Bài giảng:

PHƯƠNG PHÁP VÀ THIẾT BỊ ðO

GV. Nguyễn thị Lan Hương
Bộ môn: Kỹ thuật ño và tin học Công nghiệp
Hà nội 8/2007
Chương 2: Phương pháp và thiết bị ño
các ñại lượng ñiện áp, dòng ñiện và ñiện
tích
 Phương pháp ño các ñại lượng ñiện
Ví dụ
3
Nội dung

Lý luận chung

ðo dòng ñiện và ñiện áp bằng phương pháp ño trực tiếp
 Thiết bị ño kiểu hiển thị tương tự
 Thiết bị ño hiện thị số kiểu số

Thiết bị ño dòng và áp kiểu so sánh

Thiết bị ño dòng và áp lớn và rất lớn

Phương pháp ñiện tích và ñiện lượng
4
 2.1. Lý luận chung

Phương pháp ño dựa vào yêu cầu kỹ thuật và ñiều kiện kỹ thuật

Chọn khoảng ño

Mở rộng thang ño
 Không tăng khả năng phân ly: sử dụng bộ chia
 Tăng khả năng phân ly ; sử dụng phương pháp vi sai
 Tăng ñộ nhạy: dùng khuếch ñại

Sai số: chọn phương pháp thế nào ñể γ<γyêu cầu

ðặc tính ñộng: xét ảnh hưởng của tần số, hình dáng của tín hiệu
5
2.1. Chức năng của một Multimét
(ñồng hồ vạn năng)

ðo dòng và áp một chiều nhiều thang ño

ðo dòng và áp xoay chiều nhiều thang ño

ðo ñiện trở nhiều thang ño

ðo các thông số cảm, dung

Ngoài ra còn bố trí ñể thử transitor và ñiốt, ño thông mạch
ðiện áp Dòng ñiện ðiện trở ðiện cảm
ðiện dung
Multimét tương tự Multimét số
Kiểm tra diod
Kiểm tra Transitor
6
 Chỉ thị tương tự (cơ cấu cơ ñiện)
 TÝn hiệu vào lµ dßng ®Þªn
hay ®iÖn ¸p, tÝn hiệu ra lµ gãc
quay cña kim chØ kÌm víi
thang chia ®é vµ c¸c chØ dÉn
gióp cho ng−êi ®äc ®−îc kÕt
qu¶
Hình 4-1: Các dạng thang hiển thị
tương tự
7
Các dạng chỉ thị tương tự
C¸c chi tiÕt c¬ khÝ chung cña
 Chỉ thị từ ñiện
phÇn ®éng:
 Chỉ thị ñiện từ * Trôc vµ trô
 Chỉ thị ñiện ñộng * Lß xo cản
 Chỉ thị sắt ñiện ñộng * Kim chØ
 Chỉ thị cảm ứng * C¬ cÊu c¶n dÞu
 ….
Tham khảo tài liệu [2]
 Cơ cấu gồm 2 phần: phần tĩnh và phần ñộng
 Phần tĩnh: nam châm vĩnh cửu hoặc cuộn dây
 Phần ñộng: lá thép hoặc cuộn dây quay trong lòng
phần tĩnh
8
 ðặc ñiểm cơ bản của cơ cấu
 M«men quay cña c¬ cÊu chØ thÞ tương tự chñ yÕu do lùc
®iÖn tõ: dWe
Mq =
dα
We: n¨ng l−îng ®Þªn tõ tÝch luü trong c¬ cÊu ñược xác ñịnh
theo từng dạng cơ cấu
α: gãc quay cña phÇn ®éng c¬ cÊu
 Tèc ®é biÕn ®æi hay thêi gian biÕn ®æi lµ thêi gian tÝnh tõ lóc
®Æt tÝn hiÖu vµo chØ thÞ cho ®Õn khi chØ thÞ æn ®Þnh ®Ó ®äc ra kÕt
qu¶. Dụng cô c¬ ®iÖn cần kho¶ng 1-3 gi©y
 §é chÝnh x¸c: ®èi víi chØ thÞ c¬ ®iÖn, sai sè chñ yÕu lµ do
sù biÕn ®æi cña ®é nh¹y S vµ do ng−ìng nh¹y cña chØ thÞ:
γct= dS/S + εX/Xn
9
2.2. Multimét tương tự, cơ cấu từ ñiện

Cấu tạo của cơ cấu từ ñịên
N S
 PhÇn tÜnh: m¹ch tõ khÐp
kÝn gåm mét nam ch©m vÜnh
cöu, c¸c dÇu cùc lµ mét g«ng
tõ h×nh trô. Cã nhiÒu kiÓu kÕt
cÊu m¹ch tõ nh−ng ®Òu cã
môc ®Ých t¹o ra tõ tr−êng
m¹nh vµ ®Òu ë khe hë kh«ng
khÝ n»m trong m¹ch tõ.
1: nam ch©m vÜnh cöu, 2: kim chØ thÞ, 3:  Phần ñộng: mét khung d©y
m¹ch tõ vµ cùc tõ , 5: khung quay, 6: lâi cã thÓ quay trong tõ tr−êng
s¾t tõ, 7: lß xo c¶n, 8: thang chia ®é cña nam ch©m vÜnh cöu. 10
 Nguyên lý làm việc của cơ cấu
 Khi cho dßng ®Þªn qua cuén d©y, t¸c ®éng t−¬ng hç gi÷a tõ
tr−êng cña nam ch©m vµ dßng ®iÖn lµm khung d©y quay.
Mq = BSWI
B- Tõ tr−êng cña nam ch©m vÜnh cöu (th−êng 0.2-0.4
Tesla)
S: tiÕt diÖn khung quay
W: Sè vßng d©y
I: Dßng ®Þªn qua khung d©y
 Khi khung d©y quay, lß xo sÏ sinh m«men cản tû lÖ víi gãc
quay α:
MC = Kα
 Kim chØ ë vÞ trÝ c©n b»ng khi :Mq = MC BSW
SI =
BSW K
α= I = SI .I
K ðé nh¹y cña c¬
cấu
Phương trình ñặc tính thang ño
11
M
t s ñc tính k thut ca c c u t
ñin
BSW
α= I = SI .I
K
 Góc quay α tỷ lệ bậc nhất với dòng ñiện -> thang ño tuyến tính
 Từ trường cơ cấu khá mạnh -> có ñộ nhạy cao, không chịu ảnh
hưởng của từ trường ngoài
 B cao -> dòng ñiện ñịnh mức nhỏ (25-200µ µA)
 Khung quay thường bằng ñồng -> ñiện trở thay ñổi theo nhiệt
ñộ
Rcc=Rcc0(1+ αt)
ñối với ñồng α =0,4%/0C
12
 A. Ampemet một chiều

Yêu cầu phải có ñiện trở nhỏ, mắc nối tiếp với tải

Khi dòng ñiện lớn hơn dòng ñịnh mức của cơ cấu phải mở rộng thang
ño ICC

Hệ số mở rộng thang ño
D I
n= A
ICC
Rs
Rcc RCT
Rs =
(n − 1)

Có nhiều khoảng ño R3 R2 R1
VS I3 I2 I1
☺ ☺ Hãy tính giá trị
các ñiện trở sun???
K 13
I1 < I 2 < I3 → RS1 < RS 2 < RS 3
RCT
R
R = R + R + R = CT
S1 1 2 3 I1
−1 R3 R2 R1
ICT
RCT + R1 VS I3 I2 I1
RS 2 = R2 + R3 =
I2
−1
ICT K
R + R2 + R1 (S¬ ®å a)
RS 3 = R3 = CT
I 3 −1
ICT
14
 Ví dụ:
1. Tính tóan sai số phương pháp của việc ño ñiện áp ở với các
trường hợp như trong sơ ñồ
15
RC RC
T
T
R3 R2 R1 R1 I1 K
A B
I R2 I2
VS I3 I2 I1
R3 I3
K
(S¬ ®å (S¬ ®å b)
a)
☺ ☺ So sánh ưu nhược ñiểm của hai
sơ ñồ (a) và (b)
16
 Cấu tạo của sun
2 ®Çu ¸p
 Sun cã cÊu t¹o nh− ®iÖn trë 4 ®Çu :
2 ®Çu dßng vµ 2 ®Çu ¸p.
 Hai ®Çu dßng ®Ó ®−a dßng IS vµo, 2 ®Çu dßng
hai ®Çu ¸p m¾c vµo c¬ cÊu chØ thÞ.
 §iÖn trë ®o ®−îc trªn hai ®Çu ¸p. §iÒu nµy ®¶m
b¶o cho ®iÖn trë m¾c song song víi cuén d©y RS
®−îc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c vµ ®iÖn trë tiÕp xóc cña c¸c
®Çu ra dßng ®−îc t¸ch khái RS.
 Th−êng trªn Sun cã ghi gi¸ trÞ dßng IS cã thÓ ®i
qua nã, ghi ®iÖn ¸p ®Çu ra US = ISRS = ( I - ICT)RS vµ
ghi cÊp chÝnh x¸c.
17
 Sun th−êng ®−îc lµm b»ng ®iÖn trë kh«ng phô
thuéc vµo nhiÖt ®é nh− maganin.
 CÊp chÝnh x¸c cña sun ph¶i lín h¬n cÊp chÝnh x¸c
cña c¬ cÊu chØ thÞ Ýt nhÊt mét cÊp.
 CÊp chÝnh x¸c cña sun : 0,02; 0,05; 0,1; 0,2; 0,5.
 CÊp chÝnh x¸c cña ampemet tõ 0,2÷2,5.
18
 Sai số của Ampemet
γs= γRs + γRcc+ γcc

