Muktanand Kavya - 2

>> ð]¥tt÷Þu Ë ¼„ðt™T sÞ‚en Ëtûtt‚T >>
ËŒT„whw ©e {wõ‚t™kŒMðt{e rðhr[‚
{wõ‚t™kŒ ftÔÞ{T
(¼t„ : 2)
Ëk…tŒf - ËkþtuÄf :
þt. Ëk‚ðÕ÷¼ŒtË, „whwfw÷ fkzthe
«uhf :
….…q.ËŒT„wY þt. ©e ½™~Þt{«ftþŒtËS Mðt{e
«ftþf :
©e Mðtr{™thtÞý „whwfw÷ ¼Âõ‚™„h - fkzthe
1
©e {wõ‚t™kŒ ftÔÞ{T
(„úkÚtf‚to : Ë. „w. ©e {wõ‚t™kŒ Mðt{e)
«ftþf :
“©e Mðtr{™thtÞý „whwfw÷ ¼Âõ‚™„h-fkzthe”
‚t. : fhsý, S. ðztuŒht, „wsht‚
…e™ : 391210, ¼th‚
ytð]r‚ : «Út{
«‚ : 1000
rfk{‚ : Y. 100-00
ËtisLÞ :
….¼.©e Äh{¼tE ƒe. …xu÷ - Ëwýtð
(nt÷ y{urhft)
«trÃ‚MÚtt™ :
©e Mðtr{™thtÞý „wÁfw÷ “¼Âõ‚™„h” fkzthe,
Vtu™ : (02666) 232334, 232734
©e Mðtr{™thtÞý „wÁfw÷ ðztuŒht
Vtu™ : (0265) 3134099
©e Mðtr{™thtÞý {krŒh ÷tuÞtÄt{
Vtu™ : (02755)265441, 265451
2
sÞ ©e Mðtr{™thtÞý
þw¼tþkË™{T
yûthtrÄ…r‚ fÁýtðÁýt÷Þ …qýo …wY»ttu¥t{™thtÞý MðÞk Ä{o y™u
¼Âõ‚ Útfe rð¢{ Ëkð‚T 1837™t [iºt ËwŒ ™ð{e™t htus «„x ÚtE™u y™k‚
Sðtu™t fÕÞtý {txu {t‚t-r…‚t™u ËŒT„r‚ yt…e™u „]níÞt„ fhe™u ¼th‚ð»to™t
‚eÚttuo{tk rð[hý {txu ™eféÞt Au. ËŒT„wÁ þ‚t™kŒ Mðt{eyu ËíËkr„Sð™{tk
“Ðæ„é¢ {}æü}æ{}æü}æéy¶Ýç²„é¢ Ÿæè|æçv„{}ææüX„æï..... (1/4/1)” &÷tuf îtht
‚u { s Ë.„w . {w õ ‚t™k Œ Mðt{eyu {tntíBÞ™t {k „ ÷t[hý &÷tu f îtht
“¥~ææï‹}æêHç²„é¢ y±{}æü}æç±„é¢ ¨æ{ê¢ ™ {}æZ àæé|æ}æì.... (1/1)” ©e nrh™t
«t„xÞ™t ƒu nu‚w ƒ‚tÔÞt Au - yuf‚tu Ä{o y™u Ä{o…htÞý Ëßs™tu™e hûtt
y™u ƒesw yÄ{o y™u yÄ{o…htÞý yËwhtu™wk þ{™. ©e nrh ¼th‚ð»to™t ¾wýu
¾wýu Vhe™u yt nu‚wytu™u ËtÄðt ÷tøÞt. ‚u ‚eÚttuo{tk “‚eÚtoæðtkût” ƒ™u÷t Œk¼e
ËtÄwytu™t …t¾kz™u ¾wÕ÷t …tzât. y™u „tu…t¤Þtu„e suðt y™uf Ët[t ËtÄftu™e
ytMÚtt™u y{e®Ë[™ …ý fÞwo. htòytu™e y©Øt, ykÄ©Øt y™u ©Øt™u y™wY…
rþûtý ytÃÞwk.
…ûte™e ƒu …tk¾™e su{ Ë{t™ LÞtÞÚte ©e nrh ƒk™u «Þtus™tu™u ËV¤
fhðt A‚tk “òftu Œu¾ At‚e Xhu ðtft …zât Œwft÷” ð[™t™wËth yk‚Þto{e
ntuðt A‚tk ™h™txf yt[h‚t «¼w yk‚hÚte yuðe ËtÄw‚t™e {qŠ‚™e þtuÄ{tk n‚t,
fu su™t {txu yt þçŒtu Au. -
su™t yk‚h{tk yrð™tþe ðtË fhe ðËeÞt >
‚uýu ft{ ¢tuÄ …tÞt ™tþ, ÷tu¼ ™u {tun „Þt >> [tuËX …Œe >>
«tÞ : ƒnwÄt ¼õ‚tuyu ‚Útt ËtÄwytuyu “ÏæçãÚèÿæ‡æHæïï Ü }ææÝé¯}æì...” yu
Œe™t™tÚt ¼èf] ‚ M‚w r‚ ðtõÞt™w Ëth ™h™txf{tk rðnh™tht ð™{t¤e™u
™hY…{tk s r™ntéÞt n‚t. yt he‚u Ët‚ ð»to, yuf {tË y™u y„eÞth rŒðË
ËwÄe rð[hý fÞto ƒtŒ ‚eÚttox™ ¢{Úte s rð¢{ Ëkð‚T 1856 ©tðý ðŒ
»tÂc™t Ëk„ð Ë{Þu ÷tus{tk ßÞthu ©e nrh «Út{ðth Ë.„w. {wõ‚t™kŒ Mðt{e™u
{éÞt íÞthu ðýeohts™e «r‚¼tÚte Ëk‚tu ‚tu ytf»ttoÞt …hk‚w ©e nrh MðkÞ …ý
…q.Mðt{e{tk yŒT¼w‚ he‚u ¾U[tÞt. yus {nthts™tu yÇÞtL‚h ¼tð Ë.„w.
þ‚t™kŒ Mðt{e yt he‚u „wÚÞtu -
±<‡æÚæ…æïçÐ „æ‹¨æ{êÝì Ü Hæ±çÐ ç…„ïç‹Îí²æÝì J
ç{²æ ¨éàæèHæÝì çÝçà™y², S±¨¢xææãæüÝ}æ‹²„ JJ ¨.…è.1-5-52JJ
yne “¥çÐ” þçŒ ƒ‚tðu Au fu ©enrh™u {wõ‚t™kŒ Mðt{e ytrŒ™t
ËnðtË{tk f¤e n‚«‚ Œu¾tÞtu.
…hk ‚ w “„çi¿ææÝƒü ¨ xæé Ú é } æï ± æç|æxæÓÀï „ ì , ¨ç}æyÐæç‡æ: Ÿææï ç ~æ²¢
ÏæíræçÝD}æì...” (}æé J 1/2/12) ©wr‚ frÚt‚ “ƒúñr™cíð” ‚tu sýtÞwk. …hk‚w
“©turºtÞíð” ™e …heûtt {txu ©enrhyu Sð, Eïh, {tÞt, ƒúñ y™u …hƒúñ™t
÷ûtýtu …qAÞt. Ëthe he‚u ÷ûtýtu «r‚…tŒ™ fÞto …Ae …ý Mðt{eyu ßÞthu
…tu‚t™e yÕ…©w‚‚t fne ƒ‚tðe íÞthu ©enrhyu fÌtwk su
«…é¢ çÝcÜ ÐÅ¢ ¨æ{é¢ „¢ çÝçà™y²æÏæí±èÓ™ ¨: J
y±²æïœæÚ¢ ²ƒæƒü ±ñ, }æéÝï ! Üë „}æ¨¢àæ²}æì JJ ¨. …è. 1/51/41JJ
y™u ytðt «Ëk„ {txu s fu™tu…r™»tŒ™wk yt ð[™ Au.
²S²æ}æ„¢ }æ„¢ „S² }æ„¢ ²S² Ý ±ïÎ ¨: J
¥ç±¿ææ„¢ ç±…æÝ„æ}æì ç±¿ææ„ç}æ±…æÝ„æ}æì JJ Ü ïÝæï.2/3 JJ
¼t»Þfth Ë. „w. „tu…t¤t™kŒ Mðt{eyu yt {kºt™t W…r™»tŒT ¼t»Þ{tk fÌtwk
Au su “¼„ð‚‚íð™u ðuŒtL‚ ð[™tuÚte òÛÞt …Ae …ý {t™u Au fu Ëk…qýo …ýu
™Úte òý‚tu ‚u s ¾hu¾h òýu Au.” yt ©wr‚ ð[™ ©enrhyu “©œæÚ}æì ²ƒæƒü
±ñ¢” þçŒ ðt…he [rh‚tÚto fÞwo. y™u ƒt¤ðÞ{tk ©e nrh {tuût…e…¤t …h [ze
{w{wûtytu™t ¼tð …qýo fhðt „]níÞt„ {txu yt‚wh n‚t. íÞthÚte nòhtuu ‚eÚttuo™e
Þtºtt fhe. “nt÷™tk ™u…t¤, r‚ƒux, [e™{tk …ý …Œt…oý fÞwo.” A‚tk ©enrh™e
rð[hý¼t„ehÚte òýu {wõ‚{wr™™u s …t{ðt r™f¤e ntuÞ ‚u{ {wõ‚{wr™ ™
{éÞt ËwÄe yrðh‚ ðnu‚e s hne. nðu ‚tu ©enrh {wõ‚{wr™™u ËtU…tÞ „Þt.
yntu su™u htòytu Ë{]ÂØÚte, {XtÄeþtu {nk‚tEÚte, rðît™tu …tkrzíÞÚte ™u
Ëßs™tu ËŒT„wýtuÚte ƒtkÄe ™ þõÞt yu …h{tí{t {wõ‚{wr™™t «u{…tËk„{tk ËŒt
{txu ƒkÄtÞtk. yux÷u s ðuŒtu fnu Au -
“²}æï±ñ¯ ±‡æë„ï „ïÝ H|²S„S²ñ¯ ¥æy}ææ ç±±ë‡æé„ï „Ýé¢ S±æ}æì” (Ü Ææï.2/3)
yu ð[™ …h{tí{tyu ËíÞ fÞwo. yu s {wõ‚{wr™™e {nt™‚t Au; fu su™u
{¤e™u ¼„ðt™™t …„…ý MÚtk¼e „Þt.
Ë.„w. {wõ‚t™kŒ Mðt{e yux÷u yuðt Ëk‚ fu su™u ©enrhyu ft. 3{tk ƒeò
þwf{wr™ rð„uhu Ëk‚tu™e ËtÄw‚t™e ŒeðtŒtkze Ë{t™ ƒ‚tÔÞtk Au. …q. Mðt{e yux÷u
yuðwk yuf{tºt …tºt su{ýu ©enrh™t Sð™ft¤™e ËtiÚte ðÄthu ÷e÷tytu
y™w¼ðe. ‚uÚtes „.{.58{tk ©enrhyu Mðt{e™u Ëk«ŒtÞ™e …wÂü {txu …tu‚t™t
[rhºttuÚte Ë¼h „úkÚt «ýÞ™™e yt¿tt fhe. ÔÞtËËwºt …h hr[‚ …q. Mðt{e™wk
¼t»Þ òu‚t Mðt{e™e yÂî‚eÞ rðî¥tt™t Œþo™ ÚttÞ Au. {nt™ rðît™ ntuðt
A‚tk …„{tk ½wk½ht ƒtkÄe™u ™]íÞ fh‚t ‚uÚte Mðt{e™u ŒtËíð¼Âõ‚™t yt[tÞo …ý
fne þftÞ. Mð{e™t Sð™{tk “Ðæ¢çÇy²¢ çÝ±ül ÏææË²ïÝ ç„Dæ¨ï„ì” yu ©wr‚
Ëk…qýo‚Þt [rh‚tÚto Œu¾tÞ ytðu Au.
…tk[Ëtu …h{nkËtu™e nth{t¤t™t {uh Ë{t™ {wõ‚{wr™™u ËtÄw‚t, rðî¥tt
ŒtËíð¼Âõ‚, ËtÚtu ðtíËÕÞ, ftÁÛÞ suðt ¼„ðŒT-„wýtuÚte …qýo òuE™us
©enrhyu “ËíËk„™e {tk” yuðwk rƒÁŒ ytÃÞwk Au. “Ðíæïv„æ: Üë c‡æïÝ ²ï ±æ
çÝ…NÎ²¨}ææ: ²yÐÎï „ƒü…æ„}æì....” yu ð[™ …ý {wõ‚t™kŒ Mðt{e™e ¼Âõ‚
{txu …qýo…ýu ÞtuøÞ ¼tËu Au.
{tºt ËkMf]‚™tk s {nt™ rðît™ ™ nt‚. rfL‚w rnLŒe ‚u{s «tf]‚¼t»tt™t
¾wƒ fwþ¤ frð y™u „ðiÞt …ý n‚t. Ëk«ŒtÞ™t yüfrð{tk nrh[rhºtt{]‚
Ët„h™t ytÄthu Ëti «Út{ ytrŒfrð™wk MÚtt™ {nthtsu Mðt{e™u ytÃÞwk Au.
ðtSkºtðtŒ™{tk …ý Mðt{e™wk ftiþÕÞ y«®‚n‚ n‚wk. n.[.Ët. ™t …wh 6 y™u
33{tk ‚hk„™t ytÄthu {wõ‚{wr™ ‚Útt ƒúñ{wr™yu “Þw„™ ‚Útt {w„™ ™t{
{tuhÞkºt” ð„tzât Au. yt{ Mðt{e y™ufðtãðtŒ™ fwþ¤ n‚t. …q. Mðt{e
¾wƒËwkŒh r‚÷f fh‚t ‚uÚte MðÞk {nthtsu s Mðt{e™e ¼whe ¼whe «þkËt yt
he‚u fhe Au -
“}æév„}æéçÝ ç„HÜ Ü ÚÝï}æï¢, ¥ç„ ™„éÚ Úãæ² J
»ï¢¨ï ™„éÚ Ý Ü æï§ ¨¢„}æï, ç„HÜ »Ü §ÝÜé ¢ ¥æ² JJ ã.™.¨æ. 6/18JJ
‚uÚte s ËíËkr„Sð™{tk Ëwðú‚{wr™yu Mðt{e {txu fux÷w ytŒh Ëw[f
rðþu»tý ðt…Þwo Au su “¥æñŠ{±è²æxæí‡æè}æéüçÝ: (1/51/40) Mðt{e™e Þþ„tÚtt
{nthts™e Þþ„tÚtt suðe rðM‚]‚ Au.
…q. Mðt{eyu {nthts™e yt¿ttÚte {nthts™t ËnðtË{tk ‚u ‚u Ë{Þ{tk
nòhtuu fe‚o™tu y™u “÷½wftÞ ftÔÞ-„úkÚttu”™e h[™t …ý fhe. ‚u ÷½w„úkÚttu™tu
Ëk„ún “{wõ‚t™kŒ ftÔÞ{T” yu Mðtr{™thtÞý Ëk«ŒtÞ™tu yr‚ rðrþü „úkÚt Au.
y{tht yrŒ „whw yuðt Ë.„w. {wõ‚t™kŒ Mðt{e™t yt „úkÚt™u “©e Mðtr{™thtÞý
„wYfw÷ ¼Âõ‚™„h -fkzthe” îtht “ŒþtÂçŒ {ntuíËð” ™t W…¢{u «ftrþ‚ fhe
hÌtt Aeyu.
yt „úkÚt™t «ftþ™{tk Ëk‚Mðt{e ytrŒ Ëk‚tuyu ¾qƒs snu{‚ QXtðe Au.
y™u «ftþ™ ftÞo{tk Œt™ðeh ¼õ‚tuyu ytŠÚtf ËnÞtu„ ytÃÞtu Au. ‚u Ëðuo …h
{nthts y™u Ë. „w. {wõ‚t™kŒ Mðt{e™e ËŒt y{eÿÂü hnu. y™u yt „úkÚt™u
ðtk[™th ‚Útt Ëtk¼¤™th Ënw ftuE {w{wûtw-¼õ‚tu™u …ý …q. Mðt{eyu …tXðu÷t
yt yr‚ Ázt ytþeðtoŒ sYh V¤þus -
“Ðíèç„ ¨çã„ ²ã xæí¢ƒÜé ¢ ¨éÝï ¨éÝæ±ï Ü æï§,
„æÐÚ Úè…ï ŸæèãçÚ, Hã„ ÐÚ}æ ÐÎ ¨æï§” JJ Ð¢™ÚyÝ}æì JJ
÷e. þtMºte ©e ½™~Þt{«ftþŒtËS Mðt{e™t

ËM™un sÞ ©eMðtr{™thtÞý
±ëœææH²ï ¨ |æxæ±æÝì …²„èã ¨æÿææ„ì
™{ú r™ðuŒ™
Ëðtoð‚the ðh‚t÷ rðnthe ©e nrhf]»ý {nthts™tu yts rŒ„k‚{tk
zkftu ðtøÞtu Au. ‚u{tk ƒu …rhƒ¤tu ft{ fhe „Þt Au. rðhtx Ëk‚ Ë{wŒtÞ y™u
rð…w÷ ËtrníÞ. yt Ëk«ŒtÞ™u ËtrníÞûtuºtu y™uf rËØnM‚ rŒø„s ÷u¾ftu
{éÞt Au …rhýt{u nòhtuu „úkÚttu yts Ëtk«ŒtrÞf ËtrníÞ{ksq»tt{tk «tÃÞ Au.
y™u Ëk‚ …hk…ht …ý yux÷e s WŒt¥t y™u Wå[ fturx™e {¤e Au.
Ëk‚ yu Ëk«ŒtÞ™wk yr¼Òt yk„ Au. ‚u{tk …ý Ëk«ŒtÞ™t ytã MÚtt…f Ë{Úto
Ëk‚ðÞo ©e ht{t™kŒ Mðt{e™t rþ»Þ y™u ©eS{nthts™t „wY…Œu rƒhtsu÷t
{wõ‚{wr™™tu {rn{t y…hk…th Au. ‚uytu©e Ëk«ŒtÞ™t yt¼q»tý Ë{t™ Au.
÷tus yt©{{tk ðŠýY…u …Äthu÷t ©enrh™u rðþwØ rð¿tt™, Ëns
ËtÄw‚t y™u r™ÔÞtos «u{¼Âõ‚™t ‚tk‚ýu ƒtkÄ™th yt Ëk‚ Ëk«ŒtÞ™t ytrŒ
frð n‚t. ©enrh ðŠýY…u yt Ëk«ŒtÞ{tk …ÄtÞto íÞthu {wõ‚{wr™™t
ftÔÞfe‚o™tu ÷tufS¼u h{‚t ÚtE „Þu÷t. r™íÞ ™ti¥t{ ÷e÷t fh™th ©e
r™÷fkXðýeoyu {wõ‚{wr™™u “„wYŒuð”™wk ytŒþo MÚtt™ ytÃÞwk n‚kw A‚tk ‚u{™wk
ð‚o™ ŒtË¥ð ¼Âõ‚™t …h{t[tÞo suðkw n‚wk. ËŒT„wY ©e ht{t™kŒ Mðt{e™t
©e r™÷fkXðŠý™u „tŒe yt…ðt™t «M‚tð™u «ËL™‚t…qðof Mðefthe™u Mðt{eyu
…tu‚t™e ÞtuøÞ‚t™u Ëk«ŒtÞ™u Ë{Š…‚ fhe ŒeÄe. ‚u{™t yu Ë{…oý™wk {eXwk
V¤ yux÷u yt…ýtu yt Ëk«ŒtÞ.
xwkf{tk Mðt{e Ëtk«ŒtrÞf yÂM{‚t™t …tÞt™t …ÚÚth ƒLÞt n‚t A‚tk
ËtrníÞ{krŒh™t rþ¾h f¤þtu Ë{t™ f]r‚ytu h[e Au. yu{™t ftÔÞ
fwËw{tksr÷™e Ëtuz{ {týðe yu ¼õ‚tu™wk Ëti¼tøÞ Au.
Mðt{eyu yæÞtí{ Sð™™t ¿tt™, æÞt™, rððuf, ðihtøÞ, «u{ suðt
Œhuf ytð~Þf …tËtytu™e rðþŒ A‚tk Ëh¤ Aýtðx fhe Au. (WØð„e‚t
„úkÚt f]»ý-„tu…e™t þ]k„th-«u{ y™u rðhn ¼tðtu{eo ËtÚtu Ëkf¤tÞu÷t Au.
rððuf r[k‚t{rý {w{wûtw Sð™™e yt[th Ëkrn‚t suðe At… …tzu Au.
Ä{toÏÞt™ ©enrh[rhºt™wk y{]‚ Íhýwk sýtÞ Au.)
y¿tt™™t ‚{Ë …x÷{tk Ënò™kŒeÞ ƒúñ‚us™e rŒÔÞ ßÞtur‚ Ë{e
Mðt{e™e ftÔÞ f] r ‚ytu ™ u “…h{ …q ß Þ ËŒT „ w Y þtMºte ©e
½™~Þt{«ftþŒtËS Mðt{e™e «uhýtÚte ©e Mðtr{™thtÞý „wYfw÷ -
¼Âõ‚™„h fkzthe™t ŒþtÂçŒ {ntuíËð™t W…¢{u {wõ‚t™kŒ ftÔÞ{T ¼t„-
1-2™t Y…{tk «ftrþ‚ fhe hÌtt Aeyu. „wsht‚e ¼t»tt™e yt «Út{
ytð]Â¥t Au.
…qßÞ…tŒ þtMºteS Mðt{eyu ÄtŠ{f Ët{tSf þiûtrýf y™u
ËtrnÂíÞfûtuºtu ™tUÄ…tºt Ëuðtytu fhe™u ËŒT„wY©e {wõ‚t™kŒMðt{e™e rþ»Þ
…hk…ht™u „tihðtÂLð‚ fhe Au. ‚u{™e s «uhýt y™u ytþeðtoŒÚte yt „úkÚt
«ftþ™™wk srx÷ ftÞo þõÞ ƒLÞwk Au.
yt ftÞo { tk …q . þt. ©e Ëw ð ú ‚ ðÕ÷¼t[tÞo ‚Útt þt. ©e
þwfðÕ÷¼ŒtËS Mðt{e™tu Ë‚‚ Ënfth {¤‚tu hÌttu Au.u ….¼.©e Äh{¼tE
ƒe. …xu÷ Ëwýtð nt÷ y{uheftðt¤tyu ytŠÚtf ËnÞtu„ ytÃÞtu Au.
y.r™. ….¼. ©e þtkr‚fw{th ¼èu Ëh¤ þçŒtÚto ÷¾e ytÃÞt Au. ….¼.©e
yh®ðŒ¼tE zwk„htýeyu rzÍtE™-r«Lxª„ ft{ fÞwo Au. yu Ënw™tu ntŠŒf
yt¼th {t™wk Awk.
ytþt ht¾wk Awk. yt ftÔÞ™t «ftþ™Úte „úkÚtf‚to ËŒT„wY©e {wõ‚t™kŒ
Mðt{e ‚Útt ‚u{™e s rþ»Þ …hk…ht™u Wßsð¤ fh™th rðh÷ rð¼qr‚
Ëk‚ðÞo …qßÞ…tŒ þtMºteS Mðt{e {tht …h «ËL™ Útþu. yt …wM‚f Ëðo
«fthu ©uc ƒ™u yuðt Ë‚‚ «Þí™ A‚tk ftuE ûtr‚ hne „E ntuÞ ‚tu ûtBÞ
„ýðt rð™kr‚.
xæÓÀ„:S¶HÝ¢ v±æçÐ |æ±y²ï ± Ðí } ææÎ„: J
ã¨ç‹„ Îê … ü Ý æS„~æ ÿæ}ææÎ{ç„ ¨Á…Ýæ JJ
yM‚w.
þt. Ëk‚ðÕ÷¼ŒtË™t ËM™un sÞ©e Mðtr{™thtÞý
{wõ‚t™kŒ Mðt{e rð»tu
yt {wõ‚t™kŒ Mðt{e Ëðo Ëk‚{tk ©uc Au. ËíËk„™e {t Au. y™u {tht „wY …ý Au.
“¼„ðt™ ©e Mðtr{™thtÞý”
¼„ðt™™t Ëk‚ su {wõ‚t™kŒ Mðt{e suðt {tuxt ntuÞ ‚u™t ™t{ ÷E «tÚto™t fhðe
‚tu ½tx Ëðuo x¤e òÞ y™u r™htk‚ ÚttÞ.
“¼„ðt™ ©e Mðtr{™thtÞý”
yt ƒúñt™e Ë]Âü{tk {wõ‚t™kŒ Mðt{e suðt ƒeòu ftuE Ë{Úto ™Úte yu ‚tu yuf s Au.
“ËŒT„wÁ ©e r™íÞt™kŒ Mðt{e”
{wõ‚t™kŒMðt{e suðt Ëk‚ ðt‚to fh‚t ntuÞ ™u yuf nòh {týË™e Ë¼t ƒuXe ntuÞ
‚tu …ý ƒÄt™t þkft™t Ë{tÄt™ Út‚t òÞ.
“ËŒT„wÁ ©e „wýt‚e‚t™kŒ Mðt{e”
{wõ‚t™kŒ Mðt{e suðt Mºte Ä{tuo nsw ËwÄe ftuEyu ÷ÏÞt ™Úte.
{u÷eòu £tksðt - £tL[
yt frðytu{tk {wõ‚t™kŒS ½ýt ÷tufr«Þ ÚtÞt n‚t. ©]k„th™t ¼tðtu y™u
ðtõÞh[™tytu™u ‚u yð™ðwk MðY… yt…e „Þt. yt frðytu™e f÷t Ë{ft÷e™
Ätuhýu òu‚t ô[t «fth™e n‚e. yu WØð„e‚t y™u Ë‚e„e‚t …hÚte Œu¾tÞ Au.
yuýu …whtu„t{e ËtrníÞ{tk ™ðe ½tkxe y™u ™ðe {tunf‚t ytÛÞtk.
f™iÞt÷t÷ {w™þe
(Úttuztf hËŒþo™tu - ËtrníÞ y™u ¼Âõ‚™tk)
{wõ‚t™kŒSyu sux÷e frð‚t „wsht‚e ¼t»tt{tk fhe Au, su Ëßs‚tÚte fhe Au.
yux÷es Ëßs‚tÚte rnLŒe y™u ðús ¼t»tt{tk frð‚t fhe Au. ¼t»tt{tk …ãtí{f‚t
ËtÚtu ftÔÞtí{f‚t Ëns ¼tðu ðýtÞu÷e òuðt {¤u Au. ðús¼t»tt™t ÔÞtfhý¿tt™Úte
{wõ‚t™kŒS …rhr[‚ Au.
“Ëðo{Œo™ ðtuht”
Ëk«ŒtÞ™t ytrŒ frð {wõ‚t™kŒSyu ðús¼t»tt{tk 17 „úkÚttu™e h[™t fhe Au. fuð¤
¼t»tt™e ÿÂüyus ™®n …hk‚w ¼tðtuÕ÷tË™e ÿÂüyu …ý Ëwfrð™e ðús¼t»tt{tk
frð‚t ¿tt™ ¼Âõ‚ y™u ðihtøÞ™e Ëtûtt‚T rºtðuýe Au. „wsht‚e ¼t»tt ntuðt A‚tk
…ý yt frð™e ðús¼t»tt frð‚t, «tËtrŒf‚t, þçŒËticð yÚtoði¼ð ‚u{s
…Œ÷tr÷íÞÚte ¼h…qh Au.
“ykƒtþkfh ™t„h”
{wõ‚t™kŒ ftÔÞ{T ¼t„-2
ftÔÞt™w¢{rýft
yðÄq‚„e‚{T
1. ¼„ðt™ Œ¥ttºtuÞ™t [turðþ „wY™wk ðýo™ 1
„wY[turðþe
1. ¼„ðt™ Œ¥ttºtuÞ™t [turðþ „wY™wk ðýo™ 51
f]»ý «ËtŒ
rð»tÞ &÷tuf ËkÏÞt …us ™k.
1. {k„÷t[hý 1 61
2. ðtËwŒuð ™thtÞý™t
…txtuíËð™tu «Ëk„ 2 Úte 7 61
3. ‚eÚto {rn{t - îthft 8 Úte 12 64
4. yÞtuæÞtðtËe ËtÚtu
ËÂå[Œt™kŒ Mðt{e™e
îthft™e Þtºtt™wk ðýo™ 13 Úte 95 66
5. ËÂå[Œt™kŒ Mðt{e îtht
îthft™e Þtºtt™wk ðýo™ 96 Úte 100 101
6. „Z…qhÚte îthftÄeþ™e
«r‚»Xt {txu ðh‚t÷ ytðe
«r‚ct frh, fnu÷tu {rn{t. 101 Úte 111 103
©e ™thtÞý [rhºt{T
1. {k„÷t[hý 1 109
2. ƒt÷ ½™~Þt{ «t„xâÚte
„]níÞt„ ËwÄe™e
ËkÂûtÃ‚ ÷e÷t 2-3 109
3. ð™rð[hý frh ÷tus
yt„{™ 4 Úte 8 111
4. ÷tusÚte r……÷týt sE rŒûtt
„úný frh su‚…qh{tk „tŒeyu
ƒuXt 9 Úte 11 113
5. Ë{trÄ «fhý 12 Úte 14 113
6. Þ¿t-{qŠ‚ MÚtt…™t y™u
{nthts™t „wýtu™wk ðýo™ 15 Úte 17 115
7. Ëk‚™t ÷ûtý y™u {rn{t 18 Úte 19 116
8. ¼qs s‚t ©enrhyu r™»fw¤t-
™kŒ {wr™™u {txu Ë{wÿ™wk …týe
{eXwk fhu÷ ‚u 20 116
9. «„x MðY… ©enrh™wk yð‚th
ftÞo™wk ðýo™ 21 Úte 25 117
10. Ä{oðkþe™wk yt„{™, ‚u{™tu
{rn{t, y™u ‚u{™e yt[tÞo
…Œu MÚtt…™t 26 Úte 33 119
11. „úLÚt {rn{t y™u W…Ëknth 34 121
™thtÞý fð[{T
1. ™thtÞýfð[™tu „wsht‚e y™wðtŒ 123
ðifwkXÄt{ Œþo™
1. ðifwkXÄt{™wk ðýo™ 139
©e{ŒT ¼„ðŒT„e‚t ¼t»ttxeft

yæÞtÞÞ rð»tÞ …us ™k.
1. yswo™rð»ttŒ Þtu„ 147
2. ËtkÏÞ Þtu„ 157
3. f{oÞtu„ 173
4. ¿tt™f{o ËkLÞtË Þtu„ 185
5. f{o ËLÞtË Þtu„ 198
6. ytí{ËkÞ{Þtu„ 206
7. ¿tt™rð¿tt™ Þtu„ 218
8. yûth ƒúñÞtu„ 227
9. htsrðãt hts„wÌtÞtu„ 236
10. rð¼qr‚Þtu„ 244
11. rðïY… Œþo™ Þtu„ 253
12. ¼Âõ‚Þtu„ 267
13. ûtuºtûtuºt rð¼t„ Þtu„ 272
14. „wýºtÞ rð¼t„ Þtu„ 282
15. …wY»ttu¥t{ Þtu„ 289
16. ŒiðtËwh ËB…ŒT rð¼t„ Þtu„ 296
17. ©ØtºtÞ rð¼t„ Þtu„ 303
18. {tuût ËLÞtË Þtu„ 311
fr…÷„e‚t
{k„÷t[hý 333
1. yuftkr‚f¼Âõ‚Þtu„ r™Y…ý 338
2. ‚¥ð÷ûtý r™Y…ý 350
3. «f]Â¥t …wY»t rððuf r™Y…ý 368
4. yütk„ Þtu„ r™Y…ý 377
5. ¼Âõ‚™t ¼uŒ ‚Útt ft÷ MðY… r™Y…ý 393
6. ðihtøÞ™t nu‚wY… ËtkËtrhf Œw:¾ r™Y…ý 407
7. ðihtøÞ™t nu‚wY… f{oËkË]r‚ r™Y…ý 415
8. Ëft{-r™»ft{ ¼t„ð‚ Ä{oV÷ r™Y…ý 429
9. {t‚t Œuðnqr‚™e rËØŒþt™wk r™Y…ý 443
„wýrð¼t„
1. Ë¥ð-hs-‚{; ºtý „wý™e rðM‚]‚ [[to 455
©e™thtÞý„e‚t
1. {wfwkŒt™kŒ ƒúñ[the™t …qAðtÚte ©enrh fnu÷
íÞt„e-„]ne™e r™íÞrðrÄ ‚Útt ËtÄthý Ä{o 469
hwÂõ{rý rððtn
1. hwÂõ{rý rððtn™t …Œtu 485
htË÷e÷t
1. htË÷e÷t™t „hƒe Zt¤™t …Œtu 493
n™w{‚T…k[f{T
1. n™w{t™S™e 108 ™t{tðr÷ ‚Útt …whùhýrðrÄ 499
ËtisLÞ
©e ðh‚t÷ rðnthe™t y™LÞ W…tËf Ëk‚ðÞo …qßÞ…tŒ ËŒT„wYðÞo

þtMºteS Mðt{e (fkzthe - „wYfw÷) ™t Ë{t„{u Ëns™kŒe ytus «tÃ‚ fÞwO
….¼. ©e Äh{¼tE ƒe. …xu÷u.
“…wÂü ðÄu „úkÚtÚte ËB«ŒtÞ™e” yt „qZ hnMÞ™u Ë{S™u Ëðtoð‚the
ðh‚t÷ rðnthe ©e nrhf]»ý{nthts™t y™LÞ W…tËf ƒLÞt. ‚™-{™-
Ä™ Ë{Š…‚ fhe™u ËíËk„ rðftË{tk Ën¼t„e ƒLÞt.
ytsu “{wõ‚t™kŒ ftÔÞ{T” ¼t„ : 1-2 suðt rðhtx „úkÚt{tk ytŠÚtf
Ëuðt fhe™u ‚u{ýu ËŒT„wY©e {wõ‚t™kŒ Mðt{e, …qßÞ…tŒ þtMºteS Mðt{e
‚Útt Ë{„ú ËíËk„ Ë{ts™tu y¾qx htS…tu «tÃ‚ fÞtuo Au.
yu{™t Ë{…oýÚte yts yt „úkÚt «ftrþ‚ ÚtE hÌttu Au íÞthu „wYfw÷
…rhðth ‚hVÚte ‚u{™u ntŠŒf yr¼™kŒ™.
«tM‚trðf{T
…²ç‹„ „ï ¨é Ü ë ç„Ýæï Ú¨ç¨hæ: Ü ±èEÚæ: J

ÝæçS„ ²ï ¯ æ¢ ²àæ:Ü æ²ï …Úæ}æÚ‡æ…¢ |æ²}æì JJ
yu ftÔÞðtõÞt™wËth frð ¼÷u ftÞtÚte ð‚o{t™ Ë{Þu Srð‚ ™ ntuÞ
…ý …tu‚t™e [{íf]r‚fh ftÔÞftÞt îtht ÷tufÓŒÞ{tk y{h ƒ™e hnu Au.
yus he‚u ËŒT {wõ‚t™kŒMðt{e …ý …tu‚t™tk fe‚o™tu, ftÔÞtu îtht ¼õ‚tu™tk
ÓŒÞ{tk ðËe hÌtt Au. ¼th‚¼h{tk ¼{e [qfu÷t ‚eðúíÞt„e, …h{ðiht„e,
ðýeo ™e÷fkX {tuxt {tuxt {XtÄeþtu y™u ™]…r‚ytu™e {nk‚tE, Mºte, Ä™
Œtu÷‚, htßÞ™e Œw¼uoã rðfxò¤{tk ™ VËtE ÷tus…wh{tk ËtÄw‚t™e Ëtûtt‚T
{qŠ‚Ë{t {wr™ðh {wõ‚t™kŒ™e Ë{e…u ftÞ{e hÌtt. òu {wõ‚t™kŒ Mðt{e ™
ntu‚ ‚tu yt…ý™u Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e «trÃ‚ ™ ntu‚ ‚uÚte yt Ëk«ŒtÞ
ËŒT. {wõ‚t™kŒ Mðt{e™tu Éýe Au.
«„xW…tË™t, „w Á ¼Âõ‚, ËíËk „ rðftËrn‚i » te, {Äw h ¼t»te
ŒtËíð¼tð, Ëh÷ÓŒÞ ytrŒ„wýtu™e nth{t¤tÚte ©eS™tk ‚uytu ÓŒÞr«Þ
ƒ™e hÌtt y™u …tu‚t™tk ftÔÞ y™u „wýtu™e y™w…{ Vtuh{Úte yãtðrÄ
ËíËk„ ƒt„{tk {nuf‚t hÌtt.
ËíËk„ËtrníÞ™tk …t™tytu{tk ¼„ðt™ ©e Mðtr{™thtÞý y™u ËŒT
{wõ‚t™kŒ Mðt{e™tk M™un¼Þto …tð™ «Ëk„tu MðýtoûthtuÚte ykftÞu÷t Au. „wý-
rðãt™tk ytrÄõÞ™u fthýu {wõ‚t™kŒ Mðt{e ht{t™kŒ Mðt{e™tk rþ»Þ {kz¤{tk
{wÏÞ {tLÞ n‚t {txu s ‚uytu «Út{ „tŒe™tk ðthËŒth y™u nfŒth n‚t
A‚tk ßÞthu ht{t™kŒMðt{eyu ™e÷fkX™u „tŒe yt…ðt™tu «M‚tð {wõ‚t™kŒ
Mðt{e …tËu {wõÞtu íÞthu Mðt{eyu Ën»to ‚u «M‚tð MðeftÞtuo. yt «Ëk„Úte
s Mðt{e fuðt „wÁ„tŒe{tunÚte r™M…]n, Š™{tun n‚t ‚u ÏÞt÷ ytðu Au. yt
he‚u ËŒT. {wõ‚t™kŒ Mðt{e yt Ëk«ŒtÞ™tk ytÄthþe÷t Ë{t™ Au su
Ëk«ŒtÞ™e ¼ÔÞ E{th‚™e W¥twk„ Ä{o Äò yt¼™u ytkƒe™u õÕÞtý™tu ftu÷
yt…e hneu Au.
rðrðÄrðãtrðþthŒ, {wr™{wÏÞ {wõ‚t™kŒ Mðt{e rðhr[‚ “{wõ‚t™kŒ
ftÔÞ” ‚w÷ËeŒtËf]‚ ht{tÞý‚wÕÞ, „uÞ, ytMðtã Au. yt ftÔÞ™u ÞtuøÞ
Zt¤{tk Zt¤e „tðt{tk ytðu ‚tu ytí{hks™ y™u ÷tufhks™ …{tzu ‚uðwk
…h{tu…Þtu„e Au.
“©enrhf]…t yrÄf Ëw¾ŒtE, ¼h‚¾kz {™w»Þ ‚™ …tE >
«¼w ¼s íÞs Ëƒ rð»tÞ rðftht, Ë{s Œu¾ s„ swX …Ëtht” >>
(…k[hí™)
yt he‚u ¼tð„k¼eh, …Œ÷tr÷íÞ, [tu…tE, AkŒ, ËtuhXt, Œtuunt ‚Útt
rðrðÄ ht„tu™tk …ŒtuÚte ËðorðÄftÔÞ„wýtuÚte Ë{÷kf]‚ «M‚w‚ ftÔÞ Au.
«M‚w‚ ftÔÞ{tk Mðt{eyu ¼Âõ‚, ytí{¿tt™, ðihtøÞ, „wÁ{w¾e¿tt™, «„x
«¼w™e ¼Âõ‚, {™w»Þ þheh™e Œw÷o¼‚t rð„uhu {tuûttu…Þtu„e ËtÄ™tu™wk
r™…wý‚tÚte r™ÁÃÞt Au.
yt ƒ]nŒTftÔÞ su{™e «uhýtÚte «ftrþ‚ ÚtE hÌtw Au yuðt y{tht
„wÁðÞo ËŒT. þtMºteS Mðt{e ©e ½™~Þt{«ftþŒtËS („wÁfw÷-fkzthe) fu
suytu©e Ëk«ŒtÞ™tk yk„¼q‚ ËtrníÞ™tk «[th™u ðu„ yt…e hÌtt Au ‚u{™e
yt¿ttÚte þt. Ëk‚ðÕ÷¼ŒtËSyu yt ftÔÞ «ftþ™{tk ¾qƒs …rh©{ fÞtuo
Au y™u yt ƒ]nŒT ftÔÞ«ftþ™{tk k …q. þtMºteS Mðt{e™tk f]…t…tºt y™u
y™LÞËuðf ….¼. ©e Äh{¼tE ¼t™w¼tE …xu÷ (Ëwýtð) nt÷ rþft„tu™tu
ËnÞtu„ «tÃ‚ ÚtÞtu Au. Äh{¼tE™u …q. þtMºteS™tk Ë{t„{Úte ÿZ W…tË™t
ËtÚtu ËwáZ ËíËk„ ÚtÞtu Au. ¼„ðt™ ©e nrh ‚Útt …q. þtMºteS Mðt{e yt
Ëuðt ƒŒ÷ ‚u{™tk …h ¾wƒs «ËL™ ÚtÞt Au. ‚u{™tu ËíËk„ «r‚rŒ™ ðÄu
‚uðe «¼w™tk [hýu «tÚto™t...
yk‚{tk yt „úkÚt Ëðo Ëk‚tu, ¼õ‚tu™u yr‚ W…Þwõ‚ ƒ™þu yuðe ytþt
ht¾wk Awk.
÷e. þt. þwfðÕ÷¼ŒtË™tk sÞ©e Mðtr{™thtÞý
{tuBƒtËt™tk ¼õ‚tuyu ytŠÚtf ËnÞtu„ ytÃÞtu Au. {tuBƒtËt™tk
¼õ‚tu ©e rðê÷¼tE, fhþ™¼tE ‚Útt ™t™t-{tuxtk Ëðuo ¼õ‚tu ©e
Mðtr{™thtÞý „wÁfw÷ fkzthe ‚Útt …q. þtMºteS Mðt{e ËtÚtu ¾qƒs nu‚-
«u{Úte òuztÞu÷t Au. {tuBƒtËt™t ËíËk„{tk Ëk… yuf‚t, ÷t„ýe, ¼tð™t
rð„uhu y™wfhýeÞ Au. yt «ftþ™ftÞo{tk ËnÞtu„ yt…ðt ƒŒ÷ ¼„ðt™
©e nrh ‚Útt …q. þtMºteS Mðt{e ‚uytu …h ¾wƒs «ËL™ ÚtÞt Au.
¥±{ê„xæè„}æ ì
©e{ŒT ¼t„ð‚™t yuftŒþ MfkÄ{tk ¼„ðt™ ©ef]»ý

y™u WØð™t ËkðtŒ îtht …h{ yðÄq‚ yuðt Œ¥ttºtuÞ {wr™™t
W…Œuþ ‚Útt [rhºttu™wk yt „úÚt{tk ðýo™ Au. yu s yæÞtÞtu™u
y™wðtŒY…u Ëh¤ ‚u{s hËt¤ ¼t»tt{tk “yðÄq‚„e‚{T”
„úkÚt{tk „qÚtðt{tk ytÔÞtu Au. ytftþ, ðtÞw, yÂø™ rð„uhu
‚¥ðtuÚte ¼„ðt™ Œ¥ttºtuÞu su „wý „úný fÞto ‚u™w rðM‚]‚
ðýo™ Au. yt „úkÚt™e V÷©wr‚ yt he‚u fne Au -
…æï ²ã xæí¢ƒÜé Ðíï}æ…é„,
ÐÉ„ ¨éÝ„ }æç„{èÚ J
„æÜ ï ¨Ïæ Ïæ‹{Ý ÅÚï,
©Ú}æï¢ Ïæ¨„ ÏæH±èÚ JJ
yt „úkÚt™e h[™t ðh‚t÷{tk ÚtE Au. Ëk. 1884™t [iºt
þwõ÷ ™ð{e™t htus yt „úkÚt …qýo ÚtÞtu Au.
0
xæéL ™æï±è¨è
©eS {nthts™tu ð[™t{]‚{tk su W…Œuþ Au ‚u™t ytÄthu

Ët[tu ¼„ðt™™tu ¼õ‚ yu s Au su …tu‚t™t Œtu»t swyu y™u
ƒeò™t „wý swyu. „wý„útne áÂü {txu Œ¥ttºtuÞ {wr™ ytÄth¼q‚
Au. ‚u{ýu …]Úðe, s¤, ‚us ytrŒ «tf]r‚f …ŒtÚttuo{tkÚte ‚Útt
r…k„÷t suðe ði~Þt{tkÚte …ý „wý „úný fhe {w{wûtwytu {txu W¥t{
ytŒþo …qhtu …tzâtu Au. Œ¥ttºtuÞ{wr™yu 24 „wÁytu fhe ‚u{tkÚte
rðrþü „wýtu „úný fÞto n‚t. ‚u™w r™Y…ý yt “„wÁ [tuðeþe”
„úkÚt{tk Au. yt „úkÚt …ý ©e{ŒT ¼t„ð‚™e yuftŒþ MfkÄ™e fÚtt
™u ytÄth¼q‚ ƒ™tðe h[tÞtu Au. ‚uÚte Mðt{e fnu Au.
Îœæ }æéçÝ ²Îé ¨¢±æÎ,
¥ÝéÐ}æ »Ü æÎàæ }ææ¢çã J
…ïçã …æÝ„ …è± àææïÜ ,
Ü æH, xæéÝ, Ü }æü Ý¨æ¢ãè JJ
«M‚w‚ „úkÚt{tk 33 A…Þ Au. Ëk. 1863 ™e ßÞuc ðŒ
ºtÞtuŒþe™u þw¢ðth™t htus …qhtu ÚtÞtu Au.
™tUÄ : “¥±{ê„xæè„}æì” „úkÚt{tk …ý yt s rð»tÞ Au. íÞtk rðM‚thÚte
ðýo™ Au y™u “„wÁ[tuðeËe”{tk Ëkûtu…Úte ðýo™ Au.
50
Üë c‡æÐí¨æÎ
ËŒT. ©e ËÂå[Œt™kŒ{wr™ Ä{oðkþeytu ËtÚtu îtrhft …ÄtÞto

…hk‚w Ëns Ë{trÄ…htÞý Mðt{e™u æÞt™ ÷t„e sðtÚte
Ä{oðkþeytuÚte Aqxt …ze „Þt y™u Ëkòu„tuðþt‚T Œþo™™tu rðhn
yËÌt ƒLÞtu íÞthu îtrhftÄeþ «¼wyu Ë…rhfh Œþo™ ytÃÞt
y™u «ËL™ ÚtE Mðt{e ËtÚtu ðh‚t÷ …Äthe ËŒt {txu ðh‚t÷
Ät{{tk r™ðtË fÞtuo.. yt fÚtt™t y™wËkÄt™Úte yt „úkÚt “f]»ý
«ËtŒ” h[tÞtu Au y™u Mðt{e …h «¼w™e …h{ f]…t ÚtðtÚte
“f]»ý «ËtŒ” yuðw Ë{wr[‚ ™t{tr¼Ät™ fÞwO Au.
„wsht‚e ¼t»tt{tk „hƒe ð„uhu ÷tufZt¤{tk yt „úkÚt Au.
112 …Œtu Au. „úkÚt{tntíBÞ yt he‚u fÌtwk Au.
þe¾u Ëtk¼¤u ™u «u{u fhe „tÞ hu,
‚u™u hesþu y¾kz sŒwhtÞ hu >
Úttþu ÷tuf{tk Ëw¾e™u sþ {t™ hu,
ykíÞu ¼uxþu ‚u ©e ¼„ðt™ hu >>
60
ÝæÚæ²‡æ™çÚ~æ}æì
ãÚï : Ü ƒæ²æ: Ÿæ±‡æ}ææñ¯{¢ |æ±Úæïçxæ‡ææ}æì JJ ¨.…è.}ææ. 2/7JJ

ð[™ «{týu …h{tí{t™t [rhºttu yu s Sð™u …h{ þtkr‚
…tBÞt™tu W…tÞ Au. ‚uÚte …h{ ¼t„ð‚ Ëk‚tuyu «tÞ: ¼„ð‚T
[rhºttu™wk „t™ fÞwO Œu¾tÞ Au. ËŒT. ©e {wõ‚t™kŒ Mðt{eyu ™h‚™w
Ähe ™h™txf h[‚t ™hnrh ™thtÞý™t «tŒw¼toðÚte ÷E yk‚Äto™
ËwÄe™t yŒT¼q‚ [rhºttu™u „qkÚte™u yt “™thtÞý [rhºt” „úkÚt™e
h[™t fhe Au. rƒnt„ ytrŒ þtMºteÞ ht„tu{tk ®nŒe ¼t»tt™t
34 …Œtu ðzu yt „úkÚt þtu¼e hÌttu Au. „úkÚt™e V÷©wr‚ yt he‚u
Au -
ÝæÚæ²‡æ Ü ï ™çÚ„ }æÝæïãÚ,
¨éÝ„ Üé }æç„ …çÚ…æ„ ãæï,
}æév„æÝ¢ÎÜ æï Ýæƒ „éÚ„ „ï¢çã,
ÚèÛæ„ Ðí|æé ¨æÿææ„ì ãæï,
Ëkð‚ 1882™t ßÞuc ðŒ Œþ{™t htus yt „úkÚt …qýo
ÚtÞtu Au. {w{wûtwytu™u yt™kŒ«Œ yt „úkÚt Au.
108
ÝæÚæ²‡æÜ ±™}æì
™thtÞý fð[ M‚tuºt yr‚ «rËØ Au. ©e{ŒT

¼t„ð‚™t MfkÄ 6™t yæÞtÞ 8{tk yt M‚tuºt ytðu÷ Au ‚u
M‚tuºt™t ®nŒe y™wðtŒ Y… yt ™thtÞý fð[ „úkÚt Au. ©e
þwfŒuðS y™u …heÂût‚™t ËkðtŒ™u Mðt{eyu ÞÚttðÂMÚt‚ WØ]‚
fÞtuo Au. ©e nrh™e yt¿ttÚte yt „úkÚt ÷¾tÞtu Au. yuðtu {q¤
„úkÚt{tk r™Œuoþ {¤u Au.
ÝèHÜ¢ Æ …ïçã Ýæ}æ, ¨æï§ü }æ}æ xæéL
¨Ïæ ¨é¶¨ÎÝ J
„ïçã ¥æ¿ææ ¥ç|æÚæ}æ, „ïçã Ðí„æÐ
ÅèÜ æ ÏæÝ JJ
yt M‚tuºt™t …tXÚte y{k„¤ {tºt™tu ûtÞ ÚttÞ Au y™u
Ëw¾-þtkr‚™e «trÃ‚ ÚttÞ Au. ®nŒe ¼t»tt™t Œtunt [tu…tE y™u
ËtuhXt ytrŒf 41 …Œtu™e h[™t fhe yt „úkÚt ÷ÏÞtu Au.
122
‘y{the …uXu s yt {wõ‚t™kŒ Mðt{e™e
yt¼q»týtuÚte …qò yth‚e fhòu.’
- ¼„ðt™ ©e Mðtr{™thtÞý
(‘nrh[rhºtt{]‚ Ët„h’)
{wõ‚t™kŒ Mðt{e suðt Mºte Ä{tuo nsw

ËwÄe ftuEyu ÷ÏÞt ™Úte.
{u÷eòu £tksðt - Vtk[
137
±ñÜé¢ Æ{æ}æÎàæüÝ}æì
©e{ŒT ¼t„ð‚™t Œþ{ MfkÄ™t 28{tk yæÞtÞ™e

fÚtt{tk ¼„ðt™ ©ef]»ý[kÿu ðúsðtËe „tu…-„tu…tk„™tytu™u
…tu‚t™t rŒÔÞ Ät{™t rŒÔÞ Œþo™ fhtÔÞt Au. ‚u Ät{™tk rŒÔÞ
ði¼ðtu™wk y÷tirff ðýo™ …ý fÞwO Au. ‚u ðýo™™u Œtunt,
[tu…tE, ËtuhXt ‚Útt nrh„e‚ AkŒtu{tk „qkÚte “ðifwkX
Ät{Œþo™” „úkÚt™e h[™t fhe Au.
yt „úkÚt yr‚ ËkÂûtÃ‚ Au. ®nŒe ¼t»tt Au. y™u „úkÚt
{tntíBÞ yt he‚u fÌtwk Au.
²ã ™çÚ~æÜ æï ¨é}æç„ ÝÚ,
Ðíï}æ ¨çã„ Ü Úï xææÝ J
}æév„æÝ¢ÎÜ æï Ýæƒ „ïçã,
ÚèÛæ„ Ÿæè |æxæ±æÝ JJ
138
‘©enrhyu {wõ‚t™kŒ Mðt{e™u Ëk«ŒtÞ™t ytãfrð ËkƒtuÄe™u
‚u{™t „tÞ™™e ¾qƒs «þkËt fhe.’
- ËŒT. ©e ytÄtht™kŒ Mðt{e
(‘nrh[rhºtt{]‚ Ët„h’)
145
|æxæ±Îìxæè„æ |ææ¯æÅèÜ æ
¨±æïüÐçÝ¯Îæï xææ±æï, Îæïx{æ

xææïÐæHÝ‹ÎÝ: J
Ðæƒæïü ±y¨: ¨é{è|ææïüQ æ, Îéx{¢ xæè„æ}æë„¢
}æã„ì JJ
{nt¼th‚™t ÞwØ …qðuo yswo™™u Ëðo W…r™»tŒT™t ËthY…
y{]‚™kw …t™ fhtÔÞw ‚u s ©e{ŒT ¼„ðŒT„e‚t ¼th‚ð»to™kw {nt™
‚Útt yr‚ …rðºt þtMºt Au. y™u ©enrhyu rþûtt…ºte{tk “}æ„¢
ç±çàæCæmñ„¢ }æï” fne Mð{‚™kw rðÏÞt…™ fÞwO Au. yu nu‚wÚte ËŒT.
{wõ‚t™kŒ Mðt{eyu ¼„ðŒT…tŒ ht{t™wò[tÞof]‚ „e‚t¼t»Þ™t
ytÄthu ¼„ðŒT„e‚t™t yÚttuo™t y™wðtŒY…u yt “¼„ðŒT„e‚t
¼t»ttxeft” „úkÚt håÞtu Au. ½ýe søÞtyu Mðt{eyu ©enrh™t
yr¼«tÞ y™wËth rðrþü yÚto …ý fÞtuo Au.
©enrh™e yt¿ttÚte „Z…wh{tk Ëk. 1882™t y»ttZ ðŒ
‚]‚eÞt™t htus yt „úkÚt «ftrþ‚ ÚtÞtu Au. 18 yæÞtÞtu Au. ®nŒe
¼t»tt Au. …ÞtoÃ‚ rðM‚]‚ ‚u{s ‚¥ð¿tt™ …qýo „úkÚt Au.
146
‘su{ {wõ‚t™kŒ Mðt{e™u y{u «Út{ ÷tus…wh{tk ŒeXt n‚t.
y™u suðe ©Øt y™u ¼„ðt™™wk {tntíBÞ n‚wk, ‚uðwk s yts
rŒðË ËwÄe ™ðwk ™u ™ðwk s Au.
- ¼„ðt™ ©e Mðtr{™thtÞý
(ð[™t{]‚ Ëthk„…wh-3)
331
Ü ÐèHxæè„æ
su he‚u ©e{ŒT¼„ðŒT„e‚t ¼„ðt™ ©ef]»ý y™u

yswo™™t ËkðtŒY… Au ‚uðe s he‚u f…e÷„e‚t fr…÷-Œuðnq‚e™t
ËkðtŒY… Au. ËtkÏÞ ¿tt™Úte Ë¼h yt f…e÷„e‚t ©e{ŒT
¼t„ð‚™t ‚]‚eÞ MfkÄ{tk 25 Úte 33 yæÞtÞtu{tk Ë{trðü Au.
‚u™t y™wðtŒY…u yt „úkÚt “f…e÷ „e‚t” ™t ™t{Úte s fÞtuo
Au. „úkÚt {tntíBÞ yt he‚u fÌtwk Au.
²æ xæè„æÜ è Ðíï}æ…é„,
Ü ƒæ Ü Ú„ ãçÚ Îæ¨ J
}æév„æÝ¢ÎÜ æï Ýæƒ „ïçã,
©Ú}æôã Ü Ú„ çÝ±æ¨ JJ
©enrh™e yt¿ttÚte Ëk. 1883™t sL{tü{e™t htus yt
„úkÚt ÷¾tÞtu Au. ©enrh™tu yr‚r«Þ „úkÚt Au. ‚íðrs¿ttËwytuyu
Ëuð™eÞ Au.
332
ðztuŒht™e rðî‚TË¼t{tk {ntþtMºttÚto fhe …krz‚tu™u
…htrs‚ fhe™u {wõ‚t™kŒ Mðt{eyu {ntrŒÂøðsÞ fÞtuo.
- ËŒT. þ‚t™kŒ Mðt{e
(ËíËkr„Sð™ «-3)
453
xæé‡æç±|ææxæ
©e{ŒT¼t„ð‚™t yuftŒþ MfkÄ™t 25 {t

yæÞtÞ{tk ¼„ðt™ ©ef]»ýu WØðS™u Ëíð„wý, hòu„wý
‚u{s ‚{tu„wý™e ð]Â¥t ‚Útt «ð]Â¥t™w Ëqû{ ¿tt™ ytÃÞw Au.
‚u yæÞtÞ™tu ËkÂûtÃ‚ y™wðtŒ “„wýrð¼t„” „úkÚt îtht
fÞtuo Au.
yt „úkÚt{tk Ëtríðf, htsË ‚Útt ‚t{Ë yu ºtý
«fth™t ytnth, „wýtu, f{tuo, ©Øt, ‚…, Œt™, V¤ ‚Útt
f‚to ytrŒ™wk r™Y…ý fÞwo Au. ®nŒe ¼t»tt{tk [tu…tE,
Œtunt, ytrŒ AkŒtu™t 36 …Œtu{tk yt „úkÚt h[tÞtu Au.
454
Ëk«ŒtÞ™t ytrŒ frð {wõ‚t™kŒSyu ðús¼t»tt{tk
17 „úkÚttu™e h[™t fhe Au. fuð¤ ¼t»tt™e ÿÂüyus ™®n
…hk‚w ¼tðtuÕ÷tË™e ÿÂüyu …ý Ëwfrð™e ðús¼t»tt{tk
frð‚t ¿tt™ ¼Âõ‚ y™u ðihtøÞ™e Ëtûtt‚T rºtðuýe Au.
„wsht‚e ¼t»tt ntuðt A‚t …ý yt frð™e ðús¼t»tt
frð‚t, «tËtrŒf‚t þçŒËti»Xð, yÚtoði¼ð ‚u{s
…Œ÷tr÷íÞÚte ¼h…qh Au.
“ykƒtþkfh ™t„h”
467
ÝæÚæ²‡æxæè„æ
ËíËkr„ Sð™{tk Âî‚eÞ «fhý™tu ËÃ‚{ yæÞtÞ

“™thtÞý „e‚t” ‚hefu rðÏÞt‚ Au. ¼„ðt™ ©e
™thtÞý {wr™yu r™òr©‚tu™u ËðorðÄ Ëw¾™e rËÂØ {txu
Ä{tuo™wk «r‚…tŒ™ fÞwO Au. ËŒt[thY… Ä{tuo™wk yt „úkÚt{tk
«tÄtLÞ Au.
yu™t y™wðtŒ Y…u ©e {wõ‚t™kŒ Mðt{eyu yt
™thtÞý „e‚t „úkÚt™e h[™t fhe Au. 182 Œtunt,
[tu…tE, ytrŒ AkŒtu{tk rðhr[‚ yt „úkÚt „Z…wh{tk ÷¾tÞtu
Au. „úkÚt {tntíBÞ yt he‚u Au.
çÝ}æüH}æç„Üé ¨é¶¨ÎÝ,
ãÚÝ ¨Ïæôã |æ±}æ¢Î J
|ææ¯æ Ü Úè Ü ãè ¨éxæ}æ çã„,
xæè„æ }æév„æÝ¢Î JJ
468
Úæ¨HèHæ
yt „úkÚt yr‚ ËkÂûtÃ‚ Au ¼„ðt™ ©e f]»ý

{nt«¼w™e {nthtË÷e÷t™u ðýoð‚tu ntuðtÚte “htË÷e÷t”
yuðw yLðÚto ™t{ htÏÞwk Au yt „úkÚt™t 19 …Œtu Au. ƒÄt
…Œtu Ëk„e‚ ËtÚtu ÷tufZt¤{tk „hƒe™e su{ „tðt ÞtuøÞ Au.
™tUÄ : ©e htË…k[tæÞtÞe „úkÚt{tk su rð»tÞ rðM‚thÚte
ðýoÔÞtu Au ‚us rð»tÞ yrn yt „úkÚt{tk Ëkûtu…Úte yuf
ht„™t …Œtu{tk ðýoÔÞtu Au.
492
L çv}æç‡æ ç±±æã
¼„ðt™ ©ef]»ý™t Árf{rý ËtÚtu™t rððtn™w ðýo™ fh‚tu

yt yr‚ ÷½w„úkÚt Au. ËtÂíðf þ]k„thhË Úte ¼h…qh Au.
rððtn™t {k„¤ …ãtu{tk „tðt ÞtuøÞ …ãtuÚte ¼h…qh yt
„úkÚt Au. yt „úkÚt{tk ƒÄt {¤e 15 …ãtu Au.
yt …ãtu fe‚o™Y…u …ý Ëtk«ŒtrÞf …hk…ht{tk «[r÷‚ Au.
484
{wõ‚t™kŒSyu sux÷e frð‚t „wsht‚e ¼t»tt{tk fhe Au.
su Ëßs‚tÚte fhe Au. yux÷es Ëßs‚tÚte rnLŒe y™u
ðús ¼t»tt{tk frð‚t fhe Au. ¼t»tt{tk …ãtí{f‚t ËtÚtu
ftÔÞtí{f‚t Ëns ¼tðu ðýtÞu÷e òuðt {¤u Au. ðús
¼t»tt™t ÔÞtfhý¿tt™Úte {wõ‚t™kŒS …rhr[‚ Au.
“Ëðo{Œo™ ðtuht”
491
Ÿæè ãÝé}æ„ì Ð¢™Ü }æì
Ë. „w. {wõ‚t™kŒ Mðt{eyu yt „úkÚt™t «thk¼{tk s

WÕ÷u¾ fÞtuo Au fu -
“Ý}æSÜë y² ãÝé}æ‹„¢, ãçÚÜë c‡ææç„±ËH|æ}æì”
¼„ðt™ ©e nrhf]»ý{nthts™t …h{r«Þ yuðt
n™w{t™S™u ™{Mfth fhe™u yt „úkÚt ÷¾wk Awk. ¼„ðt™
©enrhyu rþûtt…ºte{tk ytr©‚tu™u ¼q‚trŒ W…ÿð™e ðu¤t{tk
n™w{í{kºt s…ðt™e yt¿tt fhe Au. Ë.„w. „tu…t¤t™kŒ
Mðt{eyu n™w{t™S {nthts™u …Ähtðe ytr©‚tu™u {txu
r™¼oÞ {t„o ƒ™tÔÞtu. ‚uðe s he‚u Ë. „w. {wõ‚t™kŒ Mðt{eyu
yt “n™w{í…k[f{T” „úkÚt h[e {kºt ò…™e rðrÄ™wk ËwkŒh
«r‚…tŒ™ fÞwo Au.
rðÎ™tu™u nh™tht n™w{t™S {nthts™t 108 {kºttu™u
„wkVe™u yt „úkÚt håÞtu Au. …whùhý™tu rðrÄ …ý ƒ‚tÔÞtu Au.
ytfth{tk yr‚ ÷½w Au ¼Þ™e ðu¤t{tkÚte {wõ‚ Útðt™tu {nt™T
W…tÞ ƒ™tð™thtu „úkÚt Au.
498
yðÄq‚„e‚{T
94% r«Lx ytuÃþ™ Mfu÷

yðÄq‚„e‚{T
>>ð] ¥ tt÷Þu Ë ¼„ðt™T sÞ‚en Ëtûtt‚T >>
{wõ‚t™kŒ{nt{wr™f]‚-ftÔÞËk„únu-
Œtu n t - Ä{o ¼Âõ‚ áZ MÚtt…™U , yÄ{o fh™ rð™tþ >

«„x ntu ‚ ©ef] » ý «¼w , ËŒt ðk Œ w …Œ ‚tË >>1>>
Ëtu ©ef] » ý sw „ sw „ rð»tu , Äh‚ Ëƒne yð‚th >
rð½™ nh™ Ëƒ Ëw ¾ fh™, {{ Wh ƒËnw k WŒth >>2>>
©e „w Á Ënò™k Œ Ëtu R , {{ „w Á yf¤ y™q … >
‚u r n yt¿ttËU „ú k Ú t Þn, hr[nw k …h{ Ëw ¾ Y… >>3>>
©e WØð Ëk « ŒtÞfu , íÞt„e ði » ýð ð] k Œ >
rðhr‚ ¿tt™ ‚u n e ntU ™ ne‚, nh™ {tu n {Þ Vk Œ >>4>>
ËtuhXt - fÌttu ©ef]»ý fhe «e‚, WØð «r‚ËU Ëw¾Œ >
©eyðÄq ‚ ftu „e‚, fh‚nw k ‚u r n ¼t»tt «ƒk Ä >>5>>
[tu…tR
©eþwf Wðt[ >
yƒ ©e þwf{wr™ …h{ WŒtht, y™k‚ Sðftu fh™ WØtht >
f]»ý Á WØð ËkðtŒt, ‚tne fn™ ne‚ yr‚ ytFtŒt >>
‚urn «M‚tð fÚtt Ëw¾Œt™e, ™]… «r‚ fn‚ nu yr‚ {wŒ yt™e >
Ëw™w ™]… s„f‚to ys sunt, r™sËw‚ Ë™ftrŒf sq‚ ‚unt >>
íÞwk {heåÞtrŒ «ò…r‚ sunq, Ëƒne Œuðfu „ý sq‚ ‚unq >
yu Ëƒne îtht{r‚ ytyu, …wrh Œu¾‚ yr‚þU {wŒ …tyu >>
íÞwkrn rºtft÷Œþeo ÷Þ fthe, ¼q‚fu „ýr™ swõ‚ rºt…whthe >
îtht{r‚ «r‚ ytyu nu ËtuE, f]»ýftu Œþo [n‚ Ëƒ ftuE >>
Œtunt - ytuhnwk Ëwh„ý y™k‚ rðrÄ, r‚™fu ð]kŒ rðþt÷ >
îtht{r‚ ytð‚ ¼Þu , r™h¾™ f] » ý f] … t÷ >>1>>
1
yðÄq‚„e‚{T
[tu…tR
Ëƒne ¼tr‚ Ë{Úto Ëw h htò, ytyu ðtÞw „ ý r÷Þu Ë{tò >
îtŒþ ¼t™w «ƒ÷ ‚{nthe, yü ðËw yr‚þU sÞfthe >>
W¼Þ Œu ð yrïr™fw{ tht, É¼w ™t{ Ëw h„ý nu WŒtht >
íÞwkrn ykr„hË ™t{ nu sunw, Œuðfu „ý yr‚þU ƒz ‚unw >>
íÞwk yuftŒþ Áÿ y™w…t, þk¼w Ë{t™ «ƒ÷ ‚une Á…t >
rðïu Œ u ð t Ëw h „ý òu W , ËtæÞ ™t{ Ëw h „ý nu Ëtu W >>
yu Ëƒ yr‚þU ‚‚…h ntuR, îtht{r‚ «r‚ ytyu nu ËtuR >>2>>
íÞwk „kÄðo yÃËht Ák ™t„t, rËØ [thý „wÌtf ƒz¼t„t >
Ér»t r…‚h rðãtÄh ð]kŒt, ytÞu Ëƒne yr‚ …tÞ yt™kŒt >>
Œtu n t - yu Ëƒne ©ef] » ýftu , Œhþ™ fh™fu fts >
îtht{‚e ytð‚ ¼Þu , Ëw h „ý rðrðÄ Ë{ts >>3>>
[tu…tR
yr‚ Ë{Úto ©ef]»ý nu òuR, {™w»Þfwk yrÄf {™tunh ËtuR >
y…r™ {qhr‚ËU ys yrð™tþe, Ëƒrnfu …t… nh™ Ëw¾htþe >>
yiËtu r™s sþ yr‚ Ëw¾Y…t, rðï{U ‚une rðM‚tÞtuo y™q…t >
Ëtu {q h r‚ r™h¾™ [nu ‚ƒne, yi Ë u ƒú ñ trŒf Ëw h Ëƒne >
©eîtht{‚e ytÞu WŒtht, nrh Œhþ™ rn‚ ÃÞtË y…tht >>4>>
Ëwh…whËU Ë{]rØ ƒz sunt, R™Ëu swõ‚ îtht{‚e yunt >
íÞwk yr‚þu þtu¼tftu Ät{t, yirË îtrhft yr‚ yr¼ht{t >>
Ëtu …wrh{U nu ys yð‚the, surn Œhþ™ yŒT¼w‚ Ëw¾fthe >>
Œtu n t - yi Ë u Ëw ¾ Œ ©ef] » ýfw k , ƒú ñ trŒf Ëw h ð] k Œ >
«u { Ërn‚ r™h¾‚ ¼Þu , …tyu W yr‚ yt™k Œ >>
™Þ™ ‚] … ‚ ™rn ntu ‚ Rr{, Ëw h r™h¾‚ Ëw ¾ Ät{ >
Œu r ¾ ©ef] » ýfw k Œu ð Ëƒ, ¼yu yr‚ …q h ™ft{ >>5>>
[tu…tR
Ëw™w ™]… ƒúñtrŒf Ëwhð]kŒt, nrh Œhþ™ Rr{ …tÞ yt™kŒt >
Mð„ofu ð™{U ¼ÞuW Ëw¾Y…t, yiËu …w»… Ëw„kÄe y™q…t >>
2
yðÄq‚„e‚{T
Ëtu fwË{r™ËU {„™ ntuÞ Œuðt, «¼wfwk ðÄtð‚ ¼yu ‚‚¾uðt >
ÞŒwfw÷r‚÷f ©ef]»ý {whthe, ‚urn ðÄtÞ yt™kŒ ¼Þtu ¼the >
rðrðÄ ¼tr‚fu …Œ nu ò{uk, y™k‚ «fthfu yÚto nu ‚t{U >
yiËu ƒ[™™eËU {wŒ yt™e, yr¾÷ ¼wð™ «r‚ yr‚ Ëw¾Œt™e >
yiËu f]» ýŒuðfw k ‚ƒne, Ëwh„ýð]k Œ M‚ð‚ ¼yu Ëƒne >>6>>
AkŒ nrh„e‚
Œuðt W[w: -
sÞ sÞ nu ™tÚt …r‚‚ …tð™ ‚w { ntu Ë{Úto ©enrh,
n{ Ëƒrn {™ f{o ð[™ËU ‚w{fwk ™{‚ ¼wrð rþh Ähe >
{ntf{o Y …e …tþËU Aw x ™fw k [tn‚ sk ‚ sq ,
áZ ¼Âõ‚ sw ‚ ‚ð …ŒËhtus fw k Wh Äh‚ ƒw r Øðk ‚ sq >>7>>
yr™ÁØY… òu ‚w { ËtU r‚nw „w ý Y… {tÞtËU ËŒt,
yr‚þU y…th òu rðï ‚e™fw k Ëú s ‚ne Ë{hÚt ‚Œt >
Œw M ‚fo s„ r™sY…{U ‚w { Ëú s ‚ …t÷‚ nh‚ ntu ,
{tÞt Ák r‚nw „w ý fu r™Þk ‚ t r‚™ËU hk [ ™ zh‚ ntu >>
Œtu nt - s„fu WŒÞ ÂMÚtr‚ «÷ÞËU, ‚w{ r™÷uo… WŒth >
ht„trŒfËU hrn‚ ‚w { , fÁýtr™rÄ fh‚th >>
Ëtu h Xt - ‚ð {tÞt ‚{Y…, r‚™fu ytðhýËU hrn‚ >
r™s Ëw ¾ …h{ y™w … , ‚tne{U «er‚ sw õ ‚ ‚w { >>8>>
[tu…tR
‚w{ yr‚ M‚ð™ òuø Þ y½nthe, Ëƒ{U ©u c ‚w { Œuð {whthe >
rð»tÞfe yr¼÷t»tt yr‚ ¼the, r‚™ËU swõ‚ sune {™ Ërðfthe >>
yLÞ Œu ð W…tËf su nt, yuËu …w Á»t y™k ‚rðrÄ yu n t >
Ëtu ƒnw þt† …X‚ fhe ÃÞtht, s¿t Œt™ ‚… fh‚ y…tht >>
r‚™ËU ‚tË þwrØ ™rn yurË, ßÞwk ‚ð sþ Ëwr™ ntuð‚ ‚urË >
þwØ Ë¥ð „wý swõ‚ òu Ëk‚t, ‚ð …Œ…kfsh‚ ƒwrØðk‚t >>
‚urn {w¾ ‚ƒ sþ Ëw™‚ nu sƒne, sL{ ftuxe y½ {ux‚ ‚ƒne >
‚ð sþ ©ðýfe ©Øt òuR, Ëã …wr™‚ fh‚ nu ËtuR >>
3
yðÄq‚„e‚{T
Œtu nt - ‚ð sþ ©ðýfu MðtŒfwk, ò™‚ nu s™ òuR >

‚u r n Ë{ rºt¼w ð ™fu rð»tu , yr‚ …w r ™‚ ™rn ftu R >>9>>
[tu…tR
yu r n rðÄ ‚ð sþ ©Øt su n w , yr‚ rðþw r Øftu fth™ yu n w >
n{‚tu ‚ð …Œ …k fs su ne, «„x «{tý rð÷tufu ‚u ne >>
‚t‚u ‚ð …Œ …kfs ntuR, {nt{wr™ð]kŒ Ëw¾Œ fnu ËtuR >
n{hu {™{ne yr‚ rðfht÷t, rð»tÞðtË™t Œw:¾Œ rðþt÷t >>
‚une òh™ rn‚ ‚ð …Œ ŒtuW, Äq{fu‚w Ë{ ntu ƒnw ËtuW >
«¼w ‚ð …Œ Ëhtus Ëw¾Œt™e, r™s õÕÞtýfu rn‚ {wr™ ¿tt™e >>
«u{ËU ytÿo ÓŒÞ{rn Äthe, ®[‚™ fh‚ …h{ Ëwrð[the >
áZ ‚ð ¼õ‚ íÞt„e s„÷tò, Ë{ yiïÞo «trófu ftò >>
Œtu n t - Mð„o W÷k r½fu Ät{ ‚ð, r‚™rf «trófu fts >
[‚w Ô Þo q n {rn [hý ‚ð, r™íÞ y[o ‚ frðhts >>
Ëtu h Xt - ðtËw Œu ð «¼w òu R , Ëk f»to ý «ãw { ™ Ëw ¾ Œ >
yr™ÁØ Y…{U Ëtu R , ‚ð …Œ …q s ‚ ¼õ‚ Ëƒ >>10>>
[tu…tR
«¼w ss{t™ òuhe fh ŒtuR, r‚™ËU nw‚ÿÔÞ „únefu ËtuR >
Þ¿tfu fh™nth nu su W , r‚™ ‚ð …Œ Ëw ¾ ŒtÞf ‚u W >>
ðu Œ rðrÄËU ‚‚…h ntu R , Þ¿tfu y™÷{U r[‚ð‚ òu R >
Þ¿t…w Á »tY…e ‚w { su n e, ðu Œ rf rðrÄËU …q s ‚ ‚u n e >>
íÞwk ‚ð {tÞt yr‚ sÞfthe, y»x rËrØ yrý{trŒf ¼the >
R™fw k …tð™u RåA‚ su n t, yi Ë u òu „ e rð[ûtý yu n t >>
Ëtu ‚ð …ŒËhtus Ëw¾Œt™e, r™s ytí{t{U ¼s‚ {wr™ ¿tt™e >
«¼w ‚ð …h{ ¼t„ð‚ Ëk‚t, WØð ytrŒ ¼õ‚ ƒwrØðk‚t >>
Œtu n t - Ëtu ‚ð [hýËhtu s fw k , y™LÞ ¼tðËU Œu ð >
yrÄf {„™ ntu Þ «u { e s™, …q s ‚ ¼Þu ‚‚¾u ð >>
ËtuhXt - Ëtu ‚ð …Œ Ëw¾fkŒ, n{he ðtË™t yþw¼ ‚une >
òh™ fts MðåAk Œ t, «ƒ÷ y™÷ Ë{ ntu W r™‚ >>11>>
4
yðÄq‚„e‚{T
[tu…tR
nu Ë{hÚt y™LÞ ‚ð ŒtËt, r‚™ yŠ… yr‚ …tÞ nw÷tËt >
yiËe yr‚ Ëw„kÄe ð™{t÷t, ‚urn ‚w{ r™s Wh Äh‚ f]…t÷t >>
r™ss™ yŠ… Þt‚u yr‚ ÃÞthe, ƒnw‚ ðth ÷r„ hn‚ ntu Äthe >
yr‚ f{÷t‚nu {t÷t sƒne, ©e Ëðr‚ Ë{ {t™‚ ‚ƒne >>
surn Wh{u áZ {tuh r™ðtËt, ‚ntk ðrË þw»f {t÷ ‚rs ºttËt >
Þwk f{÷t R»Þto ðþ ntuR, ð™{t÷t …h sh‚ nu ËtuR >>
‚w{ f{÷tftu y™tŒh frhfu, ¼õ‚ yŠ… {t÷t Wh Ärhfu >
«u{e ¼õ‚fe …qò sune, ‚w{ yr‚ «u{ËU „ún‚ ntu ‚une >>
yiËu ‚w{ ntu ¼õ‚ yÄe™t, ‚tne‚U ‚ð …Œ Ëuðu «ðe™t >>
Œtu n t - «¼w n{hu Whfu rð»tu , yþw ¼ ðtË™t òu W >
‚u r n òh™ ‚ð …Œ Ëw ¾ Œ, «ƒ÷ y™÷ Ë{ ntu W >>12>>
[tu…tR
«¼w ‚ð …Œ…k f s Ëw ¾ Œt™e, òne ¼s‚ {nt{w r ™ rð¿tt™e >
ƒr÷fwk A÷{U ‚ð …Œ yunq, r‚™ …Uz sw‚ ntuÞfu ‚unq >>
«Út{ …tytu ¼qr{ ¼h ÷e™t, rî‚eÞ …tytu ËíÞ÷tuf{U fe™t >
yiËtu ‚ð …Œ…È nu òuR, ‚ð s™fwk yr‚ Ëw¾«Œ ËtuR >>
yr‚ ô[tu ßÞwk rðsÞ æðs ¼the, íÞwk Ëtun‚ ¼Þtu yr‚ sÞfthe >
r„h‚ rºtrðÄ „k„trf Ätht, ËtuR …‚tf r‚nq swõ‚ WŒtht >>
Œuðfu ËiLÞrð»tu r™íÞ sunt, y¼Þftu fh™nth nu yunt >
yËwhfu ËiLÞ{U ‚ð …Œ òuW, yr‚ ¼Þfthe Œw:¾Œ nu ËtuW >>
Œtunt - Ëk‚ Ák 1rðƒwÄfu {tuût rn‚, ‚ð …Œ…È nu suW >
yËw h yËtÄw ™ fw k ËŒt, yÄtu „ r‚ rn‚ nu ‚u W >>
Ëtu ‚ð [hý Ëhtu s æðs, ¼s‚ nu n{ hr‚ ÷tÞ >
n{hu …t…fu …w k s ‚u n e, ËƒrðrÄ Œu n w r{xtÞ >>13>>
[tu…tR
nu «¼w Þw Ø trŒfËU «t™e, r…zu …hM…h yr‚ yr¼{t™e >
yiËu ƒúñtrŒf ‚™wÄthe, r™s r™s òuhËU yr‚ ynkfthe >>
1 rðƒwÄ - Œuð
5
yðÄq‚„e‚{T
‚Œr… f»twof1fu ð]»t¼2rf ™tkR3, ‚ð ytÄe™ Ëtu hn‚ „wkËtR >

ft÷Y…ËU ‚w { y½nthe, Ëƒrnfu «u h f Œu ð {w h the >>
«f]r‚ …wÁ»tËu …h ‚w{ Mðt{e, …wÁ»ttu¥t{ s„ yk‚hò{e >
«¼w ‚ð ð[™ Ëhtus nu òuR, n{htu Ëw¾ rðM‚thtu ËtuR >>14>>
s„ftu WŒÞ ÂMÚtr‚ ntu‚ Ëkntht, ‚urn fthý ‚w{ Œuð WŒtht >
«f]r‚ …wÁ»t {n¥t¥ð nu sunq, r‚™fu r™Þk‚t ‚w{ ftu ‚unq >>
Œtu n t - þe‚ W»ý ð»tto É‚w , yu r‚nw k ™tr¼ y™q … >
Ëƒrn rðïfu ™tþne‚, «ðíÞtu o nu su n e Y… >>
ËtuhXt - yiËtu ft÷ fht÷, yr‚ „k¼eh sune ðu„ ƒz >
Ëtu W ‚w { s™ «r‚…t÷, ‚tne‚u …w Á »ttu ¥ t{ ‚w { ne >>15>>
[tu…tR
nu «¼w «f] r‚ftu …r‚ su n q k, «ƒ÷ …w Á »t ‚ð þÂõ‚ ‚u nq >
‚w{ËU Ët{Úteo …tð‚ sƒne, ËV÷ ðeÞo Ëtu ntuð‚ ‚ƒne >>
rðïftu Wí…r¥t fthý yune, {n¥t¥ð ƒz ™t{ nu sune >
‚tne „¼o rsr{ {tÞt{tkR, Äh‚nu rºtÞ{U ðeÞofe ™tkR >>
Ëtu {n¥tíð «f]r‚ sq‚ sunt, yt…ËU ykzfwk Ëús‚ nu ‚unt >
Ëtu ƒú ñtk z ftu yi Ëtu Y…t, yt…{U «ƒ÷ «ftþ y™q … t >>
ƒtneh ytðhý Ëó nu òuR, r‚™ËU swõ‚ ð‚o‚ nu ËtuR >>16>>
AkŒ nrh„e‚
Ëtu R rðï ÂMÚth [h Y…fu ‚w { r™Þk ‚ t Ëw ¾ fk Œ sq ,
{tÞt Ák r‚nq „w ý ò÷ËU ‚w { hn‚ Œu ð MðAk Œ sq >
Ëƒ RrLÿ™rf ð] r ¥tËU ‚w { rð»tÞfw k Ëu ð ™ fhtu ,
‚Œr… r™Þk ‚ t RrLÿÞfu r™h÷u … r‚™ËU ™t zhtu >>
Œtunt - ‚w{ rƒ™ Œwsu òu„e ‚e™, Ëƒne rð»tÞ ‚S rŒ™ >
‚Œr… RrLÿ„ý rð»tËU , zh‚ nu …h{ «ðe™ >>17>>
[tu…tR
Ëtu÷ ËnËú yr‚ ËwkŒh ™the, r‚™rf ft{ f÷t yr‚ ¼the >
1 ¾uzw‚™t 2 ƒ¤Œ™e 3 su{
6
yðÄq‚„e‚{T
r‚™ËU ‚w{thu {™fwk ËtuR, ûttu¼ fh™ Ë{Úto ™rn ftuR >>
ft{fe f÷t fntð‚ su n q , fhe Ëk û tu … fn‚ nu ‚u n q >
{k ŒntË sq ‚ òu ð‚ su nt, «ƒ÷ fxtût sw õ‚ nu ‚u n t >>
r‚™ËU r™s yr¼«tÞ s™tðu, ‚t‚U {™tunh fÌttu ™ òðu >
yiËe ¼úfwrx{kz÷ ArƒÄt{t, y™k„ «Œe…™ yr‚ yr¼ht{t >>
ft{ Ëk ƒ k Ä e {k º t nu òu W , ¼ú f w r x rð÷tËËU «u h ‚ Ëtu W >
y™k„ ËkƒkrÄ {kºt r‚™{tkne, yune Ë{ r™…w™ ytuh ftuW ™tkne >>
Œtu n t - yi Ëe »ttu zË ËnËú yÁk , yü…í™e nu òu R >
‚Œr… ‚w { thtu {™ nh™, Ë{Úto ntu ‚ ™ ftu R >>
ËtuhXt - ‚w{ Ë{Úto Ëw¾Ät{, ‚Œr… ¼õ‚ ytÄe™ r™‚ >
r™„{nw ‚ð „w ý „ú t {, «u { {„™ „tð‚ hn‚ >>18>>
[tu…tR
nu …w Á »ttu ¥ t{ …h{ y™q … t, «¼w ‚ð fÚtt Ëtu y{] ‚ Y…t >
ËtuR ËwÄt s÷ ƒn™u nrh, feŠ‚ Y… Ërh‚t Ëw¾fthe >>
yÁ ‚ð …Œ…kfs nu yunt, r‚™fwk ÄtuÞ r™fþtu s÷ sunt >
Ëtu s÷ ðnu yr‚ {wŒ …tR, „k„trŒf Ërh‚t Ëw¾ŒtR >>
rºt¼w ð ™fu y½ nu òu R , ‚tne r{xtð™ Ë{hÚt Ëtu R >
Þw k Ërh‚t feŠ‚{Þ su W , íÞw k [hýtu Œ f Y…e ‚u W >>
W¼Þ ¼tr‚fu ‚ehÚt yune, Ëƒrn «trýfwk Ëw¾«Œ ‚une >
r™s ðýto©{{U hnu Ëk ‚t, ‚ehÚt W¼Þ Ëuðu ƒw rØðk ‚t >>
Œtu nt - r‚™{U ‚w{the rf‚eo{Þ, ‚eÚto fn‚ ©wr‚ sunw >
©ðýËU r™íÞ Ëu ð ™ fh‚, yr‚ Ëw ¾ ŒtÞf yu n w >>
íÞw k [hýtu Œ f Y… yLÞ, ‚eÚto …h{ Ëw ¾ Œt™e >
M™t™trŒfËU Ëw { r‚ Ëƒ, ‚u r n Ëu ð ‚ {w Œ yt™e >>19>>
[tu…tR
©eþwf Wðt[
yƒ Þn fÚtt y™w…{ sunt, þwf …herût‚ «r‚ fn‚ nu ‚unt >
Ëw™w ™]… $ÿtrŒf Ëwh suW, rþð Ë{u‚ f{÷tË™ ‚uW >>
yurn rðÄ M‚ð™ ©ef]»ýftu fe™t, «u{Ëu ðkŒ™ fhefu «ðe™t >
7
yðÄq‚„e‚{T
ys yk‚rhûtËU yr‚ {wŒ yt™e, ƒtu÷‚ ¼ÞuW ©ef]»ýËtU ƒt™e >>20>>

ƒúñtuðt[
ys rþh ™tÞ fn‚ fh òuhe, Ëw™nwk ™tÚt yƒ rð™r‚ {tuhe >
Sð{tºtfu ‚w{ ytÄtht, ‚ð ytr©‚ ð‚o‚ s„ Ëtht >>
¼wðftu ¼th W‚th™ ftò, «„x ntuW Ëwh ™h {wr™htò >
n{ Þwk «Út{ «thÚt™t fe™t, Ëtu ‚w{ Ëƒrn ÓŒu Ärh ÷e™t >>
Œtunt - ßÞwk n{ «tÚto™t frh, íÞwk rn nÞtuo ¼wrð ¼th >
r™s s™fw k Ëw ¾ Œu ™ rn‚, r÷™ {™w s yð‚th >>21>>
[tu…tR
ËíÞ «r‚¿ttðt™ òu Ëk ‚ t, ‚ð …Œ …k f s h‚ ƒw r Øðk ‚ t >
r‚™fu rð»tu ‚w{ …h{ «ðe™t, yr‚áZ Ä{oftu MÚtt…™ fe™t >>
Ëƒne ÷tuffu …t‚f ¼the, r‚™nefwk ™tËrf fh™u nthe >
yurË Ëw¾ r™s feŠ‚ òuR, Œþ rŒrþ{ne rðM‚the ËtuR >>22>>
ÞŒw htòfu ðk þ {U ytR, rŒÔÞ Y… ÄtÞtu o Ëw ¾ ŒtR >
yu Ëu ‚w { Ëƒnefu Mðt{e, r™„w o ý r™Šðfth ƒnw ™ t{e >>
yr‚ yŒT¼w‚ «tf]‚ rs™{tkne, yuËu [rhºt y™w… fntkne >
‚urn ‚w{ rðïfu yr‚ rn‚ ftò, fh‚ ¼yuW Ë[ht[h htò >>23>>
Œtunt - nu «¼w Þt fr÷sw„ rð»tu, ËtÄw {™w»Þ nu suW >
‚ð [rhºtfu ©ðýËU , ¼ðs÷ ‚rhnu ‚u W >>
ËtuhXt - íÞwk ‚ð [rh‚ WŒth, «u{ Ërn‚ fhu „t™ r™‚ >
yr‚ y„tÄ Ëk Ë th, rƒ™ «ÞtË ‚u r n ‚rhnu Ëƒ >>24>>
[tu…tR
nu …wÁ»ttu ¥t{ Ëw™w {{ ƒt‚t, ‚w { sŒwðkþ rð»tu Ëtûtt‚t >
yr‚ f]…t÷w r÷™tu yð‚tht, y™k‚ …r‚‚ rfÞuW ¼ð…tht >>
yuËu ‚w { s„ yk ‚hò{e, ‚w {htu sL{ ¼Þu ƒnw ™t{e >
¼Þunu ð»to yuf þ‚ …r[Ët, Ëtu ‚w{ ò™‚ ntu s„Œeþt >>25>>
nu «¼w ‚w{ Ëƒ s„ ytÄtht, Ëƒrnfu {™fe ò™™ntht >
yƒ ‚w{fwk Ëwhfths òuW, fh™fwk þu»t hÌttu ™rn ftuW >>
8
yðÄq‚„e‚{T
fh™ òuøÞ ‚w{ rf™tu Ëƒne, yrÄf r™ð]r¥tswõ‚ ntu yƒne >
rð«þt… ËU Þw Œfw ÷ su n w , yr‚þu ™ü «tÞ ¼Þtu ‚u nq >>26>>
Œtu n t - nu ©ef] » ý ‚u n e fth™u , òu ‚ð RåAt ntu Þ >
‚tu r™s Ät{{U ytRÞu , n{nefw k ðÕ÷¼ Ëtu Þ >>
Ëtu h Xt - n{ Ëƒ ‚w { hu ŒtË, ÷tu f …t÷ Ëw h ð] k Œ sw ‚ >
Ëƒfw k hn‚ yu n e ytþ, n{hu ÷tu f rfsu …w ™ e‚ >>27>>
[tu…tR
©e¼„ðt™wðt[
rðrÄfu ð[™ Ëƒne Wh Äthe, ys «r‚ fn‚ ©ef]»ý {whthe >
Ëw™nwk Ëwhuïh fnwk ËíÞ ƒt™e, ßÞwk ‚w{ {tuÞ fn‚ {wŒ yt™e >>
íÞwk n{ rf™ y[÷ r™hÄtht, r‚™{ne r‚÷¼h Vuh ™ Vtht >
fts ‚w{tht Ëƒne n{ fe™t, ¼wftu ¼th nÞtuo nu «ðe™t >>28>>
yr‚ «t¢{ Ák þqh…™ ¼the, r‚™ sw‚ Ët{Úteo yr‚ Ëw¾fthe >
R™{U {ŒtuL{¥t sŒwfw÷ yunt, ÷tuffwk ™tþ fh™t [nu ‚unt >>
Ëtu sŒwfw÷ yr‚ «ƒ÷ nu yƒne, {U r™s ‚usËU ÁkæÞtu Ëƒne >
ßÞwk s÷rÄftu ™eh y…tht, hturffu ht¾‚ y[÷ rf™tht >>
Œtu n t - ®ËÄw ‚w Õ Þ yr‚þu «ƒ÷, sŒw f w ÷ftu ƒ÷ su nw >
{tu rƒ™ yrÄf yÄ{o f tu , fth™ ¼tË‚ ‚u n q >>29>>
[tu…tR
yrÄf {Œtu L {¥t òŒð su n t, r‚™ftu fw ÷ yr‚þu ƒz yu n t >
R™fh ™tþ rfÞu rƒ™ hinw, òu {U y…™u Ät{«r‚ sinw, >>
Ëƒ {hòŒ W÷k½‚ ‚ƒne, sŒwfw÷ Ä{ofwk ‚tuh‚ yƒne >
ÞtneËU Ëwh ™h sw‚ Ëƒ «t™e, ™tþfwk …Inu yurn ƒnw nt™e >>30>>
Ëw™nw y™½ ‚tuÞ fnwk ËíÞ ƒt‚t, sŒwf÷
w Ëƒrn yrÄf rðÏÞt‚t >
rð«þt…ËU yr‚ ¼Þfthe, sŒwfw÷ ™tþ WŒu ¼Þtu ¼the >>
n{ne y[÷ ythkÇÞtu yune, ËƒrðÄ òr™ ÷unq ‚w{ ‚une >
sŒwfw÷™tþ ¼Þufu yk‚t, {U yr‚þu ‚ƒ ntuÞ ™ ®[‚t >>
9
yðÄq‚„e‚{T
Œtu n t - y…™u Ät{{U ò‚rn, ‚w{hu ¼w ð™ «r‚ ‚t‚ >

yu n w k y[÷ rËØtk ‚ Þn, {tr™ ÷u n q ËíÞ ƒt‚ >>31>>
[tu…tR
©eþwf Wðt[
yƒ Þn fÚtt yrÄf Ëw¾ŒtR, þwf …herût‚fwk fn‚ {wŒ …tR >
Ëw™w ™]… Ëƒne ÷tuffu Mðt{e, yuËu f]»ý Œuð ƒnw™t{e >>
r‚™ ys1fwk Rr{ ð[™ Ëw™tyu, Ëw™‚ rðhkr[2 …h{ {wŒ …tyu >
rðrÄ3 ©ef]»ýfwk ðkŒ™ frhfu, ©enrhY… y[÷ Wh Ärhfu >>
Œuðfu „ýr™4 Ërn‚ ys yune, „yu r™s ËíÞ÷tuf «r‚ ‚une >>32>>
‚t …eAu îtht{r‚ {tkne, {nt Wí…t‚ ¼yuW Ëw¾ ™tkne >
r‚™fwk Œur¾ ©ef]»ý {whthe, fh‚ rð[th yr¾÷ y½nthe >>
yt…fu …tË ð]Ø r{÷ ytyu, Ëtu Ëƒ òŒð r™fx ƒtu÷tyu >
r‚™ «r‚ «¼w ƒtu÷‚ ¼yu ƒt™e, Ëw™‚ ©ðý {™fwk Ëw¾Œt™e >>33>>
©e¼„ðt™w ðt[
Œtu n t - nu Ëƒ òŒð Ëw ™ nq yƒ, yu r n îtht{r‚ {tk ne >
WXu W «ƒ÷ Wí…t‚ ƒz, [nw ytu h Ëw ¾ ™tk n e >>
y…™u fw ÷ fw k rð«ËU , þt… ¼Þtu nu òu R >
y™k ‚ ftu x e W…tÞËU , xtÞtu o xh‚ ™ Ëtu R >>34>>
[tu…tR
sŒw f w ÷ ð] Ø Ëw ™ tu {{ ƒt‚t, òu yt…w ™ rsð™ [ntu ¼ú t ‚t >
‚tu yƒne îtht{r‚ {tkne, ƒt÷ ð]Ø ftuW hnu™tu ™tkne >>
yr‚þu ƒz …rðºt y½nthe, yiËtu «¼tË ûtuºt Ëw¾fthe >
r‚™«r‚ [r÷Þu Ëƒne ‚‚ft÷t, rð÷kƒ ‚S ¼Þ ò™e rðþt÷t >>35>>
Œûtfu þt…ËU Wzw … r‚ su W , htsÞû{ „ú n e r÷™tu ‚u W >
yu Ë tu [k ÿ «¼tË{U òR, M™t™{tºt rf™tu {w Œ …tR >>
r‚™ËU ûtÞftu htu„ „Þtu ‚une, ‚eÚto «¼tËftu {nt‚{ yune >
Ëƒne füËU Aw x tu Ëtu R , ‚tË fÚtt ò™‚ Ëƒftu R >>
1. 2. 3. ƒúñt 4. Ë{qn
10
yðÄq‚„e‚{T
Œtunt - Ëƒ r™s f÷t òu ™tþ ¼R, …wr™ ‚une …tÞtu [kŒ >
Þw k r™s f÷trf ð] r Ø ÷r¾, ¼Þtu yrÄf yt™k Œ >>36>>
[tu…tR
‚trn‚u yt…w™ Ëƒne Ëwò™t, ‚eÚto «¼tË{U fhefu M™t™t >
r…‚Ák Œuðfe ‚]ró fhefu, rð«{U ¼tð ¼Âõ‚ Wh Ähefu >>
ƒnw «fthfu „wý rs™{tkR, yuËu yÒt òu Ëw¾Œ fntkR >
r‚™ËU Ëwþe÷ rð«ðh sunt, «u{ËU Ëƒne rs{tÞfu ‚unt >>37>>
yr‚ Ëw…tºt ƒútñýfwk ‚ƒne, «u{ËU Œt™ Œersyu Ëƒne >
Ëtu R Œt™ËU {ntŒw :¾ su nq , y™tÞtË ‚rhnwk Ëƒ ‚u nq >>
ßÞwk ™tiftËU WŒrÄ ‚rh òðu, íÞwk rîsËuðt fü r{xtðu >>38>>
©eþwf Wðt[
yƒ ©eþwf{wr™ yr‚ {wŒ …tR, fn‚ fÚtt Ëk‚ Ëw¾ŒtR >
nu fw Áfw÷fwk yt™kŒ Œt‚t, Ëw ™nw fÚtt yr‚þu rðÏÞt‚t >>
Þwk ©ef]»ý ‚urn yt¿tt Œe™t, òŒð Ëƒne ÓŒu Ärh ÷e™t >
Œtunt - Ëtu «¼tË «r‚ ò™ rn‚, Ëƒ {™Ëwƒt fe™ >
r™sr™s hÚt òu ‚ tÞfu , ‚‚…h ¼yu W «ðe™ >>39>>
[tu…tR
Ëw™w ™]… y[÷ ©ef]»ýfu ŒtËt, r™s y™wð]r‚ hn‚ «¼w…tËt >
yu Ëu WØð …h{ «ðe™t, hn‚ ËŒt «¼w …Œ ÷Þ÷e™t >>
ûtuºt «¼tË ò™ rn‚ suW, yr‚ð]Ø Wã{ Œur¾fu ‚uW >
yÁ ©ef]»ý òŒð «r‚ sunt, ð[™ fnuW Ëwr™fu Ëƒ ‚unt >>
yrÄf ½tuh yË„w™ Œw:¾Œt‚t, r‚™fwk Œur¾ ò™‚ ¼yu ƒt‚t >>40>>
¼ð ƒúñtrŒf Œuð nu sunw, rðïfu Rïh yr‚ƒz ‚unw >
r‚™nefu Rïh ¼ð¼Þnthe, yu Ëu f] » ý Œu ð Ëw ¾ fthe >>
r‚™fwk yuftk‚{U r{r÷fu òuR, WØð yrÄf Œe™ Ë{ ntuR >
Œtu n t - …w Á »ttu ¥ t{ ©ef] » ýfu , …Œ Ëhtu s Ëw ¾ Œt™e >
‚u n e r™srþhËU ðk Œ efu , òu h ‚ ¼Þu sw „ …t™e >>
ËtuhXt - Þwk WØð ntuÞ rŒ™, …w÷rf‚ ‚™ á„ ©ð‚ s÷ >
«¼w Ë k „ …h{ «ðe™, «u { {„™ ƒtu ÷ ‚ ¼Þu W >>41>>
11
yðÄq‚„e‚{T
[tu…tR
WØð Wðt[
nu Œu ð trÄŒu ð ƒnw ™ t{e, nu ƒú ñ trŒf Œu ð fu Mðt{e >
nu òu „ u ïh ys yð‚the, nu Ëw ¾ fk Œ ËŒt yrðfthe >>
‚ð sþ ©ðý Á fe‚o™ òuR, …r‚‚fwk …tð™ fh‚ nu ËtuR >
yuËu ‚w{ ntu ËŒt Ëw¾Œt™e, ‚ð …Œh‚ hnu {wr™ rð¿tt™e >>
sŒwfw÷ftu fhefu Ëkntht, {™w»Þ ÷tuf ‚w{ ‚rsntu WŒtht >
Þn r™ùu ¼tË‚ nu {tuR, R™{uk ™tÚt ËkþÞ ™rn ftuR >>
‚w{ yr‚þu Ë{Úto Ëw¾ Y…t, …wÁ»ttu ¥t{ …hƒú ñ y™q …t >
‚Œr… rð«ftu þt… nu suW, «¼w ‚w{ ™t xth‚ ¼Þu ‚uW >>42>>
Œtu n t - nu fuþð ‚ð …Œf{÷, ‚tne yÄo ûtý ™tÚt >
‚s™fw k {U Ë{Úto ™rn, ËŒt h¾nw k r™s ËtÚt >>
ËtuhXt - ‚une fthý Ëw¾fkŒ, {tunefwk y…™u Ät{ «r‚ >
Ëk „ ÷u W s„ðk Œ , ‚w { ntu ¼õ‚«r‚…t÷ r™‚ >>43>>
[tu…tR
nu ©ef]»ý ‚ð [rh‚ y™q…t, {™w»Þfwk yr‚þu {k„÷Y…t >
Ëw™™nth ©tu‚t s™ sune, r‚™fu ©ðýfwk y{]‚ yune >>
yuËtu ‚w{th [rhºt yunt, r‚™fwk Ëw™‚ Ëw{r‚ s™ sunt >
Ëtu s™ yLÞ RåAt Œw:¾ŒtR, ‚trn ‚s‚ ‚ð…Œ hr‚ ÷tR >>
‚w { fw k r™hk ‚ h Ëu ð ‚ ‚u n t, ‚t{u ÷u þ ™rn Ëk Œ u n t >>44>>
ËßÞt ytË™ yx™ nu suW, ¢ezt M™t™ Ák ¼tus™ ‚uW >
RíÞtrŒf Ëƒ r¢Þt{U Œuðt, fh‚ r™hk‚h «¼w ‚ð Ëuðt >
yuËu n{ Ëƒ «¼w ‚ð ŒtËt, ‚w{ Ëuðt rƒ™ ytuh ™ ytþt >>
Œtunt - ‚w{ ntu n{thu yt‚{t, ‚w{ r«Þ «tý ytÄth >
‚w { fw k …÷f ™ ‚rs þfu , yu r n {‚ y[÷ n{th >>45>>
[tu…tR
nu «¼w ‚w { ¼wõ ‚u {wŒ …tR, …w »…fu nth …h{ Ëw¾ ŒtR >
[k Œ ™ ¼q » tý ðË™ nu su n t, ‚ð «ËtŒ Äthu n{ ‚u n t >>
12
yðÄq‚„e‚{T
r‚™ËU y÷kfth sw ‚ ntuR, {„™ hn‚ …Œ r[‚ «tuR >

‚ð WÂåAüfu S{™nthu , yu Ëu «¼w n{ ¼õ‚ ‚w {thu >>
‚ð {tÞt ƒ÷ðk‚ ƒnw™t{e, n{ r™ùu ‚une rsr‚nwk Mðt{e >>46>>
Ëƒrn …ŒthÚtftu rfÞtu íÞt„t, yuËu rŒ„kƒh {wr™ ƒz¼t„t >
þtk‚ Á r™{o÷ {™ nu sune, ™ircf ƒúñ[Þo sw‚ ‚une >>
‚… ðú‚ ytrŒf rðrðÄ «ftht, fhu «ÞtË Ënu f»x y…tht >
Œtunt - yuËu Ér»t ËƒËU yrÄf, «¼w ‚ð yûth Ät{ >
‚u n e …tð‚ r™{o ÷ {r‚, ƒú ñ nu òftu ™t{ >>47>>
[tu…tR
nu {ntÞtu „ u ï h Ëw ¾ Y…t, Þn Ëk Ë th yrÄf Œw : ¾fq … t >
f{o fu {t„o{ U ¼ú {‚ hnu òuW, yi Ëu n{ Ëk Ëthe Ëtu W >>
‚w{ òu rfÞu þw¼ [rh‚ WŒtht, ‚urn fe‚o™ frh ðthkðtht >
íÞw k ‚w { ð[™ fnu n u su n e, ðthk ð th Ëk ¼ thefu ‚u n e >>
{™w»Þ ÷tuffwk r{÷‚ nu sunq, ‚ð „r‚ ntË rð÷tuf™ ‚unq >
íÞwk …rhntË swõ‚ ‚ð ƒtr™, ‚une Ëk¼thefu þthk„…tr™ >>
«¼w ‚ð ¼õ‚ Ëk„ {wŒ …tR, ‚ð „wý fÚtt fhr™ Ëw¾ŒtR >
r‚™ËU n{ ŒwM‚h ËkËtht, ‚urn ‚rhnwk ‚ð ¼s™ ytÄtht >>
nu «¼w «Út{ fnu É] r »t su W , ƒú ñ Ät{fw k …tð‚ ‚u W >
ËtuE Ät{fwk n{ yrð™tþe, ‚ð ¼Âõ‚ËU …inwk Ëw¾htþe >>48>>49>>
©eþwf Wðt[ >
Œtunt - þwf …herût‚ «r‚ fn‚ nu, yƒ Þn fÚtt WŒth >
òne Ëw ™ ‚ ©ef] » ýËk „ , ƒtZ‚ «u { y…th >>
ËtuhXt - Ëw™w ™]… WØð ŒtË, r‚™ Rr{ rŒÞtu nu s™tÞ surn >
yu Ë u f] » ý yrð™tþ, {w õ ‚t™k Œ fu «¼w Ëw ¾ Œ >
yt…fw k ðÕ÷¼ yu n e, r™s yu f tk r ‚f ŒtË áZ >
yu Ë u WØð su n e, ‚trn fn‚ ¼Þu «u { sw ‚ >>50>>
Rr‚ ©e{ŒT¼t„ð‚u {nt…whtýu …th{nkMÞtk Ëkrn‚tÞtk
yuftŒþMfkÄu ¼„ðŒwØðËkðtŒu {wõ‚t™kŒ{wr™ðhf]‚xeftÞtk
«Út{tuyæÞtÞ: >>1>>
13
yðÄq‚„e‚{T
[tu…tR
©e¼„ðt™wðt[
yƒ ©ef]»ý ƒtu÷uW y™wht„e, Ëw™w WØð yr‚þu ƒz¼t„e >
‚w { {tu f w k Rr{ fn‚ WŒtht, sŒw f w ÷ ftu fhefu Ëk n tht >>
{™w»Þ÷tuf ‚Sntu ‚w{ Œuðt, íÞwkrn {U fh™ [nwk ‚‚¾uðt >
ƒúñt ¼ð RLÿtrŒf yƒne, ÷tuf…t÷ ytyu hnu Ëƒne >>
{{ r™ðtË ðif wk X {U ntu R, Ëw h„ý Þwk RåA‚ Ëƒftu R >>1>>
yƒ Þn {™w»Þ ÷tuffu {tkR, Œuðr™ftu fths òu fntkR >
Ëtu Ëƒ n{ r™rfrðÄ fe™t, ™tkrn fh™ fAw hÌttu nu «ðe™t >>
Œuðfu fths rn‚ yfw÷tR, ys {{ «thÚt™t fhe ytR >
Œtu n t - Ëk f»toý r™s yk þ sw ‚, yu Ëtu {U fhe ÃÞth >
sŒw f w ÷ {ne «„x‚ ¼Þtu , nh™ Ëƒne ¼w ð ¼th >>2>>
[tu…tR
rð«fu þt…Ëu she „Þtu sunq, yuËtu Ëƒ yun sŒwfw÷ ‚unq >
fhefu …hM…h f÷nfwk ‚t‚t, ™tþfwk …inu Ëƒne Ëtûtt‚t >>
…wr™ òu îtrhft yr‚r«Þ {tuR, ytsþU Ët‚{U rŒ™{U ËtuR >
Ëƒ rðrÄ ®ËÄw ƒtuhe nu yunt, ‚t{u ÷uþ ™rn ËkŒunt >>3>>
nu WØð Ëw™nw {{ ƒt‚t, {U Ëw¾fthe yr¾÷ s„ºtt‚t >
Þn ™h÷tuffwk ‚rsnwk sƒne, ‚tne Ë{u ™h ™the Ëƒne >>
™tþ ¼Þu surn …wÛÞ rðþt÷t, yiËu ÷tuf ntuR nu ‚‚ft÷t >
fr÷sw„ f]»ý ÷tufftu ytR, fhenu …ht¼ð òuh s™tR >>4>>
Œtu n t - nu WØð su r n {U ‚ßÞtu , yu Ëu ¼q ‚÷ {tk n e >
ËƒrðrÄ Ë{Íe rð[thefu , hn™ òu ø Þ ‚w { ™tk n e >>
ËtuhXt - Þt fr÷sw„{rn ‚t‚, yÄ{o{U Ár[ sw‚ y[÷ >
yi Ë u {™w » Þ Ëtûtt‚, ntu R nu y…rhr{‚ yr‚Œw : ¾Œ >>5>>
[tu…tR
‚trn‚u nu WØð ƒz¼t„t, Ëƒne …ŒthÚtftu fhe íÞt„t >
14
yðÄq‚„e‚{T
‚w{ ‚tu Mðs™ƒkÄw{ne ‚t‚t, ‚rsfu Ëðo «er‚ Œw:¾Œt‚t >>

{{ MðY…{U {™fwk Äthe, ËƒrðrÄ ntuÞ þwØ yrðfthe >
Ëw¾ Œw:¾{U Ë{ árü ntuR, ¼q…h rVhnwk ßÞwk ÷¾u ™ ftuR >>6>>
[tu…tR
>> ©eþwf Wðt[ >>
yƒ Þn fÚtt y™w…{ òuW, þwf …herût‚ «r‚ fn‚ nu ËtuW >
Ëw™w ™]… Ëw¾Œ ©ef]»ý f]…t÷, r‚™ yurn rðrÄ «uhuW ‚‚ft÷ >>
yiËu WØð yr‚ Ëwrð[the, …h{ ¼t„ð‚ ¼õ‚ nu ¼the >
‚¥ð ¿tt™ rð¿tt™ [nu sunt, ‚une «¼w …ŒËhtus áZ ™unt >>
Œtu n t - «¼w …Œ ðk Œ u W «u { sw ‚ , yi Ë u WØð òu R >
rð™Þ Ërn‚ ©ef] » ý «r‚, …w r ™ ƒtu ÷ ‚ ¼Þu Ëtu R >>7>>
[tu…tR
>> WØð Wðt[ >>
WØð fn‚ nu sw„ fh òuhe, Ëw™nw ™tÚt fAw rƒ™r‚ {tuhe >
nu òu „ u þ òu „ V÷Œt‚t, ‚w { «¼w òu „ u ï h rðÏÞt‚t >>
nu Ëƒ òu„fu fh™unthu, ‚ð …Œ ¼s‚ nu {wr™ {‚ðthu >
æÞt™ fh™fu òuøÞ ntu Œuðt, Ëwh {wr™ rËØ fh‚ ‚ð Ëuðt >>
{ntòu „ e™fw k ‚w { ƒnw ™t{e, ytí{‚w ÕÞ r«Þ yk ‚òo { e >
òu „ þt†fe Wí…r¥t su n w , ‚w { rnËU ntu ‚ r™hk ‚ h ‚u n q >>
yiËuk ‚w{ne ©ef]»ý {whthe, {{ fÕÞtýfu rn‚ y½nthe >
áZ Ëk L ÞtËY… su n e, yi Ë tu íÞt„ fÌttu ‚w { yu n e >>
Œtunt - surn íÞt„ËU xh‚ nu, Ëƒne rð»tÞ Ëw¾ ytþ >
‚ð …Œh‚ ntu Þ «týe Ëƒ, …tð‚ …Œ yrð™tþ >>8>>
[tu…tR
nu Ë{Úto Ë[ht[h Mðt{e, nu Ëƒ Sðfu yk ‚ hò{e >
ft{¼tu„ RåAt sune ¼the, rð»tÞ™{U ‚urn {™ Ërðfthe >>
«¼w ‚ð ¼Âõ‚ hrn‚ òu «tr™, yiËu …wÁ»t òu ‚™ yr¼{t™e >
r‚™fwk Ëƒ ‚s™tu ‚‚¾uðt, yrÄf frX™ {tuÞ ¼tË‚ Œuðt >>
‚Œr… {U «¼w ¼õ‚ ‚w{tht, ßÞwk fne ntu íÞwk fhenw WŒtht >>9>>
15
yðÄq‚„e‚{T
«¼w {tuÞ íÞt„ fn‚ ntu ¼the, yune W…Œuþ …h{ Ëw¾fthe >
Œun rð»tu {tuÞ yr‚ ynkftht, …wºttrŒf{ne {{‚ y…tht >>
r‚™ËU yr‚ áZ ƒkÄ™ {tuR, „]n{æÞu VMÞtu {qZ{r‚ ntuR >
Œtunt - «¼w ‚w{ fÌttu òu íÞt„ Ëtu, y™tÞtË rËØ ntuÞ >
íÞw k r™s Ëu ð f òr™fu , rþûtt rfsu {tu Þ >>10>>
ËtuhXt - nu Ë{Úto ‚w{ ËíÞ MðY…t, MðÞkßÞtur‚ Ëƒ ¼tr‚ y™q…t >
Ëƒne Sðfu ytí{ WŒtht, ‚w{ ntu yr¾÷ s„fu ytÄtht >>
‚w{ rƒ™ yLÞ Ëwh ™h {wr™ òuR, {tuÞ ¿tt™Œt‚t ™rn ftuR >
ƒúñtrŒf Ëƒrn ‚™wÄthe, ‚urn ‚w{ {tÞtËU yr‚ ¼the >>
{tu n ¼Þtu ƒw r Ø{ne su n w , ftnw k Ëu xtÞtu o xh‚ ™ ‚u n w >
rð»tÞ{U yÚtoƒwrØ nu sune, ¼ú{™t xthe xh‚ ™ ‚une >>
‚ð {tÞtðþ ð‚o‚ sunt, ytuhfwk fnt Ë{wÍtR nu yunt >
Œtunt - ‚urn fth™ ‚w{ rƒ™ y…h, fnt Ë{wÍtR nu {tuÞ >
‚ð {tÞtðþ rðï Þn, …hðþ Ë{ Ëƒ ftu Þ >>11>>
[tu…tR
‚trn‚u Ëw™nw Œuð {wr™ ºtt‚t, rðrðÄ ¼tr‚fu Œw:¾ rðÏÞt‚t >
r‚™ËU yrÄf ‚ÃÞtu {U Mðt{e, rðhr‚swõ‚ {{ {r‚ ƒnw™t{e >>
yiËtu {U ‚ð ŒtË fntÞtu, ‚w{hu þhýfwk Ëƒ rðrÄ …tÞtu >
‚w{ ht„trŒf hrn‚ {whthe, ft÷fu ft÷ rŒÔÞ ‚™wÄthe >
‚w{ s„ yk‚hò{e WŒtht, Ëƒrn{U ÔÞt…f ËƒËU LÞtht >
‚w { Ëðo ¿ t ËŒt Ëw ¾ Y…t, …h{u ï h …hƒú ñ y™q … t >
ft÷ËU ™tþ ™ …tð‚ sunt, yiËtu yûth Ät{ nu yunt >
Ëtu ðifwkX ËŒt ‚ð MÚtt™t, ‚urn …tð‚ ‚ð ¼õ‚ Ëwò™t >>
Œtu n t - ™h nu òË Ë‚‚ Ë¾t, yi Ë u Œu ð WŒth >
‚w { ntu ™thtÞý Ér»t, {U ¼Þtu þhý ‚w { th >>12>>
[tu…tR
>> ©e¼„ðt™wðt[ >>
yƒ ©ef] » ý Œu ð Ëtûtt‚t, fn‚ nu WØðfw k r«Þ ƒt‚t >
16
yðÄq‚„e‚{T
nu WØð Þn ÷tuffu {tkR, …h{ rð[ûtý {™w»Þ fntR >>

Ëtu Þn ÷tufftu Y… nu suW, ‚tË …heûtt fn‚ nu ‚uW >
Ëtu ƒnwÄt yt…neËU ‚t‚t, r™s ytí{t òu yrÄf rðÏÞt‚t >>
rð»tÞ ðtË™tËu ƒwrØðk‚t, ‚trn WØth‚ þw¼{r‚ Ëk‚t >>13>>
nu WØð …þw‚™{U «t™e, hÌttu stu Sð Ëtu yr‚ y¿tt™e >
ËtuW r™s rn‚ y™rn‚{U ‚ƒne, yt…fu „wÁ yt…rn ƒ™u Ëƒne >>
‚ƒ Þn {™w»Þfwk ¿tt™ y…tht, r™s rn‚ y™rn‚ ò™‚ Ëtht >
‚trn‚u r™s Ëw¾ Œw:¾{U ËtuR, yt…ftu „wÁ Ëtu yt…rn ntuR >>
Œtunt - ‚urn fth™ Þn {™w»Þ Ëƒ, „ún‚ nu W¼Þ «{t™ >
«„x yÁ y™w { t™ËU , fh‚ nu r™s fÕÞt™ >>14>>
[tu…tR
{™w » Þ Œu n {U hnU su n t, Ëtk Ï Þþt†{rn Ë{Í‚ yu n t >
‚urn rðrÄ òu„þt†{U ò™u, …h{ rð[ûtý {tuÞ r…At™u >>
Ëƒrn þÂõ‚ËU swõ‚ WŒtht, yiËtu {u Ëƒ s„ ytÄtht >
yr‚þu «„x Á…ËU «t™e, Œu ¾ ‚ {tu Þ …h{ Ëw ¾Œt™e >>15>>
nu WØð ftuW yuf …„ðt™t, ftuW Œtu …„ sw‚ Œun Ëwò™t >
ftuRfwk r‚ …„ ftuRfwk [tht, ftuR ftuR Œun™U [h™ y…tht >>
rf‚™uf rƒ™ [h™fu Œunt, ÂMÚth [h y™k‚ ¼tr‚ nu yunt >
rsðfu rn‚ n{ Ëúsu nu ËtuR, r‚™ {æÞ {™w»Þ Œun r«Þ {tuR >>
Œtunt - {™w»Þ Œunfwk …tÞ Ëƒ, þw¼ ËtÄ™ fhe ‚t‚ >
{tu n Ák {{‚t ‚tu h efu , {tu Þ r{÷‚ Ëtûtt‚ >>16>>
[tu…tR
nu WØð Ëw™nw {{ ƒt‚t, yurn «Ëk „{U yr‚ rðÏÞt‚t >
nu Rr‚ntË …wht‚™ yuft, ‚tne fn‚ surn …h{ rððuft >>
r‚™{U ©eŒ¥t Ák sŒwftu ¼the, áZ ËkðtŒ …h{ Ëw¾fthe >>17>>
Ä{ofu ò™ yiËu sŒwhtò, ƒ™{U „ÞuW r÷Þu Ëu™ Ë{tò >
‚ntk yðÄq‚ rð«ðh ftuR, r‚™fwk Œu¾e ™]… ‚‚…h ntuR >>
17
yðÄq‚„e‚{T
[hýËhtus{U þeþ ™{tR, …wA™ [n‚ …h{ {wŒ …tR >

Ëtu ƒútñý yðÄq‚fu ðuþt, ftnwËu ºttË ™ …tð‚ ÷uþt >>
yr‚ Ëðo¿t Ák rVh‚ yfu÷t, ‚ÁýY… Ëk„ ftuW ™ [u÷t >
Œtu n t - yi Ë u rð« yðÄq ‚ fw k , Œu r ¾fu ™] … ntu Þ Œe™ >
«u { Ërn‚ fh òu h efu , …w A ‚ ¼Þtu «ðe™ >>18>>
[tu…tR
>> ÞŒw Wðt[ >>
ÞŒw htò ƒtu÷uW ntuÞ Œe™t, Ëw™nw rð«ðh …h{ «ðe™t >
‚w{ «¼w Wã{ fh‚ ™ ftuR, ‚Œr… …h{ Ëw¾e ¼tË‚ {tuR >>
yiËe ‚w{the r™…wý {r‚ yunq, fntkËu «tó ¼R nu ‚unq >
òu {r‚ …tÞfU íÞt„e yËtht, ‚w{ Ëƒ ò™ ntu ‚Œr… WŒtht >>
ƒt÷f ßÞwk rƒ[h‚ s„{tkne, ftnwkËu n»to þtuf Wh ™tne >>19>>
Þt ËkËth{U {™w»Þ nu sunt, r™s MðthÚt RåA‚ nu ‚unt >
Ä{o yÚto y…ð„o Ák ft{t, yu [nw …wÁ»tthÚt yr¼ht{t >>
r‚™{U «ð‚o‚ nu Ëƒ «t™e, yu [nw V÷ yr‚ Ëw¾«Œ ò™e >
Œtu nt - r‚™nw{U ƒnwÄt {™w»Þ, ytÞw»t sþ ©e òuR >
‚u n e …tð™ rn‚ sí™fw k , fh‚ hnu Ëƒftu R >>20>>
[tu…tR
‚w{ Ë{Úto Ëðo¿t MðåAkŒt, [‚wh rþhtu{ýe ‚w{ s„ðkŒt >
ŒunËU yr‚ ËwkŒh ‚ð Y…t, ƒ[™{U [t‚whe …h{ y™q…t >>
yiËu ntu ‚w{ ‚Œr… „wkËtR, WL{¥t sz r…þt[fe ™tkR >
Þwk s™t‚ fAwk fh‚ ™ ftò, ‚w{ fAwk ™tR [n‚ {wr™htò >>21>>
ft{ ¢tuÄ {Œ ÷tu¼ftu ¼the, Œtðt™÷ yr‚þu Œw:¾fthe >
r‚™fe Ít÷ËU Þn s„ òuR, r™þrŒ™ sh‚ hnu ËƒftuR >>
‚w{ r‚™fu Ëk„ sh‚ ™ ÷uþt, yurn ‚w{th «¼w yrÄf rðþu»tt >
ßÞwk ŒðËU ¼Þtu {wõ‚ òu ™t„t, „k„t s÷{U r„Þtuo ƒz¼t„t >>
Œtu nt - yiËtu „s „k„trð»tu, ÷n‚ ßÞwk Ëw¾ rð©t{ >
íÞw k ™ ‚…‚ ‚w { ‚t…ËU , hn‚ ËŒt Ëw ¾ Ät{ >>22>>
18
yðÄq‚„e‚{T
[tu…tR
Ëw™nwk rð«ðh ‚w{ yr‚ Äeht, rð»tÞ ¼tu„ËU hrn‚ „k¼eht >
‚w{ yuftfe rVh‚ s„{tkrn, Ëw¾ ‚w{th Ë{ ytuhfwk ™trn >>
{wr™ ‚ð {™{U yt™kŒ ¼the, ‚une fthý Ëtu fð™ y½nthe >
rð™Þ Ërn‚ …wA‚ nwk sunt, fÁýt fhefu fntu {tuÞ ‚unt >>23>>
>> ©e¼„ðt™wðt[ >>
yƒ Þn fÚtt …h{ Ëw¾Œt™e, fn‚ ©ef]»ý yrÄf {wŒ yt™e >
Ëw™w WØð sŒwhtò òuR, rð«ftu ŒtË rð{÷{r‚ ËtuR >>
r‚™ yurnrðrÄ …wAu nu su nw, yr‚ ËL{t™ rfÞu nu ‚u nw >
yr‚ ƒz¼t„e {™tunh Y…t, yiËu rð« yðÄq‚ y™q…t >>
Œtu n t - rð«fw k rð™ÞËU yr‚ ™{u , yu Ëu sŒw ¼q …t÷ >
r‚™ «r‚ ©eyðÄq ‚ {w r ™, ƒtu ÷ ‚ ¼yu ‚‚ft÷ >>24>>
[tu…tR
>> ƒútñý Wðt[ >>
rîsðh fnu Ëw™w ™]…r‚ WŒtht, nU n{th „wÁ rðrðÄ «ftht >
Ëtu „wÁ n{ r™s {r‚ËU fe™t, Ëƒftu hnMÞ ÓŒu Ärh ÷e™t >>
R™ Ëƒ „wY {tuÞ ¿tt™ ™ Œe™t, r™s rð[th „wÁ {t™u «ðe™t >
rs™ „wÁËU ƒwrØ „úne ¼the, {wõ‚ ntuÞ rð[Ák yrðfthe >>
ƒnw‚ ¼tr‚fu {{ „wY sunt, r‚™fu ™t{ Ëw™tu ‚w{ ‚unt >>25>>
¼qr{ ðtÞw ytftþ Á ðtrh, yÂø™ [kÿ{t hrð, ‚{nthe
ys„h ®ËÄw f…tu ‚ …‚k „ t, {Äw { ûte {ŒÍh {t‚k „ t >>26>>
{Äw f tu n™™nth nu yu n w k , {] „ yÁ {e™ ®…„÷t ‚u n w k >>
Œtu n t - fw h h…rût yÁ ƒt÷, fLÞt r™…w ™ fw { the ‚u n w k >
þhfh {fhe ÔÞt÷, ¼{he yu [tu ð eþ „w Á >>27>>
[tu…tR
nu sŒw h tÞ yrÄf rðÏÞt‚t, yu [tu ð eþ „w Á {{ ‚t‚t >
ßÞwk n{ „wÁftu yt©Þ ÷e™t, Ëtu Ëƒ ðhr™ Ëw™tô «ðe™t >>
n{fw k „ú n ý òu ø Þ nu su W , ‚s™ òu ø Þ yi Ëu yÚto ‚u W >
‚urn{U „wÁfe ð]r¥tËU ‚ƒne, rË¾‚ ¼Þtu rð[thefu Ëƒne >>28>>
19
yðÄq‚„e‚{T
nu ÞÞtr‚ fu Ëw‚ {r‚{t™t, ‚w{ ntu …wÁ»t {æÞ ©uc Ëwò™t >
rs™ „wÁËU surn rðrÄ {U ¼the, rË¾‚ ¼Þtu hnMÞ Ëw¾fthe >>
‚urn «fth ðhr™ fnwk ‚tuR, Ëw™nwk fÚtt {tuËU yƒ ËtuR >>29>>
[tu…tR
nu ™]… Œi ðfu ðþ òu sk‚ t, yi Ëu Þt s„ {™w»Þ y™k ‚t >
r‚™ yr‚ …ezâtu ‚Œr… WŒtht, ŒiðtÄe™ ò™e s„ Ëtht >>
Œtunt - yiËtu òu„e r™s òu„ {„, r‚™ËU [÷‚ ™rn ÷uþ >
yu r n r™Þ{ n{ ¼q r {ËU , r÷Þtu y[÷ W…Œu þ >>
ßÞw k ¼q r { Ëƒ «trýftu , ¾w k ã tu ¾{‚ y…th >
Œtu » t ™ Äth‚ Wh rð»tu , fh‚ yrÄf W…fth >>
ËtuhXt - íÞwk n{ yrÄf rð[the, ÿtun fh‚ òu {™w»Þ Ëƒ >
‚u r n y…htÄ rðËthe, fh‚ nu rn‚ yr‚ «u { sw ‚ >>
¼w r {ËU rþûtt yu n e, „ú n ý rfr™ n{ yr‚ Ëw ¾ Œ >
‚w { nw rð[thtu ‚u n e, ™] … yƒ r™íÞ {{ «Út{ „w Á >>30>>
[tu…tR
yƒ òu ¼qr{ þi÷ ‚Á Y…t, r‚™ËU rþûtt r÷™e y™q…t >
‚urn yðÄq‚ fn‚ {wŒ yt™e, Ëw™w ™]… fÚtt …h{ Ëw¾Œt™e >>
rs™rf r¢Þt y™k‚rðrÄ yunw, …h rn‚ ntu‚ r™hk‚h ‚unq >
íÞwk sune sL{ ËtuW …hftò, yiËtu Ëk‚ rð{÷{r‚ htò >>
þi÷ËU rþûtt rþ¾‚ òuR, yƒ {U fn‚ nwk ËƒrðrÄ ‚tuR >
ßÞwk r„rhfu ‚Á ‚]ý s÷ ytŒe, …h rn‚ ntu‚ Þwk he‚ y™tŒe >>
Þtne‚u r„rhftu sL{ nu yunt, …hrn‚ ntu‚ r™hk‚h ‚unt >
íÞw k ËtÄw r¢Þt Ëƒ su W , …h{thÚt rn‚ ntu ð ‚ ‚u W >>
Œtunt - Ëƒrn {™w»Þ fu {tuût rn‚, rð[h‚ Ët[u Ëk‚ >
r™s MðthÚt ™rn [n‚ fAw , òr™ ÷u n w ƒw r Øðk ‚ >>
‚u r n rðrÄ ËtÄw ð] û tftu , ntu ð ‚ rþ»Þ Ëw ò ™ >
‚Á rsr{ …h{thÚt fh‚, Äh‚ ËŒt nrhæÞt™ >>
ËtuhXt - ßÞwk …h{thÚte ð]ût, …ºt …w»… V÷ ftü fhe >
20
yðÄq‚„e‚{T
r™s AtÞtËU Œût, …h W…fthfw k fh‚ r™‚ >>

yt…fw k ftx‚ òu R , ‚Œr… fh‚ W…fth ‚u n e >
íÞw k ËíÞ ËtÄw Ëtu R , ËƒrðrÄËU …h rn‚ fh‚ >>
yt…ftu ÿtu n y…th, fh‚ f] ‚ ÂÎ™ …w Á »t r™‚ >
‚Œr… ‚tË W…fth, fh‚ Ëk ‚ þw ¼ „w ý ËŒ™ >>
Œtunt - yurn rðrÄ rþûtt yr‚ Ëw¾Œ, r„rh ‚ÁY…e sunq >
Ëtu ¼q r {ËU r÷r™ n{, …h{thÚt rn‚ ‚u n q >>31>>
[tu…tR
yƒ ðtÞw ËU ÷ût r÷Þtu su W, {w r ™ yðÄq ‚ fn‚ nu ‚u W >
Ëw™w ™]… «tý òu ðtÞw fntðu, ¼tus™ {tºtËU þtkr‚ …tðu >>
RrLÿ™fwk r«Þ rð»tÞ nu sunq, yiËu hËtrŒf [n‚ ™ ‚unq >
‚une rðrÄ ytnth {tºtËu Ëk‚t, yr‚ Ëk‚tu»t …tðu ƒwrØðk‚t >>
‚u nw k RrLÿÞ™fw k r«ÞY…t, hË M…þto rŒ rð»tÞ Œw: ¾fq… t >
r‚™fwk ™ RåA‚ nu {wr™ ¿tt™e, òË ð]r¥t «¼w …Œ ÷…xtr™ >>
yÁ òu ytnth fh‚ ™rn ÷uþt, ‚ƒ {™ ÔÞtfw÷ ntu‚ rðþu»tt >
‚t‚U ¿tt™rð[th ™ ntuR, yurn Ë{ ntr™ ytuh ™rn ftuR >>
Œtu nt - Þtrn‚U ‚™ r™hðtn rn‚, ¼tus™ fh™tu ðeh >
rð»tÞfe ‚] » tt ™ ht¾r™, yu r n {{ {‚ „k ¼ eh >>
rð»tÞfe ‚] » tt fh‚ òu , ‚tË ƒt™e {™ Œtu W >
yr‚ rðûtu … fw k …tðne, þtk r ‚ ÷n‚ ™ Ëtu W >>
ËtuhXt - yurn rðrÄ rþûtt Ëth, «týðtÞwËU r÷r™ n{ >
yu n e {‚ {tu h WŒth, rð»tÞfe ‚] » ýt yr‚Œw : ¾Œ >>32>>
[tu…tR
rË‚ Ák W»ýtrŒf òu y…tht, yiËu òË Mð¼tð rðftht >
Ëtu þçŒtrŒf rð»tÞ nu òuR, ‚tnefwk …tð‚ òu„e ËtuR >
rð»tÞfu „wý yÁ Œtu»t y™k‚t, r‚™Ëu hrn‚ nu {wr™ ƒwrØðk‚t >
yiËtu {wr™ðh rð»tÞ™ {tkne, fƒnw «er‚ sw‚ ntuð‚ ™tkne >
ßÞwk ðtÞw Ëƒrn™{U ðnrn, ‚Œr… yËkr„ Ëƒne{U hnrn >
21
yðÄq‚„e‚{T
þw¼ Ák yþw¼{rn ðtÞw yunt, hnu r™÷uo… ™ rf‚nw Ë™unt >

yu r n rðrÄ W¥t{ rþûtt su n w , ðtÞw Ë u r÷r™ n{ ‚u n q >>33>>
y…™u Sðtí{tftu Y…t, ‚u r n Œu ¾ ‚ òu òu r „ y™q … t >
¼qr{ rðfth Y… òu Œunt, r‚™{U «ðuþ rfÞtu {wr™ ‚unt >>
Ëw¾ Œw:¾trŒ Œun „wý òuW, ‚urn ytr©‚ ‚Œr… {wr™ ËtuW >
r‚™ËU ÷uþ ™ ƒkÄ™ …tðu, r™:þkf ntuÞ „tu®ðŒ „wý „tðu >>
Œtu n t - ¼w ð rðfth …w » …trŒËU , fhu «ðu þ Ëtûtt‚ >
‚Œr… ‚u r n „w ý Œtu » tËU , ðtÞw ÷u þ ™ ƒk Ä t‚ >>
yu r n rðrÄ rþûtt ðtÞw Ë U , r™s{r‚ fh n{ r÷™ >
‚™{U ynk {{ íÞtr„fu , hnw k r™hƒk Ä «ðe™ >>34>>
[tu…tR
yƒ ytftþËU rþûtt r÷™t, Ëtu ‚tu Þ fn‚ nw k ™] … r‚ «ðe™t >
y…™u Œun rð»tu {wr™ ¿tt™e, hn‚ MðåAkŒ MðY… r…At™e >>
r™s yt‚{fwk ƒúñ fu Ëk„t, yuf ¼tð ¼Þtu y[÷ y¼k„t >
‚t‚u ÂMÚth [h rðïfu {tkR, ÔÞt…e fu ð‚o‚ ƒúñrf ™tkR >>
Þw k Ëðo {U r™s ytí{ sunt, yrÄf yËk„e hn‚ ‚unt >
Ëƒ ÔÞðÄt™ hrn‚ r™s Y…t, yr‚ r™÷uo… rð[thu y™q…t >>
ßÞwk ™¼ Ëƒ{U ÔÞt…f ntuR, yr‚ yËk„e ÔÞðÄt™ ™ ftuR >
yurnrðrÄ rþûtt yr‚ Ëw¾Œt™e, „„™ËU n{ r÷r™ {wŒ yt™e >>35>>
Œtu n t - ðtÞw f u «u h u «ƒ÷, ‚u s ‚tu Þ {ne Y… >
yi Ë u ½™trŒf ¼tðËU , ™¼ r™÷u o … y™q … >>
ËtuhXt - íÞwk sune Ëúsu ntu ft÷, yiËu ŒuntrŒf Ëƒne >
r‚™ËU Sð rðþt÷, r÷ó ™ ntu ð ‚ yr‚ y[÷ >>
Þn rþûtt nu ‚u n w k , n{ ™¼ËU r÷r™ rð{÷ >
yr‚ Ëw ¾ ŒtÞf yu n w , ¿tt™ æÞt™ rð¿tt™ sw ‚ >>36>>
[tu…tR
yƒ s÷ËU rþûtt ÷R su W , {w r ™ yðÄq ‚ fn‚ nu ‚u W >
Ëw™w sŒwhtÞ fnw ‚tuÞ ƒt‚t, s÷rf ™tkR r™{o÷ Ëtûtt‚t >>
22
yðÄq‚„e‚{T
surn Mð¼tð ËwkŒh Ëw¾Y…t, {Äwh ð[™ {wr™ fn‚ y™q…t >
{™w»Þfwk …wr™‚ fh™ fu ftò, ‚ehÚtÁ… ËŒt {wr™htò >>
yi Ë u {w r ™ rð¿tt™e su n e, yr‚ fÕÞtýfthe nu ‚u n e >
Œhþ M…hþ fe‚o™Ëu yunt, s„ …wr™‚ fhu ™rn ËkŒunt >>
s÷{U r™{o÷‚trŒf ¼the, y…™u „wý yr‚þu Ëw¾fthe >
r‚™ËU ßÞwk Ëƒ rðïfwk ðthe, …w»x …rðºt fh‚ Œw:¾nthe >>
Œtunt - yurn rðrÄ rþûtt yr‚ Ëw¾Œ, s÷ËU ÷R {U ‚t‚ >
Þt fth™ {{ Wh rð»tu , þtk r ‚ hn‚ Ëtûtt‚ >>37>>
[tu…tR
yƒ …tðfËU ÷ût r÷Þtu sunt, Œ¥t rŒ„kƒh fn‚ nu ‚unt >
Ëw™w ™huþ {nt {wr™ðh òuR, ¿tt™ËU yr‚ ‚usMðe ntuR >>
‚…ËU Œeró{t™ hnu ¼trh, ûttu¼ hrn‚ yr‚þu yrðfthe >
WŒh ËtuR yuf …tºt nu òfwk, rºt¼wð™ Ëw¾ ‚]ý‚wÕÞ nu ‚tfwk >>
áZ yütk„ òu„ sw‚ Äeht, yiËtu òu„e …h{ „k¼eht >
ËtÂíðf htsË ‚t{Ë ytntht, ‚tne rs{‚ {wr™ hnu yrðftht >>
ytnthfu «ƒ÷ Mð¼tðfu Y…t, yiËu {÷ yr‚þu Œw:¾fq…t >
Ëtu {÷fwk {wr™ M…þo‚ ™tkne, ¼s™t™kŒ {„™ {™{tkne >>
Œtunt - ßÞwk …tðf Ëƒ „úË‚ nu, ‚Œr… hn‚ yrðfth >
R™fu {÷fw k ™t „ú n u , òrh fh‚ ‚u n e Ath >>
Ëtu h Xt - yu r Ë rþûtt òu R , Ëtu …tðfËU r÷r™ n{ >
yr‚ Ëw ¾ ŒtÞf Ëtu R , r™Šðfth r™íÞ hn™ rn‚ >>38>>
[tu…tR
yÁ òu [tn‚ r™s fÕÞt™t, yiËu {™w»Þ yrÄf ƒwrØ{t™t >
r‚™fwk Ëuð™ òuøÞ nu òuR, yi Ëtu òu„e y™w…{ ftuR >>
Ëtu ftuW MÚt÷{U „wó hnu ¿tt™e, ftuW MÚt÷ «„x ntu‚ {wr™ æÞt™e >
Ëƒne Xtuh {wr™ rVh‚ MðåAkŒt, þhýt„‚fu nh‚ ¼ðVkŒt >>
yt…fwk r¼ûtt Œu ð™ntht, yiËu {™w »Þ òu …h{ WŒtht >
‚tË …t… r‚nw ft÷fu sunwk, òrhfu Ath fh‚ {wr™ ‚unwk >>
23
yðÄq‚„e‚{T
Þwk r¼ûtt r{»t nh‚ nu …t…t, yiËtu {wr™ftu «ƒ÷ «‚t…t >
ßÞwk …tðf fnwk „wó r™ðtËt, fnwk «„x ntuÞ fh «ftþt >>
Œtu n t - yt…{U ntu { ™nth ‚u r n, òh …t… «[k z >
Þw k nw ‚ ÿÔÞ ¼ûtý fhu , hnu r™÷u o … y¾k z >>
Ëtu hXt - yurnrðrÄ rþûtt Ëth, y™÷ËU r÷r™ yr‚ Ëw¾Œ >
fh‚ …r‚‚ ¼ð …th, {ne{k z ÷{U rVhnw r™‚ >>39>>
[tu…tR
yƒ òu [k ÿ Ëu rþûtt Äthe, Ëtu yðÄq ‚ fn‚ rðM‚the >
nu sŒwhtÞ Ëw™tu Ëßs ntuR, òftu {„ ™rn ò™‚ ftuR >>
yiËtu ft÷ fht÷ nu ¼the, r‚™ËU ¼yu òu ¼tð Œw:¾fthe >
sL{ ytrŒ yðËt™ «sk‚t, yu Ëƒ ¼tð ò™tu ƒwrØðk‚t >>
Ëtu Ëƒ Œunfwk rsðfwk ™tkrn, Þn rËØtL‚ Ëƒrn ©wr‚{tkrn >
ßÞwk þrþf÷t fntð‚ yunt, ft÷ËU ƒZ‚ Á ½x‚ nu ‚unt >>
Ëk …q hý þrþ{kz÷ òu R, ft÷ËU ƒZ‚ ½x‚ ™rn ËtuR >
Œtu n t - yurnrðrÄ rþûtt [k ÿËU, {U rþÏÞtu frh ÃÞth >
‚™ yr¼{t™fw k íÞtr„fU , …tÞtu ƒú ñ rð[th >>40>>
[tu…tR
…w r ™ …tðfËU rþûtt …tR, Ëtu yðÄq ‚ fn‚ hr‚ ÷tR >
Ëw™w ™]… s÷ «ðtn Ë¼the, rs™ftu ðu„ þe½ú ÷Þfthe >>
yiËu ft÷ fht÷ËU yunt, ÂMÚth [h Ëƒne Sðfu Œunt >
r‚™fh r™þrŒ™ WŒÞ rð™tþt, ntu‚ r™hk‚h y„{ ‚{tþt >>
‚Œr… ‚tne ™ Œu ¾ ‚ ftu R , Ëq û { ™tþ r™hk ‚ h ntu R >
ßÞwk …tðfrf ßÞtu‚ «[kzt, WŒÞ rð™tþfwk …tðu y¾kzt >>
‚Œr… ‚tne ™rn Œu¾‚ «t™e, yr‚ Ëqû{ „r‚ ò‚ ™ ò™e >
Œtunt - yurn rðrÄ rþûtt y™÷ËU, «tó ¼R nu {tuÞ >
‚™ yr¼{t™fw k íÞtr„fu ; hÌttu ƒú ñ {Þ ntu Þ >>41>>
[tu…tR
yƒ rsr{ hrðËU rþûtt Äthe, Ëtu {wr™ Œ¥t fn‚ Ëw¾fthe >
24
yðÄq‚„e‚{T
sƒ ftuR òu„efwk rn‚ ÷tR, yÒt ð†trŒf Œuð‚ ytR >>

‚ƒ ‚une „úný fh‚ {wr™ Äeht, hn‚ ©enrh …Œh‚ „k¼eht >
sƒne Ëw…tºt r{÷‚ nu ftuR, r‚™fwk …ŒthÚt Œuð‚ ËtuR >>
‚Œr… ÷u ™ Œu ™ {U ¿tt™e, ™tk r n …ŒthÚth‚ {w r ™ æÞt™e >
ßÞwk hrð r™s rfh™r™ËU ðtrh, „úný fh‚ Ëƒ s„ ‚{ntrh >>
…wr™ ð»ttoÉ‚w ytð‚ sƒne, Ëtu s÷ ð]rü fh‚ hrð ‚ƒne >
Œtunt - yurnrðrÄ rþûtt ¼t™wËU, „úný rfr™ n{ òuÞ >
÷u ‚ Œu ‚ ftu W ðM‚w { U , {tu n ™ ntu ð ‚ {tu Þ >>42>>
[tu…tR
yƒ f…tu ‚ ËU rþûtt Äthe, ‚tne fn‚ yr‚þu rðM‚the >
Ëw™w ™]… ftuW …ŒthÚt{tkne, {wr™fwk «er‚ fAwk fhr™ ™tkne >>
íÞwk «Ëk„ yr‚þu ftuR Ëk„t, fh™ òuøÞ ™rn {wr™ þw¼ yk„t >
fh‚ «Ëk„ òu {™ðþ ntuR, yrÄf Œe™{r‚ ntuð‚ ËtuR >>
Ëtu f…tu‚ rsr{ yr‚ Œw:¾ …tðu, sL{ {hýftu yk‚ ™ ytðu >>43>>
Ëw™w ™]… ftuW f…tu‚ {r‚ne™t, ‚Á{æÞ ËŒ™ «u{sw‚ fe™t >
r™srºtÞt ‚Áý f…tu‚e Ëk„t, ðË‚ ¼Þtu ð™{æÞ y¼k„t >>
rf‚™uf ð»to „yuW Rr{ ðer‚, ƒtZe «ƒ÷ …hM…h «er‚ >>44>>
Œtu n t - ƒtk Ä u …hM…h «u { ËU , ÓŒÞ ƒtr™ {™ «t™ >
„ú n ÄŠ{ ¾„ Œk … ‚e, fAw ™ Ëw Í ‚ yt™ >>
Þw k f…tu ‚ ¾„ …hM…h, òu h u nu ™u ™ ËU ™u ™ >
ƒw Â ØËu ƒw Â Ø yk „ yk „ {u , òu h e hn‚ rŒ™hu ™ >>45>>
[tu…tR
ËßÞt ytË™ yu f rn Ëk „ t, MÚtt™ yx™ yu f Ëk „ y¼k „ t >
ðt‚to ¢ezt Ëk„rn fhne, ¾t™ …t™ yuf Ëk„ y™wËhne >>
yiËu f…tu ‚ f…tu‚e Œtu W, þkft hrn‚ hn‚ r™íÞ Ëtu W >
ð™fe …kÂõ‚ {ne rð[h‚ hnne, „]nMÚtt©{ ËkƒkÄe Ëw¾ ÷nne >>46>>
Ëw™w ™]… Ëtu f…tu‚e nrh{tÞt, ntË rð÷tË fh‚ {™ ¼tÞt >
r‚™ËU f…tu‚ftu {™ nrh r÷™t, ™R ™R «er‚ ƒZtðu «ðe™t >>
25
yðÄq‚„e‚{T
Þt ‚u f…tu‚ ŒÞt fhu ¼the, rfr™ f…tu‚e «t™ËU ÃÞthe >

òu òu ðM‚w [n‚ r™s ™the, Ëtu ‚urn Œu‚ òr™ Ëw¾fthe >>
Œtu n t - Þw k RrLÿ™fu ðþ ¼Þtu , yi Ë tu f…tu ‚ yò™ >
f»xËU ÷tð‚ ¼tu „ Ëƒ, ÷r¾ rºtÞt «tý Ë{t™ >>47>>
[tu…tR
áZ …r‚ðú‚t f…tur‚ yunt, «Út{rn „¼o „úný rfÞtu ‚unt >
sƒ ‚urn «Ëðftu yðËh ytÞtu, rfÞtu nu f…tu‚ ËŒ™ {™ ¼tÞtu >
…r‚ rZ„ ™ez{U $zW …tÞu, nrh{tÞtËU W¼Þ {wŒ AtÞu >>48>>
™tkrn rð[th{U ytð‚ ÷uþt, yirË Mð¼tð òu þÂõ‚ rðþu»tt >
íÞw k rn ft÷ f{to r ŒfY…t, …w Á »ttu ¥ t{fe þÂõ‚ y™q … t >>
r‚™ËU h[u sune yk„ yðuðt, Þwk ¾„ƒt÷ ƒ™uW ‚‚¾uðt >
ftu{÷ yk„ W¼Þ …h ytÞu, …rûtÁ… ¼ÞuW {™ ¼tÞu >
s÷ËU ¼hu $z{U yu n e, ft÷ËU ¼Þu ¾„Ár… ‚u n e >>49>>
Œtu n t - Ëtu ƒå[r™ …h W¼Þfw k , W…rs ŒÞt y…th >
ßÞw k ßÞw k ƒtr™ Ëw ™ u ƒt÷fe, íÞw k íÞw k ƒtZ‚ ÃÞth >>
ƒt÷ƒ[™ Ëw r ™ ‚tu ‚ hu , r‚™ËU yr‚ Ëw ¾ ntu Þ >
{tÞtðþ r™s Ëw ‚ r™{u k , hnu yrÄf r[¥t «tu Þ >>
ËtuhXt - yiËu f…tur‚ f…tu‚, ËŒt {„™ hnu {tunðþ >
ÿ„ ¼he ƒt÷fw k òu ‚ , ‚u n e …tu » tý fhu «u { sw ‚ >>50>>
[tu…tR
yr‚{w Œ sw ‚ ƒå[u r™íÞ hnne, ¾„Œk …‚e Œu ¾ ‚ {w Œ ÷nne >
ËwkŒh M…þo swõ‚ nu sune, yirË …k¾ ƒ™‚ ¼R ‚une >
Ëtu ƒå[™rf Ëw k Œh ƒtr™, yr‚ Ëw k Œh [u üt Ëw ¾ Œt™e >
«u{ËU WrX WrX ËL{w¾ ytðu, r‚™ËU W¼Þ {™ {tuŒ ™ {tðu >
Þwk ¾„ Œk…r‚ rþþwh‚ ¼Þuô, M™unfu ò÷ ƒkÄtÞfu hÞuWk >>51>>
M™u n ËU ƒk Ä u n u …hM…h òu R, yi Ëu f…tu ‚ f…tu r ‚ Œtu R >
nrh{tÞtËU {tu n fw k …tÞu , Œe™ƒw r Ø „] n …tþ ƒk Ä tÞu >
Þwk fwxwkrƒ ¾„ Œk…r‚ yunt, r™s rþþw …tu»t™ fh‚ nu ‚unt >>52>>
26
yðÄq‚„e‚{T
Œtu n t - yuf Ë{u ¾„ Œk…r‚, [w„ t1 ÷U ™ rþþw fts >

„Þu W Œq h ƒ™fu rð»tu , r…Au ¼Þtu yLÞ Ëts >>
[w „ tfw k RåA‚ ¾„rþþw , ƒ™fu rð»tu [nw ytu h >
™ez 2 r™fx ƒrz ƒu h ÷w k , [w „ ‚ nu Xtu h ne Xtu h >>53>>
[tu…tR
ð™{U rVh™nth {nt…t…e, ¾„ {]„ð]kŒfwk yr‚ …rh‚t…e >
nrh RåAtËu ‚urn MÚt÷ ytÞtu, ¾„ nr™ fh™ [n‚ {™ ¼tÞtu >>
yi Ë tu ftu W ÔÞtÄ 3 rðfht÷t, Œu ¾ ‚ ‚tR n‚ ‚‚ft÷t >
y…™u ™ez r™fx ‚ƒ ËtuR, ¢ezt fh‚ {„™ {™ ntuR >>
yuËu ¾„ rþþw…h fwrð[the, Œur¾fu ‚wh‚ ò÷ rðM‚the >
ËtuR ò÷{U ¾„rþþw Ëƒne, …fh‚ ¼Þtu …t…h‚ ‚ƒne >>54>>
r™srþþw …tu»t™{U ¾„ ŒtuW, yr‚ WíËtn swõ‚ hnu ËtuW >
[w„t ÷U™ rn‚ ð™{U „ÞuW, ‚trn‚u rþþw rZ„ ftuW ™ hÞuW >>
Œtu n t - yi Ë u f…tu ‚ e Ëtu , [w k „ tfw k ÷u ‚u r n ft÷ >
™ez r™fx ytð‚ ¼yu , sntk rþþw ƒk Ä nu ò÷ >>55>>
[tu…tR
r™s rþþw ƒtk Äu nu ò÷{U su ne, fh‚ …tu f th f] …ý Ë{ ‚u n e >
Œur¾fu ‚tne f…tur‚ yunt, yr‚þU Œw:¾ …tð‚ ¼R ‚unt >>
fh‚ ÁŒ™ yr‚ Œw:¾ðþ ntuR, rþþw ËL{w¾ Œtuh‚ ¼R ËtuR >>56>>
surn {™ M™unËU yr‚ ƒkÄt™t, Œe™ r[¥t „r‚ ÷¾‚ ™ yt™t >
ò÷ËU ƒkÄu nu Ëƒ r™sƒt÷t, ‚trn rð÷tuõ‚ nu ‚urn ft÷t >>
‚Œr… Œuð{tÞtËU ‚ƒne, M{]r‚ ™tþ ntuð‚ ¼R Ëƒne >
yirË yr‚ ƒunt÷ {™{tkR, ò÷{U …rh …‚k„ rf ™tkR >>57>>
ò÷{U ƒkæÞtu òu r™s …rhðtht, Ëtu f…tu‚fwk «t™ËU ÃÞtht >
r‚™fwk Œur¾fu yr‚ yfw÷tÞtu, fw{r‚ f…tu‚ yrÄf Œw:¾ …tÞtu >>
Œtunt - ƒkÄenu ò÷{U rþþw Ërn‚, yt…‚wÕÞ r™s ™the >
1. [w„t - [ý 2. ™ez - {t¤tu, 3. ÔÞtÄ - rþfthe
27
yðÄq‚„e‚{T
‚trn Œu r ¾ yr‚ Œw : ¾Œ, fh‚ rð÷t… …tu f the >>58>>

[tu…tR
yntu {U yrÄf füfwk …tÞtu, yÕ… …wÛÞ Ëtu Ëƒne ™ËtÞtu >
{U Œwh{r‚ yr‚þu LÞtR, ¼Þtu {{ ™tþ Ëtu Œu¾tu ytR >
rð»tÞfu Ëw¾{U ‚]ró ™ {tuR, hÌttu y…wh™ sL{ rð„tuR >
Ä{o Ák yÚto ft{ sw‚ sunt, yuËtu {{ „]nMÚtt©{ yunt >
Ëtu ¼Þtu ™tþ Mð¡fe ™tkR, hÌttu {U …t…e Ëw™u „]n {tkR >>59>>
{tUfw òuøÞ ËŒt Ëw¾fthe, {{ y™wfq÷ yirË Þn ™the >
áZ …r‚ðú‚t Ák þw¼ „wýÄt{t, yurË f…tur‚ yrÄf yr¼ht{t >
{tufwk Ëw™u ËŒ™{U íÞt„e, r™s Ëw‚ Ëk„ yrÄf y™wht„e >>
Œtunt - yr‚ …rðºt r™s Ëw‚Ërn‚, [÷e Mð„o{U ËtuÞ >
Ëw ™ u „] n {U Œw : ¾ Ën™, htr¾ ò‚ nu {tu Þ >>60>>
[tu…tR
yntu {{ ™tþ ¼R r«Þ ™the, Ëw‚ nw ™tþ ¼Þu yr‚ Ëw¾fthe >
Œe™ ßÞwk füËU Sð™ {tuh, Œw:¾fu ŒðËu shu [nw ytuh >
yuËtu {U Ëw‚ rºtÞt rƒ™ sunwk, yr‚ Ëk‚t… Ën‚ nwk ‚unq >
fu r n fth™ Ëw ™ u „] n {tk R , Sð™ [nw «u ‚ rf ™tk R >>61>>
yurnrðrÄ fh‚ rð÷t… y…tht, f]…™ yò™ f…tu‚ „{tht >
ò÷ËU yr‚ áZ ƒtkÄu sune, ft÷ÔÞt÷ „úrË r÷™u ‚une >
[u ü thrn‚ ™ ƒtu ÷ ‚ ftu W , yu Ë u r™sËw ‚ ™the Ëtu W >
r‚™fwk Œu¾‚ ‚Œr… ËtuR, r„Þtuo nu ò÷{U ‚‚…h ntuR >>62>>
Œtunt - yuËtu „]nMÚt f…tu‚ ‚urn, Ëw‚ rºtÞtsw‚ ‚‚ft÷ >
{trhfu ¢q h rfht‚ ‚ƒ, …tÞtu «{w Œ rðþt÷ >>
ËtuhXt - yÚto rËØ ¼Þtu òË, yiËtu ÔÞtÄ yr‚ n»to sw‚ >
Wh ™rn ftnw r f ºttË, ò‚ ¼Þtu r™s ¼w ð ™ «r‚ >>63>>
[tu…tR
Ëw ™ w ™hu þ Rr{ fw { r‚ „{tht, ntu ‚ fw x w k r ƒ ðn‚ Œw : ¾¼tht >
28
yðÄq‚„e‚{T
{™{U yr‚ yþtk‚ hnu yunt, Œw:¾Œð sh‚ r™hk‚h ‚unt >
þw¼{r‚ne™ f]…ý yÁ ft{e, yuËtu „]nMÚt ntu‚ y½„t{e >
r™s fwxwkƒ …tu»t™ h‚ hn®n, ‚urn rn‚ fü y™k‚ rðrÄ Ën®n >
Ëtu r™s fwxwkƒ Ërn‚ Œw:¾ …tðu, fw{r‚ f…tu‚ ßÞwk yr‚ rð÷¾tðu >>64>>
nu ™]… ¾wÕÞtu {wÂõ‚ftu îtht, yuËtu {™w»Þ ‚™ …h{ WŒtht >
Ëtu ‚™ …tÞfu …t{h «t™e, òu ™ ¼s‚ ©enrh Ëw¾Œt™e >
R™ f…tu‚ rsr{ „]nfu {tkne, yr‚ ytËõ‚ ytuh ËwÄ ™tkne >>
Œtunt - yuËu {™w»Þfwk Rþftu, Ät{ òu yrÄf MðåAkŒ >
r‚™fw k …tÞ r…Atu r„Þtu o , Þw k {t™‚ {w r ™ð] k Œ >>
ËtuhXt - yurnrðrÄ rþûtt Ëth, n{ f…tu‚ËU r÷r™ áZ >
„] n h‚ fw { r‚ „{th, Ëtu Ë‚‚ Œw : ¾ sh‚ >
„] n tËÂõ‚ Œw : ¾Ät{, ‚u r n ‚rs {{ …Œhs hnnw k >
{w õ ‚t™k Œ fu ~Þt{, WØðfw k fÌttu {{o Þn >>65>>
Rr‚ ©e{ŒT¼t„ð‚u {nt…whtýu …th{nkMÞtk Ëkrn‚tÞtk yuftŒþMfkÄu
¼„ðŒwØðËkðtŒu yðÄq‚„e‚u {wõ‚t™kŒ{wr™f]‚xeftÞtk rî‚eÞtuyæÞtÞ:>>2>>
[tu…tR
Ëtu yðÄq‚ rð« Ëwrð[the, yr‚þu þtk‚ hn‚ yrðfthe >
ys„hËU rþûtt „ú n e su n t, sŒw h tòfw k fn‚ nu ‚u n t >
Ëw™w ™]… RrLÿÞfu Ëw¾ òuR, Sðfwk r{÷‚ r™hk‚h ËtuR >
Mð„o{U ßÞwk Ëw¾ …tð‚ «t™e, ™hf{U Ëtu ÷n‚ y¿tt™e >
ßÞwk Œw:¾ s‚™ fhu rƒ™ ytðu, Ëw¾ne íÞwk s‚™ fhu rƒ™ …tðu >
rð»tÞ ËkƒkÄe Ëw¾ nu sunw, Œw:¾ rsr{ ËnsËU …tð‚ ‚unw >
‚urn fth™ òu rððufe ntuR, rð»tÞfu Ëw¾ RåAR ™rn ftuR >>1>>
yr‚ MðtŒw fe yrÄf hË ne™t, ƒtu‚ rf Úttuht ƒtrË ™ðe™t >
nrh RåAtËU r{÷‚ nu sune, yuËtu ytnth Ëw¾Œ ÷r¾ ‚une >>
Œtunt - ys„h Ë{ sune ð]r¥t nU, yuËtu òu„e „k¼eh >
29
yðÄq‚„e‚{T
MðtŒ hrn‚ ntu Þ rs{‚ nu , yr‚þu þtk ‚ Ëw Ä eh >

ßÞw k ys„hfu {w ¾ rð»tu , nrhRåAt …hu ytR >
Ëtu R ¼tu s ™ yrn ¼¾‚ nu , íÞw k n{ rþûtt …tR >>2>>
[tu…tR
yt…fwk yÒt r{÷‚ ™rn òu÷wk, r™htnth {wr™ hn‚ nu ‚tu÷wk >
‚Œr… Wã{ fh‚ ™ ftuR, yuËtu òu„e y[÷{r‚ ËtuR >
¼tøÞ{U r÷ÏÞtu Ëtu r{÷‚ nu ytR, Þwk ÷r¾ Äehs Ähe {™ ¼tR >
ƒnw‚ rŒðË÷wk Ëtuð‚ hnrn, ¼tus™ rn‚ fAwk ð[ ™ fn‚rn >
ßÞwk ys„hfwk r{÷‚ ™ ytntht, r™htnth hnu Þwk r™hÄtht >
Wã{ hrn‚ Ëtu yr‚ „k¼eht, ƒnw‚ rŒðË÷wk Ëtuð‚ Äeht >>3>>
íÞwk {wr™fu RrLÿ {™ yunt, r‚™ ËkƒkrÄ Ët{ŠÚt sw‚ sunt >
yuËtu y…™tu ð…w nu òuW, r‚™fwk ™ ft{ fhtð‚ ftuW >
Þwk òu„e Ëtuð‚ nu sƒnw, r™ÿt hrn‚ hn‚ r™íÞ ‚ƒnwk >>
Œtunt - Ëƒne yk„ Ë{Úto ËŒt, ‚Œr… ™ Wã{ ÷uþ >
ys„h r¢Þt ™ fh‚ fAw k , íÞw k {w r ™ þtk ‚ rðþu » t >>
ËtuhXt - yurnrðrÄ rþûtt òuÞ, ys„hËU n{ r÷r™ ‚unwk >
nq k hnw k yfh‚t ntu Þ , ‚™ rn‚ Wã{ íÞt„e Ëƒ >>4>>
[tu…tR
yƒ Ë{w ÿ Ëu rþ¾u su W , {w r ™ yðÄq ‚ fn‚ nu ‚u W >
nu ™]… ƒtneh r™{o÷ Äeht, Wh{ne ËƒËU yr‚ „k¼eht >
Þn yuËtu ntuR nu {™{tkne, Þwk rð[th{U ytð‚ ™tkne >
surn yr¼«tÞ „qZ Ë{ ntuR, Þt‚u W÷kr½ þf‚ ™rn ftuR >
yr‚ y„tÄ ftuW …th ™ ÷nrn, yuËtu òu„e ûttu¼ rð™ hn®n >
rs™{U yr‚ r™ù÷ hnu ðthe,yuËtu ®ËÄw rð{÷ yrðfthe,
r‚™rf ™tkR «Út{ fnu sunt, yuËu „wýr™ swõ‚ {wr™ yunt >>5>>
©e™thtÞý…h áZ æÞt™e, yu Ë tu {w r ™ðh áZ rð¿tt™e >
Ëƒne ¼tu„Ëw¾ r{÷‚ rðþu»tt, ‚Œr… ™ n»to …tðu {wr™ ÷uþt >
Ëƒne ¼tu„ rð™ hn‚ nu sƒne, r‚÷¼h þtuf ™ …tð‚ ‚ƒne >>
30
yðÄq‚„e‚{T
Œtu n t - ð»ttoÉ ‚w {ne ™Œe™fu , ™ehËu s÷rÄ „k ¼ eh >

ßÞw k ™ ƒZ‚ nu ÷u þ ¼h, ™t ƒtu h ‚ r™s ‚eh >
„ú e »t{ ft÷{U ™Œe™ftu , fAw ™ ytð‚ ðthe >
‚Œr… ™ Ëw f ‚ ðtrhrÄ, íÞw k {w r ™ðh yrðfthe >>
Ëtu hXt - yurn rðrÄ rþûtt Ëth, ®ËÄwËU r÷r™ Ëw¾Œ >
Wh Ärh ƒú ñ rð[th, WŒrÄ ‚w Õ Þ hnw k y[÷ r™‚ >>6>>
[tu…tR
yƒ ßÞwk …‚k„ËU rþûtt Äthe, Ëtu yðÄq‚ fn‚ nu rðM‚the >
Ëw™w ™]… Œuðfe {tÞtY…t, yurË ™the yrÄf Œw:¾fq…t >
rs™ RrLÿ„ý rsíÞtu ™tkne, yuËtu òu„e y…õð fntkne >
Ëtu ðr™‚tfw k Œu ¾ ‚ sƒne, r‚™fu ntð¼tðËu k ‚ƒne >
yr‚ ÷÷[tÞ hn‚ sz ntuR, htihð ™hf{U …h‚ nu ËtuR >
ßÞwk …‚k„ …tðffwk Œur¾, ‚tË Á… yr‚ Ëw¾«Œ ÷ur¾ >
yr‚ ÷÷[tÞ yÂø™{U …h®n, Ëw¾Œ òr™ sz{r‚ she {h®n >
Þwk rºtÞY…{U òu„e ÷tu¼tðu, Ëtu nrhrð{w¾ ntuÞ Œw:¾ …tðu >>7>>
nrh{tÞt hr[ ht¾u su n t, yu Ë u y™k ‚ …ŒthÚt yu n t >
f™f ftr{™e yt¼hý su n w , íÞw k ð†trŒ …ŒthÚt ‚u n w >
r‚™{U ¼tu„rf {r‚ ¼R sune, yk‚h{U ÷÷[t‚ nu ‚urn >>
Œtu n t - yu Ë tu òu „ e sz{r‚, yk Ä …‚k „ ßÞw k ntu R >
¼ú ü ntu ‚ r™sÄ{o Ë u k , ™tþfw k …tð‚ Ëtu R >
‚t‚U ™the ¼q » t™ f™f, ð†trŒf nu su W >
R™{U ÷tu ¼ ™ …tð™tu , Œu ¾ ™ òu ø Þ ™ ‚u W >>
ËtuhXt - Þwk þw¼ rþûtt sunw, n{ …‚k„ËU r÷r™ sƒ >
„wÁ fhe {tLÞtu ‚unwk, «¼w rð™ yLÞ Ëw¾ yr‚ Œw:¾Œ >>8>>
[tu…tR
¼ú { hËU rþûtt r÷r™ su n e, {w r ™ yðÄq ‚ fn‚nu ‚u n e >
Ëw™w ™]… rs‚™u yÒtËU þtkr‚, ‚™ r™ðton ntu‚ Ëƒ ¼tkr‚ >
r‚‚™u yÒtfwk {wr™ ƒz¼t„e, ƒnw‚ ½hr™ËU ÷uð‚ {t„e >
31
yðÄq‚„e‚{T
sune rðrÄ „]nMÚtfwk …eh ™ ntuR, íÞwk Úttuhtu yÒt ÷uð‚ ËtuR >
yÕ… yÕ… ƒnw ½hËU ÷tðu, ¼ú{h ð]r¥tËU Ëtu yÒt …tðu >
ßÞwk yr÷1 y™k‚ Vw÷ËU òR, yÕ… Ëw„kÄ ÷u‚ Ëw¾ŒtR >
ftnwk Vw÷fwk r…h ™ fhne, yrÄf yËk„e Ë{ y™wËhne >
yr‚ Ëw„kÄËU yufne {tkR, ™t ƒkÄtÞ hnu rfxfe ™tkR >>
Œtunt - íÞwk {wr™ ¼tus™ Ëth rn‚, yufne „]nMÚtfu îth >
r™íÞ ƒk Ä tÞ hnu ™ tu ™rn, yu r n þw ¼ rð{÷ rð[th >>9>>
[tu…tR
‚une rðrÄ yrÄf fwþ÷ ™h òuR, Atuxu ƒzu Ëƒ „úkÚtËU ËtuR >
Ëthftu „úný fh‚ ƒwrØðk‚t, {Äwfh ð]r¥t h¾‚ Rr{ Ëk‚t >
ßÞwk yr÷ ƒnw‚ fwËw{ËU òR, „ún‚ Ëw„krÄ …h{ {wŒ …tR >
íÞw k rððu f e òu „ e rð¿tt™e, r™s fÕÞt™fu fth™ ò™e >
òu òu þt† Q…òu„{u ytðu, E‚™urn „úný fh‚ Ëw¾ …tðu >
Ëtuu Ëƒ þtMºt ftu „úný ™ fhne, Þwk {wr™ {Äwfh2 ðú‚ y™wËhne >
W¼Þ ¼tr‚ Rr{ rþûtt sunwk, n{ {ÄwfhËU r÷r™ ‚unwk >>10>>
{Äw { rûtËU rË¾u su W , {w r ™ yðÄq ‚ fn‚ nu ‚u W >
ËtkÍfu yt„÷u rŒ™fu ftò, r¼ûtt yÒt ™ h¾‚ {wr™htò >
fh ËtuR …tºt WŒh ËtuR Ítuhe, yuËtu ntuÞ {{‚ Ëƒ ‚tuhe >>
Œtu n t - ‚™ Ëw¾ ‚]» ýt íÞt„efu, Äehs Äthe rðþuþ >
{Äw { rût ßÞw k {nt{w r ™, Ëk „ ú n fh‚ ™ ÷u þ >>11>>
[tu…tR
Þn ËkæÞt rn‚ yÒt Ëw¾ŒtR, Þn {U ft÷ rsr{ nwk {wŒ …tR >
yurn rðrÄ r¼ûtt yÒt nu òuR, {wr™ðh Ëk„ún fh‚ ™ ËtuR >
òu fwA Ëk„ún fh‚t òðu, Ëtu {wr™ yÒtËk„ ™tþfwk …tðu >
ßÞwk {Äw{tkr¾ ÷tu¼ðþ ntuR, {ÄwËk„ún Ëtu fh‚ Ëƒ ftuR >
yr‚ ÷tur¼ü {rûtft ‚ƒne, {ÄwËk„ ™tþ ntu‚ nu Ëƒne >
íÞwk {wr™ ÷tu¼ h¾‚ fAw òuW, Ëƒ rðrÄ ™tþfwk …tð‚ ËtuW >
yunerðrÄ rþûtt yrÄf rð[the, n{ {Äw{rûtËU Wh Äthe >>12>>
1 2 {½wfh - ¼{htu
32
yðÄq‚„e‚{T
yƒ nÂM‚ËU rþûtt ÷e™t, Ëtu ‚tuÞ fn‚ nwk ™]…r‚ «ðe™t >
r¼ûtw f yu Ë tu òu „ e su n t, ftcnw k r f ™thefw k ‚u n t >
…„nwkËu M…þo‚ ™rn fƒne, òu„ftu ûtu{ ntu‚ nu ‚ƒne >>
Œtu n t - r[ºttrŒf rºtÞt{tºtfw k , M…hþ‚ òu „ e ntu Þ >
{ŒÍh „s ßÞw k {tu n ðþ, ™tþfw k …tð‚ Ëtu Þ >
ßÞw k ft„Œrf ntÚt™e, Œu r ¾fu „s {r‚{k Œ >
fh™ ò‚ yk „ Ëk „ ‚ƒ, …z‚ „h‚fu Vk Œ 1 >>
ËtuhXt - íÞwk rºtÞ ftcrf sunw, òu ‚urn M…hþ‚ òu„e ntuÞ >
ƒk Ä ‚ …tð‚ ‚u n w , y™k ‚ ftu x e sw „ ¼ð ¼ú { ‚ >>13>>
[tu…tR
yrÄf rððu f e òu „ e y™q … t, r™s yt‚{fw k {] í Þw Y …t >
yurË Œw:¾Œ ™the rZ„ ¿tt™e, fƒnw ™ ò‚ {]íÞw …rn[t™e >
yÁ òu ™the rZ„ òð‚ ftuR, yr‚ƒ÷ sw‚ yLÞ ™h ƒnw ntuR >
Ëtu ‚urn ™tþ fh‚ ‚‚ft÷t, Œw{or‚ „s rsr{ {h‚ ƒunt÷t >
ßÞwk frhr™2 rZ„ {¥t„s òðu, ‚une ƒr÷c „s {th™ Ätðu >
yLÞ ƒ÷ðt™T nh‚ „s «t™t, íÞwk {wr™rf „r‚ ò™tu Ëwò™t >
Þwk rþûtt frhËU n{ Äthe, swðr‚ «Ëk„ Ëtu yr‚ Œw:¾fthe >>
Œtu nt - {tun {q÷ ¼ð þq÷«Œ, swðr‚ ò™e Œw:¾fq… >
rºtÞ «Ëk „ Ëƒ rðrÄ ‚su , Ëtu {w r ™ …h{ y™q … >>14>>
[tu…tR
yƒ {Äw…tu zu r„htð™ntht, ‚tË ÷ût Ëtu W fn‚ WŒtht >
Ëw™w ™]… yr‚÷tu¼e ™h òuR, Ä™ rn‚ fü Ën‚ hnu ËtuR >
r‚™ Œw: ¾ËU Ëk åÞtu Ä™ su nt, yr‚þu …t…Á… nu ‚u nt >
Œt™ fh™fu òuøÞ ™ ntuR, Ëtu Ä™ËU Ëw¾ ÷n‚ ™ ftuR >
yt…fwk ¼tu„ òuøÞ ™rn ntuðu, f]…ý Ëkr[ Ä™ sL{ rð„tuðu >
Ëtu Ä™ f]…ý …tËËU Ëƒne, ÷wkrxfu ytuh ne ¼wõ‚‚ ‚ƒne >
…wr™ ‚une …tËËU ÷wxefu ytuht, r‚Ëhtu ¼wõ‚‚ nu r™s òuht >
1. ¾tztY…e ƒkÄ™{tk 2. ntÚtrý
33
yðÄq‚„e‚{T
ßÞwk {Äwnk‚t yÚtoftu ò™t, r™s MðtÚtoh‚ ytuh ™ ¿tt™t >

Œtunt - Ëkr[ htÏÞtu Ëƒ {rûtft, Ën‚ ËwÄt Ë{ sunwk >
{Äw n k ‚ t Ëtu «ÞtË rð™, ËƒrðrÄ ¼w õ ‚‚ ‚u n w k >
‚t‚U …ŒtÚto r{÷‚ su , ‚u r n Œu ™ tu ‚‚ft÷ >
rf hðt™tu rf ¾ðtƒ™tu , ò™enw k Ëƒ Œw : ¾ò÷ >>
Ëtu h Xt - Þw k {Äw n tËU ‚t‚, r÷r™ n{ rþûtt Ëw ¾ Œ >
÷tu ¼ trŒf Wí…t‚, íÞt„efu hnw k nrh ¼s™h‚ >>15>>
[tu…tR
…wr™ {Äwntk Ëu rþûtt ÷e™t, Ëtu yƒ Ëw™nwk ™huþ «ðe™t >
yrÄf füËU Ä™ W…òðu, r‚™ËU ¼tu„ Ëts Ëƒ ÷tðu >
ƒzu ¼tu„ ¼wõ‚u [nu sunt, yuËu „]nMÚt …wÁ»t nu yunt >
r‚™fu ËŒ™ {ne {wr™ðh ytR, «Út{ne rs{‚ …h{ {wŒ …tR >
ßÞwk {Äw{tr¾™fwk r«Þ yunwk, yr‚Œw:¾ËU ËkåÞtu nu ‚unwk >
Ëtu {Äwfwk {Äwnt hr‚ ÷tR, „ún™ fh™fwk ytð‚ ÄtR >
{Äw{tr¾™ ¼wõ‚tu ™rn ÷uþt, «Út{ËU ÷u‚ nu ‚rs ykŒuþt >>
Œtu n t - yurnrðrÄ rþûtt Ë{wrÍfu , {ÄwntËU n{ ÷e™ >
¼q { k z ÷{U Ëƒnefu , Ëw ¾ rn‚ rVÁk «ðe™ >>16>>
[tu…tR
yƒ fw h k „ 1 ËU rË¾u su W , {w r ™ yðÄq ‚ fn‚ nu ‚u W >
nu ™] … ð™{U rð[h‚ òu R, yu Ë tu òu „ e ‚…Mðe ftu R >
„útBÞ „e‚ ™hrºtÞ fu sune, {wr™ðh fƒnw Ëw™‚ ™ne ‚une >
ðrÄf2fu „t™ËU {tunfwk …tÞtu, r™fx òÞ r™s «t™ „{tÞtu >
yuËu {]„ËU rþûtt yunt, yrÄf rð[the Äthe Wh ‚unt >>17>>
rºtÞtfu „útBÞ „e‚ nu òuW, ™]íÞ Ák ðtã ƒòð‚ ËtuW >
{]r„Ëw‚ ‚trn Ëw™‚ ÷÷[tÞu, É»Þþ]k„ yr‚ {tunfwk …tÞu >
sw ð r‚™fu ¢ezt{] „ ntu R , ðu ~ Þtfu Ë{ ð‚u o Ëtu R >>
Œtu nt - ‚t‚U rºtÞftu ™]íÞ yÁk, „e‚ ðtã æðr™ sunwk >
òu „ e Ëw ™ ne ™ Œu ¾ ne, „ú t BÞ Œw : ¾Œ ÷r¾ ‚u n w k >>
1. nhý 2. rþftrh
34
yðÄq‚„e‚{T
[tu…tR - yurn rðrÄ rþûtt Ëth, n{ {]„ËU r÷r™ Ëw¾Œ >

Wh Ähe rð{÷ rð[th, „ú t BÞ „e‚ rfÞtu íÞt„ Ëƒ >>18>>
[tu…tR
{e™ËU rþûtt r÷r™ su n e, {w r ™ yðÄq ‚ fn‚ nu ‚u r n >
Ëw™w ™]… Ëƒ RrLÿ™ËU ¼the, yr‚þu ûttu¼rf fh™unthe >
Œw:¾neËu rs‚™ òuøÞ nu sunt, yurË «ƒ÷ hË™t nu yunt >
r‚™ËU MðtŒ{U {tunfwk …tðu, yuËtu s™ hË rn‚ rð÷¾tðu >
yr‚þu ¼ú ü ƒw r Ø nu yu n w k , hËðþ ™tþfw k …tð‚ ‚u n w k >
ßÞwk hËMðtŒ{U yr‚ ÷÷[tR, {e™ {tunðþ ò‚ ƒkÄtR >
÷tunftu ƒzeþ [w™ sw‚ òuô, yr‚ hËðþ ntuÞ r™„÷‚ ËtuW >
r‚™ËU {e™ ™tþ ntuR òðu, íÞwk hËðþ {wr™ sL{ „{tðu >>19>>
Œtunt - r™htnth ntuÞ r™…w™ ™h, íÞt„‚ ¼tu„ rðþt÷ >
hË™t rƒ™ yLÞ $rÿ„ý, rs‚‚ nu ‚‚ft÷ >>
ËtuhXt - r™htnth ™h òuR, r‚™rf hË™t RrLÿ ‚ƒ >
yr‚ ‚] » ýt sw ‚ ntu R , hËfu MðtŒ rn‚ yr‚ ƒZ‚ >>20>>
[tu…tR
yLÞ RrLÿ„ý rs‚‚ su W , yu Ë tu …w Á »t rð[ûtý ‚u W >
òu÷wk ™ hË™t rs‚™ …tðu, ‚tu÷wk rs‚urLÿÞ ™tkrn fntðu >
hË™t ErLÿÞ Sr‚ sƒrn, Ëƒne RrLÿ„ý rsíÞtu ‚ƒne >
‚tne‚U hËfu MðtŒ{U Ëk‚t, ™rn ytËõ‚ ntu‚ ƒwrØðk‚t >
hË™t RrLÿ «ƒ÷ y…tht, ‚urn rs‚‚ fhe rð{÷ rð[tht >
yurnrðrÄ rþûtt yr‚ Ëw¾ŒtE, {e™ËU n{ r÷r™ {wŒ …tR >>21>>
yƒ òu ®…„÷t ðu~Þt yuft, r‚™ËU r÷ÞuW rsr{ rðhr‚ rððuft >
yurn ytÏÞt™ fn™fu ftò, Ëtu ËkðtŒ fn‚ {wr™htò >
Ëw™w sÞtr‚fu Ëw‚ sŒw ¼q…t, ™]…r‚ s™f rðŒune y™q…t >>
Œtu n t - Ëtu rðŒu n fu ™„h{U , «Út{ ¼E nu òu R >
™t{ ®…„÷t Mði r hýe, ‚u r n Ë{ ytu h ™ ftu R >>
ËtuhXt - r‚™ËU rþûtt r÷™, Ëtu ‚tuÞ fn‚ nwk Ëƒrn rðrÄ >
35
yðÄq‚„e‚{T
Ëw ™ w ‚u r n ™] … r‚ «ðe™, {tu n sr™‚ Ëƒ Œw : ¾ nh™ >>22>>

[tu…tR
yu r Ë ®…„÷t ðu ~ Þt su n t, yu f Ë{u ‚‚…h ntu Þ ‚u n t >
yrÄf Ä™tZâ Ák Á…r™Ät™t, yuËtu …wÁ»t òu …h{ Ëwò™t >
‚urn yuftk‚{U ÷u™fu ftò, håÞtu nu {™tunh Ëus Ë{tò >
Þtrn‚u W¥t{ Á…fw k Äthe, ËtÞk f t÷ rð»tu Ëtu R ™the >>
y…™u ¼ð™fu ƒtneh îtht, r‚™{U Xtrz1 Wh ÷tu¼ y…tht >>23>>
Ëw™nwk …wÁ»t {æÞ ©uc ™huþt, surn Wh Ä™rf ytþ rðþu»tt >
yurË r…k„÷t ðu~Þt yunt, Ä™ðk‚ …wÁ»t{U yrÄf Ë™unt >
sƒ yurn {„ ytð‚ Ä™ðt™t, ‚ƒ ‚une Œur¾ ntu‚ yuf‚t™t >>
Œtu n t - Þn {u hu …r‚ ntu R nu , Œu R nu {q ÕÞ y…th >
Þw k {t™‚ ™h™h «r‚, Mði r hrý Ërs ®Ë„th >>24>>
[tu…tR
…w Á »tfw k ÷u yu ftk ‚{U òðu , Þw k r™íÞ {™ðtk r A‚ Ä™ …tðu >
r‚™ËU Srðft fh‚ nu sunt, yurË ®…„÷t ðu~Þt yunt >
Ëtu {„ òu Ä™ðk‚ ytðu, ‚trn Œu¾u r™s…r‚ Xrnhtðu >
Ëtu ™h [÷u ò‚ sƒne, Ä™ðk‚ ytuhfwk RåA‚ ‚ƒne >
ƒnw Ä™Œt‚t …wÁ»t nu òuR, {uhu ¼ð™{U ytR nu ËtuR >
Þwk {™{U {t™‚ þX ™the, Ä™rn‚ ‚urn Wh ‚]»ýt ¼the >>25>>
Þwk Ä™ ytþtËu Œw:¾ Ën®n, ®™Œ ™ ytð‚ þtkr‚ ™ ÷n®n >
Þw r™s îth{U Xtz yu n e, yu r Ë r…k „ ÷t ‚÷…‚ ‚u n e >>
Œtunt - ûtý ®¼‚h ûtý îth…h, ytð‚ rðf÷rf ™tkR >
Þw k r n fh‚ ¼R yÄo r™rþ, ƒZâtu nu þtu f {™{tk R >>26>>
[tu…tR
Ä™rf ytþtËU ‚‚ft÷t, þw õ Þw {w ¾ ¼R yrÄf ƒu n t÷t >
rs™ftu r[¥t ¼Þtu yr‚Œe™t, yurË r…k„÷t Œw:r¾‚ {÷e™t >
1 - Q¼e
36
yðÄq‚„e‚{T
r‚™fw k Ä™rf ®[‚t su n t, ¼R ði h tøÞftu fthý ‚u n t >

{nt Ëw¾Œtr™ …h{ ðiht„t, W…ßÞtu ‚tË Wh ¼R ƒz¼t„t >>27>>
Ëw™w ™huþ r™ðuoŒ nu òuR, òfu r[¥t{U ð~Þtu áZ ntuR >
yu rË ®…„÷t „r™ft òuW , r‚™ftu „e‚ y™w …{ Ëtu W >
ËtuR „e‚ {tuËU ‚w{ yƒne, Ëw™nwk ÞÚtthÚt fhefu Ëƒne >>
Œtu n t - ytþtÁ…e …tþËU , ƒk æ Þtu Ëƒ Ëk Ë th >
‚u r n Au Œ ™ ði h tøÞ Ëtu , yr‚ r‚r¾ ‚hðth >>
ËtuhXt - surn Wh rðhr‚ ™ ntuR, Ëtu hnu rð»tÞ{U htr„ r™‚ >
yt…fw k ƒk Ä ™ Ëtu R , íÞt„ fh™fw k [n‚ ™rn >>28>>
[tu…tR
®…„÷tuðt[
yƒ ®…„÷t fn‚ nu ƒt™e, Ëw™‚ ËwÄtË{ yr‚ Ëw¾Œt™e >
yntu {U r™s {™ rsíÞtu ™tkne, zwƒ hrn rð»tÞ Ëw¾ {tkne >
{uhu {tunftu yr‚ rðM‚tht, r‚™fwk Œu¾tu sune ðth ™ …tht >
™hfY… ™h ni Ëƒ ¼tr‚, f{¼tu „ RåAw rŒ™ htr‚ >
Þtrn‚U {U yrððufe y¼t„e, ¼úü ¼R þw¼ Ä{ofwk íÞt„e >>29>>
yk‚hòr{ Y…ËU yune, {{ Ë{e… r™íÞ hn‚nu sune >
Ëƒne ft{ yÁ Ä™fu Œt‚t, yuËu ©e…r‚ yr‚ rðÏÞt‚t >
Ëtu ¼„ðt™Y… …r‚ ‚rsfu, {U ¼R ¼úü ‚wåA ™h ¼rsfu >>
Œtu n t - Œw : ¾{Þ …ezt þtu f yÁ, {tu n ftu Œu ð ™nth >
Ëtu ‚w å A ™hfw k ¼s ¼R, {U {r‚{k Œ „{th >>
ËtuhXt - ‚trn‚U {U y¿tt™e, rð{÷ rððuf ™ ÷uþ Wh >
yr‚þu ‚™ yr¼{tr™, …rhnw k {tu n fu ®ËÄw { æÞ >>30>>
[tu…tR
yntu yr‚®™Œt òuøÞ nu sunt, ÷tuf …h÷tuf{U Œw:¾«Œ ‚unt >
yuËtu …h™h Ëk„ ÔÞr¼[tht, r‚™ËU Srðft ntu‚ n{tht >
‚tne‚u {U r™s yt‚{ òuR, ð]Útt ‚t… sw‚ rf™tu ËtuR >
…hrºtÞ{U ÷k … x yr‚…t…e, Ä™‚] »ýt sw ‚ s„ …rh‚t…e >
37
yðÄq‚„e‚{T
þtuffwk ™h òuøÞ nu sune, yuËtu yr‚ …t{h ™h yune >

r‚™ËU ft{¼tu„ [nwk ¼the, {U y…r™ Ëƒ ƒt‚ ƒe„the >
r™s‚™ ƒu[efu Ä™ òu ÷e™t, Ëtu Ä™ ËƒËU yrÄf {÷e™t >>
Œtu n t - Ëtu Ä™ËU ytSrðft, fh™ [nw {r‚rn™ >
rðhr‚ ¿tt™ nrh¼Âõ‚ rƒ™, ¼R {U yrÄf {r÷™ >>31>>
[tu…tR
ntzrnËU r™BÞtu o nu su W , r…Xftu yÂMÚt {tu ¼ Ë{ ‚u W >
…tkËwhe Ëƒne ƒtkË nu ò{U, ntÚtÁ…t ytuËtu M‚k¼ nu ‚t{u >
íð[t htu{ ™¾ËU Zkft™t, Œun ËŒ™ {÷ {qºt r™Ät™t >
{÷rn Íh‚ Œwòu fAw ™tkne, yuËu ™ð nu îth rs™{tkne >
rðct {qºtËU …wh™ sunt, yr‚ Œw„OÄ swõ‚ r™íÞ ‚unt >
yuËtu …wÁ»tfu Œun MðÁ…t, ƒhLÞtu ËŒ™ Ëƒne Œw:¾fq…t >
r‚™fwk {tu rƒ™ yLÞ rºtÞt òuR, r™s…r‚ ò™e ™ Ëuð‚ ftuR >
‚tfw k {U Ëu ð w k fhe ÃÞtht, Þt‚u {tu Þ yr‚þu rÄ¬tht >>32>>
Œtu n t - s™f rðŒu n fu ™„h{U , hrn {U yu f {r‚{k Œ >
«¼w rƒ™ [nw k yLÞ ft{, Þt‚u VrË ¼ðVk Œ >>33>>
[tu…tR
yr‚ Ë{Úto Ëƒfu rn‚fthe, ËƒËU yrÄf r«Þ Œu ð {w h the >
Ëðtoí{ yÁ Ëƒfu Mðt{e, yr‚ f]…t÷w s„ yk‚hò{e >
yuËu ©enrh Ëƒ Ëw¾Œt‚t, f{÷tftL‚ yrÄf rðÏÞt‚t >
‚urn {U r™òí{Ëu ‚‚¾uðt, ÷inwk {tu÷ fhe nwk r™íÞ Ëuðt >
yurnrðrÄ {uk ©enrhfu Ëk„t, fhenwk h{ý f{÷t ßÞwk y¼k„t >>34>>
yr‚þu ™tþðk ‚ su ne Á…t, yuËu …k[ rð»tÞ Œw :¾fq … t >
R™ rð»tÞ™fu Œt‚t òu W , yu Ë u …w Á »t ™tþðk ‚ Ëtu W >
fnt Ëtu r™srºtÞftu r«Þ fhne, òu …h‚kºt ntuÞ ¼ð Vhne >>
Œtu n t - ft÷fu ðu „ ËU [÷‚ nu , RLÿtrŒf Ëw h su nw k >
yr‚ …hðþ r™s ™trhftu , fnt r«Þ fh‚ nu ‚u n w k >
38
yðÄq‚„e‚{T
‚tne‚U [ti Œ trŒ ÷tu f {U , nrh rƒ™ yLÞ nu òu R >

