, 53, 53 53 52 52
Λ 52, 52, 51 51,6
1 5Λ, 5Λ, 5Λ 5Λ
Ανδεσίτης 2 5Λ, 5Λ, 53 53
(Γλυκομη- Λ9 3 56, 55, 5Λ 55 5Λ 56
λιάς) Λ 5Λ, 5Λ, 53 53,6
1 66, 66, 65 65,66

Ψαμμίτης 2 6Λ, 6Λ, 63 63,66
(Μετσόβου) Λ8 3 67, 67, 66 66,66 66 70
Λ 68, 68, 68 68
1 2 3 4 5 6 7
1 40, 40, 39 39,66

Σερπεντινίτης 2 42, 42, 41 41,66
(Κορυδαλλού) 48 3 43, 42, 41 42 41 44
4 41, 41, 40 40,66
1 52, 52, 51 51,66

Ανδεσίτης 2 51, 50, 49 50
(Μεθάνων) 48 3 53, 52, 52 52,33 51 51
4 50, 50, 50 50
Ι
Ι
1 59, 58, 58 58,33
Δακιτοειδής 2 61, 60, 60 60,33
(Μεθάνων) 49,5 3 58, 57, 56 57 59 61
4 61, 60, 60 60,33
ί 1 61, 60, 60 60,3

! Ανδεσίτης 2 61, 61, 60 60,6
: (Αίγινας) 51 3 59, 59, 59 59 60 60
4 60, 60, 59 59,6
ι
1 59, 59, 58 58,6
Δακιτοειδής 2 59, 58, 58 58,3
(Αίγινας) 49 3 59, 58, 57 58 58 60
4 58, 57, 57 57,6
1 58, 57, 57 57,3

Πρασινίτης 2 58, 58, 57 57,6
(Δάσκαλειου) 48 3 59, 59, 58 58,6 58 62
4 59, 59, 58 58,6
1 46, 45, 45 45,33

Αμφιβολίτης 2 48, 47, 46 47
(Λ. ΒόλΒης) 49,5 3 46, 45, 45 45,33 Λ6 47
4 47, 46, 46 46,33
1 51, 51, 51 51
Γρανοδιορί- 2 48, 47, 47 47,33
της (Νέας 49 3 51, 50, 49 50 49 51
Περάμου) 4 48, 48, 47 47,66
1 54, 53, 53 53,3

Χαλ. Διορί- 2 55, 55, 54 54,6
της 48 3 54, 53, 53 57
4
53,3 54
(Φλαμούριου) 56, 55, 54 53
Πΐνακας_15, συνέχεια
1 2 3 4 5 6 7
1 47, 46, 46 46,3

Γάββρος 2 47, 46, 46 46,3
(Πανοράματος) 49 3 46, 46, 45 45,6 46 48
4 46, 46, 46
46
1 58, 57, 56 57
Ανδεσίτης 2 57, 57, 56 56,6
(Ν. Λήμνου) 51 3 57, 56, 56 56,3 57 57
4 58, 58, 57 57,6
Πίνακας_2§: Τα α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α της δοκιμής υγείας με χ ρ ή σ η κρυσταλ
λικού θειικού ν α τ ρ ί ο υ ( N a o S 0 . · 1 0 Η ο 0 )
ι
! 1 2 3 4 5 6 7
i
ι
Μάζα των Μάζα των Μάζα των Απώλεια Τιμή
αδρανών αδρανών αδρανών βάρους Υγείας των
«•CT
υλικών υλικών υλικών του αδρανών
ι-»
Πέτρωμα πριν τη μετά την που συγ δοκιμίου υλικών
ο Τ.Υ.Α.
(περιοχή) <ο δοκιμή εκτέλεση κρατήθη
j του 5ου καν από
3.
κύκλου το κόσκι
α Α
νο ASTM
«5 5/16
grs grs grs % i %

ί
ι
1 331,9 331,9 328,65 0,98 !
: Δολομίτης 2 330,8 330,8 330,15 0,20 ! 0,58
| (Μάνδρας) 3 331,0 331,0 329,13 0,56 '<
1 332,41 332,39 330,59 0,55

Κερατΐτης 2 334,04 333,79 332,34 0,51 0,60
• (Πλάκας) 3 330,75 330,62 328,31 0,74 ί
! !
Γρανοδιο- 1 331,51 331,05 328,67 0,86

ρίτης 2 327,71 327,21 325,87 0,56 0,76
(Πλάκας) 3 329,87 329,68 327,04 0,86
1 330,12 291,10 203,09 38,5 Ι