γRs= Sai số biến ñộng của giá trị sun -> nhỏ

γRcc= Sai số của cơ cấu

γcc = Sai số hay biến ñộng về giá trị của ñiện trở cơ cấu
I
Sai số chủ yếu do nhiệt ñộ RS ICC
Rcco α t − R t β t t0
γt = RC
Rcco (1 + α t ) + Rto (1 + β t ) + Rs Rt
☺ ☺ Làm thế nào ñể giảm sai
số nhiệt ñộ ???
19
☺☺ Làm thế nào Rb Rc
ICT
ñể giảm sai số d
nhiệt ñộ ??? RchØ thÞ
 M¾c nèi tiÕp víi cuén d©y mét ®iÖn trë bï lµm
b»ng maganin hoÆc constantan cã hÖ sè ®iÖn trë phô
thuéc nhiÖt ®é b»ng 0.
 NÕu ®iÖn trë bï gÊp 9 lÇn ®iÖn trë cuén d©y th× khi
®iÖn trë cuén d©y thay ®æi 1%, ®iÖn trë toµn phÇn
(Rbï + Rcuén d©y) chØ thay ®æi 0,1%
☺ ☺ Giải thÝch vµ
chän ®é lín cña Rb
so víi Rcd???
20
 Bài tập
Cho mét miliampemet tõ ®iÖn, cã thang chia ®é 150v¹ch. Gi¸ trÞ ®é chia
CI=0.2mA/v¹ch. §iÖn trë c¬ cÊu ®o Rcc=2Ω.
VÏ s¬ ®å m¹ch Ampemet vµ tÝnh c¸c gi¸ trÞ ®iÖn trë R1, R2, R3 m¾c nèi tiÕp
t¹o thµnh c¸c ®iÖn trë Sun cho 3 giíi h¹n ®o dßng ®iÖn 5A, 10A vµ 15A
21
Các giá trị ñiện trở chuẩn
22
Các giá trị tụ ñiện chuẩn
23
Các giá trị tụ ñiện chuẩn
24
 B. Volmét m
t chiu
 Yêu cầu ñiện trở lớn và mắc song song với tải
 ðiện áp ñịnh mức của cơ cấu từ
ICC RP
ñiện
Ucc = Icc.RCC RCC
Icc: dòng ñiện ñịnh mức của cơ cấu
Rcc : ñiện trở của cơ cấu UCC UX
*

V n ñ m r
ng thang ño
 Khi ñiện áp lớn hơn ñiện áp ñịnh mức -> mở rộng
thang ño
 Hệ số mở rộng thang ño
m= UX/Ucc
Rp = Rcc(m-1)
25
R1 R2 R3
* UCC U1 U2 U3
a
 U1 
R =R =R
P1 1 CC − 1 = RCC (m1 − 1) )
 U CC 
 U2 
R =R +R =R
P 2 2 1 CC  − 1 = RCC (m2 − 1)
 U CC 
 U3 
R =R +R +R =R
P3 1 2 3  − 1 = RCC (m3 − 1)
CC
 U CC 
26
 R1
Cã thÓ dïng c¸c ®iÖn R2 K
trë chuyÓn m¹ch ñể
R3
mở rộng thang ño
* b) U
S¬ ®å a chÕ t¹o rÎ h¬n v× chØ yªu cÇu R1 cã ®é
chÝnh x¸c ®Æc biÖt, R2 vµ R3 lµ c¸c ®iÖn trë chÝnh
x¸c. Cßn s¬ ®å b) yªu cÇu c¶ 3 ®iÖn trë ®Òu cã ®é
chÝnh x¸c ®Æc biÖt.
Sai sè cña volmet chñ yÕu lµ sai sè do nhiÖt ®é.
27
C. Kt hp s ñ dòng-áp
Rcc
IC
C
I RS1 RS2 RS3 RP1 RP2 RP3
I* I1 I2 I3 U1 U2 U3
Tính toán ñiện trở Sun như phần ño dòng ñiện
Tính toán ñiện trở phụ phải tính ñiện trở sun song
song với cơ cấu
 (R + R ) R  ∑
U1 = I n R p1 + cc T s
 = In R1
 (R cc + R T ) + ∑ R s 
28
 D. Ampemét xoay chiu
a) Ampemét xoay chiều sử dụng
cơ cấu từ ñiện:

ðo gi¸ trÞ hiÖu dông cña dßng RS
xoay chiÒu dùng chỉnh lưu:
+ +
 Một nửa chu kỳ a)
 Hai nửa chu kỳ
 ...
b) R
Iñ c)
Irm Itb Iñ
s Irms Itb
 Dßng ®iÖn trung b×nh trong m¹ch
chØnh l−u hai 1/2 chu kú???
29
 Dßng ®iÖn trung b×nh trong m¹ch chØnh l−u hai 1/2 chu kú:
2 T/2
Itb = ∫ Im sinωt.dt
T 0
2Im 2 2Ihd
Itb = =
π π
HÖ sè h×nh d¸ng: 2√ √2/ππ
§èi víi dòng h×nh sin Ihd=1.11Itb
Nếu dòng ñiện khác sin: sai số hình dáng
1 T/2
Itb = ∫ Im sinωt.dt
Dßng ®iÖn trung b×nh trong T 0
m¹ch chØnh l−u 1/2 chu kú??? I 2Ihd
Itb = m =
π π
30
 1 T 2
RMS = ∫ a (t ) dt ;Wf = a / rms ; Cf = a max / rms
T 0
31
¦u nh−îc ®iÓm cña Ampemét xoay chiều sử dụng
cơ cấu từ ñiện:
 DÔ dµng t¹o nhiÒu kho¶ng ®o
 Cã nhiÒu sai sè phô:
 Sai sè nhiÖt ®é do hÖ sè chØnh l−u
 Sai sè vÒ tÇn sè v× ¶nh h−ëng c¸c tô ký sinh
 Sai sè phi tuyÕn do ®Æc tÝnh Volt-ampe cña c¸c
diode
 Khi ®o ë tÇn sè cao ng−êi ta còng
I
cã thÓ dïng bé biÕn ®æi nhiÖt ngÉu:
ET=KI2
 §o ET ta suy ra ®−îc dßng hiÖu
dông ch¹y qua c¸c d©y ®èt. TÇn sè cã
thÓ lªn tíi MHz
32
 NhËn xÐt:
 A chØnh l−u ph¶i cã ®iÖn trë rÊt nhá v× nã ®−îc m¾c trùc
tiÕp víi m¹ch cÇn ®o dßng ®iÖn  sôt ¸p trªn A chØnh l−u
ph¶i nhá (th«ng th−êng < 100mA).
 §é sôt ¸p trªn ®iot tõ 0,3V-0,7V (tuú thuéc ®iot silic hay
gecmani)
 Sö dông m¹ch cÇu chØnh l−u: ®é sôt ¸p tæng trªn ®iot tõ
0,6V-1,4V
 Dông cô ®o chØnh l−u kh«ng thÝch hîp ®Ó dïng trùc
tiÕp nh− mét A xoay chiÒu
C¸ch kh¾c phôc: dïng biÕn ¸p dßng
T¹i sao???
33
BiÕn dßng
- T¨ng ®iÖn ¸p
®Çu vµo (sè
vßng thø cÊp
nhiÒu h¬n sè
vßng s¬ cÊp) ®ñ
cung cÊp cho
c¸c bé chØnh l−u
ho¹t ®éng Ip Np
=
- Gi¶m dßng s¬ cÊp tíi møc thÝch hîp ®Ó cã Is Ns
thÓ ®o b»ng c¬ cÊu tõ ®iÖn (th−êng dßng qua
c¬ cÊu kho¶ng 100 µA)  T¹i sao l¹i
m¾c t¶I // víi
- V× biÕn ¸p ®−îc dïng trong m¹ch
cuén thø cÊp ?
Ampemet nªn tû sè biÕn ®æi dßng rÊt quan
träng. 34
- RL lÊy ®i mét
phÇn dßng thø
cÊp kh«ng cÇn
cho chØ thÞ ®o.
- VÝ dô: Dßng
cùc ®¹i (trung
b×nh) qua chØ thÞ Ip Np
®Ó chØ thÞ lÖch =  T¹i sao l¹i
hÕt thang ®o lµ
Is Ns m¾c t¶I // víi
100µA. cuén thø cÊp ?
Ns=2000; Np=5.
Gi¶ sö dßng hiÖu dông s¬ cÊp Ihdp=100mA. Dßng hiÖu
dông thø cÊp sÏ lµ: Ihds=250µA Itbs=0,637x 250µA
=159,25 µA
Gi¸ trÞ RL sÏ ®−îc tÝnh ®Ó lo¹i trõ 59,25 µA dßng thõa. 35
Bµi tËp vÝ dô:
Amet chØnh l−u dïng chØ thÞ tõ ®iÖn.
C¬ cÊu CT cã ®é lÖch cùc ®¹i (toµn
thang)=1mA khi dßng qua cuén s¬
cÊp lµ 250mA. Rm=1700Ω;
Ns=500;Np=4. Sôt ¸p trªn mçi ®iot =
0,7V; Rs=20kΩ ; RL=?
Chó ý c¸c quan hÖ gi÷a dßng/¸p trung b×nh víi dßng/¸p hiÖu
dông vµ dßng/¸p ®Ønh.
¸p/dßng vµo m¹ch:dßng /¸p hiÖu dông
C¬ cÊu CT cã ®é lÖch cùc ®¹i (toµn thang)=1mA ë ®é lÖch
toµn thang, dßng trung b×nh qua c¬ cÊu CT=1mA;
Sôt ¸p trªn ®iot: tÝnh theo ¸p ®Ønh
36
 Bài tập