Ëƒrn rð[ûtý ™thefw k , Ëu ð ™ òu ø Þ ™ ftu R >>35>>
[tu…tR
ftuR þw¼ f{or™ËU yune ft÷t, {tu…h rhÍuW rð»ýw f]…t÷t >
‚tne‚U {U {r‚{kŒ „{tht, ‚une Ëw¾ŒtÞf …h{ WŒtht >
yuËtu áZ ðihtøÞ nu suW, {{ Wh WŒÞ ntu‚ ¼Þtu ‚uW >
Þt‚u ¼R {U yrÄf ƒz¼t„e, f{÷tftL‚ Ëk„ y™wht„e >>36>>
{u h tu {k Œ ¼tøÞ òu ntu R , ‚ƒ ði htøÞftu fth™ òu R >
yuËtu õ÷uþ ntuÞ õÞwk {tuR, òËu …h{ …Œ ÷nu ËƒftuR >
rs™ ðihtøÞËU …wÁ»t WŒtht, y™tÞtË ntuð‚ ¼ð…tht >
ƒkÄ™ ‚™ „untrŒfY…t, r‚™fwk íÞt„e ÷nu þtkr‚ y™q…t >>37>>>
Œtu n t - áZ ðihtøÞfu Y… Þn, rfÞtu nu Rþ W…fth >
‚tne{U rþhËU „ú n ý fhe, íÞt„u W Ëƒne rðfth >
„ú t BÞ …w Á »t yÁ rð»tÞ{U , hn‚ nu ytþt òu Þ >
r‚™fw k íÞt„e nrh¼s™ rn‚, hrn {U ‚í…h ntu Þ >>
Ëtu h Xt - Ëƒfu r™Þk‚t òuR, yuËu ©enrh yr‚Ëw¾Œ >
r‚™ftu þhý nu Ëtu R , {U …tð‚ ¼R «u { sw ‚ >>38>>
[tu…tR
R™ ði h tøÞrf ©Øt su n t, yr‚áZ Ätrh hRnw k ‚u n t >
yr‚Ëk‚tu»t swõ‚ {r‚ {tuhe, ytþt…tþ rŒÞuW Ëƒ ‚tuhe >
r{÷ne òu {tuÞ ¼tøÞ y™wËthe, ‚tneËU rsðwk ntuÞ yrðfthe >
yurË {U yr‚ ‚í…h ntuR, r™s yt‚{ nu y™LÞ„r‚ òuR >
r‚™ËU h{tftk ‚ fu Ëk „ t, r¢zt frhnw k Ëw ¾ y¼k „ t >>39>>
…Þtuo nu ËkËth fw…{U «t™e, rð»tÞ™ËU sune ƒwrØ ™Ët™e >
rðhr‚ rððuf „ÞuW á„ ntuR, ¼Þtu nu ykÄ ºtt‚t ™rn ftuR >
¢tuÄËU ft÷ÔÞt÷ „úrË ÷e™t, yuËtu Sð Œw:r¾‚ yÁ Œe™t >>
Œtunt - r‚™ftu hûtý fh™ rn‚, nrh rƒ™ þõÞ ™ ftuR >
yÄ{ WØth™ ©enrh, ËƒrðrÄ Ëw ¾ «Œ Ëtu R >>40>>
39
yðÄq‚„e‚{T
[tu…tR
ft÷Y…e {ntÔÞt÷ nu sunt, rðïfw k r™„÷ hÌttu nu ‚u nt >
yurnrðrÄ sƒ Œu¾‚ ËkËtht, Wh{rn ht¾‚ rð{÷ rð[tht >
÷tuf …h÷tuffu ¼tu„ËU ‚ƒne, áZ ðihtøÞfwk …tð‚ sƒne >
©e¼„ðt™fw k ¼s‚ y¾k z t, sq X t ò™‚ ®…z ƒú ñ k z t >>
‚ƒ Þn Sðtí{t nu òuR, yt…ftu hûtf yt…ne ntuR >>41>>
ƒútñý Wðt[ - sƒ yðÄq‚ rð« {wŒ …tR, ™]…ËU fn‚ fÚtt Ëw¾ŒtR >
Ëw™w ™]… Þwk r™ùu sw‚ sune, yurË ®…„÷t áZ{r‚ ‚une >
…wÁ»trf ‚]»ýtËU ¼R ¼the, yurË {r÷™ ytþt Œw:¾fthe >
r‚™ËU AurŒ ¼R þtk‚ ËÞt™e, ËßÞt…h ƒurX Ëw¾ {t™e >>42>>
Œtu n t - Ëw ™w ™huþ ‚un e fth™U , ytþt yr‚ Œw: ¾Á… >
íÞw k r n r™htþt ¼tð Ëtu , Ëw ¾ «Œ …h{ y™w … >
su n e rðrÄ ðu ~ Þt ®…„÷t, ftk ‚ rf ytþt íÞt„e >
Ëw ¾ Ëu Ëtu R r™s Ëu s …h, ¼R yr‚þu ƒz¼t„e >>
ËtuhXt - yurnrðrÄ áZ W…Œuþ, r÷Þtu nu ®…„÷tËU Ëw¾Œ >
ytþt ‚s‚ yþu » t, Ëtu «¼w …Œ…k f s ¼s‚ >
fÚtt …h{ Ëw ¾ Ät{, {w r ™ yðÄq ‚ ftu „e‚ Þn >
{w õ ‚t™k Œ fu ~Þt{, WØðfw k fÌttu «u { sw ‚ >>43>>
¼„ðŒwØðËkðtŒu yðÄq‚„e‚u {wõ‚t™kŒ{wr™f]‚xeftÞtk ‚]‚eÞtuæÞtÞ: >>3>>
[tu…tR
yðÄq ‚ rð«ðh ‚u W , fw h h …rûtËU rË¾u su W >
Ëtu sŒw htòfw k {w Œ …tR, fn‚ fÚtt yr‚þu Ëw ¾ ŒtR >
Ëw™w ™]… {™w»Þfwk Ëw¾«Œ òuR, Ëtu Ëtu …ŒthÚt yr‚r«Þ ntuR >
r‚™ftu Ëk„ún fh‚ nu sune, r™ùu Œw:¾ rn‚ ntuð‚ ‚une >
Ëƒne …ŒthÚt nu Œw:¾Á…t, r‚™ fh Ëk„ún yr‚Œw:¾fq…t >
40
yðÄq‚„e‚{T
yurnrðrÄ òrn sÚtthÚt ¿tt™t, Ëtu Ëƒ Ëk„ún ‚s‚ Ëwò™t >

yurn ™h yr‚ y…th Ëw¾ …tðu, «u{ {„™ „tu®ðŒ „w™ „tðu >>1>>
ßÞwk ftuW fwhh …ûte ynkfthe, {tkËftu ÷tu[t ÷u hÌttu ¼trh >
‚trn r™htr{»t fwhh y…tht, yr‚ ƒ÷ðk‚ Ëtu fh‚ «ntht >>
Œtunt - sƒ Ëtu r„Ä ytr{»tftu, Œw:¾Œ ò™e rfÞtu íÞt„ >
‚ƒne Ëtu ¾„ yr‚ Ëw¾ ÷Ìttu, ‚ßÞtu {tkË y™wht„ >
íÞw k òu „ e Ëk „ ú n ‚s‚, Ëw r ¾ ntu ‚ nu Ëtu R >
yu r n rðrÄ rþûtt fw h hrf, r÷r™ {w r Œ‚ {™ ntu R >>2>>
[tu…tR
yƒ ƒt÷fËU rþûtt Äthe, ‚une {wr™ Œ¥t fn‚ rðM‚the >
Ëw™w ™huþ {uhu {™{tkne, {t™ yÁ y…{t™ Ëtu ™tkrn >
„]n Ëw‚ðt™fwk ®[‚t sunt, {{ Wh fƒnw ™ ÔÞt…‚ ‚unt >
¢ezt r™s ytí{ËU n{the, íÞwk ytí{t{U «er‚ {tuÞ ¼the >
yuËtu {U R™ ¼qr{ {tk R, rVÁ r™:þk f ƒt÷ rf ™tkR >>3>>
y¿ttr™ yÁ Wã{ ne™t, òu yu Ë tu ƒt÷f «ðe™t >
r‚nw „w™ËU …hƒúñ nu sunwk, ‚urn «t…‚ ¼Þtu òu„e ‚unw >
W¼Þfu Wh ®[‚t ™rn ÷uþt, …h{t™kŒ{U {ø™ rðþu»tt >>
Œtunt - yurn rðrÄ rþûtt ƒt÷ËU, n{ r÷r™ fhe ÃÞth >
Ëƒrn îLî Œw : ¾ hrn‚ r™‚, þtk ‚ hnq yu f ‚th >>4>>
[tu…tR
yƒ fw { the fLÞtËU òu W , rþûtt r÷r™ y™w … { Ëtu W >
Ëtu Ëƒ fÚtt fn™fu ftò, ‚urn ytÏÞt™ fn‚ {wr™htò >
ftnw „út{{ne …h{ Ëwò™t, hrn fw{the fLÞt ËÞt™t >
r‚™fu {t‚ ‚t‚ hnu sunw, ytuhrn „t{ ò‚ ¼Þu ‚unw >
yt…ftu rððtn fh™ rn‚ ftuR, r™s „]n ytÞuW ‚‚…h ntuR >
Ëtu …tnwk™rf Ëuðt ‚ƒne, fLÞt yt… fh‚ ¼R Ëƒne >>5>>
Ëw™w ™]… ‚tne rs{™ rn‚ ƒt÷t, [tWh fh™ [n‚ ‚‚ft÷t >
41
yðÄq‚„e‚{T
þtr÷fw 1 ÷u yuf tk ‚{U òR, ¾tkz‚ ¼R {™{U Ëfw [tR >>

Œtu n t - ‚ƒ r‚™fu fh{U hnu , fk f ™ rðrðÄ «fth >
yr‚ ƒz þçŒfw k fh‚ nu , Ëƒ Í™f‚ yu f ‚th >>6>>
[tu…tR
‚ƒ Ëtu fw{the yr‚ ƒwÂØðt™t, {™{U rð[th‚ …h{ Ëwò™t >
r™s fh þt÷e ¾tkz™t suW, r™s„]n ÷ts „{tð‚ ‚uW >
yurnrðrÄ {tr™fu ÷ßò …tR, r™s fh fkf™ËU Ëfw[tR >
yuf yuf fhefu ‚ƒ ƒt÷t, [wrh W‚th‚ ¼R ‚‚ft÷t >
yuf yuf ntÚt{U [wrh ŒtuR, {„™ ntuÞ ht¾‚ ¼R ËtuR >>7>>
…wr™ ËtuR þtr÷fwk ¾tkz™ ÷t„e, Þwk r™s Wã{{U y™wht„e >
fh{ne Œtu Œtu fkf™ sunwk, yr‚þu þçŒ fh‚ ¼yu ‚unwk >
r‚™nwk{U yuf yuf [wrh W‚the, yuf yuf ntÚt{U yuf yuf Äthe >>
Œtu nt - ‚ƒ Ëtu yuf yuf [wheËU, þçŒ ™ ntu‚ ÷uþ >
Þw k r™:þk f ntu Þ fLÞft, ¾tk z ™ ÷r„ ™hu þ >>8>>
[tu…tR
nu þºtw f u {th™ntht, Ëw ™ nw k ™] … r‚ þw ¼ ƒ[™ n{tht >
÷tuffu ‚¥ðfwk ò™™ ftò, R™ ÷tuf™{U rVh‚ hnwk htò >
Ëtu fw { the r¢Þt nu su W , Œu r ¾fu Ëw ¾ «Œ ò™e ‚u W >
r‚™ËU Þn W…Œuþ nu òuR, ËƒrðrÄ {U rþ¾‚ ¼Þtu ËtuR >>9>>
ƒnw‚ftu ðtË ntu‚ yuf Ëk„t, r‚™{U fn÷ Œw:¾ hn‚ y¼k„t >
ŒtuW s™ Ëk„ hn‚ nu sƒnwk, ðt‚to ntu‚ …hM…h ‚ƒnwk >
ßÞwk fw{thefu fkfý ËtuW, yuf yuf hnu ™ ƒtu÷‚ ftuW >
r‚™rf ™tkR òu„e „k¼eht, yufne ¼wrð [h‚ {wr™ Äeht >>
Œtunt - yurnrðrÄ rþûtt yr‚ Ëw¾Œ, n{ fw{theËU ÷e™ >
Þt‚u yfu ÷ t hn‚nw k , f÷n Ëƒrn ‚S Œe™ >>10>>
[tu…tR
yƒ þhfh 2ËU rþûtt Äthe, Ëtu „wÁ Œ¥t fn‚ Ëw ¾fthe >
1 þtr÷fw - ÄtLÞ 2 ƒtý ƒ™tð™th (÷qnth)
42
yðÄq‚„e‚{T
Ëw™w ™]… rs™ rsíÞtu r™s ïtËt, rsíÞtu nu ytË™ fhe yÇÞtËt >
Ëtu òu„e yr‚ ‚‚…h ntuR, rðhr‚ òu„ yÇÞtËËU ËtuR >
r™ù÷ rfÞtu nu r™s {™ sunwk, nrhfu Á…{rn òuh‚ ‚unwk >
Þwk ntuÞ ËtðÄt™ ƒwÂØðk‚t, «¼w …Œh‚ hnu áZ {r‚ Ëk‚t >>11>>
Ëw¾ŒtÞf ©e nrhftu Y…t, r‚™{U MÚtt™f …tÞtu y™q…t >
yu Ëtu yr‚ r™{o ÷ {™ su nt, f{o ðtË™t íÞt„‚ ‚un t >
rÄhurn rÄhu Ëƒne {÷ íÞt„e, ntu‚ y[÷ nrh…Œ y™wht„e >>
Œtunt - yr‚þu ƒtxâtu Ë¥ð „w™, ‚tneËU hs‚{ xthe >
yr‚ r™{o ÷ {™{U , {w r ™ Äth‚ Œu ð {w h the >
ËtuhXt - rð»tÞ ðtË™t òuR, r‚™ËU hrn‚ {™ËU yr‚ rð{÷ >
…tðu …h{ Ëw ¾ Ëtu R , {„™ hn‚ nrhÁ… {æÞ >>12>>
[tu…tR
yurn rðrÄ æÞt™ËU ©enrh{tkrn, ÄÞtuo nu r[¥t fnwk ztu÷‚ ™tkne >
‚urn yðËh Ëtu òu„e ™huþt, ƒtneh ®¼‚h ÷¾‚ ™ ÷uþt >
ßÞwk Ëh ËwkÄtu fh™ Ëwò™t, þh{U r[¥t òuÞtuo yuf‚t™t >
yu Ë tu þhfh …h{ «ðe™t, þh Ëw Ä thðu { U ÷Þr÷™t >
yt…fu r™fx ntuÞ ‚urn ft÷t, r™f~Þtu ™]…Ëk„ Ëu™ rðþt÷t >
þhfh ÷uþ ™ òLÞtu yunt, þh{U r[¥t òurh hÌttu ‚unt >
Þwk þhfhËU rþûtt Äthe, «¼w …Œh‚ hnwk ytuh rðËthe >>13>>
[tu…tR
yƒ ßÞw k Ë…o Ë U rþûtt ÷e™t, Ëtu ‚w { Ëw ™ nw k ™hu þ «ðe™t >
{nt {wr™ðh ËtuW Ë…orf ™tkR, ÷tufr™ËU zrhfu {™{tkR >
Þtk‚u yfu÷t rVh‚ WŒtht, yuf Xtuh ™ hn‚ fhe ÃÞtht >>
Œtu n t - ËtðÄt™ r™‚hn‚ nu , yr‚ yu f tk ‚ {U ƒtË >
ftu W ™ ò™‚ íÞw k [÷u , h¾‚ ™ Œw ò u …tË >>
Ëtu h Xt - Úttu hu ƒtu ÷‚ ƒU ™, Þw k {w r™ðh ð‚o ‚ y[÷ >
Ëtu Ëƒfw k Ëw ¾ Œu ™ , ¼w { k z ÷{ne rVh‚ r™‚ >>14>>
43
yðÄq‚„e‚{T
[tu…tR
™tþðk ‚ yu Ë tu Þn Œu n t, ‚u r n rn‚ „] n ythk ¼ ‚ su n t >
Ëtu yr‚þu Œw:¾fu rn‚ ntuR, ‚urn rƒ™ yLÞ V÷ ntu‚ ™ ftuR >
Þt‚u ytuh rfÞtu „]n r‚™{tkR, frhfu «ðuþ Ë…orf ™tkR >
òu„e Ëw¾ËU ƒZ‚ Ëwrð[trh, Þn rþûtt n{ Ë…oËU Ätrh >>15>>
rðïfu WŒT¼ð ÂMÚtr‚ Ëkntht, yuf ©enrhËU ntuð‚ Ëtht >
{fhe 1 fu á»xtk ‚ ËU htò, s„ WŒÞtrŒf fn™fu ftò >
«Út{rn s„ Ëknthrf her‚, Ëw™nwk ™huþ htr¾ áZ «er‚ >
yr‚ Ë{Úto yÁ rŒÔÞMðY…t, yuËu yuf ©eftk‚ y™q…t >
r™s {tÞtËU Rþ y™k‚t, «Út{rn rðï ËúßÞtu ¼„ðk‚t >>
Œtu n t - «¼w r™sþÂõ‚ ft÷ËU , nrhfu Ëƒ Ëk Ë th >
yt… yfu ÷ u hn‚nu , yûthfu ytÄth >
yt…‚w Õ Þ «¼w yt…nu , ‚u r n Ë{ ytu h ™ ftu R >
r™s MðÁ…Ëu þtu ¼ ne, Ëƒfu yt©Þ Ëtu R >>16>>
[tu…tR
«f] r ‚ …w Á »tfu «u h ™ntht, ytrŒ…w Á »t ©eftk ‚ WŒtht >
y…r™ Ët{ŠÚtÁ… òu ft÷t, yrÄf ¼Þkfh yr‚rðfht÷t >
ËtuR Ëƒ™ËU «¼w Ëw¾Y…t, Ë¥ðtrŒf Ëƒ þÂõ‚ y™q…t >
r‚™fwk «f]r‚{ne fh‚ nu ÷e™t, yt… yuf hnu …h{ «ðe™t >>17>>
…h ys ytrŒf Ëwh nu sunwk, yðh òu {™w»ÞtrŒf nu ‚unwk >
R™ Ëƒfu yr‚þu rn‚fthe, Ëkƒ kÄe Ë{Úto Œu ð {whthe >
òftu ËƒrðrÄ fiðÕÞ ™t{t, «f]r‚ …wÁ»t …h Ëƒ Ëw¾Ät{t >
Œtunt - …h{t™kŒ MðY… sune, {qhr‚ yrÄf yr¼ht{ >
Ëƒne W…trÄ hrn‚ r™‚, hn‚ nu …q h ™ft{ >>18>>
nu þºtw f u Œ{™ntht, Ëw ™ w sŒw h tò ð[™ n{tht >
©e™thtÞý s™«r‚…t÷t, r™s Ët{ÚÞo Á …e òu ft÷t >
1 fhtur¤Þtu
44
yðÄq‚„e‚{T
r‚™ËU rºt„wý swõ‚ òu {tÞt, ûttu¼ fh‚ ‚une Ëwh {wr™htÞt >
Ëtu {tÞtËuk {™tunh Y…t, «Út{ Ëús‚ {n‚¥ð y™q…t >>19>>
yu Ë tu {n¥t¥ð nu su W , r‚nw k „w ý ftu fths fnu su W >
ËtuR Ëqºt ynkfthfu îtht, Ëús‚ rðï Ëƒ rðrðÄ «ftht >
òu {n¥t¥ð{U Ëƒ Ëtht, hÌttu nu „wkÚttÞ ËŒt yuf‚tht >>
Œtu n t - R™ {n¥t¥ðfu òu „ ËU , Ëk Ë ] r ‚ …tð‚ sk ‚ >
sL{ Ák {hý «ðtnftu , fƒnw k ™ ytð‚ yk ‚ >>20>>
[tu…tR
surn rðrÄ Wýo™tr¼1 rðÏÞt‚t, r™s WhËU W…rs Ëtûtt‚t >
yu r Ë y…r™ Whýt su n e, r™s{w ¾ ËU rðM‚thefu ‚u n e >
÷thËU ¢ezt fhefu Ëƒne, …wr™ ËtuR ÷thfwk r™„÷‚ ‚ƒne >
íÞw k ™thtÞýŒu ð f] … t÷t, «Út{ Ëú s ‚ {tÞt ‚‚ft÷t >
Ëtu ©enrh {tÞtfu îtht, {n¥t¥ðfw k Ëú s ‚ WŒtht >
ËtuR {n¥t¥ðfu îthËU Œuðt, ÂMÚth[h rðï Ëús‚ ‚‚¾uðt >
‚ƒ Ëtu rðï{U rðrðÄ «ftht, ðthtntrŒf r™s yð‚tht >
Ëtu yð‚thËU ¢ezt ¼the, fh‚nu Œu ð …h{ Ëw ¾ fthe >
…w r™ r™s þÂõ‚ {tÞt su nw, yt…{U r÷™ fh‚nu ‚unw >>
Œtunt - Þwk þw¼ rþûtt yr‚ Ëw¾Œ, n{ {fheËU ÷e™ >
«¼w «‚t… Wh Ätrhfu , Ëƒ ®[‚t ‚rs Œe™ >>21>>
[tu…tR
ßÞw k ¼{rhËU rþûtt Äthe, Ëtu „w Á Œ¥t fn‚ rðM‚the >
Ëw™w ™]… Þn rsðtí{t òuR, M™un îu»t yÁ ¼ÞËU ËtuR >
òu òu …ŒthÚt{U Þn sk‚t, r™s{™ òuh‚ y[÷ y™k‚t >
Þw k áZ ƒw Â ØËU {™ Äthu , ÷ûtËU …÷f{tºt ™rn xthu >
‚ƒ Þn rsðftu yf÷ y™q…t, ntu‚ …ŒthÚtfu Ë{Y…t >
yt… Ëtu ðM‚w ‚wÕÞ ntuR òðu, r‚÷¼h Vuh hn‚ ™rn …tðu >>22>>
1 - fhtur¤Þtu
45
yðÄq‚„e‚{T
ßÞwk ¼{rh ftuW ®¼‚fu {tkne, ÁÄefu rfxfwk ht¾‚ ‚tne >
Ëtu ÷x fh‚ nu ¼úk„ftu æÞt™t, ¼{rh Ëk„ ntu‚ yuf‚t™t >>
Œtu n t - y…™u …w h ð Á…ftu , fex fh‚ ™rn íÞt„ >
Ëtu ¼{rh Ë{ Á…fw k , …tð‚ nu ƒz¼t„ >>
ËtuhXt - íÞwk Þn Sð nu òuR, nrhftu æÞt™ áZ fh‚ sƒ >
‚u n e ËtÄBÞo f w k Ëtu R , …tð‚ nu nrh¼õ‚ ‚ƒ >
yLÞ …ŒthÚt su n w k , r‚™ftu æÞt™ áZ fh‚ r™‚ >
‚u n e Ë{ ntu ð ‚ ‚u n w k , Vu h Vth fAw hn‚ ™rn >
yu r n rðrÄ rþûtt Ëth, n{ ¼{rhËU Ätrh áZ >
Wh Ätrh s„ ytÄth, ‚Œtfth hnw ‚tne Ëk „ >>23>>
[tu…tR
nu yr‚þu Ë{Úto sŒw ¼ q … t, yu n e {{ „w Á [tu r ðþ y™q … t >
r‚™ËU y™w…{ ƒwÂØ yunt, «u{ Ërn‚ rþ¾‚ ¼Þtu ‚unt >
yƒ r™sŒunËU rþÏÞtu òuR, yurË ƒwÂØ fn‚ nwk ‚tuR >
Ëtu Ëƒ fÚtt …h{ Ëw¾Œt™e, {tUËU Ëw™nw yrÄf {wŒyt™e >>24>>
Ëw™nw ™huþ {tuh ð…w yune, {{ „wÁ ƒLÞtu nu Ëƒrn rðrÄ ‚une >
yr‚ Ëw¾ŒtÞf rðhr‚ rððuft, ‚trnftu fth™ Œun nu yuft >
WŒÞ rð™tþfwk Ähe hÌttu suW, yþwr[ yËth ft÷ðþ ‚uW >
W¥th V÷ Ëtu ËŒt Œw:¾Y…t, ‚urn Ähe hn‚ Œun Œw:¾fq…t >
Þt‚u rðhr‚ rððu f ftu ‚t‚t, Œu n Ëtu R fthý rðÏÞt‚t >>
Œtunt - …wr™ Þn ŒunËU {U ËŒt, ‚¥ð òu ytí{ rð[th >
‚tne sÚtthÚt ¼tðËU , Wh ÄtÞtu o fhe ÃÞth >
ËtuhXt - ‚Œr… r™sð…w sune, ït™ ®Ë„th1ftu ¼ût áZ >
Þw k r™ùu rfÞtu yu n e, hnw k rðŒu n Ë{ Œu n {æÞ >>
Œtunt - Œun{U yt‚{ ƒwÂØ Ëtu, Ëƒne ¼tr‚ {tuÞ ™tkne >
Þtrn‚u ¼Þtu nw k yËk r „ {U , rVh‚ nw k yðr™ {tk n e >>25>>
1 - rþÞt¤
46
yðÄq‚„e‚{T
[tu…tR
ƒnw ‚ füËU Ä™ W…òÞtu , Ëtu Ä™ Ëk r [ yrÄf {w Œ …tÞtu >
yiËtu …wÁ»t yÕ…{r‚ suW, ‚™ yr¼{t™e hn‚ nu ‚uW >
™tþðk‚ yu Ëtu r™sŒunt, r‚™ftu fh™ [n‚ r«Þ ‚un t >
Ä™ rºtÞ …w ºt …þw „] n òuW, ŒtËe ŒtË fwxw k ƒe Ëtu W >
fh‚ nu ‚une Ë{qn rðM‚tht, R™ftu …tu»t™ fh‚ y…tht >
yiËtu Þn òu Œun Œw:¾Œt™e, Sðfwk ËƒrðrÄ fh‚ nu nt™e >
yLÞ Œu n fe Wí…Â¥t su n e, r‚™fu ƒesÁ… nu ‚u n e >
yiËu f{o W…òÞfu Œunt, yt… ™tþ ntuÞ òð‚ yunt >>
Œtu n t - ð] ût ‚w ÕÞ su n e Ä{o nu , yi Ëtu ð…w rðÏÞt‚ >
‚Á ßÞw k ƒes W…òÞfu , yt… ™tþ ntu Þ ò‚ >>26>>
[tu…tR
Þt ‚™ftu yr‚þu yr¼{t™t, ‚tnefwk Ärh hÌttu Sð yò™t >
‚une yuf ytuhËU rsbt sunt, hËfu MðtŒ{U ¾U[‚ sunt >
fƒnwkf s÷rf ÃÞtË yr‚¼the, s÷«r‚ ¾U[‚ nu Œw:¾fthe >
Œw r s ytu h W…MÚt nu su W , {i Ú tw ™ rn‚ ¾U [‚ nu ‚u W >
‚urn rðrÄ íð[t RrLÿÞ nu òuR, M…þofu Ëw¾«r‚ ¾U[‚ ËtuR >
WŒh þtkr‚ rn‚ yÒtfwk [nne, ©ðý þçŒ«r‚ ¾U[‚ hnne >
½útý „kÄ «r‚ ¾U[‚ sƒne, ÷u™fwk [n‚ Ëw„kÄe Ëƒne >
yr‚[k [÷ á„ Á… rfþtu ht, ¾U [‚ hn‚ s™tfu òu h t >
ytuh nqk f{o RrLÿ„ý sune, r™s r™s rð»tÞ{U ¾U[‚ ‚une >>
Œtunt - ßÞwk yuf …wÁ»tfwk rðhn sw‚, ƒnw‚ ftr{™e ntuÞ >
‚u n e ¾U [ ‚ [nw k ytu h ËU , r™s „] n «r‚ Ëƒ ftu Þ >>
ËtuhXt - íÞwk Þn Sðfwk ‚t‚, «ƒ÷ RrLÿ„ý rð»tÞ «r‚ >
¾U [ ‚ nu Ëtûtt‚, r™s r™s òu h s™tÞ ƒz >>27>>
47
yðÄq‚„e‚{T
[tu…tR
{™w » Þ Œu n rf Œw ÷ o ¼ ‚tR, ‚u r n yðÄq ‚ fn‚ {w Œ …tR >
Ëw™w ™huþ «¼w ys yð‚the, yuËu ©e…r‚ yr‚ Ëw¾fthe >
y…r™ þÂõ‚Y… òu {tÞt, r‚™ËU rðï rfÞt {™ ¼tÞt >
‚Á ƒur÷ ¾„ {]„fu ð]kŒt, {þf Œkþ ËheË…o MðAkŒt >
R™ ytrŒf ‚™w rðrðÄ «ftht, Ëúrsfu ‚trn «¼w …h{ WŒtht >
r‚™ËU ™tkne Ëk‚tu»tfwk …tÞu, Ëƒfwk Œur¾ {™{U Ëfw[tÞu >
sƒ «¼w {™w»Þ Œun Ëúrs hÞuW, ‚ƒ y‚eþu {wŒ …tð‚ ¼ÞuW >>
Œtu n t - …w Á »ttu ¥ t{ …hƒú ñ fw k , «„x rð÷tu f ™ fts >
r™hr{ ƒw Â Ø Ëƒ {™w » Þ{U , yt…ne ©e{nthts >>28>>
Œtunt - Þt‚u yr‚ Œw÷¼
o ‚™ yunt, yr‚ yr™íÞ fAw ™rn ËkŒnu t >
‚Œr… {tuûtŒt‚t nu yune, ÷øÞtu nu {]íÞw r…Au r™íÞ sune >
òu÷wk ™ {]íÞw „úË‚ nu ÄtR, ‚tu÷wk Œun ÷¾e yr‚ Ëw¾ŒtR >
r™s õÕÞtýfu rn‚ ‚‚ft÷t, s‚™ fh‚ nrhs™ {‚ðt÷t >
rð»tÞ™fu Ëw¾ rn‚ Ëtu Äeht, s‚™ fh‚ …hËk„ ¼eht >
…þw …kr¾ ytrŒ òu „{tht, Ëƒ{U rð»tÞ Ëw¾ r{÷‚ y…tht >>29>>
Œtunt - yurnrðrÄ rð{÷ rððufËU, W…ßÞtu áZ ðihtøÞ >
¿tt™ËU nrh Wh Äthefu , rfÞtu nu ytu h Ëƒ íÞt„ >>
Ëtu hXt - íÞtr„fu ‚™ ynkfth ƒúñËk„ ¼Þtu yufhË >
‚rs ft{trŒ rðfth, ¼w r {rð»tu rVÁk yr‚{„™ >>30>>
[tu…tR
©e¼„ðt™wðt[
yƒ Ëtu fÚtt ©ef]»ý WŒtht, fn‚ nu WØðfwk fhe ÃÞtht >
Ëw™wk WØð Ëtu rð« yrðfthe, yr‚„k¼eh ƒwÂØ surn ¼the >
yuËu {wr™ yðÄq‚ nu su nt, ™] … sŒwfwk Þwk fnefu ‚unt >
48
yðÄq‚„e‚{T
sŒwhtò rZ„ yt¿tt {t„e, [÷™fwk íÞth ¼ÞuW {wr™ íÞt„e >
sŒw htò ‚u n e ðk Œ™ fe™t, yr‚ «thÚt™t rf™ «ðe™t >
‚t‚u «ËÒt ¼Þu W ‚‚ft÷t, yuËu {wr™ yðÄq‚ f]…t÷t >
surn rðrÄ ytð‚ ¼Þu {wr™ Äeht, ‚urn rðrÄ „ÞuW …h{ „k¼eht >>31>>
WØð y…™u …q ð o s su r n, R™rnfu …q ð o s nu ‚u n e >
yu Ë u sŒw h tò nu òu R, yrÄf Ë[u ‚ Ák ‚‚…h ntu R >
{wr™ yðÄq‚fu ð[™ y™q…t, ‚urn ËƒrðrÄ Ëwr™fu sŒw¼q…t >>
Œtunt - Ëw¾ Œw:¾ {U Ë{ ¼tð sw‚, Ëƒne Ëk„ rfÞtu íÞt„ >
©enrhËtU {™ òu r hfu , ¼Þtu nu ¼q … ƒz¼t„ >
Þt‚U WØð ‚w { ne Þw k , Ëƒrn Ëk „ ‚rs ‚t‚ >
Ëw ¾ Œw : ¾{U Ë{ ntu Þ fu , {tu Þ ¼òu Ëtûtt‚ >
Þw k yðÄq ‚ fu ð[™ËU , Œe™ƒk Ä w Œu ð u þ >
{w õ ‚t™k Œ fu «¼w fÌttu , Wîðfw k W…Œu þ >>32>>
òu Þn „ú k Ú tfw k «u { sw ‚ , …Z‚ Ëw ™ ‚ {r‚ Äeh >
‚tfu Ëƒ ƒk Ä ™ xhu , Wh{U ðË‚ ƒ÷ðeh >>
ËtuhXt - {wr™ yðÄq‚ftu „e‚, Ëwr™ Wh Äth‚ {r‚ ™h >
Ëtu yr‚ ntu ‚ …w r ™‚, {tu n sr™‚ Ëƒ Œw : ¾ xh‚ >>
Œtunt - Ëkð‚ yXth [tuhtrËÞtu, yr‚ Ëw¾«Œ {Äw{tË1 >
ht{™ð{e hrððth rŒ™, …w h ™ „ú k Ú t «ftþ >
„w ý r™rÄ „w s o h Œu þ {æÞ, ð] ¥ tt÷Þ nrhÄt{ >
r‚™{u k „ú k Ú t …w h ™ ¼Þtu , yr‚ Ëw ¾ «Œ yr¼ht{ >>
Rr‚ ©e{ŒT¼t„ð‚u {nt…whtýu …th{nkMÞtk Ëkrn‚tÞtk yuftŒþMfLÄu
¼„ðŒwØðËkðtŒu yðÄq‚„e‚u {wõ‚t™kŒ{wr™f]‚xeftÞtk [‚wÚttuoyæÞtÞ: >>4>>
yðÄq‚„e‚k Ëk…qýo{T >>
1 - [iºt{tË
49
„wÁ[tuðeþe
>> ð] ¥ tt÷Þu Ë ¼„ðt™T sÞ‚en Ëtûtt‚T >>
{k„÷t[hý AÃ…Þ
H ™{tu ƒúñ y™q… Y… Ë[ht[hMðt{e, ™{tu ËŒT„Áw ~Þt{ ft{…qhý Ëw¾Ät{e >
™{tu Ëk‚ Ëwò™ ¿tt™ yLÞ ™ S™ ntuR, ðkŒ™{U ºtÞ ¼tð yuf ð…w ò™nw ËtuR >>
Þn ºtÞ {k„÷ Á… nu rðÎ™ y{k„÷ Ëƒ nhu, {q÷ŒtË r‚™ …Œf{÷ ðth ðth ðkŒ™ fhu >>1>>
„úÚk t{rn{t
„w Á [tu ð eþ ßÞw k ÷ût …ût Ëƒ {‚ËU LÞtht,
ßÞt{rn y™w ¼ ð ¿tt™ ¼Âõ‚ ði h tøÞ rð[tht >
Œ¥t {w r ™ ÞŒw Ëk ð tŒ y™w … { yu f tŒË {tk n e,
su n e ò™™ Sð þtu f ft÷ „w ™ f{o ™Ëtne >>
yu Ë e Þn yŒ¼w ‚ fÚtt sÚtt{r‚ ™ne ò™ne,
©e Ënò™k Œ «¼w Wh ðËu ‚ƒ Þn fÚtt ÷¾t™ne >>2>>
[tuðeþ „wÁ™tk ™t{
÷ût „w Á [tu ð eþ Œ¥t {™ ÷e™tu òftu ,
r¼Òt r¼Òt fhe ™t{ fnw k yƒne {U ‚tftu >
{ne, 1 s÷, 2 y™÷, 3 Ë{eh, 4 ÔÞtu{, 5 hrð,
6 þþe, 7 yrn, 8 ys„h, 9 ®ËÄw, 10 …‚k„, 11 f…tu‚,
12 {e™, 13 {t¾e, 14 {]„, 15 fwksh, 16 ¼ú{h,
17 …ª„÷t, 18 rðnk„, 19 rþþw, 20 fLÞt, 21 þhfh,
22 ò™ne, {fhe 23 ¼]k„e 24 {q÷ŒtË fnu „wÁ [tiðeþ ƒ¾t™ne >>3>>
„úÚk t«Þtus™
Þn Ëƒ „w Á fu ™t{ ÷ût™ yƒ r‚™fu „tô,
Œ¥t fÌttu ßÞw k rn‚ rð„‚ Ëtu ƒh™e Ëw ™ tô >
51
„wÁ[tuðeþe
su n e Ë{Í‚ sŒw ¼q … Á… …h{t™k Œ …tÞtu ,

Ëtu R Ëw ¼ „ Ëk ð tŒ f] » ý WØð «r‚ „tÞtu >
ËtuR „w™ „tð™ rð…w÷ yƒ {™ {r‚ Ë{ Ëƒne fnu ,
R™{U {{o y„tÄne ËŒT „ w Á rƒ™ ftu R ™t ÷nu >>4>>
…]Úðe 1
Þtne «Út{ ÷ne ÷ût Œût s™ y[÷ hntðu ,
¾™u ðt…e yÁ fq … ftu x ftu W ¼ð™ ƒ™tðu >
r„rhðh ¼th yZth Ënu yr‚ r‚™ fh ¼tht,
sz [i ‚ LÞ Sð hn‚ Ëƒrn ¼q r { ytÄtht >>
yt… Ën‚ Œw : ¾ yLÞ rn‚ …h W…fth ËŒt fhu ,
Þtne y™q … „w ™ yð™eftu Ëk ‚ Ëw á Z ÓŒÞu Ähu >>5>>
s÷ 2
yt…ne þe‚÷ y{÷ ytu h ftu {÷ Ëƒ nhne,
nhu ‚] » tt yÁ ‚t… yt… Ë{ þe‚÷ fhne >
Ëƒ hË{Þ Ëw ¾ þtk r ‚ …t™‚u k «tý hntðu ,
íÞw k nrhs™ Ëw ¾ Á… …tË „Þu ºttË ™Ëtðu >>
þe‚÷ y{÷ Ëw¾Œ yr‚ Þn s÷ „w™ nrhs™ „únu,
ËŒ„w Á ƒe™ Ë{s‚ ™ne «„x ðu Œ yt„{ fnu >>6>>
yÂø™ 3
y™÷ ÷ût Þn Ëth ytnth ƒe™ MðtŒ Ëtu fhne,
òh‚ rn þw ¼ yþw ¼ ytR ßðt÷t òu …hne >
Ëk [ ‚ ™t fAw ðM‚w yË‚ «„x yLÞ ytþt,
íÞw k Ëƒ fhu ÔÞðnth Œtu » tðŠs‚ nrh ŒtËt >
ftc Œu n {U rðf‚ ƒnw yÂø™ ytí{t yu f ne,
yu Ë u Ëk ‚ Ëw ò ™ Ëtu ò™‚ ‚¥ð rððu f ne >>7>>
ðtÞw 4
…ð™ ÷ût Þn «ƒ÷ ðnu rŒ™hu ™ y¼k „ t, >
r÷ó ™ „k Ä Ëw „ k Ä Vehu Ëƒ Xtu h yËk „ t >
52
„wÁ[tuðeþe
s„ …hX‚ „w ™ Œtu » t ðtfw k „w ™ Œq » tý ™tk n e,

íÞw k nrhs™ r™h÷u … hn‚ {tÞtf] ‚ {tk n e >
fhu fts yLÞ ytþ Ëƒ ð] Â Ø nt™e Ëƒ{tk ™ne,
Þtne y{w Õ Þ „w ™ …ð™ftu ò™‚ Ëk ‚ Ëw ò ™ne >>8>>
ytftþ 5
„„™ ÷ût Þn „q Z {q Z ™ne ò™‚ Ëtu R ,
ËŒt yu f hË y¾k z «e‚ fƒnw ™ne ntu R >
Ëƒfu {æÞ ytftþ ÷tu f Ëƒ nu ™¼ {tk R ,
íÞw k nrh{U Ëƒ sõ‚ sõ‚{U nrh ŒhËtR >>
ðtÞ y¼ú ®÷„ ytí{t Œi ð ‚ „Þu r™{o ÷ hnu ,
Þtne ÷ût ytftþftu Ëk ‚ Ëw ò ™ Ëtu áZ „ú n u >>9>>
ËqÞo 6
hrð s÷ þtu » t‚ rfhý …tR yðËh …w ™ e Œu ð u ,
÷e™ Œe™ftu ¼th yt… rþh ¼w ÷ e ™ ÷u ð u >
¼tË‚ ½x «r‚®ƒƒ yt… ½x{U ™ne ytðu ,
íÞw k {w r ™ Þn ‚™w Ëk „ yËk „ e f{o W¼tðu >>
ßÞw k hrð íÞw k r™ƒO Ä Þn fh‚t yfh‚t Ëtu hnu ,
{q ÷ ŒtË {tnk ‚ s™ Þn rþûtt hrð‚U ÷nu >>10>>
[kÿ{t 7
þw õ ÷ …ût Ëk Þ tu „ f÷t r™íÞ yrÄf ƒZtðu ,
½x‚ ~Þt{ …ût Ëtu R {tË ¼Þu Ëf÷ ™Ëtðu >
f÷t ½x‚ yÁ ƒZ‚ [k ÿ yu f Á… ËŒtR,
íÞw k ‚™ Wí…r‚ ™tþ yt‚{t y¾k z hntR >>
…hu Œu n ‚ƒ ™t {hu ¼Þu ™ ntu Þ ™ðe™ne,
Ëw Ä t ©ð‚ þe‚÷ ËŒt þþe „w ™ Ëk ‚ «ðe™ne >>11>>
Ë…o 8
yt©{ fh‚ ™ yt… Ët… hnu …h „] n {tk n e,
íÞw k Þn Ëk ‚ {nk ‚ h[‚ ™ne yt©{ õÞtk n e >
53
„wÁ[tuðeþe
rVh‚ hnu Ëƒ Œu þ ƒu þ yðÄq ‚ ƒ™tR,

‚™ ytrŒ Þn sõ‚ «e‚ ËƒËU AexftR >>
WŒtËe™ yntu r™þ hnu [nu ™ Ëw ¾ yMÚtt™ne,
Þn rþûtt yrn‚U ÷nu {w r ™ðh …h{ Ëw ò ™ne >>12>>
ys„h 9
ytË™ y[÷ ËŒtÞ rðf÷ fƒnw ™rn ntu R ,
‚] » ýt ™ne {™{tk n e ÷tu ¼ fƒnw ™ne ftu R >
fƒnw {e÷‚ ™ ¼ût ¼tu „ fƒnw ƒnw …tðu ,
«thçÄ ðþ Œu n ò™e {™ áZ hntðu >>
r™:MðtŒe Œq » tý ‚S Ënsu ytðne Ëtu ¼¾u ,
Þn „w ™ ys„hftu Ëw ¼ „ {w r ™ {™{u k r™ù÷ h¾u >>13>>
Ë{wÿ 10
yr‚ y„tÄ „k ¼ eh ™eh …rh…q h ý‚tR,
ƒZ‚ ½x‚ ™ne ÷u þ „ú e »{ ðh»ttÉ‚w …tR >
íÞw k ftu R zth‚ Äw h ftu W [k Œ ™ [h[tðu ,
ftu W ¼t¾‚ fxw ð[™ ftu R ƒnw rð™Þ Ëw ™ tðu >>
ht„ îu » t ™ne ftnw Ë u …rh…q h ™ þe‚÷ Ëne,
„w ™ „k ¼ eh Þn ®ËÄw f tu Ëk ‚ Ëw ò ™ ht¾‚ „ú n e >>14>>
…‚k„eÞwk 11
‚™ Ä™ ¼ð™ ¼k z th {t‚ r…‚w ¼ú t ‚ Ë™u n e,
Ëw ‚ Œtht r«Þ ytŒe áü …ŒthÚt su n e >
‚u n e Ën fh‚ ™ «e‚ hn‚ Ëƒ Ëk „ yËk „ t,
yu f Œe…ffu rn‚ ‚s‚ r™s «tý …‚k „ t >>
òu W…s‚ …w ™ ene Ëtu Ë‚ ðM‚w ™tk fnu ,
{w r ™ðh …h{ «ðe™ Ëtu r™:M…] n e ËƒËU hnu >>15>>
ntu÷tu 12
f…tu ‚ yu f ð™{tk n e f…tu ‚ ™eËU „] n fe™tu ,
«Út{ ¼Þu Œtu …w º t ‚tneËw k yr‚ hk „ ¼e™tu >
54
„wÁ[tuðeþe
yu f rŒ™ yƒ÷t Ërn‚ ¼ût fAw ÷e™ ËeÄtÞu ,

…eAu ytÞ ƒÄef ƒt÷ Œtu W …tþ ƒk Ä tÞu >>
‚u n e rn‚ ¾„ ™the Ërn‚ Œw : r¾‚ ntu R Vk Œ{U …Þtu o ,
Þn f…tu ‚ ftu „w ™ ÷R {w r ™ „] n MÚtt©{ …hnÞtu o >>16>>
{e™ 13
rsbt MðtŒfu rn‚ ÷u ‚ rþh Ëk f x ¼the,
{h‚ sh‚ ºtÞ ‚t… Veh‚ yr‚ rŒ™ Œw : ¾the >
fh‚ne ¼ût y¼ût yu f hË™t Ëw ¾ fth™,
÷ð Ëw ¾ rn‚ ™h {q Z Ën‚ Œw : ¾ ft÷ y…th™ >>
Ëf÷ $rÿ ‚ƒ ntu Þ ðþ sƒ hË™tfw k ðþ fhu ,
yurn {íMÞ „w™ „úrn Ëk‚ s™ r™:MðtŒe ðú‚ ÿZ Ähu >>17>>
{t¾e 14
Ä™ rn‚ Wã{ fh‚ {h‚ …÷ {q Z y…t™t,
¾u ‚ e ÏÞt÷ {sw h e fh‚ ftu W …Z‚ …w h t™t >
A÷ ƒ÷ fhe ƒnw ©{ òu h u Ä™ þfu ™ ¾tR,
Œnu yÂø™ ÷nu [tu h fxf 1 ¼q … r‚ ÷u òR >>
‚u n e rn‚ ntu R rðf÷ yr‚ ßÞw k {Ä{t¾e {Äw „Þu ,
‚t‚u k {w r ™ Wã{ íÞS r™÷tu o ¼ e ðú ‚ ÿZ rfÞu >>18>>
{]„ 15
rð…w ÷ {r™ ƒnw ftÔÞ ‚tnefe sw Â õ‚ ½™u h e,
frð‚ „e‚ …Œ Ak Œ hrËf ƒnw ¼tk r ‚ y™u h e >
‚u n e Ëw ™ efu ™h {q Z {] „ Ë{ hnu ÷w ¼ tE,
„w Á ðu þ Ähe ƒrÄf h{‚ {™ ƒt™ ÷„tR >>
Ëtu Ëk Ë ] r ‚ Aw x ‚ ™ne ðtf ò÷{ne òu …hu ,
‚t‚u ËŒT „ w Á ƒ[™ „ú n e yLÞ ƒ[™ Ëƒ …hnhu >>19>>
ntÚte 16
„Þk Œ yu f ð™{tk n e nM‚e™e r[ºt r™nthe,
¼Þtu ft{ðþ yk Ä …Þtu o {nt fXe™ yòhe >
1 - ËiLÞ
55
„wÁ[tuðeþe
‚ßÞtu «t™ Œw : ¾ …tR ft{ $rÿ™ rn‚ Ëtu R ,

‚t‚u Ëk ‚ Ëw ò ™ ™the yk „ Á… ™ òu R >>
Ëw … [ Ët…™e Ë{ ÷¾e yü ¼tr‚ {i Ú tw ™ ‚su ,
Þn rþûtt „s‚U ÷ne r™»ft{e ðú ‚ áZ ¼su >>20>>
¼{h 17
{Äw f h f{÷ y™u f Veh‚ MðEåAt Ëtu R ,
÷u ‚ Ëw „ k Ä y…th ÷w ç Ä ftu W Xtu h ™ ntu R >
íÞw k {w r ™ rVhu ƒnw Œu þ ftnw Ëk „ «e‚ ™ Xt™u ,
Ëƒ „ú k Ú t™ftu {{o rð¼t„ Ëth Ëƒ ò™u >>
Þn „w ™ {Äw f h‚U „ú n u hË rð¼t„ ‚t‚U ÷nu ,
{™ $rÿf] ‚ þw ¼ yþw ¼ Ëf÷ Œtu » t ðŠs‚ hnu >>21>>
®…„÷t - „r™ft 18
s™f ™„ú f u {tk n e r…k „ ÷t ™th Ëw n t„e,
feÞtu þw ¼ þý„th ÿÔÞ rn‚ …r‚ y™w h t„e >
r™þt ytÄ „R ƒe‚ …w Á »t Ä™ðk ‚ ™ …tÞtu ,
‚ƒ W…ßÞtu ði h tøÞ yt… rÄ¬th s™tÞtu >
rðhn W…ßÞtu nrhfu rð»tu ‚ƒ {™ $rÿ ÂMÚth ¼Þtu ,
…tÞ ®…„÷t …h{ Ëw ¾ ƒ] n ŒT ðih tøÞ „w ™ Þn „úÌ ttu >>22>>
Ë{÷t 19
÷u R ytr{»t ¾„ fw h h „Þtu ‚u „„™ {tu Í the,
‚ƒ r‚™ Ëßs™ ytR rðf÷ feÞtu [k [ rðnthe >
‚ƒ r‚™ Œe™tu ƒentE ‚tne …eAu Ëƒ ÄtÞu ,
…tÞtu ¾„ Ëk ‚ tu » t sƒne ytr{»t AexftÞu >>
Þn rðÄ {t™e {tÞt ‚s‚ ‚ƒ y™q … Ëw ¾ …tðne,
hn‚ …h{ yt™k Œ {U ºtÞ „w ™ ‚ƒ ™ Ë‚tðne >>23>>
ƒt÷f 20
ft{ ¢tu Ä {Œ ÷tu ¼ ytrŒ „w ™ ÔÞt…‚ ™ne,
ð] Â Ø ntr™ Ë{ ‚w Õ Þ ‚t… ºtÞ ™ne Wh{tk n e >
56
„wÁ[tuðeþe
…týe yÂø™ yrn f™f þºtw r{ºtne Ë{ ò™u ,

yt™k Œ {Þe WŒth sõ‚ ÔÞðnth ™ ò™u >
{t™ {tu n ‚] » ýt hrn‚ ht„ ftu W …h ™t Ähu ,
Þtne ÷ût rþþw f tu ÷ne {w r ™ s„{ne rð[h‚ rVhu >>24>>
fLÞt 21
fLÞt rð«fe yu f A™‚ [tð÷ fh ztu ÷ u ,
fk f ™ ‚t fh{tk n e Aw ð ‚ …hM…h ƒtu ÷ u >
rfÞtu yu f ‚ƒ Œq h ‚tu n w k hð {exâtu ™ ‚tne,
‚ƒ Wh fhe rð[th yu f h¾ Ëƒ AexftR >>
hÌttu yu f ‚ƒ [q … ¼Þtu …eAu hð fw k ™ ËU fhu ,
Þn „w ™ fw { theËu u ÷ne yu f tfe {w r ™ðh Vehu >>25>>
ƒtý fh™th 22
þhfh ‚Á‚÷ yu f fh‚ þh …w » … y™q … t,
‚™ {™ r[¥t r‚™ {tk n e ™tne Œu ¾ ‚ yLÞ Á…t >
‚ƒ ftu W ¼q … r‚ Ëi ™ „Þtu yt„u r‚™ ntu R ,
ðtftu þçŒ MðÁ… rŒÏÞtu fAw Ëw L Þtu ™ Ëtu R >>
íÞw k {w r ™s™ nrh ¼s™{U y[÷ð] Â ¥t ht¾‚ Ëne,
{™ $rÿÞ „w ™ {u x efu rþûtt þhfhËU ÷ne >>26>>
fhtu¤eÞtu 23
r™s {w ¾ ‚U rðM‚the {fhe 1 ƒnw ò÷ ƒ™tðu ,
Ëtu ƒnw rŒðË ƒ™tð ÷u R r™s ðŒ™ Ë{tðu >
íÞw k {w r ™ Þn Ëƒ sõ‚ ¼Þtu ò™‚ ¼ú { {tk n e,
yr¾÷ rðï y™trŒ Ëtu R {tÞtf] ‚ ™tk r n >>
yt… Ë{tðne yt…ne MðRåAt «„x‚ Ëne,
{fhe ÷ût {nk ‚ s™ Þn ht¾‚ ÿZ Wh „ú n e >>27>>
¼{he 24 - ¼]k„e fexfwk fþ‚ ntu‚ ‚ne ¼]k„e y™q…t,
Ëtu ƒnw h e ftu W ft÷ ntu Þ ™ne fex MðÁ…t >
1 {fhe -fhtur¤Þtu
57
„wÁ[tuðeþe
íÞw k ËŒT „ w Á fu ƒ[™ Ëw ™ ‚ ™h nrhË{ ntu R ,

hn y¾k z yrð™tþ ðtË „¼o Ähu ™ Ëtu R >>
f] … t ®ËÄw fh™t fhe r™s Ë{ r™s s™fw k fhu ,
Þtne ÷ût þw ¼ ¼] k „ eftu {nk ‚ Ëu ÿZ Wh Ähu >>28>>
„wÁ{rn{t
Þn [ti ð eþ „w Á ÷ût rð„‚ Ënw fnu ð¾t™t,
Þn …h{thÚt ™tne R™‚u ÷nu ™ ¿tt™t >
sƒ {e÷ne „w Á ƒú ñ Ëns ‚ƒ Þn „w ™ „tðu ,
„w Á rƒ™ ftu x e W…tÞ rfÞu „w ™ yu f ™ …tðu >>
‚t‚u ‚s {™ Ëf÷ ©{ ƒú ñ ðu ¥ tt „w Á ¾tu s yƒ,
Ëƒ s„ fhu W…Œuþ ‚ƒ ©eËnò™kŒ «¼w r{÷ne sƒ >>29>>
„wÁ{rn{t
yu n e yðËh …hƒú ñ «„x rð[h‚ s„{tk R ,
fh‚ [rh‚ yr‚ Ëw ¼ „ «„x fnu ÷ût ƒw Í tR >
«„x {e÷tð‚ ht{ ft{ {Œ ¢tu Ä ™Ëtð‚,
¿tt™ ¼Âõ‚ ði h tøÞ «„x {w Â õ‚ ŒhËtð‚ >>
yu Ë u Ë{Úto ËŒT „ w Á «„x «{tý s™ fn‚ne,
‚tfu ð[™ sƒ Ähne Wh ‚ƒ Þn „w™ Ëƒ ÷n‚ne >>30>>
Œþo ™ ¾x {‚ rð…w ÷ ðhý yÁ yt©{ [the,
[‚w h Ëk « ŒtÞ ytŒe fn‚ Ëƒ ÷ût …tu f the >
Ëw ™ ‚ …X‚ rŒ™ ht‚ {tu n ¼ú t k r ‚ ™ð {t™u ,
Sð „w Á fu rþ»Þ fAw Þn {h{ ™ ò™u >>
ƒú ñ „w Á fu rþ»Þ Sð Ë{s‚ ™ne Þn Ët™fw k ,
‚t‚u ËŒT „ w Á …Œ ÷nu ‚S f…x yr¼{t™fw k >>31>>
©e „w Á Ënò™k Œ îLî {u x ™ ¼ð ¼the,
Äh‚ Á… r™íÞ r™r{¥t ËŒt r™ss™ rn‚fthe >
58
„wÁ[tuðeþe
Á… [rh‚ „w ™ yr{‚ yr{‚ W…{t ©w r ‚ „tðu ,

nrh nh ys yrnhts æÞt™ {w r ™s™ Ëƒ Ätðu >>
f] … trËLÄw Þw k «t™‚u rð™Þ ƒt÷ Ëw ™ e ÷eSyu ,
{q ¤ ŒtË ‚ð ŒtË nu y¼ÞŒt™ „w Á ŒeSyu >>32>>
„úÚk ttuí…Â¥t Ë{Þ Œþof
Ëk ð ‚ yZth ºtu Ë Xu ßÞu c …ût ~Þt{ Ëw n tÞu ,
‚u h Ë r‚rÚt ¼] „ w ð th „w Á [ti ð eË ‚ƒ „tÞu >
ðts‚ þw ¼ ðtSk º t ƒòð‚ „w r ™s™ si k Ë u ,
íÞw k «u h f „w Á ntu R fntð‚ s™…U yi Ë u >>
Ëtu „w Á Ënò™k Œ «¼w «„x nu yƒ yþh™ þh™,
{q ¤ ŒtËfu Wh ËŒt ðËtu Þn {q h r‚ {™ nh™ >>33>>
>> Rr‚ ©e{q÷ŒtË ({wõ‚t™kŒ) f]‚ „wÁ[tuðeþe Ëk…qýto >>
59
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>1>> (ht„-„hƒe)
(‘„tuhË ÷R™u „tur…ft, [t÷e ðu[ðt ftsu’ yu Zt¤ Au )
©e îtht{‚e ~Þt{™u , ðk Œ w fh òu z e >
[hýu rþþ ™{tð‚tk , ™t¾u ƒk Ä ™ ‚tu z e >>1>>
©e„w Á Ënò™k Œ ™u , ðk Œ w k fhe «er‚ >
nrh ¼sðt™e su Útfe, òýe Ëðo her‚ >>2>>
fh òu z e {w r ™ ð] k Œ ™u , ðk Œ w k rþh ™t{e >
feÄe f] … t su W…hu , ƒ÷ðk ‚ ƒnw ™ t{e >>3>>
îtht{‚e Útfe ytrðÞt, su r ™ ¼Âõ‚™u ¼t¤e >
©eðh‚t÷ rƒhtrsÞt, rðê÷ ð™{t¤e >>4>>
©eWØð Ëk « ŒtÞ™t, {nt {w r ™ðh òýe >
fÁýt fhe su { f] » ýS, fnw Ëðu o ð¾týe >>5>>
¼õ‚ðíË÷ rƒÁŒ ht¾ðt, ðu „ u ytÔÞt {w h the >
{w õ ‚t™k Œ fnu ‚u fÚtt, nðu fnw k rðM‚the >>6>>
…Œ >>2>>
Ëtu h X Œu þ Ëtu Þ t{ýtu , ‚u ™ u {æÞ Au ¼the >
Œw „ o ™ „h hr¤Þt{ýw k , yr‚þu Ëw ¾ fthe >>1>>
htò W¥t{ ‚u þnu h ™tu , nrh¼õ‚ fntðu >
Œu þ Œu þ Útfe {nt{w r ™, r‚Þtk [tr÷™u ytðu >>2>>
¼õ‚ y[÷ ¼„ðt™™tu , ËtÄw Ë u ð t{tk «er‚ >
Ëth yËth rððu f ™e, òýu Ëðo her‚ >>3>>
‚u htò yr‚ «u { þw k , [hýu rþh ™t{e >
61
f]»ý«ËtŒ
…tu ‚ t™u ½hu htr¾Þt, Ënò™k Œ Mðt{e >>4>>

Mðt{e ð~Þt ‚u þnu h {tk , Ëk „ u rþ»Þ nòÁ >
yt…u þw ¼ W…Œu þ ™u , nhu {tu n yk Ä tÁ >>5>>
ËŒT „ w Á Mðt{e Mð‚k º t Au , hÌtt ¼Âõ‚™u òu R >
{w õ ‚t™k Œ fnu ‚u rð™t, ƒeòu yÚto ™ ftu R >>6>>
…Œ >>3>>
rþ»ÞËrn‚ ©ef] » ý™u , Ëu ð u r™íÞ Mðt{e >
¼s™ fhu yr‚ ¼tðËw k , hnu áZ r™»ft{e >>1>>
Mðt{e™u ð[™u ©ef] » ý™e, {q h r‚ Ëw ¾ fthe >
™] … MÚtt…e Œhƒth{tk , {rn{t ðæÞtu ¼the >>2>>
ð»to ™ t WíËð Ëðo ™ u , fhu yr‚ rðM‚the >
™] … {™{tk yu { ®[‚ðu , fu { heÍu {w h the >>3>>
yu f Ë{u ‚u þnu h {tk , WíËð r‚rÚt ytðe >
{t½ {tË™e …k [ {e, Ënw ™ u {™ ¼tðe >>4>>
ðtËw Œ u ð ™u {k r Œhu , ËW ðËk ‚ ðÄtðt >
‚t÷ {] Œ k „ ƒòrð™u , ÷tøÞt „w r ýs™ „tðt >>5>>
Ëk ð ‚ yZth yu f trþÞtu , yu ðíËh òýtu >
{w õ ‚t™k Œ fnu ‚u Ë{u , ytðtu ¾u ÷ {k z týtu >>6>>
…Œ >>4>>
Mðtr{™t rþ»Þ y™k ‚ íÞtk , ytÔÞt WíËð òýe >
™h ™the yr‚ «u { þw k , ƒtu ÷ u sÞ sÞ ðtýe >>1>>
Œu þ Œu þ Útfe ytrðÞt, Þr‚ {w r ™ ƒú ñ [the >
hÚt ðtn™ [ze ytrðÞtk , y„rý‚ ™h™the >>2>>
rþ»Þ Ërn‚ Mðt{e …k z âu , þw ¼ rðrÄðk ‚ he‚u >
ÁÂõ{ýe Ërn‚ ©ef] » ý™u , …q ß Þt ½ýe r«‚u >>3>>
Útt¤ Ähe {nt yth‚e, yr‚ «u { u W‚the >
…w » …™e yk s r÷ ytr…™u , fhe sÞ Äw r ™ ¼the >>4>>
™t™trðÄ™t hk „ ÷i , r™s ¼õ‚™u Ëk „ u >
62
f]»ý«ËtŒ
yƒeh „w ÷ t÷ Wztrz™u , hBÞt Mðt{e W{k „ u >>5>>

rð« ytrŒ {w r ™ð] k Œ ™u , ½rý sw „ ‚u s{trz >
{w õ ‚t™k Œ fnu herÍÞt, Mðt{e hk „ u h{tze >>6>>
…Œ >>5>> (ht„ „hƒe)
(‘ytuht ytðtu hu {tht ÷uh¾zt ð™{t¤e’ yu Zt¤ Au.)
yu { fhe WíËð hu , …Ae sr{Þt ËŒT „ w Á Mðt{e >
s{‚t òu R ™u hu , nhÏÞt {w r ™ðh r™»ft{e >>1>>
sw „ ‚u s{e™u hu , „Þt r™s ytË™ Ëw ¾ fthe >
…tu ‚ …tu ‚ t™u hu , W‚thu „Þtk ™h™the >>2>>
…tA÷u …ntu h hu , Mðt{e {k z … {æÞ ytÔÞt >
ðu „ u ytÔÞt hu , nrhs™ Ënw ™ u {™ ¼tÔÞt >>3>>
{tu x u ytË™u hu , ƒu X t {w r ™ðh™t htò >
„w r ýs™ „tðu hu ðtsu íÞtk ƒnw r ðÄ ðtò >>4>>
ƒu X t yt„¤ hu , íÞt„e r™{o ¤ {™ðt¤t >
…k r z‚ …w h týe hu , {w ¾ yt„¤ yr‚ {h{t¤t >>5>>
rð« rððu f e hu , ƒnw ðu Œ ™t yÚto «ftþu >
{w õ ‚t™k Œ fnu hu , ‚u ƒu X t Mðt{e …tËu >>6>>
…Œ >>6>>
ËŒT „ w Á Mðt{e hu , yr‚ ™ti ‚ { ðt‚ Wå[thu >
[ti Œ rðãt{tk hu , «ðeý ‚u Âîs Wh Äthu >>1>>
Ëti Ëk L ÞtrË hu , ƒú ñ [the «¼w ™ u ÃÞtht >
Ë™{w ¾ ƒu X t hu , fhu W…r™»tŒ Wå[tht >>2>>
„] n e ™h™the hu , ßÞtk òu ø Þ íÞtk ƒu X t …tËu >
nrh{w ¾ r™h¾u hu , ÚtR „Œ„Œ n»to nw Õ ÷tËu >>3>>
Ë{e… Ëk ƒ k r Ä hu , yÞtu æ Þt ™„h r™ðtËe >
¼tR ¼rºtò hu , ytÔÞt ¼sðt yrð™tþe >>4>>
Ëðu o Ëk ƒ k r Ä hu , Mðt{e™u Ë™{w ¾ þtu ¼ u >
òu R Ë¼t™u hu , {nt {w r ™ðh™tk {™ ÷tu ¼ u >>5>>
63
f]»ý«ËtŒ
‚tht„ý{tk hu , su { …q h ý þþe yr‚ Atsu >

{w õ ‚t™k Œ fnu hu , yu { Ëk ‚ {tk Mðt{e rƒhtsu >>6>>
…Œ >>7>>
Ëk ‚ Ë¼t{tk hu , yr‚ þtu ¼ u ËŒT „ w Á Mðt{e >
fÁýt áüu hu , Ënw ™ u r™h¾u ƒnw ™ t{e >>1>>
ŒtË Ënw ™ u hu , Wh yt™k Œ yrÄf ðÄthe >
ƒtu Õ Þt Mðt{e hu , ËŒT „ ú L Út™w k ‚¥ð rð[the >>2>>
Ëw ý òu Ëðu o hu , ði » ýð s™ {w r ™ ƒú ñ [the >
„] n e íÞt„e Ënw hu , Ëw ý tu rn‚™e ðt‚ ‚{the >>3>>
¼q { k z ÷{tk hu , su WØð ytr©‚ ft’ÔÞt >
‚u ði » ýð s™ hu , ©ef] » ý ‚ýu {™ ¼tÔÞt >>4>>
‚u ™ u fhðtk hu , þw ¼ ‚ehÚt fhe ƒnw «er‚ >
Ënw ði » ýð™e hu , yu ytrŒ y™trŒ™e her‚ >>5>>
{w õ ‚t™k Œ ™tu hu , ðt÷tu Ënw ™ u Ëw ¾ fthe >
‚ehÚt {tntíBÞ hu , fu ’ ðt {tk z âw k y½nthe >>6>>
…Œ >>8>>
‚ehÚt fh‚tk hu , …tr…™w k …t‚f ™tËu >
ŒÞt Ä{o ™ e hu , Ëw ¾ Œw : ¾ ytðu ÿ~Þ ¼tËu >>1>>
…w h t ði » ýð hu , {¤u ‚eÚto { tk yrðfthe >
‚u n ™u {¤‚tk hu , ðÄu Wh ¼Âõ‚ƒ÷ ¼the >>2>>
ht{ f] » ýtrŒf hu , su nrh yð‚th fu ’ ðtÞ >
‚u {q Š ‚™w k hu , ‚ehÚt{tk Œþo ™ ÚttÞ >>3>>
Äti B Þ ™u ÷tu { þ hu , {w r ™ {tfO z ytrŒ y™k ‚ t >
‚ehÚt Ëu ð u hu , yr‚ ytŒh fhe ƒw Â Øðk ‚ t >>4>>
htò Ëðu o hu , Þw r ÄÂch ytrŒ WŒtht >
rfÄtk ‚ehÚt hu , Úttðt ©enrh™u ÃÞtht >>5>>
fnu {w õ ‚t™k Œ hu , yu { ƒtu Õ Þt ËŒT „ w Á Mðt{e >
‚ehÚt fh‚tk hu , ÚttÞ r™{o ÷ {™ r™»ft{e >>6>>
64
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>9>> (ht„ „hƒe)

(‘÷xft¤t ‚thu ÷xfu hu, ÷uh¾ztk nwk ÷tu¼týe’ yu Zt¤ Au )
yu{ ƒtuÕÞt ËŒT„wÁ Mðt{e hu, Ëtk¼¤òu nrhs™ ðtýe >
su{ heÍu nrh ƒnw™t{e hu, ‚u{ ‚{™u fnw rn‚ òýe >>1>>
su {tht rþ»Þ fntðu hu , ‚u nrhs™ {™ rð[the >
Wh ðt‚ y[¤ Xu h tðtu hu , fnw k Ënw ™ u yr‚ Ëw ¾ fthe >>2>>
áZ ¼Âõ‚ {™{tk Äthe hu , ‚ehÚt fhðtk yr‚ «e‚u >
su { heÍu Œu ð {w h the hu , hnu ð w k yr‚ W¥t{ he‚u >>3>>
fhu M™t™ Œt™ nrhËu ð t hu , ‚ehÚt{tk áZ ¼Âõ‚ fhe >
yt…u y{]‚ ¼tus™ {uðt hu, ði»ýð rð«™u {tuŒ1 ¼he >>4>>
yu ð e he‚u ‚ehÚt fh‚tk hu , …t… Ëðu o «÷Þ Úttþu >
r[¥t ~Þt{¤eÞt{tk Äh‚tk hu , {™™t {¤ Ëðu o òþu >>5>>
fnu {w õ ‚t™k Œ W{k „ u hu , Ënw nrhs™™u Ëw ¾ fhðt >
Mðt{e ƒtu Õ Þt r™ss™ Ëk „ u hu , {tu n ™S{tk {™ Ähðt >>6>>
…Œ >>10>>
ð¤e ƒtuÕÞt ËŒT„wÁ ðtýe hu, Ënw nrhs™Ëwk nu‚ fhe >
yts ËnwÚte yrÄf «{týe hu, îtht{‚e ßÞtk yt… nhe >>1>>
su su ‚ehÚt s„{tk ftðu hu, {tntíBÞ ‚u™wk «„x ½ýwk >
‚tuÞ îthft ‚wÕÞ ™ ytðu hu, yr‚ {tntíBÞ yu Ät{‚ýwk >>2>>
Ënw {™ðtk r A‚ V÷ yt…u hu , ©eîtht{‚e Ät{Äýe >
{ntf{o ™ tk ƒk Ä ™ ft…u hu , su n ™e fehr‚ «„x ½ýe >>3>>
SÞtk ÁÂõ{ýe™tÚt hkr„÷tu hu, r™íÞ hýAtuz rƒhtsu Au >
Atu „ t¤tu Au ÷ Arƒ÷tu hu , yr‚ Ëw k Œ h Aƒe Atsu Au >>4>>
fÞtO f™f ¼w ð ™ yr‚ ftu zu hu , rðïf{to {™ htr¾™u >
frh …tu é Þ f™f™u xtu z u 2 hu , s÷{tk …tÞt ™t¾e™u >>5>>
íÞtk ©eËtu ‚ t s„Mðt{e hu , y¾k z rƒhtsu yrð™tþe >
fnu {w õ ‚t™k Œ ƒnw ™ t{e hu , r™íÞ îtht{r‚™t ðtËe >>6>>
1. - yt™kŒÚte, 2. - Œhðtsu
65
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>11>>
ð¤e ƒtuÕÞt Mðt{e rð[the hu, Ëtk¼¤òu Ënw r[¥t ht¾e >
fnw rn‚™e ðt‚ ‚{the hu , sŒw … r‚™tu {rn{t Œt¾e >>1>>
©enrh r™sfw ¤ Ëk n the hu , yk ‚ Äto ™ ÚtÞt ßÞthu >
«¼w ÷eÄw k {™{tk rð[the hu , r™s{k r Œh htÏÞw k íÞthu >>2>>
rËLÄw …ý ‚u{s feÄwk hu, nrh{krŒh ‚rs yLÞ ƒtuéÞwk >
Ënw nthŒ òýe r÷Äw k hu , f™f rf[{tk h„Œtu é Þw k >>3>>
«¼tË{tk r™sfw ¤ {the hu , yk ‚ æÞto ™ ÚtÞtu hrËÞtu >
Ëðo ¼q ™ tu ¼th W‚the hu , r™s{k r Œh ytðe ðrËÞtu >>4>>
r™íÞ f™f ¼wð™{tk htsu hu, yt…ý Ëðo™u Ëw¾ fhðt >
yu{ r™íÞ ™ti‚{ Arƒ Atsu hu, r™ss™™tk {™ztk nhðt >>5>>
fnu {w õ ‚t™k Œ fÌtw k Mðt{e hu , yu ‚ehÚt {w Â õ‚ yt…u >
rsÞtk ËŒt ƒnw ™ t{e hu , f{o ‚ ýtk ƒk Ä ™ ft…u >>6>>
…Œ >>12>>
fr÷Þw „ {tk yu …w h e su ð w k hu , ‚ehÚt ƒesw k ftu R ™ne >
r™íÞ ©ehýAtu z ™u Ëu ð w k hu , îtht{r‚{tk ðtË hne >>1>>
‚u {txu {wr™ðh íÞt„e hu, „]ne nrhs™ yu Wh Ähòu >
‚{u Atu Ëðu o ƒz¼t„e hu , îtht{r‚ ‚ehÚt fhòu >>2>>
íÞtk si ‚ehÚt rðrÄ fhðtu hu, ~Þt{r¤Þt{tk r[¥t Äthe >
‚ehÚt si ÷tu ¼ …hnhðtu hu , nrh ¼sðt yt™k Œ fthe >>3>>
„] n MÚt™u …w Û Þ rðþu » tu hu , fhðw k ‚ehÚt{tk si ™ u >
‚u ftu r x½ýw k V¤ ÷u þ u hu , yt…u f] » ýt…o ý fne™u >>4>>
‚ehÚt si {w r ™ðh ¿tt™e hu , …q s ðt yr‚þu «u { fhe >
su Äehsðk ‚ {ntæÞt™e hu , Wh{tk ht¾u y¾k z nrh >>5>>
yu { Ëðu o ™ u Mðt{e hu , Ëk ƒ k Ä e Ët{w ¼t¤e >
fnu {w õ ‚t™k Œ ƒnw ™ t{e hu , ðt‚ fne yr‚ {h{t¤e >>6>>
…Œ >>13>> (ht„ „hƒe „hƒe)
(‘[t÷ Ë¾e òuðt™uhu òRÞu’ yu Zt¤ Au)
yðÄ…w h eÚtfe ytÔÞt Ëk ƒ k Ä e, Mðt{e™u Œþo ™ fts hu >
66
f]»ý«ËtŒ
rð« rððu fe «¼w Ëk „ «er‚, òuR™u heÍTÞt {nthts hu >>1>>

{tu x u h t ƒk Ä w Mðt{e™t, ht{«‚t… fu ’ ðtÞ hu >
‚u n ™t …w º t ‚u ™k Œ ht{S, ðt÷t ËŒt sŒw h tÞ hu >>2>>
RåAtht{S ¼tR ™t™u h t, ‚u n ™t Ëw ‚ „tu … t¤ hu >
{„™ hnu nrhY…{tk r™þrŒ™, Wh Ähe Œe™ŒÞt¤ hu >>3>>
{™Atht{S …w º t {t{t™t, yu ºtý™u fÌtw k Mðt{e hu >
Ëk ƒ k Ä e Ëðo òytu îtrhftk , r™h¾tu nrh ƒnw ™ t{e hu >>4>>
WØð™u ytr©‚ su ði » ýð, ‚u ™ u ‚tu òðw k sYh hu >
r™h¾tu si hýAtuz Atu„t¤tu, ytkrnÚte ™rn ½ýwk Œqh hu >>5>>
rºtË Þtu s™ Au îtrhft ™„he, {txu þe½ú 1 ËÄtðtu hu >
{w õ ‚t™k Œ™tu ™tÚt fu ’ ‚{™u , õÞtk {¤u yðËh ytðtu hu >>6>>
…Œ >>14>>
Mðt{e ËkƒkrÄËwk ƒtur÷Þt «e‚u, Ëtk¼¤òu yuf æÞt™ hu >
„tu { ‚eS{tk ™tne™u «u { u , Œu ß Þtu ÞÚttrðrÄ Œt™ hu >>1>>
þk ¾ [¢ „Œt …È™e At…w k , ÷u ò u fhe ƒnw ¼tð hu >
îtrhft™tÚt™w k Œþo ™ fhðt, ðËòu sR ™tð hu >>2>>
þk ¾ tu Ø th{tk si ™ u yt…òu , þÂõ‚ «{týu Œt™ hu >
«u { Ërn‚ hýAtu z Atu „ t¤tu , r™h¾òu fÁýtr™Ät™ hu >>3>>
ƒú ñ¼tu s ™ fhe Ëk ‚ s{tze, ytðòu „tu … e ‚¤tð hu >
®…zthu si r…‚] ‚thòu , ht¾òu yu s Xu h tð hu >>4>>
Mðt{e™tk ð[™ Ëwýe fh òuze, ƒtur÷Þt ftuË÷ðtËe hu >
ð[™ ‚{thu îtrhft òËw k , fÁýt fhe yrð™tþe hu >>5>>
îtht{‚e sR ‚ehÚt™tu rðrÄ, fhþwk ‚u þÂõ‚ «{týu hu >
{w õ ‚t™k Œ fu ’ yu { fne Âîs, ‚i Þ th ÚtÞt ‚u xtýu hu >>6>>
…Œ >>15>>
rð« ð¤e fh òuze rð™Þ fhe, Mðt{e™u fÌtwk yu n hu >
{th„™tk …w h „t{™tu ¼u Œ w 2 , ði » ýð {tu f ÷tu ‚u n hu >>1>>
{th„™t ¼u Œ w ™ u Ëk „ u , îtht{‚e y{u òRyu hu >
1. ‚íft¤ - Íz…Úte 2. - òýfth
67
f]»ý«ËtŒ
ð[™ ‚{tht rþh…h Ähe, n{ýtk s ‚‚…h ÚttRyu hu >>2>>

rð«™tk ð[™ Ëw ý e ©eMðt{e, ÷erÄ ðt‚ rð[the hu >
Œq h Œu þ ™t rð« Au {txu , ¼tu r {Þtu fhðtu íÞthe hu >>3>>
Ëðo Ë¼t{tk ‚u ðtu nrhs™, ¾tur¤Þtu ËŒT„wÁ Mðt{e hu >
ËÂå[Œt™kŒ ™t{u {nt {wr™ðh, áZ{r‚ yr‚ r™»ft{e hu >>4>>
þw Ø Ë{trÄr™c ‚u ËtÄw , r™¼o Þ sz¼h‚ ‚u ð t hu >
fÁýt™e áüu rð÷tufe™u Mðt{e, òÛÞt ‚u {tufÕÞt suðt hu >>5>>
nu {wr™ðh ‚{u f]»ý¼õ‚ Atu, Ëk‚{tk …qßÞ fntðtu hu >
{w õ ‚t™k Œ ™tu ™tÚt fu ’ Âîs™u , îtht{‚e …hËtðtu 1 hu >>6>>
…Œ >>16>>
ËÂå[Œt™k Œ ™u fÁýt fhe™u , Vhe ƒtu Õ Þt „w Á Œu ð hu >
{w r ™ ‚{u yu {th„™t ¼u Œ w , íÞth Úttðtu ‚‚¾u ð hu >>1>>
rƒò …ý ƒnw ËtÄw™t {™{tk, îtrhftk sðt™e ytþ hu >
þe‚ft÷ ðe‚u Ëti òþu , r™h¾ðt ©eyrð™tþ hu >>2>>
yðÄ…w h eðtrË™u Ëk „ u , òðt™u Úttòu íÞth hu >
òðt òu ø Þ ‚{u Atu {w r ™ðh, òýtu rððu f rð[th hu >>3>>
r™sr™s ½h «íÞu ytk n eÚte, {tu f ÷ðt Au ytu k ý 2 hu >
‚u {txu yu nthŒ ‚{ rð™t, rƒòu ‚u òýu ftu ý hu >>4>>
‚u {txu ‚{u r[ðx ht¾e, òºtt fhtðe ytðtu hu >
{th„{tk Ëw ¾e ÚttÞ ‚u fhòu , …h{ rððufe fntðtu hu >>5>>
ðtËw Œ u ð ™e RåAt nþu ‚tu , nw k …ý Ëk ‚ ™u Ëk „ hu >
{w õ ‚t™k Œ ™tu ™tÚt fu ’ ytðeþ, îtrhft yr‚ W{k „ u hu >>6>>
…Œ >>17>> (ht„ „hƒe)
(‘Ënò™kŒ Mðt{ehu fu, ¼s áZ ¼tð ¼he’ yu Zt¤ Au )
yu ð e Ëtk ¼ r¤ {w r ™ðh hu fu , {nt«¼w ™ e ðtýe >
{™ {„™ ÚtÞt Au hu fu , Ëw ¾ ŒtÞf òýe >>1>>
„w Á ð[™ „ú n e™u hu fu , [hý{tk rþ»t Ähe >
fh òu z e™u ƒtu Õ Þt hu fu , {w r ™ðh rð™r‚ fhe >>2>>
1. - {tuf÷tu, 2. - yt Ët÷
68
f]»ý«ËtŒ
«¼w ð [™ ‚{thtk hu fu , …tr¤Ë «u { ¼he >

ytðtu yðËh Œw ÷ o ¼ hu fu , {w s ™u ™ ytðu Vhe >>3>>
‚™ {™ Ä™ yÃÞw O hu fu , ‚{™u su Œe™Úte >
ðu [ tu ‚tu ðu [ tÞhu fu , þw k ½ýw k Œt¾w k fÚte >>4>>
‚{™u heÍððt hu fu , òRË rð«Ëk „ u >
{™u îtrhft òðthu fu , W{k „ ðtæÞtu yk „ u >>5>>
yt…e xe{ý 1 rð«™u hu fu , ðu „ u íÞth fhtu >
{w õ ‚t™k Œ ™t Mðt{e™u hu fu , yu r[k ‚ t …hnhtu >>6>>
…Œ >>18>>
{w r ™ðh™e ðtýe hu fu , {™{tk Äthe™u >
ƒtu Õ Þt ËŒT „ w Á Mðt{e hu fu , ð[™ rð[the™u >>1>>
{Þtht{S rð«™u hu fu , …w A T Þ w k «u { ¼he >
Þtºtt™w k {w n q ‚ o hu fu , òu òu þtu Ä fhe >>2>>
yt y{tht Ë„t ËW hu fu , òþu îtht{‚e >
yu ™ k w {w n q ‚ o òu ‚ tk hu fu , Vu h ™ ht¾tu h‚e >>3>>
‚u ‚ tu rð« rððu f e hu fu , Mðt{e™tu rþ»Þ ¾htu >
¾h[u ¾h[tðu hu fu , Ëti ™ u Ä{o ðhtu >>4>>
Âîs Ä{o Ä w h k Ä h hu fu , ËíÞÚte ™ð ztu ÷ u >
rþh òÞ ‚tu {w ¾ Úte hu fu , sw X w k ™ð ƒtu ÷ u >>5>>
yu ð t rð«™u «u Þ tu o hu fu , ËŒT „ w Á Ëw ¾ fthe >
{w õ ‚t™k Œ fu ’ ‚u Âîs hu fu , {„™ ÚtÞtu ¼the >>6>>
…Œ >>19>>
ð] Ø rð« rððu f e hu fu , ËŒT „ w Á ð[™ „ú n e >
{tu x e …t½ze{tk Ú te hu fu , xe…ýw k ntÚt ÷ne >>1>>
òu » te {w n w ‚ o òu Þ w k hu fu , Þtºtt Þtu ø Þ ½ýw k >
òu Þ w k [k ÿ ‚ýw k V÷ hu fu , Vu h ™ htÏÞtu yýw k >>2>>
…Ae Mðt{e™u Ë™{w ¾ hu fu , ‚u Âîs ðt‚ fne >
«¼w ™ð{e™w k {w n q ‚ o hu fu , þtu Ä e™u feÄw k Ëne >>3>>
1. - ¼tÚtw hM‚t{tk s{ðt {txu™w ¼tus™
69
f]»ý«ËtŒ
…Ae Mðt{eyu «u Þ to hu fu , îtrhftk òytu ‚{u >

ysðt¤e ™ð{e™w k hu fu , {w n q h ‚ òu Þ w k y{u >>4>>
…Ae ftu Ë ÷ðtËe hu fu , „w Á ™u «ýt{ fhe >
[tÕÞt {w r ™ðh Ëk „ u hu fu , ¼s‚t f] » ý nhe >>5>>
Ëti îthftk ™ tÚt™w k hu fu , [t÷‚tk ¼s™ fhu >
{w õ ‚t™k Œ fu ’ ‚u { ‚u { hu fu , ðu „ u …„÷tk ¼hu >>6>>
…Œ >>20>>
{w r ™Ëtu ‚ ‚u ƒú t ñý hu fu , [tU … u Ú te [t÷u ½ýw k >
RåAu Œþo ™ ðu ’ ÷w k hu , îtrhftk ™ tÚt ‚ýw k >>1>>
{nt ðã …zðt{tk hu fu , „tu { ‚e ‚eh „Þt >
Œu ¾ e {q ¤ îthftk hu fu , {™ ½ýw k {„™ ÚtÞt >>2>>
ytÔÞt „w „ ¤e 1 ƒú t ñý hu fu , ÄtR™u ‚u xtýu >
…hÄ™ nhðt™e hu fu , sw Â õ‚Þtu ƒnw òýu >>3>>
‚u ý u „tu { ‚eS{tk hu fu , ™tÌtt™e ™t …tze >
hk f Þtrºt™u htu f e hu fu , Ä™ ÷k w x u Œtze >>4>>
Ä™ yt…þtu íÞthu hu fu , „tu { ‚e M™t™ Útþu >
™ne ‚tu ÷tk ½ ý 2 fhe fhe hu fu , Ëti ™ t «tý sþu >>5>>
íÞtk ™ t rð«™e ðtýe hu fu , Ëtk ¼ ¤e ¼Þfthe >
{w õ ‚t™k Œ fu ’ ftu þ ÷ hu fu , Âîs ÄzõÞt ¼the >>6>>
…Œ >>21>> (ht„ „hƒe)
( ‘Ëtk¼¤ ðt‚ fnw yuf At™e’ yu Zt¤ Au )
ftuË÷ ðtËeyu ÷eÄwk rð[the, Ä™ ytÃÞt rð™t Úttþu ¾wðthe >>1>>
su {tøÞwk ‚u ‚h‚ Ä™ ytÃÞwk, „]ne rð«u fh ƒkÄ™ ftÃÞwk >>2>>
™kŒht{ ytrŒf þw¼ he‚u, „tu{‚eM™t™ fÞwO yr‚ «e‚u >>3>>
íÞt„e™u ‚ehÚt{tk Ënw òýu, ytzâ yxf ™ne ftuÞ Xuftýu >>4>>
…wATÞt rð™t ™tÌtt „tu{‚e ðthe, ËÂå[Œt™kŒ {wr™ {uÕÞt rðËthe >>5>>
{wõ‚t™kŒ fnu {wr™ðh ¿tt™e, yuf÷t hne „Þt áZ{r‚ æÞt™e >>6>>
1. …kzt 2. W…ðtË
70
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>22>>
{kŒ{kŒ „r‚ [t÷‚t Mðt{e, „tu{‚e ‚eh „Þt r™»ft{e >>1>>
f]»ý™tk ¢ezt MÚtt™™u òuR, {wr™ nrhY… hÌtt {™ {tuR >>2>>
nrh{qŠ‚ {wr™ðh Wh Äthe, …w÷rf‚ ‚™ ÷tu[™ ðnu ðthe >>3>>
yt‚{r™c yrÄf {wr™ íÞt„e, òu„ehts «¼w…Œ y™wht„e >>4>>
Œun¼t„ yk‚hÚte rðËthe, „s™e …uXâu ytÔÞt yrðfthe >>5>>
yt‚{tht{ y®f[™ æÞt™e, {w õ‚t™kŒ fnu {wr™ rð¿tt™e >>6>>
…Œ >>23>>
yuðt y®f[™ {wr™ r™h{tuR, „w„÷e Ëðo hÌtt ‚u™u òuR >>1>>
®…z Ähu ¼qr{ …h ßÞthu, ft„zt ðªrx ð¤u ƒnw íÞthu >>2>>
‚u{ {wr™™u rðxât Âîs ÄtR, Ä™ yÚteo ™rn ƒeS Ë„tR >>3>>
ƒt÷f ð]Ø swðt™ íÞtk ytðe, ð¤„e …zât Þs{t™ ƒ™tðe >>4>>
[thu ftuhÚte ÷w„ztk ‚týu, {wr™ðh {™{tk htu»t ™ ytýu >>5>>
{w õ ‚t™k Œ fnu {w r™ðh ¿tt™e, „w „ r¤Þu „éÞt sz yr¼{t™e >>6>>
…Œ >>24>>
„w„¤e rð«™u ÷uþ ™ ¿tt™, {wr™ðh™u „ÛÞt f…rx Ë{t™ >>1>>
ftuR fnu yt‚tu WL{¥t ¼the, ftuR fnu yt‚tu fUV™tu ythe1 >>2>>
ftuR fnu X„ Äw‚ðt ytÔÞtu, W…h ËtÄw™tu ðuþ ƒ™tÔÞtu >>3>>
yuðtk ð[™ frn …tAt Äfur÷, „tu{‚e{tk „Þt Ëk‚™u {u÷e >>4>>
yðÄ…wrhðtËe rsntk ™tÞt, Ä™ ËtÁk r‚ntk „w„÷e ÄtÞt >>5>>
{w õ‚t™k Œ fnu Ä™Ëwk Ë„tR, òuhu ytÞu ‚w ÷Ëe Œ÷ ÄtR >>6>>
…Œ >>25>> (ht„ „hƒe)
(“ytuht ytðtuhu y÷ƒu÷t’ yu Zt¤ Au)
[t÷ðu Ë{Úto ™rn {wr™ ¿tt™e, {th„{tk ƒuXt áZ æÞt™e >>1>>
ºtýu yðMÚttÚte …h si ™ u , ƒu X t Ë{trÄ{tk ÂMÚth Úti ™ u >>2>>
ƒúñMðY…{tk ðtË fhe™u, {w r™ ƒuXt nrh æÞt™ Ähe™u >>3>>
ftu þ ÷rð« ©e„tu { ‚e ™tR, rð«™u Œt™ ŒR Ëw ¾ ŒtR >>4>>
ðu„u Ëk‚ Ë{e… ‚u ytÔÞt, æÞt™e {wr™ Âîs™u {™ ¼tÔÞt >>5>>
{w õ ‚t™k Œ fnu {w r™™u òu R, Œu ¾e Ë{trÄ hÌtt {™ {tuR >>6>>
1. - ytŒe
71
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>26>>
Ëk‚™e òuR Ë{trÄ ¼the, ftiþ÷ rð« hÌtt Au rð[the >>1>>
{th„{tk Ú te W…tze ÷R™u , {w õ Þt yLÞ Xu f týu si ™ u >>2>>
…Ae ƒtuÕÞt „tu…t¤ «{týe, Ëwkýtu ™kŒht{S {the ðtýe >>3>>
yt…ýu þwk fhðwk nðu ¼tR, su fhu Ëti™e ÚttÞ ¼÷tE >>4>>
{™Atht{S {™{tk ‚…tËe, ƒtuÕÞt Wh Ähe ©eyrð™tþe >>5>>
{wõ‚t™kŒ™tu ~Þt{ Ëk¼the, fneþ nwk ðth‚t yr‚ Ëw¾fthe >>6>>
…Œ >>27>>
Ëk‚™u fu{ fhe Ëk„ ÷uðtþu, {wfe „Þu {nt yÄ{o Úttþu >>1>>
‚u {txu yt…ýu hneyu ytkne, {wr™ ‚S òðwk ½xu ™rn fÞtkrn >>2>>
‚u «íÞu ƒtuÕÞt „tu…t÷S ðtýe, Ëk‚™e he‚ Ëhð {U òýe >>3>>
yu {wr™ðh™e Ë{tÄe ¼the, W‚hu ™rn ftuÞ™e W‚the >>4>>
õÞthuf ºtý rŒðË ÂMÚtr‚ ÚttÞ, õÞthuf …tk[ rŒðË ðne òÞ >>5>>
{w õ ‚t™k Œ fu ’ fi Þ u Œþ Œntzu , {w r ™ðh WXe ™Þý W½tzu >>6>>
…Œ >>28>>
ð¤e ƒtuÕÞt „tu…t¤ rð[the, {wr™ ËÂå[Œt™kŒ™e ÂMÚtr‚¼the >>1>>
…kŒh rŒðË …ý ÚttÞ Ë{trÄ, ¼s™{tk ¼tËu ™rn ‚™ÔÞtrÄ >>2>>
Œe½o Ë{trÄ yun™e òýwk, rŒðË™t r™Þ{™wk ™rn Xuftýwk >>3>>
yu{ Ëwýe ™kŒht{ fnu ¼tR, òºtt fesu W‚tð¤t ÄtR >>4>>
ytX fu ™ð rŒðË™u ðtkËu, …tAt ytðþwk {wr™ðh …tËu >>5>>
‚ehÚt{tk ™rn Ëk‚™e ®[‚t, {wõ‚t™kŒ fnu Âîs ƒwÂØðk‚t >>6>>
…Œ >>29>> (ht„ „hƒe)
(‘hk„e÷t hk„zt™u [xfu hu’ yu Zt¤ Au)
‚ehÚt{tk …h{tÚto òýehu , ð¤e ™k Œ ht{ fnu ðtýehu >>1>>
‚ehÚt{tk Ëk‚ hnu Ëwr¾Þthu, ™ ÚttÞ ftuR ft¤u Œwr¾Þthu >>2>>
‚ehÚt{tk íÞt„e ƒnw ytðuhu, ¼s™ fhu r™„woý r™hŒtðuhu >>3>>
‚ehÚt yu ½h íÞt„e fu Á hu , fÌtw k Au {w r ™ðh ½ýu Á hu >>4>>
1 r™hŒtðu hu - yÚto M…ü ™Úte
72
f]»ý«ËtŒ
yuðtk yu™tk ð[™ Ëwrý ft™uhu, Ët[tk „éÞtk {r‚™u y™w{t™uhu >>5>>
{wõ‚t™kŒ ‚u rŒ™ íÞtk hne™uhu, «¼t‚u [tÕÞt Ëßs ÚtR™uhu >>6>>
…Œ >>30>>
ythk ¼ zu si …i Ë t Œi ™ u h u , ‚h‚ [tÕÞt At…tu ÷i ™ u h u >>1>>
™tðu [Ze ¾tze …th ÚtÞthu, …Ae Âîs þk¾tuØth „Þthu >>2>>
…whe ‚u «¼w™u ½ýe ÃÞthehu, òuR Âîs {„™ ÚtÞt ¼thehu >>3>>
‚ehÚt™tu fh Ëðo yt÷ehu, „Þt Âîs nrh{krŒh [t÷ehu >>4>>
™Þýtk ¼he r™hÏÞt ƒnw™t{ehu, Atu„t¤tu îtht{‚e Mðt{ehu >>5>>
fnu {w õ ‚t™k Œ y½nthehu , {tu n ™{w ¾ r™hÏÞw k Ëw ¾ fthehu >>6>>
…Œ >>31>>
«u { u frh …q s ™ feÄw k h u , «ËtŒe [hýt{] ‚ ÷eÄw k h u >>1>>
ÞÚttþÂõ‚ Ëðo rðrÄ rfÄtuhu, ‚ehÚt{tk ÷tð ½ýtu r÷Ätuhu >>2>>
ƒú t ñý™u {tu Œ f s{tzehu , fhu Âîs nrhŒþo ™ Œtzehu >>3>>
rððu f e Ëk ‚ Ëðo ÷tðehu , s{tzu «u { u …Ähtðehu >>4>>
…whe{tk …tk[ rŒðË hne™uhu, ðéÞt …tAt ‚‚…h ÚtR™uhu >>5>>
yntur™þ {wr™™u Ëk¼thuhu, yÄo ûtý ftuR ™ rðËthu hu >>6>>
fnu {wõ‚t™kŒ {wr™ ËtÁhu, ytÔÞt Âîs ðu„u su{ ðtÁ1 hu >>7>>
…Œ >>32>>
ðu„u Âîs „tu{‚e{tk sR™uhu, ¾tuéÞt {nt{wr™™u r[¥t ŒR™uhu >>1>>
™ ŒeXt õÞtkR {wr™ ßÞthuhu, ™tÌtt Vhe „tu{‚e{tk íÞthuhu >>2>>
ytÔÞt ‚S ¾tuéÞt™e ytþthu, {wõu Âîs Œw:r¾Þt r™:ïtËthu >>3>>
su rŒ Âîs þk¾tuØth „Þthu, ‚u rŒ {wr™ ò„e íÞth ÚtÞthu >>4>>
òÛÞwk Âîs „Þt ykrf‚ Úttðt hu, [tÕÞt {wr™ „tu{‚eS ™t’ðthu >>5>>
fnu {wõ‚t™kŒ {wr™ íÞt„ehu, ™tÌtt™e yt¿tt sR {t„ehu >>6>>
…Œ >>33>> (ht„ „hƒe)
(‘Ëtk¼éÞ Ës™ehu ÷t÷‚ýe fnw ÷e÷t’ yu Zt¤ Au -)
‚ehÚt ftkXhu ,u Ä™÷tu¼e Âîs ¼the > nËe nËe ƒtuÕÞthu, Ëk‚™wk ðuý Ëk¼the >>1>>
„tu{‚e ™t’ðthu, Ëk‚™tu ðuþ ƒ™tÔÞtu > þwk {w¾ ÷i™u hu, yt¿tt ÷uðt ytÔÞtu >>2>>
1. - ðtÞht {tVf
73
f]»ý«ËtŒ
Ä™ ßÞthu yt…eþhu, íÞthu yt¿tt szËu > ™ne‚tu ‚wsk …hhu, ÷tfrzÞtu, ƒnw …zþu >>3>>
Âîs ytrŒ {¤ehu, r‚hMfth ƒnw feÄt > „tu{‚e „k„thu, ™t’ðt …ý ™ð ŒeÄt >>4>>
Ä™ ™the™uh,u ™Úte yz‚tu yu{ òýe > rþ»Þ Mðt{e™tuh,u …t¾kze …h{týe >>5>>
fnu {wõ‚t™kŒhu, {wr™™u Ëti Ëk‚t…u > R»Þto ht¾ehu, yÒt …ý ftuR ™ yt…u >>6>>
…Œ >>34>>
yu{ y™tŒhhu, …whðtËe™tu òýe > {wr™ Ähe Äehshu, Ë{hu þthk„…týe >>1>>
Ëns Mð¼tðuh,u r™s ‚™þwk ™rn «er‚ > {™ Ähe nrh{tkh,u »tx W{eo™1u Sr‚ >>2>>
{txu {wr™ðhhu, yÒt ftuR …tË ™ {t„u > rŒ™rŒ™ yrÄft hu, nrh[hýu y™wht„u >>3>>
ºtý rŒðË ÷„ehu, {wr™ðh yÒt s¤ íÞt„e > „tu{‚e ‚ehuh,u ¼s™ fhu ƒz¼t„e >>4>>
‚tu…ý r™ŒoÞhu, ™tÌtt™e ™t …tze > fXý ð[™ fnehu, Ëk‚t…u ½ýwk Œtze >>5>>
fnu {wõ‚t™kŒhu, Ëtk¼¤e Ëti™e ðtýe > ™rn ŒeÞu ™t’ðthu, ÷erÄ ðt‚ «{týe >>6>>
…Œ >>35>>
íÞtk Útfe [tÕÞthu, nrhRåAt yu{ òýe > nrËÞt Œwrhs™hu, y{h»t2 {™{tk ytýe >>1>>
¢tuÄ ‚S™uh,u ¼w¾ ‚h»t …ý Sr‚ > „Þt ythk¼zuh,u [tuÚttu rŒ™ „Þtu ðer‚ >>2>>
ythk¼zt{tkhu, At…™u ÷uðt ËtÁ > ¼wÏÞt r™hÄ™hu, f÷…u ÷tuf nòÁ >>3>>
÷tk½ý [tuhhu ,u ÁŒ™ fhu ™h™the > ¼q…h ÷tuxhu ,u ºttrn „turðLŒ …tufthe >>4>>
s{…wh suðhkw u, ythk¼zt™u òuR > ‚u ËíÞ {tLÞwhk ,u fu’‚tk ÷tuf ð„tuR >>5>>
fnu {wõ‚t™kŒhu, ythk¼zt™tk ðtËe > s{™t suðwk hu, ƒtu÷u Á… «ftËe >>6>>
…Œ >>36>>
÷tk½ý [tuhhu ,u ftuR ƒu ÷tk½ýðt¤t > ftuR ºtý ÷tk½ýhu, fhe™u Úti „Þt ft¤t >>1>>
…tk[ ™u Au Atuh,u rŒ™™t ftuE W…ðtËe > {hðt suðt hu, Úti Ë{hu yrð™tþe >>2>>
ð]Ø ™u ƒt¤f hu, ¼w¾u [eËtu …tzu > …zÞtk Ëh¾tk hu, Ëti™u …ux Œu¾tzu >>3>>
{w¾ ¼w¾rzÞuhu, {zŒt Ëh¾tk ¼tËu > Sð™ suðkwh,u ÷t„u ïtË WAðtËu >>4>>
…ux ¼w¾rzÞuh,u ð¤øÞtk ðtkËu si™,u yƒ¤tytu yuðehu, f÷…u Œw:¾ýe Úti™u >>5>>
fnu {wõ‚t™kŒhu, íÞtk™t ÷tuf nht{e > Œw:r¾Þt Œu¾ehu, fhu y…feŠ‚ Ët{e >>6>>
1 - ft{, ¢tuÄ ytrŒ A rðfth, 2 - y{»to - „wMËtu
74
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>37>> (ht„ „hƒe)

(‘ðt÷t h{Í{ fh‚t ft™, {thu ½uh ytðtuhu’ yu Zt¤ Au )
{th„zu ð™{tk [tu h , Ä™ nhe ÷eÄw k hu >
¼w ¾ u Äú w s u ÚthÚth Œu n , s¤ ™Úte …eÄw k hu >>1>>
yu ð t rð«™u ËtÄw y™u f , …i Ë t ËtÁhu >
…ezu At…w ™ t Œu ™ th, hk f nòÁhu >>2>>
yu ð w k Œu ¾ e™u ŒtÁý …t…, {™ Œw ¾ týthu >
ËtÄw Ëne ™ þfu …h‚t…, yr‚ yf¤týthu >>3>>
¼w ¾ u {he™u Ëw f týt fk X , ÷tk ƒ e ðtýehu >
fh òu z e™u Ë{ ƒnw ¾tÞ, MðthÚt òýehu >>4>>
‚u ™ u At…tu ™ t Œu ™ th, r™hÄ™ ¼t¤ehu >
fhu htk f W…h ƒnw heË, yt…u Au „t¤ehu >>5>>
‚u ð tk „t{™tk ÷tu f „{th, yð¤w k ƒtu ÷ u h u >
{w õ ‚t™k Œ {týË Ëðo , íÞtk s{ ‚tu ÷ u h u 1 >>6>>
…Œ >>38>>
{w r ™ ythk ¼ zt™tk ÷tu f , r™hŒÞ òu R hu >
su { tk Œt™ ŒÞt™w k ðu ý , ™ ƒtu ÷ u ftu R hu >>1>>
ftu R ËtÄw r™hÄ™ hk f , {hðt su ð thu >
ƒ¤u sXhtÂø™{tk yk „ , ™rn Ä™ Œu ð thu >>2>>
yu ð w k òýe Ä¾tðe At…, ftc yk „ thu h u >
Œtk ‚ ¼ek Ë e™u Œtƒu At…, heË™u {thu h u >>3>>
{w r ™ Ëns Mð¼tðu ŒÞt÷, ŒÞt ½ýe {™{tk h u >
Œu ¾ e htk f W…h yr‚ htu » t, fk Ã Þt ‚™{tk h u >>4>>
{w r ™ At… Œu ™ tht …tË, [t÷e™u ytÔÞthu >
‚u ™ u {t™ ŒR {w r ™hts, nËe ƒtu ÷ tÔÞthu >>5>>
‚{u f] » ý™t ¼õ‚ f] … t÷, fÁýt fesu h u >
{w õ ‚t™k Œ {w r ™ fne ðt‚, At…tu Œesu h u >>6>>
1 - Ë{t™
75
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>39>>
‚u ‚ tu Ëtk ¼ ¤e Ëk ‚ ™e ðt‚, nrËÞt ¼thehu >
‚u { tk ƒtu Õ Þt ¾÷u ï h 1 yu f , yr‚ ynk f thehu >>1>>
yt‚tu ƒ¤rÄÞt Ëh¾tu yu f , ytk f tu ‚tu ËtÁhu >
Aw x tu [hËu ‚S {hòŒ, Ä{o ‚{tÁhu >>2>>
yLÞ ƒtu Õ Þtu Äw ‚ tht y…th, ytðu Au õÞtk Ú te hu >
ytðt ßÞtk Ú tfe Äthu ¼u ¾ , Äw ‚ u íÞtk Ú tehu >>3>>
ftu R ƒtu r ÷Þtu …tÄhe ðt‚, ÿÔÞ™u yt…ehu >
ËtÄw At… r÷Þtu ‚‚ft¤, ƒk Ä ™ ft…ehu >>4>>
‚u þw k ƒtu r ÷Þt Ëk ‚ ð[™, ËíÞ fne Œt¾k w h u >
y{u Ä™ ™the™tu Ëk „ , ÷u þ ™ ht¾k w h u >>5>>
‚u ý u {nt {w r ™ðh™e ðt‚, ËíÞ ™ òýehu >
{w õ ‚t™k Œ fnu {r‚{k Œ , ƒtu r ÷Þtu ðtýehu >>6>>
…Œ >>40>>
ƒtu Õ Þtu [thý fhe [‚w h tR, fk Ú tt ‚thehu >
‚u { tk Ár…Þt Au sÁh, r÷Äw k rð[thehu >>1>>
íÞthu ËÂå[Œt™k Œ Ëw ò ý, fk Ú tt yt…ehu >
¾tu ¤ e ntÞto ‚u [thý Ëtu Þ , s™ …rh‚t…e 2 hu >>2>>
ßÞthu Ä™™tu ™ ŒeXtu ÷u þ , Œw h V„tðehu >
‚u ‚ tu fk Ú tt Ëk ‚ Ëw ò ý, ÷erÄ ytðehu >>3>>
íÞthu ƒtu r ÷Þtu [thý ftu Þ , ÷ßò xt¤ehu >
yu ™ u Ä™ Au ftu … e™{tk Þ , ÷u þ w k Ëk ¼ t¤ehu >>4>>
Ä™ ht¾u fti … e™{tk Ëk ‚ , Ëerð fhe™u h u >
ftk ‚ tu ht¾u sxt{æÞ Œt{, sw õ ‚u Ähe™u h u >>5>>
yu { Ä™ nhðt [‚w h tR, [thýu ferÄhu >
{w õ ‚t™k Œ fu ’ {w r ™ ðt‚, Ëtk ¼ ¤e ÷erÄhu >>6>>
1 - ÷wå[t™tu ËhŒth, 2 - ¾qƒ Œw: yt…™th

76
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>41>> (ht„ „hƒe)

(‘Ër¾ ÄLÞ ÄLÞ ðús™tu ðtË, ÄLÞ ™kŒhtýe hu’ yu Zt¤ Au )
ð¤e ƒtu r ÷Þtu [thý Ëtu Þ , yr‚ WÕ÷tËu h u >
{U ftÕÞ fZtÔÞw k ÿÔÞ, Ëk ‚ ™e …tËu h u >>1>>
{U ftÕÞ òu R fti r …™, Ëk ‚ ™e ßÞthu h u >
{éÞt htu f zt Yr…Þt [th, {w s ™u íÞthu h u >>2>>
yu { fne™u [thý Ëtu Þ , r™÷o ß s ðtýehu >
…Ae ftZðt {tk z e fti … e™, yLÞ Ë{ òýehu >>3>>
íÞthu ƒtu r ÷Þt {w r ™ðh Äeh, nrh Wh Äthehu >
‚{u ÕÞtu Atu Ëti ™ e ÷ts, yu y½ ¼thehu >>4>>
‚{u Ëk ‚ yËk ‚ rððu f , ÷u þ ™ òýtu h u >
‚{u Ä™ Äw í Þt™u fts, yð¤w k ‚týtu h u >>5>>
y{u Mðtr{™thtÞý™t Ëk ‚ , ËíÞ fne Œt¾w k h u >
{w õ ‚t™k Œ fne {w r ™ ðt‚, Œt{ ™ ht¾w k h u >>6>>
…Œ >>42>>
‚u ý u Mðtr{™thtÞý ™t{, Ëtk ¼ éÞw k ßÞthu h u >
¢tu Ä u fhe ht‚tk ™u ý , ƒtu Õ Þtu íÞthu h u >>1>>
‚tht „w Á …tËu Au htu f , Ár…Þt ÷t¾w k h u 1
>
‚™u {V‚ {¤u ™rn At…, ËíÞ frn Œt¾w k h u >>2>>
„w Á …tËu si Ä™ ÷tÔÞ, ‚tu {¤u At…w k h u >
ðý ÷eÄu …w h t Œt{, At… ™ yt…w k h u >>3>>
ò ò ‚w k ytk r nÚte Œq h , yu { fne ŒeÄw k h u >
‚u {w r ™ðh™w k y…{t™, yr‚þu feÄw k h u >>4>>
…Ae ÷tk ½ ý [tu h t{tk R , {w r ™ðh ytÔÞthu >
r‚Þtk AtÞt™tu ™rn ÷u þ , ‚t…u ‚…tÔÞthu >>5>>
yu ‚ tu yts fu ftÕÞ sÁh, …w A e òu þ u h u >
{w õ ‚t™k Œ fu ’ {w r ™htÞ, ƒu X t ¼htU þ u h u >>6>>
1 - htufzt
77
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>43>>
‚u ÷tk ½ ý [tu h u þtu f , ðh‚u ¼thehu >
fhu ¼w Ï Þt yth‚ ™tŒ, yr‚ …tu f thehu >>1>>
yr‚ r™Œo Þ „t{ fXtu h , {w r ™ðh òu R hu >
ytðw k r™Œo Þ ™hf«sk ‚ 1 , „t{ ™ ftu R hu >>2>>
s{…w h {tk …t…e Sð™u , ƒnw {thu h u >
yt‚tu …w Û Þðt™™t «tý, ÷u ð t Äthu h u >>3>>
fhu Ä™ðt¤tþw k nu ‚ , At…w k yt…u h u >
ƒtk Ä u r™Äo ™ ËtÚtu ðu h , ƒnw Ëk ‚ t…u h u >>4>>
yu { òu ‚ tk fti ‚ f yu f , W…ßÞw k ytðehu >
r‚Þtk ytÔÞtu ¾t¾e yu f , ht¾ ÷„tðehu >>5>>
{tÚtu ¼w h e sxt™tu ¼th, ÷tu [ ™ ht‚tk h u >
{w õ ‚t™k Œ fu ’ zh…u ƒt¤, …tËu ò‚tk h u >>6>>
…Œ >>44>>
¾t¾e™u ¼tk ø Þ™tu fu V , ‚™{tk ¼tËu h u >
÷tk ƒ tu ÷tu n ‚ýtu rðfht¤, [er…Þtu …tËu h u >
yk s ™r„rh Ëh¾t yk „ , ht¾ ÷„tðehu >
‚u [t÷u At‚e™u òu h , ¼Þ W…òðehu >>2>>
yu ‚ tu ftZu ½h ½h fk X , rËØ™u ‚tu ÷ u h u >
sÞ îtrhftk ™ tÚt yu ƒtu ÷ , {w ¾ Úte ƒtu ÷ u h u >>3>>
‚u ý u ÷tu n sk r sh 2 ÷…u x , f{hu feÄtu h u >
‚u { tk {w k s ‚ýtu ÷k „ tu x , …u ’ he ÷eÄtu h u >>4>>
‚u ðtk f e ™shu òu R , ƒt÷ zhtðu h u >
{w ¾ ŒtZe {w k A {Œu ÷ 3, Ä{õÞtu ytðu h u >>5>>
yu { ytðe W‚tð¤tu …tË, At…w k {t„ehu >
{w õ ‚t™k Œ fnu {M‚t™, ‚u ði h t„ehu >>6>>
1. ™hf Ë{t™ 2. ÷tuZt™e Ëtkf¤ 3. {Œ ¼Þtuo

78
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>45>> (ht„ „hƒe)

(‘y÷ƒu÷tS «tý ytÄthhu, ‚{…h ðtrh hu’ yu Zt¤ Au )
yu { r™h¼u ƒtu Õ Þtu ƒtu ÷ hu , ¾t¾e ƒtðtu h u >
{™u yt ½zeÞu ‚‚ft÷hu , At… ÷„tðtu h u >>1>>
‚u ™ u hts…w Á »t fne ðt‚hu , Au x u hnu s u h u >
ðu ’ ÷e At… ŒeÄt™e ðt‚hu , {w ¾ Úte { fnu s u h u >>2>>
yu { hts…w Á »t ƒnw ðthhu , òò rfÄtu h u >
‚tu Þ ƒtðr÷Þtu òu h tý 1 hu , {t„ ™ rŒÄtu h u >>3>>
{k z âtu At… ÷u ™ tht {æÞhu , ytðe™u ƒtðtu h u >
…Ae ƒtu Õ Þtu [thý ƒtu ÷ hu , …tAtu Äftðtu 2 hu >>4>>
…Ae hts…w Á »t fhe heËhu , …fzâtu ytðehu >
‚u ™ u ƒnw {¤e ƒr¤Þtu ‚tu Þ hu , ntÞo {™tðehu >>5>>
÷eÄtu yr‚ W‚tð¤tu Œq h hu , „zŒu 3 {thehu >
{w õ ‚t™k Œ ftu k r ý «nthhu , rfÄtu ¼thehu >>6>>
…Œ >>46>>
n‚tu ƒr¤Þtu …ý ƒnw Ëk „ hu , òu h ™ VtÔÞw k h u >
feÄw k rËØ…ýu su òu h hu , ft{ ™ ytÔÞw k h u >>1>>
…Ae Ëðo Ëe…tÞtu Ëk „ hu , ƒtu Õ Þtu ðtýehu >
y{u yr‚þu íÞt„e Ëk ‚ hu , ÷u ß Þtu r…Atýehu >>2>>
nw k ‚ tu ytðu ÷ At…w k ftshu , ftZe ftk {u ÷ tu h u >
{™u òýe™u Œw ƒ o ÷ Ëk ‚ hu , ËeŒ Ä¬u ÷ tu h u >>3>>
…Ae ƒtu Õ Þt Ëðu o Ëe…tRhu , òu Ä™ Œu þ tu h u >
‚tu yt ½rzÞu ‚{u At…hu , Ëti {æÞ ÷u þ tu h u >>4>>
…Ae ƒtu r ÷Þtu ¾t¾e ƒtu ÷ hu , Ä™ þeÞw k 4 {thu h u >
nw k ‚ tu íÞt„e Ä™™tu Ëk „ hu , ™ fÁk ÷„thu h u >>5>>
yu ™ u yk ‚ h f…x y…thhu , W…Þo íÞt„ehu >
{w õ ‚t™k Œ fnu Ä™{tk Þ hu , {™ y™w h t„ehu >>6>>
1 - ƒ¤ðt™ ƒtðtu, 2 - Ä¬u÷tu, 3 - {w¬t {the™u, 4 - õÞtkÚte ?
79
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>47>>
ð¤e ƒtu r ÷Þtu ¾t¾e Ëk ‚ hu , Ä™ ™ð ht¾w k h u >
nw k ‚ tu sL{ Ähe ftu Þ ft¤hu , sw X ™ ¼t¾w k h u >>1>>
{u ‚ tu ÷tu n ™e Ëtk f ¤ yu f hu , ƒtk Ä e™u ht¾ehu >
ƒesw k Ä™ Œtu ÷ ‚ Ëw ¾ Ëtshu , ŒeÄw k Au ™tk ¾ ehu >>2>>
yu f ÷tu n ™tu [er…Þtu ntÚthu , htÏÞtu Au Äthehu >
ƒeò Ä™ {t‚h™tu Ëk „ hu , ™tk Ï Þtu r™ðthehu >>3>>
yu { fu ’ ‚tk [thý yu f hu , …tËu ytÔÞtu h u >
‚u ý u ¾U [ e sxt™tu sq x hu , n¤ðu n÷tÔÞtu h u >>4>>
…ze yu f Ëtu ™ t™e {tu h hu , ¼tu k … h ytðehu >
…Ae ytðe ðéÞt y™u f hu , ™tk Ï Þtu V„tðehu >>5>>
ƒÄt [thý ytrŒ Ëe…tRhu , …fze …Atzu h u >
{w õ ‚t™k Œ fnu ‚u hk f hu , htzâtu …tzu h u >>6>>
…Œ >>48>>
™tk Ï Þtu ¼tU … h ¾t¾e Ëk ‚ hu , ‚týe ‚týehu >
‚u ™ e sxt rð¾u h e ¾w ƒ hu , Ä™ðk ‚ òýehu >>1>>
…Ae r™f¤e ƒeS [thhu , {tu h Ëtu ™ t™ehu >
‚u ý u W…h sýðe íÞt„hu , ht¾e‚e At™ehu >>2>>
‚u Ëk ‚ ™e Ëðu o {tu h hu , Ëe…tÞu ÷eÄehu >
‚u ™ u {w f e™u ‚‚ft¤hu , yt¿tt ŒerÄhu >>3>>
ÚtÞtu yÄ{w ð t Ëh¾tu Ëk ‚ hu , yr‚ rhËtýtu h u >
Œu ‚ tk ™ð ÷erÄ At…hu , ¢tu Ä u ‚ýtýtu h u >>4>>
‚u ‚ehÚtðtËe™u þt…hu , ƒnw r ðÄ Œi ™ u h u >
[tÕÞtu {w f e™u r™:ïtËhu , r™hÄ™ Úti ™ u h u >>5>>
òu Þ w k ËÂå[Œt™k Œ Ëw ò ýhu , fti ‚ w f ¼thehu >
{w õ ‚t™k Œ fu ’ {w r ™ ðt‚hu , r÷Äe rð[thehu >>6>>
…Œ >>49>> (ht„ „hƒe)
(‘s™{ ËwÄtÞtuo hu {thtu’ yu Zt¤ Au )
{w r ™ðh r÷Äw k h u rð[the, ytk Þ tk r™hÄr™Þt™u Ïðthe >>1>>
80
f]»ý«ËtŒ
At…tu Ä™ðþhu òýe, {w r ™ðh ftk R ™ ƒtu Õ Þt ðtýe >>2>>

nË‚t [thýhu ytÔÞt, ËÂå[Œt™k Œ ™u nËe ƒtu ÷ tÔÞt >>3>>
Ä™™tu Ëk [ tu 1hu ¼the, Ëk ‚ {tk ƒnw Au òu Þ w k rð[the >>4>>
‚u …ý ™shu h u òu Þ w k , ¾tr¾yu f…x fhe Ä™ ¾tu Þ w k >>5>>
fnu {w õ ‚t™k Œ hu …t…e, Sðu r™þrŒ™ Ëk ‚ Ëk ‚ t…e >>6>>
…Œ >>50>>
[thý {w r ™™u h u fu ’ Au , ‚w k …ý ƒ„ æÞt™e Úti hu ’ Au >>1>>
{U {™ ÷eÄw k h u rð[the, ‚w k …ý ‚u Ëh¾tu X„ ¼the >>2>>
su { ¾t¾e™u h u feÄw k , òu h t {hŒe Ä™ nrh ÷eÄw k >>3>>
[tfh fhzt 2 hu y{tht, fhþw k ‚u ð t nt÷ ‚{tht >>4>>
{w r ™ðh ƒtu Õ Þthu íÞthu , {tu x e rþþ sxt ™rn {thu >>5>>
fnu {w õ ‚t™k Œ hu ðtýe, {w r ™ðh ƒtu ÷ u ËíÞ «{týe >>6>>
…Œ >>51>>
ð¤e ËÂå[Œt™kŒhu Mðt{e, ƒtuÕÞt r™{o÷ {™ r™»ft{e >>1>>
fk Ú tt sw ™ ehu {thu , ‚u …ý ™tðu ft{ ‚{thu >>2>>
yu f ÷k „ tu x ehu …tËu , ƒth ytk „ ¤™e Ëthe ¼tËu >>3>>
‚u ÷i At…tu h u yt…tu , ‚tu r÷Þtu yt ½rzÞu Œw :¾ ft…tu >>4>>
yu { {w r™ ƒtu ÕÞthu ßÞthu , nË‚t [thý [tÕÞt íÞthu >>5>>
{wr™ðh yÒt s¤hu íÞt„e, r™¼oÞ ¼s™ fhu ƒz¼t„e >>6>>
fnu {w õ ‚t™k Œhu ¿tt™e, Ëw ¾ Œw :¾ Ë{ òýu {wr ™ æÞt™e >>7>>
…Œ >>52>>
{w r ™ ºtý ÷tk ½ ýhu ferÄ, ‚tu … ý Œw ü u At… ™ ŒerÄ >>1>>
r™s Œw:¾ {™{tkhu ™t’ýu, {wr™ …hŒw:¾ r„rh‚wÕÞ «{týu >>2>>
…hŒw : ¾ Œu ¾ ehu ¼the, {w r ™ðh ™ þõÞt rÄhsÄthe >>3>>
ðu „ u [tÕÞthu ÄtR, …tu ’ íÞt þk ¾ tu Ø th{tk òR >>4>>
nrh{k r Œh™u h u …tËu , {w r ™ðh ytÔÞt yu f s ïtËu >>5>>
fnu {w õ ‚t™k Œ hu {™{tk , ÷t„e «er‚ nrh Œhþ™{tk >>6>>
1. Ëk[Þ, 2. fXtuh
81
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>53>> (ht„ „hƒe)

(‘Ër¾ yts {tun™ ŒeXthu fu þurhÞu ytð‚t hu’ yu Zt¤ Au)
ßÞthu {w r ™ îthftk ™ tÚt™u h u , …tu ’ íÞt sR ƒthýu hu >
‚u xtýu „tu { ‚e …tu ’ íÞthu , ƒú t ñý {w r ™ fthýu hu >>1>>
yÞtu æ ÞtðtËe Âîs™u h u , {w r ™ Ëk „ nu ‚ Au hu >
ƒú t ñý {nt¼õ‚ «¼w ™ thu , rððu f Ë{u ‚ Au hu >>2>>
Ëk ‚ u nrh Œhþ™ ËtÁhu , òðt {tk z âw k îth{tk hu >
…u X t r‚Þtk …tu r ¤Þt 1 ƒtu Õ Þthu , yr‚ ynk f th{tk hu >>3>>
‚w k ‚u ftu ý õÞtk Ú te ytÔÞtu h u , [tÕÞtu fu { òÞAu hu >
ytÃÞt rð™t ÿÔÞ y{tÁk h u ½u ÷ tu fu { ÚttÞAu hu >>4>>
At… rð™t nw f { ðtU ý tu 2 hu , ytÔÞtu fu { ÄtR™u hu >
ðu ’ ÷tu Þtk Ú te ðu „ ¤tu ò ‚w k h u , RåAu òu ¼÷tE™u hu >>5>>
ht‚tk ht‚tk ÷tu [ ™ ftZehu , Œhðtýe ytrðÞt hu >
fnu {w õ ‚t™k Œ {w r ™™u h u , …tAt ÄftrðÞt 3 hu >>6>>
…Œ >>54>>
yr‚ y…{t™ feÄw k h u , Ä¬t ƒnw {trhÞt hu >
Œu ¾ u Ëti ÷tu f ‚{tËtu h u , ftU ý u ™ð ðtrhÞt hu >>1>>
yu ð e he‚u ðu „ ¤t ht¾ehu , ztht ƒnw rŒÄ÷t hu >
…u X tu ‚tu ðt‚ Au ‚thehu , [tu h Ë{ rfÄ÷t hu >>2>>
{w r ™ ËÂå[Œt™k Œ ‚thu h u , ƒu X t si ntx{tk hu >
yu f tyu f e {k r Œh Ë™{w ¾ hu , rƒhtßÞt ðtx{tk hu >>3>>
ò‚t nrh{k r Œh {tk r nhu , „w „ ÷e™u òu R ™u hu >
{nt{w r ™ ËtŒ feÄtu h u , Ázt òýe ftu R ™u hu >>4>>
ytðtu {tu x t rð« rððu f ehu , Ëw ý tu {the ðt‚ze hu >
yts {™u f] » ý Œu ¾ tztu h u , Xhu {the At‚ze hu >>5>>
îtht{‚e™tÚt ËtÚtu h u , ÷t„e {™u Ätk ¾ ze 4 hu >
ðt’÷tu {w õ ‚t™k Œ ™u r™Š¾hu , Xhu {the ytk ¾ ze hu >>6>>
1 - …tu¤™t hûtftu, 2 - ð„h™tu, 3 - Ä¬t {the …tAt ftZât, 4 - Ík¾™t
82
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>55>>
ð¤e {w r ™ rð«™u fu ’ Au h u , r[¥t ŒR™u Ëw ý tu hu >
…w h tý{tk rð«™tu {rn{thu , fÌttu Au yr‚ ½ýtu h u >>1>>
rð« fu Á yk ‚ h ftu { ¤hu , fÌtw k Au Ëðo „ú k Ú t{tk hu >
ƒú t ñý Ëti Ú te yt„¤ [t÷u h u , {tu û t fu h t …k Ú t{tk hu >>2>>
{txu {w s W…h fÁýthu , fhtu ÂîshtÞS hu >
fhtðtu ©ef] » ý™w k Œhþ™hu , ÷t„w k Aw k …tÞS hu >>3>>
rð« fnu Ëtk ¼ ¤tu ËtÄw h u , ðt‚ fnw k yu x ÷e hu >
Ët[w k fu s u {tu h Ëtu ™ t™ehu , ‚w k …tËu fu x ÷e hu >>4>>
fk Ú tt fu ftu … e™{tk Ëtk Ä u ÷ hu , Ä™ ntu Þ ‚w k f™u 1 hu >
RåAt ntu Þ Œþo ™ fu h ehu , ytÃÞ Ëðu o {™u hu >>5>>
{w r ™ fnu íÞt„ y{thu h u , Ä™ ™ð htr¾Þu hu >
ðt’÷tu {w õ ‚t™k Œ ™tu ht¾ehu , ƒesw k Ëti ™tk r ¾Þu hu >>6>>
…Œ >>56>>
ð¤e {w r ™ fnu y{u íÞt„ehu , Ät‚w ™ u yzw k ™ne hu >
Ä™ rºtÞ íÞt„ y{thu h u , {t™e ÷u ò u Ëne hu >>1>>
Ënò™k Œ Mðtr{™t ËtÄw h u , Ä™ rºtÞ íÞtr„Þu hu >
f] … tr™rÄ f] » ý ËtÚtu h u , áZ y™w h tr„Þu hu >>2>>
íÞthu Âîs ƒtu r ÷Þt ftu r …hu , Ëw ý tu frnÞu ðt‚ze hu >
‚{u ‚tu …t¾k z [÷tðehu , ferÄ ƒnw ½t‚ze hu >>3>>
nðu òu ‚w k {heþ ytk r nhu , ‚tu Þ ‚™u òrýÞtu hu >
™ Œu r ¾þ îthftk ™ tÚt™u h u , …t¾k z e «{trýÞtu hu >>4>>
Ënò™k Œ ™t rþ»Þfu h thu , y{u ¾ht ft¤ Aw k hu >
Äw ‚ tht™e W…h y{u h u , yr‚rðfht¤ Aw k hu >>5>>
…w h e{æÞ …u Ë ðw k Œw ÷ o ¼ hu , rƒsw ‚ tu õÞtk Útfe hu >
{w õ ‚t™k Œ fu ’ Œhþ™™ehu , ™t …tze fhe ™fe hu >>6>>
1 …tËu
83
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>57>> (ht„ „hƒe)

(‘{U ‚tu Ë„…ý feÄwkh,u ~Þt{r¤Þt ËtÚtu’ yu Zt¤ Au )
ð¤e ƒtu Õ Þt ƒú t ñýhu fu , Ëk ‚ þw k ftu … fhe >
‚tht „w Á ™u …tËu h u fu , ò‚w k …tAtu Vhe >>1>>
‚thtu ËŒT „ Á …tu ‚ u hu fu , f] » ý fntðu Au >
Xt÷tu ‚w k ¼{ðthu fu , ËeŒ™u ytðu A u >>2>>
y{u ßÞtk ™Úte ¼u x ât hu fu , íÞtk ÷„e „tsu A u >
yýË{sw k yt„¤hu fu , yrÄf rðhtsu Au >>3>>
yu ð tk fXý ð[™ fnehu fu , „w „ ÷e ½u h „Þt >
íÞtk Ë™{w ¾ ytðehu fu , rƒò W¼t hÌtt >>4>>
ƒtu Õ Þt {w r ™ ËtÚtu h u fu , Ä™™u yt…e™u >
fhtu f] » ý™w k Œhþ™hu fu , ƒk Ä ™ ft…e™u >>5>>
Xt÷tu þw k ÷tk ½ u h u fu , Ä™™u Ëk ‚ tze™u >
{w õ ‚t™k Œ fu ’ ƒtu ÷ u h u fu , „t÷ ðòzehu >>6>>
…Œ >>58>>
ftu R fXý ð[™ fnehu fu , yr‚ y…{t™ fhu >
{w r ™ htu » t ™ ht¾u h u fu , nrh Wh æÞt™ Ähu >>1>>
ftu R fu ’ þX õÞtk Ú tehu fu , ƒu X tu ytðe™u >
ftu R fu ’ Äw ‚ thtu h u fu , òËu Vtðe™u >>2>>
ftu R Äw ¤ ÷R™u h u fu , rþh …h ™tk ¾ u Au >
ftu R rXfhtk rþh…h hu fu , {w f e ht¾u Au >>3>>
ftu R ytk Ï Þ Œu ¾ tzehu fu , yrÄf zhtðu Au >
ftu R ‚t÷e …tzehu fu , æÞt™ [w f tðu Au >>4>>
ftu R ft™{tk {w ¾ fhehu fu , yrÄf …tu f thu Au >
ftu R W™{¥t òýehu fu , {w ¾ …h {thu Au >>5>>
fŒhs 1 ™e …u h u h u fu , yr‚ y…{t™ fÞw O >
{w õ ‚t™k Œ fu ’ {w r ™ðhhu fu , r[¥t nrh[hý ÄÞw O >>6>>
1 - Œwü™e
84
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>59>>
…w h {tk {w r ™ðh™e hu fu , ½h½h ðt‚ fhu >
yu f ytÔÞtu Au ËtÄw h u fu , r™íÞ ƒ„æÞt™ Ähu >>1>>
yu ‚ tu Mðtr{™tu ËtÄw h u fu , òŒw k òýu Au >
ð~Þ fhe ÷tu f ™u hu fu , {tu s w k {týu Au >>2>>
yu { Œtu » t Œu ¾ tzu h u fu , ƒú t ñý yr‚ ¼the >
r™{o ÷ {™ðt¤thu fu , zh…u ™h™the >>3>>
yÇÞt„‚ òýehu fu , Ëu ð t Œq h hne >
ftu ý u þw ¼ ð[™u fhehu fu , {w ¾ ™ð ðt‚ fne >>4>>
E»Þto ™ u ð~Þ Úti h u fu , yr‚ yð¤w k ‚tÛÞw k >
{w r ™ðh™w k {tntíBÞhu fu , Œw h {r‚ ™ð òÛÞw k >>5>>
yÒt s¤™e ytþthu fu , ‚S {w r ™ðh ¿tt™e >
{w õ ‚t™k Œ fu ’ nrh…Œhu fu , {™ ÄtÞw O æÞt™e >>6>>
…Œ >>60>>
©eîtrhftk ™tÚt™w k h u fu , îth r™nt¤e™u >
ƒu X t {w r ™ Ë™{w ¾ hu fu , ytË™ ðt¤e™u >>1>>
Ä™ Œi {k r Œh{tk h u fu , su òrºt òÞ >
íÞtk ™h™the™ehu fu , yr‚ ¼e»tý ÚttÞ >>2>>
™h™u ™the™tk h u fu , WhËk „ Wh ½tËu >
yu ð e Œu ¾ e y™er‚hu fu , yr‚ yÄ{o ¼tËu >>3>>
{w r ™ …t… ‚ehÚt{tk hu fu , Œu ¾ e {™ zrhÞt >
yt‚u Aw x þu õÞtk si h u fu , ƒtu Õ Þt ËW …rhÞt 1 >>4>>
íÞtk ™ t ðtËe™w k h u fu , r™Œo Þ …ýw k ¼t¤e >
ytk r n ythk ¼ ztÚtehu fu , y½fe nŒ ðt¤e >>5>>
‚u ™ u ythk ¼ ztÚte hu fu , ©e{Œ yr‚ òýe >
{w õ ‚t™k Œ fu ’ {w r ™ðhhu fu , ftk R ™ fnu ðtýe >>6>>
1 - Þtºte
85
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>61>> (ht„ „hƒe )

(‘Ër¾ Ëtk¼éÞ™u fnwk yuf ðth‚thu’ yu Zt¤ Au )
{wr™ ƒuXt rð[the yu{ ðth‚t hu, hrð yM‚ ÚtÞt ‚us Ëk½th‚t1 hu >>1>>
xéÞwk ‚us ÚtR hs™e ykÄthe hu, {wr™ yL‚h{tk þtu[ fhu ¼the hu >>2>>
yr‚r™ŒoÞ MÚtt™{tk nwk ytÔÞtu hu, {™u ÷tufu …t¾kze XuhtÔÞtu hu >>3>>
ytkrn fhðt òuøÞ þtu W…tÞ hu, fu{ f]»ýS™wk Œþo™ ÚttÞ hu >>4>>
ytkrn ytðu ‚u™u fü ÚttÞ ¼the hu, {wõ‚t™kŒ fnu ÷eÄwk rð[the hu >>5>>
…Œ >>62>>
ytkrn ytðþu y{tht „wÁ¼tR hu, íÞt„e {wr™ðh {nt Ëw¾ŒtR hu >>1>>
„wÁð[™ ‚u fu{ ÷tu…tþu hu, ytkrn ytðu ‚u™e þe„r‚ Úttþu hu >>2>>
fhe ytðtu nrhŒþo™ «e‚u hu, {™u yt„LÞt „wÁ™e yuðe he‚u hu >>3>>
„wÁ …tËu nðu fu{ sðtÞ hu, ytkrn Œþo™ …ý ™ð ÚttÞ hu >>4>>
¼õ‚ðíË÷ ©ef]»ý fu’ðtÞ hu, òýu yL‚h™t Ëti yr¼«tÞ hu >>5>>
{wõ‚t™kŒ fnu {wr™ðh íÞt„e hu, htÏÞtu «¼w™tu ¼htUËtu ƒz¼t„e hu >>6>>
…Œ >>63>>
ðt’÷tu îthftk™tu ™tÚt Au ŒÞt¤ hu, {™u Œþo™ Œuþu ‚‚ft¤ hu >>1>>
{wr™ {™{tk rð[the yu{ ÷eÄwk hu, …Ae „wÁ™u ‚u ðkŒ™ feÄwk hu >>2>>
«u{u f]»ýS™wk æÞt™ Äthe hu, ƒuXt yÒt s¤ Ëðo rðËthe hu >>3>>
yu{ ƒuXtk ƒuXtk rŒ™ ÚtÞt [th hu, {wr™ fhu „wÁ ð[™ rð[th hu >>4>>
‚ßÞwk yÒt ™u WŒf {wr™ Äeh hu, {wr™ ŒZ{r‚ yr‚ „k¼eh hu >>5>>
{wõ‚t™kŒ fu’ Ë{trÄ áZ ÷t„e hu, ‚u{tk f]»ý™u rð÷tufu ƒz¼t„e hu >>6>>
…Œ >>64>>
{™u „wÁyu ð[™ fÌtwk su{ hu, {thu Œþo™ fhðwk ‚u{ hu >>1>>
áZ yk‚h{tk ytkxe yu{ ðt¤e hu, òuðt «„x MðY… ð™{t¤e hu >>2>>
rŒ™ …tk[{U ‚u {wr™ ƒz¼t„e hu, ÚtÞt yr‚þu Œþo™ y™wht„e hu >>3>>
…Ae M‚ð™ fÞto™kw {™ ÄtÞwO hu, nrh{tntíBÞ yrÄf rð[tÞwO hu >>4>>
{w õ ‚t™k Œ fu ’ M‚ð™ Ëw ¾ fthe hu , {w r ™ W[Þto ŒÞt¤w ‚ t rð[the hu >>5>>
1 - Ëk½h‚t
86
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>65>> (ht„ Ätu¤ )

(‘~Þt{r¤Þt Ë™urn ‚the «e‚ze ƒkÄtýe ðt’÷t yu Zt¤ Au )
ÁÂõ{ýe ™tÚt ‚the, {q Š ‚ Á…t¤e ðt’÷t >
©ef] » ý ËŒt rðnthe, r™íÞ ð™{t¤e ðt’÷t >>1>>
¼ð ƒú ñ t RLÿ ytrŒ, ðk Œ u su ™ t …tÞ ðt’÷t >
Ä{o ¼Âõ‚™u Ähe, hÌtt Atu ËŒtÞ ðt’÷t >>2>>
…w Û ÞY… feŠ‚™tu fu ’ ‚tk , ™t’ðu …th ðt’÷t >
îtrhftk yÄeþ ‚the, {q Š ‚ WŒth ðt’÷t >>3>>
{ntðhŒt‚t {™u , rhÍòu {w h the ðt’÷t >
Œhþ™ Œesu òW, ‚{ …h ðthe ðt’÷t >>4>>
yËw h ™t ¼ÞÚtfe, ¼õ‚tu ™ u W„thtu ðt’÷t >
þk ¾ „Œt [¢Äthe, Œw ü ™u Ëk n thtu ðt’÷t >>5>>
Ëðu o þÂõ‚™t Mðt{e, y¾k z rðhtòu ðt’÷t >
{w õ ‚t™k Œ ™t Mðt{e ËŒt, yr‚ Arƒ Atòu ðt’÷t >>6>>
…Œ >>66>>
îthftk ™ t ™tÚt {™u , Œhþ™ yt…tu ðt’÷t >
ŒtË…h heÍtu ðhŒt‚t, Œw : ¾ ft…tu ðt’÷t >>1>>
ð† nÞto ™ u xtýu , ÿti … Œe Ëk ¼ tÞto ðt’÷t >
©eËrn‚ ËßÞt íÞt„e, «u { u þ w k …ÄtÞto ðt’÷t >>2>>
[eh™t Ë{q n …w r h, ÷ßò ‚u ™ e ht¾e ðt’÷t >
¼õ‚™e ¼ezu ytÔÞt, Ë¼t ËW Ët¾e 1 ðt’÷t >>3>>
©e…r‚ îthftÄeþ, ðh™t Œu ™ tht ðt’÷t >
{w s …h heÍtu fhtu , fü™tu Ëk n th ðt’÷t >>4>>
y[¤ ‚{thtk ¼õ‚, ÿti … Œe™u òýe ðt’÷t >
Œw : þtË™u fu þ „ú n e, [eh ÷eÄtk ‚týe ðt’÷t >>5>>
¼õ‚ðíË÷ rðhŒ 2 , ÷eÄw k rð[the ðt’÷t >
{w õ ‚t™k Œ fu ’ fti h ð W…h, ftu … fÞtu o ¼the ðt’÷t >>6>>
1 - Ëtûte, 2 - rƒYŒ
87
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>67>>
ÿti … Œe™w k {t™¼k „ , ßÞthu yu ý u rfÄw k ðt’÷t >
íÞthu ‚{u ftu … fhe, Ët[w k …ý ÷eÄw k ðt’÷t >>1>>
fti h ðtu ™ e ™trhÞtu ™ u , fu þ rð™t ferÄ ðt’÷t >
hk z t…tu yt…e™u ½ýw k , hÍ¤trð ŒerÄ ðt’÷t >>2>>
îthftk ™ t ™tÚt ‚{u , f{÷t™t Mðt{e ðt’÷t >
{w s …h ðhŒt‚t, heòu ƒnw ™ t{e ðt’÷t >>3>>
Œw ð to Ë t Útfe Œw : ¾, W…ßÞw k y…th ðt’÷t >
Œw : ¾{tk zw ƒ ‚t Œu ¾ e, ÷erÄ ‚u ™ e Ëth ðt’÷t >>4>>
yzðtýu 1 …„u ðu „ u , ð™{æÞ ytÔÞt ðt’÷t >
¼trs™w k …t™zw k s{e, ¼õ‚™u ƒ[tÔÞt ðt’÷t >>5>>
¼õ‚ðíË÷ nw k ‚tu , ŒtË ‚{thtu ðt’÷t >
{w õ ‚t™k Œ ™t ™tÚt {thtu , rð™Þ Wh Äthtu ðt’÷t >>6>>
…Œ >>68>>
îthftk ™ t htò Ázt, ðh™t Œu ™ th ðt’÷t >
{w s …h heÍtu {tht, ni z t™t nth ðt’÷t >>1>>
ËíÞ¼t{tS™w k ( ‚{u ) , {™ðtk r A‚ ‚u feÄw k ðt’÷t >
RLÿtrŒf Œu ð Sr‚, …trhò‚ ÷eÄw k ðt’÷t >>2>>
…trhò‚ ð] û t™u htu Ã Þw k , …w r h{tk R ðt’÷t >
{t™u ‚ e™u {t™ ŒeÄw k , Œw ç Þt 2 ™rn ftk R ðt’÷t >>3>>
îthftk ™ t ™tÚt, ËíÞ¼t{tS™t ~Þt{ ðt’÷t >
ðh™t Œu ™ th {™u , heÍtu „w ý ™t Ät{ ðt’÷t >>4>>
ðu h u fhe ðtk f e ht¾u , ¼ú f w x e y…th ðt’÷t >
þ† ÷R Ët{t ÚttÞ, {thðt™u íÞth ðt’÷t >>5>>
ðtk f tk ðtk f tk ðU ý ƒtu ÷ u , Œi í Þ „{th ðt’÷t >
{w õ ‚t™k Œ ™t ™tÚt ‚u ™ tu , fhtu A tu WØth ðt’÷t >>6>>
1 - W½tzt, 2 - Œw:¾ …tBÞt

88
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>69>>
Œw ü Œi í Þtu ™ u yt…tu , ði f w k X ™tu ðtË ðt’÷t >
yu ð t ‚tu ŒÞt¤w k ‚{u , yu f yrð™tþ ðt’÷t >>1>>
‚{tÁk Œhþ™ ‚u ‚ tu , y{] ‚ fu ’ ðtÞ ðt’÷t >
Ä™ðt¤t …t{u , r™Äo ™ Xt÷t òÞ ðt’÷t >>2>>
yu ð w k ‚{™u fu ’ ðw k ‚u ‚ tu , yr‚þu yËth ðt’÷t >
Œe™ƒk Ä w k ™t{ ‚tÁk , yr‚þu WŒth ðt’÷t >>3>>
y®f[™ ðt÷t ‚{™u , «týË{t™ ðt’÷t >
¼õ‚™u ytÄe™ ‚{u , ftðtu 1
¼„ðt™ ðt’÷t >>4>>
îthftk yÄeþ ‚{u , ðhŒt‚t ftðtu ðt’÷t >
{w s …h {nu h fhe, [tU … u [t÷e ytðtu ðt’÷t >>5>>
fÁýtr™Ät™ ™t{ ‚tÁk , yr‚þu WŒth ðt’÷t >
{w õ ‚t™k Œ ™t ™tÚt fhtu , fÁýt ò[w k ðt’÷t >>6>>
…Œ >>70>>
¿tt™trŒf hí™ Ë{q n , yr‚ Ëth ðt’÷t >
¼q r {rð»tu Sðtu f u h tu , fhðt WØth ðt’÷t >>1>>
WØð™u rð»tu ÄÞw O Au , r™{o ÷ r™s¿tt™ ðt’÷t >
Wîðîthu y™k ‚ ™u Œu ð t, y¼Þ Œt™ ðt’÷t >>2>>
WØðMðtr{™tu {th„, ¼s‚tu nw k ŒtË ðt’÷t >
{w s …h heÍtu ðhŒt‚t, yrð™tþ ðt’÷t >>3>>
îtht{‚e htÞ ‚{u , f] … t¤w fu ð tytu ðt’÷t >
{w s …h {nu h fhe, ðu „ u htS Úttytu ðt’÷t >>4>>
fr÷{÷ yk ‚ hu MVw h u , Au Œw : ¾fthe ðt’÷t >
Ëw h ™h yËw h ™u , {tu n u ™tÏÞt {the ðt’÷t >>5>>
‚u Útfe‚tu Au x u ‚{u , ËŒt Ëw ¾ Ät{ ðt’÷t >
‚u {txu rºtÞw „ yu ð w , fu ’ Au {w r ™ ™t{ ðt’÷t >>6>>
Ëk Ë thÚte ‚r…™u þhýu , ytðu ftu Þ ðt’÷t >
Œe™t™tÚt …t{u A u ðtk r A‚, ðh Ëtu Þ ðt’÷t >>7>>
1 - fnuðztðtu
89
f]»ý«ËtŒ
îtht{‚e™tÚt ðhŒt‚t, Atu ŒÞt÷w ðt’÷t >

{w õ ‚t™k Œ ™t Mðt{e {™u , heÍtu ‚‚ft÷ ðt’÷t >>8>>
…Œ >>71>> (ht„ Ätu¤)
(‘{thu «e‚ ƒkÄtýehu fu, ~Þt{r¤Þt ËtÚtu’ yu Zt¤ Au )
«u { fhe rð™k r ‚ hu fu , {w r ™ðh rð¿tt™e >
«¼w { tk r[¥t [tu Þ w O h u fu , ƒu X t áZ æÞt™e >>1>>
‚rs ºtý yðMÚtthu fu , ‚w r hÞt …Œ …tu ’ ‚t >
íÞtøÞt ºtý „w ý ™u h u fu , »tx WŠ{ Ëtu ‚ t >>2>>
s„Œeþ sŒw … r‚hu fu , îtht{‚e Mðt{e >
ËŒt ¼õ‚ðíË÷ rƒÁŒhu fu , ht¾u ƒnw ™ t{e >>3>>
‚u ™ t ¼tð™u òýu h u fu , nrh yk ‚ hÞt{e >
ŒeÄw k Œþo ™ {w r ™™u h u fu , òýe r™»ft{e >>4>>
{t½ f] » ý yu f tŒþehu fu , rðsÞt yr‚ Ëthe >
‚u ™ e htºtu ytÔÞthu fu , sŒw … r‚ Ëw ¾ fthe >>5>>
[tu Ú tu …tu ’ h …ÄtÞto h u fu , {w r ™…tËu nË‚t >
ðt÷tu {w õ ‚t™k Œ ™tu h u fu , yk ‚ h {Ë{Ë‚t 1 >>6>>
…Œ >>72>>
su ð t þk ¾ tu Ø th{tk h u fu , «„x MðÁ…u ËŒt >
‚u ð t «Út{ ‚u {w r ™™thu fu , Wh{tk «„x ‚Œt >>1>>
ÁÂõ{ýe ËíÞ¼t{thu fu , WØð Ëk „ ÷E >
«¼w ËtíÞfe Ëtu ‚ thu fu , «„xÞt Wh{tk sE >>2>>
ftu r x ftu r x Ëq Þ o Ë{hu f u , «„xâw k Á… si Þ u >
{w r ™ y[hs Œu ¾ ehu fu , «u { {tk {„™ ‚i Þ u >>3>>
Œþo ™ ŒR ‚íûtýu h u fu , yk ‚ Äto ™ ÚtÞt >
{w r ™ÔÞtfw ¤ Úti ™ u h u fu , ðu „ u ò„e „Þt >>4>>
òu Þ w k áÂü W½tzehu fu , {nt {w r ™ðh ßÞthu >
rŒXt «„x MðY…u h u fu , rºt¼w ð ™…r‚ íÞthu >>5>>
1 - {M‚ ƒ™e™u
90
f]»ý«ËtŒ
òu R Y… y÷ti r ffhu fu , {w r ™{™ nh¾ ½ýtu >

ðt÷tu {w õ ‚t™k Œ ™tu h u fu , Ëw h ‚Á ¼õ‚‚ýtu >>6>>
…Œ >>73>>
½™~Þt{ {™tu n hhu fu , Ëw k Œ h ð…w Atsu >
…e¤tk rðs¤e Ëh¾tk hu fu , …e‚tk ƒ h htsu >>1>>
…nu Þ tO y™k ‚ yt¼q » týhu fu , Í¤fu ftÂL‚ ½ýe >
{tÚtu hrðË{ þtu ¼ u h u fu , ftÂL‚ {w „ x‚ýe >>2>>
ftsw 1 f{¤ Ërh¾tk h u fu , Ëw k Œ h ÿ„ þtu ¼ u >
„¤u {tu r ‚™e {t¤thu fu , òu R òu R {™ ÷tu ¼ u >>3>>
þtu ¼ u nth ni Þ t…hhu fu , Ëw k Œ h yr‚ Ëtht >
{k Œ ntË Ërn‚ {w ¾ hu fu , ÷t„u yr‚ ÃÞtht >>4>>
¼w s [th ÄÞto Au h u fu , þk ¾ trŒf [thu >
îtht{‚e Mðt{ehu fu , þtu ¼ t ƒnw Äthu >>5>>
f{¤t þw ¼ yt¼hý hu fu , ð† Ähe ‚™{tk
2 3
>
Ëu ð u {w õ ‚t™k Œ ™tu hu fu , «¼w Ëw ¾ ¼rh {™{tk >>6>>
…Œ >>74>>
ftsw ðªsýtu fh{tk h u fu , ÷i f{÷t ÃÞthe >
ƒesu ntÚt f{¤ ÷i hu fu , Ëu ð u Ëw ¾ fthe >>1>>
Í¤n¤‚e ßÞtu r ‚hu fu , Ähe nrh{w ¾ ™eh¾u >
f{¤t «u { u fhehu fu , òu ‚ tk {™ nh¾u >>2>>
÷tðÛÞ Y…u fhehu fu , yrÄf rƒhtsu A u >
fh Ëw ð ýo Íthehu fu , yr‚ Aƒe Atsu A u >>3>>
yu ð tk ËíÞ¼t{t …ý hu fu , nrh{w ¾ òu R hnu >
«¼w … tËu hne™u h u fu , „{‚tk ð[™ fnu >>4>>
WØð [t{h ÷i hu fu , s{ýe ftu h hne >
yr‚ rð™ÞÚte ®ðsu h u fu , sÞ sÞ þçŒ fne >>5>>
ËtíÞfe ÷R [t{hhu fu , ztƒe ftu h u ‚Œt >
«u { u {w õ ‚t™k Œ ™thu fu , «¼w S ™u Ëu ð u ËŒt >>6>>
1 - ËhË, 2 - ÷û{e, 3 - ½huýtk
91
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>75>>
ðtk Ë u Aºt ÷R™u h u fu , ysw o ™ þtu ¼ u A u >
©e…r‚ {nthtòhu fu , òu R {™ ÷tu ¼ u A u >>1>>
yu ð t ©e…r‚ r™h¾ehu fu , {w r ™ {™ {tu Œ ¼Þto >
«u { u Œk z ™e …u h hu fu , «¼w ™ u «ýt{ fÞto >>2>>
«u { ytk Ë w y u Ák Ä u ÷ hu fu , ™Þ™ {w r ™ íÞt„e >
htu { tk r [‚ yk „ u h u fu , «¼w … Œ y™w h t„e >>3>>
yu f tŒþ rŒ™ ÷„hu fu , yÒt s¤ íÞt„ fÞw O >
r[¥t ~Þt{r¤Þt{tk h u fu , {w r ™ðh y¾k z ÄÞw O >>4>>
rð«trŒf r™Œo Þ hu fu , òºtt ÔÞÚto fhe >
yu ð t {w r ™™u r™¾eo h u fu , «u { u yÄeh nrh >>5>>
‚rs þk ¾ [¢™u hu fu , nh¾u fh Ít÷e >
ðt÷tu {w õ ‚t™k Œ ™tu h u fu , {éÞt Wh{tk ½t÷e >>6>>
…Œ >>76>>
{w r ™™u nrh nh¾u h u fu , ðu „ u {éÞt ßÞthu >
{w r ™ {™rð»tu {tLÞtu h u fu , Ëw V ¤ s™{ íÞthu >>1>>
{w r ™™t ¼w s Wh …hhu fu , ©enrh ntÚt ÄÞto >
{w r ™™u rþh fh Ähehu fu , yrÄf Ë™tÚt fÞto >>2>>
¾k ¼ t…h fh Ähehu fu , yr‚ «u { e ¼t¤e >
{w r ™ðh Ëk „ ƒtu Õ Þthu fu , rðê÷ ð™{t¤e >>3>>
‚{u ÄLÞÄLÞ {w r ™ðhhu fu , ÄLÞ ¼Âõ‚ ‚the >
n{ýtk nw k rhÍT Þ tu h u fu , ‚w k s …h yr‚ ¼the >>4>>
‚u {txu {w k s Útfe hu fu , ðtk r A‚ ðh {t„tu >
yr‚þu fu { {t„w k h u fu , yu ð tu ¼Þ íÞt„tu >>5>>
su su ‚{u {t„tu h u fu , ‚u Ëðu o yt…w k >
«u { u {w õ ‚t™k Œ ™tu h u fu , «¼w fnu Œw : ¾ ft…w k >>6>>
92
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>77>> (ht„ Ätu¤ )

(‘fwkŒ™ …wh rððtn håÞtu, Ëwkrý ¼q…r‚ ¼e{fhtÞ’ yu Zt¤ Au )
«u { u fhe «¼w ƒtu r ÷Þt, Ëtk ¼ ¤tu Ëk ‚ Ëw ò ý >
¼õ‚™t fhe htr¾Þt, {u ‚ tu {tht ‚™ Ä™ «tý >>1>>
[ti Œ ¼w ð ™{tk su Ëw ¾ Ëk … íÞ, Ëth{tk yr‚Ëth >
ËtÄw ™ u ™ Œu ð tÞ yu ð w k , {U ™Úte htÏÞw k ÷„th >>2>>
‚u {txu þk f t ‚rs ‚{u , {t„tu {w r ™ ðhŒt™ >
su {t„tu ‚u yt…þw k , yu { ƒtu Õ Þt ©e¼„ðt™ >>3>>
yu ð e he‚u ðhŒt™ ËtÁ, «u Þ to Ëw k Œ h ~Þt{ >
«¼w rð™t {w r ™ yLÞ ™ RåAu , yu ð t ¼õ‚ yft{ >>4>>
yÒt WŒf yøÞth rŒ™, ÷„e ‚ßÞw k {w r ™ðh su n >
©enrh™t fh M…þo , Ëðo fü ¼tk ø Þw k ‚u n >>5>>
…tu ‚ t…h «u { «¼w ™ tu , rŒXtu y™k ‚ y…th >
{w õ ‚t™k Œ fnu {nt{w r ™, feÄtu ‚u …h{ rð[th >>6>>
…Œ >>78>>
þhýt„‚ ðíË÷…ýw k , ð¤e f] … t™t ¼k z th >
yu ð t „w ý òu R {w r ™™t, {™{tk ðtæÞtu «u { y…th >>1>>
«u { yr‚þu «„xâtu , ‚u ý u ÷tu [ ™ ðnu s÷Äth >
„Œ„Œ Mðh {w r ™ ƒtu r ÷Þt, fhe ðk Œ ™ ðth{ðth >>2>>
™{tu ™{tu ©e{k „ ÷{q Š ‚, ™{tu yr¾÷ ytÄth >
™{tu ™{tu ™hŒu ð Y…u , òŒð™t þý„th >>3>>
™{tu fÁýt®ËÄw ‚{™u , ©eîtht{‚e htÞ >
{u x ý yr‚ y½ ytu ½ ™u , ÷r¤ ÷r¤™u ÷t„w k …tÞ >>4>>
¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™ ‚{™u , ðk Œ w ðth{ðth >
Ëðo fthý™u ™{w k , su Ú te …tr{Þu ¼ð…th >>5>>
©eËíÞ¼t{t h{ý ‚{™u , ™{w w k A w k òu r z ntÚt >
™thtÞý ‚{™u ™{w k , ðt÷t {w õ ‚t™k Œ ™t ™tÚt >>6>>
93
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>79>>
ysw o ™ ™w k r«Þ fÞto ™ u fthý, f] » ý MðY… f] … t÷ >
ð] Â »ýfw ÷ fu h t {w r ¾ ‚{™u , ™{w k ‚‚ft÷ >>1>>
htsfLÞt y™k ‚ ™u , {™ðtk r A‚ V÷ Œu ™ th >
ðhŒt‚t ©erð»ýw ‚{™u , ðk Œ w ðth{ðth >>2>>
¼q ™ t ¼th Y… ™] … ‚u ™ t, Œtðt™¤ rðfht÷ >
ËtÄw ™ u ËíÞ Ä{o ™ t, ‚{u «u { u þ w k «r‚…t÷ >>3>>
Ëw Œ t{t™w k ŒtrhÿÞ, nh™th Ëw ¾ ™t Ät{ >
WØð™u yr‚ðÕ÷¼ ‚{™u , «u { u fÁk A w k «ýt{ >>4>>
©e…r‚ þtu ¼ tÄt{ Atu , ði f w k X …r‚ {nthts >
Œu ð fe™k Œ ™ ŒÞt¤w k , „tu ® ðŒ „rhƒr™ðts >>5>>
îtrhftk … r‚ [¢…týe, \ rfT { ýe™t Rþ >
{w õ ‚t™k Œ {w r ™ {tr„Þw k , hntu htS ©es„Œeþ >>6>>
…Œ >>80>>
ŒÞtr™rÄ r™sŒtË W…h, f] … t ytrð su n >
‚u ‚{{tk þtu ¼ u ËŒt, yLÞ Xtu h õÞtk R ™ ‚u n >>1>>
{™tu h Út {tht ‚{u , fÞto Ëw V ¤ ©e¼„ðt™ >
…q h ýft{ fÞtu o {™u ‚{u , ytÃÞw k Œþo ™ Œt™ >>2>>
«¼w ‚{tht [hý…k f s, yr¾÷ yt™k Œ Y… >
‚u n{ýtk nw k «„x …tBÞtu , yt™k Œ fthe y™q … >>3>>
yu Útfe ðhŒt™ yLÞ, nðu þw k {t„w k Ëw ¾ fk Œ >
‚tu … ý Au yu f òåÞt yu ð w k , òýòu s„ðk Œ >>4>>
ð[™ Ëw ý e ðhŒt™ {w s ™u , yt…tu Œe™ŒÞt÷ >
yË{Úto ™rn yt…‚tk , ‚{u ft’ðtu s™«r‚…t÷ >>5>>
¼õ‚ðíË÷ rƒÁŒ ‚{tÁk , ËíÞ ËŒt Ëw ¾ Ät{ >
{w õ ‚t™k Œ ™t ™tÚt ‚{™u , ðt÷t s™ r™»ft{ >>6>>
94
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>81>> (ht„ Ätu¤ )

(‘Ër¾ Ëtk¼¤™u fnwk ðt‚zehu, yt™kŒ™e yuf yts’ yu Zt¤ Au )
Ëw ý tu ~Þt{ Ë÷w ý t ðt‚zehu , yt™k Œ fthe yu f >
yu { tk Úttþu W¥t{ ÏÞt‚zehu , òýþu ÷tu f rððu f >>1>>
ŒerÄ „w Á y{thu yt„LÞthu , W¥t{ yu W…tÞ >
fhtu „] n e íÞt„e Ënw k ò‚hthu , òu ð t òŒðhtÞ >>2>>
yr‚ W¥t{ ©eîtht{‚ehu , ‚ehÚt fhðt òu ø Þ >
fhu su ftu Þ yu ™ e ò‚hthu , …t{u Ëw ¾ ythtu ø Þ >>3>>
Mðt{e ËŒT „ w Á ™e yt„LÞthu , yu { ÚtR Au Œu ð >
‚u { tk Ä™ðt¤t™u Ät{{tk h u , At… {¤u ‚‚¾u ð >>4>>
‚u ™ u ÚttÞ Ëw ¾ u yt ò‚hthu , su ftu Þ yt…u Œt{ >
yu ™ u ytzâ ™rn yt Ät{{tk hu , r™h¾u Ëw k Œ h ~Þt{ >>5>>
yt‚tu ‚ehÚt íÞt„e Ëk ‚ ™u h u , Ä™ rƒ™t fu { ÚttÞ >
{w õ ‚t™k Œ ™t ðt÷t {tðShu , yu ™ tu þtu W…tÞ >>6>>
…Œ >>82>>
ËtÄw WØð™t yt ÷tu f {tk h u , ‚u ™ u ‚tu fh‚th >
fhðe fXý Au yt ò‚hthu , yt…u Œw : ¾ y…th >>1>>
{™u ™t’ðt ™ ŒerÄ „tu { ‚ehu , ‚u { ™ ŒerÄ At… >
yts ‚tu ÷tk ½ ý ÚtR yøÞth{ehu , ‚{u nÞtu o Ëk ‚ t… >>2>>
‚{u Œþo ™ ytÃÞw k Œe™™u h u , Ëw k Œ h ~Þt{ Ëw ò ý >
{™u yts {éÞt Sðtzðthu , ò‚t htÏÞt «tý >>3>>
yr‚ fXý ytðt Œu þ {tk h u , Ëk ‚ u fu { yðtÞ >
yu ™ u su { fhe „w Á yt„LÞthu , ‚u …ý fu { ÷tu … tÞ >>4>>
su ð e heíÞu Œþo ™ ‚u n ™u h u , ÚttÞ ËŒt Ëw ¾ Ät{ >
yu ð e {nu h fhtu {w r ™ W…hu h u , òrý ŒtË yft{ >>5>>
{tu n ™ {nu h fhe {w ™ u W…hu h u , [t÷òu {thu ËtÚt >
{w õ ‚t™k Œ ™t ðt÷t ©enrhhu , yu ðh {tøÞtu ™tÚt >>6>>
95
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>83>>
yu ð e «tÚto ™ t ƒnw «u { þw k hu , ferÄ Ëk ‚ Ëw ò ý >
yr‚ {t™ Œi {w r ™ htÞ™u hu , ƒtu r ÷Þt Ëthk „ …tý >>1>>
ÚtÞt ¼õ‚ðíË÷ ¼q Ä htu hu , ËtÄw ™ u ytÄe™ >
Ët[tk ð[™ ƒtu Õ Þt ©enrh hu , ŒÞtr™rÄ ÚtR Œe™ >>2>>
‚{u su {tøÞw k sw „ íÞu fhe hu , fheþ ‚u { s ft{ >
{thu Ët[e Œtu ÷ ‚ Ëk ‚ Au hu , r™»ft{e „w ý Ät{ >>3>>
yu ð t Ëk ‚ ‚tu ytk r n ytð‚tk hu , …t{u Œw : ¾ y…th >
{tÁk Œþo ™ Œw ÷ o ¼ ytk r n‚tu hu , yu r™ùu r™hÄth >>4>>
ytk r n ‚ehÚt{tk su s u hnu hu , ŒÞt ™ ‚u ™ u ÷u þ >
÷tu ¼ u ÷ts ‚rs ð÷¾tk fhu hu , sw X t Œi W…Œu þ >>5>>
{tht Ëk ‚ Ëftu { ÷ ‚u n ™tu hu , ÿtu n fhu rŒ™ ht‚ >
{w õ ‚t™k Œ ™tu ðt÷tu ƒtu r ÷Þt hu , òýw k Aw k Ëti ðt‚ >>6>>
…Œ >>84>>
{txu ytðeþ nw k ðh‚t÷{tk hu , Ëk ‚ ‚ýt Ëw ¾ fts >
yu ð w k yr‚ yt™k Œ u ƒtu r ÷Þt hu , ©e{w ¾ ©e{nthts >>1>>
íÞtk ‚ tu ©e ÷û{e™thtÞý™e hu , {q Š ‚ yt™k Œ Y… >
‚u { tk ytðe™u Ënw Ëk ‚ ™u hu , yt…eþ Ëw ¾ y™w … >>2>>
ytr…þ ytk r n yu ð w k nw k íÞtk f ýu hu , Œþo ™ fu Á k Œt™ >
fheþ {‚ðt÷t Ëti Ëk ‚ ™u hu , yu { ƒtu Õ Þt ¼„ðt™ >>3>>
íÞtk ™ e {q Š ‚™u Y…u fhe hu , Œþo ™ {tÁk su n >
Úttþu ©eðh‚t÷™t [tu f {tk hu , Ëti Ëk ‚ tu ™ u ‚u n >>4>>
Ëti ™ u îtrhftk ™ tÚt™e ò‚ht hu , rËØ Úttþu ‚u Xt{ >
‚u {tk Ëk þÞ ÷u þ {tk ht¾òu hu, yu{ ƒtu ÕÞt Ëw ¾Ät{ >>5>>
ßÞtk nw k ðËw íÞtk îtht{‚e hu , Ëk „ hnu Ëtûtt‚ >
{w õ ‚t™k Œ fu {tu n ™ «u { þw k hu , ðhY…u 1 fne ðt‚ >>6>>
1 ðhY…u - ðhŒt™ Y…u
96
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>85>> (ht„ „hƒe )

(‘Ëtk¼¤ ËiÞh fnwk ðt‚ze, W¥t{ ytËtu {tË’ yu Zt¤ Au )
WØð {thtu yt‚{t, yu { tk ™ Ëk þ Þ ÷u þ >
su ™ u {U r™s ¿tt™™tu , ytÃÞtu Au W…Œu þ >>1>>
yt[tÞo … ýw k ytr…Þw k , feÄt {tu û t Œt‚th >
WØð™t W…Œu þ Úte, …r‚‚ ÚtÞt ¼ð…th >>2>>
‚u WØðËk « ŒtÞ™t, Ëk ‚ Ëftu { ÷ su n >
Ä™ ™the íÞt„e {™u , ¼su r™hk ‚ h ‚u n >>3>>
yu {th„™u ytþhu , „] n e ™h™the ftu Þ >
þw Ø Ä{o { tk ‚u hnu , {w s ™u ðt÷t Ëtu Þ >>4>>
WØð™t Ëk « ŒtÞ™tk , su ftu E íÞt„e Ëk ‚ >
{w s ™u WØð‚w Õ Þ ‚u , yr‚ðt÷t ƒw Â Øðk ‚ >>5>>
Ëk ‚ fnu ‚u nw k fÁk , yu s y™trŒ he‚ >
{w õ ‚t™k Œ ™tu ™tÚt fu ’ , {w r ™ Ëk „ {thu «e‚ >>6>>
…Œ >>86>>
‚u {txu {w r ™ òytu íÞtk , yts ‚{u ÚtR íÞth >
nw k …ý ytðeþ íÞtk f ýu , ‚{ ¼u ¤ tu fhe ÃÞth >>1>>
‚u {w r ™™u «¼w yu { fne, Úti „Þt yL‚æÞto ™ >
{w r ™ðh y[hs {tr™Þw k , r™hr¾ ©e¼„ðt™ >>2>>
{w r ™ {™{tk rðM{Þ ÚtÞt, ÷erÄ rð[the ðt‚ >
Ët[w k fhþu ©enrh, su ƒtu Õ Þt Ëtûtt‚ >>3>>
©e„w Á Ënò™k Œ ™e, fÁýt™w k yu n V÷ >
Wh{tk yu { rð[trhÞw k , ‚u { tk ™rn Ëk Œ u n >>4>>
fu ™ u ™ fne yu ðth‚t, {h{ ™ òýu ftu Þ >
ËÂå[Œt™k Œ {w r ™ [tr÷Þt, „tu { ‚eyu „Þt Ëtu Þ >>5>>
rð« sw ð u Au ðtxze, ftu þ ÷ðtËe Ëw ò ý >
{w õ ‚t™k Œ {w r ™ fthýu , ÔÞtfw ¤ Ëti ™ t «tý >>6>>
97
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>87>>
ßÞthu „Þt Âîs „tu { ‚e, ¾tu é Þt Xt{tu Xt{ >
ftu þ ÷ðtËe rð«™u , {w r ™ ™ {éÞt r™»ft{ >>1>>
™ {éÞt þnu h ƒòh{tk , ™ {éÞt „tu { ‚e ‚eh >
ïtË ¼hu Œw : r¾Þt ÚtR, ™Þýu ðh»tu ™eh >>2>>
Ëti ™ tk {w ¾ „Þtk W‚he, rð« fhu A u rð[th >
Œi ð òu „ u fhe™u ÚtÞw k , yt…ýu …t… y…th >>3>>
Mðtr{™u ðt÷t ½ýt, Ëk ‚ ŒÞt¤w k Ëtu Þ >
ytk r n Útfe õÞtk „Þt nþu , ¾ƒh ™ ÷trÄ ftu Þ >>4>>
Ëk ‚ rð™t Mðt{e f™u , fu { òþw k fntu ðt‚ >
fu { fhe {w ¾ Œu ¾ tzþw k , ÚtÞtu yrÄf W‚…t‚ >>5>>
Œi ð u nÛÞt yu ð t yt…ýu , þw k fu ’ þw k si ðU ý >
{w õ ‚t™k Œ ™t ™tÚt™w k , ytÔÞw k rþh …h fU ý >>6>>
…Œ >>88>>
fu { fhe òþw k yt…ýu , Œw „ o ™ „h{tk ðeh >
fk f ™tk 1 ð[™ MðY… ‚u , fu { Ënu ð tþu ‚eh >>1>>
íÞthu ‚u «íÞu ƒtu r ÷Þt, {™Atht{S ðt‚ >
Ëk ‚ ™u {w k f e ™ [t÷ðw k , «Út{ fÌtw k {u ¼ú t ‚ >>2>>
‚u ‚ tu ‚{u ™ð Ëtk ¼ éÞw k , nðu ~Þt ½Ëðt ntÚt >
ËtÁk fhþu Ëti ‚ ýw , Ëk ¼ thtu sŒw ™ tÚt >>3>>
„{ ¾tR „tu … t÷S, ƒtu Õ Þt ð[™ Ëw ò ý >
{U {tu x u h t ¼tR™tk , rfÄtk ð[™ «{tý >>4>>
‚t‚‚w Õ Þ ƒzt ¼tR™w k , ð[™ ‚u fu { ÷tu … tÞ >
yu { òýe „Þt yt…ýu , nðu ‚u þtu W…tÞ >>5>>
þtu f Ërn‚ yu ð e ðth‚t, ƒtu Õ Þt rð« WŒth >
{w õ ‚t™k Œ ™t ™tÚt™tu , Wh{tk ºttË y…th >>6>>
1 fkf™t - ftuE™t
98
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>89>> (ht„ „hƒe)

( ‘ðkŒw Ënò™kŒ hËY…, y™w…{ Ëth™u hu ÷tu÷’ yu Zt¤ Au )
ƒtu Õ Þt ™k Œ ht{S ƒtu ÷ , Ëw ý tu „tu … t÷Shu ÷tu ÷ >
«Út{ fne ‚{u Ëðu o ðt‚, nðu ÚtÞt ƒt¤Shu ÷tu ÷ >>1>>
{w r ™™e Ë{trÄ™u {w s …tË, «Út{ {tu x e frnhu ÷tu ÷ ,
nðu ‚{u ð]Útt Ähtu Atu ðtkf, fu {thu rþh ÷rnhu ÷tu÷ >>2>>
yu ð w k fu ’ ‚tk {™Atht{, {æÞu Ú te ƒtu r ÷Þthu ÷tu ÷ ,
ƒu ¼tÞtu ™ u ð[™ rððtŒ, fu Ëðo Wfu r ÷Þt hu ÷tu ÷ >>3>>
Œi ð u su r™hBÞw k ‚u ÚttÞ, ð] Ú tt r[L‚t ‚òu h u ÷tu ÷ ,
Œw : ¾ nh‚t îtht{r‚ htÞ, y[¤ Wh{tk ¼òu hu ÷tu ÷ >>4>>
Mðtr{yu {tu f ÕÞt su ™ u …tË, fu ‚u Ëk ¼ t¤þu h u ÷tu ÷ ,
Ë{hÚt Atu „ t¤tu hýAtu z , fu Ëk f x xt¤þu h u ÷tu ÷ >>5>>
‚u {txu ‚{u áZ rðïtË, hntu Wh{tk Ähehu ÷tu ÷ ,
Ë{htu {w õ ‚t™k Œ ™tu ~Þt{, fu Ëw ¾ fhþu nrhhu ÷tu ÷ >>6>>
…Œ >>90>>
ð¤e fnu {™Atht{S ðt‚, ŒÞt¤w ‚u Ëk‚ Au hu ÷tu÷,
ËÂå[Œt™kŒ {wr™ áZ nrh¼õ‚, fu Wh ¼„ðk‚ Au hu ÷tu÷ >>1>>
{wr™ðh «Út{ Œw h„…wh òÞ, yuðw k Úttþu ™rn hu ÷tu÷,
yt…ý™u {w f e™u ytk r n, fu ‚u òþu ™rn hu ÷tu ÷ >>2>>
þk ¾ tu Ø th „Þt {w r ™ Äeh, fu r™ùu òýòu h u ÷tu ÷ ,
{tht {™{tk ¼t~Þw k yu { , fu ËíÞ «{týòu h u ÷tu ÷ >>3>>
ytðþu r™ùu {w r™ðh ytkrn, y[÷ yu ðth‚thu ÷tu÷,
{txu yt…ýu hnu ð w k ytk r n, fu nrh Ëk ¼ th‚thu ÷tu ÷ >>4>>
yuðtk ‚u™tk ð[™ Ëwrý ƒuW ¼út‚, fu {t™e ðt‚zehu ÷tu÷,
¼sðt ÷tøÞt ©e¼„ðt™, fu fhe ÂMÚth At‚zehu ÷tu÷ >>5>>
îthftÄeþ™u „w Á™w k æÞt™, Ähe Âîs íÞtk hÌtthu ÷tu÷ ,
{wõ‚t™kŒ fnu Ëk‚™e ðtxâ, fu òuR Âîs ™ð „Þthu ÷tu÷ >>6>>
99
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>91>>
r™íÞ Âîs „tu{‚eS{tk ™tÌt, fu rðrÄð‚ he‚þwkhu ÷tu÷,
r™h¾u íÞtk r™íÞ ©ehýAtu z , fu …q h ý «e‚þw h u ÷tu ÷ >>1>>
r[L‚t Ërn‚ hÌtt rŒ™ [th, ytrð yuftŒþehu ÷tu ÷,
ytŒÞtu o îtŒþe™u rŒ™ …tf, 1 fu „tu{‚e{tk ðËehu ÷tu÷ >>2>>
Ëk ‚ ™e r[L‚t rð« Ëw ò ý, fhu {™{tk ½ýe hu ÷tu ÷ ,
ðth{ðth sw ð u Âîs ðtx, {w r ™ ytÔÞt‚ýe hu ÷tu ÷ >>3>>
yt…ýw k {LŒ{r‚™w k ¼tøÞ, fu yu ð w k õÞtk Útfehu ÷tu ÷ ,
ytðu …thýtk ðu¤t yu Ëk‚, ðu„u ßÞtk íÞtk Útfehu ÷tu÷ >>4>>
{w r™ðh Œþo ™™w k ŒR Œt™, ytrð fhu …thýtk hu ÷tu ÷,
‚tu yu {w r ™ðh™tk {nt «u { , þw k r÷su ðthýtk h u ÷tu ÷ >>5>>
ftu þ ÷ðtËe rð« rð[th fhu {™{tk ½ýthu ÷tu ÷ ,
{w õ ‚t™k Œ {™tu h Út ÚttÞ, {w r ™ {¤ðt ‚ýthu ÷tu ÷ >>6>>
…Œ >>92>>
ðtæÞtu ni z u nh¾ y…th, ƒtu Õ Þt ™k Œ ht{Shu ÷tu ÷ ,
{thtu s{ýtu VhõÞtu ntÚt, þw f ™ Ëw ¾ Ät{Shu ÷tu ÷ >>1>>
{™Atht{ {„™ fnu ðt‚, þwf™ {™u ÚttÞ Auhu ÷tu÷,
{thtk s{ýtk Vhfu yk „ , fu Ázw k sýtÞ Au h u ÷tu ÷ >>2>>
ƒtu Õ Þt yr‚ nh¾u „tu … t÷, fnw k Ëðu o fÚtehu ÷tu ÷ ,
su {U ŒeXw k Mð…™u yts, fu ‚u sw X w k ™Útehu ÷tu ÷ >>3>>
hrn siÞu …tA÷e Atu ½ze htíÞ, Mð…™ {™u ytrðÞwkhu ÷tu÷,
rŒXt ËÂå[Œt™k Œ {w r ™ Ëk ‚ , fts yr‚þu ÚtÞw k h u ÷tu ÷ >>4>>
ytðu Au ©eîtht{‚ehtÞ, ™u {w r ™ Wh{tk Ähehu ÷tu ÷ ,
yu ð w k Mð…™w k rŒXw k yts, fu ÷u ò u áZ fhehu ÷tu ÷ >>5>>
yu{ Ëti fu’‚tk …hM…h ðt‚, rŒXt {wr™ ŒqhÚtehu ÷tu÷,
{w õ ‚t™k Œ fu ’ {w r™ {™ nh¾, fu ytÔÞt nsw hÚtehu ÷tu ÷ >>6>>
1 - hËtuE
100
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>93>> (ht„ „hƒe)

(‘{thu {krŒh ytðtu {tðS nwk ðthe hu’ yu Zt¤ Au )
{wr™ðh {÷…k‚t ytrðÞt, yt™kŒ yr‚ > ftiþ÷ Âîs™u {™ ¼trðÞt; yt™kŒ yr‚ >>1>>
{‚ðt÷t „s™e …uh {wr™; yt0 > fh‚t ytÔÞt ™thtÞý Äw™e; yt0 >>2>>
sÞ Mðt{e frn Ë™{w¾ „Þt; yt0 > Âîs {wr™ðh [hýu ÷…xe hÌtt; yt0 >>3>>
su{ RrLÿÞ Ëwr¾ {r¤ «tý™u; yt0 > ‚u{ Âîs {r¤ Ëk‚ Ëwòý™u; yt0 >>4>>
{wr™™u nË‚t Âîs ¼urxÞt; yt0 > Ëk‚t… Ëðo {wr™ {urxÞt1; yt0 >>5>>
{wõ‚t™kŒ {wr™þwk ¼uxâ ÚtR; yt0 > fkftþ fÕ…™t Œqh „R; yt0 >>6>>
…Œ >>94>>
¼ws ¼rh ¼uxât {wr™htÞ™u, {™ {tuŒ yr‚ > «u{u ‚™ …w÷rf‚ ÚttÞ™u; {™0 >>1>>
Ëti nË‚t W‚thu „Þt; {™0 > ftuþ÷ðtËe Âîs {„™ ÚtÞt; {™0 >>2>>
fÌtwk fwþ÷ …hM…h «u{þwk; {™0 > {wr™ðh ð‚uo áZ ™u{þwk; {™0 >>3>>
{wr™™u ™ðhtÔÞt «e‚þwk; {™0 > yÒt ytÃÞwk W¥t{ he‚þkw; {™0 >>4>>
{wr™ðh™u …ehrË rð« sBÞt; {™0 > yu{ Ënwk™u Ëk‚t… þBÞt; {™0 >>5>>
rŒ™ ðeíÞtu ‚ehÚt™e ðt‚u; {™0 > {wõ ‚t™k Œ ‚iÞth ÚtÞt «e‚u; {™0 >>6>>
…Œ >>95>>
©e„tu{‚eÚte ËÄtrðÞt, ftuþ÷ ðtËe > {wr™ ËÂå[Œt™kŒ Ëk„ ytrðÞt; ftu0 >>1>>
Vt„ý þwŒe AXTÞu [tU… fhe; ftu0 > „Zzu ytÔÞt yt™kŒ ¼he; ftu0 >>2>>
{th„{tk htíÞ hÌtt ßÞtk ßÞtk; ftu0 > Mð…™t{tk r™íÞ Œu¾u íÞtk íÞtk; ftu0 >>3>>
hýAtuz Atu„t¤tu Ëk„ ytðu; ftu0 > ©eËrn‚ òuR yt™kŒ …tðu; ftu0 >>4>>
Mð…™t™wk Y… Ëk¼th‚t; ftu0 > fhu yuf ƒeò™u ðth‚t; ftu0 >>5>>
hýAtuz hkr„÷tu {wr™ Ëk„u; ftu0 > {wõ‚t™kŒ r™h¾u ™ð hk„u; ftu0 >>6>>
…Œ >>96>>
‚u Œwh„™„h{tk ytrðÞt, {wr™ðh ¿tt™e > Mðt{e Ë¼t {æÞu ƒtu÷trðÞt; {wr™0 >>1>>
Âîs Ëtu‚t Œkz «ýt{ fÞto; {wr™0 > „Œ„Œ Mðh ™Þýu ™eh sÞtO; {wr™0 >>2>>
ËÂå[Œt™kŒ ðt÷t ~Þt{™u; {wr™0 > Mðt{e ƒtu÷tÔÞt r™»ft{™u; {wr™0 >>3>>
„wÁ …wAe ‚u fne ðth‚t; {wr™0 > Ëti ‚ehÚt™u Ëk¼th‚t; {wr™0 >>4>>
1 - Œqh ÚtÞt
101
f]»ý«ËtŒ
su{ …tu‚t™u rþh fü ÚtÞwk; {wr™0 > nrh Œþo™ ðtUýkw Ëðo fÌtwk; {wr™0 >>5>>
su { yu f tŒþ ÷tk ½ ý ÚtR; {w r™0 > {w õ ‚t™k Œ „w Á ™u ðt‚ fE; {w r™0 >>6>>
…Œ >>97>> (ht„ „hƒe )
(‘ytuht ytðtu™u ðthe òW ðt÷{hu, ™kŒ™t ™kŒ™S’ yu Zt¤ Au)
ƒtuÕÞt ËÂå[Œt™kŒ {wr™ ðt‚ hu; Ëtk¼¤tu r[¥t Ähe >
íÞtk™u ÷tufu fÞtuo W‚…t‚ hu; Ëtk0 >>1>>
{™u „tu{‚e ™tÌtt™e {™t ferÄ hu; Ëtk0 > {™u At…w …ý ™ð ŒerÄ hu; Ëtk0 >>2>>
{™u Œþo™ fhðt ™ rŒÄwk hu; Ëtk0 > {tÁk yr‚ y…{t™ …ý feÄwk hu; Ëtk0 >>3>>
{U ‚tu feÄt yøÞth W…ðtË hu; Ëtk0 > ‚tuÞ ÷tufu fhe W…ntË hu; Ëtk0 >>4>>
yu™u yt…ý Ëk„tÚtu yr‚ðuh hu; Ëtk0 > Ëti™t ™uýk{ w tk ðhËu Íuh hu; Ëtk0 >>5>>
yurð îthftk™t ÷tuf™e he‚ hu; Ëtk0 > {wõ‚t™kŒ fnu Ä™Ëk„ «e‚ hu; Ëtk0 >>6>>
…Œ >>98>>
Ëwrý ËÂå[Œt™kŒ™e ðt‚ hu, îtrhftk ™tÚt ò‚tk > Ëti zÞto Ëwrý Ëk‚t… hu; ît0 >>1>>
{wr™ …tBÞt Au {™{tk ¾uŒ hu; ît0 > Ëti {wr™ðh™u {éÞtu ¼uŒ hu; ît0 >>2>>
{wr™ {t™e Au ò‚ht Œqh hu; ît0 > ‚u{tk íÞt„e™u fXý sÁh hu; ît0 >>3>>
yuðwk òrý™u íÞt„e ytþ hu; ît0 > ÚtÞt Ëk‚ Ëti {™{tk r™htþ hu; ît0 >>4>>
yu{ rŒXt Œw¾t‚t Ëk‚ hu; ît0 > ƒtuÕÞt ËÂå[Œt™kŒ ƒwÂØðk‚ hu; ît0 >>5>>
{the ðt‚to Ëwýtu ËðoftuÞ hu; ît0 > {wõ‚t™LŒ {wr™ ƒtur÷Þt ËtuÞ hu; ît0 >>6>>
…Œ >>99>>
{™u {éÞt Au îtrhftk ™tÚt hu, yr‚ yt™kŒ ÚtÞwk > {thu {tÚtu {wõÞt Au nrh ntÚt hu; yr‚0 >>1>>
{™u ðh ytÃÞtu fhe «e‚ hu; yr‚0 > yu{tk yt…rý ÚtR ½ýe S‚ hu; yr‚0 >>2>>
{thu Ëk„ ytÔÞt Au fhe ðt÷ hu; yr‚0 > ðt÷tu hu’þu ËŒt ðh‚t÷ hu; yr‚0 >>3>>
yuðkw Ëtk¼¤e™u nhÏÞt y…th hu; yr‚0 > Ëti {wr™™u ™BÞt ƒnwðth hu; yr‚0 >>4>>
fÞtO ËÂå[Œt™kŒ™t ð¾tý hu; yr‚0 > rfÄtu Ëti {¤e «u{ «{tý hu; yr‚0 >>5>>
ƒnw þtkr‚ …tBÞt Ëk‚ hu; yr‚0 > ytÔÞt {wõ‚t™kŒ ¼„ðk‚ hu; yr‚0 >>6>>
…Œ >>100>>
Mðt{e ËŒT„Áw Ëtk¼¤e ðt‚ hu, nizu nh¾ ½ýtu > yu™u {éÞt {tun™ Ëtûtt‚ hu; nizu0 >>1>>
Œu‚t r™ss™™u yt™kŒ hu; nizu0 > ƒtuÕÞt Mðt{e Ënò™kŒ hu; nizu0 >>2>>
102
f]»ý«ËtŒ
Mðt{e {wr™™u ð¾týe fne ðt‚ hu; niz0u > Ázt hýAtuzhtÞ™e ÏÞt‚ hu; niz0u >>3>>
Mðt{e Ënò™kŒ Ëwòý hu; niz0 u > fhu ðth{ðth ð¾tý hu; niz0 u >>4>>
{wr™ ËÂå[Œt™kŒ ‚S „ðo hu; niz0 u > „wÁ …tËu ‚u ðt‚ fhe Ëðo hu; niz0 u >>5>>
{wõ‚t™kŒ fnu {wr™ fÌtwk yt… hu; nizu0 > Ëti ÚtÞwk ‚{thu «‚t… hu; nizu0 >>6>>
…Œ >>101>> (ht„ „hƒe)
(‘‚{u {eXwk ƒtu÷e™u {™ ÷eÄwkhu {eXzt ƒtu÷tS’ yu Zt¤ Au)
Mðt{e Ënò™kŒ Ëwòý hu, f]»ý «ËtŒÚtfe > fÞwO WíËð™wk …rhÞtý hu; f]»ý0 >>1>>
ytÔÞt îtht{‚e™tu htÞ hu; f]»ý0 > ‚u™tu yt™kŒ Wh ™ Ë{tÞ hu; f]»ý0 >>2>>
{tË Vt„ý{tk Vw÷ztu÷ ™t{ hu; f]»ý0 > ytÔÞtu WíËð yr‚ Ëw¾Ät{ hu; f]»ý0 >>3>>
‚u WíËð XuhtÔÞtu ðh‚t÷ hu; f]»ý0 > ðæÞtu ©ehýAtuz Ëk„ ðt÷ hu; f]»ý0 >>4>>
„]ne íÞt„e ðr™‚t™tk ð]kŒ hu; f]»ý0 > ‚u Ëtu‚ Mðt{e Ënò™kŒ hu; f]»ý0 >>5>>
òðt Äthu Au ðh‚t÷ „t{ hu; f]»ý0 > ðt÷tu {wõ‚t™kŒ™tu ~Þt{ hu; f]»ý0 >>6>>
…Œ >>102>>
÷¾e …ºt ŒeÄt Âîs ntÚt hu, f]»ý«ËtŒ ÚtÞtu > {wõÞt ƒútñý™u {wr™™tÚt hu; f]»ý0 >>1>>
Ëðo ŒuþÚtfe r™sŒtË hu; f]»ý0 > Mðt{e ‚uzât Au …tu‚t …tË hu; f]»ý0 >>2>>
‚u htíÞu Ëw‚t Ëti Ëk‚ hu; f]»ý0 > rŒXt Mð…™t{tk ©e ¼„ðk‚ hu; f]»ý0 >>3>>
©eËtu‚t ‚u îthftkhtÞ hu; f]»ý0 > ÷tøÞt MðÃ™t{tk Ëti {wr™ …tÞ hu; f]»ý0 >>4>>
ðt÷u ferÄ ‚u Ëk‚…h ðt÷ hu; f]»ý0 > ò‚t rŒXt ‚u „t{ ðh‚t÷ hu; f]»ý0 >>5>>
rhÍTÞt {wõ‚t™kŒ™tu ~Þt{ hu f]»ý0 > rfÄwk ðh‚t÷ „t{ r™s Ät{ hu ; f]»ý0 >>6>>
…Œ >>103>>
WXât «t‚Ë{u {wr™ð]Œk hu, f]»ý f]…t ferÄ > si ðkãt ©eËnò™kŒ hu; f]»ý0 >>1>>
frn „wÁS™u Ëti {wr™ ðt‚ hu; f]»ý > ŒeXt MðÃ™{tk nrh Ëtûtt‚ hu f]»ý0 >>2>>
íÞthu ƒtuÕÞt ©eMðt{e Ëwòý hu; f]»ý0 > {wr™ ð[™ ‚{thtk «{tý hu; f]»ý0 >>3>>
Ëti™u yuf suðkw Mð…™ ™ ÚttÞ hu; f]»ý0 > yu‚tu rhÍTÞt Au hýAtuzhtÞ hu; f]»ý0 >>4>>
ÚtÞtu Mð…™t{tk «¼w™tu «ðuþ hu; f]»ý0 > ‚u{tk ËkþÞ ™rn ÷ð ÷uþ hu; f]»ý0 >>5>>
òÛÞwk {wõ‚t™kŒ „wÁŒuð hu; f]»ý0 > Mðt{e íÞth ÚtÞt ‚‚¾uð hu; f]»ý0 >>6>>
…Œ >>104>>
÷i rþ»Þ nòhtu Ëk„ hu, Ënò™kŒ Mðt{e > ytÔÞtu ŒtË™u yrÄf W{k„ hu; Ën0 >>1>>
103
f]»ý«ËtŒ
òuÞwk Ëó{e™wk {wnq‚o Ëth hu; Ën0 > ÚtÞt „ZzuÚte yËðth hu; Ën0 >>2>>
‚uS yÁý W‚tð¤u rðhtsu hu; Ën0 > yï ntkf‚tk yrÄf Arƒ Atsu hu; Ën0 >>3>>
{]Œw f{¤ Ërh¾tu fh ðt{ hu;1 Ën0 > ‚u{tk Ít÷e Au yï ÷„t{ hu; Ën0 >>4>>
Aze s{ýu fh „úne ~Þt{ hu; Ën0 > Ätu¤tk ð† ÄÞtO yr¼ht{ hu; Ën0 >>5>>
Ëtu{ ytrŒ [tuVhu yËðth hu; Ën0 > {wõ‚t™kŒ fnu yrÄf WŒth hu; Ën0 >>6>>
…Œ >>105>> (ht„ „hƒe)
(‘ytuht ytðtu y{ …tËu ~Þt{r¤ÞtS’ yu Zt¤ Au)
Mðt{e Ënò™kŒ™u, Wh nh¾ yr‚ > ðu„u fhe ytðu Au ðh‚t÷; Wh0 >
òuðt ©es„ðkŒ™u; Wh0 > Atu„t¤t hýAtuz Ëk„tÚtu ðt÷hu; Wh0 >>1>>
Vt„ý þwŒe yuftŒþe; Wh0 > ytÔÞt ðt÷tu ðh‚t÷ „t{; Wh0 >
ßÞtk hýAtuz hÌtt ðþe; Wh0 > f]…t frh™u feÄwk r™sÄt{; Wh0 >>2>>
Mðt{e …ý ËkæÞt Ë{u; Wh0 > ‚us rŒ™u ytÔÞt …wÁ»ttu¥t{ …tË; Wh0 >
™h™the Ëti™u „{u; Wh0 > ŒuþŒuþÚte Œtuze ytÔÞt ŒtË; Wh0 >>3>>
©eËtu‚t hýAtuzS; Wh0 > þtu¼u ÷û{e™thtÞý Y…; Wh0 >
òÛÞt ƒkÄ™ ‚tuzS; Wh0 > Ëti™u {™{tLÞt ©ef]»ý y™q…; Wh0 >>4>>
íÞtk su „]nMÚt ytrðÞt; Wh0 > ‚uýu …ý rŒXwk íÞt„e …uh; Wh0 >
Mð…™u Œur¾ ¼trðÞt; Wh0 > ©ehýAtuz …ÄtÞto ÷e÷t÷uh; Wh0 >>5>>
suýu Mð…™u ¼tr¤Þt; Wh0 > ‚u rƒò™u frn Ë{Ítðu ðt‚; Wh0 >
yu{ ËkþÞ Ëti xtr¤Þt; Wh0 > {wõ‚t™kŒ™tu ™tÚt «„x Ëtûtt‚; Wh0 >>6>>
…Œ >>106>>
÷tuf Ëti rðM{Þ ÚtÞtk, yt™kŒ yr‚ > «u{u …qßÞt htò hýAtuz; yt0 >
™shu r™h¾e …t… „Þtk; yt0 > ÁÂõ{ýe f]»ý™e òuz; yt0 >>1>>
Mðt{e Ënò™LŒS; yt0 > rþ»Þ Ërn‚ ƒtkæÞtu Vw÷™tu ztu÷2; yt0 >
«¼w …qßÞt s„ðkŒS; yt0 > nrh nrhs™™u rfÄt hk„ [tu¤; yt0 >>2>>
yƒeh „w÷t÷ WztrzÞt; yt0 > f]»ý ÁÂõ{ýe fuhtk „tÞtk „e‚; yt0 >
hrËÞtu hk„ h{trzÞt; yt0 > ©e hýAtuz hkr„÷tu …h{ …q™e‚; yt0 >>3>>
1 - ztƒtu 2. - ®nztu¤tu
104
f]»ý«ËtŒ
©eîtht{‚e htÞ™tu; yt0 > WíËð rfÄtu W{k„u „wÁŒuð; yt0 >
nrh¼s™ W…tÞ™tu; yt0 > htn ƒ‚tÔÞtu ‚hðt™u ‚‚¾uð; yt0 >>4>>
ßÞthu «¼w íÞtk ytrðÞt; yt0 > íÞthu ytÔÞtu Ëk„ Ëf÷ …rhðth; yt0 >
îthftk …whY…u ÚtÞtk; yt0 > ËhY…u ÚtÞtk „tu{‚e Ëth; yt0 >>5>>
ßÞtk íÞtkÚte ‚ehÚt ½ýtk; yt0 > ytÔÞtk Ëðuo «¼wS™u …tË; yt0 >
{wõ‚t™kŒ™t ™tÚt‚ýtk; yt0 > [hýf{¤™e Ëti ‚ehÚt™u ytË; yt0 >>6>>
…Œ >>107>>
yt™kŒu WíËð fhe, yr‚ Ëw¾fthe > ‚u hs™e{tk …tuZât ËŒT„Áw ~Þt{; yr‚0 >
Mð…™u rŒXt ©enrh; yr‚0 > ©eîtht{‚e ™tÚt fÌtwk Ëw¾Ät{; yr‚0 >>1>>
yt MÚtt™f nwk ytrðÞtu; yr‚0 > {txu {tht ytÞwÄ™e ãtu At…; yr‚0 >
yu {‚ {ws™u ¼trðÞtu; yr‚0 > At… ŒR ‚{u xt¤tu Ëti™tk …t…; yr‚0 >>2>>
yu he‚u nrh nwf{ fÞtuo; yr‚0 > Mðt{e Ënò™kŒ Ëwòý; yr‚0 >
nwf{ ÷R rþh …h ÄÞtuo; yr‚0 > fh òuze™u rfÄtk ð[™ «{tý; yr‚0 >>3>>
ËŒT„Áw Mðt{e WrXÞt; yr‚0 > «t‚Ë{u Ëti yt„¤ ferÄ ðt‚; yr‚0 >
r™ss™ W…h ºtwrXÞt;1 yr‚0 > At… y…tðe ‚]ó fhe Ëtûtt‚; yr‚0 >>4>>
íÞt„e òuR ‚u {qhr‚; yr‚0 > rŒXt Ëðuo îtht{‚e htÞ; yr‚0 >
r™{u»t ™ {u÷u WhÚte; yr‚0 > ÷r¤ ÷r¤ ÷t„u …tÞ; yr‚0 >>5>>
«u{ ½ýu …qò fhe; yr‚0 > {wr™ðh™tk {™ …tBÞtk …qhý þtL‚; yr‚0 >
{wõ‚t™kŒ {r¤Þt nrh; yr‚0 > Atu„t¤tu r™h¾‚tk ¼t„e ¼útL‚; yr‚0 >>6>>
…Œ >>108>>
{wr™ðh {™{tk {„™ ÚtÞt, ©enrh {¤‚tk > îtht{r‚ òðt™wk rËÄw ft{; ©e0 >
yk‚hÚte ËkþÞ „Þt; ©e0 > «u{e s™™u ‚us sýtýwk Ät{; ©e0 >>1>>
ËhÁ…u ©e„tu{‚e; ©e0 > ‚u{tk ™tne r÷Þu Ëti ËwkŒh At…; ©e0 >
nrhs™™u {™ nh¾ yr‚; ©e0 > ‚ehÚt fhe Ëti yrÄf ÚtÞtk r™»…t…; ©e0 >>2>>
ËB…qhý îtht{‚e; ©e0 > {t™e ÷erÄ Ëti ËíËk„e Ëk‚; ©e0 >
„wÁ fÁýt Wh nh¾ yr‚; ©e0 > ËkþÞ þtuf fw{‚™tu ytÔÞtu yL‚; ©e0 >>3>>
1 - «ËÒt ÚtÞt
105
f]»ý«ËtŒ
yu{ yr‚ yt™kŒ ÚtÞtu; ©e0 > rþ»Þ Ërn‚ Mðt{e ðrþÞt yuf {tË; ©e0 >
r™íÞ Œþo™ Ëk‚t… „Þtu; ©e0 > ¼s™ ¼Âõ‚™tu Ëti™u yrÄf «ftþ; ©e0 >>4>>
r™íÞ r™íÞ ËwkŒh ~Þt{þwk; ©e0 > ðÄðt ÷tøÞtu …qhý «u{; ©e0 >
{™{tLÞwk Ëw¾ Ät{þw;k ©e0 > ÄtGÞwO …qhý …r‚ðú‚t™wk r™Þ{; ©e0 >>5>>
ËíÞÞw„ Ëti{tk ytrðÞtu; ©e0 > Mðt{e Ënò™kŒ‚ýu «‚t…; ©e0 >
fr÷Þw„ Œqh ™ËtrðÞtu; ©e0 > {wõ‚t™kŒ fu’ ™tXt Ëti Ëk‚t…; ©e0 >>6>>
…Œ >>109>> (ht„ „hƒe)