Ψαμμίτης 2 331,29 304,90 208,91 36,9 37,1
(Παναγίας) 3 333,06 302,15 213,79 35,8
1 332,78 331,06 329,75 0,91

Γάββρος 2 333,65 332,90 328,24 1,62 1,27
(Μηλέας) 3 331,93 331,11 327,65 1,29
1 332,15 330,07 325,24 2,08

Ανδεσίτης 2 333,32 332,12 328,22 1,53 1,60
(Γλυκομηλ.) 3 330,41 329,37 326,51 1,18
1 331,16 301,81 149,51 54,85

Ψαμμίτης 2 332,Λ0 301,24 153,77 53,74 53,15
(Μετσόβου) 3 331,84 299,06 163,07 50,86
Σερπεντι- 1 331 ,14 319,95 304,25 8,12

νίτης 2 329,86 321,04 309,01 6,32 7,08
(Κορυδαλ.) 3 330,67 322,91 308,18 6,80
1 2 3 4 5 6 7
1 330,89 330,53 330,11 0,24

Ανδεσίτης 2 331,01 331,00 330,70 0,09 0,18
(Μεθάνων) 3 332,81 332,71 332,09 0,22
1 330,00 327,66 320,84 2,78

Δακιτοειδης 2 331,07 328,41 320,78 3,11 2,99
(Μεθάνων) 3 330,86 328,18 320,67 3,08
1 333,68 333,35 332,70 0,29

Ανδεσίτης 2 333,25 332,72 332,21 0,31 0,28
(Αίγινας) 3 332,01 331,69 331,20 0,24
1 330,70 329,10 324,85 1,77

Δακιτοειδής 2 331,81 330,32 328,19 1,09 1,42
(Αίγινας) 3 329,66 329,07 325,06 1,40
1 330,65 330,51 328,53 0,64

Πρασινίτης 2 332,21 332,08 331,02 0,36 0,45
(Δάσκαλει ου) 3 330,U 329,68 329,01 0,34
1 330,89 330,42 329,93 0,29

Αμφιβολίτης 2 330,23 330,01 329,44 0,24 0,27
(Λ. Βόλβης) 3 331,06 330,83 330,09 0,29 ·•
Γρανοδιο- 1 331,09 330,75 330,01 0,33

ρίτης 330,46 330,15 329,27 0,36 0,36
(Ν. Περάμου) 330,28 319,96 329,01 0,38
1 330,04 329,65 327,10 0,89

Χαλ. Διορίτης 2 331,96 331,23 328,77 0,96 0,86
(Φλαμούριου) 3 330,88 330,08 328,46 0,73
1 330,76 330,70 330,39 0,11

Γάββρος 2 330,09 330,08 329,33 0,23 0,18
(Πανοράματος) 3 331,11 331,01 330,47 0,19
1 331,11 330,91 328,10 0,91

Ανδεσίτης 2 330,90 330,49 328,95 0,59 0,76
(Ν. Λήμνου) 3 330,26 329,92 327,66 0,79
ft
Κλίμακα 1 : 1650000
i
re
Tßi
p>
* ' '
ί 94 & ftl^
ΐυυ
^
Λ *
*te? ß
^
^
101 « 1 0 2 103 £&

4 τ=>
ϊ?

ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙKH ΕΡΕΥΝΑ για Αντιολισθηρά αδρανή Διδακτορικό 1988 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙKH ΕΡΕΥΝΑ για Αντιολισθηρά αδρανή Διδακτορικό 1988 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ι.

ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙKH ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ

Διδακτορική Διατριβή που υποβλήθηκε στο Τμήμα.

Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να εντοπίσει πετρώ­

1. 0 Αριθμός των τροχαίων ατυχημάτων στην Ελλάδα είναι

Η αναπτυσσόμενη τριβή μεταξύ επιφάνειας οδοστρώματος

Ακατάλληλα κρίθηκαν τα πετρώματα:

δ) Προτιμούνται αδρανή υλικά με χαμηλούς δείκτες

Οπου: Δ.Α.Π.Α. = Δείκτη Αντοχής σε Πρόσκρουση Αδρανών.

16. Ιδιαίτερα στα ενδιάμεσα έως βασικά ηφαιστειακά πετρώ­

χαρακτήρων τους αφ' ετέρου. Για την πλήρη όμως ανάπτυ­

Scope of the present research work is, on one hand, to

Speaking in more detail, the following general conclu-

The number of traffic accidents in Greece is exceptio-

Increased macrotexture controls the elimination of the

Unsuitable rocks are:

A.I.V.-A.C.V. A.I.V.=1,13x(A.C.V.)-1,212 0,964

Where: A.I.V. '= Aggregate Impact Value.