VÏ s¬ ®å vµ tÝnh gi¸ trÞ c¸c ®iÖn trë R1,R2,R3 m¾c nèi tiÕp t¹o thµnh c¸c
Sun cña miliampemet chØnh l−u cã 3 giíi h¹n ®o 1mA,10mA, vµ
100mA. ChØ thÞ lµ c¬ cÊu ®iÖn cã Iccmax= 0.3mA; Rcc= 350Ω. §iot chØnh
l−u 1N40 cã ®Æc tuyÕn quan hÖ VolAmpe nh− sau: ®iÖn ¸p thuËn lín
nhÊt lµ Vf max= 1,5V, dßng ®Þªn lín nhÊt lµ 22mA
37
E. Ampemét xoay chiều sử dụng cơ cấu ñiện từ
Sử dụng chñ yÕu ®Ó ®o gi¸ trÞ hiÖu dông cña dßng xoay chiÒu
E1. Cấu tạo
 PhÇn tÜnh: cuén d©y ph¼ng
 PhÇn ®éng: lâi thÐp 2 ®−îc
g¾n lªn trôc quay 5.
 Lâi thÐp cã thÓ quay tù do
trong khe lµm viÖc cña cuén
d©y.
 Bé phËn c¶n dÞu kh«ng khÝ
4, kim 6 vµ ®èi träng 7 ®−îc
g¾n vµo trôc quay.
 Kim quay trªn b¶ng kh¾c §Ó quay hÕt thang ®o,
®é 8. søc tõ ®éng IW ®−îc chÕ
 M«men c¶n ®−îc t¹o bëi t¹o kho¶ng 100-150
hai lß xo 3 ng−îc chiÒu nhau. Avßng 38
 Một số lo¹i c¬ cÊu ®iÖn tõ khác: phần tĩnh là cuén d©y
trßn vµ lo¹i m¹ch tõ kÝn
§Ó quay hÕt thang ®o, søc tõ §Ó quay hÕt thang ®o, søc tõ
®éng IW ®−îc chÕ t¹o kho¶ng ®éng IW ®−îc chÕ t¹o kho¶ng
200Avßng 50-100Avßng
§Ó thay ®æi kho¶ng ®o, chØ cÇn thay ®æi sè vßng cña
cuén d©y phÇn tÜnh.
39
E2. Nguyên lý làm việc
 Khi dßng ®Þªn ch¹y qua
cuén d©y xuÊt hiÖn m«men
quay: dWc
Mq =
dα
 N¨ng l−îng ®iÖn We ®−îc x¸c
®Þnh :
LI2
W =
e
2
L: ®iÖn c¶m cña cuén 1 dL 2
d©yTõ ph−¬ng tr×nh c©n b»ng m«men ta α= I
cã phương trình ñặc tính thang ño của 2D dα
cơ cấu ñiện từ:  Nhận xét tính chất của p/t
ñặc tính thang ño??? 40
  Gãc α tû lÖ víi b×nh ph−¬ng cña dßng ®iÖn,
kh«ng phô thuéc vµo chiÒu cña dßng ®iÖn c¬ cÊu
chØ thÞ ®Þªn tõ cã thÓ sö dông ®Ó ®o trong m¹ch mét
chiÒu vµ trong m¹ch xoay chiÒu
 Thang ®o kh«ng ®Òu
X Stt
I2
Sb
 Phương pháp tuyến tính
hoá ñặc tính thang ño???
Y
41
E3. Sử dụng cơ cấu ñịên từ
 §Ó cã dông cô nhiÒu kho¶ng ®o, chia cuén d©y phÇn tÜnh thµnh
nhiÒu ph©n ®o¹n b»ng nhau
 ðÓ thay ®æi kho¶ng ®o, bè trÝ ghÐp nèi tiÕp hoÆc song song các
phân ñoạn theo s¬ ®å:
I
Muèn cã dông cô W/4 I
nhiÒu kho¶ng ®o I
h¬n, hoÆc ®o dßng 2I 5I
I
lớn h¬n 200A, dïng
biÕn dßng ®iÖn I
42
 E4. ưu nhược ñiểm của cơ cấu ñịên từ
 CÊu t¹o ®¬n gi¶n, chÞu ®−îc qu¸ t¶i lín
 C«ng suÊt tiªu thô t−¬ng ®èi cao, ®é chÝnh x¸c
kh«ng cao nhÊt lµ khi ®o ë m¹ch mét chiÒu sÏ bÞ
sai sè do hiÖn t−îng tõ trÔ vµ tõ d−, ®é nh¹y thÊp,
bÞ ¶nh h−ëng bëi tõ tr−êng ngoµi .
43
F. Volmét xoay chiu
a) Volmét xoay chiều sử dụng cơ cấu ñiện từ
b) Volmét xoay chiều chỉnh l−u
Nguyªn lý gièng Ampemet
Nãi chung c¸c Voltmet xoay chiÒu tiªu thô
c«ng suÊt rÊt lín.
44
Bµi tËp vÝ dô1: Tính số vòng dây trong cơ cấu c¬ cÊu ®iÖn tõ
cuén d©y trßn, ®Ó dßng ®iÖn ch¹y trong Voltmet lµ 5mA ?
Sè vßng sÏ lµ :
W=200A.vßng/5.10-3 A= 40.000 vßng.
§iÖn trë phô cña Voltmet ®−îc tÝnh
U
R P = dm − R CC
I dm
Trong ®ã: U®m- §iÖn ¸p ®Þnh møc cña Voltmet cÇn t¹o ra.
I®m – Dßng ®Þnh møc mµ ta muèn ch¹y trong c¬ cÊu
Rcc - §iÖn trë cña c¬ cÊu
45
G. Volmet ®iÖn tö
 C¸c volmet chÕ t¹o b»ng dông cô ®o chØ thÞ c¬ ®iÖn
cã mét sè h¹n chÕ quan träng : ®iÖn trë cña c¸c dông
cô ®o qu¸ nhá → kh«ng thÓ ®o ®−îc ë c¸c m¹ch cã trë
kh¸ng cao vµ do ®ã còng kh«ng ®o ®−îc ë ®iÖn ¸p qu¸
thÊp
 Nh−îc ®iÓm nµy cã thÓ ®−îc kh¾c phôc b»ng c¸ch
sö dông c¸c dông cô ®o ®iÖn tö cã ®iÖn trë ®Çu vµo cao
vµ cã thÓ khuÕch ®¹i ®iÖn ¸p thÊp tíi møc cã thÓ ®o
®−îc.
 PhÇn lín c¸c dông cô ®o ®iÖn tö ®−îc chÕ t¹o cã
phÇn chØ thÞ ®Ó ®äc th¼ng, cã thÓ lµ dông cô tù ghi hoÆc
m¸y hiÖn sãng.
46
 −u ®iÓm c¬ b¶n cña dông cô ®o ®iÖn tö lµ cã ®é
nh¹y cao, gi¶i th«ng tÇn sè réng, ph¹m vi ®o ®éng réng,
c«ng suÊt tæn hao nhá.
 Nh−îc ®iÓm cña dông cô ®o ®iÖn tö lµ cã sai sè lín
(sai sè b»ng tæng sai sè cña chØ thÞ c¬ ®iÖn vµ sai sè cña
biÕn ®æi ®iÖn tö), cÊp chÝnh x¸c tõ 1 ÷ 5, kÝch th−íc
t−¬ng ®èi lín, cÇn cã thªm nguån cung cÊp phô.
47
S¬ ®å khèi c¬ b¶n cña V mÐt ®iÖn tö
= Ux D¹ng chØ thÞ ???
>=
Ux C¬ cÊu tõ
KhuÕch ®¹i 1 ®iÖn
chiÒu
Ux
>
KhuÕch ®¹i xoay
chiÒu
48
  VÝ dô Volmet ®iÖn tö m¹ch g¸nh Emitor (a)
NhËn xÐt −u
®iÓm cña s¬
(a ®å (a) so víi
(b)
) (b) ?
So s¸nh
®iÖn trë
vµo cña
hai c¬
cÊu
E=10V ; T silic
Vcc= 20V
Rs+Rm=9,3 k Ω
Im=1mA toµn
thang, k=100
49
VE= E – VBE =9,3V
IE= VE/(RS+Rm)=1mA
IB=IE/k=10µA
Ω
§iÖn trë vµo cña Vmet (a): Ra=E/IB= 1MΩ
Ω
§iÖn trë vµo cña Vmet (b) : Rb=E/IB= 10V/1mA= 10kΩ
§iÖn trë vµo t¨ng  HiÖu øng t¶I gi¶m ®i ®¸ng kÓ.
Nh−îc
 ®iÓm cña Vmet ®iÖn ☺☺Sai
☺☺ sè g©y ra do ®é
tö thÓ hiÖn trªn h×nh (a)??? sôt ¸p B-E
VD: E=5V  IE=0,46mA
thay v× IE=0,5mA
50
 Cã thÓ kh¾c phôc b»ng c¸ch sö dông c¸c m¹ch chia ¸p
vµ m¹ch g¸nh emitor
VCC=+10V
§iÒu chØnh R5 ®Ó khi EB=0Vp=VE=-0,7V  VEE=-10V
V=0
E=5V V=5V
51
VÝ dô m¹ch Vonmet ®iÖn tö khuyÕch ®¹i mét chiÒu dïng IC
+VCC
Ura = Im (RS + Rm). IB
≈0
HÖ sè khuÕch ®¹i :
-VCC R4
RS + Rm
R + R3 I4 Ura
K= 4 E
R3 IB
CT
{Ura = I4 (R4 + R3)
R3 Im
Uvµo = E = I4R3} KhuÕch ®¹i
kh«ng ®¶o
§iÖn trë toµn phÇn = (R3 + R4) = M¹ch c¬ cÊu chØ thÞ
Vra/I4.
I4 >> IB → IB kh«ng ¶nh h−ëng tíi ®iÖn ¸p håi tiÕp.
øng dông thiÕt kÕ m¹ch Amet
???
52
 +V
- §é sôt ¸p nhá trªn ®iÖn trë
RS ®−îc khuÕch ®¹i tr−íc khi
®−a vµo dông cô ®o. Cã thÓ ¸p
-V Rm dông ®Ó ®o dßng mét chiÒu
còng nh− dßng xoay chiÒu.
- §èi víi dßng trung b×nh
hoÆc lín th× kh«ng cÇn sö
R3
dông c¸c bé khuÕch ®¹i ®iÖn
tö.
RS
- Kho¶ng ®o dßng cña ampe
I
kÕ ®iÖn tö nãi chung nhá, mét
dông cô ®o dßng ®iÓn h×nh cã
§Çu ra ampe
kho¶ng ®o dßng mét chiÒu tõ
kÕ
1,5µA ®Õn 150mA.
Ampe kÕ ®iÖn tö ®o dßng rÊt
nhá
53
ðo như thế nào?
54
 2.3. Multimét số
 Bộ biến ñổi tương tự /sè
 Các loại hiện thị số
 Tổ chức Volmét số
55
2.3.1. Bộ biến ñổi tương tự số và số tương tự
Môc ®Ých cña chuyÓn ®æi t−¬ng tù /sè vµ sè/t−¬ng tù lµ lµm
t−¬ng øng mét sè nhÞ ph©n N víi mét ®iÖn ¸p t−¬ng tù V
Sè nhÞ ph©n N sÏ ®−îc m« t¶ b»ng sè bit (hoÆc sè) a0 ®Õn
an-1 (ai=1 hoÆc 0)
N= an-1 an-2 .. a1 a0
a0 bit cã träng sè nhá nhÊt LSB (least significant bit)
an-1 bit cã träng sè lín nhÊt MSB (most significant bit)
Sè thËp ph©n t−¬ng øng:
NthËp ph©n= an-12n-1+ an-2 2n-2+…. +a121 + a020
VD: số nhị ph©n 8 bit: 00110101 t−¬ng øng víi gi¸ trÞ thËp ph©n:
NthËp ph©n= 0.27+ 0 26+ 1.25+ 1.24 +0.23 +1.22 +0.21 + 1.20 = 53
56
 Gi¸ trÞ ®iÖn ¸p biÕn ®æi V lµ rêi r¹c vµ ®−îc nh©n víi mét
gi¸ trÞ c¬ b¶n gäi lµ b−íc l−îng tö ho¸ q (thùc chÊt lµ gi¸
trÞ ®iÖn ¸p t−¬ng tù c¬ b¶n)
Gt: q=2 mV
V = q NthËp ph©n
volt volt sè thËp ph©n
V= ??? mV
V= q [an-12n-1+ an-2 2n-2+…. +a121 + a020]
V= 106 mV
§Æc tÝnh c¬ b¶n cña c¸c bé biÕn ®æi
t−¬ng tù/sè vµ sè/t−¬ng tù
 Sè bits: n
 Gi¸ trÞ ®iÖn ¸p t−¬ng tù c¬ b¶n: q
57
A. C¸c bé chuyÓn ®æi sè - t−¬ng tù D/A
 C¸c bé biÕn ®æi D/A lµm nhiÖm vô biÕn ®æi mét tÝn hiÖu sè
biÓu diÔn theo mét m· x¸c ®Þnh thµnh mét tÝn hiÖu t−¬ng tù. VÝ
dô chuyÓn ®æi tõ m· nhÞ ph©n sang mét ®iÖn ¸p t−¬ng tù theo
quan hÖ:
Vs = q ( a n − 1 2 n − 1 + ... + a 1 2 1 + a 0 2 0 )
Vs max = ( 2 N − 1) q
TÝn hiÖu ra t−¬ng tù cã thÓ nhËn 2N gi¸ trÞ kh¸c nhau
V s = i.q víi 0 ≤ i ≤ 2 N - 1 , i nguyª n
58
Thùc tÕ th−êng sö dông c¸c bé D/A cã cÊu tróc song song :
- D/A ®iÖn trë träng l−îng
- D/A l−íi ®iÖn trë R-2R
59
D/A ®iÖn trë träng l−îng
Vs Vref Vref Vref
= −[ a n −1 + ... + n − 2 a1 + n −1 a 0
R R 2 R 2 R
a1 a0
Vs = − Vref [a n −1 + ... + + ]
2n − 2 2n −1
Vref
Vs = − [a n −1 2n −1 + ... + a1 21 + a 0 20 ]
2n −1
Vref
D/A 4 bits q=−
2n −1
a 2 a1 a 0
Vs = −Vref [a 3 + + + ]
2 4 8
60
A1. §Æc tÝnh c¬ b¶n cña c¸c bé chuyÓn ®æi D/A
Sè bÝt n
B−íc l−îng tö q
Gi¸ trÞ cùc ®¹i cña tÝn hiÖu ra Vsmax
§é ph©n gi¶i r= N
1
2 −1
Thêi gian biÕn ®æi: lµ thêi gian ®iÖn ¸p ra t¨ng tõ 0 tíi
gi¸ trÞ ®Çy thang
Gi¸ trÞ ®iÖn ¸p ra [0- Vsmax] hoÆc [- Vsmax-Vsmax]
Gi¸ trÞ ®iÖn ¸p vµo theo chuÈn TTL hoÆc CMOS
61
A2. Một sè sai số của bé chuyÓn ®æi D/A
Sai sè offset: Vra ≠0 khi Vvµo=0
62
Sai sè khuÕch ®¹i (sai sè hÖ sè thang ®o)
Sai sè K§ th−êng g©y ra
do ¶nh h−ëng cña nhiÖt
®é. Sai sè khuÕch ®¹i
th−êng tû lÖ thuËn víi
®iÖn ¸p ra so víi ®iÖn ¸p
lý thuyÕt
Ph¶i th−êng xuyªn kiÓm
tra ®Æc tÝnh cña D/A
Sù thay ®æi t−¬ng ®èi
cña gãc cña ®−êng
chuyÓn ®æi theo hµm
cña nhiÖt ®é
63
Sai sè phi tuyÕn
64
 B. C¸c bé chuyÓn ®æi t−¬ng tù - sè A/D
 C¸c bé biÕn ®æi ADC lµm nhiÖm vô biÕn ®æi mét tÝn hiÖu
t−¬ng tù thµnh mét tÝn hiÖu sè biÓu diÔn theo mét m· x¸c ®Þnh.
VÝ dô chuyÓn ®æi tõ mét ®iÖn ¸p t−¬ng tù sang m· nhÞ ph©n
theo quan hÖ:
V e = q ( a n − 1 2 n − 1 + ... + a 1 21 + a 0 2 0 )
NÕu gi÷ gi¸ trÞ ®iÖn ¸p vµo cùc ®¹i vµ sè bÝt N cña bé
chuyÓn ®æi kh«ng thay ®æi, cã thÓ tÝnh ®−îc b−íc l−îng tö q:
q = V e max /( 2 N − 1 )
VÒ mÆt lý thuyÕt, hµm truyÒn ®¹t cña bé chuyÓn ®æi sÏ
biÓu diÔn quan hÖ gi÷a gi¸ trÞ ra b»ng sè N vµ tÝn hiÖu vµo
t−¬ng tù Ve d¹ng quan hÖ bËc thang
65
Chuyển ñổi tương tự số ADC
Tín hiệu Số N
tương tự
(Áp) ADC Mã