(‘{™u hrËÞt Ëk„tÚtu hk„ ÷tøÞtuhu’ yu Zt¤ Au )
ð~Þt hýAtuzhtÞ ðh‚tÕÞu hu, ytðu ò‚htÞu ÷tuf yr‚ ðtÕÞu hu >>1>>
Ëti Ëk‚ Ërn‚ s„Mðt{e hu, fhu nrh Œþo™ r™»ft{e hu >>2>>
ytrð [iºt þwŒe ºtes Ëthe hu, yu™tu WíËð fhtÔÞtu Mðt{e ¼the hu >>3>>
yu™kw {íMÞsÞk‚e þw¼ ™t{ hu, …qßÞt ðtËwŒðu «¼w Ëw¾Ät{ hu >>4>>
ytÔÞtu ht{™ð{e WíËð sun hu, yr‚ ytŒhu fhtÔÞtu Mðt{e ‚un hu >>5>>
…Ae rð{÷t yuftŒþe ytðe hu, Ëti Ëk‚tu™u {™ ¼tðe hu >>6>>
ðtËwŒðu S™tu WíËð ¼the hu, yr‚ ytŒhu fhtÔÞtu Ëw¾fthe hu >>7>>
fnu {wõ‚t™kŒ „wÁhtÞ hu, yu{ WíËð fhtðe htS ÚttÞ hu >>8>>
…Œ >>110>>
…Ae ËŒT„wÁ Ënò™kŒ hu, Ëti™u rË¾ yt…e s„ðkŒ hu >>1>>
òytu …tu‚ …tu‚t™u Ëti Xt{ hu, ¼òu hýAtuzhtÞ Ëw¾Ät{ hu >>2>>
yu{ rË¾ Œi Ëti™u ŒÞt¤ hu, …tu‚u …thýtk fÞtO ‚‚ft¤ hu >>3>>
fhe hýAtuzhtÞ™u «ýt{ hu, Mðt{e Ëk„ ÷i Ëk‚ r™»ft{ hu >>4>>
[tÕÞt îtŒþe™u rŒ™ Ëw¾fthe hu, ytÔÞt Œw„™o „h ¼Þnthe hu >>5>>
ŒuþŒuþÚte ytÔÞt‚t nrhs™ hu, ÷erÄ At…™u …wr™‚ fÞtO ‚™ hu >>6>>
„Þt nrhs™ r™s r™s „t{ hu, ÷u‚t hýAtuzhtÞ™wk ™t{ hu >>7>>
fnu {w õ ‚t™k Œ {w r ™fts hu , hÌtt ðh‚t÷ ©e{nthts hu >>8>>
106
f]»ý«ËtŒ
…Œ >>111>>
yu{ ©eîtht{‚e htÞ hu, ËŒt ¼õ‚ ytrÄ™ fu’ðtÞ hu >>1>>
Mðtr{™thtÞý™t Ëk‚ yr‚ íÞt„e hu, ËwÄt nrh[hýu y™wht„e hu >>2>>
‚u™u Œþo ™ Œuðt fts hu, ð~Þtu ðh‚t÷ Ëðo Ë{ts hu >>3>>
Vt„ý þwŒe yuftŒþe™u rŒ™ hu, ytÔÞt ðh‚t÷ s„Sð™ hu >>4>>
ßÞthu ð~Þt ðh‚t÷ sŒwhtÞ hu, ðæÞtu îthftk Ë{t™ {rn{tÞ hu >>5>>
ytðu ò‚htÞu ÷tuf y…th hu, ðæÞtu yrÄf «‚t… WŒth hu >>6>>
ÚtÞwk îtrhftk Ë{t™ ‚u „t{ hu, su{tk hÌtt hýAtuz Ëw¾Ät{ hu >>7>>
fnu {wõ‚t™kŒ {whthe hu, ËŒt Ëk‚™u ytrÄ™ Ëw ¾fthe hu >>8>>
…Œ >>112>>
feÄtu f]»ý«ËtŒ „úkÚt Ëth hu, yu Au nrhs™™tu þý„th hu >>1>>
™rn Ëtk¼¤e™u rËr¾ yt ðt‚ hu, su{ rŒXwk ‚u{ fÌtwk Ëtûtt‚ hu >>2>>
yt „úkÚt™u fÞtoÚte Ëw¾fkŒ hu, {™u heÍtu Mðt{e Ënò™kŒ hu >>3>>
ð¤e heÍòu rðþu»tu fhe Ëk‚ hu, heÍtu îthftk™t ™tÚt ¼„ðk‚ hu >>4>>
sŒw™tÚt™tu yt „úkÚt WŒth hu, «u{u ¼ýþu ‚u …t{þu …th hu >>5>>
rË¾u Ëtk¼¤u ™u «u{u fhe „tÞ hu, ‚u™u heÍþu y¾kz sŒwhtÞ hu >>6>>
Úttþu ÷tuf{tk Ëw¾e ™u sþ {t™ hu, ykíÞu ¼uxþu ‚u ©e¼„ðt™ hu >>7>>
fnu {wõ‚t™kŒ «¼w …tË hu, Ëwýe heÍu ‚u™tu ðifwkXðtË hu >>8>>
Rr‚ ©e{íËf÷Ä{o{ÞtoŒt…t÷™ÄwhkÄh©e{ŒwØðËk«ŒtÞ«ð‚oft[tÞo
©eËnò™kŒMðtr{rþ»Þ-{wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚u ©ef]»ý«ËtŒu ¼„ð‚tu
ð]¥tt÷Þt„{™tuíËðr™Á…ý™t{t „úLÚt: ËB…qýo: >>
107
©e™thtÞý[rhºt{T
>>ð]¥tt÷Þu Ë ¼„ðt™T sÞ‚en Ëtûtt‚T >>

…Œ >>1>> (…Œ ht„ {k„÷)

ðk Œ w k «„x ©eËnò™k Œ , Ëtu ðŠýY… nu >
òftu {rn{t y„{ y„tÄ, Ëtu …h{ y™q … nu >>1>>
Ëtu ‚ tu «f] r ‚ …w Á »t …h, Ät{{nª r™íÞ htsrn >
yu Ë u yr‚ ‚u ò u { Þ Œu ð , yrÄf Aƒe Atsrn >>2>>
‚ntk ði » ýð ð] k Œ y…th, [h™ Ëu ð t fhu >
ËŒt „w ý yr¼{t™e Œu ð , nw f { íÞw k r n y™w Ë hu >>3>>
Ëtu ‚tu ßÞw k ¼yu ðŠýY…, ¼q r {…h ytÞfu >
ðtrf fnw k Ëk û tu … ËU , ƒt‚ yrÄf {w Œ …tÞfu >>4>>
¼Þtu Œw ð to Ë tftu þt…, ¼Âõ‚ yÁk Ä{o f w k >
Ähu Âîsfw ÷ {t™w » t Œu n , òr™ þw ¼ {{o f w k >>5>>
‚tfu …w º t ¼yu ©ef] » ý, ŒÞtr™rÄ Œu ð sw >
òfu Œhþ M…hþ s™ð] k Œ , ‚hu ‚‚¾u ð sw >>6>>
òftu r™„{ ™ …t{u …th, ™u r ‚ frn „tð®n >
yu Ë u nrh Œu ð ™fu Œu ð , y¾k z fntð®n >>7>>
r™fu sL{ f{o „w ™ ‚tË, fnw k yr‚«u { ËU >
fnu {w õ ‚t™k Œ ‚u r n Ëk ‚ , Ëw ™ ‚ r™íÞ ™u { ËU >>8>>
…Œ >>2>>
r™ftu 1 Ëw ¼ „ Œu þ Ëhðth, …w r ™‚ su r n ™t{ sw >
Ëtu ‚ tu W¥th ftu Ë ÷ {æÞ, yðÄ…w h Ät{ sw >>1>>
ytAtu yðÄËU W¥th, ytX ftu þ yu f „ú t { nu >
1 - ËhË
109
‚tftu Ar…Þt ™t{ ‚u r n, {æÞ Ä{o f tu Ät{ nu >>2>>

òrf ËhðrhÞt Âîs, ¿ttr‚ ËtðŠý „tu º t nu >
òfu fw ÷ {U …Z‚ ƒnw , ðu Œ Ák yÂø™ntu º t nu >>3>>
òfu «ðh nu r‚™ …w r ™‚, ðu Œ su r n Ët{ nu >
ðtrf fti Ú tw { e þt¾t …w r ™‚, yrÄf yr¼ht{ nu >>4>>
…tk z u nrh«ËtŒ su r n ™t{, Ëtu Ä{o f tu Y… nu >
Ë‚e «u { ð‚e ‚u r n ™the, Ëtu ¼Âõ‚ y™w … nu >>5>>
{Äw 1 {tË{U ™ti { e þw õ ÷fe, Œþ ½rx r™rþ ¼R >
‚ƒ «„x ¼yu ©ef] » ý, Ëƒrn ®[‚t „R >>6>>
¼Þtu rºt¼w ð ™ sÞ sÞ fth, fw Ë w { Ëw h ð»to r n >
fhu ™] í Þ y…Ëht y™u f , yrÄf {™ n»to r n >>7>>
ytÞu {tfO z {w r ™, ÄÞtu o nu ™e÷fk X ™t{ sw >
fnu {w õ ‚t™k Œ nrhf] » ý, Ëtu R Ëw ¾ Ät{ sw >>8>>
…Œ >>3>>
¼yu rð« Y… ½™~Þt{, s„ŒT „ w Á yt… sw >
¼Þtu Ëk ‚ fw k Ëw ¾ Ëƒ, Œw ü …tyu Ëk ‚ t… sw >>1>>
«¼w ƒt÷[k ÿ rsr{ ƒZ‚, rþþw ¾u ÷ sw >
rVhu Ëƒ nrh{k r Œh{tk r n, Ëtu yt… yfu ÷ sw >>2>>
hnu yðÄ{U ‚ƒ r™íÞ, …w r hfw k «¢{t Œu ð rn >
r™íÞ Ëƒ ‚ehÚt{rn ò‚, fÚtthË Ëu ð rn >>3>>
¼yu ytX ð»to f u ÷t÷, rŒÞtu W…ðe‚ sw >
òrf «tf] ‚ ƒt÷ËU Ëƒrn, y÷ti r ff he‚ sw >>4>>
¼yu r‚htu ¼ tð r…‚w , {t‚ …tyu ði h tøÞ sw >
rfÞtu ƒt÷Y… ‚‚ft÷, ‚t‚ „] n íÞt„ sw >>5>>
htu ð u …w h s™ r{ºtfu ð] L Œ, ¼ú t ‚ Ëƒ htu ð ®n >
¾tu s u yðÄ{U r‚hÚt Ëƒrn, sntk ‚ntk òu ð ®n >>6>>
[÷u ðŠýðu þ ½™~Þt{, WŒtËe ntu Þ fu >
ðtfw k ð™ {] „ ¾„ð] k Œ , [rf‚ ¼yu òu Þ fu >>7>>
1 - [iºt
110
Þw k ð™{U „yu ©ef] » ý, ‚t‚„] n íÞtr„fu >

fnu {w õ ‚t™k Œ nX òu „ , fh‚ y™w h tr„fu >>8>>
…Œ >>4>>
„yu W¥th rŒþ{rn, rn{r„rhfe ‚htR{U >
rVhu rðfx „n™ ð™ {æÞ, íÞt„ {M‚tR{U >>1>>
Xtzu yu f …tô ‚… fh‚, Wæðo ¼w s ntu Þ sw >
fhu fk Œ {q ÷ V÷ ytnth, ‚…Mðe Ëtu Þ sw >>2>>
Ënu „ú e »{ ft÷{U …k [ , yÂø™fe Ít÷ sw >
fhu ‚t…Ë ßÞw k ‚… Ëtu R , ¼õ‚ «r‚…t÷ sw >>3>>
Ënu ðh»tt É‚w { ®n ËŒt, rþþ s÷Äth sw >
yu Ë u …h{ {„™ ntu Þ , hn‚ ƒt÷ Ëfw { th sw >>4>>
Ëtu ‚tu þe‚ ft÷{U fh‚ nu , s÷{æÞ ðtË sw >
™rn Ë…o ®Ën „s «u ‚ fe, Wh{®n ºttË sw >>5>>
hnu ƒ™{U íÞt„e Ëƒ Ëk „ , yfu ÷ t yrð™tþ sw >
yu f {] „ At÷t fti … e™, ð] û t‚÷ ðtË sw >>6>>
yu Ë tu yrÄf frX™ ‚… fh‚, Ák ËtÄ‚ òu „ fw k >
fnu {w õ ‚t™k Œ ½™~Þt{, ‚su Ëƒ ¼tu „ fw k >>7>>
…Œ >>5>>
«¼w htsòu „ rfÞtu rËØ, Ëtu y÷…rn ft÷ËU >
yu f ð™{rn òu „ e „tu … t÷, Ëtu r{÷u W ŒÞt÷ËU >>1>>
r™íÞ Ëu ð ‚ [h™Ëhtu s , Ëtu òu „ e „tu … t÷ sw >
‚tfw k rËØ rfyu ‚‚ft÷, ¼õ‚«r‚…t÷ sw >>2>>
„yu …w Á »ttu ¥ t{ …w r h yt…, Ëtu R ½™~Þt{ sw >
Äthu …ð™ …t™ fhe Œu n , Ät{ rfÞtu Ät{ sw >>3>>
ytÞtu ƒú ñ htûtË yr‚½tu h , Þw Ø ‚tËu k ¼Þtu >
ðtftu [u x f ™ [ÕÞtu ftu W , rþ»Þ ntu Þ fu „Þtu
1
>>4>>
Ënu rþh…h rË‚ Ák ½t{ 2 , „ú t {{U ™ ytð®n >
1 - ÞwÂõ‚ «ÞwÂõ‚, 2 - „h{e
111
rƒ™ ò[u þw r [ yÒt Œu ‚ , Ëtu Ár[fh …tð®n >>5>>

‚ntk Ë u ht{™tÚt „yu Ëtu R , ¼õ‚ rsr{ ntu Þ fu >
r™íÞ …q s ‚ þt÷„ú t {, yrÄf r[¥t «tu Þ fu >>6>>
[÷u yu f rŒ™ ð™{æÞ, ÃÞtË yr‚þu ÷„e >
‚…u rþh…h Äq … y…th, ûtw Ä t yr‚þu s„e >>7>>
ytÞtu ð™{®n fq … y™q … , ‚tË rZ„ òÞfu >
fnu {w õ ‚t™k Œ nrhËu ð , fh‚ rn‚ ÷tÞfu >>8>>
…Œ >>6>> (…Œht„ ¾x)
©e½™~Þt{ ¼õ‚¼Þnthe, ¼õ‚ swk ¼Âõ‚ fh‚ Ëw¾fthe; ©e0 >>1>>
fq…ËU s÷ftu …tºt ¼h ÷e™t, þt÷„út{fwk y…oý fe™t; ©e0 >>2>>
yÄto ¼h zth‚ s÷ sƒrn, þt÷„út{ Ëtu r…ƒ‚ ‚ƒrn; ©e0 >>3>>
yuf …tºt s÷ r…Þtu sƒ ËtuR, ¼Þtuo yLÞ …tºt «u{ðþ ntuR; ©e0 >>4>>
‚]ó ¼yu ‚ƒ÷wk s÷ ÷tyu, þt÷„út{fwk …wrs Ëw¾ …tyu; ©e0 >>5>>
Þwk ƒ™ rƒ[h‚ ys yð‚the, {wõ‚t™kŒ Aƒe…h ƒ÷nthe; ©e0 >>6>>
…Œ >>7>>
Þwk ½™~Þt{ ðeh ðú‚Äthe, fh‚ frX™ ‚… ys yrðfthe; Þwk0 >>1>>
ïu‚ ð]»t¼…h ƒurX Ëtuntyu, ‚urn MÚt÷ „tihe þk¼w [÷e ytyu; Þw0k >>2>>
…Ë ŒtuÞ ËtÚtw þk¼w sƒ Œe™t, «¼wfwk ¼tu„ Ähe ¼tus™ fe™t; Þw0
k >>3>>
‚ntkËu ¼q‚…wrh „yu yunt, ht{t™wsftu sL{MÚt÷ ‚unt; Þwk0 >>4>>
ht{t™wsfe {qŠ‚ rðþt÷t, Œur¾fu {„™ ¼yuW ‚‚ft÷t; Þw0 k >>5>>
‚ntkËu nrh …Âù{ rŒrþ ytyu, {wõ‚t™kŒ fu «¼w {™ ¼tyu; Þwk0 >>6>>
…Œ >>8>>
ËtuR ½™~Þt{ {w{ûw tw ftò, Ëk‚ ßÞwk ð‚o‚ Ëwh{wr™htò; Ëtu0 >>1>>
Ä{o ¿tt™ rðhr‚ sw‚ sunt, fhu ©ef]»ý¼Âõ‚ {wr™ ‚unt; Ëtu0 >>2>>
yÄ{o{q÷ W¾th™ ¼the, Ëƒ ‚ehÚt{U ò‚ Ëw¾fthe; Ëtu0 >>3>>
‚eÚto™{U òu {w{wûtwð]kŒt, ‚trn Œu Œþo nh‚ ¼ðVkŒt; Ëtu0 >>4>>
íÞt„e ‚…ÂMð™fu {Œnthe, yr‚íÞt„e ©enrh ƒúñ[the; Ëtu0 >>5>>
yurn rðÄ [rhºt fh‚ Ëw¾fkŒt, {wõ‚t™kŒ fu ™tÚt MðåAkŒt; Ëtu0 >>6>>
112
…Œ >>9>>
yurn ½™~Þt{ yf¤ yð‚the, ‚eÚtonkw ‚eÚto fh‚ Ëw¾fthe; yurn0 >>1>>
™h™thtÞý {wr™Ë{ Y…t, „wý «t¢{ ‚urn ‚wÕÞ y™q…t; yurn0 >>2>>
…Âù{fu Ëƒ ‚ehÚt fe™t, ÷tus{U ytÞfu Œþo™ Œe™t; yurn0 >>3>>
WØð ËtuR ht{t™kŒMðt{e, ‚ntk hnu r‚™fu rþ»Þ r™»ft{e; yurn0 >>4>>
‚urn Ëk„ ¼ux ¼R nu sƒrn, {wr™ ½™~Þt{ {„™ ¼yu ‚ƒrn; yurn0 >>5>>
ËtuR Ëk‚™ {æÞ hnu ½™~Þt{t, {wõ‚t™kŒ fu «¼w Ät{t; yurn0 >>6>>
…Œ >>10>> (…Œht„-hðuýe )
r„rh hið‚ rZ„ r……h „út{t, ‚ntk „wÁ ytyu …h{ yr¼ht{t >>1>>
„wÁ ht{t™kŒ rZ„ sƒ „yuW, Œþo™ …tÞ {„™ ntuÞ hyuW >>2>>
«u{ËU Œkz ßÞwk rf™ «ýt{t, hnu fh òurh Ä{o‚…Ät{t >>3>>
„w Á ht{t™kŒ rZ„ ƒi Xtyu, fwþ÷ «§ …wAu {™ ¼tyu >>4>>
ftŠ‚f þwŒe yuftŒþe sunt, ™t{ «ƒturÄ™e yr‚ƒz ‚unt >>5>>
‚urn rŒ™ ©eht{t™k ŒMðt{e, Œeûtt rŒ™ òr™ ƒnw™t{e >>6>>
yûth yüftu {kºt WŒtht, „wÁ W…Œuþ rfÞtu ©wr‚Ëtht >>7>>
{w õ ‚t™k Œ fu «¼w Ëw ¾ fthe, r÷Þtu W…Œu þ Rþ yð‚the >>8>>
…Œ >>11>>
Ëk « ŒtÞ WØðftu su n w , r‚™fu hnMÞ «tó ¼yu ‚u n w >>1>>
Œeûtt sL{ ¼Þtu nu sƒne, yr‚ƒz WíËð rf™tu ‚ƒne >>2>>
yurnrðrÄ rþ»Þ ¼yuW ½™~Þt{t, Ënò™kŒ ÄÞtuo „wÁ™t{t >>3>>
™thtÞý {wr™ ™t{ nu sunt, «u{ËU Äh‚ ¼yuW „wÁ ‚unt >>4>>
‚une «‚t… „wÁ òLÞtu y…tht, rŒÞtu W…Œuþ fh‚ yrÄftht >>5>>
WØð {‚{U {wÏÞ ‚urn fe™t, „wÁ r™s „tŒe ‚wh‚ rn Œe™t >>6>>
WØð Mðt{e {™w»Þ‚™ íÞt„e, rŒÔÞMðY… ¼yuW ƒz¼t„e >>7>>
fnu {wõ‚t™kŒ nrh ƒnw™t{e, «„x ¼yuW Ënò™kŒ Mðt{e >>8>>
…Œ >>12>>
ËtuR Ënò™kŒ «¼w Ëw¾fthe, yr‚ «‚t… sw‚ ¼yu y½nthe >>1>>
fr÷{rn Ë‚sw„ fh™fu ftò, r÷r™nu «Út{ ft{fe ÷tò >>2>>
113
÷tu¼ {tun {Œ {íËh xthu, {t™ Ák ¢tuÄfu {q÷ W¾thu >>3>>

Ä{o ¼Âõ‚ ðihtøÞ Ák ¿tt™t > r™s¼õ‚™ Wh ÄhuW Ëwò™t >>4>>
®nËt Þ¿t Ák …t»tkz sunt > yrÄf WåAuŒ ¼yu nu ‚unt >>5>>
yËwhfwk yrÄf {tun W…òR > ™tþ fhtyu ò™e yLÞtR >>6>>
y™k‚ …r‚‚ fh™ ¼ð…tht > Þ{ Ák r™{ rfÞtu Ëu‚w WŒtht >>7>>
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt «ðe™t, Þw k fr÷sw „ {rn Ë‚sw „ fe™t >>8>>
…Œ >>13>>
‚tr…Au Ënò™k Œ Mðt{e, Œu þ Œu þ «r‚ „yu ƒnw ™ t{e >>1>>
y…™tu «‚t… y÷tirff òuW, Ëƒ {™w»Þfwk s™tÞtu nu ËtuW >>2>>
yrÄfthe yÁk y™yrÄfthe, yuËu yËkÏÞ …wÁ»t yÁ ™the >>3>>
òu òu yt…fu þhý{U ytðu, ‚trnfwk ¼s™fe swÂõ‚ ƒ‚tðu >>4>>
rƒ™ yütk„ Þtu„ yÇÞtËt, r™s ytr©‚fu RrLÿ {™ ïtËt >>5>>
r‚™ftu r™htuÄ ßÞwk yt…{U ntuR, yurË Ë{trÄ fhtð‚ ËtuR >>6>>
ðtËw Œ u ð fu Ät{ nu su n w , „tu ÷ tu f trŒ y÷ti r ff ‚u n w >>7>>
Œu ¾ u Ë{trÄ{rn nrhðtËt, ði¼ ð …t»to Œ …h{ «ftþt >>8>>
fnu {w õ ‚t™k Œ ©e¼„ðk ‚ t, Þw k yi ï Þo Œu ¾ tyu y™k ‚ t >>9>>
…Œ >>14>> (…Œht„-rƒnt„)
©e„w Á Ënò™k Œ WŒtht, ‚thu n u …r‚‚ y…tht ©e„w Y >
yt…fu ytr©‚ {™w » Þ Ëƒrnfw k , yk ‚ Ë{tu sƒ ntu Þ >
yt…ftu Œþo™ rf r™s Ëk‚™ftu, Œhþ™ …tð‚ ËtuÞ; ©e„wY0 >>1>>
rf ði f w k X ÷tu f fu ðtrË, …t»to Œ Œþo ™ Œu ‚ >
ƒurX rð{t™{U …nwk[‚, «¼wfu Ät{{U «u{Ë{u‚; ©e„wY0 >>2>>
yu Ë u y„rý‚ rŒÔÞ y÷ti r ff, Œu r ¾ «‚t… rðþt÷ >
y™k‚ {™w»Þ y…™tu {‚ ‚rsfu, ytyu þhý ‚‚ft÷; ©e„wY0 >>3>>
y™LÞ ¼õ‚ ntuÞ ¼s‚ nu nrh, s™ «¼wftu «„xMðÁ… >
{wõ‚t™kŒ fu ™tÚtSftu {rn{t, òr™fu …h{ y™q…; ©e„wY0 >>4>>
114
…Œ >>15>>
ËtuR „wÁ Ënò™kŒ «ðe™, Ä{o¼Âõ‚ áZ rf™ô; ËtuR0 >
yu f tŒþe s™{tü{e ytrŒ, «¼w f u sL{rŒ™ su n w >
r‚™{rn «¼wfu ƒzu ƒzu, WíËð yrÄf fhtyunu ‚unwk; ËtuR0 >>1>>
íÞw k rð»ýw f e «er‚ rn‚ rf™u , rð»ýw ò „ y…th >
ðuŒfe rðrÄ sw‚ rð«fwk, rŒ™u Œt™ Ëtu rðrðÄ «fth; ËtuR0 >>2>>
íÞw k r n fhtyu ƒzu ƒzu {k r Œh, f] » ýŒu ð fu fts >
«u { Ërn‚ ©ef] » ý htrÄft, …Ähtyu {nthts; Ëtu R 0 >>3>>
Ä{o ¼Âõ‚ ÷û{e™thtÞý, ™h™thtÞý su n e >
ðuŒfu rðrÄ sw‚ Rüfe, {q Š‚ …ÄhtR nu ‚une; ËtuR0 >>4>>
Ëtu Ëƒ {q Š ‚™{U r™s Œi ð ‚, Äth‚ ¼yu {w r ™¼q … >
{wõ‚t™kŒ fu «¼w ‚urn yðËh, WíËð rfyunu y™q…; ËtuR0 >>5>>
…Œ >>16>>
¼Âõ‚Ä{o Ëw‚ Œe™ŒÞt÷, sw„sw„ s™«r‚…t÷, ¼Âõ‚0 >
…w Á »ttu ¥ t{ su r n ™t{ r™hk ‚ h, yûth Ät{ r™ðtË >
òfu Œþo M…þo ðkŒ™ËU , xh‚ rðfx s{ºttË; ¼Âõ‚0 >>1>>
r™sËk‚™ rn‚ Äh‚ rðrðÄ ð…w, Âî¼ws [‚w¼wos ~Þt{ >
¼õ‚fu Ëƒrn {™tuhÚt …whý, fh‚ ËŒt Ëw¾Ät{; ¼Âõ‚0 >>2>>
r™s¼õ‚™fw k rþûttfu rn‚, h¾‚ yu f tk r ‚f Ä{o >
íÞwk yütk„ Þtu„ yÁ, {ntðú‚ fh‚ s™tð‚ {{o, ¼Âõ‚0 >>3>>
yr‚ft{e ‚Mfh ™x ÔÞË™e, îu » te MðthÚte òu R >
{wõ‚t™k Œ fu ™tÚt íÞwk {w Œsw ‚, ¼s‚ ©ef]»ýfwk Ëtu R, ¼Âõ‚0 >>4>>
…Œ >>17>>
Ä{o ¼Âõ‚ Ëw‚ «ƒ÷ «‚t…, ¼õ‚ ßÞwk ð‚o‚ yt…, Ä{o0 >
Ë‚e [ftu h [t‚f yÁ [fðt, [fðe …‚k „ Ák {e™ >
ßÞwk r™s Rü{U {„™ nu yu Ëƒ, íÞwk «¼w {U ÷ur÷™; Ä{o0 >>1>>
M™u n ËU yt‚w h ¼ÞËU yt‚w h , htu r „ ûtw Ä tËU Œe™ >
íÞwk nrhs™Ëwk Œe™‚t ht¾‚, Ë{Úto …h{ «ðe™; Ä{o0 >>2>>
115
ËŒT „ ú k Ú t™ftu …X™ ©ðýtrŒf, r‚™{rn «er‚ y…th >

Ëk‚ Ë¼t{æÞ fn‚ r™hk‚h, ƒúñrðãt ©wr‚Ëth; Ä{o0 >>3>>
…hu Ëk Ë thò÷ {rn «t™e, ‚trn Atu z tð™nth >
{w õ ‚t™k Œ fu ™tÚt s„ŒT „ w Á , fÁýtr™rÄ fh‚th; Ä{o 0 >>4>>
…Œ >>18>> (ht„-hðuýe)
Ët[u Ëk ‚ fe he‚ nu su n t, ™thtÞý{w r ™ fn‚ nu ‚u n t >>1>>
ƒú ñMðY…{U yuf‚t ntu R, ‚Œr… hn‚ r™sÄ{o{U ËtuR >>2>>
ƒúñMðY… ntuR ¼su ¼„ðk‚t, …k[ rð»tÞ íÞt„‚ ËtuR Ëk‚t >>3>>
Þwk r™s {‚ Ëƒ Ëk‚fwk fnnª, nrhs™ {æÞ r™hk‚h hnnª >>4>>
¼Âõ‚Ä{o Ëw‚ …h{ «ðe™t, Þwk r™s{‚ áZ MÚtt…™ fe™t >>5>>
Ä{oswõ‚ ¼Âõ‚ rðÏÞt‚t, Ähe r™s ¼õ‚™{U Ëw¾Œt‚t >>6>>
yuftkr‚ffu Ä{o Ëƒ sunw, fr÷{æÞ yrÄf «„x rfyu ‚unw >>7>>
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt WŒtht, Þw k fr÷sw „ {‚ rf™ Ëk n tht >>8>>
…Œ >>19>>
™thtÞý{wr™ ys1 yð‚the, r™s{‚ Ëƒfwk fn‚ Ëw¾fthe >>1>>
r™s r™s Ä{o r™„{ fnu sunt, {™w»Þfwk ‚s™ òuøÞ ™rn ‚unt >>2>>
«¼wftu {rn{t ò™‚ ftò, Ëuð‚ òuøÞ nu Ëk ‚Ë{tò >>3>>
Sðfwk ƒúñËk„ yuf fh™t, «¼w rð™ ytuh ytþt …hnh™t >>4>>
‚u s: …w ks{rn rŒÔÞMðY…t, ðtËwŒu ð «¼w …h{ y™q… t >>5>>
r‚™rf ¼Âõ‚ «u { sw ‚ òu R, {™w » Þ{tºtfw k fhr™ Ëtu R >>6>>
Ëw¾Œ ¼t„ð‚ Ä{o nu yunw, «¼w r™ss™fwk fnuW Ëƒ ‚unw >>7>>
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt «ðe™t, Þw k fr÷Þw „ {‚ ¾k z ™ fe™t >>8>>
…Œ >>20>>
yuf Ë{u fåA ¼ws „yu Mðt{e, rËkÄwfu s÷{U [÷uW ƒnw™t{e >>1>>
yt…fu …tË þuh s÷ sunw, ŒeÞtu ftuW yÇÞt„‚fwk ‚unw >>2>>
[th ftuË÷wk ¾tÁk ðthe, ‚urn {æÞ ÃÞtË ÷r„ yr‚¼the >>3>>
[r÷ ™ þf‚ ÷r„ ÃÞtË y…tht, [nwk rŒþ ¼Þtuo nu ®ËÄw s÷ ¾tht >>4>>
1 - ysL{t
116
Ëk„ r™»fw÷t™kŒ òu Ëk‚t, ÃÞtËfu Œw:¾ËU ¼s‚ ¼„ðk‚t >>5>>

¼h yksr÷ s÷ [tÏÞtu sƒne, r{ü ¼Þtu „k„tË{ ‚ƒne >>6>>
‚ƒ yr‚þu s÷…t™nwk fe™t, Ëk„ s÷…tºt ËtuW ¼h÷e™t >>7>>
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt r…At™e, ®ËÄw rfr™ Ëu ð t {™{t™e >>8>>
…Œ >>21>>
Þwk r™íÞ ™ti‚{ ÷e÷t fh®n, fn‚ Ëw™‚ fr÷{÷ Ëƒ sh®n >>1>>
{trÞf {‚ Ëƒ ¾kz™ fe™t, ¿tt™ ðihtøÞ ‚Áý fh ÷e™t >>2>>
yr‚þu Ëw¾Œ ¼Âõ‚ yÁk Ä{to, r™ss™ Wh MÚtt…uW ÷r¾ {{to >>3>>
»tt»tkrz „wÁ „s {‚ðthu, ®Ën ßÞwk ‚tuhe fwk¼MÚt÷ {thu >>4>>
þtMºt ƒtÌt {‚ ¾kzWu Ëƒrn, WØð {‚fwk …w»x rfÞtu yƒne >>5>>
«§ËU …k r z‚ftu {Œ xthu , y½ ytu „ w ™ fu {q ÷ W¾thu >>6>>
ƒú ñ¼tu s ÷ûttðrÄ fe™u, rð«fwk Œt™ ƒnw ‚ rðrÄ Œe™u >>7>>
Ëtu R Ënò™k Œ Mðt{e WŒtht, {w õ ‚t™k Œfu «tý ytÄtht >>8>>
…Œ >>22>> (ht„-{k„÷)
yu Ë u r™s„w Á fu „w ™ Ëtu R , fAw f …w r ™ fn‚ nw k >
òftu {rn{t y„{ y„tÄ, …th ™rn ÷n‚ nw k >>1>>
òfw k ËŒ„ú k Ú t™ftu , hnMÞ ‚trn «e‚ nu >
Ëtu ‚ tu ft{trŒfËU Œu ð , y¾k z yrs‚ nu >>2>>
™rn yt…fw k nrhs™ Ëk „ , {t™ ÷ð÷u þ nu >
òfu ð[™ hËtÞ™Y…, ËíÞ W…Œu þ nu >>3>>
{u Á Ë{ nrh¼õ‚fu Œtu » t, Ëtu hsË{ ò™®n >
ðtftu hsË{ „w ™ nu , ‚trn {u Á Ë{ {t™®n >>4>>
òfu nrh¼õ‚™Ëw k nu ‚ , Ëtu y„{ y…th nu >
òrf Ëƒ r¢Þt Ëk ‚ ™ fts, yu r n r™hÄthnu >>5>>
òfw k r™»ft{e nrh¼õ‚rf, Ëu ð t ¼tð®n >
fnu {w õ ‚t™k Œ ‚u r n r™„{ , ™u r ‚ frn „tð®n
1
>>6>>
1 - ðuŒ
117
…Œ >>23>>
yu Ë u ËŒT „ w Á Ënò™k Œ , Vk Œ Ëƒ xth®n,
ðtfu òu ftu Þ ytð‚ þhý, ‚trn WØth®n >>1>>
ðtftu «u { {„™ ntu Þ ¼õ‚, òu Œþo ™ fh‚ nu >
‚tfu ft÷ f{o „w ™ …tË, Ëtu Ëƒrn xh‚ nu >>2>>
òfw k yrÄf fw f {eo Sð, r{÷‚ sƒ ytÞfu >
Ëtu ‚tu ntu ð ‚ Ëk ‚ Ë{t™, „tu ® ðŒ „w ™ „tÞfu >>3>>
þw f Ë™ftrŒfËU Ëk ‚ , Ëtu su r n „w ™ „t‚ nu >
yu Ë u «„x ©ef] » ý rŒ™u þ , yrÄf rðÏÞt‚ nu >>4>>
ðtftu òu òu fh‚ y…{t™, Ëtu {ntŒw : ¾ …tð®n >
Ëtu ‚tu {rhfu {q Z {r‚ {k Œ , ™hf{U òð®n >>5>>
fnu {w õ ‚t™k Œ „w Á Œu ð , fÕ…‚Á Y… nu >
ntu ð u V÷ r™s¼tð «{t™, Ëtu yt… y™q … nu >>6>>
…Œ >>24>>
Mðt{e Ënò™k Œ Ëw ¾ Ät{, «„x sƒËU ¼yu >
„yu ‚ƒËU Ëƒ …t»tk z , ¼tð W…su ™yu >>1>>
¼Þtu Ëƒfu Wh ði h tøÞ, ¼tu „ ™rn ¼tð®n >
¼yu r™»ft{e ™h™the, „tu ® ðŒ „w ™ „tð®n >>2>>
ƒZu s… ‚… ‚ehÚt, òu „ s¿t ðú ‚ ¿tt™ sw >
R™ ËtÄ™ËU Ëƒ ÷tu f , ¼s‚ ¼„ðt™ sw >>3>>
rfyu „tu f w ÷ Ë{ ƒnw „t{, Ät{Ë{ …w h rfyu >
‚t{U {h‚ Ëtu …tð‚ {tu û t, Þw k ðh ©e{w ¾ rŒyu >>4>>
nrh{k r Œh ½h ½h rf™u , ËíÞ W…Œu þ ËU >
yu Ë u Mðtr{™thtÞý, rVh‚ {™tu n h ðu þ ËU >>5>>
r™s ytr©‚ ™hrºtÞ ð] k Œ fw k , Þw k Ëw ¾ Œu ‚ nu >
fnu {w õ ‚t™k Œ {{ ™tÚt, Ëtu fÁýtr™fu ‚ nu >>6>>
…Œ >>25>>
Mðt{e WØðftu Ëk « ŒtÞ, Ët{tLÞ yt„u hÌttu >
118
‚tfw k ©e„w Á Ënò™k Œ , «ƒ÷ rf™tu ™Þtu >>1>>

ŒtÁ {tk Ë [tu h e …h™the, Ëƒrn nrhs™ ‚su >
®nËt ytí{½t‚ rðxt¤, íÞtr„fu nrh ¼su >>2>>
…q s u nrh{q Š ‚ ™h™the, yu f tŒþe ðú ‚ fhu >
fhu …w Á »t Ëtu R [nw k r‚÷f, {æÞ [Lÿf Ähu >>3>>
íÞt„e Ëk ‚ fw k yü «fthËU , Ä™rºtÞt íÞt„ nu >
Ëƒ nrhs™ Ë{ yLÞ ™u { , ¼s™ y™w h t„ nu >>4>>
r™rf þt† sw õ ‚ Ëƒ her‚, Œu ¾ e {™ ¼tð®n >
‚t‚u yLÞ {‚ òr™ yËth, þhý Ëƒ ytð®n >>5>>
rfÞtu WØð {‚ Þw k …w ü , y÷ti r ff he‚ËU >
fnu {w õ ‚t™k Œ ‚u r n [rhºt, „t™ fÁk «e‚ËU >>6>>
…Œ >>26>> (ht„-¾x)
©e„w Á Ënò™k Œ «ðe™t, Þw k yÄ{o {‚ ¾k z ™ fe™t; ©e0 >>1>>
Œw„o ™„ú{rn rf™ r™ðtËt, r™ssþ Ëƒ s„ ¼Þtu nu «ftþt; ©e0 >>2>>
yuf Ë{u ƒkÄw {™ ¼tyu, ftiË÷ …wÁËU ŒtuW [r÷ ytyu; ©e0 >>3>>
ht{«‚t… Ák RåAtht{, ytyu fwxwkƒ swõ‚ „w™Ät{t; ©e0 >>4>>
W¼Þfu …wºt {wÏÞ rfyu ŒtuW, „tŒe y…r™ rŒr™ «¼w ËtuR; ©e0 >>5>>
{w õ ‚t™k Œ fu ™tÚt WŒtht, Ä{o ð k þ rfÞtu …w ü y…tht; ©e0 >>6>>
…Œ >>27>>
Ä{oðþk sþ yr‚ Ëw¾fthe, Ëw™‚ …wr™‚ ntu‚ ™h™the; Ä{o0 >>1>>
Ä{oðkrþfu þhý òu ytðu, Ëtu r™s fwxwkƒ Ërn‚ ‚rh òðu; Ä{o0 >>2>>
…wÁ»ttu¥t{ ©ef]»ý {whthe, ‚urn rhÍ‚ «¼w ¼ð¼Þnthe; Ä{o0 >>3>>
Ä{o ðkþfu rð« nu òuR, «tf]‚ {™w»Þfu Ë{ ™rn ËtuR; Ä{o0 >>4>>
Ä{o ð]ÂØ rn‚ Âîs ¼yu Œuðt, fh™ ©ef]»ý Œuðfe Ëuðt; Ä{o0 >>5>>
{wõ‚t™kŒ fu «¼w Ëw¾Œt‚t, Ä{oðkþ rfÞtu yr‚ rðÏÞt‚t; Ä{o0 >>6>>
…Œ >>28>>
Ä{oðrk þ ™h™the WŒtht, Ëƒrnfwk «¼w…Œ «u{ y…tht; Ä{o0 >>1>>
Ä{oðrk þfe he‚ nu ËtuR, yÄ{o {„ …„ Äh‚ ™ ftuR; Ä{o0 >>2>>
119
Ëƒ {krŒh Ë‚Ëk„{U sunt, Ä{oðkrþfwk rŒ™uW ‚unt; Ä{o0 >>3>>

Ä{oðkþfu rð« nu òuW, fhu W…Œuþ …wÁ»tfwk ËtuW; Ä{o0 >>4>>
y…™u fwxrkw ƒ rƒ™t yLÞ Œtht, ‚urn Ëk„ ð[™ ™ fh‚ Wå[tht; Ä{o0 >>5>>
{wõ‚t™kŒfu «¼w y½nthe, Þwk þw¼ her‚ rfr™ Ëw¾fthe; Ä{o0 >>6>>
…Œ >>29>>
Ä{oðrk þfu þhý òu ytðu, …t…e Sð …wr™‚ ntuR òðu; Ä{o0 >>1>>
rþ»Þ ntuð™ ytð‚ ™h òuW, r‚™fe her‚ fn‚ nwk ËtuW; Ä{o0 >>2>>
«t‚ Ë{u þwr[ s÷{rn ™tðu, ÷u fh …qò „wÁ rZ„1 ytðu; Ä{o0 >>3>>
Ëƒrn ™u{ Ë‚Ëk„ fu sunt, „wÁ Ë{òÞ Ähtð‚ ‚unt; Ä{o0 >>4>>
rþ»Þ „wÁ yt„u …qò Äh®n, „wÁ W…Œuþ {kºtftu fh®n; Ä{o0 >>5>>
{wõ‚t™kŒ fnu Þwk rþ»Þ ntuR, Ë‚Ëkr„ ði»ýð ¼Þtu ËtuR; Ä{o0 >>6>>
…Œ >>30>> (ht„ hðuýe)
Ä{o ð k r þftu «ƒ÷ «‚t…t, Œu W…Œu þ r{xtð‚ …t…t >>1>>
sƒ þhýt„‚ ntuð‚ sk‚t, ‚trn r{÷tð‚ ©e ¼„ðk‚t >>2>>
Ä{o ð k r þ Âîs…í™e su n t, ƒtR{tºtfw k rþ»Þ fhu ‚u n t >>3>>
…wÁ»tfwk Ëtu W…Œuþ ™ fh®n, ßÞwk nrh yt¿tt íÞwk y™wËh®n >>4>>
r™s fwxrkw ƒ rƒ™ ™hËU ËtuR, M…hþ rf ¼t»tý fh‚ ™ ftuR >>5>>
{w õ ‚t™k Œ fu ™tÚt «ðe™t, Þw k W…Œu þ rf yt¿tt rf™t >>6>>
…Œ >>31>>
rþ»Þ ntuð™ sƒ ytð‚ ƒtR, r‚™rf her‚ Ëƒ Œunwk ƒ‚tR >>1>>
¼tuh{U ™t’Þfu yr‚ þwØ ntuR, „wÁ…í™e rZ„ ytð‚ ËtuR >>2>>
«u{ËU …qò yt„u Äh®n, Œtu W fh òu rhfu ðkŒ™ frh®n >>3>>
sƒ „wÁ …í™e fh‚ W…Œuþt, ‚urn Wh ËkþÞ hn‚ ™ ÷uþt >>4>>
ðtËwŒuð rƒ™ yLÞ Ëw¾ sunwk, yr‚ Œw:¾Y… s™tð‚ ‚unw >>5>>
{wõ ‚t™k Œ fnu Ëtu Ëƒ ™the, ntu‚ h{tË{ «¼wfwk ÃÞthe >>6>>
…Œ >>32>>
Ë‚Ëkr„ ði»ýð ™h™the, r‚™rf her‚ Ëƒ fnwk Ëw¾fthe >>1>>
1 - …tËu
120
{rŒht {tkË [tuhe yÁ òhe, yu [nwk ‚s‚ hn‚ yrðfthe >>2>>

Sð ™ n™‚ ™ rðx÷‚ sunt, yt‚{½t‚ fh‚ ™rn yunt >>3>>
Ëƒrn ™u{ Ë‚Ëk„fu surn, nrhs™ h¾‚ y[÷ fhe ‚urn >>4>>
Ë‚efu Ä{o fnu nu su n w , ðr™‚t{tºt h¾rn áZ ‚u n w >>5>>
{wõ‚t™kŒ fnu nrhs™ ËtuR, «¼w rð™ ytuhËU «e‚ ™ ntuR >>6>>
…Œ >>33>>
yu r nrðrÄ ©e „w Á Œu ð «ðe™t, Ä{o ð k þfw k „w Á …Œ Œe™t >>1>>
surn rðrÄ rþ»Þ ntu‚ ™h™the, Ëtu Ëƒ rðrÄ ƒhLÞtu Ëw¾fthe >>2>>
Ä{oþt†{rn Ä{o nu sunt, íÞt„e Ëk‚ h¾rn Ëƒ ‚unt >>3>>
¼ðs÷…th fh™fu ftò, rf™tu n u Ä{o Ë u ‚ w {w r ™htò >>4>>
©e „wÁ Ënò™kŒ WŒtht, yurnrðrÄ ‚thu nu …r‚‚ y…tht >>5>>
{w õ ‚t™k Œ fnu Ëtu R {{ Mðt{e, …q h ý ƒú ñ «„x ƒnw ™ t{e >>6>>
…Œ >>34>> (ht„ {™tunh)
©e ½™~Þt{ fu [rhºt {™tu n h, «u { ËU „tð‚ òu R ntu >
™h™the Ëƒ …t…ËU Aw x u , …tðu …h{ …Œ Ëtu R ntu >>1>>
sw„sw„ sL{ Äh‚ Ëk‚™ rn‚, ËtuR «„x {nthts ntu >
¼Âõ‚ Ä{o Ëw‚ ntuÞfu rð[h‚, r™s Ëk ‚™fu fts ntu >>2>>
Ä{o Ërn‚ ©e f]»ýfe ¼Âõ‚, «ƒ÷ rfr™ s„ðkŒ ntu >
fr÷{÷ „úrË‚ y™k‚ s™ ‚thu, ©e „wÁ Ënò™kŒ ntu >>3>>
Ë‚Ëk r „™fw k Sð™ si Ë u , [rh‚ rfyu Ëw ¾ Ät{ ntu >
fr÷sw „ {æÞ y™k ‚ ™h™the, rf™u nu …q h ™ft{ ntu >>4>>
yu Ë u [rhºt rfÞu ™thtÞý, yr‚…tð™ su r n ™t{ ntu >
òu Þn «u{ËU Ëw™‚ Ák „tð‚, …tð‚ «¼wftu Ät{ ntu >>5>>
™thtÞý [rhºt™fu Ëw k Œ h, …Œ nu r‚Ë yÁk [th ntu >
òu r™íÞ Þtftu …tX fh‚, Ëtu …tð‚ ¼ðs÷ …thntu >>6>>
Ëk ð ‚ yZth çÞtrËfu ßÞu c u , ðã Œþ{e „w Á ðth ntu >
¼Þtu nu „úLÚt Ëk…qhý ‚urn rŒ™, ©e „Z ™„ú WŒth ntu >>7>>
™thtÞý fu [rhºt {™tu n h, Ëw ™ ‚ fw {r‚ srhò‚ ntu >
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt ‚w h ‚ ‚u r n, rhÍ‚ «¼w Ëtûtt‚ ntu >>8>>
Rr‚ ©e{wõ‚t™kŒ {wr™rðhr[‚k ©e™thtÞý[rhºtk Ëk…qýo{T
121
™thtÞýfð[{T
Œtu n t - rðÎ™ rð™tþ™ Œw : ¾nh™, ™thtÞý ¼„ðk ‚ >

Ëtu R ËŒt {{ Wh ðËtu , Ëw ¾ r™rÄ yf÷ y™k ‚ >>1>>
©enrh f] » ý rŒ™u þ fe, feŠ‚Á… rºtÞ su n w >
‚tË ¼t÷{æÞ „„™ Ëƒ, r‚÷f ßÞw k Ëtu n ‚ ‚u n w >>2>>
Œi í Þ Œ™w s fe 1 ƒw Â Øfw k , yrÄf {tu n fhe òu Þ >
nh‚ Ëƒrn …t»tk z ‚{, ðk Œ w ËŒt «¼w Ëtu Þ >>3>>
[tu…tR
Þn ™thtÞýfð[ nu su n t, Ëƒfw k yr‚Ëw ¾ ŒtÞf ‚u n t >
©e…r‚ ðtËwŒuð ¼„ðt™t, ‚urn …r‚ðú‚t ßÞwk ¼s‚ Ëwò™t >>4>>
yuf rn r™ct frhfu WŒtht, «¼wfwk ¼s‚ Wh «e‚ y…tht >
r‚™fwk Ä{o Ák yÚto nu suW, ft{ Ák {tuût «tÂó [nu ‚uW >>5>>
Ëƒrn {™tuhÚt ËíÞ ntuÞ òðu, sƒ nrh{U áZ r[¥t ÷„tðu >
yæÞt‚{ yrÄ¼q‚ nu òuW, yrÄŒið‚ r‚nwk ‚t… nu ËtuW >>6>>
‚trn r{xtð™ RåA‚ surn, ‚urn rn‚ «ƒ÷ W…tÞ nu yurn >
ðtËw Œ u ð rð»ýw s„Mðt{e, Ëk f xnh òu „ ƒnw ™ t{e >>7>>
Œtu n t - «tÚto ™ tfu òu ø Þ yu f , ðtËw Œ u ð «¼w Ëtu R >
‚u r n rƒ™ «tÚto ™ t y…th, fh™ òu ø Þ ™rn ftu R >>8>>
yu Ë tu ™thtÞýfð[, þt† Ëw ¾ Œ nu su n w >
‚u r n xeft „w Á ð[™Ëu , fh‚ nw k ¼t»tt ‚u n w >>9>>
Œtunt - ™e÷fkX surn ™t{, ËtuR {{ „wÁ Ëƒ Ëw¾ËŒ™ >
‚u r n yt¿tt yr¼ht{, ‚u r n «‚t… xeft ƒ™ >>10>>
1 Œ™wsfe - htûtË™e
123
™thtÞýfð[{T
[tu…tR
“htòuðt[ ”
™] … r‚ …heÂût‚ yr‚rðÏÞt‚t, ©eþw f Œu ð fw k …w A ‚ ƒt‚t >
nu {wr™ ði»ýðe rðãt sunt, r‚™rnËU rðïY… áZ yunt >>
r‚™ hûtý rfÞtu þ[e…r‚1 ‚unw, ðtn™ sw‚ r™sþºtw sunw >
Ëtu ŒiíÞ™fwk ¾u÷rf ™tkR, rsr‚fu {wŒ ™ {t‚ {™{tkR >>
rºt¼wð™fe Ëk…Â¥t Ëƒ sune, ¼wõ‚‚ ¼Þtu {wrŒ‚ {™ ‚une >>1>>
nu Ë{Úto þw f {w r ™ Äeht, ði » ýð rðãt …h{ „k ¼ eht >
™thtÞýfe {q h r‚Y…t, fð[ {tu Þ fntu …h{ y™q … t >>
Ëtu ™thtÞý fð[™U su W , hûtt rfÞtu …tfrh…w ‚u W >
y…™u yt‚‚tÞe rh…w òuR, ftuR rðrÄ rs‚u ò‚ ™ ËtuR >>
Œtunt - yÂø™ „h÷2 ytrŒf y™k‚, rðrðÄ W…tÞËU òuÞ >
yt…fw k Ëƒ {th™ [nu , yu Ë u yËw h nu Ëtu Þ >>
ËtuhXt - «ƒ÷ òu ŒiíÞ y…th, ‚urn rsíÞtu Ëk„út{{rn >
þ[e…r‚ …h{ WŒth, ™thtÞýfu ð{o ƒ ÷ >>2>>
[tu…tR
“©e þwf Wðt[ ”
yurnrðrÄ …wAu þwf{wr™ suW, ™]… …heÂût‚ «r‚ fn‚ nu ‚uW >
nu ™huþ Ëwh…r‚ nu sunt, r‚™ ðhu …whturn‚ ¼tðËU ‚unt >>
yu Ë u íðütfu Ëw ‚ nu su n w , rðïY… yr‚Ë{Úto ‚u n w >
yt…fwk …wA‚ ¼Þtu ÷½w ntuR, yuËtu Ëwh…r‚ RLÿ nu òR >
‚u rn ™thtÞýY… òu ð{to, fn‚ ¼yuW s™tÞfu {{to >
Ëtu ™thtÞýfð[ nu òuW, {U ‚tuÞ fn‚ nwk ËƒrðÄ ËtuW >
‚w{ yuft„ú {™ fhe Äeht, {tuËU Ëw™nwk …h{ „k¼eht >>3>>
rðïÁ… Wðt[
rðïY… …whtu rn‚ ¿tt™e, {½ðt «r‚ yƒ fn‚ nu ƒt™e >
Ëw™w Ëwh…r‚ sƒ ftuW «ftht, ¼Þ «t…‚ ¼Þtu yrÄf y…tht >
1 - ELÿ, , 2 - Íuh
124
™thtÞýfð[{T
‚ƒ ™thtÞýY… òu ¼the, r™s yk„ fð[ …rnhu ¼Þnthe >

Ëtu ƒ‚t‚ …rnhufe her‚, ÄtuÞ [hý fh ¼s™{U «er‚ >>
fw þfu …rðºtt fh{rn Äthe, W¥th{w ¾ ƒu X‚ Ëw r ð[the >>
Œtu n t - yuËtu …w Á»t fhe yt[{™, yütûth nu su nw >
îtŒþ yûth {k º t Œtu W , Wh{u u k Ëk ¼ th‚ yu n w >>
R™ Œtu W {k º tr™ËU fhu , y…™u yk „ fhLÞtË >
r™Þ{{U ht¾‚ ƒtr™fw k , yr‚ …rðºt nrhŒtË >>
Ëtu h Xt - yu Ë tu nrhs™ òu Þ , ™thtÞýY…e fð[ >
y…™u yk „ {rn Ëtu Þ , áZ frh ƒtk Ä ‚ «u { sw ‚ >>4>>
[tu…tR
yƒ yütûth {k ºtËU su n w , yk „ LÞtË Ëƒ fn‚ nu ‚u nw >
Ëw™w Ëwh…r‚ …„ ò™w sunt, WÁ WŒh r™sÓŒÞ nu ‚unt >>
Atr‚ {w¾ {M‚f r™s yk„t, R™ ytXr™{rn ¼õ‚ y¼k„t >>
H ™{tu ™thtÞý nu su W , yütûthftu {k º t þw ¼ ‚u W >>
HfthytrŒ ytX òu ðh™t, y™w¢{ËU ‚urn LÞtË Ëtu fh™t >>
yÚtðt {M‚fËU òu fntrn, …„ «sk‚1 ytX yk„ {tkrn >
H ™{tu ™thtÞýtÞ nu surn, yü yûth rðãt fntÞ ‚urn >>
HfthtrŒf yûth òu W , LÞtË fhu y™w ¢ {ËU Ëtu W >
îtŒþ yûth rðãt fntÞ, H ™{tu ¼„ð‚u ðtËwŒuðtÞ >>
Œtunt - îtŒþ yûth {kºt Ëtu, nh‚ Ëƒrn Œw:¾ ºttË >
«¼w f u ¼õ‚ yu r n {k º tËU , fh®n Ëw ¾ Œ fhLÞtË >>6>>
[tu…tR
Þtftu LÞtË surn rðrÄ ntuR, Ëƒrn ¼tr‚ yƒ fn‚ nwk ‚tuR >
HfthËU ÷u f U WŒtht, {k º t Þfth «sk ‚ òu Ëtht >>
H ™{tu ¼„ð‚u ðtËwŒuðtÞ, yurn òu îtŒþ ðh™ fntÞ >
R™ ðh™ r™ftu W¼Þ fh òuR, yk„wrh ‚tË yü nu ËtuR >
W¼Þ yk„wcfu [th òu …ðto, r‚™{rn LÞtË fh‚ ‚rs „ðto >
1 «sk‚ - ËwÄe
125
™thtÞýfð[{T
yƒ H rð»ýðu ™{: yr‚¼the, Þn »txT ðh™ {kºt ¼Þnthe >>

r‚™Ëu »tzk„ LÞtË rðrÄ sunw, fh™rf her‚ fn‚ nu ‚unw >
nu Ëwh…r‚ Hfth òu ðh™t, ‚tftu LÞtË ÓŒÞ {rn fh™t >>
Œtunt - “rð” yuËu þw¼ ðh™ftu, {M‚f{rn fhu LÞtË >
yu r n rðrÄ yûth LÞtËËU , ™tþ ntu ‚ Œw : ¾ ºttË >>7>>
[tu…tR
yƒ »tfth yûth nu su n w , ¼ú f w r x {æÞ LÞtË fhu ‚u n w >
íÞwkrn ýfth ðh™ nu sunt, rþ¾tfu {æÞ LÞtË fhu ‚unt >>
ðu yuËtu þw¼ ðh™ nu surn, ™uºtfu rð»tu LÞtË fhu ‚urn >
‚iËU ™fth òu ðh™ fntkrn, LÞtË fhrn ‚™ËkrÄ™ {tkrn >>8>>
yurn rðrÄ ðh™ {fth nu òuW, y† Y… áZ Ätrhfu ËtuW >
…h{ rððufe …wÁ»t nu òuR, {kºtfe {qhr‚ ntu‚ nu ËtuR >>
rðË„o sw‚ Vx yk‚ nu òfwk, yuËtu {fth yMºt nu ‚tfwk >
Ëƒrn rŒþt{rn ™h ƒwÂØ{t™t, fhu r™Œuoþ Ëtu …h{ Ëwò™t >>
Œtu n t - {: yMºttÞ Vx Þw k r n, frnfu …h{ Ëw ò ™ >
yu r nrðrÄ rŒøƒk Ä ™ fhu , ¼s‚ ËŒt ¼„ðt™ >>9>>
[tu…tR
Þw k yütûth {k ºt nu ‚u W , íÞw k îtŒþ yûth {k º t nu su W >
íÞwk »txT yûth {kºt nu sunt, yu r‚nw {kºtr™ËU ™h ‚unt >>
yk„LÞtË fhLÞtË Ëtu fh®n, íÞwk »tx yk„LÞtË y™wËh®n >
rºtrðÄ LÞtË ðh™u nu ‚une, yƒ nrhæÞt™ fh‚ nu yune >>
Ëw™nwk Ëwhuþ hnMÞ fnwk ‚tuR, æÞt™ fh™fu ÞtuøÞ nu òuR >
yuïÞo ¿tt™ Á Þþ ©e ¼the, áZ ðihtøÞ Ä{o Ëw¾fthe >>
R™ »tx þÂõ‚ sw‚ ¼„ðk‚t, yuËu ©e…r‚ yf÷ y™k‚t >
rðãt ‚us yÁ ‚…Y…t, {qhr‚ òË yr‚ Ëw¾Œ y™q…t >>
yu Ë u ðtËw Œ u ð ¼„ðt™t, ‚trnftu fh‚ r™hk ‚ h æÞt™t >>
Œtu n t - ©e™thtÞý fð[ òu , yt„u fnenw k WŒth >
yu Ë u Ëw ¾ Œ Þn {k º tftu , nrhs™ fh‚ Wå[th >>10>>
126
™thtÞýfð[{T
[tu…tR
©enrh Ëƒrn ¼tr‚ n{the, hûtt fersyu Œu ð {w h the >
y…™u [hýËhtus nu surn, ÄhunU ¾„uLÿ …eX…h ‚urn >>
yü rËÂØ yrý{trŒf su n w k , òfu ðþ ð‚o ‚ nu ‚u n w k >
òfw k yü¼w ò ¼Þnthe, yu Ë u ©e…r‚ ys yð‚the >>
þk¾ [¢ yrË [{o nu sunt, „Œt [t… þh …tþ nu ‚unt >
y…™u yü ytÞwÄ nu òuR, yü ¼wsr™ËU Äthu nu ËtuR >>11>>
{íMÞ{q Š ‚ «¼w yf¤ y™k ‚ t, yu Ë u ðtËw Œ u ð ¼„ðk ‚ t >
s÷{rn s÷sk ‚ w f u ð] k Œ t, yu r n nu ðÁý…tþ {ntVk Œ t >
r‚™ËU hûtt fhnw k „tu ® ðŒt, f] … t®ËÄw Ëhð¿t MðåAk Œ t >
y…r™ Þtu „ {tÞtËU y™q … t, ¼yu n u Œu ð ƒú ñ [trhY…t >>
Œtu n t - yu Ë u ðt{™Y… Ëtu , ðtËw Œ u ð ¼„ðk ‚ >
MÚt÷{rn Ëtu Ëƒ füËU , ht¾nw k {tu Þ y™k ‚ >>
rðïY… ¼yu ©enrh, rºtrð¢{ ‚u r n ™t{ >
„„™{U {{ hûtý fhtu , Ëtu R ËŒt Ëw ¾ Ät{ >>12>>
[tu…tR
yËwhË{qnftu yrÄ…r‚ sunwk, rnhÛÞfrþ…w {ntŒiíÞ nu ‚unwk >
r‚™fu þºtw Ë{Úto Ëƒ ò™t, yuËu ™]®Ën Y… ¼„ðt™t >>
rðfx Xuft™u „n™ ð™{tkrn, hý Ëk„út{ ytrŒ nu ‚tkrn >
Þwk Ëƒ Ëkfx MÚt÷{rn {tuR, hûtý fhnwk ËŒt «¼w ËtuR >
Ëtu ™]®Ënftu yr‚ƒz ¼the, ¼Þtu nu yxtxâ ntË ¼Þfthe >
‚ƒ Œþ rŒûtt fntð‚ sunwk, «¼wfu þçŒ „ts‚ ¼R ‚unwk >>
ŒiíÞfe swðr‚™fu „¼o sunt, þçŒËu Ëã r„h‚ ¼yu ‚unt >>13>>
Þ¿tfe Ët{„úe òu y™q…t, r‚™Ëu r™Y…ý òuøÞ MðY…t >
y…r™ ŒtZ fhe s÷ËU WÄthe, …]rÚtðe ÷tyu «¼w ¼ð¼Þnthe >>
yiËu ðhtnY… ¼„ðk‚t, {„{rn ntu ‚ òu fü y™k‚t >
R™ËU {tuh hûtý fhtu yurn, Þ¿t{qhr‚ «¼w Ëw¾«Œ ‚urn >>
Œtu n t - s{ŒÂø™fu Ëw ‚ ¼yu , …hþw h t{ «¼w su n w >
127
™thtÞýfð[{T
™„fu rþ¾h{rn füËU , {{ hûtý fhtu ‚u n w >>

¼h‚fu y„ú s ÷A{™ sw ‚ , ht{[Lÿ ¼„ðt™ >
rVh‚ Ëƒ «Œu þ ËU , hûtý fhnw k Ëw ò ™ >>14>>
[tu…tR
Ä{o f u Ëw ‚ ™thtÞý su r n, Ér»tY… ¼„ðt™ nu ‚u r n >
sƒ ftuR {q X [÷tð‚ ytR, ¼ihðtrŒ «u h‚ Œw:¾ŒtR >>
ðeh rf f]íÞt™÷ nu sunt, yr‚ Œw:¾ŒtÞf «uh‚ yunt >
R™ ytrŒf Ëƒ fü nu òuE, R™ËU {tuh hûtý fhtu ËtuR >>
íÞw k „tV÷‚tËU ™hðeht, {{ hûtý fhtu …h{ Ëw Äeht >
™thtÞýfu ƒk Ä w ™h su W, „hðËU {{ hûtý fhtu ‚u W >>
Þtu„fu Mðt{e Œ¥t ¼„ðt™t, Þtu„{U rðÎ™ ntu‚ rðrÄ ™t™t >
r‚™ËU {tuh hûtý fhtu Œuðt, Þtu„™tÚt «¼w y÷¾ y¼uðt >>
Œtu n t - Ë¥ðtrŒf r‚nw k „w ™r™fu , Rþ fr…÷ ¼„ðk ‚ >
Ëtu {tu Þ f{o f u ƒLÄËU , hûtý fhnw k y™k ‚ >>15>>
[tu…tR
Ë™ífw { thY… ¼„ðt™t, ft{ËU {tu Þ ht¾nw k Ëƒ ò™t >
nÞ„úeð ¼„ðt™ nu òuR, {„{rn [÷‚ Œuðt÷Þ ftuR >>
¼wÕÞ{U ‚tË ™ ðkŒ™ ntuR, Þn y…htÄËU ht¾ nwk {tuR >
Œuð Ér»t™ {rn ©uc y™k‚t, {wr™ ™thŒfu Y… ¼„ðk‚t >>
©enrhfe Ëu ð tfu {tk r n, ftu W y…htÄ ntu ‚ nu ‚tk r n >
r‚™ËU {tu h hûtý fhtu ytR, ™thŒY… Œu ð Ëw ¾ ŒtR >>
Œtu » t ntu ‚ Ëu ð t {æÞ òu W , fhe Ëk û tu … Ëw ™ tô Ëtu W >
«¼w fe «r‚{t …qs‚ sƒrn, swkXu ntÚtËU Aw ð‚ ‚ƒrn >>
yÚtðt «¼w f e «r‚{t su n w k , Ëq ‚ f{U Aw ð ‚ nu ‚u n w >
…qò fh™ Ë{u ftuR ðtht, yr‚ y…þçŒ ftu fh‚ Wå[tht >>
AkŒ nrh„e‚
‚u r n ¼tr‚ «¼w …q ò fh‚ sw ð r‚fw k ft{Ëu òu ð nª,
íÞw k r n ftr{r™fw k ft{¼tð ƒtu ÷ tÞ Ëw f ] ‚ ¾tu ð nª >
128
™thtÞýfð[{T
íÞw k r n «¼w f e …q ò fh™{U ftu W Ëk „ yr‚þu ÷h‚ nu ,

‚i Ë u rn «¼w Ëu ð trð»tu ‚tk ƒ q ÷ ¼ûtý fh‚ nu >>
Œtu n t - rƒ™ Ätu Þ tu …nu h ‚ ƒË™, yÄtu ð tÞw Ëk [ th >
RíÞtrŒf nrhËu ð {U , ƒz y…htÄ y…th >
fq { o {q h r‚ ¼„ðt™ Ëtu , ‚tr{Ëú t rŒf òu R >
{tu f w k R™ Ëƒ ™hfËU , htr¾ ÷u n w k «¼w Ëtu R >>16>>
[tu…tR
ÄLðk ‚ heY… ¼„ðt™t, ytÞw ð u o Œ {U …h{ Ëw ò ™t >
Sðfwk rs™ËU {ntŒw:¾ ntuR, yiËtu …ŒthÚt ¾tÞtu ËtuR >>
r‚™ËU {{ hûtý fhtu yu n e, ÄLðk ‚ rhY… «¼w su n e >
rs‚u nu {™ RrLÿÞ yunt, yiËu É»t¼Œu ð «¼w sun t >>
rþ‚tu»ýtrŒ WŠ{ »tx sunwk, r‚™ËU {tuh hûtý fhtu ‚unwk >
Þ¿tY… ¼„ðt™ nu òu R, s„ y…ðtŒËU ht¾tu {tu R >>
©eƒ÷¼ÿÁ… «¼w su W , yr‚ Ë{Úto fÁýtr™rÄ ‚u W >
{™w»Þ ËkƒkrÄ fü nu òuW, r‚™ËU {{ hûtý fhtu ËtuW >>
Œtu n t - yrnfu RLÿ ©eþu » t «¼w , ¼q r {fu Äthýnth >
Ët…fu ¼ÞËU {tu Þ ËŒt, ht¾nw k s„ ytÄth >>17>>
[tu…tR
ÔÞtËY… ¼„ðt™ nu òu R , {tu Þ y¿tt™ËU ht¾nw k Ëtu R >
ƒwØY… ¼„ðt™ nu sunt, yr‚ f]…t÷w yr‚ Ë{Úto ‚unt >>
…] Ú tw f tu Þ¿t ¾k z ™fw k «[k z t, RLÿ h[u ƒnw r ðÄ …t»tk z t >
r‚™ËU {tuh hûtý fhtu ¼the, ƒwØY… «¼w s™Ëw¾fthe >>
íÞwk yr‚ yt¤ËËU ƒwØ Œuðt, hûtý {tuh fhnwk ‚‚¾uðt >
Ä{o f e hûttfts WŒtht, yrÄf ƒztu ÄtÞtu o yð‚tht >>
yi Ë u fÂÕfY… ¼„ðk ‚ t, ðtËw Œ u ð «¼w yf¤ y™k ‚ t >>
Œtu n t - ft÷rnftu {÷Y… nu , yi Ë tu fr÷Þw „ su n w >
r‚™ËU {{ hûtý fhtu , fÂÕfY… «¼w ‚u n w k >>18>>
129
™thtÞýfð[{T
[tu…tR
„Œt Þw õ ‚ fu þ ð ¼„ðt™t, «t‚Ë{Þ{rn …h{ Ëw ò ™t >
yr‚þu Œw:¾Œ füËU {tuR, hûtý fhnwk ŒÞtr™rÄ ËtuR >>
„úný rfÞtu rs™ ðuýw hËt÷t, yiËu ©e„turðLŒ „tu…t÷t >
yuf «nh rŒ™ [Z‚ nu òu÷w, R‚™tu ft÷ rð‚‚ nu ‚tu÷w >
òu fAw fü ntu‚ {tuÞ ¼the, r‚™ËU ht¾nwk Œuð {whthe >
„ú n ý rfr™nu þÂõ‚ y™k ‚ t, yi Ë u ™thtÞý ¼„ðk ‚ t >>
rŒ™ {æÞtöfu yt„u yunt, E‚™u ft÷{rn f»x nu sunt >
r‚™ËU {tu h hûtý fhtu Mðt{e, ©e™thtÞý yk ‚hò{e >>
Œtu n t - [¢…trý 1 yi Ëu ËŒt, rð»ýw ™t{ ¼„ðt™ >
{tu Þ {æÞtöfu füËU , hûtý fhnw k Ëw ò ™ >>19>>
[tu…tR
{Äw Œ i í Þfw k {thýntht, ðtËw Œ u ð «¼w …h{ WŒtht >
rŒ™ {æÞtöfu …eAu suW, hrðfu yM‚ ¼yu …rn÷u ‚uW >>
R‚™u ft÷{rn fü nu sunt, r‚™ËU {tuh hûtý fhtu ‚unt >
yr‚ «‚t…sw ‚ Ä™w » tfu Äthe, yu Ëu Œu ð ¼õ‚¼Þnthe >>
ËtÞk f t÷fu füËU {tu R , hûtý fhnw h{t…r‚ Ëtu R >
ƒúñt rð»ýw ËŒt rþð yunw, yu r‚nw {qhr‚ Äh‚ nu sunw >>
yuËu {tÄð ™t{ {whthe, r™s ¼õ‚™fwk ËŒt Ëw¾fthe >
rŒ™ {w k Œu 2 fu …tAu òu ÷ w , yu f «nh r™rþ rð‚‚ ‚tu ÷w >>
E‚™u ft÷{rn fü nu òuW, r‚™ËU {tuh hûtý fhtu ËtuW >>
Œtu n t - yhÄ htrºt yt„u «ƒ÷, Ó»tefu þ ¼„ðt™ >
R‚™u ft÷fu füËU , ht¾nw k {tu Þ Ëw ò ™ >>
…È™t¼ ¼„ðt™ Ëtu , yu f rn s„ ytÄth >
{æÞhtrºtfu füËU , ht¾nw k {tu Þ WŒth >>20>>
[tu…tR
Ë{Úto yi Ë u ©e ðíËÄt{t, Ëtu E ©e…r‚ …q h ™ft{t >
1. ntÚt{tk [¢ Äthý fh™th 2. ËqÞtoM‚
130
™thtÞýfð[{T
r…A÷e htíÞ{rn fü nu surn, E™Ëu {tuh hûtý fhtu yurn >>

Ë{Úto yrËfu Äthýntht, yi Ë u s™tŒo ™ Œu ð WŒtht >
r…Ar÷ [th ½rxft r™rþ yunt, r‚™{rn fü ntu‚ nu sunt >>
r‚™Ëu {tuh hûtý fhtu yunw, Œuð s™tŒo™ «¼w nu sunw >
Œt{tu Œ h ¼„ðt™ nu òu R , ¼tu hfu füËU ht¾nw k Ëtu R >
ft÷Á… su r n {q h r‚ y™k ‚ t, yi Ë u rðïu ï h ¼„ðk ‚ t >>
Œtu n t - r‚nw k ft÷rf Ëk r Ä{U , fü ntu ‚ nu òu W >
r‚™ËU {tu h hûtý fhtu , yr‚Ë{Úto «¼w Ëtu W >>21>>
[tu…tR
Ëw ™ w Ëw h …r‚ 1 Þn ð[™ n{tht, «¼w f tu Ëw Œþo ™ [¢ WŒtht >
r‚™fwk Þwk fnu™t fh òuhe, Ëw™nwk ËwŒþo™ rð™r‚ {tuhe >>
«÷Þftu y™÷ «ƒ÷ ¼Þfthe, ‚iËe ‚eûtý Äth ‚w{the >
ðtËwŒuð ¼„ðt™ nu sunt, r™s fh [nwk rŒþ Vurhfu ‚unt >>
{{ rh…wŒ÷ {rn ztÞtuo sunw, yiËu ‚w{ «‚t… sw‚ ‚unwk >
[nwk rŒþ ¼ú{‚ ¼ú{‚ rðfht÷t, {{ rh…wËiLÞ Ëƒrn ‚‚ft÷t >>
yr‚þu shtytu shtytu y½the, y…™tu ‚us yrÄf rðM‚the >
{tÁ‚ 2 òftu r{ºt y¾kzt, yuËtu …tðf3 «ƒ÷ «[kzt >>
Œtunt - Ëtun y™÷4 Ëwfu ‚hý, òrh fh‚ rsr{ Ath >
íÞw k r n [¢ {{ þºtw f tu , ËƒrðrÄ fhnw k Ëk n th >>22>>
[tu…tR
Ëw ™ nw Ëw h u þ ©enrhfe ¼the, fti { tu Œ 5fe „Œt ¼Þnthe >
‚tfwk yurn rðrÄ fn™t ƒt‚t, ‚w{ ©enrhfe „Œt Ëtûtt‚t >
rðãw‚ …t‚fu M…hþ íÞwk ½tuht, yÂø™fý Wz‚ [nwk ytuht >
yurË „Œt ËtuR yr‚ sÞfthe, ðtËwŒuð «¼wfwk yr‚ÃÞthe >>
{U n w ©e¼„ðt™ftu ŒtËt, ‚t‚u nhnw k {tu h Œw : ¾ºttËt >
{{ þºtw fq » {tk z nu su n w , rðÎ™hts ði ™ tÞf ‚u n w >>
htûtË Þût ¼q ‚ „ý su n t, ‚u r n Œw : ¾ Œu n w k ¾÷ yu n t >
1 - ELÿ, 2 - …ð™, 3 - yÂø™, 4 - yÂø™, 5 - ¼„ðt™™e „Œt™wk ™t{
131
™thtÞýfð[{T
n™nwk [qýo fhnwk ƒnw ƒtht, Þwk fnu™t fhe rð™Þ y…tht >>23>>
Ëw™nwk RLÿ «¼w …qh™ft{t, …tk[sLÞ1 ‚urn þk¾ftu ™t{t >
r‚™fwk Þwk fnu™t fh òuhe, Ëw™nwk …tk[sLÞ rƒ™r‚ {tuhe >>
ðtËw Œ u ð ©ef] » ý {w h the, r‚™ ƒòÞtu ¾÷fw k ¼Þfthe >
Œwüfwk ¼Þ«Œ þçŒ nu òftu, yuËtu «ƒ÷ «‚t… nu ‚tftu >>
Œtunt - yuËu þk¾ ‚w{ yr‚ «ƒ÷, {{ þºtw„ý sunw >
r‚™fu ÓŒÞ fk … tÞfu , þçŒ fhnw k ƒz ‚u n w k >>
«u ‚ «{Út 2 yÁ {t‚] „ ý 3, Þt‚w Ä t™ 4 nu su r n >
ƒú ñ htûtË Ák r…þt[„ý, y…h ½tu h á„ 5 ‚u r n >>
ËtuhXt - yu Ëƒ Œwüftu ð]LŒ, þk¾ ¼„tytu ¼„tytu ‚w{ >
nrh ytr©‚ ntu MðåAk Œ , Þw k fnu ™ t fh òu h e ‚u r n >>24>>
[tu…tR
Ëw ™ nw k RLÿ «¼w f tu yr‚¼the, ™k Œ ™ ™t{ ¾z„ sÞfthe >
r‚™fwk Þwk fn™t fhe ÃÞtht, yr‚þu ‚eûtý Äth ‚w{tht >>
yuËu nu yrËðh Ëw™w ƒt‚t, yr‚ Ë{Úto ©e…r‚ Ëtûtt‚t >
yi Ë u ðtËw Œ u ð ¼„ðt™t, r‚™ «u r hnw k …h{ Ëw ò ™t >>
{{ þºtw f u Ëi L Þ nu su n w , ftrx ftrx zthnw k Ëƒ ‚u n w >
Ëw™nwk RLÿ ©e…r‚fe ƒntuhe, Zt÷fwk Þwk fn™t fh òuhe >>
rs™{rn [Lÿ‚w ÕÞ þ‚Vq÷t, nu nrhZt÷ Ëw{ k„ ÷ {q ÷t >
yr‚ …t…e {{ þºtw òuR, r‚™fu ™uºt xtfnwk ‚w{ ËtuR >>
Œtu n t - …t…Y… su rn áÂü nu , yi Ëu {{ rh…w su n e >
r‚™fu ™u º t nrh ÷u n w ‚w { , Þw k r™íÞ fn™t ‚u n e >>25>>
[tu…tR
„ú n fu ‚ w yÁ {™w » Þ fXtu h t, ŒtZðk ‚ 6 sk ‚ w yr‚ ½tu h t >
ËheË]…7 ¼q‚ «u‚ yÁ …t…e, yu Ëƒ Œw»x rðï…rh‚t…e >>
E™Ëu òu n{fwk ¼Þ ntuR, Ëtu Ëƒ ¼Þ {ux‚ «¼w òuR >
1 - ¼„ðt™™t þk¾™wk ™t{, 2 - ¼ihð, 3 - ztfýtu, 4 - htûtË, 5 - ¼Þkfh áÂüðt¤t, 6 - ŒtZtuðt¤t,
7 - Ëhfe™u [t÷™th sk‚w
132
™thtÞýfð[{T
yu Ë u ðtËw Œ u ð ¼„ðt™t, r‚™fu ™t{ Y… rðrÄ ™t™t >>

‚urn rðrÄ «¼wfu þ† Ëƒ sunw, r‚™fu fe‚o™ËU ¾÷ ‚unw
™tþ ntunw Ëƒ rn ‚‚ft÷t, «Út{ òu fnu rð½™ rðfht÷t >>
…wr™ {tuÞ {™ðtkrA‚ Ëw¾ sunt, r‚™{rn rð½™fu f‚to ‚unt >
ðtËw Œu ð ¼„ðt™fu ¼the, ™t{ Ák Y… þ† Ëw ¾ fthe >>
R™fu fe‚o ™ ËU Ëã ‚u r n, ™tþ ntu n w k {{ þºtw yu r n >>26-27>>
Ët{ðu Œ ftu „t™ nu su W , Wz™ Ë{Þ…h r™fËU ‚u W >
Wå[thý ntuð‚ Ëw¾Y…t, Ëw™™{U ytð‚ …h{ y™q…t >>
Œtu nt - ðuŒ{qhr‚ ¾„…r‚1 «ƒ÷, «¼wfu …t»toŒ òuÞ >
n{fw k Ëƒrn füËU , hûtt fhnw k Ëtu Þ >>
rð»ðfT Ë u ™ nu ™t{ su r n, «¼w f u …t»to Œ yu n w >
n{fw k ËŒt r™s™t{ËU , füËU ht¾nw k ‚u n w >>28>>
[tu…tR
y…™u ¼õ‚fu fü y…tht, Ëtu Ëƒ Ëk f x {u x ™ntht >
yuËu ðtËwŒuð ¼„ðt™t, yr‚ Ë{Úto «¼w …h{ Ëwò™t >>
r‚™fu ™t{ Y… nu su r n, ðtn™ ytÞw Ä 2 …t»to Œ ‚u r n >
yu Ëƒrn Ë{Úto rðrÄ ™t™t, n{hu ƒwÂØ RrLÿ {™ «t™t >
r‚™fe Ëƒ yt…ŒËU yu n t, hûtt fhnw k r™hk ‚ h ‚u n t >>29>>
sƒrn sÚtthÚt rfsu rð[tht, «f]r‚ Á …wÁ»ttí{f s„Ëtht >
‚urn fthý yuf ©e¼„ðk‚t, ðtËwŒuð «¼w yf¤ y™k‚t >
yurn rƒ™ fthý ytuh ™ ftuR, ðtËwŒuðrnËU Ëƒ ntuR >>
Œtunt - yurn rðrÄ ËíÞ «{týËU, rð½™ n{thu y…th >
Ëƒrn W…ÿð {q ¤ sw ‚ , r{xnw k òu Œw : ¾ Œt‚th >>30>>
[tu…tR
ðtËw Œ u ð fe {q h r‚ Ëk „ t, rs™ftu r[‚ð™ ntu ‚ y¼k „ t >
yiËu yt¼q»tý ytÞwÄ sunt, ‚urn rðrÄ «¼wfu …t»toŒ ‚unt >
1 - „Áz, 2 - þMºt
133
™thtÞýfð[{T
yt¼q»tý ytrŒfËU {uhe, Ëƒ rðrÄ þtu¼t ntu‚ ½™uhe >

yiËu ËkfÕ… hrn‚ WŒtht, Ëƒ þtu¼tfu yu rn ytÄtht >>
Mðt¼trðf r™s yk„rf ¼the, þtu¼tËU Ëtun‚ Ëw¾fthe >
y…r™ yk „ þtu ¼ tËu yu r n, ¼q » týtrŒ þtu ¼ tð‚ ‚u r n >>
yuËu ðtËwŒuð ¼„ðt™t, ¼õ‚fu Ëw¾ rn‚ …h{ Ëwò™t >
íÞwk r™s ¼õ‚fu hûtý ftò, ¼q»týtrŒ Ëƒ h¾‚ Ë{tò >
ftiM‚w¼ {rý ytrŒf nu sunw, yt¼q»tý …rnh‚ «¼w ‚unw >
[¢ ËwŒþo™ ytrŒf suW, ytÞwÄ Ëƒrn Äh‚ «¼w ‚uW >>
„Áz Á rð»ðfT Ëu ™ Ëw ™k Œt, R™ ytrŒf …t»to Œ fu ð] k Œ t >>
AkŒ nrh„e‚ - yurn ¼tr‚ rs™fu ™t{ yirË «ƒ÷ þÂõ‚ y…th sw,
r™s Þtu „ {tÞtËU r™hk ‚ h Äh‚ ‚trn WŒth sw >
yu r n ËíÞY… «{tý r‚™ËU n{thu Œw : ¾ Œnu su r n sw ,
Ëtu Ëƒrn W…ÿð {q ÷ sw ‚ yr‚ ™tþ …tðnw k ‚u r n sw >>
Œtu n t - r™s ¼õ‚™u fünh, Ë{Úto Ëƒrn ò™ >
yk ‚ Þto r { Y…ËU , Ëƒ{U hn‚ ¼„ðt™ >>
y…™u Ëƒrn MðY…ËU , Ëƒrn ft÷{rn {tu Þ >
Ëƒrn Xtu h hûtt fhtu , ðtËw Œ u ð «¼w Ëtu Þ >>31>>
[tu…tR
y…™u ‚u s «‚t…Ëu yu r n, rfyu nu …ht¼ð Ëw h rh…w ‚u r n >
Œi í Þfu Ëƒrn ‚u s ƒ÷ ‚u n w , ©e™] ® Ën nhr÷™u ‚u n w >>
y…™u «[k z þçŒËU yu n t, ÷tufftu ºttË r{xtÞfu ‚un t >
[nw rŒþ{rn {{ hûtý fhnw, {{ Ëƒ fü f]…t fhe nhnw >>32>>
[nw rŒþfu [nw ftU™u suW, r‚™{rn {{ hûtý fhtu ‚uW >
íÞw k ô[u ytftþ{U Œu ð t, {{ hûtý fhnw k ‚‚¾u ð t >>
íÞwkrn ™e[u …t‚t÷fu {tkrn, {{ hûtý fhnwk «¼w ‚tkrn >
[nwVuh {{ hûtý fh™t, r™ss™ òr™ ŒÞt rðM‚h™t >>
Œtu n t - r¼‚h ƒtrnh ËƒrðÄ, ¼Þ xth™ Ë{hÚt >
Þw k fn™t ©e™] ® Ënfw k , ËŒt òu r h Œtu W ntÚt >>33>>
134
™thtÞýfð[{T
[tu…tR
Ëw ™ w Ëw h u þ nrh {q h r‚Y…t, Þn ™thtÞýfð[ y™q … t >
{U ‚tuÞ fÌttu fð[ þw¼ òuR, ‚w{ r™rfrðÄ ÄtrhfU ËtuR >>
yËwh sqÚt…r‚ ‚ð rh…w surn, rƒ™ «ÞtË ‚w{ rsr‚ ntu ‚urn >>34>>
Þn ™thtÞý fð[ nu sunt, ‚urn Äth‚ yuËtu ™h yunt >
™uºtËU surn surn Œu¾‚ yuW, yÚtðt …„ËU M…þo‚ ‚uW >
ËtuW …wÁ»t ¼ÞËU ‚‚ft÷t, {wõ‚ ntu®n Ëw¾ …tðu rðþt÷t >>35>>
Þn ™thtÞý fð[ nu su nw , Äh‚ y™w… { rðãt yu nw >
yuËtu …wÁ»t ‚trn ™]… [tuht, „ún ÔÞt½útrŒf Œw:¾«Œ ½tuht >>
Œtunt - ¼Þ«Œ Þn òu „úntrŒ Ëƒ, yrÄf ¢qh nu òuÞ >
r‚™ËU fƒnw nrh¼õ‚fw k , ¼Þftu ÷u þ ™rn ntu Þ >>36>>
[tu…tR
…qðo ð]¥ttL‚ RLÿ Ëw™w ËtuR, ftirþf ™t{ rð« ¼Þtu ftuR >
©e™thtÞý fð[fu Y…t, r‚™ Þn rðãt Äthe y™q … t >
Þtu „ ÄthýtËU r™sŒu n t, {Á Œu þ {rn íÞtøÞtu ‚u n t >>37>>
Ëw™nw RLÿ yuf Ë{Þfu {tkrn, Ëƒ „kÄðoftu …r‚ òu fntkrn >
™t{ r[ºthÚt yrÄf MðåAkŒt, ‚urn Ëk„ y…Ëht ð]kŒt >
surn MÚt÷{rns ‚ßÞtu þheht, ‚t…h [ÕÞtu rð{t™sw‚ Äeht >>38>>
‚t r…Au Ëtu r[ºthÚt suW, „LÄðo…r‚ yr‚ Ë{Úto ‚uW >
ôÄu rþh ¼Þtu ‚ƒrn ƒunt÷t, r™srð{t™sw‚ Ëtu ‚‚ft÷t >
„„™ËU r™ùu r„h¼Þtu sƒrn, yr‚ rðM{Þ …tð‚ ¼Þtu ‚ƒrn >
…eAu r[ºthÚt „kÄðo òuW, ðt÷r¾ÕÞ Ér»t ð[™ËU ËtuW >>
Œtu n t - Ëtu ƒú t ñýfu yÂMÚt ÷u , …q ð o ð trn™e su n e >
Ëtu ËhMð‚e Ërh‚t {rn, yÂMÚt ztrhfu ‚u r n >>
ËhMð‚e ™Œe{rn ™t’Þfu , yr‚þu rðM{Þ …tÞ >
„k Ä ðo … r‚ Mð„o { rn, òr™ fð[ {rn{tÞ >>
Ëtu h Xt - Þw k ™thtÞýð{o , ‚tftu {rn{t yr‚ «ƒ÷ >
yu r n y÷ti r ff ð{o , òu ò™‚ Ëtu R ¼ð ‚h‚ >>39>>
135
™thtÞýfð[{T
[tu…tR
Ëw ™ nw RLÿ Þn {{o r f ƒt‚t, yt…fw k ¼Þ ytÞtu Ëtûtt‚t >
surn Ëw™‚ Äth‚ rðãtËtht, ‚trnfwk ™{‚ nu Ëƒ ËkËtht >
Ëƒrn fü ƒnwrðÄ ¼Þ sunw, r‚™ËU {wõ‚ ntuð‚ nu ‚unw >>40>>
©eþwf Wðt[
yƒ ©eþwf {wr™ yr‚ rðÏÞt‚t, ™]… …heÂût‚ «r‚ fn‚nu ƒt‚t >
Ëw™w ™huþ þ‚¢‚w1 nu sunt, {½ðt2 …h{ rð[ûtý ‚unt >>
Þn ™thtÞý fð[fu Y…t, Ëw¾«Œ rðãt …h{ y™q …t >
rðïY…ËU …tÞfu yu n t, „Þtu Ëk „ ú t {{U ‚rs Ëk Œ u n t >>
Œtunt - r™srh…w ŒiíÞfwk rsr‚fu, rºt¼wð™ htßÞ nu òuR >
Ëƒ Ë{] Â Øfw k Ëw h …r‚, ¼w õ ‚‚ ¼Þtu nu Ëtu R >>
Þw k þw f {w r ™ ™] … t÷fw k , fÌttu ™thtÞý ð{o >
‚trn Äth‚ Ëƒ ¼Þ xh‚, ÷n‚ ¼Âõ‚ftu {{o >>
Þn ™thtÞý fð[fw k , Wh Äth‚ ƒw Â Ø{t™ >
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt ‚u r n, rhÍ‚ ©e¼„ðt™ >>
Þn ™thtÞý fð[ftu , …tX fh™ r™íÞ ¼tu h >
Ëƒ Ëk f xËU Aw x rn, r{x‚ {tu n ‚{ ½tu h >>
¼q ‚ Ák ¼i h ð ztrf™e, rðfx ðeh ðu ‚ t÷ >
Ëƒrn W…ÿð r{x‚ nu , fð[ …Z‚ ‚‚ft÷ >>
yu r n ™thtÞý fð[ftu , {rn{t y™k ‚ y…th >
hûtf ÷tu f …h÷tu f {U , yu r n s… …h{ WŒth >>
ËtuhXt - Þn ™thtÞý ð{o, …X™ Ëw™‚ ËtuR Ëw¾e hn‚ >
‚trnftu hn‚ nu Ä{o , {w õ ‚ Ëtu R «¼w …Œ ÷n‚ >>41>>
Rr‚ ©e{ŒT¼t„ð‚u {nt…whtýu …th{nkMÞtk Ëkrn‚tÞtk »tcMfLÄu
þwf…heÂûtíËkðtŒu {wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚t ™thtÞýfð[xeft Ëk…qýto >>
1 Ëtu Þ¿t fh™th ELÿ, 2 ELÿ
136
ðifwkXÄt{Œþo™{T
Œtunt - yrÄf «ƒ÷ …t»tkz {‚, fr÷{rn ¼yunu y…th >

‚u r n ¾k z ™ ©ef] » ý ¼yu , yu r n {{ Rü WŒth >>1>>
©enrh Œu ð ŒÞtr™rÄ, Ëtu R ËŒt Ëw ¾ Œt™e >
‚u n e …Œ…k f s «u { sw ‚ , ðk Œ w òu r h sw „ …t™e >>2>>
ËƒrðÄ {k „ ÷ {q h r‚, Ä{o ‚ ™Þ ¼„ðt™ >
rðÎ™ rð™tþ™ Wh ðËtu , fhnw …h{ fÕÞt™ >>3>>
ËtuhXt - þtu¼tr™rÄ ½™~Þt{, r‚™fu yuftkr‚f ¼õ‚ Ëƒ >
RåA‚ nrhÄt{, rŒÔÞ ™Þ™ Œu ¾ ‚ hn‚ >>4>>
Œtu n t - ðtËw Œ u ð ¼„ðt™fu , rŒÔÞ y÷ti r ff òu R >
Ëtu yi ï Þo f w k ¼õ‚s™, Ëƒ rðÄ ò™‚ Ëtu R >5>>
ði f w k X Œþo ™ ™t{ Þn, Ëw ¾ «Œ „ú L Út nu su n w >
©e½™~Þt{ fu ð[™ËU , fh‚nw k ¼t»tt ‚u n w >>6>>
[tu…tR
“©eþwf Wðt[ ”
©eþwfŒuð ÔÞtËËw‚ sunt, ™]… …heÂût‚ «r‚ fn‚nu ‚unt >
yu f tŒþefu rŒðË «ðe™t, ™k Œ S r™htnth ðú ‚ fe™t >
«¼w ©es™tŒo ™ rð»ýw òu R , ƒnw r ðÄ Ët{„ú e ËU Ëtu R >
«u{ËU …qrsfu …h{ Ëwò™t, fhefu fÚtt fe‚o™ rðrÄ ™t™t >
Þwk nrh¼s™ËU {„™ WŒtht, ™kŒ rfÞtu ò„hý r™rþ Ëtht >
«t‚: ft÷{U îtŒþe su n w , f÷t{tºt ð‚o ‚ nu ‚u n w >
‚t‚U M™t™rðrÄ ðu„une fesu, r™íÞf{o Ëƒne fhe ÷esu >
‚ƒ îtŒþe{rn …thýtk ntuR, Þn Ëƒ {{ofe ¾ƒh nu ËtuR >>
139
Œtunt - ™kŒS Þwkne rð[trhfu, r…Awr÷ «nh r™rþ þu»t >

M™t™fu rn‚ Þ{w ™ trð»tu , s÷{rn rf™ «ðu þ >>1>>
[tu…tR
fh™t …thýtk îtŒþe {rn, Þn yt„únËU ytuh þwÄ ™tkrn >
ytËwhe Ë{Þ ™ òLÞtu ÷uþt, Þ{w™t s÷{rn rf™ «ðuþt >
yuËu ™kŒfwk ðÁýfu ŒtËt, yËwh r™þt[h ytÞfu …tËt >
…frhfu ðÁýfu rZ„1 ÷u „yuW, ðÁýfwk òÞ Ë{…o‚ ¼ÞuW >
™kŒfwk rf‚W ™ Œu¾u sƒne, „tu…ð]kŒ ÔÞtfw÷ ¼yu ‚ƒne >
nu ©ef]»ý nu ht{ WŒtht, yurnrðÄ fh‚ …tufth y…tht >>2>>
Ëw™w ™]… ðÁý nhu r™s‚t‚t, Ëtu Ëwr™fu ©ef]»ý Ëtûtt‚t >
y…™u y™LÞ ¼õ‚ ðúsðtËe, {‚ zh…tu Þwk fÌttu yrð™tþe >
Œtu n t - Þw k Ëƒ ºttË r™ðthefu , Ë{Úto ©e¼„ðt™ >
ðÁýfu rZ„ …nw k [ ‚ ¼yu , f] » ý sw f] … tr™Ät™ >>3>>
[tu…tR
÷tuf…t÷ òu ðÁý fntkrn, r™s Ë{e… «t…‚ ¼yu ‚tkrn >
yuËu «¼w ©ef]»ý ¼„ðt™t, ‚trn rð÷turffu …h{ Ëwò™t >
f]»ýfu ŒþoËU yt™kŒ …tÞtu, ¼Þtu yr‚ ƒz WíËð {™¼tÞtu >
Þwk yr‚ {wŒsw‚ ðÁý nu sunt, yr‚ ƒz Ët{„úe ÷u ‚unt >
r‚™ËU ©ef]»ýftu …qs™ fe™t, yurn rðÄ ƒtu÷‚ ¼yuW «ðe™t >>4>>
“ðÁý Wðt[”
ntu Þ rð™e‚ ðÁý ƒw Â Ø{t™t, fn‚ ©ef] » ýftu …h{ Ëw ò ™t >
«¼w ‚ð Œþo …tÞtu {U sƒne, Œun ÄÞtoftu V÷ {eÕÞtu ‚ƒne >
™t™trðÄ fhu hí™ rs™{tkne, yuËtu Þn òu Ë{wÿ fntkne >
r‚™ftu yÄeþ ‚Œr… «¼w {tuR, ytsËU «Út{ rŒðË „yu òuR >
r‚™{rn «¼w ‚ð Œþo™Y…t, yr‚ƒz r™rÄ ™rn …tÞtu y™q…t >
‚w{ne y™w„ún fe™tu ¼the, ‚ƒ ‚ð Œþo ¼Þtu Ëw¾fthe >
‚t‚u f]‚tÚto ¼Þtu nwk y™k‚t, á„ ¼he ‚w{fwk Œu¾u ¼„ðk‚t >>
1 rZ„ - …tËu
140
Œtunt - «¼w ‚ð …Œ…kfs Ëw¾Œ, Ëuðu ¼Âõ‚ sw‚ òuR >

Þn ¼ð {„ftu ©{ne rƒ™, …th «tó ¼yu Ëtu R >>
ËtuhXt - sL{ {]íÞw Œw:¾ yune, r‚™ËU Awrxfu ŒtË ‚ð >
«¼w ‚ð Ät{ nu ‚u n e, «tó ¼yu W ‚ð ¼s™ ƒ÷ >>5>>
[tu…tR
…h{tí{t …hƒú ñ …w h t™t, yi Ë u ‚w { yu f ©e¼„ðt™t >
‚ð {rn{t «¼w y™k‚ y…tht, ‚w{rnftu ™{‚ nwk ðthkðtht >
rðïfwk Ë]s™nthe òu {tÞt, Ëtu ‚w{{U ™rn Ëwh {wr™ htÞt >
‚w { {tÞtU …h ntu {w h the, {tÞtfu «u h f y½nthe 1 >>6>>
nu ¼„ð™ ð]‚tk‚ nu yunt, yurn rðrÄ {{o ™ ò™‚ ‚unt >
Þn fh™tu Þn fh™tu ™tkne, {qZfwk Þn ™ Ë{Í Wh{tkne >
yu Ë tu {tu h y™w [ h su n e, ‚ð r…‚w ™k Œ htÞfw k ‚u n e >
{{ Ë{e… ÕÞtÞtu nu sunw, {{ y…htÄ ût{t fhtu ‚unw >>
Œtu n t - nu „tu ® ðŒ r™s‚t‚ …h, ‚w { fw k ŒÞt y…th >
‚w { r…‚] f w k ÷u òytu «¼w , ‚w { ntu yr¾÷ ytÄth >>7>>
[tu…tR
“©eþwf Wðt[”
yƒ Þn fÚtt Ëf÷ ©wr‚Ëtht, þwf …heÂût‚ «r‚ fn‚ WŒtht >
nu ™]… yurnrðrÄ ðÁý «ðe™t, «¼wfwk rhÍtÞu ntuÞ yr‚ Œe™t >
ƒú ñ trŒffu r™Þk ‚ t su W , «„x ©ef] » ýY… nu ‚u W >
y…™u ‚t‚ ™kŒhtÞ nu sune, „tufw÷{tknu ÷tð™ ¼yu ‚urn >
y…™u ƒkÄw Ëƒ „tu…fu ð]kŒt, r‚™fwk «tó rfÞtu yr‚ yt™kŒt >>8>>
nu ™]… ™kŒhtÞ ¼wrð{tkne, «Út{ fƒnwk Þn ŒuÏÞtu ™tkne >
yuËtu ðÁýftu ði¼ð sunw, yr‚ƒz Ë{]ÂØ Œur¾fu ‚u nw >
÷tuf…t÷ ðÁýtrŒf sunt, Ëƒne ©ef]»ýfwk r{÷fu ‚unt >
1 yÄnthe - …t… Œqh fh™th
141
ðÁýtrŒf …q s u ¼„ðk ‚ t, M‚w r ‚ «tÚto ™ t rfr™ y™k ‚ t >>

Œtu n t - r‚™ ©ef]» ý ¼„ðt™fw k , ™{Mfth rfÞtu òu Þ >
Œu r ¾fu yr‚ rðM{Þ ¼yu , fn™ [n‚ yƒ Ëtu Þ >
r™s¿ttr‚fu „tu … Ëƒ, r‚™ yt„u ™k Œ htÞ >
ðÁýfu ÷tu f rf ƒt‚ Ëƒ, fn‚ ¼yu W {w Œ …tÞ >>9>>
[tu…tR
Ëw ™ nw k ™hu þ fÚtt rðÏÞt‚t, ™k Œ fu {w ¾ Ëw r ™fu Ëƒ ƒt‚t >
yurn rðrÄ [{‚fthfwk ‚ƒne, Œu¾‚fwk RA‚ ¼yu Ëƒne >>
yuËu „tu… …h{ ƒwÂØ{t™t, ÷r¾ ©ef]»ýfwk ©e¼„ðt™t >
Þw k Ëk f Õ… fh™ ÷„u yu n w , ÷tu f …t÷ ðÁýtrŒf su n w >>
r‚™nefu Rïh f]»ý {whthe, yt…fe Ëqû{ „r‚ Ëw¾fthe >
ƒúñÁ… òu y…™tu Ät{t, n{fwk Œu¾tR nu ©e½™~Þt{t >>
Þwk Ëƒ fn™fwk ËkfÕ… fe™t, «¼w Ëƒ ò™‚ …h{ «ðe™t >>10>>
Ëƒrn ò™ ©ef]»ý nu sunt, y…™u y™LÞ ¼õ‚ ÷r¾1 ‚unt >
„tu…ftu yurnrðrÄ ËkfÕ… òuR, rƒ™ fnu yt…ne òr™fu ËtuR >>
Œtu n t - Ëk f Õ… Ëƒne „tu … ftu , ËíÞ fh™fu fts >
yr‚ fÁýtËU yu r nrðrÄ, rfÞtu rð[th {nthts >>11>>
[tu…tR
òu Þ t ÷tu f {U Sð Ëk Ë the, ‚u r n Œu n tí{ƒw Â Ø Œw : ¾fthe >
Þwðr‚ ytrŒ ¼tu„Ëw¾ òuW, RåAt ‚tË «ƒ÷ nu ËtuW >>
þw¼ Á yþw¼ f{or™ËU «t™e, Wå[ ™e[ „r‚ yr‚ Œw:¾Œt™e >
Œuð {™w»Þ …þw ytrŒf sune, y™k‚ Þtur™{rn ¼ú{‚ nu ‚une >>
y…™u {tu ûtftu ËtÄ™ suW, y¿t Sð ™rn ò™‚ ‚u W >
‚t‚u Þn ðú s ðtËe su n t, „tu … ð] k Œ {{ ytr©‚ ‚u n t >
r™s fÕÞtýfu ËtÄ™ Ëƒne, ßÞwk ò™u Þwk fÁ {U yƒne >>12>>
1 ÷r¾ - òuE
142
Ëw™w ™]… yrÄf f]…t÷w {whthe, r™s ¼õ‚™fu Ëkfxnthe >

yu Ë u «„x f] » ý ¼„ðt™t, Þw k rð[thefu f] … tr™Ät™t >
y…™u y™LÞ ¼õ‚ ðúsðtËe, „tu… Ëƒnefwk ©e yrð™tþe >>
Œtu n t - {tÞt‚{ËU yrÄf …h, y…™tu ÷tu f nu su W >
ƒú ñ Y… ði f w k X …w h , Œu ¾ tð‚ ¼yu ‚u n w >>13>>
[tu…tR
æÞt™ËU «¼wfe {whr‚{rn ¼the, y[÷ ¼yu yune {™ yrðfthe >
y…™u Sðtí{tËU „wý r‚™t, «Út{ne ™tþ òu fh‚ «ðe™t >>
yuËu yu ftÂL‚f {w r™ðh sunt, ðifwk X ÷tuffwk Œu¾ ‚ ‚u nt >
ËíÞ Á ¿tt™ y™k‚ nu òuR, ßÞtur‚ ƒúñ Ë™t‚™ ËtuR >>
Ëtu ði f w k X ÷tu f r™sÄt{t, f] » ý f] … t fhefu yr¼ht{t >
ðúsðtËe Ëƒ „tu… nu sunw, ‚trn Œu¾tð‚ ¼yu «¼w yunw >>14>>
nu hts™T ©ef]»ý ¼„ðk‚t, «Út{rn ðúsðtrË™fe y™k‚t >
ËÂå[Œt™k Œ ƒú ñfu Y…t, {ntÓŒ-{tnu …nw [tyu y™q … t >>
Ëtu ƒúñY… {ntÓŒ1 {tkne, „tu… ÷e™ ¼yu fwA ËwÄ ™tkrn >
AkŒ nrh„e‚ - Ëtu ÷e™‚t ¼yuËu Sðtí{t yrÄf þwØ ntuð‚ ¼yu,
yu Ë u Ëtu „tu … fw k òr™fu ©ef] » ý «¼w Œu ¾ ‚ hyu >
Ëtu „tu … fw k ƒú ñ Á… ÓŒËu r™ftËu ƒtneh su n e sq ,
ƒú ñ ßÞtu r ‚{ne ði f w k X Ëtu …eAu Œu ¾ tÞtu ‚u n e sq >>
Œtu n t - òne «Út{ y¢q h S, Þ{w ™ tfu s÷{tk n e >
M™t™ fh‚ Œu ¾ ‚ ¼yu , f] » ý f] … tËU ‚tk n e >>
ËtuhXt - ËtuR ©ef]»ýftu Ät{, ðifwkX ÷tuf nu ™t{ ‚une >
r™h¾u ¼õ‚ r™»ft{, òu ©ef] » ý ytr©‚ y[÷ >>15>>
[tu…tR
Ëw ™w ™hu þ ™k Œ ytrŒf suW , ðú sðtËe Ëƒ „tu … nu ‚u W >
1 {ntÓŒ - {tuxwk Ëhtuðh
143
ði f w k X ÷tu f fw k Œu r ¾fu yu n t, …h{t™k Œ «tó ¼yu ‚u n t >>

Ëtu ði f w k X{rn {q hr‚{t™t, ðu Œ [nw k r™h¾‚ ¼„ðt™t >
f]»ýftu M‚ð™ fh‚ yr‚¼the, rðrðÄ ¼tr‚fu {kºt Wå[the >>
yu Ë u f] » ýY… ¼„ðk ‚ t, r‚™fw k Œu r ¾fu „tu … y™k ‚ t >
yr‚ rðM{Þ …tyuW Ëƒne, f]»ýfwk …hƒúñ ò™uW ‚ƒne >>
yurn rðrÄ þwf{wr™ yr‚ {wŒ yt™e, ™]… «r‚ ðh™e fÚtt Ëw¾Œt™e >
Þwk ©ef]»ý r™s ðifwkX Ät{t, ðúss™fwk Œu¾tÞtu yr¼ht{t >
Þn ©ef]»ýftu [rhºt WŒtht, fn‚ Ák Ëw™‚ r{x‚ ¼ÞËtht >>
Œtunt - Þn [rhºtftu Ëw{r‚ ™h, «u{Ërn‚ fhu „t™ >
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt ‚u n e, rhÍ‚ ©e¼„ðt™ >>
ði f w k X Œþo ™ ™t{ Þn, Ëw ¾ Œ þt† nu su n w >
©tu ‚ t ðõ‚tfu Ëƒu , …t… r{xtð‚ ‚u n w >>
su r n Þtftu r™íÞ r™Þ{ sw ‚ , …X™ ©ð™ yæÞtË >
Ëtu sƒne ‚™w ‚s‚ ‚ƒ, ntu ð ‚ ði f w k X ðtË >>16>>
Rr‚ ©e{ŒT¼t„ð‚u {nt…whtýu …th{nkMÞtk Ëkrn‚tÞtk Œþ{MfLÄu
þwf…heÂûtíËkðtŒu {wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚t ðifwkXÄt{Œþo™xeft ËB…qýto >>
144
©e¼„ðŒT„e‚t¼t»ttxeft
>>ð]¥tt÷Þu Ë ¼„ðt™T sÞ‚en Ëtûtt‚T >>

©ef] » ýk …w Á »ttu ¥ t{k ¼w s Þw „ k rŒÔÞMðY…k ËŒt,

÷e÷t™ÂLŒ‚Ëðo „ tu f w ÷ s™k fk Ë trŒŒi í Þtk ‚ f{T >
~Þt{k …tÚto Ë ¾k Äht¼hnhk Ë„to r Œ÷e÷t©Þk ,
ðLŒu ©eh{ýk {w Œ t-rn‚r™s¿tt™k „w ý tZâtu Ø ðu >>1>>
ðLŒu ©eËnò™k Œ Mðtr{™k s„‚tk „w Á {T >
Ä{o ¿ tt™rðht„tZâ f] » ý¼Âõ‚«ð‚o f {T >>2>>
{w õ ‚t™k Œ tr¼Ä: rþ»ÞM‚MÞtnk ‚Œ™w ¿ tÞt >
r÷¾tr{ ¼„ðŒT „ e‚txeftk ‚ŒT ¼ õ‚‚w ü Þu >>3>>
Œtu n t - …w Á »ttu ¥ t{ ©ef] » ý «¼w , Âî¼w s rŒÔÞMðY… >
rðÎ™rð™tþ™ Œw : ¾nh™, ÷e÷t fh‚ y™q … >>1>>
Ëtu ÷e÷t{U yr‚ {„™, rfÞu nu ðú s s™ð] k Œ >
fk Ë trŒf Ëƒ Œi í Þfu , ft÷Y… Ëw ¾ fk Œ >>2>>
Ëtu h Xt - ©e½™~Þt{ WŒth, …tÚto Ë¾t yr‚þu Ëw ¾ Œ >
nh‚ ËŒt ¼w ð ¼th, ‚u r n …Œ…k f s ðk Œ w r™‚ >>3>>
Ë„to r Œf nu su n q k , ™ð ÷ûtý ÷e÷t y™k ‚ >
r‚™fh yt©Þ yu n q , Ëtu ©ef] » ý «¼w ðËnw Wh >>4>>
[tu…tR
f{÷tftk‚ yr¾÷ y½nthe, yr‚MðåAkŒ ©ef]»ý {whthe >
y…™tu ¿tt™ òu yr‚ Ëw¾Œt™e, ‚urn {wŒsw‚ ntuÞ Ëthk„…t™e >>5>>
yr‚„wýtZâ WØð r™sŒtËt, r‚™{U Äh‚ ¼Þu h{tr™ðtËt >
yuËu f]»ý Ëƒ rð½™ n{tht, nhnwk fhnwk {k„÷ rðM‚tht >>6>>
s„„w Á Ënò™k ŒMðt{e, ‚un e …Œ ðk Œw ò™e ƒnw™t{e >
147
Ä{o ¿tt™ rðhr‚ sw‚ sunt, f]»ý¼Âõ‚ yr‚ Ëw¾«Œ yunt >>7>>
‚une «ð‚of y„tÄ{r‚ yunq, Ä{o¼Âõ‚Ëw‚ {{ „wÁ ‚unw >
R™rf yt¿ttËU {w Œ …tR, hr[nw k „ú k Ú t Ëw k Œ h Ëw ¾ ŒtR >>8>>
Œtu n t - ©e{w ¾ ƒt™e yr‚Ëw ¾ Œ, ¼„ðŒT „ e‚t yu n e >
r‚™fu ¼õ‚fe ‚w r ürn‚, xeft fh‚nw k ‚u n e >>9>>
[tu…tR
«„x ©ef]»ýfu ð[™nu òuR, ¼t»tt frhfu r÷¾‚nwk ËtuR >
©wr‚ M{]r‚ W…r™»tŒ sunt, Ëƒneftu Ëth nu „e‚t yunt >>10>>
…h{ ¼t„ð‚ ¼õ‚ fntk R , r‚™fu Ä{o n u „e‚t{tk R >
Ëƒne Œuð{ne rð»ýw siËu, Ëƒne þt†{ne „e‚t ‚iËu >>11>>
‚t…h ©eht{t™w s ¼t»Þt, ËnËú ð Œ™ «¼w fe™ «ftþt >
yu Ë e y™w … { xeft su n e, r‚™ftu yÚto r÷¾‚nw ‚u n e >>12>>
yt„u r™s r™s ykþËU ¼the, htsðkþ{ne ¼Þu Œw:¾fthe >
yu Ë u Œi í Þfu Ëi L Þ y…tht, …t…Y… ¼q r {ftu ¼tht >>13>>
©wr‚M{]r‚ {„ nh‚ nht{e, {íMÞ {tkËh‚ …hrºtÞ„t{e >
yr‚ yÄ{oYr[ yr‚ yLÞtÞe, yuËu Œwü yrÄf Œw:¾ŒtÞe >>14>>
Œtunt - r‚™ftu ¼th ™ Ëne þfe, ¼qr{ Äu™w ‚™wÄthe >
ƒú ñ tfu þhýu „R, Œe™ r¾Òt á„ ðthe >>15>>
ËtuhXt - Äúws‚ nu {™ «t™, htu{tkr[‚ ‚™ ntu‚ ‚une >
ys «r‚ ¼q r { Ëw ò ™, fn™ ÷r„ r™sŒw : ¾ y™k ‚ >>16>>
[tu…tR
¼q r { yÁ ¼q r{…h Ëk ‚ t, ‚u n e Œw : ¾ ŒeÞtu Œi íÞ y™k ‚ t >
Ëtu Ëƒ Œw:¾rf ƒt‚ rðM‚the, ƒúñtfwk fne ¼qr{ …tufthe >>17>>
RLÿtrŒf Ëwhsw‚ ys1 ‚ƒne, ûteh Ë{wÿ ‚eh „Þu Ëƒne >
Ëtu Ë{w ÿ ‚x ƒu X fu Œu ð t, r[¥t yu f t„ú fe™ ‚‚¾u ð t >>18>>
ïu ‚ îe…{ne hn‚ {w h trh, ðtËw Œ u ð «¼w ¼ð¼Þnthe >
1 - ƒúñt
148
¼q f tu ¼th W‚th™ ftò, ‚tË æÞt™ rfÞtu Œu ð Ë{tò >>19>>

Œi í Þ Ëk n th™ rn‚ Ëƒftu R , yr‚«thÚt™t rf™e Ëtu R >
‚ƒ Ëtu ðtËwŒuð ¼„ðt™t, hnu yá~Þ «¼w …h{ Ëwò™t >>20>>
Œtunt - ƒúñt Ëtu «¼w fn‚ ¼Þu, ît…h fr÷sw„ òuÞ >
r‚™fe Ëk r Äfu yk ‚ {ne, Ähenw k Y… {U Œtu Þ >>21>>
™h ™thtÞý Y… fhe, sŒw fw h w fw ÷ Ähe Œu n >
nr™nw k Œi í Þ Ëw h Ëk ‚ rn‚, ‚t{U ™ne Ëk Œ u n >>22>>
Ëtu h Xt - Ëk‚™fu Ëw¾fts, Ä{oftu yr‚ MÚtt…™ fh™ >
«„rxnw k Ërn‚ Ë{ts, yƒ Ëƒ Ëw h Ëk þ Þ ‚snw k >>23>>
[tu…tR
Ëƒ Ëwh„ý Ëƒ Ér»t„ý sunqk, r™sr™s …í™eËrn‚ Ëƒ ‚unqk >
r™sr™s ykþËU fhe ƒnw nu‚t, {{ Ëuðtrn‚ fwxwkƒ Ë{u‚t >>24>>
{™w»Þ ÷tuf{nª W…sW òR, {U Ëk„ hnenwk …h{ Ëw¾ŒtR >
Þw k fÌttu ðtËw Œ u ð ¼„ðk ‚ t, ‚tr…Au Ëw h ð] k Œ y™k ‚ t >>25>>
‚ntk Ë u r™s MÚtt™f ytÞu , ¼q … h Œu n Ähu W {™¼tÞu >
ïu ‚ îe…ðtËe «¼w òu R , ðtËw Œ u ð ¼„ðt™nu Ëtu R >>26>>
™thtÞý Ér»tY…ËU yune, …whe {Útwhtk{ne ytÞfu ‚une >
ðËw Œ u ð ËU «¼w Ëw ¾ htþe, Œu ð fe{nª W…su yrð™tþe >>27>>
Œtu n t - ™hÉr»tY…ËU Ëtu «¼w , ðtËw Œ u ð s„ðk Œ >
RLÿËU fw k r ‚fu rð»tu , WŒÞ ¼Þu W rsr{ [k Œ >>28>>
[tu…tR
ËtuR ©ef]»ý yÁ yswo™ ŒtuR, R™ ™t{r™Ëu rðrŒ‚ ¼Þu ËtuR >
Ëtu ©ef]»ý ¼Þu …h{ WŒtht, rs™ftu {rn{t y™k‚ y…tht >>29>>
Œwü ƒfe1 fkËtrŒf …t…e, nr™fu ŒiíÞ Ëƒ s„…rh‚t…e >
yt…©e îtht{r‚fu {tkne, ÁÂõ{ýe ytrŒ ™the ƒnw ‚tkne >>30>>
WØðtrŒ ƒnw …t»toŒð]kŒt, r‚™ sq‚ hts‚ ¼Þu Ëw¾fkŒt >
Ëtu ©ef]»ý Ë{Úto ¼„ðt™t, …qsu ÞwrÄÂch ™]…r‚ Ëwò™t >>31>>
1 …q‚™t
149
Ëtu ©ef]»ýftu sþ y½nthe, ‚une rðM‚th fh™ rn‚ ¼the >

htsËws¿t{U …qò fe™t, shu1 rð{w¾ ™]… yr‚ {r‚ne™t >>32>>
Œtunt - Ëƒne ™]…r‚ rþh …tð Ähe, ™]…r‚ ÞwrÄÂch sunq,
r‚™fe …q ò «u { sw ‚ , „ú n ý rf™e «¼w ‚u n q >>33>>
[tu…tR
Ëtu R htsËq Þ s¿t{U sƒne, ™] …Ë{q n ytÞu òu Ëƒne >
rŒÞtu ÞwrÄÂchfwk ÿÔÞ ‚une, y‚w÷ Ë{]ÂØ „r™ ò‚ ™ yune >>34>>
Ëtu Œu¾‚ ŒwÞtuoÄ™ …t…e, yrÄf ‚…‚ ¼Þtu s™…rh‚t…e >
Ëtu Ëƒ Ë{]ÂØ ÷u™fu ftò, r™s {t‚w÷ Ëtu fn‚ ¼Þtu htò >>35>>
{t{t þfwr™ f…x ftu Y…t ãq‚r¢Þt{tkne ¾÷ftu Y…t >
Ëtu þfwr™ rfÞtu f…xfu ¾u÷t, r‚™Ëu ÞwrÄÂch ¾u÷u yfu÷t >>36>>
htsË{]ÂØ …tkzðfe òuR, A÷ fhe þfwr™ rsr‚fu ËtuR >
÷u Ëƒ Œw Þtu oÄ ™fw k Œe™t, ƒth ðhË ƒ™ hn™fw k fe™t >>37>>
Œtu n t - ‚ƒ …tk z ð …í™e Ërn‚, ƒth ðhË …hsk ‚ >
Ä{o Ë U ƒtk Ä u ƒ™ hnu , ßÞw k „w Á {w r ¾ Ëƒ Ëk ‚ >>38>>
Ëtu hXt - yuf ð»to ÷r„ ËtuÞ, ™]… ðihtxfu ½h hnuW >
ßÞw k ™ r…At™u ftu Þ , ‚u n e rðrÄ …÷xu ™t{ Ëƒ >>39>>
[tu…tR
ð»to Ëƒne …whu ¼Þu sƒne, ‚ƒ r™s htßÞ ¼t„ rn‚ Ëƒne >
…tkzð Wã{ fe™tu ¼the, ¼t„fwk ÷u™rf swÂõ‚ rð[the >>40>>
r™sËkƒkÄe yÁ r{ºt òu htò, Ëtu ËntÞ rn‚ rfÞtu Ë{tò >
yuËu ÞwrÄÂch ™]…r‚ WŒtht, htßÞ¼t„ rn‚ fe™ rð[tht >>41>>
…Xu ©ef]»ýfwk rð™Þ Œu¾tR, h¾™ ËwÓŒ‚t ƒkÄw Ë„tR >
nÂM‚™…wh «r‚ «¼w sƒ ytÞu, ™]… Ä]‚ht»xÙfkw yr‚ Ë{wÍtÞu >>42>>
y™k‚ LÞtÞfe sw Âõ‚ Œu ¾tE, Œw Þtu oÄ™fw k fÌttu Ë{wÍ tE >
htßÞ¼t„ …tk zðft sunt, ™er‚ rð[the Œunw ‚w{ ‚u nt >>43>>
Œtu n t - ‚ƒ ©ef]»ý Ëtu Þwk fÌttu, ŒwÞtuo Ä™ Ëƒ ÷u nwk >
Ëw R fu y„ú su r ‚ s{e, …tk z ðfw k ™ne Œu n w k >>44>>
1 - s÷u - yŒu¾tEÚte Ë¤„u
150
[tu…tR
‚ƒ ©ef] » ý …tk z ð …ne „Þu W , yk Ä fu …w º tfw k ƒh™‚ ¼Þu W >
ŒwÞtu oÄ™ ytrŒf nu òuR, LÞtÞ ™er‚ ™ne {t™‚ ftuR >>45>>
r…Au Þw r ÄÂch ™] … r‚ «ðe™t, Þw Ø fh™fw k r™ùu fe™t >
ÿw … Œ ËtíÞfe ytrŒf su n w k , r™sËk ƒ k r Ä htò nu ‚u n w k >>46>>
r‚™fu Ëu ™ Ëk „ Ëƒ ÷e™t, fw Á ûtu º t{ne zu h t Œe™t >
ŒwÞtuoÄ™nwk òLÞtu Þn sƒrn, ¼e»{ ÿtuý fýtorŒf Ëƒrn >>47>>
r™sËntÞ sq‚ ‚‚…h ntuR, fw Áûtuºt «r‚ ytÞtu ËtuR >
yurn rðrÄ yûttirnýe «ƒ÷ yøÞtht, ftihð Œ÷ ƒ÷ ðth ™ …tht >>48>>
Œtu n t - …tk zðfe Ëi L Þt «ƒ÷, Ët‚ yûtti r nýe òu Þ >
÷z™fu rn‚ ‚‚…h ¼Þu , Ëu ™ …hM…h ntu Þ >>49>>
Ëtu sw Ø {U ©ef] » ý «¼w , ¼õ‚ yu f tk r ‚f ò™e >
…tk z ðftu sÞ fh™ rn‚, {k º te ¼Þu W Ëw ¾ Œt™e >>50>>
ËtuhXt - yswo™{ne yr‚ nu‚, «u{ËU …hðþ ntuÞ «¼w >
ËthÚte ¼Þu W Ë[u ‚ , ™er‚ rð[thfw k fn‚ r™‚ >>51>>
Œtu n t - Ëƒne rðï W…fth rn‚, {™w » ÞY… f‚to h >
Œþo M…hË ðk Œ ™ rfÞu , …r‚‚ ÷nrn ¼ð…th >>52>>
s™{u s Þ Ëtu rð«ðh, ði þ k … tÞ™ òu Þ >
fw Á …tk z ðfu Þw Ø fe, fÚtt fn‚ ¼Þu Ëtu Þ >>53>>
[tu…tR
þhýt„‚ðíË÷ Ëw ¾ fthe, ¼õ‚tÄe™ ¼õ‚ ¼Þnthe >
Ëƒne ÷tu fËtûte «¼w òu R, …tÚto fu ËthrÚt ¼Þu Ëtu R >>54>>
yurnrðrÄ yswo™ftu sÞ ò™e, ™]… Ä]‚ht»xÙ ykÄ yr¼{t™e >
‚trn yrÄf r™s Ëw ‚Ëtu ™unt, Œw Þtuo Ä™ sÞftu ËkŒu nt >>55>>
Ëƒrn ¼tr‚ ÷tu[™ rƒ™ sunqk, r™sËw‚ sÞ RåA‚ ™]… ‚unq >
yurnrðÄ ™]…r‚ rðï rðÏÞt‚t, ËksÞ ËtU …wA™ [nu ƒt‚t >>56>>
Œtunt - surnrðÄ ™]… Ä]‚ht»xÙ ‚ƒ, {tunrððþ yr‚ ntuR >
fnu W ð[™ y¿tt™ËU , ðhr™ Ëw ™ tW ‚tu R >>57>>
151
ËtuhXt - ™]… {™ {tun y…th, r™sËw‚ sÞfwk yr‚ [n‚ >

{q Z ßÞw k rƒ™rn rð[th, Ëk s Þ Ëtu k …w A ‚ ¼Þu W >>58>>
[tu…tR
Ä]‚ht»xÙ Wðt[ >
Ä{o û tu º t fw Á ûtu º t{U òu W , r{÷u sw Ø RåAtrn‚ Ëtu W >
{tuh ‚™Þ yÁ …tkzwfw{tht, fntu ËksÞ fnt fh‚ WŒtht >
yurnrðr½ ™]…fu ð[™ Ëwr™ ft™t, {tun rððþ ‚une òr™ Ëwò™t >
‚ƒ ËksÞ rð[th fhe Íe™t, ™]…Ëk„ ƒtu÷uW …h{ «ðe™t >>1>>
ËksÞ Wðt[ -
Œu r ¾ …tk z w Œ ÷ ÔÞq n rððu f t, Œw Þ tu o Ä ™ ¼Þtu ¼Þsw ‚ yu f t >
ÿtuýt[ths Ze„ ‚ƒ òR, ™] … fnu ð[™ ði h ŒþtoR >>2>>
Ëw™w yt[ths rþ»Þ ‚w{tht, ÿw…Œ …wºt ƒwÂØ{k‚ WŒtht >
Ä]üãwB™ hr[ ÔÞqn ƒ™tR, ƒze Ëƒrn rðrÄ ƒhr™ ™ òR >
…tkzw…wºt ËkLÞt yr‚ ¼the, „wÁ Œu¾nwk ‚wk{ ™u™ …Ëthe >
yrÄf W…uûtt òuøÞ ™ yunt, «ƒ÷ þºtw fAw ™ne ËkŒunt >>3>>
Þn ËkLÞt {æÞ swØt sunwk, yr‚ƒz Ä™w»tÄthe Ëƒ ‚unqk >
¼e{ Ák yswo™Ë{ hýÄeht, ÞwØ Ë{u yr‚ «ƒ÷ «ðeht >>
Œtu n t - R™ Ëƒne™fu ™t{Ëtu , ƒhr™ Ëw ™ tW ‚tu Þ >
ËtíÞrf yÁ rðhtx ™] … , ÿw … Œ {nthrÚt Ëtu Þ >>4>>
[tu…tR
Ä] ü fu ‚ w [u r f‚t™ ™hu þ t, ftrþhts yr‚ «ƒ÷ ™hu þ t >
fw k r ‚ ¼tu s ƒnw k rs‚™ntht, þi ç Þ ™h{U ©u c WŒtht >>5>>
Þw Ä t{LÞw W¥t{ ƒ÷ðt™t, yr‚ƒ÷sq ‚ rð¢tk ‚ Ëw ò ™t >
yr¼{LÞw Ëti¼ÿ fntðu, r…‚wË{ ƒ÷ ƒhLÞtu ™ne òðu >
ÿw…Œe…wºt ƒ÷ y™k‚ y…tht, «r‚®ðæÞtrŒf …k[ WŒtht >
Þn Ëƒ «ƒ÷ {nthrÚt ò™tu, ytuhnwk 1yrnË{ «ƒ÷ «{t™tu >>6>>
1 - ™t„ suðt (Íuhe÷t)
152
¼Þþkft r™ðth™ ftò, r™s ƒ÷ „wÁËtu fn‚ yƒ htò >

Ëw™nwk Âîòu¥t{ fnw Ëƒ ƒt‚t, òu {{ ËkLÞt{rn rðÏÞt‚t >>
Œtu nt - {{ ËkLÞt…r‚ ™t{ Ëtu, ƒhr™ Ëw™tW WŒth >
rs™fu «ƒ÷ «‚t…ËU , {{ Wh nh»t y…th >>7>>
[tu…tR
„w Á ‚w { «Út{ Ák ¼e»{ Ëw Ä eht, fhý f] … t[ths Ëw « ðeht >
yu [nw {{ Œ÷{U {wÏÞ òuR, áZ hýrs‚ fntð‚ ËtuR >
„w Á Ëw ‚ yïíÚtt{t su n q k , íÞw k r n rðfhý y™w s ‚u n w k >
Ëti{ŒÂ¥t yÁ sÞÿÚt ò™tu, yu Ëƒ yr‚ ƒ÷ðk‚ «{t™tu >>8>>
ytuhnqk y™k‚ þqh nu su‚t, {{ rn‚ «t™ ‚su yƒ ‚u‚t >
ƒnwrðÄ þ† „únu fh sunt, ËƒrðrÄ fwþ÷ swØ{ne ‚unt >>9>>
¼e»{ r…‚t hûtf rs™{tkne, y…™e Vtus Ë{ yLÞ ftunwk ™tkne >
‚Œr… ‚une Œ÷ rs‚™ ftò, r™sƒ÷ LÞq™ ÷„‚ {wr™htò >>
Œtu n t - ¼e{Ëu ™ hûtf «ƒ÷, rh…w Œ ÷ Œþo ‚ òu Þ >
y…™u ËU ™ fw k rs‚{U , Ë{Úto ¼tË‚ {tu Þ >>10>>
[tu…tR
r™s„wÁ Ëtu frnfu Rr{ ƒt™e, r™s…wÁ»t™fwk fn‚ rn‚ yt™e >
surn surn MÚt÷ òu òuÄ «ðeht, ‚urn ‚urn MÚt÷ hu’™t hýÄeht >
¼e»{fe hûtt ntuÞ Ëtu fhnwk, ytuh Ëf÷ Wã{ …hnhnwk >
Rr{ ŒwÞtuoÄ™ ð[™ W[the, ®[‚t þtuf swõ‚ ¼Þtu ¼the >>11>>
fnu ËksÞ Ëw™w ™]…r‚ WŒtht, ¼e»{r…‚t {™ fe™t rð[tht >
Œw Þ tu o Ä ™fw k nh»t W…òR, fw Á fw ÷ ð] Ø …h{ Ëw ¾ ŒtR >
®Ën ßÞwk ™tŒ rf™ yr‚ ¼the, yr‚ «‚t… sw‚ yr‚ sÞfthe >
…wr™ yr‚ þk¾™tŒ ‚urn rf™t, yrÄf «‚tr… …h{ «ðe™t >>12>>
Œtu n t - ‚tr…Au ƒnw þk ¾ Äw r ™, ¼u r h Ztu ÷ y…th >
™tu ƒ ‚ hý®Ë„t ƒsu , ¼Þtu þçŒ ¼Þk f th >>
ËtuhXt - ƒsu Ëƒrn yufft÷, swØ fthý ðt®sºt ƒnw >
¼Þtu þçŒ rðfht÷, ftÞh yr‚ fk … ‚ ¼Þu >>13>>
153
[tu…tR
Ëw r ™ Ëtu ™tŒ Wh þk f ™ ÷u þ t, …tk z w ‚ ™Þ {™ nh»t rðþu » tt >
‚ƒ ©ef]»ý Ë[ht[h Mðt{e, …thÚtfu ËthrÚt ƒnw™t{e >
…tk zw ‚™Þ hÚte …h{ Ëwò™t, Ä™w ðuo Œ ò™‚ rðÄ ™t™t >
rºt¼wð™ sÞËtÄ™ hÚt sunqk, ïu‚ yï sw‚ yr‚ƒz ‚unq >
Ëtu hÚt…h ƒuXu ŒtuW ðeht, {tÄð …tkzð …h{ ËwÄeht >
rŒÔÞ þk¾ ÷e™u ŒtuW ntÚtt, ÷„uW ƒòð™ rºt¼wð™ ™tÚtt >>14>>
…tk[sLÞ r™sþk¾ fntÞtu, Ëtu ©ef]»ý ÷u yrÄf ƒòÞtu >
ŒuðŒ¥t r™s þk¾ nu òE, yswo™ yrÄf ƒòÞtu Ëtuu E >
Œtu n t - ¼Þfthe su rn f{o Ëƒ, «ƒ÷ ð] ftu Œh ðeh >
…tI z Ù ™ t{ {ntþk ¾ ÷u , fe™tu þçŒ „k ¼ eh >>15>>
[tu…tR
yk ™‚rðsÞ su rn ™t{ fntÞtu , Ëtu ‚tu Þw r ÄÂch þk ¾ ƒòÞtu >
þk¾ Ëw½tu»t ™fw÷ Äwr™ fe™t, {rý…w»…f ËnŒuð «ðe™t >>16>>
ft~Þ ™]…r‚ yr‚ƒz Ä™wÄthe, {nthÚte «ƒ÷ rþ¾kze ¼the >
íÞwk Ä]üãwB™ rðhtx nu sunwk, ËtíÞrf yr‚ y…htrs‚ ‚unq >>17>>
ÿw…Œ ™]…r‚ yÁ ÿw…rŒfw{tht, íÞwk {nt¼ws yr¼{LÞw WŒtht >
r™sr™s þk¾ …]Útf ÷u ËtuR, ÷„uW ƒòð™ ™]…r‚ Ëƒ ftuR >>18>>
þk¾½tu»t ƒz Ëw™nwk ™huþt, ftihð Wh ¼Þtu yrÄf «ðuþt >
™]… Ä]‚ht»xÙ‚™Þ Wh sunt, yrÄf rðŒthý rf™uW ‚unt >>
Œtunt - ™¼ ¼qr{ Ëƒ rŒþ rð»tu, ŒtÁý þçŒ «ftþ >
fti h ð Ëƒ {t™‚ ¼Þu , Ëƒ r™s Œ÷ftu ™tþ >>19>>
[tu…tR
yƒ fti h ð Œ÷ Xtztu su n e, ÿ„ ¼he Œu r ¾ fr…æðs ‚u n e >
þt†r™…t‚ «ð]Â¥t ÷r¾ ËtuR, Ä™w»Þ „úÌttu ysw™o Ëßs ntuR >>20>>
Ëw™w ™]… swÄ rn‚ Wã{ Xt™e, ‚ƒ ©ef]»ý Ëtu ƒtu÷uW ƒt™e >
yåÞw‚ {{ hÚt yr‚áZ sunq, W¼Þ Ëu™ {æÞ MÚtt…nwk ‚unw >>21>>
154
swØfh™ Xtzu1 òu ytR, surnrðÄ {U r™h¾wk ‚urn òR >

íÞwk {{ hÚt ht¾nwk s„ðkŒt, nh™ Ëf÷ fr÷{÷ ¼ðVkŒt >
Þn hý{U {tuÞ …h{ rð[tht, furn Ëk„ òuøÞ nu swØ n{tht >
swØfu òuøÞ{U Œu¾wk sƒne, hý WíËtn ƒZu {tuÞ ‚ƒne >>22>>
Œtu n t - Œw»xƒwÂØ ftihð ËƒU, ‚urn rn‚ RåA‚ surn >
ytÞu Rntk òu sw Ø rn‚, yƒrn rð÷tu f w k ‚u r n >>23>>
[tu…tR
ËksÞ Wðt[
Þwk yswo ™, «uh‚ ¼Þu sƒrn, ‚u rnrðÄ f] »ý fh‚ ¼Þu ‚ƒne >
sÞfthe W¥t{ hÚt sunt, W¼Þ Ëu™ {æÞ ÷tÞuW ‚unt >>24>>
¼e»{ ÿtuý {wÏÞ {ne…r‚ òuR, Ëƒ Œu¾‚ ƒtu÷uW «¼w ËtuR >
yswo™ fwÁŒ÷ Ë½™ y…tht, ðth ðth fnu Œu¾ WŒtht >>25>>
…thÚt ‚u r n MÚt÷ Œu ¾ u su n w k , r…‚t r…‚t{n Xtzu ‚u n w k >
yt[ths {t‚w÷ 2 yÁ ¼út‚t, …w ºt …tiºt {krºt Ëtûtt‚t >>26>>
ïËwh ËkƒkrÄ ËwÓŒ Ëƒ òuW, W¼Þ Ëu™ {æÞ Œu¾u ËtuW >
…h{ f]…t fhe ¼R Wh ø÷t™e, ¾uŒswõ‚ ƒtu÷uW ‚ƒ ƒt™e >>27>>
yswo™ Wðt[
Œtu n t - Ëw ™ nw f] » ý {{ Mðs™ Ëƒ, sw Ø rn‚ ytÞu W òu Þ >
Œu r ¾ Œu r ¾ yk ‚ h rð»tu , fü ntu ‚ nu {tu Þ >>28>>
¾uŒswõ‚ {{ „tºt y¼k„t, {w¾ Ëwf‚ fk…‚ Ëƒ yk„t >
htu { tk r [‚ ‚™ ntu ‚ n{tht, þtu f ®ËÄw f tu ðth ™ …tht >>29>>
fhËU r„h‚ „tkzeð WŒtht, íð[t sh‚ ŒtÍ‚ ‚™ Ëtht >
hÚt…h ƒuX™ Ë{Úto ™tkne, {tu {™ ¼ú{‚ yrÄf {wÍtkne >>30>>
yËŒ „w™ y™k‚ yr½f Œw:¾fthe, {U Œu¾‚nwk Œuð {whthe >
swØ{nª Mðs™ ð]kŒ ðÄ sunq, r™sfÕÞt™ ™ ¼tË‚ ‚unq >>31>>
Ëw™nwk f]»ý {U sÞ ™ne [tô, htßÞ fu Ëw¾{U ™ne ÷÷[tô >
htßÞËU n{fwk fnt „tu®ðŒt, ¼tu„ Á Srð‚ fnt Ëw¾fkŒt >>32>>
Œtunt - rs™fu fts n{ [n‚nu, htßÞ ¼tu„ Ëw¾ Ëts >
1 - ËwËßs, 2 - {t{t
155
Ëtu Xtzu hý¼q r {{U , «tý ‚s™ Ä™fts >>33>>

[tu…tR - yt[ths r…‚w…wºt nu sunt, íÞwkrn r…‚t{n ytÞuW ‚unt >
{t‚w÷ ïþwh …tiºt yÁ Ët÷t, íÞwkrn ËkƒkrÄ ¼ÞuW rðfht÷t >>34>>
{tuÞ {th‚ ytÞuW Ëƒ yune, ‚Œr… ™ {U {tÁk «¼w ‚urn >
ƒkÄw {the rºt¼wð™ ™ne [tnwk, Ëtu {U ¼qr{ rn‚ õÞwk ÷÷[tnwk >>35>>
nr™ Ä]‚ht»xÙ‚™Þ ƒnw™t{e, fnt yt™kŒ n{rn s„Mðt{e >
þ†…trý1 ‚urn nr™ y½nthe, n{nefwk …t… ÷„‚ yr‚¼the >>36>>
‚t‚U ƒk Äws w‚ fti hð su nq , n{fw k n™™ òu øÞ ™ne ‚unq >
ƒkÄw {the yr‚ sL{ rð„tuðu, nu {tÄð n{ õÞwk Ëw¾e ntuðu >>37>>
Œtu n t - sãr… Ëtu ™ne Œu ¾ nª, fw ÷ ûtÞftu {nt…t… >
÷tu ¼ rððþ ™ne Œu ¾ nª, r{ºtÿtu n y½‚t… >>38>>
[tu…tR
fw ÷ ûtÞ Œtu » t rð÷tu f ™nthu , n{ Ëƒ ƒk Ä w Ä{o Á r[ðthu >
Þn …t‚fËU r™ðŠ‚ òuR, n{ õÞwk ™ ò™u s™tŒo™ ËtuR >>39>>
fw÷fu Ä{o Ë™t‚™ sunt, fw÷ûtÞ ™tþ nturn Ëƒ ‚unt >
Ä{o™tþ ¼Þu fw÷ Ëƒ{tkne, yÄ{o ðtË fh‚ sntk‚tknª >>40>>
yÄ{oftu yr‚þu ƒ÷ ntuR, fw÷rºtÞt Œw»x nturn ËƒftuR >
Œq»tý swõ‚ nturn sƒ ™the, ðýoËkfh W…s‚ Œw:¾fthe >>41>>
fw ÷ nk ‚ tftu fw ÷ nu òu W , Ëk f h zth‚ ™hf{U Ëtu W >
r…rºt ®…z WŒf ™ne …tðu, r¢Þtne™ ntuÞ s{…qh òðu >>
Œtu n t - ‚tfu r…rºt Mð„o { U , ®…zhrn‚ sƒ ntu Þ >
Ëk f hËw ‚ fw ÷ {U ¼Þu , r„h‚ Mð„o Ë U Ëtu Þ >>42>>
[tu…tR
ðýo Ë k f h Ëtu Œtu » t fhu su ‚ t, fw n k ‚ tfw k ™hf rn‚ ‚u ‚ t >
rs™fu òr‚Ä{o nu sunt, «Út{fu fw÷Ä{o ™tþ rn ‚unt >>43>>
yr‚ WåAuŒ ¼Þtu fw÷Ä{o òftu, r™ùu ðtË ™hf{®n ‚tftu >
Ëw™n
u U s™tŒo™ Ëƒ ©wr‚{tkne, {™w»Þ yÄ{eo yÄtu„r‚ òkne >>44>>
1 þMºt…trý - ntÚt{tk þMºtðt¤t
156
yntu fh™ {nt…t… y…tht, n{ ¼Þu ‚‚…h íÞt„e rð[tht >

htßÞfu Ëw¾rn‚ n{nwk ÷tuf {t™u, Mðs™ n™™ yr‚ Wã{ Xt™u >>45>>
yƒ R™fwk ™ne fÁk «ntht, þ† ™ fh „únwk htr¾ rð[tht >
þ†…trý Ëtu {thrn {tuR, ‚ƒ {{ ûtu{ yrÄf‚t ntuR >
Œtunt - ™]… Ä]‚ht»xÙfu …wºt Ëƒ, yurn rðrÄ {thrn {tuÞ >
‚ƒ {u h tu sÞ Ëƒrn rðrÄ, {tu h …h{ rn‚ Ëtu Þ >>46>>
“ËksÞ Wðt[”
Œtu n t - Þw k fne ysw o ™ Þw Ø rð»tu , hÚt…h ƒu X u ytÞ >
Ä™w » Þ ƒt™ fhËU ‚su , þtu f ™ ƒhLÞtu òÞ >>47>>
yu r nrðÄ fÁýt Ä{o Ë U , Äú w s ‚ ‚™ yÁ «t™ >
{w õ ‚t™k Œ fnu {™rn {™, fh‚nu þtu f Ëw ò ™ >>48>>
Rr‚ ©e{ŒT¼„ðŒT„e‚tËq…r™»tíËw ƒúñrðãtÞtk Þtu„þtMºtu
©ef]»ýtswo™ËkðtŒu {wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚ -
¼„ðŒT„e‚txeftÞt{swo™rð»ttŒÞtu„tu ™t{ «Út{tuàæÞtÞ: >>1>>
yæÞtÞ-2
[tu…tR
“ËksÞ Wðt[”
fnu Ëk s Þ ‚w { Ëw ™ nw k ™hu þ t, ysw o ™ Wh ¼R f] … t «ðu þ t >
‚urn rðrÄ f]…tswõ‚ ¼Þtu ¼the, yr‚ ÔÞtfw÷ ÷tu[™ ðnu ðthe >
¾u Œ Þw õ ‚ ysw o ™ fw k ò™e, {Äw Ë q Œ ™ Þw k ƒtu ÷ u W ƒtr™ >
surn rðÄ frn …thÚt ËtU ƒt‚t, Ëtu ™]… ‚turn fnwk Ëtûtt‚t >>1>>
“©e¼„ðt™wðt[”
Ëw™w yswo ™ yÞtuø Þ MÚt÷{tk ne, fntk Ëu þtu f «tó ¼Þtu ‚tkr n >
‚wåA ™h Ëurð‚ þtuf sunt, Mð„orð½™ y…sþ«Œ yunt >>2>>
Þn ftÞh‚t òu ø Þ ™ ‚tu R , …] Ú tt…w º t ò™‚ Ëƒftu R >
‚wåA ÓŒÞ Œwƒo÷…™ òuR, íÞs rh…w rs‚™ Xtzu ntuR >>3>>
Œtunt - …wr™ Ëtu M™un fÁýt rððþ, Ä{oËU ÔÞtfw÷ ntuÞ >
157
f] » ý fnu rn‚fu ð[™, ‚trn ™ ò™u Ëtu Þ >>

“yswo™ Wðt[”
Ëtu ysw o ™ fnu f] » ýËtu , Ëw r ™Þtu ~Þt{ Ëw ò ™ >
¼e»{ ÿtu ý fw k hýrð»tu , õÞw k fh {tÁk ƒt™ >
…q s ™ òu ø Þ nu Œtu Þ , Ëtu rfr{ {tÁk ƒt™ frh >
{tu Þ …h{ Œw : ¾ Ëtu Þ , ‚trn‚u {{ Wh sh‚ nrh >>4>>
[tu…tR
yr‚ Ë™{t™ òu ø Þ nu su n q , ¼e»{ ÿtu ý ytrŒf „w Á ‚u n q >
r‚™fwk n™u rƒ™ Þn s„ {tuR, r¼ûtt ¼tus™ ©uc nu ËtuR >
yurn fth™ ‚urn furn rðrÄ {tÁk, ¼tu„tËõ‚ õÞwk hýËU xtÁk >
¼e»{trŒfne {tÁk {u sƒrn, ‚urn ¼wõ‚ Ëtu ¼tu„ yƒ Ëƒrn >
r‚™fu YrÄh swf‚ ntuE òðu, ‚urn ytËõ‚ ntuÞ õÞwk ¼tðu >
…t… «[kz stLÞtu n{ ò{U, yr‚ ytËõ‚ ntuW rfr{ ‚t{uk >>5>>
«¼w ‚w{ {tuÞ fntu„u ‚unt, swÄ ythk¼ rfÞtu õÞwk yunt >
ythk¼ frhfU ™ ÷rhntu sƒnqk, ftihð ‚w{fwk ™ Atuzu ‚ƒnqk >>
Œtu nt - rf n{ R™rnfwk rs‚enu, rs‚u rf n{fwk yun >
R™{U ©u c W…tÞ ftu , n{fw k yr‚ Ëk Œ u n >>
[tu…tR
rs™ne {the n{ rsðu ™tkn e, ËtuR ÷h™ Xtzu hý{tk ne >
Ä{o yÄ{o ™ ò™‚ yune, n{rnfwk {thu ©u»X nu ‚une >>6>>
«¼w ftÞh…™ Œtu»t y…tht, ‚urn rfÞtu ™tþ Mð¼tð n{tht >
Ä{o{U {qZ r[¥t ¼Þtu ¼the, ‚w{rnfwk …wA w Œuð {w hthe >
ßÞwk {{ ©u»X y[÷ fhe ntuR, fnnwk sÚtthÚt {nt«¼w ËtuR >
{U ‚ð þhýt„‚ Ëw ¾ fk Œt, rþ»Þfw k ƒtuÄ Œu nq k s„ðk Œt >>7>>
{{ W…h «ƒ÷ þtuf nu sunqk, ErLÿÞ™fwk yr‚ þtu»t‚ ‚unqk >
…tÞ yfkxf ¼wðftu htò, …tÞ ELÿ…Œ Ërn‚ Ë{tò >>
Œtu nt - ‚Œr… {{ Wh þtuf Ëtu, {ex‚ ™ne ÷ð÷uþ >
Þw k {tu Þ ¼tË‚ Þtrn‚u , Œesu {tu Þ W…Œu þ >>8>>
158
[tu…tR
ËksÞ Wðt[
™]… Rr{ yswo™ …h{ «ðe™t, f]»ý Ëtu ð[™ fnuW ntuÞ Œe™t >
swØ ™ frhnwk f]»ý Ëw¾fthe, Þwk frn r÷Þ {wr™ðú‚ ¼the >>9>>
yurnrðÄ Œun yt‚{t òuW, ™rn ‚urn ¿tt™ sÚtthÚt ËtuW >
‚urn fth™ Wh þtuf y…tht, yt‚{ ‚íðftu fh‚ rð[tht >
Œun ËU …] Útf yt‚{t òu R, ‚tftu ¿tt™ ntu ™ rn‚ ËtuR >
Ä{o yÄ{oftu fh‚ Wå[tht, ‚Œr… ™ ò™‚ Ëth yËtht >
swØrn‚ W¼Þ Ëu™nU sunt, ‚urn {æÞ Ëã Wã{ rƒ™ ‚unt >
yswo ™fwk Rr{ Œur¾ {whthe, ƒtu ÷uW f]» ý Œuð Ëw¾ fthe >>
Œtunt - nu …thÚt Þwk ð[™ fne, «Út{ fe™ fAw ntË >
yt‚{t yÁ …h{t‚{t, fn‚ …] Ú tf yrð™tþ >>
AkŒ nrh„e‚ - yrð™tþ yt‚{ …h{tí{rf «t…r‚ rn‚ òuÞ sq,
þw¼ f{o òu „ Ák ¿tt™òu„ Ák ¼Âõ‚ òu„ nu ËtuÞ sq >
Þn ‚e™ òu „ ËU sw õ ‚ yt‚{ …h{t‚{ftu ¿tt™ sq ,
Ëƒ ytã {æÞ yÁk yk‚ „e‚t fn‚ ©e¼„ðt™ sq >>
Œtunt - yurnrðrÄ Ëƒ ËkþÞ nh™, ð[™ fn‚ ¼„ðt™ >
{w õ ‚t™k Œ fu ~Þt{ ‚ƒ, ƒtu ÷ u W …h{ Ëw ò ™ >>10>>
[tu…tR
©e¼„ðt™wðt[
þtuf fh™fu òu„ ™ òuR, nu ysw o™ ‚w{ þtu [‚ ËtuR >
÷tu … ¼Þu ®…ztu Œ f su n t, …hrn ™hf{nª r…ºte ‚u n t >
Ëtu Ëƒ fw ÷nk ‚ t rþh …t…t, ‚w k { yu r n fh‚ Ëk ‚ t…t >
Œun{U yt‚{ ƒwÂØ ‚w{tht, fn‚ntu ‚wk{ Ëƒ rƒ™rn rð[tht >
Œu n t‚{ Mð¼tð nu su n q , …thÚt ‚w { ™ne ò™‚ ‚u n q >
«týhrn‚ sz ®…z nu surn, …krz‚ hk[ ™ þtu[‚ ‚urn >
«týsw õ ‚ òu Sð fntk n e, …k r z‚ ‚u r n‚ þtu [‚ ™tk n e >
Œunfwk s™{ {hý r™íÞ ntuR, [i‚LÞfwk Œtu{U ™ne ftuR >>
159
Œtu n t - Œu nfu sL{u sL{ ™ne, Œu n {hu ™ne ™tþ >

‚t‚u …k r z‚ Sðftu , fƒnw ™ {t™u rð™tþ >>
Ëtu h Xt - ‚trn‚U …krz‚ ò™, sz [i‚LÞ ®[‚t ‚s‚ >
þtu [ ‚ W¼Þ yò™, ‚u r n ¿tt™e {q h ¾ r„™‚ >>11>>
[tu…tR
fnu ©ef]»ý Ëw™tu yswo™ yunqk, ytí{t y™k‚ ¼tr‚ nu sunqk >
r‚™ftu Ëns Mð¼tð nu sunt, ƒhr™ Ëw™tðwk ‚tuÞ yƒ ‚unt >
ßÞwk {U ðËwŒuðËw‚ ËtuR, yt„u ™rn Útt Þw k ™rn ntuR >
‚w{ nwk ™rn yt„U Þwk ™tkne, n{ ‚w{ hnuW …qðo ¼ð{tkne >
Þn ¼e»{trŒf ™]…r‚ y…tht, yt„u ™nª Þwk ™tkne WŒtht >
Ëƒne ËíÞ yt„U fu yu nt, SðY… fhe ËíÞ nu ‚un t >
…w™e {U yÁk Þn ™]…r‚ y™k‚t, ™t ntuR ni Þwk ™rn ƒwÂØðk‚t >
Ëƒrn ft÷ ËíÞ nu òu R , ‚trf rð„‚ Ëw ™ tW ‚tu R >>
AkŒ nrh„e‚ - fnwk rð„r‚ ßÞwk {U Ëf÷fth™ Ëƒr™Þk‚t hts nwk,
…h{t‚{t Ëðu o þ Ëk þ Þ hrn‚ r™íÞ Arƒ fts nw k >
‚u r nrðrÄ y™trŒ ¼õ‚ {u h u ‚w { ËŒt ËíÞY… ßÞw k ,
‚urn ¼tr‚ yu Ëƒ ™]…r‚ ËíÞ nu rð{w¾ SðMðY… íÞwk >>
Œtunt - ysh y{h Rr{ yt‚{t, þtuf ™ fh™tu ÷uþ >
Œu n t‚{ {r‚fw k ‚òu , yu r n W¥t{ W…Œu þ >>12>>
[tu…tR
ßÞw k Þt ‚™{nª ð‚o ‚ sk ‚ t, ntu ‚ yðMÚtt ð] Ø «sk ‚ t >
…÷x‚ ƒt÷ ‚Á™ ð]Ø òuR, ‚ƒ ‚une Sðftu ™tþ ™ ntuR >
íÞwk yLÞ Œun{U òðu sƒne, Sðftu ™tþ ™ ntuð‚ ‚ƒne >
yurnrðrÄ Äeh Ë{S {™{tkne, ‚urn rn‚ Ëtu ™h ™tkne {wkÍtne >>13>>
þçŒ M…þo Y… hË „kÄt, yswo™ rð»tÞò÷ s„ ƒkÄt >
©tuºttrŒfËU „ún‚ ™h yunt, Ëw¾Œw:¾ŒtÞf ntu‚ nu ‚unt >
ytÞ fu ™tþ ntu‚nu sunt, yr‚ r™íÞ fwA ™nek ËkŒunt >
‚t‚U …k [ rð»tÞ nu su n q k , Ën™ fhtu ysw o ™ ‚w { ‚u nq >>14>>
160
Œtu nt - yswo™ òu ‚w{ Þwk fntu, Ënu fð™ „w™ ntuÞ >
„w ™ Ëw ¾ Œw : ¾fu Ën™ftu , Ëƒrn Ëw ™ tWk ‚tW ‚tu Þ >>
[tu…tR
òu Äehs sw‚ áZ{r‚ ðeht, ‚s™ òuøÞ {ntŒw:¾ „k¼eht >
Ëw¾ rsr{ {tr™ {„™ hnu òuR, ‚urn Ë{ áZ{r‚ ytuh ™ ftuR >
r™s ðhýt©{fu Ä{o sunt, {tuûtfu ËtÄ™ òuøÞ nu ‚unt >
V÷ RåAt rƒ™ ‚‚…h ‚unq, swØ ytrŒf yth¼‚ sunqk >
swØtrŒf f{or™{®n òuWk, ftu{÷ frX™ M…hË Ënu ËtuW >
þ†…t‚ ytrŒf Ënu sune, yrð[÷ …Œ …tð‚nu ‚une >
‚w{ Ë{ Œw:¾ Ën‚ ™ne suW, fƒnwk …h{ …Œ ÷n‚ ™ ‚uô >
‚t‚u swØ fhnwk ‚wk{ ƒeht, þtuf Ëƒrn íÞt„nwk hýÄeht >>15>>
Œtunt - yË‚ Œun Ëtu Ë‚ ™ne, ytí{t yË‚ ™ ntuR >
Œu n Ák ytí{t Ëƒrn rðrÄ, Œu ¾ e fn‚ {w r ™ Ëtu R >>
ËtuhXt - ËtuWftu r™ýoÞ sunqk, ‚¥ðŒþeo ËƒrðrÄ fh‚ >
yË‚ y™t‚{ ‚u n q k , ‚s‚ ËíÞfw k y™w Ë h‚ >>16>>
[tu…tR
yswo™ ËtuR yrð™tþe ò™tu,òu Þn ‚™{U ÔÞtr… ÷…xt™tu >
yrð™tþe Þn Sðnu òuR, ™tþ fh™ Ë{Úto ™ne ftuR >>17>>
ys yrð™tþe ytí{t su n q k , Œu n fw k ò™™nth nu ‚u n q k >
r™s r™s …t… …wÛÞ fhe yunt, [i‚™fwk «t…‚ ¼Þu Œunt >
f{ofu yk‚ ™tþ ntuR òðu, ‚t‚u ƒwÄ ‚urn þtuf ™ ÷tðu >
yswo™ ÷¾e ytí{ yrð™tþe, sþ«Œ swØ fhnwk „w™htþe >>18>>
nu yswo™ ys yt‚{ òuW, ‚trnfwk n™™nth fnu ftuW >
‚urn rðrÄ n™™ nu‚w Wh ÷tne, ™tþ ¼Þtu ò™‚ nu ‚tne >>
Œtu n t - W¼Þ ¼tr‚fu …w Á »tfw k , Wh ™ne yt‚{¿tt™ >
[i ‚ LÞ ™t {thu {hu , Þn ©w r ‚rËØ «{t™ >>19>>
161
[tu…tR
yrð™tþe Sðtí{ òu R , Œu n fu Ëk „ ™ s™{‚ Ëtu R >
Œunfu ™tþËU ™tþ ™ òftu, ys yrð™tþe ™t{ nu ‚tftu >
fÕ…fe ytã ™ W…s‚ sk‚t, rðïfu ™tþ ™ …tð‚ yk‚t >
Œunfwk ™tþ fh‚ nu sƒne, Sðftu ™tþ ™ ntuð‚ ‚ƒne >>20>>
yurnrðÄ r™íÞ yÁ ys yrð™tþe, Sðfwk ò™u y[÷ „w™htþe >
Ëtu ƒw Â Ø{k ‚ [ht[h{tk n e, …thÚt sk ‚ w {htð‚ ™tk n e >
fh‚ Ëtu furn rðrÄ Sðrf ½t‚t, rs™ òLÞtu ytí{ Ëtûtt‚t >
‚t‚U n™tÞtu Sðfwk ò™tu, ‚urn rn‚ þtuf y¿tt™ «{t™tu >>21>>
Œtunt - yswo™ ‚w{ Þwk ò™e ntu, ËwkŒh ‚™ rfÞu ™tþ >
þtu f r™r{¥t Þn «„x nu , Ëtu õÞw k r{x‚ yrð™tþ >>
Ëtu h Xt - Þtftu W¥th ‚tu Þ, fnwk yƒrn rËØtk ‚ fhe >
‚w{ yr‚ ðÕ÷¼ {tuÞ, r¼Òt r¼Òt ƒh™w Ëƒrn rðÄ >>
[tu…tR
Shý ð† ‚s‚ sƒ ftuW, ™ðe™ ð† Ähe heÍ‚ ËtuW >
íÞwk Þn Ä{o swØ{nª Äeht, yr‚ Shý Ëƒ íÞt„e þheht >
Œu ðtrŒf Ëw k Œh ‚™ su nq k , Ëtu ‚™ …tÞfu rhÍe nu ‚u n qk >
‚urn fth™ ƒz þtuf nu sunt, ‚s™ òuøÞ Ëƒrn rðrÄ ‚unt >>22>>
Sðfwk þ† ™ AuŒ‚ ftuR, Sð yÂø™ fhe Œn™ ™ ntuR >
s÷ËU Ëz‚ ™ [u‚™ yurn, {tÁ‚ þtur»t þf‚ ™ne ‚une >
þ† yÂø™ s÷ {tÁ‚ òuR, yr‚þuk MÚtq÷Y… nu ËtuR >
ytí{t yr‚ Ëqû{ nu yunqk, þMºttrŒf ™rn AuŒ‚ ‚unqk >>
Œtu n t - yr‚ Ëqû{ yt‚{ rð»tu , Au Œ™trŒ ™ne ntuÞ >
þMºttrŒf r™sþÂõ‚fw k , fh™ ™ Ë{Úto ftu Þ >>23>>
[tu…tR
Au Œ ™ òu ø Þ ™ [u ‚ ™ ntu R , …tðfËU ŒtÍ‚ ™ne Ëtu R >
s÷ fhe Ëz™ òuøÞ ™rn sunqk, …ð™ËU Ëwf™ òuøÞ ™ ‚unqk >
162
Œun $rÿ yL‚:fhý {tkne, ÔÞt…e hn‚ yÁk r™íÞ fntkne >
ÂMÚth yÁ y[÷ Ë™t‚™ ËtuW, yË‚fu „w™ ‚urn ÷„‚ ™ ftuW >>24>>
ytí{t yrÄf yÔÞõ‚ fntðu, ŒuntrŒf rsr{ ™sh ™ ytðu >
Œu ntrŒfËU rðòr‚ rðþu » tt, ®[‚™{U ™rn ytð‚ ÷u þ t >
yr‚ yrðfthe yt‚{ yunt, fƒnwk rðfthfu òuøÞ ™ ‚unt >
‚t‚U yurnrðrÄ yt‚{Y…t, Ëƒrn ¼tr‚ ‚urn òr™ y™q…t >
Œtunt - yswo™ yurnrðrÄ yt‚{t, Ë{Íe y[÷ {™{tkne >
ð] Ú tt þtu f ‚u n e fth™u , fh™ òu ø Þ ‚w { ™tk n e >>25>>
[tu…tR
nu ysw o ™ ‚w { Þw k r n «{t™tu , Œu nÁ… r™íÞ yt‚{ ò™tu >
sL{ {hý r™íÞ …tð‚ yunqk, ‚Œr… þtuffu òuøÞ ™ ‚unqk >
Œun ËŒt …rhýt{ Mð¼tðt, ‚urn rþh sL{ {hýftu Œtðt >
òftu y[÷ Mð¼tð nu òuW, þtuffu òuøÞ ™ ntuð‚ ËtuW >>26>>
òu s™{ ‚une {hý y¼k„t, {h‚ ‚trn áZ sL{ «Ëk„t >
‚trn‚u WŒÞ yM‚ òu ntuR, r™íÞ …rhýt{fwk …tð‚ òuR >
r™íÞ …rhýt{e hn‚ ƒunt÷t, ™rn …rhnth ntu‚ ftuW ft÷t >
yswo™ ‚tË þtuf {t {™{tkne, ËƒrðrÄ fh™ òuøÞ ‚w{ ™tkne >>
Œtu n t - ¼tË{t™ Ëƒ ðM‚w r f, «Út{ yðMÚtt íÞt„ >
yLÞ yðMÚtt «t…r‚, ‚u r n ™ þtu f ƒz¼t„ >>
ËtuhXt - {™w»ÞtrŒf Ëƒ ftuÞ, yÕ…nwk þtuffu òuøÞ ™ne >
{{o y÷ti r ff Ëtu Þ , ‚tu Þ ƒ‚tW yƒ Ëƒrn >>27>>
[tu…tR
Ëw ™nw k ¼h‚fw÷ ©u » X WŒtht, {™w » Þ ytrŒ Þn «trý y…tht >
r‚™fe ytã yðMÚtt sunqk, yr‚ yÔÞõ‚ ™rn ¼tË‚ ‚unqk >
…tÞu nu {™w»Þ ytrŒ ‚™ òuR, {æÞ yðMÚtt ¼tË‚ ËtuR >
yk‚ yðMÚtt fn‚ nu òuW, yr‚ yÔÞõ‚ ™ne ¼tË‚ ËtuW >
R™ftu yurn Mð¼tð fntðu, W…s‚ ÂMÚt‚ ntuÞ ÷Þfwk …tðu >
Þt{U …ezt r™r{¥t ™ ftuR, Ëns Mð¼tð «ð‚o™ ntuR >>28>>
163
yurn rðÄ Œunfwk yt‚{ fn®n, þtuf r™r{¥t ™ne ‚urn {‚ hn®n >
Þwk frn ŒunËu …]Útf y™q…t, yr‚ yŒT¼w‚ yt‚{ftu Y…t >>
Œtu n t - Œu ¾ ™nth òu ‚trnftu , fn™nth òu ftu R >
Ëw ™ ™nth òu ‚trnftu , yr‚ Œw ÷ o ¼ nu Ëtu R >>
[tu…tR
Œu n ËU …] Ú tf rðòr‚ su n t, SðY… yt‚{ nu ‚u n t >
Ëƒrn «trý{æÞ …wÛÞðk‚ sunqk, ‚… frh ™ …tÞ nu ‚unqk >>
yr‚ƒz …wÛÞ WŒu ¼Þtu òne, yuËtu ftunwk …wÁ»t nu ‚tne >
ytùÞo{Þ yt‚{ftu Y…t, rŒÔÞ áÂü fhe ¼tËu y™q…t >>
yurnrðÄ yrÄf …wÛÞ sq‚ stuR, ytùÞo{Þ yt‚{ fnu ËtuR >
‚urn rðÄ yrÄf …wÛÞsw‚ «t™e, Ëw™‚ ‚trn ytùÞo{Þ ò™e >>
Sðt‚{ Ëwr™ Œur¾ WŒtht, yLÞ yt„u fnu ðth{ðtht >
‚Œr… sÚtthÚt Œþo™ òftu, fn™ Ëw™™ yr‚ Œw÷o¼ ‚tftu >>29>>
Œtu n t - Ëƒfu Œu n fw k ðÄ rfÞu , [i ‚ LÞftu ðÄ ™tk n e >
nu ysw o ™ Rr{ yt‚{t, Ë{Íe ÷u n w k {™{tk n e >>
ËtuhXt - Ëƒ «trýftu þtuf, fh™ òuøÞ ™ne Äeh ‚w{ >
Wh{U hntu yþtu f , ¼e»{trŒf r„™r‚ fð™ >>30>>
[tu…tR
r™s fw ÷Ä{o Œu r¾fu Äeht, ™ne ‚w { fk …™ òu øÞ «ðeht >
Ä{o Y… yu rn sw ØËU ytu ht, ûtrºtfw k ™ …h{ …Œ Xtu ht >>31>>
s‚™ rƒ™t «t…‚ ¼Þtu sunt, ¾w÷u nu Mð„ofu îth Ëtu yunt >
…thÚt ûtrºt …h{ Ëw¾e ËtuWk, yurn rðÄ swØfwk …tð‚ òuW >>32>>
yƒ ûtrºtÞfwk Ä{o{Þ sunqk, ‚wk{ Ëk„út{ ™ fhentu ‚unqk >
‚t‚U r™sÄ{o fehr‚ „{tR, …intu1 …t… y…sþ fŒhtE2 >>33>>
y¾kz ‚tuh y…sþ Œw:¾ŒtR, frnnu ÷tuf Ëƒ „t÷ ƒòR >
Ëk¼trð‚fe yfeŠ‚ sune, {hýËU yr‚ Œw:¾ŒtÞf ‚une >>34>>
1 - «tÃ‚ frhþ, 2 - r™LŒt
164
Œtunt - ¼Þtu yrÄf ¼Þ¼e‚ sƒ, ‚ƒrn ‚ßÞtu Ëk„út{ >

Þw k {t™u „ u {nthÚte, Ëtu ‚tu Þ Ëƒ Œw : ¾Ät{ >>
Œw Þ tu o Ä ™ ytrŒf rh…w , yr‚ƒz ò™‚ ‚tu Þ >
sw Ø íÞt„u ÷½w ntu R ntu , ftÞh Ëƒ fnu ftu Þ >>35>>
[tu…tR
n{ Ëƒ yr‚ þqhu hý{tkne, yurn MÚt÷ …tÚtoftu ƒ÷ ™tkne >
n{hu Ëk„ r{ÕÞtu hnu sƒrn, yswo™ ytuhËU þqh nu ‚ƒrn >>
Þwk ‚ƒ Ët{Úteo ®™Œunu yune, fnenu þqh yt„u Ëƒ ‚une >
‚ð þºtw ftihð nu sunt, yr‚ yðtåÞ fne nu Ëƒ ‚unt >>
yr‚ yðtåÞ ®™Œt Ëwr™ ðeht, Þt‚U fð™ yrÄf Œw:¾ Äeht >
r™s ®™ŒtËU {hý Ëw ¾ ŒtR, Þw k ‚w { {t™tu „ u {w h ÍtR >>36>>
nu yswo™ {he ntu ‚w{ sƒnwk, Mð„o ÷tuf …intu ‚w{ ‚ƒnwk >
òu hý{ne rs‚tu „ u Äeht, ¼w õ ‚tu „ u {nehts «ðeht >>
Œtu nt - ‚urn fth™ ‚w{ fwk‚eËw‚, swØ rn‚ Xtzu ntunw >
yð~Þ sw Ø ythk ¼ òu , yr‚ Ëw ¾ ŒtÞf Ëtu n w >>37>>
[tu…tR
nu yswo™ Ëw¾Œw:¾ Ë{ ò™tu, ÷t¼ y÷t¼ Ë{t™ «{t™tu >
Þwk ÞwØ fhnwk {tuh W…Œuþt, ‚ƒ ‚tuÞ …t… ™ ÷t„e nu ÷uþt >>38>>
yurn rðÄ Sðt‚{ftu ¿tt™t, fÌttu sÚtthÚt ‚tuÞ Ëwò™t >
¿tt™òu „ sw ‚ {tu û t ËntR, f{o ò u „ ƒh™w k Ëw ¾ ŒtR >>
yswo™ ËtkÏÞƒwÂØ fne ‚tuR, ËtkÏÞrð»tu ðh‚‚ r™íÞ òuR >
ËtkÏÞËU ò™™ òuøÞ nu sunqk, Sðftu Y… sÚtthÚt ‚unqk >>
Ëtu ‚tuÞ ËƒrðrÄ fnTÞtu WŒtht, f{oòu„ yƒ fhenwk W[tht >
Sðfu ¿tt™swõ‚ ©wr‚Ëtht, {tuûtftu ËtÄ™ Ëw¾Œ y…tht >>
Œtu n t - f{o r ð»tu òu ƒw Â Ø nu , Ëtu ‚tu Þ fnw k Ëw ò ™ >
f{o ò u „ ËU Ëƒ rðrÄ, …tð‚ …Œ r™hðt™ >>
ËtuhXt - f{ostu„ Ëw¾Y…, ‚w{ yswo™ ‚urn swõ‚ áZ >
ntu R nu þtk r ‚ y™q … , f{o ƒ k Ä ¼ðŒw : ¾ xh‚ >>39>>
165
[tu…tR
fi n w k f{o ò u „ þw ¼ òu R , ‚tftu {nt‚{ fnw k yƒ ‚tu R >
f{o ò u „ {ne fths ftu R , ythk ¼ u yr‚ ‚‚…h ntu R >>
™tkrn Ë{tÂó ntuð‚ òuW, ËtÄ™ r™»V÷ ntu‚ ™ ËtuW >
fths «thk ¼ ™tþrn sunt, ™rn «íÞðtÞftu nu ‚w ‚un t >>
f{o ò u „ Y…e Ä{o su n q k , ‚tftu y÷… yk þ nu ‚u n q k >
ŒtÁý ¼Þ ¼ðºttË r™ðthu, ytuh ™ yurn rðrÄ {ntŒw:¾ xthu >>
÷ti r ff ði r Œf ËtÄ™ su rn, Ëk … q ýo ¼Þu V÷ «Œ ‚u n e >
‚u r n rð™ «íÞðtÞfu nu ‚ w , ‚t‚u f{o ò u „ þw ¼ Ëu ‚ w >>40>>
Œtu n t - ftBÞ f{o {ne ƒwÂØ Ëtu, ‚wåA fne ¼„ðt™ >
f{o ò u „ {Þ ƒw Â Øfu , «¼w yƒ fh‚ ƒ¾t™ >>
[tu…tR
Þt s„ Sð {w { w û tw su n t, fh™u òu ø Þ f{o fhu ‚u n t >
{tuûtfu rn‚ ËtÄ™ fhu sƒrn, y[÷ ƒwÂØ Þn ò™nwk ‚ƒrn >>
yswo™ y[÷ ƒwÂØ Ëtu yuft, Ëtu ƒwÂØ{ne hnu …h{ rððuft >
r™ùÞ hrn‚fe ƒÂØ òu R, hn‚ y™k‚ þt¾t sw ‚ ËtuR >>
Mð„o …þw ytrŒf y™k ‚ t, ËtÄ™fu V÷ [tn‚ sk ‚ t >
‚t‚U y™k‚t ƒwÂØ Ëtu ò™tu, ™R ™R [tn ™ fAw Xuft™tuu >>41>>
Ëw™w yswo™ Þn …wr»…‚ ƒt™e, ‚trn fn‚ yr‚þuk y¿tt™e >
ðuŒ{u Mð„torŒf V÷ðtŒt, Ëtu Ëwr™ [n‚ Mð„oËw¾ MðtŒ >>
Œtu n t - …w » …{tºt V÷ òrn{U , ytu h ™ne fAw Ëth >
‚trn Mð„o « Œ ¼tu „ «Œ, Ëw ¾ «Œ fn‚ „{th >>
ËtuhXt - fn‚ y¿t Rr{ ðt‚, Mð„oËU ™ne fAwk yrÄf Ëw¾ >
yu r n {tu û t Ëtûtt‚, Ëw h ðr™‚t Ëk „ h{ý r™‚ >>42>>
[tu…tR
y¿t ¼tu„ rn‚ hn‚ nu Œe™t, ft{{U ‚urn {™ yrÄf «ðe™t >
Mð„o Ëtu …h{ «tÃÞ fhe ò™u, R™ËU yrÄf fAw ™ne {t™u >>
166
y¿ttr™ Rr{ ƒtu ÷ ‚ ƒt‚t, s¿ttrŒf fesu Ëtûtt‚t >

ftBÞf{oËU Mð„o r™ðtËt, Mð„o¼tu„ Ëw¾ …h{ «ftþt >>
Mð„oËU …‚™ ntu‚ nu sƒrn, þwr[fw÷ sL{ ntu‚ nu ‚ƒrn >
rVh þw¼ f{o fhu rn‚ ÷tR, Mð„oðtË rVh ntu‚ ƒztR >>
yurnrðÄ y™k‚ r¢Þt ò{tkR, sL{ f{o V÷«Œ Œw:¾ŒtR >
¼tu „ ƒztR Œt‚t yu n q k , yu r Ë ƒt™e fn‚ þX ‚u n q k >>43>>
Œtu n t - ¼tu „ yÁ yi ï Þo { U , yr‚ ytËõ‚ su n e >
…w Â »…‚ ƒt™e r[¥t nÞtu o , rf‚nw k ™ þtk r ‚ ‚u n e >>
‚trn Ë{trÄfu rð»tu , r™ù÷ ƒw Â Ø ™ ntu Þ >
ftBÞf{o h‚ {r÷™ {™, þtk r ‚ ™ …tð‚ Ëtu Þ >>
ËtuhXt - f{oòu„ þw¼ òuÞ, ‚tË ƒwÂØ ‚ntk ™ne Xh‚ >
‚t‚U {w { w û tw Ëtu Þ , ftBÞ f{o Ëk „ r‚ ‚s‚ >>44>>
[tu…tR
ftBÞ f{o yr‚ ‚wåA V÷Á…t, sL{ {hý«Œ yr‚ Œw:¾Y…t >
ðuŒ fturx r…‚w {t‚ËU ¼the, Sðftu rn‚ fh™u W…fthe >>
Sð™fwk ò™‚ ÷½w ƒt÷t, Ëtu yòuøÞ rfr{ fn‚ ŒÞt÷t >
òu ðuŒtuõ‚ f{o Ëw¾fthe, ‚s™ fn‚ rfr{ Œuð {whthe >>
yswo™ Þwk fnentu ‚w{ ƒt‚t, ‚urn W¥th ƒh™wk Ëtûtt‚t >
Ë¥ð Á hs ‚{ sq‚ ™h sunt, r™sr™s „wý y™wð‚eo ‚unt >>
‚urn rn‚ ðuŒ fnu sƒrn, ‚urn y™wËtrh fn‚ Ëtu ‚ƒrn >
‚t‚u rºt„wý sw‚ ðuŒ fntyu, rºt„wýe …wÁ»t Rr{ htn ÷„tyu >>
Œtunt - òu ‚urn Ár[ y™wËthËU, ðuŒ ™ fnu ‚urn ƒt‚ >
¼ú ü ntu Þ þw ¼ f{o Ë U , fhrn yrÄf W‚…t‚ >>
[tu…tR
‚t‚u {r÷™ „w™ ‚e™ nu sunqk, yswo™ íÞt„ fhnwk ‚w{ ‚unqk >
„wýt‚e‚ Ëw¾ Œw:¾ËU LÞtht, þwØ Ë¥ð{ne hnnwk WŒtht >>
ytí{«tÂó rn‚ rƒ™ nu sunt, Ëƒrn …ŒthÚt íÞt„nwk ‚unt >
ytí{ MðY…fwk ¾tusnwk ðeht, ‚urn rn‚ ‚‚…h ntuW ËwÄeht >>45>>
167
nu yswo™ ©wr‚ ¼t»t‚ su‚t, „úný fh™fu òuøÞ ™ ‚u‚t >

ßÞwk s÷ ¼Þtuo Ëƒrn MÚt÷ òuW, fq… ðt…e Ëhftu s÷ ËtuW >
r‚™{ne ‚]»ttðk‚ ™h sune, s÷ r™s yhÚt òuøÞ „únu ‚une >
íÞw k Âîs ðuŒ yÚto rð‚T òuR, yÚtðt …h{ {w {wûtw ntuR >>
Œtu n t - ËtÄffw k Ëƒ ðu Œ {U , {tu û tftu ËtÄ™ òu R >
ytu h Ëƒrnfw k íÞtr„fu , „ú n ý òu ø Þ nu Ëtu R >>46>>
[tu…tR
þw Ø Ë¥ð sw ‚ ËtÄf òu R, ‚trn fh™ òu ø Þ fnw k ‚tu R >
‚w{ þwØ ËtÄf …h{ WŒtht, f{orn{U yrÄfth ‚w{tht >>
‚w{ ™ f{oV÷fu yrÄfthe, rs™ËU ntu‚ nu ƒkÄ™ ¼the >
f{oftu {t™ Ák V÷ fhe íÞt„t, f{oËU {tuÞ ¼snwk ƒz¼t„t >
sw Ø trŒfËU r™ðŠ‚ su n t, ysw o ™ yf{o ò™nw k ‚u n t
yf{o Ë k „ ‚tu Þ {‚ ntu W , {tu û trðhtu Ä e Œw : ¾«Œ Ëtu W >>47>>
Ëw™nwk Ä™ksÞ fnwk ‚tuÞ ƒt‚t, htßÞ fwxwkƒ «er‚ ‚s ‚t‚t >
sÞ Ák …htsÞ{U Ë{ sunwk, òu„{æÞ ÂMÚth‚t áZ ‚unqk >>
Œtunt - Ë{ ntuÞ rËÂØ yrËÂØ{U, f{o fhnwk ƒz¼t„ >
Ë{‚t Ëtu áZ òu „ nu , h¾nw k ‚ntk y™w h t„ >>48>>
[tu…tR
yswo™ Ëƒrn f{oV÷ ‚s™t, rËÂØ yrËÂØ rð»tu Ë{ Ës™t >
ƒwÂØòu„ Ë{‚t ËtuR ðeht, ‚urn sw‚ f{o Ëw¾Œ {r‚Äeht >>
r‚™ËU y…h f{o nu sunt, ƒwÂØòu„ rƒ™ ‚wåA nu ‚unt >>
ƒwÂØòu„ sw‚ f{o nu sunqk, ËkË]r‚1 ¼ú{ý r{xtð‚ ‚unqk >>
ƒwÂØòu„ rƒ™ f{o nu òuR, yr‚ Œw:¾ŒtÞf ò™nwk ËtuR >
ƒwÂØ rð»tu RåAnwk ‚w{ þh™t, ytuh Ëf÷ Wã{ …hnh™t >>
f{o fh‚ V÷ RåA‚ sune, f]…ý Ëft{ fntð‚ ‚une >
Ëtu ËkË]r‚ ¼wõ‚‚ ¼ð{tkne, ƒwÂØòu„ rƒ™ þtkr‚ ™tkne >>49>>
1 - ËkËth
168
Œtu n t - ƒw Â Øsw õ ‚ òu …w Á »t Ëtu , Ëw f ] ‚ Œw » f] ‚ Ëtu W >