16, Particularly in intermidiate to basic volcanic rocks,

17. Finally, study and comparison between petrographical

ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ

Διδακτορική Διατριβή που υποβλήθηκε στο Τμήμα.

Επιβλέπων Καθηγητής: Αναπλ. Καθηγητής Ι.ΚΟΥΜΛΝΤΑΚΗΣ

Στην πενταμελή Εξεταστική Επιτροαή συμμετείχαν επίσης:

Η έγκριση διδακτορικής διατριβής

Κεφάλαιο Τίτλος Σελίδα

Κεφάλαιο Τίτλος Σελίδα

1.7.2.1 Ατυχήματα ολίσθησης και αντιολισθη-

2.1 Απαιτούμενες ιδιότητες των αδρανών

Κεφάλαιο Τίτλος Σελίδα

2.3 Κατατάξεις πετρωμάτων και διεθνής

3.1 Επιλογή πετρωμάτων για έρευνα 159

Κεφάλαιο Τίτλος Σελίδα

3.2.8 Μελετηθέντα πετρώματα βόρεια της

4 Σχέσεις των διαφόρων προσδιορισθέντων

Κεφάλαιο Τίτλος Σελίδα

4..6 Επίδραση των πετρογραφικών χαρακτη­

Γενικά συμπεράσματα 450

Παράρτημα εργαστηριακών αποτελεσμάτων

1 Δείκτης νεκρών από τροχαία ατυχήματα σε 19 κράτη

24 Κλίμακες τραχύτητας των ψηφίδων των αδρανών

4.6 Γεωλογικός χάρτης Μεθάνων. Οι τέσσερεις

69 Διάγραμμα ακτινών ROENTGEN του Ψαμμίτη

1 Τα τροχαία ατυχήματα στην Ελλάδα 4

21 Αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή για το προσδιο­

1 Φωτομικρογράφημα του Γρανοδιοριτη Πλάκας 176

Αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή για το προσδιο­

Σ.Α.Π.Ο.= Συντελεστής Αντίστασης σε Πλήρη Ολίσθηση

Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να εντοπίσει πετρώ­

Σε δεκαοκτώ διαφορετικούς γεωλογικούς σχηματισμούς,

Σε καθ' ένα από αυτά, προσδιορίστηκαν εικοσιτέσσερεις

Μεταξύ των δοκιμών που πραγματοποιήθηκαν περιλαμβάνον­

Οι πετρογραφικές ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά τους,

Εκατόν επτά επιπλέον θέσεις εντοπίσθηκαν στον Ελληνικό

Τέλος, η παρούσα έρευνα αποκάλυψε ότι η Ελλάδα έχει

θα ήθελα να εκφράσω, απο τη θέση αυτή, τις: Θερμές: ευχα­

Ιδιαιτέρως επίσης ευχαριστώ τον Καθηγητή του Ε.Μ.Π. κ.

Στον κ. Π. ΤΣΩΝΗ, υιευθυντή της Cuεύθυναης Ασφαλτικών

θερμά, επίσης, ευχαριστώ τον Καθηγητή του Ε.Μ.Π. κ. Π.

Τον Καθηγητή του Ε.Μ.Π. κ. Α. ΓΙΩΤΗ, ευχαριστώ πολύ για

Ιδιαίτερες ευχαριστίες, επίσης, οφείλω στον αναπλ. Κα­

Τέλος, απευθύνω τις ευχαριστίες μου σε όλους εκείνους,

Η αντιολισθηρότητα έχει αναγνωρισθεί διεθνώς, τα

Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να εντοπίσει πετρώ

16. Ιδιαίτερα στα ενδιάμεσα έως βασικά ηφαιστειακά πετρώ

χαρακτήρων τους αφ' ετέρου. Για την πλήρη όμως ανάπτυ

4..6 Επίδραση των πετρογραφικών χαρακτη

21 Αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή για το προσδιο

Αποτελέσματα του ηλ. υπολογιστή για το προσδιο

Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να εντοπίσει πετρώ

Μεταξύ των δοκιμών που πραγματοποιήθηκαν περιλαμβάνον

θα ήθελα να εκφράσω, απο τη θέση αυτή, τις: Θερμές: ευχα

Ιδιαίτερες ευχαριστίες, επίσης, οφείλω στον αναπλ. Κα

Ειδικότερα στον Ελληνικό χώρο το πρόβλημα της ολισ

Το συνολικό κόστος των τροχαίων ατυχημάτων στην Ελλά

Το πρόβλημα λοιπόν μετατοπίζεται στον εντοπισμό κατάλ

Λ· Οι καμπύλες του μετατοπίζονται προς υψηλότερες ταχύ