Ví dụ
Sè nhÞ ph©n N sÏ ®−îc m« t¶ b»ng sè bit (hoÆc sè) a0 ®Õn
an-1 (ai=1 hoÆc 0)
N= an-1 an-2 ... a1 a0
Sè thËp ph©n t−¬ng øng:
NthËp ph©n= an-12n-1+ an-2 2n-2+... +a121 + a020
66
 Nq-1/2q≤Ve≤Nq+1/2q
67
Nguyên lý kỹ thuật của các chuyển ñổi
22
khả năng phân ly (bits)

20
18 S
SIIG
GMMA
D
DE A
16 ELLTT
AA
14
ð
ðẾẾM
12 M X
XUUN
NGG
10
X
XẤẤP
8
P X
XỈỈD
DẦẦN FFLLA
AS
N SH
H
6
10-4 10-3 10-2 10-1 1 101 102 103
Tốc ñộ lấy mẫu (Triệu mẫu trên một giây)
68
 Bộ biến ñổi tương tự số mã hoá song
song (Flash ADC)
7 V(LSB)
Eref

ðiện áp vào ñồng R/2
thời so sánh với EX +7 0
những ñiện áp -
chuẩn R +6
0

Có bao nhiêu bậc -
lượng tử sẽ có bấy R HÖ
+5 thèng
nhiêu bộ so sánh - 0 Logic

Tín hiệu ~ ñiện áp R
code

+4
chuẩn 7/2 V(LSB) - 0
R +3
5/2 V(LSB) -
1
Bộ mã hoá phát ra R +2
một số -
R 1
+1
Bộ chuyển ñổi có tốc ñộ1/2 V(LSB) -
nhanh nhất R/2 1
69
Sơ ñồ nâng cấp ñộ phân giải của ADC
ADC1 DAC ADC2
EX
S/H p bit q bit
p bit
EX
E'X
C¸c bit thÊp
C¸c bit cao
70
 Bộ chuyển ñổi ADC theo nguyên lý
xấp xỉ liên tiếp
E+
-
EX C Registre Clock
B−íc 1: EX so cíi Eref/2 +
EX > Eref/2 -> B1 =1; E-
gi¸ trÞ sè
S MSB LSB
B−íc 2: EX so víi B1.(Eref/2) + Eref/4 Eref
D/A
EX < B1.(Eref/2) + Eref/4 -> B2=0
Eref
B−íc 3: 3/4Eref
EX
EX so víi B1.(Eref/2) + B2(Eref/4 )+Eref/8 1/2Eref
EX > B1.(Eref/2) + B2(Eref/4 )+Eref/8
1/4Eref
ta cã B3 =1 1/8Eref
1 2 3 t
71
ADC theo phương pháp ñếm xung

Phương pháp tích phân một sườn
 mã hoá tần số xung
Ux
U0
Ux ∫dt
- C Ux
U RC + U0
0 t
UX.tX = U0 -> tx = U0/Ux -> 1/tx = Ux/U0
 mã hoá thời gian xung
U0.t
Ux
U0
∫dt SS
Ux U0
Khi UX = U0tX -> tX = UX/U0

Phương pháp hai sườn xung
72
 A/D tÝch hîp 1 s−ên xung theo nguyªn lý biÕn ®æi ®iÖn ¸p
 thêi gian
RC
t1 − t 0 = Ve ( ) = Nδ
Vref Víi bé A/D 8 bÝt, ®ång hå nhÞp
RC 1Mhz, thêi gian biÕn ®æi lµ bao
N= Ve ( )
Vref δ nhiªu ???☺☺
☺☺
73
ADC tích phân hai sườn
R C
Ux t1 -U0t2 =0 − UC Comparator
K −
+
suy ra 1 2
A1 +
Uch A2
U t
x
= 2 Counter
U 0 t1 Circuit Counter
Logic Z0
Clock
NÕu thêi gian t1 ®−îc
®Þnh b»ng 1000xung UC
nhÞp th× t2 ®Õm ®−îc NX
U'C1
xung nhÞp ta cã:
NX = 1000UX/U0 U'C2
0 t1 t'2 t
t''2
74
 ADC kiÓu Delta-sigma
§iÒu chÕ
®Çu vµo
t−¬ng tù TÝch
+ ph©n So s¸nh Läc sè
- +
-
DAC
1 bit
75
Chuyển ñổi Delta
X(t)
Fech >> Futil/2 Xf(t)
X(t) + ∑ Y(n)
lượng tử 1 Bit
-
Xf(t)
∫
Y(n)
Xf(t) X(t)
≈
X(t)
∫
Y(n)
lọc thông thấp.
76
 §Æc tÝnh kü thuËt cña mét ADC

§é ph©n gi¶i: Sai sè mét møc l−îng tö
1
Tốc ®é biÕn ®æi
Sai sè l−îng tö
γ=


2n

ðiÖn trë ®Çu vµo
2
q

Sai sè kh«ng æn ®Þnh (nhiÔu lo¹n): 12
 Sai sè mang tÝnh chÊt ngÉu nhiªn:
 ë gi÷a
 LÖch vÒ mét bªn
Sai lÖch mÆc ®Þnh S(t)
§Çu ra
q
2
S EX(t)
3