Ëƒ rðrÄ Ë{Íe rð[thefu , íÞt„ fh‚ nu Œtu W >>
ƒw Â Øòu „ fu fth™U , «ð] Â ¥t fhnw k ‚w { ‚t‚ >
f{o r ð»tu yr‚ fw þ ÷‚t, òu „ Ëtu R Ëtûtt‚ >>50>>
[tu…tR
sw õ ‚ rððu f e …k r z‚ òu R , f{o s r™‚ V÷ íÞt„‚ Ëtu R >
sL{ƒkÄ r™{woõ‚ nu sunqk, y[÷ y{÷ …Œ …tð‚ ‚unqk >>51>>
yswo™ sƒ ‚ð {r‚ nu sunt, {tunY…e y½1 ‚rhn®n ‚unt >
ËwLÞtu Ák Ëw™™ òuøÞ fAw ntuR, ‚ntk ðihtøÞ ntuR nu ‚ƒ ‚tuR >>52>>
fnu ©ef]»ý Ëw™w …h{ Ëwò™t, {tuËU ËwLÞtu ƒnw‚ rðrÄ ¿tt™t >
‚trn‚u ‚ð {r‚ Ëqû{ òuW, ntuR nu sƒ yr‚ r™ù÷ ËtuW >>
sƒ Ë{trÄ{ne ÂMÚth‚t …tðu, R‚ W‚ ¼ú{ý Ëƒrn r{x òðu >
‚ƒ ‚w{ …intu òu„ y½nthe, ËtuR ytí{Œþo™ Ëw¾fthe >>53>>
Œtunt - yurnrðrÄ fÌttu ©ef]»ý sƒ, ‚ƒ …thÚt ƒwÂØ{t™ >
ÂMÚth{r‚ sw õ ‚fu Ëƒrn „w ™ , …w A ‚ …h{ Ëw ò ™ >>
[tu…tR
“yswo™ Wðt[ ”
òu r h …tr™ …w A ‚ ¼Þu ƒt‚t, Ëw ™ nw ©ef] » ýŒu ð Ëw h ºtt‚t >
òu Ë{trÄ sw‚ …wÁ»t y™q…t, «¼w ‚tftu fntu fð™ MðY…t >>
òu Ë{trÄ{ne ÂMÚt‚ ntu hn®n, Ëtu ™h ð[™ fð™ rðrÄ fn®n >
Ëtu ™h õÞwk ƒuX‚ ƒnw™t{e, furn rðrÄ [÷‚ fnnw s„Mðt{e >>54>>
fnu ©ef] » ý Ëw ™ w ysw o ™ Ëtu R , ßÞw k ÂMÚt‚«¿t hn‚ ÂMÚth ntu R >
ytí{MðY… rð»tu Ëtu ¿tt™e, {™ fhe hn‚ ‚tu»t2 sw‚ æÞt™e >>
ytí{MðY…ËU LÞthu su n t, {™fu rð»tu ð‚o ‚ r™íÞ ‚u n t >
‚srn Ëtu ft{ Ëƒrn rðrÄ sƒrn, ‚urn Ë{trÄ sw‚ fnu {wr™ ‚ƒrn >>55>>
Œtunt - Œw:¾ ytyu {™ ¾uŒ ™ne, Ëw¾{ne ÷uþ ™ ht„ >
„yu nu ht„ ¼Þ ¢tu Ä Ëtu , ÂMÚth{r‚ {w r ™ ƒz¼t„ >>56>>
1 - …t…, 2 - Ëk‚tu»t ËtÚtu
169
[tu…tR
™t{ Y… Ëu {trÞf su n t, r‚™ËU yrÄf WŒtËe ‚u n t >
þw¼ yÁ yþw¼ …ŒthÚt sunwk, «„x nu Ëw¾ Œw:¾ŒtÞf ‚unwk >>
…tÞfu ‚urn ‚unefwk {w r™ òuR, ™rn ®™Œu ™ «þk Ë‚ ËtuR >
yurnrðÄ Ë{{r‚ ð‚o‚ surn, ÂMÚth{r‚ swõ‚ fntð‚ ‚une >>57>>
sƒ ‚urn ErLÿrð»tu ÷wk òðu, ‚ƒ Ëtu rð»tÞ{U ¾Ur[fu ÷tðu >
fq {o fu yk „ ßÞwk r…Au ÕÞtR, ytí{MðY…{U Œu ‚ Xu htR >
yurnrðÄ ð‚o‚ Œun «sk‚t, Ëtu ÂMÚt‚«¿t fntð‚ Ëk‚t >
fyu nu [‚wÄto ÂMÚth{r‚ òuW, «Út{ËU W¥th fAw ÷½w ËtuW >>58>>
Œtu n t - Œw ÷ o ¼ r™ct ¿tt™fe, …tð‚ rðh÷t ftu Þ >
ytí{r™c rsr{ ntu ‚ nu , fnw W…tÞ yƒ Ëtu Þ >>
[tu…tE - rð»tÞ Ëu ErLÿ Vuh‚ sƒrn, rð»tÞ r™ðŠ‚ …tð‚ ‚ƒrn >
‚Œr… ht„ rð»tÞ™{U sunwk, RrLÿ y[÷ rfÞu r{x‚ ™ ‚unwk >>
rð»tÞ{U «er‚ r{x‚ nu ËtuR, ytí{MðY… Œþo sƒ ntuR >
‚urn rƒ™ rð»tÞht„ ™ne òðu, ©wr‚ …whtý ËŒT„úkÚt Þwk „tðu >>59>>
ytí{Œþo rƒ™ Ëw™nw WŒtht, rð»tÞ{U «er‚ hn‚ y…tht >
rð»tÞ{U ht„ swõ‚ ™h sunqk, yrÄf s‚™ sw‚ …krz‚ ‚unqk >>
«ƒ÷ ErLÿ„ý „úný ™ …tðu, {™ $rÿ™fwk ¾Ur[ ÷u òðu >
Ëƒ ErLÿ™ftu rðsÞ yƒ sunt, yt‚{ Œþo™fu ð~Þ yunt >>
Œtu n t - ErLÿÞsÞ ytÄe™ r™‚, yt‚{Œþo ™ Ëtu R >
¿tt™fe r™»Xt yr‚ fXe™, fu r n rðrÄ «t…‚ ntu R >>60>>
[tu…tR
¼Þtu …hM…h Œtu » t «[k z t, ysw o ™ ‚tË fÁk yƒ ¾k z t >
rð»tÞht„sw‚ $rÿ sunt, yr‚ ŒwsoÞ ð~Þ ÷tkÞfu ‚unt >>
{{ MðY… Wh Äth‚ surn, yrÄf rs‚urLÿÞ ntuð‚ ‚urn >
òË $rÿ ð~Þ ntuð‚ sƒrn, yt‚{ Œþo™ ntuð‚ ‚ƒrn >>61>>
yurnrðÄ {{ MðY… Wh ™tkne, r™s ƒztR Ärhfu {™{tkne >
òu ErLÿ„ý rs‚™ òðu , …r[ …r[ {q Z ™tþfw k …tðu >
170
rð»tÞ{uk òrn «er‚ ™ne ÷uþt, {{ MðY… {™ftu ™ «ðuþt >

Ëƒ $rÿ ð~Þ rf™u sƒnwk, …t…ðtË™t r{x‚ ™ ‚ƒnwk >>
Œtu n t - ÷„e y™trŒ ft÷fe, …t…ðtË™t su n w k >
rð»tÞæÞt™ Ëtu R ðtË™t, xthe xh‚ ™ne ‚u n w k >>
[tu…tR
æÞt™ fh‚ rð»tÞ™ftu su ne, «ƒ÷ Ëk „ Wh ƒtZ‚ ‚u n e >
Ëk„ËU «ƒ÷ ft{ sƒ ntuR, rð»tÞ „úný rƒ™ hn‚ ™ ËtuR >>
sƒ ftuR ft{{U rð½™ ÷„tðu, ft{ËU «ƒ÷ ¢tuÄ ntuR ytðu >>62>>
¢tuÄËU ntuð‚ {tun y…tht, f]íÞ yf]íÞ ™ hn‚ Ëk¼tht >
{tuËU M{]r‚¼úkþ ntuÞ òðu, {tuûtfu ËtÄ™ Ëƒrn „{tðu >>
M{]r‚™tþ ¼Þu ƒwÂØ ™ hnrn, ¿tt™ftu ™tþ ‚tne ƒwÄ fnrn >
ƒwÂØ™tþ ¼Þu ‚U …wr™ «t™e, ¼ðËt„h{U r„h‚ yr¼{t™e >>63>>
Œtu n t - òu {tu {U {™ Äthrn, ‚tË shrn Ëƒ …t… >
Ëðu o ï h {U Wh ðËw k , {u x w k Ëƒ Ëk ‚ t… >>
[tu…tR
ht„îu » t rƒ™ ErLÿÞ su n t, r™íÞ òfu ð~Þ ð‚o ‚ ‚u n t >
Ëtu ErLÿ™ fhe òuøÞ nu òuW, rð»tÞ ¼tu„ {wõ‚ nu ËtuW >>
Ëƒ rð»tÞ™fwk ‚wåA „r™ òuR, {{ {qhr‚{U Äh‚ {™ ËtuR >
‚tftu {™ yr‚ r™{o÷ ntuR, {tu rƒ™ r«Þ ÷t„‚ ™ne ftuR >>64>>
òftu {™ r™{o÷ ¼Þtu sƒrn, Ëƒ Œw:¾ntr™ ntu‚ nu ‚ƒrn >
yt‚{ Œþo™ËU „Þu Œtu»tt, ‚ƒrn ntu‚ Ëƒ rðrÄ Ëk‚tu»tt >>
r™s yt‚{{U y[÷ {r‚ sunq, {{ {qhr‚{U hn‚ áZ ‚unq >
Þt‚U {™ r™{o÷ ¼Þtu òne, Ëƒ Œw:¾ntr™ ntu‚nu ‚tne >>65>>
Œtu n t - {{ {q h r‚{U {™ ™ne, $rÿÞsÞ…h su n q >
r™s yt‚{fu Œhþ sw ‚ , ƒw Â Ø ™ ntu ð ‚ ‚u n q >>
[tu…tR
‚t‚U ErLÿÞsÞ ËtÄ™ sunt, {tuËU rð{w¾fwk ½x‚ ™ ‚unt >
171
r™s yt‚{fwk ™ …tð‚ òu÷wk1, rð»tÞM…]nt þtkr‚ ™ ‚tu÷wk >>

rð»tÞ{U […÷ yþtk‚ y…tht, fntkËU y[÷ Ëw¾ …tðu „{tht >
yurn rðÄ ErLÿ rðsÞ…h su‚t, yr‚ Ëk‚t…fwk ¼wõ‚ne ‚u‚t >>66>>
yswo™ Ëƒrn ErLÿ„ý sƒrn, rð»tÞ{U òÞfu ð‚o‚ ‚ƒrn >
‚tr…Au ‚urn {™ sƒ òðu, Ëtu {™ …wÁ»tfe ƒwÂØ nhtðu >>
yt‚{r™c ƒwÂØfwk xthu, rð»tÞ{U Ëßs fhe yrÄf rƒ„thu >
ßÞwk {nts÷{U ™tð nu sunwk, fXe™ fwðtÞw nh‚ nu ‚unqk >>67>>
Œtunt - ‚t‚U «Út{ fne he‚ òu, r‚™ fhe ËtÄf ËtuÞ >
{{ {q h r‚{U {™ Ähu , ‚ƒne f] ‚ thÚt ntu Þ >>
Þtfu $rÿÞ rð»tÞËU , „ú n ý ntu ‚ ‚‚ft÷ >
yt‚{r™»X ntu ÂMÚth{r‚, …tð‚ þtk r ‚ rðþt÷ >>68>>
[tu…tR
yurn rðÄ r™Þ‚ ErLÿ ™h òuR, r™{o÷ {™fe rËÂØ fnwk ‚tuR >
Þw k yt‚{…h ƒw Â Ø su n t, Ëƒfw k r™þt ‚w Õ Þ nu ‚u n t >>
yt‚{r™»X ƒwÂØ{ne ¿tt™e, ËkÞ{e ò„‚ áZ{r‚ æÞt™e >
yk‚h áÂü h¾‚ {wr™ ËtuR, yt‚{Œþeo hn‚ ÂMÚth ntuR >>
…k[ rð»tÞ sw‚ ƒwÂØ fntkne, Ëƒ s„ ò„ú‚ hnu r‚™{tkne >
Ëtu ƒwÂØ ytí{Œhþ sw‚ òuW, {wr™ hs™eË{ Œu¾‚ ËtuW >>69>>
òu r™ss÷ …qh™ yufY…t, ™Œ ™Œes÷ ƒnw ytðu y™q…t >
Ëtu s÷ ytÞfU fhrn «ðuþt, r‚™ fhe ®ËÄw ƒZ‚ ™ne ÷uþt >>
Œtu n t - ®ËÄw ‚ w Õ Þ òu Ëk Þ {e, r™sËw ¾ …q h ™ Äeh >
þçŒtrŒf ytyu „yu , ƒZ‚ ™ ½x‚ „k ¼ eh >>
þw Ø yt‚{ yð÷tu f ËU , ºt…‚ hn‚ yrðfth >
Ëtu ™h þtk r ‚ …tðrn, ™tk n e òu ft{e „{th >>70>>
[tu…tR
òu þçŒtrŒf rð»tÞ ðentR, r™:M…]n ntuÞ rVh‚ Ëw¾ŒtR >
1 - ßÞtk ËwÄe, 2 - íÞtk ËwÄe
172
Œun y™t‚{ftu ‚S {t™t, yr‚ r™{to™ hn‚ „w™ò™t >>

r™:M…]n {{‚t íÞt„‚ ‚unqk, {™™þe÷ {wr™ rð[h‚ yunqk >
yt‚{Œþo™ …tÞfu æÞt™e, …h{ þtkr‚ …tð‚ {wr™ ¿tt™e >>71>>
yt‚{¿tt™ sw‚ yr‚ Ëw¾ŒtR, yËk„ f{o{rn ÂMÚtr‚ ŒþtoR >
ƒúñfe «tÂóY… ÂMÚtr‚ yunt, ¼ðŒw:¾ nh‚ ™ fAwk ËkŒunt >>
yk‚ft÷{Unwk ÂMÚtr‚ yufðtht, òu …tð‚ ƒwÂØ{t™ WŒtht >
Ëtu r™ðto ý ƒú ñ Ëw ¾ su n q k , y™tÞtË …tð‚ ƒw Ä ‚u n q k >>72>>
Œtu n t - fth™ yt‚{ ¿tt™ftu, swØ sw‚ f{o nu òuÞ >
ysw o ™ yu r nrðrÄ ™t ÷ÏÞtu , þtu f sw õ ‚ ¼Þtu Ëtu Þ >>
Œu n fw k yt‚{ òr™fu , {tu n rððþ ¼Þtu su n q >
yu r nrðÄ yr‚ {w h ÍtÞfu , nxâtu sw Ø ËU ‚u n q >>
«¼w ‚u r n þtk r ‚ fth™u , Ëtk Ï Þrð»tu ƒw Â Ø Ëth >
f{o ò u „ {U ƒw Â Ø Ëtu , ƒhr™ …h{ WŒth >>
ËtuhXt - yr‚ ÂMÚth ƒwÂØ òuÞ, òu„rf ËtÄ™Y… ËtuR >
ƒhr™ ËƒrðrÄ Ëtu Þ , {w õ ‚t™k Œ fu «¼w Ëw ¾ Œ >>73>>
Rr‚ ©e¼„ðŒT„e‚tËq…r™»tíËw ƒúñrðãtÞtk Þtu„þtMºtu
©ef]»ýtswo™ËkðtŒu {wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚ - ¼„ðŒT„e‚txeftÞtk
ËtkÏÞÞtu„tu ™t{ Âî‚eÞtuyæÞtÞ: >>2>>
yæÞtÞ-3
[tu…tR
“yswo™ Wðt[”
Ëw™nw s™tŒo™ «¼w Ëw¾fthe, f{oËU ¿tt™fe r™»Xt ¼the >
òu ‚w{ Þwk {t™tu s„ðkŒt, fuþð {tu Þ õÞwk zth‚ VkŒt >>
¿tt™fe r™ct ƒhr™ òu R , yt‚{ Œþo ™ ËtÄ™ òu R >
‚ƒ ‚w{ ½tuh f{o swØ sunwk, õÞwk {tuÞ fh™ fn‚ ntu ‚unqk >>1>>
yt‚{ Œþo ™ ËtÄ™Y…t, ¿tt™fe r™ct ƒhr™ y™q … t >
r‚™Ëu rðÁØ f{o nu sunt, «¼w ‚w{ fh™ fn‚ ntu ‚unt >>
yr‚ rðhtuÄ ‚w{ ð[™ Ëw™tR, {™nwk {tuh {r‚ Œu‚ ¼ú{tR >
173
Þwk {tuÞ ¼tË‚ s™ Ëw¾ŒtR, ‚t‚U Œunwk yuf y[÷ ƒ‚tR >>
Œtu nt - rs™ fhe fh™U òuøÞ Ëtu, f{oftu r™ùu Äthe >
su r n fhe …tW {tu û tfw k , Ëtu R fÁ Œu ð {w h the >>2>>
[tu…tR
fnu ©ef]»ý Ëw™w y™½ WŒtht, fnenu «Út{ n{ fhe rðM‚tht
1
>
Âî‚eÞ yæÞtÞ{U ƒhr™ sunwk, ‚w{ r™rfrðÄ2 Äthe ™ ‚unqk >>
«Út{rn ÷tuf{U ƒhr™ sunt, W¼Þ ¼tr‚fe r™ct ‚unt >
«Út{rn ¿tt™fe r™»Xt ò™tu, f{ofe r™ct Âî‚eÞ «{t™tu >
W¼Þ ¼tr‚ r™ct Ëw¾ŒtR, Ëtu {U r¼Òtr¼Òt ƒhr™ Ëw™tR >
¿tt™òu„ fhe ƒhr™ òuW, ËtkÏÞòu„fe ÂMÚtr‚ fne ËtuuW >>
f{oÞtu„ fhe ƒhr™ sune, f{oòur„fe ÂMÚtr‚ fne ‚une >
R™{U ™ne rðÁØ ÷ð÷uþt, ™ne ÔÞtr{©3 ™ fAw ykŒuþt >>3>>
Œtu nt - fnuW þt†{U f{o òu, ‚urn íÞt„‚ s™ ftuW >
f{o hrn‚ þw ¼ ¿tt™fw k , fƒnw k ™ …tð‚ Ëtu W >>
«Út{ ythk ¼ u f{o f tu , íÞt„ fh‚ nu su n w k >
yt‚{r™ct rËÂØfw k , ™rn …tð‚ ™h ‚u n q k >>
ËtuhXt - ‚t‚u ntuÞ r™»ft{, r™s ðýto©{ òuøÞ ËtuR >
ò™e ËŒt Ëw ¾ Ät{, f{o Ëtu fh™u òu ø Þ r™íÞ >>4>>
[tu…tR
nu ysw o ™ Þt ÷tu f {U òu R , «t™Ërn‚ ð‚o ‚ ™h Ëtu R >
ftnwk Ë{u ûtý{tºtnwk ËtuW, f{o fhu rƒ™ hn‚ ™ ftuW >>
fAwk ™ fÁk Þwk ò™‚ surn, yurnrðrÄ r™ùu ð‚o‚ ‚urn >
‚Œr… «f]r‚ fths „w™ sunt, Ëƒrn …wÁ»tfwk «uh‚ ‚unt >>
si Ë e …q ð o ðtË™t òne, ‚u n e f{o r ™{ne òu z ‚ ‚tne >
‚t‚U f{o ò u „ fhe Äeht, …q ð o ð tË™t xthe „k ¼ eht >>
Ë¥ðtrŒf „ýfwk ðþ fh®n, WhËU Ëf÷ Œtu»t …hnh®n >
¿tt™òu„ftu ‚urn yrÄftht, yurn y™w¢{ËU ÷n‚ ¼ð…tht >>5>>
1 - r™»…t…, 2 - Ëthe he‚u, 3 - ytzt yð¤t
174
Œtu n t - òu ™ne xth‚ …q ð o f e, rð»tÞ ðtË™t Ít÷ >

ÔÞÚto Ëtu ËtÄ™ rðf÷fu , ËƒrðrÄ hn‚ ƒu n t÷ >>
[tu…tR
nu ysw o ™ yu Ë u ™h òu R , ƒtÌt $rÿ„ý rs‚‚ Ëtu R >
{™{nª …k[ rð»tÞ Ëw¾ sunt, «u{Ërn‚ Ëk¼th‚ ‚unt >>
yr‚þu {q Z {r÷™ {™ òu R, r{ÚÞt[th fntð‚ ËtuR >
yt‚{ ¿tt™{U ‚‚…h yunwk, ‚Œr… ™tþ …tð‚ ™h ‚unqk >>6>>
«Út{ yÇÞtË rfÞtu nu òftu, ËtuR rð»tÞ Ë{Y…nu ‚tftu >
yiËu þt† frÚt‚ f{o sune, r‚™{U ÷„tÞ $rÿ„ý ‚une >>
yt‚{ yð÷tuf™h‚ òuW, ‚urn {™ fhe ‚‚…h ™h ËtuW >
$rÿ™ftu „ý r™{{U ÷tðu , f{o ò u „ {rn ‚trn ÷„tðu >>
Œtu n t - ysw o ™ Þw k r™»ft{ ntu , f{o fh‚ nu òu Þ >
¿tt™r™c nw k Ë U yrÄf, f{o r ™»X nu Ëtu Þ >>7>>
[tu…tR
ËŒt Mð¼tð{U ÔÞt…f su n w k , ‚t‚U f{o fhtu ‚w { ‚u n w k >
f{o nu ¿tt™ËU ©uc y…tht, ¿tt™fwk yrÄf ƒZtð™ntht >
¿tt™r™c yswo™ ‚w{ sunt, ¿tt™fwk …wü fh™ rn‚ ‚unt >
yu Ëtu ‚™ r™hðtn nu òu R , Ëtu yf{o f w k rËØ‚ ntu R >>8>>
yswo™ ‚w{ Þwk fne ntu ƒt‚t, f{o{U Ä™ [iÞu Ëtûtt‚t >
Ä™ Ëk[u ƒtZ‚ ynkftht, r‚™ fhe ntuR nu f{o y…tht >>
ysw o ™ Þtftu W¥th òu R , Ëƒrn ¼tr‚ Ë{ÍtW ‚tu R >
s¿t yÚto f{or™Ëu LÞtht, y…™u fts fhu f{o «Ëtht >>
Œtu n t - f{o f u ƒk Ä ™{u …hu , ‚u r n fth™ Ëƒ ÷tu f >
‚w { fw k ‚ eËw ‚ s¿t rn‚, f{o fhnw k ‚rs þtu f >>
ËtuhXt : r™s‚™ fth™ f{o, r‚™ËU yrÄf yft{ ntuÞ >
òr™ y÷ti r ff {{o , s¿tfts fhtu f{o r™íÞ >>9>>
175
[tu…tR
‚t‚U s¿tþu » t yÒt òu R , ‚u r n fh™tu ‚™Äthý Ëtu R >
s¿tþu»t yÒt rƒ™ ‚™ Ährn, ‚urn y½ ÷„‚ yÄtu„r‚ …hrn >>
«Út{rn Ë]Âü Ë{u y½nthe, s¿t Ërn‚ Ë]rs «ò {whthe >
™thtÞý ‚urn fne þw¼ ƒt™e, Ëw™nwk «ò fnwk yr‚ Ëw¾Œt™e >>
‚w{ r™sð]ÂØ s¿t fhe fhnwk, ytuh Ëf÷ Wã{1 …hnhnwk2 >
s¿t {tu û t«Œ Ëw ¾ «Œ su n w k , ft{Äu ™w k Ë{ V÷«Œ ‚u n w k >>10>>
s¿tËU {{ þheh Ëwh sunt, Ëw¾«Œ òr™ ssnwk3 ‚w{ ‚unt >
s¿tËU ssu {Œtí{f Œu ð t, ‚w { fw k Œu ‚ yÒttrŒf {u ð t >>
Œtu n t - fh‚ …hM…h Ëu ð Þw k , ntu ð ‚ ð] Â Ø y…th >
yu r nrðrÄ …i n tu 4 …h{ …Œ, yu r n fÕÞtý ‚w { th >>11>>
[tu…tR
s¿tËu ythtÄu Ëw h su n q k , {{ þheh Y…e Ëƒ ‚u n q k >
‚w{fw k Rü ¼tu „ nu su nt, {™ðtk rA‚ Œuðrn Ëwh ‚u nt >>
òu Ëwh rŒ™u ¼tu„ y…tht, r™s ythtÄ™ fh™ WŒtht >
Ëtu Ëwh„ý ‚rs ¼tu„ òu ¾tðu, Ëtu ™h r™ùu [tuh fntðu >>12>>
s¿tËU òu «¼w …qò ËtÄu, ‚urn rðrÄ $ÿtrŒfr™ ythtÄu >
s¿tþu » t yÒt ¾tð‚ òu R , Ëƒrn …t…ËU Aw x ‚ Ëtu R >>
r™s rn‚ htkÄe rs{‚ nu sunwk, …qh™ …t… rs{‚ nu ‚unqk >
ËtuR ™h …qh™ …t…e fntðu, …t…ËU …r‚‚ ™hf{rn òðu >>13>>
Œtu nt - yÒtËU sk‚w Ëƒ ntu‚ nu, yÒt …soLÞËU ntuÞ >
s¿tËU ð] Â ü ntu ‚ nu , f{o Ë U s¿t nu Ëtu Þ >>14>>
[tu…tR
ƒú ñ þçŒ fhe ƒhLÞtu òu R , {q ÷ «f] r ‚ fths ‚™ Ëtu R >
‚t‚U ‚™ Þn ƒúñ fntðu, ‚™ ƒnwrðrÄ f{or™ W…òðu >>
ƒú ñ Y… ‚™ ƒhLÞtu su n t, yûthY… Sðð~Þ ‚u n t >
1 - «ð]Â¥t, 2 - Atuze Œtu, 3 - Þ¿t fhtu, 4 - …t{tu
176
‚™{®n Sð hn‚ fhe ðtËt, ‚™ËU ntu‚ ‚ƒ f{o «ftþt >>

‚t‚U Ëƒ yrÄfthfu {tkne, ƒúñY… ‚™ËU yLÞ ™tk ne >
‚t‚u s¿tftu fth™ Œu n t, ‚t{ne hk [ ™ne Ëk Œ u n t >>15>>
yurnrðrÄ ©e™thtÞý Mðt{e, [¢ ßÞwk «ð]Â¥t fer™ ƒnw™t{e >
yÒtËU Sð Ërn‚ ‚™ ntuR, ð]ÂüËU W…s‚ yÒt ËtuR >>
AkŒ nrh„e‚ - rsr{ ð]ÂüËU yÒt ntu‚ ‚urn rðrÄ s¿tËU ð»tto‚ nu,
íÞw k …w Á »tfu þw ¼ f{o Ë U Ëƒ s¿tftu Ëtûtt‚ nu >
Ëƒ f{o ntu ‚ nu Sð sw ‚ ‚™ËU y™u f «fth sw ,
rVh Œu n yÒtËU ntu ‚ yu r nrðÄ [¢Ë{ r™hÄthsw >>
Œtu n t - fths fthý ¼tðËU , [¢ íÞw k ð‚o ‚ su n w >
òu r‚™{U ð‚o ‚ ™nek , …t…Y… ™h ‚u n w k >>
¿tt™òu „ e f{o ò u „ e òu , ËtÄ™ ft÷{U ntu Þ >
yu r n [¢ «r‚ ™tu hnu , y½{Þ ytÞw » t Ëtu Þ >>
Ëtu hXt - yrÄf $rÿÞtht{, ytí{tht{ ™ ntuÞ þf‚ >
÷n‚ ™ Ëw ¾ rð©t{, …thÚt rsð‚ ÔÞhÚt Ëtu R >>16>>
[tu…tR
surn yt‚{{rn «u{ y…tht, ytí{MðY…ËU ‚]…‚ WŒtht >
yÒttrŒf fhe ‚]…‚ ™ ntuR, ytí{‚]ó {nt{wr™ðh ËtuR >
íÞwkne Ëk‚tu»t ytí{Ëw¾{tne, „e‚ ™]íÞtrŒf{U Ëw¾ ™tknª >
yurnrðrÄ yt‚{h‚ ™h sune, ytí{Œþo rn‚ f]íÞ ™ ‚une >>17>>
‚trn‚u ytí{Œþo rn‚ òfw k , ËtÄ™ftu ™ «Þtu s™ ‚tfwk >
sune ËtÄ™ rƒ™ rfÞu «[kzt, ytí{Œþo™ hn‚ y¾kzt >>
‚tfwk Ëƒrn «týe Ëk„ ÷uþt, MðtÚto rËØ rn‚ ™rn W…Œuþt >
ftnwftu yt©Þ frhfu òuW, yhÚtfwk ËtÄ™ òuøÞ ™ ËtuW >>18>>
Œtunt - surn ËtÄ™ rƒ™ yt‚{t, ¼tË‚ Ëw¾«Œ ðuþ >
‚trf ËtÄ™fu rð»tu , «ð] Â ¥t ™tk n e ÷ð÷u þ >>
177
[tu…tR
òrf «ð] Â ¥t ËtÄ™{rn ntu R , yt‚{ Œþo ™ RåA‚ Ëtu R >
f{o ò u „ ‚u rn ©u c fntðu , òfw k fh‚ …h{ Ëw ¾ …tðu >>
nu yswo™ ‚w{ ntuÞ yft{t, V÷RåAt ò™nw Œw:¾Ät{t >
fh™u òu øÞ f{o Ëw ¾ ŒtR, þt†«{t™ fhnw rn‚ ÷tR >>
fh™u òuøÞ f{o nu sunt, ntuÞ r™»ft{ fh‚ ™h ‚unt >
ËƒËU …h ytí{t nu sun q k , ‚trnftu Œþo ™ …tð‚ yu n qk >>19>>
¿tt™ði h tøÞ sw ‚ òu ƒw ÂØðk ‚ t, RåA‚ yt‚{Œþo «sk ‚ t >
f{o òu „ ‚u n e ©u c y…tht, s™ftrŒf su rn fh‚ WŒtht >>
Œtu n t - s™ftrŒf ™] … ¿tt™e{U , ©u c fntð‚ su n q >
f{o ò u „ ËU yt‚{t, …tÞ rËØ ¼Þu ‚u n q >>
‚t‚U ‚w { yr‚ ©u c ntu , ÷tu f ™ftu rn‚ ò™ >
yÄ{o ‚S r™sÄ{o f u , „ú n ý{U ‚w { ne «{t™ >>
ËtuhXt - ÷tuf™ftu rn‚ Äthe, s™ftrŒf yt[hý ÷¾e >
{™{U yrÄf rð[the, f{o f w k fh™u òu ø Þ ‚w { >>20>>
[tu…tR
ysw o ™ ©u c …w Á »t s„ su n q , Ëƒrn þt†ðu ¥ tt nu ‚u n q >
þt† «{týËU ð‚o‚ sunt, fh‚ «rËØ f{o þw¼ ‚unt >>
‚urn f{or™fwk R‚h1 ™h òuR, «tf]‚ fh‚ «u{ sw‚ ËtuR >
©uc «{tý fh‚ f{o su‚t, yðh ÷tuf ËíÞ ò™‚ ‚u‚t >>
‚t‚u òu s„©u c fntk n e, ÷tu f fe hûtt Ähe {™{tk n e >
ðhýt©{fu òuøÞ f{o òuW, Ëƒne ft÷{ne fh™u ËtuW >>
þtu þw¼ f{o ©uc ™ne fhne, ‚une {„ R‚h ÷tuf y™wËhne >
Ä{oËU ¼úü ntu‚ s™ sƒne, ©ucfwk …t… ÷„‚ Ëtu ‚ƒne >>21>>
Œtu n t - nu …thÚt Ëƒ rðïftu , Rïh …q h ™ft{ >
ËíÞËk f Õ… Ëðo ¿ t {U , …h{t™k Œ Ëw ¾ Ät{ >>
1 - ƒeò
178
[tu…tR
‚u r n fth™ rºt¼w ð ™fu {tk n e, fh™u òu ø Þ {tu Þ u fAw ™tk n e >
Þt s„{U ™ r{ÕÞtu V÷ òuR, f{oËU r{÷™u òu„ ™ {tuR >>
÷tu f ™fe hûttfu ftò, ‚Œr… f{o rn‚ Ëƒne Ë{tò >
f{o rð»tu ð‚wo ‚rs {t™t, surnrðrÄ Ëƒftu ntu‚ fÕÞt™t >>22>>
nu yswo ™ {U ÂMÚth[h htò, Ëƒfu …h{ {tuû tfu ftò >
©eðËw Œ u ð fu ½h Ëw ¾ ŒtR, r™sRåAtËU yð‚Þtu o òu R >>
sŒwfw÷ Wr[‚ f{o nu sunq, ËtðÄt™ ntuÞ ™t fÁk ‚unq >
‚tu {{ htn Ä{o áZ ò™e, {{ y™wð‚eo nturn Ëƒ «t™e >>
Œtunt - Ëtu r™s r™s Ëw¾ fh™ rn‚, f{o fhu ™ne ftuR >
yt‚{ Œþo ™ «tÂó rƒ™, …h‚ ™hf{ne Ëtu R >>23>>
[tu…tR
r™sfw ÷ òu ø Þ f{o nu su nt, Rïh‚t ÷¾e fÁk ™ ‚u n t >
ßÞwk {U fÁk Ä{o íÞwk ò™u, Ëtu …wr™ Wã{ ‚urnrðrÄ Xt™u >>
y…™u fh™ òuøÞ f{o òuW, Ëƒrn ÷tuf íÞt„ne ‚ƒ ËtuW >
‚t‚u ™tþ nturn yu Ëƒne, ðýoËkfhftu nu‚w {U ‚ƒrn >>
«ò Ä{o rƒ™ surn rA™1 ntuR, Ëƒrnftu ‚urn rA™ ™tþ nu ËtuR >
{U ‚ƒ r‚™ftu {th™ntht, yurn rðÄ n{ áZ rf™ rð[tht >>
‚t‚u f{o sÚttrðrÄ 2 su r n, Rïh ‚Œr… fÁk {U ‚u r n >
íÞwk yswo™ ‚w{ …h{ WŒtht, …tkzw‚™Þ ò™‚ s„Ëtht >>
Œtunt - y™ws ÞwrÄÂch ™]…r‚fu, r™sfw÷ Wr[‚ nu sunqk >
f{o fhtu ‚w { «u { sw ‚ , íÞt„™ òu ø Þ ™ ‚u n q k >>24>>
[tu…tR
nu ysw o ™ y¿ttr™ su n e, f{o { U «u { Ërn‚ nu ‚u n e >
ytí{«tÂó rn‚ ‚‚…h ntuR, fh‚ nu f{o òu„fwk ËtuR >>
‚urn rðÄ ¿tt™e ÷tufrn‚ ò™e, f{oòu„ fhu {wr™ rð¿tt™e >
r™s yt[h™ Œu ¾tÞfu yu ne, ÷tu ffw k Ä{o áZtð‚ ‚un e >>25>>
1 ûteý - ™ƒ¤e, 2 - ÞtuøÞ he‚u
179
Þt s„{u k yrððu f e su ‚ t, f{o ð tË™t sw õ ‚ nu ‚u ‚ t >

f{o r n{U áZ Ëk „ r‚ òfw k , f{o ò u „ yrÄfth nu ‚tfw k >>
yiËu {w{wûtwfe {r‚ sunt, ¼uŒswõ‚ ™ fhrn {wr™ ‚unt >
yt… nu yt‚{Œþeo ‚u n q k , f{o ò u „ fhe ËtÄ‚ yu n q k >>
Œtu n t - f{o ò u „ rfÞu ntu ‚ nu , r™s yt‚{ftu ¿tt™ >
Þw k Œu ¾ tÞ {w r ™ f{o f w k , fh‚ nu y¿t Ë{t™ >>
Þw k y¿tt™e Sðfw k , {w r ™ðh …h{ WŒth >
«er‚ ƒZtð‚ f{o { U , fh‚ yrÄf W…fth >>26>>
[tu…tR
f{o ò u „ yth¼‚ òu W , y¿t Ák ‚¿t fh‚ Ëtu Œtu W >
r‚™{rn ¼u Œ y…th Œu ¾ tR, f{o rf her‚ f] »ý Œþto R >>
nu yswo™ «f]r‚„w™ sunq, Ëíð Á hs ‚{ Ëƒ rðrÄ ‚unqk >
„w™ fhe f{o ntu‚ nu su‚t, y¿t yt… rfÞu {t™‚ ‚u‚t >>27>>
Ëw™nwk {nt¼ws yswo™ ƒt‚t, Ëíð Á hs ‚{ „w™ Ëtûtt‚t >
„w™ yÁ f{o rð¼t„ nu ŒtuR, ¿tt™e sÚtthÚt ò™‚ ËtuR >>
Ëtu Ë¥ðtrŒf „w ™ nu su nt, r™s r™s f{o{U ð‚o ‚ ‚u nt >
r‚nwk „w™ f{o fhtð‚ surn, {wr™ðh yt… ™ {t™‚ ‚une >>28>>
Œtu n t - yrððu f e ËtÄ™ fhu , ytí{Œþo ™ fts >
{r÷™ ðtË™t Wh rð»tu , ð‚o ‚ r÷ÞU Ë{ts >>
[tu…tR
‚t‚U «f] r ‚fu „w ™ nu su n q k , Ë¥ðtrŒf fhefu ™h ‚u n q k >
ytí{Œþo{®n {qZ Ëtu hnrn, „wýfu f{o Ëƒ r™s rþh ðnrn >>
„w™fu Ëk„ ÷øÞtu áZ òuR, ytí{MðY…{U ÷„‚ ™ ËtuR >
‚trn‚u ‚wåA{r‚ fntð‚ ‚une, {kŒ y÷…{r‚ y¿t nu yurn >>
©uc …wÁ»tfu yt[hý sunt, ‚une y™wËthe ð‚o‚ yunt >
yt…fu …eAu [÷‚ ‚une ò™e, ‚trnftu rn‚ fh™u {wr™ ¿tt™e >>
y¿t ßÞwk f{o ËU z„™ ™ ÷uþt, ‚urn rðrÄ ‚trn fn‚ W…Œuþt >
yurnrðrÄ y¿t …wY»t rn‚ ò™e, fh‚nu f{oòu„ {wr™ ¿tt™e >>29>>
180
AkŒ nrh„e‚ - {wr™ ¿ttr™ Þwk „w™ r‚™ ËƒrðrÄ f{o fh‚t ò™ne,
yr‚ yfh‚t r™s yt‚{t ÷r¾ f{o Wã{ Xt™ne >
yrððu f e „w ý fh‚t ™ ò™‚ yt… fh‚t ntu ð ne,
yurn ¼tr‚ ¿tt™e yr÷ó {qh¾ r÷ó s™{ rð„tuðne1 >>
Œtu n t - y¿t ‚¿tfe f{o { U , fh™ her‚ su n q k >
ysw o ™ fw k yƒ Ëƒrn rðrÄ, fn‚ ©ef] » ýS ‚u n q k >>
[tu…tR
nu ysw o ™ ‚w { …h{ Ëw ò ™t, Wh{U ht¾e áZ yt‚{ ¿tt™t >
{tuÞ Ëðtuo¥t{ «„x «{t™e, Ëðuoïh Ëƒ Ëw¾«Œ ò™e >>
{tu{ne Ëƒne f{o fhe íÞt„t, ytþt ‚]»ýt rƒ™ ƒz¼t„t >
WhËU ‚t… ‚snwk Ëƒ ðeht, yurnrðrÄ swØ fhtu hýÄeht >>30>>
{U Ëðuoþ Ëƒne …h òu R, Ëƒrn r™Þk‚t ò™nw k {tuR >
Ëƒne™ftu …r‚ {tufwk ò™e, {tu{ne f{o íÞt„e Ëw¾Œt™e >>
Þwk {tuÞ ¼sne Ëtu {{ {‚ ò™tu, ËtuR {™w»Þ {{ {‚ Xuht™tu >
yurn {{ {‚{U hn‚ ™ sunt, ‚Œr… ©Øtswõ‚ nu ‚unt >>
Œtu n t - ©Øtðk ‚ nw k ™tk R nu , ‚Œr… {{ {‚ òu W >
r‚™{U Œtu » t ™ MÚtt…ne, ©u c fntð‚ Ëtu W >>
yu r‚™w r ðÄ …w Á »tfu , ƒk Ä nu ‚ w y½ su r n >
f{o y™trŒ ft÷fu , r‚™ËU Aw x ‚ ‚u r n >>31>>
[tu…tR
«¼w f w k „{‚ yu Ë tu {‚ su n q k , r‚™{ne «u { ËU hn‚ ™ ‚u n q k >
©Øtnw k ™ fh‚ r‚™{tk n e, fh‚ yËq Þ t Œtu » t Œu ¾ tk n e >>
yuËu yËwh™rf „r‚ òuR, fn‚ ©ef]»ý Ëƒne rðrÄ ËtuR >
nu ysw o ™ {{ {‚ su n q k , fh‚ yËq Þ t ®™Œ‚ ‚u n q k >>
©Øt ™ ÷uþt {tuh {‚{tkne, òu {{ {‚{ne hn‚W ™tkne >
yswo™ Ëtu Ëƒ ¿tt™{U «t™e, yrÄf {qZ yr‚þu y¿tt™e >>
fh™u òuøÞ sÚtthÚt stuô, òuøÞ yòuøÞ ™ ò™‚ ËtuW >
1 - ð„tuðu
181
{]‚f ‚wÕÞ sz ò™nwk yunt, r‚™{ne ÷uþ ™ne ËkŒunt >>32>>

Œtu n t - f{o ò u „ fu òu ø Þ òu , ¿tt™òu „ fu òu ø Þ >
f{o ò u „ þw ¼ W¼Þfw k , Œu ð ‚ Ëw ¾ ythtu ø Þ >>
[tu…tR
f{o ò u „ ËƒËU ƒ™e ytðu , rð½™ hrn‚ Ëƒ fü ™Ëtðu >
yt‚{¿tt™ Ëtu f{o yÄe™t, f{o MðåAkŒ {{o yr‚ Íe™t >>
¿tt™òu„{ne rð½™ y…tht, ‚™ r™hðtnfwk ™ne ytÄtht >
òËU ‚™r™hðtnËtu ntu R , ‚t‚U f{o ò u „ þw ¼ Ëtu R >>
yr‚«‚tr… ™h ©uc nu su nq k, f{o òu„ fu òu øÞ nu ‚u nqk >
Þtk Ëu þu » t yæÞtÞ nu su nt, ¿tt™fw k Œw » fh fi n rn ‚u n t >>
nu ysw o™ yt‚{ftu Y…t, þw Ø r™÷uo … nu …h{ y™q …t >
Ëtu yt‚{Y…e hnu sƒne, …qðoðtË™t r{x‚ ™ ‚ƒne >>
Œtunt - «f]r‚ rððþ Ëƒ ¼tu„{U, Œtuh‚ yrÄf y…th >
ytí{MðY… ™ hn Ëfu , yu r n r™ùu r™hÄth >>
…q ð o ð tË™t ðþ …hu , «tr™{tºt nu òu Þ >
þt† rfÞtu r™„ú n ‚u n e, fnt fhe nu yƒ Ëtu Þ >>33>>
[tu…tR
…q ð o ðtË™t ð~Þ Þn «t™e, su rn rðrÄ rVh‚ fn‚ Ëtu ƒt™e >
ûttuºttrŒf ¿tt™UrÿÞ sunt, þçŒtrŒf ‚une rð»tÞ nu ‚unt >>
ðt„trŒf f{u O rÿÞ su nq k , ð[™trŒf ‚u n e rð»tÞ nu ‚u nq k >
…qðoðtË™t ð~Þ ƒ÷ðt™t, rð»tÞ{uk «er‚ hn‚ rðrÄ ™t™t >>
rð»tÞftu ¼k„ fh‚ ftuW sƒne, ‚t…h îu»t ƒZ‚ nu ‚ƒne >
‚t‚u ht„ îu » t rh…w ¼the, ¿tt™r™cfw k yr‚ Œw : ¾fthe >>
f{o $rÿ ð~Þ fhefU ftu R , yt‚{¿tt™fw k ËtÄ‚ òu R >
Ëtu òu„e rZ„ rh…w Œw:¾ŒtR, ht„ Á îu»t ðË‚ Wh ytR >>
Œtunt - r™s ð~Þ fh‚ nu òur„fwk, ht„ îu»t ƒ÷ðt™ >
y…™u fts{U òu r hfU , xth‚ {w r ™ftu æÞt™ >>
Þt fth™ yr‚ Œw ü ÷¾e, ‚tfu ðþ ™ne ntu ‚ >
182
þºtw òr™ {w r ™ Ëƒne rðrÄ, ËtðÄt™ hnu ƒtu ‚ >>34>>

[tu…tR
‚t‚u ðtË™tsw ‚ ™h su n t, Ëw ¾ ËU ntu ‚ ‚u n e Ëw ¾ «Œ yu n t >
f{oòu„ ËtuR MðÄ{oY…t, „wýËU hrn‚ nwk …h{ y™q…t >>
{t™ hrn‚ ntuÞ ËtÄ‚ ËtuR, ‚t‚u …h{ Ëw¾ŒtÞf ntuR >
¿tt™òu „ …hÄ{o nu su n q k , fAw f ft÷ ythk Ç Þtu ‚u n q k >>
‚Œr… {t™ ƒtZ‚ Wh{tkne, ‚t‚u ¿tt™òu„ þw¼ ™tkne >
f{oòu„ {ne hnu ™h sune, yuf sL{ V÷ ÷Ìttu ™ ‚une >>
‚™nw ‚su ‚urn yr‚ yt™kŒt, ÷„‚ ™ ftuW rð½™ftu VkŒt >
¿tt™òu „ …hÄ{o nu òu W , {t™ ƒZtð‚ ¼Þ«Œ Ëtu W >>35>>
“yswo™ Wðt[”
Œtu n t - Ëw ™ nw k ©ef] » ý f] … tr™rÄ, {tu {™ Ëk þ Þ yu n q k >
¿tt™òu „ rn‚ s‚™{ne, rð½™ nu ‚ w fntu ‚u n q k >>
yt…™ RåA‚ rð»tÞfw k , ‚Œr… «u h ‚ òu Þ >
rð»tÞ ¼tu „ yr‚ …t…{Þ, òr™ õÞw k ¼w ÷ ‚ Ëtu Þ >>
ƒ÷ËU òu z ‚ yu r n rðÄ, …h‚ rð»tÞfu Vk Œ >
Þtftu «u h f ftu ™ nu , fntu «¼w yt™k Œ fk Œ >>36>>
[tu…tR
fnu ©ef] » ý Ëw ™ w ysw o ™ ƒt‚t, Þtftu W¥th fnnw k Ëtûtt‚t >
¿tt™òu „ ythk ¼ ‚ su n t, ‚Œr… ËðtËr™f òu „ e ‚u n t >>
r‚™fwk hòu„wýftu Ëw‚ ¼the, ft{þºtw yr‚þU Œw:¾fthe >
…k [ rð»tÞ þçŒtrŒf òuR, r‚™fu yþ™ËU1 ºt…‚ 2 ™ ntu R >>
…q ð o ðtË™tËU ¼Þtu yu n w k , ¿tt™òu „ efw k r…z‚ ‚u n q k >
ƒ÷ËU rð»tÞ™{U ‚urn òuzu, rð»tÞrðfthftu htn ™ Atuzu >>
y…™tu ÄtÞt ntu™ ™ …tðu, ‚ƒrn Ëtu ft{ ¢tuÄ ntuÞ òðu >
ft{ Ëtu ¢tuÄY… ¼Þtu sƒrn, {nt…t…h‚ ntuð‚ ‚ƒrn >>
1 - ¼tu„ððtÚte, 2 - Ëk‚wü
183
Œtu n t - ¿tt™ òu „ efw k ¢tu Ä Ëtu , ®nËtrŒf y½ƒtrn >

™rn fh™u f u f{o Ëtu , Ëƒrn fhtð‚ ‚trn >>
ËtuhXt - yurn rðÄ hsËw‚ ft{, ‚w{ ò™tu ‚urn …h{ rh…w >
yr‚ƒz …t…ftu Ät{, {Œ™ {ntŒw : ¾{q ÷ r™‚ >>37>>
[tu…tR
Äq{ËU y™÷ ßÞw k ytð]‚ ntuR, {wfwhfwk {÷ áZ ytðhý ËtuR >
„h¼fwk WÕƒftu ytðhý siËt, ¿tt™ftu ytðhý ft{ nu ‚iËt >>38>>
surn rðÄ ¿tt™fwk ytð]‚ yunt, yswo™ ‚tuÞ fnwk yƒ ‚unt >
ytí{Ëk ƒ k Ä e ¿tt™ nu òu R , ¿tt™òu „ efw k Ëw ¾ «Œ Ëtu R >>
‚]ó ™ ntu‚ y™÷Ë{ ¼the, {wr™fwk ft{rh…w yr‚ Œw:¾fthe >
rð»tÞ{U {wr™fwk {tun ƒZtðu, ¿tt™fwk Ztkrf hÌttu Œw:¾ŒtR >>39>>
Œþ $rÿÞ {™ ƒw Â Ø su n q k , ft{fu ËŒ™ fntð‚ ‚u n q k >
R™ fhe ft{ fXe™ rh…w òuW, ðË‚ ËðtËr™f {wr™ Wh ËtuW >>
Œtu nt - ¿tt™fwk Ztkf‚ ft{rh…w, {wr™ {™ {tun ƒZtÞ >
ytí{MðY…ËU rð{w ¾ fh, rð»tÞ{U Œu ‚ ÷„tÞ >>40>>
[tu…tR
Ëw ™ nw ¼h‚ fw ÷ ©u c WŒtht, rs™{ne $rÿ rð»tÞ Ëk ½ tht >
yu Ë u ¿tt™òu „ {ne su n w k , ð‚o ‚ r‚™fw k ft{rh…w ‚u n q k >>
rð»tÞ{U «er‚ swõ‚ fhu ‚une, ¿tt™ËU rð{w¾ fh‚nu ‚une >
‚t‚u $rÿrð»tÞ rs™{tk n e Ëƒne «ð‚o ‚ ®[‚t ™tk n e >>
yurn rðÄ f{oòu„ Ëw¾fthe, ‚t{U $rÿ„ý Ähe yrðfthe >
¿tt™ rð¿tt™ ™tþ fh sunt, …t…e ft{rh…w {thnwk ‚unt >>41>>
¿tt™rðhtu rÄ fntð‚ òu R, r‚™{U «Ät™ $rÿ„ý Ëtu R
$rÿ rð»tÞ{rn ð‚o‚ sƒnwk, ytí{¿tt™ ™ne ntuð‚ ‚unwk >>
Œtu n t - $rÿ™Ëw k …h {™ fÌttu , ¿tt™rðhtu r Ä Ëtu Þ >
$rÿÞ rs‚u {™ rƒ™t, ytí{¿tt™ ™ne ntu Þ >>
1 y½ƒtrn - …t… fhtð™th
184
[tu…tR
{™nw k Ë u …h ƒw Â Ø rn ò™tu , ¿tt™rðhtu r Ä «ƒ÷ «{t™tu >
{™{U rð»tÞËw¾ ytþ ™ ntuR, ƒwÂØ rð»tu ð‚o‚ nu ËtuR >>
ytí{MðY… rð»tu áZ ¿tt™t, ‚ƒ ÷r„ ntuð‚ ™tkne Ëwò™t >
ƒwÂØ «sk‚ fntð‚ sunwk, rð»tÞËuk yr‚ rðhõ‚ ¼Þu ‚unwk >>
RåAt{Þ hsftu Ëw ‚ su n t, yi Ë tu ft{ fntð‚ ‚u n t >
sƒ ÷r„ Wh{rn ‚tË r™ðtËt, fh‚ $rÿ„ý Ëƒrn «ftþt >>
$rÿ rð»tÞ {ne yr‚ «ð‚toR, ytí{¿tt™fwk htuf‚ òR >
‚t‚U ft{ fw { r‚«Œ su r n, ƒw Â Ønw k Ë U …h ð‚o ‚ ‚u r n >>42>>
Œtu n t - Þw k ƒw Â ØËU yrÄf …h, ¿tt™rðhtu Ä e ft{ >
Ëƒne ¼tr‚ ‚u n e þºtw ÷¾e, Œq h fhtu Œw : ¾Ät{ >
f{o ò u „ {ne htr¾fU , {™fw k ƒw Â Ø fhe Äeh >
fw r x÷ «ƒ÷ rh…w ft{fw k , ™tþ fhnw k hýÄeh >>43>>
ËtuhXt - òu÷wk hn‚ Wh ft{, ‚tu÷wk yuftkr‚f ¼õ‚ ™tkrn >
{w õ ‚t™k Œ ftu ~Þt{, ‚t‚U ft{ rs‚™ fn‚ >>44>>
f{oÞtu„tu ™t{ ‚]‚eÞtuyæÞtÞ: >>3>>
yæÞtÞ-4
[tu…tR
‚] ‚eÞ yæÞtÞ{U ƒh™u yu n t, ðtË™t sw õ ‚ {w { w ûtw su n t >
¿tt™òu„{ne ‚une ‚‚ft÷t, ntuð‚ ™rn yrÄfth rðþt÷t >>
‚t‚U f{o ò u „ þw ¼ su n q k , ©Øtsw õ ‚ ntu Þ fh™t ‚u n q k >
¿tt™òu „ yrÄfthe òu R, r‚™rnfw k f{o òu „ þw ¼ Ëtu R >>
©uc …wÁ»t ntuð‚ nu surn, yr‚ rðþu»t yrÄfthe ‚une >
r‚™fwk f{oòu„ Ëw¾Y…t, yurnrðÄ ƒhLÞtu …h{ y™q…t >>
185
yƒ [tu Ú tu yæÞtÞ{U ‚t‚t, f{o ò u „ ƒh™w k Ëtûtt‚t >

Ëƒne ÷tuf WØthý ftò, {™w ytrŒfftu ƒh™wk Ë{tò >>
Œtu n t - {™w ytrŒf {nt™] … r‚fw k , f{o ò u „ yrÄfth >
f{o ò u „ Ëtu ntu ‚ nu , ¿tt™òu „ ytfth >>
[tu…tR
f{o ò u „ ftu Y… nu yu f t, f{o ò u „ fu ¼u Œ y™u f t >
f{oòu„{rn ¿tt™ «Ät™t, Ëtu yƒ ƒh™wk …h{ Ëwò™t >>
Ëtu «Ëk„ËU «¼w yð‚tht, fne nwk sÚtthÚt …h{ WŒtht >
yurn rðrÄ „úkÚt y™w¢{ òuR, «¼w …thÚt Ëtu ƒh™‚ ËtuR >>
fnu ©ef] » ý Ëw ™w ysw o ™ ƒt‚t, Þn òu òu „ ƒhLÞtu Ëtûtt‚t >
fuð÷ swØ{ne fh™ WíËtnt, yƒne fn‚ Þwk ™ne r™hðtnt >>
Ëƒne ÷tuf WØth™ yunt, swØ rn‚ swÂõ‚ ™ ò™nwk ‚unt >
{™ðk‚h ytrŒ {ne yunqk, Ëƒ ûtrºt™ftu ƒesË{ sunqk >>
Œtu n t - yu Ë u ytrŒíÞfw k fÌttu , òu „ «Út{ n{ yu n q k >
Ëq h s r™sËw ‚ ftu fÌttu , f{o s tu „ þw ¼ ‚u n q >>
hrðËw ‚ ði ð Mð‚ {™w , r™sËw ‚ …tºt «{t™e >
Rûðtfw k ™] … fw k fÌttu , f{o ò u „ Ëw ¾ Œt™e >>1>>
[tu…tR
yu r nrðÄ Ëk « ŒtÞ fhe yu n t, …hk … ht «t…‚ ¼Þtu su n t >
yuËtu òu„ y÷tirff sunqk, «Út{ ™]…r‚ r‚™ òLÞtu ‚unqk >>
nu ysw o ™ ƒnw ft÷ËU yu n e, ©tu ‚ trf ƒw Â Ø{k ŒËU ‚u n e >
™ü«tÞ ¼Þtu òu „ y™q … t, ftu nw ™ ò™‚ ‚tftu Y…t >>2>>
Ëtu Þn òu„ …wht‚™ òuW, ßÞwkrn íÞwkrn sÚtthÚt ËtuW >
‚w{ áZ ¼õ‚ Ë¾t {tuÞ ÃÞtht, ‚t‚u fÌttu Þn òu„ WŒtht >>
{tu rð™ yLÞ ò™‚ ™rn ftuR, fn™nw Ë{Úto ytuh ™ ntuR >
186
‚trn‚u W…r™»tŒ fÌttu òuR, W¥t{ hnMÞ òu„ nu ËtuR >>3>>

“yswo™ Wðt[”
Œtu n t - yƒrn yu r n «Ëk „ {U , òu nrhfu yð‚th >
‚tË sÚtthÚt ¿tt™ rn‚, …w A ‚ ¼Þu W WŒth >>
[tu…tR
ft÷ ËkÏÞt fhefu ƒnw™t{e, s™{ ‚w{th yƒrn ¼Þtu Mðt{e >
{tuh s™{ Ë{ ‚ð yð‚tht, ðh»t r„™‚ Ë{ ntu‚ WŒtht >>
rððMð‚ Ëqhs nu sunt, ft÷ ËkÏÞt ‚urn sL{rf yunt >
yXtRË [tufze ft÷t, ‚tË sL{ ¼Þu „yu W rðþt÷t >>
‚w{rn fÌttu Ëqhsfwk òuR, yurnrðÄ yƒrn fn‚ ntu {tuR >
Ëtu {U sÚtthÚt yurnrðrÄ ò™wk, furnrðrÄ ‚tftu ntu‚ «{t™wk >>
Ë{Úto …q ð o sL{ su n q k , ytu h sL{{ne ò™‚ ‚u n q k >
yurnrðrÄ fnu ÷uË ¼ú{ ™tkne, fn‚ ntu ‚w{ Þn sL{fu {tkne >>
AkŒ nrh„e‚ - yurn sL{ frh fÌttu òu„ hrðfwk fn‚ «¼w ‚w{ ƒt‚ sq,k
Þn …q ð o ¼ðrf ƒt‚ Ëtu {U Ë{Íw rf{w k Ëtûtt‚ sq k >
ysw o ™ ™ ò™‚ f] » ýfw k ¼„ðt™ Þw k ™ne ƒt‚ nu ,
ò™‚ nu …q h ™ƒú ñ …w Á »ttu ¥ t{ Ëtu R Ëtûtt‚ nu >>
Ëƒ ò™ ËtuR yò™ Ë{ …qA‚ Ëtu fthý yun sqk ,
Ëðo ¿ t ËíÞËk f Õ… …q h ™ft{ õÞw k ‚ð Œu n sq k >
Ëðu o þ Þw k ‚w { Ëƒfu fth™ ‚ð s™{ sƒ ntu Þ sq k ,
rfÄw Ëwh {™w»ÞË{ f{o fhefu «„x ntu ‚ nu ËtuÞ sqk >>
rfÄw k $ÿò÷ ßÞw k yrÄf r{ÚÞt ËíÞË{ Ëtu R ¼tËne,
rfÄw k ËíÞ nu ‚ð s™{ ‚ƒ fu r n¼tr‚ Y… «ftþne >
Ëtu Œu n ntu ‚ nu ftÞftu fu nu ‚ w Œu n Ëtu Äh‚ ntu ,
fntu ftu ™ ft÷{U s™{ ntu‚ nu fð™ fths fh‚ ntu >>
Œtunt - ftu™fu yÚtuo s™{ Ëtu, ntu‚ nu Ëƒ Ëw¾Ät{ >
yu r nrðrÄ …w A tu «§ sƒ, ƒtu ÷ u W Ëw k Œ h ~Þt{ >>4>>
187
[tu…tR
fnu ©ef]»ý Ëw™w y™½ WŒtht, {tuh s™{ ¼Þu y™k‚ y…tht >
íÞwk ‚ð sL{ y™k‚ ¼Þu sunq, ‚ð {{ sL{ ò™wk {U ‚unwk >>
ysw o ™ ‚w { ™ne ò™‚ ‚u n t, ‚t‚u ‚tu Þ hn‚ Ëk Œ u n t >
yurn &÷tuf fhe f]»ý {whthe, fne r™s sL{ ËíÞ‚t ¼the >>5>>
Âî‚eÞ &÷tuf fhe «¼w Ëw¾ŒtR, r™s yð‚thfu ¼uŒ ƒ‚tR >
íÞwk r™s Œun sÚtthÚt Y…t, sL{nu‚w r‚r{ fn‚ y™q…t >>
yÔÞõ‚ Ëðu o ïh òuW, R™ ytrŒf r™s Ët{ÚÞo Ëtu W >
r‚™ftu íÞt„ ÷uþ ™ne fe™t, r™sMð¼tð fhe ‚™ Ähe r÷™t >>
Œtu n t - Þw k r™sY… Ë{u ‚ {U , r™sRåAt fhe ‚t‚ >
«„x ntu ‚ nw k Ëw ¾ ËŒ™, ò™e ÷u n w ‚w { ƒt‚ >>6>>
[tu…tR
yƒ yu rn &÷tufËU sL{ftu ft÷t, fn‚ f]…t fhe Œe™ ŒÞt÷t >
Ëw™w yswo™ {{ sL{ nu òuR, ft÷ftu ™u{ ‚trn ™ne ftuR >>
ðhý Ák yt©{fu Ä{o sunt, ©wr‚«r‚…trŒ‚ Ëw¾«Œ ‚unt >
Ä{o ø÷tr™ …tð‚ nu sƒrn, yÄ{o WŒÞ ntu‚ nu Ëƒrn >>
‚ƒ ‚ƒ r™s RåAt Wh Äthe, sL{ „úný fÁk s™Ëw¾fthe >
sƒ sƒ sL{ ÄÁk s„{tkne, f]‚ ºtu‚trŒ r™Þ{ fAwk ™tkne >>7>>
yƒ r™s sL{ «Þtus™ sune, f]»ý f]…tr™rÄ ƒh™‚ ‚une >
yr‚ f]…t÷w ÿtuntrŒf íÞt„t, R™ ÷ûtýËU swõ‚ ƒz¼t„t >>
AkŒ nrh„e‚ - ƒz¼t„e {wr™ áZ Ä{os‚w {{ Œþo rƒ™ Œw:¾ …tðne,
ûtý{tºt ft÷ Ëtu ËnËú sw„ Ë{ Œþo rƒ™ ƒZe òðne >
Ëtu Ëk ‚ ftu hûtý Œþo fhe fÁk ‚u n e rn‚ Äthefu ,
¼Þtu ûteý Œu ð ftu Ä{o ‚u n e MÚtt…™ftu yÚto rð[trhfu >>
Œtunt - Œuð {™w»Þ ytrŒf{ne, sw„ sw„ ÄÁk yð‚th >
188
ËíÞ sw „ ºtu ‚ t ytrŒftu , ™tk n e h¾w k r™hÄth >>

yu r n rðrÄ hûtt Ëk ‚ rf, fÁk Œw ü ftu ™tþ >
Ä{o f tu MÚtt…™ fh™ rn‚,{{ ‚™w ntu ‚ «ftþ >>8>>
[tu…tR
yurn rðrÄ þw¼ „w ý ¼kztht, Ëtu „w ý fƒnw ™ r{x‚ n{tht >
Ëðu o ï h Ëðo ¿ t WŒtht, ËíÞËk f Õ… ytrŒ ™ne …tht >>
Ëƒ fÕÞtýfthe „wý sunqk, {{ MðY…{ne hnu r™íÞ ‚unq >
{{ Ëk‚ ™fu hûtý ftò, sL{ ÄÁk Ëƒ r÷Þu Ë{tò >>
Ëk‚fwk „t™ fh‚ rn‚ yunt, rŒÔÞ f{o fÁk sw„ sw„ sunt >
Ëtu {{ sL{ f{o nu òuR, yrÄf y{trÞf ò™‚ ËtuR >>
sL{ f{o {{ surn ‚™ ò™u, Ëtu ‚™ íÞt„efu …h{ ËÞt™u >
nu yswo™ rVh s™{ ™ …tðu, {turn r{÷u {{ Ät{{U ytðu >>9>>
Œtunt - „Þu nu ht„ ¼Þ ¢tuÄ sune, {tu{ne r[¥t y¾kz >
{{ ytr©‚ {w r ™ Äeh Wh, hn‚ ™ ®…z ƒú ñ k z >>
[tu…tR
sL{trŒf {{ rŒÔÞ y™k ‚ t, òr™ …rðºt ¼Þu W ƒw Â Øðk ‚ t >
¼Þu nu …wr™‚ ¿tt™ ‚… òuW, «u{¼Âõ‚ {{ …tð‚ ËtuW >>10>>
nu fwk‚eËw‚ Ëw™w {{ ƒt‚t, òu {{ þhý ytÞu Ëtûtt‚t >
surn rðrÄ {™w»Þ ¼s‚ {tuÞ yune, ‚urn rðrÄ ËŒt ¼swk {U ‚urn >>
þhýt„‚ Wh RåAt sunt, ‚urn rðrÄ Œþo Œunw fhe ™unt >
yƒ Rnt ƒtu‚fu fnt ntuR, {{ Mð¼tð y™w¼ð [nu ËtuR >>
yuËu Ëƒrn {™w»Þ nu sunqk, Ëƒ …h ™thtÞý {U ‚unqk >
Ëtu {U {{ Mð¼tðnu su‚t, {™ ƒtr™fwk y„tu[h ‚u‚t >>
Œtunt - Þwk {{ {qhr‚ Mð¼tð sw‚, ¼õ‚fwk y„{ ™ ntuÞ >
[ûtw ytrŒf Ëƒ $rÿfw k , ËƒrðrÄ «„x nu Ëtu Þ >>11>>
1 - þtýt
189
[tu…tR
yƒ «Ëk „ «t…‚ ¼R su n w k , ƒt‚ Ë{t…‚ rfr™ ‚u n q k >
f{o òu „ ƒhLÞtu nu su n t, ¿tt™tfth fn™ rn‚ ‚u n t >>
yuËtu f{oòu„ yrÄfthe, yr‚ Œw÷o¼ r÷Þtu nu rð[the >
f{o r ™fu V÷ RåA‚ òu R , $ÿtrŒfne ythtÄ‚ Ëtu R >>
$ÿtrŒfftu yt‚{ òu W , {U Ëƒ s¿tftu ¼w õ ‚t Ëtu W >
V÷ RåAt rƒ™ ss‚ ™ ËtuR, fh‚ Ëft{ f{o Œw:r¾ ntuR >>
{™w»Þ Ëƒrn Þn ÷tuf{U suW, yÒt …þw …wºttrŒf [nu ‚uW >
$ÿtrŒfne Ëuðu Ëtu sƒrn, …wºttrŒf Ëã V÷ ÷n‚ nu ‚ƒrn >>
Œtu n t - ‚t‚u V÷ rn‚ ss‚ nu , $ÿtrŒf Ëw h ð] k Œ >
yrÄf Ëft{e yÕ…{r‚, {tu r n ™ {t™‚ {k Œ >>12>>
[tu…tR
yƒ nrh ¼s™Y… f{o òu R, ‚tË rðhtu rÄ …t‚f ËtuR >
…t…fu ™tþ fh™ rn‚ sunt, fn‚ nu f]»ý f]…tr™rÄ ‚unt >>
nu yswo™ [nwk ðýo nu sunqk, s„{ne {wÏÞ fntð‚ ‚unqk >
ƒúñt ytrŒf fex«sk‚t, Ëƒ s„ r„™‚ ™ ytð‚ yk‚t >>
Ë¥ðtrŒf rð¼t„ fhe sune, „wý y™wËth ¼Þunu ‚urn >
ƒútñýtrŒf [nw ðýo WŒtht, þ{ Œ{trŒ ‚urn f{o«ftht >>
„wý yÁk f{o rð¼t„ËU suW, yr‚ rð¼t„ sw‚ ð‚o‚ ‚uô >
{U s„ Wí…Â¥t ÂMÚtr‚÷Þfthe, ‚Œr… yf‚to {U yrðfthe >>
Œtunt - {U Ëƒ fth™ Ëƒrn …h, Ëƒ s„ {{ ytÄth >
{rn{t ûteý ™ ntu ‚ {{, {tu Þ ò™tu fh‚th >>13>>
[tu…tR
‚t‚U rðr[ºt s„‚ h[w k su nt, {tu f w k ƒk Ä ™ fh‚ ™ ‚u n t >
Œu ð {™w » ÞtrŒf s„ su n q k , rðrðÄ ¼tr‚ f‚to f{o ‚u n q k >>
su Ë u f{o rfÞu su n e su n t, ‚u Ë U Œu n rŒÞu ‚u n e ‚u n t >
fh‚ nu f{o Sð òu R , ‚tftu V÷ …tð‚ nu Ëtu R >>
190
{tu Þ f{o V ÷ RåAt ™tk n e, r™ò™k Œ …q h ý {™{tk n e >

yurnrðrÄ s„ fh‚t {U ‚unt, yrÄf yf‚to ò™‚ sunt >>
f{ofu ythk¼{U ËtuR «tr™, hnu r™÷uo… {tu Þ …rn[tr™ >
f{o Ë U ƒk Ä ™ ntu ‚ ™ ÷u þ t, {w õ ‚ ntu ‚ {u h u W…Œu þ t >>14>>
Œtu n t - yur nrðrÄ {tu fw k òr™fu , …t… ¼Þu Ëƒ ™tþ >
…q ð o {w { w û tw Ëƒne Þw k , rf™u f{o «ftþ >>
[tu…tR
òr™ yr÷ó fh‚t Ëtu R , f{o fhtu ‚w { ‚‚…h ntu R >
¿tt™ËU …t… hrn‚ ‚w{ sunw, {™w ytrŒf rfÞu f{o nu ‚unqk >>
rððMð‚ {™w ytrŒ WŒtht, rfÞu nu …wht‚™ f{o y…tht >
‚t‚U …wht‚™ f{o nu sune, ‚w{ ‚‚…h ntuÞ fh™t ‚une >>15>>
yƒ ƒh™U„u f{o rð[the, ‚tË MðY… y„{ yr‚ ¼the >
fh™u òu ø Þ f{o nu su n t, fð™ Y… ‚u r n Þn Ëk Œu n t >>
f{o{U ¿tt™ Ëtu yf{oY…t, ‚tftu Y… Ëtu fð™ y™q…t >
f{o yf{o ¿tt™ nu òuW, frð „w™ …krz‚ ÷¾‚ ™ ftuW >>
Œtu n t - yk ‚ h„‚ su r n ¿tt™ nu , yu Ë tu f{o nu òu Þ >
Ëtu f{o r ™fu Y…fw k , ƒhr™ Ëw ™ tW ‚tu Þ >>
su r n f{o r ™fw k òr™fu , xh‚ s„‚ sk ò ÷ >
yþw ¼ Y… Ëk Ë thËU , ntu R ntu {w õ ‚ ‚‚ft÷ >>16>>
[tu…tR
{tu û tfu ËtÄ™Y… òu f{to , r‚™rn{U ò™™ òu ø Þ nu {{to >
rðf{o ÿÔÞ Ët{„úe sunqk, r™íÞ ™ir{Â¥tf f{or™ rn‚ ‚unqk >>
Ëtu rðf{o nu rðrðÄ «ftht, r‚™{ne ò™™ òuøÞ y…tht >
¿tt™ ËtuR yf{oftu Y…t, r‚™{ne ò™™ òuøÞ y™q…t >>
yurnrðrÄ …h{ {w{wûtw ‚u ne, fh™u òuøÞ f{o nu sune >
Þwk f{o™fe „n™ „r‚ sunt, Œw:¾ fhe ò™™ òuøÞ nu ‚unt >>17>>
191
f{o { U yf{o Œu ¾ ‚ òu R , ‚tftu ¼u Œ ƒ‚tW ‚tu R >

nrh ythtÄ™ f{o nu suW, r‚™{ne ¿tt™fwk Œu¾‚ ‚uW >>
AkŒ nrh„e‚ - Œu¾‚ ËtuR f{o{U ¿tt™fwk yf{o ¿tt™ fntðnª,
yf{o ytí{¿tt™ r‚™{ne f{o ò u „ ÷„tðnª >
Ëtûtt‚ yt‚{ Y…ftu ¼Þtu ‚Œr… nrh„w ™ „t‚ nu ,
nrh¼s™ Ëw { h™ yð~Þ fh™tu yu rn f{o Ëtûtt‚ nu >>
‚urn rƒ™ ™ þtu¼‚ ¿tt™ Þwk Œu¾‚ ËtuR ƒwÂØðk‚ nu,
Ëƒ {™w»Þ{ne Ëtu {tuût ËtÄ™ òuøÞ þw¼{r‚ Ëk‚ nu >
Ëƒ þw ¼ f{o f tu Ëtu R fh‚t Ëw ¿ t rðf{o { U Ëne,
Ëƒ V÷fe RåAt íÞt„efu yu f {tu û t RåAt áZ hne >>
Œtunt - V÷ RåAt rƒ™ f{o{U, y[÷ ƒwÂØ ¼R òË >
Ëtu ËtÄffu Wh rð»tu , ntu ‚ nu ¿tt™ «ftþ >>18>>
[tu…tR
yswo ™ ‚w{ Þwk fne ntu ƒt‚t, f{o { U ¿tt™ fnt Ëtûtt‚t >
Þtftu W¥th ‚tu Þ Ëw ™ tô, ‚ð {™ Ëƒ Ëk Œ u n r{xtô >>
òu {w { w û tw fu ythk ¼ yu n w k , ÿÔÞËk [Þ ytrŒf Ëƒ ‚u n q k >
÷tirff ðirŒf f{o y…tht, V÷ RåAt rƒ™ fhrn Ëtu Ëtht >
yurn rðrÄ f{o fh‚ nu sunt, yt‚{Œþeo fntð‚ ‚unt >
yt‚{¿tt™ y™÷ y½ òhu, ‚urn …krz‚ fnu {wr™ {‚ðthu >>19>>
f{o Á f{ofu V÷ nu sune, fh™uftu yr¼{t™ nu ‚u ne >
f{ofe yr¼÷t»tt nu òuR, Ëƒ ‚rs r™íÞ ºt…‚ {wr™ ËtuR >>
Œtu n t - ytí{MðY…{U ‚] ó r™‚, Œu n trŒfËU WŒtË >
yu r nrðrÄ fh‚ nu f{o f w k , Ëtu ‚u n e ¿tt™ yÇÞtË >>
ËtuhXt - yurnrðrÄ fh‚ nu f{o, Ëtu fh‚t fAwk ™ne fh‚ >
yu r n y÷ti r ff {{o , f{o Ëtu ¿tt™ yÇÞtË Ë{ >>20>>
[tu…tR
f{o f tu Y… ¿tt™Ë{ su n w k , rVh Rntk ƒhr™ Ëw ™ tW ‚u n q k >
192
V÷ RåAt ‚rs ð‚o‚ sunt, r™{swõ‚ {™ fe™tu ‚unt >>

Ëƒne ðM‚w{ne {{‚t su‚e, Ë{Íe rð[the ‚S nu ‚u‚e >
‚™r™ðto n {tºt ßÞw k ntu R, r‚‚™tu f{o fh‚ nu Ëtu R >>
r‚™ fhe ™ne …tð‚ Ëk Ë tht, ¿tt™r™c f{o WŒtht >
f{o ò u „ fhefu þw ¼ yk „ t, yt‚{Œþo ™ fh‚ y¼k „ t >>21>>
nrh RåAt «t…‚ ¼Þtu su‚t, yÒt ðMºttrŒf …tÞfu ‚u‚t >
‚une Ëk‚wü hn‚ {™{tkne, þe‚ W»ý Ëw¾ Œw:¾ ¼Þ ™tkne >>
Œtu n t - Ëw ¾ Œw : ¾fu fth™ ËŒt, r™s f{o ™fw k ò™e >
{íËh ‚u n e fth™ ‚ßÞtu , ‚t‚U hn‚ r™{to ™ e >>
sw Ø trŒf f{o r ™ rð»tu , sÞ Á …htsÞ su n q >
r‚™{ne Ë{ ð‚o ‚ ËŒt, õ{o Ë U r÷ó ™ ‚u n q k >>22>>
[tu…tR
ytí{¿tt™{U {™ hÌttu sƒne, ‚t‚u y™t‚{ íÞtøÞtu Ëƒrn >
íÞt„e Ëƒrn Ëw¾Ëtsftu Ëk„t, ss‚ nu s¿tËU rð»ýw y¼k„t >>
yÚtðt …k[s¿t rn‚ òuW, f{o fh‚ r™íÞ ‚‚…h ËtuW >
‚trnfu ƒk Ä ™nu ‚ w su n t, …q ð o f {o Ëƒ ™tþ‚ ‚u n t >>23>>
yƒ Ëƒ f{o fntð‚ sunqk, ƒúñY… fhe fn‚ nu ‚unqk >
½]‚ sðtrŒ surn yh…ý ntuR, Ëúwf ËúwðtrŒf y…oý ËtuR >>
«f]r‚ ƒúñftu fths yunwk, ‚t‚U ƒúñY… nu ‚unwk ½]‚ sðtrŒ
nrð ƒú ñ rn ò™tu , ËƒrðrÄ ƒú ñ «{t™tu >>
Œtu nt - ntu{™nth Ëtu ƒúñ nu, Þwk ƒúñ{Þ Ëƒ Ëts >
ƒú ñ y™÷{ne ƒú ñ nrð, yh…u ƒú ñ r™s fts >>
yu r nrðÄ f{o { U ƒú ñ Ëƒ, Äh‚ nu ‚‚…h ntu Þ >
ƒú ñ Y… þw ¼ f{o f tu , fh™nth nu Ëtu Þ >>
Ëtu h Xt - ƒú ñ Ë{trÄ Ëtu Þ , ƒú ñ Y… f{o r ™ fh‚ >
yu Ë tu ËtÄf òu Þ , ƒú ñ «tÂófu òu ø Þ r™‚ >>24>>
[tu…tR
Þw k f{o ™ ftu ¿tt™MðY…t, «r‚…tŒ™ rfÞtu …h{ y™q … t >
193
f{o ò u „ fu ¼u Œ nu su n q k , yƒ y™w ¢ {ËU ƒh™‚ ‚u n q k >>

yðh f{oòu„e s„ sunt, Œuðftu yh[™ fh‚ nu ‚unt >
ftu n w k f{o ò u „ e s„ su n e, ƒú ñ Y… yÂø™{U ‚u n e >>
Ä] ‚ ytrŒf Ët{„ú e òu W , þðto r ŒfËU ntu { ‚ Ëtu W >
ntu{rn{U r™ct áZ Äthu, yurnrðrÄ ¿tt™ËU fths Ëthu >>25>>
yðh f{o ò u „ e nu su n q k , ¿tt™$rÿ ©tu º ttrŒf ‚u n q k >
þçŒtrŒf ËtU Vurhfu ÷tðu, ËkÞ{ y™÷{U Ärh Ëw¾ …tðu >>
Œtu n t - y…h f{o ò u „ e Ëƒu , þçŒtrŒf nu su n q k >
$rÿÞY…e yÂø™{U , ntu { fh‚ nu ‚u n q k >>
ËtuhXt - Ëƒ $rÿ„ý sunqk, r™sr™s rð»tÞ{U yr‚ [‚wh >
fh‚ r™ðthý ‚u n q , r‚™rf s‚™{U r™íÞ hn‚ >>26>>
[tu…tR
ftu n w k f{o ò u „ e Ëw r ð[the, ¿tt™rnËU «ßðr÷‚ ¼Þtu ¼the >
yt‚{Ëk Þ { y™÷ nu su n w k , æÞt™ ÄthýY…e ‚u n w k >>
r‚™{U $rÿfu f{o nu su n t, þçŒtrŒffw k ntu { ‚ ‚u n t >
‚urn rðrÄ «týfu f{o òuR, ïtË WåAðtË nu ytrŒf ËtuR >>
yt‚{ËkÞ{ yÂø™{U ËtuW, ¼M{ fh‚ ™ne ht¾‚ ftuW >
«tý $rÿfu f{o nu su ne, rð»tÞËU s‚™ËU xth‚ ‚u rn >>27>>
ftnw k f{o ò u „ e ƒw Â Øðk ‚ t, ÿÔÞs¿t fhe ss‚ y™k ‚ t >
LÞtÞËU ÿÔÞ W…tso ‚ su‚t, Œuð s¿t{nª ¾h[‚ ‚u ‚t >>
Œtu n t - ftu n w k f{o ò u „ e ËŒt, ‚…s¿tne fhu Äeh >
[tk ÿ tÞý ytrŒf rð»tu , ©Øtsw õ ‚ „k ¼ eh >>
[tu…tR
ftu n w k f{o ò u „ e yr‚ Äeht, òu „ s¿t h‚ rð{÷þheht >
…wÛÞY… ‚ehÚt s„ sunt, r‚™{ne ht¾‚ …h{ Ë™unt >>
ftu nw f{o òu„ e „w™htþe, ðuŒ …Z‚ Wh Ähe yrð™tþe >
ftu n w k f{o ò u „ e ƒw Â Øðt™t, ðu Œ fu yÚto …Z‚ Ëw ò ™t >
194
ftunwk f{oòu„e yþõ‚ ntuR, sí™ËU r™sðú‚ ht¾‚ ËtuR >

òu {wr™ðh yr‚ áZðú‚ hnrn, Ëtu ©wr‚rËØ …h{ …Œ ÷nrn >>28>>
ftu n w k f{o ò u „ e yr‚ ¿tt™e, «týtÞt{…htÞý æÞt™e >
Ëtu y…t™{nª ntu{‚ «t™t, …whf ht¾‚ …h{ Ëwò™t >>
Œtu n t - ftu n w k y…t™fw k «tý{U , ntu { ‚ Äehs Äthe >
Þw k hu [ ffw k fh‚ nu , òu „ fe sw „ ‚ rð[the >>
[tu…tR
«tý y…t™ 1 fntð‚ su n t, ftu W òu „ e hw k Ä ‚ nu ‚u n t >
«tý{U «týfwk ntu{‚ Äeht, fkw¼f2 fh‚ nu …h{ „k¼eht >>
‚e™ «fthfu òu „e sun qk , ytnthftu r™Þ{ h¾‚nu ‚u nqk >
yÕ… ytnth Ëƒrnftu Ä{to, ‚urn rƒ™ òu„ftu ÷n‚ ™ {{to >>29>>
ytÄu &÷tufftu yÚto nu òuW, «Út{ &÷tuf Ëk„ rf™tu ËtuW >
ÿÔÞs¿t Ëtu ÷u f h su n e, «týtÞt{ «sk ‚ nu ‚u n e >>
f{oòu„fu ¼uŒ nu òuR, r¼Òt r¼Òt ƒhr™ Ëw™tyu ËtuR >
r‚™{nª «ð‚uo òr™ rn‚ suW, ËƒrðrÄ f{oòu„e nu ‚uW >>
Œtunt - …k[ {nt s¿ttrŒf Ëtu, r™íÞ r™r{¥t þw¼ f{o >
r‚™ fhe s¿t òu ntu ‚ nu , ‚u r n ò™‚ Ëƒ {{o >>
«Út{ fnu þw ¼ s¿tËU , su r n …t‚f ¼Þtu ™tþ >
Ëtu ËtÄffu Whrð»tu , ntu ‚ nu …h{ «ftþ >>30>>
[tu…tR
s¿tþu»t y{]‚ yÒt sunt, ËtuR yÒt fhe òu Äth‚ Œunt >
ƒúñ Ë™t‚™fwk ËtuR …tðu, ft÷fe Ít÷{U Ëtu ™ne ytðu >>
«Út{ fnu Ëƒ s¿t nu suW, ‚t{æÞ yufnw fh‚ ™ ‚uW >
Ëtu ys¿t yr‚ ™e[ nu «t™e, ‚trn rð÷tuf‚ ntuð‚ nt™e >>
™tþðk‚ ‚wåA Ëw¾ ò{tkne, yuËtu {™w»Þ÷tuf ‚urn ™tkne >
nu ysw o ™ …h÷tu f nu òu R , yu Ë u Œw ü fw k fneËu Ëtu R >>31>>
1 y…t™ - ðtÞw ƒnth ftZðtu, 2 fwk¼f - ðtÞw™u þheh{tk htufðtu
195
yurnrðÄ s¿t y™uf «ftht, ¼Þtu nu ƒúñ{w¾ËU rðM‚tht >

ƒú ñfwk r{÷™ftu ËtÄ™ yunt, ‚t{®n ÷uþ ™ne ËkŒu nt >>
Œtu n t - f{o ò u „ fu ¼u Œ Ëƒ, f{o Ë U W…su ò™e >
r™íÞ r™r{¥t þw ¼ f{o Ë U , ntu ‚ Ëf÷ Œw : ¾nt™e >>
yu r nrðrÄ ò™ ‚w { , ßÞw k fnu fhtu f{o >
Aw x e ntu Þ Þn Ëk Ë thËu k , yu r n y÷ti r ff f{o >>32>>
[tu…tR
¿tt™ f{o {ne hn‚ nu sƒrn, f{o f w k ¿tt™tfth nu ‚ƒrn >
®¼‚h hn‚ ¿tt™ r™íÞ ò{u, yuËtu f{o fntð‚ ‚t{U >
¿tt™ftu ykþ nu yrÄf «tÄt™t, Ëtu ƒh™‚ «¼w …h{ Ëwò™t >
¿tt™ftu yt©Þ f{o nu sunt, r‚™{ne ÿÔÞ{Þ s¿t nu ‚unt >>
ÿÔÞs¿tËU ©u c y…tht, ¿tt™s¿t Ëtu Ëƒ ©w r ‚Ëtht >
Ëw™nwk fwk‚eËw‚ …h{ «ðe™t, ðirŒf f{o Ëƒrn yr‚ Íe™t >>
r‚™ËU y…h M{]r‚ fnu surn, M{t‚o f{o fntð‚ ‚une >
©wr‚ M{]r‚ ¼tr»t‚ f{o òuR, ¿tt™{U Ëƒrf Ë{tÂó ntuR >>
Œtunt - Ëƒ ËtÄ™ fhefu rð{÷, …tð™u òuøÞ nu ¿tt™ >
¿tt™ hn‚ nu f{o { U , ò™nw k …h{ Ëw ò ™ >>
‚t‚u fh‚ yÇÞtË òu , ¿tt™fw k …tð‚ {tu Þ >
y™yÇÞtËe ¿tt™fw k , fƒnw k ™ …tð‚ ftu Þ >>33>>
[tu…tR
ysw o ™ ‚tu Þ fÌttu {u ¿tt™t, f{o { U hrnfu …h{ Ëw ò ™t >
rs™ yt‚{ òLÞtu Ëtûtt‚t, Ëtu ¿ttr™ËU ¿tt™ „úntu ‚t‚t >
™{Mfth fhe «§ Wå[thtu, Ëuðt fhe Ëƒ yk‚h xthtu >
Ëtu ¿tt™e ‚ƒ «§ rð[the, fne nu ¿tt™ {wr™ yr‚ rn‚fthe >>34>>
nu …tk z w ™ k Œ ™ Ëw ™ w ƒt‚t, òr™fu ‚¥ð ¿tt™ rðÏÞt‚t >
yurnrðrÄ Œunt‚{ {r‚ sunt, ËtuR {nt{tun ™ …intu ‚unt >>
surn ¿tt™ fhe Ëƒ s„ òuW, r™s yt‚{{ne Œur¾ntu ËtuW >
196
r™s yt‚{ …h yt‚{ òuR, ¿tt™áÂü fhe ¼uŒ ™ ftuR >>

Œtu n t - r™syt‚{ Œþo ™ ¼Þtu , ‚u Ëtu R Ëƒftu Y… >
«trý{tºtfu yt‚{t, Œu r ¾ntu …h{ y™q … >>
yrÄf þw Ø r™s yt‚{t, Ëƒnefu yt‚{ su n q k >
Ëƒrnfw k {tu { ne Œu r ¾ ntu , {{ ytr©‚ nu ‚u n q k >>35>>
[tu…tR
nu ysw o ™ yr‚ …t…e su n t, r‚™rnËU yr‚…t…e ‚w { ‚u n t >
‚Œr… «Út{ fÌttu ¿tt™ nu òuR, …t… WŒrÄfe ™tift ËtuR >>
¿tt™Y… ™ti f tËU ðeht, …t… WŒrÄ ‚rhntu ‚w { Äeht >
¿tt™ ™tðftu ht¾e ytÄtht, rƒ™ «ÞtË …intu ¼ð…tht >>36>>
yrÄf «ƒ÷ yÂø™ ¼Þtu sunqk, ftü Ë{qnfwk òh‚ ‚unqk >
yt‚{¿tt™ y™÷ Rr{ ¼the, yswo™ Œu‚ f{o Ëƒ òhe >>37>>
‚t‚u ¿tt™‚wÕÞ s„{tkne, þwØ fh™ yLÞ ËtÄ™ ™tkne >
yt‚{¿tt™ …t… fhu ™tþt, Ëtu rsr{ ntuÞ Ëtu fnwk yÇÞtËt >>
Œtu n t - f{o ò u „ r™íÞ fh‚ òu , ¿tt™òu ø Þ òu ntu Þ >
r™s yt‚{{ne ft÷ fhe, ¿tt™fw k …tð‚ Ëtu Þ >>38>>
[tu…tR
Œu W…Œu þ ƒ‚tÞtu ¿tt™t, r‚™rf ð] Â Ø{ne ©Øtðt™t >
ËtuR ¿tt™{ne {™fwk Äthu, ytí{tËU yLÞ rð»tÞ r™ðthu >>
rð»tÞËU $rÿ Vuhefu ÷tðu, yuËtu …wÁ»t Ëtu ¿tt™fwk …tðu >
Þwk þw¼ ¿tt™ …tÞ ƒwÂØðk‚t, Ëã Ëtu …tð‚ þtkr‚ y™k‚t >>39>>
yurnrðÄ s™ ƒ‚tÞtu sunw, r‚™ fhe hrn‚ y¿t nu ‚unq >
fÌttu òu ¿tt™ rsr{ ƒZ‚ y…tht, Ëtu W…tÞ ™ne fh‚ „{tht >>
fÌttu òu ¿tt™ ‚urn ËkþÞ ¼the, ™tþfwk …tð‚ Ëtufwk rð[the >
ytí{¿tt™ sÚtthÚt sunt, r‚™{nª ËkþÞ swõ‚ nu ‚unt >>
Œtunt - Ä{o yÚto yÁ ft{Ëw¾, ‚tne Rntk ™ne ntuÞ >
‚tu yr‚ Œw ÷ o ¼ {tu û tËw ¾ , õÞw k fh …tð‚ Ëtu Þ >>
197
su r n Wh Ëk þ Þ ¿tt™ftu , ‚tfw k ™ne Ëw ¾ ÷u þ >

‚t‚u k ¼xf‚ ¼ðrð»tu , ÔÞhÚt ¼Þtu W…Œu þ >>40>>
[tu…tR
rfÞtu W…Œu þ òu „ fhe yu n e, ¿tt™tfth ¼Þu f{o su n e >
ytí{¿tt™ «ƒ÷ ¼Þtu sƒne, ËkþÞAuŒ ¼Þu Ëƒ ‚ƒrn >>
ytí{ðk ‚ {™Mðe su n w , ËtðÄt™ ð‚o ‚ ™h ‚u n q >
…q ðo f{o nu Œw :¾«Œ òu R, ƒk Äfu nu ‚w ™ ƒtk Ä ‚ Ëtu R >>41>>
‚t‚u y™trŒ yrðãt sunt, r‚™ fhe ËkþÞ W…s‚ yunt >
ytí{Ëk ƒk rÄ ËkþÞ suW, ÓŒÞ f{÷{nª hn‚ nu ‚u W >>
¿tt™¾z„ n{ fÌttu WŒtht, Ëtu Ëƒ ËkþÞ AuŒ™ntht >
¿tt™ËU Ëk þ Þ Au rŒfu Ëƒne, f{o ò u „ ythk ¼ tu yƒne >>
Œtunt - nu ¼th‚ nª{‚ Ërn‚, swØ fh™ rn‚ ‚t‚ >
ðu „ ËU Xtzu 1 ntu n w k ‚w { , {t™e ÷u n w k ËíÞ ðt‚ >>42>>
fh‚ r¢Þt Rr{ ¿tt™sw ‚ 2, ‚tne ™ ÷t„‚ f{o >
{w õ ‚t™k Œ fu ™tÚt Þw k , Ëƒrn ƒ‚tÞtu {{o >>
©ef]»ýtswo™ËkðtŒu {wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚¼„ðŒT„e‚txeftÞtk f{o
ËLÞtËÞtu„tu ™t{ [‚wÚttuo yæÞtÞ: >>4>>
yæÞtÞ-5
[tu…tR
[WÚtu yæÞtÞ{ne ƒnw ðtht, f{oòu„ fÌttu ¿tt™ ytftht >
f{o ò u „ fu ¼u Œ nu su n q , rðrðÄ ¼tr‚ ƒh™u nu ‚u n q >>
¿tt™ftu ykþ fntð‚ òuR, yr‚ «Ät™ fhe ƒhLÞtu ËtuR >
yƒ …k[{ yæÞtÞ{U yu nt, f{o òu„ yr‚ W¥t{ ‚u nt >>
ytí{«tÂófu ËtÄ™{tk n e, f{o ò u „ yr‚ ©u c fntk n e >
W¼Þ ¼tr‚ Ëwr™fu Þw ƒt‚t, yswo™ …wA‚ ¼Þu Ëtûtt‚t >>
1 Xtzu - ‚iÞth, 2 ¿tt™ sw‚ - ¿tt™ ËtÚtu

198
yswo™ Wðt[ >

fnu ysw o ™ Ëw ™ w f] » ý „tu Ë tk R , f{o f tu íÞt„ fn‚ rs™{tk R >
yuËtu ¿tt™òu„ nu sune, «¼w ‚w{ ©uc fn‚ ntu ‚une >>
Œtu n t - Âî‚eÞ yæÞtÞ{U Þw k fÌttu , þw Ø {w { w û tw òu Þ >
f{o ò u „ fhu «Út{ sƒ, ‚ƒ yk ‚ h þw Ø ntu Þ >>
[tu…tR
yL‚:fhý þw Ø ntuð‚ sƒne, ¿tt™òu „fwk ËtrÄfu ‚ƒne >
yt‚{Œþo™ yurnrðÄ ntuR, Þwk ‚w{ fÌttu ËwLÞtu n{ ËtuR >>
r‚Ëhtu [tuÚttu yæÞtÞ sunqk, …wr™ ‚w{ r‚™{ne ƒhLÞtu yunwk >
¿tt™òu „ yrÄfthe su n e, f{o ò u „ yr‚ ©u c nu ‚u n e >>
‚t‚U ¿tt™òu „ nu su n t, f{o ò u „ ‚w { ƒhLÞtu ‚u n t >
«¼w ‚w{ W¼Þ{U ©uc òu {t™tu, Ëtu r™ùu fhe fntu ¼ú{ ¼t™tu1 >>1>>
©e ¼„ðt™wðt[ -
fnu ©ef] » ý Ëw ™ w ysw o ™ ƒt™e, ¿tt™òu „ ƒhLÞtu Ëw ¾ Œt™e >
f{o ò u „ ƒhLÞtu nu òu R , áZ fÕÞt™ fh‚ nu Œtu R >>
Œtu n t - ‚Œr… W¼Þ{U ¿tt™Ëu u , f{o ò u „ ƒ÷ðt™ >
f{o ò u „ Ëƒ Sðftu , fh‚ …h{ fÕÞt™ >>2>>
[tu…tR
¿tt™òu „ ËU f{o õÞw k Ëtht, Þtftu W¥th fnw k ‚tu Þ ÃÞtht >
òu ™h f{o fh‚ nu ‚tuW, r™íÞËkLÞtËe ‚wÕÞ nu ËtuW >>
‚]ó òu yt‚{ y™w¼ð{tkne, ‚urn rƒ™ yLÞ RåAt Wh ™tkne >
yt‚{ rƒ™ yLÞ ðM‚w sunt, ht„ îu»t ‚une fh‚ ™ ‚unt >>
ht„ îu»t ytrŒf nu òuR, Ën™ fh‚ yr‚ ‚‚…h ntuR >
{nt¼ws f{oòu„ fhe Äeht, Ëw¾rnËU ƒkÄ™ hrn‚ „k¼eht >>3>>
ËtkÏÞ Ëtu ¿tt™òu„ Ëw¾fthe, òu„ Ëtu f{oòu„ y½nthe >
W¼Þfwk V÷ fhe LÞthu ƒ¾t™u, ƒt÷ƒwÂØ ƒwÄ ‚trn «{t™u >>
Œtunt - ËtkÏÞ Ák òu„fu …]Útf V÷, fn‚ ßÞwk ƒt÷ yò™ >
1. ¼ú{ xt¤tu
199
…k r z‚ …] Ú tf ™ fn‚ nu , òrn sÚtthÚt ¿tt™ >>

ËtuhXt - ¿tt™òu„ þw¼ òuÞ, f{oòu„ yu W¼Þ {æÞ >
yu f nw k { U ÂMÚt‚ ntu Þ , W¼Þftu V÷ yt‚{ ÷n‚ >>4>>
[tu…tR
Ëtk Ï Þ òu ¿tt™rf r™ctðt™t, ytí{Œþo Y …e ÷n‚ nu MÚtt™t >>
f{o ò u „ r™ct sw ‚ su n t, Ëtu R MÚtt™f …tð‚ ‚u n t >>
ËtkÏÞ Ák òu„ fntð‚ ŒtuR, Þwk V÷ fhe Ë{ Œu¾‚ òuR >
ËtuR Œu¾‚ ËtuR …krz‚ ò™tu, ytuh Ëƒrn sz ykÄ «{t™tu >>5>>
nu yswo™ Ëw™w W¼Þfe ƒt‚t, R™{ne Þn rðþu»t Ëtûtt‚t >
¿tt™òu „ Ëw ¾ fthe òu W , f{o ò u „ rƒ™ ÷n‚ ™ Ëtu W >>
yÁk òu òu„ swõ‚ {wr™ Äeht, ytí{ {™™ h‚ yr‚ „k¼eht >
Ëw¾rn ËU f{oòu„ fhe ‚une, yÕ… ft÷ yt‚{ ÷nu ‚une >>
Œtu n t - ¿tt™ òu„ sw ‚ fü fhe, ËtÄ‚ yt‚{ ¿tt™ >
ƒnw ‚ ft÷ fhe …tðrn, yt‚{Œþo Ëw ò ™ >>6>>
[tu…tR
òu „ sw õ ‚ s„{U ™h òu R , nrh ythtÄ™Y… nu Ëtu R >
þwØ f{or™{ne ð‚o‚ ‚unt, ‚t‚U yr‚ rðþwØ {™ yunt >>
yrÄf «ƒ÷ $rÿÞ„ý sune, yr‚ rðþu»t fhe rsíÞtu ‚une >
Ëƒrn ¼q‚ftu yt‚{ sunq, Ëtu r™s yt‚{ òr™fu ‚unq >>
Ëtu f{o™fwk fh‚ nu sƒne, Œun{U yt‚{¼tð ™ ‚ƒne >
‚t‚U yÕ… ft÷ fhe sk ‚ t, yt‚{Œþo ™ …tðu y™k ‚ t >>
‚tk ‚ u f{o ò u „ nu su W , Ëƒ ËtÄ™{U ©u c nu ‚u W >
f{oòu„ ËtuR ¿tt™W …tðu, Ëtu {™fu {÷ Ëƒne ™Ëtðu >>7>>
Œtu n t - yu rnrðrÄ yt‚{ ‚¥ðftu, ò™™nth nu òu Þ >
$rÿ «tý {™ ytrŒËU , r¼Òt hn‚ nu Ëtu Þ >>
[tu…tR
¿tt™$rÿ ©tu º ttrŒf su r n, f{o $ rÿ ðt„trŒf ‚u n e >
yL‚:fhý Ák «tý nu sunt, R™rnËU ‚tË r¢Þt fhe ‚unt >>
200
$rÿÞ ytrŒf {trÞf sunq, r™sr™s rð»tÞ{U ð‚o‚ ‚unq >

Þwk r™s yt‚{ …]Útf r…At™u, {U ™ fÁk fAwk {wr™ Þwk {t™u >>8>>
ƒúñþçŒ fÌttu &÷tuf{U òuR, {q÷ «f]r‚…h ò™nwk ËtuR >
{nŒ ƒúñ {{ òur™ suW, frn nu ©ef]»ýS yt„u ‚uW >>
yurn rðrÄ {q÷«f]r‚ nu òuW, Œun $rÿ ytrŒf ¼R ËtuW >
Ëtu Œu ntrŒf ƒúñ {U Ëk ‚ t, Ëƒne f{o y…o ‚ ƒw Â Øðk ‚ t >>9>>
Œtu n t - V÷fe RåAt íÞt„efu , yrÄf yfh‚t ntu Þ >
{U ™ fÁk fAw k Þtrn rðrÄ, f{o fh‚ nu òu Þ >>
ƒk Ä ™ nu ‚ w …t… fhe, r÷ó ™ ntu ð ‚ ‚u n q k >
…È…ºt ßÞw k s÷rð»tu , íÞw k {w r ™ s„{rn yu n w k >>10>>
[tu…tR
Œu n Ák 1 {™ ƒw Â Ø nu su n q , fu ð ÷ $rÿ™ftu „ý ‚u n q >
R™ Ëƒ fhefu òu„ nu sunt, V÷ ‚rs f{o fh‚ nu ‚unt >>
f{o ò u „ e Þw k ð‚o ‚ su n e, ytí{þw Â Ø rn‚ fh‚nu ‚u r n >
Wh{U hn‚ …qðo y½ òuR, r‚™fu ™tþ rn‚ f{o nu ËtuR >>11>>
swõ‚ Ëtu ytí{ rƒ™ yLÞ òuW, Ëtu V÷ Œur¾ [÷‚ ™ne ËtuW >
f{ofu V÷ ‚rs fh‚ nu suW, fuð÷ yk‚h þwÂØ rn‚ ‚uW >>
Ëtu yt‚{fu y™w¼ðY…t, …h{ þtkr‚ V÷ …tðu y™q…t >
yr‚ yswõ‚ ™h ntuðne su‚t, ytí{ rƒ™t yLÞ V÷ [nu ‚u‚t >>
Œtu n t - fh‚ Ëft{e f{o f w k , V÷ ytËÂõ‚ òne >
‚trn‚u f{o r ™ËU ËŒt, ntu ‚ nu ƒk Ä ™ ‚tne >>12>>
[tu…tR
y…™u …q ð o f{o nu su n t, Ëtu nu {q ÷ yu Ë tu r™s Œu n t >
Ëtu ‚™ftu Ëk ƒ k Ä nu yu n e, ‚t‚u k f{o f tu fh‚t nu n e >>
‚™ rƒ™ f{o fh‚ ™nª sk‚t, Þn rððuf sw‚ Ëtu ƒwÂØðk‚t >
Þwk rððuf sw‚ {™ fhe ËtuR, y…™u Ëƒne f{o nu òuR >>
™ðîth …w h Œu n nu yu n t, r‚™{ne f{o íÞt„efu ‚u n t >
1 - y™u (ytih rnLŒe)
201
r™sðþ $rÿ™ftu „ý fe™t, ‚™ yr¼{t™ ™ fh‚ «ðe™t >>

Ëtu r™s ‚™fwk f{o fhtðu, yt… yf‚to Œw:¾ ™ne …tðu >
Ëtu Ëw¾{U hnu f{o ™ fhne, ™tkne fhtð‚ Þwk WØhne >>13>>
Œtu nt - yƒ yt‚{ftu Y… nu, Ëns Mð¼trðf òuÞ >
Ëtu ËƒrðrÄ Ëtûtt‚ fhe, ƒhr™ Ëw ™ tW ‚tu Þ >>
[tu…tR
Œu ð ™htrŒf ð…w fhe su n e, «f] r ‚ Ëk ƒ k Ä ËU ð‚o ‚ ‚u n e >
yuËtu Ëƒne ÷tuf fu sunt, r™s r™s òuøÞ fu fh‚t ‚unt >>
r™s r™s òuøÞ f{o nu òfwk, f{oËU ŒuðtrŒf V÷ ‚tfwk >
Ë{Úto f{ofu ðþ ™ne òuR, Sð ™ne W…òð‚ ËtuR >>
‚t‚U Mð¼tðne fh‚t ò™tu, ytuh ™ fh‚t ftunq «{t™tu >
ðtË™t …q ð o f{o r f su n q , Œu ð trŒffe fh‚t ‚u n q >>
fh‚t f{oftu {t™ hnu òuW, ‚urn rðrÄ f{ofu V÷ nu ËtuW >
Þn r‚™w ftu òu„ r{÷tðu , ðtË™t Ëtu R Mð¼tð fntðu >>14>>
Œtu n t - r™sËk ƒ k r Ä …w º ttrŒftu , …t… ™ xth‚ sk ‚ >
íÞw k þºtw fu Ëw f ] ‚ Ëw ¾ , xth‚ ™tk n e y™k ‚ >>
[tu…tR
‚t‚u Þn Sðt‚{ su n t, Œu ð trŒf ‚™Ë{ ™ne ‚u n t >
ftnwftu r{ºt þºtw ™ne yurn, yu Ëƒ fh‚ ðtË™t ‚une >>
yuËtu þwØ Sðt‚{ òuR, ‚une rð…he‚ Mð¼tð õÞwk ntuR >
yswo™ Þwk ‚w{ …wrA ntu ƒt‚t, Þtftu W¥th Œunwk {U ‚t‚t >
¿tt™fw k ytðhý fh‚t su n w k , …q ð o f{o y¿tt™ nu ‚u n w k >
r‚™ fhe ¿tt™ Ëkftu[fwk …tðu, ‚trn‚u Þn Ëƒ Sð {wÍtðu >>15>>
yurn rðrÄ ð‚o‚ Sð y…tht, r‚™{U …tÞu òu rð{÷ rð[tht >
¿tt™fwk ytðhý fh‚ nu òu W, f{oY… y¿tt™ nu ËtuW >>
Œtu n t - òrn sÚtthÚt ¿tt™ËU , ¼Þtu y¿tt™ftu ™tþ >
‚tfu Wh ytrŒíÞ Ë{, ntu ‚ nu ¿tt™ «ftþ >>16>>
202
[tu…tR
Ëtu yt‚{Œþo ™ nu su n e, r‚™{ne y[÷ ƒw Â Ø nu ‚u n e >
Ëtu ytí{{ne {™ nu òne, yt‚{{ne r™ct áZ ‚tne >
ytí{t …h{ yÞ™ nu òfwk, ‚une rƒ™ ytuh Xtuh ™ne ‚tfwk >
yurnrðrÄ ¿tt™ yÇÞtË rð[the, ÄtuR „Þu sune …t‚f ¼the >>
Þwk r™»…t… ¼Þu ™h sunt, ytí{ MðY… hn‚ nu ‚unt >
sL{{] í Þw Ë U hrn‚ nu òu R , þw Ø ytí{fw k …tð‚ Ëtu R >>17>>
rðãt Ëtu ƒúñrðãt ò™tu, rð™Þ Ëtu yr‚ r™{to™ «{t™tu >
Ëtu ŒtuW swõ‚ rð« nu sunw, „ti „s ït™ ï…[ nu ‚unw >>
Œtu n t - R™ Ëƒ{U Ë{ Œu ¾ ne, …k r z‚ …h{ Ëw ò ™ >
r™s yt‚{ftu ònefw k , ¼Þtu sÚtthÚt ¿tt™ >>
Ëtu h Xt - Sð ytí{t òu Þ , Ë¥ttY…e yrÄf Ë{ >
ƒú t ñýtrŒ{ne Ëtu Þ , ytí{ŒŠþ Ë{ ÷¾‚ >>18>>
[tu…tR
ËtÄ™ Œþt {æÞ {w r ™ su n w , s„fw k rsr‚ hÌttu nu ‚u n w >
rs™fw k Ë{áÂü Ëƒ{tk n e, ¼u Œƒw Â Ø Wh W…s‚ ™tk n e >>
òu {tÞt…h þwØ MðY…t, Œtu»thrn‚ Ë{ yt‚{ y™q…t >
Ëtu Ë{ ¼tð{U ð‚o‚ òuR, ƒúñ{U y¾kz hn‚ ™h ËtuR >>19>>
f{oòu„e yurnrðÄ hnu òuR, ‚urn Ë{Œþo ¿tt™ ßÞwk ntuR >
‚urn rðÄ Œu‚ nu þw¼ W…Œuþt, surn Ëwr™ ËkþÞ hn‚ ™ ÷uþt >>
ysw o ™ f{o ò u „ e nu su r n, …q ð o f{o ðtË™t fhe ‚u r n >
r«Þ ðM‚w «t…‚ ¼R òuW, r‚™{U nh¾ ™ …tð‚ ËtuW >>
Œtu n t - yr«Þ ðM‚w …tÞfu , su n e Wîu „ ™ ntu Þ >
ÂMÚth yt‚{{ne ƒw Â Ø su n e, ËtðÄt™ nu Ëtu Þ >>
yÂMÚth Œu n ÂMÚth yt‚{t, yu f ™ ò™‚ su n q >
Œu n Á yt‚{ yu f fhe, {tu n ™ …tð‚ ‚u n q >>
Ëtu h Xt - Þwk W…Œu þËU yu nw , ƒúñrn{U ÂMÚth ƒú ñrðŒ >
ntu ‚ f] ‚ thÚt ‚u n q , òu yu r nrðÄ yÇÞtË sw ‚ >>20>>
203
[tu…tR
ytí{MðY… rð™t yLÞ su nq , …k [ rð»tÞ þçŒtrŒf ‚u nq >
‚ntk ™ne «er‚ swõ‚ {™ òne, ytí{rð»tu Ëw¾ W…s‚ ‚tne >>
Ëtu {trÞf yÇÞtËfwk íÞt„e, ƒúñ yÇÞtË fh‚ ƒz¼t„e >
ƒúñfu y™w¼ð sw‚ Ëw¾ sunt, ËtuR y[÷ Ëw¾ …tð‚ ‚unt >>21>>
rð»tÞ $rÿftu ntu‚ Ëkòu„t, r‚™ËU W…s‚ ƒnwrðÄ ¼tu„t >
ËtuR ¼tu„ Œw:¾fthý ò™tu, ™tþðk‚ yr‚ ‚wåA «{t™tu >>
‚t‚u Ëw™w fwk‚eËw‚ ðeht, ¼tu„rð»tu Ëw¾ r„™‚ ™ Äeht >
™tþðk‚ ‚™ ò™‚ òuR, ¼tu„rð»tu ƒwÄ h{‚ ™ ËtuR >>22>>
AkŒ nrh„e‚ - ËtuR ƒwÄ þhehfwk ‚su …rn÷u fh‚ ËtÄ™ Äeh sw,
ËtÄ™ Œþt{ne yt‚{t y™w ¼ ð{U «er‚ „k ¼ eh sw >
Ëtu …wÁ»t ft{ Á ¢tuÄËU W…ßÞtu Ëtu ðu„fwk Ën‚ nu ,
ft{trŒ ðu „ fw k Ën™ Ë{Úto sw õ ‚ ‚u n e ƒw Ä fn‚ nu >>
Œtunt - yt‚{ y™w¼ð òuøÞ Ëtu, Ëw¾e fntð‚ ËtuÞ >
yt‚{ y™w ¼ ð y‚w ÷ Ëw ¾ , Œu n ‚su ‚u n e ntu Þ >>23>>
[tu…tE
òu ™h ƒtÌt rð»tÞËw¾ íÞt„e, yt‚{ y™w¼ð Ëw¾ y™wht„e >
yt‚{{ne ytht{ nu stne, ytí{¿tt™ yrÄf nu ‚tne >>
yu r nrðrÄ òu „ e ð‚o ‚ su n t, ƒú ñ MðY… fntð‚ ‚u n t >
ƒúñfu y™w¼ð Y… nu òuR, Ëtu Ëw¾fwk …tð‚ {wr™ ËtuR >>24>>
þe‚ Á W»ýtrŒf Œw:¾ yunw, r‚™ fhe {wõ‚ ¼Þu ™h sunq >
ytí{MðY…{U {™ ð~Þ yt™e, y[÷ r™Þ{ sw ‚ {nt{w r™ ¿tt™e >>
Ëƒne «trýftu yr‚ rn‚ surn, r‚™{ne yrÄf «er‚ sw‚ ‚une >
ytí{MðY…ftu Œþo™ òuW, r‚™{ne ‚‚…h ð‚o‚ Ëtu W >>
Œtunt - ytí{«tÂó rðhtuÄe Ëƒ, …t… ¼Þu sune ™tþ >
ƒú ñ r™ðto ý òu ytí{Ëw ¾ , Ëtu ‚u n e ntu ‚ «ftþ >>25>>
[tu…tR
rs™fu ÷ûtý fnu nu ƒ¾t™e, yu Ëtu òu„ e …h{ rð¿tt™e >
204
r‚™fwk ƒúñ Ëw÷¼ Ëw¾fthe, Ëtu yƒ fn‚ nu yr‚ rðM‚the >>

ft{ ¢tuÄËU hrn‚ WŒtht, fh‚ Mð¼tðËU sí™ y…tht >
rsr‚ r÷Þu {™ $rÿ su n e, ytí{MðY…fw k òLÞt ‚u n e >>
yuËu òu„e s„{ne sunw, ƒúñftu y™w¼ð Ëw¾ ÷nu ‚unw >
r‚™fwk hn‚ Ëtu Ëw¾{ne ðtËt, Ëtu {wr™ðh Wh ƒúñ «ftþt >>26>>
ytí{MðY…ËU ƒtrnh su nt, …k[ rð»tÞ þçŒtrŒf ‚unt >
ƒtÌt $rÿ„ýfe „r‚ òu R, rð»tÞËU r…Au Vu h‚ Ëtu R >>
Œtu n t - òu „ òu ø Þ ytË™rð»tu , {w r ™ ƒu X ‚ Ë{ftÞ >
¼ú f w x e {æÞ r™s™trËft, ‚ntk Ëtu á„ Xu h tÞ >
™tËt ®¼‚h [÷‚ nu , «t™ y…t™ òu ðtÞ >
ïtË WïtËfw k Ë{ fh‚, yu r n rðrÄ æÞt™ ÷„tÞ >>27>>
[tu…tR
ytí{Œþo ™ rð™ yLÞËU su n t, {™ $rÿ ƒw Â Ø htu f ‚ ‚u n t >
„Þu nu òË ¼Þ RåAt ¢tuÄt, yuËtu sune Wh y[÷ «ƒtuÄt >>
{tuûtftu y[÷ «Þtus™ òne, ‚une rƒ™ ytuh ™ RåAt ‚tne >
yurnrðrÄ hn‚ nu {wr™ðh òuR, Ëƒne ft÷{U {wõ‚ nu ËtuR >>28>>
s¿t Ák ‚…ftu ¼wõ‚t sunq, Ëƒne ÷tuf…r‚ftu …r‚ ‚unq >
Ëƒne ÷tuffu Rïh òu W, r‚™ftu yrÄf {nu ïh Ëtu W >>
Þt s„ Ëƒne «týefu ð]kŒt, Ëƒftu ËwÓŒ nh‚ ¼ðVkŒt >
yuËtu {tuÞ òr™ Ëw¾fthe, …h{ þtkr‚ ËtuR …tð‚ ¼the >>29>>
Œtu n t - Þw k {u h u áZ ¿tt™ËU , ntu ‚ Ëƒne y½ ™tþ >
…h{ þtk r ‚fw k …tðne, Ëtu R y™LÞ {{ ŒtË >>
{{ MðY…ftu ¿tt™ su n e, ‚trn ™ ƒk Ä ™ ÷u þ >
{w õ ‚t™k Œ fu ™tÚt Rr{, rŒÞtu ËíÞ W…Œu þ >>
©ef]»ýtswo™ËkðtŒu {wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚ ¼„ðŒT„e‚txeftÞtk
ËkLÞtËÞtu„tu ™t{ …k[{tu yæÞtÞ: >>5>>
205
yæÞtÞ - 6
[tu…tR
>
ËtÄ™ Ët{„ú e sw ‚ su nt, f{o òu„ Ëƒ rðrÄ fÌttu ‚un t
>>
¿tt™ Á f{oòu„ fhe sune, rËØ ntu‚ Ëw ¾ŒtÞf ‚une
>
yt‚{fwk yð÷tuf™ Y…t, fnwk yƒ òu„ yÇÞtË y™q…t
>
sune Ëwr™ òu„ftu rðrÄ nu sunw, ËtÄf òr™ ÷u‚ Ëƒ ‚unw
©e¼„ðt™wðt[ >
>
fnu ©ef] » ý Ëw ™ w ysw o ™ ƒt‚t, f{o f u V÷ Mð„to r Œf ‚t‚t
>>
r‚™rf RåAt íÞt„efu òuR, fh™u òuøÞ f{o fhu ËtuR
>
Ëtu Ëk L ÞtËe òu „ e ò™tu , ¿tt™òu „ sw ‚ ‚tne «{t™tu
>>
f{o ò u „ r™ctsw ‚ òu W , yt‚{ yð÷tu f ™ h‚ Ëtu W
>
Œtu n t - ËtÄ™ yt‚{Œþo f u , ¿tt™òu „ yhw f{o
>>
W¼Þ{U r™ctðt™ nu , òr™ y÷ti r ff {{o
>
s¿ttrŒf þw ¼ f{o Ëƒ, fh™u òu ø Þ nu òu R
>>
þw ¼ f{o ™ fw k ¼ú t k r ‚ËU , fƒnw ™ íÞt„‚ Ëtu R
>
ËtuhXt - ¿tt™rf r™ct sunw, fuð÷ ‚tftu ƒ÷ ™ sune
>>1>>
f{o ò u „ h‚ ‚u n w , W¼Þfu ƒ÷ Wh{U h¾‚
[tu…tR
nu …tkzwËw‚ òu {wr™ ¿tt™e, r÷Þtu nu sÚtthÚt yt‚{ ò™e >
Ëtu sune ¿tt™òu„ fnu Äeht, f{oòu„ ËtuR ò™w «ðeht >>
ytí{ y™wËkÄt™ËU sune, ‚™ yr¼{t™ ‚ßÞtu Ëƒ ‚une >
‚™ yr¼{t™ ‚rs Ëtu ËkLÞtËe, ‚urn rƒ™ yLÞ Ëƒ ‚™ yÇÞtËe >>
‚t‚U «Út{ fnu nu su n t, f{o ò u „ e ò™tu Ëƒ ‚u n t >
r‚™{ne ‚™ yr¼{t™e òuR, òu„e ntu™ ™ …tð‚ ËtuR >>2>>
òu„e ytí{Œþo [nu sƒnw , f{oòu„ ‚une fth™ ‚ƒnw >

f{o ò u „ fw k ËtÄ‚ su W , yt‚{ Œþo ™ …tð‚ ‚u W >>
Œtu n t - òu „ tYZ òu ntu ‚ nu , y[÷ Ë{trÄ …tÞ >
Ë{ ‚u r n fth™ ‚trn‚u , íÞt„‚ yLÞ W…tÞ >>
206
ËtuhXt - Sðt‚{ftu òuÞ, sƒ ÷r„ Œþo™ ntu‚ ™ne >

‚tu ÷ w f{o fhu Ëtu Þ , ‚t r…Au Ë{‚t „ú n ‚ >>3>>
[tu…tR
‚w { Þw k fntu Ë{trÄ fƒ ntu R , Þtftu {{o ƒ‚tW ‚tu R >
sƒ Þn f{oòur„ nu sunt, yt‚{ y™w¼ð fhefu ‚unt >>
«tf] ‚ …k [ rð»tÞ nu su n e, …k [ $rÿfu f{o nu ‚u n e >
rð»tÞ $rÿËU yrÄf yËk„t, ŒtuWfu Ëk„ftu íÞt„ y¼k„t >>
Ëƒne {™tuhÚt rf™uW íÞt„t, yuËtu òu„e yrÄf ƒz¼t„t >
òu„tYZ fn‚ nu òne, y[÷ Ë{trÄ «tó ¼R ‚tne >>4>>
rð»tÞrf ytËÂõ‚ rƒ™ sunw, yuËu {™ fhefu ™h ‚unw >
r™s yt‚{ftu fh‚ WØtht, surnrðrÄ Awx‚ fü y…tht >>
Œtu n t - rð»tÞ{U «er‚ ƒtk r Äfu , r™s rsðt‚{ su n w >
‚trn Ëk Ë th Ë{w ÿ {U , ƒtu h e™ zth‚ ‚u n w k >>
‚t‚U r™s{™ r{ºt nu , {ntrh…w r™s{™ Ëtu Þ >
r{ºt þºtw Ëk Ë th{U , ytu h ™ Œw ò ftu Þ >>5>>
[tu…tR
r™s«‚t… fhe r™s{™ sunt, rð»tÞËU Vurhfu rs‚‚ ‚unt >
Ëtu {™ ‚trnftu ƒk Ä w ntu R , rð™ rs‚u þºtw nu Ëtu R >>6>>
þe‚ W»ý Ëw¾ Œw:¾ nu sune, {t™ yÁ y…{t™ nu ‚une >
R™{ne r™Šðfth {™ su n w k, …h{ «þtk ‚ fntð‚ ‚u nw >>
‚trnfu {™{ne ntu‚ «ftþt, …h{t‚{ ‚ntk fh‚ r™ðtËt >
…h{t‚{ Ëtu Sðftu Y…t, r™sMðY… fhe hn‚ y™q…t >>
Rntk …h{t‚{ þçŒ nu òuW, Sðftu Y… fÌttu nu ËtuW >
Sðrnftu yurn ò™e «Ëk„t, …h{t‚{ Ëtu Sð þwØ yk„t >>7>>
Œtu n t - ¿tt™ òu ytí{MðY…ftu, y™w ¼ð Ëtu rð¿tt™ >
r‚™ fhe ‚] ó nu òË {™, Ëtu {w r ™ …h{ Ëw ò ™ >>
207
[tu…tR
Œu n trŒffe yðMÚtt su n e, r‚™{ne fƒnw k ™ ð‚o ‚ ‚u n e >
ytí{MðY… hn‚ r™íÞ yunt, rsíÞtu yrÄf $rÿ„ý ‚unt >>
fk [™ fe[ …t»tt™ Ë{t™t, yu Ëtu òu „ e sw õ ‚ Ëw ò ™t >
yt‚{Œþo™ òuøÞ nu ËtuR, ‚une Ë{ ËtÄf ytuh ™ ftuR >>8>>
ËwÓŒ Ëtu Ë„u ËkƒkÄe sunw, y…r™ ƒhtuƒh r{ºt nu ‚unw >
ftunw r™r{¥t fhe y™hÚt [tðu, yuËtu ËtuR r™s þºtw fntðu >
WŒtËe™ þw¼ yþw¼ ™ fhne, W¼Þfu ƒtŒ rƒ[ ™ne …hne >
{æÞ Ëtu W¼Þ rððtŒ‚ sƒrn, W¼Þftu rn‚ RåA‚ Ëtu ‚ƒrn >>
Œtu n t - sL{ËU r™srn‚ ðtk A rn, ƒk Ä w fntð‚ ‚u n w >
Ä{o ð t™ Ëtu R ËtÄw nu , y½sw ‚ 1 …t…e yu n w >>
R™ Ëƒne™{U Ë{ {r‚, hn‚ r™hk ‚ h òu W >
ytí{Œþo yÇÞtËËU , yr‚ rðþu » t nu Ëtu W >>9>>
[tu…tR
ËŒt hn‚ yuftfe sune, rs‚ r÷Þtu r[¥t yÁ {™ ‚une >
ytí{ yÇÞtË rƒ™t yLÞ sunw, r‚™{U y…uûtt hrn‚ nu ‚unw >>
ytí{ yÇÞtË rƒ™t yLÞ òuW, r‚™{U {{‚t fh‚ ™ ËtuW >
fnu òu f{o ‚ntk r™ct ¼the, yuËtu òu„e yrÄf Ëwrð[the >>
rŒðË rŒðË «r‚ fh‚ yÇÞtËt, ht¾‚ yr‚ yuftk‚{U ðtËt >
surn rðrÄ yt‚{Œþo™ ntuR, íÞwk yr‚ swõ‚ fh‚ nu ËtuR >>10>>
yrÄf …rðºt Œuþ{ne yunt, r™s ytË™ ÂMÚth fh‚ nu ‚unt >
yr‚ ô[t yr‚ ™e[t ™tkne, Œ¼o {]„[{o Á ð† rƒAtne >>
Œtu n t - yL‚:fhýfe þw Â Øfw k , fh‚ nu ytË™ su n w >
‚u n e «fth Ëƒ rðrÄ Ërn‚, fhefu ytË™ ‚u n w >>11>>
1 - …t… ËtÚtu òuztÞu÷ -…t…e
208
[tu…tR
Ëtu ytË™ …h ƒu X efu su n q , {™ yu f t„ú fh‚ nu ‚u n q >
r[¥t $rÿ™rf r¢Þt Ëƒ sune, rsr‚fu rð»tÞËU Vuh‚ ‚une >>
yi Ëtu òu „ e fntð‚ òu R , r™sƒk Ä™ {u x ™ rn‚ Ëtu R >
òu„ yt‚{ Œþo™Y…t, fh‚ nu Ëƒ rðrÄ …h{ y™q…t >>12>>
Œun Ák rþþ fkÄht òuW, r‚™fwk Ë{t™ y[÷ fhe ËtuW >
ÂMÚth ntuÞ Œþ rŒrþ Œu¾‚ ™tkne, r™s ™tËt„ú áÂü Xnhtkne >>13>>
…h{ «þtk‚ ËŒt {™ òne, ht„trŒf Œq»tý ™ne ‚tkne >
¼Þ þk f t rð™ ð‚o ‚ su n t, ƒú ñ [Þo ðú ‚ ht¾‚ ‚u n t >>
Œtu n t - {™fw k r™{{U htr¾fu , r[¥t yh…‚ {tu { tk n e >
ËtðÄt™ {{ s™ ËŒt, {tu r ƒ™ yLÞ r«Þ ™tk n e >>
ËtuhXt - ‚tfwk {tu rð™ ftuW, …h{ «tÂóftu Xt{ ™rn >
{tu Þ ¼s‚ r™íÞ Ëtu W , Þw k òu „ e yt™k Œ sw ‚ >>14>>
[tu…tR
{U …w Á »ttu ¥ t{ …hƒú ñ su n w , yt©Þ fh™ òu ø Þ r™íÞ ‚u n w >
Ëtu {tU{U {™ òuz‚ sune, yr‚ r™ù÷ {™ sw‚ …wr™ ‚une >>
yu Ë tu {nt{w r ™ òu „ e su n t, {tU { U hn‚ r™hk ‚ h ‚u n t >
…h{ þtkr‚fwk …tð‚ ËtuR, ‚urn Ë{ ËtÄf ytuh ™ ftuR >>15>>
ytí{òu „ Þw k fh‚ nu òu W , {™ r™ù÷fu nu ‚ w Ëtu W >
Ëtu «¼w{U {™ ÂMÚth hnu suËu, òu„fu ËtÄ™ fn‚ nu ‚uËu >
yrÄf rs{‚ yr‚ ™ rs{‚ sƒnw, òu„rðhtuÄe W¼Þ rðrÄ ‚ƒnw >
yrÄf ytnth fh‚ ™h òuR, r‚™ËU òu„ rËØ ™ne ntuR >
Œtunt - yr‚þU yÒt ™ne ¾t‚ òu, r‚™ËU òu„ ™ ntuÞ >
yrÄf ytnth rðnth sw ‚ , òu „ fu òu ø Þ ™ Ëtu Þ >>
[tu…tR
yr‚r™ÿt yr‚ ò„‚ su n e, yr‚ «ÞtË yr‚ ™ fh‚ ‚u n e >
yu Ëƒ òu„rðhturÄ ò™e, yswo™ swõ‚ fhrn {wr™ ¿tt™e >>
209
yr‚ Ëtuð‚ Mð¼tððþ sunt, òu„fwk ËtÄ™ òuøÞ ™ ‚unt >

yr‚þu ò„‚ hnu r™íÞ òuW, òu„fwk ËtÄ™ òuøÞ ™ ËtuW >>16>>
swõ‚ ytnth rðnth nu òfwk, swõ‚ «ÞtË f{o{ne ‚tfwk >
swõ‚ nu þÞ™ ò„hý òne, yuËtu òu„e y[÷{r‚ ‚tne >>
Ëƒne Œw : ¾ nh‚t nu su n q , yu Ë tu òu „ fntð‚ ‚u n q >
rËØ ntu‚ {wr™ðhfwk ËtuR, òu„{U rð½™ ™ ÔÞt…‚ ftuR >>17>>
Œtunt - yLÞ «Þtus™ íÞt„efu, r[¥t yr‚ r™h{÷ sunq >
Ëtu ytí{t{U ÂMÚth hnu , [k [ ÷ ntu ‚ ™ ‚u n q >>
Ëƒrn ft{{U r™:M…] n e, yu Ë tu òu „ e òu Þ >
yrÄf Ë{trÄr™c òu , sw õ ‚ fntð‚ Ëtu Þ >>18>>
[tu…tR
ðtÞw hrn‚ MÚt÷ ntu ð ne su n w , r‚™{ne Œe… Äh‚ nu ‚u n w >
yrÄf y[÷ hnu Œe…f ‚unt, yrÄf ftkr‚sw‚ ð‚o‚ yunt >>
{™rf yLÞ ðtË™t su‚t, ™tþ ¼R Ëƒne rðÄ ‚u‚t >
ytí{òu„ sw‚ òu„e sune, ‚tË ytí{ W…{t fne yune >>19>>
òu„rf Ëuðt fh‚ nu òuW, ‚t‚u r™htuÄ ¼Þtu r[¥t ËtuW >
òu„rn{U yuËtu Ëw¾ ò™e, yurn rðrÄ òu„swõ‚ òu «t™e >>
òu„ rð»tu {™ ht¾‚ òuR, ‚tftu {™ yr‚ r™ù÷ ntuR >
Sðt‚{fw k Œu ¾ ‚ su nt, ‚u r n Wh hn‚ ™ fAw Ëk Œ u n t >>
Œtu n t - yLÞ RåAtËU hrn‚ nu , òu „ e …h{ Ëw ò ™ >
ytí{rð»tu Ëk ‚ tu » t Ëtu , …tð‚ …Œ r™ðto ý >>20>>
[tu…tR
yrÄf y„tu [ h Ëw ¾ nu òu R , Ëtu $rÿ™ËU „ú n ý ™ ntu R >
yt‚{ƒwÂØ fntð‚ sunt, r‚™ fhe „úný ntu‚ nu ‚unt >>
yuËtu ËƒËu yrÄf Ëw¾ sunw, òu„rð»tu {wr™ …tð‚ ‚unw >
òu„fu Ëw¾{U hn‚ nu surn, yLÞ …ŒthÚt fhefu ‚urn >>
‚¥ðËU [÷‚ ™ {wr™ðh ËtuW, ‚tfwk rð½™ ™ ÔÞt…‚ ftuW >
210
Ëtu {nt Ëw¾{U z„‚ ™ yunt, r‚™{U ÷uþ ™ne ËkŒunt >>21>>
su r n òu „ fw k …tÞfu Ëtu R , òu „ nefw k RåA‚ r™h{tu R >
òu„ËU ytuh ÷t¼ nu suW, {wr™ðh yrÄf r„™‚ ™rn ‚uW >>
Œtu n t - su r n òu „ {U ÂMÚt‚ ¼Þtu , ËŒT „ w Á fu W…Œu þ >
{nt Œw : ¾nw f u òu „ ËU , [÷‚ ™ne ÷ð÷u þ >>22>>
[tu…tR
rs™{U Œw : ¾ftu ÷u þ ™ ftu R , òu „ þçŒ fhe fn‚ nu òu R >
yuËU ¿tt™fwk ò™‚ sunt, yurnrðrÄ òu„e fntð‚ ‚unt >>
òu„fu ËtÄ™ fh‚ nu sƒne, {™{U WŒtËe h¾‚ ™ ‚ƒne >
òu „ fw k ËtÄ™ òu „ Þw k òu W, ‚tfwk ËkþÞ hn‚ ™ ftu W >>23>>
M…þoËU òu WŒÞ ¼Þu ft{t, þe‚ W»ý ytrŒf Œw:¾Ät{t >
íÞw k Ëk f Õ…ËU ft{ nu su n w , …w º t …ti º t ûtu º ttrŒf ‚u n w >>
yu Ëƒ fntð‚ su‚t, Ëƒ rðrÄ {™ fhe íÞtr„fu ‚u‚t >
rð»tÞ{tºt $rÿ„ý sune, r™{{U fhefu Ëƒne rðrÄ ‚une >>24>>
Œtu nt - Äehs fhefu òu „úne, ƒwÂØ rððuf sw‚ ËtuÞ >
r‚™fhe rð»tÞËU Vu r hfu , {™fw k rs‚‚ òu Þ >>
Ëtu {™fw k yt‚{rð»tu , hn‚ Þw k fh‚ «ðe™ >
r…Au ftnw k …ŒtÚto f w k , ¼s‚ ™ne ntu Þ Œe™ >>25>>
[tu…tR
[…÷ Mð¼tðËU yÂMÚth yunt, rð»tÞ {U Œtuh‚ fhe ƒnw ™unt >
Ëtu {™ rð»tÞËu Vu r hfu ¿tt™e, ytí{rð»tu ðþ ht¾‚ æÞt™e >>26>>
ytí{MðY… fntð‚ sune, r‚™{ne yr‚ «þtk‚ {™ ‚une >
yr‚þu þtk‚ hòu„wý òfu, Ëƒne …t… ¼M{ ¼Þu ‚tfu >
ƒú ñY… ð‚o ‚ {w r™ òu R, ytí{MðY… ¼Þtu ÿZ Ëtu E >
yurnrðrÄ ytí{MðY… ¼Þtu sun,w yr‚ W¥t{ Ëw¾ …tð‚ ‚unw >>27>>
yurnrðrÄ yt‚{ òuz‚ sƒne, …qðosL{ y½ ™tþ‚ ‚ƒne >
ƒúñ «tÂó{Þ yr‚ Ëw¾ òuW, Ëw¾ fhe …tð‚ òu„e ËtuW >>28>>
211
Œtu nt - yƒ Þn òu„fe [‚wŠðÄ, …õð Œþt nu sunw >

Ëƒne ¼tr‚ Ëk û tu … ËU , ƒhr™ fn‚ nu ‚u n w >>
[tu…tR
{tÞtfu Ëk ƒ k Ä rƒ™ yu n e, Ëƒne ytí{t ð‚o ‚ su n e >
r‚™{U Ë¥ttY…ËU ¿tt™e, Ë{Œþeo ð‚o ‚ {w r ™ æÞt™e >>
SðY… r™s ytí{t su n t, Ëƒnefu Sðtí{ nu ‚u n t >
Ë¥ttY…ËU Ë{ ÷r¾ yunw, Ë{Œþo™ Ëtu òu„ sw‚ sunw >>
yr‚ r™{o÷ r™s yt‚{ suW, Ëƒrn{U ÔÞt…f Œu¾‚ ‚uW >
s„{ne «trý{tºt nu su‚t, r™s ytí{{ne Œu¾‚ ‚u‚t >
Ë¥ttY…ËuU Œu¾‚ sƒne, Ëƒ «týe Ë{ ‚wÕÞ nu ‚ƒne >
‚trn‚u Sðt‚{ nu òuR, yuffwk Œur¾ ÷¾‚ Ëƒ ËtuR >>
Œtu n t - Ëƒne «trýfu yt‚{t, {{ yt‚{ yu n w k >
Ëƒne ¼q ‚ «trýrð»tu , Þw k Ë{ Œu ¾ ‚ ‚u n w k >>29>>
[tu…tR
r‚™rnËU …õð Œþt nu yunt, «tó ¼Þtu ËtuR òu„e sunt >
Ëtu {{ Ë{‚t …tÞtu sƒne, …t… Á …wÛÞ „Þu Ëƒ ‚ƒne >>
Ëƒne ytí{ r™sY… nu sunw, {tu Ë{ Ëƒnefwk Œu¾‚ ‚unw >
Ëƒne ytí{ðM‚w nu òu R, r‚™{ne {tu fw k Œu ¾ ‚ Ëtu R >>
Ëƒrn ytí{ðM‚w nu sune, {{ MðY… {ne Œu¾‚ ‚une >
r™s yt‚{fw k Œu ¾ ‚ òu n w , Ë{Œþeo òu „ e nu Ëtu W >>
‚une Ë{ËU {U yr‚ Ëw¾fthe, ™tkne yŒþo™ ntunwk rð[the >
òu „ e {tu Þ rð÷tu f ‚ su W , {tu Ë{ yt‚{ Œu ¾ ‚ ‚u W >>
Œtu n t - {tu f w k {{ Ë{ Sðfw k , òu „ e r™h¾‚ su n q >
™tk n e yŒþo ™ ntu ‚ nu , ™tþ ™ …tð‚ ‚u n q >>30>>
[tu…tR
yƒ R™ËU yr‚ …õð nu sunt, W¥t{ Œþt fn‚ nu ‚unt >
Ëƒne ¼q‚ «trý nu yu nw k , r‚™{U ÔÞt…e hÌttu {U su nw >>
212
«tf]‚ ¼uŒftu fhe …rhíÞt„t, yufne ¼tð{U ÂMÚt‚ ƒz¼t„t >

yurn rðrÄ {tuÞ ¼s‚ nu sune, æÞt™ òu„ sw‚ òu„e ‚une >>
æÞt™{U r™s ytí{tfwk Œu¾u, yÚtðt Ëƒne «trýfwk …u¾u >
yurn rðrÄ ßÞwk íÞwk ð‚o‚ òuW, ‚Œr… {tu{ne ð‚o‚ ËtuW >>
Þwk òu„e r™s yt‚{t{tkne, {tu rƒ™ Œwò Œu¾‚ ™tkne >
íÞwk Ëƒ «trý{tºt nu suW, Ëƒ{ne {tunefwk Œu¾‚ ‚uW >>
Œtunt - r™s yt‚{ Ëƒ «trýfu, r¼Òt r¼Òt yt‚{ òuW >
{u h u n e ytfth Ë{, ËŒt rð÷tu f ‚ Ëtu W >>31>>
[tu…tR
yƒ R™nw k Ë u …õð nu òu R , òu „ Œþt ð‚o ‚ nu Ëtu R >
r™{o÷ r™s yt‚{ nu sune, Ëƒne «trýfu [i‚™ ‚une >>
Ë¥ttY…ËU Ë{ fhe Œu ¾ u , r¼Òt¼tð fƒnw k ™ne …u ¾ u >
‚tne‚u yt…ËU ð‚o‚ sunt, Ëƒ «trý {ne ð‚o‚ ‚unt >>
…wºtfu sL{trŒf Ëw ¾ su n q, …wºtfu {hýtrŒf Œw : ¾ ‚u nq >
Ëƒne ËkƒkÄfwk Ë{‚t ò™e, Ë{ Œu¾‚ òu„e rð¿tt™e >>
nu ysow o™ ‚w{ Þwk áZ ò™tu, yuËu òu„e yrÄf «{t™tu >
òu„rf …õð Œþt nu òuW, «tó ¼Þtu {tLÞtu n{ ËtuW >>32>>
yswo™ Wðt[ >
Œtu n t - ysw o ™ …w A ‚ òu h e fh, Ëw ™ w {Äw Ë w Œ ™ ƒt‚ >
Sð™ Rþ Ëw h ™h yËw h , ¼u Œ «ƒ÷ Ëtûtt‚ >>
[tu…tR
Ëƒ r¼Òt r¼Òt ð‚o ‚ òu R , ƒnw ‚ ft÷ËU ò™u Ëtu R >
yu Ë u Ëƒ Sðt‚{ su n t, Ë¥ttY…ËU ð‚o ‚ ‚u n t >>
Ëtu yf{oð~Þ furn rðrÄ ò™w, Sð Rþ rfr{ yuf «{t™w >
Ë{Œþo ™ Y…e nu su n w , «¼w ‚w { òu „ fÌttu {tu Þ ‚u n w >>
ßÞwk ÂMÚth òu„ hnu Wh{tkne, Ëtu {tufwk áZ ¼tË‚ ™tkne >
{™rf [k [ ÷‚t yr‚ ¼the, ‚t‚U zh…w k Œu ð {tu h the >>33>>
213
Ëw™nw ©ef]»ý rð»tÞ Ëw¾ sune, ƒnw‚ ft÷ yÇÞtËu ‚une >
Ëns Mð¼trðf {™fe her‚, yr‚ [k[÷ rð»tÞ™{U «er‚ >>
Œtu n t - ûttu ¼ fh‚ nu $rÿfw k , {™ftu yu r n Mð¼tð >
yr‚ ƒ÷sw ‚ yu f Xtu h ‚u n e, ht¾™ftu ™ne Œtð >>
ËtuhXt - Ëns Mð¼trðf òuÞ, rðf÷ fh‚ Ëƒ $rÿ„ý >
…w Á »tËU ðþ ™ne ntu Þ , yrÄf […÷ ƒ÷ðk ‚ {™ >>
[tu…tR
rð»tÞfu ½tx nòÁk su n e, yr‚áZ ¼u Œ™ òu ø Þ ™ ‚u n e >
yuËtu yrÄf «ƒ÷ {™ sunt, ¼wõ‚u ¼tu„{U [k[÷ ‚unt >>
Ëtu {™ rð»tÞËU Vurhfu ÷tðu, ytí{MðY…{U ‚tne ÷„tðu >
yurnrðÄ {™ftu r™„ún ntuR, yr‚ Œw»fh yr‚ Œw÷o¼ ËtuR >>
yrÄf «ƒ÷ ðtÞw ßÞwk ntuðu, …k¾t fh‚urn r…At xtuðu >
íÞwk {™ rð»tÞËU htuf‚ sunw, yr‚ Œw»fh {t™w {U ‚unwk >>
‚t‚U «¼w ‚w{ s™ Ëw¾Œt™e, {tuÞ ËŒt r™s Ëuðf ò™e >
{™ ðþ fh™ W…tÞ nu òuW, f]…t®ËÄw ËƒrðrÄ fntu ËtuW >>34>>
Œtu n t - fnu ©ef] » ý Ëw ™ w fw k ‚ eËw ‚ , Ëns […÷ {™ òu W >
‚t‚u r™„ú n yr‚ fXe™, ‚ntk ™ Ëk þ Þ ftu W >>
[tu…tR
‚Œr… ytí{t r™„w o ý ò™e, ‚u n e yÇÞtË fh‚ {w r ™ ¿tt™e >
yt‚{ rƒ™ yLÞ rð»tÞ nu sunw, Œtu»táÂü fhe Œu¾‚ ‚unq >>
Þwk ðihtøÞËU htuf‚ òuR, fAwf „úný rn‚ Ë{Úto ËtuR >
yurn rƒ™ yLÞ W…tÞ ™ne ftuW, ËƒrðrÄ ò™e ÷unwk ‚w{ ËtuW >>35>>
rs™ y…™t {™ rsíÞt ™tkne, yiËu …wÁ»t y™k‚ s„{tkne >
yr‚ƒ÷ fhefu òu„ nu sunw, Œw:¾neËU …tðu {tuh {r‚ yunw >>
«Út{ne ƒhr™ fÌttu {U sunt, {{ ythtÄ™Y… nu ‚unt >
Ëtu W…tÞËU {™ ðþ ÷tðu , Ëtu Ë{Œþo™ òu „fwk …tðu >>
214
Œtu n t - {{ ®[‚™ {™ rsr‚fu , òu „ e ‚‚…h ntu Þ >

Ë{Œþo ™ Þn òu „ fw k , …tð™ òu ø Þ nu Ëtu Þ >>36>>
[tu…tR
yswo™ Wðt[ >
fnu ysw o ™ Ëw ™ w f] » ý {w h the, òu ™h ©Øt sw ‚ nu ¼the >
Ëtu ©Øt fhe òu„{U «t™e, fh‚ «ðuþ Ëtu Ëw¾«Œ ò™e >>
yr‚áZ òu„ yÇÞtË nu sune, ‚trn fh™ yr‚ rþrÚt÷ ‚une >
òu„rf rËÂØ ™ …tð‚ sƒne, òu„ËU [÷‚ ‚tË {™ ‚ƒne >>
yuËtu …wÁ»t òu„h‚ òuR, fð™ „r‚ …tð‚ «¼w ËtuR >
{tu {™ Þn ËkþÞ Œw:¾ŒtR, ‚trn‚u …wAwk [h™ rþh ™tR >>37>>
Ëw™nwk ©ef]»ý {nt¼ws yunt, W¼Þ rð¼úü ¼Þtu ™h sunt >
{nt½xtËU rƒAzâtu sunwk, ƒtŒh yÕ… r¼Òt hÌttu ‚unwk >>
AkŒ nrh„e‚ - ƒtŒh y÷… hÌttu r¼Òt Ëtu {nt½xtfwk …tð‚ ™nª,
Ëtu ™tþ …tð‚ rƒ[{u k íÞw k Ëtu W õÞt ™tþ‚ ‚nª >
Ëtu W¼Þ ¼ú ü nu Þtrn‚u Mð„to r Œ ËtÄ™ òu Þ sw ,
rfÞtu þw ¼ f{o f tu íÞt„ ‚t‚U ¼ú ü fntð‚ Ëtu Þ sw >>
Œtu n t - V÷ Mð„to r Œf Y…fw k , ™rn …tð‚ ™h Ëtu Þ >
Þt‚U ‚trf Mð„o { U , ™tk n e «r‚ct ntu Þ >>
ƒú ñ fu {th„{U ¼Þtu , yr‚ rð{q Z ™h su n q k >
‚t‚U ÷u þ ™ …tðne, r™s yt‚{ Ëw ¾ ‚u n w k >>38>>
[tu…tR
W¼Þ rð¼ú ü ¼Þtu nu su n w k , ™tþrnfw k …tð‚ fnt ‚u n w k >
rf ™rn ™tþfw k …tð‚ yu nt, Þtftu {tu Þ …h{ Ëk Œ u n t >>
Ëƒne ¼tr‚ ‚w{ Œuð {whthe, ËkþÞ AuŒ™ òuøÞ ntu ¼the >
yufne ft÷ Ëƒne s„ sune, «¼w «íÞût ‚w{ Œu¾‚ ‚une >>
yuËu ‚w{ rƒ™ Œwòu ËtuW, Þn ËkþÞ AuŒ‚ ™ne ftuW >
‚t‚u {tu Þ fntu s„Mðt{e, Ëk þ Þ Au Œ fhtu ƒnw ™ t{e >>39>>
215
©e ¼„ðt™wðt[ -
fnu ©ef] » ý Ëw ™ w …thÚt ƒt‚t, òu „ tÇÞtË fh‚ òu ‚t‚t >
òu„ËU r„Þtuo rð»tÞ rn‚ sunw, yuËtu ftuW …wÁ»t nu ‚uW >>
Œtu n t - Mð„to r Œfu ¼tu „ {U , ƒú ñ fu Ëw ¾ {rn yu n w k >
W¼Þ Xtu h yr¼÷t»t ËíÞ, ™tþ ™ …tð‚ ‚u n w >>
òr™ yr‚ fÕÞtý{Þ, òu „ fw k ËtÄ‚ òu R >
yi Ë u ™h r‚nw ft÷{U , Œw „ o r ‚ ÷n‚ ™ ftu R >>40>>
[tu…tR
‚w { Þw k fntu Ëtu ™h Ëtûtt‚t, õÞw k ntu ð ‚ ‚u n e fnw k ‚tu Þ ƒt‚t >
surn ¼tu„ RåAtËU yune, òu„ËU r„Þtuo ‚wåA ntu ‚une >>
‚ƒ yr‚ …wÛÞðt™ nu òuR, r‚™fu ÷tuffwk …tð‚ ËtuR >
{™ðtkrA‚ Ëw¾ ¼tu„ nu sunt, òu„fu ƒ÷ËU ¼wõ‚‚ ‚unt >>
sƒ ÷r„ ‚]»ýt …wh™ ntuR, ‚tu÷wk ƒnw‚ ƒh»t r[¥t «tuR
ŒuðtrŒffu ÷tuf{U hnne, rð»tÞ ËkƒkÄe ¼tu„Ëw¾ ÷nne >>
¼tu„fe ‚]»ýt …qhý sƒne, þqr[ ©e{k‚ „]n ytð‚ ‚ƒne >
òu „ tÇÞtË òu ø Þ nu su W , r‚™fu ½h{rn s™{‚ ‚u W >>
Œtu n t - òu „ ¼ú ü Rr{ òu „ fu , {nt‚{ËU ƒ÷ðt™ >
òu „ yÇÞtËfu òu ø ÞËU , «„x‚ …h{ Ëw ò ™ >>41>>
[tu…tR
…õð òu „ ËU r„h‚ nu su u n t, yr‚ W¥t{ fw ÷ «„x‚ ‚u n t >
òu „ e òu „ fh‚ nu su n w k , ƒw Â Øðk ‚ òu „ ƒ‚tð‚ ‚u n w k >>
r‚™fu fw÷{rn sL{fwk …tðu, yu ŒtuW sL{ Ëtu ©uc fntðu >
Þt s„ «tf]‚ {™w»Þ nu sune, W¼Þ sL{ yr‚ Œw÷¼ o ‚une >>42>>
nu fw Á ™k Œ ™ òu „ e Ëtu R , ‚u r n sL{{U ‚‚…h ntu R >
…q hð Œu n {U rf™tu òu W , òu „ tÇÞtË ƒw Â Ø ÷Enu Ëtu W >>
ßÞwk ftuE ËtuÞ fu ò„‚ sƒrn, r™s ÇÞtË fh‚ Ëtu ‚ƒne >
íÞwk òu„e yLÞ Œun{U òðu, òu„tÇÞtË™ ¼q÷ ™ …tðu >>
216
Œtu n t - òu „ ¼ú ü fu Whrð»tu , y¾k z hn‚ ði h tøÞ >

ßÞw k ftu W rð½™ ™ ntu Þ íÞw k , s‚™ fh‚ ƒz¼t„ >>43>>
[tu…tR
òu „ tÇÞtË …w h ðftu òu R , òu „ ¼ú ü fw k ¾U [ ‚ Ëtu R >
yr‚ …hðþ ntu Þ fu yu n e, òu „ rn{U òu z t‚ nu ‚u n e >>
ò™™rf RåAt nu òu ô , þçŒ ƒú ñ W÷k ½ ‚ Ëtu ô >
Œu ð {™w » ÞtrŒf nu su n w k, þçŒËU fn™fu òu øÞ nu ‚u nw k >>
{tÞtftu fths nu su r n, ‚trn W÷k ½ efu ð‚o ‚ ‚u n e >
‚t‚u òu „ ¼ú ü ƒz¼t„e, yr‚ ƒ÷ðk ‚ òu „ y™w ht„e >>44>>
Þtkrn‚U òu„ftu {nt‚{ ¼the, ‚tkrn‚u Ëƒ ftuÞ fh‚ rð[the >
y™k‚ sL{ne rf™u sunt, …wÛÞ…wks fhe rËØ ¼Þtu ‚unt >>
Œtunt - Ëƒrn ¼tr‚ „Þu …t… sune, yr‚ «Þí™ËU ËtuÞ >
sí™ fh‚ nu òu „ fe, ßÞw k ftu W rð½™ ™ ntu Þ >>
ËtuhXt - ¼Þtu òu„ËU ¼ú»x, ‚Œr… yLÞ Ë{ ntu‚ ™rn >
÷n‚ Œþt Wíf] ü , …h{ „r‚ …tð‚ y[÷ >>45>>
[tu…tR
{tu ût{U r™»Xt yr‚þu su n e, yrÄf ËƒneËU òu „ e ‚u n e >
òu fuð ÷ ‚… òu h rð[trh, …w Á»tthÚt ËtÄ‚ nu ¼the >>
fu ð ÷ ƒ[™ËU ¿tt™e su n w k , fu ð ÷ s¿ttrŒ fh‚ ‚u n w k >
ËƒrnËU yrÄf nu òu„e ËtuW, ‚tne‚u yswo™ òu„e ntuW >>46>>
{tu{uk y™LÞ ¼tð áZ òuR, yuËu r™{o÷ {™ fhe ËtuR >
¼s‚ {tu Þ ™thtÞý ò™e, …q ý o …w Á »ttu ¥ t{ …rn[t™e >>
®…z ƒúñtkzËU {{‚t íÞt„e, Þwk {tuÞ ¼s‚ …h{ ƒz¼t„e >
Ëƒrn òu„eËU {wr™ðh yunt, yrÄf ©uc {t™w {U ‚unt >>
Œtunt - ‚…ÂMð ytrŒf òu„e Ëƒ, R™ËU yt„u fAwk ™tkne >
ytu h nw k yu r n Ë{ ftu W ™rn, Þw k ò™w {™{tk n e >>47>>
{{ MðY…{U {™ ËŒt, «u { {„™ {w r ™ òu R >
217
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt fnu , {tu Þ yrÄf r«Þ Ëtu R >>

ytí{ËkÞ{Þtu„tu ™t{ »tctu yæÞtÞ: >>6>>
yæÞtÞ-7
[tu…tR
«Út{fu A yæÞtÞ nu su n t, r‚™ frh fÌttu ðh™w k yƒ ‚u n t >
r{÷™ òuøÞ …hƒúñ nu òuR, yr‚ þwØ Ëƒ s„fth™ ËtuR >>
Ëƒrn ò™ ËíÞËk f Õ… Mðt{e, ©e™thtÞý yk ‚hò{e >
r‚™fwk r{÷™ W…tÞ nu sune, Rü W…tË™ ò™nwk ‚une >>
‚tne fn™ rn‚ …h{ y™q…t, ‚urn W…tË™t yk„ MðY…t >
ytí{¿tt™ Ërn‚ y½nthe, fh‚t f{o …h{ Ëw ¾ fthe >>
f{o rfÞu Ë U þw Ø {™ Ëtu W , …tð™nth rsðtí{ òu W >
‚tË sÚtthÚt Œþo™ sunwk , «Út{ »txTf{rn ƒhÛÞtu ‚unwk >>
Œtu n t - yƒ {æÞ{ »tx yæÞtÞËU, …h{uïh …hƒúñ >
‚tË Y… ‚u r n ¼Âõ‚ftu , ƒh™w sÚttÚto {{o >>
Ëtu h Xt - ©e™thtÞý Œu ð, ‚tË W…tË™ ¼Âõ‚ ËtuR >
{u x ‚ ¼ð ‚‚¾u ð , Ëtu ƒh™w k yƒ Ëƒne rðrÄ >
[tu…tR
{æÞ{ »txTf fntð‚ yune, r‚™{®n Ëó{ yæÞtÞ sune >
r‚™{U W…tË™ òuøÞ nu sunt, …h{ …wÁ»t ™thtÞý ‚unt >>
‚tË MðY… sÚttÚto òuR, {tÞt fhe ¼t»t‚ ™ne ËtuR >
Ëtu {tÞt {ux™ rn‚ sk‚t, nrh þhýt„‚ ntu‚ y™k‚t >>
íÞwkrn W…tËffu ƒnw ¼uŒt, ¿tt™e ©uc ‚urn ¼Âõ‚ y¼uŒt >
Þn Ëƒ ƒt‚ ƒhr™ Ëw™tE, ‚tË ÔÞÂõ‚ Ëƒ Œunwk ƒ‚tR >>
©e¼„ðt™wðt[ -
nu …thÚt ‚w { r™s {™ su n w k , {{ MðY…{rn ƒtk æ Þtu ‚u n w k >
yufne {{ ytÄth nu ¼the, òuh‚ ntu {{ òu„ rð[the >>
218
Œtunt - Ëtu ‚w{ Þn {{ òu„ fhe, æÞt™òuøÞ {U òuÞ >

Ëƒ rðrÄ Ëk þ Þ hrn‚ su n e, ¿tt™ËU òr™ntu {tu Þ >>
ËtuhXt - ËtuR ¿tt™ Ëw¾Y…, ËtðÄt™ {™ Ëw™nw yƒ >
ƒh™w …h{ y™q … , {tu n sr™‚ Ëk þ Þ nh™ >>1>>
[tu…tR
{{ MðY…ftu ¿tt™ nu su ‚t, fnenw k ‚tu Þ rð¿tt™ Ë{u ‚ t >
yƒ fnt ƒtu‚ fnuËU ntuR, …h{ hnMÞ Ë{òô ‚tuR >>
sune ¿tt™fwk òr™ «ðe™t, …wr™ fAw ¿tt™ ™ hn‚ yr[™t >
{tu{rn ò™™ òuøÞ yþu»tt, r‚™{ne ËkþÞ hn‚ ™ ÷uþt >>2>>
yƒ frnnU òu ¿tt™ y™q…t, ‚tftu Œw÷o¼ fn‚ MðY…t >
þt†™fu yrÄfthe òu R , yu Ë u {™w » Þ nòÁk Ëtu R >>
r‚™{rn ftuW rËÂØ rn‚ «tr™, sí™ fh‚ nu Ëw¾«Œ òr™ >
rËÂØ÷w k sí™ fh‚ nu òu W, r‚™fu nòÁk fu {æÞ ftu W >>
Œtu n t - {tU Þ òr™fu rËÂØ rn‚, sí™ fh‚ nu òuR >
yu Ë u nòÁ{U {tu R , ò™u sÚtthÚt ftu R >>3>>
[tu…tR
™t™trðÄ yun ¼tu„ nu sunt, ¼tu„ òuøÞ W…fhý nu ‚unt >
¼tu„fu MÚtt™f ƒnwrðrÄ sune, r‚™ fhe swõ‚ s„‚ Ëƒ yurn >>
‚urn fthý {tÞt nu sunqk, „kÄtrŒf „wý rs™{ne ‚unqk >
¼q s÷-y™÷-ðtÞw-ytftþt, {™ ƒwÂØ ytrŒf RrLÿÞ «ftþt >>
íÞwk {n¥tíð ynkfth nu òuR, yü «fth «f]r‚ ¼R ËtuR >
Ëtu Þn {tÞt {urh ¼út‚t, Ëƒ rðrÄ òr™ ÷uW Ëtûtt‚t >>4>>
Þn {{ y…ht «f]r‚ «{t™tu, R™ËU r¼Òt ytuhnwk ò™tu >
yrÄf rðòr‚ sune ytftht, …ht «f]r‚ {{ yrÄf WŒtht >>
Œtu n t - SðY… frhfu fne, …ht «f] r ‚ ‚u n e ™t{ >
nu {nt¼w s Ëtu W {u h e nu , òr™ ÷u n q „w ý Ät{ >>
ËtuhXt - yrÄf y[u‚™ Y…, ÂMÚth [h Þn ËkËth Ëƒ >
[u ‚ ™ «f] r ‚ y™w … , r‚™ frh ÄtÞtu o s„‚ Ëƒ >>5>>
219
[tu…tR
sz [u ‚ ™ «f] r ‚ {{ Œtu R , WŒÞftu fthý Ëƒfw k Ëtu R >
yurn rðrÄ «trý{tºt s„ sunt, {{ ŒtuW {tÞtËU ¼Þu ‚unt >>
‚t‚u «trý{tºt {{ ò™tu, íÞwk ŒtuW «f]r‚ nu‚w {tuÞ {t™tu >
‚t‚u Ëƒ s„ {{ ytÄtht, {Urn s„‚ W…òð™ntht >>
«÷Þftu fthý nwk y½nthe, þu»t hnw {U ys yrðfthe >
yurnrðrÄ ‚w{ ò™nq ƒwÂØðk‚t, {{ MðY…ftu ytrŒ ™ yk‚t >>6>>
ßÞwk s„nu‚w «f]r‚ ŒtuW ¼the, {U ŒtuW «f]r‚ nu‚w yrðfthe >
Ëƒrn y[u‚™ …h r[ŒY…t, {U [u‚™ …h nu‚w y™q…t >>
Œtunt - ¿tt™ þÂõ‚ ƒ÷ ytrŒ „w™, r‚™ fhe yr‚ …h òuÞ >
‚t‚U ysw o ™ {tu Þ rð™t, …h ðM‚w ™ne ftu Þ >>
sz yÁ [i ‚ ™ Y… Þn, s„ Ëƒ {tu h þheh >
{u n q k yt‚{ Ëƒneftu , òr™ ÷u n w {r‚ Äeh >>
ËtuhXt - ßÞwk yuf Ëqºt {tuÍth, {rý„ý «tuÞu rðrðÄ rðrÄ >
íÞw k {tU { ne Ëk Ë th, sz [i ‚ ™ «tu Þ tu Ëf÷ >>7>>
[tu…tR
nu fw k ‚ eËw ‚ s÷fu {tk n e, hË Ëtu R {U Œw ò u ftu W ™tk n e >
íÞw k þrþ Ëq hs{U Ëw ¾ Œt™e, ftk r ‚Y… {U ÷u n w r…At™e >
Ëƒne ðuŒ{ne «ýð MðY…t, {U ytukfthfu Y… y™q…t >>
„„™{U þçŒY… {tuÞ {t™tu, …wÁ»t{U …wh»tt‚™ {tuÞ ò™tu >>8>>
¼qr{rð»tu þw¼ „kÄ nu òuR, {{ {qhr‚ ò™tu ‚w{ ËtuR >
y™÷{U ‚u s «ftþf su n w , ‚{nh‚t …thÚt {U ‚u n q >>
Ëƒrn «trý{tºt{rn sunt, «týfwk Äh‚ ytÞw {U ‚unt >
{Unqk Sðftu Sð™ ¼the, ‚Œr… hnwk ™¼Ë{ yrðfthe >>
Œtu nt - ûtwÄt r……tËt ytrŒ Œw:¾, Ën™Y… ‚… òuÞ >
Ëtu ‚…rËfu Whrð»tu , {tu rƒ™ ytu h ™ ftu Þ >>9>>
220
[tu…tR
…thÚt «trý{tºt s„ su n e, r‚™ftu ƒes Ë™t‚™ ‚u n e >
Ëtu {tu rƒ™ Œwstu ftuW ™tkne, áZ fhe òr™ ÷uW {™{tkne >>
òu ƒwÂØðk‚{U ƒwÂØ y™w…t, Ëtu ‚w{ òr™ ÷uW {{ Y…t >
‚u sMðe™ftu ‚u s nu su n w , {tu rƒ™ Œw ò u ytu h ™ ‚u nq >>10>>
Ëw™nw ¼h‚ fw÷©uc WŒtht, òu ƒ÷ðk‚{ne òuh y…tht >
ft{ht„ ðŠs‚ ƒ÷ su n t, {u h tu Y… ò™tu ‚w { ‚u n t >>
Ëƒrn «trý{tºt{ne òuW, Ä{oËU yr‚ yrðhturÄ ËtuW >
yu Ë tu ft{ fntð‚ òu R , {u h tu Y… ò™tu ‚w { Ëtu R >>11>>
Œtu n t - Ë¥ð hs ‚{{Þ Ëƒ, s„‚ fntð‚ su n q >
Œu n RrLÿ yÁk ¼tu „ Ëƒ, {tu r nËU W…su ‚u n q >>
{u ð‚w o Ëƒ ¼tð{ne, {tu { rn ¼tð ™ ftu W >
Þw k {U Ëƒ{rn Ëƒrn …h, {{o ò™tu ‚w { Ëtu W >>12>>
[tu…tR
[i ‚ LÞtí{f s„ Ëƒ yu n t, {tu R Ëu W…s‚ {u h tu ‚u n t >
{tu{rn ÷e™ ntu‚ nu Ëƒrn, {{ þheh {tU{U hnu yƒne >>
{u n q Ëƒftu ytí{tMðY…t, {U s„fth™ …h{ y™q … t >
‚t‚U þu »t Ëƒne …h su nq, yu Ëtu {tune ™ ò™‚ ‚unq >>
Ë¥ð hs ‚{{Þ ¼tð y…tht, r‚™ frh {tun swõ‚ s„ Ëtht >
Ëíð hs ‚{{Þ ¼tð nu surn, {uk Ëƒ …h {tu{U ™rn ‚urn >>
yufY… {U ËŒt y¾kzt, {{ «‚t… yr‚ «ƒ÷ «[kzt >
‚tfw k Sð ™ ò™‚ ftu R , ‚t‚U {tÞt ðþ s„ ntu R >>13>>
Œtunt - ‚w{ fnentu Ëw¾htþe ‚wk{, ‚w{{ne Þn Ëƒ ÷tuf >
r‚™rf «e‚ ™ ntu ‚ õÞw k , òËU r{xu ¼ð þtu f >>
ËtuhXt - „wýftu fths ¼tu„, r‚™{ne «er‚ ntu‚ yr‚ >
xh‚ ™rn ¼ðhtu „ , Þtftu W¥th ‚tu Þ fnq >>
221
[tu…tR
„w ý {Þe Ë¥ðhs ‚{Y…t, Œi ð e {tÞt …h{ y™q … t >
Œuð òu {U ‚urn ÓŒu rð[the, sune fhtR ¢ezt yr‚ ¼the >>
yu Ëe {{ {tÞt nu sunt, Ëƒne {™w»Þfwk ŒwM‚h ‚unt >
‚t‚U …h{ f]…t÷w y½nthe, {U ËíÞËkfÕ… s™Ëw¾fthe >>
{uhurn þhý ytðu s™ òuR, „wý{Þe {tÞt ‚h‚ nu ËtuR >
Ëtu {trÞf Ëw¾ r{ÚÞt ò™e, {tu{rn «e‚ fh‚ áZ ¿tt™e >>14>>
Þwk ‚w{ fne ntu Ëƒne ™h™the, õÞwk ™ ntu‚ ‚ð þhý {whthe >
Þtftu W¥th ‚tu Þ Ëw ™ tô, [th «fthfu Œw ü ƒ‚tô >>
Œtu n t - …t…e {™w»Þfu …t…{U, LÞq™ yrÄf fAw ntuÞ >
‚t‚u …t…e [‚w h rðÄ, {tu Þ ¼s‚ ™rn Ëtu Þ >>
[tu…tR
«Út{rn {q Z …t…e fnu su n t, yr‚ rð…he‚ ¿tt™ sw ‚ ‚u n t >
Œwsu ™h{U yÄ{ fnu sune, {tuË{ yt…fwk {t™‚ ‚une >>
‚t‚u {uhtu Äh‚ ™ æÞt™t, Œwü¼tð sw‚ yrÄf yò™t >
r‚Ëhu {tÞtËU „‚¿tt™t, {{ ËkƒkÄe Ët{ŠÚt rðrÄ ™t™t >>
íÞwk {{ ¿tt™ Ëƒne rðrÄ ò™u, ‚Œr… f…x swÂõ‚ Wh Xt™u >
‚t‚U ¿tt™ftu ntu‚ rð™tþt, f…x swÂõ‚ Wh fh‚ r™ðtËt >>
yËwh ¼tð ytr©‚ ¼yu òuR, Ëƒrn Œwüfu htò ËtuR >
{{ Ët{Úteo {{ ¿tt™ nu sunq, Ëƒne ¼tr‚ áZ òLÞtu ‚unq >>
Œtunt - ‚Œr… r‚™fu îu»t rn‚, {{ Ët{Úteo {{ ¿tt™ >
Þt‚u {™w » Þ MðY… nu , ‚tu n q yËw h Ë{t™ >>
ËtuhXt - yurn rðrÄ [th «fth, yuf yufËu …t…e yrÄf >
÷¾‚ ™ {{ W…fth, {{ þhýt„‚ ntu ‚ ™rn >>15>>
[tu…tR
…thÚt …w Û Þsw õ ‚ ™h òu R , {tu Þ ¼s‚ þhýt„‚ ntu R >
ËtuW LÞq™trÄf …wÛÞËU ðeht, [th «fthfu ¼õ‚ ËwÄeht >>
222
yt‚o «r‚ctne™ nu ‚u n e, ¼ú ü ¼Þtu ði ¼ ðËU su n e >

…w r ™ ði ¼ ðfw k RåA‚ su n q , yt‚o ¼õ‚ fntð‚ ‚u n q >>
ŒwËhtu yÚto yÚteo òuW, yr‚ yiïÞo «tó ¼Þtu ËtuW >
Ëtu yiïÞo ƒZtð™ ftò, {tuÞ ¼su ÷r¾ rºt¼wð™ htò >>
r‚Ëhtu rs¿ttËw nu sunt, þwØ r™sY… r{÷™ [nu ‚unt >
yt‚{ Œþofe RåAt ¼the, {tuÞ ¼s‚ òr™ Ëw¾fthe >>
Œtu nt - Ëw ™nw ¼h‚ fw÷©u»X yƒ, [‚wÚto ¿tt™e su nq >
Sð Y… {{ «f] r ‚ fne, r™s MðY… ÷¾e ‚u n q >>
Œtu nt - Þwk ntuÞ ƒúñMðY…, {tuÞ ¼s‚ …hƒúñ ÷¾e >
Ëtu R {{ ¼õ‚ y™q … , ¿tt™e ËƒËU yr‚ yrÄf >>16>>
[tu…tR
[nwrðÄ ¼õ‚ òu fnu ƒ¾t™e, r‚™ {æÞ yr‚ rðþu»t nu ¿tt™e >
r™íÞ {{ òu„ ¿tt™efwk ò™tu, ‚t‚u ¿tt™e swõ‚ «{t™tu >>
ytuhfwk sntk ÷„e r™s yr¼÷t»tt, «tó ntuÞ ‚tu÷wk {{ ŒtËt >
íÞwk ¿tt™e {{ ¼õ‚ nu sune, yuf {tu{rn áZ ¼Âõ‚ ‚une >>
ytuhfwk r™s ðtkrA‚ nu òuR, ‚urn ËtÄ™ ÷¾e ¼s‚ nu ËtuR >
‚t‚u yr‚ rðþu»t nu ¿tt™e, surn Wh {tuh ¼Âõ‚ Xnht™e >>
¿ttr™fw {U yrÄf r«Þ siËt, {I Ëðo¿t ™ fnu þfwk ‚iËt >
{tu Ëk„ «u{ ¿ttr™fwk su‚t, ftuW rðrÄ ƒhÛÞtu ò‚ ™ ‚u‚t >>
Œtunt - ‚urn rðrÄ ¿tt™e ¼õ‚ Ëtu, r«Þ Ëtu yrÄf r«Þ {tuÞ >
«er‚ y÷ti r ff …hM…h, ƒhr™ Ëfu ™rn ftu Þ >>17>>
[tu…tR
Ëƒne W…tË™ fh‚ n{tht, ‚t‚U yu Ëƒ ¼õ‚ WŒtht >
{tuËU yLÞ ðM‚w „únu òuR, {tunefwk Œt™ fh‚ Ëƒ ËtuR >>
¿tt™e Ëtu R {{ ytí{Y…t, Þw k {U {t™w …h{ y™q … t >
swõ‚ yt‚{t ¿ttr™ sunt, Þtne‚U yr‚ W¥t{ nu ‚unt >>
yr‚ W¥t{ „r‚ {tufwk ò™e, {uhturn ytr©‚ hn‚ nu ¿tt™e >
223
yurn fthý ¿tt™e r™ss™ òuR, Ëƒ rðrÄ {{ yt‚{ nu ËtuR >>18>>

nu yswo™ ÷½w ËkÏÞt yunq, r‚™ frh …wÛÞ sL{ r„™u sunq >
r‚™ftu V÷ Þn ™rn Ëw¾Œt™e, Þn yr‚ Ëwf]‚ ÷unw r…At™e >>
Œtu n t - ƒú ñ Á… r™s yt‚{t, {t™‚ ¿tt™e su n q >
{{ þhýt„‚ y[÷ {r‚, hn‚ r™hk ‚ h ‚u n q >>
[tu…tR
y„rý‚ …w Û Þ sL{fu yk ‚ t, ðtËw Œ u ð «¼w ©e¼„ðk ‚ t >
Ëtu rs™ËU …h yuËtu y™q…t, ËtuR ƒúñË{ hË {{ Y…t >>
yu r n rðÄ ¿tt™ðt™ ™h ntu R, ðtËw Œu ð ™thtÞý òu R >
…h{ «tÃÞ Ëw¾ŒtÞf yune, òu òu yLÞ RåAw Ëtu ‚une >>
ytuh nqk {™{U {™tuhÚt òuW, ðtËwŒuð {{ ËhðË ËtuW >
yurnrðrÄ {tuÞ W…tË‚ sun,q yr‚ {nt{r‚ yr‚ Œw÷¼o ‚unq >>19>>
yƒ ¿ttr™fe Œw ÷ o ¼ ‚tR, Ëtu Ëƒrn rðrÄ Œu ‚ ƒ‚tR >
Ëƒ ÷tirff …wÁ»t nu sunt, r™s «f]r‚ ð‚o‚ sw‚ ‚unt >>
Œtu n t - …q ð o ðtË™t sw õ ‚ Þw k , hn‚ nu sk ‚ w su n q >
r™s Mð¼tð y™w Ë thËU , hn‚ r™hk ‚ h ‚u n q >>
[tu…tR
{{ MðY…ftu ¿tt™ nu òuR, ‚urn ‚une ft{ nÞtuo nu ËtuR >
‚urn ‚une ft{ rËÂØ rn‚ ò™e, fh‚ W…tÞ ƒnw‚ rðrÄ «t™e >>
{tu rð™ yLÞ RLÿtrŒf Œuðt, ‚urn ‚une r™Þ{ Ák ‚urn ‚urn Ëuðt >
r‚™ fhe Œuð rhÍtð™ ftò, þhý ntu‚ r÷Þu Ëuð Ë{tò >>20>>
Ëtu RLÿtrŒf Œu ð nu su n q , {{ þheh ò™tu ‚w { ‚u n q >
{U Ëƒ Ëwhftu yt‚{Y…t, Ëtu ™ ò™u Þn {{o y™q…t >>
òu òu ¼õ‚ ©Øt sw ‚ ntu R, RLÿtrŒf Ëw hð] kŒfw k ftuR >
¼tðËu y[o™ RåA‚ sunt, ‚urn ‚urn Œuðfe ©Øt ‚unt >>
Œtu n t - y[÷ fÁ {U ‚trnfe, ©Øt {u Á Ë{t™ >
Ëƒrn ¼tr‚ hûtý fÁk , rðÎ™ ™ ÔÞt…u yt™ >>21>>
224
[tu…tR
Ëtu r™Šð½™ ©Øt nu sunq, r‚™ fhe swõ‚ ¼õ‚ nu ‚unq >
Ëtu RLÿtrŒf Œu ð ™fu h t, fh‚ ythtÄ™ ¼tð ½™u h t >>
{{ þheh RLÿtrŒf sun t, ‚u rn ythtÄ™ËU Ëw ¾ ‚un t >
{Urn rŒyu ‚urn ðtkrA‚ft{t, Ëtu …tð‚ Ëw¾«Œ yr¼ht{t >>22>>
yr‚þU yÕ…ƒw Â Ø ™h òu R , RLÿtrŒf ythtÄ‚ Ëtu R >
Ëwh ythtrÄ yÕ… V÷ …tðu, ËtuR Ëw¾ yk‚ ™tþ ntuR òðu >>
RLÿtrŒf rn Þs‚ ™h òuR, RLÿtrŒfne …tðu ™h ËtuR >
òu {{ ¼õ‚ ss‚ nu {tuR, {turnfwk …tð‚ r™„woý ntuR >>23>>
Œtunt - Ëƒne «trýfu {tuût rn‚, {™w»ÞtrŒf{rn òuÞ >
{{ yð‚th nu ‚trnfw k , ®™Œu y…h ¾÷ Ëtu Þ >>
[tu…tR
Ëƒ þw ¼ f{o fntð‚ òu R , ‚u r n fhe su r n ythtÄ™ ntu R >
yu Ë tu {U Ëðu o ï h su n q , …h{ f] … tfu ðþ ntu R ‚u n q >>
¼õ‚ ðíË÷‚tËU Ëw¾fthe, Ëƒrn «trýftu rn‚ Wh Äthe >
yr‚ fÕÞtý fh™u ftò, rŒÔÞY… Ëk „ ÷u Ëƒ Ëtò >
©e ðtËwŒuðfu ½h{rn ytR, sL{ r÷Þtu Ëƒ s™ Ëw¾ŒtR >
yurn rðrÄ {uhtu …h{ MðY…t, y[÷ y™w¥t{ ¼tð y™q…t >>
‚urn rƒ™ ò™u yƒwÄ s™ sunt, «tf]‚ htsfwkðh Ë{ ‚unt >
yƒ ÷w yr‚ yÔÞõ‚ hnu yurn, f{oËU sL{ «tó ¼yu ‚urn >>
Œtunt - Þwk {tuÞ {t™‚ Þtrn‚u, {{ ytr©‚ ™rn ntu‚ >
{tu Þ f{o fhe ™t ¼su , ð] Ú tt {™w » Þ‚™ ¾tu ‚ >>24>>
[tu…tR
ftÞfw k Þw k ™rn ò™‚ «t™e, Þtftu W¥th fnq Ëw ¾ Œt™e >
{™w»Þ ‚wÕÞ {{ ð‚o™ òuR, {tÞtËU ytðrh‚ {U ËtuR >>
{™w»Þ¼tð fhe ytðrh‚ sunt, Ëƒne™fwk ™ ¼tËw {U ‚unt >
{tu{rn {™w»Þ‚wÕÞ‚t òuW, Œur¾fu {qZ ¼ú{‚ Ëƒ ftuW >>
225
‚t‚U {q Z ÷tu f Þn su n q , sL{hrn‚ yrð™tþe ‚u n q >

yu Ëtu {tu Þ ™ ò™‚ ftu R , ‚t‚u ¼ðs÷…th ™ ntu R >>25>>
nu ysw o ™ ntu „Þu n u su n e, ð‚o { t™{rn ð‚o ‚ ‚u n e >
yÁ yt„u ntu Rnu s„ su ‚ t, «trý{tºt ò™w {U ‚u ‚ t >>
Œtu n t - r‚nw f t÷fu «trý Ëƒ, {tu Þ ™ ò™‚ ftu R >
‚t‚U ¿tt™e ¼õ‚ òu , yr‚ Œw ÷ o ¼ nu Ëtu R >>26>>
[tu…tR
«ƒ÷ {tu n ftu fth™ òu R , nu ¼th‚ ƒh™w k yƒ Ëtu R >
RåAt îu »tËU W…ßÞtu su n t, {tu n þe‚ W»ýtrŒf ‚u n t >
îLîËU «trý{tºt s„ su ‚ u , sL{ËU {tu n fw k …tð‚ ‚u ‚u >
Ëw ™nqk …hk‚… fnqk ‚tuÞ ƒt‚t, …w hð sL{rð»tu Ëtûtt‚t >>
Ëw¾ Œw:¾ ytrŒ îLî{ne sunq, RåAt îu»t yÇÞtËU ‚unq >
RåAt îu » t Ëtu R ƒ÷ðt™t, …q ð o ðtË™tËU rðrÄ ™t™t >>
sL{ Ë{u …wr™ òuh s™tR, Ëƒfwk {tun «tó fhu ytR >
ËtuR Ëk{tun «tó sƒ ntuR, {tuh ¼s™ fh Ëf‚ ™ ftuR >>27>>
Œtunt - y™k‚ sL{{ne òu {™w»Þ, …wÛÞ f{o ƒnw fe™ >
«ƒ÷ …w Û Þfu òu h ËU , þw ¼ {r‚ ntu ‚ «ðe™ >>
[tu…tR
y™k ‚ sL{{ne rf™u su nt, «ƒ÷ …w ÛÞ Ëw ¾ ŒtÞf ‚u n t >
r‚™ fhe „wý{Þ îLî nu sunq, RåAt îu»tftu nu‚w ‚unq >>
{{ ¼Âõ‚ rðhturÄ y½ su‚t, y„rý‚ ¼ðfu ™tþ ¼yu ‚u‚t >
îLî {tunËU {wõ‚ nu sune, áZðú‚ {tuÞ ¼s‚ nu ‚une >>28>>
{u h tu ¼s™ fh‚ nu su W , r‚™ «fthfu ™h nu ‚u W >
yuf «f]r‚ …h yt‚{ òuR, ‚urn Œþo™ rn‚ ¼s‚ nu {tuR >
Œwòu ƒz ði¼ðfu ftò, ¼s‚ {tuÞ ÷¾e ÉÂØ rËÂØ htò >
r‚òu {tuÞ r{÷™ ne‚ «t™e, {tuÞ ¼s‚ Ëw¾ŒtÞf ò™e >>
Œtunt - r‚™ «fthfu ¼õ‚ {{, r‚™{uk «f]r‚ …h òuÞ >
226
Ëtu yt‚{fu Œþo rn‚, ¼su þhý ntu {tu Þ >>

Ëtu h Xt - Ëtu ò™‚ nu ƒúñ, yæÞt‚{ ò™‚ Ëƒne >
Ëtu R ò™‚ Ëƒ f{o , ‚tfu Ëƒ Ëk þ Þ xh‚ >>29>>
[tu…tR
yr‚ yi ï Þo f u yÚteo su n e, ËtrÄ¼q ‚ {tu Þ ò™‚ ‚u n e >
íÞwk {tuÞ ËtrÄŒið Ëtu st™u, yurn rðrÄ òr™ ¼Âõ‚ {{ Xt™u >>
yÁk ¿tt™e {{ s™ nu sunt, ËtrÄs¿t {tuÞ ò™‚ ‚unt >
Ëƒrnft÷ {™ {tU{rn Äthu, {tu rƒ™ ytuh {™tuhÚt xthu >>
«tý «Þtý ft÷{ne ËtuR, r‚™ «fthfu ¼õ‚ nu òuR >
r™s r™s ËkfÕ…fu y™wËtht, {tUÞ ò™‚ Ëƒ ¼õ‚ WŒtht >>30>>
Œtu nt - {{ MðY…{U ¼uŒ ™rn, ¼tð{U ¼uŒ nu yunq >
‚trn‚u {tu f w ¼õ‚ Ëƒ, r¼Òt r¼Òt ò™‚ ‚u n q >>
y™LÞ ¼tðËU «u { sw ‚ , {tu Þ ¼s‚ ƒw Â Øðk ‚ >
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt fnu , Ëtu R rð{÷{r‚ Ëk ‚ >>
¿tt™Þtu„tu ™t{ Ëó{tuyæÞtÞ: >>7>>
yæÞtÞ - 8
[tu…tR
Ët‚{U yæÞtÞfu {ne yu n t, ©e™thtÞý …hƒú ñ su n t >
sz [i‚™ ðM‚w Ëƒ òuR, r‚™ËU þu»t hn‚ «¼w ËtuR >>
«¼w Ëƒ fth™ s„ ytÄtht, ‚urn þheh sz r[Œ ytftþ >
sz [i‚™ Þn rðï nu sunq, ‚tË r™Þk‚t nu «¼w ‚unq >>
Ëƒ fÕÞtýfthe „wý sune, ‚une ytÄth r™hk‚h yurn >
Ë¥ð Ák hs ‚{ ¼tð nu suW, r‚™ frh «¼w ¼t»t‚ ™rn ‚uW >>
Ëw¾«Œ nrhMðY… nu òuW, „wý frh ZtkõÞtu hn‚ nu ËtuW >
yrÄf Ëwf]r‚ nrh ¼Âõ‚ fhrn, ¼s™ËU {trÞf „wý Ëƒ nhrn >>
227
Œtu nt - Ëwf]‚ LÞq™ Ák yrÄfËU, nrhfu þhý{rn ¼uŒ >

¼s™ ¼Âõ‚ Ëƒ ¼u Œ sw ‚ , ¼u Œ Ërn‚ r™hðu Œ >>
[tu…tR
yrÄf ©u c ¿ttr™ s™ òu R , yr‚Œw ÷ o ¼ rºt¼w ð ™{rn Ëtu R >
r‚™ «fthfu ¼õ‚ nu sunt, r‚™fwk ò™™ òuøÞ nu ‚unt >
„úný fh™fu òuøÞ nu sunwk, Ëƒrn ¼uŒ ËƒrðrÄ fnu ‚unwk >
yƒ yü{ yæÞtÞ nu òuW, r‚™{rn fÚtt fn‚ nu ËtuW >>
Ët‚{U yæÞtÞ{U fnu sune, ò™™ òu øÞ ¼u Œ nu ‚u ne >
„ú ný fh™fu stuøÞ nu suW, Ëƒrn ¼uŒ Œu¾tð‚ ‚uW >>
yswo™ Wðt[ -
nu …w Á »ttu ¥ t{ s™Ëw ¾ fthe, sht {hýftu ¼Þ yr‚ ¼the >
r‚™ËU Aw x ™ rn‚ ™h™the, ‚ð ytr©‚ ntu Þ Œu ð {w h the >
Œtu n t - ¼ð Ëk f xËu Aw x ™u , s‚™ fh‚ nu su W >
r‚™fw k ò™™ òu ø Þ Ëtu , ƒú ñ fnnw k fnt ‚u n w >
fntu yæÞt‚{ fð™ nu , f{o fð™ fntu Ëtu R >
Þn Ëk þ Þ Au Œ ™ «¼w , ‚w { rƒ™ ytu h ™ ftu R >>
ËtuhXt - yr‚ ði¼ð [nu òuÞ, r‚™fwk ò™™ òuøÞ ËtuR >
yrÄ¼q ‚ fnt ntu Þ , yrÄŒi ð fnt fnnq Ëƒ >>1>>
[tu…tR
nu {ÄwËqŒ™ fntu {tuÞ yune, yr‚ yiïÞofwk RåA‚ sune >
fiðÕÞ …Œ …tð™ [nu òuR, ¿tt™e ¼õ‚ fntð‚ ËtuR >>
ò™™ òuøÞ r‚nwfwk sunt, r‚™{rn yrÄÞ¿t fnt ‚unt >
furn rðrÄ ò™™ òuøÞ nu yunq, Ëƒ rðrÄ ðŠý fntu {tuÞ ‚unq >>
r™{swõ‚ rs™fu {™ hnne, yuËu rºtrðÄ ¼õ‚ ©wr‚ fnne >
‚urn ‚™ ‚s™ Ë{u Ëw¾fthe, ò™™ òuøÞ Ëtuu fnnq {whthe >>2>>
yu r n rðrÄ Ët‚ «§ rfÞu su W , W¥th ‚tË sÚttÚto ‚u W >
r‚™ &÷tufËU ©e¼„ðt™t, fn‚ nu ËƒrðrÄ …h{ Ëwò™t >>
228
Œtunt - nu yswo™ òu ™rn ûth‚, yûth fn‚ nu yurn >

…h yûth Þw k ©w r ‚ fn‚, ƒú ñ fn‚ n{ ‚u n e >>
[tu…tR
yÁ Mð¼tð «f]r‚ nu sune, yæÞt‚{ n{ fn‚ nu ‚une >
ƒú ñ Á yæÞt‚{ yu Œtu W , þw Ø {w { w û tw ™hfw k Ëtu W >>
«tÃÞ Ák ‚s™ òuøÞ nu ‚unq, yurn rðrÄ ò™™ òuøÞ nu yunq >
{™w»ÞtrŒf ytfth nu yunt, ‚urn Wí…r‚ftu fh‚t sunt >>
Ëtu rðË„o ËtuR f{o nu ™t{t, yr‚ W…trÄ yr‚ Œw:¾ftu Ät{t >
Ëƒrn {w { w û tw s™ nu òu R , ‚u r n Wîu „ fthe nu Ëtu R >>
òu rðË„o ƒnwrðÄ rðM‚tht, íÞt„ fh™fu òuøÞ nu Ëtht >
‚t‚u ò™™ òu ø Þ nu ‚u n t, ‚t{U ÷u þ ™rn Ëk Œ u n t >>3>>
Œtu n t - òu yr‚þU ði ¼ð [nu , ò™™ òu øÞ nu ‚u ne >
yrÄ¼q ‚ ûth¼tð Ëƒ, ft÷ „ú Ë ‚ nu su n e >>
[tu…tR
…k[ ¼q‚ „„™trŒf sunt, r‚™ {krn ð‚o‚ nu r™íÞ yunt >
…k[ ¼q‚ …rhýt{ nu òuR, …k[ rð»tÞ þçŒtrŒf ËtuR >>
yr‚ yi ïÞofu yÚteo su ne, r‚™fwk «tÂó òu øÞ nu ‚un e >
yrÄŒi ð fhefu fnu su n q , RLÿtrŒf Ëw h ËU …h ‚u n q >>
…k[ rð»tÞ þçŒtrŒf òuW, ‚urn ¼wõ‚t òu …wÁ»t fnu ËtuW >
Ëtu yi ï Þo f u yÚteo ‚ tR, …tð™u òu ø Þ …h{ Ëw ¾ ŒtR >>
nu ‚™w Ä trh {æÞ y™q … t, yrÄÞ¿t Ëtu {u k Ëw ¾ Y…t >
RLÿtrŒf Ëw h ð] L Œ nu su W , {{ þheh ò™tu ‚w { ‚u W >>
Œtu n t - RLÿtrŒf Ëƒ Œu ð {U , ytí{Y… hÌttu su n q >
Ëtu {U Ëƒrn s¿t fhe, Þs™ Þtu ø Þ r™íÞ ‚u n q >>
ËtuhXt - yurn rðrÄ …h{ WŒtht, r‚™ «fthfu …wÁ»t ‚urn >
fh™tu …h{ rð[th, Þn Ëƒ ò™™tu {{o áZ >>4>>
[tu…tR
yÁ yunq r‚™ …wÁ»t nu sunt, Ëƒrnfwk ËtÄthý nu yunt >
229
yk‚ft÷ ytð‚ nu sƒrn, {turn{U {™fwk htr¾fu ‚ƒrn >>