Sai sè ký sinh q

Sai sè m· ho¸ t
§Çu vµo EX
§Æc tÝnh chuyÓn ®æi cña ADC L−îng tö tÝn hiÖu ë ®Æc tuyÕn EX(t)
77
Sai sè do tÝn hiÖu ký sinh

Tín hiệu ñi vào Volmet 50H
z AD
v(t) = e+ VSsin(ωt+ϕ). AD C
C et em H

Lấy tích phân trong H
khoảng thời gian T e e
B B
1T +
v( t ) = ∫ [e + Vs sin(ωt + ϕ)]dt + M
VCM
M
T 0
VCM
V
v( t ) = e − s [cos(ωT + ϕ) − cos ϕ]
ωT
20ms 20ms

Nếu T=2π/ω thì v=e VS

Ví dụ T=20ms; F=25Hz
t, ms
20 40 60
lçi b»ng 0 lçi =2/πVS
78
 Một số ví dụ về các loại ADC

Loại kiểu mã hoá song song:
 AD 7821: Xem thêm tài liệu
8 bit tham khảo
thời gian chuyển ñổi: 660ns
Tốc ñộ lấy mẫu: 1MHz
Có dấu

Loại xấp xỉ liên tiếp
 AD571
12 bit
thời gian chuyển ñổi: 10µs
ðiện áp ñịnh mức: 5V
 Họ ADC: 0800; 0804; 0808; 0816, ..

Loại ñếm xung
 Họ chuyển ñổi mã BCD: ICL 7107; 7106; MC 14 433 (motorola)
 Họ chuyển ñổi mã nhị phân: ICL 7109

Loại Delta-Sigma
 AD 7721; 7726
79
Ví dụ

ADC 8 bit có ñiện áp ñầu vào là 5V

Tính giá trị của N khi ñịên áp vào là 4V, biểu diễn con số này dưới
dạng mã nhị phân

Ngược lại tính ñiện áp ñầu vào khi nhận ñược giá trị N=250
80
 §4.10. Các loại hiện thị số

ðèn LED ( Litgh Emiter Diod)

ðèn LCD

ðèn phóng ñiện và Plasma
81
ðèn LED (Light- emitting Diod)

Nguyên lý dựa trên hiện tượng phát quang của lớp chuyển tiếp
pn
 Khi dòng ñiện chạy qua, ñiện tử tự do chuyển từ mức năng
lượng này sang mức năng lượng khác. Khi chuyển về từ mức
năng lượng cao xuống mức năng lượng thấp , phát ra ánh
sáng phụ thuộc vào hiệu năng giữa các mức năng lượng
 Ví dụ
 GaAS ( Galium arsenide) mức năng lượng 1.37eV ánh sáng ðỏ
 GaP( galium Phosphoride) mức năng lượng 2.25eV xanh lá
cây

Dòng cung cấp cho ñèn thường 20mA

Loại ñèn tổ chức 7 thanh: Loại cathod chung và Anod chung
82
ðèn LED
83
Hình ảnh
84
 ðèn LED 7 thanh

Cấu tạo

VD:
85
Ví dụ ñặc tính kỹ thuật của một ñèn LED
ðặc tính kỹ thuật của ñèn FND 357/376 –anod chung
Ký ðÆc tÝnh kü thuËt MIN TYP MAX ð¬n vÞ Tr¹ng th¸i thö
nghiÖm
hiÖu
VF ®iÖn ¸p thuËn 1.7 2.0 V IF =20mA
BVR ðiÖn ¸p dËp t¾t ng−îc 3.0 12 V IR =1.0mA
I0 c−êng ®é ¸nh s¸ng theo trôc
Mçi mét thanh
FND350,357 240 450 µcd IF =20mA
FND360, 367 590 900
∆I0 c−êng ®é ¸nh s¸ng theo chiÒu däc, thanh
®Õn thanh (theo chó thÝch3) ±33 % IF =20mA
c−êng ®é ¸nh s¸ng däc mét thanh ±20 % IF= 20mA cho
mäi thanh cïng
mét lóc
L0 ðé räi cña c¸c thanh
FND350, 357 26 ftL IF =20mA
FND360, 367 52
θ1/2 Gãc nh×n ±27 ®é
λpk B−íc sãng c−êng ®é s¸ng cùc ®¹i 665 nm IF =20mA
86
 ðèn LCD ( Liquid Crystal Dipslay)

Nguyên lý; Dựa vào hiện tượng ánh sáng truyền trong môi
trường( dạng vật liệu hữu cơ - dạng tinh thể lỏng). Các phần tử
của tinh thể lỏng có dạng hình trụ cho phép ánh sáng truyền qua
dọc theo phần tử (theo một hướng xác ñịnh)
E
E=0 E>Ec E>>Ec

Sử dụng ñiện áp xoay chiều 25Hz ñến 1kHz
87
88
 89
§4.11. Tổ chức Volmét số
 Ph−¬ng ph¸p biÕn ®æi trùc tiÕp
 Phương pháp lượng tử
 Phương pháp ñiều chế ñộ rộng xung
 Phương pháp biến ñổi áp thời gian
90
 1. Phương pháp biến ñổi trực tiếp:
M¸y
t¹o nhÞp
200KHz
÷10
÷16
§Õm vµ hiÖn sè
÷16 Trigger
NAND
M¸y
tÝch ph©n
Kho¸ vµ ®Æt l¹i
§iÖn Chän
¸p vµo V1 kho¶ng
Bé chän dÊu chÊm thËp ph©n
91
 M¸y t¹o nhÞp cã tÇn sè 200KHz ®−îc chia bëi mét m¸y
®Õm thËp ph©n vµ hai m¸y ®Õm chia 16, cho mçi tÇn sè xÊp xØ
78Hz ®Ó lµm xung ®iÒu khiÓn m¹ch tÝch ph©n.
 TÝn hiÖu vµo m¹ch NAND gåm xung nhÞp, xung ®iÒu khiÓn
vµ ®Çu ra cña m¹ch tÝch ph©n.
 Xung nhÞp 200KHz t¸c ®éng nh− tÝn hiÖu khëi ®éng m¹ch
®Õm khi 2 ®Çu vµo tíi cöa NAND lµ cao. §iÒu nµy x¶y ra trong
thêi gian t2.
 §Çu ra cña bé dß qua kh«ng ®−îc sö dông ®Ó ®iÒu khiÓn
m¹ch ®Õm vµ m¹ch kho¸. C¸c m¹ch ®Õm ®−îc ®iÒu chØnh l¹i
lóc b¾t ®Çu kho¶ng thêi gian t1. ViÖc ®Õm b¾t ®Çu l¹i ë kho¶ng
thêi gian t2. M¹ch kho¸ ®−îc chuyÓn sang ®ãng ë cuèi t2 ®Ó
®iÒu chØnh c¸c bé hiÖn sè theo c¸c m¹ch ®Õm.
 Bé chän kho¶ng ®o ®−îc ®iÒu chØnh ®Ó thÝch hîp víi ®iÖn
¸p vµo.
92
 93

§iÖn ¸p cÇn ®o (Vi) ®−îc ®−a vµo m¹ch lÆp ®iÖn ¸p t¹o
ra trë kh¸ng vµo cao.

Nguån dßng chÝnh x¸c ®−îc m¾c vµo ®Çu vµo cña
m¹ch tÝch ph©n Miller

Møc ra cña m¹ch tÝch ph©n ®−îc gi¸m s¸t bëi bé dß

qua kh«ng (zero crossing detector) cã ®é khuÕch ®¹i cao,
®iÒu khiÓn FET Q2.

Bé dß qua kh«ng cã ®Çu ra d−¬ng lín ®−îc t¹o ra khi
tÝn hiÖu vµo chØ h¬i v−ît møc ®Êt vµ cã ®Çu ra ©m lín xuÊt
hiÖn khi ®Çu vµo ë d−íi møc ®Êt.

Khi ®Çu ra cña bé dß qua kh«ng lµ cao, Q2 th«ng → C1

ng¾n m¹ch. Khi bé dß qua kh«ng cã ®Çu ra thÊp, Q2 ng¾t
→ C1 ®−îc n¹p.
94

Lèi vµo ®iÒu khiÓn lµ c¸c xung vu«ng tíi Q1 ®iÒu
khiÓn kho¶ng thêi gian Ii tíi R5 vµ IR ra khái R5 (Ii lµ dßng
n¹p, IR lµ dßng phãng C1).

NÕu xung ®iÒu khiÓn vµo ©m, Q1 ng¾t vµ Vi bÞ c¸ch ly.
Do cã nguån dßng, trong thêi gian Q1 ng¾t dßng chuÈn
IR qua R5 sÏ lµ:
VZ
IR =−
R3 + R4 + R5

IR cã xu h−íng n¹p ®iÖn d−¬ng ë b¶n bªn ph¶i. §Çu ra
cña bé tÝch ph©n Miller ë cuèi chu kú ©m t¨ng tíi møc
®Êt → bé dß qua kh«ng sÏ cã tÝn hiÖu ra lµ mét møc
d−¬ng lín lµm Q2 ®ãng → ng¾n m¹ch C1. Khi C1 ng¾n
m¹ch th× ®Çu ra cña Miller lu«n ®−îc gi÷ gÇn víi møc
®Êt.
95
Xung nhÞp
t1 t2
TÝn hiÖu vµo
®iÒu khiÓn
TÝn hiÖu ra tõ
m¹ch Miller
Q2 ®ãng
Q1 on Q1 off
Q2 off Q2 off
TÝn hiÖu ra tõ bé
dß qua kh«ng
ngõng
B¾t ®Çu ®Õm ®Õm
96
 Khi xung ®iÒu khiÓn d−¬ng → Q1 ®ãng → Vi ®−îc nèi
víi R5 t¹o thµnh dßng vµo Ii = Vi/R5.
 C1 ®−îc tÝch ®iÖn vµ t¹o ra mét tÝn hiÖu ra theo chiÒu ©m
cña m¹ch Miller. Do ®ã bé dß qua kh«ng cã ®Çu ra ©m →
Q2 ng¾t → cho phÐp C1 n¹p ®iÖn.
 §Çu ra cña bé tÝch ph©n Miller lµ mét xung r¨ng c−a ©m
tuyÕn tÝnh. Biªn ®é xung r¨ng c−a tØ lÖ thuËn víi Vi.
 Khi xung ®iÒu khiÓn ©m th× Q1 ng¾t → dßng chuÈn qua
R5 vµ C1. Trë l¹i chu kú ®Çu.
 Thêi gian t2 ®Ó xung r¨ng c−a lªn ®Õn møc kh«ng tØ lÖ
thuËn víi Vi.
 t2 : b¾t ®Çu ®Õm ë s−ên xuèng cña tÝn hiÖu vµo ®iÒu
khiÓn, ngõng ®Õm ë s−ên lªn cña bé dß ®iÓm kh«ng.
97
VD: Xung ®iÒu khiÓn cã mçi nöa chu kú t−¬ng ®−¬ng víi
1280 xung ®ång hå. TÇn sè xung ®ång hå 200KHz. NÕu
1000 xung trong thêi gian t2 ph¶i biÓu diÔn ®Çu vµo Vi =
1V. H·y x¸c ®Þnh møc dßng chuÈn cÇn thiÕt.
V It  1 
Ii = i ; Vi = 1V C=  u = ∫ idt 
R5 V  C 
1V I t 100µA × 6,4ms
Ii = = 100µA V = i1=
0 = 6,4V
10kΩ C1 0,1µF
1 1
T1xung = = = 5 µs
f chuan 200
t1 = 1280 × 5 µ s = 6,4 ms
98
 NÕu t2 thêi gian cña 1000 xung : t2 = 1000 x 5µs =5ms
IR lµ dßng phãng cña C1 trong thêi gian t2 :
V0 C1 6,4 V × 0,1µ F
IR = = = 128 µ A
t2 5 ms
99
Volmét
bằng
phương
pháp
lượng
tử (1)
100
 2. Volmét bằng phương pháp lượng tử
R
+ D I,U~
UV - + 7107
√2
U/√ -
R C

Sử dụng ADC
Ω
R,Ω

Ví dụ ADC ICL7107 I,U=
 Cã hai chÕ ®é
lµm viÖc víi ®Þªn ¸p Rp3 Rp2 Rp1 RS3 RS2 RS1
chuÈn ®Çu vµo VREF U3 U2 U1 I3 I2 I1
=1V/100mV
U6 U5 U4 I6 I5 I4
 Sè hiÖn thÞ Rp3 Rp2 Rp1 RS3 RS2 RS1
N=1000VIN/VREF
RT4 RT3 RT2 RT1
RX
101
Tính toán ñiện trở ño dòng
Thang ñiện ¸p nhá nhÊt lµ 200mV
R1S I1 = 200mV
(R2S+ R1S)I2 = 200mV ; suy ra R2S = 0.9Ω
T−¬ng tù R3S = 9Ω...
102
 Tính toán ñiện trở phụ cho phần ño
ñiện áp
U 200mV − 200mV
R1P .I =U1 R1P = = = 0Ω
I1 2 µA
U 2V 6
(R 1P + R 2 P ) = 2
= = 10 Ω R2P= 106 Ω
I 2µA
T−¬ng tù:
RSP = 90.105Ω; R4P = 900.105Ω
Chó ý: Dßng ®iÖn nhá nhÊt lµ 2µA
103
3. Ví dụ về mạch lấy rms thực
104
 4. Volmet biến ñổi áp thời gian (dùng vi xử lý)

Nguyên lý: Theo nguyên tắc C( N 2 − N1 )
Ux =
( N 3 − N1 )
105
5. Volmét bằng phương
pháp ñiều chế ñộ rộng xung
 Ex cộng với ±Ec ñược ñưa vào
mạch tích phân
 ðầu ra tích phân Eo ñược ñưa
vào so sánh với zero
 ðầu ra bộ so sánh ñưa ra ñiều
khiển việc ñóng cắt ±Es
 Phương trình quan hệ
 Ex.T = Es. (T2-T1)
 Như vậy Ex ñược số hoá theo (
T2-T1)
106
 2.2. ðo dòng trực tiếp

Sai số của phương pháp
RA
γ ff =
Rt

Như vậy RA phải ñủ nhỏ
RA/RT < γyc RA<RT .γyc
107
Ví dụ
108
 2.3. ðo dòng và áp bằng phương pháp so sánh

ðiện thế kế một chiều [1-55]

Volmét vi sai [1-63]

So sánh sức ñiện ñộng [1-65]

So sánh sức từ ñộng (thông qua cảm biến Hall) [1-65]

ðo xoay chiều bằng phương pháp so sánh
 So sánh momen [1-68]
109
ðiện thế kế một chiều
Ux ðo M En
UK= RK .I ±ε
K
Trong ñó:
RK - ñiện trở so sánh,
có thể phân thành các Rk Rn
ñề các
ε-ngưỡng của ñiện
thế kế R
Uk
UX = Uk= (En/Rn ).Rk ±ε
Sai số : γax = γEn + γRn + γRk + 2ε/Ukn
110
 ðiện thế kế một chiều (2)
K1 K2 K3 K4
Ux
I1 I2 I3 I4 R
R1 R2 R3 R4
E
En
r1 Ux
R
U x =En. (K1 .g1 + K2 g2 + ...). R
K1
r2 = En.N. R
K2
r3
K3
rn
Kn Sai sè: γUx= γX +nγγIi +εε/UKn
111
Volmét vi sai
Nk
UX = UK + ∆U 4
∆U
3
Uk ®−îc chia ra
En 2
thµnh mét sè ph©n
cÊp bï vµ mçi cÊp UK=NUk0
1
bï b»ng Uk0
Ux0
Sai sè: γUx = γUx + γ∆ (Uk0/Ukn)
= γUk + γ∆(1/Nk)
112
 Volmét vi sai
113
Bài tập

Muốn chế tạo một volmet vi sai 0,2 V dùng với ICL 7107 thông số
0-200mV;

Nn = 2000.
a. Tính sai số nhỏ nhất mà volmet vi sai này có thể ñạt ñược.
b. Tính cấp số bù của volmet vi sai.
c. Tính sai số của ñiện trở bù và nguồn cung cấp cho mạch bù.
d. Ta muốn volmet vi sai ñạt ñộ chính xác là 0,001%, thành lập sơ ñồ
và tính hệ số khuếch ñại dùng với ICL 7107 và tính số cấp bù.
114
 So sánh sức ñiện ñộng
µ(I1W1-I2W2)
E3=4.44fW3Sµ
∆F=I1W1-I2W2 0
I1 = W2/W1 I2
Sai sè: γI1= γI2 + εF /I1W1
115
So sánh sức từ ñộng
EH = B.I H .sin ψ
kµI1 W1 I H
e =
H
lm
µ- §é tõ thÈm cña m¹ch
tõ
I1- Dßng ®iÖn ®o
W1- Sè vßng d©y s¬ cÊp Sai sè: γI1=γγI2 +∆
∆F/I1W1
lm chiÒu dµi cña m¹ch tõ ∆F =(eHlm)/(kµIHK)
IH dßng ®iÖn ch¹y trong Trong ®ã : k- ðé nh¹y cña cảm biÕn Hall
c¶m biÕn Hall
K- HÖ sè khuÕch ®¹i cña khuÕch thuËt to¸n116
 Phương pháp so sánh dùng biến ñổi nhiệt ngẫu
I~
E1T = K1Tθ = K1I2∼ T1
E2T = K2Tθ’= K2I=2 ∆U
Ira
T2
I= ®−îc chØnh ®Ó cho E1T=E2T vµ nh− vËy
I∼ = K2 / K1 I=
117
Phương pháp so sánh dùng biến ñổi tích phân
V
I~
I= ðN ∫dt
T1 T2
VXL
t
KE1T1 =KE2T2=0
E1T1 =E2T2
A/D
E1/E2 =T2/T1
Thay vµo ta cã
118
 Do dòng ñiện và ñiện áp rất lớn

Dùng biến dòng hoặc biến áp

Sun mắc song song [1-39]

Phương pháp ño thông qua từ trường của dòng ñiện
 Phương pháp cảm ứng
 Phương pháp cảm ứng Hall
 Cộng hưởng từ hạt nhân

Phương pháp thông qua hiệu ứng nhiệt.
119
Sử dụng biến dòng hoặc biến áp
BiÕn ®ßng lµm viÖc dùa trªn nguyªn t¾c cña c¸c biÕn ¸p lµm viÖc ë chÕ
®é ng¾n m¹ch. Trong tr−êng hîp Êy tû lÖ gi÷a 2 dßng ®iÖn s¬ cÊp vµ thø
cÊp
I1 W2
= = K I ; I1 = K I .I 2
I2 W1
BiÕn ®iÖn ¸p lµ mét biÕn ¸p th«ng th−êng c«ng suÊt nhá, s¬ cÊp nèi víi
®iÖn ¸p cÇn ®o, thø cÊp nèi víi c¬ cÊu ®o. Do dông cô ®o ë thø cÊp cã
®iÖn trë ®Çu vµo lín biÕn ¸p coi nh− kh«ng t¶i vµ ta cã
KU HÖ sè biÕn ¸p U 1 W1
= = KU
U 2 W2
U1 = K U U 2
120
 Sun mắc song song
R1
ðiÒu kiÖn I1
r1/R1=r2/R2=...=C
R2
r’1/R1=r’2/R2=...=C’ I I2
R3
I3
¦u ®iÓm: r1 r2 r3 r’1 r’3
r’2
Cã thÓ ®o ë ®iÖn mét chiÒu, xoay
chiÒu vµ c¸c dßng xung khi tÇn sè
cña dßng ®o lªn trªn 10MHz
O O’
121
Phương pháp cảm ứng
D−íi t¸c dông cña tõ tr−êng H søc ®iÖn ®éng c¶m øng ë cuén d©y
®o:
E X = 4,44fWd µH x S
Thay gi¸ trÞ cña HX vµo: 4.44.f .Wd µSI x
EX =
2πd
Trong ®ã: f- tÇn sè cña dßng ®iÖn cÇn ®o
Wd – Sè vßng cña cuén d©y ®o
µ - Tõ thÈm cña cuén d©y
d – kho¶ng c¸ch tõ cuén ®o ®Õn d©y dÉn ®iÖn.
Ph−¬ng ph¸p nµy kh«ng chÝnh x¸c v× chÞu nhiÒu ¶nh h−ëng ®Æc
biÖt kho¶ng c¸ch d
122
 Phương pháp cảm ứng Hall
C¶m biÕn Hall lµ mét m¹ng 4
cöa ®−îc chÕ t¹o b»ng mét
tÊm máng b¸n dÉn. ThÕ ®iÖn
®éng Hall ®−îc tÝnh nh− sau
EH= KH.BIHsin(B, IH)
Kµ I
EH = 0 x
I H sin(B, I H ) 1-H×nh trô xung quanh ®−êng d©y; 2-
2πd c¶m biÕn Hall; 3- tÊm s¾t tõ; 4-cuén d©y
c¶m øng; 5- vá bªn ngoµi
Søc ®iÖn ®éng ra lµ tæng cña c¸c
søc ®iÖn ®éng cña tõng c¶m biÕn
Hall: Era=∑EHi
123
Cảm biến Hall
124
 Phương pháp cộng hưởng từ hạt nhân
Ta cã tõ cảm t−¬ng øng ë
trong lç kh«ng khÝ lµ ®Òu
céng h−ëng tõ h¹t nh©n ta cã B=2πf/γ
f – tÇn sè tuÕ sai cña spin
γ - HÖ sè håi chuyÓn tõ cña h¹t nh©n sö dông
ðo tần số -> H
γFer=2.675/3.10-8sc-1Tesla-1
π 2 ( D 2 − d 2 )f
I= = Kf
µ 0 bγ
125
Kìm ñiện
126
Kìm ñiện (2)
127
128
2.5. ðo dòng ñiện và ñiện áp rất nhỏ