Œu n íÞt„ fhe ò‚ nu su ne, {u hu ¼tðfwk …tð‚ ‚un e >
ßÞwk ™]… ¼h‚ ‚…ÂMð hyuW, {]„ Ëk¼trh ‚™w ‚rs {]„ ¼yuW >>
íÞwk yk‚ft÷ Ë{u ™h ™the, {tu{rn ¼tð ßÞwk Äh‚ rð[the >
‚™w ‚rs ‚i Ë tu ntu ð ‚ ‚u n t, ‚t{U ÷u þ ™rn Ëk Œ u n t >>5>>
Ëw™nq fwk‚eËw‚ fnw ‚tuÞ ƒt‚t, yk‚ Ë{u òu ™h Ëtûtt‚t >
òu òu ðM‚w Ëk¼th‚ òuR, ‚urn rðrÄ ‚s‚ f÷uðh ËtuR >>
Œtu nt - Ëƒrn ft÷{U surnrð»tu, y[÷ ¼tð nu òne >
yk ‚ Ë{u ‚tfw ¼su , ‚™w ‚rs …tðu ‚trn >>6>>
[tu…tR
«Út{neËU yÇÞtËu su n q , yk ‚ Ë{u Wh ytð‚ ‚u n q >
‚t‚u Ëƒrn ft÷{rn ðeht, ¼snq {tuÞ ‚w{ áZ {r‚ Äeht >>
r™s ðýto©{ òuøÞ nu sunt, f{o fhnq ÞwØtrŒf ‚unt >
Þn W…tÞ frh {tu{rn ‚t‚t, {™ ƒwÂØ y…uo Ëtûtt‚t >>
yk‚ Ë{u yuËu ‚w{ òuW, {tuÞ Ëk¼trhfu áZ{r‚ ËtuW >
…i ntu {tu Þ Þn áZ W…Œu þt, Þt{U Ëk þÞftu ™rn ÷u þt >>7>>
Þwk Ët{tLÞËU Ëƒ{rn ¼the, r™s ðtkrA‚fe «tÂó Ëw¾fthe >
Ëtu fne yk‚M{]r‚ ytÄe™t, ‚urn rn‚ {{o fn‚ yr‚ Íe™t >>
Œtunt - r‚™ «fthfu …wÁ»tfe, Ár[ r¼Òt r¼Òt yr¼ht{ >
Ëtu W…tË™t ¼u Œ fw k , fn‚ f] » ý Ëw ¾ Ät{ >
[tu…tR
r‚™{rn ði ¼ ð yÚteo su n t, ‚u r n W…tË™t ¼u Œ nu ‚u n t >
íÞw k W…tË™tfu y™w Ë tht, yk í Þ M{] r ‚fw k fn‚ WŒtht >>
{™ frh Rüftu Á… nu òuR, Ëtu r[‚ð™ yÇÞtË nu ËtuuR >
òu„ Ë{trÄ swõ‚ nu sunq, ytí{MðY…{U hn‚ nu ‚unq >>
yiËu r[¥tËU Ëtu yk‚ft÷t, …h{ rŒÔÞ òu …wÁ»t rðþt÷t >
‚urn ®[‚ð™ sw‚ hn‚ nu sune, …tÚto ‚trnfwk …tð‚ ‚une >>8>>
230
ËtuR …wÁ»t Ëðo¿t …wht™t, rþûtf ƒtuÄ Œu‚ rðrÄ ™t™t >
Sðnw Ëu Ëqû{ sune Y…t, Ëƒ fh‚t Ëw¾Ät{ y™w…t >>
Œtu n t - ËƒËU LÞtht Y… sur n, ¼t™w ‚w ÕÞ sur n ðýo >
{tÞt{Þ ‚{ ‚trn …h, Ëƒ rðrÄ yþhþýo >>
ËtuhXt - yurn rðrÄ …wÁ»t nu òuÞ, ‚trn ¼s‚ ™h «u{sw‚ >
r{÷‚ ‚trnfw k Ëtu Þ , ‚u r n Œþo ™ Ëu yr‚ {„™ >>9>>
[tu…tR
Þwk rŒ™ rŒ™ Þwr‚ frh yÇÞtËt yurn rðrÄ ¼Âõ‚ swõ‚ Ëtu ŒtËt >
òu„f÷tËU y[÷ {™ fe™t, ‚urn frh yk‚ Ë{u Ëtu «ðe™t >>
¼]fwxe {æÞ r™s «týfwk Äthu, rŒÔÞ …wÁ»tfwk yrÄf Ëk¼thu >
rŒÔÞ …w Á »tfw k …tð‚ Ëtu R, ‚u r n Ë{t™ yi ï Þo n w ntu R >>10>>
yƒ fiðÕÞ …Œ yÚteo sunt, ‚urn M{hý rðrÄ fn‚ nu ‚unt >
surn yûth fnu ðuŒfu ò™t, Ë{Íe Ë{Íe ‚une fh‚ ƒ¾t™t >>
r™:M…]n sr‚ sune yûth ò™e, fh‚ «ðuþ Ëw¾Œ ‚urn {t™e >
Ëtu yûthfwk r{÷™ [nu sune, áZ ƒúñ[Þofwk ht¾‚ ‚une >>
Œtu nt - Ëtu …Œ Ëƒ ðuŒtk‚ fhe, ò™™ òuøÞ y™k‚ >
{{ MðY… yûth yu r n, òr™ ÷u n w ƒw Â Øðk ‚ >>
Ëtu R W…tË™ òu ø Þ ßÞw k , yûth Ät{ y™q … >
íÞw k Ëk û tu … ËU Ëƒne rðrÄ, fnenq k ‚tË MðY… >>11>>
[tu…tR
©tu º ttrŒf RrLÿ Ëƒ su n t, ‚™fu îthY… nu ‚u n t >
r‚™fwk r™sr™s rð»tÞËU Äeht, …eAu Vurhfu …h{ «ðeht >>
ÓŒu f{÷{rn hn‚ nu su n e, yûthY… {tu n e{u ‚u n e >
{™fw k Ák Ä ‚ nu Ëtu R ŒtËt, ËtðÄt™ ntu f u [nq …tËt >>
{M‚f{U Ärhfu r™s «t™e, òu „ Äthýt fh‚ Ëw ò ™t >
yurn rðrÄ òu„ Äthýt òuR, ‚tfu ytr©‚ ntuÞfu ËtuR >>12>>
ytu k fth yu f yûth su nq , Ëtu R ƒú ñ {w ¾ W[h‚ ‚u n q >
ytu k fth frh fn‚ nu su W, yuËtu {tu Þ Ëk ¼ trhfu Ëtu W >>
231
Œtunt - yurn rðrÄ òu ™h ‚™ ‚su, …h{ „r‚ nu suW >

yûth ƒú ñ y™w … fw k , …tð‚ þw ¼ {r‚ ‚u W >>13>>
[tu…tR
Þw yi ï Þo f tu yÚteo su n t, íÞw k fi ð ÕÞ yÚteo nu ‚u n t >
yt…fwk «tÂó òuøÞ nu sune, ‚urn y™wËthËU Ëw¾«Œ yune >>
nrhW…tË™fu y½nthe, Ëƒ «fth fnu ¼u Œ {w h the >
yƒ ßÞwk W…tË‚ «¼wfwk ¿tt™e, ‚urn «fth Ëƒ fn‚ ƒ¾t™e >>
nu …thÚt {tu rƒ™ yLÞ suW, r‚™{U r[¥t ™ ht¾‚ ‚uW >
Ëƒrn ft÷ {tuÞ Ëw{h‚ òuW, ËŒt swõ‚ òu„e nu ËtuW >>
r‚™fwk {U yr‚ Ëw÷¼ ‚t‚t, {Unq r{÷™ òuøÞ rðÏÞt‚t >
yiïÞtorŒ ¼tð {{ òuR, ‚tfwk «tÂó òuøÞ ™rn ËtuR >>14>>
Œtunt - yƒ yt„u yæÞtÞ hÌttu, r‚™ fhe fn‚ nu òuÞ >
¿tt™e fi ð ÕÞ yÚteo f w k , …w ™ htð] r ¥t ™ ntu Þ >>
[tu…tR
yr‚ yi ï Þo f u yÚteo òu R , …w ™ htðŠ‚ ÷n‚ nu Ëtu R >
yrÄf ƒzu {™ sw‚ ™h sunt, …h{ rËÂØ {tuÞ …tÞfu ‚unt >>
Þwk {tuÞ r{÷fu ¿ttr™ s™ sune, Ëƒ Œw:¾ËŒ™ yÂMÚth ¼ð ‚une >
rVh ™ …tðu Awxu ¼ð…tËt, sL{ {hý ¼Þ rƒ™ {{ ŒtËt >>15>>
yƒ yiïÞo «tó ¼Þu sk‚t, ytuh «tó ¼Þu ©e¼„ðk‚t >
yuËu W¼Þ ¼tr‚ ™h sunq, ÷n‚ ™ ÷n‚ …w™¼oð ‚unq >>
ƒúñ ¼wð™ ÷„e nu s„ su‚t, ™tþðk‚ ¼ð ¼xf‚ ‚u‚t >
‚t‚u yr‚ ði¼ð òu …tðu, r‚™fu MÚtt™ ™tþ ntuÞ òðu >>
Œtu n t - nu ysw o ™ ‚enq ft÷{rn, {U f] … t÷w yu f Y… >
{tu Þ r{÷‚ ‚u n e …w ™ ¼o ð , ntu ‚ ™rn Œw : ¾Y… >>16>>
[tu…tR
ƒú ñ÷tuf …ÞO ‚ òu ÷tu ft, ‚u rn {æÞ ðh‚‚ ÷tuf yþtuft >
…h{…wÁ»t {U ys yð‚the, ™thtÞý Ëƒ s™ Ëw¾fthe >>
÷tufftu WŒÞ yM‚ ÔÞðntht, {{ ËkfÕ… ðþ ò™‚ Ëtht >
yÁ òu {™w»ÞtrŒf ËkËtht, ƒúñ¼wð™ ÷r„ Ëf÷ …Ëtht >>
232
Ëƒfe ynŠ™þ ËkMÚtt yunt, {{ ËkfÕ… ðþ ò™‚ sunt >

Ëtu ™h [tufze ËnËú «sk‚t, ys ynr™rþ ò™‚ ƒwÂØðk‚t >>17>>
ƒúñtftu rŒ™ ytð‚ sƒrn, ËnËú [tufze ÷„ hnu ‚ƒrn >
‚ƒ rºt¼wð™{ne òu ‚™wÄthe, «„x ntu‚ r™s „wý rðM‚the >>
Œtu n t - Œun RrLÿ yÁ ¼tu„ Ëƒ, ™t{ Y… ytfth >
ys yÔÞõ‚ ‚™w rºt‚ÞËU , Ëƒne ntu ‚ rðM‚th >
ƒú ñ r™þt sƒ ntu ‚ nu , ‚ƒ ÂMÚth [h ytfth >
ys yÔÞõ‚ ‚™w Ëw » tw … r‚, r‚™{U ntu ‚ Ëk n th >>18>>
[tu…tR
nu …thÚt f{o ™ ðþ yu n t, «trý Ë{q n fntð‚ ‚u n t >
ƒúñtftu rŒ™ ytð‚ sƒrn, ËƒrðrÄ WŒÞ ntu‚ nu ‚ƒrn >>
htrºt Ë{u ytð‚ ÷Þfthe, r÷™ ntu‚ ÂMÚth [h ™h™the >
…wr™ rŒ™ ¼yu «„x ntuÞ ytðu, ft÷ÔÞt÷1 …wr™ …wr™ ‚urn ¾tðu >>
yurnrðrÄ rŒ™ yÁ r™rþ frh ‚t‚t, ys þ‚ ð»to ntu‚ rðÏÞt‚t >
‚ƒ ƒúñ ÷tuf «sk‚ òu ÷tuft, ƒúñtrŒf Ëwh yrÄf rðþtuft >>
Ëƒrn r÷™ {tÞt{u ntuR, ÂMÚth [h hn™ ™ …tð‚ ftuR >
{tÞt ntu‚ …wÁ»t{U r÷™t, …wÁ»t ntu‚ {{ Y…{U ÷e™t >>
Œtu n t - ‚t‚u òu yi ï Þo „r‚, …tÞu òr™ Ëw ¾ Y… >
‚trn …w ™ ¼o ð ™t {xu , ¼ú { ‚ hn‚ ¼ðfq … >>19>>
[tu…tR
yƒ fi ð ÕÞ …Œ …tyu su ‚ t, …w ™htð] Â¥t ÷n‚ ™rn ‚u ‚ t >
òu yr‚ÔÞõ‚ Ák yr‚ szY…t, r‚™ËU …h yÔÞõ‚ y™w…t >>
ftnq «{týËU ò™u ™ ‚tne, WŒÞ yM‚ rƒ™ fÌttu òne >
„„™trŒf Ëƒ ¼q‚ nu sunt, ft÷ËU ™tþ ntu‚ nu ‚unt >>
Ëƒrn{U hn‚ yÔÞõ‚ WŒtht, s„ÔÞt…f Ëƒ s„ytÄtht >
s„fu Ëk„ ™tþ ™rn …tðu, Ëðto‚{ Ëƒ …h ©wr‚ „tðu >>20>>
1 - ft¤Y…e ys„h
233
òu yÔÞõ‚ ËtuR yûth ™t{t, ðirŒf ‚trn fn‚ yr¼ht{t >

Ëtu yûthfwk «tó ¼Þu sunt, sL{ {]íÞw ¼Þ Awx‚ ‚unt >>
Œtu nt - Ëtu yûth {{ Ät{ nu, „wý…h yf÷ y™k‚ >
yu r n ƒú ñ r™ðto ý …Œ, òr™ ÷u n q ƒw Â Øðk ‚ >>21>>
[tu…tR
¿tt™e ¼„ðŒT ¼ õ‚ nu su n t, r‚™fw k «tÂó òu øÞ nu ‚u n t >
Ëtu yûthËU LÞtht ò™tu, yrÄf rð÷ûtý ‚tne «{t™tu >>
…thÚt fAw {tuËuk …h ™tkrn, {U ÔÞt…f Ëƒrn s„{tkrn >
R™ ytrŒf &÷tufr™ fnu òuW, …h{…wÁ»t ™thtÞý ËtuW >>
rs™{rn rðï hn‚ Ëw¾ …tR, {rý{æÞ Ëqºt ßÞwk «¼w Ëw¾ŒtR >
y™LÞ ¼Âõ‚ fhe …tð‚ ‚une, ¼õ‚tÄe™ ËŒt «¼w yune >>22>>
Ëw™nq ¼h‚fw÷©uc «ðe™t, ft÷fe „r‚ ËƒËU yr‚ Íe™t >
rŒ™ ytrŒ Ëƒ ð»to÷wk ft÷t, ‚urn yr¼{t™e Œuð rðþt÷t >>
Œtu nt - r‚™rn Œu¾tÞu rz„h{U1, Œun íÞt„e „Þu sunq >
…w r ™ Þn ¼ð{U ™t ¼ú { u , òu „ e {nt{r‚ ‚u n q >>
Ëtu R {th„{U ‚™ ‚su , …w Û Þ f{o sw ‚ òu Þ >
‚trn …w ™ ¼o ð ntu ‚ nu , Ëtu {„ fnq yƒ ‚tu Þ >>23>>
[tu…tR
yÂø™ yÁ ßÞtu r ‚ nu su n t, ‚u r n yr¼{t™e Œu ð nu ‚u n t >
yn2 yÁ þwõ÷ …ût fnu òuR, ‚urn yr¼{t™e Œuð nu ËtuR >>
W¥thtÞý »tx {tË nu yurn, ‚urn yr¼{tr™ Œuð nu sune >
‚urn rðrÄ ð»tofu Œuðrn ò™tu, yurn rðrÄ yu Ëƒ Œuð «{t™tu >>
Œu ð Þt™ 3 {„{U Ëtu hnrn, ‚t‚u Œu ð Þt™ {„ fnrn >
ƒúñðu¥tt ™h sune {„ òðu, ŒuðÞt™ „yu ƒúñrn …tðu >>24>>
Äw{ Ák htrºt fnu nu suW, ‚urn yr¼{t™e Œuð nu ‚uW >
f]»ý …ût ƒhLÞtu nu òuW, ‚urn yr¼{t™e Œuð nu ËtuW >>
1 - yuf …„÷t{tk s, 2 - rŒ™, 3 - {t„o{tk ð[{tk
234
Œtu n t - ŒÂûtýtÞ™ »tx {tËfu , yr¼{tr™ nu Œu ð >

r…‚] Þ t™ {„ Ëƒ hnu , òr™ ÷u n q Þn ¼u ð >>
r…‚] Þ t™ {„ [÷‚ nu , …w Û Þf{o sw ‚ òu Þ >
[k ÿ Y… ‚ntk Œu ð ‚t, Ëƒ rðrÄ r™h¾‚ Ëtu Þ >>
ËtuhXt - Ëwhði¼ð1 V÷ …tÞ, r„h‚ nu ‚ntkËU y÷…{r‚ >
rf™ y…õð W…tÞ, sL{ Äh‚ ‚t‚u yr{‚ >>25>>
[tu…tR
þw õ ÷ Ëtu yŠ[ ytrŒ „r‚ ò™tu , f] » ý Ëtu Äq { ytrŒ „r‚ {t™tu >
yurn rðrÄ fnu W¼Þ {„ sunt, s„{rn yrÄf Ë™t‚™ ‚unt >>
¿tt™e …w ÛÞ f{o sw ‚ òu R, W¼Þ Ë™t‚™ {t™‚ Ëtu R >
þw õ ÷ „r‚ ¿tt™efe su rn, …w ™htð] r¥t ÷n‚ ™rn ‚u n e >>
f] » ý „r‚ f{o X fe su n q , sL{ {hý …w r ™ …tð‚ ‚u n q >
f]»ý „r‚ËU sz y¿ttr™, ¼ð ¼xf‚ ntuð‚ Ëw¾ntr™ >>26>>
nu …thÚt yu W¼Þ {„ Äeht, ò™‚ òu„e …h{ „k¼eht >
yk‚Ë{u ytÞu ËtuR «t™e, ™rn {whÍt‚ „r‚ …rn[t™e >>
Œtu n t - Œu ð Þt™ frh ò‚ nu , yt…ËU òu „ e Ëtu W >
‚t‚u ysw o ™ ‚w { ËŒt, òu „ sw õ ‚ áZ ntu W >>27>>
[nq k ðu Œ yÇÞtËftu , …w Û ÞY… V÷ òu Þ >
Ëƒrn s¿t Ëƒ Œt™ftu , …w Û Þ sntk ÷ w ntu Þ >>
R™ Œtu yæÞtÞ{U fÌttu , «¼w f tu {nt‚{ su n w >
‚trn ò™e Ëƒ …w Û Þ V÷, òu „ e …tð‚ ‚u n q >>
Ëtu h Xt - òu „e ¿tt™e ntu Þ, r‚™fwk «tÂó òu øÞ ËtuR >
ytrŒ MÚtt™ {{ òu Þ , Ëtu {w r ™ …tð‚ …h{ …Œ >>28>>
Œtunt - {{ {tntíBÞfu ò™ Ëtu, òu„e yr‚ ƒwÂØðk‚ >
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt fhu , [÷‚ yŠ[{„ 2 Ëk ‚ >>
Rr‚ ©e{ŒT¼„ðŒT„e‚tËq…r™»tíËw ƒúñrðãtÞtk Þtu„þtMºtu
©ef]»ýtswo™ËkðtŒu {wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚-¼„ðŒT„e‚txeftÞtk
yûthƒúñÞtu„tu ({nt…wÁ»tÞtu„t)u ™t{tü{tuyæÞtÞ: >>8>>
1 - Œuð™tu ði¼ð, 2 - «ftþ™e ßÞtu‚™t {t„uo
235
yæÞtÞ-9
[tu…tR
ytX{u yæÞtÞfu { rn yu n t, W…tËffu ¼u Œ fnu ‚u n t >
yƒ ™ð{u yæÞtÞ{u k yune, fh™u òu øÞ W…tË™ su ne >>
yiËu …h{ …wÁ»t Ëw¾fthe, ™thtÞý r™ss™ y½nthe >
Ëtu «¼wftu {tntíBÞ Ëtûtt‚t, ¿ttr™™fu rðþu»t rðÏÞt‚t >>
r‚™fwk þtu rÄfu yr‚ Ëw ¾Œt™e, ¼Âõ‚Y… W…tË™ ò™e >
‚tË MðY… sÚtthÚt sunq, yr‚ rðÏÞt‚ fn‚ nu ‚unq >>
nu ysw o ™ {{ {nt‚{ su n t, Ëw r ™ ‚ð Wh ™rn ntu ‚ Ëk Œu n t >
yr‚ {tntíBÞfe yËqÞt ™tkne, ‚w{ Ëƒ ËíÞ {t™‚ {™{tkrn >>
Œtu n t - ‚t‚u ¼Âõ‚Y… Þn, yrÄf „w Ì t {{ ¿tt™ >
fnenw k ‚tu Þ rð¿tt™ sw ‚ , ËƒrðrÄ …h{ Ëw ò ™ >>
ËtuhXt - Ëtu ‚w{ òr™fu ¿tt™, {{ «tÂófu rðhturÄ Ëƒ >
yþw ¼ ËU {w õ ‚ Ëw ò ™, ntu R ntu ËtÄ™ ©{ne rƒ™ >>1>>
[tu…tR
¼Âõ‚Y… Þn ¿tt™ nu su n q , Ëƒ rðãtftu htò ‚u n q >
Ëƒne „wÌtftu htò ËtuR, yr‚ …rðºt yurn Ë{ ™rn ftuR >>
{{ «tÂó rðhturÄ y½ sunt, Ëƒftu ™tþ fh‚ nu ‚unt >
¼Âõ‚Y… Þn ¿tt™ËU ¼út‚t, ¼s‚ {tuÞ òr™ s™ ºtt‚t >>
‚ƒ Ëtu W…tËffwk ‚‚ft÷t, «„x Œhþ {U ŒuW rðþt÷t >
Ä{oËU r„h‚ ™rn Þn ¿tt™t, Ëw¾ËU „únýfu òuøÞ Ëwò™t >>
{{ «tÂó fhtÞ ©wr‚Ëtht, ™tþ ™ …tð‚ ¿tt™ WŒtht >
yurnrðrÄ …h{ W…tË™ yune, ¼Âõ‚Y… r™íÞ fh‚ nu sune >>
Œtu n t - yi Ë u …w Á »tfw k «u { sw ‚ , Œu n q k {U {u h tu Œt™ >
‚tu n q k ™ {U ‚u r n fAw ŒeÞtu , Þw k {tu Þ ¼tËu Ëw ò ™ >>2>>
[tu…tR
Ëw™nq …hk‚… fnq ‚tuÞ ƒt‚t, {{ «tÂó ËtÄ™ rðÏÞt‚t >
yuËtu W…tË™ òuøÞ òu Ä{to, ‚tfwk „únýfu òuøÞ Ë{{to >>
236
yiËe Œþt …tÞ Ëw¾Y…t, ™rn rðïtË ™ ©Øt y™q…t >

yiËu {tuÞ ™ …tÞ y…tht, {]íÞwY… ¼ð{„ ykrÄÞtht >
r‚™fu rð»tu r™hk‚h sk‚t, ¼ú{‚ hn‚ Œw:¾ftu ™rn yk‚t >
Þn yr‚þU ƒz ytùÞo {tuR, ¼ðs÷ ‚h™ [n‚ ™rn ftuR >>3>>
nu ysw™ o ‚w{ «Út{ne ðeht, Ëw™w {{ yr‚ {nt‚{ „k¼eht >
Þn sz [i‚™ Ëƒ ËkËtht, {{ yÔÞõ‚ ‚™wfu ytÄtht >>
Œtu n t - {U ÔÞt…f Ëƒ rðï{U , yk ‚ hòr{ òu Þ >
«trý{tºt {tU { u hnu , {tU Ë u r¼Òt ™ ftu Þ >>
{U ™tk r n Ëƒ «trý{U , «trý {tu h þheh >
{u h u ð~Þ r‚™fe ÂMÚtr‚, {U ™rn ‚u r n ð~Þ ðeh >>4>>
[tu…tR
si Ë u ½xtrŒf …tºt nu òu R , s÷ ytrŒffw k Äth‚ Ëtu R >
ÂMÚth [h «trý{tºt s„ sunt, yurn rðrÄ {U ™rn ÄtÁk ‚unt >>
{U r™s ËkfÕ… ÄÁk ËkËtht, yrÄf òu„ ƒ÷ Œu¾tu n{tht >
Ëƒrn «trýftu …tu » tf su n w , ËƒËU r¼Òt hnw k {u k ‚u nw >>
{u h u {™ftu Ëk f Õ… su n e, «trý{tºtfw k …t÷‚ ‚u n e >
‚iËu {tuh {™tuhÚt òuô, r™{{U h¾‚ Ëf÷ s„ ËtuW >>5>>
ßÞwk ytftþ{U ðtÞw y…tht, rð™ 1yt÷kƒ™ hn‚ WŒtht >
Ëƒrn{U „r‚ fh‚ nu ¼the, Ëtu {U ÄtÁ ðtÞw yrðfthe >>
Œtunt - íÞwk Ëƒ «trý{tºt Ëtu, M…hþe þf‚ ™rn {tuÞ >
{tu { rn hnu {U ÄtÁ Ëƒ, òr™ ÷u n q ‚w { Ëtu Þ >>6>>
[tu…tR
ÂMÚth [h «trý{tºt s„ su n t, ysftu ytÞw yk ‚ ¼Þu ‚u n t >
nu fw k ‚ eËw ‚ {tu h þheht, «f] r ‚ «Ät™Y… „k ¼ eht >>
r‚™{U rðï ÷e™ ntuÞ òðu, {{ ËkfÕ… ð~Þ hn‚ ™ …tðu >
Ëtu Þn «trý{tºt nu sune, fÕ…fu ytrŒ Ëswo {U ‚une >>7>>
1 - ytÄth
237
ƒnw «fth …rhýtr{ su nq, «f]r‚ ™t{ {{ {tÞt ‚unq >

yü rð¼t„ swõ‚ fhe yunt, {U s„ Ëswo rð„‚ ËkŒunt >>
Œuð {™w»ÞtrŒf ËkËtht, {tuh «f]r‚ ð~Þ «trý y…tht >
Ë{Þ Ë{Þ{rn ðthkðtht, Ëswo rðï {U rðrðÄ «ftht >>8>>
Œtu n t - ysw o™ ‚w{ Þwk …w Ae ntu , Ëú òu rðï ƒnw ðth >
Ë„to r Œf Ë{ rð»t{{U , W…s‚ f{o y…th >>
Ëtu r™Œo Þ ‚t Œtu » tËU , ƒk Ä ™ õÞw k ™rn ntu Þ >
Þtftu W¥th Ëƒne rðrÄ, …thÚt fnq yƒ ‚tu Þ >>
[tu…tR
Ëw ™ nq Ä™k s Þ fnq k ‚tu Þ ƒt‚t, rð»t{ Ë] Â ü ytrŒ f{o ‚t‚t >
{tufwk ƒkÄ™ fh‚ ™ yunt, r™sr™s f{o rð»t{ ¼Þu ‚unt >>
…q ð o f{o Sð™fu òu R , Œu ð trŒf ¼ðnu ‚ w Ëtu R >
rð»t{ f{o{rn Ëõ‚ {U ™tkrn, WŒtËe™ ð‚wo R™{tk rn >>9>>
Ëw™w …tÚto {{ {tÞt ¼the, Ëƒ Sð™fu f{o y™wËthe >
ËíÞËkfÕ… {U Œu¾wk sƒne, {tÞt Ëús‚ Ëf÷ s„ ‚ƒne >>
Ëƒ Sð™fu f{o y™wËtht, {{ Rûtýftu 1 ntu‚ «Ëtht >
ËtuR nu‚w frh s„ rðM‚hne, f{or™ fhe ƒnw rðrÄ ¼ð Vhne >>
Œtunt - sL{ {hý «trý y™k‚, …tð‚ rðrðÄ rðfth >
{{ þhýt„‚ ntu ‚ ™ne, ÷n‚ ™ ¼ð s÷…th >>10>>
[tu…tR
Ëƒftu yr‚ƒz Rïh sun q, Ëƒne ò™ ËíÞËk fÕ… ‚u nq >
Ëƒ s„fthý {U Ëw¾fthe, …h{ f]…t÷w ¼õ‚¼Þnthe >
Ëƒnefwk yt©Þ fh™ufu ftò, {™w»ÞY… ¼Þtu Ërn‚ Ë{tò >
yuËtu {{ {rn{t nu sune, {qZ {™w»Þ ™rn ò™‚ ‚urn >>
yr‚ rð…he‚ ¿tt™ sw‚ òuR, ytuh {™w»Þ Ë{ {t™‚ {tuR >
‚t‚u {tu h fh‚ y…{t™t, r‚hMfth ƒnw fh‚ yò™t >>11>>
1 - Œþo™
238
{u hu {™w »Þ‚™{U Ëw¾ ŒtR, …h{ f] …t ytrŒf «¼w ‚ tR >

r‚™fw k Ztk f ™nthe su n t, ytËw h e {tu r n™e {tÞt ‚u n t >>
Œtu n t - yËw h «f] r‚fw k y™w Ëhu , {q Z {™w » Þ nu òu R >
r™»V÷ ðtk r A‚ f{o Ëƒ, r™»V÷ fh‚ nu Ëtu R >>
ÔÞÚto ¿tt™ y¿tt™ sw ‚ , Ëðu o ï h {U ƒtne >
yLÞ {™w » Þ Ë{ {tr™fu , ™tþ fh™ [nu ‚tne >
ËtuhXt - yuËu {™w»Þ nu sunq, òu òu V÷ rn‚ fh‚ fAw >
ÔÞÚto ntu ‚ Ëƒ ‚u n q , {q Z ËŒt Þw k …r[ {h‚ >>12>>
[tu…tR
nu …thÚt òu {nt{r‚ Äeht, Ëw f ] ‚ Ë{q n ËU yr‚ „k ¼ eht >
Ëtu Ëwf]‚ËU þhý {{ …tðu, Ëƒrn …t… ƒkÄ™ r{x òðu >>
Œirð «f]r‚ ytr©‚ s„ sunt, Ëƒ s„nu‚w òr™ {tuÞ ‚unt >
yrð™trþ fÁýt yr‚¼the, Ëk ‚ ™ftu hûtý Wh Äthe >>
{™w»Þ ¼tð frh {{ yð‚tht, Ëtu Þn {{o òr™fu Ëtht >
yLÞ ¼tð Wh{U áZ ÷tE, ¼s‚ {tuÞ ÷r¾ s™ Ëw¾ŒtR >>13>>
©e™thtÞý f] » ý {w h the, ðtËw Œ u ð ytrŒf y½nthe >
Þwk {{ ™t{ftu rfh‚™ sune, fh‚ r™hk‚h {{ s™ ‚une >>
Œtu n t - {{ y[tor Œf 1 fh{{U, s‚™ fh‚ ƒz¼t„ >
{{ ðk Œ ™ M‚ð™trŒ{U , òrn yrÄf y™w h t„ >>
ËtuhXt - Œkz ßÞwk fh‚ «ýt{, {uhu òu„fwk [n‚ r™‚ >
Ëtu frh ¼Âõ‚ yft{, {tu r nfw k …tð‚ rð{÷ {™ >>14>>
[tu…tR
ytu h nq k yr‚ƒz yt‚{ðt™t, feh‚™trŒ ¼Âõ‚ËU Ëw ò ™t >
¿tt™Þ¿t frh Þs‚ nu sunt, {{ W…tË™ fh‚ nu ‚unt >>
s„ ytfth hÌttu {U su n q k , Ëðo « fth ð‚w o {U ‚u n q k >
yuf ¼tð fhe {tuÞ W…tËU, ‚tfwk {tu rƒ™ ytuh ™ ¼tËu >>
1 - y[o™ ytrŒ
239
sz [i ‚ ™ Ëƒ òftu Œu n t, ™thtÞý Ëðto ‚ { ‚u n t >

‚t‚U W…tË™ òuøÞ nu ËtuR, Þwk ÷r¾ yuf W…tË‚ {tuR >>15>>
Ëtu yƒ fn‚ ¢‚w1 nu òuW, yÂø™ütu{ ytrŒf {U ËtuW >
{U n q k {nts¿t y½nthe, {U nq k MðÄt r…rºt„ý ÃÞthe >>
Œtu n t - nrð ytrŒf yÒt Ëtu W {U , {U rn {k ºtfu Y… >
Œu ð ™fw k nrð Œt™ftu , ËtÄ™ …h{ y™q … >>
Ä] ‚ Ëtu {U yÁ yÂø™ {U , ytnð™e ytrŒf su n q >
ntu { Ëtu R {{ Y… nu , òr™ ÷u n q ‚w { ‚u n q >>16>>
[tu…tR
ÂMÚth [h s„ftu {U r…‚w {t‚t, {U Ät‚t …tu»tf rðÏÞt‚t >
{Urn r…‚t{n Ëƒ s„fuht, {tu rð™ fthý ™tkne y™uht >>
ò™™ òu øÞ ðuŒ fhe su nq , …thÚt …h{ ‚¥ð {U ‚u nq >
{U …rðºt fh‚t yr‚ÃÞtht, {U n q k ðu Œ ƒes ytu k f tht >
É„ yÁ Ët{ Þswhfu ytrŒ, ðuŒY… {U ƒúñ y™tŒe >
þçŒƒúñ {{ Y… fntðu, rs™ frh Sð …h{ …Œ …tðu >>17>>
„r‚ òu RLÿ÷tuftrŒf MÚtt™t, …tð™ òuøÞ Ëtu {Urn Ëwò™t >
{U ¼‚to Ëƒ Äth™ntht, {U «¼w rþûtf …h{ WŒtht >>
Œtu n t - {U Ëtûte Ëƒ s„‚ftu , «„x rð÷tu f ™nth >
{U r™ðtË MÚt÷ Ëƒrnftu , yz„ ËŒt ytÄth >>
[tu…tR
yt©Þ òu ø Þ þhý {U ¼the, rn‚ðtAw {U Ëw Ó Œ Ëw ¾ fthe >
«¼ð òu WŒÞ MÚtt™ {U ËtuR, «÷Þ MÚtt™ {tu rð™ ™rn ftuR >>
ðM‚w W…tÞ Äh™ftu MÚtt™t, Äh™u òuøÞ Ëtu {Urn r™Ät™t >
r‚™{U ™tþ hrn‚ nu su n q , ƒes Y… {u R nq ‚u n q >>18>>
Ëwhs Y… Ëtu {U ‚{ntrh, „úe»t{ É‚w {U ‚t… fÁk ¼trh >
{U s÷ „úný fÁk rVh ‚tR, ð»ttoÉ‚w{U ð»two s÷ ytR >>
1 - Þ¿t
240
nu yswo™ y{]‚ nu sunt, rs™ fhe ÷tuf rsðu {U ‚unt >

{]íÞw rs™ fhe {h‚ nu «tr™, {Unqk ËtuW ÷unq …ne[t™e >>
Œtu nt - ƒnw‚ fnu õÞt ntu‚ nu, sz [i‚™ s„ òuW >
Ëƒrn Y…{rn {U hnq , {tU Ë u r¼Òt ™ ftu W >>
Þw k r¼Òt r¼Òt ytfthËU , ™t{Y… s„ su n q >
y™k ‚ Y… Ëk Ë th Ëƒ, {{ þheh nu ‚u n q >>
‚t‚u r‚™ r‚™ Y… fhe, hÌttu {U s„ ytÄth >
W…tË‚ yu f Y… fhe, {nt{r‚ yrÄf WŒth >>19>>
[tu…tR
É„ Þsw Ët{ Á… nu su n q , rðãt r‚™ fntð‚ ‚u n q >
fu ð÷ r‚™{ne r™ct òne, yu Ëuk …w Á »t s„‚{U ‚tne >>
ðuŒ r‚™ fhe MÚtt…uW sunt, RLÿtrŒf Ëwh„ý Ëƒ ‚unt >
r‚™fu s¿tËU þu » t nu su n e, Ëtu { ftu …t™ fh‚nu ‚u n e >>
Mð„ofe «tÂó rðhturÄ su‚t, ¼Þu Ëtu …rðºt …t… „Þu ‚u‚t >
s¿tËU RLÿtrŒf srs òu R, Mð„o« tÂó ò[‚ nu Ëtu R >>
Œw:¾fu ykþ hrn‚ Ëwh÷tuft, r‚™fwk …tÞfu hn‚ yþtuft >
Mð„o {U rŒÔÞ Œu ðfu ¼tu„ t, Ëtu ¼w õ‚u Ëw hrºtÞ Ëk òu „ t >>20>>
Œtunt - yr‚ rðþt÷ Ëwh÷tuf Ëw¾, ¼wõ‚‚ nu ™h òuÞ >
Mð„o « tÂó nu ‚ w Ëw f ] ‚ , ûtÞËU r„h‚ nu Ëtu Þ >>
Vu h ytð‚ {] ‚ ÷tu f {U , Mð„o [n‚ Rr{ su n q >
fu ð ÷ É„ ssw Ët{fu , Ä{o y™w Ë hu ‚u n q >>
ËtuhXt : yuËu …wÁ»t nu òuW, y™k‚ ðth s™{‚ {h‚ >
þtk r ‚ ™ …tð‚ Ëtu W , ¼s™ ¼Âõ‚ rƒ™ ¼ð ¼ú { ‚ >>21>>
[tu…tR
{uhu ¼s™ rƒ™t yLÞ sunt, rs™fwk ™tkne «Þtus™ ‚unt >
yiËu yrÄf rð{÷{r‚ òuR, {uhturn æÞt™ W…tË‚ {tuR >>
[n‚ r™hk‚ h {u htu Ëk „ t, yi Ëu s™fw k ÷øÞtu áZ hk „ t >
{uhe «tÂó òuøÞ nu òuW, rð½™ hrn‚ yûtÞ fÁ ËtuW >>22>>
241
yLÞ Œu ð RLÿtrŒf su n e, r‚™fu ¼õ‚ fntð‚ ‚u n e >

yr‚ ©Øtsw‚ ntuÞfu sunq, RLÿtrŒf Ëwh ss‚ nu ‚unq >>
nu …thÚt Ëtu ™h {r‚ Äeht, RLÿtrŒf Ëwh {tuh þheht >
Ëƒrnftu yt‚{ {U Ëw¾fthe, ss‚ nu {tuÞ ‚Œr… ÔÞr¼[the >>
Œtunt - rðrÄne™ Þn ss‚ nu, òuøÞ ‚wk ss‚ ™ {tuR >
¼ú { ‚ ¼ú { ‚ ¼ð®ËÄw f tu , …th ™ …tð‚ ftu R >>23>>
[tu…tR
Ëƒrn s¿t ¼w õ ‚t {U su n w , V÷Œt‚t òu R {u n q k ‚u n q >
yiËu sÚtthÚt {tuÞ ™ ò™e, r„h‚ Mð„oËU ‚™yr¼{t™e >>24>>
RLÿtrŒf Ëwh„ý nu yune, r‚™fwk sßÞtftu ËkfÕ… sune >
yi Ë u {™w » Þ y…rhr{‚ su n t, RLÿtrŒffw k …tð‚ ‚u n t >
r…‚] f w k ss‚ «u { sw ‚ òu R , r…rºt™fw k …tð‚ nu Ëtu R >
¼q ‚ fw k ss™ftu Ëk f Õ… òne, ¼q ‚ ™fe «tÂó nu ‚tne >>
{tuÞ s¿tËU ss‚ nu ËtuW, y™LÞ ¼tð Wh ÷tÞfu ftuW >
Ëtu {tu Þ …tð‚ {u h tu ŒtËt, ‚tfw k ™tk n e ft÷fe ºttËt >>25>>
Œtu n t - {tu Þ ss‚ nu ‚trnfw k , yu f nu yu n e rðþu » t >
su r n rðrÄ Ëw „ { W…tÞ Ëtu , fnq Ëh÷ W…Œu þ >>
[tu…tR
…ºt …w » … V÷ ‚tu Þ nu su n t, ¼Âõ‚ sw ‚ yh…‚ {tu Þ ‚u n t >
{tu{U nu‚ òrn yr‚ ¼the, {tuÞ yh…u rƒ™ V÷ Œ÷ ðthe >>
rs{‚ ™ fAw «ËtŒ rƒ™ sunq, yurn rðrÄ ¼Âõ‚ swõ‚ nu ‚unq >
yu r Ë ¼Âõ‚ËU y…o ‚ su n e, …ºttŒef «u r {fu ‚u n e >>
…q h ™ft{ ËŒt {u òu R , {„™ ntu Þ rs{‚nw k Ëtu R >
«u{e¼õ‚ Ë{…o‚ su‚t, yr‚ Ëw¾Ät{ ÷„‚ {tuÞ ‚u‚t >>26>>
nu fwk‚eËw‚ Ëw™w {{ ƒt‚t, r™s‚™Äthý rn‚ rðÏÞt‚t >
òu òu f{o fh‚ ‚w{ ðeht, òu òu rs{‚ ËŒt {r‚Äeht >>
Œtunt - òu fAw ntu{‚ Œu‚ fAw, ‚…nq fh‚ fAw òuÞ >
{™ f{o ð[™u «u { sw ‚ , Ëƒne Ë{h…tu {tu Þ >>27>>
242
[tu…tR
Þw k Ëk L ÞtË òu „ Ëw ¾ Y…t, r‚™ËU sw õ ‚ su r n ytí{ y™q … t >
yu Ë u ‚w { yr‚ ‚‚…h su n q , ÷ti r ff ði rŒf f{o n u ‚u nq >>
{{ ythtÄ™{Þ fhe yunt, þw¼ Ák yþw¼ V÷Y… ‚unt >
…qðo f{ofu ƒkÄ y…tht, r‚™frh {w õ‚ ntuR ntu ÃÞtht >>
yurnrðrÄ f{ofu ƒkÄ™ òuR, r‚™Ëuk {wõ‚ Ëƒrn rðrÄ ntuR >
{tu nefwk …in tu {{ W…Œuþt, Þt{rn Ëk þÞftu ™rn ÷uþt >>28>>
Ëƒrn «trý{tºt ™h™the, Ëƒ{U {tu Þ Ë{áÂü ¼the >
‚t‚u îu»t òuøÞ ftuW ™tkrn, ™rn ftuW yrÄf nu‚w s„{tkne >>
Œtunt - òu {tuÞ ¼s‚ nu ¼Âõ‚ËU, {turn{U ðh‚‚ ‚unq >
{U ðh‚w Ëtu ¼õ‚{U , yr‚ðÕ÷¼ {tu Þ yu n q >>29>>
[tu…tR
W¥t{ fw÷ yt[th nu sune, r‚™ frh hrn‚ hn‚ nu ‚urn >
y™LÞ ¼tð {tuÞ ¼s‚ nu sunt, ËtÄwrn {t™™u òuøÞ nu ‚unt >>
Þtfu Wh {{ r™ùu òu R, yr‚ W¥t{ ðh‚‚ nu ËtuR >
Ëƒrn rðïfu òu ytÄtht, ™thtÞý …hƒú ñ WŒtht >>
ËtuR ¼„ðt™ ËŒt {{ Mðt{e, ËtuR {{ „wÁ ËkƒkÄe ƒnw™t{e >
yurnrðrÄ Þtftu r™ùu sunq, ËtÄwrn {t™™u òuøÞ nu ‚unq >>30>>
y™LÞ¼tð {tuÞ ¼s‚ nu sƒne, ¼s™ËU …t… r{x‚ Ëƒ ‚ƒne >
yi Ë tu …w Á »t ¼s™h‚ òu W , Ëã ntu ‚ Ä{to í {t Ëtu W >>
Œtu n t - …w ™ htð] r ¥t hrn‚ Ëtu , þtk r ‚ rn …tð‚ Ëk ‚ >
nu fw k ‚ eËw ‚ ŒtË {{, r„h‚ ™rn ƒw Â Øðk ‚ >>
ysw o ™ ‚w { Þn yÚto { U , fhnq k y[÷ rðïtË >
ÞŒr… yþw Ø yt[hý sw ‚ , {{ s™ftu ™rn ™tþ >>
ËtuhXt - {{ ¼Âõ‚ Wh ‚tË, ¼Âõ‚fu {nt‚{ËU Ëf÷ >
…t……w k s fhe ™tþ, …rh…q h ý Ëtu ntu ‚ s™ >>31>>
[tu…tR
nu …thÚt rºtÞ ði ~ Þ Ák þq ÿ t, …t…òu ™ e «trý yr‚ûtw ÿ t >
243
yiËunq sƒ {{ ytr©‚ ntuR, …h{ „r‚ …tð‚ nu ËtuR >>32>>

‚ƒ rs™ Ärh …rðºt fw÷ Œunt, ƒútñý ûtrºt ¼Þunu sunt >
Ëtu {{ ¼õ‚ ntuÞ {tuÞ …tðu, r‚™rf ƒt‚ fnt ƒhr™ Ëw™tðu >>
‚t‚u ‚w{ yr™íÞ Ëƒ ò™e, yËw¾Y… Þn ÷tuf «{t™e >
áZ r™sÄ{o{ U hrnfu ðeht, «u{ËU {tuÞ ¼òu hýÄeht >>33>>
yƒ òu ¼Âõ‚ftu Y… nu ‚t‚t, ËƒrðrÄ ‚tuÞ fnq Ëtûtt‚t >
nu ysw o ™ Ëðo ¿ t {U su n t, ËíÞËk f Õ… s„f‚to ‚u n t >>
Œtu nt - …wÁ»ttu¥t{ …hƒúñ {U, {tune{U {™ Ärh ‚t‚ >
{tu h ¼õ‚ ntu R {tu r n ss, {tu r n ™{tu Ëtûtt‚ >>
{U r n …h{ ytÄth yu f , ËƒrðrÄ Þw k ‚w { ntu Þ >
Þw k {tu { U {™ òu r hfu , …i n tu y[÷ {r‚ {tu Þ >>
…h{ Ëw ¾ Œ {tu Þ òr™fu , ¼Þu y™LÞ {{ ŒtË >
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt fnu , {{ …Œ ‚tË r™ðtË >>34>>
Rr‚ ©e{ŒT¼„ðŒT„e‚tËq…r™»tíËw ƒúñrðãtÞtk Þtu„þtMºtu Rr‚
©ef]»ýtswo™ËkðtŒu {wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚-¼„ðŒT„e‚txeftÞtk
hts„wÌtÞtu„tu ™t{ ™ð{tu yæÞtÞ: >>9>>
yæÞtÞ-10
[tu…tR
¼Âõ‚òu „ fntð‚ su n q , Ët{„ú e sw ‚ ƒhLÞtu ‚u n q >
yƒ Œþ{U yæÞtÞ{U ‚t‚t, ¼Âõ‚fe W‚…Â¥t rn‚ Ëtûtt‚t >>
Ëtu ¼Âõ‚fe ð] ÂØ rn‚ ¼the, «¼wfu r™hkfwþ y½nthe >
yu ï Þto r Œf „w ý „ý su n q , yr‚ fÕÞtýY… ƒnw ‚u n q >>
ÂMÚth [h Ëƒrn sõ‚ nu sune, «¼wfu þhehY… nu ‚une >
«¼w Ëðto‚{ Ëƒ s„ºtt‚t, sõ‚ «ð‚of fn‚ nu ƒt‚t >>
©e¼„ðt™wðt[-
nu {nt¼ws {{ {tntíBÞ sunt, Ëwr™fu {„™ ‚w{ ntu‚ ntu ‚unt >
{tuh ¼Âõ‚ W‚…Â¥t ð]ÂØ suW, Ëtu rn‚fe RåAt fhe ‚uW >>
244
Œtunt - rVh {{ {nt‚{ swõ‚ þw¼, ð[™ frnnq ‚tuÞ ðeh >
ËtðÄt™ ‚w { ntu Þ fu , Ëw ™ nq …h{ „k ¼ eh >>1>>
[tu…tR
nu yswo ™ Ëw h„ý Ëƒ su nt, RLÿtrŒf ƒw ÂØðk ‚ nu ‚un t >
¼]„w ytrŒf {ntÉr»t ƒwÂØðt™t, yrÄf ¿tt™sw‚ …h{ Ëwò™t >>
{{ «¼tð ò™‚ ™rn ‚unq, y„{ y„tÄ ò™u {tuÞ yunq >
Œu ð {nŠ»t„ý ƒúñðtŒe, Ëƒrnftu fthý {Urn y™tŒe >>
‚t‚u {{ {rn{t nu òuR, Ëwh {wr™ rËØ ™ ò™‚ ftuR >
™ur‚ ™ur‚ fne r™„{ ƒ¾t™u, {{ {nt‚{ ËƒftuW ™ ò™u >>2>>
Ëƒ fthý y™trŒ nu sunw, ÷tufftu yr‚ƒz Rïh ‚unq >
sL{ Ák {hý hrn‚ yrðfthe, ò™‚ {tuÞ …h{ Ëw¾fthe >>
Œtunt - {tunhrn‚ Ëtu {™w»Þ {æÞ, Þwk ò™‚ {tuÞ sunq >
Ëƒrn …t…fu …w k s ËU , {w õ ‚ ntu ‚ nu ‚u n q >>3>>
[tu…tR
sz r[ŒT ðM‚w r™Y…ý sunt, {™ fhe fh‚ ƒwÂØ nu ‚unt >
sz r[Œ ðM‚w ¼uŒ nu òuR, rs™ frh ò™u ¿tt™ nu ËtuR >>
ËtuR y{tun fnq {tun ™ …tðu, yr‚ yrðftrh ût{t Ëtu fntðu >
fn‚ sÚtthÚt ËíÞ nu ‚une, ƒtÌt RrLÿÞ ð~Þ Œ{ nu yune >>
þ{ yk‚:fhý r™{{U hnne, Ëw¾ ytí{t y™w¼ð ©wr‚ fn ne >
Œw:¾ òu rð»tÞftu y™w¼ð ËtuW, ¼ð òu W‚…r¥t ytuh ™ ftuW >>
{™ftu rð»ttŒ y¼tð nu yunq, Œw:¾ nu‚w Œþo™ ¼Þ ‚unq >
¼Þfu nu‚w r{÷‚ nu sƒne, ‚ntk ¼Þhrn‚ y¼Þ áZ ‚ƒne >>4>>
Œtu n t - fh‚ ™ …ezt ftrnfw k , yu r n y®nËt Ä{o >
þºtw r {ºt{U Ë{ ËŒt, Ëtu R Ë{‚tftu {{o >>
[tu…tR
÷t¼ y÷t¼ Ëk ‚ tu » t nu òrn, {w r ™ðh ‚w Â ü fn‚ nu ‚tne >
þt†{U fnu ¼tu„ Ëw¾ sunt, Ëtu ‚rs Œun Œ{™ ‚… ‚unt >>
245
yt…fw k ¼tu „ òu ø Þ nu su n e, ytu h fw k Œu ‚ Œt™ nu ‚u n e >

sþ òu yr‚feŠ‚ s„ AtR, ysþ òu y…feŠ‚ Œw:¾ŒtR >>
yurn rðrÄ «trý{tºt nu òuW, r¼Òt r¼Òt ¼tðswõ‚ nu ËtuW >
{™fe ð]Â¥t ƒnw ¼tË‚ ‚unq, {{ ËkfÕ… ðþ ð‚o‚ ‚unq >>5>>
yÁ …qðo {Lðk‚h {tkne, ¼]„w ytrŒf {wr™ Ëó fntkne >
ËŒt Ëtu Ë]Âü «ð‚o™ ftò, rðrÄfu {™ËU ¼yu {wr™htò >>
Œtunt - Ëtðhýe ytrŒf {™w, ÂMÚtr‚ rn‚ «ð‚o‚ [th >
su r n {™w f u Ëk ‚ t™{Þ, ÷tu f {U «ò y…th >>
«ò y…íÞ W…òÞfu , …t÷‚ «÷Þ «sk ‚ >
{{ Ëk f Õ… ðþ rðï Ëƒ, òr™ ÷u n q ƒw Â Øðk ‚ >>
ËtuhXt - ¼]„w ytrŒf {wr™ sunq, Ëtðhrý {™w ytrŒ [nq >
{{ Ëk f Õ… ðþ ‚u n q , {{ y™w ð Š‚ hn‚ r™‚ >>6>>
[tu…tR
{{ yi ï Þo rð¼q r ‚Y…t, Ëƒ fÕÞtý MðY… y™q … t >
{{ ¼Âõ‚ftu òu„ nu sunt, y[÷ y¾kz fntð‚ ‚unt >>
yr‚þw¼ ¼Âõ‚òu„ nu yunq, ò™‚ ‚tne sÚtthÚt1 sunq >
Ëtu òuzt‚ {{ òu„fu {tkne, Þt{ne r‚÷¼h ËkþÞ ™tkne >>7>>
sz yÁ [i‚™ Ëƒ ËkËtht, {U ‚urn W‚…r¥t nu‚w WŒtht >
{turnËU ntu‚ nu Ëƒ s„ yunt, {tuh Mðt¼trðf Ët{ŠÚt ‚unt >>
‚tfw k ËƒrðrÄ ò™‚ òu R, ¿tt™e …w Á »t fntð‚ Ëtu R >
¼tð swõ‚ yr‚ ‚‚…h ntuR, «u{ {„™ yr‚ ¼s‚ nu {tuR >>8>>
Œtu n t - {tu n e{U ƒtk Ä ‚ r[¥tfw k , {tu r n{U ht¾‚ «t™ >
Ëk ‚ Ë¼t{U «u { sw ‚ , fh‚ {tu h „w ý „t™ >>
{{ [rhºt yr‚ rŒÔÞfw k , fn‚ …hM…h òu Þ >
fn‚ Ëw ™ ‚ {{ „w ý Ëw ¾ Œ, yt™k Œ …tð‚ Ëtu Þ >>9>>
1 - ÞtuøÞ he‚u (ÞÚttÚto he‚u)

246
[tu…tR
Þwk {{ òu„fwk RåA‚ òuR, {turnfwk ¼s‚ «u{ sw‚ ËtuR >
yiËu …wÁ»t rð{÷ {r‚ Äeht, ƒwÂØòu„ ‚une Œunq „k¼eht >>
surn ƒwÂØòu„ËU ™h ƒwÂØðk‚t, {turnfwk …tðu rð{÷{r‚ Ëk‚t >
Ëtu ƒwÂØòu„fwk …tð‚ òuW, {uhtune ¼õ‚ ntu‚ áZ ËtuW >>10>>
{U ‚ƒ ‚e™fu y™w„ún ftò, ‚une Wh ƒËw [ht[h htò >
yk ‚ :fhýfe ð] Â ¥t fntk n e, hnq «ftþf ntu ‚e™{tk n e >>
r‚™fe {™ð]Â¥t{ne ‚t‚t, hrnfu Ëƒne ¼tr‚ Ëtûtt‚t >
{{ fÕÞtýfthe „wý sunq, ¼õ‚fu Wh{uk «„x fhe ‚unq >>
Œtunt - yr‚ «ftþ sw‚ ¿tt™ {{, ËtuR nu Œe… y™q… >
r‚™frh yr‚ y¿tt™ ‚{, ™tþ fÁk Œw : ¾Y… >>11>>
[tu…tR
yswo™ Wðt[ >
Þw k ©tu ‚ tfw k yt™k Œ fthe, þw ¼ „w ý ftu òu „ y½ntrh >
íÞwk rn rð¼qr‚ftu Ëwr™ Ëtò, ‚urn rðM‚thfwk ò™™ ftò >>
Ëtu RåAt sw‚ yswo™ sunt, ƒtu÷‚ ¼ÞuW òurh fh ‚unt >
…h{ Ät{ …hƒúñ …w ht™t, yr‚ …rðºt Ëðo ¿t Ëwò™t >>
yurnrðrÄ fn‚ Ëf÷ ©wr‚ òuR, ‚w{ ntu ©e…wÁ»ttu¥t{ ËtuR >
íÞw krn …w Á»t …h{t‚{Y…t, Ëƒrn ft÷ yufY… y™q …t >>
Ëƒ «…k[ …h rŒÔÞþheht, Ëƒ fthý „wýr™rÄ „k¼eht >
yr‚ «ftþ sw‚ Œuð {whthe, sL{hrn‚ r™ss™ ¼Þnthe >>
Œtunt - yr‚ Ë{Úto sune ðuŒ fnu, ËtuR ‚w{ Œuð fu Œuð >
Þt fthý {w r ™ rËØ Ëƒ, fh‚ ‚w { trh Ëu ð >>12>>
[tu…tR
yt‚{ ‚íð sÚttÚto su n q , r‚™fu ò™ Ëƒrn {w r ™ ‚u n q >
‚w{fwk …wÁ»t …wht™ ƒ‚tðu, Œuð Ér»t ™thŒ r‚r{ „tðu >>
yrË‚ Ák Œuð÷Ér»t Þwk ƒ¾t™u, ÔÞtËnwk Þwk ƒ‚tÞ ¼ú{ ¼t™u >
247
‚w { nw fn‚ {tu f w k Ëw hºtt‚t, {tu Ëu Ëƒ «ðŠ‚ Ëtûtt‚t >>13>>

nu fuþð {tuÞ ËwÓŒ r…At™e, rþ»Þfu ¼tð Ërn‚ áZ ò™e >
þhýt„‚ ò™e fhe ™unt, fn‚ ntu {tuÞ f]…t fhe yunt >>
r™s yiïÞo Mðt¼trðf sune, yr‚ fÕÞtýY… „wý ‚une >
fn‚ ntu yrÄf ŒÞt frh {tuR, …h{ ËíÞ fhe {t™w ËtuR >>
Œtu n t - ™tk r n «þk Ë t{tºt fnq , ‚t‚U ©e¼„ðt™ >
«„x ntu ™ rf her‚ Ëƒ, su n e rðrÄ f] … tr™Ät™ >>
ËtuhXt - íÞwkrn «ftþ™ he‚, Œuð ŒiíÞ ™rn ò™u ftuW >
{ntÉ»te …h{ …w r ™‚, Ëtu W ™ ò™‚ {{o Þn >>14>>
[tu…tR
nu …w Á »ttu ¥ t{ …w Á »t …w h t™t, ‚w { r™s ¿tt™ËU …h{ Ëw ò ™t >
r™íÞ yt‚{fwk ò™tu {whthe, ‚w{ Ëƒ s„f‚to Ëw¾fthe >>
nu Ëƒ rðï r™Þk ‚ t Mðt{e, nu Œu ð trÄŒu ð ƒnw ™ t{e >
nu s„Œeþ s„‚…r‚ Œuðt, ‚w{rn fn™ òuøÞ ‚ð ¼uðt >>15>>
«¼w ‚ð rŒÔÞ rð¼qr‚ sunt, ‚w{rn fn™ òuøÞ ntu ‚unt >
y™k‚ rð¼qr‚ swõ‚ ‚w{ sunq, Ëƒ ÷tuf™{U ÔÞtr… hnu ‚unq >>16>>
¼Âõ‚òu„ sw‚ {U ‚ð ŒtËt, ¼Âõ‚ËU r™íÞ «r‚ yÇÞtËt >
r[‚ð‚ hnq ‚w{rn r™íÞ òuR, r[¥tð™ òuøÞ ò™w rfr{ ‚tuR >>
Œtu n t - fð™ fð™ ¼tð rð»tu , hn‚ r™Þk ‚ t ntu Þ >
ftu ™ ftu ™ {rn ™tÚt ‚w k { , ®[‚ð™ òu ø Þ ntu {tu Þ >>17>>
[tu…tR
{U Ëƒ rðïftu fthý su n t, {tu r nËU ntu ‚ «ðŠ‚ Ëƒ yu n t >
R™ ytrŒf &÷tufr™ frh sune, fÌttu Ëkûtu… òu„ƒ÷ ‚une >>
íÞwkrn rð¼qr‚ s™tŒo™ sunq, frh rðM‚th fntu {tuÞ ‚unq >
‚w{rn fÌttu ‚ð {nt‚{ òuR, Ëw™‚ ÃÞtË ƒtZe yr‚ {tuR >>
y{]‚…t™ fh‚ ßÞwk ftuW, íÞwk íÞwk ºt…‚ ntu‚ ™rn ËtuW >
íÞwk {tuÞ Ëw™™ ÃÞtË yr‚ ¼the, Ëw™‚ ‚]Âó ™rn ntu‚ {whthe >>18>>
248
©e¼„ðt™ fn‚ ¼Þu ƒt‚t, Ëw ™ w fw Á ©u c ð[™ rðÏÞt‚t >
yr‚ fÕÞtýfthe nu suW, rŒÔÞ rð¼qr‚ ƒhr™ fnq ‚uW >
Œtu n t - fnenq k ‚tu Þ Ëk û tu … ËU , {w Ï Þ rð¼q r ‚ stu Þ >
fn™ Ëw ™ ™ rðM‚th sw ‚ , Ë{Úto ntu ‚ ™ ftu Þ >>
ËtuhXt - {tuh rð¼qr‚ y™k‚, fn‚ Ëw™‚ rðM‚th sw‚ >
ftu W ™ …tð‚ yk ‚ , ‚trn‚u fnenw k «Ät™ Ëtu R >>19>>
[tu…tR
„wztfuþ Ëw™w …h{ WŒtht, {{ þheh ÂMÚth [h s„Ëtht >
Ëƒfu ÓŒu f{÷{rn ‚t‚t, ytí{t ntu Þ hnq k Ëtûtt‚t >>
‚t‚U «trý{tºt s„ su n q , Ëƒftu ytí{t {U n q k ‚u n w >
Ëƒrnftu ytã {æÞ yðËt™t, {tuRËU ntu‚ nu …h{ Ëwò™t >>20>>
îtŒþ ytrŒíÞ {æÞ nu òu R, rð»ýw ™t{ Ëq Þo {U ËtuR >
ßÞtu r ‚ rðï«ftþf su n t, {U n q k yk þ w { t™ hrð ‚u n t >>
{Á‚ òu W™[tË þw¼ ƒt‚t, r‚™{U {rhr[ ðtÞw{U ¼út‚t >
Ëƒ ™ûtºt rn Wzw … r‚ òu W , þe‚÷ [k ÿ Y… {U Ëtu W >>21>>
Œtu n t - [nw ðu Œ {U ©u c Ëtu , Ët{ ðu Œ {U Ëtu Þ >
Ëƒ Œu ð ™{U ©u c Ëtu , ðtËƒ 1 ò™nq k {tu Þ >>
Ëƒ RrLÿ™{U ©u c Ëtu , {™fu Y… {U ‚t‚ >
[u ‚ ™ þÂõ‚ sk ‚ w f e, {u n q k Ëtu R Ëtûtt‚ >>22>>
[tu…tR
yu f tŒþ Áÿ™ {æÞ su n w , þk f h ™t{ Áÿ {U ‚u n q >
sût Ák htûtËfu …r‚ òu W , Ä™fu Rþ fw ƒ u h {U Ëtu W >>
yü ðËw {æÞ W¥t{ su n t, …tðf ™t{ ðËw {U ‚u n t >
Ëƒ rþ¾rh …ðo‚ {æÞ ‚t‚t, {U nqk {uÁY… {U Ëtûtt‚t >>23>>
Ëƒrn …whturn‚{U {wÏÞ surn, …thÚt ƒ]nM…r‚ {U ‚urn >
Ëi L Þ…r‚ {æÞ …h{ y™q … t, Œu ð »tzt™™ {u h tu Y…t >>
1 ðtËƒ - ELÿ (Ëk - ðtËð)
249
‚t÷ Ëhtuðh ƒnwrðrÄ suW, r„™‚ …th ™rn ytð‚ ‚uW >
r‚™ {æÞ {wÏÞ ®ËÄw nu òuR, yr‚ y„tÄ {{ Á… nu ËtuR >>24>>
Œtunt - Ëƒ {her[ ytrŒf Ér»t, r‚™ {æÞ {wÏÞ nu sunq >
¼] „ w ™t{ òu {ntÉ»te, {u h tu Y… nu ‚u n q >>
yu f yûth Ëƒ ƒt™e{U , {u R nq k Ëtu ytu k f th >
s¿t {æÞ s…s¿t Ëtu , {U r n MðÞk f‚to h >>
Ëtu h Xt - MÚttðh …ðo ‚ òu Þ, r‚™{U rn{t÷Þ y[÷ >
{u h tu Á… nu Ëtu Þ , Ëƒ …ðo ‚ {U {w Ï Þ Ëtu R >>25>>
[tu…tR
Ëƒrn ð]ût{U …qßÞ nu òuR, ‚Á yïMÚt1 {tuh ‚™w ËtuR >
ŒuðÉr»t{æÞ {wÏÞ nu sunt, {wr™ ™thŒ {{ Y… nu ‚unt >>
„tk Ä ðo {æÞ r[ºthÚt su n q , {u h tu Y… fntð‚ ‚u n q >
òu„r™c rËØ {æÞ òuW, ¼s™ òuøÞ {wr™ fr…÷ {U ËtuW >>26>>
y{]‚{Út™ Ë{u ¼Þtu sune, Ëƒ yï™{U {wÏÞ nu ‚une >
Wå[i :©ðt yï yr‚¼trh, {uhtu Y… Ëtu ÷u nq rð[the >>
y{] ‚ {Út™ Ë{u ¼Þtu su W , yi h tð‚ „s {U n q k ‚u W >
{™w»Þ {æÞ htò rðÏÞt‚t, {uhtu Y… ò™tu ‚w{ ‚t‚t >>27>>
Œtu n t - Ëƒ ytÞw Ä {rn ð@ {U , nrðŒw ½ t Äu ™ w s u n q >
r‚™ {æÞ Ëw h r¼ ™t{ Ëtu , ft{Äu ™ w {U ‚u n q >
sL{nu ‚ w fLŒ…o Ëtu , ft{ nu {tu h Y… >
yu f rþh sw ‚ Ëƒ Ë…o { rn, ðtËw r f {u r n y™q … >>28>>
[tu…tR
™t„ y™k ‚ {M‚f sw ‚ su n t, r‚™ {æÞ þu » t ™t„ {U ‚u n t >
Ëƒ s÷ sk‚wfU …r‚ òuR, ðÁý ™t{ {{ Y… nu ËtuR >
r…rºt™ {æÞ yÞo { t su n w , {u h tu Y… st™tu ‚w { ‚u n q >
þw¼ Á yþw¼ V÷Œt‚t òuW, r‚™ {æÞ Ä{ohts {U ËtuW >>29>>
1. …e…¤tu
250
Ëƒ Œi í Þfu {æÞ WŒtht, s™ «FtŒ MðY… n{tht >

y™Úto «tó fh‚ nu sune, r‚™ {æÞ ft÷ {tuh ‚™w ‚une >
Ëƒ {]„„ý {rn {]„…r‚ suW, fuËrh ®Ën {tuh ‚™w ‚uW >
Ëƒne …kr¾{U yr‚ƒ÷ðt™t, „Áz Ëtu {uhtu Y… Ëwò™t >>30>>
Œtunt - …wr™‚ fh‚ ðt ðu„sw‚1, r‚™ {æÞ ðtÞw suW >
yr‚ yËk „ e yr‚þu «ƒ÷, {tÁ‚ {{ ‚™w ‚u W >>
þ†Äthe Ëƒne™{ne, ŒþhÚtËw ‚ ©eht{ >
{tu h rð¼q r ‚ {trn Þn, {{ MðY… Ëw ¾ Ät{ >>
Ëƒne {íMÞrf òr‚{U , {„h {åA {{ Y… >
Ëƒne ™Œe™{ne òöðe, „k „ t {U r n y™w … >>31>>
[tu…tR
Ëús™ òuøÞ Ëƒ «trý y…tht, Ëƒne ft÷ ‚u ne nu‚w WŒtht >
…wr™ …wr™ Ëús™ftu fth™ sunq, nu yswo™ ËƒrðrÄ {U ‚unq >>
Ëƒftu ™tþ fh‚ nu sunt, {tu rƒ™ Œwòu ftuW ™ ‚unt >
{æÞ{U …tu»tý fh‚ nu òuW, Ëƒ Ëw¾Ät{ {uRnwk ËtuW >>
yr‚ fÕÞtýftu ËtÄ™ Y…t, Ëƒ rðãt{ne …h{ y™q…t >
yr‚ fÕÞtýY… Ëw¾ fthe, {Un e yæÞt‚{ rðãt ¼the >>
sÕ… rð‚kztrŒf ƒnw ðtŒt, r‚™ rn‚ ƒf‚ fh‚ ƒnw ™tŒt >
r‚™{U ‚¥ðr™ýoÞ rn‚ sune, yuËtu ðtŒ {tuh ‚™w ‚une >>32>>
Œtu nt - yûth {æÞ yfth {U, Ëƒrn Ë{tË nu sunq >
r‚™{U W¼Þ …Œ {w Ï Þ Ëtu , îLî Ë{tË {U ‚u n q >>
{w n q h ‚ f÷trf ytrŒ Ëƒ, yûtÞ ft÷ {U òu Þ >
¼hý Ák …tu » tý Ëƒrnftu , {U r n fh‚ nq k Ëtu Þ >>33>>
[tu…tR - Ëƒfu «tý nh‚ nu sunt, {]íÞwY… {uR nqk ‚unt >
W…s‚ nu «týe s„ su ne, W‚…Â¥t Y… f{o {U ‚une >>
Ëƒ ™the{rn feŠ‚ ™t{t, ©e yÁ ƒt™e M{]r‚ „wýÄt{t >
{u Ä t Ä] r ‚ ût{t nu òu R , Ët‚ Ä{o …Âí™ {U Ëtu R >>34>>
1 ðu„sw‚ - ðu„ ËtÚtu
251
„t™ fh™fe É[t nu sunq, r‚™{U ƒ]n‚ Ët{ {U ‚unq >>

…tŒƒkÄ ©wr‚ AkŒ y™q…t, ‚urn {æÞ „tÞºte {{ Y…t >>
ƒtÁ {tË {æÞ yr‚ ¼trh, {tË {t„rþh {U y½ntrh >
»txT Ér‚ {æÞ òu {wÏÞ «{t™e, {Unw É‚w ƒËk‚ Ëw¾Œt™e >>35>>
Œtunt - A÷ fhe ytuhfwk Äq‚ne, r‚™ {æÞ ãq‚ nu sunq >
…tËt ¾u ÷ ™Y… A÷, {htu Y… nu ‚u n q >
[tu…tR
W„ú «¼tðsw õ ‚ ™h su n t, r‚™ftu ‚u s {u R nw k ‚u n t >
rs‚™nthftu sÞ nu sune, …thÚt Ëƒrn ¼tr‚ {U ‚une >>
r™ùu sÚtthÚt fh‚t su n q , r‚™ftu áZ r™ùu {U ‚u n w >
Ëtr¥ðfe ™h fu Ä{o yÁ ¿tt™t, Ë¥ðfu fths {Urn Ëwò™t >>36>>
ðtËw Œ u ð ð] Â »ý fw ÷ {tk r n, {U ðËw Œ u ð …w º t yLÞ ™tk r n >
‚tu Þ W…Œu þ ftu fh™u n tht, ðtËw Œ u ð {U s„ WrsÞtht >>
…tk z ð{æÞ Ä™k s Þ òu W , ‚u h u Y…ËU {u k n w Ëtu W >
{™™ËU yt‚{ ¿tt™e òuR, r‚™{rn ÔÞtË {wr™ {U ËtuR >>
Œtunt - frð rððufe …wÁ»t Ëƒ, r‚™ {æÞ Wþ™t1 òuÞ >
þw ¢ t[ths Œi í Þ„w Á , {u h tu Á… nu Ëtu Þ >>37>>
[tu…tR
r™Þ{ ÷tu … ¼Þu Œ{«Œ su n t, r‚™ftu Œk z {u R nw k ‚u n t >
rs‚™fw k RåA‚ nu òu R , r‚™ftu sÞ W…tÞ {U Ëtu R >>
„tuÃÞ ht¾™u òuøÞ nu sune, ƒtýe r™Þ{{uk h¾‚ {uk ‚une >
Ëƒ ¿ttr™™ftu ¿tt™ nu sunq, …thÚt Ëƒrn ¼tr‚ {U ‚unq >>38>>
nu yswo™ ÂMÚth [h s„ òuW, ‚urn W‚…Â¥tfth {U ËtuW >
ÂMÚth [h «trýýtºt nu su ‚ t, þhehY…e nu ‚u ‚ t >
ytí{Á… fhe hnw Ëƒ {tkne, {tu rƒ™ ÂMÚth [h Ëƒ ËíÞ ™tkne >
‚t‚u «trý{tºt nu su W , {U ytí{t ‚u r n sw õ ‚ nu ‚u W >>39>>
1 Wþ™t - þw¢t[tÞo™wk ™t{
252
Œtu n t - Ëw ™ nw …hk ‚ … {tu h Þn, rŒÔÞ rð¼q r ‚ su n q >

fn‚ yk ‚ ytð‚ ™rn, yr‚ y…th nu ‚u n q >>
ËtuhXt - Þn rð¼qr‚ rðM‚th, Ëtu {U ftuW W…trÄ fhe >
Ëk û tu … rn fÌttu Ëth, ™rn rðM‚thftu …th fnw >>40>>
[tu…tR
òu òu «trý yi ï Þo Ë{u ‚ t, þtu ¼ t ftk r ‚ sw õ ‚ nu su ‚ t >
Ä™ ytrŒf ÷û{e sw‚ sunt, {tuûtfu rn‚ ythk¼ sw‚ ‚unt >>
Ëtu Ëtu {uhtu ‚u s nu sunq, y[÷ r™Þt{f þÂõ‚ ‚unq >
r‚™fu yu f Œu þ Ëu yu n e, W…ßÞtu Þw k ò™tu u ‚w { ‚u n e >>41>>
nu ysw o ™ yÚtðt ƒnw ð tht, ƒnw ‚ ¿tt™ rf™u rðM‚tht >
fð™ «Þtus™ ntu‚ nu ¼tR, fnw Ëkûtu…ËU {{ «¼w‚tR >>
Þn sz [i‚™ Ëƒ ËkËtht, r„™‚ r„™‚ ftuW ÷n‚ ™ …tht >
{{ {rn{tftu fturx{ ykþt, ‚urn s„Ätrh ™ fÁ «þkËt >>
Œtu n t - surn {rn{tftu yÞw‚ftu , yÞw‚ yk þ nu sunq >
{w r ™ …htþh Þw k fÌttu u , rðïfw k Äth‚ ‚u n w >>42>>
Þw k «¼w f tu {rn{t y™k ‚ , ò™u sÚtthÚt òu Þ >
{w õ ‚t™k Œ fnu {nt{r‚, ntu ‚ f] ‚ thÚt Ëtu Þ >>
©ef]»ýtswo™ ËkðtŒu {wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚ - ¼„ðŒT„e‚txeftÞtk
rð¼qr‚Þtu„tu ™t{ Œþ{tu yæÞtÞ: >>10>>
yæÞtÞ-11
[tu…tR
Þw k Œþ{U yæÞtÞ{u k yu n t, ¼Âõ‚òu „ rËÂØ rn‚ su n t >
¼Âõ‚ òu„fe ð]ÂØ ftò, ™t{ Y… Ëƒ yLÞ Ë{tò >>
r‚™ËU rð÷ûtý yr‚ Ëw¾fthe, «¼wfu „wý Ë{qn yr‚ ¼the >
yr‚ õÕÞtýY… „wý òuR, hn‚ nu ËŒt Mðt¼trðf ËtuR >>
‚urn „wý swõ‚ ËŒt «¼w suW, Ëðtoí{t fhe ƒh™u ‚uW >
253
‚tr…Au «¼w Ë U r¼Òt su n e, sz [i ‚ ™ ðM‚w nu ‚u n e >>

™t{Y… ÂMÚth [h ytftht, «¼wfu þhehY… s„ Ëtht >
‚t‚U Ëðone ðM‚w nu sunq, nrh ytÄe™ Ëƒne rðrÄ ‚unq >>
Œtunt - «¼wftu Mð¼tð Ëtu Ëƒne rðrÄ, ©e{w¾ ËwLÞtu «ðe™ >
yu r n sÚtthÚt Þw k r nnu , Þw k áZ r™ùu rf™ >>
Ëtu h Xt - Þt‚U ©e ¼„ðt™, fh™ [n‚ Ëtûtt‚ ‚une >
yso w ™ …h{ Ëw ò ™, ntÚt òu h e ƒtu ÷ ‚ ¼Þu W >>
[tu…tR
yswo™ Wðt[ >
‚™ yr¼{t™ {tun ËtuR ¼the, r‚™ËU {tun {U …tÞtu y½the1 >
Ëtu {{ {tun r™ðŠ‚ ftò, …h{ hnMÞ fnu Ëwh{wr™htò >>
ytí{trð»tu òu ø Þ nu òu R, yu Ëu ƒ[™ fnu ‚w { {tu R >
™rn r‚rn ft÷{U {uhtu ™tþt, yswo™ ‚w{rn y[÷ {{ ŒtËt >>
yuËu ð[™ fnuW ‚w{ Œuðt, r‚™ frh {U òLÞtu Ëƒ ¼uðt >
{uhtu {tuun yrÄf‚{ sunt, «¼w ‚ð ð[™ „Þtu Ëƒ ‚unt >>1>>
Ëw ™nq f{÷Œ÷÷tu [™ Mðt{e, ‚w{ Ëƒfth™ yk ‚hò{e >
rðïfu WŒÞ yM‚ nu sunq, ‚ð {w¾ Ëw™u Ëƒne rðrÄ ‚unw >>
Œtunt - ‚ð {rn{t yrð™tþe ys, fƒnq ntuð‚ ™ ™tþ >
Ëtu Ëƒ ‚ð {w ¾ ËU Ëw L Þtu , ‚tftu «ƒ÷ «ftþ >>2>>
[tu…tR
nu s„Œeþ fÌttu ‚w { su n e, {U áZ r™ùu rf™tu ‚u n e >
nu …wÁ»ttu¥t{ y÷¾ y¼uðt, r™s yt‚{ ßÞwk fn‚ ntu Œuðt >>
Ëƒfw k ð~Þ ht¾‚ nu su W , yi Ë tu Y… ‚{thtu ‚u W >
‚urn Ëtûtt‚ fh™fu ftò, {U RåA‚ nwk Ëƒ s„htò >>3>>
nu «¼w Ëús‚ òu Ëƒ ËkËtht, Ëðo®™Þk‚t Ëƒ ytÄtht >
™tÚt ‚tuh Þn Y… nu ¼the, {tuÞ Œu¾™ þõÞ {t™tu {whthe >>
1 y½the - …t…™tu þºtw
254
nu òu„uïh ‚ƒ {tuÞ yunt, yrð™tþe ‚ð ytí{t sunt >

Ëtu Œu¾tytu r™ss™ Ëw¾Œt‚t, òu ‚ð Y… yrÄf rðÏÞt‚t >>4>>
Œtu n t - Þw k fti ‚ w f yÁ nh¾ËU , „Œ„Œ fk X Ëw ò ™ >
yu Ë u ysw o ™ …thÚtu , ƒtu ÷ u W ©e¼„ðt™ >>
[tu…tR
nu fwk‚eËw‚ Ëƒ ytÄtht, {{ MðY… r¼Òt r¼Òt ytftht >
þwõ÷ Á f]»ýtrŒf ƒnw Y…t, y™k‚ ðýo sw‚ rŒÔÞ y™q…t >>
þ‚fu þ‚ {{ Y… nu sune, íÞwkrn nstÁ nòh nu ‚une >
Ëtu {{ Y… rð÷tufnw ‚t‚t, yr‚ Ët{ÚÞo sw‚ yr‚ rðÏÞt‚t >>5>>
yswo™ yuf yuf Y… n{tht, r‚™{rn Œu¾nq Ëqhs ƒtht >
yü ðËw Œu¾nw …wr™ ‚tkne, íÞwk yøÞth Áÿ r‚™{tkne >>
W¼Þ yÂï™e Ëw ‚ fw k Œu ¾ tu , ßÞw k ô[tË ðtÞw f w k …u ¾ tu >
Þt s„ «„x rð÷tufu sunq, Ëw™uW þt†{ne Œu ¾tu ‚u nq >>
Œtu nt - íÞwk ftuÞ rŒ™ Œu¾u ™rn, þt†{uk Ëw™u ™ òuR >
yi Ë u ytùÞo yr‚ y™k ‚ , Ëƒ rðrÄ r™h¾tu Ëtu R >>6>>
[tu…tR
{{ yu f Œu n ‚u r n yu f Œu þt, r‚™{rn hn‚ nu rðï yþu » tt >
MÚttðh sk„{ Ëƒ s„ òuR, Ëƒrn ¼tr‚ ‚w{ Œu¾tu ËtuR >
nu r™ÿtfu rs‚™ntht, òu Œu ¾ ™ [ntu yLÞ ytftht >
{{ yuf Œun Œuþ ‚urn yuft, r‚™{U Œu¾tu Ëƒ Ërn‚ rððuft >>7>>
nu ysw o ™ {u h tu yu f Œu n t, r‚™ftu yu f Œu þ nu su n t >
r‚™{U Ëƒne rðï nu òuR, {U yƒ Ëƒne Œu¾tRnqk ‚tuR >>
Þn ‚ð «tf] ‚ [ûtw su n e, r‚™ fhefu yu Ëtu {U ‚u n e >
Œu¾™fwk ‚w{ Ë{Úto ™tkne, Þwk {U rð[th r÷Þtu {™{tkne >>
Œtu n t -rŒÔÞ ™Þ™ ‚tu Þ Œu ‚ nq , yrÄf y«tf] ‚ òu Þ >
r‚™ fhe {{ yi ï Þo Þn, òu „ nu Œu ¾ tu Ëtu Þ >>8>>
255
[tu…tR
ËksÞ Wðt[ >
nu Ä] ‚ ht»xÙ Ëw ™ tu {{ ƒt‚t, Þw k fne òu „ u ï h Ëtûtt‚t >
yrÄf y÷tirff òu„fu Rþt, ntuÞ hÚtËthrÚt ©es„Œeþt >>
r™s r…‚w ¼r„™e ‚™Þ ‚une ò™e, íÞwk yswo™ áZ ¼õ‚ «{t™e >
yrÄf yËtÄthý r™s Y…t, ‚tne Œu¾tð™ ÷„uW y™q…t >>9>>
{w¾ yÁ ™uºt y™uf nu sune, yuËtu Y… y÷tirff ‚une >
y„rý‚ yŒT¼w‚ Œþo™ sunq, yuf Y… {ne ¼tË‚ ‚unq >>
y„rý‚ rŒÔÞ yt¼q»tý sunt, ËtuR Y…{ne ¼tË‚ ‚unt >
ytÞwÄ rŒÔÞ y…rhr{‚ òuR, rs™{U W„tk{u ¼tË‚ ËtuR >>10>>
Œtu n t - rŒÔÞ …w » … yÁ ð†fw k , Äth‚ nu Ëtu R Y… >
rŒÔÞ [k Œ ™ y™w ÷ u … su n e, ytùÞo …h{ y™q … >>
yr‚ «ftþsw ‚ Y… Ëtu u , rf‚nq ™ òftu yk ‚ >
[nw rŒþ {w ¾ ‚u n e Y…{U , Ëtu n ‚ yrÄf y™k ‚ >>11>>
[tu…tR
„„™{U Ëq h s ËnËú f e òu R , yu f Ë{u ftk r ‚ sƒ ntu R >
rðïY…fe ftkr‚ sunt, ‚urn Ë{ ntu‚ rf ntu‚ ™ ‚unt >>12>>
y™k‚ y…rhr{‚ sune rðM‚tht, «¼w Œuð™fu Œuð WŒtht >
r‚™ftu rŒÔÞ þheh nu sune, r‚™{U y™k‚ rðrÄ ¼tË‚ ‚une >>
ƒúñtrŒffu ¼uŒ fhe yunq, y™k‚ rð¼t„ swõ‚ nu sunw >
yuf Œuþ{rn Ëƒ s„ òuW, yswo™ ‚ƒ Œu¾‚ ¼Þu ËtuW >>13>>
‚t‚U yswo™ Œur¾ y…tht, yr‚ yŒT¼w‚ Y… s„Ëtht >
«¼w f tu yu f Œu n nu su W , r‚™fu yu f Œu þ {ne ‚u W >>
Œtu n t - Œu r ¾ [ht[h rðïfw k , rðM{Þ ¼Þtu y…th >
htu { tk r [‚ ‚™ ntu Þ fu , ÷t„u W fh™ rð[th >>
ËtuhXt - {nt ytùÞo{Þ Œuð, ‚urn {M‚fËU ™{™ fhe >
òu h e …t™e ‚‚¾u ð , …thÚt Þw k ƒtu ÷ ‚ ¼Þu W >>14>>
256
[tu…tR
ysw™
o Wðt[ >
Ëw ™ nq Œu ð ‚ð Œu n fu {tk R , Ëw h „ý Œu ¾ ‚nq k Ëw h Ëtk R >
íÞwk Ëƒ «trý{tºt nu sunt, ÂMÚth [h ð]LŒ Œu¾wk Ëƒ ‚unt >
s„f‚to [‚w h t™™ 1 su n q , ‚ð ‚™w { ne Œu ¾ ‚nq ‚u n q >
ðtËw Œuð f{÷tË™ 2 yu ne, r‚™{U ht¾e {™ ƒu Xu su ne >>
yu Ë u Rþ þk ¼ w rºt…w h the, ‚u r n Œu ¾ ‚nq k Œu ð {w h the >
Ér»t ™thŒ ytrŒf {wr™ òuW, Ëƒ rðrÄ {U Œu¾‚nqk ËtuW >>
Wh„ 3 ðtËw fe ytrŒf su W, ‚ûttrŒf Ëƒ Ë…o nu ‚u W >
rŒÔÞ Œun ËtuR Wh„ y…tht, Œu¾‚ nwk ‚ð Œun{U Ëtht >>15>>
Œtunt - rðïuïh ‚ð y™k‚ ¼ws, y™k‚ WŒh {w¾ ™U™ >
y™k ‚ Y… ‚tu Þ Ëƒrn{U , Œu ¾ ‚nw k Ëw ¾ Œu ™ >>
rðï Ëƒrn ‚ð Œu n {U , ‚t‚u ™ Œu ¾ w k yk ‚ >
{æÞ ™ ytrŒ Œu ¾ w k ‚ð, ‚w { y…th ¼„ðk ‚ >>16>>
[tu…tR
‚u s …w k s Þn Y… ‚w { tht, [nq rŒþ òrf ftk r ‚ y…tht >>
Œw:¾ fhe Œu¾™ òuøÞ nu sune, Œeó y™÷ hrð Ë{ ãwr‚ ‚une >>
™ne …rh{tý{U ytð‚ sunq, {w„x Ërn‚ Œu¾‚nqk ‚unq >
‚une rðrÄ „Œt [¢ sw‚ Œuðt, {U Œu¾‚nwk y÷¾ y¼uðt >>17>>
Ëƒ W…r™»tŒ{U fnu sunt, …h{ ‚¥ð yûth ‚w{ ‚unt >
‚w{rn ËŒt Ëƒ s„ ytÄtht, ‚w{ ntu ò™™ òuøÞ WŒtht >>
yr‚þwØ ðuŒftu Ä{o nu òuR, ‚w{ yrð™tþe r™¼tð‚ ËtuR >
r™syð‚thËU ‚w { y½nthe, ðu ŒÄ{o MÚtt…‚ Ëw ¾ fthe >>
Œtu nt - ËtuR Ë™t‚™ …wÁ»t ‚w{, W…su sŒwfw÷ {tkne >
Þw k {U {t™u y[÷ fhe, Þt{rn Ëk þ Þ ™tk n e >>18>>
1 - [th {w¾ðt¤t, 2 - f{¤Y… ytË™ðt¤t, 3 - ys„h
257
[tu…tR
hrn‚ ntu ytã {æÞ yðËt™t, y„rý‚ …ht¢{ sw‚ ¼„ðt™t >
y™k‚ ƒtnwsw‚1 Œuð WŒtht, [kÿ ¼t™w rsr{ ™uºt ‚w{tht >>
[kÿ ßÞwk þe‚÷ ÷tu[™ sune, ¼õ‚fu ‚t… r™ðth‚ ‚une >
hrð Ë{ ‚ó ™Þ™ ‚ð sunt, Ëƒ y¼õ‚fwk r…z‚ ‚unt >>
Œeó y™÷Ë{2 yt™™ sunq, ‚ð {w¾ s„ Ëknth‚ ‚unq >
«¼w ‚ð ‚usËU Ëƒ s„ òuR, yrÄf ‚t… sw‚ Œu¾wk ËtuR >>19>>
nu {nt{r‚ ©ef]»ý Ëw™w ƒt‚t, Mð„o ¼qr{fu {æÞ Ëtûtt‚t >
Ëƒne ÷tuf yÁ Œþ rŒrþ suW, ‚w{ne yuf fhe ÔÞt…f ‚uW >>
Œtu nt - yrÄf W„ú ‚ð Y… Þn, Œur¾fU yr‚rðfht÷ >
sw Ø Œu ¾ ™ rn‚ ytyu Ëtu , rºt¼w ð ™ zhËU ƒu n t÷ >>20>>
[tu…tR
‚w { rn Œu r ¾ Ëw h ð] k Œ nu ‚u n t, ‚ð Ë{e… ytÞu Ëƒ su n t >
r‚™fu {æÞ rf‚™uf nu sunw, yŒT¼w‚ ‚ð ð…w Œur¾fu ‚unq >>
yrÄf zhu ŒtuW òurhfu ntÚtt, fh‚ nu M‚ð™ ™{tð‚ {tÚtt >
{ntÉr»tð]kŒ rËØ„ý sune, yr‚þU M‚ð™ fh‚ nu ‚une >>21>>
íÞwk yøÞth Áÿ nu òuR, ƒth ¼t™w ðËw yü nu ËtuR >
‚urn rðrÄ ËtæÞŒuð3 nu ƒtht, r‚r{ Œþ rðïŒuð WŒtht >>
W¼Þ yÂï™eËw ‚ nu su W , ô™…[tË ðtÞw nu ‚u W >
r…‚h «sk‚4 Ëtu rðÂM{‚ ¼ÞuW, ‚w{rn rð÷turf [rf‚ ntuR hÞuW >>
Œtu n t - nt nt nq nq ytrŒ Ëƒ, „k Äðo f u „ý su n q >
sût fw ƒ u h trŒf Ëƒu , rðM{Þ …tÞu W ‚u n q >>
yËw h rðhtu [ ™ ytrŒ Ëƒ, fr…÷trŒf rËØ òu R ,
rðM{Þ sw ‚ ntu R ð] k Œ Ëƒ, ‚w { ne rð÷tu f ‚ Ëtu R >>22>>
[tu…tR
nu {nt¼w s ‚ð Y… WŒtht, r‚™{ne {w ¾ yÁ ™u º t y…tht >
íÞwk ƒnw fh WÁ [hý nu ò{U, WŒh y™uf y™k‚ rðrÄ ‚t{u >>
1 - ¼wòðt¤t, 2 - yÂø™ Ë{t™, 3 - Œuðtu™tu «fth, 4 - Ërn‚
258
y™k‚ ŒtZ fhe yr‚ rðfht÷t, «¼w ‚ð Y… Ëtu …h{ rðþt÷t >
r‚™fwk Œur¾ «Út{ fnu suW, Ëƒne ÷tuf ¼Þ Œw:¾ sw‚ ‚uW >>
íÞwk ‚ð Y… Œur¾ Ëƒ ÷tuft, ¼ÞËU ¼e‚ …tð‚ yr‚þtuft >
íÞw k {uhu Wh{U ¼Þ AtÞtu, ‚ð s™ ‚Œr… Œw :¾ …tÞtu >>23>>
«f] r ‚ …w Á »tftu yt©ÞY…t, yu Ë tu yûth ƒú ñ y™q … t >
ËtuR ™¼ ‚trn «Ëh‚ nu sunt, yrÄf «ftþ swõ‚ ntuÞ yunt >>
Œtu n t - y™k ‚ ðhý nu òrn{U , rðfËu ðŒ™ y…th >
yr‚ rðþt÷ «ßsðr÷‚ y™k ‚ , ÷tu [ ™ sw ‚ ¼Þfth >>
yu Ë u ‚w { fw k Œu r ¾fu , yrÄf zÞtu o {U òu Þ >
nu rð»ýw Äehs yÁ, þtk r ‚ ™ ytð‚ {tu Þ >>24>>
[tu…tR
ŒtZËU yrÄf ¼Þkfh ¼the, «÷Þ y™÷ Ë{ yr‚Œw:¾fthe >
Ëƒrnfwk ™tþ fh‚ nu òuR, yuËu ‚ð {w¾ Œur¾fu ËtuR >>
Œþ rŒrþ ¼uŒ ™ ¼tË‚ ftuR, íÞwk Ëw¾÷uþ ™ ntuð‚ {tuR >
nu Œuðuþ «ËÒt {tuÞ ntuW, ntuW {U þtkr‚ fhtu «¼w ËtuW >>25>>
Þn Ä]‚ht»xÙfu Ëw‚ nu sunt, ŒwÞtuoÄ™ ytrŒf Ëƒ ‚unt >
¼e»{ Á ÿtu ý t[tÞo su n q , íÞw k Ëq ‚ …w º t fhý nu ‚u n q >>
yu Ëƒ R™fu …ûtfu htò, ™]…Ë{qn Ëƒ Ërn‚ Ë{tò >
íÞw n e n{thu …ûtfu su n e, sw Ø t y™k ‚ sw õ ‚ nu ‚u n e >>26>>
Œtunt - ŒtZ™ fhe rðfht÷ nu, ‚ð {w¾ ¼Þ«Œ òuÞ >
W¼Þ Ëu ™ ‚ð ðŒ™{U , ðu „ Ëu k …u X ‚ Ëtu Þ >>
r‚™{ne rf‚™u f ðehfu , rþh [w h ý ¼Þu su n q >
r‚™ sw ‚ Œtk ‚ fu rAÿ{U , ÷r„hnu ¼tË‚ ‚u n q >>27>>
[tu…tR
su Ë u ™rŒ™fu s÷ nu su W , ®ËÄw r n Ë™{w ¾ Œtu h ‚ ‚u W >
íÞwk ‚ð {w¾ «ftþ sw‚ òuR, ™]…r‚{tºt ‚ntk …uX‚ ËtuR >>28>>
259
ßÞwk yr‚Œeó y™÷{ne ytR, r„h‚ …‚k„ ðu„ËU ÄtR >

íÞwk ™]…÷tuf ™tþ rn‚ yƒne, ‚ð {w¾ ðu„ËU …uX‚ Ëƒne >>29>>
Ëƒ ™huþfwk ‚w{ s„Mðt{e, ŒeÂó{t™ {w¾ËU ƒnw™t{e >
r„÷‚ ntu Ëƒ rðrÄ fhe ƒnw ÃÞtht, ‚ƒ Ëtu ™]…r‚fu ÁrÄhrf Ätht >>
r‚™ fhe r÷ó yÄh1 ‚ð sunt, «u{Ëuk …wr™ …wr™ [tx‚ ‚unt >
nu rð»ýw ‚ð ftk r ‚ su r n, yr‚þU ½tu h ¼Þt™f ‚u n e >>
y…™u ‚us fhe ftkr‚ yunw, Ëƒne ÷tuf{ne ÔÞtr…fu ‚unq >
Ëƒfw ‚t… fh‚ yr‚ ¼the, Ërn ™ ò‚ yr‚þU Œw:¾fthe >>30>>
Œtunt - yr‚ ½tuh Þn Y… ‚w{, fntu «¼w ftU™ ntu Œuð >
fnt fh™u ¼R «ð] r ¥t ‚ð, ò™™ [nw k Þn ¼u ð >
[tu…tR
‚ð ðtkrA‚ «ð]Â¥t nu sunt, Ëƒ rðrÄ {U ™rn ò™w ‚unt >
nu «¼w Þn Ëƒ fntu {tuÞ ƒt‚t, rhÍtu {tuÞ Œuððh ºtt‚t >>
yurn rðrÄ fh™fwk Y… nu yune, Þn yr¼«tÞËU «„xâtu ‚une >
Ëƒ Ëknthfthe Þn Y…t, yurn fth™ rn‚ ¼Þtu y™q…t >>
yurn rðrÄ ƒt‚ fntu Ëƒ Mðt{e, «ËÒt ntuW «¼w yk‚hò{e >
Ëƒrn ¼uŒ fntu «¼w Ëw¾ŒtE, {U ‚tuÞ ™{w [hý rþh™tR >>31>>
fnu ©ef] » ý Ëw ™ w ysw o ™ yu n e, ft÷Y… fhe {U n q k ‚u n e >
{w Ï Þ Ä] ‚ ht»xÙ … w º t rs™{tk R , yu Ë u Ëƒ ™hŒu ð fntk R >>
Œtu n t - r‚™fu yk ‚ fw k r„™‚nq k , hts÷tu f nu su n w >
‚u r n ûtÞfthe ½tu h ð…w , «„x rfÞtu {U yu n q >>
ð] Â Ø …tÞ yu n e Y…ËU , ™] … r‚ ÷tu f Ëƒ òu W >
Ëƒ rðrÄ ‚u r n Ëk n th rn‚, ÷tu f {U «ðíÞtu o Ëtu W >>
ËtuhXt - {{ ËkfÕ… ð~Þ ËtuR, ‚ƒ Wã{ rƒ™ W¼ÞŒ÷ >
hn™ ™ …tðu ftu R , ntu R nu ™tþ sw Ä t Ëƒne >>32>>
1 - ntuX (™e[÷tu)
260
[tu…tR
Þt‚U þºtw Ëk „ sw Ø rðfht÷t, ‚u r n rn‚ XtZtu ntu n ‚ ‚‚ft÷t >
þºtw rsr‚ sþ ÷unq WŒtht, ¼wõ‚tu htsË{]ÂØ sw‚ Ëtht >>
ŒwÞtuoÄ™ ytrŒf ™]… sunt, «Út{rn ŒeÞu ft÷{w¾ ‚unt >
‚w { R™fu {thu { ne ðeht, r™r{¥t{tºt ntu ™ t hýÄeht >>
sw„ fh ƒt™ [÷tð‚ òuR, ‚t‚U ËÔÞËtr[™ fnu ‚tuR >
ŒtuW fh swØ fh‚ ‚w{ ‚t‚t, Þt‚U ‚ð «‚t… rðÏÞt‚t >>33>>
¼e»{ ÿtuý yÁ sÞÿÚt sunq, fhý ‚Útt yLÞ hts ‚unq >
þq hðeh {æÞ þqh nu sun e, {U Ëƒ {hý{U òuzu ‚u ne >>
Œtu n t - r‚™fw k ‚w { yr‚ ðu „ ËU , ™tþ fhtu ‚‚ft÷ >
y™tÞtË hý rs‚fu , …Rntu ¼tu „ rðþt÷ >>
„w Á ƒk Ä w yÁ y…h ™] … , ¼tu „ tËõ‚ nu su n q >
{U ‚u r n õÞw k fh {trhnw k , fü ™ …tytu ‚u n q >>
Ëtu hXt - swØ fhtu ‚w{ ðeh, ŒÞt ™ fhr™ þºtw …h >
rsr‚ntu ‚w { hýÄeh, hý {æÞ þºtw {the Ëƒ >>34>>
[tu…tR
ËksÞ Wðt[
fnu ËksÞ Ëw™w ™] … {{ ƒt‚t, r™s¼õ‚™ …h «¼w Ëtûtt‚t >
ŒÞt®ËÄw fu þð nu òu R , ‚tË ƒ[™ Þn Ëw r ™fu Ëtu R >>
ysw o ™ «¼w fw k rf™ «™t{t, ¼ÞËU ¼e‚ …thÚt „w ýÄt{t >
…wr™ «ýt{ fhe òuhuW ntÚtt, …wr™ …wr™ «¼w®n ™{tð‚ {tÚtt >
yu Ë u ysw o ™ Œe™ nu su n t,yr‚ zh…‚ Äú w s ‚ Ëƒ Œu n t >
„Œ„Œ fkX rðf÷ ntuÞ hyuW, …wr™ ©ef]»ý Ëtu ƒtu÷‚ ¼yuW >>35>>
yswo™ Wðt[
nu É»tefu þ ¼õ‚ ¼Þnthe, ‚ð fehr‚ frhfu y½nthe >
swØ Œu¾™ ytÞu nu sune,Ëƒ s„ nh¾fwk …tyuW ‚une >>
Œtunt - íÞwk y™wht„fw …tðne, Ëƒ s„ swõ‚ nu òuÞ >
‚w { fw Œu r ¾ htûtË zhu , Ëƒ rŒrþ ¼t„u Ëtu Þ >>
261
ËtuhXt - rËØ Ë{qn nu sunq, Ëtu Ëƒ ‚w{fwk yr‚™{‚ >

yrÄf sw õ ‚ nu ‚u n q , r™ss™hk s ™ ¾÷Œ{™ >>36>>
[tu…tR
nu ƒz ytí{t sw ‚ y½nthe, ysnq k f u fh‚t yð‚the >
ËƒËU yrÄf ƒzu ‚w{ sunt, ƒúñtrŒf ™ ™{‚ rfr{ ‚unt >>
nu y™k ‚ Œu ð fu Rþt, nu s„ðtË Œu ð s„Œeþt >
yûth Sð fntð‚ òu R , ytí{ðM‚w ‚w { Rntu Ëtu R >>
fths fthý sw‚ hnu sune, «f]r‚ ‚¥ð òu ‚wk{ ntu ‚une >
«f]r‚ Ák r‚™ sw‚ Sð nu suW, ŒtuWËU …h Ëtu {wõ‚ ‚w{ ‚uW >>37>>
ytrŒŒu ð s„f‚to òu W , …w Á »t Ë™t‚™ ‚w { ntu Ëtu W >
‚w{ ntu Ëƒfu …h{ ytÄtht, s„{U ‚w{ Ëƒ ò™™ntht >>
Œtunt - ò™™ òuøÞ Ëtu Ëƒne ‚w{, Ëðto‚{ ‚w{ òuR >
yu r n «fth Ëƒ{U hntu , …h{ Ät{ ‚w { Ëtu R >>
nu ƒnw Y …e ‚w { ne Þn, sz [i ‚ ™ Ëk Ë th >
r‚™{U ÔÞt…f ntu R hntu , ‚w { ntu s„ ytÄth >>
Ëtu h Xt - ‚t‚U ðtÞw ytrŒ, þçŒËU fn™u òu ø Þ òu R >
‚w { rn Ëtu Œu ð y™trŒ, Ëðto ‚ { ËƒËU …] Ú tf >>38>>
[tu…tR
ðtÞw Y … ‚w { rn ƒnw ™ t{e, Ä{o h ts Ëtu R ‚w { s„Mðt{e >
ðÁý Á yÂø™ ‚w{rn Ëwh¼q…t, ‚w{rn [Lÿ{t …h{ y™q…t >>
«ò…r‚ {heåÞtrŒf òuR, ‚une ‚une Y…ËU ‚w{ ntu ËtuR >
Ëƒfu r…‚t{n ys rðÏÞt‚t, r‚™nefu ‚t‚ Ëtu ‚w{ Ëwhºtt‚t1 >>
‚trn‚u ‚w{fwk ™{™ ƒnwðtht, ntuW ™{™ …wr™ ðth nòht >
…wr™ ‚tuR ™{™ y…rhr{‚ ntuW, r„™‚ …th ™ne …tð‚ ftuW >>39>>
yr‚ yŒT¼w‚ ytfth nu sune, ‚ð {qhr‚ «¼w Œur¾fu ‚une >
n»to ËU Vw ÷u ÷tu[™ òfu, yr‚ ¼Þ¼e‚ yk„ ni Ëƒfu >>
1 - Œuðtu™t hûtf
262
Œtu n t - yu Ë tu {U ‚tu Þ y„ú Ë U , ™{™ fh‚nq Œu ð >

r…Au Ëtu Ëƒ rŒþ™{rn, ™{™ fÁk ‚‚¾u ð >>
nu Ëƒ Y…e ðeÞo yÁ, «t¢{ ‚tu h y…th >
yu Ë u ‚w { Ëƒ s„‚{rn, ÔÞt…f yu f WŒth >>
Ëtu h Xt - yt‚{‚tËU y™q … , ‚w { Ëƒfu Wh{U hn‚ >
‚t‚u ‚w { rn ËƒY…, …w r ™ r™s Y…ËU yr‚ …] Ú tf >>40>>
[tu…tR
y™k ‚ ðeÞo «t¢{ su r n, Ëðto í {t Ëƒ fh‚t ‚u r n >
R™ ytrŒf Ëƒ {rn{t sunt, {U ™rn ò™w ™tÚt fAw ‚unt >>
yuËtu {U ËtuR {tunËU Mðt{e, yÚtðt Ëk„ hnu ƒnw™t{e >
‚w{ Ëk„ ¼Þtu nu …rh[Þ ¼the, r‚™ËU Ë¾t Ë{ {t™u {whthe >>
nu òŒð nu Ë¾t rðnthe, Ëw™tu nu f]»ý Ëƒ ƒt‚ n{the >
Þwk {U rð™Þ rð™ ƒtuÕÞtu sunq, ût{t fhtð‚nq Ëƒ ‚unq >>41>>
«¼w ‚w{ Ëƒne ft÷fu {tkR, yr‚ Ë‚fthfu òuøÞ „tuËtkR >
Ëtu ‚w{fwk ¢ezt ¼R ‚tkne, þGÞt ytË™ ¼tus™ {tkne >>
Œtu n t - yË‚fth {U rf™ Ëtu , nu yåÞw ‚ yrðfth >
ût{t fhtð‚ nq k Ëf÷, òu fAw Œtu » t n{th >>
òu yu f tk ‚ ðtË ƒne {æÞ, rf™tu ‚ð y…{t™ >
y«{u Þ y…hÄ Ëƒ, ût{t fhnq ¼„ðt™ >>42>>
[tu…tR
Þn òu [ht[h ÷tu f nu Ëtht, r‚™fu r…‚t ‚w { …h{ WŒtht >
‚w{rn „wÁ Ëƒfu Ëw¾fthe, ‚w{ yr‚ …qs™ òuøÞ {whthe >>
nu yr‚þU {rn{t sw‚ Œuðt, Ëwh {wr™ rËØ fh‚ ‚ð Ëuðt >>
rºt¼wð™{U ‚ð Ë{nq ™ ftuR, ‚w{Ëu yrÄf Ëtu fntkËu ntuR >>43>>
[tu…tR
Þt‚u ‚w { Ëƒnefu ‚t‚t, …q s™ òu ø Þ ntu „w Á rðÏÞt‚t >
ftÁÛÞtrŒf „wý frh Mðt{e, ‚w{ ËƒneËU yrÄf ƒnw™t{e >>
263
‚t‚U ‚w{fwk ™{™ fhe ¼the, Œunfwk ¼q…h Œkz ßÞwk zthe >
Rïh M‚ð™ òuøÞ ‚w{ sunq, ntuÞ rð™e‚ rhÍtô ‚unq >>
Œtu nt - yr‚ y…htrÄ …wºtfu, yr‚ y…htÄ nu òuÞ >
ût{t fh‚ nu ‚t‚ Ëƒ, íÞw k ‚w { ò™tu {tu Þ >>
Ë¾t Ë¾tfu Œtu » tfw , ût{t fh‚ ÷r¾ «e‚ >
™thefu y…htÄ …r‚, ût{t fh‚ yu r n he‚ >>
Ëtu h Xt - nu f] … t÷w nu Œu ð , ‚w { {u h u y…htÄ Ëƒ >
ût{t fhtu ‚‚¾u ð , ût{t fh™fu stu ø Þ ‚w { >>44>>
[tu…tR
fƒnw ™ Œu Ï Þtu yŒT ¼ w ‚ yu n t, yr‚þU W„ú Y… ‚ð su n t >
‚trnfwk Œur¾ {U nh¾fwk …tÞtu, {{ {™ ¼ÞËU ÔÞÚtt fhe AtÞtu >
‚t‚U Œu ð ‚w { thtu Y…t, yr‚«ËÒt Œu ¾ tytu y™q … t >
nu Œu ð u þ nu rðïr™ðtËe, {tu Þ rhÍ‚ ©eyrð™tþe >>45>>
rfhex {w„x sw‚ {qhr‚ sune, fh{rn „Œt [¢ sw‚ ‚une >
yuËu ‚w{rn ¼õ‚¼Þnthe, «Út{ ßÞwk Œu¾™ [nw Ëw¾fthe >>
Œu nsth¼w s sw ‚ Ëw ¾ fk Œt, nu Ëƒ rðïY… s„ðk Œ t >
…qhð rËØ [‚w¼wosY…t, r‚™ fhe swõ‚ ntuW s„¼q…t >>46>>
©e¼„ðt™wðt[
Œtu n t - fnu ©ef] » ý ysw o ™ Ëw ™ tu , ‚u ò u { Þ {{ Y… >
ytã {æÞ yÁ yk ‚ rƒ™, Ëðto ‚ { nu y™q … >>
[tu…tR
Ëƒftu ytrŒ Y… {{ yune, yr‚þU htrs ¼Þtu {U ‚une >
ËíÞËkfÕ…ËU ¼õ‚ ‚tuÞ ò™e, {U òu Œu¾tÞtu Y… Ëw¾Œt™e >>
Þn {{ Y… Ëtu yuËtu ¼út‚t, ‚w{ rð™ ftuW ™ Œu¾u Ëtûtt‚t >
«Út{nw rf™rn ™ Œu¾tu sunt, yuËtu y÷tirff Y… nu yunt >>47>>
y™LÞ ¼Âõ‚ rƒ™ ËtÄ™ sunw, Ëƒne W…tÞ fhu ftuÞ ‚unw >>
r‚™ fhe {U rsr{ hn‚nq ðeht, ‚urn rðrÄ ftuW ™ ò™u ËwÄeht >>
264
nu fw Á fw ÷{æÞ þq h WŒtht, Þw k {U Œu ¾ tÞtu Y… n{tht >

rðïY… ËtuR Y… nu òftu, yuËtu {u {rn{t ƒz ‚tftu >>
Œtu n t - {tu {rn ¼Âõ‚ðt™ ‚w {, ‚w { rƒ™ Œw òu òuR >
Ëw f ] ‚ fhe Þn ÷tu f {U , {tu u Þ ™ Œu ¾ ‚ ftu R >>
fu ð ÷ ðu Œ ftu …X™ ðt, fu ð ÷ s¿t Ák Œt™ >
R™ fhe {tu r n ™ Œu ¾ ne, ¼Âõ‚hrn‚ yò™ >>
ËtuhXt - r¢Þt s¿t yÁ ò„, Ëƒne ðú‚trŒf ½tuh ‚…, >
R™ Ëƒ fhe ƒz¼t„, {U ™rn Œhþw k ¼Âõ‚ rƒ™ >>48>>
[tu…tR
Þn {{ ½tu h Y… nu òu R , Œu r ¾fu …ehƒrZ nu ‚tu R >
Œw:¾ yÁ {qZ¼tð nu sune, ‚w{fwk ‚t‚ ™ ntu™t ‚une >>
¼ÞËU hrn‚ {„™ {™ ntuR, ËkþÞþtuf ™ hntu Wh ftuR >
rVh ‚w{ «Út{ yÇÞt~Þtu sunt, ËwkŒh Y… Œu¾tu {{ ‚unt >>49>>
ËksÞ Wðt[ -
fnu Ëk s Þ Ëw ™ w ™] … r‚ WŒtht,ðtËw Œ u ð ðËw Œ u ð Œw ÷ tht >
Þw k ysw o ™fw k fnefu ƒt‚t, Vu h [‚w h ¼w s ¼Þu Ëtûtt‚t >>
Ëtu r™sY… [‚wh ¼ws sunq, «u{ËU ÷„uW Œu¾tð™ ‚unq >
rðïÁ… Œþo™ ¼Þtu sƒne, ºttËswõ‚ yswo™ ¼yu ‚ƒne >>
Œtu nt - yr‚ƒz yt‚{ swõ‚ r™‚, f]…t®ËÄw ¼„ðt™ >
Ëti B Þ Y… ntu R ‚tne rVh, fe™tu yr‚ Ë™{t™ >>50>>
[tu…tR
yswo™ Wðt[
Ëw ™ nq s™tŒo ™ rð™r‚ yu n t, yr‚ Ëw k Œ h ‚ð Y… nu su n t >
Œur¾ {™w»ÞË{ ¼Þtu nq Ë[u‚t, yƒ ¼Þtu «Út{ ßÞwk r{xâtuy[u‚t >>51>>
©e¼„ðt™wðt[
fnu ©ef] » ý Ëw ™ w ysw o ™ ƒt‚t, Ëƒrnfw k rþûttfh Ëtûtt‚t >
Ëðto ‚{ Ëƒfth™ su nq , Ëtu {{ Y… Œu ÏÞtu ‚w { su nq >>
265
yr‚ Œu¾ u { U ytð‚ su n e, ytu h ftu W Œu ¾‚ ™ne ‚u n e >

Þn {{ Y…ftu Œhþ™ òuR, Œuðnqk r™íÞ «r‚ RåA‚ ËtuR >>
‚tunq ™ Œu¾‚ ¼Þu {{ Y…t, Þtftu fth™ ðh™w y™q…t >
¼Âõ‚ rƒ™t yLÞ ËtÄ™ suW, {tuÞ ™ Œu¾tðu ƒh™w yƒ ‚uW >>52>>
Œtu n t - {{ ¼Âõ‚ rƒ™ fu ð÷ne, ðuŒ…X™ ‚… Œt™ >
s¿ttrŒf R™ Ëƒ™ËU , {tu Þ ™ Œu ¾ u Ëw ò ™ >>
ËtuhXt - rsr{ Œhþ™ ¼Þtu ‚tuÞ, ‚urn «fth fhe ¼Âõ‚ rƒ™ >
{tu Þ ™ Œu ¾ ‚ ftu Þ , Þn {{ Œþo ™ yr‚ fXe™ >>53>>
[tu…tR
nu ysw o™ ‚tuÞ fnq ËíÞ ƒt‚t, hn‚nwk {U surn rðrÄ Ëtûtt‚t >
y™LÞ¼Âõ‚ frh ‚une «ftht, ò™‚ Œu¾‚ ntuÞ WŒtht >>
nu þºtw f u ‚…tð™ntht, ¼Âõ‚ËU òr™fu Y… n{tht >
‚¥ðËU {{ MðY…{rn òu R , fh‚ «ðu þ þõÞ >>54>>
Ëw ™ nq …tk zw Ë w ‚ òu ™hÄeht, yæÞÞ™trŒf f{o „k ¼ eht >
Ëtu Ëƒ f{o fh‚ {{ ftò, òuR ythk¼ òu fh‚ Ë{tò >>
Ëƒne ythk¼™{ne r™íÞ sune, {U yuf …tð™u òuøÞ nq ‚une >
{tu rƒ™ yLÞ Ëk„ nu sunt, {uhtu ¼õ‚ ‚s‚ Ëƒ ‚unt >>
Œtu nt - Þt s„{U Ëƒ «trý Ëtu, ðih hrn‚ nu òuÞ >
Ëtu {{ s™ yr‚ rð{÷ {™, {tu r nfw k …tð‚ Ëtu Þ >>55>>
®™ãt òu „ Mð¼tð Ëtu , Ëƒne ‚s‚ {{ ŒtË >
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt fnu , ‚u r n Wh {tu h r™ðtË >>
Rr‚ ©e¼„ðŒT„e‚tËq…r™»tíËw ƒúñrðãtÞtk Þtu„þtMºtu ©ef]»ýtswo™ËkðtŒu

{wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚ ©e¼„ðŒT„e‚txeftÞtk
rðïY…Œþo™™t{iftŒþtu yæÞtÞ: >>11>>
266
yæÞtÞ-12
[tu…tR
yu f tŒþ{u k yæÞtÞ {tk R , þw Ø òu ¼Âõ‚òu „ fntk R >
¼Âõ‚òu„ r™ct sw‚ sunt, r‚™fwk …tð™ òuøÞ nu yunt >>
™thtÞý …hƒúñ nu ËtuR, ‚urn yiïÞo y…rhr{‚1 òuR >
‚une Ëtûtt‚ fh™ [nu sunq, yuËu yswo™ þw¼{r‚ ‚unq >>
yr‚ fÕÞtý Y… „wý sune, ‚tË {ntuŒrÄ2 nu «¼w ‚urn >
ËíÞËk f Õ…ËU sÚtthÚt su W , r™s yi ï Þo Œu ¾ tW ‚u W >>
îtŒþ{U yæÞtÞ{U ¼the, ytí{«tÂó ËtÄ™ Ëw ¾ fthe >
ytí{tftu W…tË™ òu W , ¼Âõ‚ftu ËtÄ™Y… nu Ëtu W >>
Œtu n t - r‚™ËU ©e¼„ðt™fe, ¼Âõ‚ fntð‚ òu Þ >
yr‚ Ëw ¾ ËU …rh©{ rƒ™t, „ú n ý ntu Þ nu Ëtu Þ >>
‚t‚U ¼Âõ‚fe ©u c ‚t, «¼w f tu W…tË™ su W >
r‚™ftu W…tÞ Ëtu Ëƒne rðrÄ, ƒhr™ Ëw ™ tð‚ ‚u n q >>
Ëtu h Xt - «¼wfu W…tËf òuR, yûthƒú ñ{U r™c su W >
W¼Þfw k ðtk r A‚ Ëtu R , Ëƒ ËtÄ™ r¼Òt r¼Òt fn‚ >>
[tu…tR
yswo™ Wðt[
fnu ysw o ™ Ëw ™ w «¼w Ëw ¾ fk Œ t, «Út{ fÌttu ‚w { ne s„ðk Œ t >
ËƒrðrÄ {{ …htÞý òuR, {uhtu ¼õ‚ sÚtthÚt ËtuR >
E™ ytrŒf ð[™r™ fhe Œuðt, ‚ð W…tË™tftu áZ ¼uðt >
r‚™ frh swõ‚ r™hk‚h surn, ‚w{nefwk ¼õ‚ W…tË‚ ‚une >
ftuW ™h RrLÿ y„tu[h sunt, yûthƒúñ W…tË‚ ‚unt >
W¼Þ{U ©uc fð™ s„ Mðt{e, r¼Òt r¼Òt frh ƒh™tu ƒnw™t{e >>1>>
©e¼„ðt™wðt[
nu ysw o ™ su r n {u k yr‚ÃÞtht, Ëtu {tu { k n e {™ h¾‚ WŒtht >
…h{ ©Øt÷w swõ‚ r™íÞ suW, {tuÞ W…tË‚ áZ{r‚ ‚uW >>
1. {t…e ™ þftÞ ‚uðwk 2. {ntËt„h
267
Œtunt - y™LÞ ¼tðËU {tufw ¼su, ËƒËU yrÄf nu ËtuR >

…h{ ¼t„ð‚ Ëk ‚ Ëtu , ‚u n e Ë{ ytu h ™ ftu R >>2>>
[tu…tR
ŒuðtrŒf þçŒr™ fhe yunt, ™tkne Œu¾tð™ òuøÞ nu sunt >
[ûtq ytrŒf RrLÿ fntðu, r‚™ËU yÔÞõ‚ ™ ò™™ …tðu >>
Ëƒ{ne ÔÞtr…fu ð‚o‚ sunq, r[‚ð™{U ™rn ytð‚ ‚unq >
r™Šðfth r™íÞ y[÷ nu òuR, Ëtu yûthfwk W…tË‚ ftuR >>3>>
yûthƒúñ W…tËf su ne, r™Þ{{U ht¾e RrLÿ„ý ‚une >
Ëƒ{ne Ë{ ƒwÂØ nu sune, Ëƒfu rn‚{U «er‚ sw‚ ‚une >>
«trý{tºtftu rn‚ y™wËhne, yûthƒú ñ W…tË™ fhne >
yûth ƒúñ W…tËf «t™e, {turnfwk …tð‚ nu ËtuR ¿tt™e >>
Œtu nt - yurnrðrÄ Ë{{r‚ …tÞfu, yt‚{ ¿tt™e Äeh >
{tu Ë { yûthƒú ñ fw k , …tð‚ …h{ „k ¼ eh >>4>>
[tu…tR
yr‚ yÔÞõ‚ yûth ƒúñ yunt, ‚ntk ytËÂõ‚ rfyu r[¥t sunt >
yu Ëu …w Á »t fntð‚ òu R , yr‚þU õ÷u þ fw k …tð‚ Ëtu R >>
yûth ƒúñ yÔÞõ‚fwk nu yune, ‚ntk {™ð]Â¥t Äh™ [nu sune >
‚™ yr¼{t™e yÔÞõ‚fwk æÞtðu, Ëtu þtkr‚ yr‚Œw:¾ fhe …tðu >>5>>
‚™fu f{o yþ™trŒf suW, ‚™ Äthý rn‚ fh‚ nu ‚uW >
s¿t Œt™ ‚… ntu{fu ytŒe, ðirŒf f{o fn‚ ƒúñðtŒe >>
Ëtu Ëƒ f{o Ë{h…‚ {tuR, {tu rƒ™ …tð™ òuøÞ ™ ftuR >
yurnrðrÄ y™LÞ òu„ fhe æÞt™e, {tuÞ W…tË‚ áZ rð¿tt™e >>6>>
Œtu n t - nu …thÚt {u h u r ð»tu , r[‚ Þw k fhtÞtu «ðu þ >
yu Ë u …w Á »tfw k {w Â õ‚ rn‚, fh™tu hÌttu ™ ÷u þ >>
{] í Þw Y … ¼ð WŒrÄËU , ‚u r n ‚tÁ ‚‚ft÷ >
{tu h ™t{ Ëƒ „ú L Út{U , ËŒt ¼õ‚ «r‚…t÷ >>7>>
268
[tu…tR
‚t‚u ‚w{ {tu{kne {™ Äthtu, {tu{ne ƒwÂØ Ätrh ¼ú{ xthtu >
Þwk ‚ð {™ yÁ ƒwÂØ òuR, {tu{U «ðuþ fhtÞfu ËtuR >>
‚t…eAu yun Œunfu yk‚t, fhentu r™ðtË {tu{U ƒwÂØðk‚t >
Þt{U r‚÷¼h ËkþÞ ™tkne, Þn ‚w{ y[÷ fhtu {™{tkne >>8>>
{tu{ne ÂMÚth r[¥t fh™t sunt, ‚w{ËU þe½ú ntu ËfU ™ ‚unt >
‚ƒ nu Ä™ksÞ ‚w{ Þwk rð[the, fhtu yÇÞtË òu„ yr‚¼the >>
yr‚þU «u{ fhe {tuÞ Ëk¼thtu, {tu rƒ™ ytuh ðtË™t xthtu >
r[¥tftu Ë{tÄt™ Rr{ ntuR, yurnrðrÄ …tð™u RåAtu {tuR >>9>>
Œtunt - yƒ Þwk M{]r‚ yÇÞtËfwk, fh™rf þÂõ‚ ™ ‚tuÞ >
{u h u rn‚ þw ¼ f{o nu , fhtu Ëƒne rðrÄ Ëtu Þ >>
[tu…tR
{{ rn‚ {k r Œh fh™t ¼the, …w » …ðtrxft yr‚ Ëw ¾ fthe >
{{ {krŒh{ne Œe… «òhtu, ÄtuÞ r÷r… r™íÞ {krŒh Íthtu >>
…w » … ÷tÞ …q ò rƒM‚h™t, yk „ ht„ [k Œ ™ftu fh™t >
™t{fe‚o ™ ™{™ y…tht, íÞw k r n «¢{t M‚w r ‚ ƒnw ð tht >
R™ ytrŒf þw¼ f{o nu òuR, «u{ËU ‚t‚ fhtu ‚w{ ËtuR >
yurnrðrÄ {{ rn‚ f{o nu sunq, ytŒh sw‚ rf™uËu ‚unq >>
…h{ rËÂØ {{ «tÂóY…t, ‚w{ ‚‚ft÷ Ëtu …intu y™q…t >
‚t‚u ËíÞ fhe {t™tu yu n t, Þt{u ÷u þ ™ne Ëk Œ u n t >>10>>
Œtunt - yÁ {{ rn‚ þw¼ f{ofwk, fh™fwk Ët{ÚÞo ™tkne >
¼Âõ‚òu „ ytr©‚ ËŒt, ntu hu ™ t {™{tk n e >>
yrÄf rs‚u r LÿÞ ðeh ‚w { , fhtu f{o V ÷ íÞt„ >
f{o sr™‚ V÷ ytþ ‚rs, ¼snw k {tu Þ ƒz¼t„ >>11>>
[tu…tR
yr‚þu k «er‚ rƒ™ rþrÚt÷ yu nt, M{] r ‚Y… yÇÞtþ nu su n t >
r‚™þU r™s ytí{ftu ¿tt™t, r™s rn‚{U yr‚©uc ƒ¾t™t >>
269
¿tt™nwk …rh…qhý ™rn ntuR, r‚™ËU ytí{æÞt™ þw¼ ËtuR >

æÞt™nwk …rh…qhý sƒ ™tkne, ‚ƒ þw¼ f{ofu V÷ òu fntkne >
r‚™ftu íÞt„ fh‚ nu surn, æÞt™ËU yr‚ rðþu»t nu ‚une >
V÷ RåAt rð™t f{o òu fhrn, r‚™ËU Ëƒne …t… Ëã xhne >>
{™fwk þtkr‚ ntu‚ ‚‚ft÷t, ytí{æÞt™ rËÂØ ntu‚ rðþt÷t >
æÞt™ËU ¿tt™ ntu‚ y½nthe, ¿tt™ËU «¼wfe ¼Âõ‚ Ëw¾fthe >>12>>
Œtu n t - V÷ RåAt rƒ™ f{o { U , r™ctsw õ ‚ nu su n q >
‚trn „ú n ýfu òu ø Þ „w ý , ËƒrðrÄ fn‚ nu ‚u n q >>
[tu…tR
îu »tfwk fh‚ «týe Ëƒ sunt, r‚™ftu îu»t fh‚ ™rn ‚u nt >
îu»t fh™nthufwk rð[the, r‚™ Ëk„ {iºte fh‚ yr‚¼the >>
«trý{tºt Œw:r¾ òu ntuR, r‚™…h fÁýt fh‚ nu ËtuR >
Œun Á Œu nËkƒ ÂLÄ surn, r‚™ËU {{‚t hrn‚ nu ‚un e >>
‚™ yr¼{t™ hrn‚ nu suW, Ëw¾Œw:¾{U Ë{ hn‚ nu ‚uW >
yrÄfût{t sw‚ …h{ WŒtht, fh‚ r™hk‚h …h W…ftht >>13>>
RïhRåAt r{÷‚ nu su n q , yÒttrŒfËU ‚w ü hnu ‚u n q >
«f]r‚…h þwØ ytí{MðY…t, ‚urn Ëkòu„ sw‚ ËŒt y™q…t >
Œtu n t - áZ r™ùu yt‚{rð»tu , r™Þ{{U hnu {™ òË >
ðtËw Œ u ð ¼„ðt™ftu , Wh{U áZ rðïtË >>
V÷ RåAt rð™ f{o Ë U , ythtÄ™ rfÞu Ëtu Þ >
{{ ytí{Ëtûtt‚ Ëtu , «¼w Œu ¾ tR nu {tu Þ >>
ËtuhXt - yurn rðrÄ y…uo òuR, {tu{nª {™ yÁ ƒwÂØ sƒ >
yu u Ë u {{ s™ Ëtu R , {tu f w k yr‚r«Þ ¼õ‚ ‚u n q >>14>>
[tu…tR
f{o { U r™ct sw õ ‚ nu su n t, ftnq k f w k …ezt fh‚ ™ ‚u n t >
rs™ËU ÷tuf Œw:¾ ¼Þ sw‚ ntuR, yuËtu f{o fh‚ ™rn ftuR >>
÷tufËU yt… ™ ¼Þ Œw:¾ …tðu, Ëƒ s„ ‚tne ™ Œw:¾ W…òðu >
ðÕ÷¼1 ðM‚w r{÷u fwA sƒne, n»toËU «VwÂÕ÷‚ {™ hnu ‚ƒne >>
1 ðÕ÷¼ - r«Þ,
270
ftnwkftu r«Þ ™ Œur¾ Ëfu òuW, y{»to1 ™t{ fntð‚ ËtuW >
¼Þ Wîu„ «sk‚ nu sune, R™ËU {wõ‚ {tuÞ r«Þ ‚une >>15>>
ytí{tËU yLÞ Ëƒ ËkËtht, r‚™ËU y…uûtt hrn‚ WŒtht >
þt†{U fnu Ëtu ÿÔÞ fhe yunt, þwØ hn‚ Rr{ Äth‚ Œunt >>
Œtunt - fne òu þt†{U þw¼ rfÞt, „únýfwk Ë{Úto òuR >
WŒtËe™ ytí{ rƒ™t, Œût fntð‚ Ëtu R >>
ËtuhXt - ÔÞÚtt hrn‚ ƒz¼t„, þ† rð™t yLÞ Ëðo f{o >
‚u r n ythk ¼ ftu íÞt„, yu Ë tu {{ s™ {tu Þ r«Þ >>16>>
[tu…tR - Ëtu ™h Rü …ŒthÚt {tkne, Œur¾fu n»tofwk …tð‚ ™tkne >
yr«Þ ðM‚w «tÂó{rn yunt, ‚tftu îu»t fh‚ ™ne ‚unt >>
™the …wºt {hýtrŒf òuR, {™w»Þfwk þtu ffu fthý ËtuR >
yuËtu òuøÞ ƒ™‚ nu sƒne, r‚÷¼h þtuf ™ …tð‚ ‚ƒne >>
™the Ä™trŒf «tÂó su ne, {™w» Þfwk n»to ftu fthý ‚un e >
Ëtu ™rn «tó ntu‚ sƒ ftuW, r‚™fwk fƒnw ™ RåA‚ ËtuW >>
þw ¼ yÁ yþw ¼ f{o nu su ‚ u , ƒk Ä ™nu ‚ w òr™fu ‚u ‚ u >
Ëƒne ¼tr‚ rf™u Ëƒ íÞt„t, Ëtu {tuÞ r«Þ {{ s™ ƒz¼t„t >>17>>
Œtunt - þºtw r{ºt surn Ë{ ËŒt, Ë{ íÞwk {t™ y…{t™ >>
þe‚ W»ý Ëw ¾ Œw : ¾rð»tu , Ë{ {{ ¼õ‚ Ëw ò ™ >>
yLÞ …ŒthÚt ytí{ rð™, Ëƒ rðrÄ íÞt„‚ su n q >
yu Ë tu {u h tu ¼õ‚ òu , {tu f w k ðÕ÷¼ ‚u n q >>18>>
[tu…tR
®™Œt M‚ð™ ‚w Õ Þ nu òR, ƒt™e r™Þ{ sw õ ‚ Ëw ¾ ŒtR >
Ëns r{÷‚ yÒttrŒf òuR, r‚™ fhe yr‚ Ëk‚tur»t ËtuR >>
ytí{MðY… fntð‚ sunt, r‚™{U yr‚ ÂMÚth{r‚ sw‚ ‚unt >
r™Þ{ËU hn‚fwk ™rn MÚt÷ ftuR, Ëtu {{ ¼õ‚ yrÄf r«Þ {tuR >>19>>
rs™fwk Ëƒ rðrÄ …h{ y™q…t, {uRnqk …h{ «tÃÞ Ëw¾Y…t >
1 - yŒu¾tE
271
yurn rðrÄ ©Øtswõ‚ nu sune, Ä{oY… y{]‚ fÌttu ‚une >>

ßÞwk n{ fÌttu …h{ Ëw¾fthe, íÞwk áZ h¾‚ y[÷ Wh Äthe >
Þn {{ Ä{o{U hn‚ WŒtht, yuËu ¼õ‚ yrÄf {tuÞ ÃÞtht >>20>>
Œtu n t - yi Ë u ÷ûtý sw õ ‚ Ëtu , Ëk ‚ Ëw ¾ Œ „w ýÄt{ >
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt fnu , r«Þ {tu Þ s™ r™»ft{ >>21>>
Rr‚ ©e¼„ðŒT„e‚tËq…r™»tíËw ƒúñrðãtÞtk Þtu„þtMºtu ©ef]»ýtswo™
ËkðtŒu {wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚ - ©e¼„ðŒT„e‚txeftÞtk ¼Âõ‚Þtu„tu
™t{ îtŒþtu yæÞtÞ: >>12>>
yæÞtÞ - 13
[tu…tR
«Út{fu »tx yæÞtÞ{U yu nt, …h{ …tð™u òu øÞ nu sun t >
ðtËw Œu ð …hƒú ñ WŒtht, ‚u r n «tÂó W…tÞ ©w r ‚ Ëtht >
«¼wftu W…tË™ ¼Âõ‚MðY…t, r‚™ftu yk„ MðY… y™q…t >
…tð™u n th Sðtí{t su n q , ‚tË sÚtthÚt Œþo ™ ‚u n q >>
¿tt™ Á f{o òu„ nu òuR, W¼ÞËU ytí{Œþo ÷nu ËtuR >
ƒe[fu »tx yæÞtÞ{U ¼the, …tð™u òuøÞ1 òu «¼w y½nthe >>
‚tË MðY… sÚtthÚt ¿tt™t, Ëtunu «Út{ sune ÷¾‚ Ëwò™t >
¼Âõ‚òu „ yu f tk r‚f su n e, r™ct ‚tË fne Ëƒ ‚u n e >>
AkŒ nrh„e‚ - Ëƒfrn yuftkr‚f ¼Âõ‚òu„fe rð{÷ r™ct sun sw,
yi ï Þo fi ð ÕÞ yÚteo f tu fÌttu ¼Âõ‚òu „ nu ‚u n sw >
R™ W¼Þfw ðtk r A‚ Ëtu ËtÄ™ fnu ËƒrðrÄ Ëth sw ,
yðþu » t »tx yæÞtÞ{U Þn «f] r ‚ …w Á »t rð[th sw >>
Ëtu «f] r ‚ …w Á »t Ëk ƒ LÄËU «…k [ W…ßÞtu òu Þ sw ,
‚u r n Rþ ‚tË MðY…ftu rsr{ sÚtthÚt nu Ëtu Þ sw >
r‚r{ f{o ¿tt™ Ák ¼Âõ‚ r‚™fu MðY… r¼Òt r¼Òt surn sw,
‚urn „úný fh™ «fth «Út{rn fnu Ëƒ rðrÄ ‚urn sw >>
1 - «tÃ‚ fhðt ÞtuøÞ
272
Œtu n t - îtŒþ{U yæÞtÞ fhe, «Út{ fnu „w ™ su n w >

r‚™ftu þtu Ä ™ fh‚ nu , yr‚ Ëw ¾ fthe ‚u n q >>
r‚™{U «Út{ne ‚u h {u , yæÞtÞ{tk n e y™q … >
Œu n Ák rsðtí{t W¼Þ, fn‚ nu ‚tË MðY… >>
[tu…tR
Œu n ËU {w õ ‚ yt‚{t su n t, r‚™rf «tÂó W…tÞ nu yu n t >
ytí{MðY…ftu þtuÄ™ sune, yr‚ rðþwØ yƒ fn‚ nu ‚une >>
yurn «fth yt‚{t nu yunq, sz ËkƒkÄ nu‚w ‚urn sunq >
‚urn rððufftu y™wËkÄt™t1, ‚une «fth yƒ fne nu Ëwò™t >>
©e¼„ðt™wðt[
nu fw k ‚ eËw ‚ Œu n fu {t™t, ƒnw r ðrÄ ¼tðfw k Äh‚ yò™t >
{u nqk Œuð {U {™w»Þ WŒtht, {U yr‚ MÚtq÷ yr‚ f]þ y…tht >>
yurn rðrÄ ¼wõ‚t Sð nu sunt, ‚urn Ëk„ yuf ntu ¼tË‚ yunt >
yu Ë tu ™tþðk ‚ Þn Œu n t, rsðt‚{ËU …] Ú tf nu ‚u n t >>
Œtu n t - ‚™fu sÚtthÚt ò™ òu , fnu r™:Ëk þÞ ntu Þ >
rsðfw k ¼tu „ ftu ûtu º t nu , Œu n fntð‚ Ëtu Þ >>
ytí{‚¥ðfu ò™ Ëtu , Œu n fw k ò™™nth >
fn‚ ûtu º t¿t ‚tnefk w , rs™fu rð{÷ rð[th >>
ËtuhXt - ò™™ òuøÞ nu Œun, r‚™ËU ¿tt™ fhe yr‚ …]Útf >
ò™™nth nu yu n , yu r n rðrÄ fn‚ rð[th sw ‚ >>1>>
[tu…tR
nu ¼th‚ Ëƒ ûtuºt nu su nt, ÔÞÂü Ë{Âü fntð‚ ‚u nt >
Ëƒ{ne yuf ûtuºt¿t òuR, {tuÞ ò™tu s„ yt‚{ ËtuR >>
…qðo &÷tuf{U Sðftu Y…t, fÌttu nu ûtuºt¿t 2 Y… y™q…t >
r‚™neftu ytí{t {unw ‚t‚t, ‚w{ Þwk òr™ ÷unq Ëtûtt‚t >>
siËu ûtuºt¿t Sð fntkne, ‚urn rƒ™ Œunrf rËÂØ ™tkne >
‚iËu ûtuºt¿t Sð nu sunw, {tu rð™ …]ÚtfrËØ ™ne ‚unq >>
1 - æÞt™, 2 - ytí{t
273
‚t‚u k Sð ûtuºt¿t sune, {U surn ytí{t ò™tu Þwk ‚une >

òu «¼w hn‚ nu ytí{t{tkR, ytí{tËU yr‚ …]Útf fntkR >>
Œtu n t - òrn ™ ò™u yt‚{t, ytí{t òË þheh >
òu ytí{t{U hn‚ ‚u n e, r™{{U h¾‚ „k ¼ eh >>
ûtu º t ûtu º t¿t W¼Þftu , ÔÞÂõ‚ sw õ ‚ fÌttu ¿tt™ >
„ú n ý fh™fu òu ø Þ Ëtu , ©w r ‚rËÂØ {tu h «{t™ >>2>>
[tu…tR
yƒ Þn ûtuºt fntð‚ Œunt, sune ÿÔÞftu ðh‚‚ nu ‚unt >
rs™ftu yt©ÞY… nu yune, òu Þn ‚™fu rðfth nu ‚une >>
surn fth™ ‚™ W…ßÞtu y™q…t, surn «fth nu Œunftu Y…t >
Ëtu Ëkûtu…ËU fnq yƒ ‚t‚t, {tukËu Ëw™tU Ëƒne ‚w{ ƒt‚t >>
si Ë t Y… ûtu º t¿t fu h t, si Ë U ‚tË «¼tð y™u h t >
Ëtu Ëƒne Ëk û tu … Ëu k ðeht, {tU Ëu Ëw ™ tu yrÄf hýÄeht >>3>>
ûtuºt ûtuºt¿t surn rðrÄ òuW, r‚™ftu Y… sÚtthÚt ËtuW >
Ér»t …htþh ytrŒf suW, ƒnw rðrÄ „t™ rfÞtu nu ‚uW >>
Œtu n t - É„ Ët{ ssw yÚtðo ý , ðu Œ [nq nu su n q >
Œu n Ák ytí{MðY… Ëtu , r¼Òt r¼Òt ðh™u ‚u n q >>
[tu…tR
ƒú ñ Y… «r‚…tŒf su n t, ÔÞtËfu Ëq º t fntð‚ ‚u n t >
r‚™nwk òu ûtuºt Ák ûtuºt¿tftu ò™t, ‚urn MðY… yr‚ …]Útf ƒ¾t™t >>
™t™trðÄfu nu‚ nu òuR, r‚™ fhe swõ‚ Ëqºt nu ËtuR >
yr‚rðþu »t r™ýo Þftu Y…t, Ëqºt{U ƒhLÞtu …h{ y™q …t >>
ƒnw «fth Rr{ ƒhLÞtu sunw, ûtuºt ûtuºt¿t Ëƒ rðrÄ ‚unq >
{U Ëk ûtu …ËtU ƒhLÞtu su W, Ëw ™w …w r™ ËtðÄt™ ntu ‚u W >>4>>
…k [ ¼q ‚ ¼q ytrŒf su r n, ûtu º tfu ytrŒ fthý ‚u n e >
…k[ ¼q‚ fthý ynkftht, ƒwÂØ ‚¥ð ËtuR {n‚¥ð WŒtht >>
274
Œtunt - yr‚ yÔÞõ‚ òu «f]r‚ yÁ, Œþ RrLÿ {™ yuf >

…k [ rð»tÞ [tu r ðþ Rr{, ‚¥ðftu yu r n rððu f >>5>>
[tu…tR
Ëw¾fe [tn RåAt nu yunt, Œw:¾ftu y¼tð îu»t nu ‚unt >
RåAt îu»t Ák Ëw¾ Œw:¾ sune, ‚™yr¼{t™e {t™‚ ‚une >>
sŒr… yt‚{Ä{o nu yune, ‚™fu {t™ rƒ™ ÷¾‚ ™ Œune >
‚t‚U ûtuºtfu „wý ‚une ò™tu, Þt{U ËkþÞ ÷uþ ™ yt™tu >>
{tÞtËU ¼q r { ÷„ òu R , Ëƒne ‚¥ðËk ½ t‚ nu Ëtu R >
[u ‚ ™‚t yÁ rÄhs su n q , ûtu º tfu Ä{o fntð‚ ‚u n q >>
Þn Ëƒ yr‚ Ëkûtu…ËU ‚t‚t, Ëƒ rðfth sw‚ yr‚ rðÏÞt‚t >
ûtuºtMð¼tð ƒnw‚ rðrÄ suW, r‚™ sw‚ ûtuºt fÌttu nu ‚uW >>6>>
Œtu n t - yƒ Þn ûtu ºtfu ftÞo{ U , yt‚{ ËtÄ™ òu Þ >
r‚™ rn‚ „únýfwk òuøÞ „wý, Ëƒ rðrÄ fn‚ nu ËtuÞ >>
[tu…tR
W¥t{ftu y…{t™ ™ Xt™u , r™{to ™ e ƒw Ä ‚tne «{t™u >
yt…ftu {t™ ƒZtð™ ftò, yr‚þU Ä{oftu fh‚ Ë{tò >>
ËtuR nu Œk¼ r‚™ hrn‚ nu sunt, yrÄf yŒkr¼ „wý nu ‚unt >
{™ f{o ð[™ËU ynr™þ òuR, …hfwk ™ r…zu y®nËt ËtuR >>
…h y…htÄ «tó ¼Þu sune, r™Šðfth r[‚ ûttkr‚ ‚urn >
{™ f{o ð[™ Ëh÷‚t hnnª, ‚tne rððufe ytsoð fnnª >>
ytí{¿tt™«Œ „wÁ òu WŒtht, ‚urn Ëuð‚ yr‚þU fhe ÃÞtht >
s÷ {]Â¥tftËU Œun þwØ fh™t, íÞwk ht„trŒf {÷ …hnh™t >>
Œtu n t - R™ fhe yk ‚:fhý nq, yr‚þu r™h{÷ ntuR >
ƒtneh ¼e‚h þw Ø Þw k , þti [ fntð‚ Ëtu R >>
[tu…tR
ytí{¿tt™ rn‚ þt† nu su n q , Ëtu R þt† fnu yhÚt nu ‚u n q >
r‚™{U {™ r™ù÷ hnu sunt, yr‚ ÂMÚth ¼tð fntð‚ yunt >>
275
ytí{MðY…ËU R‚h nu sune, …k[ rð»tÞ þçŒtrŒf ‚une >

r‚™ËU {™fw k nxtð‚ òu R, ytí{rðr™„ú n ò™tu Ëtu R >>7>>
ytí{ rð™t yLÞ rð»tÞ nu suW, ‚ntk y¼tð ðihtøÞ nu ‚uW >
yË‚ y™t‚{Y… nu Œunt, r‚™{U ytí{¼tð ™rn ‚unt >>
s™{ Á {]íÞw sht yÁ ÔÞtrÄ, r™s þheh{rn y™k‚ W…trÄ >
Œw:¾Y…e Rr{ Œtu»t nu su‚t, …wr™ …wr™ Œu¾u rð[trhfu ‚u‚t >>8>>
Œtunt - ytí{ rð™t yLÞ rð»tÞ{U, Ëƒ rðrÄ yrÄf yËk„ >
…w º t Œth „] n ytrŒ{U , «er‚ hrn‚ y¼k „ >>
Ëtu h Xt - Rü yr™ü nu òu Þ, Ëtu ðM‚w rf «tÂó{ne >
hn‚ nu Ë{r[‚ ntu Þ , ËŒt n»to Wîu „ rð™ >>9>>
[tu…tR
{tu{rn y™LÞ òu„ fhe ¼the, yÔÞr¼[the ¼Âõ‚ Ëw¾fthe >
s™ðŠs‚ MÚt÷{U r™íÞ ðtËt, s™fe Ë¼t{ne yrÄf WŒtËt >>10>>
ytí{¿tt™{ne r™ct sunt, hn‚ r™hk‚h áZ ntuÞ ‚unt >
ûtuºtËkƒkÄe …wÁ»t nu sune, ytí{¿tt™ ËtÄ™ ‚urn yune >>
y{tr™íð ytrŒf „wý sunqk, r‚™ftu Ë{qn fÌttu nu ‚unq >
yt‚{ ¿tt™ftu yurn ËntR, ‚t‚u ¿tt™ rsr{ ƒh™uW ¼tR >>
‚u n e rð™ ûtu º tftu ftÞo su W , ytí{¿tt™ rðhtu r Ä ‚u W >
Þt‚U ‚trn fÌttu y¿tt™t, yurn rðrÄ ò™tu …h{ Ëwò™t >>11>>
Œtunt - yr‚ r™{to™e ytrŒ „wý, r‚™ frh swõ‚ nu òuÞ >
r‚™fw ò™™ òu ø Þ Ëtu , fnenq ûtu º t¿t ‚tu Þ >>
[tu…tR
Ëƒnefu yk ‚ hò{e Y…t, Ëtu R ûtu º t¿t …h{ y™q … t >
‚tË MðY…fw k ò™‚ su n t, …h{ {tu û tfw k …tð‚ ‚u n t >>
ò™™ òuøÞ Y… nu òuR, Wí…Â¥t ™tþ hrn‚ nu ËtuR >
{u n q …h yu Ë tu nu yu n e, ƒú ñ MðY… sÚtthÚt ‚u n e >>
276
ftÞo fthýY… nu su W , W¼Þ yðMÚtt hrn‚ nu ‚u W >

Ë‚ yÁ yË‚ þçŒ nu sunq, r‚™ fhe fn™u òuøÞ ™ ‚unq >>12>>
…wr™ Ëtu ûtuºt¿tftu yun Y…t, Ëƒne Xtuh fh [hý y™q…t >
íÞwk Ëƒ MÚt÷{ne {w¾ á„ þeþt, Ëƒ MÚt÷ ©ðý swõ‚ s„Œeþt >>
Œtu n t - ™t{ Y… Þn ÷tu f {U , MÚttðh sk „ { òu R >
Ëtu Ëƒrn{U ûtu º t¿t, ÔÞtr…fu hn‚ nu Ëtu R >>13>>
[tu…tR
Ëƒne RrLÿ™rf ð]Â¥t sunt, r‚™ frh rð»tÞfwk ò™‚ ‚unt >
Ëƒ RrLÿ™rf ð]Â¥t rð™ yunq, Ëƒfwk sÚtthÚt ò™‚ ‚unq >>
ŒuðtrŒfftu Ëk„ nu surn, r‚™Ëuk yËkr„ hn‚ r™íÞ yune >
Œu ð trŒf Ëƒ Œu n nu su W , …tu » tý ¼hýfw k Ë{Úto ‚u W >>
{tÞ{Þ Ë¥ðtrŒf r‚™t, r‚™ËU r™„w o ý hn‚ «ðe™t >
Ë¥ð hs ‚{ r‚™w „wý òuR, r‚™fu ¼tu„{ne Ë{Úto ËtuR >>14>>
…]Útðe ytrŒ …k[ {nt¼q‚t, ‚urn ƒtneh r¼‚h y™wMÞq‚t >
Ëtu ðh‚‚ nu ÂMÚth[hY…t, yr‚Ëqû{ ËƒneËU y™q…t >>
Œtu n t - ‚t‚U ÂMÚth [h{U hnu , ‚Œr… ™ ò™u ftu R >
„w ý t‚e‚ „w ý {U hn‚, ¿tu Þ fntð‚ Ëtu R >>
y{tr™íðfu ytrŒ „w ý , r‚™ frh hrn‚ nu su n q >
r‚™fu ‚™{U nu ‚tu n q , yrÄf Œq h nu ‚u n q >>
r™{to ™ trŒf „w ý r™ sw ‚ , r‚™fw k ûtu º t¿t Y… >
yr‚ Ë{e… nu ¿tu Þ Ëtu , ¼tË‚ …h{ y™q … >>15>>
[tu…tR
™rn rð¼t„ ¼Þu yu f nu ‚tu n q , Œu ð {™w » ÞtrŒf{ne Ëtu n q >
{™w Ëƒ {ne rð¼t„ sw‚ yurn, Þwk hnu Ëƒ{U ¿tuÞ nu ‚une >>
¼hý …tu » tfu fh‚t òu R , s„ Ëk n th fh‚ nu Ëtu R >
Ëƒnefw k WŒÞftu fth™ sunt, ò™™ òu øÞ ûtu ºt¿t ‚u nt >>16>>
277
Ëq Þ o ytrŒ «ftþf su W , Ëtu Ëƒneftu «ftþf ‚u W >

‚{ òu «f]r‚ ‚urn …h fnu òne, ò™™ òuøÞ Y… fnuðtne >>
¿tt™MðY… fntð‚ òuW , ¿tt™ËU …tð™u òu øÞ nu Ëtu W >
Ëƒne «trýfu Wh{U WŒtht, hn‚ r™hk‚h s„ ytÄtht >>17>>
Œtunt - W¼Þ &÷tuf fÌttu ûtuºtfwk, …tk[ &÷tuf fÌttu ¿tt™ >
»tx &÷tu f r™ fÌttu ûtu º t¿t, ò™™ òu ø Þ Ëw ò ™ >>
ûtu º t ûtu º t¿tftu Ëƒu , òr™fu {{ s™ {{o >
ysh y{h {{ ¼tðfw k , …tðu h¾‚ áZ Ä{o >>18>>
[tu…tR
yr‚þU …] Ú tf Y… nu òu R , yu Ë u «f] r ‚ …w Á »t nu Œtu R >
R™ ŒtuWftu ËkƒkÄ nu sunt, yr‚þU y™trŒ fn‚ nu yunt >>
«f]r‚ …wÁ»t r{÷fu hnu sunq, ‚urn fthsfu ¼uŒ fnu ‚unq >
‚urn ËkƒkÄftu fth™ sune, Ë{Íe rð[trh fn‚ nu ‚une >>
«f]r‚ …wÁ»t ŒtuW r¼Òt fntyu, yLÞtuLÞ ËkƒLÄ ËtuR …tyu >
nu yswo™ yu ŒtuW Ëtûtt‚t, ‚w{ y™trŒ ys ò™tu ‚t‚t >>
RåAt yÁ îu » ttrŒf òu W , ƒk Ä fu nu ‚ w rðfth nu Ëtu W >
y{tr™íð ytrŒf „w ý su W , {tu û tfu nu ‚ w fntð‚ ‚u W >>
Œtunt - „w™ yÁ Œtu»t Ëtu «f]]r‚ËU, W…su ò™tu ‚w{ ðeh >
Ëk ‚ nk Ë rsr{ „w ™ „ú n ‚, ‚s‚ Œtu » t rsr{ ™eh >>19>>
[tu…tR
«f] r‚ …w Á»t r{r÷ hnu Œtu W sun t, ‚u rn fthsfu ¼uŒ fnu ‚u nt >
fthsY… fntð‚ Œu n t, fthý {™ Ák RrLÿ„ý yu n t >>
r‚™fwk r¢Þt fhtð™ {tkR, …wÁ»tfu ytr©‚ «f]r‚ fntkR >
yrÄf yrðãtY…ËU òu R , nu ‚ w ntu ‚ fn‚ nu Ëtu R >>
«f]r‚ yrðãtY… nu suW, ‚une ËkƒkÄ sw‚ Sð nu ‚uW >
Ëw¾Œw:¾ ¼tu„fwk ¼wõ‚‚ sƒne, …wÁ»tfwk nu‚w fn‚ n{‚ƒne >>20>>
278
«f]r‚ yrðãt{ne hÌttu sunq, …wÁ»t òu Sð fntð‚ ‚unq >

«f]r‚ËU r‚nw „wý nu òuW, „wýf]‚ Ëw¾Œw:¾ ¼wõ‚‚ ËtuW >>
Œtu n t - Ë¥ðtrŒf „w ý r‚™ftu , Ëk „ Sðfw k òu Þ >
ËtÄw yËtÄw òu r ™{U , sL{ftu fth™ Ëtu Þ >>21>>
Þt ‚™{U hÌttu …w Á »t òu sk ‚ t, Œu n «ð] Â ¥t y™w Ë trh y™k ‚ t >
ntu‚ nu ËkfÕ… y™k‚ «ftht, r‚™ fhe ÿüt Sð WŒtht >>
r™sÔÞðnth{U ð‚o ‚ òu R, RrLÿ™fw k ™ r™ðth‚ Ëtu R >
Œunftu …tu»tý fh‚ nu yune, Ëw¾Œw:¾ ¼wõ‚t Sð nu ‚une >
Œunfwk r™{{U h¾‚ nu yunq, …tu»tý ¼hý fh‚ nu ‚unq >
r‚™ fhe Œun RrLÿ {™ sunt, r‚™ftu {nuïh Sð nu ‚unt >>
íÞwk …h{tí{tnq fÌttu ‚tne, ŒunËU yr‚ …h fn‚ nu ðtne >
ðM‚w„íÞ1Ëu Sðftu Y…t, yurn rðrÄ ƒhLÞtu …h{ y™q…t >>22>>
Œtu n t - yu r n rðrÄ W¼Þ «fthfu , …w Á »t ûtu º t¿t su n q >
ÔÞÂü Ë{Âü Y… fne, «f] r ‚ W¼Þ rðrÄ ‚u n q >>
Ë¥ðtrŒf r‚nq „w ý Ërn‚, Ëƒfw ò™‚ su W >
Œu ð {™w » ÞtrŒf {ne, ‚™w Ärh r÷ó ™ ‚u W >>
Ëtu hXt - ‚™wÄtrh Ë{ ËtuÞ, ‚tunq ™ ƒtkÄ‚ «f]r‚ ‚une >
ƒnw r h sL{ ntu Þ , …tð‚ ytí{MðY… Ëtu R >>23>>
[tu…tR
rf‚™uf rËØ òu„ sw‚ sunt, Œun{u ytí{t hn‚ nu ‚unt >
{™Yr… yt‚{ frh yune, æÞt™ËU Ëƒ rðrÄ Œu¾‚ ‚une >>
yLÞ y…õð òu„ sw‚ su‚u, ËtkÏÞòu„ fhe Ëƒ rðrÄ ‚u‚u >
{™fw k þw Ø fh‚ nu su n q , ytí{tfw k Œu ¾ ‚ nu ‚u n q >>24>>
ytí{Œþo ™ fu ËtÄ™ ¼the, f{o ò u „ ytrŒf Ëw ¾ fthe >
r‚™{U fAw ™ ò™ su W , y™yrÄfthe fntð‚ ‚u W >>
yLÞËU ¿tt™ Ëwr™ ƒwÂØ «ftþu, f{oòu„ fhe ytí{ W…tËu >
1 - ðM‚w{tk hnu÷
279
©ðý{tºt Rr{ fh‚ nu sune, ytí{Œþo {]íÞw ‚hu ‚une >>25>>

Œtu nt - «f]r‚ ËkƒkÄ sw‚ yt‚{t, ‚tfwk ntu ™ rððuf >
Ëtu y™w Ë k r Ä fn™ rn‚, fn‚ rððu f rf xu f >>
[tu…tR
MÚttðh sk „ { «trý su n t, sz [u ‚ ™ Ëk ƒ k Ä nu yu n t >
r‚™ËU ¼Þtu Þn Ëƒ ËkËtht, nu yswo™ Rr{ fn‚ WŒtht >>
MÚttðh sk „ { Y… nu su n e, «trý{tºt W…s‚ ‚u n e >
ûtu ºt ûtu ºt¿t òu „ ËU ntu R, yu r Ë rðrÄ ò™tu ‚w { Ëtu R >>26>>
«f] r ‚ …w Á »tfu òu „ ËU su W , «trý{tºt fntð‚ ‚u W >
ËtuR ËtuR ŒuðtrŒffu Œunt, r‚™fu rð»tu {™ RrLÿ ‚unt >>
r‚™{U hn‚ …h{u ïhY…t, ¿tt™ËU Ë{ ytfth y™q … t >
yu Ë tu rsðt‚{ nu òu W , Œu n fU Ëk „ {h‚ ™ne Ëtu W >>
Œtu n t - Þw k yt‚{fw k Œu ¾ ne, Ëtu R Œu ¾ ‚ ƒw Â Øðt™ >
Ëtu R yt‚{ rsr{ hn‚ íÞw k , Œu ¾ ‚ …h{ Ëw ò ™ >>
™tþðk ‚ Þn Œu n Ë{, ytí{t ò™‚ su n e >
ËŒt sL{ yÁ {hýfw k , …tð‚ nu ™h ‚u n e >>27>>
[tu…tR
Œu ð trŒf þheh{ne yu n t, Œu n Ëu k þu » t hn‚ nu ‚u n t >
Œunftu ŒZ ytÄth nu yune, ‚™ftu r™Þk‚t ntu hnu ‚une >>
Œun RrLÿ yÁ {™ nu suW, r‚™ftu Rþ ntuR ð‚o‚ ‚uW >
Ë¥ttY…ËU Sð nu Ëtu R, Ëƒrn{U Ë{ Þw k Œu ¾ ‚ òuR >>
Ëtu y…™u {™ fhe ftuR ft÷t, r™s yt‚{t ™rn n™‚ f]…t÷t >
Ëƒ{ne Ë¥ttY…ftu ¿tt™t, r‚™ fhe Ë{ Œþo™ËU Ëwò™t >>
…h{ „r‚ …tð‚ ƒwÂØðk‚t, òftu ft÷ËU ntu‚ ™ yk‚t >
yu Ë tu þw Ø yt‚{ nu su n w , Ëtu MðY…fw k …tð‚ ‚u n q >>28>>
Œtu n t - ûtu º tY… …rhýt{fw k , …tR yrðãt òu R >
Ëtu Ëƒ f{o ™ fhtðne, Þw k Œu ¾ ‚ nu Ëtu R >>
280
íÞw k n e yfh‚t yt‚{t, Œu ¾ ‚ …h{ Ëw ò ™ >

Ëtu R sÚtthÚt yt‚{t, Œu ¾ ‚ nu ƒw Â Øðt™ >>29>>
[tu…tR
Œu ð trŒf «trý nu su W , «f] r ‚ …w Á »t{Þ ð‚o ‚ ‚u W >
‚t‚U Œu ð ftu ¼tð nu ‚u n e, {™w » Þ¼tð ð‚o ‚ nu su n e >>
Ó]Mð Œe½o ytrŒf r¼Òt ¼tðt, yuf «f]r‚{ne hn‚ Mð¼tðt >
ytí{rð»tu hn‚ ™ne ftuR, yurn rðrÄ ytí{t Œu¾‚ òuR >>
…w º t …ti º t ytrŒ rðM‚tht, «f] r ‚ËU Œu ¾ ‚ nu Ëtht >
‚ƒne Ëtu ƒúñ yt‚{t sunt, «f]r‚ …th ‚une …tð‚ ‚unt >>30>>
Œu n trŒfËU ©u c nu su n q , ‚t‚U …h{t‚{ fÌttu ‚u n q >
yi Ë tu Sðt‚{ftu Y…t, nu fw k ‚ eËw ‚ fÌttu y™q … t >>
Œtu n t - Œun {U hn‚nq Sðfw k , ys y™trŒ „wý su nw >
Ë¥ðtrŒf „w ý hrn‚ r™‚, ‚t‚U ™tþ rƒ™ ‚u n q >>
‚t‚U Þn Sðt‚{t, fAw ™ fh‚ nu Ëtu Þ >
íÞw k Þn Œu n Mð¼tð fhe, r÷ó fƒnw ™ne ntu Þ >>31>>
[tu…tR
r™„woý nwk õÞwk fh‚ ™ ËtuR, ‚™Mð¼tð õÞwk r÷ó ™ ntuR >
nu ysw o™ Þw k …wr Antu òu R, Þtftu W¥th fn‚ nw k ‚tu R >>
ßÞwk ytftþ Ëƒrn{U hnne, ‚Œr… yrÄf Ëqût{ „w™ „nne >
‚t‚u Ëƒrn ðM‚w frh yunt, „„™ ™ r÷ó ntu‚ þwØ ‚unt >>
íÞwk ytí{t yr‚ Ëqû{Y…t, Ëƒ{U hn‚ yr÷ó y™q…t >
Œuð {™w»ÞtrŒf ‚™ surn, hn‚nwk r‚™{U yËkr„ yune >>32>>
nu ¼th‚ hrð yu f nu su n w , Þn ÷tu f «ftþ‚ ‚u n w >
íÞw k Sðt‚{ ûtu º te su W , Ëƒne ûtu º t «ftþ‚ ‚u W >>33>>
Œtu n t - fÌttu Þwk Ëƒne «fth fhe, ûtu ºt ûtuºt¿t sunq >
r‚™ftu ¼u Œ Ëtu ¿tt™ ÿ„, r‚™ fhe Œu ¾ ‚ ‚u n w >>
281
Sðfw {tÞt ‚h™ftu , y[÷ W…tÞ nu òu Þ >

r™{to ™ trŒf {tu û tfu , ËtÄ™ ò™‚ Ëtu Þ >>
ËtuhXt - ƒkÄ™Ëu ntuÞ {wõ‚, r™s MðY… hÌttu ytí{t sune >
‚u n e …tð‚ {w r ™ sw õ ‚, {w õ ‚t™k Œ Ëtu nrh ¼s‚ >>34>>

©ef]»ýtswo™ËkðtŒu {wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚ ©e¼„ðŒT„e‚txeftÞtk
ûtuºtûtuºt¿trð¼t„Þtu„tu ™t{ ºtÞtuŒþtu yæÞtÞ: >>13>>
yæÞtÞ-14
[tu…tR
ºtÞtuŒþ{U yæÞtÞ{U yunt, r{r÷nu …hË…h yt…{U sunt >
yi Ë u ûtu º t ûtu º t¿t su W , «f] r ‚ …w Á »t{Þ ð‚o ‚ ‚u W >>
‚tË MðY… sÚtthÚt ò™e, «¼wfe ¼Âõ‚ sw‚ yr‚ Ëw¾Œt™e >
r™{to ™ trŒf ËtÄ™ su n w , R™ fhe ƒk Ä ËU Aw x ‚ ‚u n w >>
r‚™{ne ƒkÄftu fth™ ¼the, Ë¥ðtrŒf „wý{Þ Œw:¾fthe >
òu òu Ëw¾{ne «er‚ ntuR, ƒkÄ™nu‚w Ëƒne rðrÄ ËtuR >>
yƒ [tiŒ{u yæÞtÞ{U yune, Ë¥ðtrŒf r‚nw „w™ nu ‚une >
‚tftu r¼Òt r¼Òt Y… nu siËu, f]»ý f]…tr™rÄ ƒh™‚ ‚iËu >>
Œtu n t - ƒk Ä ™nu ‚ w ntu ‚ rsr{, fn‚ nu ‚tË «fth >
„w ý t‚e‚rf ð] Â ¥t ßÞw k , fn‚ nu ©w r ‚ y™w Ë th >>
[tu…tR
©e¼„ðt™wðt[
fnu ©ef]»ý Ëw™w yswo™ ƒt‚t, «Út{ òu fÌttu ¿tt™ Ëtûtt‚t >
r‚™ËU yLÞ ¿tt™ nu yune, «f]r‚ …wÁ»tfu ®¼‚h sune >>
Ë¥ðtrŒf ËkƒkrÄ þw¼ ò™t, {U ‚tuÞ fnenwk …h{ Ëwò™t >
«f]r‚ …wÁ»tftu ¿tt™ nu sunt, r‚™ {æÞ yr‚ W¥t{ nu yunt >>
surn ¿tt™ òr™ {wr™ð]LŒt, ¼Þu ËkËthËU {wõ‚ MðAkŒt >
…h{ rËÂØ …tÞu Ëw¾Y…t, ytí{MðY… òu þwØ y™q…t >>1>>
282
frnnwk yiËtu ¿tt™ nu òuR, rf‚™uf {wr™ ‚urn ytr©‚ ntuR >
{{ ËtÄBÞo «tó ¼Þu suW, Ë„o Ë{u W…s‚ ™ne ‚uW >>
Œtunt - Ë]ÂüË{u W…s‚ ™ne, «÷Þ{U Œw:¾ ™rn ÷uþ >
{tu Ëu ð t {{ Ëk ‚ ËU , …tÞu òu Þn W…Œu þ >>2>>
[tu…tR
yƒ «tf] ‚ „w ý ‚tË Ë{tò, ƒk Ä ™nu ‚ w fn™fu ftò >
Ëƒne «trý{tºt nu su n e, «f] r ‚Ëk ƒ k Ä ËU W…s‚ ‚u n e >>
yurn rðrÄ «Út{ fÌttu nu sunt, ©e{w¾ yt… fn‚ nu ‚unt >
nu yswo ™ s„ òur™Y…t, {nŒTƒ úñ {{ «f] r‚ y™q …t >>
¼qr{ ytrŒ ¼uŒ nu sunq, ytX «fth «f]r‚ ¼R ‚unw >
‚usftu …w ks …w Á»t nu òuR, «f] r‚ Ëk„ òu h‚ nwk ËtuR >>
W¼Þ «f]r‚ËU ntu‚ y™k‚t, ƒúñt ytrŒf M‚kƒ «sk‚t >
W¼Þ «f]r‚ Ëkstu„ËU ‚t‚t, ntu‚ nu s„ ÂMÚth [h rðÏÞt‚t >>3>>
Œtu n t - Œuð trŒf Ëƒ òur ™{uk , ntu ‚ {q hr‚ ƒnw sun e >
…w Á »t Ëtu r{r÷ ¼R yüÄt, «f] r ‚ nu fth™ ‚u n e >>
{U {tÞt{ne ƒesftu , …tu » tf Ëƒftu ‚t‚ >
òfu si Ë u f{o ‚u r n, ‚ntk òu z w Ëtûtt‚ >>4>>
[tu…tR
nu {nt¼w s ysw o ™ Ëw ™ w yu n e, ËíÞ Á hs‚{ „w ý nu su n e >
{tÞtËU W…s‚ nu yu n t, «f] r ‚ Mð¼tðY… nu ‚u n t >>
„wýftu «ftþtrŒf nu òuR, r‚™ËU r™Y…ý òuøÞ nu ËtuR >
«f]r‚ yðMÚtt{U hnu sƒne, „wý W…su ¼tË‚ ™rn ‚ƒne >>
{n¥t¥ðtrŒf ‚tË rðftht, r‚™{ne W…su ¼tË‚ Ëtht >
yi Ë u rºt„w ý fntð‚ su W , ‚™ Ëk ƒ k Ä òfk w nu ‚u n w >>
™tþ hrn‚ surn ™t{ y™k‚t, Œunrð»tu ðh‚‚ òu sk‚t >
Œu n{U ðh‚™Y… òu ðtfkw , Ëtu W…trÄ fhe ƒtkÄ‚ ‚tfkw >>
Œtu n t - Þw k Þn Œu n {U ðtËËU , ‚™ W…trÄ frh òu R >
Sðfw k ƒtk Ä ‚ rºt„w ý Þw k , Aw x ™ Œu ‚ ™ Ëtu R >>5>>
283
[tu…tR
Ë¥ð hwk hs ‚{ „wý ytfth, ‚urn ƒkÄ™fu fn‚ «ftht >
nu yswo™ r‚nw „wý nu sunt, r‚™ {æÞ Ë¥ð r{÷‚ nu ‚unt >>
Ëw ¾ Ák «ftþftu fth™ yu ne, íÞwk yhtu „ ftu nu ‚w ‚u n e >
Ëw¾fu Ëk„ yÁ ¿tt™ fu Ëk„t, Sðfwk ƒtkÄ‚ Ëíð y¼k„t >>
¿tt™ Ák Ëw¾ftu Ëk„ nu òuR, Ë¥ðW …tð‚ Sðfwk ËtuR >
ËtÄ™ ði r Œf ÷ti r ff su W , r‚™{U Sð «ð‚o ‚ ‚u W >>
r…Au ‚une V÷ Y… y™k‚t, òu™eòu™e{rn sL{‚ sk‚t >
Ëíð Þwk Ëw¾ yÁ ¿tt™fu îtht, Ëk„{U ƒtkÄ‚ …h{ WŒtht >>6>>
Œtu n t - hsftu ht„ ™h™thefw k , «er‚ …hM…h su n w >
hn‚ yrÄf y™w h t„ Ëtu , nu ‚ w hstu „ w ý ‚u n w >>
[tu…tR
…k[ rð»tÞ þçŒtrŒf yunt, r‚™fe [tn hn‚ r™íÞ sunt >
…w º ttrŒf Ëk ò u „ nu su n e, r‚™fe [tnftu fth™ yu n e >>
yiËtu hòu„wý Sðfwk òuR, f{o Ëk„ fhe ƒtkÄ‚ ËtuR >
nu yswo ™ Ëƒ r¢Þt fntkR, «er‚ fhtÞfu ƒtkÄ‚ ‚tR >>
ƒnw‚ r¢Þt{ne «er‚ suW, r‚™ËU Sð Ëƒ fh‚ nu ‚uW >
r¢Þt òu …t… …wÛÞ{Þ ŒtuR, þw¼ Á yþw¼ ¼ðfth™ ntuR >>
yurn rðÄ «ƒ÷ hòu„wý sunw, f{ofu Ëk„ îth fhe ‚unw >
Sðfwk yr‚áZ ƒkÄ™ fhne, ‚t‚U hòu„wý {wr™ …hnhne >>7>>
Œtu n t - nu ysw o ™ y¿tt™Ëu k , ¼Þtu ‚{tu „ w ý yu n e >
Ëƒ Sð™fw k {tu n ftu , f‚to ò™tu ‚u n e >>
{tu n rð…Þo Þ ¿tt™ftu , fth™ ‚t{Ë òu Þ >
fh™u òu ø Þ ‚òÞ yLÞ, f{o fhtð‚ Ëtu Þ >>
ËtuhXt - yr‚ „tV÷‚t sunw, f{ofwk fh™ Mð¼tð ™ne >
yr‚r™ÿt fhe yu n w , Sðfw k ƒtk Ä ‚ òu h fhe >>8>>
284
[tu…tR
„wý fhe ƒkÄ™ îth nu surn, r‚™{U «Ät™ fn‚ nu ‚urn >
nu yswo™ Þn Ë¥ð nu suW, Ëw¾{ne Sðfwk S‚‚ ‚uW >>
‚i Ë u hòu „ w ý ð‚o ‚ su n t, f{o { U Sðfw k rs‚‚ ‚u n t >
íÞw k r n ‚{tu „ w ý ð‚o ‚ su n w , Sðfu ¿tt™fw k Ztk r ffu ‚u n w >>
yr‚ «{tŒ{ne Sðfwk òuR, rs‚‚ «ƒ÷ ‚{tu„wý ËtuR >
yr‚ rð…he‚ «ð]Â¥tftu Ëk„t, ‚{{U hn‚ «Ät™ y¼k„t >>9>>
ŒunMðY… «f]r‚ nu òuW, ‚tËk„ ËkƒkÄ Ërn‚ nu ËtuW >
yiËu Ë¥ðtrŒf „wý Mðt{e, Ëƒne ft÷ ð‚o‚ ƒnw™t{e >>
Œtu nt - yr‚ rðÁØ fths Rr{, õÞwk W…òð‚ yune >
ysw o ™ ‚w { Þw k …w r Antu , fnw yƒ W¥th ‚u n e >>
[tu…tR
Ë¥ðtrŒf r‚™ „wý sunt, «f]r‚ swõ‚ yt‚{ Ëk„ yunt >
áZ Ëk ƒ k Ä …tÞu nu ‚tu W , …q ð o f{o f u ðþËU Ëtu W >>
Œunfwk …wü fh‚ òu ytntht, ‚tftu rð»t{ ¼Þu nu ÔÞðntht >
„wý Ë¥ðtrŒ …hM…h yune, WŒÞ yM‚ ntu ð‚o‚ ‚une >>
fƒnwf hs ‚{fkw fhe ¾e™t, Ë¥ð ytrŒf ntu hn‚ «ðe™t >
íÞwk ‚{ Ë¥ð r¾Òt fhe ŒtuR, hn‚ hòu„wý yr‚ƒz ntuR >>
nu yswo™ íÞwkrn ftuR ft÷t, hs yÁ Ë¥ð Ëtu ntu‚ fk„t÷t >
hs yÁ Ë¥ðftu ƒ÷ fhe ¾kzt, ƒZ‚ ‚{tu„wý yrÄf «[kzt >>10>>
Œtu n t - Ë¥ðtrŒffe ð] Â Ø yÁ, ntu ‚ …ht¼ð su W >
ftÞo «tÂó fhe òr™ðtu , fn‚nu ‚u r n rðrÄ ‚u W >>
[ûtw ytrŒ Ëƒ ¿tt™fu , îth{U ntu ‚ «ftþ >
‚ƒ Þn Œu n {U Ë¥ð „w ý , ƒZâtu fh™ Œw : ¾™tþ >>11>>
[tu…tR
nu ¼th‚ Þn ÷tu¼ ƒ¾t™t, r™s Ä™ftu Œu Ëf‚ ™ Œt™t >
™tnf […÷ Mð¼tð nu òuR, yr‚ƒz «ð]Â¥t fn‚ nu ËtuR >>
285
V÷fu ËtÄ™Y… stu f{to, ‚tne fh‚ ËtuR ythk¼ Ä{to >
rð»tÞËU $rÿÞ ™ fh‚ rðht{t, ËtuR yþ{ {ntŒw:¾ftu Ät{t >>
rð»tÞfe [tn M…]nt nu yunt, ƒZu hòu„wý ƒZ‚ nu ‚unt >
÷tu¼trŒf ƒtZ‚ nu sƒne, ƒZâtu hòu„wý ò™tu ‚ƒne >>12>>
yr‚ y«ftþ òu ¿tt™ftu ™tþt, yr‚ sz‚t ™rn ƒwÂØ«ftþt >
fh™u òuøÞ f{o ™ne òuR, r‚™{ne «ð]Â¥t «{tŒ nu ËtuR >>
Œtu n t - {tu n rð…Þo Þ ¿tt™ Ëtu , R‚™u fyu n u su n w >
‚t{Ë „w ý ð] Â Ø ¼yu , «„x ntu ‚ nu yu n w >>
ËtuhXt - nu fwÁ™kŒ™ Äeh, R™ËU ‚{tu„wý yr‚ ƒZ‚ >
ò™tu „w ý „k ¼ eh, ƒZ‚ nu ‚{ ‚ƒ yu r n ƒZ‚ >>13>>
[tu…tR
Ë¥ð ð]ÂØ ¼Þu {h‚ nu Œune, ytí{¿tt™efu fw÷{U ‚une >
sÂL{fu ¿tt™fu ËtÄ™Y…t, …wÛÞ f{o Ëƒ fh‚ y™q…t >>14>>
htsË ð] Â Ø ¼Þu ‚ U su n e, «týe {h™fw k …tð‚ ‚u n e >
V÷ rn‚ f{o fh‚ nu sunt, r‚™fu fw÷{rn s™{‚ ‚unt >>
íÞw k r n ‚{tu „ w ý ð] Â Ø ntu R , r‚™{U Œu n ‚s‚ nu òu R >
ït™ þqfh ytrŒf ‚™w ÷nne, {tuûtfu ËtÄ™ òuøÞ ™ hnne >>15>>
Ë¥ð ð]ÂØ ¼Þu {h‚ nu suW, ƒúñðu¥tt ½h sÂL{fu ‚uW >
f{o fh‚ V÷ RåAt íÞt„e, ntu‚ nu «¼w …Œftu y™wht„e >>
Œtunt - r™{o÷ V÷ nu Ë¥ðftu, rs™{U ™rn Œw:¾ ÷uþ >
Þw k r n Ë¥ð „w ý ò™ Ëtu , fn‚ nu þw ¼ W…Œu þ >>
[tu…tR
htsË ƒZu ‚s‚ ‚™ sƒne, f{oËk„e fw÷ sL{‚ ‚ƒne >
‚t‚u Œw :¾V÷ ‚trn «{t™t, fn‚ sÚtthÚt hsfu ò™t >>
íÞw k rn ‚{tu „ w ý{U {h òðu , yr‚ y¿tt™Y… V÷ …tðu >
yiËu ‚{tu„wý ò™ nu surn, yurn rðrÄ ‚{V÷ fn‚ nu ‚urn >>16>>
yurn rðrÄ Ë¥ð ð]ÂØ ¼Þu ‚t‚t, ytí{¿tt™ ntuð‚ Ëtûtt‚t >
íÞw k r n ‚{tu „ w ý ƒtZ‚ òfw k , yrÄf {q Z‚t ntu ð‚ ‚tfw k >>
286
yr‚ rðr«‚ ƒwÂØ ‚urn ytðu, ‚t‚u ¿tt™ ™tþ ntuR òðu >>17>>
Œtu nt - fÌttu ßÞwk ‚urn «fth fhe, Ë¥ð{U ð‚o‚ òuR >
y™w ¢ {ËU ¼ð ‚h‚ nu , ÷n‚ …h{ …Œ Ëtu R >>
[tu…tR
htsËe hn‚ rºt÷turf{tkne, sL{ {]íÞw ¼wõ‚‚ ƒnw ‚tkne >
‚t{Ëe yt÷Ë{U hnu òuR, ™e[ sL{ ƒnw …tð‚ ËtuR >>18>>
¼õ‚fu ¼uŒËU þwØ nu sune, V÷ rƒ™ Ëwf]‚ fh‚ nu ‚une >
yurn rðrÄ Ë¥ðð]ÂØ rfÞtu sunt, ËtÂ¥ðfe …wÁ»t fntð‚ ‚unt >>
Ëtu ™hfwk „wý ™tþfu îtht, Wæðo „{™ftu fn‚ «ftht >
yurn rðrÄ Ëtr¥ðf ytnthËU yunw, ¼Âõ‚Y… þw¼ f{oËU ‚unw >>
hs ‚{ Ëƒ rðrÄ rs‚efu suW, fuð÷ Ë¥ð{U ð‚o‚ ‚uW >
sƒ Ë¥ðtrŒf „w™ rƒ™ òuW, fh‚t ytuh ™ Œu¾‚ ftuW >>
Œtu n t - ‚ƒ „w ™ ËU …h yt‚{t, ò™u yfh‚t òu Þ >
yr‚ Ë{Úto {{ ¼tðfw k , …tð‚ nu ™h Ëtu Þ >>19>>
[tu…tR
«¼w ‚ð ¼tð Ëtu fiËtu ntuR, Þtftu W¥th fnw yƒ ‚tuR >
Œu n Y… {tÞt ¼R su n e, r‚™ËU ¼Þu Ë¥ðtrŒf ‚u n e >>
{trÞf rºt„wý W÷k½‚ sunt, „wýËU yLÞ yt‚{ nu yunt >
Ëtu yt‚{ nu ¿tt™MðY…t, ‚tfw k Œu r ¾fu …h{ y™q … t >>
sL{ {] í Þw ƒw Z t…™ òu R , r‚™fu Œw : ¾ËU Aw x ‚ Ëtu R >
y{] ‚ Y… yt‚{ ÷nu su n w , {u h tu ¼tð fntð‚ ‚u n w >>20>>
yswo™ Wðt[
„w ý t‚e‚ftu Y… nu su W , ‚u r n Ëq [ f yt[th nu ‚u W >
„w ý fu ™tþftu nu ‚ w òu W , yƒ ysw o ™ …w A ‚ nu Ëtu W >>
Œtu n t - Ë¥ðtrŒf „w ý r‚™fw k , W÷k ½ u {r‚ Äeh >
fu r n ÷ûtý ‚u r n òr™Þu , fnW …h{ „k ¼ eh >>
ËtuhXt - „wýt‚e‚ ™h òuÞ, furn yt[thËU ÷r¾ …h‚ >
Ë¥ðtrŒf „w ý Ëtu Þ , fu r n ËtÄ™ËU {w r ™ ‚h‚ >>21>>
287
[tu…tR
©e¼„ðt™wðt[
fnu ©ef]»ý Ëw™w …tkzwfw{tht, òu yt‚{ËU yLÞ ytftht >
yr‚ yðM‚w{ne «ð‚uo sunt, {tun «ftþ «ð]Â¥t r‚nw ‚unt >>
Ë¥ð Á hs ‚{ fths sunw, R™ftu îu»t fh‚ ™rn ‚uW >
yt‚{tËU LÞthu nu su W , Rü …ŒthÚt r‚™{ne ‚u W >>
r™ð]Â¥t «tó ntuð‚ nu sƒne, Ë¥ðtrŒffu fths Ëƒne >
‚ƒnw «ftþtrŒf nu òuR, r‚™nw fƒnw ™ RåA‚ ËtuR >>22>>
ytí{MðY… òu „w ý ËU LÞtht, ‚tfu Œþo Ë U ‚] ó WŒtht >
ytí{ rð™t yLÞ ðM‚w su‚t, r‚™{U WŒtËe Œun Ë{u‚t >>
Œtu nt - Ë¥ðtrŒf r‚nw „w™r™ fhe, îu»t ytftkûtt îth >
yi Ë tu …w Á »t Ëtu [÷‚ ™ne, áZ{r‚ yrÄf WŒth >>
{tu n «ftþ Ák «ð] Â ¥t ‚enw , „w ý ftu fths su r n >
r‚™{U „w ý fe «ð] Â ¥t Þw k , òr™ {w L Þ hnu ‚u r n >>
ËtuhXt - „wýftu fths sunw, ‚urn y™wËtrh «ð]Â¥t òuR >
[u ü t fh‚ ™ ‚u n w , „w ý t‚e‚ ÂMÚth{r‚ hn‚ >>23>>
[tu…tR
Ëw¾Œw:¾{U Ë{ r[‚ nu òftu, r™s ytí{t{U hn‚ {™ ‚tftu >
hs …t»tt™ f™f Ë{ òne, ‚wÕÞ rð»tÞ r«Þ yr«Þ ‚tne >>
Œun ytí{t r¼Òt r¼Òt òuR, r‚™fu rððuf{U fwþ÷ nu ËtuR >
®™Œt M‚ð™ ‚wÕÞ surn hnne, „wýt‚e‚ n{ ‚tfwk fnne >>24>>
{t™ y{t™{U Ë{r[‚ ‚une, r{ºt þºtw Ë{ ‚wÕÞ nu sune >
ÔÞðntrhf ythk¼ftu íÞt„t, „wýt‚e‚ ËtuR {wr™ ƒz¼t„t >>25>>
yurn rðrÄ „wýftu ™tþ nu sunt, r‚™{U {wÏÞ nu‚w fnu ‚unt >
Œunt‚{ rððuf fÌttu òuR, r‚™™u {tºt „wý ™tþ ™ ntuR >>
Œtu n t - ™hfw k y™trŒ ft÷fe, yþw ¼ ðtË™t su n q >
«¼w f u «ƒ÷ «‚t… rƒ™, ™tþ ™ ntu ð ‚ ‚u n q >>
288
[tu…tR
‚t‚u ËíÞËk f Õ… {U su n t, …h{ f] … tðþ ð‚w o ‚u n t >
ŒÞt®ËÄw r™ss™ …h su n e, yi Ë tu {U Ëw ¾ fthe ‚u n e >>
y™LÞ ¼Âõ‚ frh Ëuð‚ òuR, „wý Ë¥ðtrŒ W÷k½‚ ËtuR >
{{ ytr©‚ ntuR {tÞt ‚hne, ft÷ ÔÞt÷1ËU Ëtu ™rn zhnª >>
ƒú ñ ¼tðfu òu ø Þ Ëtu ntu R, ƒú ñY… ntu …tð‚ {tu R >
„wý W÷k½™ her‚ WŒtht, Ëƒ rðrÄ ƒŠ™ fne ©wr‚Ëtht >>26>>
yÔÞr¼[the ¼Âõ‚ fhe ¼the, Ëuð‚ {tuÞ ò™e Ëw¾fthe >
y{]‚ y¾kz ƒúñ rðÏÞt‚t, ‚urn ytÄth {UR Ëtûtt‚t >>
Œtu n t - íÞw k r n Ë™t‚™ Ä{o f tu , {u n w k áZ ytÄth >
yu f tÂL‚f {{ ¼õ‚fw k , òu ø Þ Ëtu Ëw ¾ Œt‚th >>
Ëtu h Xt - Ëk ‚ ™fw k Ëw ¾ Y…, {U ‚tftu ytÄth r™‚ >
{U n w …h{ y™q … , {w õ ‚ ËŒt {tu f w ¼s‚ >>27>>
ƒú ñ Y… {w r ™ òu Þ , ¼s‚ {tu Þ …hƒú ñ ÷r¾ >
{tu r nfw k …tð‚ Ëtu R , {w õ ‚t™k Œ ©e{w ¾ ð[™ >>
Rr‚ ©e¼„ðŒT„e‚tËq…r™»tíËw ƒúñrðãtÞtk Þtu„þt†u
©ef]»ýtswo™ËkðtŒu {wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚-©e¼„ðŒT„e‚txeftÞtk
„wýºtÞ rð¼t„Þtu„tu ™t{ [‚wŒoþtu yæÞtÞ: >>14>>
yæÞtÞ-15
[tu…tR
ºtÞtu Œ þ{u yæÞtÞ{U òu R , ûtu º t ûtu º t¿tY… nu Ëtu R >
yiËu «f]r‚ …w Á»tftu Y…t, þtu rÄfu ËƒrðrÄ …h{ y™q…t >>
…wÁ»t ûtuºt¿tY… nu surn, «tf]‚ „wýftu Ëk„ ¼Þtu ‚urn >
Ëtu „wý Ëk„ r™r{¥t nu òfwk, «f]r‚ ËkƒkÄ ËŒt fÌttu ‚tfwk >>
íÞw k [ti Œ {u k yæÞtÞ{U ¼the, Sð ûtu º t¿tY… rð[the >
„w™ftu Ëk „ {q÷ nu òfwk , «f]r‚ ËkƒkÄ fntu «¼w ‚tfwk >>
„wýftu Ëk„ surn rðrÄ ntuR, yr‚ «r‚…tŒ™ fhefu ËtuR >
1 ÔÞt÷ - ys„h
289
„wýËk„ r™ð]Â¥t «Út{ rs™{tkR, yiËe yt‚{ «tÂó fntkR >>

Œtunt - …wÁ»ttu¥t{fe ¼Âõ‚ sw‚, ytí{«tÂó ‚urn ntuÞ >
ytu h fw k yt‚{ Œþo ™ ne, fÌttu Ëƒne rðrÄ Ëtu Þ >>
[tu…tR
yƒ òu …™h{u yæÞt{tkne, ¼s™ òuøÞ ¼„ðt™ fntkne >
ûth yûth ŒtuW …wÁ»t nu sunt, ƒkÄ Ák {wõ‚ fntð‚ ‚unt >>
r‚™ËU yr‚LÞthu nu sune, …wÁ»ttu¥t{ «¼w fn‚ nu ‚urn >
«Út{ yËk„ þ† fhe Ëƒne, ƒkÄ™ AuŒ ¼Þu nu sƒne >>
ƒkÄ™ hrn‚ òu yûthY…t, {wõ‚ …wÁ»t Ëtu …h{ y™q…t >
‚tftu Y… fn™fu ftò, Au Œ™ òu øÞ òu yLÞ Ë{tò >>
ƒk Ä™ fh™ rðM‚Þtu o yu n w , sz …rhýt{ ¼u Œ nu ‚u n w >
ð]ût ßÞwk fÂÕ…fu s„‚ …Ëtht, ƒtu÷‚ ¼yuW ©ef]»ý WŒtht >>
Œtu nt - fnu ©ef]»ý yswo™ Ëw™tu, Þn ËkËth nu òuR >
r……h ‚Á ßÞw k ÂMÚth ™ne, ûtý¼k „ w h nu Ëtu R >>
[tu…tR
Ëtu ‚Áfw rf‚r™f ©w r‚ òu R, W[u {q ÷ ƒ‚tð‚ Ëtu R >
™e[U þt¾t fn‚ nu ‚tfe, yƒ ÔÞÂõ‚ ƒh™w Ëƒ Þtfe >>
s„fe ytrŒ ys Ëƒ …h sunt, ËtuR ƒúñt s„{q÷ nu ‚unt >
¼q…h hnu Ëƒ ™h …þw ytrŒ, ™e[u þt¾t ËtuR y™trŒ >>
¿tt™ WŒÞËU «Út{ ËkËtht, y[÷ «ðtn Y… fhe Ëtht >
‚t‚u yåAuã y¾kz MðY…t, ðuŒ [nw ‚urn …ºt y™q…t >>
…ºtr™ËU ‚Á ƒtZ‚ si Ë u , ðu Œ ËU s„‚Á ƒtZ‚ ‚i Ë u >
f{o Ëft{ fn‚ ©wr‚ surn, r‚™frh ¼ð‚Á ƒtZ‚ ‚urn >>
Œtu n t - yi Ëtu Þn Ëk Ëth‚Á, ò™‚ Ëƒ rðrÄ su nw >
ðu Œ yÚto sw ‚ Ëƒrn rðrÄ, ò™‚ nu ™h ‚u n w >>
ðu Œ sw õ ‚fu Au Œ ftu , Wã{ Œu ‚ ƒ‚tÞ >
ðu Œ fw k òr™fu rðï‚Á, Au Œ ™ fh‚ W…tÞ >>1>>
290
[tu…tR
{™w »ÞtrŒf þt¾t ‚u n e ¼the, yi Ëtu rðï‚Á rðM‚the >
{™w » ÞtrŒffu f{o Ë U òu R , W…h ‚h þt¾t ƒnw ntu R >>
{™w » Þ …þw ytrŒf nu su n e, ™e[u þt¾t «Ëhe ‚u n e >
„tLÄðo sût ytrŒf Ëwh òuW, W…h þt¾t «Ëhe ËtuW >>
Ë¥ðtrŒf „wýËU ËtuR zthe, MÚtq÷ ¼R ðtrZ Œw:¾fthe >
…k [ rð»tÞ þçŒtrŒf su n w , þt¾t{u k ™ð …Õ÷ð ‚u n w >>
ƒúñt ËtuR ËŒt surn {q÷t, {™w»Þ nu W…h ¼t„ «Vw÷t >
yi Ëtu rðï‚Á rðM‚the, r™[u {™w » Þ{U {q ÷ nu ¼the >>
Œtu nt - {™w»Þ yðMÚtt{U rfÞu, f{o yþw¼ þw¼ surn >
r‚™ËU {™w » Þ …þw ytrŒ{U , ™e[u sL{ ÷nu ‚u n e >>
Ëtu h Xt - ô[u sL{ y…th, Œu ð trŒf{rn ntu ‚ ‚u r n >
¼ú { ‚ ¼ú { ‚ ¼ð…th, nrhfe ¼Âõ‚ rð™ ÷n‚ ™rn >>2>>
[tu…tR
ô[u {q ÷ òu ƒú ñ tY…t, ‚u r n Ëw ‚ fu Ëw ‚ ¼Þu y™q … t >>
r‚™fe …hk…ht ¼R sunt, {™w»Þ …þw ytrŒf ƒnw ‚unt >>
yurn rðrÄ ™e[u þt¾t ò™t, rðï‚Á ™ne ò‚ r…At™t >
{™w » Þ{U f{o feyu Ëu yu n w , W…h ‚h þt¾t ƒZe ‚u nw >>
Þw k Ëk Ë thð] û t nu su r n, Ëk Ë the ™rn ò™‚ ‚u n e >
íÞw k Ëk Ë th ð] û tftu yk ‚ t, ™rn ò™‚ Ëk Ë the sk ‚ t >>
rð»tÞfu íÞt„ xh‚ ¼ð òuR, y¿t Sð ™rn ò™‚ ËtuR >
Œu n {U yt‚{ƒw Â Ø su n w , rðïð] û tfe ÂMÚtr‚ nu ‚u n w >>
Œtu n t - Þw k Ëk Ë the Sðfw k , ™rn s„‚Áftu ¿tt™ >
áZ ƒk Ä t™u {q ÷ su r n, Ëtu rfr{ ò™u yò™ >>
ËtuhXt - „wý{Þ ¼tu„fwk sunw, íÞt„ fh‚ ðihtøÞ ƒ÷ >
yËk „ þ†ËU ‚u n w , s„‚Á Au r Œfu Ëƒne rðrÄ >>3>>
291
[tu…tR
r…Au ¾tus™ òuøÞ nu òuR, Ëtu …Œ{U «ðuþ fhe ËtuR >
yi Ë u …w Á »tfw k rVh ¼ð{tk r n, …w ™ htð] r ¥t ntu ð ‚ ™tk n e >>
«ðíÞtuo y™trŒ ft÷ËU suW, „wý{Þ ¼tu„ftu Ëk„ nu ‚uW >
„wýftu Ëk„ {q÷ nu sune, yiËtu yr‚ yrððuf nu ‚une >>
‚™yr¼{t™ fntð‚ yunt, furn rðrÄ ntu‚ r™ð]r‚ ‚unt >
yurn rðrÄ ytþkft{ne ‚t‚t, Þtftu W¥th fnw Ëtûtt‚t >>
Ëtu y¿tt™ r™ð] Â¥t ftò, òu «¼w ËŒt Ëƒnefu htò >
rðïfu f‚to n‚to su n w , ytrŒ…w Á »t ™thtÞý ‚u n w >>
Œtu n t - ‚tfw k …tð‚ Sð sƒ, ‚ƒrn r{x‚ y¿tt™ >
rð{÷ ¿tt™ ‚u r n ntu ‚ nu , nh™ {tu n {Œ {t™ >>
ËtuhXt - Ëƒ s„ fh‚t suW, r‚™ËU …wht‚™ Y… yurn >
„w ý {Þ ¼tu „ nu ‚u W , r‚™fe «ð] Â ¥t ¼R «ƒ÷ >>4>>
[tu…tR
Þwk {U y™trŒ …wÁ»t Ëw¾ŒtR, þwØ ¼tð {{ þhýfwk …tR >
{t™ Ák {tun hrn‚ ¼Þu sunt, rð»tÞ «Ëk„ Œtu»t rƒ™ ‚unt >>
ytí{t ¿tt™{rn ‚‚…h hnne, ytí{ rð™t yLÞ Ëw¾ ™ne [nne >
‚t‚U hn‚ y[÷ r™»ft{t, Ëw¾ Œw:¾ îLî {wõ‚ Ëw¾Ät{t >
ytí{ y™tí{ Mð¼tðfu ò™t, yr‚ y{qZ {wr™ …h{ Ëwò™t >
yiËu þw¼ ÷A™ sw‚ òuR, yrð™tþe …Œ …tð‚ ËtuR >>5>>
ò …Œfwk hrð ™tkne «ftþu, [kŒfu ‚usËU Ëtu ™ne ¼tËu >
òu …Œ yÂø™ «ftþ ™ fhne, òu …Œ …tÞ ™ r…Au Vhne >>
Œtu n t - yi Ë tu yûth ƒú ñ Ëtu , ïu ‚ îe… …h Xt{ >
òfw k …tÞ ™ r„h‚ nu , Ëtu R …h{ {{ Ät{ >>6>>
[tu…tR
òu ytð‚ {{ Ät{fu {tkne, Ëtu ƒnwhe¼ð ¼xf‚ ™tkne >
yiËtu {U ‚une ykþ nu sunw, {{ yð‚th Ë™t‚™ ‚unw >>
{]íÞw ÷tuf{rn {{ yð‚tht, y™k‚ Sðftu fh™ WØtht >
292
ËtuR {{ Ät{ «tÂófu ftò, Sð ßÞwk ntu‚ Ëƒ™ftu htò >

r™s«¼w‚t r™s¿tt™ nu òuR, yr‚ Ëkftu[ swõ‚ rfÞu ËtuR >
yiËtu ¼Þtu ykþ {{ sunt, ‚urn …i[t™fu ÷ûtý yunt >>
{™ ytrŒf »tx RrLÿ sune, {tÞt{Þ ‚™{U hnu ‚une >
r‚™fwk rð»tÞËU r…Au ÷tðu, yt… ™ RrLÿ ð~Þ ntuÞ òðu >>7>>
Œtunt - Rïh òu {{ ykþ Ëtu, Sð ßÞwk …tð‚ Œun >
yÚtðt Œu n ËU r™fËu , ‚u n e yðËh{ne yu n >>
»tx RrLÿ™fw k Ëk „ ÷u , r™s ðtk r A‚ ‚™w òu Þ >
r‚™ËU «ðu þ fw k fh‚ nu , …w r ™ r™fË‚ nu Ëtu Þ >>
{] „ {Œ [k Œ ™ …w » …fu , ytrŒf ðM‚w su n w >
r‚™Ëu k ðtÞw r™fËu , yr‚ Ëw „ k Ä ÷u ‚u n w >>
ËtuhXt - ‚urn rðrÄ yune «Ëk„, sƒ ‚™w ‚s‚ nu ykþ {{ >
»tx RrLÿ ÷u Ëk „ , r™fË‚ yLÞ MÚt÷ „{™ rn‚ >>8>>
[tu…tR
{u htu ykþ Sð nu su nt, {™ sw ‚ »tx RrLÿ™fw k ‚u n t >
©tuºttrŒffu rð»tÞ nu sune, r‚™{U «ð]Â¥t fhtÞfu yune >>
¿tt™ RrLÿfu rð»tÞ nu sunw, þçŒtrŒf {™ ¼tð™ ‚unw >
Ëƒ rðrÄ yr‚ Mð‚kºt {{ ykþt, rð»tÞfwk ¼wõ‚‚ fh‚ «þkËt >>9>>
{u h tu yk þ Sð nu òu R, Œu n fw k íÞt„‚ fh‚ nu Ëtu R >
yÚtðt Œun{U h‚ hnu sƒne, „wý{Þ rð»tÞfwk ¼wõ‚‚ ‚ƒne >>
Ë¥ðtrŒf r‚nw „wý{Þ suW, Ëw¾ Œw:¾trŒ swõ‚ sƒ ‚uW >
yi Ë u n w k f w k ƒk Ä ™ ™ne ò™u , ¿tt™áÂü sw ‚ þw Ø «{t™u >>
Œtu n t - sL{ f{o {{ yk þfu , rŒÔÞ Þw k ò™‚ òu R >
R™fu [rhºt rðr[ºt{U , {tu n ™ …tð‚ Ëtu R >
ytËw h e Ëk … Â¥t sw õ ‚ Ëtu , y¿tt™e {r‚ne™ >
sL{ f{o ÷r¾ {™w » ÞË{, {tu n fw k …tðu {÷e™ >>10>>
[tu…tR
Ëtu {{ ykþfw ò™™ ftò, sí™ fh‚ þw¼{r‚ {wr™htò >
293
yrÄf RrLÿ„ý rs‚‚ sunt, r™s yt‚{{U hn‚ nu ‚unt >>

yiËtu {uhtu ykþ nu òuR, r™h{÷ {™ {wr™ Œu¾‚ ËtuR >
rs™ y…™tu {™ ð~Þ ™rn fe™t, ‚urn ò™™ surn r[‚ ™ «ðe™t >>
‚tË MðY…ftu ¿tt™ nu sune, Ëtu ò™™ þÂõ‚ ™rn ‚une >
yiËu sí™nwk fh‚ y…tht, Ëtu {{ ykþ ™ Œu¾™ntht >>11>>
Þwk {{ yk þ Ëkf»to ýY…t, «ãwB™ yr™ÁØ Y… y™q …t >
SðY… frh ðh™u su n w , Ëƒ s„ftu Sð™ nu ‚u n w >>
Œtu n t - yƒ hrð [k ÿ trŒf Ëƒu , s„‚ «ftþf òu W >
r‚™{U «ftþ Ëtu n{ ŒeÞtu , fn‚ ©ef] » ýS Ëtu W >>
[tu…tR
yswo™ s„‚ «ftþf {t™tu, hrð{rn ‚us Ëtu {uhtu ò™tu >
íÞw k r n [Lÿ{t{u nu su n e, {u h tu ‚u s ò™tu ‚w { ‚u n e >>
yÂø™rð»tu íÞwk ‚us nu sunt, {uhtuR ‚us ò™tu ‚w{ ‚unt >
hrð þrþ yÂø™ ¼su {tuÞ sƒne, {U r™s‚us rŒÞtu ‚urn ‚ƒne >>12>>
Ëƒne rðï Äth‚ ¼wð sunw, Äthf þÂõ‚ {uhe nu ‚unw >
fhefu «ðuþ ¼qr{{U ‚t‚t, {U Ëƒ «týe ÄtÁk rðÏÞt‚t >
íÞw k {U y{]‚ hË{Þ ¼the, [k ÿ fu Y… ntuR Ëw ¾fthe >
{U Ëƒ yti»trÄ …tu»t™ntht, {turnËU Ëƒ hËftu rðM‚tht >>13>>
Œtu n t - sXh y™÷ 1fu Y…{U , Ëƒ «trý nu su W >
r‚™fu Œu n ytr©‚ ¼Þtu , WŒh{U Ëw ¾ «Œ ‚u W >>
ËtuhXt - ¼ûÞ ¼tußÞ Ëw¾Y…, ÷uÌt [tu»Þ «týe rs{‚ >
«tý y…t™ y™w … , Ë{ËU …[tô Ëƒne y™ >>14>>
[tu…tR
nu yswo™ «týe f]»t MÚtq÷t, ‚urn Ëƒ ¿tt™ «ð]Â¥tftu {q÷t >
yiËu ÓŒÞ{rn þw¼ „wý òuR, {{ ËkfÕ… fhe ntu‚ nu ËtuR >>
{U ytí{t fÁk Ëƒ{U «ðuþt, ‚t‚u ntu‚ {tuËU W…Œuþt >
M{]r‚ ntu‚ Ëƒfu Wh sunw, yr‚þu ¿tt™ ntuð‚ nu ‚unw >>
1 - sXhtÂø™
294
íÞwk y¿tt™ r™ð]Â¥t sunt, {tuneËU ntu‚nu ËƒrðrÄ ‚unt >

ò™™ òu ø Þ ðu Œ fhe òu W , Ëƒftu Ëth {u R nw k Ëtu W >>
íÞw k ðu Œ tk ‚ yÚto ©w r ‚Ëtht, ‚u r n Ëk « ŒtÞftu {U f‚to h t >
ðuŒftu ò™ {uRnwk ¼the, Þwk {tuÞ ©wr‚ Ëƒ fn‚ …tufthe >>
Œtu n t - {tu rð™ Œw ò u ðu Œ ftu , yÚto ™ ò™‚ ftu R >
Þt‚U {tu r nËU ðu Œ ftu , Ëth yÚto Ëw ™ tu Ëtu R >>15>>
[tu…tR
Þt s„ W¼Þ …wÁ»t nu sune, ûth yÁ yûthY… nu ‚une >
r‚™{ne rðrÄËU fex«sk‚t, «týe{tºt y™k‚ rðrÄ sk‚t >>
ûthý Mð¼tð swõ‚ nu yunw, ‚t‚U ûth fhe ðh™u ‚unw >
òu fqxMÚt yr‚þu yrðftht, szfu ËkƒkÄËU hrn‚ WŒtht >>
r™s MðY…{U hn‚ nu suW, {wõ‚ …wÁ»t ò™tu Ëƒ ‚uW >
ft÷ËU ûthý Mð¼tð ™ òfwk, yûth þçŒËU fn‚ nu ‚tfwk >>16>>
W¥t{ …w Á »t fntð‚ òu R , ðtËw Œ u ð «¼w ò™tu Ëtu R >
ûth yûth ŒtuW …wÁ»t nu sunt, r‚™ËU yrÄf r¼Òt nu yunt >>
Œtu nt - Ëƒ ©wr‚{ne …h{t‚{t, …wÁ»ttu¥t{ fnu sunw >
Ëtu rºt÷tu f hûtf ËŒt, þw ¼ „w ý „w ý r™rÄ ‚u n w >>
rºt¼w ð ™Ár… rðï{U , y…™tu yk þ yr™ÁØ >
r‚™fu îth «ðu þ fhe, s„ Ähe hn‚ «ƒw Ä >>
Ëtu h Xt - yrð™tþe nu òu Þ, …h{u ïh ËƒËU yrÄf >
Ëðo r™Þk ‚ t Ëtu R , r™{{U ht¾™nth Ëtu R >>17>>
[tu…tR
‚t‚U W¥t{ …w Á »t nu òu R , ðtËw Œ u ð {u R nw k Ëtu R >
‚t‚U ûth ƒú ñ trŒf su W , r‚™fw k W÷k r ½ hÌttu {U ‚u W >>
yûth …wÁ»t òu {wõ‚ y™kX‚t, r‚™rnËU W¥t{ {uk ¼„ðk‚t >
Þt‚U ©w r ‚ M{] r ‚{rn ‚t‚t, …w Y »ttu ¥ t{{U r n rðÏÞt‚t >
nu yswo™ òu yr‚ ƒwÂØðt™t, …wÁ»ttu‚{ {tuÞ ò™u Ëwò™t >
Ëtu ò™ fntð‚ «týe, Ëtu y{q Z {w r ™ðh rð¿tt™e >>
295
{{ «tÂófu ËtÄ™ su ne, ò™™u òu øÞ ò™u Ëƒ ‚un e >

Ëƒne ¼tð fhe ¼s‚ nu {tuR, ‚urn Ë{ s„{ne ytuh ™ ftuR >>19>>
Œtunt - nu ¼th‚ r™»…t… {r‚, yurn rðrÄ {uhtu òuÞ >
…w Á »ttu ¥ t{ «r‚…tã þw ¼ , þt†„tu Ã Þ nu Ëtu Þ >>
‚Œr… ‚w { r™»…t… ntu , òu ø Þ ntu …h{ Ëw Ä eh >
Þt‚U {U ‚w { fw k fÌttu , „ú k Ú t …h{ „k ¼ eh >>
yu r n þt†fw k òr™fu , ƒw Â Ø{t™ yr‚ ntu R >
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt fnu , ntu ‚ f] ‚ thÚt Ëtu R >>20>>
…wÁ»ttu¥t{Þtu„tu ™t{ …k[Œþtu yæÞtÞ: >>15>>
yæÞtÞ-16
[tu…tR
„Þu òu r‚™ yæÞtÞËU yunt, «f]r‚ …wÁ»t ŒtuW «Út{ fnu ‚unt >
r{÷u …hM…h ßÞwk ‚urn Y…t, fnu sÚtthÚt …h{ y™q…t >>
«f]r‚ …wÁ»tftuu Ëk„ nu sune, „wýftu Ëk„ nu‚w nu ‚une >
„wýftu Ëk„ r™ð]Â¥t sƒ ntuR, ‚ƒ r¼Òt r¼Òt fhe ƒh™u ŒtuR >>
¼s™ òuøÞ ¼„ðt™ nu sunq, «f]r‚ …wÁ»tËU r¼Òt nu ‚unq >
ûth yûth ŒtuW …wÁ»t nu òuR, …wÁ»ttu¥t{ r‚™ …h fnu ËtuR >>
yƒ Ëtu÷{uk yæÞtÞ{U suW, Ëƒne «Ëk„ ƒh™e fnw ‚uW >
…L™h{U yæÞtÞ{U òuW, fÌttu òu yÚto ÂMÚth‚t rn‚ ËtuW >>
Œtunt - þt†fu ð~Þ áZ hn™ rn‚, fn™ [n‚ «¼w òuR >
þt†fu ð~Þ Œi ð e Ëh„, yLÞ nu ytËw h e Ëtu R >>
[tu…tR
©e¼„ðt™wðt[
fnu ©ef]»ý Ëw™w yswo™ ðeht, y¼Þ òu ¼ÞËU hrn‚ „k¼eht >
yk‚:fhý þwØ Ëtu fnne, hs ‚{ „wý fhe ûttu¼ ™ ÷nne >>
296
hn‚ «f]r‚…h yt‚{{tkne, ¿tt™òu„{ne ÂMÚtr‚ Ëtu fntkne >

LÞtÞËU Ä™ ÷tð‚ nu su n q , Œu ‚ Ëw … tºt Œt™ nu ‚u n q >>
rð»tÞËU {™fw k r…At ÷tðu , Ëk … q h ý Œ{ Ëtu R fntðu >
Rþ ythtÄ™ V÷ rƒ™ suW, …k[s¿t fhu s¿t nu ‚uW >>
«¼wfu ythtÄ™ftu rðrÄ sunt, Ëƒne ¼tr‚ «r‚…tŒ‚ ‚unt >
Þwk ÷r¾ ðuŒ …Z‚ nu sune, þwØ MðtæÞtÞ fntð‚ ‚une >>
Œtu n t - «¼w f w htrs fh™ rn‚, W…ðtËtrŒf òu Þ >
yr‚ r™h{÷ Ëtu ‚… ËŒt, Ëh÷ nu ytso ð Ëtu Þ >>1>>
[tu…tR
«trý{tºtfw k …ez‚ ™tk n e, Ëtu R y®nËt ð] Â ¥t fntk n e >
ßÞwk Œu¾u íÞwk fn‚ nu òuR, «trý{tºtftu rn‚ ËíÞ ntuR >>
…hfw k …ezt fh‚ ™ su W , yr‚ y¢tu Ä Mð¼tð nu ‚u W >
r™s fÕÞt™fw k ÁkÄ‚ sunt, r‚™fwk ‚s‚ íÞt„ nu ‚unt >>
rð»tÞ{U RrLÿ ™ Œtuh‚ sƒne, þtkr‚ sÚtthÚt ò™tu ‚ƒne >
…h y™Útofh fn‚ ™ sune, y…iþLw Þ1 ¼tð fntð‚ ‚une >>
ftnwfwk Œw:¾ Ërn Ëf‚ ™ òuW, Ëƒ …h ŒÞt fntð‚ ËtuW >
rð»tÞËU sƒ r™:M…]n ntuR òðu, yrÄf y÷tu¼ ¼tð ËtuR fntðu >>
Œtunt - Ëk‚ rðòu„ ™ Ërn þfu, {]Œw÷ Mð¼tð nu yune >
fAw yòu ø Þ ™t fh Ëfu , ÷ßò ò™tu ‚u n e >>
ËtuhXt - RåA™ òuÞ nu suW, Ëtu Ëƒ rð»tÞ Ë{e… ¼yu >
{™ [k [ ÷ ntu ‚ ™ ‚u W , y[…÷ yu Ë tu ¼tð Ëtu R >>2>>
[tu…tR
ft{trŒf yÁ Œwhs™ sunq, rsr‚ ™ Ëf‚ ‚us nu ‚unq >
yt…fwk …ez™nth nu sunt, r‚™ËU yÿtun ût{t nu ‚unt >>
Ëkfx …huW òuøÞ nu sune, fh‚ Ëtu f{o Ä]r‚ nu ‚une >
yk‚h ƒtrnh þwØ y…tht, Ëtu nu þti[ Ëƒne ©wr‚ Ëtht >
ftnwftu ÿtun fh‚ ™ne sƒne, yr‚ yÿtun¼tð áZ ‚ƒne >
1 - ŒÞt, ½t‚fe…ýtk™tu y¼tð
297
„ðo fh™ftu Xtu h ™ òk ne, ‚tnw „ðo yr‚{t™ fntk ne >>

r‚™ frh hrn‚ Mð¼tð nu òuR, ™t yr‚{t™ fntð‚ ËtuR >
&÷tuf yZtRËU ƒh™u sunw, y¼ÞtrŒf Arƒþ „w™ ‚unq >>
Œtunt - Œiðe Ëk…‚ sw‚ ¼yu, «¼wfu ð[™ sw‚ òuR >
‚u n e Wh yu n e Aƒe Ë„w ™ , …thÚt «„x‚ Ëtu R >>3>>
[tu…tR
nu fwk‚eËw‚ Ëw™w yLÞ Ëtò, yt…fwk ÄŠ{ s™tð™ ftò >
yurn rðrÄ Ä{o fh‚ nu òuR, Œk¼ftu Y… fntð‚ ËtuR >>
òuøÞ yòuøÞ f{o nu sune, ‚une yrððufftu fh‚t yune >
rð»tÞ ¼tu„ rn‚ nh»t nu sunt, yr‚þu Œ…o fntð‚ ‚unt >
rðãt Ä™ Ë{]ÂØ rn‚ {t™t, ËtuR yr¼{t™ ò™w ƒwÂØðt™t >
…h…ezt ne‚ r™íÞ rðftht, ¢tuÄftu Y… nu yurn WŒtht >>
Ëk‚fwk Œw:¾Œ Mð¼tð nu sunw, yr‚ …tÁ»Þftu ÷ûtý yunw >
òuøÞ yòuøÞ rððu f ™ suw, yr‚ y¿tt™ fntð‚ ‚uW >>
Œtunt - ytËwhe Ëk…Â¥t «ð]Â¥t rn‚, òu W…su Œw:¾Ät{ >
R‚™u yòu ø Þ Mð¼tð Ëtu , ‚u r n Wh fh‚ ytht{ >>4>>
[tu…tR
nu …tk z w Ë w ‚ Ëw ™ w {{ ƒt‚t, Œi ð e Ëk … ‚ fnw k Ëtûtt‚t >
{{ yt¿tt{ne ð‚o™Y…t, {tuûtfu rn‚ Ëtu Œiðe y™q…t >>
{{ yt¿tt{ne hn‚ ™ sune, Ëƒ rðrÄ ytËwhe Ëk…‚ ‚une >
yr‚ ƒkÄ™ rn‚ ™hf{U zthu, rs™{uk ƒË‚ ‚une sL{ rƒ„thu >>
yiËu ð[™ Ëwr™ rþþ n÷tÞtu, r™s «f]r‚ r™hÄth ™ ytÞtu >
‚t‚u yswo™ yr‚ zh…tyu, ‚urn «¼w ð[™ fn‚ {™¼tyu >>
nu yswo™ ‚w{ þtuf ™ fh™t, ytËwhe Ëk…‚Ëu ™rn zh™t >
Œiðe Ëk…‚ yr‚ Ëw¾Œt‚t, ‚tË «ð]Â¥t rn‚ ‚w{ ¼yu ‚t‚t >>5>>
Œtu n t - nu …thÚt Þn ÷tu f {U , W¼Þ «fthfu sk ‚ >
yu f Œi ð e yu f ytËw h e, W…s‚ «týe y™k ‚ >>
298
[tu…tR
W¼Þ «fthftu Ë„o «Ëtht, r‚™{ne W…s‚ Sð y…tht >
Wí…Â¥t ft÷rð»tu ¼Þu ŒtuR, yr‚ rð¼t„ sw‚ W…su ËtuR >>
{{ yt¿tt y™w ð Š‚ su n e, Œi ð e Sð fntð‚ ‚u n e >
r‚™fe Wí…Â¥t sune ne‚ ‚t‚t, òu fAw fh‚ Ëtu fnw Ëtûtt‚t >>
¿tt™ Á f{oòu„ Ëtu fhne, ¼Âõ‚òu„ yr‚þu y™wËhne >
Œið efu ‚enw òu„ nu òu R, yr‚ rðM‚thËU ƒh™u ËtuR >>
W…s‚ ytËwh e Sð Ë{tò, òu yt[th fh™fu ftò >
Ëtu yt[th …h{ Œw:¾Œt‚t, {tuËuk Ëw™tu Ëƒne ‚w{ ‚t‚t >>6>>
Œtu n t - ËtÄ™ y…™u WŒÞftu , «ð] Â ¥t fntð‚ ðeh >
ËtÄ™ fu ð ÷ {tu û tftu , Ëtu r™ð] Â ¥t {r‚Äeh >>
[tu…tR
ytËwhe Sð fntð‚ su‚t, «ð]Â¥t r™ð]Â¥t ™rn ò™‚ ‚u‚t >
ðirŒf f{o òuøÞ nu òuR, ƒtÌttÇÞk ‚h hnu þwr[ ntuR >>
yurn rðrÄ hn‚ Ëtu þti[ fntðu, ytËwrh Sð{U Ëtu ™ne ytðu >
sune yt[thËU ƒtneh {tkne, ntu‚ …rðºt yt[th fntkne >>
ytËwhe Sð{U Ëtu ™rn ÷uþt, ftnwftu ™t {t™‚ W…Œuþt >>
ßÞwk òLÞtu íÞwk sÚtthÚt yune, Ëƒftu rn‚ ¼t»tý ËíÞ ‚une >>
ytËwhe Sð{U Ëtu ™ne ntuðu, ð]Útt ð[™ fne sL{ rƒ„tuðu >
ytËwh Sð fntð‚ su‚u, {™fÂÕ…‚ {‚ MÚtt…‚ ‚u ‚u >>7>>
Œtunt - ytËwhe Sð Ëtu s„‚fwk, fn‚ nu yËíÞ yËth >
ËíÞ ƒú ñ s„nu ‚ w nu , Þw k ™rn fn‚ „{th >>
[tu…tR
ƒúñfu rð»tu s„‚ ™ne hnne, ytËwhe Sð ËŒt Þwk fnne >
MÚttðh sk„{ Ëƒ ËkËtht, rƒ™ Rïh Ëƒ fn‚ «Ëtht >>
ËíÞËkfÕ… Rïh{U sune, s„ fh‚t {tuÞ fn‚ ™ ‚une >
™h rºtÞ r{÷‚ …hM…h sunt, Þt s„nu‚w «„x nu ‚unt >>
™h™the Ëk ƒ kÄ ƒe™ ntu R, yu Ëtu ®…z ™ ¼tË‚ ftuR >
299
‚t‚U ytËwh Sð nu òuR, ft{ËU s„ W…ßÞtu fnu ËtuR >>8>>

yuËe áÂü yt÷kƒ™ fhne, ƒwÂØne™ ‚™Ëw¾ y™wËhne >
Œu n ËU …] Ú tf yt‚{t su W , ytËw h Sð ™ Œu ¾ ‚ ‚u W >>
Œtu n t - Œu n Á ytí{ rððu f{U , yÕ…ƒw ÂØ nu Ëtu Þ >
yr‚ ®nËf Ëƒ rðïfu , ûtÞ rn‚ ytËw h ntu Þ >>9>>
[tu…tR
Œw:¾rnËU …qh™ ntu‚ ™ sunq, yiËtu ft{fwk ytr©‚ ‚unw >
ËtuR ft{ ËtÄ™ [nu ¼the, {tunËU fh‚ f{o Œw:¾fthe >>
yt„ún yË‚ „úný Ëtu fhne, þt† hrn‚ Ëtu ðú‚ y™wËhne >
Œk¼ {t™ {Œ swõ‚ nu sune, ytËwh …wÁ»t ð‚uo Rr{ ‚une >>10>>
yts fe ft÷e {h™ Ze„ òne, yiËu ytËwh …wÁ»t nu ‚tne >
™rn …rh{tý{U ytðu rðþt÷t, «tf]‚ «÷Þ «sk‚ òu ft÷t >>
r‚™ fhe ËtÄ™ òuøÞ nu òuR, yiËe rð»tÞ r[k‚t ðþ ËtuR >
ft{ Ëk ƒ k Ä e ¼tu „ nu su n w , yr‚ …w Á »ttÚto {t™‚ ‚u W >>
Œtu n t - ™h‚™ft V÷ yu r n nu , Þw k ò™‚ {r‚ {k Œ >
rð»tÞtËõ‚ Ëtu ytËw h e, {q Z VËu ¼ðVk Œ >>11>>
[tu…tR
ytþtY…e …tþ y…tht, r‚™ fhe ƒk Ä hn‚ „{tht >
ft{ Ák ¢tuÄ …htÞý hnnª, yurn Ëw¾Ëth ytËwhe fnnª >>
ft{¼tu„ rn‚ Wã{ su‚t, ytËwhe fhu yLÞtÞËU ‚u‚t >
ÿÔÞËk[Þ rn‚ Wã{ fhnª, ytËwhe Sð ™ …t…ËU zhnª >>12>>
Þn òu ûtuºt …wºttrŒf {uhu, {{ Ët{ŠÚt fhe r{÷unu ½™uhu >
ytuhnw y™k‚ {™tuhÚt su‚u, {{ Ët{ÚÞo fhe …inw ‚u‚u >>
r™s Ët{ÚÞo Ä™ …tÞtu y…tht, Ëtu Ä™fu yƒ ¼hu nu ¼kztht >
r™s Ët{ŠÚt Ä™ …inw yþuþt, ¼tøÞ Á Rïhƒ÷ ™ne ÷uþt >>13>>
Œtu n t - {U yr‚þu ƒ÷ðt™ nw k , {u ® n rfÞtu rh…w ™tþ >
þq h {U yLÞ rh…w {trhnw , {tu Þ ™ ftnw r f ºttË >>
300
[tu…tR
Œw ƒ o ÷ {k Œ ƒw Â Ø nu su n e, ¼tøÞ Ák Rïh fÕ…‚ ‚u n e >
{U Rïh MðtÄe™ WŒtht, ytu h fw k r™Þ{{U ht¾™ntht >>
{U ¼tu„e {U rËØ Ëwò™t, {U r™sƒ÷ fhe yr‚ ƒ÷ðt™t >
{U r™s Ët{ŠÚt Ëw¾e y…tht, ¼tøÞ Rþ fnt fhne rƒ[tht >>14>>
r™s Ët{ŠÚt …tÞtu Ä™Ëtht, yr‚ W¥t{ fw÷ sL{ n{tht >
r™s Ët{ŠÚt Ëƒ ði¼ð …tðu, ¼wrð {tuË{ yLÞ ftu ™ fntðu >>
{Urn s¿t fhe srsnwk MðåAkŒt, Œinkw Œt™ …inkw yt™kŒt >
Þwk y¿tt™ËU ƒtu÷‚ ƒt™e, ytËwhe {tunswõ‚ yr¼{t™e >>15>>
Œtunt - Rïh yÁ yáü rƒ™, Ëƒne fh™ {{ òuh,
y™k ‚ ft{ yu f rn Ë{u , {u r n fÁ [nw ytu h >>
[tu…tR
Þwk y™k‚ r[¥t fhe Œw:¾ Ënne, yr‚ rð¼útk‚ ytËwhe hnne >
yurn rðrÄ {tunò÷ fhe ¼the, ¼Þtu yr‚þu ytðhý Œw:¾fthe >>
ft{ ¼tu„{rn «er‚ y…tht, yiËu ytËwhe Sð „{tht >
{rh {rh yþwr[ ™hf{rn òðu, ™hf fwkz{rn {ntŒw:¾ …tðu >>16>>
r™s{w¾ yt…fu fh‚ ƒ¾t™t, yt…fwk …qh™ {t™u yò™t >
ËtÄ™ ytuh fAw ™rn fhne, yr‚ y™{ú ™t ftnwkËu zhne >>
rðãt Ä™ fwxwkƒ {Œ ¼the, r‚™ frh yr‚ {Œsw‚ yknfthe >
sþrðM‚th «Þtus™ ò™e, s¿t fh‚ yr‚þu yr¼{t™e >>
Œtunt - s¿tËU yt…ftu ™t{ rsr{, òÂø™f «„x ntuÞ >
‚u r n fth™ rðrÄne™ þX, ss‚ s¿t fhe Ëtu Þ >>17>>
[tu…tR
ytuhfe {tuÞ y…uûtt ™tkne, {u Ë{Úto Ëƒ fths {tkne >
yiËtu ynkfth yr‚ ¼the, ‚urn ytr©‚ ð‚o‚ ynkfthe >>
Ëƒ fths{rn {{ ƒ÷ …qht, Þwk ƒ÷ ytr©‚ {t™‚ þqht >>
{tu Ë{ rºt¼qð™{U ™rn ftuE
u , yurn rðrÄ Œ…ofkw ytr©‚ ntuE
u >>
RåAt{tºtËU Ëƒ Ëw ¾ òu R , y™tÞtË …i n w {U Ëtu R >
301
yurn rðrÄ ft{fe ytr©‚ hnnª, ft{ ËkƒkrÄ ƒ[™ ƒnw fnnª >>
{uhtu ƒwht fh™ [nu su‚u, {U r„r™ r„r™ nr™nkw yƒ ‚u‚u >
yurn rðrÄ ¢tuÄfwk ytr©‚ …t…e, ytËwhe …wÁ»t rðï…rh‚t…e >>
Œtu n t - r™s‚™ …h‚™{U hÌttu , …w Á »ttu ¥ t{ {U òu W >
Ëƒne fhtð™ntht {U , {tu Ë { ytu h ™ ftu W >>
ËtuhXt - Ëƒ fth™ {tuÞ íÞt„e, {tu Ëk„ R»Þto îu»t fhe >
fh‚ nu s¿t y¼t„e, {tu Þ yËq Þ t fh™ rn‚ >>18>>
[tu…tR
Þwk {{ îu»t fh‚ nu òuR, ™h{U yÄ{ yr‚ ¢qh nu ËtuR >
ytËwh yþw¼ …wÁ»t nu su‚u, sL{ {hý Œw:¾ ¼wõ‚ne ‚u‚u >>
ytËwh òur™ fntð‚ sune, r‚™{rn ztÁ r™hk‚h ‚une >
{tuËU rð{w¾ Sð nu sunt, r‚™{rn sL{ Äh‚ ƒnw ‚unt >>19>>
nu fwk‚eËw‚ {{ «r‚fq÷t, ytËwh òur™ y™k‚ Œw:¾{q÷t >
r‚™{U sL{ Äh‚ nu ‚u W , ytËw h Sð fntð‚ su W >
sL{tusL{ rð{w¾ Ëtu hnne, yr‚ rð…he‚ ¿tt™ Ëtu fnne >
ytËwh Sð {tuÞ ™rn …tðu, yÄ{ËU yÄ{ òur™{rn òðu >>20>>
Œtunt - ytËwh ¼tð ‚urn ytí{ftu, Ëƒ rðrÄ fh™ rð™tþ >
ytËw h ¼tðfu nu ‚ w Ëtu , Ëƒ rðrÄ fÁ «ftþ >>
[tu…tR
ytËwh ¼tð ™hf yr‚ ¼the, r‚™fu îth r‚™ Œw:¾fthe >
™hffu îthY… nu su n e, yt‚{ ™tþfu fh‚t ‚u n e >>
ft{ Ák ¢tuÄ ÷tu¼ yu ‚e™t, ™hffu fth™ fn‚ «ðe™t >
yËwh Mð¼tð swõ‚ nu òuR, r‚™fwk ™hffu fth™ ËtuR >>
‚t‚u ½tuh ™hf«Œ ò™e, ft{trŒf ºtÞ Œw:¾Œ r…At™e >
þw Ø {w { w û tw ™h nu su n t, Œq h ËU íÞt„ fh‚ nu ‚u n t >>21>>
nu fwk ‚eËw‚ Ëw™w {{ ƒt‚t, ™hffu îth yune Ëtûtt‚t >
ft{ ¢tuÄ yÁ ÷tu¼ «sk‚t, yurn r‚™wËU {wõ‚ ƒwÂØðk‚t >>
Œtunt - r™s yt‚{fu {tuût rn‚, fh‚ nu ËtÄ™ ‚une >
302
{{ MðY…fu ¿tt™fw k , «tó ¼Þtu nu yu n e >>

yi Ë tu {{ y™w f q ÷ ËU , sí™ fh‚ nu òu Þ >
‚tr…Au {{ ¼Âõ‚ËU , ÷n‚ …h{ „r‚ Ëtu Þ >>22>>
[tu…tR
ðu ŒY… {{ yt¿tt yu n t, r‚™ftu íÞt„ fh‚ nu su n t >
r™s RåAtËU ð‚o‚ òuR, ‚™ ‚rs rËÂØ ™ …tð‚ ftuR >>
íÞwk Þn ÷tuf{U Ëw¾ nu sune, Ëtu Ëw¾nwk ™rn …tð‚ ‚une >
…h{ „r‚ …h ÷tuf{U sunw, rð{w¾ Sð fntkËuk ÷nu ‚unw >>23>>
‚t‚u „ú n ý òu ø Þ nu su ‚ t, ‚s™u òu ø Þ fntð‚ ‚u ‚ t >
r‚™fu rð¼t„™{U ‚tuÞ ‚t‚t, þt† nu ËtuR «{tý rðÏÞt‚t >>
Ä{oþt† Rr‚ntË …wht™t, r‚™ËU swõ‚ [nw ðuŒ Ëwò™t >
ßÞwk «ËÒt …wÁ»ttu¥t{ ntuR, ‚urn rðrÄ f{o fn‚ nu ËtuR >>
Œtu n t - íÞw k …w Á »ttu ¥t{ «tÂófu , fn‚ nu þt† W…tÞ >
Ëtu R f{o ‚w { òr™fu , fh™ òu ø Þ r[¥t ÷tÞ >>24>>
©w r ‚ …w h t™ ËŒT „ ú k Ú tftu , òfw k áZ rðïtË >
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt fnu , Ëtu u R Ët[tu {{ ŒtË >>
ËwhtËwhËk…ŒTrð¼t„Þtu„tu ™t{ »ttuzþtu yæÞtÞ: >>16>>
yæÞtÞ-17
[tu…tR
Ëtu¤{u yæÞtÞfu{rn òuW, Œuð Á ytËwh Ë„o nu ŒtuW >
r‚™ftu rð¼t„ fnuËU ¼the, «tÂó òuøÞ òu «¼w Ëw¾fthe >>
r‚™fe «tÂó W…tÞ ËY…t, ðu ŒËU «„x‚ ¿tt™ y™q… t >
‚t‚U ðu Œ ¿tt™ftu {q ÷ t, ðu Œ ËU ¿tt™ fÌttu y™w f q ÷ t >>
Ë¥th{uk yæÞtÞ{U yƒne, þt†ËU hrn‚ f{o òu Ëƒne >
ytËwh ¼tðËU fh‚ nu yunt, r™»V÷ f{o fntð‚ ‚unt >>
303
þt†{U fnu f{o þwØ sune, „wý fhe r‚™ «fth fu ‚une >
Ëtu f{o™fu ÷A™ òuR, Ëƒne ¼tr‚ yƒ fn‚ nu ËtuR >
Œtu nt - þt† hrn‚ r™»V÷ f{o, ‚tftu òrn ™ ¿tt™ >
yi Ë u ysw o ™ þt† rð™, ©Øtfw k Œu r ¾ Ëw ò ™ >>
ËtuhXt - ©Øtþt† rð™ òuÞ, r‚™ frh s¿ttrŒf fh‚ >
„w ™ frh V÷ r¼Òt ntu Þ , …tÚto …w A ‚ ¼u Œ Ëtu Þ >>
[tu…tR
yswo™ Wðt[
fnu yswo™ Ëw™w f]»ý f]…t÷t, þt†fe rðrÄ rð™ ©Øt rðþt÷t >
©Øt sw‚ s¿ttrŒf fhne, þt†fu ð[™ËU ™t y™wËhne >>
r‚™fe ÂMÚtr‚ rf Ë¥ð „w™{tkne, rf htsË{ne ðtË fntkne >
rf ‚t{Ë{rn ðË‚ nu «t™e, òu rð™ þt† fh‚ yr¼{t™e >>1>>
©e¼„ðt™wðt[
Þw k …w Au ©ef] »ý ¼„ðt™t, þt† hrn‚ ©Øt rðrÄ ™t™t >
r‚™fhe s¿ttrŒf fhu ¼the, W¼Þfwk Wh{ne r™»V÷ Äthe >
þt† fnu s¿ttrŒf sune, „w™ fhe r‚™ «fth nu ‚une >
Ëtu «r‚…tŒ™ fh™fu ftò, «Út{ þt† fnu ©Øt Ë{tò >
Œtu n t - þt†{U fne yu r Ë ©Øt, Ëtu nu r‚™ «fth >
rºtrðrÄ ¼u Œ Ëtu Ëƒne rðrÄ, fn‚ nu f] » ý WŒth >
[tu…tR
nu yswo™ Ëƒ Sð nu òuR, r‚™rf ©Øt r‚™ rðrÄ ntuR >
…q ð o ðtË™tËU ¼R yu n t, ‚t‚U Mðt¼trðf ©Øt ‚u n t >>
ËtÂ¥ðfe htsËe ‚t{Ëe ò™tu, r‚™ «fthfe ©Øt «{t™tu >
‚trf fÚtt Ëw™tu yƒ ‚t‚t, r¼Òt r¼Òt ƒhr™ fnw Ëtûtt‚t >>2>>
nu yswo™ Ëƒ …wÁ»tfwk ¼the, ntuð‚ ©Øt Ë¥ð y™wËthe >
surn „wý sw‚ yk‚:fhý òfwk, ‚urn Ë{ ©Øt ntu‚ nu ‚tfwk >>
surË ©Øt swõ‚ òu hnne, ‚tfwk íÞwkrn ÷tuuf Ëƒ fnne >
Ëtr¥ðfe ©Øt swõ‚ nu suW, Ëtr¥ðfe …wÁ»t fntð‚ ‚unw >>
304
Œtu n t - htsËe ©Øt swõ‚ Ëtu, htsËe …wÁ»t fntkR >

‚t{Ëe ©Øt sw õ ‚ ‚u n e, ‚t{Ëe fnu s„{tk E >>3>>
[tu…tR
Ëtr¥ðfe ©Øt swõ‚ nu sunt, ¼s‚ r™hk‚h Œuðfwk ‚unt >
htsËe ©Øt swõ‚ òu ntuR, sût Á htûtË ¼s‚ nu ËtuR >>
‚t{Ëe ©Øt swõ‚ nu su‚u, ¼q‚ «u‚ „ý Þs‚ nu ‚u‚u >
Ëƒrn r¢Þt „wýfu y™wËtht, fh‚ nu ynŠ™þ Ëƒ ËkËtht >>4>>
yurn rðrÄ ©Øt swõ‚ nu sunw, þtMºteÞ s¿ttrŒf fhu ‚unw >
r‚™{rn „w™ fhe y™k‚ «ftht, V÷fu ¼uŒ Wh fhe r™hÄtht >>
‚… s¿ttrŒf ËtÄ™ ¼the, þt†ËU hrn‚ Ëtu yr‚ Œw:¾fthe >
r‚™ {rn Ëw¾ftu ÷uþ ™ ytðu, yr‚ y™Úto yr‚ Œw:¾Œ fntðu >>
Œtunt - yurnrðrÄ r™s yr¼«tÞ Ëtu, «„x fh™ ¼„ðt™ >
Ëƒne ¼u Œ Ëk û tu … ËU , fn‚ nu …h{ Ëw ò ™ >>
þt† hrn‚ yr‚ ½tu h nu , Ëtu ‚… fh‚ nu sk ‚ >
yr‚ ynk f thËU sw õ ‚ ‚u n e, ft{ ht„ ƒ÷ðk ‚ >>5>>
[tu…tR
yr‚ yrððufe …wÁ»t nu sunt, …k[ ¼q‚ r™s ‚™{rn ‚unt >
…]rÚtðe ytrŒf ¼q‚ Ë{qn, f]þ frh ‚tË fh‚ yr‚ÿtunt >>
ËtÂûtÁ… {U ‚urn ‚™{tkrn, {{ yt¿tt ËtuR {t™‚ ™tkne >
r‚™ frh {tuÞ fh‚ f]þ ¼the, ‚… s¿ttrŒ fh‚ ynkfthe >>
{{ yt¿tt rðhturÄ yr‚ …t…e, ytËwhe Sð rðï…rh‚t…e >
yr‚ rð…he‚ fh‚ rðÏÞt‚t, yrÄf Œwü ‚urn ò™nw ‚t‚t >>6>>
þt† swõ‚ Þ¿ttrŒ fntkR, „wý frh ¼uŒ fÌttu r‚™{tkR >
Ëtu rðM‚thefu r‚™{rn yunw, Ë¥ðtrŒffe ð]ÂØ nu sunw >>
Œtu n t - r‚™ftu nu ‚ w ytnth nu , Ëtu nu r‚™ «fth >
Ëtu ytnthfw k «Út{rn, fn‚ nu fhe rðM‚th >>
305
[tu…tR
ytnthnwk «týe {tºtftu sunt, „w™ fhe r‚™ ¼tr‚ r«Þ ‚unt >
Ë¥ðtrŒf „wý Ëƒ{U hnne, ‚t‚U r‚nw rð¼t„ ƒwÄ „únne >>
‚urn rðrÄ s¿tnw r‚™ «ftht, ‚…nwk r‚™ rðrÄ ò™tu WŒtht >
Œt™nw k r‚™ «fthftu ðeht, {tuËU Ëw ™tu Ëƒne hýÄeht >>
fnu òu ytnth s¿t ‚… Œt™, Ë¥ðtrŒfËU ¼uŒ ‚uR ™t™t >
„wýËU rºtrðÄ ¼uŒ fÌttu sune, {tuËU Ëw™tu Ëƒne rðrÄ ‚une >>7>>
Ëtr¥ðf ytnth fntð‚ suW, Ëƒ rðrÄ ðhr™ fn‚ nu ‚uW >
ytÞw » t yk‚ :fhý{U ¿tt™t, W¼Þfe ð] ÂØ fh‚ Ëw ò ™t >>
Œtu n t - ƒ÷ Á yhtu „e ¼tðfwk , yrÄf ƒZtð™ òuÞ >
Ëw ¾ yÁ «er‚ ƒZtðne, Ëtr¥ðf ytnth nu Ëtu Þ >>
{Äw h u hËËU sw õ ‚ nu , ½] ‚ ËU sw õ ‚ ÂMÚth su n e >
¼ût rfÞu ƒnw ðth ÷w k , ûtw Ä t ™ ÔÞt…u ‚u n e >>
ËtuhXt - þwr[ ËwkŒh nu ËtuÞ, Ëtr¥ðf ytnth Ëtu yr‚ Ëw¾Œ >
Ëtr¥ðf …w Á »t nu òu Þ , r‚™fw k ðÕ÷¼ Ëtu R r™íÞ >>8>>
[tu…tR
yr‚ fzðt yr‚ ¾txt ¾tht, yr‚ r‚¾t rf W»ý y…tht >
Áût1 òu r[f™tR rƒ™ ntuR, ‚t…fwk fh‚ rðŒtrn ËtuR >>
yurn rðrÄ ytnth fntð‚ su‚t, htsËe …wÁ»tfwk ðÕ÷¼ ‚u‚t >
Œw:¾ Ás2 þtuf ƒZtð‚ yune, htsË „w™rn ƒZtð‚ ‚une >>9>>
ƒnw‚ ft÷ftu yÒt nu sunw, ‚ßÞtu Mðt¼trðf hË nu ‚unw >
yr‚ Œw„OÄ swõ‚ nu suW, ft÷ËU yLÞ hË …tÞtu ‚uW >>
„wÁ ytrŒf rð™ yLÞ òu …tÞt, yr‚ y…rðºt Ëtu swX fntÞt >
yiËtu ¼tus™ ntuðrn sunt, ‚t{Ëe Sðfwk ðÕ÷¼ ‚unt >>
Œtu n t - ‚t{Ë „w ™ fw k ƒZtðne, ‚t{Ëe yÒt yËth >
‚t‚u r™s rn‚ [n‚ Ëtu , ‚s‚ ‚t{Ëe ytnth >>
ËtuhXt - Ë¥ðfe ð]ÂØfts, Ëtr¥ðf ytnth nu òuøÞ yr‚ >
Ëtu R Ëu ð ‚ „ú n e ÷ts, Ë¥ðfe ð] Â Ø ntu ‚ rsr{ >>10>>
1. hË ð„h™wk 2. htu„
306
[tu…tR
r‚™ «fthfu s¿t nu sunt, r¼Òt r¼Òt ðhr™ fn‚ nu ‚unt >
V÷ RåAt rð™ …wÁ»t nu stuR, rðrÄ swõ‚ s¿t fh‚ nu ËtuR >>
{k ºt r¢Þt sw ‚ ÿÔÞ y™q … t, yu Ë tu s¿t ythtÄ™Y…t >
yurn rðrÄ nrh ythtÄ™ ò™e, y…™tu «Þtus™ fth™ Xt™e >
‚t‚U ss™ òuøÞ nu yune, yurn rðrÄ {™ Ë{ÍtÞfu ‚une >
nrhfwk ss‚ s¿t fhe òuW, Ëtr¥ðf s¿t fntð‚ ËtuW >>11>>
V÷ RåAt sw‚ Œk¼fu ftò, Þþ rn‚ s¿t ss‚ Ëwhhtò >
nu yswo™ Þn s¿t nu sunw, ËƒrðrÄ htsËe ò™tu ‚unw >>12>>
Œtunt - ËŒt[th sw‚ rð«ðh, r‚™ ƒhLÞtuu rðrÄ sune >
r‚™ËU hrn‚ yþw Ø ÿÔÞ, r‚™ frh sw õ ‚ nu ‚u n e >>
ËtuhXt - {kºt ŒÂûtýt ne™, ©Øt hrn‚ yr‚ õ÷uþ sw‚ >
yi Ë tu s¿t {r÷™, ‚t{Ëe fn‚ nu Ëƒne rðÄ >>13>>
[tu…tR
‚…ftu „w™ frh Ëƒne Ë{tò, r‚™ «fth fn™fu ftò >
‚™ {™ ð[™ËU ‚… rËØ ntuR, r‚™fu ¼uŒ «Út{ fnu ËtuR >>
ƒúñt rð»ýw rþðtrŒf Œuðt, ƒútñý „wÁ r…‚w {t‚fe Ëuðt >
yt[tÞtorŒf yÁ ƒúñðu¥tt, Ëƒnefe …qs™ rðrÄ Ë{u‚t >>
þti[ òu ‚eÚttorŒf{rn M™t™t, Ëh÷ Mð¼tð Ëtu ytsoð ò™t >
y»x ¼tr‚ rºtÞ íÞt„e sƒne, ƒúñ[Þo áZ ò™tu ‚ƒne >>
«trý{tºtfw k …ez‚ ™tk n e, Ëtu R y®nËtðú ‚ e fntk n e >
yi Ë u ƒh‚‚ nu su n e, Œu n Ëk ƒ k r Ä ‚… fnu ‚u n e >>14>>
…hfk w ™nek Wîu „ «Œ, ËíÞ Á r«Þ rn‚Y… >
ðu Œ trŒf ftu …X™ nu , ð[™ftu ‚… Ëtu y™q … >>15>>
[tu…tR
{™ ¢tuÄtrŒ hrn‚ yrðfthe, …h rn‚ fh [t‚whe ¼the >
{™ ƒt™erf ð]Â¥t nu òuR, r™Þ{{U hn‚ Ëtu {ti™ nu ËtuR >>
æÞt™òuøÞ nrh{qhr‚ sune, ‚ntk ÂMÚth hnu {™ r™„ún ‚une >
307
ytí{tËU yLÞ rð»tÞ nu sunw, ‚urn ™ Ëk¼thu ¼tð þwØ ‚unw >>
yiËu ÷ûtý ð‚o‚ sunt, {™ ËkƒkrÄ ‚… fn‚ nu ‚unt >
{t™Ë ‚…sw‚ òu„e ¼the, hn‚ ¼s™h‚ yr‚ yrðfthe >>16>>
V÷ RåAt rð™ …h{ y™q…t, ‚… «¼wfwk ythtÄ™Y…t >
yi Ë e ®[‚tsw õ ‚ nu su W , …h{ ©ØtËU fh‚ nu ‚u W >>
Œtu nt - ftrÞf ðtr[f {t™rËf, r‚™ ¼tr‚ ‚… òuR >
yi Ë tu yr‚þu rð{÷ ‚…, Ëtr¥ðf fn‚ nu Ëtu R >>17>>
[tu…tR
{™ frh ytŒh fh™tu ¼the, Ëtu Ë‚fth …h{ Ëw¾fthe >
ð[™ËU fn‚ «þkËt sune, ËƒrðrÄ {t™ fntð‚ ‚une >>
ŒunËU fh™tu ™{™ y…tht, Ëtu …q ò nu Ëƒne «ftht >
yr‚ Ë‚fth {t™ yÁ …qò, ‚une rn‚ fh‚ ¼tð ™ne Œwò >>
Œk ¼rnËU ‚… fesu suW, htsË ‚… ƒwÄ fn‚ nu ‚uW >
Mð„torŒf yÂMÚth V÷ stftu, ™tþðk‚ [÷ ‚… nu ‚tftu >>18>>
yrððufe yr‚ {qZ nu òuR, r‚™fwk fh‚ Œu¾e ËƒftuR >
r™s Ët{ÚÞo rƒ™ Œu¾u «t™e, ‚…ËU Œun …ez‚ yr¼{t™e >>
Œtu n t - yÚtðt füËU ‚… fhu , …hfw k rð™tþ™ fts >
Ëtu ‚t{Ë ‚… fn‚ nu , {™™ þe÷ {w r ™hts >>19>>
[tu…tR
Œt™fu ¼uŒ fntð‚ sunt, r¼Òt r¼Òt frh fn‚ nu ‚unt >
V÷ RåAt Wh{U ™rn Ähne, Þn Œu™tu Þwk {™™ áZ fhne >>
Œur¾fu ËwkŒh Œuþ Á ft÷t, ÷r¾ Ëw…tºt „wý ƒwÂØ rðþt÷t >
‚urn MðthÚt rð™ rŒsu Œt™t, Ëtr¥ðf Œt™ Ëtu fÌttu Ëwò™t >>20>>
{tuÞ r…At ŒuRnu ƒnw yune, ‚une rn‚ Œt™ fh‚ nu sune >
Mð„torŒf V÷ [tn‚ sunw, yþwr[ Œt™ htsË fÌttu ‚unw >>21>>
Œuþ Á ft÷ yÄ{ sntk ntuR, yr‚ fw…tºtfwk rŒrsÞu òuR >
…Œ«ûtt÷™ ytrŒf sune, þw¼ Ë™{t™ hrn‚ nu ‚u ne >>
308
Œtu nt - yr‚ ytŒh rƒ™ rŒrsÞu, r‚hMfth sw‚ Œt™ >

rðrÄhrn‚ Þn Œt™ Ëtu , ‚t{Ë fÌttu Ëw ò ™ >>22>>
[tu…tR
Þwk ðirŒf ‚… s¿t Á Œt™t, „w™ËU fÌttu surn ¼uŒ Ëwò™t >
yƒ ðirŒf s¿ttrŒf suW, «ýðfu òu„ËU fn‚ nu ‚uW >>
‚‚T Ë‚T þçŒftu frh r™Œuoþt, ‚urn ÷ûtý Ëƒ finw yþu»tt >
nu yswo™ H ‚‚T Ë‚T ™t{t, Þwk fnu r‚™ þçŒ „w™Ät{t >>
ðuŒ ðirŒf f{o nu òuR, ‚une «r‚…tŒ™ fh‚ nu ËtuR >
ðu Œ fu ò™ fntð‚ su n t, Þw k «r‚…tŒ™ fh‚ nu ‚u n t >>
s¿ttrŒf ðirŒf f{o sunq, H ‚‚T Ë‚T ºtÞ swõ‚ nu ‚unw >
r‚nw r™Œu o þ ðu Œ fu ¼the, ‚tË Ëk ƒ k Ä òne Ëw ¾ fthe >>
Œtu n t - yi Ë u r‚™w ðýo f u , …w Á »t fntð‚ òu Þ >
ðu Œ Á s¿t Ëtu «Út{ n{, fh ht¾u nu Ëtu Þ >>23>>
[tu…tR
yƒ H ‚‚T Ë‚T þçŒ nu r‚™t, ‚une yLðÞ rðrÄ fnw «ðe™t >
r‚™{rn H þçŒ nu sunt, ‚urn yLðÞ fnw «Út{rn ‚unt >>
ðu Œ fu …X™nth nu su n e, r‚™ ƒh™fu …w Á »t nu ‚u n e >
r‚™fe s¿t Œt™ ‚… ytrŒ, ntu‚ nu rðrÄð‚T r¢Þt y™trŒ >>
H þçŒ Ëtu «Út{rn fnne, ËŒt r¢Þt Þwk «ð‚o‚ hnne >
H þçŒ fhe «Út{ W[tht, ðuŒftu ythk¼ fh‚ WŒtht >>
yurn rðrÄ ðuŒ Ák ðirŒf f{to, Þ¿ttrŒf ƒnw ¼tr‚ËU {{to >
r‚™fwk H þçŒftu ¼the, yLðÞ ƒhLÞtu yr‚ rðM‚the >>
Œtu n t - H þçŒËU sw õ ‚ Ëƒ, ðu Œ fw k Äh‚ WŒth >
s¿ttrŒf Hfth sw ‚ , f{o fh‚ rðM‚th >>
‚t‚u ƒú t ñý þçŒ fhe, r‚™ ðhý fnu su n e >
H þçŒftu r‚™rnfw k , yLðÞ fÌttu nu yu n e >>24>>
[tu…tR
{tu û tfe RåAt rs™fw k ntu R, yi Ë u r‚™ ðhý nu òu R >
309
Ëtu ‚Sfu V÷ y™wËkÄt™t, ðuŒ …X‚ ‚… s¿t Á Œt™t >>

Þwk ™t™t rðÄ r¢Þt y…tht, fh‚ nu ©Øt Ërn‚ fhe ÃÞtht >
ƒúñftu «tÂó W…tÞ MðY…t, {tuûtfu ËtÄ™ …h{ y™q…t >>
ƒúñðtr[ ‚‚T þçŒ nu sune, r‚™ frh fn™fu òuøÞ nu ‚urn >
ðu Œ …X™ s¿ttrŒf su W , ‚‚T þçŒËU fn‚ nu ‚u W >>
‚t‚u ‚‚T þçŒ nu su n t, ‚tftu yLðÞ ƒhLÞtu yu n t >
r‚™ ðhýfu …w Á »t nu su n w , ðu Œ …X™ ytrŒ fhu ‚u n w >>
Œtu n t - ‚urn fth™ ‚‚T þçŒftu , yLðÞ …h{ y™q … >
Ëƒnefw k «t…‚ ¼Þtu , yr‚ Ëw k Œ h Ëw ¾ Y… >>25>>
[tu…tR
ƒútñýtrŒ ºtÞ ðhý nu yune, ‚une Ë‚T þçŒftu yLðÞ nu ‚une >
r‚™ «fth fn™ fu ftò, ƒnwrðrÄ ÂMÚth [h Ë]Âü Ë{tò >>
r‚™{rn Ë‚T þçŒ nu òuR, ‚une Wí…Â¥tfu ¼uŒ fnu ËtuR >
nu fwk‚eËw ‚ Ëw™w yƒ yunt, rðã{t™ ðM‚w ™rn su nt >>
r‚™fu ËíÞ ¼tð{rn ‚t‚t, Ë‚T þçŒ òu h‚ Ëtûtt‚t >
‚uËU Ëƒne ðM‚wfu {tkne, òu fAw Ëw¾«Œ ËtÄw fntkne >>
r‚™{ne Ë‚T …Œ y™wËkÄt™t, ÷tuf Á ðuŒËU «„x ƒ¾t™t >
÷tuf{U Ëwf]‚ fh‚ nu sƒne, Ë‚T f{o ‚trn fn‚ nu Ëƒne >>
Œtu n t - ði r Œf ÷ti r ff f{o { U , Þw k Ë‚T þçŒ WŒth >
yƒ ¼tøÞ{rn Ëƒ™fu , òu h ‚ nu frh ÃÞth >>26>>
[tu…tR
‚t‚u ði r Œf …w Á »t nu su n e, r‚™ ðhýfu ntu ð ‚ ‚u n e >
r‚™fe s¿t Œt™ ‚…{tkne, ntu‚ nu ÂMÚtr‚ Ëtu Ë‚ fntkne >>
r‚™w ðhýfu rn‚«Œ òuR, s¿ttrŒf þw¼ f{o nu ËtuR >
yurn Ë‚T f{o Þwk fn‚ nu ƒt‚t, Ëtu …h÷tuf{U yr‚ Ëw¾Œt‚t >>
‚t‚u ði r Œf f{o nu su n w , ƒú t ñý þçŒËU ƒh™u ‚u n w >
r‚™ ðhýfu …wÁ»t nu sunt, H ‚‚T Ë‚T r‚nw þçŒ nu ‚unt >>
ðuŒ hrn‚ òu …wÁ»t „{tht, r‚nw yLðÞ ÷ûtý fhe LÞtht >
310
íÞwkrn ðuŒ rð™ f{o nu su‚t, H ‚‚T Ë‚T yLðÞ rð™ ‚u‚t >>
Œtunt - …wÁ»t Á f{o òu ðuŒ rƒ™, yË‚ fntð‚ ‚une >
H ‚‚T Ë‚T Ë U yr‚ …] Ú tfT , ò™™ òu ø Þ nu yu n e >>27>>
[tu…tR
©Øthrn‚ fAw ntuBÞt sunw, Œt™ rŒÞt ©Øt rð™ ‚unq >
©Øt hrn‚ ‚… rf™tu sunt, òu fAw rfÞtu ©Øt rð™ ‚unt >>
þt† swõ‚ Ëtu sãr… ntuR, ‚ãr… yr‚þU yË‚ nu ËtuR >
nu yswo™ n{ yurn rðrÄ fnne, Þt{U ËkþÞ ÷uþ ™ hnne >>
ftÞËU Þwk n{ fn‚ nu ƒt‚t, ©Øthrn‚ Ëƒ ÔÞÚto nu ‚t‚t >
ntu{trŒf òu f{o fntkne, {rhfu {tuût rn‚ ntuð‚ ™tkne >>
íÞw k Ëk Ë trhf Ëw ¾ nu su n e, þw ¼ f{o ™ ËU …tð‚ ‚u n e >
©Øtne™ Ëtu fAw ™ …tðu, ð]Útt f{o fhe sL{ „{tðu >>
Œtu n t - ©Øthrn‚ òu òu fhu, Ëtu Ëƒ r™»V÷ ntu ‚ >
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt fnu , sz{r‚ sL{ rð„tu ‚ >>28>>
©ØtºtÞrð¼t„Þtu„tu ™t{ ËóŒþtuyæÞtÞ: >>17>>
yæÞtÞ-18
[tu…tR
Ëtu÷ Ë‚h ŒtuW yæÞtÞ sunt, R™ fhe ðýo™ rf™tu yunt >
yrÄf WŒÞ yÁ yr‚ fÕÞt™t, r‚™fu ËtÄ™Y… «{t™t >>
ðirŒf ‚… s¿ttrŒf f{to , Ëw ¾«Œ yune fÌttu Þwk {{to >
ði rŒf f{o fntð‚ su ‚ u , «ýðfu yLðÞ sw ‚ fnu ‚u ‚u >>
r‚™{ne {tuût yÇÞwŒÞ sune, ‚une ËtÄ™fu {un fnu yune >
‚‚T Ë‚T þçŒftu fhe r™Œuoþt, {tuûtftu ËtÄ™ yune rðþuþt >>
s¿ttrŒf þw¼ f{o nu sunw, ntu r™»ft{ fh™ fnu ‚unw >
Ë¥ðfe ð]ÂØ ntu‚ nu sƒrn, V÷ rƒ™ f{o ythk¼‚ ‚ƒrn >>
Œtu n t - Ë¥ðfe ð]ÂØ ntu ‚ nu , Ëuð‚ Ëtr¥ðf ytnth >
ytnthËu k yk ‚ h þw ¼ ¼yu , ntu ‚ nu ƒú ñ rð[th >>
311
[tu…tR
yƒ yZth{U yæÞtÞ{tkne, Ëƒ fnw ËkþÞ ht¾w ™tkne >
{tuûtfu ËtÄ™ fhe fnu ¼the, íÞt„ ËkLÞtË yuf y½nthe >>
íÞt„ftu Y… sÚtthÚt sunt, fRnu Ëƒ rðÄ yt„u yunt >
Ëðu o ï h Ëƒ…h Ëƒò™t, ðtËw Œ u ð «¼w ©e¼„ðt™t >>
Ëtu «¼wfwk þw¼ f{o nu ™t™t, ‚urn fh‚t…™ y™wËkÄt™t >
íÞwk Ë¥ð hs ‚{ fths su‚t, þw¼ Á yþw¼ fhe frnfu ‚u‚t >
Ë¥ðftu „úný ©Øt sw‚ fh™t, ðýto©{fu Wr[‚ y™wËh™t >
f{o òu nrhythtÄ™Y…t, Ëtu «¼w « tÂó W…tÞ y™q … t >>
Œtu n t - yÁ Ëƒ „e‚tþt†ftu , Ëth yÚto nu Ëtu Þ >
¼Âõ‚òu „ ¼„ðt™{U , ‚u r n Ë{ ytu h ™ ftu Þ >>
Ëtu h Xt - R‚r™ Ëƒne ðt‚, «r‚…tŒ™ frhnu …] Ú tf >
r‚™{U «Út{ Ëtûtt‚, íÞt„ Ëk L ÞtË Ëtu W¼Þ ƒz >>
…] Ú tf Ák yu f MðY…, W¼Þftu r™ýo Þ fh™ rn‚ >
íÞt„ Ëk L ÞtË y™q … , ysw o ™ …w A ‚ «u { sw ‚ >>
[tu…tR
yswo™ Wðt[
nu {nt¼w s Ó»tefu þ WŒtht, nu fu r þfu {th™ntht >
íÞt„ ËkLÞtË þçŒ nu ŒtuR, r‚™ftu Á… sÚtthÚt òuR >>
íÞt„ ËkLÞtË W¼Þ yÚto Mðt{e, rf yuf yÚto nu fntu ƒnw™t{e >
…]Útf ðt yufMðY… nu yunt, {U yr‚ ò™™ [nw «¼w ‚unt >>1>>
©e¼„ðt™wðt[
yƒ yr‚Ëw¾Œ ©ef]»ý {whthe, ŒtuW ËkLÞtË íÞt„Ëw¾fthe >
Ëtu Œtu™w ftu yuf MðY…t, Þtrn «fth nu …h{ y™q…t >>
yune rðrÄ r™ýoÞ fh™fu ftst, f]»ý f]…t÷ [ht[hhtò >
{‚ ðtrŒ™fu ðtŒ Œu¾tR, ƒtu÷‚ ¼yuW …h{ Ëw¾ŒtR >>
Œtu n t - nu ysw o ™ rf‚™u f frð, ftBÞ f{o nu su n w >
r‚™ftu íÞt„ Ëk L ÞtË Ëtu , Þw k ò™‚ nu ‚u n w >>
312
[tu…tR
yÁ rf‚™uf rð[ûtý sunt, r™íÞ ™ir{Â¥tf ftBÞ f{o ‚unt >
Ëƒfu V÷ftu íÞt„ nu suW, ËŒT„úkÚt™{U íÞt„ fnu ‚uW >>
r‚™{U þt† fÌttu íÞt„ nu òuR, ftBÞ f{oftu ò™tu ËtuR >
Ëƒrnftu f{ofu V÷ftu íÞt„t, Þwk yr‚ðtŒ fh‚ ƒz¼t„t >>
ËtuR rððtŒ Œu¾tÞ {whthe, yuf ËkLÞtË þçŒ Ëw¾fthe >
Œwòu íÞt„ þçŒ nu òuW, r‚™{u òuh‚ ¼Þu «¼w ËtuW >>
‚t‚U íÞt„ ËkLÞtË WŒtht, yu ŒtuR þçŒ yuf ©wr‚ Ëtht >
yufne yÚto …]Útf fAw ™tkne, Þwk áZ ¼tË‚ nu Wh{tkne >>2>>
Œtu n t - fr…÷trŒf {‚ y™w Ë hu , yi Ë u …k r z‚ òu Þ >
s¿ttrŒf f{o Œtu » t ßÞw k , s‚™ òu ø Þ fnu Ëtu Þ >>
yÁ yLÞ …k r z‚ fn‚ nu , s¿t Œt™ ‚…Y… >
f{o ™ ‚s™u òu ø Þ Ëtu , fh™u òu ø Þ y™q … >>3>>
[tu…tR
Ëw ™w n w ¼h‚ fw ÷©u c WŒtht, Þw k ðtrŒ™fu ðtŒ y…tht >
r‚™{U íÞt„ftu r™ùÞ òuR, {tuËU ‚t‚ Ëw™tu ‚w{ ËtuR >>
Ëw™w ™hÔÞt½ú íÞt„fe ƒt‚t, rºtrðÄ íÞt„ ƒhLÞtu Ëtûtt‚t >
ðirŒf f{o fntð‚ surn, ‚urn V÷ íÞt„ «Út{ fÌttu yune >>
Œwòu fh‚t…™fwk ‚s™t, r‚Ëhtu {{‚ íÞt„e nrh ss™t >
yurn rðrÄ íÞt„fu r‚™ «ftht, ‚t‚ fnu ‚w{fwk ©wr‚ Ëtht >>4>>
s¿t Œt™ ‚… ytrŒf su n t, ði r Œf f{o fntð‚ ‚u n t >
{tuûtfe RåAt sw‚ s™ Ëƒne, r‚™fwk ‚s™ òuøÞ ™rn fƒne >>
Œtu n t - f{o s¿t ‚… ytrŒ Ëƒ, fh™u sL{ «sk ‚ >
fh‚ {w { w û tw ‚w h ‚ ‚u n e, fhne rð{÷{r‚ Ëk ‚ >>5>>
[tu…tR
Þtrn‚u nu fw k ‚ eËw ‚ ‚t‚t, Þn òu {w { w û tw f u Ëtûtt‚t >
s¿t Œt™ ‚… ytrŒf f{to, yr‚ …rðºt fhu ðirŒf Ä{to >>
‚t‚u W…tË™ ftkz ßÞwk yunt, s¿ttrŒf Ëƒ f{o nu ‚unt >
313
Ëk„ hw f{o{U {{‚t íÞt„t, ‚urn rðrÄ V÷fwk íÞt„e ƒz¼t„t >>
rŒðË rŒðË «r‚ Œun«sk‚t, ntu™ W…tË‚ rËÂØ ƒwÂØðk‚t >
fh™u òu øÞ {w{w ûtw yu ne, Þwk {{ áZ {‚ W¥t{ ‚u ne >>6>>
y[÷ òu r™íÞ ™ir{Â¥tf ¼the, {nts¿ttrŒ f{o Ëw¾fthe >
r‚™ftu íÞt„ ½x‚ ™ne fƒne, fh™ òuøÞ yr‚ Ëw¾«Œ Ëƒne >>
Œtu n t - f{o f w k ƒk Ä ™nu ‚ w ÷r¾, {nts¿ttrŒf òu Þ >
{tu n ËU r‚™fw k ‚s‚ nu , ‚t{Ë íÞt„ nu Ëtu Þ >>7>>
[tu…tR
…hk … ht fhefu Ëtu y™q … t, f{o nu {tu ûtftu ËtÄ™ Y…t >
‚tunw y™k‚ ÿÔÞ ÷tð‚ sƒne, f{o rËÂØ ntuð‚ nu ‚ƒne >>
‚t‚u Œw:¾Œ f{o Ëƒ ò™e, ƒnw «ÞtË sw‚ ‚tne «{t™e >
f{o r n Œu n fw k õ÷u þW …tðu , Þt‚u {™nw {ntŒw : ¾ …tðu >>
Þwk zrh òu„rËÂØfu ftò, ¿tt™ yÇÞtË ¿ttr™ Ëw¾Ëtò >
Þwk „r™ {nts¿ttrŒf òuR, þw¼ f{or™fwk ‚s‚ ™h ËtuR >>
htsË „w™ nu {q÷ áZ òftu, yiËtu íÞt„ fntð‚ ‚tftu >
íÞt„ËU ¿tt™ WŒÞ V÷ sunt, ‚tfwk ™rn …tð‚ ™h ‚unt >>8>>
Œtu n t - ysw o ™ ðýto © { Wr[‚, s¿ttrŒf f{o su n w >
{{ ythtÄ™ ntu Þ íÞw k , fh™ òu ø Þ nu ‚u n w >>
yu r n rðrÄ Ëk „ Á f{o { U , {{‚ Á V÷ frh íÞt„ >
Ëtr¥ðf íÞt„ Ëtu Ë¥ð „w ý , WŒÞnu ‚ w ƒz¼t„ >>9>>
[tu…tR
yiËu Ë¥ð„wý sw‚ {‚ƒt÷t, ytí{¿tt™ sw‚ ƒwÂØ rðþt÷t >
‚t‚u yrðãtf]‚ Œw:¾fthe, AuŒ ¼Þtu ‚urn ËkþÞ ¼the >>
f{o{U Ëk„ Á V÷ftu íÞt„t, fh‚t…™nwk ‚ßÞtu ƒz¼t„t >
ƒwhu f{oftu fh‚ ™ îu»tt, íÞwk þw¼ f{o{U r«r‚ ™ ÷uþt >>10>>
‚t‚u Ä™w Ä trh nu òu E , f{o ‚s™ Ë{Úto ™rn ftu R >
ð…wÄthý rn‚ yÒt s÷ ytŒe, ‚tË «tÂó sune fhefu y™tŒe >>
yiËu f{o fntð‚ su‚t, yð~Þ fhu rƒ™ [÷‚ ™ ‚u‚t >
Þt‚U yÒttrŒf «tÂó ftò, fh™u yð~Þ s¿ttrŒ Ë{tò >>
314
Œtu n t - òu s¿ttrŒf f{o { U , V÷ íÞt„e {r‚ Äeh >

Ëƒne þt†{rn íÞt„e Ëtu , fn‚ nu „w ™ „k ¼ eh >>11>>
[tu…tR
nu ysw o ™ yr™ü nu su n w , ™hftrŒfY…e V÷ nu ‚u n w >
R»x òu Mð„torŒf V÷Y…t, r{© òu …wºt Ä™trŒ y™q…t >>
yurn rðrÄ rºtrðÄ f{o V÷ sunt, íÞt„ hrn‚fwk ntuð‚ ‚unt >
fh‚t…™ {{‚t V÷ ‚e™t, r‚™ftu íÞt„ ™ fh‚ {÷e™t >>
r‚™fwk Œun ‚S r‚nw V÷ ntuR, íÞt„efwk r‚™{U ™ne ftuR >
fh‚t {{‚ ‚s‚ V÷ sune, {tuût rðhtuÄe V÷ ™ne ‚une >>12>>
Þw k rfyu f{o r ð»tu ƒz¼t„t, fh‚t…™ ytrŒfftu íÞt„t >
þt† rËØ ËkLÞtË nu yunw, íÞt„ þçŒ frh ƒhLÞtu ‚unw >>
Œtu n t - yƒ ©e…w Á »ttu ¥ t{ rð»tu , fh™ftu y™w Ë k Ä t™ >
r‚™ fhe r™s yt‚{ ËŒt, fn‚ yfh‚t ò™ >>
[tu…tR
nu yswo™ Ëw ™w ð[™ n{tht, Ëtk ÏÞ þt†fu ò™™ntht >
rs™{U sÚtthÚt ¿tt™ nu ‚une, yiËe ðirŒfe ƒwÂØ sune >>
r‚™ frh rf™tu r™hýÞ ò{U, yiËtu ËtkÏÞ þt† nu ‚t{u >
Ëƒne f{o rËÂØ rn‚ ¼the, fthý …k[ Ëtu fyunu …tufthe >>
Ëtk Ï Þ{U …k [ nu ‚ w fnu su W , {tu Ë U sÚtthÚt ò™tu ‚u W >
nu {nt¼ws r¼Òt r¼Òt fnw Ëƒne, ‚ð ËkþÞ AuŒw Ëƒ yƒne >>13>>
yrÄct™ Þn Œu n fw k ò™tu , fh‚t Sðt‚{ne «{t™tu >
f{orËÂØ{ne …]Útf y…tht, y™k‚ ¼tr‚fu sune ÔÞðntht >>
Œtu n t - …k [ f{o RrLÿ …] Ú tf, fhý fntð‚ ‚t‚ >
…k [ «tý [u ü t fhu , Ëtu u r¼Òt r¼Òt Ëtûtt‚ >>
[nw «fth Ëƒ f{o f u , nu ‚ w ƒhr™ fnu òu Þ >
r‚™{U …k [ {U Œi ð nu , yk ‚ hòr{ Ëtu Þ >>
ËtuhXt - «ƒ÷ nu‚w ¼„ðt™, Ëƒne f{ofe rËÂØ {ne >
Ëtu «¼w …h{ Ëw ò ™, yr‚ «Ät™ fth™ «„x >>14>>
315
[tu…tR
Œun ƒtr™ yÁ {™ r‚nw MÚtk¼t, R™ËU {™w»Þ fhu f{o ythk¼t >
þt†rËØ Ëtu LÞtÞ nu f{to, þt† rðhtuÄ yLÞtÞ yÄ{to >>
yu Ëƒ Œun ƒtr™ {™ sunw, R™ ËkƒkÄu f{or™{U ‚unw >
«Út{ fnu Œu n trŒf …k [ t, Ëtu áZ nu ‚ w f{o f tu Ëk [ t >>15>>
«Út{ fnu …k [ nu ‚ w ò{U , {w Ï Þ f‚to …h{t‚{ ‚t{u k >
Ëtu Ëƒ f{o fh‚ r‚™{tkne, f‚to Sð Œu¾u yLÞ ™tkne >>
yr‚ rð…he‚{r‚ ™h yune, ËŒT„wÁ þt† ƒtuÄ ™rn ‚une >
‚t‚U sÚtthÚt f‚to su n t, Ëtu ™h ™rn Œu ¾ ‚ nu ‚u n t >>16>>
Œtu n t - …h{t‚{ f‚to «ƒ÷, {U fAw k f‚to ™tk n e >
‚tfe ƒw Â Ø r™h÷u … r™‚, r÷ó ™ f{o r ™ {tk n e >>
[tu…tR
f{oftu f‚to {U ™rn sƒne, ‚tftu V÷ {tufwk ™ne ‚ƒne >
Þn Ëƒ f{o ™ {uhu ftuR, òfe ƒwÂØ{ne Þwk áZ ntuR >>
Ëtu ™h Þn Ëƒ ÷tuf nu sunw, swØ rð»tu Ëã n™‚ nu ‚unw >
‚tunw ™ ftunwfwk {th‚ yunt, …t…ftu V÷ ™rn …tð‚ ‚unt >>17>>
Þn fh‚t…™ ytrŒf Ëƒne, r™s yt‚{{U r„™‚ ™ fƒne >
ËtuR Ë¥ð„wýe ƒwÂØ WŒtht, r‚™ fhe ntu‚ nu rð{÷ rð[tht >>
„únýfu òuøÞ Ë¥ð „wý suW, yrÄf s™tð™ rn‚ «¼w ‚uW >
f{o{uk Ë¥ðtrŒf „w™ òuW, R™ rfÞtu rð»t{ frnnu «¼w ËtuW >>
Œtu n t - yi Ë u ©e¼„ðt™ Ëtu , f{o f tu «u h ý su n w >
r‚™fu ƒnw «fth Ëtu , «Út{ fn‚ nu ‚u n w >>
[tu…tR
fh™u òuøÞ f{o rðrÄ ™t™t, rs™ fhe òr™Þu Ëtunu ¿tt™t >
¿tuÞ òu fh™ òuøÞ þw¼ f{to, …rh¿tt‚t òu ÷¾‚ Ëƒ {{to >>
rºtrðÄ Þwk f{o «uhýt suW, ò™™tu ò™™ òuøÞ nu ‚uW >
ò™™nth yu r‚nw sq‚ sunq, ƒnwrðÄ s¿trðrÄ nu yune >>
316
fhý òu rs™ËU f{o Ëƒ ntuR, ÿÔÞtrŒf ™t™trðÄ ËtuR >

f{o òu s¿ttrŒf rðM‚tht, f‚to f{o f tu fh™u n tht >>
yurn rðrÄ ‚enw «fthftu ¼the, ò™™ òuøÞ …h{ Ëw¾fthe >
f{o r ™ftu Ëk „ ú n Ëƒ ‚t‚t, ‚tu f w k ƒhr™ fÌttu Ëtûtt‚t >>18>>
Œtu n t - fh™u òu ø Þ òu f{o nu , Ëtu f{o ™ ftu ¿tt™ >
rf™tu yi Ë tu f{o ‚u n e, f‚to …h{ Ëw ò ™ >>
[tu…tR
Ëtu r‚nw Ë¥ðtrŒf „wý sunw, r‚™fu ¼uŒ frhfu Ëƒ yunw >
ËtkÏÞþt† „wý ðýo‚ sunt, ‚t{rn r‚™ ¼uŒ fnu yunt >>
r‚™{rn „wýËU ¼uŒfwk …tyu, ¿tt™trŒf r‚™w òu fntyu >
r‚™fw ‚w{ r™ù÷ {™ ¼út‚t, Ëw™tu sÚtthÚt fnw Ëtûtt‚t >>19>>
ƒútñýtrŒ r‚nw ðýo WŒtht, ƒúñ[ÞtorŒf yt©{ [tht >
f{ofu yrÄfthe nu sune, Þwk ¼Þu yr‚ rð¼t„ sw‚ ‚une >>
yiËu Ëƒne «trýfu {tkne, sune ¿tt™ frhfu yLÞ ™tkne >
ytí{Y… þw Ø ¼tð nu su W, Ëtu yu fne Œu¾ ‚ nu ‚uW >>
Œtu n t - ytí{tYr… ¼tð Ëtu , rð«trŒf ‚™w { tk n e >
÷½w Œe½to r Œf ¼u Œ ËU , hrn‚ nu Œu n ßÞw k ™tk n e >>
[tu…tR
™tþðk‚ rð«trŒf Œunt, r‚™{rn ™tþËU hrn‚ nu yunt >
yi Ë tu ytí{¼tð nu su n w , f{o ™ fu yrÄfth{U ‚u n w >>
surn ¿tt™ fhe yufne Œu¾u, r¼Òt¼tð fƒnw ™rn …u¾u >
yswo™ yiËtu ¿tt™ nu sune, Ëtr¥ðf ¿tt™ ò™tu ‚w{ ‚une >>20>>
ƒútñýtrŒ Ëƒ «týe y…tht, ‚une ytfth y™k‚ rðrÄ LÞtht >
r‚™ fhe yt‚{ ¼tð nu suW, ™t™trðÄ ¼tË‚ nu ‚uW >>
ÓMð Á Œe½o …]Útf ƒnwY…t, r‚™ fhe r¼Òt r¼Òt ¼uŒ y™q…t >
‚une rðrÄ f{o Ë{Þ{ne ‚t‚t, surn ¿tt™ ò™‚ Ëtûtt‚t >>
Œtu n t - nu ysw o™ Þn ¿tt™ ‚w {, htsËe ò™tu ‚t‚ >
¼u Œ áÂü Þn ¿tt™{U , ™rn Ëw ¾ «Œ Ëtûtt‚ >>21>>
317
[tu…tR
yÁ òu ¿tt™ yuf fths{tkne, yrÄf yÕ… V÷ fAw Ëw¾ ™tkne >
yu Ëtu ¼q‚ «u ‚„ý yuft, ‚urn ythtÄ™ fhe yrððuft >>
r‚™{U Ëƒne V÷«Œ ßÞwk «er‚, rƒ™ fth™ yr‚ Xt™ufwk her‚ >
yÕ… sÚtthÚt ¿tt™ ™ òne, ‚t{Ë ¿tt™ fn‚ nu ‚tne >>22>>
fh™u òuøÞ f{o nu sunt, ‚urn ËkƒkrÄ áZ ¿tt™ nu ‚unt >
‚urn yrÄfth Ë{Þ {rn ntuR, yrÄfthe™fu ¼uŒËU ËtuR >>
„w ™ frh r‚™ ¼u Œ nu su n w , frh Ëk û tu … ƒhr™fu ‚u n w >
fh™u òu ø Þ f{o nu su W , „w ™ËU rºtrðÄ fn‚ nu ‚u W >>
Œtunt - r™s r™s ðýto©{ Wr[‚, fh‚trŒf r‚nw sunw >
r‚™fu Ëk „ ËU hrn‚ nu , Œk ¼ hrn‚ rfÞtu ‚u n w >>
V÷fe RåAt hrn‚ ntu , fh™nth rfÞtu òu R >
R™ ÷ûtý sw ‚ f{o òu , Ëtr¥ðf fn‚ nu Ëtu R >>23>>
[tu…tR
V÷ RåAt Wh{U yr‚ ¼the, fh‚t…™fu {t™ ynkfthe >
ƒnw «ÞtË fh™u { U òne, htsË f{o fn‚ nu ‚tne >>24>>
rfÞtu f{o ‚tne{U ðtfwk, r…Au yr‚ Œw:¾ ntu‚ nu ‚tfwk >
rf™tu f{o ‚tne{U su n w , yÚto f tu ™tþ ntu ‚ nu ‚u n w >>
yÁ r‚™{U «trýðÄ su W , ®nËtrŒf y™Úto nu ‚u W >
Ëtu f{o™fe Ë{tÂó sunt, fh™fwk r™s Ët{ÚÞo nu ‚unt >>
{™{rn rƒ™ rð[trhfu yu‚t, {tunËU f{o ythk¼‚ su‚t >
yi Ë u f{o fh‚ nu òu R , ‚t{Ë f{o fnu nu Ëtu R >>25>>
Œtu n t - V÷fu Ëk „ fw k íÞt„efu , f‚to … ™ yr¼{t™ >
r‚™ËU hrn‚ Ëtu hn‚ nu , yi Ë tu …h{ Ëw ò ™ >>
[tu…tR
ythk Ç Þtu òu f{o r‚™{tk n e, òu ÷ w k Ë{tÂó ntu ð ‚ ™tk n e >
‚ƒ ÷r„ Œw:¾fwk Äth‚ sunt, Ëtu Äehs Ä]r‚ fn‚ nu ‚unt >>
yr‚ WíËtn Wã{ sw‚ ¼the, rËÂØ yrËÂØ ™{rn yrðfthe >
318
ysw o ™ yi Ë tu f‚to su W , Ëtr¥ðf f‚to fn‚ nu ‚u W >>26>>

«er‚ sw ‚ yk ‚ h Ërðftht, f{o f u V÷fw k [n‚ y…tht >
f{o{U ðtkrA‚ ÿÔÞ nu sunw, r‚™ftu ¾[o fh‚ ™ne ‚unw >>
…hfw …erzfu fh™ Mð¼tðt, f{o{U ðtkrA‚ ËwrÄ y¼tðt >
rËÂØ yrËÂØ™{ne Ëtu «t™e, n»to þtuf sw‚ ‚™yr¼{t™e >>
Œtu n t - R™ ÷ûtý fhe sw õ ‚ nu , yi Ë tu f‚to su n e >
Ëtu f‚to htsË fÌttu , yrÄf yÕ…{r‚ ‚u n e >>27>>
[tu…tR
þtMºteÞ f{o ËU LÞthu òuR, yr‚ fwf{o{ne ð‚o ‚ ËtuR >
™ne …tÞtu rðãt Ëw¾fthe, ythk¼{ne rþrÚt÷‚t ¼the >>
yr¼[thtrŒf f{o fXtuht, r‚™{U Ár[ yk‚h ‚{ ½tuht >
…hfwk X„™{ne ‚í…h su W , òu ø Þ f{o f w k fh‚ ™ ‚u nw k >>
Ëƒne ft÷ Wh õ÷uþ y…tht, M‚çÄ Mð¼tð ™ ò™‚ Ëtht >
yr¼[thtrŒf f{o nu sune, ytuh rð»tu ythkr¼fu ‚u ne >>
ƒnw‚ ft÷÷kw y™Úto ‚tftu, hn‚ rð[the Mð¼tð nu òftu >
ysw o ™ yi Ë tu f‚to su W , ‚t{Ë f‚to fn‚ nu ‚u W >>28>>
Œtu n t - òu ø Þ f{o ftu ¿tt™ yÁ, òuø Þ f{o nu òu W >
f{o f tu f‚to r‚nw rð»tu , „w ý ËU rºtrðÄ fnu Ëtu W >>
Ëtu h Xt - ƒwÂØ yÁ Ä]r‚ sunw, ËtuW „w™fu òu„ fhe >
rºtrðÄ ntu ‚ nu ‚u n w , Ëtu Ëk û tu … ËU fn‚ yƒ >>
[tu…tR
Ëw ™ w n w Ä™k s Þ ƒw Â Ø yu n t, òu rððu f sw ‚ r™ùu ‚u n t >
Ä]r‚ ythkr¼ r¢Þt r‚™{tkne, rð½™ ¼Þu ‚urn íÞt„‚ ™tkne >>
r‚nw „w™Ëu yÁ Ä]r‚ sunw, rºtrðÄ ¼uŒ sw‚ r¼Òt r¼Òt ‚unw >
{U ‚w{fwk ƒhr™ fnw ‚t‚t, Ëƒne ¼tr‚ Ëwr™÷u Ëtûtt‚t >>29>>
rð¼ðftu ËtÄ™ Ä{o nu stuR, nu …thÚt «ð]Â¥t nu òuR >
{tuûtftu ËtÄ™Y… òu Ä{to, r™ð]Â¥t ËtuR xth‚ Ëƒ f{to >>
319
«ð]Â¥t r™ð]Â¥t sw‚ Ä{o nu yune, Ëtu ŒtuW Ä{o ò™u ƒwÂØ sune >
W¼Þ Ä{o{ne hnu Ëƒ ðh™t, r‚™fwk fh™ òuøÞ yt[h™t >>
Œtu n t - Þtfwk fh™u òuøÞ Þn, fh™ òuøÞ Þn ™tkne >
Þw k ò™‚ nu ƒw Â Ø òu , r™s rð[thfu {tk n e >>
þt†ËU hrn‚ òu ƒh‚™tu , Ëtu ¼ÞMÚtt™ r™Œt™ >>
þt†{U fÌttu íÞw k ðh‚™tu , y¼Þftu MÚtt™ «{t™ >>
R™fw k òu ƒw Â Ø ò™ne, ƒk Ä {tu û t nu Œtu W ,
r‚™nefw k òu ƒw Â Ø ò™ne, Ëtr¥ðfe fn‚ nu Ëtu W >>30>>
[tu…tR
yÁ òu ƒwÂØ fhefu ™h yune, «Út{ fnu ŒtuW Ä{o nu ‚une >
íÞwk ™ yÄ{o sÚtthÚt ò™u, Ä{o{U hn‚ ™ ‚tne r…At™u >>
fh™u òu ø Þ Ä{eo f w k su n t, ™rn fh™u f k w òu ø Þ nu ‚u n t >
òu ƒwÂØËU ™ sÚtthÚt ÷nne, …thÚt Ëtu ƒwÂØ htsËe fnne >>31>>
nu …thÚt ‚t{ËËU sƒne, ytðhý sw‚ ƒwÂØ ¼R ‚ƒne >
yr‚ yÄ{ofwk rn Ä{o {t™u, Ä{onefwk Ëtu yÄ{o «{t™u >>
ËíÞfwk yËíÞ «{t™‚ òuR, yË‚fwk Ë‚ fhe {t™‚ ËtuR >
Þwk Ëƒ yÚto {t™u rð…he‚t, ‚t{Ëe ƒwÂØ fne ¼Þ¼e‚t >>32>>
Œtu n t - nu …thÚt þw Ø òu „ òu , {tu û tftu ËtÄ™Y… >
«¼w f tu W…tË™ r‚™rnËU , áZ Ä] r ‚ …h{ y™q … >
Ëtu Ä] r ‚ËU {™ «tý yY, rfÞt ErLÿ rf su n w >
«¼w rf W…tË™ fu rð»tu , Äth‚ nu ™h ‚u W >>
ËtuhXt - Ëtu Ä]r‚ …h{ Ëwò™, Ët¥ðfe fne nu Ëƒne rðrÄ >
nh‚ {tu n y¿tt™, ¿tt™ æÞt™ rð¿tt™«Œ >>33>>
[tu…tR
nu …thÚt …÷ [tn‚ sunt, Ä{o yÚto [nu ft{fwk ‚unt >
yÁ òu r‚™fu ËtÄ™Y…t, r‚™fw k {t™‚ …h{ y™q … t >>
{™ yÁ «tý RrLÿ„ý sunw, Ëƒfe r¢Þt ‚une Äth‚ ‚unw >
Ëtu Ä]r‚ htsËe fne ‚tuÞ ‚t‚t, yrÄf yÕ… V÷ sw‚ Ëtûtt‚t >>34>>
nu …thÚt Œw{or‚ ™h su ‚t, sune Ä]r‚ËU Äth‚ nu ‚u‚t >
320
r™ÿt ¼Þ yÁ ºttË y™k‚t, þtuf fü {Œftu ™ne yk‚t >

rð»tÞfe ËuðËU ‚™{Œ ntuR, yr‚ Œw:¾ŒtÞf ntuð‚ ËtuR >>
R™ Ëƒfwk Äth‚ Ä]r‚ sune, ‚t{Ëe Ä]r‚ n{ fn‚ nu ‚une >>35>>
Œtunt - Ëw™nw ¼h‚ fw÷ ©uc yƒ, «Út{ fnu nu òuÞ >
¿tt™ f{o fh‚trŒ Ëƒ, Ëw ¾ fu fts nu Ëtu Þ >>
[tu…tR
Ëtu Ëw¾ „w™ fhe r‚™ «ftht, Ëtu ‚w{ Ëw™w yƒ …h{ WŒtht >
òu Ëw¾{U r[h ft÷ yÇÞtËt, r‚™ËU yrÄf «er‚ ÷nu ŒtËt >
yÁ Ëƒ ËkËtrhf Œw:¾ sunt, r‚™fu yk‚fwk …tð‚ yunt >
yiËtu Ëw¾ yr‚ ðtkrA‚ sunw, „w™ frh r‚™ ¼tkr‚ nu ‚unw >>36>>
òu Ëw¾ òu„ ythk¼fu ft÷t, ƒnw «ÞtËËU ntu‚ rðþt÷t >
þwØ yt‚{ y™w¼ð™ y™q…t, ‚t‚U rð»t ßÞwk ntu‚ Œw:¾Y…t >>
sƒ …rh…õð yðMÚtt ntuR, áZ yÇÞtËfu ƒ÷ fhe ËtuR >
ytí{MðY… òu þwØ y…tht, ‚tË Œþo ¼yu ntu‚ Wòht >>
Œtunt - ‚ƒ òu Ëw¾ y{]‚ ËhË, «„x‚ …h{ rðþt÷ >
Ëtu Ëw ¾ r™s ƒw Â Ø þw Ø ËU , ntu ð ‚ nu ‚‚ft÷ >>
ËtuhXt - Ëtu Ëw¾ …h{ y™q…, ytí{MðY…fu ò™ ‚une >
ƒhr™ fÌttu su n e Y…, Ëtr¥ðf Ëw ¾ Ëtu fn‚ ƒw Ä >>37>>
[tu…tR
y™w¼ð Ë{u ntu‚ Ëw¾ òuR, rð»tÞ RrLÿ ËkÞtu„ËU ntuR >
òu Ëw¾ y{]‚ Ë{ ¼Þnthe, r…Au ™hf«Œ yr‚ Œw:¾fthe >>
siËu rð»tftu …t™ fhu ftuW, yiËu Œw:¾Œ ntu ‚ nu Ëtu W >
yswo™ yiËtu Ëw¾ nu sunt, ƒwÄ htsË Ëw¾ fn‚ nu ‚unt >>38>>
òu Ëw¾ y™w¼ð ft÷{U ‚t‚t, W¥th ft÷rð»tu Ëtûtt‚t >
yt…fw k {tu nftu f‚to Ëtu R, yt÷Ë r™ÿt «{tŒËU ntu R >>
Ëtu Ëw¾ ‚t{Ë fÌttu «ðe™t, ‚tne [n‚ {r‚ne™ {÷e™t >
‚t‚u {w{wûtw htsË xthe, Ëtr¥ðf „úný òuøÞ Ëw¾fthe >>39>>
Œtu n t - ¼w ð{ne {™w»ÞtrŒf rð»tu, Mð„o{ U Œuðr™{tkR >
321
«f] r ‚ sw õ ‚ ƒú ñ trŒ Ëƒ, ‚] ý «sk ‚ fntk R >>

{tÞtËU r‚nw „w ™ ¼Þu , r‚™ËU {w õ ‚ ¼Þtu òu R >
yi Ë tu rºt¼w ð ™fu rð»tu , «trý{tºt ™rn ftu R >>40>>
[tu…tR
Ë¥ð ð]ÂØ ftÞo fnu yunwk, Ë¥ð „úný rn‚ ƒh™u ‚unwk >
Ë¥ðhs ‚{ fths su n t, r‚™fu ¼u Œ fnu Ëƒ yu n t >>
yƒ òu {tuûtftu ËtÄ™Y…t, yiËtu f{o fÌttu …h{ y™q…t >
‚u n e ÷¾e ythtÄ™ Ëtò, Ëtu W W…Œu þ fh™fu ftò >>
surn rðrÄ f{o fÌttu òu òfkw, ©enrh «tÂóY… V÷ ƒtfwk >
Ëtu Ëƒ «r‚…tŒ™ rn‚ yuW, ƒútñýtrŒ yrÄfthe suW >>
‚une Mð¼tð y™wËhe hnu òuW, ËíÞtrŒf „wý ¼uŒËU ËtuW >
ð]Â¥t sw‚ fh™ òuøÞ þw¼ f{to, ¼yu rð¼t„ sw‚ fn‚ Ëtu {{to >>
Œtu n t - ƒú tñý ûtrºt ði ~ Þ yÁ, þq ÿ ðýo Þn [th >
nu ysw o ™ Ëƒ r¼Òt ¼Þu , „w ý Mð¼tð y™w Ë th >>
ƒú t ñý ytrŒf sL{fu , nu ‚ w «Út{fu f{o >
r‚™ËU ¼Þu Ë¥ðtrŒ „w ý , „w ý ËU r¼Òt ¼Þu Ä{o >>
ËtuhXt - þ{ Œ{trŒf Ëƒ f{o, „wý frh ¼Þu nu rð¼t„ sw‚ >
Ëtu Ëƒneftu {{o , þt† Þw k «r‚…tŒ™ fh‚ >>41>>
[tu…tR
yƒ ƒútñý fu f{o nu su‚t, yrÄf {tuût«Œ fn‚ nu ‚u‚t >
þ{ òu ƒtÌt RrLÿ ðþ fh™t, Œ{ yk‚:fhý r™{{u Äh™t >>
‚… òu r™{ ‚rs ¼tu„ ™ ¼s™t, þti[ òu þtMºteÞ f{o ™ ‚s™t >
‚tz™ fh™ Œwü r™íÞ ¼the, ûttkr‚ ‚tunw r[‚ hnu yrðfthe >>
ytsoð yurn Ëh÷‚t ntuR, ¿tt™ rð¿tt™ swõ‚ nu ËtuR >
Ëƒne ðuŒftu yÚto nu sunt, y[÷ ËíÞ „e™u ytÂM‚f ‚unt >>
Ëtu Þn þ{ Œ{trŒ Ëƒ sunw, ƒútñýfu Mð¼tð þwØ ‚unw >
r‚™ËU ¼Þtu Þn f{o WŒtht, þ{ Œ{trŒ Ëk…r‚ ©wr‚Ëtht >>42>>
Œtu n t - Äzf hrn‚ rÄhs Ërn‚, hý{U fh‚ «ðuþ >
322
yr‚ ‚u s Mðe þºtw Ë U , ™tk r n …ht¼ð ÷u þ >>

[tu…tR
f{ofwk fh‚ rð½™ rƒ[ ytðu, ‚unw Ë{tÂó fhu Ä]r‚ Ëtu fntðu >
Ëƒne r¢Þtfe rËÂØ òuR, ‚une Ët{Úteo òu Œût‚t ËtuR >>
yt…fu {hýfwk ò™‚ sƒnw, yiËunw swØ{U nx‚ ™ fƒnw >
Œu ™ u òu ø Þ ðM‚w f u {tk R , yr‚ WŒth Ëtu Œt™ fntk R >>
yt…ËU LÞthu «týe ðtfk w, r™Þ{{U h¾‚rf þÂõ‚ òfwk >
þtiÞtorŒf Ëƒ f{o nu sunwk, ûttºt Mð¼tðrnËuk ¼Þu ‚unwk >>43>>
f]r»t òu yÒt W…òð™ ftò, ¼qr{fwk ¾uz‚ fhe Ëtò >
…þw …t÷™ fhu ƒ™s ðu…tht, Œu‚ ÷u‚ Ä™ fh‚ ðÄtht >>
Œtunt - f]r»t ytrŒf Ëƒ f{o Ëtu, ði~Þ Mð¼tð nu òuÞ >
r‚™Ëu k ¼Þu Ëƒ òr™Þtu , ytu h ™ fth™ ftu Þ >>
«Út{ fnu r‚nw ðhý ‚u n e, Ëu ð tÁ… òu f{o >
Ëtu ¼Þtu þq ÿ Mð¼tðËU , òr™ ÷u n w Þn {{o >>44>>
[tu…tR
r™sr™s f{o «Út{ fnu sunt, ‚ntk h‚ ÷n‚ …h{ …Œ ‚unt >
yt…fu f{o{U yr‚ h‚ òuR, …tðu {tuût rsr{ Ëw™w ‚w{ ËtuR >>45>>
s„{ne «trý{tºt òu ¼tËu, ‚urn Wí…Â¥t yÁk ÂMÚtr‚ ÷Þ òËU >
rs™ frh rðïÔÞtr… hÌttu yunwk, y{hfu yk‚hòr{ ‚unwk >>
‚tne {™w»Þ r™s f{oËU sƒne, …qrsfu yrÄf heÍtð‚ ‚ƒne >
‚tË «ËtŒ …h{ …ŒY…t, …h{ rËÂØ Ëƒ …tðu y™q…t >>46>>
yt… ðtË™t swõ‚ nu sune, „úný fh™fu òuøÞ nu ‚une >
yi Ë tu f{o ò u „ r™sÄ{to , „w ý ËU hrn‚nw k {u x ‚ ¼{to >>
Œtu n t - ¿tt™òu „ …h Ä{o Ë U , f{o ò u „ yr‚Ëth >
r™s Mð¼tð{u k r{÷‚ òu , ntu ‚ Ëtu Ëw „ { «fth >>
r™s Mð¼tð fhe sw õ ‚ Ëtu , f{o fh‚ ™h òu Þ >
Ëtu ™h Aw x ‚ …t…ËU , ¼ð¼Þ ‚tne ™ ntu Þ >>47>>
323
[tu…tR
nu fwk‚eËw‚ Ëw™w {{ ƒt‚t, ¼yu nu Mð¼tðËU f{o òu ¼út‚t >
Ëtu Œw:¾Ërn‚ ËŒtu»t nu sƒne, ‚tftu íÞt„ fh‚ ™ne ‚ƒne >>
¿tt™òu„fu òuøÞ ntu ðeht, f{oòu„ fhtu ‚Œr… ËwÄeht >
f{o Á ¿tt™ ythk¼ nu su‚t, Œw:¾ ËtuR Œtu»t swõ‚ nu ‚u‚t >>
Äq{ËU y™÷ ßÞwk hnu yƒht™t1, íÞwk Þn Œw:¾ËU W¼Þ ÷…x™t >
r‚™{U R‚™tu ¼uŒ nu ¼the, Ëw„{ nu f{oòu„ Ëw¾fthe >>
f{oòu„ yiËtu Ëw¾Y…t, hrn‚ «{tŒ Ëtu …h{ y™q…t >
¿tt™òu„ Ëtu frX™ nu ‚t‚t, ËtuW «{tŒ sw‚ s„ rðÏÞt‚t >>48>>
Œtunt - Ëƒne V÷trŒffu rð»tu, «er‚ hrn‚ ƒwÂØ òË >
rsíÞtu {™ su n e Ëƒrn rðrÄ, s„ËU yrÄf WŒtË >>
[tu…tR
Ëƒne ¼tr‚ f‚to «¼w ò™e, yt… yf‚to hnu r™{to™e >
yt…fu f‚to…™{uk òuR, yr‚ r™:M…]n Wh [tn ™ ftuR >>
Ëtu ™h frhfu V÷trŒf íÞt„t, f{ofwk fh‚ hnu ƒz¼t„t >
¿tt™òu „ nw r f V÷Y…t, æÞt™fe r™ct …tðu y™q … t >>49>>
Œun «sk‚ rŒ™ rn rŒ™ ¼trh, rf™tu f{oòu„ Ëw¾fthe >
r‚™ frh ËtÄ™ òuøÞ òu æÞt™t, ËtuR rËÂØ …tÞtu ƒwÂØðt™t >>
surn rðrÄ ƒh‚‚ ƒúñfwk …tðu, ytuh Ëf÷ WhËU rðËhtðu >
Ëtu rðrÄ yƒ fwk‚eËw‚ ðeht, {tUËU Ëw™tu Ëkûtu…ËU Äeht >>
Œtu n t - æÞt™Y… òu ¿tt™ nu , ‚u r n þw Ø r™ct òu Þ >
…h{ …tð™u òu ø Þ òu , ƒú ñ fntð‚ Ëtu Þ >>50>>
[tu…tR
yr‚ rðþwØ ƒwÂØsw‚ òuR, Ä]r‚ËU r™s{™ ð~Þ frh ËtuR >
rð»tÞËU rð{w¾ fh‚ {™ yunt, æÞt™ òuøÞ frhfu {™ ‚unt >>
…k[ rð»tÞ þçŒtrŒf sunw, ‚tfwk ‚rsfu rð{÷{r‚ yunw >
rð»tÞ r™r{¥t sune yuËu ¼the, ht„ Ák îu»t ‚tne áZ xthe >>51>>
1 - ½uhtÞu÷tu
324
æÞt™rðhturÄ fntð‚ suW, ‚urn rð™ þwØ MÚt÷{U hnu ‚uW >
yr‚þU ¼tus™ fh‚ ™ yune, yr‚ W…ðtË fh‚ ™ne ‚une >>
Œu n ƒtr™ {™ð] Â ¥t òu W , æÞt™fu Ë™{w ¾ rfr™ Ëtu W >
Œun «sk‚ rŒ™ rn rŒ™ ðeht, æÞt™òu„{rn ‚í…h Äeht >>
Œtu n t - æÞt™ fh™fu òu ø Þ òu , «¼w f tu rŒÔÞ MðY… >
r‚™ËU …] Ú tf Ëƒ ðM‚w { U , ‚u r n ði h tøÞ y™q … >>52>>
[tu…tR
ŒuntrŒf{U yt‚{ {r‚ surn, áZ ynkfth fntð‚ ‚une >
‚™ yr¼{t™fe ð]ÂØ sunt, ‚tË nu‚w ‚]»ýt ƒ÷ ‚unt >>
Œ…o Ëtu n»toËU ¼Þtu {Œ suW, ft{ Á ¢tuÄ {ntrh…w ‚uW >
Ët{„úe ‚™ Äth™ ftò, ËtuR …rh„ún Ërn‚ Ë{tò >
Ëtu Ëƒ íÞtr„fu r™{o{ òuR, ytí{ rð™t yLÞ [n‚ ™ ËtuR >
ytí{ËU …]Útf ðM‚w r‚™{tnª, ytí{ƒwÂØ Ëƒne rðrÄ ™tkne >>
ytí{ y™w¼ðftu Ëw¾ òfwk, þtk‚ Á Œtk‚1 fntð‚ nu ‚tfwk >
æÞt™òu „ fw k fh‚ nu òu W , ƒú ñ ¼tðfw k …tð‚ Ëtu W >>
Œtu n t - Ëƒ ƒk Ä ™ËU {w õ ‚ ntu , ytí{Y… hnu yu n w >
«f] r ‚ …th þw Ø yt‚{t, ðtrnfw k …tð‚ ‚u n w >>53>>
[tu…tR
ƒúñY… ð‚o‚ nu sune, ytí{ MðY… «„x r™íÞ ‚une >
õ÷uþY… f{torŒf sunt, r‚™ËU hrn‚ yk‚h r™íÞ yunt >>
Ëtu ™h {tuËU …]Útf Ëƒ «t™e, r‚™ftu þtu[ fh‚ ™ne ¿tt™e >
ftnwfe RåAt Wh ™rn Äthu, {tU rƒ™ ytuhftu Ëk„ r™ðthu >>
{tu rð™ ytuh «trý{U ðtne, yrÄf y™tŒh Ëtu Ë{ ‚tne >
‚]ýË{ Ëƒne ðM‚w r„™u òuR, {urh …h{ ¼Âõ‚ ÷nu ËtuR >>54>>
MðY… Mð¼tðËU {U yrðfthe, siËtu {U yr‚þu Ëw¾fthe >
„wýËU yhw rð¼qr‚ËU ‚t‚t, siËtu {U yr‚ ƒz rðÏÞt‚t >>
Œtu nt - {tufwk yune rðrÄ ¼Âõ‚ËU, ò™u sÚtthÚt òuÞ >
ò™e sÚtthÚt {tu Þ {{, ¼õ‚ yu f tÂL‚f ntu Þ >>55>>
1 - ËkÞ{e
325
[tu…tR
Þwk ðýto©{ Wr[‚ nu sunt, r™íÞ r™r{¥t V÷ [nu rƒ™ ‚unt >
nrh ythtÄ™ rf™tu òuR, yiËu f{oftu V÷ fÌttu ËtuR >>
yƒ òu fÌttu «fth ËtuR {{to, r‚™ fhe rf™u ftBÞ òu f{to >
r‚™rnftu V÷ ËtuR nu ¼tR, yurnrðrÄ fn‚ nu «¼w Ë{wÍtR >>
r™íÞ ™ir{Â¥tf f{o fntkne, fuð÷ ËtuR fh™u Þwk ™tkne >
Ëƒne ftBÞ f{o nu su n k w , {tu { U íÞt„e f‚to r Œf ‚u n k w >>
yuËtu ntuÞfu Ëƒne ft÷t, {{ rn‚ f{o òu fh‚ rðþt÷t >
ËíÞ Ë™t‚™ …Œ nu òu W , {{ «ËtŒËU …tð‚ Ëtu W >>56>>
Œtu n t - y™LÞ r[¥tËU f{o Ëƒ, fhefu Ë{…o‚ ËtuÞ >
{U V÷ …tð™ òu ø Þ su n e, yi Ë u ‚w { ntu òu Þ >>
Ëtu ‚w { f{o f w k fh‚nw , {tu { U ƒw Â Øfw k Äthe >
ytí{r™c fhtu f{o Ëtu , ƒw Â Øòu „ Ëw ¾ fthe >>
ËtuhXt - Ëtu ƒwÂØòu„ nu òuÞ, ‚urn ytr©‚ ntufu y[÷ >
{tu { U ËŒt r[¥t «tu Þ , ysw o ™ yi Ë tu ntu y[÷ >>57>>
[tu…tR
{turn{U r[¥t yiËu ‚w{ òuR, Ëƒne f{o rf™uW Ëßs ntuR >
ËtkËtrhf Ëƒ Œw :¾ nu sunw, {{ «ËtŒËU ‚rhntu ‚unw >>
òu ‚w{ ynkfthËU yƒne, fh™ òuøÞ {U ò™w Ëƒne >
{tr™fu Þwk ™ Ëwr™ ntu {{ ƒt‚t, …intu ™tþ ‚w{ yr‚ rðÏÞt‚t >>
fh™ òuøÞ Ëƒ Sðfwk òuW, ™tkrn fh™fu òuøÞ nu ËtuW >
‚trn rË¾tð™ òuøÞ Ëwò™t, nu ysw™ o {tU rð™ ™rn yt™t >>58>>
r™s rn‚ yÁ r™s y™rn‚ ŒtuR, r‚™ftu ¿tt™ Mð‚kºt nu {tuR >
Þwk yr¼{t™ Ätrh Wh{tkn e, {uhu ð[™fw k {t™‚ ™tk ne >>
Œtu n t - ™tk n e fÁk „ tu sw Ø {U , Þw k {t™‚ nu òu W >
Þn Mð‚k º t‚t ‚ð «ƒ÷, r{ÚÞt ntu R nu Ëtu W >>
{{ Mð‚k º t‚tËU yrÄf, fü sw õ ‚ r[¥t ‚tu h >
{{ yt¿ttËU «f] r ‚ ‚tu Þ , òu z u r „ fhe òu h >>59>>
[tu…tR
nu fwk‚eËw‚ Ëw™tu {{ ƒt‚t, ûtrºt Mð¼tðËU ¼Þtu Ëtûtt‚t >
326
þqhðeh Yr… r™s f{to, r‚™ fhe ‚w{ ƒkÄtyu ÷r¾ Ä{to >>
‚t‚u ‚w{ …hðþ ntuÞ ðeht, ðeh ntf Ëwr™fu hýÄeht >>
™t Ërnntu swØ frhntu ‚ƒne, òu ™ [n‚ y¿tt™ËU yƒne >>60>>
Þt‚u Ëðu o ï h {U su n e, …q ð o f{o r‚r{ «trý yu n e >
Ëƒ Mð¼tð y™wð]Â¥t fe™t, Ëtu fth™ ‚w{ Ëw™nw «ðe™t >>
nu yswo™ Rïh nu suW, Ëƒnefwk r™Þ{{U h¾‚ nu ‚uW >
yi Ë u ðtËw Œ u ð ¼„ðt™t, Ëƒfu Wh{U hn‚ Ëƒò™t >>
Œtu n t - Œu n Ák RrLÿY… Þn, yt… håÞtu þw ¼ sk ºt >
r‚™{U hnu Ëƒ «trý ‚u n e, r™{{U h¾‚ Mð‚k º t >>
r™s {tÞt „w ý {Þe «ƒ÷, r‚™ fhe „w ý y™w Ë th >
ÂMÚth [h rðï ¼ú { tðne, Wh ðrËËU fh‚th >>61>>
[tu…tR
nu ¼th‚ Ëƒ rþûtf sunt, ¼õ‚ ðíË÷‚t fhefu ‚unt >
‚tuh ËthÚte ¼Þu yrð™tþe, Þwk f{o yurn rðrÄ fnu Ëw¾htþe >>
yu Ë u Ëtu Ëƒ yk ‚ hò{e, ðtËw Œ u ð Ëƒnefu Mðt{e >
{™ f{o ð[™ËU …h{ Ëwò™t, ‚tfu þhý hntu ‚rs {t™t >>
‚urn rð™ yr‚ y¿tt™ËU ðeht, frhntu swØ ‚w{ ntuÞ yÄeht >
swØ fhe ntuÞ y¿tt™ËU sƒne, ntuRntu ™tþ MðthÚt rƒ™ ‚ƒne >>
‚t‚u fÌttu {U sune «ftht, swØtrŒf fhe íÞwk rn WŒtht >
Þwk rfÞu «¼w «ËtŒËU ¼the, …h{ þtÂL‚ …intu Ëw¾fthe >>
Œtunt - íÞwkrn Ë™t‚™ «f]r‚ …h, «¼wftu MÚtt™f òuR >
{tu h ƒ[™ËU Ëns ‚w { , …i n tu …h{ …Œ Ëtu R >>62>>
[tu…tR
…tð™u òuøÞ {w{wûtw sune, „wÌtËU yrÄf „wÌt nu yurn >
f{oòu„ sw‚ yr‚ þwØ sunwk, ¿tt™òu„ sw‚ r™{o÷ ‚unwk >>
¼Âõ‚ òu„ sw‚ Ëw¾«Œ ¿tt™t, r‚nw ËkƒkrÄ fÌttu ¿tt™ Ëwò™t >
Þn Ëƒfkw rð[the Ëtûtt‚t, r™s yrÄfth ßÞwk fesu ‚t‚t >
f{o òu „ ðt ¿tt™ nw òu „t, yÚtðt ¼Âõ‚òu „ Ëk òu „ t >
R™{UËU ‚tuÞ ðÕ÷¼ òuR, surn rðrÄ RåAt fesu ËtuR >>63>>
Þw Ëƒ „wÌt{uk „wÌt nu ¼the, {tuh ð[™ yr‚þu Ëw¾fthe >
327
‚tne Ëw™tu ‚w{ yr‚ r[‚ ÷tR, Ëw™u Ëƒrn rðrÄ ntu‚ ¼÷tR >>
Œtu nt - ‚w{ {tufwk ðÕ÷¼ ËŒt, ntu ‚w{ áZ {r‚{t™ >
‚t‚U {U ‚ð rn‚ y[÷, fn‚nw …h{ Ëw ò ™ >>64>>
[tu…tR
«u{ Ërn‚ {™ {tu{U Äthtu, ntu {{ ¼õ‚ …h{ {‚ðthtu >
{u htu ss™ Á …q s™ su n t, fhnw yrÄf «er‚ËU ‚u n t >>
{tu r nfw k ™{Mfth fÞo ‚t‚t, {tu n efw k Þw k …i n tu Ëtûtt‚t >
yurn rðrÄ ËíÞ «r‚¿tt yunt, ‚ð yt„u rfr™ {U yunt >>
Þn ™rn fÚt™{tºt {{ ƒt™e, ËíÞËuk …h{ ËíÞ Ëw¾Œt™e >
Þt‚u ‚tuÞ fÌttu Ëƒ ðeht, ‚w{ {tuÞ yr‚ ðÕ÷¼ hýÄeht >>65>>
nu yswo™ {™ fhefu yunkw, {t™u Ä{o Ëƒne ‚w{ sunkw >
{™ f]‚ Ä{o íÞtr„fu Ëƒne, {uhu þhý ytytu ‚wk{ yƒne >>
Œtu nt - {U yuf fnwk íÞwkrn fhtu, Þwk ðh‚™ ‚tuÞ ðeh >
{U Ëƒ …t…ËU Atu z enw k , þtu f ™ fh™t Äeh >>66>>
[tu…tR
…h{ „wÌt Þn þt† nu sunt, {U ‚tuÞ fÌttu hrn‚ ËkŒunt >
™t rfÞtu ‚… yuËtu ™h sunw, ‚urn yt„u fn™t ™rn yurn >
‚ð yY ¼Âõ‚ ™rn òrn, ‚…Ëe ‚tuu nwk fn™t ™rn ‚t®n >
¼õ‚nw Ëw™™u [n‚ ™ sune, Þn {{ hnMÞ ™ fn™t ‚urn >>
{{ MðY… {{ Ët{ŠÚt {tkne, íÞwk {{ „wý {ne Œtu»t Œu¾tkne >
Þwk {{ Rh»tt fh‚ nu òuR, fn™u òuøÞ fƒnw ™ne ËtuR >>67>>
…h{ „w Ìt Þn þt† nu suW, {uhu ¼õ‚fwk finrn ‚unw >
…h{ ¼Âõ‚ {{ fhefu yþu»tt, …intu {tuÞ ËkþÞ ™rn ÷uþt >>68>>
Œtu nt - Ëƒne {™w»Þ{U ytsËU, «Út{ ¼Þu r‚™{tkne >
{{ yr‚ r«Þ f‚to …wÁ»t, ‚une rƒ™ yLÞ ¼Þtu ™tkne >>
ËtuhXt - ytsËU yt„u òuÞ, ¼qr{ rð»tu ƒnw ™hr™ {æÞ >
yr‚þU ðÕ÷¼ {tuÞ, ‚urn rð™ yLÞ ftuW ntuRnu ™tkne >>69>>
[tu…tR
Ä{oY… ‚ð {{ ËkðtŒt, …rX nu «u{ sw‚ ÷r¾ ‚urn MðtŒt >
¿tt™s¿tËU sßÞtu {tuÞ ‚une, {{ {r‚{U ð‚o‚ nu yune >>70>>
328
…h{ ©Øt sw‚ …wÁ»t nu sunw, hrn‚ yËqÞt yuËtu yunw >
Þn ËkðtŒ Ëw™‚ nu sƒne, ‚ƒ ‚unw ¼Âõ‚rðhturÄ Ëƒne >>
…t…ËU {wõ‚ ntuÞ ‚‚ft÷t, yr‚ …wÛÞðk‚fu ÷tuf rðþt÷t >
Ëtu þw¼ ÷tuffwk …tð‚ ËtuR, Œw:¾ftu ÷uþ ™rn ‚ntk ftuR >>71>>
nu yswo™ fnu ƒ[™ {U òuW, Ëw™u rf ™ne yuf r[¥tËU ËtuW >
yr‚ y¿tt™ËU {turn ntuR, swØ ™ fhenwk fÌttu Þwk {tuR >>
Œtu nt - nu …thÚt yr‚ {tun ðþ, Þwk ƒtu÷u ‚w { ðeh >
Ëtu ‚ð {tu n ftu ™tþ yƒ, ¼Þtu rf ™rn {r‚ Äeh >>72>>
[tu…tR
yswo™ Wðt[
ƒt‚ «Út{ frn Ëwr™fu ‚unt, ‚ƒ yswo™ ƒtu÷‚ ¼yu yunt >
nu yåÞw ‚ {{ {tun y™k ‚t, ‚ð «ËtŒËU …tÞtu yk ‚t >>
M{]r‚ sÚtthÚt ¿tt™ nu òuR, ‚ð fÁýtËU …tÞtu {U ËtuR >
ÂMÚth ntuR rðf÷ r{xâtu ƒnw™t{e, ËkþÞ hrn‚ …tÞtu {U Mðt{e >>
yƒ swØtrŒf ƒ[™ ‚w{tht, fnentu Ëtu fhenwk fhe ÃÞtht >
{wr™ fnu Ëw™w s™{usÞ yunt, Þwk yswo™ ¼yu „‚ ËkŒunt >>
™]… Ä]‚ht»xÙ …wrA ßÞkwk ‚t‚t, ËksÞ fn‚ ¼Þtu Ëtûtt‚t >
ÔÞtËrf f]…t ßÞwk r™s Wh ¿tt™t, Ëtu Ëƒ ËksÞ fn‚ Ëwò™t >>73>>
ËksÞ Wðt[
Œtu n t - fnu Ëk s Þ nu ™] … r‚ Þw k , ðtËw Œ u ð ¼„ðt™ >
…tÚto r™s r…‚w ¼ r„r™ Ëw ‚ , ysw o ™ yr‚ ƒw Â Ø{t™ >>
Ëtu h Xt - r‚™ftu Þn ËkðtŒ, yŒT¼ w‚ htu {tkr[‚ fh™ >
‚tfw k ‚rsfu «{tŒ, ßÞw k fÌttu íÞw k {U Ëw ™ ‚ ¼Þtu >>74>>
[tu…tR
{{ „w Á ðu ŒÔÞtË y½nthe, ‚tË y™w „ ún ËU Ëw ¾fthe >
rŒÔÞ ©ðý á„ …tÞtu su rn, Þt‚u „w Ì t òu „ nu ‚un e >>
òu„uïh ©ef]»ý nu òuR, yt…ne fn‚ ¼yu «¼w ËtuR >
«¼wËU òu …h{ rðÏÞt‚t, Ëtu {U Ëw™‚ ¼Þtu Ëtûtt‚t >>75>>
nu ™]… f]»ý Ák yswo™ sunw, ‚urn ËkðtŒ …wr™‚ yr‚ ‚unw >
Ëwr™ Ëtûtt‚ y÷tirff yunt, …wr™ …wr™ nh¾wk Ëk¼thefu ‚unt >>76>>
329
nu ™hu þ ysw o ™ fu ftò, Y… «ft~Þtu Ëw h {w r ™htò >

yiËtu yŒT¼w‚ nrhftu Y…t, Ëtu Ëk¼trhfu …h{ y™q…t >>
Œtunt - yr‚ ƒz n»tofwk …tô {{, yr‚ ƒz rðM{Þ ntuÞ >
…w r ™ …w r ™ n»to f w k …tô {U , {™rn{U Ë{Íw k Ëtu Þ >>77>>
[tu…tR
fnt yƒ ƒnw‚ fnuËU ntuR, òu„uïh Ë{Úto «¼w ËtuR >
r™s ËkfÕ…ËU Ëƒ ËkËtht, ‚tË WŒÞ ÂMÚtr‚ fh Ëkntht >>
òu ðËwŒu ðfu …wºt fntkR, Ëtu ©ef]»ý su rn …ûtfu {tkR >
…thÚt «¼w r…‚w¼r„r™fw{tht, ‚urn ©ef]»ý …Œ yuf ytÄtht >>
surn nrh[hýftu yt©Þ ¼the, yiËu ysowo™ Ä™w»Þfu Äthe >
Ëtu surn …ût{U yswo™ Äeht, ‚urn …ût hnu ©e „k¼eht >>
sntk ©ef]»ý ‚ntk rðsÞ «[kzt, Ë{]ÂØ Ëƒne ‚ntk hn‚ y¾kzt >
‚tkrn y[÷ ™er‚ftu ðtËt, Þwk {{ {r‚{rn …h{ «ftþt >>
Œtunt - ©e ytrŒf Ëƒ Œuð ‚urn, hn‚ ËŒt y™wfq÷ >
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt su r n, ËthrÚt {k „ ÷ {q ÷ >>78>>
Œw h „ ™t{ …‚™ rð»tu , WL{¥t „k „ t‚eh >
nrh yt¿tt ¼t»tt ¼R, nh™ Ëƒne ¼ð …eh >>
Ëk ð ‚ yZth Á çÞtrËÞtu , «tð] x 1 «Út{rn {tË >
f] » ý ºtes hrð ðth rŒ™, …q h ™ „ú k Ú t «ftþ >>
Þn „e‚tfw k «u { ËU , …X‚ Ëw ™ ‚ ƒw Â Øðk ‚ >
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt ‚u r n, rhÍ‚ ©e¼„ðk ‚ >>
Þt „e‚tfU yÚto f w k , Wh{rn Äth‚ òu Þ >
ðtËw Œ u ð s„ðk Œ ftu , ÷n‚ …h{ …Œ Ëtu Þ >>
{tuûtËkLÞtËÞtu„tu ™t{tütŒþtuæÞtÞ: >>18>>
Rr‚ ©e¼„ðŒT„e‚t¼t»ttxeft Ëk…ý
q to >>
1 «tð]x - [tu{tËwk
330
©efr…÷„e‚t
Œtu n t - rð½™ nh™ {k „ ÷ fh™, ©enrhf] » ý WŒth >

r‚™fu [h™ Ëhtu s fw k , ðk Œ w ðth{ðth >>1>>
fr÷{ne yËw h r™ Ä{o r{»t, yÄ{o fe™ «[k z >
ftu Ë ÷{ne ©ef] » ý ¼Þu , fh‚ ‚tË {‚ ¾k z >>2>>
Ä{o ™t{ Âîs Œu ð ðh, «u { ð‚e rºtÞ ‚tË >
rs™{rn ©enrh «„x ¼Þu , fr÷{‚ fh™ rð™tþ >>3>>
MðÄ{o rðhr‚ Ëtk Ï Þ yÁ, Þtu „ þt† Ëw ¾ Ät{ >
[nw k sw ‚ ¼Âõ‚ fhtÞfu , fh‚ ¼õ‚ r™»ft{ >>4>>
ËtuhXt - „wý yt[hý nu òË, rŒÔÞY… {k„÷ fh™ >
÷¾e y™LÞ r™sŒtË, …t¾k z ËU hûtt fh‚ >>5>>
yÄ{o xth™ fts, Ä{o f tu áZ MÚtt…™ fh‚ >
Ä{o ‚ ™Þ {nthts, yËw h fe {r‚ rð¼ú { fh‚ >>6>>
{u x ™ ®nËt Þ¿t, ðu Œ y®nËt…h fh™ >
yr‚ þtk ‚ yr‚ ‚sT ¿ t, yrÄf f] … tsw ‚ f] » ý «¼w >>7>>
Œtu n t - yi Ë u ©enrh Œu ð fw k , fhefu y™k ‚ «ýt{ >
WØð {‚fu ¼õ‚ Ëƒ, ‚u r n ytr©‚ „w ý Ät{ >>8>>
r‚™fw k Ëw ¾ ®nËu ƒtu Ä rn‚, fr…÷fe „e‚t ‚tË >
nrh yt¿tt xeft fÁk , fh™ {tu n ‚{ ™tþ >>9>>
[tu…tR
ïu ‚ ðhtn f÷…{rn yu n t, MðtÞk ¼ w ð {LðL‚h su n t >
Ëƒ Ë‚sw„{rn ƒúñt æÞt™e, {wr™ fŒo{ Ëtu fn‚ ¼yu ƒt™e >>10>>
«ò Ëúsnw ‚w{ …h{ «ðe™t, yurn rðrÄ ƒúñt yt¿tt Œe™t >
333
©efr…÷„e‚t
«ò Ëús™ Ët{ŠÚtfu ftò, ËhMð‚e ‚eh „ÞuW {wr™htò >>11>>

Ëtu r™s yt©{ {æÞ WŒtht, ÷„uW fh™ ‚… fXe™ y…tht >
Œþ nòh ð»to ÷„ ¼the, fe™ fXe™ ‚… nrh Wh Äthe >>12>>
…k[htºt{rn …h{ y™q…t, ßÞwk fÌttu …qòrðrÄ Ëw¾Y…t >
Ëtu rðrÄËU «¼w…qò fhne, Ëuðt ¼Âõ‚swõ‚ y™wËhne >>13>>
Œtu n t - ðtËw Œ u ð ¼„ðt™fe, yu r nrðÄ Ëu ð t fe™ >
æÞt™ Äh‚ áZ ‚… fh‚, Þw k ƒ™ ƒËu W «ðe™ >>14>>
ïu ‚ îe……r‚ ©enrh, ðtËw Œ u ð ¼„ðt™ >
fŒo { Ér»tfw k «u { sw ‚ , Œe™tu Œþo ™ Œt™ >>15>>
[tu…tR
„ÁztYZ ¼õ‚¼Þnthe, ‚rz‚ ‚w Õ Þ …e‚tk ƒ hÄthe >
ïu‚f{÷ {t÷t Wh Atsu, ßÞwk ½™{rn ƒnw nkË rðhtsu >>16>>
r[f™ ™e÷ fu þ ÷xð] k Œ t, ‚u r n sw ‚ {w ¾ …k f s Ëw ¾ fk Œ t >
rfhex {w„x sw‚ {M‚f þtu¼u, Ëtu Arƒ Œur¾ {Œ™ {™ ÷tu¼u >>17>>
fwkz÷ {fhtfth Ëwntyu, {™w sw„ {e™ s÷s rZ„ ytyu >
f™ffztk yk„Œ yr¼ht{t, ‚urn sw‚ fhËhtus ArƒÄt{t >>18>>
R™ ytrŒf yt¼q»tý ¼the, r‚™ sw‚ Ëtun‚ «¼w Ëw¾fthe >
fkX{U ftiM‚w¼ Ëtunu WŒtht, {™nw ƒúñ ¼Þtu {r™ ytftht >>19>>
Œtunt - Wh …h ©eðíË r[ö sw‚, Ëtunu [‚w¼wos ~Þt{ >
þk ¾ [¢ yk ƒ w s „Œt, Äthe hnu Ëw ¾ Ät{ >>20>>
[tu…tR
ïu ‚ f{÷ fh ÷u s„ðk Œ t, ¢ezt rn‚ Vu h‚ Ëw ¾ fk Œ t >
{w¾Ëhtus Ëtu¼t yr‚ ¼the, {kŒntË sw‚ yr‚ Ëw¾fthe >>21>>
¼Âõ‚ Ä{o hûtf ¼„ðk‚t, Ëtu ©e…r‚ «¼w yf÷ y™k‚t >
yiËu ðtËwŒuð ¼„ðt™t, {wr™ fŒo{ ‚u rn Œu r¾ Ëw ò™t >>22>>
{wr™ Ëtütk„ Œkzð‚ fe™t, …wr™ …wr™ «¼wfwk ™{‚ «ðe™t >
„Œ„Œ fkX ™Þ™ ðnu ðthe, …w÷rf‚‚™w ©wr‚{kºt Wå[the >>23>>
yurnrðÄ M‚ð™ fe™ yr‚¼the, ßÞwk heÍ‚ «¼w s™Ëw¾fthe >
334
©efr…÷„e‚t
…wr™ {wr™ «¼wËtU fn‚ ¼yu ðt‚t, {tuÞ ƒúñt «uÞtuo Ëwhºtt‚t >>24>>
Œtunt - «ò Ëús™ yt¿tt fhe, ‚ƒ {U W„ú ‚… fe™ >
«ò Ëú s w r‚r{ ™tÚt {tu Þ , fÁýt fhnw «ðe™ >>25>>
[tu…tR
‚ƒrn Ëtu ðtËwŒuð ¼„ðt™t, {wr™Ëk„ ƒtu÷uW …h{ Ëwò™t >
ysËw‚1 MðtÞk¼wð2 {™w sunw, þ‚Y…t ðr™‚t sw‚ ‚unw >>26>>
ytsËU r‚Ëhtu rŒ™ sƒ ntuR, ‚ð yt©{{rn ytÞfu ËtuR >
Œuðnq‚e r™s…w ºte WŒtht, ‚w{fwk Œinu ™]…r‚ fhe ÃÞtht >>27>>
…tr™ „úný ‚tË ‚w{ fh™t, Þn {{ ð[™ Wh Äh™t >
Œuðnq‚e ™]…fLÞt sunt, ‚ð Ë{ „wý Mð¼tðsw‚ ‚unt >>28>>
Ëtu ‚ð …í™erð»tu þw¼™t{t, ™ð …wºte ntuR nu „wýÄt{t >
{U ‚ð …í™e rð»tu yrðfthe, yð‚henwk Ëƒ sw™Ëw¾fthe >>29>>
AkŒ nrh„e‚
Ëw ¾ fthe {U Ähe Œu n Þtu „ ði h tøÞ ¼Âõ‚ ¿tt™ sw ,
hÌttu …qðo fÕ…{U þt† yu [nw swõ‚ yrÄf «{t™ sw >
Ëtu rðfx ft÷fu ðu „ ËU yr‚ ™tþfw k «t…‚ ¼Þtu ,
Ëtu R þt†{U Ëƒ Sð fu fÕÞt™ rn‚ fhenw k ™Þtu >>30>>
Ëƒ Sðfu Wh{U rð»tÞhË ðtË™t áZ {q ÷ sw ,
íÞw k {tu n ynk {{Y… ‚tfw k fh™ yr‚ r™{q o ÷ sw >
Þn Sðfw k „r‚ ƒú ñ fe «tÂó fh™ rn‚ Ëth sw ,
íÞw k {tur n{U áZ ¼Âõ‚ rn‚ frhnw k {U þt† WŒth sw >>31>>
Œtu n t - Œu ð nq ‚ e {t‚t «r‚, frhnw þt† ©w r ‚Ëtht >
{t‚t …rnnrn ƒú ñ „r‚, yu r n áZ …h W…fth >>32>>
[tu…tR
{tuh sL{ ¼yu …eAu «ðe™t, ‚w{ ntuRntu ËkLÞtËe ™ðe™t >
‚w{ ËkLÞtË Ä{o ÂMÚt‚ ntuR, {{ ¼Âõ‚ËU …intu ‚ƒ {tuR >>33>>
Þw k fne ðtËw Œ u ð ¼„ðt™t, ïu ‚ îe… «r‚ „Þu Ëw ò ™t >
1 - ƒúñt™t …wºt, 2 - …tu‚t™e {u¤u sL{u÷
335
©efr…÷„e‚t
‚ƒ MðtÞk¼wð {™w þ‚Y…t, Ëk„ ÷tÞu r™sËw‚t y™q…t >>34>>

fŒo{fu yt©{ «r‚ ytyu, yt©{ Œur¾ …h{ {wŒ …tyu >
sƒ fŒo{ Ér»t yr‚ ‚… fe™t, f]þ‚™w ¼yuW ¼s™ ÷u ÷e™t >>35>>
«¼w r™s s™fwk yrÄf f]þ Œu¾t, ©e…r‚ Wh ¼R f]…t rðþu¾t >
«¼w á„ y©wrƒLŒw r„hu sƒrn, rƒLŒwËh yt©{ ¼Þtu ‚ƒrn >>36>>
Œtunt - Ëtu yt©{{rn htr™ ™]…, ytÞuW {wr™fu …tË >
fŒo { Ér»tfw k Œu r ¾fu , Wh ¼Þtu yrÄf nw ÷ tË >>37>>
Œu ð nq ‚ e r™s…w º teftu , {w r ™ Ëk „ fe™ rððtn >
™] … ht™e r™s ½h „Þu , Wh ¼Þtu yrÄf WíËtn >>38>>
[tu…tR
‚t …eAu fŒo{ Ér»t Äeht, …í™e Ërn‚ ‚… fe™ „k¼eht >
…r‚ðú ‚ Ä{o s w õ ‚ áZ òu R , Œu ð nq r ‚ yr‚ ‚‚…h ntu R >>39>>
r™s…r‚ Ëuð‚ …h{ ËÞtr™, ‚trn‚U {wr™ fŒo{ {™{t™e >
Ëuðt ¼Âõ‚ Œur¾ áZ sƒne, {wr™ fŒo{ ‚urn heÍu ‚ƒne >>40>>
Œuðnq ‚efw k Ëw ¾fu ftò, {wr™ r™s ‚…ƒ÷ rf™ Ë{tò >
Ëwh…r‚ ÷tufËU þtu¼t ¼the, rs™{ne ¼tu„ Ëts Ëw¾fthe >>41>>
yuËtu rð{t™ håÞtu ‚‚ft÷t, yr‚ Ë{Úto {wr™ …h{ f]…t÷t >
Ëtu rð{t™{ne fe™ r™ðtËt, Œuðnqr‚ sw‚ fh‚ rð÷tËt >>42>>
Œtu n t - h[™t Ëƒ ¼q „ tu ÷ fe, íÞw k Ëðo Ëw h fu MÚtt™ >
Œu ð nq r ‚ r™s…Âí™fw k , Ëƒrn Œu ¾ tÞu Ëw ò ™ >>43>>
Ëtu rð{t™{ne {w r ™ ËŒt, Œu ð nq ‚ efu Ëk „ >
h{ý fe™ þ‚ ð»to ÷ w k , Wh nrhæÞt™ y¼k „ >>44>>
[tu…tR
Œu ð nq ‚ e{rn {w r ™ðh ¿tt™e, ™ð …w º te W…òR ËÞt™e >
™ð …wºte fŒo{fe sunt, …r‚sw‚ ™t{ ðh™w yƒ ‚unt >>45>>
fŒo { Ëw ‚ t f÷t su r n ™t{t, Œe™e {her[fw k „w ™ Ät{t >
y™Ëq Þ t yrºtfw k Œe™t, ©Øt yk r „ht {w r ™rn «ðe™t >>46>>
nrð¼woðe Ëtu …w÷MíÞfe ½h™e, „r‚ ËtuR …w÷n Ér»tfw …h™e >
336
©efr…÷„e‚t
r¢Þt ™t{ Ér»t ¢‚w {™ ¼tR, ÏÞtr‚ ™t{ Ëtu ¼]„wfwk rƒntR >>47>>
™t{ yÁLÄ‚e fLÞt òu R , {w r ™ ðrËcfw k Œe™e Ëtu R >
þtk r ‚ ™t{ ni fLÞt su n w , Œer™ yÚtðo ™ Ér»tfw k ‚u n w >>48>>
Œtu n t - Þw k ™ð …w º te «u { sw ‚ , ™ð {w r ™ðh fw k Œe™ >
ntu Þ ™®[‚ {w r ™ …í™esw ‚ , nrh„w ™ „t‚ «ðe™ >>49>>
[tu…tR
‚t …eAu «¼w ¼Þnthe, ïu ‚ îe……r‚ þw õ ÷ {w h the >
yi Ëu ðtËw Œu ð ¼„ðk ‚t, ËíÞ fh™ r™s ð[™ y™k‚ t >>50>>
Ér»t fŒo {ËU «¼w ‚‚ft÷t, Œu ð nq r‚{rn «„xu ŒÞt÷t >
fr…÷ Œuð surn ™t{ WŒtht, ¼ð¼Þ nh‚ fh‚ ¼ð…tht >>51>>
f™f ‚wÕÞ surn fuþ rðhtsu, ™Þ™ f{÷Ë{ yr‚ Arƒ Atsu >
f{÷fu r[ö [h™{ne þtu¼u, þtu¼t Œur¾ {Œ™ {™ ÷tu¼u >>52>>
yrý{trŒf rËÂØ Ëƒ sunt, surn yÄe™ hn‚ r™íÞ ‚unt >
yiËu y™k‚ rËØfu ð]kŒt, r‚™fu yÄeþ nu fr…÷ MðAkŒt >>53>>
Œtunt - ytËwhe1 …k[rþ¾trŒ Ëƒ, ËtkÏÞ yt[ths sunw >
fr…÷fu [hýËhtu s fw k , «u { ËU …q s ‚ ‚u n w >>54>>
[tu…tR
yiËu fr…÷ Œuð òu fyuW, Œuðnq‚eËU «„x sƒ ¼yuW >
¼q…h sL{ ÄÞtuo «¼w sƒrn, Ëƒ rŒrþ{rn {k„÷ ¼Þtu ‚ƒrn >>55>>
„„™{U {kŒ {kŒ ½™ „tsu, rsr{ ðt®sºt Ëw¾Œ æðr™ ƒtsu >
Œw LŒwr¼™tŒ Œuð ‚ƒ fe™t, „kÄðo „tð™ ÷„uW «ðe™t >>56>>
™t[‚ ™¼ y…Ëht y™k‚t, sÞsÞfth fh‚ Ëƒ Ëk‚t >
rŒÔÞ …w»…ð]Âü fhu Œuðt, yurnrðrÄ Ëƒrn fh‚ nrhËuðt >>57>>
Ëƒ rŒrþ rð{÷ ¼R Ëw¾fthe, ™Œe Ëh fq… rð{÷ ¼yu ðthe >
Ë‚…wÁ»t™fu rð{÷ {™ òuW, yr‚ þwØ ¼yuW {„™ hnu ËtuW >>58>>
Œtunt - yiËu r™sËw‚ fr…÷fwk, {wr™ ÷u „yuW yuftL‚ >
[hýf{÷ Wh …h Ähu , r[‚{U ¼yu W yr‚ þtL‚ >>59>>
fr…÷fe yt¿tt {tr„fu , {w r ™ fŒo { „w ™ Ät{ >
1. ytËwhe ™t{™t Ér»t
337
©efr…÷„e‚t
ËLÞtËe ntu Þ „] n ‚ßÞtu , ð™{U „yu W r™»ft{ >>60>>

Ëk L ÞtËefu Ä{o { U , Ëtu {w r ™ yr‚ áZ ntu Þ >
ðtËw Œ u ð fe ¼Âõ‚{U , hnu W y[÷ {™ «tu Þ >>61>>
ËtuhXt - ïu‚îe……r‚ Œuð, ‚tË ¼Âõ‚ {wr™ áZ fh‚ >
¼Âõ‚ fh‚ ‚‚¾u ð 1 , ƒú ñ „r‚ …tð‚ ¼yu W >>62>>
[tu…tR
‚t …eAu Ëtu fr…÷ {wr™ ¿tt™e, r™s {t‚tfe rð{÷ {r‚ ò™e >
fr…÷tÏÞt™ þt† nu òuR, r™s s™™efwk fn‚ ¼yu ËtuR >>63>>
ËtuE fr…÷„e‚t {rn ¼the, ËtkÏÞ Á òu„ ¼Âõ‚ Ëw¾fthe >
áZ ðihtøÞ Ërn‚ yu [tht, r¼Òt r¼Òt fnu rðrðÄ «ftht >>64>>
Ëqºt ßÞwk yr‚ Ëkûtu…ËU yune, fr…÷„e‚t{rn ƒ™uo sune >
R™rnftu rðM‚th nu sunt, fÌttu ©e ¼t„ð‚fu {æÞ ‚unt >>65>>
yurn fr…÷„e‚t òu y™q…t, Ëƒ ¼t„ð‚ftu ƒes MðY…t >
Ëƒne ¼t„ð‚ftu Þn Ëtht, fr…÷fe „e‚t „úkÚt WŒtht >>66>>
ËtuhXt - ËtuR „e‚t Ëq‚ «u{sw‚, þti™ftrŒ «r‚ „tR >
…heÂût‚fw k ©eþw f {w r ™, «u { ËU ƒhr™ Ëw ™ tR >>67>>
Ëtu „e‚t {i º tu Þ {w r ™, rðŒw h fw k fne ©w r ‚Ëth >
Ëtu R „e‚t yƒ Ëk ‚ Ëƒ, Ëw ™ nw htr¾ áZ ÃÞth >>68>>
yæÞtÞ-1
[tu…tR - þti™f Wðt[
{wr™ þti™f …wA‚ ¼yu ƒt‚t, nu Ëq‚ ©enrh ËtuR Ëtûtt‚t >
‚¥ðfu r„™™nth ¼„ðk ‚t, fr…÷Œuð ys Rþ y™k ‚t >>
ytí{MðY… òu yt… y™q…t, yt…ftu ßÞwkrn sÚtthÚtY…t >
Ëtu ™h rºtÞfwk s™tð™ ftò, ïu‚ Âî……r‚ ËtuR {wr™htò >>
y…™e òu„ {tÞtËU WŒtht, «„x ¼ÞuW «¼w s„ ytÄtht >>1>>
nu Ëw‚ Ëƒne …wÁ»t {æÞ ¼the, W¥t{ …wÁ»t yune y½nthe >
Ëƒrn òu„e{rn ©uc nu ËtuR, ‚urn Ë{ òu„e ytuh ™ ftuR >>
sune „w™ ©ð™ËU Wh{nª ytR, ‚tË Y… «„x‚ Ëw¾ŒtR >>
1 ‚‚¾uð - ‚h‚ s
338
©efr…÷„e‚t
Œtu n t - yi Ëu fr…÷fe feŠ‚{ne, {tu h $rÿ„ý su nw >

…rh…q h ý yr‚ ‚] Â ófw k , fƒnw ™ …tð‚ ‚u n w >>2>>
[tu…tR
yr‚ Mð‚kºt {qhr‚ yrðfthe, ðtËwŒuð «¼w ¼ð¼Þnthe >
y…™e òu„{tÞtËU y™k‚t, òu òu [rh‚ fh‚ ¼„ðk‚t >>
fe‚o™ fh™ òuøÞ nu ËtuR, r‚™{ne yrÄf ©Øt nu {tuR >
Þwk áZ ©Øt swõ‚ {tuÞ ò™e, «¼wfu [rhºt Ëtu fnnw ƒ¾t™e >>3>>
Ëq‚ Wðt[
Ëw‚ fnu Ëw™w þti™f {wr™ Äeht, ÔÞtËfu Ë¾t …h{ „k¼eht >
yi Ë u {w r™ {i º tu Þ WŒtht, yr‚ Ë{Úto Ëƒ ò™™ntht >>
ßÞwk ‚w{ …wA‚ {tuÞ «ðe™t, ‚urnrðÄ rðŒwh «§ ‚une fe™t >
yt‚{rðãt «r‚ {wr™ ËtuR, «uhuW rðŒwh òuhe fh ŒtuR >>
Œtu nt - {„™ ntuÞ {wr™ rðŒwhfe, yrÄf «ËkËt fe™ >
rðŒw hfw k nrh„w ™ fÚt™ rn‚, yu r n rðÄ ƒtu ÷ u W «ðe™ >4>>
[tu…tR
©e{iºtuÞ Wðt[
fnu {iºtuÞ rðŒwh Ëw™w ƒt‚t, ƒ™{U „ÞuW fŒo{ r™s‚t‚t >
‚ƒ ¼„ðt™ fr…÷ {wr™Y…t, r™s{t‚w rn‚ fh™ y™q…t >>
«¼w rƒLŒwËh{ne ‚‚ft÷t, fhe r™ðtË hnu Œe™ ŒÞt÷t >>5>>
Ëw™nw rðŒwh ®ƒŒwËh {tkne, r™ð]Â¥t Ä{o{ne hnu «¼w ‚tkne >
‚¥ðftu {th„ …h{ WŒtht, ‚tftu …th Œu ¾ tð™ntht >
yiËu r™sËw‚ fr…÷fw ò™e, Œuðnqr‚ yr‚ {™ nh¾t™e >
rðrÄfu ð[™ Ëk¼trhfu ËtuR, ƒtu÷‚ ¼ÞuW {„™ {™ ntuR >>
sƒ ƒúñt ‚urn yt©{ ytyu, yurn rðrÄ ð[™ fyuW {™¼tyu >
nu {™wËw‚t Ëw™nw {{ ƒt™e, ðtËwŒuð rð»ýw Ëw¾Œt™e >>
ËtuR ‚ð „¼o{U fe™ «ðuþt, Þt{rn ËkþÞftu ™ne ÷uþt >
Ëtu R «¼w ‚tu h yrðãt su n w , Ëk þÞ „ú k r Út Au r Œfu ‚u nq >>
rð[h‚ hrnnu ¼qr{‚÷ {tkne, Þt{rn sqX hk[¼h ™tkrn >>
339
©efr…÷„e‚t
Œtunt - yurn rðÄ ys fÌttu yt…fwk, ð[™ Ëk¼trhfu ËtuÞ >

Œu ð nq r ‚ ƒtu ÷ ‚ ¼R, yrÄf rð{÷{r‚ ntu Þ >>6>>
[tu…tR
Œuðnqr‚Áðt[
Œuðnqr‚ r™s{t‚ «ðe™t, fr…÷fwk ð[™ fn‚ ntuÞ Œe™t >
nu Ë{Úto nu yr‚ƒz Œuðt, {tuh yhs Ëw™w y÷¾ y¼uðt >>
yË‚ $rÿ„ýftu Ëw¾ òuR, r‚™ËU yr‚ ðihtøÞ nu {tuR >
rð»tÞfe yr¼÷t»tt nu su n t, …rh…q ý o rfr™ËU ‚u n t >>
yrÄf ykÄ‚{Y… ËkËtht, ‚urn {U «tó ¼R Œuð WŒtht >>7>>
yr‚ Œw:¾ fhefu …th surn ytðu, Þwk ykÄ‚{ ËkËth fntðu >
‚tftu …th Œu ¾ tð‚ su n q , yi Ë u rð{÷ [ûtw ‚w { ‚u n q >>
…wÛÞY… {{ sL{ y™k‚t, nu «¼w Ëtu Ëƒ ¼ðfu yk‚t >
yurn yð‚th {æÞ Ëw¾fthe, {tu…h rf™u y™w„ún ¼the >>
Œtunt - Þwk ‚w{ «¼w fÁýtr™rÄ, f]…t rfr™ sƒ {tuÞ >
‚ƒ {U ‚w { fw k «tó ¼R, ytu h ™ fth™ ftu Þ >>8>>
[tu…tR
…w Á »t òu Sð RïhY…t, ‚tË r™Þk ‚ t ‚w { ne y™q … t >
‚w { Ëƒfth™ ©e¼„ðk ‚ t, ‚w {rn Ë™t‚™ Œu ð y™k‚ t >>
ðtËw Œ u ð ™thtÞý òu R , fr…÷Y… ‚w { Rntu Ëtu R >
yr‚ y¿tt™ËU ykÄ òu ÷tuft, ‚urn Wh hn‚ {tun ‚{ þtuft >>
Ëtu {tÞt‚{ {ux™ ftò, [ûtw Y… ‚w{ Ëw h {wr ™ htò >
hrð rsr{ WŒÞ ¼ÞuW y½nthe, ¿tt™{qhr‚ Ëƒ s™ Ëw¾fthe >
ßÞwk hrð r™rþ‚{ {ux™ntht, íÞwk ‚w{ nh‚ {tun ykrÄÞtht >>9>>
Ëw ™nw Œu ð ‚ð ‚u s «[k zt, Ëtu R fh‚ {tÞt‚{ ¾k z t >
Þt‚U {{ Ëk{tun y…tht, {ux™ òuøÞ ntu ‚w{rn WŒtht >>
Œun Á „untrŒf{ne ‚t‚t, ynk {{ yt„ún yr‚ Œw:¾Œt‚t >
‚ð {tÞt fhe ‚w{ne {whthe, Þn Ëk{tun ÷„tÞtu ¼the >>
Œtu n t - Ëtu R Ëk {tunfwk {u x™u , òuøÞ ntu ‚w{ne WŒth >
340
©efr…÷„e‚t
Þt fth™ ‚ð [h™hs, ðk Œ w ðth{ðth >>10>>

[tu…tR
s„fu fth™Y… nu Ëtu R , yi Ë u «f] r ‚ …w Á »t nu Œtu R >
r‚™ftu Y… sÚtthÚt su n w , ò™™fw k RåA‚nw k ‚u n q >>
Þt‚U ‚ð þhýt„‚ ntuR, ‚w{nefwk ™{w [h™ r[¥t «tuR >
yt©Þ fh™ òuøÞ ‚w{ Œuðt, Þt‚U fh‚ rËØ {wr™ Ëuðt >>
Þn ËkËthY… ‚Á sunt, r™s ¼õ‚™fwk ÷øÞtu nu ‚unt >
Ëtu ‚Áfu ‚w { Au Œ ™ntht, {tu û tfu Œt‚t …h{ WŒtht >>
yrÄf òu ËíÞ ¼t„ð‚ Ä{to, ‚tnefu ò™™nth òu {{to >
ys ™thŒ ytrŒf {wr™ð]kŒt, r‚™ {æÞ ©uc ntu ‚w{ Ëw¾fkŒt >>11>>
©e{iºtuÞ Wðt[
{wr™ {iºtuÞ fn‚ ‚‚ft÷t, Ëw™nwk rðŒwh Þn fÚtt hËt÷t >
ytí{¿tt™e r™s¼õ‚ òu Ëk‚t, r‚™fu „r‚Y… ¼„ðk‚t >>
{kŒ ntË sw‚ {w¾ ArƒÄt{t, yiËu fr…÷ yrÄf yr¼ht{t >
{™w»Þ{tºtfwk {tuût{U ¼the, «er‚ ƒZtð‚ yr‚ Ëw¾fthe >>
r™s{t‚tftu ðtk rA‚ òu R, yr‚þu M‚ð™ òu ø Þ nu Ëtu R >
Œtu nt - yurn ðtkrA‚ ËƒËu ƒztu, Ëwr™fu ©e¼„ðt™ >
ƒw Â ØËU yrÄf ƒ¾tr™fu , ƒtu ÷ u W …h{ Ëw ò ™ >>12>>
[tu…tR
©e¼„ðt™wðt[
fn‚ ©efr…÷ Œuð ¼„ðt™t, Ëw™nw {t‚ ‚w{ …h{ Ëwò™t >
Sð ƒú ñ …h{u ï h su n e, ytí{t þçŒËU ƒh™u ‚u n e >>
r‚™fu MðY… s™tð™ntht, òu„ òu ËtkÏÞ òu„ ©wr‚Ëtht >
íÞwk yütk „ òu „ nu òu R, ¼Âõ‚òu„ sw ‚ ò™tu ËtuR >>
{™w»Þ{tºtfwk {tuûtfu ftò, {U {tLÞtu Þn òu„ Ë{tò >
surn òu„{U hnefu «t™e, „w™ òu «f]r‚ fths Œw:¾¾t™e >>
r‚™ËU ¼Þu Ëw¾ yÁ Œw:¾ sunt, yr‚þu r™ð]Â¥t ntu‚ nu ‚unt >>13>>
nu r™»…t… nu {t‚ þÞt™e, fnenwk òu„ ‚tuÞ yr‚ Ëw¾Œt™e >
341
©efr…÷„e‚t
su r n òu „ fw k Ëw ™ w WŒtht, RA‚ ¼yu Ë™ftrŒf [tht >

r‚™fwk ‚ƒ {U nkË ‚™wÄthe, fÌttu òu„ ËkË]r‚ ¼Þnthe >>
Œtu nt - Ëƒrn yk„ËU r™…wý‚t, rs™{ne yiËtu òu„ >
yƒne fn‚nw k {t‚ Ëtu R , nh™ rðfx ¼ðhtu „ >>14>>
[tu…tR
Ëw ™ nk w {t‚ Sðtí{t yu n e, ‚tftu r[¥t fntð‚ su n e >
Ëtu Þn Sðfu ƒkÄ™ ftò, ËtuR {wÂõ‚ rn‚ fnu {wr™htò >>
rð»tÞtËõ‚ r[¥t sƒ ntu R, ƒk Ä™fu rn‚ {tLÞtu ËtuR >
…h{uïh{U «er‚ sw‚ sƒne, {tuûtfu rn‚ {tLÞtu nu ‚ƒne >>15>>
Œu n Á Œu n Ëk ƒ k r Ä su n w , Ä™ ™the …w º ttrŒf ‚u n q >
r‚™{rn ynk {{íð yr¼{t™t, r‚™rnËU W…su yr‚ ƒ÷ðt™t >>
ft{ ¢tuÄ ÷tu¼trŒf ¼the, yu Ëƒ {™fu {÷ Œw:¾fthe >
Ëtu {÷ íÞt„e þwØ {™ sunt, «¼w{ne «e‚ fh‚ nu ‚unt >>
Œtunt - ËtuR {™ Ëw¾ Œw:¾fu rð»tu, ûttu¼ ™ …tð‚ ÷uþ >
‚ƒ ‚tfk w ©enrh rð»tu , W…s‚ «er‚ rðþu » t >>16>>
[tu…tR
‚ƒ Þn Sðtí{t nu su nw , yr‚þu ËtðÄt™ ntuÞ ‚u nw >
¿tt™ ðihtøÞ ¼Âõ‚ Ëw¾fthe, ‚urn ƒ÷sw‚ r™s {™ yrðfthe >>
Ëtu {™ frhfu «f]r‚ …h yunt, Ëtûte …wÁ»t fntð‚ sunt >
‚une Ëk„ yuf ¼tðfwk …tÞtu, yuËtu r™s Sðtí{t fntÞtu >>
‚urn Ëtûtt‚ rð÷tuf™ sk‚t, òu r™sY… nu yf÷ y™k‚t >
yt…fk w ƒk Ä ™ fh™u ð the, ftÞo fthýY… rðfthe >>
yirË «f]r‚ fntð‚ òuW, yr‚ ƒ÷ne™ rð÷tuf‚ ËtuW >
íÞwk r™s Sðtí{t òu y™q…t, yr‚ ƒ÷ sw‚ Œu¾‚ ‚une Y…t >>
r™„woý …wÁ»t «f]r‚ …h òuR, ‚trnfu Ëk„ y¼uŒ nu ËtuR >>
Œtu nt - MðÞkßÞtur‚ 1 Ëqû{ ËŒt, y[÷ y¾krz‚ suW >
ËtÂûtY… r™s yt‚{t, yu r n rðrÄ r™h¾‚ ‚u W >>17>>18>>
1 - …tu‚t™t «ftþÚte «ftþ™tht
342
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
¿tt™ ðihtøÞ ¼Âõ‚ yu r‚™t, «Út{rn fnuW hnMÞ yr‚ rÍ™t >
r‚nw ËtÄ™{ne ¼Âõ‚ftu Y…t, fn‚ nu ËƒËU yrÄf y™q…t >>
Ëw™nwk {t‚ r™s Sð nu sune, ƒúñËU yuf fh™ [nu ‚une >
yu Ëu ¿tt™þt† yrÄfthe, òu „ e ƒúñ „r‚ [nu ¼the >>
r‚™fw k ƒú ñ «tÂófu ftò, ¼Âõ‚Y… yr‚ W¥t{ Ëtò >
Sð Ák Rþfu yk‚hò{e, ðtËwŒuð «¼w Ëƒrnfu Mðt{e >>
r‚™{ne ¼Âõ‚ òuhe áZ òuR, ‚une Ë{ {„ r™ŠðÎ™ ™ ftuR >>19>>
ƒúñfe «tÂó fhtð™nthe, «¼w{rn ¼Âõ‚ yrÄf Ëw¾fthe >
Ëtu ¼Âõ‚ ËtÄwËk„ ntuR, r™s {t‚tËtU fn‚ «¼w ËtuR >>
SðY… Þn yt‚{ sunt, Ä™ rºtÞ …wºttrŒf{ne ‚u nt >
{tun rððþ áZ …tÞtu «Ëk„t, ysh …tþ fnu {wr™ þw¼yk„t >>
Mºte …wºttrŒf Ëk„ nu surn, y™k‚ sL{ ÷r„ xh‚ ™ ‚une >
yr‚ áZ ƒkÄ™ fh‚ nu ¼the, yurn rðrÄ fn‚ Ëk‚ Ëwrð[the >>
ËtuR «Ëk„ Ëk‚™{ne òne, {tuûtftu îth ¾wÕÞtu nu ‚tne >>
Œtu n t - ßÞw k «Ëk „ Ëk Ë thËU , íÞw k ËtÄw Ë k „ ntu Þ >
y™tÞtË «¼w … Œ ÷nu , ƒk Ä ™ hn‚ ™ ftu Þ >>
Ëtu h Xt - siËtu fh‚ «Ëk„, ‚i Ëtu ntu ‚ Mð¼tð ‚u ne >
íÞw k ‚u r n Ár[ y¼k „ , ƒZ‚ ƒZ‚ ƒrZ ò‚ r™‚ >>20>>
[tu…tR
surn ËtÄwftu fh‚ «Ëk„t, ËnsËU ntuð‚ ¼ð¼Þ¼k„t >
Ëtu ËtÄw f u ÷ûtý su W , r™s {t‚tËtU fn‚ «¼w ‚u W >>
Ëw™nwk {t‚ ËtÄws™ sunt, yr‚ áZ Äehs frhfu ‚unt >
{t™ y{t™ Ák Ëw¾ Œw:¾ ¼the, Ën™ fh‚ ËtÄw yrðfthe >>
yrÄf ËwÓŒ Ëƒ Sð™ fuht, yr‚ f]…t÷w rn‚ fh‚ ½™uht >
Ëtu {wr™fwk ¼q{kz÷{tkne, fƒnw þºtw ftuW W…ßÞtu ™tkne >>
ft{ ¢tuÄ ÷tu¼trŒ y™k‚t, r‚™ËU ûttu¼ ™ …tð‚ Ëk‚t >
343
©efr…÷„e‚t
þt†{U Ëk ‚ fu ÷ûtý òu W , ËtÄw … w Á »tfu ¼q » tý Ëtu W >>21>>

ƒúñtrŒf Ëwhftu fhe íÞt„t, ßÞwk …r‚ðú‚t íÞwk {wr™ ƒz¼t„t >
{turn{U áZ r™ct nu òfwk, r‚™ fhe ËtÄw rð{÷ {r‚ ‚tfwk >>
{tune{U yr‚ áZ ¼Âõ‚ ntuR, y™LÞ¼tðËU ¼s‚ nu {tuR >
Ëtu {wr™ {tuÞ rhÍtð‚ ftò, ¼Âõ‚ rðhturÄ ‚suW Ëw¾ Ëtò >>
{{ ¼Âõ‚fu rðhtu r Ä su n w , yi Ë u f{o ‚su Ëƒ ‚u n w >>
Œtu n t - {u h e ¼Âõ‚ rðhtu r Ä Ëtu , Mðs™ ƒk Ä w f u ð] k Œ >
{tu Þ rhÍtð™ Ëƒ ‚su , yi Ë u Ëk ‚ MðAk Œ >>22>>
[tu…tR
{{ yð‚thfu ytr©‚ sunt, yr‚ þwØ {tuh fÚtt nu ‚unt >
‚tnefwk fn‚ Ëw™‚ r[¥t ÷tR, yiËu Ëk‚ …h{ Ëw¾ŒtR >>
Ëƒrn ¼tr‚ {tu{ne r[¥t Äthu, {uhtu æÞt™ …÷f ™ne xthu >
yiËu {wr™ðhfu {™{tkne, rºtrðÄ ‚t… Ëtu …ez‚ ™tkne >>23>>
nu ËtÂæð nu rð{÷{r‚ {t‚t, yiËu Ëk‚ Ëtu yr‚ rðÏÞt‚t >
Ä™ rºtÞ …wºttrŒf …rhðtht, R™{ne «er‚ hrn‚ WŒtht >>
yiËu Ëk‚ftu Ëk„ nu òuR, ‚w{ «tÚto ™u òuø Þ ntu ËtuR >
Sðfwk y™k‚ sL{{ne ¼the, ðr™‚trŒffu Ëk„ Œw:¾ fthe >>
Œtu n t - rð»tÞfu Ëk „ ËU áZ ÷„u , yi Ë u Œtu » t y…th >
Ëtu R y½ ËtÄw xtrhfu , fhrn Ëã ¼ð…th >>24>>
[tu…tR
yiËu rð{÷{r‚ Ëk‚ftu Ëk„t, r‚™ËU ntu‚ {{ fÚtt «Ëk„t >
sƒ ËíËk„ fh‚ s™ ftuR, {{ „w™ fÚtt ©ðý ‚ƒ ntuR >>
yr‚ Ëw¾ŒtÞf {{ yð‚tht, r‚™fu …ht¢{ y™k‚ y…tht >
r‚™ftu {ntí{ Ërn‚ Ëƒ ¿tt™t, Ëtu surn fÚtt{U yrÄf «{t™t >>
ÓŒÞ Á ©ðýfwk yr‚ Ëw¾fthe, «u{Ëuk Ëw™ne ‚tne ™h™the >
surn {„ [÷‚ Sð ftuW sƒne, ËnsËU ÷n‚ …h{ …Œ ‚ƒne >>
yi Ë u ©e¼„ðt™ WŒtht, r‚™fu rð»tu ‚‚ft÷ y…tht >
©Øt «er‚ ¼Âõ‚ áZ òuR, fÚttËU y™w¢{ ntuð‚ ËtuR >>25>>
344
©efr…÷„e‚t
{{ yð‚thfu [rhºt y™k‚t, ‚urn r[‚ð™ òu fh‚ ƒwÂØðk‚t >

Ëtu r[‚ð™ËU {tune{U {t‚t, y[÷ ¼Âõ‚ W…s‚ Ëtûtt‚t >>
Ëtu ¼Âõ‚ËU ËwLÞt yÁ Œu¾t, ÷tuf …h ÷tuffu ¼tu„ rðþu¾t >
r‚™ËU W…ßÞtu áZ ðiht„t, yuËtu ËtÄf yr‚ ƒz¼t„t >
òu„ òu yt‚{r™ctY…t, ËtkÏÞ Þtu„ ËtuR …h{ y™q…t >>
r‚™ frh swõ‚ …wÁ»t nu sunw, yr‚þu ¼Âõ‚ «Ät™ nu ‚unq >>
Œtu n t - ‚t‚U òu „ yütk „ fu , Ëw „ { htn fhe Ëk ‚ >
r[¥t „ú n ý{ne s‚™fw k , fh‚ nu Ëtu ƒw Â Øðk ‚ >>26>>
[tu…tR
…k [ rð»tÞ þçŒtrŒf su n t, Œw : ¾«Œ {tÞtfu „w ™ ‚u n t >
r‚™ftu íÞt„ fh‚ ƒwÂØðt™t, rðhr‚ swõ‚ r™s yt‚{ ¿tt™t >>
íÞwk yütk„ Þtu„ yr‚ ¼the, {tune{U ¼Âõ‚ …h{ Ëw¾fthe >
R‚™u ËtÄ™ËU Þn sk ‚ t, r™s Wh ËtÂûtY… ¼„ðk‚ t >
yi Ë tu ðtËw Œ u ð {U òu R, {tu r nfw k …tð‚ þw ¼ {r‚ Ëtu R >>27>>
Œuðnqr‚Áðt[
yurn rðrÄ fr…÷fu ð[™ nu sune, {t‚t Ëwr™fu Ëƒrn rðrÄ ‚une >
Œuðnqr‚ …wr™ …wA‚ ƒt‚t, nu «¼w ‚w{ Ë{Úto rðÏÞt‚t >>
‚w{rn yrÄf òuøÞ Ëw¾htþe, yiËe ¼Âõ‚ fð™ yrð™tþe >
r‚™{rn {U ðr™‚t {r‚{kŒt, surn rðrÄ ò™w fÁ Ëw¾fkŒt >>
yiËe ¼Âõ‚ fð™ rðrÄ Œuðt, Þtftu {tuÞ ƒ‚tðnw ¼uðt >>
Œtunt - òu ¼Âõ‚ËU …h{ …Œ, «¼w ‚ð yûth Ät{ >
©{ rð™ Ëtu …Œ …tô rsr{, Ëtu R fntu yr¼ht{ >>28>>
[tu…tR
«¼w ‚w{ ðtËwŒuð ¼„ðk‚t, ©wr‚ fnu Ëƒ rðrÄ yf÷ y™k‚t >
‚w{{ne Sðftu r[¥t nu ‚unt, ÷ût {u ƒtý ßÞwk Äh‚ nu sunt >>
…wr™ ßÞwk Sð ƒúñ„r‚ …tðu, ËtuR «Þtus™ «„x Œu¾tðu >
yi Ëtu òu „ fÌttu ‚w { su nq , fu Ëtu òu „ fntu «¼w ‚u nw >>
rf‚™u òu„fu yk„ y½the, yu Ëƒ {tuÞ fnW rðM‚the >
345
©efr…÷„e‚t
{nŒtrŒf ‚¥ðr™ftu ¿tt™t, Ëtu sune òu„ËU ntu‚ Ëwò™t >>

yiËtu ËtkÏÞ òu„ nu òuW, Ëtu fuËtu {tuÞ fntu «¼w ËtuW >>29>>
nu «¼w yu Ëƒ «§ n{tht, ‚urn W¥th fntu fhe rðM‚tht >
¼Âõ‚ ËtkÏÞ yÁ òu„ yu ‚e™t, R™fe ƒt‚ Ëtu yr‚þu Íe™t >>
ƒú ñ t ¼ð Ë™ftrŒf su W , ™thŒ MðtÞk ¼ w {™w ‚u W >
r«Þðú‚ ytrŒf y™k‚ WŒtht, Ëtu Ëƒ …tyu ƒwÂØftu …tht >
‚tunw r™hk‚h fn‚ nu ËtuW, Ëw™‚ rð[th‚ ‚‚…h ntuR >
‚Œr… R™fwk Þn Ëƒ ƒt‚t, yr‚ ŒwƒtuoÄ nu s„rðÏÞt‚t >>
‚t‚u {k Œ ƒw Â Ø{U ¼the, ðr™‚tftu ‚™ {tu Þ {w h the >>
Œtu n t - yi Ë e {U Þn ðth‚t, ‚ð fÁýtËU Œu ð >
su r n rðrÄ ò™w Ëw ¾ rnËU , íÞw k {tu Þ fntu ‚‚¾u ð >>30>>
[tu…tR
{iºtuÞ Wðt[
{wr™ {iºtuÞ fn‚ ¼yu ƒt™e, Ëw™nw rðŒwh nrh„w™ Ëw¾Œt™e >
Þwk r™s{t‚w «Þtus™ sunq, fr…÷ Œuð «¼w òr™fu ‚unq >>
r™s{t‚t …h W…òÞ nu‚t, fr…÷ Œuð «¼w f]…tr™fu‚t >
Œuðnqr‚{ne «¼w Ëw¾fkŒt, {™w»Þ Œun fhe ¼yu s„ðkŒt >>
Þt‚uk {t‚w Ëk„ «er‚ s™tR, yiËu fr…÷ Œuð Ëw¾ŒtR >
‚¥ðfe „ý™t rs™{ne ¼the, yuËtu ËtkÏÞþt† Ëw¾fthe >>
yurnrðÄ ¼Âõ‚þt† Ëw¾Y…t, Þtu„þt† r‚r{ …h{ y™q…t >
ßÞwk ËƒrðÄ Ë{Íu r™s{t‚t, íÞwk r¼Òtr¼Òt fn‚ ¼yu ƒt‚t >>31>>
©e¼„ðt™wðt[
¼Âõ‚ Ák òu „ Ëtk Ï Þ yu ‚e™t, {t‚t …w A ‚ ¼yu ntu Þ Œe™t >
r‚™{ne «Út{ ¼Âõ‚ Ëw¾Œt™e, fr…÷ Œuð «¼w fn‚ ƒ¾t™e >>
yufne r™ct sw‚ {™ òfu, yiËu þwØ Ëtr¥ðf ™h ‚tfu >
ðýto © {fu Ä{o s w ‚ su n w , ƒu Œ {U fnu f{o þw ¼ ‚u n q >>
r‚™{ne ðh‚‚ hnu r™íÞ òuR, …k[ rð»tÞfwk s™tð‚ ËtuR >
yiËtu ¿tt™ $rÿ„ý sunt, ‚urn rðrÄ yk‚:fhý nu ‚unt >>
r‚™fu ð]Â¥t r™»ft{ Þwk [nne, nrh {whr‚{U Mðt¼trðf hnne >
346
©efr…÷„e‚t
ËtuR áZ ¼Âõ‚ fntð‚ {t‚t, ËtuR yuftkr‚ ¼Âõ‚ rðÏÞt‚t >

ƒúñ«tÂó ËtuR rËÂØ fntðu, r‚™rnËU ©uc ¼Âõ‚ ©wr‚ „tðu >>
Œtu n t - nrh rƒ™ Œw r s ðtË™t, {™{U hn‚ y…th >
Ëtu Ëƒrnfw k «ÞtË rƒ™, ¼Âõ‚ òrh fhu Ath 1 >>
ËtuhXt - ¼ût rfÞtu yÒt òuÞ, ‚tne sXh yÂø™ «ƒ÷ >
Ëns shtð‚ Ëtu Þ , íÞw k ¼Âõ‚ òh‚ yþw ¼ >>32>>33>>
[tu…tR
ƒúñfe r™ct ƒh™‚ suW, r‚™rnËU ¼Âõ‚ ©u»X fnu ‚uW >
{{ …Œ…Èfe Ëuðt òuR, r‚™{ne yrÄf «er‚ sw‚ ËtuR >>
Ëƒ $rÿÞfe r¢Þt nu sunt, {{ rn‚ fh‚ {tuh s™ ‚unt >>
yi Ë u rf‚™u ŒtË n{tht, yu f tk r ‚f áZ ¼õ‚ WŒtht >>
Sðfw k ƒú ñËU yu f‚t Y…t, {{ yu f t‚{ ¼tð y™q … t >
yurn rðrÄ {wõ‚ fntð‚ òuW, {uhu ¼õ‚ ™ RåA‚ ËtuW >>
yuËu {tuh yuftkr‚f ŒtËt, r{÷‚ …hM…h fhe ƒnw ÃÞtËt >
{{ yð‚thfu [rh‚ y…tht, fn‚ Ák Ëw™‚ nu ðth{ðtht >>34>>
{t‚ {tuh yuftkr‚f Ëk‚t, yr‚ ËwkŒh {{ Y… y™k‚t >
{{ yð‚th òu rŒÔÞ fntkrn, Œu¾‚ ‚trn Ë{trÄ {tkrn >>
yr‚ «ËÒt {w¾…kfs þtu¼u, yÁý ™Þ™ r™h¾‚ {™ ÷tu¼u >
yi Ë u rŒÔÞY… rðÏÞt‚t, ¼õ‚™fk w ðtk r A‚ ðhŒt‚t >>
{{ s™ {{ {qŠ‚fu Ëk„t, fn‚ ð[™ Wh yrÄf W{k„t >
M™un Ák {nt‚{ swõ‚ òu ƒt™e, {{ s™ fn‚ …h{ Ëw¾Œt™e >
Œtu n t - ËhMðr‚ Œu ð e ‚trnfw k , RA™ òu ø Þ y…th >
{{ {q h r‚ Ëk „ {tu h s™, fh‚ Þw k ð[™ Wå[th >>35>>
[tu…tR
{w¾ á„ fh [hýtrŒf sunq, Œþo™ òuøÞ yk„ Ëƒ ‚unq >
Eûtý ntË rð÷tË WŒtht, ¼t»tý {Äwh fh‚ ¼ð…tht >>
yuËu {tuh y÷tirff Y…t, yr‚þtu¼tr™rÄ yrÄf y™q…t >
1 - ƒt¤e™u ¼M{ fhu
347
©efr…÷„e‚t
Ëtu þtu¼t fhe {™ r[¥t òfu, yrÄf nhtÞ „yuW Arƒ Atfu >>
íÞwk ‚une «tý $rÿ„ý òuR, yr‚ ¾uk[tÞ „yunU ËtuR >
yiËu òu {{ ¼õ‚ fntkrn, Ëtu {tU rƒ™ yLÞ RåA‚ ™tkne >>
‚Œr… {tuh ¼Âõ‚ yr‚ ¼the, yuËu Ëk‚fwk yr‚ Ëw¾fthe >
¼õ‚fu Sðfwk ƒúñfu Ëk„t, yuf fh‚ yr‚þu þwØ yk„t >
‚ð Ëtu ¼õ‚ {{ …t»toŒ ntuR, ‚urn Wh ËkþÞ hn‚ ™ ftuR >>36>>
‚ƒ {U òu„{tÞtftu Mðt{e, ¼f‚fwk ò™e yrÄf r™»ft{e >
{{ rð¼qr‚ yr‚þu Ëw¾Y…t, [tiŒ ÷tuf{ne ¼tu„ y™q…t >>
¼Âõ‚Þtu„ …eAu òu ytR, yü rËÂØ Ëƒ „úkÚtr™ „tR >
yrý{t {rn{t ÷r½{t sunt, „rh{t íÞwk Rrþíð nu yunt >>
íÞwkrn ðrþíð Ák «tÂó «{t™tu, rËÂØ «tftBÞ yü{e ò™tu >
¼„ð‚e ©e ©u c fntrn, hn‚ ËŒt ði f w k X fu {tk n e >>
yiËu rŒÔÞ ¼tu„ nu suW, {{ s™ fƒnw ™ RåA‚ ‚uW >>
Œtu n t - ‚Œr… Ëtu Ëƒ Ëk …r‚, ¼w õ ‚‚ nu {{ ŒtË >
sƒne ƒË‚ ði f w k X {U , Ëtu u nrhs™ {{ …tË >>
ËtuhXt - {{ …Œh‚ {{ ŒtË, {tu rƒ™ yLÞ Ëw¾ ™t [n‚ >
{U ‚u n e ò™e r™htþ, òu h ËU Œu ‚ nw k Ëƒrn Ëw ¾ >>37>>
[tu…tR
nu yr‚ þtk ‚ Y… nu {t‚t, òu ði f w k X ðËu rðÏÞt‚t >
yiËu {{ yuftkr‚f ŒtËt, fƒnw ™ r‚™ftu ntu‚ rð™tþt >
™tþ fh‚ Ëƒ rðïftu su W , yi Ë tu ft÷[¢ {{ ‚u W >
¼õ‚ Ák r‚™fu ¼tu„ Ëw¾ su‚t, íÞwk Þn ¼õ‚fu ÷tuf Ë{u‚t >>
fƒnw ™ ft÷ „úË‚ ‚une ytR, ™tþ ™ fh‚ Ëtu {{ zh ÷tR >
ßÞwk …r‚ðú‚t ™the …r‚Ëk„t, yr‚ áZ «er‚ h¾‚ y¼k„t >>
íÞwk {tu{ne {{ s™fkw «er‚, r‚™fe Ëƒne y÷tirff her‚ >
y…™u Sð{rn «e‚ nu siËe, ¼õ‚fwk {tu{ne «e‚ nu ‚iËe >
r™s Ëw‚{U r…‚w {t‚fwk ¼the, ßÞwk áZ «er‚ xh‚ ™ne xthe >
íÞwk {{ ¼õ‚fwk {tune{U ™unt, y™k‚ rð½™ËU xh‚ ™ ‚unt >>
348
©efr…÷„e‚t
Œtunt - surn rðrÄ r{ºt{U r{ºtfwk, hn‚ y[÷ rðïtË >

íÞw k {tu { ne rðïtË áZ, h¾‚ ËŒt {{ ŒtË >>
rs™fw k {U r n W…Œu þ ftu , fh™nth „w Á yu n q >
íÞw k rn‚fthe fw x w k r ƒ Ëtu , {tu n efw k {t™‚ ‚u n q >>
ËtuhXt - íÞwk áZ R»x WŒth, {tunefwk ò™‚ Ëƒne rðÄ >
{tu n e{U …q h ý ÃÞth, {™ f{o ð[™ËU áZ h¾‚ >>
yu r n rðrÄ «er‚ òne, {{ {q Š ‚{U yr‚ y[÷ >
ft÷[¢ {{ ‚tne, ™tne „ú Ë ‚ r™¼o Þ hn‚ >>38>>
[tu…tR
yiËu {uhu ¼õ‚ nu sunt, rð»tÞ ¼tu„ Ëw¾ íÞt„‚ ‚unt >
ßÞwk Þn ÷tuf ¼tu„ Ëw¾ íÞt„t, íÞwk Ëwh ¼tu„ËU yr‚ ðiht„t >>
{™w»Þfu Œun Ák Œuðfu Œunt, ËƒrnËU «er‚ íÞtr„fu ‚unt >
íÞwk r™s Œunfu …eAu sunq, Ä™ rºtÞ …wºt „untrŒf ‚unq >>
r‚™{ne «er‚ íÞt„efu ¿tt™e, íÞwkrn fwxwkƒ Ëƒ íÞt„efu æÞt™e >
¼õ‚fwk Ëƒ rðrÄ ËL{w¾ òuR, yiËtu …h{ Ëw¾Œ ÷r¾ {tuR >
{turnfwk y™LÞ ¼Âõ‚ËU Äeht, ¼s‚ r™hk‚h …h{ „k¼eht >
sL{ Ák {]íÞw r™ð]Â¥t òuW, {tuËU fƒnw ™ RåA‚ ËtuW >>
fuð÷ {{ Ëuðt{rn «er‚, Ëuðt ¼Âõ‚ [n‚ yurn her‚ >>
Œtu n t - yi Ë u {u h u ¼õ‚fw k , ft÷ftu yr‚ zh su r n >
r‚™ËU yr‚hûtt fÁk , ƒú ñ Y… fÁk ‚u n e >>39>>40>>
[tu…tR
{t‚ {U «f]r‚ …wÁ»tftu Mðt{e, Ëƒne «trýftu yk‚hò{e >
{U »tx „wý yiïÞo ytÄtht, {turnËU W…s‚ Ëƒ ËkËtht >>
{tu rƒ™ Œw s u ftu W ËU yu r n, Sðfw k ‚eðú ft÷zh su n e >
Ëtu zh fƒnw r™ð]Â¥t ™rn ntuR, {turnËU xh‚ ft÷zh ËtuR >>41>>
Ëw™nw {t‚ Þn ðtÞw «[kzt, ‚urn zh {{ zh hn‚ y¾kzt >
{{ zhËU É‚w É‚w{ne ytR, ½x‚ ßÞwk íÞwk rn [÷‚ Ëw¾ŒtR >>
349
©efr…÷„e‚t
íÞwk Ëqhs {{ zh Wh Äthe, É‚w É‚w ÞtuøÞ íÞwk ‚…‚ rð[the >
{{ zhËU {½ðt Ëwrð[the, ð»ttoÉ‚w ðh»t‚ þw¼ ðthe >>
{{ zh y™÷ ½rx‚ ßÞwk ntuR, yÒt s÷trŒf òh‚ ËtuR >
Œtu n t - íÞw k {] í Þw {{ ºttËËU , Sðfu su Ë u f{o >
íÞw k r‚™fw k ¼ûtý fh™, rVh‚ ò™e r™s Ä{o >>42>>
[tu…tE
«Út{ ¼yu ƒnw òu„e WŒtht, ™thŒtrŒ {wr™ðh {‚ðtht >
Ëtu Ëƒ r™s fÕÞtý fu ftò, ¿tt™ rðhr‚ sw‚ yr‚ Ëw¾Ëtò >>
yiËu ¼Âõ‚òu„ fhe ŒtËt, {{ …Œ {q÷{U fh‚ r™ðtËt >
{{ …Œ ytr©‚ ntuð‚ sƒne, Ëƒ Œw:¾™tþ ntu‚ nu Ëƒne >>
ft÷ Ák {tÞtrŒf zh òuW, {{ …Œ r™fx ™ ytð‚ ftuW >>43>>
Ëw™nw {t‚ Þn ÷tuffu {tkR, …wÁ»tfwk {tuût WŒu òu fntkR >>
r‚ðú ne ¼Âõ‚Þtu „Ëuk Äeht, {tun e{U {™ y…o‚ „k¼ eht >
{tune{U {™fe ð]Â¥t áZ hnne, {tuûtftu WŒÞ ‚trn ©wr‚ fnne >>
Œtu n t - {{ MðY…{U {™ hnu , ytuh Xtu h ™rn ò‚ >
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt fnu , yu r n {tu û t Ëtûtt‚ >>44>>
Rr‚ ©e{ŒT¼t„ð‚u {nt…whtýu …th{nkMÞtk Ëkrn‚tÞtk ‚]‚eÞMfkÄu
fr…÷„e‚tÞtk Þtu„þtMºtu ©efr…÷Œuðnq‚eËkðtŒu {wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚
xeftÞtk yuftkr‚f¼Âõ‚Þtu„r™Y…ý™t{ «Út{tu yæÞtÞ: >>1>>
yæÞtÞ-2
[tu…tR
«Út{fu yæÞtÞ{ne Ëtûtt‚t, Œuðnqr‚ …wA‚ ¼yu ƒt‚t >
¼Âõ‚ ËtkÏÞ yÁ Þtu„ yu ‚e™t, fr…÷fwk …wA‚ ¼yuW «ðe™t >>
r‚™{rn þwØ ¼Âõ‚ftu Y…t, fr…÷ Œuð «¼w fÌttu y™q…t >
yƒ Œwsu yæÞtÞ{U ¼the, ËtkÏÞftu Y… fn‚ Ëw¾fthe >>
©e¼„ðt™wðt[
yƒ ©efr…÷ Œuð ¼„ðt™t, r™s {t‚tËtu fn‚ Ëwò™t >
350
©efr…÷„e‚t
Ëw™nw {t‚ ‚¥ð™fu òuR, r¼Òt r¼Òt ÷ûtý fnenw ‚tuR >>
Œtu n t - su r n ÷ûtýfw k ò™efu , …w Á »t Sðtí{t òu Þ >
yt…rð»tu hnu «f] r ‚ „w ™ , ‚trnËU Aw x ‚ Ëtu Þ >>1>>
[tu…tR
{nt™w¼ tð òu …w Á»t WŒtht, Ëƒ Sð™ftu fh WØtht >
surn ¿tt™fwk fn‚ nu ¿tt™e, ËtuR ¿tt™ ‚tuÞ fnw Ëw¾Œt™e >>
ytí{ ƒú ñ ûtu º t¿t nu òu R , su r n ¿tt™ËU Œþo ‚ Ëtu R >
Sðfu Wh{rn ð@ËU ¼the, r‚™ „úkrÚt yr‚þu Œw:¾fthe >>
ynk {{íð ËkþÞ r‚nw sunt, ¿tt™ ¾zT„ AuŒ‚ nu ‚unt >
…wÁ»t «f]r‚ yÁ ‚¥ð nu sunq, ‚urn ÷ûtý ò™uËU yunq >>
Sðfwk ¿tt™ ntu‚ ‚‚ft÷t, ‚trn‚u ÷ûtý ƒh™kw rðþt÷t >>2>>
«Út{ «f]r‚…h …wÁ»t nu òuR, ‚tË MðY… fn‚ nu ËtuR >
Ëw ™ nw {t‚ «f] r ‚…h òu W , «f] r ‚fu ytÄth nu Ëtu W >>
yi Ë u …w Á »t Ë™t‚™ su W , «f] r ‚rð»tu ÔÞt…f nu ‚u W >
«f]r‚rð»tu r™h÷u… rðþu»tt, {trÞf „w™ËU r÷ó ™rn ÷uþt >>
sƒ Þn Sðfe $rÿ™ fuhe, r¼Òt r¼Òt ð‚o‚ ð]Â¥t ½™uhe >
ðtËwŒuðfu æÞt™ËU sƒrn, yk‚h Ë™{w¾ ntu‚ nu Ëƒrn >>
‚ƒrn yðMÚtt Ëtûte y™q…t, ò™u{U ytð‚ ‚urn y™q…t >>
Œtu n t - yk ‚ hòr{ Y…ËU , MðÞk ß Þtu r ‚ Ëƒ{tk r n >
ÔÞt…f ntu ð‚o ‚ hnu , yi Ë u …w Á »t fntk r n >>3>>
[tu…tR
yr‚ Mð‚kºt Þn …wÁ»t nu sune, …h{uïh RåAtËU ‚une >
s„ Wí…Â¥t ÂMÚtr‚ ÷Þrn‚ ¼the, «f]r‚ ËkƒkÄ ntu‚ Ëw¾fthe >>
Ëw™nw {t‚ Þn …wY»tfu …tËt, «f]r‚ ytEfhe ntË rð÷tËt >
{{ RåAt fhefu ‚‚ft÷t, r{÷uW W¼Þ {wŒ …tÞ rðþt÷t >>
yr‚ yÔÞõ‚ «f]r‚ nu sunt, Œiðe {{ þÂõ‚ nu ‚unt >
Ë¥ð Á hs ‚{ „wý nu sunq, R™ fhe swõ‚ hn‚ nu yunq >>4>>
351
©efr…÷„e‚t
Ë¥ð Ák hs ‚{ „wý fhe {tÞt, yt…fu ‚wÕÞ «ò {™¼tÞt >

ƒnwrðÄ Ë]Âü Ë]s‚e y™q…t, …wÁ»tnw Œur¾fu ‚tË MðY…t >>
Þn Ëƒ s„fe Wí…Â¥t ftò, fh™ ƒnw‚ rðrÄ Ë]Âü Ë{tò >
Ëtu «f]r‚ËU …wÁ»t r™{tuoR, Ëã {tun «t…‚ ¼Þtu ËtuR >>
Œtu n t - r™s MðY…ftu ¿tt™ òu , yr‚þu «ƒ÷ «ftþ >
‚u r n «f] r ‚ ytðhý fh‚, yi Ë tu Y… nu ‚tË >>5>>
[tu…tR
yurn rðrÄ …wÁ»t òu …h{ «ftþt, «f]r‚ Ëk„ rfÞtu yt… yæÞtËt >
r‚™ fhefu Þn …wÁ»t nu òuR, {tÞtfu „w™ËU r™íÞ ËtuR >>
rðïfe Wí…Â¥t ÂMÚtr‚ ÷ÞY…t, yr‚ ƒz f{o Ëtu fh‚ y™q…t >
f{o r ™ftu fh‚t…™ su n q , r™s yt‚{{rn {t™‚ ‚u n q >>6>>
yrÄf yfh‚t Rïh suW, Ëw¾Y… Ëtûte {t™tu nu ‚uW >
yi Ëu …w Á »t fntð‚ yu n e, «f] r‚fu „w ™ fh‚ nu su n e >>
Wí…Â¥t ÂMÚtr‚ ÷ÞY… òu f{to, r‚™{U {tLÞtu f‚to…™ Ä{to >
r‚™rnËU ‚trn ËkË]r‚ ¼the, rðïY… ‚™w yrÄf rðfthe >>
fÕ… fÕ…{ne W…s‚ ytR, fÕ…fu yk‚ Ëtu {h {h òR >>
Œtu n t - Þw k rðþw Ø Ëtu …w Á »tfw , „w ™ fhe ƒk Ä ™ su n w >
íÞw k „w ™ f] ‚ …h‚k º t‚t, òr™ ÷u n w ‚{ ‚u n q >>7>>
[tu…tR
fths òu rðhtx Þn Œunt, fhý Ëtu $rÿ™ftu „ý ‚unt >
fh‚t Ëƒrn Œuð‚t ò™u, r‚nwftu nu‚w «f]r‚ ƒwÄ {t™u >>
«f]r‚ ËtuR r‚nY…e ntuR, yurn rƒ™ fth™ ÷¾‚ ™ ftuR >
«f]r‚ËU …h …wY»t nu sunq, Ëw¾ Œw:¾ ¼wõ‚t fnu ƒwÄ ‚unq >>8>>
Œuðnqr‚Áðt[ -
Œu ð nq r ‚ …q A ‚ nu ƒt‚t, nu …w Á »ttu ¥ t{ Ëƒ s„ºtt‚t >
…wÁ»t «f]r‚…h ‚w{ ¼„ðk‚t, ‚w{ Ëƒ s„ytÄth y™k‚t >>
sõ‚fu Wí…Â¥t ÂMÚtr‚ ÷Þfthe, yiËu «f]r‚ …wÁ»t yr‚¼the >
r‚™fu ÷ûtý surn rðrÄ ntuR, Ëtu ‚w{ ƒhr™ fntu «¼w {tuR >>
352
©efr…÷„e‚t
Œtu n t - MÚtq ÷ Ák Ëq û{ Y… Þn, ¼tË‚ Ëƒ Ëk Ëth >