Khuếch ñại [1-47]

Chú ý một số ñiểm:
 Sai số của bộ khuếch ñại
 Chống nhiễu ñồng pha
 Khuếch ñại vi sai
129
Chọn thang ño tự ñộng

Phương pháp thông thường sử dụng cho việc chọn thang ño tự
ñộng

Phương pháp xây dựng việc chọn thang ño tự ñộng theo sai số
yêu cầu
130
 Tự ñộng chọn thang ño – thang chia ñều

Thông thường người ta ñịnh thang ño cách nhau 10 lần (hoặc theo
ñộ phân giải của thang)

ðiều kiện sử dụng thang ño tự ñộng
1
X max ≤ X do ≤ X max
10

Cách tiến hành ño –cách 1
 Tiến hành ño ở thang lớn nhất
 Dựa trên giá trị ño ñể tìm thang có giá trị thỏa mãn ñiều kiện

Cách tiến hành ño- cách 2
 So sánh với các giá trị của thang
 Xdo thỏa mãn ñiều kiện Xi<Xdo<Xi+1
131
Tự ñộng chọn thang ño- theo sai số yêu
cầu

Bố trí sao cho sai số tương ñối của phép ño:
U max dông cô

β = γ.
X ®o
βmin = γ lóc Xmax dông cô =X®o

Nh− vËy ta thÊy:  Xmax dông cô
βmax = γ X lóc Xmin dông cô =Xmin®o
 min®o
NÕu dông cô chia lµm nhiÒu thang ®o ta cã:
 X
 β1max =γ. 1max
D1 β1min = γ X1min
Thang ®o: 
D2 β2min=γ β
X2max
2max = γ.
 X1min
132
 Tự ñộng chọn thang ño

Bố trí sẵn các thang ño theo sai số yêu cầu

ðể ñảm bảo cho phép ño có sai số nhỏ hơn sai số γyeucau
các thang ño sẽ ñược phân ñịnh: (X1min<Xdo <X1n),
(X2min<Xdo <X2n), (X3min<Xdo <X3n), ... tương ứng với hệ số
khuếch ñại của các bộ khuếch ñại có ñiều khiển PGA: G1,
G2, G3, ...
γ
X 1min = X 1n
β

Với γ- Sai số tương ñối quy ñổi của thiết bị ño sử dụng

Tiến hành quá trình ño theo trình tự
 ðặt thang ño lớn nhất
 ðọc kết quả
 So sánh giá trị ñọc về ñể chọn thang ño thích hợp
133
Bổ sung một số kiến thức
Khuếch ñại
Chống nhiễu trong mạch ñiện tử
 1. Khuếch ñại
Khi tín hiệu lấy ra từ cảm biến có
giá trị bé, phải khuếch ñại. Khuếch ñại ño lường
Có thể dùng một khuếch ñại thuật
toán
Khuếch ñại thuật toán lý tưởng
phải :
• Có một tổng trở vào vô cực
• Tổng trở ra bằng zero
• hệ số khuếch ñại vô cực
khuếch
135
Khuếch ñại lý tưởng fromTexas Instruments
+ VSUPPLY IQSupply = 0 A
+VSupply = -VS to ∞ V
-VSupply = -∞ to +VS V
PSRR = ∞ dB
VIO = 0 V - - in A = ∞ V/V
kSVR = ∞ dB B1 = ∞ MHz
Rd = ∞ Ω + SR± = ∞ V/µs
Rd ed +
IIN± = 0 A vin - -A ed RO = 0 Ω
-
VIN(MAX) = +VSUPPLY IO = -∞ to +∞ A
VIN(MIN) = -VSUPPLY + + in VOUT(MAX) = +VSUPPLY
CMRR = ∞ dB VOUT(MIN) = -VSUPPLY
VNoiseOut = 0 VRMS
- VSUPPLY
ổn ñịnh dưới mọi ñiều kiện tải
COST = $ 0.00
Texas Instruments MSP Seminar
136
 ðiện áp ra ở chế ñộ chung
A Ví dụ
Nguồn thiết bị
vm A
tín hiệu ño vo
vA B nguồn Thiết bị
vB vm
tín hiệu ño
B
eM
ZM
VA + VB VA = VMC + VM/2
VMC = VB = VMC - VM/2 Mc Mi
2
ðiện áp ở chế ñộ chung có thể ño VB = eM eM ≈ 100 V
nguồn nuôi VA = eM + Vm ở môi trường
nối ñất
Vm << eM công nghiệp
…
Khi ñó
Hệ số phản hồi ở chế ñộ chung VMC = eM
TRMC = 20 ln(VMC/Vp)
Vp tín hiệu tương ñương cảm ứng bởi VMC ñạt vào
khuếch ñại
137
ðiện áp ở chế ñộ chung
Ví dụ ñiện áp ở chế ñộ chung ño ñất
Es Es ∆R
VA = + . C
2 4 R0
RC = R0 + ∆RC
Es ∆RC << R0
VB =
2
Es ∆RC
Vm = .
4 R0
Nếu Es = 20 V thì Vm = 5.10-2 V
và ∆RC/R0 = 10-2 VMC # VB = 10 V
138
 Ưu ñiểm của khuếch ñại ño lường
ðầu vào vi sai
V1 và V2 : ñiện áp (nhiệt) ký sinh do can nhiễu ñiện cảm
V3 và V4 : ñiện áp ký sinh do can nhiễu ñịên dung
VM :ñiện áp ở chế ñộ chung
VA và VB : ñiện áp hữu ích : Vra = G (VA-VB)
Khuếch ñại ño lường không nhạy với các thế
V1, V2, V3, V4 và VM
139
Khuếch ñại ño lường
ðầu vào vi sai
tổng trở biến thiên theo fct Mắc theo cổ ñiển nhưng chỉ có duy
của chế ñộ chung nhất phần tác dụng ở ñầu vào . Chỉ
làm việc ở chiều kim lý tưởng
ñiện cảm
cố ñinh
tuyến tính hoá khuếch ñại không
ñảo dấu
ñầu vào là một
biến áp cách ly
140
 Khuếch ñại ño lường
ðầu vào vi sai
Mắc với một cực chuẩn
Cách mắc này có một số ñặc ñiểm tốt,
• tổng trở vào lớn,
• ñối xứng và hệ số khuếch ñại có thể ñiều chỉnh theo R : G = (2R1+R)/R
• hệ số khuếch ñại có thể chỉnh dễ dàng mà không tỉ lệ phản hồi ở chế ñộ
chung
biến ñổi áp dòng tăng
công suất ra
ñối xứng hoàn
toàn ở hai ñầu vào
(nếu A1 = A2)
ñầu chuẩn cho phép chỉnh zero
141
2. Biến ñổi áp- áp
PhÐp biÕn Ký hiÖu S¬ ®å HÖ sè ðÆc tÝnh
®æi
BiÕn ®iÖn U= KU = ðiÖn ¸p xoay
U 2 W2
¸p U= U1 U2 =
U1 W1 chiÒu Z2 = ∞
Tr (U0, U0)
W1 W2
γK = 0
Ph©n ¸p U C1 KU = ¸p xoay
U
®iÖn dung Tr (U 4, U 4) U1 U2
=
C1 chiÒu Z2 = ∞
C2 U2
U1 C1 +C 2
γK = C − C
dC dC
1 2
1 2
Ph©n ¸p U
KU = ¸p xoay
®iÖn trë U R1 U2 R1
chiÒu, ¸p
=
U1 U1 R1 +R2 mét chiÒu
Tr (U4, U4) U2
Z2 = ∞ dR − dR
R2
1 2
γK = R R 1 2
142
 Biến ñổi áp- áp (2)
KhuÕch ®¹i R2 GU = ¸p mét chiÒu
®ảo dÊu R1 Z2<<1
_ R ra −R2  dK  G
U + = γK =  K  K
UV
Ur U R1
 dR dR 2   G
Tr (U, U) + 1 −  1 − 
 R1 R2   K
RV = Rkd.G/K
KhuÕch ®¹i ¸p mét chiÒu
R2
γK =  dK  G
+
kh«ng ®ảo _ GU = 1 +
dÊu U
UV
R2 R1  K K
 dR dR 2   G
Tr (U, U) + 1 −  1 − 
R1  R1 R2   K
RV = Rkd.G/K
U1
KhuÕch ®¹i
+
_
Gu =  R2  ¸p mét chiÒu
1 + 
CMRR ≈ K
R2
vi sai  R1 
RV - RKd. K
R1 Ur
U ra
Tr (U, U) R2 =
UV _
+
U1 − U 2 G∪
143
Khuếch ñại ño lường
ñầu ra vi sai
Người ta thêm vào một OPAM
mắc theo kiểu ñảo dấu dể làm
lệch pha nguồn
ðiều này cho phép xử lý một
nhánh duy trì hoàn toàn ñối
xứng.
Nhưng ñòi hỏi hai khuếch ñại
thuật toán sau có hệ số khuếch
ñại hoàn toàn ñồng nhất.
ðiểm giữa ðặc tính chất nhận ñược nếu bộ thu
cân bằng
Công thức tính toán tốt ñối với các
bus ñối xứng, các bàn trộn âm của
các phòng thu âm.
lệch pha nguồn A1 = A2 hoàn toàn 144
 Khuếch ñại ño lường
Cách mắc thường dùng nhất bởi vì chỉ có 2 OPam
(nhưng thêm vào các linh kiện rời)
Kết quả rát tốt Kêt quả rất tốt
Hệ số khuếch ñại bán thống nhất : ñể khuếch ñại phải có một Chỉnh ñối xứng bằng tay nhưng không phải
tầng phụ nữa hoàn toàn...
Cách mắc cách ly nhưng( không ñất)
145
Khuếch ñại cách ly
ðể bảo vệ con người : ví dụ trong các thiết bị y tế.
Bảo vệ cho chế ñộ chung và chống nhiễu tốt
phần tử cách ly
Nguồn
ðiện áp
ở chế ñộ chung
Cách
Cách ly ở thế
ly ở thế biên
biên Valnanic
Valnanic
hoặc
hoặc kiểu
kiểu quang
quang học
học
ðất khác nhau
146
 Khuếch ñại cách ly
Nối tầng quang học
Cách mắc chuẩn bù tính
tuyến tính của phần ño
147
Ví dụ về khuếch ñại cách ly dùng linh kiện rời
AOP : OP27 d’Analog Devices
nhiẽu rất thấp dùng cho ño lường
Các transistors 2N3904
làm tăng công suất
ñể ñiều khiển LED các
mạch ghép
Các AOP U1, U3 và
U5 là sơ ñồ khuếch
có chuẩn
AOP U4 cho phép ñiều
chỉnh ñiện áp chuẩn U3 bộ cộng có hệ
của các photocoupler số khuếch ñại
nhờ ñiốt zener LM313 1,2V thay ñổi 148
 3. Chống nhiễu cho mạch ño