«f] r ‚ …w Á »t ‚u n e yt‚{t, Ëtu {tu Þ fnnq WŒth >>9>>
[tu…tR
Œuðnqr‚ Þwk …qATÞt sƒne, fr…÷ Œuð «¼w ƒtu÷uW ‚ƒne >
{t‚ ûtuºt¿t …wÁ»t nu òuR, ‚urn ÷ûtý fÌttu «Út{rn ‚tuR >>
yƒ «f]r‚ftu ÷ûtý sunq, Ëƒ rðrÄ ƒhr™ fn‚nw ‚unq >
òne «Ät™ þçŒ fhe „únne, ‚trn rððufe «f]r‚ fhe fnne >>
ËtuR «Ät™ nu yr‚ ‚{Y…t, r‚™{U ™ ¼tË‚ ¼uŒ y™q…t >
{n¥t¥ðtrŒf ‚¥ð fntkne, Sð Ák Rïh Ëƒ r‚™{tkne >>
rs™{ne Ë¥ðtrŒf „w™ r‚™t, ‚urn «Ät™ fnu …h{ «rð™t >
fthý Y…ËU ËtuR «Ät™t, yr‚ yÔÞõ‚ fnu …h{ Ëwò™t >>
Œtu n t - Ëtu R rðhtx Ëq º t ytí{t, yÔÞtf] ‚ fu Y… >
Ëƒrn ¼u Œ sw ‚ ¼tËrn, ‚tfu Y… y™q … >>
Ëtu h Xt - ËíÞ Ë™t‚™ òu Þ, ‚tfw k fn‚ «Ät™ fhe >
r™íÞ fnrn n{ Ëtu Þ , yi Ë tu Y… «Ät™ Ëtu R >>10>>
[tu…tR
…tk[ Á …tk[ íÞwk Œþ yÁ [tht, yurn ËkÏÞtËU ¼uŒ WŒtht >
ËtuR [turðþ ‚¥ð rs™{tkR, yiËtu «Ät™ftu „ý òu fntkR >>
Þn [tu r ðþ ‚¥ð„ý su n t, yrÄftrhfu ¼u Œ ËU ‚u n t >
r¼Òt r¼Òt ƒúñY… fhe yune, yrÄf W…tË™ òuøÞ nu ‚une >>
‚¥ðŒþeo Rr{ ò™‚ òu R, Ëtu Þn {{o fn‚nw ‚tu R >>11>>
fnu òu …k[ {nt¼q‚ «ftþt, ¼q s÷ y™÷ ðtÞw ytftþt >
íÞwk ‚™{tºtt …k[ «ƒkÄt, þçŒ Ák M…þo Y… hË „kÄt >>
…k[ …k[ ƒh™u ŒtuW ƒtht, Þwk n{ {t™uW fhe r™hÄtht >>12>>
Œtunt - Œþ òu fnu ËtuR $rÿ Œþ, ©tuºt íðfT á„ ‚unq >
hË™t ½ú t ý Ë{u ‚ Ëtu , ¿tt™ $rÿ fnu yu n w >>
353
©efr…÷„e‚t
íÞw k ƒtr™ fh [hý sw ‚ , {u Z Ù 1 …tÞw nu òu Þ >

f{o $rÿ Þn …k [ Rr{, Ëƒ r{r÷fu Œþ ntu Þ >>13>>
[tu…tR
{™ ƒwÂØ yÁ r[¥t ynkftht, yk‚:fhý fn‚ nu [tht >
yk ‚ :fhý yu f òu ¼tËu , r¢Þtîth [nw ¼u Œ «ftþu >>14>>
«f]r‚ «Ät™Y… fne sunt, r‚™neËU W…ßÞtu nu yu nt >
Þwk [turðË ‚¥ð„ý yune, Ë„wý ƒúñ fhe ƒhLÞtu ‚une >>
r‚™fe h[™t r¼Òt r¼Òt suW, rs‚r™ n{ ƒhr™ nu ‚uW >
‚¥ðfu ò™ Þwkrn „r™ „únne, íÞwk …r[Ë{t ft÷fkw fnne >>15>>
«f]r‚ËU …h …wÁ»t nu òuW, Þn Ëƒ s„ftu fthý ËtuW >
‚trnftu …ht¢{ ft÷ fntðu, yurn rðrÄ ft÷fwk rf‚™uf „tðu >>
Œtu nt - ‚™{rn yr‚ yr¼{t™ËU, {trÞf {qZ ƒunt÷ >
‚u r n òËU zh ntu ‚ nu , ‚tftu ™t{ nu ft÷ >>16>>
[tu…tR
nu {™w …w ºte rð{÷{r‚ {t‚t, ft÷ftu Y… fnw Ëtûtt‚t >
þwØ Ë¥ðtrŒf r‚nw „wý sunq, rs™{rn r÷™ hn‚ nu ‚unq >
{n¥tíðtrŒf ¼uŒ nu òu R, Ëtu ò{U ™rn ¼tË‚ ftuR >
yirË «f]r‚ yrÄf yrðfthe, rs™ËU ‚tË [uüt nu ¼the >>
r‚™fw ft÷ fn‚ nu Äeht, Ëtu yr‚ Ë{Úto yr‚ „k¼eht >>17>>
y…r™ òu„{tÞtËU yune, Ëƒne «trýfu Wh{ne su ne >
yk ‚ hòr{ Á…ËU ytR, yLðÞ ðh‚‚ «¼w Ëw ¾ ŒtR >>
ƒtneh ðh‚‚ ft÷MðY…t, ÷ð r™{u»t ytrŒ òu y™q…t >
Œtu n t - …w Á»tY… yk ‚ h ƒËu , ƒtneh ƒr™ hnu ft÷ >
ðtËw Œ u ð ¼„ðt™ Ëtu , rð»ýw …h{ ŒÞt÷ >>18>>
[tu…tR
Œið òu ft÷ r‚™rnËU yunt, WŒÞ ntu™ rn‚ ‚‚…h sunt >
Ëtu Ë¥ðtrŒf „wý rs™{tkrn, yurË r™srºtÞ «f]r‚ fntkrn >>
1 W…MÚt
354
©efr…÷„e‚t
r‚™{U «f]r‚…h …wÁ»t WŒtht, nrh RåAt ÄÞtuo ðeÞo y…tht >
rs™{ne yr‚þu «ƒ÷ «ftþt, yuËtu {n‚¥ð yt¼tþt >>
‚urn þwØ Ë¥ð îthËU {tÞt, «Ëð‚ ¼R Ëtu «„x s™tÞt >>19>>
Ëtu {n¥t¥ð yt…{ne sun q , Ëq û{Y… rðï hÌttu yu nq >
r‚™fwk «„x fh™fu ftò, {n¥t¥ð ¼Þtu «ƒ÷ Ë{tò >>
òu {tÞt‚{ yr‚ ykrÄÞtht, «÷Þ{U yt…fwk Ztkf™ntht >
yu Ë tu Ë½™ {tÞt‚{ òu R , ðtËw Œ u ð RåAtËU Ëtu R >>
{n¥t¥ð r™s ‚uËU ‚ƒne, {tÞt‚{ Ëtu …t™ rfÞtu Ëƒne >>
Œtu n t - þw Ø Y… {n¥t¥ð Ëtu , yu f Y… yrðfth >
s„fe Wí…Â¥tftu ËŒt, fthý yu n e WŒth >>20>>
[tu…tR
yƒ ‚urn Y… s™tð™ ftò, ÷ûtý ‚tË fn‚ {wr™htò >
Ëw™nw {t‚ {n¥t¥ðftu Y…t, þwØ Ë¥ð „wýY… y™q…t >>
rð{÷ hòu„wý hrn‚ nu yunt, ðtËwŒuðftu MÚtt™f ‚unt >
yûth ƒú ñ Y… nu yu n e, ðtËw Œ u ð fhe fn‚ nu ‚u n e >>
yuËtu {n¥t¥ð yr¼ht{t, Ëƒ Ëw¾ËŒ™ Ëtu «¼wftu Ät{t >
r[‚nw {n¥t¥ðtí{f hnrn, {n¥t¥ðrn ‚urn ytí{t fnrn >>21>>
¼qr{ yÁ ‚une ftÞorðþu»tt, r‚™ fhe Œtu»t swõ‚ ™rn ÷uþt >
yuËtu …hð‚fu {æÞ ™eht, …ÚÚthfu fwkz{U „rnh1 „k¼eht >>
Ëtu s÷ MðåAY… ßÞwk ntuR, yr‚ yrðfthe þtkr‚sw‚ ËtuR >>
Œtunt - ‚urnrðÄ r[¥t yr‚þu rð{÷, r™Šðfth yr‚ þtk‚ >
yu r n rðrÄ ð] Â ¥tËU fÌttu , r[¥t ÷ûtý ð] ¥ ttk ‚ >>22>>
[tu…tR
yƒ ynkfthfe Wí…Â¥t sunq, ÷ûtý Ërn‚ fn‚ «¼w ‚unq >
{t‚ «f]r‚…h …wÁ»t fntðu, ‚tË ðeÞo Wí…Â¥t ntuR ytðu >>
yi Ë tu {n¥t¥ð nu su n t, yrÄf rðfthfk w …tÞtu ‚u n t >
r‚™ËU ¼Þtu rºtrðÄ ynkftht, r¢Þt fh™{ne þÂõ‚ y…tht >>23>>
1 ¾qƒ Ÿzw
355
©efr…÷„e‚t
rºtrðÄ ¼Þtu ynkfth y™q…t, Ëtr¥ðf htsË ‚t{ËY…t >

r‚nw ynkfthËU W…s‚ sune, {™ $rÿ …k[ ¼q‚ nu ‚une >>24>>
¼q‚ $rÿ {™ sw‚ òu fntkne, yiËtu ynkfth r‚™{tkne >
yr‚ Ëtûtt‚fth òu hnne, …whw»t Ëkf»toý ™t{ Ëtu fnne >>
yurn W…tË™ òuøÞ WŒtht, Ëƒ s„Sð™ s„ ytÄtht >>
Œtunt - ËnËú Ëw¼„ {M‚f surn, yr‚ ƒ÷ yf÷ y™k‚ >
yûthƒú ñ Y… Ëtu , Ëk f »to ý ¼„ðk ‚ >>25>>
[tu…tR
Þn ynk f th fntð‚ su n t, Œu ð fu Y…ËU fh‚t ‚u n t >
$rÿ™Y… Ëtu fhý y™q…t, …k[ ¼q‚ ËtuR ftÞoMðY…t >>
Þw k ynk fthfu ÷ûtý su W , rºtrðÄ ¼u Œ fhe ƒh™u ‚u W >
yÚtðt Ëtr¥ðf Y…ËU þtk‚t, htsË Y…ËU ½tuh rð¼útk‚t >
‚t{Ë Y…ËU {qZ yò™t, rºtrðÄ ynk ÷ûtý Ëtu «{t™t >>26>>
{™fe Wí…Â¥t frnfu yƒrn, {™ftu ÷ûtý fn‚ nu Ëƒne >
Ëw™nw {t‚ yr‚ …tÞtu rðftht, yiËtu òu Ëtr¥ðf ynkftht >>
r‚™ËU W…ßÞtu {™ òu W , Ëƒ rðfthftu fth™ Ëtu W >
òu Ët{tLÞ rð»tÞ Ëw¾ [nrn, Ëtu Ëƒ {™fu ËkfÕ… fnrn >
yrÄf rð»tÞftu ®[‚™ ntuR, {™fu rðfÕ… fn‚ nu ËtuR >>
Œtu n t - Ëkf Õ… rðfÕ…ËU ËŒt, Ëƒ Sð™ Wh ytR >
ft{ftu Ëk ¼ ð ntu ‚ Þw k , {™ ÷ûtý Œw : ¾ŒtR >>27>>
[tu…tR
{™{rn hnu W…tMÞ sunt, yr™ÁØ ™t{ …wÁ»t nu ‚unt >
yr‚ [k[÷ $rÿ„ý sunq, yr™ÁØ h¾‚ nu r™{{U ‚unq >>
þhŒ É‚w {ne W…ßÞt òuR, ~Þt{ f{÷Ë{ {qhr‚ ËtuR >
yr‚[k[÷ {qhr‚ nu yune, yr‚ ƒz òu„e fntð‚ sune >>
rÄhu rn rÄhu Ärhfu æÞt™t, ‚urn ð~Þ fh‚ nkw òuøÞ Ëwò™t >>28>>
ƒwÂØfe Wí…Â¥t frnfu Œuðt, ‚urn ÷ûtý ðh™‚ ‚‚¾uðt >
nu {t‚t nu Ë‚e WŒtht, htsË „w™ sƒ …tÞtu rðftht >>
356
©efr…÷„e‚t
r‚™ËU ƒwÂØ ‚¥ð ¼Þtu ¼the, òu ƒwÂØ{rn yr‚þu yrðfthe >

«ãw{™ ™t{ …wÁ»t r™íÞ hnne, yrÄf W…tË™ òuøÞ Ëtu fnne >>
Œtu n t - íÞw k r n …ŒthÚt{tºtfe, MVq Š ‚Y… òu ¿tt™ >
Ëtu r™íÞ rs™{U hn‚ nu , yi r Ë ƒw Â Ø «{t™ >>
Ëƒ $rÿÞftu òrnËU , yrÄf y™w „ ú n ntu Þ >
yi r Ë yrÄf «ftþ sw ‚ , ƒw Â Ø fntð‚ Ëtu Þ >>29>>
[tu…tR
òu ƒwÂØ{ne ËkþÞ hnu ¼the, íÞwk rð…he‚ ¿tt™ Œw:¾fthe >
r™~[uM{]r‚ hn‚ ƒwÂØ {tkrn, íÞwk ƒwÂØ{rn r™ÿtnw fntkrn >
yurn rðrÄ ð]Â¥t¼uŒËU sunt, ƒwÂØfu ÷ûtý ƒhLÞtu ‚unt >>
ðtËw Œ u ð Ëk f»to ý Äeht, «ãw B ™ yr™ÁØ …h{ „k ¼ eht >
yu [nw {qŠ‚ fntð‚ òuR, …wÁ»t rðhtx Ák Sð yu ŒtuR >>
R™fwk W…tË™ rn‚ yrðftht, r[¥t ynkfth ƒwÂØ {™ [tht >
yu [nw{rn [nw {qhr‚ hnrn, yurn rðrÄ òr™ ¼s™ hr‚ [nrn >>30>>
yƒ $rÿÞfe Wí…Â¥t suW, r™s{t‚tfw k fn‚ «¼w ‚u W >
f{o Ák ¿tt™ $rÿÞ„ý sune, W¼Þ rð¼t„ËU Œþ nu ‚une >>
Ëtu htsË ynkfthËU ¼yuW, «týnw htsËfu Ëw‚ fyuW >
«týfe r¢ÞtþÂõ‚ nu òu W , f{o $rÿ{ne ð‚o ‚ Ëtu W >>
‚t‚u f{o $rÿ„ý su n q , htsË ynk f thËU ‚u n q >
Œtu n t - ƒw ÂØ htsË ynk fthËU , W…s‚ …h{ Ëwò ™ >
ƒw Â Øfe þÂõ‚ rð¿tt™ nu , Þt‚U fh‚ «{t™ >>
ËtuhXt - ¿tt™þÂõ‚ sw‚ òuÞ, yiËu ¿tt™ $rÿ Ëƒne >
htsË ynk f thËU ntu Þ , ‚tfe ÔÞÂõ‚ fne yƒne >>31>>
[tu…tR
fn‚ nu yƒ ‚™{tºtt îtht, …k[ ¼q‚ Wí…Â¥t rðM‚tht >
‚urn rðrÄ r‚™fu ÷ûtý sunq, r¼Òt r¼Òt ƒhr™ fn‚ «¼w ‚unq >>
{t‚ ©enrhfe þÂõ‚ òu ft÷t, ‚urn «uÞtuo ‚t{Ë rðfht÷t >
‚t{Ë ynk f thËU ¼the, W…rs þçŒ{tºtt Ëw ¾ fthe >>
357
©efr…÷„e‚t
Ëtu R þçŒ {tºttËU WŒtht, WŒu ¼Þtu ytftþ y…tht >

©tu º t $rÿ Wí…Òt ¼R su n t, þçŒ{tºtfw k …tð‚ yu n t >>32>>
þçŒ{tºttftu ÷ûtý si Ët, r™s{t‚tfw k fn‚ «¼w ‚i Ët >
yÚtoftu yt©Þ þçŒ fntkrn, rðrðÄ yÚto nu þçŒfu {tkrn >>
á»xt á~Þftu ßÞwkrn MðY…t, íÞwkrn s™tð‚1 þçŒ y™q…t >
™¼‚™{tºtt2 þçŒ nu òu R, ™¼ftu Ëq û {Y… nu Ëtu R >>
Œtunt - þçŒ òu {tºtt ‚trnftu, yune rðrÄ ÷ûtý suW >
Ëtu ÷ûtý Ëƒne rðrÄ, ò™u rððu f e ‚u W >>33>>
[tu…tR
yƒ ytftþftu ÷ûtý sunt, r™s{t‚tËu fn‚ «¼w ‚unt >
«trý{tºtftu ntu‚ r™ðtËt, íÞwk ™¼ Ëƒfwk Œu‚ yðftþt >>
ƒtneh ®¼‚h òu ÔÞðntht, ‚urn MÚtt™f ™¼ …h{ WŒtht >
«tý $rÿ„ý {™ sw‚ suW, R™ Ëƒftu yt©Þ ™¼ ‚uW >>
yurn rðrÄ ð]Â¥tËU rðÏÞt‚t, ™¼ ÷ûtý ƒhLÞtu Ëtûtt‚t >>34>>
þçŒ ËtuR ‚™{tºtt òfkw, ft÷ËU áZ rðfth ¼Þtu ‚tfkw >
yi Ëu ™¼ËU ¼R ‚‚ft÷t, M…þoY… {tºtt Ëtu rðþt÷t >>
yi r Ë M…þo { tºttËU ¼the, «„x ¼Þtu ðtÞw yrðfthe >
íð[t RrLÿ ðtÞw f e òu R , M…þo { tºttfw k „ú n ‚ nu Ëtu R >>35>>
M…þo{tºttftu ÷ûtý sune, fr…÷ Œuð «¼w fn‚ nu ‚une >
Ëw™nw {t‚ ftu{÷‚t òuW, frX™ Ák þe‚ W»ý‚t ËtuW >>
ðtÞw r f ‚™{tºttY…t, ðtÞw f tu Ëw û { Y… y™q … t >>
Œtu n t - yi Ë u M…þo ‚ ™{tºttftu , ÷ûtý fÌttu nu ‚tu Þ >
yƒ ðtÞw ÷ûtý fnw , Ëk þ Þ hnu ™ ftu Þ >>36>>
[tu…tR
yƒ ðtÞw f tu ÷ûtý ¼the, r™s{t‚tfw k fn‚ Ëw ¾ fthe >
zth …t‚ 1 ð] û ttrŒf fu h t, ‚u r n fk … tð‚ yrÄf ½™u h t >>
1 Ë{òðu 2. ytftþ‚L{tºtt
358
©efr…÷„e‚t
‚]ýtrŒffw ƒxturhfu2 Ährn, yufrn Xtuh Ëkòu„ Ëtu fhrn >

íÞw k rn Ëw „ k rÄ …ŒthÚt òu W , ½ú t ý «r‚ …nw [ tð‚ Ëtu W >>
þe‚tu»ýtrŒf „wýsw‚ sunt, Ëtu ÿÔÞ íð[tfw y…o‚ yunt >
þçŒfwk ©ðý $rÿ «r‚ ÷tðu, Ëƒ $rÿÞftu Sð fntðu >>
Þw k ðtÞw fe r¢ÞtËU yƒne, ðtÞw f tu ÷ûtý fÌttu Ëƒne >>37>>
Œið òu Rïh ft÷MðY…t, ‚urn «uÞtuo òu {Á‚ y™q…t >
M…þo Ëtu R ‚™{tºtt ðtfe, íð[t îthËU ÔÞÂõ‚ ‚tfe >>
yi Ë u ðtÞw Ë U ‚u r n ft÷t, W…S Y…{tºtt òu rðþt÷t >
Ëtu R Y…{tºttËU ¼the, W…ßÞtu ‚u s yrÄf ‚{nthe >>
Œtu n t - [ûtw $rÿ yr‚þu Ëw ¾ Œ, Y… nu {tºtt su n q >
[ûtw hn‚ r™íÞ Y…{U , ËŒt rð÷tu f ‚ su n q >>38>>
[tu…tR
Y…{tºttftu ÷ûtý su n t, r™s {t‚tfw k fn‚ «¼w ‚u n t >
nu ËtÂæð nu rð{÷{r‚ {t‚t, òu Þn Ëƒ ðM‚w Ëtûtt‚t >>
‚tfe rð„‚ s™tð™ntht, Y… „tiý hnu ÿÔÞ ytÄtht >
rðrðÄ ÿÔÞfe h[™tY…t, r¼Òt r¼Òt ¼tË‚ Y… y™q…t >>
Y… ‚u s ‚™{tºtt su n q , ‚u s ftu Ëq û { Y… nu ‚u n q >
Y…{tºtfe ð] Â ¥t su n e, Ëƒ rðrÄ ‚tftu ÷ûtý yu n e >>39>>
‚usftu ÷ûtý ðh‚‚ siËt, fr…÷ Œuð «¼w fn‚ nu ‚iËt >
ãwr‚sw‚ Ëƒfwk «ftþ‚ òuR, yÒttrŒfftu …[™ sune ntuR >>
…t™ òu Ëƒne hËfwk nhne, yŒ™3 òu nw‚ÿÔÞ ¼ûtý fhne >>
Œtu nt - þe‚ r{xtð‚ Ëƒrnfe, Ëƒ hË þtu»t‚ òuR >
ûtw Ä t ‚] » tt sw ‚ Ëƒrn rðÄ, ‚u s ftu ÷ûtý Ëtu R >>40>>
[tu…tR
òË Y…{tºtt nu WŒtht, Œi ð fu «u Þ u o …tÞtu rðftht >
yi Ëu ‚u srnËU ‚‚ft÷t, hË{tºtt ¼R yrÄf rðþt÷t >>
hË{tºtt{U WŒf ¼Þtu ¼the, rsbt Ëtu hË [t¾™nthe >>41>>
1 …tkŒzt 2 ¼u„t fhe™u 3 ¼tus™
359
©efr…÷„e‚t
yƒ hË{tºtt ÷ûtý suW, r™s{t‚tËtu fn‚ «¼w ‚uW >

¼qr{ftu fths yti»trÄ òuR, r‚™fu rðfthËU r¼Òt r¼Òt ntuR >>
{Äwh f»ttÞ hwk r‚¾t ¾tht, fzðt ¾txt y™k‚ «ftht >
yurn rðrÄ yti»trÄ Ëk„ËU yune, yufrn hË ƒnwrðÄ ¼Þtu ‚une >>42>>
yƒ s÷ftu ÷ûtý «¼w fnrn, sntk ‚ntk s÷ r¼™t fhe hnne >
{]Â¥tftrŒf ®…ztfh Ähne, íÞwk s÷ Ëƒrnfwk ‚]Âó fhne >>
s÷ ËtuR Ëƒ «týefwk Sðtðu, s÷rn ‚]»ttftu fü {extðu >>
Œtunt - ‚t… nh‚ ftu{÷ fh‚, ƒnw‚ËU ƒnw‚ nu òuR >
fq … trŒfËU ™ ¾w x rn, s÷ftu ÷ûtý Ëtu R >>43>>
[tu…tR
hË{tºtt sw ‚ s÷ nu su W , Œi ð ËU …tÞtu rðfthfk w ‚u W >
yi Ë u s÷rnËU ‚‚ft÷t, W…rs „k Ä {tºtt Ëw r ðþt÷t >>
ËtuR „kÄ{tºttËuk ¼the, ¼qr{ WŒÞ ¼R yr‚ Ëw¾fthe >
½útý $rÿ ËtuR „kÄfwk …tðu, ½útýftu ÷ûtý yune fntðu >>44>>
„k Ä {tºttftu ÷ûtý su nt, r™s{t‚tËtU fn‚ «¼w ‚u n t >
r{r©‚ „k Ä Ák Œw „ O Ä su n q , Ëti h ¼ „k Ä f…q h ftu ‚u n q >>
þtL‚ „k Ä f{÷trŒf Ëtu R, W„ú „k Ä ÷þw ™trŒf ntu R >
ÿÔÞ òu Âûtr‚fu fthsY…t, …w»…trŒf ƒnw ¼tr‚ y™q…t >>
Œtu n t - R™fu rð»t{ rðfthËU , yu f òu „k Ä WŒth >
y™k ‚ ¼u Œ «t…‚ ¼Þtu , Ëk „ r‚fu y™w Ë th >>45>>
[tu…tR
…]rÚtrðftu ÷ûtý nu òuR, fr…÷ Œuð «¼w fn‚ nu ËtuR >
¼qr{ ƒúñfu ¼tðftu MÚtt™t, «r‚{tY… fhrn ¼„ðt™t >>
rð»ýw f e «r‚{t nu si Ë t, ðtËw Œ u ð ©e…r‚ «¼w ‚i Ë t >
Þwk rðïtË s™tð™ ftò, «r‚{t rfr™ ¼s™ftu Ëtò >>
MÚtt™ òu ÷tuffe h[™tY…t, ÂMÚth [h Sðfwk Äh‚ y™q…t >
ytftþtrŒf ¼q ‚ nu [the, ‚tË rð¼t„fe fh™u n the >>
Ë¥ð òu «trý{tºt fntðu, Ëtu …]rÚtrðËU «„x ntuR ytðu >
360
©efr…÷„e‚t
™the …whw»t ð]kŒ÷1 ytftht, ¼q{ne ¼tË‚ ¼uŒ y…tht >>

ïu‚ f]»ý ytrŒf ‚™w òuR, yurn rðrÄ ¼uŒ ¼qr{ËU ËtuW >>
Œtu nt - yurn rðrÄ ð]Â¥t ¼uŒËU, ¼qr{ftu ÷ûtý sune >
Ëtu si Ë u Ëƒ „w ™ Ërn‚, ƒhr™ Ëw ™ tÞtu ‚u n e >>46>>
[tu…tR
©tu º ttrŒf $rÿ„ý òu R , þçŒtrŒffk w „ú n ý fhu Ëtu R >
Þwk R™ftu ÷ûtý nu suW, ¼q‚fe Wí…Â¥t Ëk„ fÌttu ‚uW >>
ËtuR ÷ûtýfwk fn‚ «¼w yƒne, ßÞwk r™s{t‚t Ë{Íu Ëƒne >
™¼„wý þçŒ fntð‚ òuW, Ëtu sune rð»tÞ ©tuºt nu ËtuW >
ðtÞwftu „wý M…þo «{t™tu, Ëtu surn rð»tÞ íð[t ‚urn «{t™tu >>47>>
‚usftu „wý rðþu»t ËtuR Y…t, Ëtu surn rð»tÞ Ëtu [ûtw y™q…t >>
s÷„wý rðþu»t hË „tðu, Ëtu surn rð»tÞ Ëtu hË™t fntðu >>
¼qr{ftu „wý „kÄ nu sunt, Ëtu surn rð»tÞ Ëtu ½útý nu ‚unt >>48>>
ËƒËU …h ytftþ y…tht, ðtÞw ytrŒ [nw y…h WŒtht >
[nw{ne ™¼ftu yLðÞ hnne, ‚t‚U ™¼ „wý þçŒ òu fnne >>
[nw{ne þçŒftu yLðÞ ¼tËu, [nw{ne þçŒftu Y… «ftþu >
íÞwkrn ðtÞwftu yLðÞ ¼the, ‚us ‚tuÞ ¼q{ne yrðfthe >>
Þt‚U ðtÞwftu M…þo òu Ä{to, r‚nw{ne ¼tË‚ Þwk Ëðo {{to >
Þwk …hftu yLðÞ yLÞ{tkne, ‚t‚U ‚urn ‚urn Y… Œu¾tne >>
Þt‚U ytftþtrŒf yu [tht, ‚urn „wý ¼q{ne ¼tË‚ LÞtht >>
Œtu n t - yu f þçŒ „wý ™¼rð»tu, ðtÞw rð»tu „wý ŒtuÞ >
þçŒ Á M…þo rððu f sw ‚ , òr™ ÷u n q ‚w { Ëtu Þ >>
íÞw k r n ‚u s {U r‚™ „w ™ , þçŒ M…þo yÁ Y… >
yu r‚nw r¼Òt r¼Òt ¼tËrn, ‚u s {u k …h{ y™q … >>
ËtuhXt - íÞwk s÷{ne „wý [th, þçŒ M…þo yÁ Y… hË >
¼tË‚ r¼Òt «fth, s÷{ne yu [tY Ëw ¾ Œ >>
¼q r {rð»tu „w ý …k [ , þçŒ M…þo Y… hË „k Ä >
r¼Òt r¼Òt Ëƒftu Ëk [ , ¼q r {rð»tu ð‚o ‚ y[÷ >>49>>
1. ™…wËkf
361
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
Þw k [tur ðþ ‚¥ðfu ™t{t, r¼Òt r¼Òt frnfu yr¼ht{t >
Œþ $rÿ yk ‚ :fhý [tht, ‚tË [‚w Œ o þ Œu ð WŒtht >
R™fe Wí…Â¥t ‚¥ðfu Ëk„t, yurn MÚt÷ ™t ƒŠ™ þw¼ yk„t >
‚Œr… Œuðfe Wí…Â¥t sunt, {wr™ {iºtuÞ «Út{ frn ‚unt >>
‚t‚U yurn MÚt÷ Þwkrn «{t™tu, Ëtr¥ðf ynk Ëwhfth™ ò™tu >
Þn òu ‚¥ð [turðË fntk fE, Ët‚ ‚¥ð {wÏÞ nu r‚™{tkR >>
‚t‚U {n¥t¥ðtrŒf Ët‚t, Ëtu Þn &÷tuf{U ƒh™uW {t‚t >
òu Þn ‚¥ðftu rf™ ƒ¾t™t, Ëtu Ëƒ Œuð nu {qhr‚{t™t >>
fÕ… fÕ…{ne Ëtu Ëƒ Œuðt, Ë]s‚ rðhtx Œun ‚‚¾uðt >
Ëtu Ëƒ Œuð …]Útf hnu sƒne, Ëús™ rðhtx ™ Ë{Úto ‚ƒne >>
…eAu Þn Ëƒ Œuð rð[the, «¼wftu M‚ð™ rf™ yr‚¼the >
s„fu ytrŒ ™thtÞý Mðt{e, R™fe M‚wr‚ Ëwr™fu ƒnw™t{e >>
Œtunt - ft÷ Ák f{o Mð¼tð „w™, E™ sw‚ ©e¼„ðt™ >
…w Á »tfu Y…ËU ‚¥ð{ne, …i X u W …h{ Ëw ò ™ >>
r‚™{ne ft÷ Ëtu ûttu ¼ «Œ, f{o Ëtu s„ f‚to h >
„w ™ þçŒrnËU «f] r ‚ fne, Þw k Þtftu r™hÄth >>
Ëtu h Xt - {tÞËw‚ „wý òuÞ, Ëtu {tÞtfu Ëòr‚ r™‚ >
‚t‚U «f] r ‚ „w ý Ëtu Þ , íÞw k Mð¼tð …rhýt{ «Œ >>50>>
[tu…tR
‚t r…Au Þn ‚¥ð nu òuR, r{÷u …hM…h yt…{U ËtuR >
nrhRåAtËU ‚¥ð Ëtu ‚ƒne, yr‚þu ûttu¼fwk …tyuW Ëƒne >>
Ëtu ‚¥ðr™ËU W…ßÞtu ykzt, ¼qr{«Ät™ ‚t‚uk sz ®…zt >
yiËu ykzrnËU yr‚ ¼trh, W…ßÞtu rðhtx …wÁ»t Ëw¾fthe >>51>>
…]rÚtrð ™t{ Þn ykz WŒtht, ytðhý sw‚ ‚urn yr‚ rðM‚tht >
y™w¢{ËU ytðhý yr‚ ¼the, yuf yufËU yuf yuf rðM‚the >>
ƒzu Ák Ëqû{ yufËU yuft, Œþ Œþ „wý Þwk yrÄf rððuft >
ƒtÌt «Ät™ËU ytðrh‚ yunt, yiËu s÷ ytrŒf »tx sunt >>
Œtunt - R™ »tx ytðhýËU ËŒt, ytð]‚ ykz nu òuÞ >
362
©efr…÷„e‚t
Ëó{ íÞw k r n «Ät™ nu , yk z fw ytðhý Ëtu Þ >>

yu n e yk z {ne {t‚, [ti Œ ÷tu f rðM‚th Ëƒ >
nrh òu rð»ýw Ëtûtt‚, ‚u r n {tÞt{Þ Y… Þn >>52>>
[tu…tR
yurn rðrÄ ykz W…òÞfu Œuðt, r¼Òt ¼yu ðtËwŒðu ‚‚¾uðt >>
‚ƒ Ëtu ykz ytðhý s÷{tkrn, ð»to nòÁk ËtuÞtu ‚tkrn >>
ft÷ËU ykz …õð ¼Þtu sƒrn, ‚t{ne «¼w «ðuþ rfÞtu ‚ƒne >
s÷{U f™f{Þ ykz y™q…t, r‚™ËU WXtÞu rðhtx MðY…t >>
sƒne rðhtx …wÁ»t r¼Òt fe™t, …wr™ Ëtu rðhtx{U …iXu «ðe™t >
‚ƒ rðhtx ‚™w{ne yr‚¼the, ¼yu $rÿÞfu rAÿ Ëw¾fthe >>53>>
Þw k ði htxfe Wí…Â¥t su n q , Ëƒne ¼tr‚ ƒhr™ nu ‚u n w >
òu rðhtx‚™ftu yr¼{t™e, Ëtu ði h ts…w Á »t Ëw ¾ Œt™e >>
r‚™fw k rð»tÞftu òu „ fhtðu , Ëtu $rÿ yÁ Œu ð fntðu >
R™ Ëƒfe Wí…Â¥t nu òuR, «¼w rðhtxËU fn‚ nu ËtuR >>
Ëw™nw {t‚ ‚tuÞ fnw Ëƒ ƒt‚t, Þn òu rðhtx …wÁ»t Ëtûtt‚t >
{w ¾ Y…e ‚u n e „tu ÷ f su W , «Út{ ¼u Œ fk w …tÞtu ‚u W >>
…eAu ðtfT $rÿ ¼R ¼the, íÞwk ¼Þtu yÂø™ Œuð ‚{nthe >>
Œtu n t - ‚t r…Au Ëtu rðhtxftu , ™trËft „tu ÷ f su n w >
½ú t ý $rÿfw ËŒ™Ë{, ¼u Œ fw k …tÞtu ‚u n w >>
Ëtu h Xt : „tu ÷f ™tËtÁ…, r‚™fu rð»tu yr‚þu Ëw ¾Œ >
W…ßÞt ½ú t ý y™q … , «tý Ërn‚ yr‚þu «ƒ÷ >>54>>
[tu…tR
½útý $rÿ ¼yu …eAu {t‚t, ðtÞw Œuð W…suW Ëtûtt‚t >
íÞw k r n rðhtx…w Á »tfu Œtu W , ™u º tY… „tu ÷ f ¼yu Ëtu W >>
™u º tY… „tu ÷ fËU ¼the, [ûtw $rÿ W…ßÞtu Ëw ¾ fthe >
[ûtw $rÿ ¼yu …eAu WŒtht, Ëqhs ¼yu ‚{{ux™-ntht >>
íÞwkrn rðhtx …wÁ»tfu ŒtuR, fýo Y… „tu÷f ¼yu ËtuR >
fýo Ëtu ¼uŒfwk …tyu sƒne, ©tuºt $rÿ W…s‚ ¼Þtu ‚ƒne >>
©tu º t $rÿ W…su f u …tAu , rŒþt Œu ð ‚t W…su W ytAu >>55>>
363
©efr…÷„e‚t
íÞwkrn rðhtx …wÁ»tftu yune, íð[tY… „tu÷f ¼Þtu ‚une >>

íð[t „tu÷f ¼yu …tAu «ðe™t, htu{ Ák ŒtZe {wkA ™ðe™t >>
R™ ytrŒf $rÿ sƒ ¼yuW, yti»trÄ Y… Œuð ¼yu ™yuW >>
Œtunt - ‚ƒrn Ëtu …wÁ»t rðhtxftu, rþ§ nu „tu÷f òuÞ >
Ëtu W ¼u Œ …tð‚ ¼Þtu , y™w ¢ { ƒh™w Ëtu Þ >>56>>
[tu…tR
rþ§Á… „tu ÷f ¼Þtu su W , …eAu ðeÞo $rÿ ¼Þtu ‚u W >
ðeÞo $rÿ ¼yu …eAu y™q…t, s÷ ËtuR ¼yuW Œuð‚tY…t >>
yurn òu …wÁ»t rðhtx fntÞtu, ‚urn „wŒ „tu÷f ¼uŒfwk …tÞtu >
„wŒYr… „tu÷f ¼yu …tAu, $rÿ y…t™ WŒÞ ¼Þtu ytAu >
Þwk y…t™ $rÿ ¼Þtu sƒne, {]íÞw÷tuf ¼Þ«Œ ¼Þtu ‚ƒne >>57>>
íÞwkrn rðhtx …wÁ»t ftu yunw, nM‚Y… ¼Þtu „tu÷f ‚unw >
nM‚ „tu÷f ¼yu …eAu ¼the, ƒ÷ $rÿ ¼Þtu yr‚ sÞfthe >
ƒ÷ $rÿ ¼yu …eAu WŒtht, $ÿ Œuð ¼Þtu «ƒ÷ y…tht >>
Œtu nt - íÞwk Þn …wÁ»t rðhtxfu, [hý nu „tu÷f òuR >
‚ƒ rðhtxfu yk „ {U , ¼u Œ fw k …tyu Ëtu R >>
…„ „tu ÷ f …eAu ¼Þtu , „r‚ $rÿ yr¼ht{ >
„r‚ $rÿ …eAu ¼yu , rð»ýw Œu ð Ëw ¾ Ät{ >>58>>
[tu…tR
íÞwkrn rðhtx …wÁ»t òu fyuW, ™tzeY… „tu÷f ‚urn ¼yuW >
™tzeY… „tu÷f ¼Þtu sƒne, …eAu ÁrÄh $rÿ ¼Þtu ‚ƒne >>
ÁrÄh $rÿ ¼yu …eAu y™q…t, ™Œe Œuð ¼yu yr‚ Ëw¾Y…t >
íÞwkrn rðhtx …wÁ»tftu ¼the, WŒh „tu÷ ¼Þtu yr‚Ëw¾fthe >>
WŒhY… „tu÷f ¼Þu …tAu, ûtwÄt ‚]»tt $rÿ ¼Þtu ytAu >
Ëtu $rÿ{ne yrÄf rðþt÷t, Œuð Ë{wÿ ¼Þtu ‚‚ft÷t >>59>>
…eAu rðhtx …wÁ»tftu yunt, ÓŒÞ „tu÷ r¼Œ …tÞtu ‚unt >
ÓŒ „tu÷ ¼yu …eAu WŒtht, {™ $rÿ ¼Þtu […÷ y…tht >>
364
©efr…÷„e‚t
{™ ¼yu …eAu [kÿ{t Œuðt, W…s‚ ¼yuW ‚ƒne ‚‚¾uðt >

íÞwkrn rðhtx …wÁ»t òu fntkrn, ‚tË ÓŒÞ „tu÷f r‚™{tkne >>
ƒwÂØY… $rÿ ¼Þtu su nq , …eAu ys W…s‚ ¼yu ‚unq >>
Œtunt - ‚urn rðrÄ …wÁ»t rðhtxfu, ÓŒÞ f{÷{ne {t‚ >
ynk f th $rÿ «ƒ÷, «„x ¼Þtu Ëtûtt‚ >>
ynk f th …eAu ¼yu , Áÿ Œu ð ‚‚ft÷ >
yr‚ Ë{Úto Ëk n th rn‚, su r n sþ …h{ rðþt÷ >>
Ëtu hXt - …wÁ»t rðhtx nu sunq, ‚tË ÓŒÞ „tu÷f{ne >
r[¥t $rÿ ¼Þtu ‚u n q , …eAu ûtu º t¿t Ëw h ¼yu W >>60>>
[tu…tR
ðtËwŒuð «¼w y÷¾ y¼uðt1, yurn Ëƒ W…òÞfu Œuðt >
yt… rðhtxËuk LÞthu ¼yuW, ‚ƒ Ëƒ Œuð rð[th‚ hyuW >>
„¼tu o Œ f{ne Ëtu Þ tu yu n t, yi Ë tu rðhtx Œu n nu su n t >
Œuðftu ð]kŒ WŒÞ ¼Þtu òuR, ‚trn WXtð™ þõÞ ™ ftuR >>
‚tr…Au Ëƒ Œu ð Ë{tò, Ëtu R rðhtx WXtð™ ftò >
y…™u y…™u MÚtt™f òuR, y™w¢{ ‚ntk ‚ntk …iXuW ËtuR >>61>>
ƒtr™ $rÿsw‚ yÂø™ Œuðt, {w¾ „tu÷f{U ƒËuW ‚‚¾uðt >
‚tuW rðhtx …wÁ»t nu òuW, s÷ËU XtZtu2 ¼Þtu ™ ËtuW >>
Œtunt - ½útý $rÿsw‚ ðtÞw ‚ƒ, ™tËt «r‚ ƒËu ytÞ >
‚Œr… …w Á »t rðhtxfw , XtZtu ¼Þtu ™ òÞ >>62>>
[tu…tR
[ûtw $rÿ sw ‚ Ëq hs su nt, ™uºt „tu÷f «r‚ …iXuW ‚u nt >
‚Œr… rðhtx …wÁ»t nu sunq, s÷ËU ™ XtZtu ¼Þtu ‚unq >>
©tuºt$rÿ sw‚ rŒþ ËtuR Œuðt, fýo „tu÷ …iXuW ‚‚¾uðt >
‚tu nq rðhtx …w Á»t nu òu R, s÷ËU ™ XtZu ¼yu ËtuR >>63>>
htu{ $rÿsw‚ ytu»trÄ Ëƒne, íð[t „tu÷ «r‚ …iXuW ‚ƒne >
‚Œr… rðhtx …wÁ»t nu surn, s÷ËU XtZu ¼yu ™ ‚une >>
1 y¼uŒ 2. Q¼tu
365
©efr…÷„e‚t
ðeÞo $rÿsw ‚ s÷ nu su W , rþ§ „tu ÷ «r‚ …i X u ‚u W >

‚tunw rðhtx …wÁ»t yr‚ ¼the, XtZu ™ ¼yuW …h{ Ëw¾fthe >>64>>
íÞwk y…t™sw‚ {]íÞw òuW, „wŒ „tu÷f «r‚ ytyuW ËtuW >
‚Œr… rðhtx …wÁ»t Ëw¾Y…t, s÷ËU ™ WX‚ ¼yuW y™q…t >>
Œtunt - ƒ÷ $rÿ sw‚ $ÿ ‚ƒ, nM‚ „tu÷{ne ytyu >
‚tu n q …w Á »t rðhtxfw k , s÷ËU ™tk r n WXtyu >>65>>
[tu…tR
„r‚ $rÿsw‚ rð»ýw Œuðt, …„ «r‚ ytÞ ƒËuW ‚‚¾uðt >
‚tunw rðhtx …wÁ»t yr‚¼the, s÷ËU ™ WX‚ ¼yu yrðfthe >>
ÁrÄh $rÿsw‚ ™Œe Ëƒ sunt, ™tze „tu÷{ne ytyuW ‚unt >
‚Œr… rðhtx …wÁ»t sz ntuR, Ëtuð‚ hyuW ™ WXu ËtuR >>66>>
ûtwÄt ‚]»tt sw‚ s÷ r™rÄ surn, WŒh „tu÷ «r‚ ytyuW ‚urn >
‚tunw rðhtx …wÁ»tftu yk„t, s÷{U Ëtuð‚ hÌttu y¼k„t >>
{™ $rÿsw‚ þþe þw¼ðuþt, ÓŒÞ „tu÷ «r‚ rf™ «ðuþt >>
‚Œr… rðhtx …wÁ»t „w™htþe, s÷ËU ™ WX‚ ¼yu yrð™tþe >>67>>
ƒwÂØ $rÿsw‚ ys Ëw¾ŒtR, ÓŒÞ „tu÷ «r‚ …iXuW ytR >
‚Œr… rðhtx…wÁ»tftu Y…t, s÷ËU ™ XtZtu ¼Þtu y™q…t >>
Œtu n t - ynk $rÿsw ‚ Áÿ ‚ƒ, ÓŒÞ{U rf™ «ðu þ >
‚Œr… …w Á »t rðhtx Ëtu , s÷ËU ™ WXu W ÷u þ >>68>>
[tu…tR
{n¥t¥ð{ne hn‚ nu sunt, «f]r‚fu yrÄ…r‚ nu yunt >
yi Ë u ûtu º t¿t …w Á »tfu Y…t, ðtËw Œ u ð «¼w …h{ y™q … t >>
r[¥t $rÿsw‚ «¼w þw¼ðuþt, ÓŒÞ f{÷{ne rf™ «ðuþt >
‚ƒne rðhtx …wÁ»t ‚‚ft÷t, „¼tu oŒfËU WXuW rðþt÷t >>
Ëƒrn r¢Þt{ne Ë{Úto ËtuR, ÷„uW fh™ Ëƒ ‚‚…h ntuR >
‚t‚U yÂø™ ytrŒ Ëw h ð] k Œ t, $rÿ yk ‚ :fhý MðåAk Œ t >>
yt… rðhtx …wÁ»t yr‚ ¼the, Ëƒrnfu ƒ÷ËU yrÄf ƒ÷Äthe >>
Œtu n t - yu Ë u ûtu º t¿t …w Á »tfu , Y…ËU ©e¼„ðt™ >
366
©efr…÷„e‚t
ðtËw Œ u ð «¼w ËƒneËU , yr‚ ƒ÷ sq ‚ Ëƒò™ >>

Ëtu R rðhtxËU ntu ‚ nu , ƒú ñ t Ëƒ s„‚t‚ >
ÂMÚth [h Þn Ëƒ rðïfw k , Ëtu R Ë] s ‚ Ëtûtt‚ >>69>>
[tu…tR
ßÞwk r™ÿtðþ Ëtuðu Ëwò™t, ‚tË $rÿ {™ ƒwÂØ yÁ «t™t >
ðtËw Œu ð Ëƒ f{o V÷ Œt‚t, Ëtu R ûtu ºt¿t «¼w Ëtûtt‚t >>
‚urn rƒ™ $rÿ {™trŒf òuR, ™tkrn WXtð™ Ë{Úto ftuR >
íÞw k Ëƒ Œu ð $rÿ„™ su n w , íÞw k ði h ts…w Á »t nu ‚u n q >>
yu Ëƒ y…™u òuhËU ‚tst, Œun rðhtx WXtð™ ftò >
ðtËwŒuð rƒ™ þõÞ ™ ftuR, rs™ËU rðhtx Œun ¾ztu ntuR >>70>>
Ëw™nw {t‚ ‚tuÞ fnw ËtuR ƒt‚t, òu„rð»tu «ð]Â¥t Ëtûtt‚t >
yuËe ƒwrØ yÁ ¼Âõ‚ WŒtht, íÞwk ðihtøÞ ¿tt™ yu [tht >>
yu [nw ËtÄ™ËU ƒw Â Øðk ‚ t, òu rðhtx{ne ©e¼„ðk ‚ t >
íÞwkrn Sðtí{t{U r™íÞ hnnª, òrn ûtuºt¿t ÿ»xt fnnª >>
yu Ëu ðtËw Œu ð ¼„ðt™t, ‚trnfw k ¾tu r sfu òu r „ Ëw ò™t >
ynŠ™þ ‚trnftu ®[‚™ fhnª, ytuh Ëf÷ ®[‚™ …hnhnª >>
…w Á »t ûtu º t¿t «f] r ‚ su r n, íÞw k ði h ts…w Á »t nu ‚u r n >
y™k‚ ftuxe Sðuïh òuW, ‚tË WŒÞ ÂMÚtr‚ ÷Þ f]‚ ËtuW >>
yuËu ðtËwŒuð s„Mðt{e, Ëƒrn{U yr‚ƒ÷ sw‚ ƒnw™t{e >>
Œtu n t - «f] r‚ …w Á»t ytrŒ Ëƒu, ðtËw Œuð rƒ™ ËtuR >
y…™u y…™u ftÞo f w k , fh™ Ë{Úto ™ ftu R >
Þw k rððu f frhfu y[÷, yi Ë u ©e¼„ðt™ >
{w õ ‚t™k Œ ftu «¼w fnu , ðtrnftu fh™t æÞt™ >>71>>
fr…÷„e‚tÞtk Þtu„þtMºtu ©efr…÷Œuðnqr‚ËkðtŒu ËtkÏÞÞtu„u
{wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚-xeftÞtk ‚¥ð÷ûtýr™Y…ý™t{t Âî‚eÞtu yæÞtÞ:>>2>>
367
©efr…÷„e‚t
yæÞtÞ-3
[tu…tR
Âî‚eÞ yæÞtÞ{U fnuW «Ëk„t, {tÞt…h òu …wÁ»t þwØ yk„t >
©enrhfe RåAtËU yunq, s„ Wí…Â¥t ÂMÚtr‚ ÷Þ rn‚ sunq >>
fthýY… «f]r‚ Ëk„ òR, ßÞwk r{r÷ hn‚ Ëtu fÌttu Ë{wÍtR >
«f]r‚ …wÁ»tftu ßÞwkrn MðY…t, Ëtu Ëƒ ƒLÞtuo …h{ y™q…t >>
{nŒtrŒf Ëƒ ‚¥ð nu òuW, r‚™rnfu ÷ûtý ƒh™u ËtuW >
…w Á »tfu Y…ËU ©e¼„ðt™t, ðtËw Œu ð «¼w …h{ Ëwò ™t >>
‚tË «ðuþ rðhtx{U ntuR, Ëƒne ¼tr‚ ƒLÞtuo nu ËtuR >
yƒ rºtsu yæÞtÞ{U yu n t, {tÞt ftÞo yrðãt su n t >>
Œtu n t - r‚™{U y™trŒ ft÷ËU , hÌttu ƒk Ä tÞfu sk ‚ >
ËtÄ™ {tÞt ‚h™fu , fn‚ nu ©e¼„ðk ‚ >>
[tu…tR
©e¼„ðt™wðt[
Ëw™nw {t‚ ‚tuÞ fnw Ëƒ ƒt‚t, …wÁ»t òu Sðtí{t Ëtûtt‚t >
Œu n fu Y… yrðãt {tÞt, r‚™{U y™trŒ Sð ƒÄtÞt >>
‚Œr… Œunfu „w™ nu y…tht, Ëw¾ Œw:¾trŒf rðrðÄ «ftht >
r‚™ËU Sðfwk Œun ßÞwk ‚ƒnq, ûtÞ ð]ÂØ ™rn ntuð‚ fƒnq >>
ßÞwk s÷{U hÌttu hrðftu Y…t, s÷fu Mð¼tðËU r¼Òt y™q…t >
s÷fu „w™ fk…trŒ su W, r‚™ËU ™ r÷ó ntu‚ hrð ‚u W >>
íÞw k Sðtí{t Œu n {U òu R , Œu n fu „w ý ËU r÷ó ™ ntu R >
Œu n {U ntu ‚ rðfth y…tht, Sðtí{t [u ‚ ™ yrðftht >>
Œtunt - íÞwk rn yfh‚t Sð nu, r™„woý ys yrðfth >
Þt‚U Œu n Sr{ Sð ™ne, yu r n y[÷ r™hÄth >>1>>
368
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
yuËtu Þn Sðtí{t sƒne, Ëw¾ Œw:¾ nu‚w rð»tÞ òu Ëƒne >
r«Þ yÁ yr«Þ {trÞf òuR, r‚™{ne yrÄf «er‚ sw‚ ntuR >>
‚ƒ ynk {{íð r¢Þtfwk „únnª, r‚™ËU yrÄf {qZ r[¥t hnnª >
Œun $rÿ yk‚:fhý [tht, ‚urn rfyu f{o òu rðrðÄ «ftht >
r‚™{ne yt…fwk f‚to ò™e, ntu‚ nu Sð yrÄf yr¼{t™e >>2>>
f{oftu {t™ Ëtu r™s rþh ÷tðu, Þt‚U Sð …hðþ Œw:¾ …tðu >
Œu n Y… «f] r ‚fu Ëk „ t, ÷„‚ nu f{o f u Œtu » t y¼k „ t >
r‚™rnËU …t… …wÛÞ sw‚ sunq, y™k‚ òur™{ne ¼ú{‚ nu ‚unq >>
Œtu n t - Œu ð {™w » ÞtrŒf y™k ‚ , òu r ™ rðrðÄ «fth >
r‚™{ne sL{ Ák {] í Þw Ë U , …tð‚ fü y…th >>3>>
[tu…tR
Sð ™ ðM‚w„íÞ ‚™Y…t, ŒunËU r¼Òt nu …h{ y™q…t >
‚t‚U Œun Ák rð»tÞ yþu»tt, ‚urn ËkƒkÄ ™rn Sðfwk ÷uþt >>
‚tunwk Sð fhu rð»tÞftu æÞt™t, Þt‚U y[÷ hnu ‚™yr¼{t™t >
‚urn fthý Þn Sð „{tht, sL{ {]íÞw Œw:¾ Ën‚ y…tht >>
si Ë u Ëtu ð ‚ nu ™h ftu R , Mð¡{U rþh Au Œ trŒf ntu R >
swXnwk fü «tó ¼Þtu sunt, rƒ™ ò„u Œw:¾ r{x‚ ™ ‚unt >>
íÞwk Þn Sðfwk sƒ÷„ ¼the, rð»tÞftu æÞt™ hn‚ Œw:¾fthe >
‚tu÷wk sL{ {hý Œw:¾ òuW, r{ÚÞt ‚Œr… r{x‚ ™ne ËtuW >>4>>
Sðfwk rð»tÞ æÞt™ nu sune, sL{ {hýftu fthý ‚une >
‚t‚U {w { w ûtw …w Á »t nu ‚u nt, yrÄf Œw ü $rÿ„ý su n t >>
Œtunt - Ëtu $rÿ™ftu {„ yurn, Ëƒrn rð»tÞftu ¼tu„ >
r‚™{ne r[¥t yr‚ «er‚ sw ‚ , yu r n y[÷ ¼ðhtu „ >
yr‚ áZ ¼Âõ‚ òu „ yY, yr‚þu áZ ði h tøÞ >
W¼ÞËU r[¥tfw k ðþ fhu , Ëtu R nrhs™ ƒz¼t„ >>
ËtuhXt - rÄhurn rÄhu ‚unq, Þwk r™s r[‚ ËtuÄ™ fh‚ >
rð»tÞftu ®[‚™ su n q , r[¥tfw k ™ fh™u Œu ‚ …÷ >>5>>
369
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
surn ËtÄ™ËU r[¥t ðþ ntuR, r™s {t‚tfwk fn‚ «¼w ËtuR >
yrÄf ©Øt sw‚ ™h nu sunt, Þ{ yÁ r™Þ{ h¾‚ áZ ‚unt >>
ytË™ «týtÞt{ nu su n q , «íÞtnth Äthýt ‚u n q >
æÞt™ Ë{trÄ «sk‚ nu sune, Þtu„ yütk„ fu {th„ ‚une >>
R™ ËtÄ™Ëuk {w{wûtw Äeht, «¼wfe {qhr‚ {ne …h{ „k¼eht >
ðth{ðth r[¥tfkw Äthu, «¼wftu æÞt™ yuf …÷f ™ xthu >>
Þwk {tu{ne r™»f…x òu ¼tðt, r‚™ËU swõ‚ Wh ™ne A÷ Œtðt >
íÞwk {{ fÚtt©ðý hr‚ ¼the, R™ ËtÄ™ËU swõ‚ yrðfthe >>6>>
Ëƒrnfu Œunfwk Ë{ fhe ò™u, …k[ ¼q‚{Þ yËíÞ «{t™u >>
nrh„e‚ AkŒ -
íÞw k r n ò™u yt‚{ ËíÞ [i ‚ ™Y… …h{ s™w … sw ,
™rn h¾‚ ftnw Ë U ði h îu » tfw k ‚s‚ ÷r¾ Œw : ¾fq … sw >
ƒk Ä ™fu fthý ™the Ëw ‚ ytrŒf …ŒthÚt íÞt„ne,
rºtÞíÞt„ r™s yt©{ Wr[‚ r‚r{ ðehðú‚ y™wht„ne >>
Œtunt - „útBÞ fÚtt Ëƒ rðrÄ ‚s‚, ËtuR {ti™ ðú‚Ëth >
«¼w f w k rhÍtð™ yr‚ ƒztu , MðÄ{o h¾‚ WŒth >>7>>
[tu…tR
r{÷‚ òu y…™u ¼tøÞ y™wËtht, nrh RåAtËU rðrðÄ «ftht >
yÒt ðMºttrŒf òu fAw ntuR, r‚™rnËU áZ Ëk‚tu»te ËtuR >>
þwr[ yÒtftu fhu y÷… ytntht, ytí{ y™tí{ftu fh‚ rð[tht >
Ëƒrn ¼tr‚ W…ÿð rƒ™ sunw, yuËu þwr[ MÚt÷{U hnu ‚unq >>
ft{ ¢tuÄ ÷tu¼trŒf sunt, r‚™ËU yûttu¼ þtk‚ hnu ‚unt >
Ëƒrn «trýftu r{ºt WŒtht, frX™ ƒ[™ ™rn fh‚ W[tht >>
Ëƒrn «trý…h fÁýt ¼the, ytí{r™c ™rn ‚™ ynkfthe >>8>>
Ä™ rºtÞ …wºt fwxwkrƒ ytrŒ, ‚urn sw‚ ‚™ ¼ðhtu„ y™trŒ >
Ëtu ‚™{ne ynk {{‚t ŒtuW, swXtu yt„ún fh‚ ™ ËtuW >>
370
©efr…÷„e‚t
Œtu n t - …w Á »t «f] r ‚ s„nu ‚ w f tu , Y… sÚtthÚt òu R >

Ëtu Œþo ‚ su r n ¿tt™{U , r‚™ËU sw õ ‚ nu Ëtu R >>9>>
[tu…tR
R‚™u ËtÄ™ËU Ëw¾Y…t, rs™ftu r[¥t ðþ ¼Þtu nu y™q…t >
ò„ú‚ Mð¡ Ëw»twÂó sunq, ƒwÂØfe yðMÚtt r{x „R ‚unq >>
MÚtq÷trŒf r‚nw Œun nu sunt, SðËU r¼Òt rð÷tuf‚ ‚unt >
yi Ë tu òu „ e …h{ WŒtht, ytí{Œþo …tð‚ ©w r ‚Ëtht >>
ßÞwk ÿ„{U hrð r‚™rnËU {t‚t, „„™ftu hrð Œu¾‚ Ëtûtt‚t >
íÞwk Þn Œun Ák $rÿ fntkrn, yk‚:fhý [nw r‚™{tkrn >>
r{ÕÞtu Ët{tLÞ Ë¥ttËU surn, yuËtu r™s Sðtí{t Œune >
r‚™ frhfu þwØ ytí{t sunq, Ëqû{ MÚtq÷ËU LÞthtu ‚unq >>
Œtu n t - fthý Œu n {U hn‚ nu , «ƒ÷ Ë¥ttËU Ëtu Þ >
Ëtu r™s ytí{t …tÞfu , yt‚{Œþeo ntu Þ >>10>>
[tu…tR
yu Ëtu þwØ Sðtí{t sunt, r‚nw þhehËU {wõ‚ nu ‚unt >
r‚nw k ‚™Y… W…trÄ su r n, r‚™ËU hrn‚ hn‚nu yu r n >>
yË‚ òu ‚™ ynkfth fntkne, ËíÞY… ¼tË‚ ‚™{tkne >
Ë‚ yÁ yË‚ rððuf nu òuW, r‚™ sw‚ ƒwÂØ swõ‚ nu ËtuW >>
Ë‚ òu yrðãt ƒk Ä ™fthe, ‚tË «ð‚o f ys rðfthe >
yË‚ òu Œun ErLÿ „ý ytrŒ ‚tË «ftþf Sð y™trŒ >>
ftÞo fthýY… nu òu R , Œu n yrðãt ò™tu Œtu R >
Ëƒrn {U ÔÞt…f …h{ y™q…t, ËtuR r™s Sðtí{tftu Y…t >>
Œtu n t - ys yrð™trþ yt‚{t, SðY… yr¼ht{1 >
r‚™rnËU …h …h{t‚{t, Ëtu R ËŒt Ëw ¾ Ät{ >>11>>
[tu…tR
y…™tu þwØ Sðtí{t sune, ƒwÂØfe swÂõ‚ËU …tð‚ ‚une >
òu„e yt‚{t …tð‚ ßÞkwkrn, ‚urn áütk‚ËU fn‚ nu íÞwkrn >>
ft[ftu …tºt fe ftkËt Útthe, r‚™{U rð{÷ ¼rh htÏÞtu ðthe >
1 - ËwŒk h
371
©efr…÷„e‚t
Ëtu s÷{U hrð «r‚®ƒƒ òuR, ‚urn yt¼tË ®¼‚…h ntuR >>
‚ƒ ËtuR ¼ª‚ftu Œu¾e yt¼tËt, r‚™ frh …tºt{U Œu¾u «ftþt >
…tºtfu s÷{ne «r‚®ƒƒ sunq, hrðË{ Y… rð÷tuf‚ ‚unq >>
…tºtfu s÷{rn ¼tË‚ òuW, Ëqhsftu «r‚®ƒƒ nu ËtuW >>
Œtu n t - Ëtu hrðfu «r‚®ƒƒËU , Œu ¾ ™nth nu òu Þ >
„„™{U Ëq h s ‚trnftu , Þw k ‚u r n Œþo ™ ntu Þ >>12>>
[tu…tR
yurn rðÄ fthý Œun{uk yunt, hÌttu rðþu»t Ë¥ttËU sunt >
ËtuR þwØ Sðtí{tftu Y…t, „„™{U hrðË{ …h{ y™q…t >>
rºt„wýtí{f ynkfth nu òuR, r‚™fu rð»tu «r‚®ƒƒ òu ntuR >
Ëtu þwØ Sðtí{tftu ò™tu, s÷ «r‚®ƒƒ Ë{ ‚tne «{t™tu >>
Œun $rÿ {™ R™ Ëƒ{tkne, «r‚®ƒƒftu yt¼tË fntkne >
r‚nw ynkfth{U «r‚®ƒƒ sunt, ‚urn yt¼tË MÚt÷ «r‚®ƒƒ ‚unt >>
‚t‚uk þwØ Sðtí{MðY…t, ‚urn «‚t… ¼Þtu òu„e y™q…t >
y…™u Œun $rÿ {™ sunq, r‚™{U hÌttu yt¼tË nu ‚unq >
òu „ e «Út{ ‚trnfw k …tðu , ‚t r…Au Þw k sw Â õ‚ ÷„tðu >
Ëtu yt¼tËËU r™s ynkftht, r‚™{U hÌttu «r‚®ƒƒ WŒtht >>
r‚™fwk òu„e …tð‚ sƒne, …wr™ yk‚h áÂü fhu ‚ƒne >
ËíÞ Y… ynkfth nu òuW, r‚™{U hÌttu yt¼tË nu ËtuW >>
Œtu n t - r‚™ frh fthý Œu n {U , hÌttu ûtu º t¿t su n q >
y…™u þw Ø Sðtí{fw k , òu „ e …tð‚ ‚u n q >>13>>
[tu…tR
yƒ Þn òu r „ fntð‚ su n t, þw Ø ûtu ºt¿t …tÞtu ‚u n t >
Ëtu Þn þwØ ûtuºt¿t su nq , r‚™ftu MðY… fn‚ nu ‚u nq >>
…k[ rð»tÞ $rÿ„ý Ëtht, íÞwk {™ ƒwÂØ r[¥t ynkftht >
r™ÿtËU {tÞt{ne sƒne, yu Ëƒ r¼Òt ntu‚ nu ‚ƒne >>
yrÄf þwØ Sðtí{t òuR, r™ÿt ynkð]Â¥t hrn‚ nu ËtuR >>14>>
372
©efr…÷„e‚t
‚trn Ë{u Sðtí{t yune, ynkfth{ne hÌttu ‚ƒ ‚une >

ynk fth sƒ ™tþfwk …tðu , yt… y™ü ‚tu nw {w hÍtðu1 >>
r™s ytí{tfwk r{ÚÞt ‚tunq, ™tþðk‚ rsr{ {t™‚ Ëtunw >>
Œtunt - ßÞwk ftuR ÷tu¼e …wÁ»tftu, Ä™ Ëƒ …tÞtu ™tþ >
yt… ™ …tÞtu ™tþ ‚tu nw , ™tþ ßÞw k yr‚ Œw :¾ ºttË >>
ËtuhXt - íÞwk Sðtí{t surn, yt… ™ …tð‚ ™tþ ‚tunw >
™tþ ßÞw k {t™‚ yu n e, Þt fth™ yr‚ Œw : ¾ Ën‚ >>15>>
[tu…tR
nu {t‚t Þn òur„ «ðe™t, yurn rðÄ yr‚ rð[th fhe Íe™t >
y…™tu þw Ø Sðtí{t òuR, ‚trnfw k …tð‚ ‚‚…h ntuR >>
íÞwkrn yrðãt «f]r‚MðY…t, r‚™ËU {wõ‚ ntuÞ hn‚ y™q…t >
ynk f th sw ‚ ðh‚‚ Œu n t, $rÿÞtrŒ Ëƒ fths yu n t >>
R™ftu «ftþf yt©Þ òu W , þw Ø Sðtí{t ò™tu Ëtu W >>16>>
[tu…tR
Œu ð nq r ‚ {t‚t Ëtûtt‚t, fr…÷Œu ð «r‚ …w A ‚ ƒt‚t >
nu Ë{Úto nu ƒúñ yrð™tþe, ‚w{ fÌttu òu„ …h{ Ëw¾htþe >>
¼Âõ‚ ðihtøÞtrŒf Wh Äthu, R™ ËtÄ™ËU Ëƒrn {÷ xthu >
y…r™ yrðãtY… òu {tÞt, Ëtu «f]r‚ËU {wõ‚ {wr™htÞt >>
y…™u þw Ø yt‚{fw k …tðu , Þn {u h u {™{U ™rn ytðu >
…wÁ»t òu þwØ Sðtí{t fntkrn, fƒnw «f]r‚ ‚urn Atuz‚ ™tkrn >>
Œtunt - …wÁ»tnw íÞwk Þn «f]r‚ftu, fƒnw ™ Atuz‚ Ëk„ >
R™ Œtu W fw k …hM…h, yt©Þ hn‚ y¼k „ >>
ËtuhXt - yu ŒtuW ËíÞ MðY…, fƒnw ™ Ëtu LÞthu hn‚ >
yu r n rðÄ Ëk „ y™q … , Ëtu rfr{ LÞthu ntu R þf‚ >>17>>
1 {whÍtðu - fh{tðe ™tk¾u
373
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
ßÞwk …]rÚtðe yÁ „kÄ yu ŒtuR, r{÷uR hn‚ ™rn LÞthu ntuR >
ßÞwk s÷ yÁ hË LÞthu ™tkrn, r¼Òt ™ ntu‚ ft÷ r‚nw{tkrn1 >>
íÞwk Þn ƒwÂØ òu yrðãtY…t, r‚™rnËU …h òu Sð y™q…t >
r¼Òt ¼tð ™rn …tð‚ ËtuW, yr‚þu r{÷u nu …hM…h ŒtuW >>18>>
Ëns yf‚to …wÁ»t òu Sðt, ‚urn Þn f{oftu ƒkÄ ËŒiðt >
Ëtu «f]r‚fu r‚nw „wý sunq, ‚urn ytr©‚ hnu ƒkÄ™ yunq >
«f]r‚fu „w™ hn‚ nu òu÷w, Sð {wõ‚ õÞw ntuð‚ ‚tu÷wk >>19>>
«¼w ‚w{ fnu ËtÄ™ËU «t™e, þwØ r™s ytí{ rð[thËU æÞt™e >
fƒnwf ft{ ¢tuÄ yÁ ÷tu¼t, {tun {t™ R»Þto {]íÞw ûttu¼t >>
R™ ytrŒfftu yr‚ ¼Þ ¼the, r™ð]Â¥t ¼Þtu Þwk ¼tËu y½the >>
Œtu n t - ‚Œr… ¼Þfu nu ‚ w nu , {tÞt yÁ „w ý òu Þ >
‚tË r™ð] Â ¥t ™rn ntu ‚ ‚ƒ, …w r ™ ¼Þ «t…‚ ntu Þ >>
ËtuhXt - Þt‚U f]…t r™rÄ {tuÞ, yurn ƒztu ËkþÞ hn‚ >
Þtftu W¥th òu Þ , Ëtu R fnW Ëk þ Þ nh™ >>20>>
[tu…tR
©e¼„ðt™wðt[
yƒ surn ËtÄ™ËU ‚‚ft÷t, «f]r‚ Ák „wý r{x ò‚ skò÷t >
yiËu Ëw¾«Œ ËtÄ™ òuE, fr…÷ Œuð «¼q fn‚ nu ËtuR >>
Ëw™nw {t‚ «¼w rhÍ™ ftò, þwØ {™ Ëuð‚ Ëk‚ Ë{tò >
ntuÞ r™»ft{ h¾‚ r™sÄ{to, Ä{o rðÁØ fh‚ ™rn f{to >>
{{ yð‚th fÚtt nu òuW, r™{o÷ {™ËU Ëw™‚ r™íÞ ËtuW >
ƒnw‚ ft÷ ‚urn ©ðýËU ¼the, ‚eðú ¼Âõ‚ W…s‚ Ëw¾fthe >>
{turn{U yr‚ áZ ¼Âõ‚ sunt, r™„woý ¼Âõ‚ fntð‚ ‚unt >>21>>
rðïfe Wí…Â¥t rs™ËU ntuR, yuËu «f]r‚ …wÁ»t nu ŒtuR >
r‚™ftu MðY… sÚtthÚt suW, rs™{U ¼tËu áZ ¿tt™ nu ‚uW >>
Œtunt - ‚… sw‚ Þtu„ yütk„ yÁ, yrÄf «ƒ÷ ðihtøÞ >
ytí{r™ct Y… su r n, ÿZ Ë{trÄ ÿZ íÞt„ >>22>>
1 rºtft¤{tk
374
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
W¼Þ ÷tu f ËU ƒ™u o su n t, r™s Ä{to r Œf ËtÄ™ yu n t >
yrÄf ‚eðú ËtÄ™ËU ‚ƒne, …wÁ»t òu Sðtí{tfe Ëƒne >>
„wý Ák f{o ðtË™t sw‚ ¼the, «ƒ÷ yrðãt yr‚ Œw:¾fthe >
Ëtu r™þrŒ™ yr‚ shr‚ òðu, rÄhu rn rÄhu ™tþfwk …tðu >>
yÂø™ftu Wí…Â¥t fthý sunq, yhrýftu ftc {Út™ fhu ‚unq >
{Út™ËU yt…{U yÂø™ òuR, «„x ntuÞ ‚urn òh‚ ËtuR >>
íÞw k Þn Œu n $rÿfu Y…t, «f] r‚ËU òu rfyu nu y™q … t >>
r™s Ä{torŒf ËtÄ™ surn, yrÄf ‚eðú Ëw¾ŒtÞf ‚une >>
r‚™ËU «ƒ÷ «f]r‚ srh òðu, ‚ƒ Þn …wÁ»t …h{ Ëw¾ …tðu >>
Œtu n t - …w Á»tfwk Œu ntrŒf rð»tu, ynk {{íð xhe ò‚ >
‚ƒ Þn ƒú ñ ËU yu f ntu R , ð‚o ‚ nu Ëtûtt‚ >>23>>
[tu…tR
¼wõ‚u nu rð»tÞY… Ëw¾ òfu, Œu¾unu Œtu»t r™hk‚h ‚tfu >
yiËe «f]r‚ ŒuntrŒfY…t, Ëƒ rðrÄ ‚tfe òr‚ Œw:¾fq…t >
ytí{ y™tí{ rð[thËU Äeht, ynk{{íð Ëƒ íÞt„e «ðeht >
Þw k «ð] Â ¥tftu fh‚ nu íÞt„t, [i ‚ ™Y… hn‚ ƒz¼t„t >>
Rïhfu ËtÄBÞo f w k …tÞtu , ƒú ñ MðY…{U yu f ‚t ÷tÞtu >
yuËtu òur„ ƒúñ{Þ surn, rð»tÞ{U «f]r‚ ™ ƒtkÄ‚ ‚urn >>24>>
r™ÿtðþ ËtuÞt ™h òuuR, ‚trn Mð¡ ƒnw Œw:¾«Œ ntuR >
ËtuR …wÁ»t ò„‚ nu sƒne, Mð¡ {tun rn‚ hn‚ ™ ‚ƒne >>25>>
nrh„e‚ AkŒ
yu r n ¼tr‚ ‚¥ðfu Ëƒrn ÷ûtý ¿tt™ËU ò„‚ ¼Þtu
íÞwkrn …wÁ»t «f]r‚ MðY… ¿tt™ËU ‚¥ð ò™efu ¼Þ „Þtu >
ò™u sÚtthÚt Sð Rïh ƒú ñ r‚™fu MðY… sw
ytí{t òu ƒú ñMðY… r‚™rf ÂMÚtr‚nw …tÞtu y™q… sw >>
…hƒú ñ …w Á »ttu ¥ t{ {U ‚trn{U ¼Âõ‚òu „ ËU Äeh sw
òu hn‚ nu r™s{™ {turn{uk stu„eËtU …h{ „k¼eh sw >
375
©efr…÷„e‚t
Ëtu R òu r „ftu «f] r ‚ Ëtu fƒnw …ht¼ð ™ne fh‚ ni

{{ «ƒ÷ ¼Âõ‚ «‚t… sw ‚ òu „ eËU {tÞt zh‚ nu >>
Œtu n t - Ëtu òu r „fu ¿tt™fw k , «f] r ‚ fh‚ ™rn ƒtÄ >
{tÞt nu ‚tu n w fnt fhu , {{ s™ …h{ y„tÄ >>26>>
[tu…tR
y„rý‚ sL{fu …wÛÞËU sƒne, yr‚ r™{o÷ {™ ntuð‚ ‚ƒne >
yæÞtí{ òu ¿tt™ ©wr‚Ëtht, r‚™rn{U ƒtZ‚ «er‚ y…tht >>
ƒúñ÷tuf …ÞO‚ fntkrn, yu Ëƒ ÷tuffu Ëw¾ r‚™ {tkrn >
òrnfwk W…ßÞtu áZ ðiht„t, yuËtu {wr™ðh yr‚ ƒz¼t„t >>27>>
yr‚þu {{ fÁýtËU yu n e, ƒú ñ MðY… fntð‚ su n e >
‚urn Ëk„ yt…fwk yuf‚t ò™e, {uhtu ¼õ‚ òu„e rð¿tt™e >>
fi ð ÕÞ …Œ nu òftu ™t{t, yi Ë tu {u h tu yûth Ät{t >
r‚™fw k Ëw¾ rnËu òu „ e …tðu , Ëtu R {tuû t Ëtûtt‚ fntðu >>
yr‚þu yt™kŒ rs™{ne hn®n, yûth Ät{ ‚trn ©wr‚ fn®n >
{urnnwk yûthftu ytÄtht, yuËtu yurn {{ Ät{ WŒtht >>
Œtu n t - yt‚{¿tt™ËU strnfu , Ëƒ ËkþÞ ¼yu ™tþ >
yu Ë u r™¼o Þ òu r „ftu , ntu ‚ ƒú ñ …w h ðtË >>
‚™w ‚rs yûthÄt{fw k , òu „ e …tð‚ òu R >
…w r ™ ‚tfw Ëk Ë th{U , sL{ {] í Þw ™rn ntu R >>28-29>>
[tu…tR
Ëw™nw {t‚ yurn ¼tr‚ WŒtht, rËØ ¼Þtu òu„e yrðftht >
‚urn ‚™w ‚s™ Ë{u ‚‚ft÷t, yrý{trŒf Ëƒ rËÂØ rðþt÷t >>
yk ‚ htÞ fh™u f w k ytðu , òu r „fw k ƒnw ÷tu ¼ Œu ¾ tðu >
‚ƒrn Ëtu òur„ftu r[¥t òuR, rËÂØ™{ne Ëft{ ™rn ntuR >>
‚ƒ {{ ytíÞkr‚f „r‚ sunt, yûth Ät{fwk …tð‚ ‚unt >
surn „r‚ …tÞfu òu„e ËtuW, sL{ {]íÞw ™ne …tð‚ ftuW >>
{Urn òu ðtËwŒuð ¼„ðk‚t, {uhtu rn ¼s™ fh‚ òu Ëk‚t >
ËtuR {{ ¼Âõ‚òu„ËU {t‚t, «tó ntu‚ rËÂØ Ëtûtt‚t >>
376
©efr…÷„e‚t
Œtunt - yurn {{ ¼Âõ‚ òu„ rƒ™, rËÂØ ™ ytð‚ …tË >

ytí{¿tt™ ytrŒf y™k ‚ , fhrn òu ftu r x yÇÞtË >
rƒ™ RåAu {{ Ëk ‚ rZ„, rhÂØ rËÂØ Ëƒne ò‚ >
{w õ ‚t™k Œ fu «¼w fÌttu , r™ss™ ƒ÷ Ëtûtt‚ >>30>>
fr…÷„e‚tÞtk Þtu„þtMºtu ©efr…÷Œuðnqr‚ËkðtŒu ËtkÏÞÞtu„u
{wõ‚t™kŒ{wr™ rðhr[‚-xeftÞtk «f]r‚…wÁ»trððufr™Y…ý™t{t
‚]‚eÞtu yæÞtÞ: >>3>>
yæÞtÞ-4
[tu…tR
‚]‚eÞ yæÞtÞ{U ƒ™ouW ¼the, MðÄ{o ¼Âõ‚òu„ Ëw¾fthe >
áZ ðihtøÞftu rfÞtu nu ƒ¾t™t, …wÁ»t «f]r‚fu Y… ftu ¿tt™t >>
R™ ytrŒf Ëƒ ËtÄ™ òuR, yrÄf ‚eðú rf™uËU ËtuR >
r™s «f]r‚ËU {wõ‚ ntuÞ sk‚t, ƒúñMðY… ¼s‚ ¼„ðk‚t >>
…h{ {tuût ËtuR …tð‚ «t™e, yu Ëƒ r¼Òt r¼Òt fnuW ƒ¾t™e >
yƒ [tiÚtu yæÞtÞ{U yurn, òu„fu þt† ËƒesËuk surn >>
ðtËwŒuð «¼wftu fÌttu æÞt™t, r‚™rnËU {tÞt ‚h‚ Ëwò™t >>
Œtu n t - surn rðrÄ Þn Sðt‚{t, ƒúñ MðY…e ntuÞ >
…h{ „r‚ ßÞw k …tðrn, fn‚ nu {nt «¼w Ëtu Þ >>
[tu…tR
©e¼„ðt™wðt[
yƒrn fr…÷ Œu ð ¼„ðt™t, Œu ð nq r ‚fw k fn‚ Ëw ò ™t >
nu ™]……wrºt Ëw™nw {{ ƒt‚t, òu„ Ëƒes fnw ‚tuÞ {t‚t >>
ðtËw Œuðftu æÞt™ nu òuR, rs™{ne áZ yt÷kƒ™ ËtuR >
yuËtu òu„ yütk„ nu òuW, ‚urn ÷ûtý ‚tuÞ frnnw ËtuW >>
surn òu„ rðrÄËU {™ yunt, yr‚þu r™{o÷ ntuÞfu ‚unt >
«Út{ ¼yu Ëƒ Ëk‚ WŒtht, ™thŒ ykƒhe»t yrðftht >>
«FtŒtrŒf ËtÄw Ëƒne, ‚urn {„ {™ ƒh‚‚ nu yƒne >>1>>
377
©efr…÷„e‚t
yƒ Þn òu„fu yk„ nu suW, Þ{ yÁk r™Þ{ fn‚ nu ‚uW >

Ëw™nw {t‚ r™s Ët{ÚÞo òu÷wk, y…™t Ä{o ™ ‚s™t ‚tu÷wk >>
r™s ‚™ þÂõ‚ swõ‚ nu òfwk, Ä{o ™ rþrÚt÷ fh™t ‚tfwk >
íÞwk yÄ{oËU r™ð]¥t hu’™t, nrh„w™ rƒ™ yLÞ ƒ[™ ™ fu’™t >>
Œtu n t - Rïh RåAtËU r{ÕÞtu , yÒt ðMºttrŒf su n q >
r‚™rnËU Ëk ‚ tu » t sw ‚ , h¾‚ y[÷ ðú ‚ yu n q >>
yt‚{ŒŠþ Ëk ‚ fu , [hýftu …q s ™ òu Þ >
Ëtu fh™t yr‚ «u { sw ‚ , yr‚þu ‚‚…h ntu Þ >>2>>
[tu…tR
Ä{o yÚto yÁ ft{MðY…t, «ð]Â¥t Ä{o ‚s™t Œw:¾fq…t >
{tuûtÄ{o òu yr‚ r™»ft{t, ËtuR r™ð]Â¥t Ä{o Ëw¾Ät{t >>
r‚™{ne h¾r™ «er‚ y…tht, fh™t Þwõ‚ þwr[ yÒtftu ytntht >
Œwü rð{w¾ s™ rƒ™ MÚt÷ sune, Ëƒrn W…ÿð rƒ™ þwr[ ‚urn >>
yuËu MÚtt™f {ne r™íÞ hu’™t, ftnw «tr™fwk Œw:¾ ™rn Œu™t >>3>>
{™ f{o ð[™ËU ftnwfwk òuR, …eh ™ fhr™ y®nËt ËtuR >
®nËt hrn‚ sÚtthÚt sunq, yurn rðrÄ ƒtu÷‚ ËíÞ nu ‚unq >>
{™nwkËu …h ÿÔÞ [tuh‚ ™tkne, ËtuR Ëƒ rðrÄ yM‚uÞ fntkrn >
nrh„e‚ AkŒ
r™s Œu n ftu r™hðtn rs™ËU Ëtu R …ŒthÚt ht¾ne,
r‚™ËU …ŒthÚt yrÄf r‚™fw k ‚w h ‚rn Œu ™t¾ne >
ƒúñ[Þo r™sr™s ðýo yt©{ Wr[‚ þt† ßÞwk fn‚ nu,
‚urn ¼tr‚ rºtÞ Ëk„ íÞt„ ht¾®n ðehðú‚ Rr{ „ún‚ nu >>
r™s ðýo yt©{ òuøÞ þt†{U fnuW rð»tÞfu ¼tu„ sw,
r‚™rnftu ðú ‚ ytrŒf{ne Ëk f tu [ Ëtu R ‚… òu „ sw >
s÷ {] r ‚ftËU þw r [ hn‚ Ëtu R ƒtÌt þti [ fntð®n,
yk‚hftu þti[ òu yËŒ ðtË™t íÞtr„ nrh„w™ „tð®n >>
Œtu n t - ËŒT„ úk Út™ftu «u{ sw ‚, ht¾rn r™íÞ yÇÞtË >
Ëtu R MðtæÞtÞËU nrh rƒ™t, íÞt„‚ Œw r s ytþ >>
378
©efr…÷„e‚t
Ëtu h Xt - …w Á »t òu ©e¼„ðt™, ðtËw Œu ð rð»ýw M ðY… >

r‚™rnftu ntu R yu f ‚t™, …q s ™ fh™t «u { sw ‚ >>4>>
[tu…tR
„útBÞ ðt‚to fh‚ òu íÞt„t, ËtuR ðú‚ {ti™ h¾‚ ƒz¼t„t >
Rntk÷w Þ{ Á r™Þ{ fnu ŒtuR, ytË™trŒ yk„ fn‚ nu ËtuR >>
Ëw™nw {t‚ Ëƒ ytË™ sune, r‚™rnËU MðÂM‚f ©uc nu ‚une >
MðÂM‚f ytË™ rs‚‚ sƒne, yr‚ ÂMÚth ¼tðfwk …tð‚ ‚ƒne >>
‚t r…Au Äehs Ähe òu R , «tý rs‚™t ‚‚…h ntu R >
$rÿÞfw k rð»tÞËu k Äeht, …eAu Vu h ‚ …h{ „k ¼ eht >>
{™ frh ÓŒÞ{U htuf‚ yunt, rð»tÞ{U «ð]¥t ™ Œu‚ ™ Œunt >>5>>
«týfu MÚtt™f [¢ nu òu W , {q ÷ tÄthtrŒf »tx Ëtu W >
r‚™ {æÞ ftuW yuf [¢fu {tkrn, {™ sw‚ «týfwk Äh™t ‚trn >
ði fw k X ©ef] » ý ¼„ðt™t, ÷e÷t sw ‚ fh™t ‚ur n æÞt™t >>
Œtu n t - ðtËw Œ u ð fu Y…{ne, ‚Œtfth‚t òu R >
ytí{t òu {™ ‚trnftu , Ë{tÄt™ nu Ëtu R >>6>>
[tu…tR
«tý ðtÞw rsíÞtu nu surn, yuËtu òur„ y™t÷Ëw yune >
yrÄf yËtÄwfu {„{tkne, rð»tÞ ¼tu„ rn‚ «ð‚o‚ ‚tkne >>
rð»tÞËU Œqr»t‚ {™ nu suW, «Út{rn fnu W…tÞ Ëuk ‚uW >
yurn rƒ™ yLÞ ðú‚ Œt™ ni òuR, Ë‚þt† ©ðýtrŒf ËtuR >>
R™ W…tÞËU frhfu {™ sunq, rÄhurn rÄhu ƒwÂØ fhe ‚unq >>
©enrhfe {qhr‚{ne òuhu, «¼w rƒ™ ytuhËU «er‚ ‚tuhu >>7>>
yr‚þu ytË™ rs‚u Ëƒne, yuËtu òu„e þwr[ Œuþ{U ‚ƒne >
f]þ {]„[{o Ák ð†ËU ¼the, ytË™ fhefu …h{ Ëw¾fthe >>
Ëtu ytË™{ne ƒurXfu Äeht, MðÂM‚f ytË™ fh‚ „k¼eht >>
Œtu n t - Ëh÷ Œu n fw k htr¾fu , íÞt„‚ ‚™ Ëw ¾ ytþ >
«t™fw k rs‚™ fth™u , fh‚ nu áZ yÇÞtË >>8>>
379
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
…q h f fw k ¼ f hu [ f su r n, r‚™ËU «tý{„ þtu Ä ‚ ‚u r n >
yÚtðt Ëtu «r‚fw÷ËU «t™e, «t™ftu {„ þwØ fh‚ nu æÞt™e >>
RztËU …qhf fh‚ nu sƒne, hu[f fh‚ ®…„÷tËU ‚ƒne >
Ëw÷xtu «týtÞt{ nu yunq, «týftu {„ þwØ fh‚ nu ‚unq >>
…q h f fh‚ ®…„÷t îtht, RztËU hu [ f fh‚ WŒtht >
yurn «r‚fw÷ fh‚ yÇÞtËt, «týftu {„ þtuÄ‚ ËtuW ïtËt >>
Þwk frhfu rs{e r[‚ ÂMÚth hnne, …wr™ [k[÷‚t Œtu»t ™ „únne >
‚urn rðÄ «týftu {„ þwØ fhrn, ßÞwk nrh yt¿tt íÞwk y™wËhne >>9>>
«týðtÞw rsíÞtu nu ‚u W , yu Ë u òu r „ftu {™ su W >
Úttuhurn ft÷{U hs ‚{ Á…t, {÷ËU hrn‚ þwØ ntu‚ y™q…t >>
Œtu n t - ßÞwk ðtÞw yÁ yÂø™ËU , f™f ‚…tÞtu y…th >
ntu ‚ þw Ø yLÞ Ät‚w f u , íÞt„‚ Ëƒne rðfth >>
ËtuhXt - íÞwk Þn òu„e òuR, ‚tftu {™ þwØ ntu‚ ‚ƒ >
hs ‚{fu {÷ Ëtu R , Ëƒne ‚s‚ áZ nrh ¼s‚ >>10>>
[tu…tR
«týtÞt{ËU òu „ e yu n q , ðt‚ r…¥t fV nu ‚ q ‚u n q >
yu Ë u ft{trŒf nu òu W , Ëƒrn Œtu » tfw k òh‚ Ëtu W >>
íÞw k r n ÄthýtËU ‚‚ft÷t, òh‚ nu Ëƒ …t… rðþt÷t >
«íÞtnthËU òu „ e WŒtht, rð»tÞfu ƒk Ä ™ òhu y…tht >>
æÞt™ËU y™Rïh 1 {‚ sunt, Ë{rÍ rð[thefu òh‚2 ‚unt >
«¼w rƒ™ «f]r‚ ft÷ f{torŒ, s„‚fu fthý yurn y™trŒ >>
Wí…Â¥t ÂMÚtr‚ ÷Þ R™rnËU ntuR, yuËu fw‚fo òh‚ ËtuR >>11>>
sƒ r™s {™ hs ‚{ {÷ íÞt„u, þwØ ntuÞ «¼w…Œ y™wht„u >
òu„ËU r™ù÷ {™ ¼Þtu sƒne, ËtðÄt™ ntuÞ òu„e ‚ƒne >>
1 - ™tÂM‚f {‚, 2 - ™tþ fhU

380
©efr…÷„e‚t
Œtu n t - r™s ™tËtËU y„ú f w k , ÿ„ fhe Œu ¾ u Ëw ò ™ >

ðtËw Œ u ð fe {q h r‚ftu , fh‚ r™hk ‚ h æÞt™ >>12>>
[tu…tR
yƒ ©efr…÷ Œu ð ¼„ðk ‚ t, su r n Y…ËU yt… y™k ‚ t >
fŒo { Ér»tfw k Œþo ™ Œe™t, …w º t ntu ™ ðh rŒ™ «ðe™t >>
y…™tu ËtuR Ë™t‚™ Y…t, ðtËwŒuð «¼w …h{ y™q …t >
‚tftu æÞt™ fn‚ Ëw¾fthe, Y…ftu ðhý™ fn‚ nu ¼the >>
Ëw ™ nw {t‚ «¼w Y … WŒtht, ðtËw Œu ð ‚™ ‚u s yk ƒ tht >
yrÄf «ËÒt {w¾…kfs hnne, þtu¼t Ëƒne fð™ ‚urn fnne >>
…È„¼o Ë{ hõ‚ hËt÷t, yr‚ r‚¾u ‚urn ™Þ™ rðþt÷t >
™e÷ ËhtuÁn1 Œ÷ rs{e ~Þt{t, ©e½™~Þt{ Y… ArƒÄt{t >>
þk¾ [¢ „Œt …È rƒhtsu, ytÞwÄÄthe yrÄf Arƒ Atsu >>13>>
yr‚ þtu¼t sw‚ …kfs sunq, ‚tË ‚k‚w yr‚ r…hu ‚unq >
‚urn Ë{ …e‚ …e‚tkƒhÄthe, ðtËwŒuð «¼w ¼ð¼Þnthe >>
Œtunt - Wh rƒ[ ©eðíË r[ö sw‚, {qhr‚ yrÄf yr¼ht{ >
fti M ‚w ¼ {rý sw ‚ fk Ä ht, «¼w Ëƒ þtu ¼ tÄt{ >>14>>
[tu…tR
{¥t ¼ú{h ËwkŒh fhu „t™t, Ëtu surn {t÷t{ne ÷…xt™t >
yuËe ƒ™{t÷t ArƒÄt{t, r‚™ fhe ÔÞtó Y… yr¼ht{t >>
yrÄ y{qÕÞ hí™sw‚ htsu, ËtuR {tur‚™fu nth Wh Atsu >
rþþ {„wx fh fkfý þtu¼u, ƒtswƒkÄ Œu¾‚ {™ ÷tu¼u >>
™q…wh ytrŒ yt¼q»tý Äthe, ðtËwŒuð «¼w yr‚ Ëw¾fthe >>15>>
hí™ srz‚ fk [ ™fe su n t, frx{u ¾ ÷t y™w … { yu n t >
r‚™ËU swõ‚ fhe Ëtunu y…tht, ðtËwŒuð ËtuR s„ytÄtht >>
¼õ‚ftu ÓŒÞf{÷ yrðfthe, ËtuR ytË™{ne hn‚ {whthe >>
Œtunt - yr‚þu Œþo™ òu„ yÁ, yrÄf þtk‚ sune Y… >
r™s s™fu {™ ™Þ™fw k , n»to ƒZtðu y™q … >>16>>
1 - f{¤
381
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
ËŒt òË Œþo™ yr‚ ËwkŒh, ðtËwŒuð ¼„ðt™ rðïk¼h >
Ëƒrn ÷tuf surn ™{‚ y…tht, ËŒt ‚Áý ð…w hn‚ WŒtht >>
¼õ‚fwk fh™ y™w„ún ¼the, yr‚ yt‚wh ntuR ò‚ {whthe >>17>>
fe‚o™ fh™u òuøÞ y…tht, ‚eÚtoY… surn Þþ ©wr‚Ëtht >
yr‚ …rðºt surn feŠ‚ ¼the, ðtËwŒuð «¼w ys yð‚the >>
Äúwð ykƒhe»t «FtŒ WŒtht, ƒr÷ yÁ r«Þðú‚ ytrŒ y…tht >
R™ Ëƒ ¼õ‚ftu sþ y½nthe, yrÄf ƒZtð‚ Œuð {whthe >>
yiËu ðtËwŒuð ¼„ðt™t, ‚urn Ëƒ yk„ftu fh‚ Þwk æÞt™t >
‚tftu {™ nrh {qŠ‚{tkne, yr‚þu «er‚ swõ‚ hnu ‚tkne >>
Œtu n t - òu÷wk {™ «¼w {uk hnu, ‚tu÷wk Äh‚ nrh æÞt™ >
sƒ nrhËU {™ [÷‚ ‚ƒ, æÞt™ ™ fh‚ Ëw ò ™ >>
ËtuhXt - ‚ƒ fhu ytí{rð[th, rf «¼wfu fe‚o™ fh‚ >
rf fhu fÚtt Wå[th, R™ËU hs ‚{ „w ™ xh‚ >>18>>
[tu…tR
rs™{ne nu þwØ ¼tð y…tht, yuËu r[¥tËU òu„e WŒtht >
r™h¾™ òuøÞ nu ÷e÷t òrf, yrÄf y÷tirff «¼w ‚trf >>
yi Ë u ðtËw Œ u ð ¼„ðt™t, òu „ e fh‚ ‚trnftu æÞt™t >
ïu‚îe… ðifwkX òu Ät{t, îtrhftk {Útwhtk ðús yr¼ht{t >>
R™ ytrŒf MÚtt™f{rn Mðt{e, «¼w rð[h‚ s™rn‚ ƒnw™t{e >
XtZu hn‚ [÷‚ yÁ Ëtuðu, ƒiXu rsr{ íÞwkrn æÞt™{U òuðu >>
rf r™sÓŒÞf{÷{ne Äeht, «¼wftu æÞt™ fhu …h{ „k¼eht >>19>>
ðtËwŒuðfe {qhr‚ yurn, r‚™{ne ÂMÚtr‚ …tÞtu r[¥t sune >
«¼wfu Ëƒrn yk„nu òuE, r‚™ Ëƒ{ne ÂMÚtr‚ …tÞu ËtuR >
yuËtu y…™u r[¥tfwk ò™e, {wr™ðh swÂõ‚ fh‚ Ëw¾Œt™e >>
Œtu n t - Þí™ rƒ™t ¼„ðt™fu , yk „fe Ëk M{] r‚ ntuÞ >
‚u r n rn‚ yu f yu f yk „ {ne, r[¥tfw k òu h ‚ Ëtu Þ >>20>>
382
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
Ëw™nw {t‚ òu òu„e Ëwò™t, «Út{ ©eðtËwŒuð ¼„ðt™t >
r‚™fu [h™f{÷ Ë{ òuR, Ëƒ rðrÄ ‚tË æÞt™ fhu ËtuR >>
«¼wfu [h™f{÷{ne yunt, r[ö ð@ ykfwþ æðs ‚unt >
f{÷ Á yüftuý sƒ sunq, MðÂM‚f Wæðohu¾t {íË ‚unq >>
òkƒ w rºtftu ý f÷þ Ëw ¾ fthe, „tu …Œ yÄo [kÿ y½nthe >
ÔÞtu{ Ä™w»t Þn »txŒþ òuW, ‚urn sw‚ «¼w…Œ Ëw¾«Œ ËtuW >>
Wßsð÷ WÒt‚ hõ‚ y…tht, ftkr‚ Ërn‚ þtu¼tËU WŒtht >
yi Ë u ™¾{k z ÷fe ftk r ‚, r‚™ËU ntu ‚ æÞt‚t Wh þtk r ‚ >>
Œtu n t - Ëtu R ftk r ‚ nrh¼õ‚fu , ÓŒÞf{÷ËU {t‚ >
{u x ‚ yr‚ƒz Ëw » tw Â ó ‚{, æÞt™ftu V÷ Ëtûtt‚ >>21>>
[tu…tR
…wr™ Þn «¼w …Œf{÷ftu {t‚t, {rn{t ‚tuÞ fnw Ëtûtt‚t >
«¼w …Œ…kfs Ätuyu rðÄt‚t, «„rx ŒuðËrh‚yr‚ Ëw¾Œt‚t >>
Ëƒrn ™Œe{æÞ ©uc Ëtu „k„t, M…þo‚ s÷ …t‚f fhu ¼k„t >
‚eÚtoÁ… ‚tË s÷ ò™e, rþð r™s þeþ ÄÞtuo {wŒ yt™e >>
r‚™ËU rþðfwk yrÄf rþð ¼yuW, …wr™‚ËU yrÄf …wr™‚ ntuÞ hyuW >
™thŒ Ë™ftrŒfËU su ne, Ëu ð ™ òu øÞ þk ¼ w ¼yu ‚u n e >>
yuËu «¼w…Œ yr‚ Ëw¾Ät{t, …wr™ ‚une {rn{t fnw yr¼ht{t >
æÞt™ftu f‚to ¼õ‚ nu yunq, ‚urn Wh …t…fu …ðo‚ sunq >>
Œtunt - r‚™{ne ð@ ßÞwk Äh‚ ‚ƒ, ‚tuh‚ …t… «nth >
yu Ë u «¼w … Œ òr™fu , Wh Äth‚ fhe ÃÞth >>
Ëtu h Xt - òu„e …h{ Ëwò™, ƒnw‚ ft÷ ®[‚™ fh‚ >
Þw k «¼w …Œftu æÞt™, WhËU ™ íÞt„‚ yu f …÷ >>22>>
[tu…tR
Ë{Úto sL{ {]íÞw ¼Þnthe, ðtËwŒuð «¼w yr‚ Ëw¾fthe >
r‚™fu ò™w òu ®…zwrh ŒtuR, òur„ r™sWh Äth‚ ËtuR >>
Ëƒne [ht[h Sð nu yunt, r‚™rnfu f‚to ƒúñt sunt >
383
©efr…÷„e‚t
ysnwkrf {t‚t s„ «r‚…t÷t, …kfsË{ sune ™Þ™ rðþt÷t >

$ÿtrŒf Ëƒ Ëw h „ý su n q , «u { ËU òrn ™{‚ nu ‚u n q >
yirË h{t Ëtu «u{ Wh yt™e, r™sWh W…h htr¾ ËÞt™e >>
r™s fh f{÷ ‚wÕÞËU òuW, «¼w …Œ…kfs [tk…‚ ËtuW >>
Œtu n t - yr‚þu M…þo f e [t‚w h e, r‚™ËU Ëw¾ Œ y…th >
«¼w f u ò™w Wh…h Ähe, ©e Ëu ð ‚ fhe ÃÞth >>
yi Ë u «¼w f u ò™w f tu , òu „ e …h{ Ëw ò ™ >
yrÄf «u { Wh ÷tÞfu , fh‚ r™hk ‚ h æÞt™ >>23>>
[tu…tR
…wr™ ËtuE òu„e «u{ Wh yt™e, ðtËwŒðu «¼w ÷r¾ Ëw¾Œt™e >
©e…r‚fu Ëw ¾Œ WÁ Œtu W, r‚™ftu ®[‚™ fh‚ nu ËtuW >>
Ëtu «¼wfu ËwkŒh WÁ ŒtuR, „Ázfu ¼ws…h Ëtun‚ ËtuR >
„ÁztYZ ntu‚ «¼w sƒne, WÁ ŒtuW yr‚ Ëtun‚ nu ‚ƒne >>
ytus òu ƒ÷ r‚™fu ytÄtht, y‚rË fwËw{Ë{ ftkr‚ y…tht >
~Þt{ ‚Œr… yr‚ þtu¼t ¼the, WÁ ŒtuW «¼wfu yrÄf Ëw¾fthe >>
«¼wftu r™‚kƒ ðMºt sw‚ suW, òu„e ®[‚™ fh‚ nu ‚uW >
…„fe ½wrx «sk‚ rðþt÷t, …e‚tkƒh …rnÞtuo nu ŒÞt÷t >>
Œtunt - ËtuR …e‚tkƒh ‚tne …h, ƒtkrÄ nu …h{ WŒth >
fk [ ™fe frx{u ¾ ÷t, þtu ¼ t ‚tË y…th >>
yu r nrðÄ «¼w f u r™‚k ƒ ftu , fh‚ r™hk ‚ h æÞt™ >
Ëtu òu „ eftu Whrð»tu , ÷u þ ™ hnu y¿tt™ >>24>>
[tu…tR
«¼wftu ™tr¼Y… ÓŒ sunt, r‚™ftu æÞt™ fh‚ {wr™ yunt >
¼wð™ òu [tiŒ ÷tuf{Þ yune, ‚trnftu, yt©ÞÁ… nu sune >>
yiËtu «¼wftu WŒh r‚™{tkne, ™tr¼Y… òu ÓŒ hntkne >
òu ™tr¼ ÓŒ rð»tu y™q…t, yr‚ƒz ysftu MÚtt™fY…t >>
Ëƒrn ÷tuf{Þ …È nu sunw, yr‚ «rËØ W…s‚ ¼Þtu ‚unq >
yrÄf ©uc {hf‚ Ë{ ~Þt{t, «¼wfu M‚™ftu sw„÷ yr¼ht{t >>
yr‚ Wßsð÷ {wõ‚tV÷ ntht, r‚™fe ftkr‚ËU „tih y…tht >
yiËu «¼wfu sw„÷ M‚™ òuR, {wr™ ‚urn ®[‚ð™ ‚‚…h ntuR >>25>>
384
©efr…÷„e‚t
Ëƒrn ŒuðËU ©uc WŒtht, Ëƒrn ÷tuf surn ™{‚ y…tht >
ƒú ñ trŒf Ëw h „ýfu Mðt{e, ðtËw Œ u ð s„ yk ‚ hò{e >>
r‚™fu ðût:MÚt÷ Ëw¾ŒtR, {wr™ r™s {™{U Äh‚ rn‚ ÷tR >>
Œtu n t - «¼w f tu ðût:MÚt÷ ËŒt, ©eftu MÚtt™fY… >
Ät‚tfu 1 {™ ™Þ™fw k , yr‚ Ëw ¾ Œu ‚ y™q … >>
fti M ‚w ¼ {rýnw r f yrÄf, þtu ¼ t Œu ‚ ƒZtÞ >
yi Ë u «¼w f u fk X ftu , æÞt™ fh‚ rn‚ ÷tÞ >>26>>
[tu…tR
«¼wfu Ëw¾Œ [nw ¼wssunt, òu„e Ëƒ rðrÄ ®[‚ð‚ ‚unt >
ûteh®ËÄw {kÚt™ rfÞtu sƒne, {kŒh r„rh hðtR rfÞtu ‚ƒne >>
ðtkË ßÞwk {kŒh Vuh‚ hyuW, fh ¼q»tý ‚urn Wßsð÷ ¼yuW >
f™ffztk ƒtsw ƒ k Ä su W , ‚u r n sw ‚ fhËhtu s nu ‚u W >>
÷tuf…t÷ $ÿtrŒf òuR, «¼w ¼wsƒ÷ ytr©‚ hnu ËtuR >
òftu ‚us ËÌttu ™rn òðu, ytht ËnËú swõ‚ ËtuR fntðu >>
[¢ Ëw Œ þo ™ «¼w f tu yu n q , òu „ e æÞt™{U ÷tð‚ ‚u n q >
«¼wfu fh Ëhtus{ne yune, htsnkË rsr{ Ëtun‚ surn >>
Œtu n t - yu Ëtu «¼w f tu þk ¾ nu , …tk [ sLÞ su r n ™t{ >
òu „ e ‚u r n ®[‚™ fhu , Wh rƒ[ ytXw ò{ >>27>>
[tu…tR
òu f{÷t…r‚fw k yr‚ ÃÞthe, fti { tu Œ fe „Œt ¼Þnthe >
Œuð Ä{o nrh ¼õ‚fu ƒuhe, yiËu yËwh swØt yr‚ Íuhe >>
r‚™fu ÁrÄh {tkË ËtuR „tht, r‚™ËU r÷ó nu „Œt WŒtht >
òu„e ‚trnftu ®[‚™ fhnª, yurn rðrÄ «¼w «‚t… Wh Ähnek >>
¼ú{h Ë{qn ‚trnfe ƒt™e, ‚trnËU þçŒ swõ‚ Ëw¾Œt™e >
«¼wfu fkX{ne hrn ƒ™{t÷t, ‚urn r[k‚™ fhu òu„e rðþt÷t >>
[i ‚ ™ ƒú ñ ûtu º t¿t òu R, «¼w f u fk X {ne fti M ‚w ¼ Ëtu R >
yr‚þu r™{o÷ ƒúñ y™w…t, ËtuR ËŒt ftiM‚w¼ {rýY…t >>
1 - ƒúñt
385
©efr…÷„e‚t
Œtu n t - Ëtu ©e…r‚fu fk X {U , fti M ‚w ¼ {rý yr¼ht{ >

òu „ e ‚tË ®[‚™ fhu , ò™e ËŒt Ëw ¾ Ät{ >>28>>
[tu…tR
r™s ¼õ‚™{rn ŒÞt y…tht, r‚™ËU swõ‚ sune ƒwÂØ WŒtht >
ËtuR ƒwÂØËU Ëwh {wr™htò, ¼õ‚fe hûtt fh™fu ftò >>
ƒnw «fthfe {q Š ‚ su n t, Äthý fh‚ f] … tðþ ‚u n t >
yuËu ðtËwŒuð ¼„ðt™t, {nt{wr™ Äh‚ ËŒt sune æÞt™t >>
Ëtu «¼w f tu {w ¾ …k f s su n q , þtu ¼ tÄt{ fn‚nw ‚u n q >
ft™{U fw kz÷ {fhtftht, {e™ ßÞwk [k [÷ Ëtun u y…tht >>
Ëtu fwkz÷fe ftkr‚ sw‚ òuR, rð{÷ f…tu÷ swõ‚ {w¾ ËtuR >
WÒt‚ {™tunh ËwkŒh ™tËt, ‚urn sw‚ {w¾ {ux‚ Ëƒ ºttËt >>
Œtunt - yurn rðÄ «¼wftu {w¾f{÷, yr‚þu þtu¼tÄt{ >
òu „ e ‚u r n ®[‚™ fh‚, ntu R yrÄf r™»ft{ >>29>>
[tu…tR
©enrhftu {w¾…kfs sune, yr‚ þtu¼tr™rÄ fnw …wr™ ‚une >
¼ú{hð]kŒ Ëuð‚ fhe ÃÞtht, W¼Þ {e™ sw‚ yrÄf WŒtht >>
f{÷tfw k hrnƒu f tu MÚtt™t, yu Ë tu …k f s Y…r™Ät™t >
nrh{w¾ yr‚ þtu¼tr™rÄ òuR, ©e …kfsfwk r™kŒ‚ ËtuR >>
fw r x÷ fu þ ð] L Œr™ ¼the, ©enrh {w ¾ Ëhtu s Ëw ¾ fthe >
™Þ™ f{÷Ë{ yrÄf rƒhtsu, ‚urn sw‚ {w¾Ëhtus Arƒ Atsu >>
ßÞwk ßÞwk {™{rn ®[‚™ ÷tðu, íÞwk íÞwk yrÄf «„x ntuR ytðu >
yuËtu «¼w {w¾…kfs sunt, yr‚ ËwkŒh ¼úfwxe sw‚ ‚unt >>
Œtunt - yurn rðrÄ h{tr™ðtËftu, yr‚ ËwkŒh {w¾ òuÞ >
òu „ e ‚tË ®[‚™ fhu , yr‚þu ‚‚…h ntu Þ >>30>>
[tu…tR
©enrhftu yð÷tu f ™ su W , ®[‚™ òu ø Þ fn‚ nw k ‚u W >
r™s ¼õ‚™fu Wh{ne ½tuht, ÔÞt…‚ ytÞ yrÄf fhe òuht >>
yæÞtí{ yrÄŒið nu sunq, yrÄ¼q‚ r‚nw …t… nu yunq >
386
©efr…÷„e‚t
Ëtu r‚nw ‚t… þ{tð™ ftò, yr‚ fÁýt fhe Ëwh{wr™htò >>
r™s ™u º t™ËU …ËtÞtu o òu R, yu Ëtu yð÷tu f ™ nu Ëtu R >
ËwkŒh {kŒntË sw‚ sunt, yr‚ «ËÒt‚t swõ‚ nu ‚unt >>
Þwk nrhftu yð÷tuf™ sune, òu„e r™s Wh Äth‚ ‚une >>
Œtu n t - òu „ e yr‚þu ¼tðËU , ƒnw ‚ ft÷ yu f ‚t™ >
«¼w f tu yð÷tu f ™ Ëw ¾ Œ, fh‚ ‚trnftu æÞt™ >>31>>
Ëƒne …t… {ux™ Ëw¾fthe, ðtËwŒuð «¼w ¼ð ¼Þnthe >

r‚™ftu ntË y÷tirff suW, æÞt™ fh™fu òuøÞ nu ‚uW >>
yt…fwk ™{uW ¼õ‚s™ sunt, Œþo™ rƒ™ Œw:¾ …tð‚ ‚unt >
«¼wfu rðstu„ËU W…ßÞtu sunq, ‚eðú þtuf Œw:¾ŒtÞf ‚unq >>
r‚™ËU y©w WŒrÄ ¼Þtu òuR, ‚urn yr‚þu þtu»tý fhu ËtuR >
yu Ëtu «¼w ftu ntË WŒtht, ¼õ‚fwk yt™k Œ Œu ‚ y…tht >>
nrhftu ntË Þwk Ëkfx nhne, òu„e ‚tneftu ®[‚™ fhne >>
nrh„e‚ AkŒ
©enrhftu Ëw k Œ h ¼ú f w r x {k z ÷ ¼õ‚ hûttfts sw ,
íÞw k r n {Œ™rnfw k {tu n fu rn‚ yt… ©e{nthts sw >
r™s òu „ {tÞtËU håÞtu r™s ¼ú f w r x {k z ÷ òu Þ sw ,
fhu òu„e ‚trnftu æÞt™ r™þrŒ™ {„™ hn‚ nu ËtuÞ sw >>
Œtu n t - ©e…r‚ftu þtu ¼ tr™rÄ, ¼ú f w r x{k z ÷ stu R >
ft{Œu ð ‚u r n Œu r ¾fu , {tu n fw k …tð‚ Ëtu R >>
‚ƒ nrh¼õ‚fw k ft{rh…w , ûttu ¼ fh™ þõÞ ™tk n e >
nrhs™ yrÄf r™:þk f ntu R , {™ òu h ‚ «¼w { tk n e >>
Ëtu h Xt - òu„e …h{ Ëwò™, ËtuR ¼úq{kz÷ Wh Äh‚ >
fh‚ ‚trnftu æÞt™, ft{trŒf Ëƒ rh…w xh‚ >>32>>
[tu…tR
©e…r‚ yrÄf nË‚ nu sunq, æÞt™fu òuøÞ fn‚ nw ‚unw >
yrÄf ntË yr‚ ËwkŒh òuR, MVwh‚ Þí™ rƒ™ æÞt™{U ËtuR >>
387
©efr…÷„e‚t
Ë½™ Œk ‚ …k Â õ‚ Ëw ¾ fthe, yÁý yÄhftk r ‚ y™w Ë the >

Ëq û { fw k Œ fr÷Ë{ su n q , yrÄf ntË{ne Ëtu n ‚ ‚u n q >>
«u{ËU ytÿo ¼Âõ‚ nu sunt, r‚™rnËU ‚‚…h ntuÞfu yunt >
yrÄf ntMÞ sw‚ nrhftu Y…t, ‚trn{U {™ Ärh òu„e y™q…t >>
«¼w rƒ™ yLÞ ytfth nu sune, fƒnw ™ Œu¾™ RåA‚ ‚une >
y…™u ÓŒÞ ytftþfu {tkR, ©enrh ¼tË‚ «„xfe ™tkR >>
Œtu n t - ðtËw Œ u ð ©erð»ýw f tu , yrÄf ntMÞ hË su n e >
òu „ e …h{ Ëw ò ™ Ëtu , æÞt™ fh‚ r™íÞ ‚u n e >>33>>
[tu…tR
yurn rðÄ ðtËwŒuð ¼„ðt™t, ‚tË {qŠ‚ftu fh‚ òu æÞt™t >
æÞt™ËU ðtËw Œu ð{ne ¼the, «u{¼Âõ‚ W…s‚ Ëw ¾fthe >>
«u{ËU yrÄf ÿð‚ {™ òftu, htu{tkr[‚ ‚™ ntu‚ nu ‚tftu >
„Œ „Œ fkX «u{ðþ „tðu, yrÄf ¼tð ƒLÞtuo ™rn òðu >>
yk„tuyk„ r{÷™ [nu yunt, ‚trnËU ™Þ™ ©ð‚ {™w {unt >
yu rn rðÄ htuð ‚ ðthk ðtht, Þw k òu„ e Wh …eh y…tht >>
nrhfe {qhr‚fwk „únýfu {tkne, {íMÞ „úný ßÞwk ƒrzþ1 fntkne >
íÞwk r™s r[¥t fkxfË{ sunq, „wýËuk r¼Òt fh‚ {wr™ ‚unw >>
Œtu nt - Ë¥ð Ák hs ‚{ yu r‚nw, {tÞtfu „w™ òuR >
òu „ e y…™u r[¥tËU , r¼Òt fh‚ nu Ëtu R >>34>>
[tu…tR
„w™ftu yt©Þ Atuzâtu sƒne, …k[ rð»tÞËw¾ íÞt„uW ‚ƒne >
rð»tÞfe ‚]»ýt xtrh nu ‚unw, yuËtu yrÄf rð{÷ {™ sunw >>
‚ƒ Þn {wr™ðhftu {™ ËtuR, nrhfe {qŠ‚{ne hnu ÂMÚth ntuR >
sƒ «¼w{ne {™ ÂMÚth ntuR òðu, ytíÞkr‚f ÷Þfe ÂMÚtr‚ …tðu >>
ßÞwk Œe…ffe ßÞtur‚ nu sunt, ‚i÷ hwk ƒtr‚ hrn‚ ¼R ‚unt >
‚tfwk ytih yð÷kƒ™ ™tkne, ÷e™ ntu‚ {nt yÂø™{tkne >>
íÞwk Þn {wr™ftu {™ nu sunq, ©enrh{ne ÷Þ …tð‚ ‚unq >
1 ƒrzþ - {tA÷e …fzðt™e ò¤ fu ftkxtu
388
©efr…÷„e‚t
„w™ yÁ „w™fu fths òuW, yr‚þu r™ð]Â¥t …tyunu ËtuW >>

Œtunt - ƒúñY… Ëtu {wr™ ¼Þtu, Ëtu ÂMÚtr‚{tkne Ëwò™ >
Œu ¾ u r™hk ‚ h ‚u s {æÞ, ËŒt yu f ¼„ðt™ >>
ËtuhXt - ©enrh rƒ™ yLÞ sunq, {tÞtf]‚ ytfth Ëƒ >
fƒnw ™ Œu ¾ ‚ ‚u n q , Þw k «¼w f w k r™h¾‚ hn‚ >>35>>
[tu…tR
„wý yÁk „wýfu fths sunt, r‚™ËU hrn‚ ÂMÚtr‚ ¼R yunt >
Þwk «¼w{ne áZ ÂMÚtr‚ ¼R òuR, ytíÞkr‚f ÷Þ fntð‚ ËtuR >>
‚trn‚u «tf]‚ Ëw¾ Œw:¾ yunw, r‚™ËU hrn‚ ƒúñ nu sunq >
r‚™{ne yu f ¼tðfw k …tÞtu , yu Ë tu òu „ e rËØ fntÞtu >>
{trÞf Ëw¾ Œw:¾ ¼wõ‚t òuW, yt… rð»tu {t™‚ hÌttu ËtuW >
Ëtu yƒ {wõ‚t…™ftu {t™t, ‚™ ynkfth{U ÷¾‚ Ëwò™t >>
yt…fu Sð{U fƒnw ™ {t™u, Þwk òu„e Ëƒne ¼ú{ ¼t™u >>
Œtu n t - ƒú ñ Y… r™s yt‚{t, r‚™{ne Ëtûtt‚fth >
«tó ¼Þtu …h{t‚{t, òu „ e …h{ WŒth >>
Ëtu h Xt - ðtËw Œu ð ¼„ðt™, ‚tË {q Š ‚ …hƒú ñ ÷r¾ >
òu „ e …h{ Ëw ò ™, ƒú ñ Y… ntu R nrh ¼s‚ >>36>>
[tu…tR
yuËtu òu„e …h{ WŒtht, «¼wfe {qŠ‚{ne «u{ y…tht >
{™fe ytíÞkr‚f ÷ÞY…t, ÂMÚtr‚ …tÞtu {wr™ …h{ y™q…t >>
yi Ë tu SðL{w õ ‚ nu òu R , òu „ e rËØ fntð‚ Ëtu R >
‚tftu Sðtí{t nu su nq , ¼Þtu nu ƒú ñËk „ yu f ‚t ‚u nq >>
ƒúñfu …h ¼„ðt™ nu òuW, Ëtûtt‚fth rð÷tuf‚ ËtuW >
Þt fth™ òu „ e r™s Œu nt, ytË™{u k XtZtu ¼Þtu ‚u n t >>
ËtuR ytË™ XtZtu hnne, rf fAw Ëns …ŒtÚto „únne >
rf «thçÄ f{o Ë U yu W , ytË™ËU yr‚ [÷‚ nu ‚u W >
rf «thçÄfu ðþ ntuR òðu, r™s ytË™ W…h [r÷ ytðu >>
389
©efr…÷„e‚t
nrh„e‚ AkŒ -
[r÷ ytðu rf ™ne ytðu y…™tu Œun {wr™ ™rn Œu¾ne,
¼R Œun fe rðM{]r ‚ yíÞk‚ Ëtu u ‚™fu ¼tð ™ …u¾ ne >
ßÞwk {ã…t™Ëuk ykÄ ™h ‚une fAw ™ ‚™ þwØ hn‚ nu,
…rnÞtuo òu frx{ne ð† Ëtu hÌttu „Þtu Ëtu ¼uŒ ™ ÷n‚ nu >>
Œtu n t - íÞw k òu „ e ¼„ðt™fu, Ëw ¾ ËU {¥t ¼Þtu òu Þ >
Ëtu r™sŒu n ™ Œu ¾ rn, «¼w { U hn‚ r[¥t «tu Þ >>37>>
[tu…tR
yu Ë tu Þn òu „ eftu Œu n t, ¼Þtu «thçÄ f{o Ë U ‚u n t >
Ëtu f{or™ftu ¼tu„ nu òu÷wk, hnu {™ $rÿ «tý sw‚ ‚tu÷wk >
f{ofu ¼tu„ËU Sð‚ yune, rƒ™ «thçÄ {h‚ ™rn ‚une >
Þtu„ yütk„ Ë{trÄ «sk‚t, Ëtu rfÞtu rËØ òu„e ƒwÂØðk‚t >>
òLÞtu sÚtthÚt 1 ƒú ñMðY…t, yuËtu òu „e …h{ y™q… t >
…wºt f÷ºttrŒf sw‚ ËtuR, Mð¡‚wÕÞ r™s Œun nu ËtuR >>
…wr™ ynk {{ r‚™{U ™rn fhne, «¼wfu [h™f{÷ r[‚ Ähne >>38>>
ßÞwk ftuW yrÄf M™un ðþ ntuR, ytí{¼tð fhe {t™u nu òuR >
‚Œr… …wºt Ä™trŒf sunq, R™ËU {™w»Þ r¼Òt ¼tË‚ ‚un >>39>>
Œtu n t - Œu n $rÿ {™ «týËU , y…™tu Sðtí{t òu R >
íÞw k òu „ efu Wh rð»tu , yr‚ r¼Òt ¼tË‚ Ëtu R >
[tu…tR
ò„ú‚ Mð¡ Ëw»twÂó sunt, ƒwÂØfe ð]Â¥t Ëƒ „w™ fhe ‚unt >
ƒwÂØfe ð]Â¥tËU Sð nu òuR, yrÄf rð÷ûtý ¼tË‚ ËtuR >>
Ëƒrn yðMÚtt{U Ëtûte yune, ƒzu Ëk‚ r™ùu rfÞtu ‚une >
yurn rðÄ rËØ òu„efwk ¼the, ytí{t ¼tË‚ yr‚ Ëw¾fthe >>40>>
sh‚u ftcËU yÂø™ su n q , yr‚þu r¼Òt fntð‚ ‚u n q >
‚urn rðrÄ y™÷2ËU W…su òuW, rðMVw®÷„3 yÁ Äq{ yu ŒtuW >>
1 - ÞtuøÞ he‚u, 2 - yÂø™{tkÚte, 3 - ‚ý¾t
390
©efr…÷„e‚t
R™rnËU yÂø™ …]Útf y…tht, yu Ëƒ ò™‚ ò™™ntht >>

Œtunt - W÷{qf1 Äq{ Ák yÂø™fý, {t™u yÂø™Ë{ sunq >
‚Œr… yu r‚nw Ë U …] Ú tf, yÂø™ fntð‚ ‚u n q >>41>>
[tu…tR
¼q ‚ $rÿ yk ‚:fhý su nt, R™ËU r¼Òt Sðtí{t ‚u n t >
Sðtí{tËU ði hts nu òu R, áüt …w Á »t r¼Òt nu Ëtu R >>
íÞwkrn «Ät™ «f]r‚ËU yune, ƒúñ ûtuºt¿t «¼w r¼Òt ‚une >
yurn rðrÄ òu„e ò™e rððuft, ntu‚ ðihts …wÁ»t Ëk„ yuft >>
‚urn rðrÄ ƒúñfu Ëk„ WŒtht, Sðtí{tfwk fh‚ yuf‚tht >>42>>
nu ËtÂæð nu rð{÷{r‚ {t‚t, ÿütY… ƒú ñ Ëtûtt‚t >
Ëtu Ëƒ «trý{tºtfu {tk n e, ÔÞt…f yk ‚ hò{e fntk n e >>
«trý{tºtfu yurn ytÄtht, ËtuR ƒúñËk„ òu„ e WŒtht >
yuf¼tðfwk …tÞtu sƒne, ƒúñËk„ y™LÞ ¼tð nu ‚ƒne >>
‚t‚U «trý{tºt{ne yu n e, Œu ¾ u r™òí{t ÔÞt…f ‚u n e >
Ëƒrn «trý{tºt nu sun q, r™s ytí{t{ne Œu ¾‚ ‚unq >>
ßÞwk MðuŒs WÂŒT¼s nu òuW, ‚iËu shtÞws ykzs ËtuW >>
Œtu nt - yu [nw ¾t™e fu Sð{ne, …k[¼q‚ nu sunq, >
r‚™fu Œu n Y…e hnu , r‚™fu ytÄth nu ‚u n q >>
íÞw k òu „ eftu ytí{t, Ëƒne{U ÔÞt…f òu R >
…w r ™ ËƒËU LÞthtu hnu , Ëƒftu ytÄth nu Ëtu R >>43>>
[tu…tR
ßÞwk r™sÞtur™ ftc r‚™{tkne, hÌttu òu yÂø™ Ëtu yuf fntkne >
÷kƒt xwkft [tizt sunq, ftcfu „w ™ ƒnw rðÄ ¼yu ‚unq >>
ftÞofu rð»t{ ¼tðËU yune, ƒnwrðÄ yÂø™ ¼tË‚ ‚une >
íÞwk «f]r‚{ne hn‚ nu òuW, yuf …wÁ»t ÿüt ƒúñ ËtuW >>
{trÞf „w™fe rð»t{‚t sunt, Œuð {™w»ÞtrŒf ƒnw ‚unt >
r‚™Ëuk V÷fu «Œt‚tY…t, yuf Ëtu r¼Òt r¼Òt ¼tËu y™q…t >>44>>
1 - {þt÷, 2 MðŒus -
391
©efr…÷„e‚t
‚t‚U r™s ytí{t nu òu R , ƒú ñ¼tðfw k …tÞtu nu Ëtu R >

r‚™{ne «f]r‚ yrðãt suW, ƒnwrðÄ ¼uŒ Œu¾tð‚ ‚uW >>
©e…r‚ ðtËwŒuð ¼„ðt™t, r‚™fe þÂõ‚ yr‚þu ƒ÷ðt™t >
«f]r‚ nu fths fthý Y…t, ‚urn rs‚‚ nrh¼Âõ‚ y™q…t >>
‚urn rƒ™ ftuxef ËtÄ™ fhne, r‚™ËU fƒnw ™ {tÞt‚hne >>
‚t‚U «Út{ fÌttu …h{ Ëwò™t, ðtËwŒuð ¼„ðt™ftu æÞt™t >>
Œtu n t - æÞt™fu ƒ÷ËU «Ät™ftu , fh‚ …ht¼ð òu Þ >
rËØ òu „ e ƒú ñ Y…ËU , hnu {{ Ät{{U Ëtu Þ >>
yu r n rðÄ {tÞt ‚h‚ nu , òu „ e …h{ Ëw ò ™ >
{w õ ‚t™k Œ fu ™tÚt Þw k , fÌttu fr…÷ ¼„ðt™ >>45>>
fr…÷„e‚tÞtk Þtu„þtMºtu ©efr…÷Œuðnqr‚ËkðtŒu {wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚-
xeftÞtk yütk„Þtu„r™Y…ý™t{t [‚wÚttuo yæÞtÞ: >>4>>
yæÞtÞ - 5
[tu…tR
fÌttu [tiÚtu yæÞtÞfu {tkne, Ëw¾Œ Þtu„ yütk„ fntkne >
Ëtu R Þtu „ ËU òu „ e su n e, ytíÞk r ‚f „r‚fw k ÷nu ‚u n e >>
yƒ …k[{ yæÞtÞ{U yunt, Ë„w™ ¼Âõ‚ftu Y… nu sunt >
r™„wo™ ¼Âõ‚ftu Y… nu òuR, ft÷ftu Y… fn‚ nu ËtuR >>
Œuðnqr‚ Wðt[ - Œuðnqr‚ {t‚t Ëtûtt‚t, fr…÷ Œuðfwk …wA‚ ƒt‚t >
«¼w {nŒtrŒf ‚¥ð nu sunq, «f]r‚ …wÁ»tfu ÷ûtý ‚unq >>
ËtkÏÞþt†{ne ßÞwk nu ¼the, ‚urn rðrÄ ‚w{ {tuÞ fnu y½nthe >
rs™ËU sÚtthÚt Ëƒftu Y…t, r¼Òt r¼Òt ¼tË‚ …h{ y™q…t >>
‚¥ðfu ÷ûtý ò™‚ sƒne, ËƒËU yrÄf «¼w ¼tË‚ ‚ƒne >
Þt‚U ©enrh{ne ¼Âõ‚ ntuR, yurn «Þtus™ fnu ËƒftuR >>
Œtunt - yurn rðÄ ÷ûtý ¿tt™ËU, «¼wftu «‚t… nu òuÞ >
ËƒËU yrÄf ‚u r n ò™efu , nrh{U ¼õr‚ áZ ntu Þ >>
ËtuhXt - ¼Âõ‚òu„ nu òuÞ, ‚trnftu {„ rðM‚th sw‚ >
ËƒrðÄ fntu «¼w {tu Þ , òrn Ëw ™ ‚ yk ‚ h Xh‚ >>1>>2>>
392
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
nu «¼w sõ‚{U ƒnwrðÄ sk‚t, f{oËU ËkË]r‚ …tðu y™k‚t >
Ëtu ËkË]r‚ {tuÞ fntu rðM‚the, surn Ëwr™ Þn òu Sð ËkËthe >>
Œu ntrŒfËU r™:M…] n ntu R, yË‚ ðtË™t hn‚ ™ ftu R >>3>>
yr‚þu ƒz «‚t… sw‚ yune, ƒúñtrŒfftu r™Þk‚t sune >
«¼w ‚ð ŒunY… òu ft÷t, ‚urn MðY… {tuÞ fnnw ŒÞt÷t >>
surn ft÷ftu zh Wh yt™e, fh‚ nu …wÛÞ f{o Ëƒ «t™e >>4>>
nu «¼w Sð ykÄ y¿tt™e, …þw rsr{ r{ÚÞt ‚™yr¼{t™e >>
nrh„e‚ AkŒ
yr¼{t™e r{ÚÞt fh‚ Œu n trŒf rð»tu ynk f th sw ,
ƒnw f{o { U ytËõ‚ {r‚ r‚™nªËU ÚttõÞtu y…th sw >
Ëk Ë thY…e y…th yr‚ yk Ä fth r‚™{ne ÷tu f sw ,
Ëtuyu nu Ëƒ ƒnw ft÷ËuU …tð‚ nu yr‚ Œw:¾ þtuf sw >>
Ëtu ÷tu f Ëƒfw k s„tð™u Œu ™ u sÚtthÚt ¿tt™ sw k ,
y¿tt™ ‚{fw k {u x ™ rn‚ yt… ©e¼„ðt™ sw >
ði htøÞ sw ‚ þw¼ ¼Âõ‚Þtu „ Ák Ëtk ÏÞÞtu „ yþu »t sw ,
yütk „ Þtu „ yu Ëƒ «ftþf «„xu fr…÷ rŒ™u þ sw >>
Œtu n t - ¼Âõ‚Þtu „ fu ytrŒ Ëƒ, þt†ËU ©e¼„ðt™ >
xth‚ ntu y¿tt™ ‚{, Œu ‚ sÚtthÚt ¿tt™ >>5>>
[tu…tR
©e{iºtuÞ Wðt[
Þn Ëƒ fÚtt …h{ Ëw¾Œt™e, rðŒwhfwk fn‚ nu {wr™ rð¿tt™e >
nu fwÁ©uc rðŒwh WŒtht, {nt{wr™ fr…÷ Œuð yð‚tht >>
Þwk r™s{t‚fe ËwkŒh ƒt™e, fr…÷Œuð ‚urn yrÄf ƒ¾t™e >
yr‚«ËÒt ¼yu Œe™ ŒÞt÷t, r™s {t‚t…h f]…t rðþt÷t >
fÁýtËU ftÞh ¼yu ¼the, r™s {t‚tËw fn‚ {whthe >>6>>
nu yr‚ «u{ð‚e nu {t‚t, ¼Âõ‚Þtu„ òu yr‚ rðÏÞt‚t >
393
©efr…÷„e‚t
¼Âõ‚ fh™fu ¼uŒ nu sunw, r‚™rnËU ƒnw rðÄ ¼tË‚ yunq >>
¼Âõ‚fu fh™nth nu òuR, r‚™fu Mð¼tð Y… „w™ ntuR >>
Œtu n t - ‚t{ËtrŒ ð] Â ¥t ¼u ŒËU , ¼u Œ‚ …w Á »tftu ¼tð >
Ëtu W yrÄf rVh ò‚ nu , ‚ƒ {™ ¾u ÷ ‚ Œtð >>
ËtuhXt - V÷ ËkfÕ…{ne ¼uŒ, r‚™neËU ¼uŒ nu ¼Âõ‚{ne >
fn‚ nu [tÁ ðu Œ , Ëtu ‚w { yƒ {tu Ë U Ëw ™ nq >>7>>
[tu…tR
Ëw™nw {t‚ yr‚ ¢tuÄe sune, yr‚þu ¼uŒ áÂü sw‚ ‚une >
r™s ‚™ r™s ËkƒrÄ Ëƒ sunw, r‚™fwk Ëw¾ Œw:¾ ntuð‚ ‚unq >>
ËtuR ytuhfwk Ëw¾ Œw:¾ ŒtuR, fƒnw ™ Ë{ fhe Œu¾‚ ËtuR >
yuËtu …wÁ»t r™sËw¾ rn‚ ¼the, ytuhrf ®nËt Wh rƒ[ Äthe >>
«r‚{t{U ¼Âõ‚ fhu su W, yÄ{ ‚t{Ëe ¼õ‚ nu ‚uW >
™the Ä™trŒf «tÂó ftò, Œk¼ËU ¼Âõ‚ftu fh‚ Ë{tò >>
Þwk yr‚ f…x ¼tð Wh Ähne, {{ «r‚{tftu …qs™ fhne >
Þwk òu ¼Âõ‚{ne f…x ÷„tðu, {æÞ{ ‚t{Ëe ¼õ‚ fntðu >>
Œtu n t - ytu hfw k …q s ™ Œu r ¾fu , yr‚ {íËh sw ‚ ntu Þ >
r‚™rf R»Þto Ë U fh‚, «r‚{t …q s ™ {tu Þ >>
yu r n rðrÄ ¼Âõ‚ fh‚ nu , R»Þto f u ðþ su n e >
W¥t{ ‚t{Ëe ¼õ‚ Þw k , fn‚ nu {w r ™ðh ‚u n e >>8>>
[tu…tR
yt… rð»tu yÁk ytuhËU ntuR, Ëw¾ Œw:¾ Ë{ ™ne Œu¾‚ òuR >
yuËu htsËe ¼õ‚ nu sunq, r‚™ «fthfu ntu‚ nu ‚unq >>
r‚™{U rð»tÞ Ëw¾ «tÂó sunt, r‚™ rn‚ «r‚{t …qs‚ ‚unt >
yurn rðrÄ ¼Âõ‚ fh‚ nu sune, yr‚ ÷½w htsËe ¼õ‚ nu ‚une >>
r™s sþ sõ‚ {U ƒZ™ y…tht, ËtuR ËkfÕ… Wh fhe r™Ätoht >
«r‚{trŒf{rn …qs‚ {tuR, {æÞ{ htsËe ¼õ‚ nu ËtuR >>
$ÿtrŒffu ÷tu f nu su W , r‚™fu ¼tu „ yu ï Þo nu ‚u W >
r‚™rf «tÂóftu ËkfÕ… òuW, Wh{ne y[÷ ht¾efu ËtuW >>
394
©efr…÷„e‚t
Œtu n t - «r‚{trŒf{ne {tu r nfw k , …q s ‚ ÷¾e ¼„ðk ‚ >

W¥t{ htsËe ¼õ‚ Ëtu , fn‚ Ëƒne ©w r ‚ Ëk ‚ >>9>>
[tu…tR
yt… rð»tu yÁ ytuhr™ {tkne, Ëw¾ yÁ Œw:¾ Ë{ Œu¾‚ ™tkne >
yuËu Ëtr¥ðf ¼õ‚ nu sune, r‚™ «fthftu ntuð‚ ‚une >>
r‚™ {æÞ òu r™s …t… y…tht, ‚urn xth™ rn‚ …h{ WŒtht >
«r‚{t{U {tuÞ …qs‚ suW, yr‚ ÷½w Ëtr¥ðf ¼õ‚ nu ‚uW >>
Þ¿t Œt™ yÁ ‚… ðú‚ ytŒe, …wÛÞ f{o fhu ntuR y«{tŒe >
‚tftu yÕ… V÷ [n‚ ™ òuR, yr‚ƒz V÷ RåA‚ nu ËtuR >>
«r‚{tY… òu {U ¼„ðk‚t, {uhurn rð»tu ¼õ‚ ƒwÂØðk‚t >
…wÛÞ f{o òu y…o‚ òðu, Ëtu {æÞ{ Ëtr¥ðf ¼õ‚ fntðu >>
Œtu n t - {u k nw k ©e¼„ðt™ftu , rƒ™ {q Õ Þftu ŒtË >
«¼w …q s ™ yÁk Þs™ftu , {tu n efw k áZ yÇÞtË >>
ËtuhXt - yurn rðrÄ fhefu rð[th, {tuÞ ¼s‚ yr‚ «u{ sw‚ >
þw ¼ „w ™ ftu ¼k z th, W¥t{ ËtÂíðf ¼õ‚ Ëtu R >>10>>
[tu…tR
Ëw™nw {t‚ Ëƒ yk‚hò{e, …wÁ»ttu¥t{ Ëtu {Urn ƒnw™t{e >
{turn{U {{ þw¼ „w™ nu sune, ËtuR yð‚th[rhºt nu yune >>
Ëtu „w™ ©ðý{tºtËU ¼the, Ëƒne r¢Þt{ne yr‚ yrðfthe >
{™fe „r‚ r™hk‚h sunt, {{ MðY…{ne hn‚ nu ‚unt >>
ßÞwk „k„ts÷fe „r‚ sunw, ®ËÄwrn Ë™{w¾ hn‚ nu ‚unw >
Þwk {™ð]Â¥t {tun{U hnne, r™„woý ¼Âõ‚ ‚trnfwk fnne >>
r™„woý ¼Âõ‚òu„ftu Y…t, ‚une ÷ûtý sw‚ fÌttu y™q…t >
r™„woý ¼Âõ‚ fntð‚ suW, V÷fe ft{™t hrn‚ nu ‚uW >>
Œtu n t - yi ï Þto r Œf Y… yÁ, rËÂØY… nu òu R >
yi Ë u rð½™ ™ ÔÞt…rn, r™„w o ý ¼Âõ‚ Ëtu R >>
yu r Ë ¼Âõ‚ ònefu , Wh{ne fh‚ r™ðtË >
Ëtu R r™„w o ý {{ ¼õ‚ nu , Ëtu R y™LÞ {{ ŒtË >>11>>12>>
395
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
Ëw™nw {t‚ {{ r™„woý ŒtËt, Ëuðt rƒ™ íÞt„‚ Ëƒ ytþt >
surn ÷tuf{ne {tuh r™ðtËt, ËtuR ðifwkX{U hnu {{ …tËt >>
{tu Ë{ yiïÞo«tÂó ™tkne, ËtuR {wÂõ‚ Ët÷tuõÞ fntkne >
{{ ði fw k X{U hn‚ nu òu R, {tu Ë{ ði ¼ ð …tð‚ Ëtu R >>
{nthtòrÄhts {U sunw, {{ rZ„ s™ swðhts nu ‚unq >
{{ Ë{e… Þwk «¼w ‚t …tðu, Ëtu R ËtŠ»x {wÂõ‚ fntðu >>
íÞwk ðifwkX òu ÷tuf n{tht, {{ Ë{e… ‚ntk hn‚ WŒtht >
{nthtòrÄhts {U òu W , {tu h Ë{e… Ë¼tËŒ Ëtu W >>
ËtuR Ët{eÃÞ {wÂõ‚ftu Y…t, Ëƒ rðÄ ƒLÞtuo …h{ y™q…t >>
nrh„e‚ AkŒ
ði f w k X ÷tu f {U ƒË‚ {tu Ë { Y… …tð‚ òu Þ sw k ,
hnu {„™ Y…rf «tÂóËU ËtÁÃÞ {w Â õ‚ Ëtu Þ sw k >
ði f w k X {u k {{ {q h r‚ ‚t{U «ðu þ fhefu hn‚ nu ,
yu f íð Þtrnftu ™t{ yu r nrðÄ …tk [ {w Â õ‚ fn‚ nu >>
Þn …k[ {wÂõ‚ MðY… Ëw¾ ƒúñtrŒ Ëƒ Ëwh [n‚ nu,
Œw ÷ o ¼ nu Ëw ¾ yi ï Þo ‚u nw yu ftk r‚f Ëk ‚ ™ „ú n ‚ nu >
{U Œunw ‚Œr… yu …tk[ ¼t‚rf {wÂõ‚{ne {{ ŒtË sw,
f{÷t ßÞwk {{ Ëuðt ™ ntu‚ ‚tu hn‚ yrÄf WŒtË sw >>
Œtu n t - yi Ë u r™„w o ý ¼õ‚ Ëtu , yu f tk r ‚f {{ ŒtË >
{{ Ëu ð t rƒ™ …k [ rðÄ, {tu û tfe fh‚ ™rn ytþ >>
yrÄf rð[ûtý {tu h s™, ò™‚ Ëƒrn rð[th >
nrh Ëu ð tËU {w Â õ‚V÷, ‚trn‚U Ëu ð t Ëth >>
ËtuhXt - ËtÄ™ ft÷{U ËtuÞ, Ëuð‚ ™ðÄt ¼Âõ‚ fhe >
‚tneËU {w Â õ‚ ntu Þ , Þt‚U nrhËu ð t [n‚ >>
{{ Ëu ð t nu su n q , ‚trnfw k {t™‚ …h{ V÷ >
r™„w o ý ¼õ‚ nu ‚u n q , {{ Ëu ð t Ëtu R Ëw ¾ r„™‚ >>13>>
396
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
yiËtu ¼Âõ‚òu„ nu sune, …k[ {wÂõ‚ Ëw¾ËU ƒz ‚une >
¼õ‚fwk ËtuR yrÄf Ëw¾fthe, yrÄf ©uc fÌttu ¼ð¼Þnthe >>
¼Âõ‚òu„ fhefu ËƒftuR, Ë¥ð Ák hs ‚{ „w™…h ntuR >
{uhtu ¼tð òu ƒúñMðY…t, ‚tnefwk …tð‚ ¼õ‚ y™q…t >>
ƒúñY… ntuÞfu {{ ŒtËt, {tuÞ ¼s‚ íÞt„‚ Ëƒ ytþt >
ßÞwk þwf ™thŒ yÁ Äúwð Äeht, Ë™ftrŒf «FtŒ «ðeht >>
ykƒhe»t r«Þðú‚ Ë{ ËtuR, {{ ¼Âõ‚fwk fh‚ r[¥t «tuR >>14>>
yƒ Þn r™„woý ¼Âõ‚ sunt, rs™ ËtÄ™ËU ntu‚ fnu ‚unt >
Ëw™nw {t‚ r™rf rðÄ ‚u W, r™s ðýto ©{ftu Ä{o su W >
‚urn áZ ht¾‚ ntuR r™»ft{t, r‚™ËU ¼Âõ‚ ntu‚ Ëw¾Ät{t >>
Œtunt - yr‚ ®nËt rƒ™ ntu‚ òu, ©Øt Ërn‚ r™»ft{ >
r¢ÞtÞtu „ Þw k fh‚ nu , Ëtu R ËŒt Ëw ¾ Ät{ >>
ËtuhXt - «¼w …qs™ …k[ ft÷, r™íÞ r™íÞ fh‚ nu «u{sw‚ >
íÞw k r¢ÞtÞtu „ rðþt÷, rð»ýw Þ t„ ytrŒf fh‚ >>15>>
[tu…tR
{{ «r‚{tftu Œþo™ fh™t, M…þo Á …qòrðrÄ rðM‚h™t >
M‚ð™ «¢{t ðkŒ™ fhne, ‚tneËU {tuntrŒf rh…w xhne >>
Ëƒrn{U yk ‚ hò{eY…t, hn‚ nu ©e¼„ðt™ y™q … t >
Þwk {{ ¼tð™t ð‚o‚ ¼the, R™ËU {™ ntuð‚ yrðfthe >>
r™¼oÞ ntuR rð»tÞ Ëƒ ‚sne, Þwk rðþwØ {™ ntuÞ nrh ¼sne >>16>>
{ní…wÁ»t òu Ëk ‚ WŒtht, fh™t ‚urn Ë™{t™ y…tht >
fh™t ŒÞt Œe™…h ¼the, ™t hnu ™ t yr‚þu ynk f the >>
y…™u ‚w ÕÞ Ëk ‚ fu Ëk „ t, h¾™e r{ºt‚t ËŒt y¼k „ t >
Þ{ yÁ r™Þ{ ht¾™t ŒtuR, yuf yuf îtŒþ rðÄ nu ËtuR >>
fh‚ ™ ®nËt swX ™ fnne, [tuhe ™ fh‚ yËk„e hnne >>
397
©efr…÷„e‚t
nrh„e‚ AkŒ
hnrn Ëtu ÷ßò swõ‚ ÷tu¼ ™ fh‚ ytÂM‚õÞ ht¾ne,
ƒúñ[Þo ðú‚ yÁk {ti™ ðú‚ ÂMÚth¼tð fƒnw ™ ™t¾ne >
íÞw k r n ût{t y¼Þ «sk ‚ îtŒþ Þ{ fnu rn‚ ÷tÞfu ,
yƒ r™Þ{ îtŒþ ¼tk r ‚fu r¼Òt r¼Òt Œu n q ƒ‚tÞfu >>
Œtunt - þti[ òu yk‚h ƒtÌt yÁ, s… ‚… ntu{ nu òuR >
©Øt yr‚rÚt…q s ™, «¼w f tu …q s ™ Ëtu R >>
‚eÚto fh‚ …h{thÚte, hn‚ Ëk ‚ tu » te ‚u n q >
yt[thsfw k Ëu ð ne, îtŒþ r™Þ{ nu yu n q >>17>>
[tu…tR
ËtkÏÞ Á Þtu„þt† nu surn, ¼Âõ‚þt† yr‚ Ëw¾«Œ yune >
‚tfu ©ðý{ne «er‚ ÷„tðu, {uhurn ™t{fu fe‚o™ „tðu >>
Ëh÷ ¼tð {ntËk‚ftu Ëk„t, ‚™ yr¼{t™ftu íÞt„ y¼k„t >>18>>
{uhu Ä{o òu ¼t„ð‚Ä{to, r‚™ËU swõ‚ ò™‚ Ëƒ {{to >
«Út{ fnu ËtÄ™ Ëw¾fthe, r™s Ä{torŒf „wý y½nthe >>
R™ Ëƒ ËtÄ™ËU yrðftht, òftu r[¥t ¼Þtu þwØ y…tht >
Ëtu ™h {{ „w™ Ëw™‚ nu sƒne, {turnfwk …tð‚ nu ƒwÂØ ‚ƒne >
ËŒt ‚tË r[¥t {tune{U hnne, r™„woý ¼Âõ‚ ‚tne n{ fnne >>19>>
ðtÞw MðY…e hÚt nu òrn, yi Ë tu „k Ä fntð‚ ‚trn >
yt…ftu hn™ftu MÚtt™f su n w, …w » …trŒf yr‚Ëw kŒh ‚u nq >>
r‚™ËU „k Ä r™fË‚ nu òu R, ½út ý $rÿfw k …tð‚ Ëtu R >>
Œtu n t - «Út{ MðÄ{to r Œf fnu , ËtÄ™ rðrðÄ «fth >
r‚™{U «er‚ sw ‚ r[¥t Ëtu , hn‚ ËŒt yrðfth >>
yi Ë tu ¼õ‚ftu r[¥t Ëtu , {tu r nfw k …tð‚ ytÞ >
ËtÄ™ r™„w o ý ¼Âõ‚fu , Ëtu Ëƒ rŒyu nu ƒ‚tÞ >>20>>
398
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
yurn rðrÄ «Út{rn ƒLÞtuo sune, r™„woý ¼õ‚ fntð‚ ‚une >
Ëtu Ëƒ yÄ{oËU yr‚ zhnª, «trý{tºtftu ÿtun ™ fhnª >>
‚ƒ {ntËk‚ Ák ƒútñý sunt, r‚™ftu ÿtun fh‚ õÞwk ‚unt >
Þtrn‚U R™rf ¼Âõ‚{tkne, rð½™{tºt ftuW ytð‚ ™tkne >>
‚t{Ëe htsËe Ëtr¥ðfe sunq, r‚™ «fthfu ¼õ‚ nu ‚unw >
fnu nu «Út{ ‚une „w™ rðM‚the, r‚nwfwk ¼uŒáÂü nu ¼the >>
Ëtu r™s r™s Mð¼tð y™wËthe, ¼Âõ‚ fh‚ yÁ ¼s‚ {whthe >
fh‚ ËŒt «r‚{tfe …wò, ‚urn rƒ™ {{o ™ ò™‚ Œqò >>
r‚™fwk «{tŒËU fw{r‚ ntuR, {nt…wÁ»t fe ƒútñý ftuR >
sƒ yiËuftu ÿtun ƒ™e ytðu, r‚nwrf ¼Âõ‚ r™»V÷ ntuR òðu >>
r™„woý ¼Âõ‚ ™ …tð‚ yune, ‚t‚U r‚™fwk rð½™ ¼Þtu ‚une >>
Œtu n t - ‚t‚U yu r‚nw ¼õ‚fw k , «trý{tºtftu òu R >
ÞÚttÞtu ø Þ íÞw k …q s ™t, ÿtu n fu Þtu ø Þ ™ ftu R >>
nu {t‚t {U Ëƒneftu , yk ‚ hò{e su n e >
hnw k r™hk ‚ h Ëƒne{U , {{o y÷ti r ff yu n e >>
Ëtu {u h tu y…{t™ fhe, «r‚{t …q s ‚ su n w >
Ëtu …q s t ™rn fh‚ nu , …q ò r{»t 1 A÷ ‚u n w >>21>>
[tu…tR
hnwk {U «trý{tºtfu {tkne, {tU rƒ™ ¾t÷e Sð ftuW ™tkne >
Rïh yk‚hò{e Y…t, Ëƒrn{U hn‚ nwk ËƒËU y™q…t >>
Ëtu {u h tu frhfu y…{t™t, {q h ¾ ‚tËU {w Z yò™t >
yune rðrÄ «r‚{t …qs‚ òuR, ¼M{ rð»tu ntu{‚ nu ËtuR >>
«r‚{t …qs™ftu V÷ sunt, r™„wowý ¼Âõ‚ ™ …tð‚ ‚unt >>22>>
Ëƒnefu Œun{U yk‚hò{e, hn‚nwk {Urn [ht[h Mðt{e >
yi Ë tu {U ‚u r n îu » te su W , ¼u Œ Œþeo yr¼{t™e ‚u W >>
«trý{tºt Ëk„ ðih y…tht, yiËtu …wÁ»t òu fw{r‚ „{tht >>
1 - …qò™u ƒnt™u
399
©efr…÷„e‚t
Œtu n t - ‚tftu {™ ft{trŒËU , yr‚þu ÔÞtfw ÷ ntu Þ >

fu ð ÷ «r‚{t …q r sfu , þtk r ‚ ™ …tð‚ Ëtu Þ >>23>>
[tu…tR
nu r™»…t… nu þwØ {r‚ {t‚t, W¥t{ {æÞ{ ÿÔÞ Ëtûtt‚t >
rðrðÄ ¼t‚rf r¼Òt r¼Òt sune, …qòfe Ët{„ú e yune >>
r‚™ËU ¼Þtu …qs™ rðrÄ sunt, r‚™rnËU «r‚{t …qs‚ ‚unt >
fh‚ òu Ëƒneftu y…{t™t, ‚trn{U fƒnw ™ heÍw Ëwò™t >>24>>
‚t‚U Ëƒne òu «týe fntkne, ËtÂût Y… {U hnw Ëƒ{tkne >
yiËtu {U …h{uïh òuR, sƒ ÷„ {{ …Œ «e‚ ™ ntuR >>
r™„woý ¼Âõ‚ËU r™s Wh{tkne, {tuÞ «„x rsr{ Œu¾‚ ™tkne >
‚ƒ ÷r„ r™s ðýto©{ Ä{to, r‚™fu òuøÞ fh‚ ËtuR f{to >>
Œtunt - «r‚{t{U {tuÞ …qsrn, yurn rðrÄ ‚‚…h sunw >
«trý{tºtftu ÿtu n òu , fƒnw fhu ™rn ‚u n w >>
ËtuhXt - ‚tne{uk rhÍwk {t‚, r™„woý ¼õ‚ Ëtu ntu‚ {{ >
‚u n e Wh{tk n e Ëtûtt‚, {{ r™ðtË Ëk ‚ ‚ hn‚ >>25>>
[tu…tR
òu ™h …q ò fh™u n tht, ytu hËU ¼u Œ òu fh‚ „{tht >
ytuh «trýfwk yr‚ Œw:¾ fhne, òuhËU ‚tË Ä™trŒf nhne >>
r™s ‚™ r™sfwxwkrƒ Ëw‚ Œtht1, R™rnftu …tu»tý fh‚ y…tht >
¼uŒáÂü Wh{U yr‚ ¼the, yuËtu …wÁ»t yrÄf fwrð[the >>
‚trnfw k {] í ÞY… {U su n q , {nt½tu h ¼Þ fh‚nw ‚u n q >>26>>
‚t‚U {U Ëƒ yk‚hò{e, Ëƒrn{U hn‚nw Ëƒftu Mðt{e >
Œt™ {t™ yÁ fh‚ r{‚tR2, ¼uŒ áÂü íÞt„‚ Œw:¾ŒtR >>
Œtunt - yurn rðrÄ «r‚{t …qsne, {turnfwk …qs‚ ËtuR >
ntu ‚ nu r™„w o ý ¼õ‚ Ëtu , ‚u r n Ë{ ytu h ™ ftu R >>27>>
1. Mºte 2. r{ºt[the,
400
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
yƒ Ëƒne{U hn‚ «¼w sun e, Œt™trŒfËU …qs‚ ‚u ne >
¼q ‚ {U LÞq ™ yrÄf‚t ntu R , ‚t‚U rððu f ËU …q s ‚ Ëtu R >>
Ëtu LÞq™trÄf ¼tð nu sunt, Ëƒ rðrÄ yƒne fn‚ nu ‚unt >
nu fÕÞtýY… nu {t‚t, Þn Ëƒ ¼u Œ fnw Ëtûtt‚t >>
ƒtu y u Ë U W„‚ ™ne su W , yi Ë tu ÄtLÞ ySð nu ‚u W >
r‚™ËU ©uc ËSð fntðu, òu ƒtuyuËU WŒÞ ntuR ytðu >>
r‚™rnËU s÷ fhe nrh‚1 nu sunw, ‚]ý ytrŒf yr‚ ©uc nu ‚unw >
r‚™rnËU Ër[‚ fntð‚ òuW, f{÷ fw{tuŒ™e ©u»X nu ËtuW >>
íÞwkrn ÷sð™e ytrŒf ð]ûtt, ËtuW nu ©uc Ë[u‚fu …ûtt >
r‚™ËU $rÿð] Â¥t sw‚ su‚t, ð]ût ÷¥ttrŒf ©uc nu ‚u‚t >
ð]ût ðu÷e ytrŒf ‚Á Ëƒne, y™÷fu ‚t…ËU ÿws‚ ‚ƒne >>
Œtu n t - hs™e{U ‚Á Ëtu ð ne, ðtÞw rƒ™t r„h ò‚ >
yr‚þu r™ÿt ð] û tfw k , Ëtu R ¼tË‚ Ëtûtt‚ >>
Äq … trŒffe Ëw „ k r ÄËU , ƒZ‚ Ák nrhÞt ntu Þ >
Œw „ O r ÄËU Ëw f nek , $rÿ ð] Â ¥t sw ‚ Ëtu R >>
ðu ÷ e ntu ‚ Ëtu ð] û t…h, Œu r ¾fu [Z‚ nu òR >
R™ Ëƒnerf ð] Â Ø rn‚, yti » tÄ fh‚ nu ‚tR >>
ËtuhXt - fw…ÚÞ rfyu Ëwft‚, yurn rðrÄ ð]ûttrŒf rð»tu >
Ëƒne $rÿ Ëtûtt‚, ð] Â ¥t Ërn‚ ¼tË‚ «„x >>28>>
[tu…tR
$rÿrf ð]Â¥t Ërn‚ òu sk‚t, r‚™{ne M…þofu ò™ y™k‚t >
ð]ûttrŒfËU hË™ sw‚ òuR, {íËtrŒf yr‚ ©uc nu ËtuR >>
r‚™rnËU „kÄfu ò™™ntht, ¼ú{htrŒf ËtuR ©uc y…tht >
r‚™rnËU þçŒftu ò™‚ sunt, Ë…torŒf yr‚ ©uc nu ‚unt >>29>>
r‚™rnËU Y… ¼uŒfu ò™t, ftftrŒf ËtuR ©u c «{t™t >
r‚™Ëu W¼Þ ‚hV sune Œk‚t, Ëtu yr‚ ©uc Sð ƒ÷ðk‚t >>
1 ÷e÷wk
401
©efr…÷„e‚t
r‚™rnËU ƒnw …„ðt™ nu sunq, yiËu Sð ©uc nu ‚unq >

r‚™{ne [nw …„ swõ‚ nu òuW, yiËu Sð ©uc nu ËtuW >>
Œtunt - r‚™ËU W¼Þ …„ðt™ Ëtu, {™w»Þ nu ©uc y…th >
{™w » Þ Œu n ËƒËU yrÄf, yu r n y[÷ r™hÄth >>30>>
[tu…tR
W¼Þ …tW sw‚ {™w»Þ nu suW, r‚™ {æÞ ©uc ðýo [nw ‚uW >
[th ðýo f u Ä{o nu su n t, ‚trn{U hn‚ ©u c nu ‚u n t >>
[th ðýo {æÞ ƒútñý sunw, yr‚þu ©u c fntð‚ ‚unq >
Ëtu W ƒú t ñý òr‚fu {tk n e, ðu Œ fw k …Z‚ ©u c fntk n e >>
‚trn{U ðuŒfu yÚtoftu ò™t, Ëtu ƒútñý yr‚ ©uc «{t™t >>31>>
ðu Œ fu yÚto ò™ËU {t‚t, ðu Œ ftu Ëk þ Þ yr‚ rðÏÞt‚t >
Ëtu Ëk þÞfw k xth‚ òu R, yr‚þu ©u c nu ƒú tñý Ëtu R >>
‚tneËU ðuŒ{U fnu r™sÄ{to, ðýto©{fu Ëƒrn rðrÄ {{to >
r‚™{uk ÞÚtthÚt hn‚ nu sune, yiËtu ƒútñý ©uc nu yune >>
Ëtu Âîs ðuŒ …Zâtu ™rn ftuR, ðuŒfu yÚtoftu ¿tt™ ™ ntuR >
ðu Œ fu Ëk þ Þ ¼u Œ e ™ ò™u , fu ð ÷ „tÞrºt s… …Zt™u >>
‚Œr… MðÄ{o swõ‚ nu òuW, ËƒrnËU ©uc nu ƒútñý ËtuW >>
Œtu n t - ‚tneËU y…™u Ä{o ftu , V÷ ™rn RåA‚ ÷u þ >
ytí{r™c yLÞ Ëk „ ‚su , Ëtu Âîs ËƒËU rðþu » t >>32>>
[tu…tR
ytí{r™»Xnw k Ë u yr‚ ¼the, {u h tu ¼õ‚ yr‚ Ëw r ð[the >
r™s ‚™ {™ Ä™ ËðoMð sunt, {turnfwk y…oý rf™tu ‚unt >>
®[‚ð™ {tuh r™hk‚h fhne, Ëtu rƒ™ ð]Útt ïtË ™rn ¼hne >
yurn {{ r™„woý ¼õ‚ WŒtht, Ëtu ËƒneËU ©uc y…tht >>
{™ yÁ f{o Ëtu {turnfwk Œuðu, f{oftu {t™ ™ r™s rþh ÷uðu >
ytí{r™c yf‚to hnne, Ë{ŒŠþ ntuÞ ¼uŒ ™ „únne >>
yt…fe ytuhfwk Ëw¾ Œw:¾ ntuR, ‚wÕÞ ¼tð fhe Œu¾‚ ËtuR >
Þn {{ ¼õ‚ yuftkr‚f òuR, r‚™ËU yrÄf ™rn Œu¾w ftuR >>
402
©efr…÷„e‚t
Œtu nt - Þn Ëƒ fnu òu r‚™neËU, {t™™u òuøÞ y…th >

…q s ™ òu ø Þ Ëtu yu n e nu , yu r n y[÷ r™hÄth >>
Ëtu hXt - {{ yuftkr‚f ¼õ‚, ©ucËU yr‚þu ©uc ËtuR >
‚tne ™ ÷tu … ‚ sõ‚, ƒú ñ Y… ntu R nrh ¼s‚ >>33>>
[tu…tR
yuftkr‚f {{ s™ rƒ™ yunw, [th ðýofu {™w»Þ nu sunw >
r‚™{æÞ òfw ½rx‚ ßÞwk ntuR, ‚urn rðrÄ ™{Mfth fhu ËtuR >>
yÒttrŒffu Œt™ËU yu n e, fhu Ë™{t™ ½rx‚ íÞw k ‚u n e >
{™w»Þ rƒ™t yLÞ «týe y…tht, «Út{ fnuW Ëƒ fhe rðM‚tht >>
Ëƒ …h ŒÞt yrÄf Wh Äh®n, {™ f{o ð[™ËU ÿtun ™ fh®n >
rs™{ne sune rðrÄ ½rx‚ nu {t‚t, ‚urn rðrÄ ŒÞt fh‚ Ëtûtt‚t >>
Ëƒrn Sðfu yk‚h{tkne, þw¼ yÁ yþw¼ òu f{o fntkrn >
Ëtu f{o fw k ò™™ ftò, ‚u n e V÷ Œu ™fu rn‚ {w r ™htò >>
Œtu n t - yk ‚ Þto { e Y…ËU , ðtËw Œ u ð ¼„ðt™ >
Ëƒrnfu Wh{ne hn‚ nu , «„x ßÞw k f] … tr™Ät™ >>
‚trn‚U òu ftu W «trýftu , ÿtu n {tu Ë U ntu Þ ò‚ >
‚ƒ {tu … h r¾s‚ «¼w , h{t™tÚt Ëtûtt‚ >>
ËtuhXt - Þwk «¼wfwk …rn[t™e, ftnwftu ÿtun ™ fh‚ ‚ƒ >
Ëƒ Wh ©enrh ò™e, ™{‚ Á {t™‚ òu ø Þ r‚r{ >>34>>
[tu…tR
nu {™wËw‚t nu {t‚ WŒtht, ¼Âõ‚Þtu„ ƒLÞtuo ©wr‚Ëtht >
íÞwk yütk„Þtu„ nu sunw, Ëƒ rðrÄ ‚tuÞ fÌttu {U ‚unw >>
yu ŒtuW {U ËU yu f nu òu R, yt…fw k «tó ¼Þtu nu ËtuR >
yu f rnËU Sðtí{t yu n t, …h{u ï hfw k …tð‚ ‚u n t >>
r‚™ {æÞ ¼Âõ‚ Þtu„fu {tkne, ©ðý fe‚o™trŒf òu fntkne >
yu ™ð rðÄfe r¢Þt «Ät™t, ËtuR r¢ÞtËU ¼s‚ ¼„ðt™t >>
R™Ëu «¼wfe {qŠ‚{ne {t‚t, r[¥t yuft„ú ntu‚ Ëtûtt‚t >
Þtu„{U Þ{ yÁ r™Þ{ nu suW, ytË™ ytrŒ r¢Þt nu ‚uW >>
403
©efr…÷„e‚t
yu Ëƒ r¢Þt «Ät™ fntðu, R™ËU «¼w fe {qŠ‚ Wh ÷tðu >

r¢ÞtËU æÞt™ y[÷ sƒ fh®n, æÞt™ËU ©enrh{U r[¥t Äh®n >>
«¼w{U r[¥t yuft„ú ntuR, «¼w rƒ™ Ëw¾Œ ™ ¼tË‚ ftuR >>
Œtunt - yurn rðrÄ Þtu„ W¼Þ fnu, r‚™{U òËu ƒ™u sune >
Ëtu R Þtu „ ËU ©enrh, «t…‚ ntu ‚ nu ‚u n e >>
Ëtk Ï Þ Þtu „ fÌttu ‚tneËU , «¼w f tu {rn{t òu Þ >
‚trn ÞÚtthÚt òr™fu , yk ‚ :fhý þw Ø ntu Þ >>
ËtuhXt - ynk {{íð xrh ò‚, ytí{r™c ntuð‚ y[÷ >
W¼Þ Þtu „ Ëtûtt‚, ‚trn fh™ Ët{Úteo ƒZ‚ >>35>>
[tu…tR
ËtkÏÞ Ák ¼Âõ‚Þtu„ yu ŒtuW, íÞwk yütk„ Þtu„ nu ËtuW >
yu r‚nw Þtu„ rËØ ¼yu sƒne, r‚nw Þtu„fu ËtÄ™ Ëƒne >>
r‚™ftu ÷uþ fh‚ ™rn íÞt„t, ËtÄ™rn{U h¾‚ y™wht„t >
¼qr÷fu ËtÄ™ íÞt„ òu fhne, rËØ ¼Þtu ‚Œr… Ëtu r„hne >>
Ëtu ËtÄ™fe hûtt ftò, ft÷ftu Y… fn‚ {w r ™htò >
Ëw™nw {t‚ …hƒúñftu Y…t, ËtuR …h{tí{t …h{ y™q…t >>
yi Ëu ðtËw Œ u ð ¼„ðt™t, yr‚ Ë{Úto «¼w f] …tr™Ät™t >
Ëðor™Þk‚t Y… nu Þtftu, ft÷ ™t{ n{ fn‚ nu ‚tftu >>
yu Ë u ft÷ftu Y… nu òu W , «f] r ‚ …w Á »tftu «u h f Ëtu W >
«f]r‚ …w Á»tftu fths sune, rðïfu Y… «„x nu yu ne >>
rðïfu ÷Þ rðûtu… y…tht, r‚™ËU hrn‚ nu ft÷ WŒtht >
Ëƒrn Sðfu f{o nu òuR, ‚urn V÷Œt‚t ft÷ nu ËtuR >>
Œtunt - «f]r‚ …wÁ»tËU ntu‚ nu, ÂMÚth [h Ëƒ ËkËth >
‚u r n þw ¼ f{o fhtð™u , ft÷fe [u ü t y…th >>
ft÷rnËU …rhýt{fw k , …tð‚ Ëƒ Ëk Ë th >
ðtËw Œ u ð ¼„ðt™ftu , rŒÔÞMðY… WŒth >>
404
©efr…÷„e‚t
Ëtu h Xt - rðïfu Ëú ü t su n w , {n¥t¥ðtrŒf ‚¥ð Ëƒ >

Œu ð Y… nu ‚u n q , ft÷ ÔÞt÷ËU yr‚ zh‚ >>
¼u Œ áÂü sw ‚ òu Þ , ƒú ñ trŒf Rïh y™k ‚ >
y„rý‚ Sð nu Ëtu Þ , ft÷ fht÷ËU 1 zrh {h‚ >>36>>37>>
[tu…tR
…wÁ»t «f]r‚ ytrŒf s„ sunt, Ëƒneftuu yt©Þ ft÷ nu yunt >
Ëƒne «trý{ne …urXfu òuR, «trýËU «trý Ëknth‚ ËtuR >>
Ëtu R ft÷ftu rð»ýw ™ t{t, Þ¿t«ð‚o f yr‚ yr¼ht{t >
íÞw k r n Þ¿tfu V÷fu Œt‚t, Þ¿tfu ¼w õ ‚t yr‚ rðÏÞt‚t >
sõ‚r™Þk‚t rþð ƒúñtrŒ, r‚™rnfu Rïh yurn y™trŒ >>38>>
ft÷fwk rðï{uU r«Þ ™ne ftuR, íÞwk ftuW îu»tfu òuøÞ ™ ntuR >
íÞwk ‚tftu ƒkÄw ™rn ftuW, Ëƒneftu ™tþ fh‚ nu ËtuW >>
Œtu n t - Ëtk Ë trhf ÔÞðnthËU , yr‚þu „tV÷ sk ‚ >
ËtðÄt™ ntu R Ëƒneftu , ft÷ fh‚ nu yk ‚ >>39>>
[tu…tR
su r n ft÷fu ¼ÞËU {t‚t, ðtÞw ðn‚ Ëƒfw k Ëw ¾ Œt‚t >
rs™ftu zh yr‚þu Wh Äthe, Ëqhs ‚…‚ ft÷ y™wËthe >>
sunu zhËU $ÿ ð»tuo y…tht, surn zh Wzw„ý2 fh‚ Wòht >>40>>
ƒzu ƒzu ‚Á yÒt yti»trÄ sune, ƒnw rðrÄ ƒur÷rf òr‚ nu ‚une >
yu Ëƒ ft÷ftu zh Wh yt™e, r™s r™s Ë{Þ{tkne Ëw¾Œt™e >>
…w»… Ák V÷fwk «„x ËtuR fhrn, Þwk Ëƒ ft÷rnfwk y™wËhrn >>41>>
„k„t ytrŒ ™Œe Ëƒ sunt, ft÷fu zhËU ƒn‚ s÷ ‚unt >
surn zh ®ËÄw {òoŒ{U hn®n, ‚turh {òoŒ ™ ƒtrnh ƒn®n >>
Œtu n t - ft÷fu zhËU y™÷nw, yr‚ «ftþ sw‚ ntu Þ >
su r n zh ¼q r { r„rh Ërn‚, s÷{U ™ zw ƒ ‚ Ëtu Þ >>42>>
1 - ¼Þkfh ft¤Úte, 2 - ‚tht
405
©efr…÷„e‚t
[tu…tR - ft÷fe yt¿ttËU ytftþt, Ëƒrnfwk Œu‚ yrÄf yðftþt >

Sð Ák Rïhfwk rðrÄ ™t™t, Œu‚ nu ƒtrnh ®¼‚h MÚtt™t >>
ƒtneh r¼‚h r¢Þt òu ntuR, ™¼ yðftþ Œu‚ nu ËtuR >
ft÷fe yt¿ttËu yr‚ ¼the, {n¥t¥ð ntu ð ‚ rðM‚the >>
{tÞtËU W…ßÞtu nu y™q … t, Þn ƒú ñtk z ftu yk fw h Y…t >
òu yiËtu Þn y…™tu Œunt, Ëó ytðhýËU ytð]‚ ‚unt >>
yi Ëtu Þn ƒúñtk z ytftht, ft÷fu zhËU fh‚ rðM‚tht >>43>>
„wý yr¼{t™e Œuð nu su nw , ƒú ñ rð»ýw {nu ïh ‚u nw >
ft÷fu ¼ÞËU rðïftu sune, Wí…Â¥t ÂMÚtr‚ ÷Þ fh‚ nu ‚une >>
fÕ… fÕ… {ne ‚‚…h hnne, r™s r™s r¢Þt «u{ sw‚ „únne >
yr‚ Ë{Úto r‚nw Œuð WŒtht, surn ðþ ÂMÚth [h Ëƒ ËkËtht >>44>>
ft÷ nu yt… y¾kz y™k‚t, ytuh Ëƒrnftu fh‚ nu yk‚t >>
Œtu n t - yt… ysL{t ytuhfe, Wí…Â¥t fh‚ nu su nq >
‚t‚trŒfËU Ëw ‚ trŒ ƒnw , ft÷ fh‚ nu ‚u n q >>
ËtuhXt - yk‚f1 òu Þ{hts, ‚trnfwk {th‚ {]íÞw fhe >
{w õ ‚t™k Œ ‚u n e fts, ft÷ËU Aw x ™ nrh ¼s‚ >>45>>
Rr‚ ©e{ŒT¼t„ð‚u {nt…whtýu …th{nkMÞtk Ëkrn‚tÞtk
‚]‚eÞMfkÄu fr…÷„e‚tÞtk Þtu„þtMºtu ©efr…÷Œuðnqr‚ËkðtŒu
{wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚ - xeftÞtk
¼Âõ‚¼uŒft÷MðY…r™Y…ý™t{t …k[{tu yæÞtÞ: >>5>>
yæÞtÞ-6
[tu…tR
fnu …k[{ yæÞtÞ{U ¼the, ¼Âõ‚fu ¼uŒ …h{ Ëw¾fthe >
«¼wfu ¾z„Ë{ ft÷ y™q…t, fÌttu ÞÚtthÚt ‚trnftu Y…t >>
yƒ AXðU yæÞtÞ{U òuR, Sðfu Wh ðihtøÞ ßÞw ntuR >
1 yk‚f - yk‚ fh™th
406
©efr…÷„e‚t
‚urn rn‚ ƒnw rðÄ ËkË]r‚ sunw, ‚tfu Œw:¾ ƒh™‚ nu ‚unw >>
yƒ ©efr…÷ Œu ð ¼„ðt™t, Œu ð nq r ‚fw k fn‚ Ëw ò ™t >
Ëw™nw {t‚ yr‚ ƒ÷ sw‚ ft÷t, r‚™ Þn Sðfwk rf™ ƒunt÷t >>
‚Œr… ft÷ yr‚ ƒ÷ sw‚ sune, {q¾o Sð ™ ò™‚ ‚une >>
Œtu n t - si Ë u «ƒ÷ ½™tð÷e 1, ðtÞw Œu ‚ [÷tÞ >
{u ½ …k Â õ‚ËU {Á‚ftu , «t¢{ ÷ÏÞtu ™ òÞ >>
ËtuhXt - íÞwk Þn Sð „{th, ft÷ftu «t¢{ ™ne ÷¾‚ >
‚t‚U {h‚ ƒnw ð th, ft÷ºttË Ëk ‚ ‚ hn‚ >>1>>
[tu…tR
Ëƒrn …wÁ»t r™sËw¾fu ftò, Œw:¾ËU fh‚ ÿÔÞtrŒ Ë{tò >
ßÞwk ßÞwk …ŒthÚt …wÁ»t Ëkðthu, íÞwk íÞwk ft÷ ™tþ fhe zthu >>
‚ƒ Ëtu …ŒthÚt rn‚ rŒ™ ht‚e, þtuf fh‚ yr‚ ŒtÍ‚ At‚e >>2>>
™the Ëw‚trŒf sw‚ r™s Œunt, yr‚þu ™tþðk‚ nu ‚unt >
Œu n fu Ä™ Ät{trŒf òu W , ™tþðk ‚ Œw : ¾ŒtÞf Ëtu W >
‚tfwk Œw{or‚ Sð nu òuR, {tunËU yr‚ ËíÞ {t™‚ ËtuR >
Þt‚U „]ntrŒffu rn‚ {kŒt, þtuf fh‚ rsr{ xh‚ ™ VkŒt >>3>>
Sðfwk Þn ËkËthfu {tkne, ït™ þqfh ytrŒ òu fntkne >
Ëtu Þtur™{U sL{‚ hnne, Ëƒ Þtur™{ne {ntŒw:¾ Ënne >>
Œtu n t - ‚Œr… Ëtu Þtu r ™rð»tu , Ëw ¾ {t™‚ n‚¼t„ >
Œw : ¾rn{U Ëw ¾ ƒw Â Ø {tr™fu , ™t W…s‚ ði h tøÞ >>4>>
[tu…tR
sƒ Þn …wÁ»t ™hf{U hnne, ™thfe Œun ‚s‚ ™ne [nne >
™hfnwk {U fhu ™hfftu ytntht, ðtneËU {t™‚ Ëw¾ y…tht >>
Œiðfe {tÞt {turn™e òuR, r‚™ËU {tun «t…‚ ¼Þtu ËtuR >
‚t‚U ™hf¼turs ‚™ sunt, ‚trnfwk ‚s™ ™ RåA‚ yunt >>5>>
1 - ðtŒ¤t
407
©efr…÷„e‚t
r™s‚™ ™the …wºt Ä™ sune, Ät{ …þw ƒtkÄð s™ ‚une >

R™{ne yr‚ áZ {q÷ nu òfkw, yiËtu ÓŒÞ r™hk‚h ‚tfwk >>
yt…fkw yt… f]‚thÚt ò™u, r™s{w¾ yt…fwk yt… ƒ¾t™u >>6>>
ŒuntrŒf …tu»týfe ®[‚t, r‚™ËU sh‚ Ëƒ yk„ y™k‚t >
Œtu n t - Œw ü ÓŒÞ sw ‚ {q Z ™h, fh‚ r™hk ‚ h …t… >
…t…f{o Ë U hu ™ Œe™, …tð‚ yr‚ Ëk ‚ t… >>7>>
[tu…tR
ÔÞr¼[trhýe swðr‚ ƒnw sunt, r‚™ yuftk‚ Ë{u hr[ ‚unt >
‚urn Ëk¼tu„Y… òu {tÞt, r‚™ fhefu Þn Sð ƒkÄtÞt >>
{Äwh ð[™ sw‚ ƒt÷f sunw, ‚tu‚h ‚tu‚hu ƒtu÷‚ ‚u nw >
R™rnËU yrÄf «u{ðþ ntuR, „yu nu ¾U[tÞ $rÿ {™ ËtuR >>
yiËtu „]nMÚt …wÁ»t nu òuW, yt…fwk yr‚ Ëw¾e {t™‚ ËtuW >>8>>
÷tu¼trŒf ÔÞðnth y…tht, ËtuR Ä{o sw‚ Ëƒ y„tht >
yr‚þu Œw:¾ ËŒt rs™{tkne, r™þrŒ™ …÷f{tºt Ëw¾ ™tkne >>
yiËu „]n{ne ‚‚…h hnrn, ËtðÄt™ ntuÞ fu Œw:¾ Ënrn >>
Œtu n t - Ëtu Œw : ¾ {u x ™ fth™u , fh‚ W…tÞ y…th >
yi Ë tu „] n MÚt Ëtu yt…fw k , Ëw ¾ rsr{ {t™u „{th >>9>>
[tu…tR
yiËtu „]nMÚt …wÁ»t nu sunt, y„rý‚ Sðfwk {trhfu ‚unt >
sntk ‚ntkËu Ä™ ÷tÞfu sk‚t, r™s fwxwkƒ …tu»t‚ y½ðk‚t >>
r™s fwxwkƒfwk …tu»tý Ëu …t…e, …tðu yÄtu„r‚ s™…rh‚t…e >
„]ne r™s fwxƒ kw fwk «Út{ S{tðu, þu»t yÒttrŒf yt… Ëtu ¾tðu >
¾t™ …t™ËU …w hý ™tk n e, ‚Œr… Ëw ¾ {t™‚ {™{tk n e >>10>>
r™s Sð™ rn‚ swÂõ‚ ƒ™tðu, …wr™ …wr™ ËtuW ™tþ ntuR òðu >
÷tu¼ËU …tÞtu …ht¼ð òuR, yr‚ r…M‚t‚ yË{Úto ntuR >>
yiËtu „]nMÚt …wÁ»t nu suW, …hÄ™ [tuh™ RåA‚ ‚uW >>11>>
¼Þtu fwxwkƒ …tu»tý{ne hkft, ¼tøÞ ne™ ‚urn Œið nwk ƒkft >
408
©efr…÷„e‚t
Œtu n t - ð] Ú tt ¼yu Wã{ Ëƒu , f] … ý {q Z Ä™ne™ >

yi Ë tu ™h ƒw Â Øne™ Ëtu , {ntŒw : ¾ Ën‚ {÷e™ >>
yi Ë tu „] n e Ä™ «tÂórn‚, r[k ‚ ™ fh‚ y…th >
Atu z ‚ yr‚ r™:ïtËfw k , {ntŒw : ¾ Ën‚ „{th >>12>>
[tu…tR
‚ƒ Þtfu fw x w k ƒ e Ëƒ su n w , ™the …w ºt ytrŒf nu ‚u nq >
y…™u …tu»tý ¼hý{U Ëƒne, yrÄf yË{Úto òLÞtu sƒne >>
‚tftu «Út{ ßÞwk ytŒh ntuR, ‚iËtu ytŒh fh‚ ™ ftuR >
ƒwZt ƒu÷fwk f»twof1 rð[the, «Út{ ßÞwk ytŒh fh‚ ™ ¼the >>
‚urn rðrÄ „]ne ƒwZðt ntuR òðu, ƒu÷ ßÞwk yr‚ y…{t™fwk …tðu >>13>>
yt…ftu ytŒh fh‚ ™ ÷uþt, yiËu y…™u fwxwkƒe yþu»tt >
Ëtu Ëƒ X„ ËkƒkrÄ r‚™{tkne, ‚Œr… ðihtøÞfwk …tð‚ ™tkne >>
«Út{ yt… …tu»tý rfyu sunt, yt…ftu …tu»tý fh‚ nu ‚unt >>
Œtu n t - sht yðMÚttËU ¼Þtu , Œu n fw Y … y…th >
„] n e {hý Ë™{w ¾ ¼Þtu , ‚tu n w k ™ ‚ßÞtu y„th 2 >>14>>
[tu…tR
y…™u ™the …w º ttrŒf su n q , yr‚ y…{t™ fhefu ‚u n q >
yt…fu rZ„ Ëtu yÒt Ähe òðu, ït™rf ™tkR ËŒt ‚urn ¾tðu >>
htu„ swõ‚ sXht™÷ {kŒt, yÕ… ytnth ™ Œun MðAkŒt >
‚™{U yÕ… [uüt Ëw¾ ™tkne, yiËtu „]ne hnu r™s ½h{tkne >>15>>
ðu„ËU ô[t ƒn‚ nu òW, fVËU ™tze {„ ÁkÄu nu ËtuW >
yiËu «tý ðtÞwËU ‚ƒne, ƒtrnh r™fË‚ ÷tu[™ ‚ƒne >>
¾tkrË ïtËËU ntu‚ «ÞtËt, fkX{U ½wh ½wh ƒts‚ ïtËt >>16>>
yr‚þu þtuf fh‚ rƒ÷¾tR3, r™sfwxwkƒe r‚™ ½uÞtuo ytR >>
Œtunt - yurn rðrÄ Ëtuð‚ „]nMÚt Ëtu, ft÷ …tþ ðþ ntuÞ >
xu h u fw x w k r ƒ ™t{ ÷u , ‚Œr… ™ ƒtu ÷ ‚ Ëtu Þ >>17>>
1 - ¾uz‚q , 2 - ½h, 3 - ÔÞtfw¤ ÚtE™u
409
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
Þwk fwxwkƒ …tu»týfu {tkne, surn {™ yr‚ ytËõ‚ nu ‚tkne >
r™s $rÿ„ý ðþ ™rn rf™t, {hý Ë{Þ sƒ …tÞtu {r÷™t >
‚ƒ yr‚þu Œw:¾ ¼yu nu «ftþt, r‚™rnËU ‚tË ƒwÂØ ¼R ™tþt >
yiËtu „]nMÚt …wÁ»t nu òuR, r™s ËkƒkrÄ htuð‚ hnu ËtuuR >>
Ëtu Ëƒ Œu¾ ‚rn {he òðu, {hefu {qZ {ntŒw:¾ …tðu >>18>>
{hý Ë{Þ{ne yr‚ Œw:¾fthe, Þ{fu Œq‚ ytð‚ ŒtuW ¼the >
yrÄf ¼Þkfh ¢tuÄe y…tht, r‚™fu ™uºt {™w sh‚1 yk„tht >
yiËu Œu¾e Þ{Œq‚ fht÷t, yr‚ {™ zh…‚ ntu‚ ƒunt÷t >
Ëƒne ƒkÄ ¾w÷e ò‚ nu sƒne, rðct{qºt fwk Atuz‚ ‚ƒne >>19>>
‚t r…Au Þ{Œq ‚ òu yu n e, Ëq û { Œu n {U Ák r Äfu ‚u n e >>
Œtu n t - òu h ËU fk X {U ƒtk r Äfu , Þ{ …tr…™fw k ÷u ‚ >
÷k ƒ u Þ{…w h rz„h{U , ‚u r n [÷tÞ Œw : ¾ Œu ‚ >>
ßÞw k htòfu …w Á »t Ëtu , Œk z ™ òu ø Þ òu ntu Þ >
‚trnfw k fk X {U ƒtk r Äfu , ÷u ò ð‚ nu Ëtu Þ >>
ËtuhXt - íÞwkrn yÄŠ{ sk‚, ‚urn …fh‚ Þ{ òuh frh >
su r n ™ ¼su ¼„ðk ‚ , Ëtu Þ{…w h {„ Œw : ¾ Ën‚ >>20>>
[tu…tR
Þ{fu Œq‚ fnu ð[™ fXtuht, ‚tË ÓŒÞ ¼uŒ‚ fhe òuht >
‚™ {ne W…ßÞtu fk… y…tht, ÚthÚth Äúws‚ fh‚ …tuftht >>
Ëtu Þ{…whfu {th„{tkne, «ƒ÷ nòÁk ït™ hnu íÞtkne >
Ëtu …t…efwk {tkËfwk ¾tðu, ‚ƒ ËtuR Sð {nt Œw:¾ …tðu >>
y…™u …t… Ëk¼trhfu «t™e, Þ{…wh z„h{U ò‚ y¿tt™e >>21>>
ûtwÄt ‚]»tt …ez‚ ‚™ Ëtht, hrð yÁk Œðftu2 ‚t… y…tht >
r‚™fu W»ý ðtÞwËU …t…e, yrÄf ‚…‚ Ëƒ s™…rh‚t…e >>
Þ{fu Œq‚ skrsh3 ÷u ¼the, ®…z{U {th‚ yrÄf …tufthe >
1 - Ë¤„‚t Œuð‚t, 2 - yÂø™™tu, 3 - Ëtkf¤
410
©efr…÷„e‚t
yiËtu Sð [÷™ þõÞ ™tkrn, Œw:¾ËU [÷‚ nu Ëtu {„{tkrn >>

Œtu n t - {„{rn hrð yÁk Œðr™ËU1, ‚…‚ nu ðtÞw y…th >
r‚™ËU hu ‚ e yr‚þu ‚…‚, Ëtu {™w sh‚ yk „ th >>
{„{U ™ne rð©t{ MÚt÷, …eð™fk w s÷ ™tk n e >
Ëƒrn Xtu h {nt fü nu , Þ{…w h fu {„ {tk n e >>22>>
[tu…tR
Ëtu {„rn{U …t…e r„h òðu, Úttffu füËU {q Ato …tðu >
yr‚ Œw:¾ŒtÞf {th„ òkne, Þ{fu Œq‚ [÷tð‚ ‚tkne >>
XtZtu hn‚fwk RåA‚ sƒne, òuhËU Þ{„ý ¾U[‚ ‚ƒne >
Sðfwk yr‚þu þe½ú [÷tðu, Þwk Þ{…wh{ne Þ{ ÷u òðu >>23>>
Þ{…wh {„ «{tý nu òuR, òus™ ËnËú ™ðtkýw ËtuR >
r‚™{ne A ½rxftËU òðu, yÚtðt [th ½xe{ne …nwk[tðu >
yiËtu Sð Ëtu rðrðÄ «ftht, Þ{…whfu Œw:¾ …tðu y…tht >>24>>
Þ{Þt‚™t y™k‚ rðrÄ sune, yr‚ Ëkûtu…ËU fn‚ nu ‚une >
nu {t‚t Þ{Œq ‚ fXtu ht, sh‚ ftc Ähefu [nw ytu h t >
yurnrðrÄ Sðfu Œunfwk òhu2, ‚ƒ yr‚ Œw:¾ËU …t…e …tufthu >>
Œtunt - fƒnwf yt… fe ytuh ftuW, r™s‚™ {tkË nu sunq >
ftrxfu ‚tne ¾ðtðne, yr‚ Œw : ¾ …tð‚ ‚u n w >>25>>
[tu…tR
Ëtu Þ{…wh{U ït™ yr‚ ¼the, „]Äú3 …Âût yr‚þu Œw:¾fthe >
Sð‚ ™hfu ït™ ¾„4 òuR, ytk‚5 W¾trhfU ¾U[‚ ËtuR >>
‚ƒ yr‚ …ehfwk6 …tð‚ «t™e, ntntfth fn‚ {w¾ƒt™e >
Ë…o rƒAwk zkËtrŒf sk‚t, «Út{ …t…e ‚urn …ezu y™k‚t >>
Ëtu Ëƒ …eh Ëk¼trhfu yune, Ë…torŒf yr‚ ftx‚ ‚une >
«¼w…Œ rð{w¾ yÄ{eo sunq, Þwk Œw:¾ …tðu r™hk‚h ‚unq >>26>>
1 - Œtðt™¤Úte, 2 - ƒt¤u, 3 - „eÄ, 4 - …Âût, 5 - ytk‚hzt, 6 - …ezt™u
411
©efr…÷„e‚t
Þ{fu Œq ‚ nu r™Œo Þ su n t, Sðfu Ëƒne yk „ fw k ‚u n t >

ftrxftrx xwfzt fhe zthu, ºttrn ºttrn ‚ƒ Sð …tufthu >>
fƒnw „òrŒ rZ„ ÷u òðu, Þ{„ý Sðfu yk„ r[htðu >
r„rhfu rþ¾hËU fƒnw …Athu, r‚÷r‚÷ Ë{ ‚™ Vuhu ËwÄthu >>
Œtu n t - fƒnw f s÷fu Äú tu n {U , yr‚ zw ƒ tÞ Œw :¾ Œu ‚ >
fƒnw f rf[zfu „‚o { U 1, Ák Ä ‚ «tý Ë{u ‚ >>
ËtuhXt - yurn rðrÄ fü y…th, Þ{…wh{ne …t…e Ën‚ >
fƒnw ™ …tð‚ …th, y„rý‚ fw k z fu Œw : ¾ y™k ‚ >>27>>
[tu…tR
«Út{ fwkz ‚tr{Ëú nu ™t{t, ykÄ‚tr{Ëú yrÄf Œw:¾Ät{t >
htihð yÁ {nt htihð ¼the, fwk¼e…tf ™hf Œw:¾fthe >>
ft÷Ëq º t þq f h{q ¾ su n q , yrË…ºtð™ Œw : ¾«Œ ‚u n w >
yk Ä fq … f] r {¼tu s ™ su n e, Ëk Œ þ ‚ó¼q r { nu ‚u n e >>
þtÕ{÷e ði ‚ hýe Œtu W , íÞw k ð@fk x f ™hf nu Ëtu W >>
«týhtu Ä …w Þ tu Œ nu su W , rðËþ™ ÷t÷t¼ût nu ‚u W >
Ëth{u ÞtŒ™ yrð[e ™hft, íÞwk r n ûtthfŒo { fhu „hft >
hûttu „ ý¼tu s ™ nu si Ë t, þq ÷ «tu ‚ Œk Œ þq f nu ‚i Ë t >>
…Þtoð‚o™ þwr[{w¾ sunt, yÞ:…t™2 yr‚ Œw:¾«Œ ‚unt >
yðxr™htu Ä fu ytrŒf òu R , ™hffu fw k z nòÁk Ëtu R >>
yu Ëƒ fwkzfe …eh y…tht, ™h yÁk ™the Ën‚ Œw:¾Ëtht >>
Œtu n t - {hŒfw k ðr™‚t Ëk „ ËU , …t‚f ¼yu «[k z >
‚u r n …t…ËU …w Á »tfw k , Þ{„ý Œu ð ‚ Œk z >>
íÞw k ðr™‚tfw k …w Á »tfu , Ëk „ ËU …t‚f ntu Þ >
Ëtu R …t…ËU Ëw k Œ he, …h‚ ™hf{U Ëtu Þ >>28>>
[tu…tR
Ëw™nw {t‚ Þ{…wh Œw:¾ sunq, fuð÷ fÚt™{tºt ™ne ‚unq >
¼Þ W…òð™fu rn‚ yune, fuð÷ swÂõ‚ ™ ò™tu ‚une >>
1 - ¾tzt{tk 2. ÷tu¾kz™u ytu„t¤e™u ƒ™tðu÷ hË™wk …t™
412
©efr…÷„e‚t
Þn Ëƒ ƒt‚ ËíÞrn ò™tu, …t…f{oV ÷ ™hf «{t™tu >