Các nguồn nhiễu

Cách chống nhiễu
149
3.1. Nhiễu trong các linh kiện - 2

ồn Johson (nhiệt)
 trong các ñiện trở

ồn Schottky (hạt) Veff = 4k TR B Thèvenin
 trong ñiốt
4kTB
I eff = Norton
v 2 (t ) = σ v2 = 4k TR B R
k hằng số Boltzman
T nhiệt ñộ

ồn biến 1/f (nhấp nháy) R ñiện trở
B giải thông
I sh = 2qI 0 B Vsh = I sh R = 2qI 0 R 2 B I0 dòng phân cực
q ñiện tích ñiện tử
a và b hệ số luỹ thừa của bán

ồn pop-corn dẫn
f tần số
Ia
I sc = k1 B
fb
150
 Shot noise
Một số ñặc ñiểm của nhiễu ngắn:
-Thường xuất hiện cùng dòng ñiện.
- Nguồn này phụ thuộc vào nhiệt ñộ.
151
Shot noise
Phổ tín hiệu là
Thông thường xuất hiện trong các cuộn cảm
Giá trị hiệu dụng của nguồn nhiễu bằng
Ish = (2qIdc + 4 qI0 ) B
Trong ñó:
q = ñiện tích (1.6 x 10–19 C)
Idc = Dòng ñiện một chiều (A)
Io = Dòng ñiện ngược bão hòa
152
Nhiệt nhiễu
153
Nhiệt nhiễu
154
Flicker noise
155
Color noise
156
 Nhiễu trong các linh kiện - 3
Phổ của các loại ồn
e e
Johnson Schottky
f f
e e Pop-corn
1/f
f f
157
Ví dụ về ồn
50 Hz : lửa ñiện ?
50 Hz 100 Hz : chỉnh lưu 2 ½
chu kỳ ?
100 Hz
ồn trắng
158
ồn gốc nhiệt
ñiện trở phát ồn Sơ ñồ tương ñương
Ví dụ một mạch RC
Sơ ñồ tương ñương
159
ồn trong khuếch ñại thuật toán
Người ta biểu diễn ồn trong khuếch ñại
thuật toán :
• ñiện áp ồn Vn
• dòng ñiện ồn In
Vtot = (V n
2
+ 4kT .Rext + I n2 Rext
2
)
.B
ồn nhiệt của ñịên trở ngoài
Sơ ñồ tương ñương của ồn
160
 Ví dụ về một Photoñiốt
Các nguồn ồn khác nhau là :
• ồn Johnson trong các ñiện trở rd
•ồn Schottky ở lớp chuyển tiếp PN
ồn về nhấp nháy ñược coi là không ñáng kể
ở tần số sử dụng của các ñiốt
Ir : dòng photoñiốt
rd : ñiện trở tương ñương
Cd : tụ của lớp chuyển tiếp PN
Rm và Cp :tải của mạch ño
Sơ ñồ tương ñương ñơn giản hoá của ồn
Sơ ñồ tương của ồn
trong thực tế người ta biểu diễn dòng của ồn Ibd theo khả
phát hiện D của ñiốt
2
I 2  A.S  A mặt phẳng nhạy cảm
i = bd = 
2

B  D 
bd
161
Ví dụ về SNR của một ñiốt
SNR
của ñiốt dB
Công suất quang tính bằng mW
162
 Ví dụ về cảm biến ánh sáng bằng photodiode
Mắc theo mach hỗ tổng trở với sự biến ñổi dòng I ra áp Vo.
ðiện dung Cf ñảm bảo tính ổn ñịnh của khuếch ñại thuật toán
Sơ ñồ ñiện Sơ ñồ tương ñương về ồn
Chú ý : tẩt cả ñều quy về ñầu vào của AOP
163
So sánh 2 phổ ồn
Biến ñổi số tương tự 14 bit Biến ñổi số tương tự 12 bits
AD7840 Analog Devices AD7845 Analog Devices
ồn có phổ phẳng : gồm chủ yếu là ổn nhiệt
và ổn hạt Phổ không phẳng : chủ yếu là ồn nhấp nháy
và 1/f phối hợp với ồn nhiệt và/hoặc ồn hạt
164
 3.3 Nối ñất
Nối nối tiếp
Alimentation 1 2 3
Dùng một mặt phẳng làm ñất
1mA 10mA 100mA
0V 1 2 3
10m 10m 10m i1 i2 i3
masse 10mV 20mV 30mV
r1 r2 r3
Nối hình sao masse
mặt phẳng ñất
t
1 2 3
t nhấ
Alimentation
háp tố
10M 1mA 10mA 1A
Giải p
20M
30M
masse
10µV 0.2mV 30mV
165
Một số ñiểm cần chú ý khi thiết kế mạch in

Một số nguồn nhiễu
 Nguồn do ñiện cảm từ mạch tương tự
 Nguồn từ sóng ñiện từ tần số cao

Lựa chọn ñúng vật liệu

Lựa chọn ñủ số lớp mạch in

Tách biệt ñất mạch tương tự và mạch số
166
 Nguồn nhiễu

Conducted Emissions — noise that the analog circuitry generates through its

connections to other circuits. This is usually negligible in analog circuitry, unless it

is highgte power (such as an audio amplifier that draws heavy currents from its power

supply).

Radiated Emissions — noise that the analog circuitry generates, or transmits,

through the air. This is also usually negligible in analog circuitry, unless it is high

frequency such as video.

Conducted Susceptibility — noise from external circuitry that is conducted into the

analog circuit through its connections to other circuits. Analog circuitry must be

connected to the “outside world” by at least a ground connection, a power

connection, an input, and an output. Noise can be conducted into the circuit through

all of these paths, as well as any others that are present.

Radiated Susceptibility — noise that is received through the air (or transmitted into

the analog circuitry) from external sources. Analog circuitry, in many cases, resides

on a PCB that may have high-speed digital logic including DSP chips. High-speed

clocks and switching digital signals create considerable radio frequency

interference (RFI). Other sources of radiated noise are endless: the switching power

supply in a digital system, cellular telephones, broadcast radio and TV, fluorescent

lighting, nearby PCs, lightning in thunderstorms, and so on. Even if the analog

circuitry is primarily audio in frequency, RFI may produce noticeable noise in the

output.
167
Ví dụ C.A.O. các mạch in
Mạch gồm có :
• một bộ biến ñổi tương tự số
• hai mạch trong ấy có một mạch chia
mạch ñược nối bằng một lớp ñồng
giải pháp xấu Giải pháp tốt hơn :
• ñường dây cung cấp rộng hơn và ngắn hơn ñể giảm
các thông số ñặc trưng
• hai ñất rời nhau : tương tự và số
• Nút nối ñất nhỏ
168
 Một vi ñiều khiển thường
là một mạch thông minh
trong chuỗi ño lường
Vi ñiều khiển trong thực
tế thường có cầu A/D ...
như vậy có phần tương tự
169
Thiết kế một card phối hợp
Bản thuyết minh ứng dụng của
Analog Device
170
 Thiết kế một card phối hợp
Note d’application
de Analog Devices
171
Ví dụ
172
173
174
175
176
 Sử dụng khuếch ñại cách ly
Màu xanh lá cây : 2 dây nối với ñất vi sai
Màu ñỏ: dây nối ñất của cầu Wheatstone với khuếch ñại ño lường
177
2.6. Phương pháp và thiết bị ño ñiện tích
và ñiện lượng
t

Theo ñịnh nghĩa ∫
q = idt
0
T- thời ñiểm xét

Phương pháp xung kích

Từ thông kế
 Sử dụng tích phân
 Mạch tích phân ñể ño ñiện lượng
 ñiện lượng kế ñể ño dòng rất nhỏ
178
 Từ thông kế sử dụng tích phân

ðể kéo dài thời gian ñiện áp ra
ðiện áp ra của bộ tích phân
của mạch tích phân sử dụng U tf = K ∫ UV dt
biện pháp lặp lại phép tích phân
bằng cách sử dụng một ñem so
sánh ñầu ra của mạch tích phần
với một ñiện áp hằng U0 ñể ñưa I
ñiện áp ñảo ra khâu tích phần về UV
zero. ∫dt

Thời gian ñược tính theo công R
thức U0
U
tx = 0
KUV U0

Mặt khác ta có
Ixtx=CU0

ðiện tích ñiện lượng ñược tính tx
thông qua số lần ñiện tích qx
lớn hơn ñiện lượng ñơn vị q0
179