íÞwk Þn {]íÞw ÷tuffu {tkne, Mð„o ™hfË{ «„x Œu¾tne >>
yurn rðrÄ fn‚ rððufe Ëƒne, ËtuR «Ëk„ fn‚ nwk yƒne >
…t…e ™hfwk Þ{…wh {ne ¼the, ßÞwk ™hf™{ne ntuð‚ Ïðthe >>
íÞwk Þt s„{ne …t…e sunt, ™hf‚wÕÞ Œw:¾ ¼wõ‚‚ ‚unt >
…w Û Þðt™ Þt ÷tu f {U su W, Mð„o ‚ w Õ Þ Ëw ¾ ¼w f‚‚ ‚u W >>
Œtu n t - ‚t‚U …t…e Sðfw k , {„{ne Œw :¾ òu fntk n e >
{„fu Œw : ¾ËU yr‚ yrÄf, fü nu Þ{…w h {tk n e >>
‚u r n rðrÄ Ëƒ …w ÛÞðt™fw k , {„{ne yr‚ Ëw ¾ ntu Þ >
{„nw Ë U Þ{…w h rð»tu , yr‚ Ëw ¾ …tð‚ Ëtu Þ >>29>>
[tu…tR
Ëw™nw {t‚ nrhrð{w¾ òu «t™e, fuð÷ …t… fh‚ {wŒ yt™e >
…t…ËU r™s…rhðthfw k …tu » tu , …t…rnËU r™sŒu n Ëk ‚ tu » tu >>
òu yuËtu yr‚ …t…e fntðu, Œun fwxwkƒ Þtrn ‚rs òðu >
{rhfu Þ{…wh …nwk[‚ sƒne, …t…fu V÷ Ëk„ ytð‚ ‚ƒne >>
Œu n fw x w k r ƒ …tu » tý ftò, «ƒ÷ …t…ftu rf™ Ë{tò >
Ëtu …t‚fftu V÷ yr‚ ½tuht, ‚tr{Ëú trŒf ™hf fXtu ht >>
Œw:¾«Œ fwkz nòÁk {tkne, …t…e …h‚ Ën‚ Œw:¾ ðtne >
…t…fu V÷{U fwxwkƒe ËtuR, r‚÷¼h ƒtkxe ™ ÷uð‚ ftuR >>30>>
…t… «[kz rfyu {wŒ …tR, {„{U rs{™ rn‚ yune r{XtR >>
Œtu n t - «trý{tºtfu ÿtu n ËU , r™s‚™ …tu » t‚ su n w >
Ëtu R MÚtq ÷ ð…w íÞtr„fu , ™hf{U òð‚ ‚u n q >>31>>
[tu…tR
Sðfwk Rþ f{oV÷Œt‚t, r‚™rn òu «tó rfÞtu Ëtûtt‚t >
r™sfw x w k ƒ …tu » týftu …t…t, Ëq û { Œu n ËU Œw : ¾ …rh‚t…t >>
…t…e ™hf{U ¼wõ‚‚ sƒne, yr‚þu yt‚wh ntuð‚ ‚ƒne >
ßÞwk ftuW …wÁ»tftu Ä™ ¼Þtu ™tþt, Ëtu yr‚ yt‚wh hn‚ WŒtËt >
íÞw k yr‚þu yt‚w h‚t ntuR, Sð …t…V÷ ¼w õ‚‚ ËtuR >>32>>
413
©efr…÷„e‚t
Ëw ™ nw {t‚ yÄ{eo su n e, fu ð ÷ yÄ{o Ë U r™íÞ yu n e >

r™s fw x w k ƒ fw k …tu » t‚ su n t, ‚trn{U {„™ hn‚ ‚u n t >>
™hfftu þu » t ™hf nu su n q , yk Ä ‚tr{Ëú f w k …tð‚ ‚u n q >>33>>
Ëw ™nw {t‚ Þ{…w hfu {tkne, rs‚r™f Þ{Þt‚™t fntkne >
Ëtu Ëƒ Œw:¾fwk ¼wÂõ‚fu sk‚t, r…Au ¼ú{‚ [tuhtrþ y™k‚t >>
Œtu n t - MðuŒ s yÁ WÂŒT ¼s yk z s, íÞw k rn shtÞw s su ne >
[‚w h trþ ÷ût Þtu r ™{ne, yr‚ Ëk f x Ënu ‚u n e >>
y™k ‚ òr‚fu Œu n {U , sL{ {hý Œw : ¾ òu R >
y™w ¢ {ËU ‚u r n ¼w Â õ‚fu , …t…ËU Aw x ‚ Ëtu R >>
ËtuhXt - Þwk sk‚w þwØ ntuÞ, …wr™ ËtuR …tð‚ {™w»Þ‚™ >
{w õ ‚t™k Œ fnu Ëtu Þ , fÚtt Ëƒne {{ ™tÚt fne >>34>>
fr…÷Œuðnqr‚ËkðtŒu {wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚-xeftÞtk
ðihtøÞnu‚wfËkËthŒw:¾r™Y…ý™t{t »tctu yæÞtÞ: >>6>>
yÄæÞtÞ - 7
[tu…tR
yt„u AXðU yæÞtÞ{U sune, Sðfwk rðhr‚ ntu™ rn‚ ‚une >
Þn ËkËthfu {ntŒw:¾ sunq, íÞwk Þ{…whfu ‚eðú Œw:¾ ‚unw >>
÷¾ [tu h trþfu Œw : ¾ su n t, Ëƒ Ëk û tu … ËU ƒ™u o W ‚u n t >
yƒ Ëó{ yæÞtÞ{U ËtuR, Sð™fwk ðihtøÞ ßÞwk ntuR >>
‚urn rn‚ „¼oðtË Œw:¾ suW, ƒt÷ffu Œw:¾ fn‚ nu ‚uW >>
yƒ ©efr…÷ Œuð ¼„ðt™t, r™s{t‚t «r‚ fn‚ Ëwò™t >
Ëw™nw {t‚ yƒ fnw ‚tuÞ ƒt‚t, Sð™fkw òu f{oV÷Œt‚t >>
Ëtu Rïh «u h f nu òrn, Sðfu …t……w k s nu ‚tne >
r{©¼tð ytð‚ nu sƒne, yiËu htsËe f{oËU ‚ƒne >>
414
©efr…÷„e‚t
sk ‚ w …q ð o f{o ð þ òu W , {™w » Þ Œu n «tÂó rn‚ Ëtu W >>

Œtu n t - «Út{ …w Á »tftu ðeÞof ý, ‚t{ne fh‚ ytðu þ >
‚tr…Au rºtÞt WŒh{U , fh‚ nu Sð «ðu þ >>1>>
[tu…tR
yuf htºte ƒe‚‚ nu sƒne, ðeÞo ÁrÄh Ëk„ r{÷‚ nu ‚ƒne >
yurn rðrÄ …k[htrºt sƒ òðu, „tu÷ ƒwŒƒwŒ Ë{ ƒ™e ytðu >>
Œþ rŒ™fu ƒe‚u Ë U Ëtu R , …tfu ƒŒheV÷ Ë{ ntu R >
‚tr…Au …urþ ntuÞ hnrn, yurn rðrÄ „¼oftu y™w¢{ fnrn >>
yÚtðt ¾„rf Þtur ™{tk ne, $ztË{ ƒ™e ò‚ nu ‚tkn e >>2>>
yu f {tËËU {M‚f ntu ð u , {tk Ë ®…z Ë{ WŒh{U Ëtu ð u >
fh [hýtrŒf yk„ Ëƒ sunq, W¼Þ {tË fhe ntuð‚ ‚unq >>
yÂMÚt fuþ ™¾ {{ofu MÚtt™t, r‚™ {tË fhe ntu‚ Ëwò™t >>
Œtu nt - ‚]‚eÞ {tË ™the …w Á»t, r[ö yk„{ne ntuÞ >
íÞw k $rÿ™fu rAÿ Ëƒ, «„x ntu ‚ nu Ëtu Þ >>3>>
[tu…tR
[th {tË ntuð‚ nu sƒne, Ëó Ät‚w sw‚ ntuð‚ ‚ƒne >
…k [ {tËftu ntu ð ‚ Ëtu R , ûtw Ä t ‚] » ttfe Wí…Â¥t ntu R >>
ËtuR »tx {tËftu ntuð‚ sƒnw, shrnËU ðuÂü‚ sk‚w ‚ƒnq >>
ŒÂûtý fw û t {t‚w f e su n e, ‚tne{U ¼ú { ‚ nu sk ‚ w ‚u n e >>4>>
r™s{t‚t ¼w õ ‚u nu su W , yÒt s÷trŒf Ëw k Œ h ‚u W >
R™ËU Ëó Ät‚w nu su n t, Œu n {U ð] ÂØ «tó ¼yu ‚un t >>
sk ‚ w f tu Ëk ¼ ð rs™{tk n e, rðct {q º t ¼hu n u ‚tne >
yrÄf ƒw h tu Œw „ O r Ä òu W , yi Ë u ¾tz{U Ëtu u ð ‚ Ëtu W >>5>>
Ëtu {t‚tfu WŒh{ne ¼yuW, f]r{„ý yr‚ ¼w¾u ntuR hyuW >
yr‚ Ëwfw{th òr™fu ‚tR, ¢{eË{qn ‚urn ftx‚ ÄtR >>
Œtu nt - yunerðÄ yr‚þu õ÷uþËU, ûtý ûtý{U ƒnwðth >
{q å Ato …tð‚ „¼o { U , Œw : ¾ftu ™ …t{‚ …th >>6>>
415
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
s™™e rs{‚ hË rðrðÄ «ftht, Áût W»ý fxwf yÁ ¾tht >
r‚¾t ¾txt ytrŒf sune, ytnth Œw:¾Œ Ënu ò‚ ™ ‚une >>
Ëtu yÒt yk„fw M…þo‚ sƒne, ‚eðú ðuŒ™t ntuð‚ ‚ƒne >
yurn rðrÄ Sð {ntŒw:¾ Ënne, r™s{t‚tfu WŒh{ne hnne >>7>>
Ëtu {t‚tfu WŒh{ne «t™e, WÕƒËU1 ƒtkæÞt hn‚ y¿tt™e >
ƒtrnh {t‚wfu ytk‚ nu sunq, r‚™rnËU ðuÂü‚ hn‚ nu ‚unq >>
xu Z u r…X fk Ä ht Œtu R , {t‚w fw Â ût rþh Ähe hnu Ëtu R >>8>>
…Âût ®…shu fu {æÞ òu R, yk „ [u ü t fhe þf‚ ™ ftuR >
íÞw krn yË{Úto Sð nu suW, r™s{t‚tfu WŒh{ne ‚u W >>
Œtu n t - f{o f u V÷Œt‚t ËŒt, …h{u ï h nu òu Þ >
r‚™rf f] … tËU „¼o { U , Ëk M {] r ‚ «tó ¼Þtu Ëtu Þ >>
«Út{ ¼yu þ‚ sL{{U , f{o òu y™k ‚ y…th >
‚trn Ëk ¼ trhfu ƒzu ƒzu , ïtË ¼h‚ ƒnw ð th >>
ËtuhXt - yiËtu Sð nu sunq, Ëtu fƒnw Ëw¾ ™t ÷n‚ >
{ntŒw : ¾ …tð‚ ‚u n q , f{o Ëk ¼ trhfu yr‚ zh‚ >>9>>
[tu…tR
Ët‚{U {tËËu «t™e yunt, M{]r‚ ¿tt™ «t…‚ ¼Þtu ‚unt >
‚Œr… «Ëðftu {tÁ‚ òuR, Ë{Þfwk ò™e fk…tð‚ ËtuR >>
r™s {t‚tfu WŒh{ne Œune2, ™hffu ¢r{Ë{3 ¼ú{‚ nu ‚une >>10>>
„¼o ð tËfu Ëk f x su W , ‚tË r™ðthýfu rn‚ ‚u W >
«¼wfe «tÚto™t fh‚ nu ¼the, «¼wfu ¿tt™ sw‚ yr‚ Ëwrð[the >>
Ëó Ät‚w òu ƒk Ä ™fthe, r‚™rnËU Þw õ ‚ Sð Ëk Ëthe >
„¼oðtËËU zh‚ y…tht, sw„ fh òuhe ™{‚ ƒnwðtht >>
yt…fwk „¼o{U y…o™ ntht, yiËu «¼w Ëƒnefu ytÄtht >>
1 - „¼o ytË…tË rðkx¤tÞu÷ [ªfýw …z 2 Sðtí{t 3. sk‚w™e su{
416
©efr…÷„e‚t
Œtu n t - „¼o r ð»tu Ëƒrn rðrÄ, ¿tt™fu Œt‚t òu Þ >

„Œ„Œ Mðh Ëtu Œu ð fe, M‚ð™ fh‚ ÷½w ntu Þ >>11>>
[tu…tR
Sð Wðt[ >
yt…fu þhý ytÞtu s„ sunq, r‚™rnfe hûttfu rn‚ ‚unq >
r™s RåAtËU rðrðÄ «ftht, òu «¼w „ún‚ nu {qŠ‚ y…tht >>
yiËu ðtËwŒuð ¼„ðt™t, ¼qr{ rð»tu rð[h‚ rðrÄ ™t™t >
‚tfu […÷ [h™ Ëw¾fthe, ‚tfu þhý{U ¼Þtu nwk rð[the >>
ft÷ Ák {tÞtrŒf zh òuR, «¼w…Œ ytr©‚fwk ™ne ËtuR >
yË‚ òu {U ‚urn òuøÞ nu surn, yirË „¼oðtË „r‚ yurn >>
‚trn Œu ¾ tð™nth y™k ‚ t, yi Ë u ðtËw Œ u ð ¼„ðk ‚ t >>12>>
…k [ ¼q ‚ $rÿ„ý su n t, íÞw k yk ‚ :fhýY…e ‚u n t >
yr‚ …rhýt{ «tó ¼R su W , Œu n Y…e {tÞt nu ‚u W >>
ËtuR ‚™ytr©‚ hÌttu {U y™q…t, f{oËU ytð]‚ ¼Þtu nu MðY…t >>
nrh„e‚ AkŒ -
yi Ë tu {U ‚™{U ƒk Ä tÞfu s™r™fu WŒh{u k hn‚nw k ,
«¼w f w k ™{™ fÁk «u { ËU „¼o ð tËfu Œw : ¾ Ën‚nw k ,
rsr{ …k [ ¼q ‚ fu ‚™rð»tu {U hn‚nw k ƒk Ä tÞfu ,
‚u r n ¼tr‚ «¼w ði htx{ne yr‚ þw Ø hnu {w Œ …tÞfu >>
Œtu n t - sŒr… «¼w ði htx{ne, ‚Œr… hn‚ yrðfth >
y¾k z ¿tt™ sw ‚ ©enrh, fÁýtr™rÄ fh‚th >>
þw Ø {w { w û tw f tu ÓŒÞ, «¼w f w k r{÷™ yfw ÷ t‚ 1 >
r‚™{ne «„x ßÞk w k ©enrh, ¼tË‚ nu Ëtûtt‚ >>13>>
[tu…tR
Œþ $rÿ„w™ r‚™ fntkrn, ‚urn rðÄ …k[ rð»tÞ r‚™{tkne >
òrf [i ‚ ™ þÂõ‚ ¼the, yu Ë tu {U [i ‚ ™ yrðfthe >>
1 - ytfw¤ ÔÞtfw¤
417
©efr…÷„e‚t
…k[¼q‚ r™Š{‚ ‚™ òuR, r‚™{ne {U hÌttu ytð]‚ ntuR >

íÞwk ¼„ðt™ rðhtx{U hnne, ‚Œr… rðhtxfu „w™ ™ne „únne >>
‚urn ™ rðhtxËU ytðhý ÷uþt, Œun rðhtxËU hrn‚ rðþu»tt >
yi Ë u ©e¼„ðt™ WŒtht, ‚trnfw k ™{‚ nw k ðth{ðtht >>
Ëtu rðhtx{ne hn‚ nu sƒnw, fwkrX‚ ¿tt™ ™ ntuð‚ ‚ƒnw >
yi ï Þto r Œf {rn{t su n w , r‚÷¼h LÞq ™ ™ ntu ð‚ ‚u n q >>
Œtunt - «f]r‚ …whw»tËU …h ËŒt, Ëƒrn ò™‚ ¼„ðt™ >
…w Á »ttf] r ‚ Ëtfth {U , {tu Þ ÷øÞtu áZ ‚t™ >>14>>
[tu…tR
«¼wfe {tÞtËU ¼yu ¼the, y„rý‚ f{o òu „wýy™wËthe >
Ëtu f{or ™ËU ƒk Ä™ ò{u , yi Ëtu Þn òu rðï{„ ‚t{U >>
r™þrŒ™ ¼ú{‚ hn‚ Þn «t™e, ¼ú{ýfu õ÷uþËU ƒwÂØ nht™e >
ytí{MðY…fe M{]r ‚ su n e, yr‚þu ™tþ ¼R nu ‚u n e >>
yr‚ƒz ðtËwŒuð «¼w sunw, ‚tË y™w„ún yr‚ƒz ‚unw >
‚urn rƒ™ ytuh swÂõ‚ËU sk‚t, «¼wftu Ät{ ™rn …tðu y™k‚t >>15>>
Þn òu rºtft÷ ËkƒkrÄ ¿tt™t, ‚trnftu Œu‚ rƒ™t ¼„ðt™t >
yi Ë u ¿tt™fw k Œu ð ™ntht, ðtËw Œ u ð «¼w «ƒ÷ y…tht >
‚urn rƒ™ ƒúñtrŒf Ëwh òuW, ¿tt™ Œu™ Ë{Úto ™ne ftuW >
Sðftu f{o z„ hnu su W , ‚u r n y™w ð Š‚ r™hk ‚ h ‚u W >>
Œtu n t - yi Ëu n{ Ëƒ Sð r‚nw, ‚t… r™ðŠ‚ fts >
ðtËw Œ u ð fw k ¼s‚ nu , ò™e ËŒt {nthts >
MÚttðh sk „ { Sð{U , «ð‚to Þ tu nu su n w >
yk ‚ òo { e …w Á »t ftu , yt…ftu yk þ nu ‚u n q >>16>>
[tu…tR
nu «¼w s™™e sXh nu su n t, WŒhY… fk Œ ht 1 yu n t >
rðct {qºt fq… r‚™{tkrn, …Þtuo nu Sð r™fË™ ƒ÷ ™tkrn >>
sXh yÂø™fe Ít÷ËU yune, yr‚þu ‚ÃÞtu Œun sw‚ ‚une >
1 - „wVt
418
©efr…÷„e‚t
yr‚þu f]…ý ƒwÂØ sw‚ òuR, WŒhËU r™fË™ RåA‚ ËtuR >>
r™s{t‚tfu WŒh{rn yu n q , y…™u {tË r„™‚nw k ‚u n w >
yiËtu Œune {U Œuð {whthe, WhËU fƒ ftrZntu Ëw¾fthe >>17>>
nu Ë{Úto nu yrÄf f]…t÷t, ‚w{ siËu yuf ‚w{rn ŒÞt÷t >
‚t‚U ytu h fe W…{t su W , ‚w { fw k Œu ™ u òu ø Þ ™ ‚u W >>
{U Œþ {tËftu Sð yò™t, ‚urn ‚w{ rŒÞtu rºtftr÷f ¿tt™t >
¿tt™Y… „r‚ „ú n ý fhtR, yi Ë u Œe™ƒk Ä w Ëw ¾ ŒtR >>
Œtu n t - «¼w ‚w { y…™e ƒztRfw k , Œu r ¾fu rhÍ‚ Œu ð >
y…™tu rƒÁŒ rð[thefu , Œu ‚ y¼Þ ‚‚¾u ð >>
¿tt™fw k Œu ð u Y… ‚w { , rfÞtu yrÄf W…fth >
‚tfu «r‚ W…fth rn‚, ™t ntu ð ‚ r™hÄth >>
yk s r÷{tºt òu h u rƒ™t, fh™ ™ Ë{Úto ftu Þ >
‚ð W…fthfw k Œu r ¾fu , Whe™ ftu W ™rn ntu Þ >>18>>
[tu…tR
Ët‚ Ät‚w surn ƒkÄ™ fthe, yiËu …þw ytrŒffwk rð[the >
Ëtu fuð÷ y…™u ‚™{tkrn, Ëw¾ Œw:¾ ŒunËkƒkrÄ fntkrn >>
‚trnfw k Œu ¾ ‚ nu y¿tt™e, ™t …h÷tu f fw k Œu ¾ ‚ «t™e >
ßÞwk Ëw¾ Œw:¾ …h÷tuf{U ntuR, {wÂõ‚fu ËtÄ™ ÷¾‚ ™ ËtuR >>
{tuÞ rŒr™ «¼w {r‚ Ëw¾fthe, ƒwÂØ rððuf ¿tt™ sw‚ ¼the >
‚trnËU þ{ Œ{ yÁk ‚… sunt, R™ ytrŒf ËtÄ™ sw‚ Œunt >
Þw k {U þw Ø ¼Þtu {™{tk R , Ëtûte ûtu º t¿t Sðfe ™tk R >
…wÁ»ttu¥t{ …hƒúñ nu sunw, «„x «{tý ßÞwk ¼t»t‚ ‚unq >>
Œtu n t - yi Ë u ©e¼„ðt™fw k , ƒtÌt Á ÓŒÞfu {tk n e >
Œu ¾ ‚nw k «íÞût ßÞw k , ytzâ yxf ftu W ™tk r n >>19>>
[tu…tR
nu Ë{Úto nu Œuð „tUËtR, yr‚ Œw:¾ËU ƒËðtu rs™{tkR >
yiËu „¼o{U ƒË‚nwk sƒnq, ƒtrnh r™fË‚ zh‚ nwk ‚ƒnq >>
yk Ä fq … Yr… Ëk Ë tht, r‚™{U ƒtË ™rn [tnw WŒtht >
419
©efr…÷„e‚t
òu ËkËth fq… {tkrn ytðu, ‚urn Ëk„ ‚ƒ {tÞt ÷…xtðu >>

‚tr…Au Þn Sð nu òu R, ‚™{U ‚tne ynk ƒw Â Ø ntu R >
™the Ëw‚trŒ ËkƒkÄËu ¼the, {{‚t ntu‚ yrÄf Œw:¾fthe >>
r‚™ËU y™k‚ Œun{ne sk‚t, sL{ {]íÞw Œw:¾ Ën‚ y™k‚t >>20>>
‚t‚U „¼o ðtËfu {tk n e, yr‚ Œw :¾ swõ ‚ hn‚nwk ‚tk r n >>
nrh„e‚ AkŒ -
Œw:¾ swõ‚ hn‚nwk ‚Œr… «¼w {{ Ëƒ rn ÔÞtfw÷‚t „R,
‚w { rŒ™e Ëw ¾ Œ rððu f yÁk rð¿tt™ sw ‚ ƒw Â Ø ™R >
Ëtu ƒw Â ØËU {{ ytí{fw k y¿tt™ Ëk Ë ] r ‚ xtrhnw ,
Þn y™k ‚ sL{ Ák {hý „¼o f u füËU WØtrhnw k >>
Œtu n t - sL{ {hýfu fü Ëtu, …w r™ {tu fw k ™rn ntu Þ >
ËtðÄt™ áZ ntu Þ fu , frhnw k Þí™ {U Ëtu Þ >>
Ëtuh Xt - ÓŒÞf{÷fu {tkne, Ähunu rð»ýw…Œ «u{ sw‚ >
Ëtu …÷ Atu z w ™tk n e, yu r n y[÷ rËØtL‚ {{ >>21>>
[tu…tR
yƒ ©efr…÷ Œuð ¼„ðt™t, Œuðnqr‚ «r‚ fn‚ Ëwò™t >
Ëw™nw {t‚ yurn rðrÄ {r‚ fe™t, Œþ {rn™uftu Sð «ðe™t >>
Þwk ¼„ðt™fe M‚wr‚ r™íÞ fh®n, „¼o{U hn‚ ¼Âõ‚ y™wËh®n >
‚tr…Au ™e[u rþh ntu R , «Ëð ft÷ftu {tÁ‚ òu R >>
‚ƒ ‚‚ft÷ «Ëð rn‚ ytR, «uh‚ nu yr‚ òuh s™tR >>22>>
«Ëð ft÷ftu ðtÞw Ë U sk ‚ t, ™e[u «u Þ tu o Sð y™k ‚ t >>
™e[tu rþh frhfu ‚‚ft÷t, ïtË WåAðtËËU hrn‚ ƒunt÷t >>
yr‚ yt‚wh M{]r‚ ¼R ™tþt, {]‚f Ë{t™ r¾Òt ¼Þtu ïtËt >>
Œtunt - yrÄf fü fhe „¼oËU, ƒtrnh r™fË‚ sk‚ >
nrh{tÞt {tu r n‚{r‚, ¼w r ÷ „Þtu ¼„ðk ‚ >>23>>
[tu…tR
rðct {q º t sw õ ‚ ¼w rð{tk rn, Sð ƒu n t÷ …Þtu o nu ‚tk r n >
420
©efr…÷„e‚t
rðct{U ¼yu fex ßÞwk «t™e, {÷ Ák {qºt{ne ÷tuxu y¿tt™e >>

„¼o{U ¼Þtu òu rºtft÷ftu ¿tt™t, Ëtu ¼Þtu ™tþ ƒZâtu y¿tt™t >
yr‚ rð…he‚ „r‚ sƒ …tR, yr‚ htuð‚ ©e…r‚ rðËhtR >>24>>
ƒt÷fftu yr¼«tÞ nu su nt, …tu» t™nth ™ ò™‚ ‚un t >
yiËu {t‚-r…‚trŒf suW, r™þrŒ™ …tu »tý fh‚ nu ‚u W >>
‚t‚u yt…fw k „{‚ ™ òu R, Ëtu R …ŒthÚt «t…‚ ntu R >
‚Œr… ƒt÷ ™t fn™fu ftò, Ë{Úto ™tkrn htuð‚ rƒ™ ÷tò >>25>>
swft1 r…þw2 »txT{÷3 rs™{tkne, yrÄf yþwr[ …ÞOf fntkne >
Ëtu …ÞOf{U Ëtuð‚ ƒt÷t, Œw:¾ Œw„OÄ Ëtu Ën‚ rðþt÷t >>
Œtu n t - y…™u yk „ Ëw ò ™{U , ƒu X ™ WX™ {tk n e >
rVh™ rð»tu Ë{Úto ™ne, yr‚ htu ð ‚ þw Ø ™tk n e >>26>>
[tu…tR
{åAh »tx{÷ ytrŒf òu R , ftx™nth sk ‚ w nu Ëtu R >
„¼o{U hÌttu òu rºtft÷ftu ¿tt™t, ËtuW r{x „Þtu ƒZÞtu y¿tt™t >>
‚trf íð[t yr‚ ftu{÷ ò™e, ftx‚ sk‚w yrÄf Ár[ ò™e >
ßÞwk yuf f]r{fwk ƒnw‚ f]r{ ¾tðu, ‚urn rðrÄ ƒt÷ htu‚ Œw:¾ …tðu >>27>>
Ëw™nw {t‚ Þn Sð nu sune, yurn rðÄ y™k‚ fü Ënu ‚une >
…tk [ ð»to ÷ w k ƒt÷ fntðu , ‚ƒ÷w k ƒt÷…™fu Œw : ¾ …tðu >>
íÞwk Œþ ð»to «sk‚ nu suW, …ti„kz Œw:¾Œ yðMÚtt ‚uW >
yt…fwk ðtkrA‚ r{÷‚ ™ ÷uþt, ËtuR …ŒthÚt rn‚ Ënu õ÷uþt >>
Œtunt - Þt fth™ yr‚ þtuf sw‚, yr‚ y¿tt™ËU sk‚ >
«ƒ÷ ¢tu Ä sw ‚ hnu ËŒt, Wh{ne fü y™k ‚ >>28>>
[tu…tR
‚tr…Au òuƒ™ {Œ{tkrn, ft{fu ðþ fAw ËwÄ ƒwÄ ™tkrn >
Œunfu Ëk„ ƒZâtu yr¼{t™t, ¢tuÄËU ðih fh‚ rðrÄ ™t™t >>
y…™u ™tþ rn‚ {qZ y¼k„t, fh‚ rðhtuÄ ftr{fu Ëk„t >>29>>
…k[ ¼q‚ fhefu ¼Þtu Œunt, r‚™{uk yË‚ yt„ún sw‚ sunt >
1. ÷e¾ 2. sk‚w 3. {tkfz
421
©efr…÷„e‚t
y¿t Sðfwk fw{r‚ y…tht, ynk {{íð {r‚ ðth{ðtht >>30>>

Þn òu Sð ‚™ …tu»tý ftò, …t‚f fh‚ íÞt„e Ëƒ ÷tò >
sune …t‚f ðþ ntuÞfu sk‚t, ËkË]r‚fU Œw:¾ Ën‚ y™k‚t >>
surn ‚™fwk …tu»t‚ nu «t™e, Ëtu ð…w ntu‚ …h{ Œw:¾Œt™e >>
Œtunt - sntk sntk òð‚ Sð Þn, r‚™ r…Au ðÞw ò‚ >
ntu ‚ yrðãt f{o Ë U , Œu n Œw : ¾Œ Ëtûtt‚ >>31>>
[tu…tR
Ëw™nw {t‚ Þn Sð nu òuR, ðuŒfu {„{ne hn‚ nu ËtuR >
‚Œr… rþ§ rsbt Ëw¾ suW, ‚urn rn‚ Wã{ fh‚ nu ‚uW >
yuËu yÄ{o Ë„o{u hn®n, yË‚ …wÁ»t n{ ‚trnfwk fn®n >
R™fU Ëk„{U hrnfu «t™e, yË‚…wÁ»t rfÞtu {„ Œw:¾Œt™e >>
Ëƒ $rÿÞfu rð»tÞËw¾ sunt, ‚tË «tÂó rn‚ {th„ ‚unt >
r‚™{ne Sð h{‚ nu sunw, «Út{ ßÞwk ËkË]r‚ …tð‚ ‚unq >
™hf [tu htrËfu Œw : ¾ su n e, «Út{ fnu …tð‚ nu ‚u n e >>32>>
ËíÞ þti[ ŒÞt {ti™ nu ¼the, þtu¼t ÷ts ƒwÂØ Ëw¾fthe >
fehr‚ ût{t þ{ Œ{ «¼w‚tR, R™ ytrŒf þw¼ „w™ Ëw¾ŒtR >>
Œtu n t - yË‚ …w Á »tfu Ëk „ ËU , {tu û tŒtR „w ™ yu n w >
Ëƒne ¼tr‚ sz {q ÷ sw ‚ , ™tþfw k …tð‚ ‚u n w >>33>>
[tu…tR
‚t‚U yË‚ …w Á »tftu Ëk „ t, ‚s‚ {w { w û tw Sð y¼k „ t >
{qZ yþtk‚ Ák ÷tu÷w… ¼the, W÷xu ¿tt™ swõ‚ ynkfthe >>
Œun {U yt‚{ ƒwÂØ y…tht, þtu f fh™fu òuø Þ „{tht >
¢ezt{]„ rsr{ ™the ytrÄ™t, yiËu yË‚ …wÁ»t {r‚ne™t >>34>>
Sðfwk rºtÞftu «Ëk„ nu sunt, íÞwk rºtÞËkr„ «Ëk„ nu ‚unt >
W¼Þ «Ëk„ËU ƒkÄ™ ntuR, yiËtu {tun«Œ ytuh ™ ftuR >
yÒt ÿÔÞ ytrŒ …ŒthÚt òuW, ‚urn Ë{ ƒkÄ™ fh‚ ™ ËtuW >
÷tu ¼ Ák ÿÔÞ W…tso ™ su n e, rË¾u Ë U ytð‚ nu ‚u n e >>
422
©efr…÷„e‚t
Œtu n t - íÞw k ™thefe ft{™t, {™w » Þ ™ rË¾‚ ftu R >

íÞw k …þw ytrŒf Œu n {U , ¼u Œ w fnu rƒ™ ntu R >>
Ëtu h Xt - ‚trn‚U ™the «Ëk „, yr‚ƒkÄ™ fthe ÷¾‚ >
‚u r n rðrÄ Mºti ý «Ëk „ , ðr™‚t ßÞw k ƒk Ä ™ fh‚ >>35>>
[tu…tR
Ëw ™ nw {t‚ «ò…r‚ su n t, ƒú ñ t Œu ð ‚…Mðe ‚u n t >
yr‚þu Y… swõ‚ Ëfw{the, r™s …wºte ËhMð‚e yrðfthe >>
‚tftu Y… Œu r ¾ ÷÷[tyu , ƒú ñ t yrÄf …ht¼ð …tyu >
y…r™ ƒúñÂMÚtr‚ËU òuR, rþðrf ™tkR1 r„h‚ ¼yu ËtuR >>
Ëtu …wºtefu yk„ftu Ëk„t, fh™fwk RåA‚ ¼yu y¼k„t >
‚ƒ ËhMð‚e {]„e ntuÞ ¼t„e, ‚tr…Au ys [÷u y™wht„e >>
{]„MðY… Ärh r™÷os ntuR, þk¼w ytrŒ Œu¾u ™rn ftuR >
rþð {heåÞtrŒf r™s Ëw‚ suW, ‚urn Œu¾‚ Œtuh‚ ¼yu ‚uW >>36>>
Ëw™nw {t‚ rºtÞY… ÷tu¼tR, ysnwrf2 {r‚ {tunfwk …tR >
‚ƒ ƒú ñtËU W…su sune, rþð {her[ ytrŒf nu ‚u ne >>
íÞwk {heåÞtrŒfËU ¼yu sunw, f~Þ… ytrŒ «ò…r‚ ‚unq >
r‚™ rfÞtu ŒuðtrŒf s„ yune, r‚™{U ™thtÞý Ér»t rƒ™ surn >>
™theY… {tÞtËU Ëtu W , {tu n ™ …tðu yi Ëtu ™rn ftu W >>
Œtu n t - ©e™thtÞý {w r ™ rƒ™t, ƒú ñ trŒf Ëƒ su n q >
rºtÞftu Y… rð÷tu r ffu , {tu n fw k …tð‚ ‚u n q >>
ËtuhXt - ™the ™Þ™ þh òuR, òrn ™ ÷t„‚ ðu„ sw‚ >
yi Ë tu ytu h ™ ftu R , ©e™thtÞý Œu ð rƒ™ >>37>>
[tu…tR
™theY… {{ {tÞt su n q , {t‚ ‚tË ƒ÷ Œu ¾ tu yu n w >
rs™ Œþ rŒþ Sr‚ ðþ fe™t, yiËtu yi÷ ÞÞtr‚ ™huþ «ðe™t >>
ŒþhÚt htðýtrŒ yr‚þqht, r‚™rnfwk ™the rfyu [f[qht >
fuð÷ ¼úfwxe rð÷tËËU ™the, …„fe ÷t‚ Ëƒfu rþh Äthe >>
1 . þkfh™e su{, 2 - ƒúñt™e
423
©efr…÷„e‚t
yiËu yr‚ Ë{Úto ™]… sune, swð‚e …tôËU ¾wkŒ‚ ‚une >
™theY… {{ {tÞt ¼the, ‚urn ƒ÷ yt„u st‚ Ëƒ nthe >>38>>
{{ ËuðtËU …h{ Ëw¾fthe, ytí{÷t¼ …tÞtu yrðfthe >
Þtu„ yütk„ftu …th nu òuR, Ëw¾Œ Ë{trÄ RåA‚ ËtuR >>
¼Âõ‚Þtu„ yÁ ËtkÏÞ WŒtht, íÞwk yütk„ Þtu„ yrðftht >
yu r‚nw Þtu„{U hn‚ nu òuW, yiËtu Þtu„e rð[ûtý ËtuW >>
™the «Ëk„ fh‚ ™rn sƒne, Þtu„fu …thfwk …tð‚ ‚ƒne >>
Œtu nt - ¼Âõ‚Þtu„ ytrŒf rð»tu, hn‚ nu Þtu„e WŒth >
Ëtu Þtu „ efw k fn‚ nu , rºtÞ Ëtu R ™hfftu îth >>
òu „ efw k Þ{…w h rð»tu , ™the ‚w h ‚ ÷u ò‚ >
fh ƒòÞfu {nt{w r ™, Þw k r n fn‚ Ëtûtt‚ >>39>>
[tu…tR
Œuð ©enrh ‚urn r™Š{ rð[the, ™theY… {tÞt yr‚ ¼the >
áZ …r‚ðú‚t Ä{o sw‚ òuR, ¼„ðŒT¼Âõ‚ Œu¾tÞfu ËtuR >>
rÄhsËU Ëu ð t r{»t Äthe, Þtu „ efu Ze„ ò‚ X„the >
yu rËnw ™thefw k Þtu „e su nq , r™s {]íÞw Ë{ Œu ¾‚ ‚u nw >>
Ëtu ðr™‚tfwk þwØ nrhŒtËt, fƒnw ™ ytð‚ Œuð‚ …tËt >
swðr‚fu „w™fwk Œur¾fu òu„e, ™tkrn ÷tu¼t‚ ƒúñhË ¼tu„e >>
ßÞwk yr‚ ™e÷u ‚]ý1ËU {t‚t, ZkõÞtu nu fq… ¼tË‚ Ëw¾Œt‚t >
™e÷u ‚]ýfu ÷tu¼e …þw sunt, r‚™ftu {]íÞw fq… nu yunt >>
Œtu n t - íÞw k …r‚ðú ‚ trŒ „w ™ sw ‚ , yÒttrŒfËU Ëtu Þ >
Ëu ð t fh‚ þw Ø ¼tðËU , yr‚þu ‚‚…h ntu Þ >>
ËtuhXt - ‚Œr… ðr™‚t ËtuR, òu„e r™s {]íÞw „e™‚ >
sL{ {] í Þw « Œ ntu R , Þw k ò™e ‚u r n Ëk „ ‚s‚ >>40>>
[tu…tR
yurn rðrÄ RåA‚ r™s fÕÞt™t, surn áZ ¼Âõ‚ ¿tt™ yÁ æÞt™t >
áZ ði h tøÞ Ä{o sw ‚ su n e, yu Ë tu {w { w û tw Þtu „ e ‚u n e >>
1 - ½tË
424
©efr…÷„e‚t
Þwð‚e fu ŒunY… òu {tÞt, yr‚ áZ ƒkÄ™fthe s™tÞt >

yƒ òu ™the …r‚ðú‚t Ëwò™t, ¿tt™ ðihtøÞ ¼Âõ‚ yÁ æÞt™t >>
R™ Ëƒ swõ‚ òu ðr™‚t ntuR, r™s fÕÞt™fwk RåA‚ ËtuR >
Ëtu W rºtÞtfw k ™h‚™ Y…t, {tÞt ƒk Ä ™ rn‚ Œw : ¾Y…t >>
Þwð‚efwk sL{ {]íÞw«Œ yunt, fn‚ nu fr…÷ Œuð «¼w ‚unt >
Ëw™nw {t‚ Þn fÚtt …wht™e, swð‚efu Œun{U hn‚ òu «t™e >>
…wÁ»tfu Y… s™t‚ nu suW, yr‚ X„™e {{ {tÞt ‚uW >
‚trnfwk {tunËU …r‚ fhe {t™u, „]n Ëw‚ Ä™«Œ ‚trn «{t™u >>
Þwð‚efu Œun{U Sð nu sunq, yurn rðrÄ ¼wÕÞËU {t™‚ ‚unq >>
nrh„e‚ AkŒ -
sw ð ‚efu Œu n {U Sð nu Ëtu «Út{ ™h ‚™{U hÞtu ,
sw ð ‚efu Ëk „ ftu æÞt™ áZ ‚u r n fth™ sw ð ‚e ¼Þtu >
íÞw k ™hfu Œu n {U Sð Ëtu hÌttu «Út{ rºtÞfu Œu n {U ,
‚u r n …w Á »tftu hÌttu æÞt™ Þtrn‚u ™h ¼Þtu ‚u r n ™u n {U >>
Œtu n t - ‚t‚U …w Á »t yÁ ™thefu , Œu n Ëtu {tÞtY… >
«¼w rƒ™ ‚u r n ®[‚™ ‚su , òr™ ËŒt Œw : ¾fq … >>41>>
[tu…tR
‚t‚U …w Á »tfu Œu n ßÞw k yu n q , {tÞt ðu þ ƒ™tð‚ ‚u n q >
‚trn {w{wûtw {tr™™e sunt, áZ r™s {]íÞw ò™‚ ‚unt >>
…r‚ …wºt „]nfu ytftht, {]íÞw ËtuR ¼Þtu rðrðÄ «ftht >
Œið òu Ëƒfwk f{o V÷Œt‚t, ‚urn «uÞtuo {{ rZ„ Ëtûtt‚t >>
ßÞwk rfht‚ftu ËwkŒh „t™t, {]„fwk Ëw¾Œ ËtuR {]íÞw Ë{t™t >>
íÞwk …r‚ …wºt yÁ „]nY…t, Þn {tÞt r«Þ ÷„‚ y™q…t >>
‚Œr… ‚trn {]íÞw Ë{ ò™e, ©e Ë{ «¼w…Œ Ëuðu ËÞt™e >
íÞwk ™hŒun{U Sð òu hnne, Þwðr‚ «Ëk„ËU {nt Œw:¾ Ënne >>
rºtÞ ‚™Y… nu {tÞt suW, ‚urn «Ëk„ ‚une æÞt™ nu ‚uW >
…wÁ»tfwk yr‚þu ƒkÄ™fthe, ÷¾ [tuhtþe ¼ú{tð‚ ¼the >>
425
©efr…÷„e‚t
nrh„e‚ AkŒ -
yurn ¼tr‚ Þwðr‚fu Œun{U hÌttu Sð ‚tnefwk yurn sw,
™h Œu n fu ytfth {tÞt fh‚ ƒk Ä ™ ‚u r n sw >
™thefw k …w Á»t «Ëk „ yÁk ‚u n e æÞt™ yr‚ ƒkÄ ™ fhu ,
[tu h tþe ÷¾ Þtu ™ e ¼ú { tð‚ ‚Œr… Ëtu y½ ™t xhu >>
íÞw k r n {w { w û tw …w Á »t Þw ð r‚ «Ëk „ Ëƒ rðrÄ íÞt„efu ,
r™s ðýto © { Ä{o sw ‚ hnu «¼w [ hý y™w h t„efu >
‚u r n rðrÄ {w { w û tw {tr™™e Ëƒ ™h «Ëk „ fw k íÞt„rn,
r™s ðýto © { Ä{o s w ‚ ©eftk ‚ Ëk „ y™w h t„rn >>
Œtu n t - ðtËw Œ u ð rð»ýw Ëw ¾ Œ, ™thtÞý ¼„ðt™ >
™h™the nrhs™ fhu , ‚u r n «Ëk „ ‚u r n æÞt™ >>
…w Á »tfu Sðfw k áZ ÷„e, {tÞt Þw ð r‚Y… >
íÞw k Þw ð r‚fu Sðfw k , ™h«Ëk „ ¼ðfq … >>
ðtËw Œ u ð fu æÞt™ËU , Œtu W {tÞt xh ò‚ >
Ë¥ttY…e Sð Ëtu , ƒú ñ ntu ‚ Ëtûtt‚ >>
Ëtu h Xt - ðtËw Œu ð ¼„ðt™, ‚u rn…t»to Œ ntu ð ‚ y[÷ >
nrhs™ …h{ Ëw ò ™, ƒú ñ Y… ntu R nrh ¼s‚ >>42>>
[tu…tR
yƒ rºtÞ …wÁ»t …hM…h stuW, áZ «Ëk„ íÞt„‚ ™rn ËtuW >
‚ƒ Þn Sðfwk ËkË]r‚ sunq, sL{ {hý Œw:¾ r{x‚ ™ ‚unq >>
Ëw™nw {t‚ Þn Sð nu sunt, MÚtq÷ Œunfw íÞt„efu ‚unt >
Ëq û{ ð…w ËU f{o y™w Ëthe, ytu h Œu n …tð‚ yrðfthe >>
Ëtu ‚™{U hÌttu Ëw¾ Œw:¾ …tðu, ‚tunw ËŒt f{or™ W…òðu >>43>>
Sðftu ®÷„ þheh nu sune, Sð sntk sntk òð‚ yune >
‚ntk ‚ntk ®÷„ þheh nu òuR, Sðfu r…Au òð‚ ËtuR >>
…k [ ¼q ‚ $rÿ {™Y…t, MÚtq ÷ Œu n Þn «„x y™q … t >
Ëtu ‚tu ™Þtu ™Þtu rðrðÄ «ftht, «tó ntu‚ nu ðthkðtht >>
Œtu n t - MÚtq ÷ Œu n ftu ™tþ Ëtu , Sðfw k {hý fnt‚ >
MÚtq ÷ Œu n «„x‚ sƒne, yu r n sL{ Ëtûtt‚ >>44>>
426
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
…wr™ Þn sL{ {hý nu sunt, yrÄf «„x fhe fn‚ nu ‚unt >
Ëw™nw {t‚ ‚tuÞ fnw Ëƒ ƒt‚t, ¼tu„fu ÞtuøÞ rð»tÞ Ëtûtt‚t >>
r‚™rf «tÂóftu MÚtt™fY…t, MÚtq÷ þheh nu …h{ y™q…t >
[ûtw ytrŒf $rÿÞ sunq, r™sr™s rð»tÞfwk „ún‚ nu ‚unq >>
‚ƒ Þn Sðftu {hý fntðu, yurn rðrÄ Sð y{h {he òðu >
‚ƒ Þn MÚtq÷ þheh nu sune, Vuh WŒu ntuR ytð‚ ‚une >>
‚ƒ Þn MÚtq÷ þheh{U ¼the, Þn{U Þwk ntuð‚ ynkfthe >
rð»tÞftu „úný Ëƒrn rðrÄ ntuR, Sðfwk sL{ fntð‚ ËtuR >>45>>
™u º tY… „tu ÷ fnu su W , ftu W htu „ trŒf fhefu ‚u W >
Y… rð»tÞfu Œþo ™ {tk r n, Œu ¾ ™rf þÂõ‚ hnu ™tk r n >>
r‚™{ne [ûtw $rÿ nu òuW, Y… „úný{ne òuøÞ ™ ËtuW >>
nrh„e‚ AkŒ -
sƒ ™u º t „tu ÷ f [ûtw $rÿÞ Á…fw k ™rn òu ‚ nu ,
‚ƒ Sð Œu ¾ ™nth ÿüt ËtÂût ¼tðfw k ¾tu ‚ nu >
yu r n ¼tr‚ MÚtq ÷ fu ™tþËU Ëq û {ftu ™tþ ™ ntu Þ sw ,
‚Œr… fntð‚ ™tþ Ë{ fths ™ ntu ð ‚ ftu Þ sw >>
Œtu nt - MÚtq÷ Œun rƒ™ fuð÷ rn, Ëqû{ Œun nu òuR >
rð»tÞ ¼tu „ fu „ú n ý{U , Ë{Úto ntu ‚ ™ Ëtu R >>
‚t‚U MÚtq ÷ ‚™ ™tþ òu , Sðfw k {hý nu yu n e >
MÚtq ÷ Œu n Wí…r‚ ¼R, Sðfw k sL{ nu ‚u n e >>46>>
[tu…tR
Sðfwk ðM‚w„‚ËU òuR, sL{ Á {hý fƒnw ™rn ntuR >
MÚtq÷ þheh «„x ntuR ytðu, …wh™ ËtuR MÚtq÷ ™tþfwk …tðu >>
‚tfu {t™ sw õ ‚ nu Œu n e, Sðfw k sL{ {hý nu yu n e >
‚t‚U {hýftu ºttË ™ Äh™t, Sð™ rn‚ ™ Œe™‚t fh™t >>
r™¼oÞ ntuÞ Sð„r‚ òr™, rð{÷ rððuf ™ ‚™yr¼{tr™ >
427
©efr…÷„e‚t
Äehsðt™ …wÁ »t nu su nt, Ëƒrn Ëk „ fw k íÞt„efu ‚u n t >>

yurn rðrÄ ƒkÄ™ hrn‚ nu sunw, {„™ ntuÞ ¼wrð rð[h‚ ‚unq >>47>>
r™s MðY…ftu Ëtûtt‚ftht, ò{ne Œþo ™ ntu ‚ WŒtht >
íÞwk yütk„ Þtu„ sw‚ sune, ¼Âõ‚Þtu„ rðhr‚ sw‚ ‚urn >>
yirË ËwƒwÂØ swõ‚ ƒwÂØðk‚t, þwØ {w{wûtw rð{÷{r‚ Ëk‚t >>
Œtu nt - «f]r‚ hr[‚ Þn ÷tuf{U, y…™tu f÷uðh òuÞ >
‚trn{U «er‚ íÞt„fu , {w r ™ðh rð[h‚ Ëtu Þ >>
su n e rðrÄ Ëk Ë ] r ‚ [¢ËU , Aw x ‚ «t™e yu n e >
{w õ ‚t™k Œ fu ™tÚt Ëƒ, {{o fÌttu nu ‚u n e >>48>>
xeftÞtk ðihtøÞnu‚wff{oËkË]r‚r™Y…ý™t{t Ëó{tuæÞtÞ: >>7>>
yæÞtÞ-8
[tu…tR
»tü{ yÁ Ëó{ nu su nt, ŒtuW yæÞtÞrð»tu nu yun t >
…t… f{o sw‚ Sð nu sunw, r‚™rf „r‚ ƒh™e nu ‚unw >>
yƒ yü{ yæÞtÞ{uk ¼the, «Út{ ðihtøÞ ntu‚ Ëw¾fthe >
…wÛÞY… þw ¼ f{o nu òuR, ‚trnfw k fh‚ Ëftr{ ntu R >
«ð]Â¥t Ä{osw‚ Sð nu suW, r‚™rf „r‚ ƒh™‚ nu ‚uW >>
yƒ ©efr…÷ Œuð ¼„ðk‚t, Œuðnqr‚ «r‚ fn‚ y™k‚t >
Ëw™nw {t‚ «ð]Â¥t Ä{oðt™t, ½hrn{U hn‚nu ntuÞ Ëwò™t >>
„]nMÚtt©{ ËkƒkrÄ r™sÄ{to, fh‚ nu Þ¿ttrŒf þw¼ f{to >
Mð„torŒffu ¼tu„Ëw¾ òuW, ‚urn rn‚ f{o fh‚ nu ËtuW >>
«¼wrf «tÂó rn‚ f{o ™ fhne, Þt‚U Ëft{ ËŒt ¼ð Vhne >>
Œtu n t - Ä{o f u V÷fw k Mð„o { U , ¼w õ ‚‚ nu fAw ft÷ >
rVh ytð‚ ™h÷tu f {U , yu r n rðrÄ hn‚ ƒu n t÷ >>
428
©efr…÷„e‚t
ËtuhXt - Vuh Mð„o V÷ fts, Ä{o Ëft{e ntuR fh‚ >

r™÷o ß sfw k ™ne ÷ts, «¼w ‚rs Þw k rð÷¾‚ 1 rVh‚ >>1>>
[tu…tR
ft{ËU yrÄf {qZ ¼Þtu sunq, «ð]r‚ Ä{o sw‚ …wÁ»t nu ‚unq >
«¼wfu ythtÄ™ swõ‚ nu sune, yuËu Ä{oËU rð{w¾ nu ‚une >>
‚trn‚U ©Øt swõ‚ nu òuR, rðrðÄ ¼tr‚fu Þ¿tËU ËtuR >
Œuð Ák r…‚hfwk Þs‚ yò™t, ‚Œr… ™ ò™‚ ©e¼„ðt™t >>2>>
Œuð Ák r…‚h Þs™fe sunt, ËtuR ©ØtËU ÔÞtó{r‚ ‚unt >
Œuð Ák r…‚hr™fu rn‚ ¼the, ðú‚ yÁk r™Þ{ h¾‚ Œw:¾fthe >>
yi Ë tu «ð] Â ¥t Ä{o sw ‚ su W , [k ÿ fu ÷tu f fw k …tÞfu ‚u W >
¼wÂõ‚fu [kÿ÷tuf Ëw¾ ™t™t, «u{ËU fhefu ËwÄthË …t™t >>
Œtu n t - Ëtu R r…Au {] í Þw ÷ tu f {U , ytð‚ nu {r‚{k Œ >
yi Ë u ft{e …w Á »tfw k , ™tk r n xh‚ ¼ðVk Œ >>3>>
[tu…tR
þu » t™t„ su n e ytË™Y…t, yi Ë u rðhtxfu Y… y™q … t >
htrºt «÷Þ{ne ËtuR ¼„ðt™t, þu»tþiÞt {ne Ëtu‚ Ëwò™t >>
‚ƒ Þn «ð]Â¥t Ä{o sw‚ òuW, yiËu „]nMÚtfu ÷tuf nu ËtuW >
…wÛÞËU …tyu Mð„torŒf sunt, Ëƒrn ÷tuf ÷Þ …tð‚ ‚unt >>4>>
yurn rðrÄ ðuŒ{U ƒLÞtuo sune, „]nMÚtftu «ð]Â¥t Ä{o nu ‚une >
r‚™{U hn‚ yi Ë tu ™h su n w , ‚trf „r‚ ƒŠ™ nu ‚u nq >>
ðuŒ{U r™ð]Â¥t Ä{o fnu ¼the, ‚trn{U hn‚ òr™ Ëw¾fthe >
ðtËwŒuð ¼„ðt™ nu òuR, r‚™fwk rðhtx Y… ÷r¾ ËtuR >>
òu „ e fh‚ W…tË™ su W, R™rnrf „r‚ fn‚ nu ‚u W >
Ëw™nw {t‚ òu„e yr‚Äeht, r™ð]Â¥t Ä{o sw‚ …h{ „k¼eht >>
ðhýt©{ ËkƒkrÄ òu Ä{to, ‚urn V÷ fAw ™ [n‚ ÷r¾ {{to >
V÷ òu yÚto Ák ft{ MðY…t, ‚trn ™ [n‚ òr™ Œw:¾Y…t >>
1. ð÷¾tk {th‚tu
429
©efr…÷„e‚t
Œtu nt - {tuûtfu rn‚ r™»ft{ ntuR, MðÄ{o fh‚ WŒth >

Ëtu Mð„to r Œf{ne, «er‚ hrn‚ yrðfth >>
ËtuhXt - Ëƒrn f{oV÷ òuÞ, íÞt„ rfyu yr‚ Œw:¾Œ ÷r¾ >
yrÄf þtk ‚ {w r ™ Ëtu Þ , ytí{r™c yr‚ rð{÷{™ >>5>>
[tu…tR
yi Ë u Þtu „ e …h{ Ëw ò ™t, r™ð] Â ¥t Ä{o { ne «er‚ðt™t >
‚™{ne ynk {{íð rƒ™ sune, áZ r™»ft{ nu Þtu„e ‚une >>
V÷ RåAt rƒ™ MðÄ{o sunt, ‚trnfu ƒ÷ËU Þtu„e s™yunt >
Þn òu rðhtx…w Á»tfu Y…t, ðtËw Œu ð «¼w …h{ y™q …t >>
r‚™ftu W…tË™ frhfu ¼the, yr‚ þwØ ¼Þtu r[¥t yrðfthe >
Þtrn{U hrð{k z ÷fu îtht, …w Á »t rðhtxfw k …tðu WŒtht >>
Ëƒ rŒþ{tkrn {w¾ òrn y™k‚t, yiËu rðhtx …wÁ»t ¼„ðk‚t >
ƒúñtrŒf ÂMÚth [h s„ sunw, Ëƒfu r™Þk‚t nu «¼w ‚unq >>
Œtu n t - ™t{Y… Ëƒ rðïfu , ytrŒ fthý yu n e >
Wí…Â¥t ÂMÚtr‚ yÁ «÷Þfu , fh™nth nu ‚u n e >>6>>7>>
[tu…tR
Ëw™wnw {t‚ ‚tuÞ fnw Ëƒ ƒt‚t, Þn òu rðhtx …wÁ»t Ëtûtt‚t >
‚trnftu ®[‚™ fh‚ nu sunt, r™s ‚™ íÞt„efu Þtu„e ‚unt >>
Ëq Þ o îthËU Ëtûtt‚ftht, …w Á »t rðhtxfw k …tyu WŒtht >
‚urn Âî…htÄo ft÷ sƒ ntuR, ™t{ Á… s„ hn‚ ™ ftuR >>
‚ƒ rðhtx …wÁ»tnwk r{x òðu, Þtftu ™t{ {nt«÷Þ fntðu >
Ëtu {nt«÷Þ ntu‚ ™rn òu÷wk, ÷tuf Ë™t‚™ hn‚ nu ‚tu÷wk >>
yiËu rðhtxfu ÷tuf{U òR, Þtu„e hn‚ …h{ Ëw¾ …tR >
fh‚ rðhtx …wÁ»tftu æÞt™t, Ëw¾ yiïÞo rðhtx Ë{t™t >>
yi Ëu ¼tu „fwk ¼w õ ‚‚ sun w , htrºt «÷ÞËU xh‚ ™ ‚u nq >>
Œtu nt - htrºt «÷Þ{ne Þtu„efu, Œun ¼tu„ yÁ ÷tuf >
‚tftu ™tþ ™ ntu ‚ nu , Ëw ¾ neËU hn‚ yþtu f >>8>>
430
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
Ë¥ð Ák hs ‚{ „w™ nu sune, ‚trnfu ytí{ fntð‚ yune >
ƒú ñ t ytrŒ «ò…r‚ su n w , Ëƒfu r™Þk ‚ t Ë{Úto ‚u n q >>
yi Ëu òu rðhtx nu òu R, y…™tu ytÞw»t ¼wÂõ‚fu ËtuR >
‚ƒ Âî…htÄo ft÷fu yk‚ t, ¼q r{ ytrŒ …k[¼q‚ «sk ‚t >>
{™ yÁ Œþ $rÿ nu suW, …k [ rð»tÞ þçŒtrŒf ‚u W >
ynkfth {n¥t¥ð «Ät™t, R™ Ëƒ sõ‚ rðhtx «{t™t >>
Ëtu r™sŒun rðhtx nu sunt, sƒ ‚urn íÞt„ fh‚ nu ‚unt >
‚ƒ Ëqºttí{t ŒunËU Œune, ‚™w òu rðhtx íÞt„efu ‚une >>
y…™tu yÔÞtf]‚1 Œun nu sunt, r‚™{U «ðuþ fh‚ nu yunt >
Œun yÔÞtf]‚fu fhe íÞt„t, þwØ MðY… hn‚ ƒz¼t„t >>
Œtu n t - {tÞt yÁ «f] r‚ …w Á »t, Ëƒfu r™Þk ‚t òu R >
yi Ë u ©e¼„ðt™fw k , …tð‚ nu ‚ƒ Ëtu R >>9>>
[tu…tR
S‚u nu «tý ðtÞw {™ sune, rð»tÞ{U «er‚ hrn‚ nu ‚une >
yiËu rðhtx W…tËf Äeht, rËØ Œun sw‚ òu„e „k¼eht >>
ËtuW rðhtx …wÁ»trf ™tkR, r™s ‚™ fthý Ëqû{ fntkR >
W¼Þ Œun ‚urn ‚rsfu yþu»tt, …wÁ»t rðhtx{U fhefu «ðuþt >
Ëtu R rðhtx …w Á »tfu Ëk „ t, ©e…r‚fw k …tð‚ þw Ø yk „ t >
‚Œr… rðhtx …wÁ»t nu òuR, r‚™ËU «Út{ ™rn …tð‚ ftuR >>
{nt «÷ÞËU «Út{ y…tht, htrºt «÷Þ ¼yu rðrðÄ «ftht >
r‚™{U rðhtx …wÁ»tËU ËtuR, r¼Òt hnu ‚urn Ëuðf ntuR >>
Þt‚U rðhtxfu ¼õ‚ y™k‚t, …tðu rðhtx …eAu ¼„ðk‚t >>
Œtu n t - yrð™trþ ËƒËU ƒzu , …hƒú ñ …w Á »t …w h t™ >
Ëtu R ËƒËu Wíf] ü nu , ðtËw Œ u ð ¼„ðt™ >>10>>
[tu…tR
{turn{U «u{ðr‚ nu {t‚t, ‚w{ Þn ƒt‚ òr™ Ëtûtt‚t >
1. y„BÞ
431
©efr…÷„e‚t
yiËe rðhtxrf ¼Âõ‚ «{t™t, ‚tneËU …tð‚ …Œ r™ðto™t >>

Þn {th„ yr‚ frX™ nu {tR, ‚t‚U Ëw„{ yƒ Œunw ƒ‚tR >
Ëƒrnfu ÓŒÞ f{÷{ne Œuðt, rfÞtunu r™ðtË y¾kz y¼uðt1 >>
¼Âõ‚Þtu„ yr‚þu Ëw¾fthe, íÞwk yütk„ Þtu„ y½nthe >>
W¼ÞËuk Sðftu {tntíBÞ y…tht, ËwLÞtu nu Ëƒrn rðrÄ ðthkðtht >>
yiËtu ðtËwŒuð ¼„ðt™t, f{÷t…r‚ «¼w …h{ Ëw ò™t >
‚w{ ‚urn þhý hntu {wŒ …tR, Ëtu «¼w ËŒt …h{ Ëw¾ŒtR >>
Œtu n t - ðtËw Œ u ð ¼„ðt™fw k , «u { ¼Âõ‚ËU {t‚ >
ËƒrðrÄ òr™fu Ëw ¾ ËŒ™, Ëu ð tu ËŒt Ëtûtt‚ >>
‚w { fw k …w h w » t rðhtxfe, frn W…tË™t òu R >
Ëƒ rðrÄ Ë{rÍ rð[the ‚w{, fh™ òuøÞ ™ne ËtuR >>11>>
[tu…tR
Âî…htÄo ytÞw » t nu òfw k , yi Ëu rðhtxfu ¼õ‚ nu ‚tfw k >
surn rðrÄ „r‚ ntuð‚ Ëw¾fthe, Ëtu Ëƒ ðt‚ fne rðM‚the >>
…wÁ»t rðhtxftu yuf rŒðË sune, ‚ƒ ÷„ ytÞw»Þðt™ nu ‚une >
Ëtu rðhtxY…e ¼„ðk ‚ t, ‚tË W…tËf þw ¼ {r‚ Ëk ‚ t >>
ƒúñt ytrŒ «ò…r‚ Ëƒne, R™ Ëƒfe „r‚ fn‚ nu yƒne >
Ëw™nw {t‚ ÂMÚth [h ËkËtht, R™ Ëƒfw W…òð™ntht >
yiËu ðuŒ„¼o2 ys òuR, «ð]r‚ Ä{o{ne hn‚ nu ËtuR >
Ér»t„ý «ð]Â¥tÄ{o sw‚ sunt, Ëƒrn rðhtx W…tËf ‚unt >>
{heåÞtrŒf ™ð «ò yÄeþt, ¼s‚ rðhtxY… s„Œeþt >
yune ¼Âõ‚ «ð‚toð‚ ¼the, «ð]Â¥t Ä{ofu yurn yrÄfthe >>
nrh„e‚ AkŒ -
yrÄfthe íÞwkne r™ð]Â¥t Ä{ofu r™ð]Â¥t {„{rn hn‚ nu,
rðhtx …w Á »t áZ W…tËf òu R «ð‚o f fn‚ nu >
Ë™ftrŒ rËØ rþð ytrŒ Þtu„uïh Ërn‚ rðrÄ Œuð sw,
Ëƒ «ð] Â¥t r™ð] Â¥tfu Ä{o sw‚ ‚ur n Ëk„ ÷u ‚‚¾u ð sw >>
1 - y¼uã, 2 - ðuŒtu™t h[™th
432
©efr…÷„e‚t
Ëƒ …w Á »tfu {æÞ ©u c …w Á »t rðhtxfu „w ý „tÞfu ,

Ëtu Ë„w ™ ƒú ñ rðhtxY…e ðtËw Œ u ð fw k …tÞfu >
…w r ™ htrºt «÷Þfu yk ‚ Rïh{q Š ‚ ft÷ nu òu Þ sq ,
Ëtu …w Á »t yÁ «f] r ‚fu «u h f yrÄf Ë{Úto òu Þ sw >>
Ëtu ft÷ËU Ë] Â üftu fth™ òu „w ™ nu su r n sw ,
‚urn ûttu¼ ¼yuËU rðhtx …wÁ»t nu ‚wh‚ ò„ú‚ ‚urn sw >
Ëƒ Ér»t Þtu„uïh Ërn‚ ƒúñt fh‚ f{o r™:Ëk„ sw,
Ëtu R þw Ø ËtÂ¥ðf f{o ‚trnfu fh™nth y¼k „ sw >>
‚t‚u òu …q ð o fÕ…{U hÌttu òrn òu yrÄfth sw ,
r‚™ Ërn‚ …w Á »t rðhtxfw k «t…‚ ¼yu fhe ÃÞthsw >
yƒ «Út{ ËtuR yrÄfth ÷ufh …wr™ rðhtxËU ntuðne,
Ëƒ rðïfu ÔÞðnth rn‚ Ëk Ë th{U r[¥t «tu ð ne >>
Œtunt - Ér»t yÁ Þtu„uïh Ërn‚, ðuŒ„¼o ys sunq >
¼u Œ áÂü yr¼{t™{U , …w r ™ …w r ™ W…s‚ ‚u n q >>
Ë{Úto …w Á »t rðhtxfu , Œu n ytí{t òu Þ >
r‚™ËU …] Ú tf r™s Œu n yÁ, ytí{fw k Œu ¾ ‚ Ëtu Þ >>
ËtuhXt - íÞwk fh‚t…™ {t™, ËtuW rðhtxËU r¼Òt hn‚ >
Þw k ð‚o ‚ nu Ëw ò ™, ‚t‚U Ëƒ W…s‚ hn‚ >>12-14>>
[tu…tR
MðÄ{o Ë U «tó ¼Þtu su W , ƒú ñ ÷tu f ði ¼ ð Ëw ¾ ‚u W >
Ëtu Ëw¾ ¼wÂõ‚fu ƒúñt Ëk„t, …wÁ»t rðhtxfwk ¼s‚ y¼k„t >>
‚ƒ ËtuR …wÁ»tY… ¼„ðt™t, ðtËwŒuð «¼w …h{ Ëwò™t >
r‚™fwk «tó ¼yu nu òuR, Ér»t yÁ Þtu„uïh nu ËtuR >>
‚uW sƒ ytð‚ Wí…Â¥t ft÷t, ÷u ÷u r™s yrÄfth rðþt÷t >
ƒúñtfu Ëƒ yk„ËU ¼the, …wr™ …wr™ W…s‚ nu Ëw¾fthe >>
yurn rðrÄ rþð ƒúñt {heåÞtŒe, Ë™ftrŒf Ëƒ {wr™ ƒúñðtŒe >
yu Ëƒ rËØ nu …qhýft{t, {wõ‚ Ák ƒúñr™c „w™Ät{t >>
fnu Âî…htÄo ytÞw sw‚ sunt, Ëtu Þtur„™fu ‚wÕÞ nu yunt >
‚Œr… ©eðtËwŒu ð ¼„ðk ‚t, ‚urn RåAt frhfu ƒwÂØðk‚t >>
433
©efr…÷„e‚t
rðïfe Wí…Â¥t ÂMÚtr‚ ÷Þ ftò, Sðfwk {tuûtfu rn‚ {wr™htò >

ði r Œf Ä{o «ð] Â ¥tY…t, íÞw k rn r™ð] Â ¥t Ä{o y™q … t >>
Œtunt - W¼Þ Ä{orf «ð]Â¥t rn‚, sƒ sƒ htrºt ntuÞ >
‚ƒ ‚ƒ …w Á »t rðhtx{U , ÷e™ ntu Þ fu Ëtu Þ >>
htrºt «÷Þfu yk ‚ {U , …w Á »t rðhtxËU yu n w >
W…s‚ Ëƒrn Mð‚k º t rsr{, f{o f u ðþ ™rn ‚u n q >>
ËtuhXt - y¿t Sð rs{e yurn, …wÁ»t rðhtx{U ÷e™ ™rn >
yr‚þu Ë{Úto ‚u r n, nrh RåAt W…s‚ hn‚ >>15>>
[tu…tR
fnu òu rðhtx …wÁ»tfu Y…t, ðtËwŒuð «¼w …h{ y™q…t >
r‚™fu ¼õ‚ òu W¼Þ «ftht, Ëtu Ëƒ rðrÄ fnuW WŒtht >>
yƒ Ëtu «¼wËU rð{w¾ nu sune, Ä{o Ák yÚto ft{…h ‚une >
fuð÷ Ä{o Ëftr{f sunt, ®™Œ‚ ‚trn Œw:¾Œ ÷r¾ yunt >>
Ëw™nw {t‚ òu ™h {r‚ne™t, f{o{U {™ ytËõ‚ {÷e™t >
f{o{uk ©Øt swf‚ nu ¼the, ðuŒrðrn‚ Ëƒ f{o rð[the >>
r™íÞ ™ir{Â¥tf Ëft{ òu f{to, Ëtu Ëƒ fh‚ ™ ò™‚ {{to >>16>>
yrÄf hòu„w™ sw‚ {™ òfu, $rÿË{qn ™tkrn ðþ ‚tfu >
ft{e „] n tËõ‚ {r‚{k Œ t, òu h ËU {q Z VËU ¼ðVk Œ t >>
Œtunt - yiËu …wÁ»t rŒ™rŒ™ «r‚, r…‚hfwk Þs‚ y…th >
«¼w …Œ…k f s rð{w ¾ fw k , hn‚ yu n e r™hÄth >>17>>
[tu…u tE
òrn Ëk ƒ k r Ä ƒw Â Ø nu òu R , nhu Ëk Ë th…tþfw k Ëtu R >
„t™ fh™fu òu ø Þ WŒtht, òfu «t¢{ y™k ‚ y…tht >>
yu Ë u {Äw Ë q Œ ™ ¼„ðt™t, ðtËw Œ u ð „w ™ Y…r™Ät™t >
r‚™fe fÚttËU rð{w¾ ™h sune, Ä{o Ák yÚto ft{…h ‚une >>18>>
yiËu rð{w¾ …wÁ»t {r‚ne™t, Ëtu nrhŒtË ™ ntu‚ {÷e™t >
yåÞw‚ ðtËwŒuð «¼w sunt, r‚™fe fÚtt y{]‚hË yunt >>
r‚™fwk íÞt„efu ™h {r‚{kŒt, yË‚ fÚtt Ëw™e ntu‚ yt™kŒt >
434
©efr…÷„e‚t
„út{ þqfh ßÞwk rðct ¾tðu, yr‚ {÷ {qºt{U yt™kŒ …tðu >>
íÞwk «¼w rƒ™ yLÞ Œuðrf ƒt‚t, yË‚ fÚtt Ëtu Ëw™‚ Ëtûtt‚t >>
Œtu n t - ðtËw Œ u ð ¼„ðt™fe, fÚtt Ëw Ä tË{ òu Þ >
r‚™ËU rð{w ¾ {r‚{k Œ ™h, n™u nu Œi ð ™u Ëtu Þ >>19>>
[tu…tR
hrðfu ŒÂûtý {„ËU «t™e, r…ºt÷tu f …tð‚ y¿tt™e >
r…ºt÷tuf{ne …wÛÞ V÷ òuR, fAwf ft÷ËU ¼wÂõ‚fu ËtuR >>
…wr™ y…™u …wºttrŒf sunt, r‚™{ne sL{ Äh‚ nu yunt >
„¼to Ä t™ ytrŒ Ëk M ftht, Ëtu M{þt™ «sk ‚ y…tht >>
yirË r¢Þt y…rhr{‚ suW, ÞÚttþt† Ëƒ fh‚ nu ‚uW >>20>>
Ëtu ™h r…‚]÷tufËu siËu, r„h‚ nu Ëƒrn fn‚ nu ‚iËu >
nu …r‚ðú‚t rð{÷{r‚ {t‚t, …wÛÞËU r…ºt÷tu f Ëtûtt‚t >>
r‚™fwk …tÞ …wÛÞ V÷ ¾tðu, ¼tu„ËU ûteý Ëwf]‚ ntuR òðu >
yi Ëu …w Á »t …hðþrf ™tk R, r„h‚ nu {] í Þ÷tu ffu {tk R >>
Œtu n t - Œu ð r™ r{÷ ‚‚ft÷ ‚u n e, ði ¼ ð rf™u ™tþ >
Þw k Ëw h ztÞtu o Äfu r ÷fU , …tð‚ yr‚ Œw : ¾ ºttË >>21>>
[tu…tR
Þtrn‚uk {t‚ Ëw™tu ‚w{ ƒt‚t, ƒúñtrŒfrf ™tkR Ëtûtt‚t >
…w Á »t rðhtxY… òu fntðu , yi Ë u ðtËw Œ u ð fw k …tðu >>
Þn {„ yr‚þu frX™ y™q…t, …wÁ»t rðhtx Ëtu {trÞfY…t >
rðïftu Wí…Â¥t ÂMÚtr‚ Ëkntht, ‚urn rn‚ «¼wftu Ë„w™ yð‚tht >>
fh‚ Ëft{ f{o ™h sune, íÞwk yLÞ Œuð W…tËf ‚une >
f{÷tftk‚ËU rð{w¾ nu òuR, …wr™ …wr™ ËkË]r‚ …tð‚ ËtuR >>
Þt‚U {t‚ ‚w{‚tu Ähe Äeht, …wÁ»t rðhtxfu nu‚w „k¼eht >
íÞwkrn rðhtxfu «uh™ntht, ¼s™ òuøÞ sune [h™ WŒtht >>
yi Ë u ðtËw Œ u ð ¼„ðt™t, ©e™thtÞý «„x «{t™t >>
Œtu nt - ©e…r‚ …wÁ»ttu¥t{ «„x, rð»ýw Ëf÷ „w™Ät{ >
r‚™rf ¼Âõ‚ yr‚«u { sw ‚ , fh™e ntu Þ r™»ft{ >>
435
©efr…÷„e‚t
ðtËw Œ u ð fu „w ™ Ërn‚, ™ðÄt ¼Âõ‚ òu R >

Ëtu ¼Âõ‚ËU ©e…r‚, ¼òu ËŒt áZ ntu R >>
ËtuhXt - ‚urn fth™ ‚w{ {t‚, …wÁ»t rðhtxftu ¼s™ ‚rs >
ðtËw Œ u ð Ëtûtt‚, ‚trn ¼òu yr‚ «u { sw ‚ >>22>>
[tu…tR
Ëw™nw {t‚ ËtuR ©e¼„ðt™t, ðtËwŒuð «¼w …h{ Ëwò™t >
r‚™{ne òuÞtuo yrÄf Ëw¾fthe, yiËtu ¼Âõ‚Þtu„ ¼ð¼Þnthe >>
yu r n Ëã ði h tøÞ W…òðu , Ëtu R ƒú ñ Ëtûtt‚ Œu ¾ tðu >
Sðfwk ËnsËU ƒúñfu Ëk„t, yuf ¼tð ntuR hn‚ y¼k„t >
yiËtu r™s yt‚{¿tt™ nu òuR, ¼Âõ‚ ‚wh‚ W…òð‚ ËtuR >>23>>
sƒ Þn ¼õ‚ftu r[¥t nu sunt, nrh „wý{ne y™whtr„fu ‚unt >
yrÄf «u{ËU «¼wfu {tkne, yr‚ r™ù÷ ntuÞ Xuhefu ‚tkne >>
…k [ ¼q ‚ fe áÂü su n q , r‚™ËU ‚w Õ Þ ¼tË‚ nu ‚u n w >
yu Ë u rð»tÞ þçŒtrŒf su W , $rÿÞrf ð] Â ¥tËU ‚u W >>
Œtunt - r«Þ yÁ yr«Þ yune rðrÄ, rð»t{ ¼tð nu sunw >
«¼w { U ÂMÚth ¼Þtu r[‚ Ëtu , „ú n ý fh‚ ™ne ‚u n q >>24>>
[tu…tR
‚ƒrn Ëtu ¼õ‚ r™òí{t Ëk„t, ƒúñfwk yuf fhe Œu¾u y¼k„t >
Ëtu ƒúñ «f]r‚ «Ëk„ËU LÞtht, ™¼ rsr{ …qhý …h{ WŒtht >>
‚s™u Þtu øÞ yrðãt {tÞt, rðãt„ún ýfu Þtu øÞ fntÞt >
W¼ÞËU hrn‚ ƒúñ yufY…t, r™ò™kŒ{Þ …h{ y™q…t >>25>>
¿tt™{tºt «f] r ‚…h su r n, ƒú ñ …w Á »t …h{tí{t ‚u r n >
Ëƒfu r™Þk ‚ t Rïh su W , «f] r ‚fu yrÄ…r‚ nu ‚u W >>
íÞwk »tx „w™ yiïÞo Ë{u‚t, yuf ƒúñ Ëƒ þÂõ‚r™fu‚t >
‚¥ð [turðþ «f]r‚ sw‚ òuW, …wÁ»t rðhtxfu Y…ËU ËtuW >>
Œtunt - rðïfe Wí…Â¥t ÂMÚtr‚ «÷Þ, R™fu ftÞo rn‚ òuÞ >
436
©efr…÷„e‚t
…] Ú tfT …] Ú tfT rsr{ ¼tËrn, ‚Œr… y¾k z nu Ëtu Þ >>26>>

[tu…tR
Þw k ¼Âõ‚Ëu ƒú ñ fu Ëk „ t, yu f ¼tð …tÞtu nu y¼k „ t >
yi Ë tu áZ Þtu „ e nu su n e, Ëƒrn ¼Âõ‚Þtu „ ËU ‚u n e >>
yr‚þu ðtkrA‚ yÚto nu yunt, ðtËwŒuð {ne …h{ Ë™unt >
yurn rƒ™ yLÞ …ŒthÚt Ëtht, hn™t r‚™{U yËk„e y…tht >>27>>
ƒúñËU hn‚ ƒrn{wo¾ sunt, ƒtÌt rð»tÞ{ne ð‚o‚ ‚unt >
yiËu $rÿÞ„ýËU ‚‚ft÷t, Þtu„efwk ntuð‚ ¼útkr‚ rðþt÷t >>
Œu n trŒf ytfth{U ¼the, ËíÞY… ¼ú t k r ‚ Œw : ¾fthe >
ËtuR ¼útkr‚ËU ¿tt™MðY…t, r™„woý ƒúñ òu yuf y™q…t >>
Ëtu òu„efwk fƒnw ™ ¼tËu, …k [ rð»tÞ r™sY… «ftþu >
sƒ Þtur„ftu $rÿ„ý Ëƒne, ƒúñfu Ë™{w¾ ð‚o‚ ‚ƒne >>
rð»tÞ{tºt ™rn ¼tË‚ ftuR, ƒúñ MðY…ftu Œþo™ ntuR >>
Œtu n t - ‚tne‚u Œu n trŒf yÁ, rð»tÞËU ntu Þ yËk „ >
ƒú ñ fu Ë™{w ¾ $rÿ Ëƒ, h¾™t y[÷ y¼k „ >>28>>
[tu…tR
Þn òur„ftu $rÿ„ý Ëƒne, ƒúñËU ntu‚ ƒrn{wo¾ sƒne >
‚ƒ Ëƒ rð»tÞ Œu¾‚ nu sunw, fr…÷ Œuð «¼w fn‚ nu ‚unw >>
nu {t‚t {n¥t¥ð nu òu W , íÞw k ynk f th fntð‚ Ëtu W >
rºt„wýY… r‚nw rðÄ ynkftht, ËtuW rºtrðÄ ¼Þtu rðrðÄ «ftht >>
nrh„e‚ AkŒ -
òu ƒnw ‚ rðÄ ynk f th Ëtu ¼Þtu …k [ ¼q ‚ fu Y… sw ,
yøÞth $rÿÞ rð»tÞ …k [ Á Œu ð ‚t Ëtu y™q … sw >
‚urn ¼tr‚ …wÁ»t rðhtx yÁ {n¥t¥ð ytrŒf sun sw,
R™ËU ¼Þtu nu rðhtx…w Á »tftu rðïY…e Œu n sw >>
437
©efr…÷„e‚t
Œtu n t - {n¥t¥ðtrŒf ð] k Œ ËU , W…ßÞtu Ëƒ Ëk Ë th >

ƒú ñ t fex «sk ‚ Ëƒ, r¼Òt r¼Òt y™k ‚ «fth >>
ƒú ñ ËU $rÿ ƒrnh{w ¾ , yi Ë tu òu „ e su r n >
‚tfw k Þn Ëk Ë th Ëƒ, yr‚ ËíÞ ¼tË‚ yu r n >>
sƒ Þtu r „ftu $rÿ„ý, ƒú ñ fu Ë™{w ¾ ntu Þ >
‚ƒ Ëtu Þtu „ e y¾k z yu f , ƒú ñ fw k Œu ¾ ‚ Ëtu Þ >>
Ëtu h Xt - {n¥t¥ðtrŒf su W, ™t ¼tË‚ ytfth ftu W >
{„™ hn‚ {w r ™ ‚u W , y¾k z ƒú ñ Œþo ™ fh‚ >>29>>
[tu…tR
Ëw™nw {t‚ ‚tuÞ fnw ËtuR ƒt‚t, ©Øt ¼Âõ‚ r™íÞ r™íÞ Ëtûtt‚t >
íÞwk yütk„ Þtu„ nu sunw, ËtkÏÞ Þtu„ yÇÞtË nu ‚unq >>
R™ ËtÄ™ËU y[÷ {™ òftu, íÞwk yr‚ áZ ðihtøÞ nu ‚tftu >
íÞwk ŒuntrŒ …ŒthÚt sunt, r‚™{U ytËÂõ‚ hrn‚ nu ‚unt >>
yi Ëtu yr‚áZ Þtu„ e òu R, ƒú ñfw k «„xrn Œu ¾ ‚ Ëtu R >>30>>
nu „wŠð nu …qßÞ nu {t‚t, ƒúñMðY… yrÄf rðÏÞt‚t >
Þtu„e ƒúñ Ëk„ yuf hntkrn, Þwk Ëtûtt‚ Œþo rs™{tkrn >>
yuËtu ¿tt™ …h{ Ëw¾fthe, ‚w{fwk fÌttu Ëƒ ËkþÞnthe >>
Œtunt - sune ¿tt™ËU «f]r‚ yÁ, …wÁ»tftu ‚¥ð nu sunq >
Y… sÚtthÚt W¼Þftu , ‚¥ðËU ò™‚ ‚u n q >>31>>
[tu…tR
{t‚ «f]r‚ yÁ …wÁ»t nu sunt, ‚urn ÷ûtýfu ¿tt™ËU yunt >
«f]r‚ …wÁ»tËU …h yrðfthe, …wÁ»ttu¥t{ {U «„x y½nthe >>
Ëtu {tu { ne yu f r™ct òfw k , yi Ëtu ¿tt™òu „ nu ‚tfw k >
r™„woý ¼Âõ‚Þtu„ r‚r{ sunw, W¼Þftu yuf yÚto nu yunq >>
yÚto Ëtu ðtËw Œuð ¼„ðt™t, ™thtÞý rð»ýw Ëƒ ò™t >
…h{tí{t …w Á »ttu ¥ t{ su r n, …h{u ï h …hƒú ñ nu ‚u n e >>
¿tt™{tºt r™„wo ý yrðftht, ytí{‚¥ð ËŒT„ú kÚtftu Ëtht >
438
©efr…÷„e‚t
RíÞtrŒf þw¼ þçŒ nu òuR, ©e…r‚ ‚trn s™tð‚ Ëtune >>

¿tt™òu„ yÁ ¼Âõ‚òu„t, W¼ÞËU ƒ™‚ yurn Ëkòu„t >
y™k‚ fturx yÂø™ þrþ Ëqht, r‚™rnËU yr‚ «ftþ ¼h…qht >>
yi Ë u ‚u s Ë{q n fu {tk r n, ËÂå[Œt™k Œ {q Š ‚ hnu ‚tk r n >>
Œtu n t - ðtËw Œ u ð ¼„ðt™ òu , ò™™ òu ø Þ nu Ëtu R >
¼Âõ‚ ¿tt™ yu f ne fnu , yu r n rðrÄ yu f nu Œtu R >>32>>
[tu…tR
Ëw™nw {t‚ Þn ƒt‚ WŒtht, ßÞwk ƒnw „w™ftu yuf ytÄtht >
þçŒ Á M…þo Y… hË „kÄt, Ëƒrnfwk ¼qr{ Ëk„ ËkƒkÄt >>
Ëƒrnftu yt©Þ …] ÚtðeY…t, yuf …ŒthÚt ¼qr{ y™q…t >
y„rý‚ ¼tr‚ r¢Þt{„ sunq, r‚™{ne «ðíÞtuo $rÿ„ý yunq >>
Ëtu $rÿÞËU y™k ‚ «ftht, yuf {U ¼tË‚ ¼u Œ y…tht >
yuf ¼qr{fwk ™u ºtËU Œu¾ u, ïu‚ hõ‚ …e‚ f]»ý Þwk …u¾u >>
©tuºt $rÿËU ¼qr{ yunt, rðrðÄ þçŒ sw‚ ¼tË‚ ‚unt >
™trËft $rÿËU Âûtr‚ yurn, rðrðÄ „kÄ sw‚ ¼tË‚ ‚urn >>
íð[t $rÿËU ¼qr{fu {tkne, þe‚ W»ý {]Œw fXe™ fntkne >
nrh„e‚ AkŒ -
‚u r n ¼tr‚ rsbt $rÿËU ‚e¾tu Á ¾thtu y…th sw ,
{Äw htrŒ ƒnw hË sw õ‚ yuf{U ¼tËu rðrðÄ «fth sw >
íÞw k r n yu f ©e¼„ðt™ rð»ýw ðtËw Œ u ð nu su r n sw ,
Ëƒ ¼Âõ‚þt† Ák Þtu „ þt† Ëtu Ëtk Ï Þþt† ‚u rn sw >>
Rr‚ntË ðu Œ …w h tý R™ ytrŒf nu þt† y™u f sw ,
ËtuuE þtMºtfu {„ËU y™k‚rðrÄ ¼tËu Ëtu «¼w yuf sw >
‚urn ¼Âõ‚ þtMºtftu ò™ ©e¼„ðt™ fnu ðtËwŒuð sw ,
íÞw k r n Þtu „ þt†fu ò™ fnu …h{tí{t fhu Ëu ð sw >>
Œtu n t - Ëtk Ï Þþt†fu ò™ ‚u r n, fn‚ ûtu º t¿tY… >
ðu Œ fu ò™ Ëtu rð»ýw fne, ðhý™ fh‚ y™q … >
Ëtu h Xt - íÞwk W…r™»tŒ ò™, yûthƒúñ Þwk Ëƒ fn‚ >
Þw k Rr‚ntË …w h tý, ©e™thtÞý ‚u r n fn‚ >>33>>
439
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
yƒ ‚urn þt†fu {„ nu suW, fr…÷ Œuð «¼w fn‚ nu ‚uW >
{t‚ r¢Þtsw‚ s™ nu òuR, ðt…e fq… Ëh fh‚ nu ËtuR >>
ƒnw rðrÄ Þ¿t fh‚ yr‚¼the, ‚… yÁ Œt™ fh‚ Ëwrð[the >
ðuŒtæÞÞ™ fh‚ Ár[ ÷tR, þwØ rð[th fh‚ Ëw ¾ŒtR >>
{™ $rÿfwk rs‚efu Äeht, íÞw Ëƒ f{ofwk íÞt„e „k¼eht >>34>>
rðrðÄ «fthfu yk„ nu òfwk, Ëtu yütk„ Þtu„ rËØ ‚tfwk >
‚u r n rðrÄ ¼Âõ‚Þtu „ ËU ðeht, ©e…r‚fw k Ëu ð‚ „k¼ eht >
‚urn rðrÄ «ð]Â¥t Ák r™ð]Â¥t Y…t, W¼Þ Ä{o áZ h¾‚ y™q…t >>35>>
ò{u ytí{MðY…ftu ¿tt™t, yiËu ËtkÏÞ sw‚ …h{ Ëwò™t >
‚urn rðrÄ áZ ðihtøÞ y…tht, R™ ytrŒf ƒnw rðrðÄ «ftht >
þt†fu {„ËU yuf «¼w òuR, MðÞk«ftþ Ëðo¿t nu ËtuR >
yi Ëu ðtËwŒuð ¼„ðk ‚t, Ë„wý Ák r™„woý ¼tËu y™k‚t >>
Œtu n t - …w Á »t ði htsfu Y…ËU , Ë„w ™ ¼tËu ¼„ðt™ >
yûthƒú ñ MðY…ËU , r™„w o ý Ëtu R Ëw ò ™ >>
Ë„w ý r™„w o ý W¼Þ rðÄ, Y…fu Äthýnth >
Ëtu R yûth…h ©enrh, ðtËw Œ u ð fh‚th >>
þçŒ Ák M…þo Y… hË, „k Ä ftu ¼q r { ytÄth >
íÞw k Ëƒ þt†fu {‚r™ftu , yt©Þ yu f WŒth >>
ËtuhXt - Ëƒrn þt† nu yurn, Ë„w™ Ák r™„wo™ ¼uŒ fhe >
ðtËw Œ u ð «¼w su r n, ‚trnftu «r‚…tŒ™ fh‚ >>36>>
[tu…tR
¼Âõ‚Þtu„ftu Y… òu {t‚t, [nwk rðrÄ «Út{ fÌttu Ëtûtt‚t >
íÞwk yÔÞõ‚ „r‚ft÷ nu òuR, ‚tftu Y… fÌttu {U ‚tuR >>
Ëƒrn «trý{tºt{ne ft÷t, þe½ú „{™ sw‚ …h{ rðþt÷t >
«trý{tºt W…òð‚ yurn, ft÷rn ™tþ fh‚ …wr™ ‚urn >>37>>
Ëw™nw {t‚ yrðãt ¼the, ‚urn rðrÄ f{o …h{ Œw:¾fthe >
W¼ÞËU Sðfwk ËkË]r‚ ntuR, rðrðÄ ¼tr‚ ƒŠ™ nu ËtuR >>
Ëtu ËkË]r‚{U …h‚ sƒ sk‚t, r™s ytí{tfwk ™ ÷¾‚ y™k‚t >>38>>
440
©efr…÷„e‚t
Ëw™nw {t‚ ¼Âõ‚ nu suW, ËtkÏÞ Þtu„ MðÄ{o sw‚ ‚uW >
Þtu„ yütk„ ðihtøÞ WŒtht, R™ Ëƒ swõ‚ þt† ©wr‚Ëtht >>
‚w{fwk fÌttu ËtuR þt† yþuþt, ¾÷fwk ™ fh™t Ëtu W…Œuþt >>
Ëƒrn «trýfwk …ez‚ sunt, Þn W…Œuþfu ÞtuøÞ ™ ‚unt >>
ËŒT„wÁ Ëk‚fwk ™{‚ ™ òuW, þt† Ëw™tð™ òuøÞ ™ ËtuW >>
Œtunt - yr‚ y™{ú yr‚{t™ sw‚, Œwü f{o sw‚ òuR >
Þn òu þt† rËØtL‚ {‚, Ëw ™ ™ Þtu ø Þ ™rn Ëtu R >>
ËtÄw ™ fu yt[thËU , hrn‚ rð{w ¾ ™h su n w >
yu r n þt† W…Œu þ fw k , „ú n ý òu ø Þ ™rn ‚u n w >>
ËtuhXt - y…r™ Srðft fts, rf r™s«ƒ÷ ƒztR rn‚ >
f…xËU ¼Âõ‚ Ë{ts, Ä{o h¾‚ Ëtu W f…x sw ‚ >>
yi Ë u …w Á »t nu òu Þ , ‚trn ™ fn™tu þt† Þn >
Ä{o ¼Âõ‚ r{»t Ëtu Þ , Ëƒ Sð™fw k A÷ fh‚ >>39>>
[tu…tR
yr‚ ft{efwk þt† þw¼ yunt, ¼wr÷fu fƒnw ™ fn™t ‚unt >
„]n{ne yr‚ ytËõ‚ nu surn, Þn òu þt† fn™t ™rn ‚urn >
{tuËU rð{w¾ hn‚ ™h sunw, fn™u òuøÞ fƒnw ™rn ‚unw >
{{ ¼õ‚™fu îu»te òuR, þt† Ëw™tð™ ÞtuøÞ ™ ËtuR >>40>>
Ëw™nw {t‚ ©Øtsw ‚ sun e, {uhtu ¼õ‚ y[÷ nu ‚u ne >
Ëk‚ Á „wYftu fh‚ Ë™{t™t, R»Þto hrn‚ Ëtu …h{ Ëwò™t >>
Ëƒrn «trý{ne «er‚ y…tht, Ëƒrnftu r{ºt Ëtu …h{ WŒtht >>
Œtu n t - {u h e fÚtt{rn «er‚sw ‚ , hn‚ r™hk ‚ h su n e >
yi Ë u …w Á »tfw k þt† þw ¼ , fn™u Þtu ø Þ nu yu n e >>41>>
[tu…tR
{tu rƒ™ Ëƒrn …ŒthÚt{tkrn, òfwk «er‚ hk[¼h ™tkrn >
yurn rðrÄ þtk‚r[¥t yrðftht, {íËh hrn‚ …rðºt WŒtht >>
rs™fwk ‚™ Ä™ Ëw‚ yÁ ™the, ËƒrnËU {turn{U «er‚ ¼the >
yuËu …wÁ»tfwk þt† òu yunw, «u{ {„™ ntuR Œu™t ‚unw >>42>>
441
©efr…÷„e‚t
Ëw™nw {t‚ Ëtu ™h rðÏÞt‚t, {turn{U r[¥t òuÞtuo Ëtûtt‚t >

©ØtËU swõ‚ ntuR yufðtht, Ëw™‚ òu yurn þt† ©wr‚Ëtht >>
yÚtðt «u{ËU fn‚ nu òuR, …tð‚ y[÷ …h{ …Œ ËtuR >>
Œtunt - {{ …Œðe òu ƒúñ„r‚, yr‚ Œw÷o¼ nu yune >
©ðý …X™ yu r n þt†fu , r™ùu …tð‚ ‚u n e >>
Þtrnfu ©ðý Á …X™{U , yrÄf «er‚ sw ‚ òu Þ >
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt fnu , Ëtu ™h yr‚ r«Þ {tu Þ >>43>>
fr…÷„e‚tÞtk Þtu„þtMºtu ©efr…÷Œuðnqr‚ËkðtŒu {wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚-xeftÞtk
Ëft{r™»ft{f{o¼„ðØ{oV÷r™Y…ý™t{t yü{tu yæÞtÞ: >>8>>
yæÞtÞ-9
[tu…tR
©e{iºtuÞ Wðt[
{wr™ {iºtuÞ fÚtt þw¼ yunt, rðŒwhfwk fn‚ «u{ sw‚ ‚unt >
Ëw™nw rðŒwh Þn rð{÷ rð[tht, fr…÷fe s™™e …h{ WŒtht >>
«ò…r‚ fŒo { fe ™the, Œu ð nq r ‚ Ë‚e Ëtæðe ¼the >
yurn rðrÄ fr…÷fu ð[™ nu sunw, yr‚ þwØ ¼tðËU Ëwr™fu ‚unw >>
{tun òu ynk {{íðfu Y…t, r{xâtu yune ytðhý Œw:¾fq…t >
ËtkÏÞ Ák Þtu„ ¼Âõ‚ ðiht„t, R™fu MðY…ftu rð{÷ rð¼t„t >>
íÞwk r‚™ftu r™ýoÞ rs™{tkne, yiËtu y™w…{ þt† fntkne >
fr…÷„e‚t surn þt†ftu ™t{t, ‚tË «ð‚of «¼w Ëw¾Ät{t >>
Œtu n t - yi Ë u r™sËw ‚ fr…÷fw k , «u { ËU fhefu «ýt{ >
M‚ð™ fh‚ yr‚ «u { sw ‚ , ò™e ËŒt Ëw ¾ Ät{ >>1>>
[tu…tR
Œuðnqr‚Áðt[
«f] r‚ …w Á»tËU …h nu su ne, «f] r ‚ …w Á »tfu «u hf ‚u n e >
442
©efr…÷„e‚t
yi Ë u ðtËw Œ u ð ¼„ðk ‚ t, …w Á »ttu ¥ t{ …hƒú ñ y™k ‚ t >>

™thtÞý ©efr…÷ WŒtht, «Út{ nu ‚tË …wÁ»t yð‚tht >
Þt‚U …wÁ»t yð‚thMðY…t, {t‚t fr…÷fwk M‚wð‚ y™q…t >>
«¼w ‚ð ™tr¼f{÷ nu sunt, r‚™ËU WŒÞ ¼yu ys yunt >
Ë]Âü fh™fe Ët{ŠÚt òuR, ‚tË «tÂó rn‚ ƒúñt ËtuR >>
‚ƒ òu rðhtxMðY… æÞt™t, fh‚ ¼yuW ys …h{ Ëwò™t >
«¼w ‚ð rðïY… ‚™w su W, s÷fu {æÞ ËtuÞt nu ‚u W >>
…k [ ¼q ‚ Œþ $rÿ òu W , …k [ rð»tÞ yk ‚ :fhý Ëtu W >
Þn [turðþ ‚¥ð nu sunw, r‚™rnËU swõ‚ rðhtx nu yunw >>
Œtu n t - ƒú ñ t rð»ýw Áÿfu , Y…ËU Œu n ‚w { th >
rðïftu Wí…Â¥t ÂMÚtr‚ «÷Þ, fh™nth fh‚th >>
ËtuhXt - Ëƒrn MÚtq÷{U MÚtq÷, ÂMÚth [h Þn ËkËth Ëƒ >
‚u r n Wí…Â¥tftu {q ÷ , ‚ƒ ƒ…w rðïtÄth áZ >>2>>
[tu…tR
ƒúñt rð»ýw Áÿfu Y…t, ‚w{ r™s Ët{ÚÞo ƒtZâtu y™q…t >
yiËu rðhtx …wÁ»t ‚w{ òuR, rðï WŒÞ ÂMÚtr‚ ÷Þ f]‚ ËtuR >>
s„ Wí…Â¥t ytrŒf fhtu Œuðt, ‚Œr… yf‚to hn‚ y¼uðt >
ËíÞËk fÕ… ËŒt Ëw¾ fthe, Ëƒfu r™Þk‚t ‚w{ y½nthe >>
rðïftu Wí…Â¥t ÂMÚtr‚ ÷Þ sunw, ‚ð þÂõ‚ËU ntu‚ «¼w ‚unw >
yirË y™k‚ þÂõ‚ sune ŒtËe, yiËu ‚w{ ntu Œuð yrð™tþe >>3>>
nu ¼„ðt™ nu ™tÚt WŒtht, htrºt «÷Þ{ne Þn ËkËtht >
òfu WŒh{ne hn‚ nu Ëƒne, yiËu rðhtx …wÁ»t ‚w{ ‚ƒne >>
yune rðrÄ yrÄf ƒzu ‚w{ sunt, {uhu WŒh Ë{t‚ õÞwk ‚unt >
‚w{ fnentu ‚ð Ëw‚ Ëtûtt‚t, R‚r™ ƒztR Œu‚ õÞwk {t‚t >>
nu «¼w Þtftu W¥th su W, Ëƒ rðrÄ ƒŠ™ fn‚nwk ‚u W
yiËu rðhtxY… ‚w{ òuW, rþþw ƒ™e [hýfwk Ätð‚ ËtuW >>
Œtu n t - htrºt «÷Þ{ne yt…fe, {tÞtËU ‚‚¾u ð >
ƒt÷ ntu R ðx…ºt{ne, Ëtu ð ‚ yfu ÷ ßÞw k Œu ð >>
443
©efr…÷„e‚t
íÞk w r n rðhtx MðY… ‚w { , r™s {t‚tËU ‚t‚ >

{u h u WŒh{ne ytÞfu , {{ Ëw ‚ ¼yu Ëtûtt‚ >>4>>
[tu…tR
nu «¼w ‚ð òu fr…÷ yð‚tht, yÄ{o {q÷ W¾th™ntht >
yÄ{oË„o …wü fhu sune, r‚™fu ™tþ rn‚ {qŠ‚ yune >>
‚ð yt¿tt y™w ð Š‚ sk ‚ t, Ä{o Ë „o { ne hnu ƒw Â Øðk ‚ t >
yi Ë u Ëk ‚ fe ð] Â Ø ftò, «„x ¼yu ‚w { Ëw h {w r ™htò >>
sune rðrÄ ‚ð yð‚th WŒtht, ðthtntrŒf y™k‚ y…tht >
Œi íÞftu ™tþ fh™ rn‚ òu R, ËtÄw f e hûtt rn‚ Ëtu R >>
‚ð EåAt yð‚th Ëtu ntuE, ‚urn rƒ™ fth™ ytuh ™ ftuE >
‚ƒ RåAt yð‚th nu yunt, fr…÷ Y… yr‚ Ëw¾«Œ ‚unt >>
Œtunt - r™s «tÂó ËtÄ™ Ëw¾Œ, ËtkÏÞ Þtu„ ©wr‚Ëth >
¼Âõ‚ rðhr‚ «ð‚to ð ™u , «¼w ‚ð Þn yð‚th >>5>>
[tu…tR
«¼w ‚ð ™t{ ftu ©ðý nu sunt íÞwk ‚ð ™t{ftu fe‚o™ sunt >
íÞwk ‚ð M{h™ ™{™ËU ‚t‚t, ntU®n fŒtr… ï…[ Ëtûtt‚t >>
‚Œr… Ëtu{Þt„ rn‚ yunq, ÞtuøÞ ntuð‚ ‚‚ft÷ rn ‚unq >
‚tfu …t… Ëã srh òðu, yr‚ …rðºt ntuR nrh„w™ „tðu >>
s™{tk‚h ntuð‚ nu sƒne, Âîsfw÷ sL{ Äh‚ nu ‚ƒne >
‚ƒ ‚w{ Œþo™ Ëtûtt‚ftht, r‚™ËU …rðºt ntu‚ ËkËtht >>
r‚™{ne fnt fn™tu s„Mðt{e, …r‚‚fu …tð™ ‚w{ ƒnw™t{e >
Œtu n t - Þt‚U {U ‚ð Œþo Ë U , ¼Rnw k f] ‚ thÚt Œu ð >
‚ƒ ‚ð [h™Ëhtu s fe, fÁk r™hk ‚ h Ëu ð >>6>>
[tu…tR
yntu yrÄf y[hs nu ¼the, yr‚ ƒz nh¾ …h{ Ëw¾fthe >
«¼w ‚ð ™t{ Ëf÷ ©wr‚Ëtht, òu ‚tftu r™íÞ fh‚ Wå[tht >>
Ëtu ™h sŒr… ï…[ fw÷{tkne, ‚Œr… Ëtu yr‚ ©uc fntkrn >
òu ‚ð ™t{fwk s…‚ «ðe™t, r‚™ Ëƒ ¼tr‚ Ëƒrn ‚… fe™t >>
íÞwk ‚ð ™t{ s…‚ nu sune, Ëƒ rðrÄ Þ¿t feyu nu ‚une >
íÞwk ‚ð ™t{ s…‚ nu òuW, Ëƒ ‚ehÚt{U M™t™ rfÞtu ËtuW >>
444
©efr…÷„e‚t
íÞwkrn ‚ð ™t{ Wå[th‚ sunw, Ëƒrn ðuŒ …Z‚ ¼yu ‚unq >>
Œtunt - yrÄf …qßÞ yr‚þu ƒzu, ËtuR Ëƒ þw¼ „w™Ät{ >
òu ™h yr‚þu «u { sw ‚ , s…‚ ‚w { thtu ™t{ >>7>>
[tu…tR
rs™fu ™t{ Wå[thftu ¼the, yiËtu {rn{t yr‚ Ëw¾fthe >
yiËu fr…÷ Œuð ‚w{ òuR, ™{‚nwk ‚w{fwk òuhe fh ŒtuR >>
…wÁ»ttu¥t{ …hƒúñ WŒtht, «¼w ‚ð r™„{ ™ …tð‚ …tht >
yk‚h Ë™{w¾ {™ r‚™{tkR, ®[‚™ fh™fu ÞtuøÞ „tuËtR >>
„w™ yÁ „w™fu fths sunt, yt…fu ‚usËU xthu nu ‚unt >
{tÞt yÁ {trÞf „w™ sune, r‚™ftu fths fntð‚ yune >>
r‚™{ne ÔÞt…f ‚w{ Œuðt, ‚Œr… ™ Ëtu ò™‚ ‚ð ¼uðt >
ðu Œ„¼o ‚w { …h{ WŒtht, {U ‚tu Þ ™{‚nwk ðth{ðtht >>8>>
©e{iºtuÞ Wðt[
{wr™ {iºtuÞ fn‚ ¼yu ƒt‚t, Ëw™nw rðŒwh yurn rðrÄ Ëtûtt‚t >
Œuðnqr‚ sune M‚ð™ Þwk fe™t, yiËu fr…÷ «¼w …h{ «ðe™t >>
Œtu n t - …w Á »ttu ¥ t{ ¼„ðt™fw k , r™s {t‚t…h ‚t‚ >
yrÄf f] … t W…s‚ ¼R, Þw k ƒtu ÷ u Ëtûtt‚ >>9>>
[tu…tR
©e¼„ðt™wðt[
Ëw™nw {t‚ ‚w{fwk Ëw¾Y…t, Ëw¾rnËU Ëuð™ òuøÞ y™q…t >>
yiËtu n{ ƒLÞtuo {„ òuR, Ëtu {„{U hnu™t Ëßs ntuR >>
R™ fhe yÕ… ft÷ËU {t‚t, ƒú ñ „r‚ …i n tu Ëtûtt‚t >>10>>
Ëw™nw {t‚ ¼Âõ‚{„ sunt, ËtkÏÞ yütk„ Þtu„ nu ‚unt >
áZ ðihtøÞ R™rnËU sk‚t, ƒúñËk„ yuf ntu‚ ƒwÂØðk‚t >>
Þn {{ {‚ yr‚þu Ëw¾fthe, ‚une Ëuð‚ r™íÞ ys rºt…whthe1 >
Ë™ftrŒf yÁ ™thŒ ytrŒ, {{ {‚ Ëuð‚ ¼yu ƒúñðtŒe >>
ËtuR {‚ {tuh ©ØtËU Äh™t, R™{ne áZ rðïtËfwk fh™t >>
Œtu n t - Sðfw k sL{ Ák {] í Þw f tu , ¼Þnthe {U òu Þ >
1 - rþðS
445
©efr…÷„e‚t
Þn {{ {‚ËU {t‚ ‚w { , Ëns{U …i n tu {tu Þ >>

ËtuhXt - yurn {{ {‚ ©wr‚Ëth, ‚trn ™ ò™‚ {qZ ™h >
Ëtu R Ën‚ s{{th, sL{ {] í Þw …tð‚ hn‚ >>11>>
[tu…tR
©e7{iºtuÞ Wðt[
{wr™ {iºtuÞ fn‚ ¼yu ƒt™e, Ëw™nw rðŒwh «¼w yr‚ Ëw¾Œt™e >
yiËu fr…÷ Œuð ¼„ðt™t, r™s {t‚t «r‚ …h{ Ëwò™t >>
yt…fwk r{÷™ftu {th„ òuR, yrÄf ©uc Ë{ÍtÞfu ËtuR >
‚tr…Au ƒú ñ ðtrŒ™e su n t, Œu ð nq r ‚ r™s {t‚t ‚u n t >>
r‚™rf yt¿tt …tÞ WŒtht, [÷‚ ¼yuW ‚S Ëƒ …rhðtht >>12>>
Œu ð nq r ‚ {t‚t nu su n w , r™s Ëw ‚ fr…÷Œu ð fÌttu ‚u n w >
Þn òu Þtu„þt† W…Œuþt, r‚™rnËU Þtu„{U fe™ «ðuþt >>
ËhMð‚efu ‚x yr‚ Ëw¾Y…t, …w»…fu {w„x ßÞwk hÌttu y™q…t >>
Œtu nt - Ëtu y…™t yt©{ Ëw¾Œ, ®ƒŒwËh sune ™t{ >
r‚™{ne r™ù÷ ntu Þ hnu , ¼s‚ nu «¼w Ëw ¾ Ät{ >>13>>
[tu…tR
ËhMð‚e{ne r‚nw ft÷ òu M™t™t, r™Þ{ËU r™íÞ «r‚ fh‚ Ëwò™t >
r‚™ËU …e‚ðýo ¼yu fuþt, sxtY… ËwhÍ‚ ™rn ÷uþt >>
íÞwk yr‚ fwrx÷ fuþ ¼yu sunw, r‚™fwk Äthe hnu nu yunw >
yrÄf W„ú ‚…ËU f]þ Œunt, rshý ƒË™ swõ‚ Ähu ‚unt >>
yiËu Œuðnqr‚ nu òuR, r™s yt©{{U hn‚ ¼yu ËtuR >>14>>
«ò…r‚ fŒo{ Ér»t surn, r‚™fu ‚… yÁ Þtu„Ëu yune >
yr‚þu Ë{]ÂØ swõ‚ Ëw¾Y…t, ËƒËU yrÄf „]n …h{ y™q…t >>
rðƒwÄ1 rð{t™fu ƒuX™ntht, $ÿtrŒf Ëwh [n‚ y…tht >>
Œtunt - yiËu r™s„]n yr‚ Ëw¾Œ, Œuðnqr‚ rfÞtu íÞt„ >
fr…÷fu Œw : Ën rðÞtu „ ËU , ÔÞtfw ÷ ¼yu ƒz¼t„ >>15>>
1 - Œuð
446
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
Œu ð nq r ‚ ‚su ði ¼ ð su n q , fhe Ëk û tu … fn‚ nu ‚u n q >
ŒqÄfu Vu™ ËrhË yr‚ ïu‚t, ftu{÷ ËßÞt y™k‚ Ë{u‚t >
ntÚteŒtk‚ fu …÷k„ y…tht, f™f Ëts Ëƒ rðrðÄ «ftht >
f™ffu ytË™ Ëƒ ½h{tkne, yr‚ ftu{÷ rƒAt™ nu ‚tkne >>16>>
r™{o÷ MVrxf {r™ yr‚¼the, r‚™fe Œeðt÷ Ëtunu Ëw¾fthe >
ƒzu ƒzu {hf‚ {r™ nu òuW, r‚™fe rŒðt÷ rðhts‚ ËtuW >
r‚™{ne hí™fu Œe…f sunt, rðrðÄ ¼tr‚ yr‚ Ëtun‚ ‚unt >
yr‚þU Y…ðt™ ƒnw ™the, ËŒ™{U yr‚ Ëtun‚ Ëwfw{the >>17>>
ò{ne fwËw{ Vw÷u ƒnw hk„t, yiËu Œuð‚Á Ëtunu y¼k„t >
r‚™ sw‚ „]n Ë{e… ð™ suW, Ëƒne ¼tr‚ yr‚ Ëtun‚ ‚uW >>
[tu…tR
rðrðÄ ¼tr‚fu rðnk „ ðh 1 , r‚™rf òu h e rs™{tk r n >
yr‚ Ëw „ k Ä ËU {Œtu L {¥t, ¼] k „ „t™ fhu ‚tk r n >>
yi Ë u „] n Wãt™ sw ‚ , r™s „] n MÚtt©{ su n q >
Ëƒ Ët{„ú e yr‚ Ëw ¾ Œ, fntk ÷„ ƒ™w o ‚u n q >>18>>
[tu…tR
Œuðnqr‚ sƒ ð™{tkrn òðu, ‚ƒ ‚urn „w™ Ëwh „kÄðo „tðu >
$ÿ Á þ[e rZ„ „tð™ntht, Ëtu „tkÄðo „w™ „t‚ y…tht >>
rs™{ne …ÈËw„krÄ ¼the, yurË ðt…e{ne yr‚ Ëw¾fthe >
y…™u …r‚ fŒo{ {wŒ …tR, s÷¢ezt fhe òrn ÷ztR >>19>>
$ÿfe þ[e ytrŒf rºtÞ sunt, ‚urn yr‚ RåA™ òuøÞ nu yunt >
$ÿfu Ëw ¾ ËU yrÄf fntk rn, yi Ëu ði ¼ ð nu rs™{tk r n >>
yiËtu y…™tu „]nMÚtt©{ sune, Ëƒrn ðihtøÞËU íÞtøÞtu ‚urn >
yi Ë u Œu ð nq r ‚ ƒw Â Ø{t™t, y…™u …w º t fr…÷ ¼„ðt™t >>
r‚™fu rðÞtu„ËU Íwhu «ðe™t, þtufËU yr‚ ÔÞtfw÷ {w¾ fe™t >>
1 - W¥t{ {tuxt …k¾e
447
©efr…÷„e‚t
Œtu n t - yiËtu „] nMÚtt©{ ‚ßÞtu, ‚tftu þtuf ™ ÷uþ >

r™sËw‚ fr…÷ ©enrh [÷u, Ëtu Œw:¾ ¼Þtu nu rðþu »t >>
Ëtu h Xt - …w ºt rðÞtu „ ËU Ëtu Þ, ƒw z u W þtu f Ë{w ÿ {ne >
yrÄf þtu f sw ‚ ntu Þ , fr…÷ Œu ð «¼w f w k ¼s‚ >>20>>
[tu…tR
«ò…r‚ fŒo{ rƒ™ yuW, fr…÷fu rðhnËU yt‚wh ¼yuW >
yi Ë u Œu ð nq r ‚ nu su n w , yt‚{‚¥ðfw k ò™‚ ‚u n q >>
‚Œr… ‚wh‚rf ÔÞtR òu „tR, ‚wh‚ ‚tË ƒrAÞtk {h òR >
Ëtu „ti surn rðrÄ ÔÞtfw÷ ntuR, ‚urn rðrÄ ÔÞtfw÷ hn‚ nu ËtuR >>
r™s…r‚ ð™{ne rf™ «ðuþt, r‚™ËU þtuf ™ …tyuW ÷uþt >
Ë{]ÂØ swõ‚ „]n íÞtøÞtu sunt, r‚÷¼h þtuf ™ rf™tu ‚unt >>
rs™{ne ™h rºtÞ ¼uŒ ™ ftuW, yiËu ƒúñ «tó ¼R ËtuW >
‚Œr… …w º tY… ¼„ðt™t, ðtËw Œ u ð Ëtu R fr…÷ Ëw ò ™t >>
Œtunt - ‚tftu rðhn ™ Ërn Ëf‚, yr‚þu ÔÞtfw÷ ntuÞ >
fr…÷ Œu ð ¼„ðt™ftu , ¼s™ fh‚ nu Ëtu Þ >>21>>
[tu…tR
Ëw ™ nw ‚t‚ rðŒw h Þn ƒt‚t, …w º tY… ©enrh Ëtûtt‚t >
yiËu fr…÷ftu fh‚ nu æÞt™t, Œuðnqr‚ yr‚ …h{ Ëwò™t >
«Út{ fÌttu y…™tu „]n òuR, r‚™ËU ‚wh‚ r™:M…]n ¼yu ËtuR >>22>>
r™s Ëw‚ fr…÷ Œuð nu sunq, r‚™ fÌttu «¼wftu æÞt™ þw¼ yunq >
Þtu„tæÞtË1 rð»tu y½nthe, fn‚ ¼yuW «¼w s™Ëw¾fthe >>
yr‚ «ËÒt{w¾ sw‚ «¼w suW, y…™u æÞt™{ne ¼tË‚ ‚uW >
yiËtu «¼wftu MðY… nu sunt, fr…÷ftu ytrŒ MðY… nu ‚unt >>
yurn rðrÄ òr™fu Ëƒne yk„t, yuf Ëk„ fh™t æÞt™ y¼k„t >
‚urn rðrÄ r¼Òt r¼Òt yk„ftu òuW, Ë{rÍfu ®[‚™ fh™t ËtuW >>
Œtu n t - W¼Þ ¼tr‚ fhu æÞt™fw k , Œu ð nq r ‚ Ëƒò™ >
Þw k ‚‚…h hnu «u { sw ‚ , ¼s‚ fr…÷ ¼„ðt™ >>23>>
1 - Þtu„™tu Ÿztu yÇÞtË
448
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
™ðÄt1ftu «ðtn rs™{tkne, yiËe r™„woý ¼Âõ‚ fntkne >
yr‚þu ƒ÷ sw‚ áZ ðiht„t, swõ‚ ytnth rð»tÞËw¾ íÞt„t >>
swõ‚ rðnth Ák [uüt òfwk, swõ‚ ò„ ƒtu÷ðtu ËtuRƒtu ‚tfwk >
R™ËU WŒÞ ¼Þtu …h{ rðþt÷t, Sðfwk ƒúñËk„ ‚‚ft÷t >>
yuf ¼tð fhe zth‚ òuR, yiËtu ËtkÏÞ ¿tt™ nu ËtuR >
yu Ëƒ ƒ÷ sw‚ ËtÄ™ sunt, r‚™ËU yr‚ þwØ r™s{™ yunt >>
‚trnËU Œu ð nq r ‚ òu {t‚t, y…™u Sðtí{tfw k Ëtûtt‚t >
…rh…qhý ËtuR ƒúñfu Ëk„t, yuf ¼tð r™íÞ fh‚ y¼k„t >>
Œtu n t - y…™u MðY… «ftþËU , {tÞt yÁk „w™ òuR >
xthu n u Ëtu R ¼u Œ Ëƒ, ƒú ñ MðY… nu Ëtu R >>24>>25>>
[tu…tR
ƒúñËk„ r™s ytí{t suW, yuf rn ¼tð rð[thefu ‚uW >
Sð Y… ynkfth nu sunt, Ëƒ rðrÄ r™ð]Â¥t «tó ¼Þtu ‚unt >>
‚t‚U r‚™fu õ÷uþ Ëƒ sunw, Ëƒ rðrÄ ™tþ ¼yu nu ‚unq >
…h{t™k Œ Y… Ëw ¾ su n e, Œu ð nq r ‚ …tð‚ ¼yu ‚u n e >>
ðtËwŒu ð ¼„ðt™{U ¼the, y[÷ {r‚ fer™ yrðfthe >
Ëtu «¼w Ëƒnefu yt©Þ Y…t, ËƒËU ƒzu ¼„ðk‚ y™q…t >>26>>
©e…r‚ ðtËwŒuð ¼„ðt™t, r‚™{U ytYZ Ë{trÄ Ëwò™t >
ò„ú‚ Mð¡ Ëw»twÂó òuW, r{xâtu nu æÞt™ƒ÷ „wý¼ú{ ËtuW >>
Œtunt - Œuðnqr‚ yurn rðrÄ ¼yu, «„x òu y…™tu Œun >
‚tfw k ™tk n e Ëk ¼ thrn, ËƒrðrÄ ¼yu W rðŒu n >>
Ëtu Þ fu WXâtu …w Á »t Ëtu , Mð¡{U Œu Ï Þtu ‚u n w >
y…™tu Ëq û { Œu n fw k , …w r ™ ™ Ëk ¼ th‚ ‚u n q >>
ËtuhXt - íÞwk Œuðnqr‚ {t‚, r™sð…w Ëw¾ ¼w÷‚ ¼yuW >
¼yu rðŒu n Ëtûtt‚, rVh ™ Ëk ¼ tÞtu o MÚtq ÷ ‚™ >>27>>
1 ™ð «fth™e
449
©efr…÷„e‚t
[tu…tR
Œu ð nq r ‚ {t‚tftu Œu n t, …hrnËU …tu » tý ntu ‚ nu ‚u n t >
fŒo { Ëú r s þ‚ftu þ‚ su rn, rðãtÄhe Ëk „ hnu ‚u r n >>
Ë{Þ rð™t …tu»tý fhu ËtuR, ‚Œr… Œun Œwƒo÷ ™rn ntuR >
ðtËwŒuð ¼„ðt™ftu æÞt™t, Ëtu Ëw¾ËU yr‚ {„™ Ëwò™t >>
rºtrðÄ ‚t…rf …ezt òu R, hk [{tºt ‚u r n ntu ‚ ™ ftu R >>
‚t‚U {÷ fhe ZkõÞtu þheht, ‚Œr… Ëtun‚ …h{ ËwÄeht >>
Äq { Ërn‚ yÂø™ nu si Ët, Œu ð nq r‚ ð…w Ëtu n ‚ ‚i Ët >>28>>
‚… yÁ Þtu„ swõ‚ ‚™ suW, Awxu fuþ Ërn‚ nu ‚uW >
‚™ËU ð† r„hu n u Ëƒne, Œi ð trÄ™ ‚tË ð…w ‚ƒne >>
Œið òu Ëƒfwk f{oV÷ Œt‚t, ËtuR Rïh hûtf Ëtûtt‚t >>
Œtu n t - ðtËw Œ u ð ¼„ðt™{U , ƒw Â Øfw k fhtÞtu «ðu þ >
Œu ð nq r ‚ r™sŒu n fw k , ™t ò™‚ ÷ð ÷u þ >>29>>
[tu…tR
yurn rðrÄ Œuðnqr‚ nu sunt, fr…÷Œuð fÌttu {th„ yunt >
R™ fhe yÕ… ft÷fu {tkne, «f]r‚ …wÁ»tËU …h òu fntkrn >>
Ëƒnefu yk ‚ hò{e su n e, ƒú ñ „r‚fu Œt‚t ‚u r n >
yi Ë u ðtËw Œ u ð ¼„ðt™t, fr…÷Œu ð «¼w …h{ Ëw ò ™t >>
‚ƒ s÷ ‚¥ð Äthý fe™t, Œunfwk ‚rs ‚urn …tyu «ðe™t >>30>>
Ëw™nw «ðe™ rðŒwh {{ ƒt‚t, surn MÚtt™ffu {æÞ rðÏÞt‚t >
fr…÷fu «ƒ÷ «‚t…ËU {t‚t, ƒúñ„r‚ …tyu W Ëtûtt‚t >>
Ëtu MÚtt™f rºt¼wð™{ne ¼the, yr‚ «rËØ ¼Þtu yr‚ Ëw¾fthe >>
Œtunt - ™t{ rËØ…Œ yr‚ Ëw¾Œ, yr‚ …rðºt nu yunq >
Œhþ M…hþ …t‚f nhu , ‚ehÚt ûtu º t ¼Þtu ‚u n q >>31>>
[tu…tR
nu yr‚ ËtiBÞ rðŒwh Ëw™w yunt, Œuðnqr‚ {t‚tftu Œunt >
Þtu„ yütk„ r¢ÞtËU yune, ðt‚ r…¥t fV ytrŒf sune >>
450
©efr…÷„e‚t
Ëtu Ëƒr{x „ÞuW {r÷™ rðftht, yurn rðrÄ þwØ ¼Þtu Œun WŒtht >
yi Ë e Œu ð nq r ‚ ‚™w òu R , ™ŒeY… ntu ð ‚ ¼Þtu Ëtu R >>
Ëƒne ™Œe{ne ©u»X nu sunt, rËÂØŒtÞf rËØ Ëurð‚ ‚unt >>32>>
Ëw™nw rðŒwh …h{ Ëwò™t, {ntÞtu„e ©efr…÷ ¼„ðt™t >
r™s {t‚trf yt¿tt …tR, «Út{rn [÷‚ ¼yuW Ëw¾ŒtR >>
y…™u ‚t‚ fŒo{ Ér»t òu W, ‚urn yt©{ rðŒw h ËtuW >>
Œtu n t - Ëtu ®ƒŒw Ë hËU [÷u , fr…÷Œu ð ¼„ðt™ >
„yu W ftu ý Rþt™{ne, Ëk „ ÷eyu rËØ Ëw ò ™ >>33>>
[tu…tR
‚tr…Au Ëtu fr…÷ ¼„ðk‚t, …qhð rŒþ {ne „yuW y™k‚t >
„k„tËt„h Ëk„{ suW, Ëtu MÚt÷{ne …nwk[‚ ¼yu ‚uW >>
®ËÄw rfÞtu ‚urn …qs™ ¼the, hn™fwk MÚtt™ rŒÞtu Ëw¾fthe >
rËØ [thý „kÄðo {wr™ sunt, M‚wð‚ y…Ëht „ýsw‚ yunt >>
ytËqrh …k[rþ¾trŒf sunw, ËtkÏÞ yt[ths M‚wð‚ nu ‚unw >
yiËu fr…÷ Œuð nu òuR, æÞt™ ÞtuøÞ ytr©‚ ¼yu ËtuR >
Œtu nt - rºt¼wð™fu fÕÞt™ rn‚, r™ù÷ ntuÞ hnu Œuð >
¿tt™ æÞt™ sw ‚ r™íÞ hn‚, fh‚ rËØ {w r ™ Ëu ð >>34>>35>>
[tu…tR
nu r™»…t… rðŒwh nu ‚t‚t, ßÞwk ‚w{ {tuÞ …wA‚ ¼yu ƒt‚t >
Ëtu Ëƒ fÚtt fne Ë{wÍtR, fr…÷ Œuðfu „w™ Ëw¾ŒtR >>
fr…÷ Á Œu ð nq r ‚ftu òu R, fÌttu …w r ™‚ Ëk ð tŒ nu òu R >>36>>
Ëw™nw rðŒwh „Ázæðs Mðt{e, ðtËwŒuð rð»ýw ƒnw™t{e >
f{÷t…r‚ ¼„ðt™ nu sunw, yiËu «¼w {U y[÷ {r‚ ‚unq >>
yiËtu …wÁ»t …h{ ƒwÂØ{t™t, ¼s‚ r™hk‚h ©e¼„ðt™t >
ðtËw Œ u ð ¼„ðt™ nu su W , Ëðto í {t Ëðu o ï h ‚u W >>
yi Ëu «¼wf e «tÂófu ftò, y™k ‚ «fthfu Þtu„ Ë{tò >>
Œtunt - r‚™{ne yr‚þu „tuÃÞ Þn, fr…÷ftu {‚ ©wr‚Ëth >
¼Âõ‚ Ëtk Ï Þ yÁ Þtu „ sw ‚ , áZ ði h tøÞ WŒth >>
451
©efr…÷„e‚t
yu [nw sw ‚ ©efr…÷ {‚, Ëw ™ ‚ fn‚ ™h òu Þ >

ðtËw Œ u ð …Œ…Èfw k , …tð‚ nu ƒw Ä Ëtu Þ >>
yu r n rðrÄ ©e{i º tu Þ {w r ™, rðŒw h fw k …tºt «{t™e >
Ëƒrn fr…÷ „e‚t fne, …Z‚ Ëw ™ ‚ Ëw ¾ Œt™e >>
©w r ‚ …w h t™ ËŒT „ ú k Ú tftu , Ëth yÚto nu òu R >
r™s{t‚tfw k fr…÷ {w r ™, fÌttu Ëƒne rðrÄ Ëtu R >>
ËtuhXt - Þn „e‚tftu ¿tt™, rðrðÄ ¼tr‚ ËkþÞ nh‚ >
fh‚ …h{ fÕÞt™, Þtrn‚U …X™u òu ø Þ r™‚ >>37>>
Œtu nt - r™s„wÁ rZ„ xeft ¼R, WØð {‚ y™wËth >
òu Þtfw k r[¥tŒu …Zu , …tð‚ ¼ð s÷…th >>
…w Á »ttu ¥ t{ ©ef] » ý{nª, ¼Âõ‚ yu f tk r ‚f ntu Þ >
Œu n trŒf{ne ynk {{‚, ™tþfw k …tð‚ Ëtu Þ >>
«f] r ‚ …w Á »tËU W…ßÞtu , ÂMÚth [h Ëƒ Ëk Ë th >
r‚™{U ntu ‚ ði h tøÞ ŒZ, ò™‚ Ëth yËth >>
ËtuhXt - sL{ {]íÞw Œw:¾ òuÞ, s{fe ò‚™t yr‚ rðfx >
‚tË r™ð] Â ¥t ntu Þ , Ëw ™ ‚ fr…÷„e‚t Ëw ¾ Œ >>
yÒt ðMºttrŒf su W , r‚™ËU nrhs™ Ëw r ¾ hn‚ >
Œu n íÞt„efu ‚u W , «¼w f tu Ät{ yrð[÷ ÷n‚ >>
Œtu n t - Þt „e‚tfe «u { sw ‚ , fÚtt fh‚ nrhŒtË >
{w õ ‚t™k Œ ftu ™tÚt ‚u r n, Wh{ne fh‚ r™ðtË >>
Ëk ð ‚ yXth Á ºtT Þ tËeÞtu , sL{ yü{e su n q >
hrððth …q h ™ ¼R, Ëw ¾ «Œ „e‚t yu n q >>
Œw „ o ™t{ …w h fu rð»tu , WL{¥t Ërh‚t ‚eh >
nrh yt¿tt ¼t»tt ¼R, ‚h‚ Ëƒne ¼ð…eh >>
xeftÞtk Œuðnqr‚rËØŒþtr™Y…ý™t{t ™ð{tuyæÞtÞ: >>9>>
fr…÷„e‚t Ëk…ý
q to >>
452
„wýrð¼t„
Œtu n t - ©enrh ¼Âõ‚ Ä{o Ëw ‚ , ™thtÞý yð‚th >

‚u r n …Œ…k f s «u { sw ‚ , ðk Œ w rðrðÄ «fth >>1>>
„w ý t‚e‚ ð‚o ‚ ËŒt, su n e ðþ „w ý ftu ð] k Œ >
su rn …Œ M…hþ‚ Sð Ëƒ, „wý ‚rs ntu R MðåAk Œ >>2>>
Ëtu R f] » ý …t¾k z ‚{, {u x ™ ¼t™w «[k z >
f] … t®ËÄw fr÷ f÷w » tnh 1 , {{ Wh ƒËnw y¾k z >>3>>
~Þt{ Ëhtu Á n 2 ‚™Ár[, yÁ™ f{Œ÷ ™u ™ >
Ëtu R f] » ý {{ Wh rð»tu , ƒËnw ËŒt Ëw ¾ Œu ™ >>4>>
r{÷u …hM…h r‚™ „w ™ , r‚™fu ÷ûtý su n q >
„w ý rð¼t„{rn Ëƒ fnu , r¼Òt r¼Òt fhe ‚u n q >>5>>
[tu…tR
…wÁ»t «f]r‚ËU W…ßÞt sunt, sz r[ŒTÁ… Ëƒrn s„ yunt >
rºt„wýtí{f fhe fÌttu yþu»tt, „wýËU r¼Òt rðï ™rn ÷uþt >>6>>
ÁÂõ{ýeftk‚ ©ef]»ý {whthe, ËtuR r™„woý Rr{ fÌttu …tufthe >
rºt„wýtí{f sz [u‚™Y…t, ðM‚w y…rhr{‚ …h{ y™q…t >>7>>
r‚™{U ©ef]»ý ËkƒkÄ sw‚ òuR, r™„woý ðM‚w fntð‚ ËtuR >
f]»ýfu Ëk„ r{÷u Ëtûtt‚t, Ëtu r™„woý ¼Þu s„ rðÏÞt‚t >>8>>
„w™ rs‚™ òu òu W…tÞt, Ëtu Ëƒ fnuW yrÄf {™¼tÞt >
Þtrnfu ©ðýËU „w™ƒþ ntuR, ‚urn rƒ™ yLÞ W…tÞ ™rn ftuR >>9>>
Œtu nt - „wýrð¼t„ yæÞtÞËtu, Ëw¾Œ Ëƒrn ©wr‚Ëth >
{w õ ‚t™k Œ fnu ‚u r n r÷¾w k , ðú s ¼t»tt y™w Ë th >>10>>
1 - …t… Œqh fh™th, 2 - f{¤
455
„wýrð¼t„
[tu…tR
yƒ ©ef]»ý Ë{Úto Ëtûtt‚t, r™ss™ WØðfwk fnu ƒt‚t >
nu Ëƒ ™h {æÞu ©uc «ðe™t, WØð ‚tuÞ {{o fnwk Íe™t >>
÷uþ ™ r{÷u …hM…h surn, y…™u MðY…ËU r¼Òt r¼Òt ‚une >
yiËu Ë¥ð hs ‚{ „w™ ‚e™t, R™ Ëƒfu Wh MÚtt™f fe™t >>
surn „wýËU ™h suËt ntuR, {tuËU ƒt‚ Ëw™tu ‚w{ ËtuR >>1>>
WØð …h{ yuftkr‚f ò™e, ‚ƒ ©ef]»ý ƒtu÷‚ ¼Þu ƒt™e >
Ë¥ðtrŒf r‚nw „w™ftu Ëtò, r¼Òt r¼Òt ‚trn s™tð™ ftò >>
yu r‚nw „w™fe ð]Â¥t Ëƒ sunw, y™w¢{ËU «¼w fn‚ nu ‚unw >
r‚™{U Ë¥ð „wý ð]¥t sunt, «Út{ fn‚ rðM‚trhfu ‚unt >
nu WØð þ{ fn‚ y™q … t, Ëtu yk ‚ :fhý r™„ú n Y…t >>
Œtunt - ƒtÌt $rÿ„ý ðþ fhu, Œ{ nu ËtuR Ëw¾Ät{ >
Ëw ¾ Œw : ¾ Ën‚ nu Ë{ ÷r¾, ‚tË r‚r‚ûtt ™t{ >>
[tu…tR
ytí{ y™tí{ rððuf nu sunt, Eûtt ™t{ fn‚ nu ‚unt >
þt† fÌttu ‚unw ft{ ftu íÞt„t, ‚trnftu ™t{ nu ‚… ƒz¼t„t >>
ftnwftu ÿtun ÷uþ ™rn ntuR, fn‚ sÚtthÚt ËíÞ nu ËtuR >
yÒt ÿÔÞtrŒf Œt™ËU sune, ytuhfwk …tu»t‚ ŒÞt nu ‚une >>
…qðto…h hnu y™wËkÄt™t, M{]r‚ ‚trn fnu …h{ Ëwò™t >
¼tøÞËU r{ÕÞtu ‚trn{U òuW, hnu Ëk‚tu»te ‚wÂü nu ËtuW >>
rð« Ëk‚ rn‚ fh‚ òu Œt™t, ‚urn ™ Ëkftu[ Ëtu íÞt„ «{t™t >
Œu n trŒf{rn áZ ði h t„t, Ëtu yM…] n t fn‚ ƒz¼t„t >>
íÞwk Ë‚Tþt†fu ƒ[™ nu suW, ‚ntk rðïtË ©Øt nu ‚uW >
÷tu f ðu Œ{rn ®™rŒ‚ su n w, Ëtu ™ fh‚ ÷ßò nu ‚u nq >>
yÒt ÿÔÞtrŒf Œt™ òu fhne, ËtuW ŒÞtrŒf „w™ y™wËhne >>
Œtu n t - yr‚ ftu { ÷‚t ht¾rn, rð« ËtÄw „w Á …tË >
yrÄf rð™Þ sw ‚ ð‚o ® n, ßÞw k ftu W ŒtËftu ŒtË >>
456
„wýrð¼t„
ËtuhXt - yt… nu ytí{tY…, ‚urn Ëw¾Ëu r™íÞ Ëw¾e hn‚ >

yi Ë u ¼tð y™w … , ð] Â ¥t Ë¥ð „w ™ fe Ëƒrn >>2>>
[tu…tR
yƒ htsËfe ð]Â¥t sunt, nu WØð ‚tuÞ fn‚ nwk ‚unt >
ðr™‚trŒf Ëƒ ¼tu„ nu òuR, ‚urn Ëw¾ EåAt ft{ nu ËtuR >>
íÞw k ÔÞðntrhf r¢Þt su n e, Rnt ™t{ «ð] Â ¥t nu ‚u n e >
ÿÔÞtrŒfËU {ŒtuL{¥t hnnª, Þtrnftu ™t{ nu {Œ Þwk fnne >>
Ä™ ðr™‚trŒ ÷t¼ r{÷u òuW, ‚tunw ™ ‚tu»t ‚]»ýt nu ËtuW >
yr‚ y™{ú‚t ™{‚ ™ ÷uþt, Þtftu ™t{ nu M‚k¼ rðþu»tt >>
íÞwk rn Ä™trŒffu rn‚ sunq, Œuð «thÚt™t ytrþ»t ‚unq >
¼uŒáÂü ð‚o‚ yr‚ ¼the, rð»tÞ¼tu„ ¼t»t‚ Ëw¾fthe >>
‚™ {™ ÞwØtrŒf y½ ¼tðu, {Œ WíËtn Ëtu yurn fntðu >
yt…fu sþ{rn yr‚ rn‚ òfwk, Þþ «er‚ n{ fn‚ nu ‚tfwk >>
Œtu n t - ntk r Ë XXt fh™ftu , òfw k Ëns Mð¼tð >
r™sƒ÷ «„x Œu ¾ tð®n, ðeÞo f tu yu r n «¼tð >>
ƒ÷rnËU fh‚ òu LÞtÞ rƒ™, Ëtu R ƒ÷tu ã { ™t{ >
yu Ëƒ ð] Â ¥t htsËe, yrÄf ‚w å A Œw : ¾Ät{ >>3>>
[tu…tR
yƒ ‚t{Ëfe ð] Â¥t su W , nu WØð ‚tu Þ fn‚ nw k ‚u W >
…h …eztftu ½tx {™{tkrn, ¢tuÄftu Y… Ëtu yurn fntkrn >>
yt…rf …h rn‚ ¾h[ òu ytðu, òu ¾h[u rƒ™ ÷ßò òðu >
‚tunw ÿÔÞtrŒf …ŒtÚto sunt, ¾Š[ ™ þf‚ ÷tu¼ nu ‚unt >>
y™]‚ yËíÞ ƒ[™ Wå[hrn, ®nËt …hfwk …ezt fhne >
sntk ™ ½xu ‚ntk ò[‚ òuR, Þtk[tftu ÷ûtý nu ËtuR >>
y…™tu {t™ yÁ sþ rn‚ òuW, Ä{o yt[h‚ Œk¼ nu ËtuW >
{qZ¼tð ©{ fh‚ y…tht, f÷n{U ytÞw»t ¾tuð‚ Ëtht >
ð]Útt þtuf ËtuR þtufftu Y…t, {tun òu W÷xe r¢Þt Œw:¾Y…t >
yr‚ Œw:¾ sw‚ rð»ttŒ ËtuR ò™tu, yrÄf Œe™‚t ytŠ‚ «{t™tu >>
457
„wýrð¼t„
Œtu n t - yt÷Ë ô½ òu yk „ {U , r™ÿt ‚trnftu ™t{ >

yr‚ y«tÃÞ ðM‚w [nu , Ëtu R ytþt Œw : ¾Ät{ >>
yr‚ ¼Þ sw ‚ yr‚ sz {r‚, Wã{ Ëw s ‚ ™tk n e >
yu r n Ëƒ ð] Â ¥t ‚t{Ëe, hn‚ ‚t{rË {tk n e >>4>>
[tu…tR
nu WØð nu …h{ «ðe™t, Ë¥ð Ák hs ‚{ „w™ òu ‚e™t >
r‚nw „w ý fe ð] Â ¥t nu su n w , y™w ¢ {ËU ðýo ™ fhe ‚u n w >>
R™ËU y…h yurn ‚wÕÞ nu sunt, r‚nw „wýð]Â¥t fntð‚ ‚unt >
‚unw rð[thËU ò™‚ ‚t‚t, yƒ fnw Ëkr™…t‚ Ëtûtt‚t >>
r{÷u …hM…h r‚nw „w™ òuE, ‚t{Ë ð]Â¥t fnw Ëw™w ‚w{ ËtuE >>5>>
{U nwk þtL‚ {U ft{e y…tht, {U ¢tuÄe {r‚{kŒ „{tht >
{uhu rn þtkr‚ Ák {uhu rn ft{t, {uhu rn ¢tuÄ nu yr‚ Œw:¾Ät{t >>
Þwk ynk {{ sw‚ {r‚ nu òuW, WØð Ëkr™…t‚ nu ËtuW >
r{÷u …hM…h r‚nw „w™ ßÞwknek, r‚™ fe ð]Â¥t ËŒt nu Þwkne >>
Œtu nt - ynk{{íð ËkfÕ… sw‚, yirË {r‚ surn {q÷ >
rð»tÞ ErLÿ {™ «t™ Ëu , r¢Þt ntu ‚ «r‚fq ÷ >>
r{÷u …hM…h r‚™ „w ™ , r‚™ftu fths yu n w >
Ëƒð] Â ¥t rð¼ú t k ‚ rsr{, Ëk r ™…t‚ nu ‚u n w >>6>>
[tu…tR
Ä{o yÚto yÁ ft{ yu r‚™t, r‚™{rn r™ct òrn {r÷™t >
yiËu ¼tð swõ‚ ™h sƒne, „w™ftu Ëkr™…t‚ nu ‚ƒrn >
r{÷u …hM…h r‚nw „w™ sune, r‚™rnftu fths ¼tË‚ yune >>
Ä{to r Œf{rn r™ctY…t, Ëtu nu Ëk r ™…t‚ Œw : ¾fq … t >
yi Ë tu Ëk r ™…t‚ nu su W , ©Øt hr‚ Ä™ Œu ð ‚ ‚u W >>
Ä{o fe r™ctËU yr‚ ¼the, …wÁ»tfwk ©Øt Œu‚ Ëw¾fthe >
ft{fe r™ctËu k hr‚¼tu„ t, …w Á»tfwk Œu ‚ ƒZ™ ¼ðhtu„ t >>
Ä™r™ct frh Ä™fw k Œu n e, …w Á »tfw k …t…ftu fth™ yu n e >>7>>
458
„wýrð¼t„
«ð] Â ¥tY… ÷ûtý nu ò{u k , yi Ë tu Ëft{ Ä{o nu ‚t{u k , >

sƒ Þn …wÁ»tfwk r™ct ntuR, „]nMÚtt©{{rn hnu r[¥t «tuR >>
r™íÞ ™ir{Â¥tf MðÄ{o òuW, r‚™{rn hn‚ r™hk‚h ËtuW >>
Œtu n t - r{÷u …hM…h r‚™ „w ™, r‚™ftu fths su n e >
Ëtu «ð] Â ¥t{rn «u { sw ‚ , Ëk r ™…t‚ nu ‚u n e >>
‚t‚U Ëft{ òu Ä{o yÁ, „] n hr‚ MðÄ{o su n q >
hs ‚{ Ë¥ð yu r‚™ „w ™ , R™rnftu fths yu n w >>8>>
[tu…tR
Þwkrn …hM…h ™ r{÷u yunw, íÞwkrn …hM…h r{÷u nu ‚unq >
yiËu rºt„wýfe ð]Â¥t su nt, Ëƒrn rððufËU frnfu ‚u nt >>
yƒ surn „w™ËU …wÁ»t rsr{ ntuR
u , r¼Òt r¼Òt ÷ûtý fn‚ nu ËtuR >
WØð Ë¥ð swõ‚ ™h sune, þ{ Œ{trŒ ð]Â¥t frn ‚une >>
r‚™ËU {w{wûtw {™w»Þ nu suW, áZ y™w{t™ fh‚ nu ‚uW >
íÞwkrn hòu„wý sw‚ ™h su‚t, ft{trŒf ‚urn ð]Â¥tË{u‚t >>
«Út{®nËu ‚tuÞ fnuW Ëwò™t, rs™ËU {w{wûtw fh‚ y™w{t™t >>
íÞwkrn ‚{tu„wý sw‚ ™h òuW, «Út{ fne ¢tuÄtrŒf ËtuW >
R™ ð]Â¥t™ËU {w{wûtw Ëƒne, áZ y™w{t™ fh‚ nu ‚ƒne >>9>>
nu WØð …w Á »t WŒtht, yt‚{r™ctËU yrðftht >
V÷RåAt rƒ™ fh‚ nu f{to, ðýto©{fu òuøÞ òu Ä{to >>
‚urn sw‚ ¼Âõ‚ fh‚ yr‚ ¼the, «r‚{tY… {tuÞ ÷r¾ Ëw¾fthe >>
Œtu n t - «r‚{tY… {U ‚trnfw k , ¼s‚ «u { ÷u r ÷™ >
Ëtu ™h Ëtr¥ðf «f] r ‚ sw ‚ , ò™nw …h{ «ðe™ >>
yu r n rðrÄ ðr™‚t ‚trnfw k , òr™ ÷u n w ‚w k { ‚t‚ >
Ë¥ð„w ý e «f] r ‚ Ërn‚, Ëtu R ¼tË‚ Ëtûtt‚ >>10>>
[tu…tR
sƒ ™h {]íÞw ÷tufu òuW, rð»tÞ¼tu„ Ëw¾ RåA‚ ËtuW >
r™s ðýto©{ òuøÞ òu Ä{to, r‚™rnËU {tuÞ ¼s‚ ÷r¾ {{to >>
«r‚{t Y…ËU …qs‚ {tuR, htsË «f]r‚ swõ‚ ™h ËtuR >
459
„wýrð¼t„
rh…w { hýtrŒf RåA‚ yun w , ðýto © {fu òu ø Þ Ä{o su nw >>

r‚™rnËU «r‚{t …qs‚ {uhe, ‚{ «f]r‚ ‚urn ò™tu ½™uhe >>11>>
nu WØð r‚nw „wý nu surn, Ëƒrn Sð{U hn‚ nu ‚urn >
Sðfwk yr‚ áZ ƒkÄ™ fhne, ËtuR „w™ {{ rZ„ ytð‚ zhne >>
{tu{®n r‚nw „w™ fƒnw ™ ntuR, „wý {tuÞ ƒkÄ™ fh‚ ™ ftuR >
Ë¥ðtrŒf r‚nw „w™ nu suW, r[¥t{rnËU W…s‚ nu ‚uW >>
r[¥tftu Sðfwk r™íÞ ËkƒkÄt, ‚trn‚U „wý fhe Sðfwk ƒkÄt >>
Œtu nt - r[¥t ËkƒkÄ r‚nw ft÷{U, {tufwk ™rn ÷ð ÷uþ >
Þt‚U ™ ƒtk Ä ‚ {tu r n „w ™ , {u h tu yu r n rðþu » t >>
…k [ ¼q ‚ fu ƒnw ‚ rðÄ, Œu n trŒf ytfth >
r‚™{rn yr‚ ytËõ‚ Ëtu , sz{r‚ Sð „{th >>12>>
[tu…tR
r‚nw „wý swõ‚ ËŒt ™h yunt, r‚™{rn òrn Ë{u „wý sunt >
yrÄf ¼tð sw‚ ð‚o‚ ‚ƒne, ‚urn „w™ ftÞo Œu¾tð‚ Ëƒne >>
nu WØð «ftþ{Þ ¼the, MðåA Ák þtk‚ Ë¥ð yrðfthe >
Ëtu sƒ hs ‚{ftu ƒ÷ nhnª, yt…ftu òuh yrÄf rðM‚hnª >>
‚ƒ Ëw¾ Ä{o ¿tt™ R™ ytrŒ, Ë¥ðfu ftÞo Ëw¾Œ y™trŒ >
‚urn Ëk„ Sðftu ntu‚ «Ëk„t, Ë¥ð «Ät™ nu ËtuR þw¼ yk„t >>13>>
rð»tÞ{U «er‚ftu fth™ yu n e, ¼u Œ áÂüftu nu ‚ w ‚u r n >
«ð]Â¥t Mð¼tðftu nu‚w y¾kzt, yiËtu hòu„wý ƒZ‚ «[kzt >>
‚{ yÁ Ë¥ðftu Ëƒ ƒ÷ xthu, yt…fu òuh yrÄf rðM‚thu >>
Œtunt - ‚ƒ Þn ™h Œw:¾f{o yÁ, Þþ Ëk…r‚ rðM‚th >
R™ ytrŒf hsftÞo { U , {™ òu h ‚ frh ÃÞth >>14>>
[tu…tR
rðhr‚ rððuf ™tþ frh zthu, yr‚ ytðhý fhe ‚{ rðM‚thu >
íÞwk sz ¼tðftu nu‚w ¼the, yurn rðÄ ‚t{Ë yr‚ Œw:¾fthe >>
Ëtu hs Ë¥ð …ht¼ð fhnª, ‚t{Ë r™sƒ÷ yr‚ rðM‚hnek >
þtu f {tun r™ÿt Œw:¾Y…t, ®nËt ytþt yr‚ Œw:¾fq …t >>
460
„wýrð¼t„
R™ ytrŒf ‚{ fths òuR, ‚urn Ëk„ …wÁ»t «er‚ sw‚ ntuR >>15>>
nu WØð Þn Sðftu sƒne, yr‚ r™{o÷ r[¥t ntuð‚ ‚ƒne >
$rÿ™fwk òu rð»tÞ Ëw¾ytþt, Ëtu Ëƒ r{x‚ nu rƒ™rn «ÞtËt >>
yurn rðÄ Œun{U ¼Þ ™rn ftuR, ŒuntrŒf hr‚ rƒ™ {™ ËtuR >>
Œtu n t - ‚™ „u n trŒffu rð»tu , «er‚ hrn‚ {™ ntu Þ >
‚ƒ Ëtu …w Á »tfu Whrð»tu , Ë¥ðfe ð] Â Ø Ëtu Þ >>
Ëtu R Ë¥ð „w ý Y… nu , {{ «tÂóftu MÚtt™ >
R™ ÷ûtý fhe Ë¥ð „w ý , ƒZâtu Þw k ò™tu Ëw ò ™ >>16>>
[tu…tR
sƒ Þn …wÁ»trð»tu Ëw¾ftò, rðrðÄ ¼tr‚ òu r¢Þt Ë{tò >
r‚™ fhe yrÄf rðftÁfwk …tðu, yr‚ rðÂûtÃ‚ ƒwÂØ òðu >>
…wÁ»t fe ¿tt™ ErLÿ nu òuE, ‚trn rð»tu Ëw¾ ‚]»ýt ntuE >
‚ƒ ‚urn f{o ErLÿ„ý suW, yrÄf rðfthfwk …tð‚ ‚uW >>
‚ƒ ‚tftu {™ ntu‚ rð¼útk‚t, R‚ W‚ Œtuh‚ hn‚ yþtk‚t >
R‚™u ÷ûtý sw‚ ™h sune, ƒZâtu hòuu„wý ò™tu ‚une >>17>>
sƒ Þn …wÁ»tftu r[¥t nu òuW, füËU ntu‚ nu sz rsr{ ËtuW >
Ë‚ yÁ yË‚ rððuf fntkne, r‚™fu „úný{rn Ë{Úto ™tkne >>
ËkfÕ… rðfÕ… {™ W…òðu, ËtuW {™ yt…ËU ™tþfwk …tðu >
yr‚ y¿tt™ ƒZ‚ nu ‚ƒne, ¾uŒ Ák fw‚fo ƒtZ‚ Ëƒne >>
Œtu n t - R™ ÷ûtýËU …wÁ»t{rn, yrÄf ‚{tu„wý sunw >
Ëtu ð‚o ‚ yr‚ òu h ËU , ò™e ÷u n w ‚w { ‚u n q >>18>>
[tu…tR
nu WØð Þn Sðftu Œunt, r‚™{rn ð‚o‚ r‚nw „wý yunt >
íÞw k ði h ts …w Á »t nu su n e, ‚tftu Œu n rðhtx nu yu n e >>
r‚™{rn ð‚o‚ r‚nw „wý òuR, r‚™rf ¼uŒ ƒ‚tô ‚tuR >
Ë¥ðfe ð]ÂØ ntuð‚ sƒne, ƒuXu $ÿtrŒf Œuð ƒ÷ ‚ƒne >
htsË „wý sð ð]ÂØ …tðu, ‚ƒ yËwh™ftu ƒ÷ ƒrZ òðu >>
íÞwk ‚t{Ë ƒtZ‚ surn ft÷t, ‚ƒ htûtË ƒtZ‚ rðfht÷t >>19>>
461
„wýrð¼t„
nu WØð Þn Sð{U ytR, yrÄf Ë¥ð ð‚o‚ Ëw¾ŒtR >

Ë¥ðËu k yr‚þu ò„úý ntuR, ò„ú‚ Y… yðMÚtt ËtuR >>
htsË yrÄf ntu ‚ nu òfw k , Mð¡ yðMÚtt ð‚o ‚ ‚tfw k >
‚t{Ë yr‚þu ƒtZ‚ òne, ½tu h Ëw » tw Â ó ð‚o ‚ ‚tne >>
Œtu n t - ‚w h eÞ ƒú ñ Þn Sðfe, r‚™ yðMÚtt su n q >
‚u r n Ëtûte ÔÞt…f ËŒt, yu r n rðÄ ò™tu ‚u n w >>
Ëtu hXt - r‚™ yðMÚtt òuÞ, ‚tË sÚtthÚt ¿tt™ Ëƒ >
Sðfw k Œu ð ‚ Ëtu Þ , Ëtûte ƒú ñ ‚u r n ò™tu ‚w { >>20>>
[tu…tR
nu WØð ðu Œtu õ ‚ nu yu n t, yi Ëu MðÄ{o {U hnu su n t >
yiËu ƒútñý Ëtr¥ðfe òuR, Ë¥ðËU yrÄf rð{÷ {r‚ ËtuR >>
yu f yu f ËU W…h hnu ¼the, {n÷tu o f ytrŒ Ëw ¾ fthe >
r‚™{U hn‚ òu Œuðfu ð]kŒt, ‚urn Ë{ ytf]r‚ yrÄf MðåAkŒt >>
y™w¢{ËU Rr{ …tðu ƒztR, Ëtr¥ðf V÷ Þwk fÌttu Ë{wÍtR >
‚t{Ë „w ý ËU MÚttðh Œu n t, r‚™rnËU ™e[ nu ‚u n t >>
y™w¢{ËU …tð‚ yð‚tht, ‚t{ËËU Œw:¾ y™k‚ y…tht >
htsËËU {æÞ ÷tuf{U «t™e, {™w»ÞtrŒf ‚™w ÷nu Ëw¾Œt™e >>21>>
nu WØð Þn Sðfwk sƒne, {hý Ë{Þ ytð‚ nu ‚ƒne >
Ë¥ðrf ð]ÂØ yrÄf ntuÞ òðu, Ëtuu ™h ‚™w ‚rs Mð„ofwk …tðu >>
htsË yrÄf{uk {h‚ nu su nw, {™w»Þ÷tuffwk …tð‚ ‚unw >
‚t{Ë yrÄf{U {h‚ òu sk‚t, ™hfÞtur™{U Œw:¾ …tðu y™k‚t >>
Œtu n t - «„x Y… {U ‚trnfw k , yt… r{÷u Ëtûtt‚ >
Ëtu {{ r™„w o ý ¼õ‚ nu , {tu r nfw k …tð‚ ‚t‚ >>22>>
[tu…tR
nu WØð {U r«‚{tY…t, Ëtu {tu{rn Ähe ¼tð y™q…t >
yr‚ ƒz V÷fe RåAt Äthe, y…o‚ {tuÞ f{o Ëw¾fthe >>
yÚtðt V÷RåAt fhe íÞt„t, ŒtË¼tð frhfu ƒz¼t„t >
«r‚{t …q s‚ ‚‚…h ntu R, Ëtr¥ðf f{o òr™ƒtu ËtuR >>
462
„wýrð¼t„
òu ‚wåA V÷ rn‚ f{ofwk fhnª, «r‚{t y[o™trŒ rðM‚hnª >

yiËtu f{o htsËe ò™tu, ËŒt Œw:¾Œ V÷ ‚tË «{t™tu >>
rh…w { hýtrŒf ®nËt su n t, Ëtu R Ëk f Õ…ËU rf™t ‚u n t >
«r‚{t …qs™ ytrŒf sune, ‚t{Ëe f{o ò™tu ‚w{ ‚une >>
Œtu n t - {{ Ëk ƒ k Ä Ëtûtt‚ËU , f{o fh‚ òu òu R >
Ëtu r™»ft{ Ëft{nw , r™„w o ý ò™tu Ëtu R >>23>>
[tu…tR
nu WØð fi ð ÕÞ …Œ su n t, hn‚ ËŒt «f] r ‚…h ‚u n t >
{trÞf fthsËU ÔÞr‚hu f t, òu yîi ‚ ƒú ñ nu yu f t >>
‚urn ËkƒkrÄ òfwk áZ ¿tt™t, Ëtunu Ëtr¥ðf ¿tt™ Ëwò™t >
fnu òu þt†{rn …h{ «ðe™t, Ä{o yÚto yÁ ft{ yu ‚e™t >>
‚urn ËƒkrÄ áZ ¿tt™ nu sunw, htsË ¿tt™ fn‚ nu ‚unw >
þt† rðÁØ yrÄf Œw:¾Ät{t, yiËu Ä{o yÚto yÁ ft{t >>
‚urn ËkƒkrÄ áZ ¿tt™t nu òfwk, ‚t{Ëe ¿tt™ fn‚ nu ‚tfwk >
«„x {turn{U r™ct òne, r™„woý ¿tt™ fn‚ nu ‚tne >>24>>
nu WØð òu „útBÞ Ëw¾ íÞt„e, ð™{rn ƒË‚ …h{ ƒz¼t„e >
òrn Xtuh ‚…rË {wr™ hnnª, Ëtr¥ðf ðtË ‚trnfwk fnnª >
„útBÞ Ëw¾r™{rn «er‚ y…tht, yiËu {™w»Þ sntk hn‚ „{tht >
rð»tÞtËõ‚ftu MÚtt™f sunw k, htsËe ðtË fn‚ nu ‚unw >>
AkŒ nrh„e‚ -
su r n Xtu h ¾u ÷ ‚ sw ð t ŒtÁ …e‚ {tk Ë nw ¾tð®n,
ÔÞr¼[th …hrºtÞ Ëk „ su r n MÚt÷ ™tÞftnw ™[tð®n >
su r n Xtu h {th‚ Sð rðx÷‚ r…þw ™ …t…e hn‚ nu ,
yi Ë tu r™ðtËftu Xtu h ‚trnfw k ‚t{Ëe MÚt÷ fn‚ nu >>
Œtunt - {U «íÞût sune MÚt÷ hnwk, r™„woý MÚtt™f ËtuR >
…h{ Ät{ ‚u r n MÚt÷ ËŒt, ‚u r n Ë{ ytu h ™ ftu R >>25>>
[tu…tR
WØð ytí{¿tt™ËU ftuR, V÷ ytËÂõ‚ hrn‚ òu ntuR >
463
„wýrð¼t„
Þ¿ttrŒf f{o r ™ fhu su W , Ëtr¥ðf …w Á»t fn‚ nu ‚u W >>

V÷fe RåAt Wh{ne ¼the, rð»tÞtËõ‚ Ák yrÄf rðfthe >
f{o fh‚ Þ¿ttrŒf su n t, htsËe …w Á»t fn‚ nu ‚u n t >>
Þ¿ttrŒf òu f{o Ëw¾Œt™e, þt† fn‚ ‚urn rðrÄrn ƒ¾t™e >
‚u rn …q ð to …h M{] r‚ su n q , r‚™ËU hrn‚ ËŒt ™h ‚u nq >>
Þ¿ttrŒf f{o r™ fhu su n e, ‚t{Ë …w Á»t fn‚ nu ‚un e >
{U «íÞûtY… s„{tkrn, {uhtu rn ytr©‚ y™LÞ fntkne >
{{ rn‚ Þ¿ttrŒf fhu òuR, r™„woý …wÁ»t fn‚ nu ËtuR >>26>>
nu WØð W…r™»tŒ òu W , ÔÞtËËq º t ytrŒf nu Ëtu W >
yurn yæÞtí{ þt† ©wr‚Ëtht1, ‚tË ©ðý {™™trŒ rð[tht >
r‚™{rn ©Øt hn‚ nu òfwk, ËtÂíðfe ©Øt fn‚ nu ‚tfwk >>
Œtu n t - f{o f tk z fw k fn‚ nu , Ä{o þ t† Ëƒ su n q >
‚u r n ©ðýtrŒf{U ©Øt, htsËe ©Øt yu n q >>
yr‚ rðÁØ ËŒT „ ú k Ú tËu k , yÄ{o MÚtt…‚ òu R >
Ëtu R þt†{rn áZ ©Øt, ‚t{Ëe ©Øt Ëtu u R >>
ËtuhXt - {U ¼wrð «„xMðY…, {{ Ëuðt{rn «er‚ áZ >
Ëtu ©Øt nu y™w … , r™„w o ý ©Øt ™t{ ‚u r n >>27>>
[tu…tR
nu WØð yr‚ …ÚÞ òu ntuR, Œunfwk Ëw¾ W…òð‚ ËtuR >
rƒ™ «ÞtË «t…‚ ¼Þtu suW, yr‚ …rðºt ®™rŒ‚ ™rn ‚uW >>
yuËtu ytnth fh‚ nu sunt, Ëtr¥ðf ytnth fn‚ nu ‚unt >
rsbtrŒffwk yr‚ r«Þ òuW, htsËe ytnth fn‚ nu ËtuW >>
yþw r [ Œu n fw k …ez™ntht, yi Ë tu fn‚ ‚t{Ëe ytntht >
{U «íÞût Ëƒ s™ Ëw¾Œt‚t, yÒt V÷trŒf ÷u Ëtûtt‚t >
{tuÞ r™ðuŒ™ fh‚ nu sunw, {{ «ËtŒ r™„woý nu ‚unw >>28>>
WØð ytí{t ƒúñ fntðu, ‚urn rð[thËU Ëw¾ ntuR ytðu >
Ë¥ð„w r ý Ëw ¾ fn‚ nu yu nt, ‚t{U ÷u þ ™rn Ëk Œu n t >>
1 - ðuŒtu™tu Ëth
464
„wýrð¼t„
ðr™‚trŒfËU ¼tu„Ëw¾ surn, htsË„wrý Ëw¾ fn‚ nu ‚une >>

Œtu n t - {ãtrŒffu fu V ËU , {tu n sr™‚ Ëw ¾ òu W >
íÞw k ðr™‚trŒf ƒ[™ËU , ‚t{Ëe Ëw ¾ fnu ‚u W >>
{U «íÞût ‚u r n þhýËu , òu Ëw ¾ …tð‚ Ëk ‚ >
Ëtu r™„w o ý Ëw ¾ fn‚ nu , Ëƒ rðrÄ y[÷ y™k ‚ >>29>>
[tu…tR
WØð ÿÔÞ Ëtu ytnth y™q…t, Œuþ fÌttu Ëtu MÚtt™fY…t >
V÷ òu fÌttu Ëw¾Y… {t™tu, „wý y™wð]Â¥t ft÷fwk ò™tu >>
Œu ð trŒf ƒ÷ð] Â Ø òu R , „w ý y™w Ë the ft÷ËU ntu R >
¿tt™ òu fi ð ÕÞtrŒf {{to , f{o òu {tu Þ Ë{…o ‚ f{to >>
fthf f{oftu fh™u ntht, ©Øt ytæÞtÂí{f ytrŒ WŒtht >
ò„ú ‚ ytrŒ yðMÚtt su n t, Œu ð trŒf ytfth nu ‚u n t >>
{hý Ë{u Ë¥ðtrŒf ‚e™t, r‚™{rn ÂMÚtr‚ r™ct Ëtu «ðe™t >
Ëƒ «Út{ fyu n u su n w , Ëƒ rºt„w ý tí{f ð‚o ‚ ‚u n q >>30>>
nu Ëƒ ™h{æÞ ©uc WŒtht, nu WØð Ëw™w ƒ[™ n{tht >
«f]r‚ …wÁ»t ytr©‚ nu su‚t, sz yÁ [i‚™ ðM‚w ‚u‚t >
rºt„wýtí{f Ëtu Ëƒrn fntðu, „w™fu …th ftuW hn™ ™ …tðu >
WØð ƒtu‚ fnu fnt ntu™t, {]íÞw ÷tuf{rn òu fAw òu™t >>
Œtu n t - íÞw k r n Ëw L Þtu …h÷tu f {U , ƒw Â ØËU r™ùu ntu R >
™t{ Y…ËU Ëƒ rðï{rn, rºt„w ý tí{f nu Ëtu R >>31>>
[tu…tR
nu WØð nu ËtiBÞ WŒtht, Sðfwk ËkË]r‚ y™k‚ y…tht >
Œu ð {™w » ÞtrŒffu Y…t, s™{‚ {h‚ ¼ú { ‚ ¼ðfq … t >>
rºt„wý ËkƒkrÄ f{o nu sunt, sL{ {hýftu fthý ‚unt >
‚t‚U r[¥tËU WŒu ¼yu sune, yiËu Ë¥ðtrŒf „w™ yune >>
sune «týe r™s ðþ „w™ fe™t, ËtuR «týe {{ ¼õ‚ «ðe™t >
Ëƒ rðûtu… hrn‚ yr‚ ¼the, {turn{U ¼õ‚ òu„ Ëw¾fthe >>
‚e™rnËU {turn{U r™ct sunq, yiËtu áZ {{ ¼õ‚ nu ‚unq >
{uhtu ¼tð òu ƒúñMðY…t, ‚tË «tÂó ‚urn ntu‚ y™q…t >>32>>
465
„wýrð¼t„
nu WØð yurn fthý yƒne, ©wr‚rËØtk‚ fn‚nwk Ëƒne >

¿tt™ òu ytí{MðY…fwk ò™u, ytí{Y… {{ ¼Âõ‚ Xt™u >>
{{ MðY… «íÞût nu òuR, ‚urn ò™‚ rð¿tt™ nu ËtuuR >>
Œtu nt - yu ŒtuWfe Wí…Â¥t ËŒt, {™w»Þ Œun{rn ntuÞ >>
‚t‚U ƒw Ø „w ™ Ëk „ ‚rs, ¼snw k r™hk ‚ h {tu Þ >>33>>
[tu…tR
nu WØð òu yrÄf yËk„t, rð»tÞ{U rðhr‚ swõ‚ þw¼ yk„t >>
Ëƒrn $rÿ„wý rsr‚fu ÷e™t, ËtðÄt™ yurn ¼tr‚ «ðe™t >>
ytí{ y™tí{ rððuf nu sunt, r‚™rnËU swõ‚ rððufe ‚unt >
yi Ëtu …wÁ»t ¼s‚ nu {tuR, Ë¥ð„wýe ð]Â¥t sw‚ ËtuR >>
Ë¥ð{U hrnfu rððu f e òu W , hs ‚{fw k rs‚‚ni Ëtu W >>34>>
yr‚þuk þtk‚ ƒwÂØ nu òfe, {{ ¼Âõ‚{U y[÷ {r‚ ‚tfe >
yiËtu ™h r™h…uût fntðu, {{ Ëuðt rƒ™ ytuh ™ ¼tðu >>
Ëƒ RåAt ‚rs {{ „w™ „tðu, yurn rðÄ Ë¥ð rsr‚ ƒþ ÷tðu >
Þw k {{ Ëu ð tƒ÷ËU yu n e, „w ™ ËU {w õ ‚ ntu Þ fu ‚u n e >>
Sð ¼tðftu frhfu íÞt„t, ƒúñ ntuR {tuÞ …tð‚ ƒz¼t„t >>35>>
nu WØð Þwk r[¥tËU ¼yuW, Ë¥ðtrŒf r‚nw „w™ Rr{ fyuW >
„w™Ëuk {wõ‚ ntu‚ nu sƒne, Sð¼tðËU {wõ‚ nu ‚ƒne >>
Œtu n t - ‚urn fth™ Þn Sð Ëtu , ƒúñY… ntuÞ ò‚ >
…w Á »ttu ¥ t{ …hƒú ñ ÷¾e, {tu Þ ¼s‚ Ëtûtt‚ >>
Ëtu h Xt - {turnËu …qh™ft{, …k[ rð»tÞ Ëk „r‚ ‚s‚ >
íÞw k r n ò™e Œw : ¾Ät{, WhËU rð»tÞ ®[‚™ ‚s‚ >>
Œtunt - surn rðrÄ „w™…h ntu‚ nu, nrhs™ …h{ Ëwò™ >
{w õ ‚t™k Œ fu ™tÚt r‚r{, WØðfw k fÌttu ¿tt™ >>
„w ý rð¼t„ su r n ™t{ Ëtu , …h{ Ëw ¾ Œ ©w r ‚Ëth >
òu Þtfw k r[¥t Œu …Zu , Ëtu R …tð‚ ¼ð…th >>
òu Þtftu r™íÞ ™u { ËU , …tX fh‚ ƒw Â Ø{t™ >
f] » ý f{÷Œ÷™Þ™ ‚u r n, rhÍ‚ ©e¼„ðt™ >>36>>
©ef]»ýtuØðËkðtŒu {wõ‚t™kŒ{wr™rðhr[‚t „wýrð¼t„xeft Ëk…qýto >>
466
Œtu n t - ©e„w Á Ënò™k Œ fw k , …w r ™ …w r ™ fÁk «ýt{ >

òË f] … tƒ÷ …tÞ ™h, ntu ‚ Ëw ¾ Œ „w ý Ät{ >>1>>
™e÷fk X {w r ™ðh fnu , ð[™ «Út{ r„hƒt™ >
Ëtu yƒ ¼t»tt fhe fnw , nh™ {tu n y¿tt™ >>2>>
[tu…tR
«ËÒt ntuÞ «¼w frn þw¼ ƒt™e, Ëtu r™s Ëk‚™fwk Ëw¾Œt™e >
Ëtu ƒ[™r™ y™LÞ ‚urn ŒtËt, ÷nu Ë{trÄ rƒ™ òu„ yÇÞtËt >>3>>
Œu ¾u Ë{trÄ{rn ‚urn Y…t, fturx yfoË{ ‚urn y™q…t >
r™s MðY… yr‚ r™{o÷ òuR, «„x yfoË{ ¼tË‚ ËtuR >>4>>
Ëtu ™h™thtÞý «¼w sunt, …wÁ»t …wht‚™ ‚…Mðe ‚unt >
r™s yt‚{{U ÄÁ ‚urn æÞt™t, òu s„ rn‚ ‚… fh‚ Ëwò™t >>5>>
{{ „wÁ ht{t™kŒ{wr™ surn, ¼Âõ‚Ërn‚ ðkŒ™ fÁ ‚urn >
rs™rnËU ™thtÞý fnu sunw, …tÞtu Ä{o Ëk„ún þw¼ ‚unw >>6>>
Œtu n t - ™thtÞý„e‚t Ëw ¾ Œ, r™s„w Y {w ¾ Ëw r™ òu Þ >
ÞÚttÞtu ø Þ Ëƒ hnMÞ sw ‚ , ƒh™e Ëw ™ tW Ëtu Þ >>7>>
[tu…tR
yuf Ë{Þ ™thtÞý Mðt{e, Ëw¾ ytË™ hts‚ ƒnw™t{e >
{wfwkŒðýeo ytrŒf ŒtËt, …qA‚ ¼ÞuW Ëw™™ yr‚ÃÞtËt >>8>>
rþ»Þt W[w :
«¼w ‚w{ Ëðo ¼q‚ Ëw¾ŒtR, Ëƒfe …h{ „r‚ {™{tR >
r™s ytr©‚fwk yr‚Ëw¾Œt‚t, ‚w{rn „wÁ Rïh Ëtûtt‚t >>9>>
469
Þt‚U ‚ð ytr©‚ n{ òuW, „]ne yhw íÞt„e ŒtË ‚ð ËtuW >

™the Ëƒrn ‚ð [h™ W…tËe, Ëƒfu Ä{o fnnwk Ëw¾htËe >>10>>
«Út{ Ér»t™fu Y… {whthe, fnu ‚w{ Ä{o y™k‚ Ëw¾fthe >
‚w{rn rfyu ‚urn „úLÚt y…tht, Ëtu yƒ÷wk ð‚o‚ ©wr‚Ëtht >>11>>
Œtu n t - ‚Œr… ft÷fu ðu „ fhe, yÕ…ƒw Â Ø ™h su W >
yÕ… ytÞw » tfu òu „ ËU , òr™ þfu ™rn ‚u W >>12>>
ËtuhXt - …X™ þf‚ ™h ftuÞ, yÕ…ƒwÂØ yr‚ „úkÚt ƒz >
Ä{o Œw » fh Ëtu Þ , fh‚ ™ þf‚ ‚u r n Sð ftu Þ >>13>>
[tu…tR
‚t‚U r‚™fu Ëth Ä{o sunt, yr‚ ytð~Þf fntu «¼w ‚unt >
¿tt™ ðihtøÞ ¼Âõ‚sw‚ ¼the, fnnw Ëtu Ä{o Ëƒrn Ëw¾fthe >>14>>
rs™ f{o™fu rfÞu ‚‚ft÷t, «ËÒt ntuW ‚w{ Œe™ŒÞt÷t >
rs™ fhe f{o nturn r™»f{to, s™ Ëw¾fthe fnnw ‚urn {{to >>15>>
Þwk …wATÞt r™s rþ»Þr™ sƒrn, f]…trËLÄw ƒtu÷uW nËe ‚ƒne >
ðu Œ trŒffu Ëth Ëw ¾ Y…t, fn‚ Ë™t‚™ Ä{o y™q … t >>16>>
©e™thtÞý{wr™Áðt[
Ëw™nw {tuh Ëuðf Ëƒ ftuR, ™h yÁ ™the rð{÷{r‚ òuR >
{wfwkŒðýeo Ëw™nw Ëwò™t, fnw rn‚fthe Ä{o rðrÄ ™t™t >>17>>
Œtu n t - …w Á »ttu ¥ t{ ©ef] » ý Ëtu , WØð ht{t™k Œ >
ðk Œ w Rü „w Á Œu ð fe, …hk … ht Ëw ¾ fk Œ >>18>>
©w r ‚ yÁ M{] r ‚ …w h t™ Ëƒ, Rr‚ntË™sw ‚ yu r n >
r‚™{U yr‚rðM‚thËU Ä{o r™Y…ý su r n >>19>>
ËtuhXt - „]ne íÞtr„™fu Ä{o, r‚™ r‚™ „úkÚt™{rn fnunw >
yr‚ rðM‚th Ë{{o , yr‚ Ëw ¾ Œ Ëƒ fünh >>20>>
[tu…tR
r‚™ftu Ëth Ëƒrn Wh Äthe, ‚w{ Ëƒrnfwk …h{ Ëw¾fthe >
¿tt™ ðihtøÞ ¼Âõ‚sw‚ ƒt™e, fnw Ëkûtu… Þwõ‚ Ëw¾Œt™e >>21>>
r™þt «nh [tiÚtu „w™ðk‚t, ƒútñ {wnq‚o WrXfu {{ Ëk‚t >
470
{{ s™ „t™ fhrn {{ ™t{t, yr‚rn {wrŒ‚ {™ yrÄf yft{t >>22>>

r™íÞ {{ s™fu ™t{ ‚urn „t™t, nrh nrhs™ rƒ™ rƒËht™t >
áZ {™ frh Äh™tu {{ æÞt™t, {qn‚q o yuf ½ze yuf «{t™t >>23>>
‚t …eAu fhe Œkz «ýt{t, {{ {qŠ‚ Wh Ähe „wýÄt{t >
þwØ ÓŒÞ Ëw{h‚ {{ Y…t, fh™ òuøÞ ‚™r¢Þt y™q…t >>24>>
Œtu nt - M™t™ Á ËkæÞt ntu{ s…, r…‚]‚…oý MðtæÞtÞ >
Œu ð ftu …q s ™ ytrŒ r™íÞ, Âîs fhrn r[¥t ÷tÞ >>25>>
[tu…tR
M™t™ Á {t™Ëe …qò {uhe, rŒ™ «r‚rŒ™ rf™u Ëtu ½™uhe >
htu„trŒf …erz‚ rƒ™ yuft, Ëƒrn ™ yÒt ÷u™t „úrn xuft >>26>>
hË ytËÂõ‚ ™ fh™t ¼tR, Ëƒrn ft÷ Ëƒ Œuþ{U òR >
suËu ft÷ r{ÕÞtu òu ytR, yÒt V÷trŒ ÷u™tu Ëw¾ŒtR >>27>>
òu rs™{U fAw {wÏÞ fntðu, Ëƒrn rs{tÞ yt… Ëtu …tðu >
…kÂõ‚¼uŒ fƒnw ™rn fhne, {{ s™ yÄ{oËU yr‚ zhne >>28>>
yu f tŒþe Ëƒfenu {tk R, òu {{ sL{ rŒðËfu fntk R >
rþðhtºte R‚™u rŒ™ ðeht, {{ s™ yÒt ™ rs{‚ ntuR Äeht >>29>>
Œtu n t - ÷þw ™ …÷tÛzw 1 {tk Ë {ã, „tk ò ¼k „ t su W >
{{ s™ rºtrðÄ ‚{t÷ Ëƒ, ‚s‚ ™ rAð‚ ‚u W >>30>>
[tu…tR
rs™ „úkÚt™{U {tuh yð‚tht, MÚtt…™ rfÞu yrÄf fhe ÃÞtht >
{{ ¼Âõ‚ sw‚ ¿tt™ nu ò{u, …X™ ÞtuøÞ ËkþÞ ™rn ‚t{U >>31>>
ËtkÏÞ Á òu„ þt† îÞ òuR, Ëw™™ ÞtuøÞ þwØ{r‚ {w¾ ËtuR >
ft{trŒfËU ŒøÄ ™h suW, {{ …Œrð{w¾ËU Ëw™‚ ™ ‚uW >>32>>
r™„wo ý ƒú ñ ¿tt™fu {tk rn, rŒÔÞY… {{ MÚtt…™ ™tk rn >
Ëtu ™rn Ëw™™ òuøÞ r‚nw ft÷t, òr™ ÷unw {‚ {tuh rðþt÷t >>33>>
Ëƒrn r™Þ{ fhe swõ‚ nu ™the, ƒúñ{U «tó ¼R ÂMÚtr‚ ¼the >
‚Œr… ™the {w¾ËU ™h ¿tt™t, Ëw™™ òuøÞ ™rn Ëw™nw Ëwò™t >>34>>
1 - zw„
k ¤e
471
Œtunt - {{ sþ yÁ {{ ¼õ‚sþ, «u{ ¼Âõ‚ Wh ÷tÞ >

„t™ fh™fw k òu ø Þ r™íÞ, ytu h ™ ‚h™ W…tÞ >>35>>
Ëtu h Xt - Ë‚…w Á»t™ftu Ëk„ , ËŒt fh™fwk òu øÞ ËtuR >
{{ …Œrð{w ¾ y¼k „ , ‚s™ òu ø Þ Ëƒ ©w r ‚ fn‚ >>36>>
[tu…tR
ŒtË ßÞwk ntuÞ yrÄf r™{to™e, hn‚ òuøÞ {nt{wr™ rZ„ «t™e >
„ún™ òuøÞ ‚urn ƒ[™ y™q…t, fhe yuft„ún r[¥t ‚ÿq…t >>37>>
fh™ òuøÞ ™rn ð]Útt rððtŒt, „útBÞfÚtt ™ Ëw™nw ËkðtŒt >
‚S y…þçŒ „the ™rn Œu™t, yt…‚ rƒ™ swXt ™rn fu’™t >>38>>
surn Ëk„ r™sƒú‚ yr‚ áZ ntuR, {{ …Œ «u{ ƒZ‚ yr‚ ËtuR >
‚urn yt¿tt{rn yrÄf rð[the, ÂMÚth ntuR hnnw ËŒt ™h™the >>39>>
yrÄf Ë{trÄr™c {wr™ sunt, yiËtu Ëk„ ‚s‚ …wr™ ‚unt >
ft{trŒf …ez™ Wh{tkne, ¼ú ü ntu ne fAw ËkþÞ ™tk ne >>40>>
Œtu n t - {w r ™{k z÷{U ƒË‚ ftu W , yt…fw k r™k Œ ‚ ytÞ >
fh™ òu ø Þ ™rn ƒ[™ËU , ûttu ¼ hk [ {w r ™htÞ >>41>>
[tu…tR
ÞrŒ {{ s™ yr‚ WL{¥t ftuW, r™sðú‚ne™ ¼úü nu ËtuW >
fh™ òuøÞ ‚urn Ëk„ ™ fƒnw, ‚s™ òuøÞ …t…e ¾÷ Ëƒnw >>42>>
«tó r™ò‚{ ƒúñftu ¿tt™t, s„Œeïh ne™ ¼s‚ yò™t >
{{ yð‚th{U ©Øt ne™t, ŒqhËU íÞt„™ òuøÞ {÷e™t >>43>>
ƒúñ[ÞtorŒf r™Þ{ þwØ sunw, íÞtr„ðu»t Ähe h¾‚ ™ ‚unw >
íÞs™ òuøÞ Ëtu ï…[rf ™tkR, Þn {{ {‚ Ë{snwk {™{tkrn >>44>>
{{ Ëk«ŒtÞ r[Ln nu òuW, ƒtrnh W¥t{ ht¾‚ ËtuW >
„wó swðr‚ ytrŒf h‚ sune, ŒqhËU íÞs™ òuøÞ nu ‚une >>45>>
Œtu n t - þ{ Œ{trŒ »txT Ëk … r‚, RLÿtrŒf [nu òne >
{{ s™ ‚urn sw‚ hnnw r™íÞ, fƒnw ™ ‚sr™ ‚tne >>46>>
[tu…tR
r™s MðY… yÁ …hƒúñÁ…, ¼Þu ‚urn «„x «{tý y™q… >
472
‚Œr… …k[ rð»tÞ™ftu Ëk„t, íÞs™ òuøÞ {{ ŒtË y¼k„t >>47>>

yt„u rËØ ¼ÞuW {wr™ ¼the, ‚urn Ä{to[hý rfÞu rð[the >
Ëtu Ëƒ „ún™ ÞtuøÞ Ëw™w ¼út‚t, ‚tË yÄ{o ™ „úntu Œw:¾Œt‚t >>48>>
ƒúñ[ÞtorŒ r™Þ{ rƒ™ sunt, ËtÄ™ ne™ ¼Âõ‚ {„ ‚unt >
Ëã {nt V÷ŒtÞf ‚tR, ntu ¾÷ „wÁ ftuR Œu‚ ƒ‚tR >>49>>
‚ƒ ‚urn ¼Âõ‚ Ërn‚ ‚‚ft÷t, ‚s‚ ‚trn yr‚ ò™e ƒunt÷t >
r™s r™Þ{™fwk fƒnw ™rn íÞt„u, Ëtu {{ …ŒËhtus y™wht„u >>50>>
Œtu n t - Ä{o « r‚¿tt «Út{ stu , fh‚ ™ …t÷‚ su n w >
ï…[ ‚w Õ Þ ™h ™the yƒ, „™™ òu ø Þ nu ‚u n w >>51>>
[tu…tR
{{ {qŠ‚ …qs‚ Ä™ ftò, ÷tu¼ËU „úkÚt …X‚ frðhtò >
ÞrŒ {{ ¼õ‚ ‚Œr… ‚urn …tËt, Œeûtt „ún™ òuøÞ ™rn ŒtËt >>52>>
ËƒrðrÄ «tó ‚eðú ðiht„t, ¿tt™ æÞt™ ËƒrðrÄ ƒz¼t„t >
{{ …Œ…k fs «u{ y™q…t, Ëtu „wÁŒuð ËuÔÞ {{ Y…t >>53>>
{tÞt «Ät™ Sðuïh ƒúñ, R™fu Y… r™ýoÞ Ëƒ {{o >
ò™™ òuøÞ Ëtu „wÁ {wÏÞ ¿tt™t, ûtuºt Á ûtuºt¿t ¿tt™ «{t™t >>54>>
Þwk {tuÞ ¿tt™ËU …hƒúñ ò™e, ÞÚttÞtuøÞ {rn{t …rn[t™e >
‚wåA ðM‚w{rn yr‚ ðiht„e, Ëtu {{ ¼Âõ‚ fhnw ƒz¼t„e >>55>>
Œtunt - «f]r‚ …wÁ»t ‚urn ftÞo …w™e, ¼wð™ fturx y„rý‚ >
yûth yÁ ‚u r n Ät{{U , {w õ ‚ ftu r x Ëw … w r ™‚ >>56>>
yLðÞ 1 yÁ ÔÞr‚hu f 2 fhe, R™ Ëƒ{rn „w ™ ðk ‚ >
…w Á »ttu ¥ t{ {U ÂMÚt‚ hnw , ftu W ™ …tð‚ yk ‚ >>57>>
ËtuhXt - yurn rðrÄ ò™‚ òuÞ, Ëƒrn ¼tr‚ ËkþÞ hrn‚ >
ò™ fn‚ {w r ™ Ëtu Þ , ©w r ‚ ¼tr»t‚ ò™nw Ëƒne >>58>>
[tu…tR
r™s þheh ythÇÞfu ‚t‚t, «f]r‚ …wÁ»t ftÞo s„ò‚t >
r‚™ {æÞ y™tËÂõ‚ yr‚ sun,w Ëtu rðhÂõ‚ ò™nw ‚w{ ‚unw >>59>>
{] í Þw ÷ tu f fu ¼tu „ nu su ‚ t, htßÞtrŒf ™t™trðÄ ‚u ‚ t >
1 yLðÞ - Ë{t™ „wýtu, 2 ÔÞr‚huf - rðrþü „wýtu
473
r‚™ rn‚ ‚]»ýt fh™e ™tkrn, ûtý ¼k„wh ò™e {™{tkne >>60>>
RLÿtrŒf Œu ð ™e ytÄe™t, Mð„to r Œ ði ¼ ð Ëtu ™ðe™t >
÷tu¼ ™ fh™t Ëw™e ‚urn ftò, ft÷„úrË‚ ò™nw Ëw¾Ëtò >>61>>
ïu‚îe… ðifwkX „tu÷tuft, yr‚rn {™tunh yrÄf rðþtuft >
ƒúñ™„h Ëq¾ yiïÞo ¼the, fn‚ hw Ëw™‚ ÞtuøÞ Ëw¾fthe >>62>>
Œtu nt - ‚urn ÷tuf™ËU Rþ Ëƒ, …t»toŒ sw‚ {{ Y… >
r™ð] Â ¥t Ä{o h‚ {w õ ‚ Ëƒ, ‚u r n Ät{r™{U y™q … >>63>>
Ëtu Ëƒ r™s Whf{÷{U , ËŒt Ëk ¼ th‚ ŒtË >
yk ‚ Ë{u Ëtu M{] r ‚ ‚u n e, Œu ‚ {w Â õ‚…Œ ðtË >>64>>
[tu…tR
ïu ‚ îe… ði f w k X fntk R , ƒú ñ ™„h „tu ÷ tu f fu {tk r n >
rs‚™uf yiïÞo …t»toŒ su‚t, «¼w ™h‚™ Ähu r‚™rn Ë{u‚t >>65>>
Ëtu «¼w hn‚ ¼qr{…h ytR, rŒÔÞ ¼tð surn Wh hÌttu AtR >
M™unËU Þwk {{ Ëuð™ sunt, ¼Âõ‚ Ë{tr©‚ ò™nw ‚unt >>66>>
{{ MðY…{rn ð]Â¥t ÷tu¼t™e, ‚ntk áZ ÂMÚtr‚ …tð‚ ftuR æÞt™e >
yÚtðt yðMÚtt r‚™ËU LÞtht, r™sMðY… òLÞt ©wr‚Ëtht >>67>>
yuËuW W¼Þ ¼tr‚ s™ sune, ‚s™ òuøÞ {{ ¼Âõ‚ ™ ‚une >
©ðýtrŒf ™ðÄt {{ sunt, ytuhftu íÞs™ ÞtuøÞnw ‚unt >>68>>
Œtu n t - r™íÞ fe‚o ™ {{ ™t{ftu, fÚttËwÄt fhe …t™ >
{{ s™ nh¾™ òu ø Þ nu , Ëw ™ eÞtu Ëk ‚ Ëw ò ™ >>69>>
[tu…tR
„tu … e[k Œ ™ ™t{ nu òft, Wæðo … w Û zÙ fh™t þw ¼ ‚tft >
{{ «ËtŒ [kŒ™ r{÷u sƒrn, fh™ òuøÞ xeft1 ‚urn ‚ƒrn >>70>>
‚w÷Ëeftc Ëk¼ð þw¼ {t÷t, Äh™e fÛXË{ yr‚ ™ rðþt÷t >
Œk¼ {t™ ðŠs‚ {{ ŒtËt, r™íÞ Wh Ähne ¼Âõ‚hË ÃÞtËt >>71>>
þwØ W…[th {e÷‚ sƒ surn, r™s yrÄfth {kºt frh ‚urn >
{{ {qŠ‚ …qsnw áZ ¼tðt, íÞsnw ytuh r{ÚÞt Ëw¾ [tðt >>72>>
Œw h t[th «tf] ‚ ™h ftu R , ‚tË ËŒ™ {q Š ‚ {{ ntu R >
1 [tkŒ÷tu
474
‚urn Œþo™ rn‚ {{ s™ Ëƒnw, ò™u ÞtuøÞ ™ ™h rºtÞ fƒnw >>73>>

Œtu n t - þe÷tƒw Â Ø {{ {q Š ‚{U , íÞw k „w Á {rn ™h¼tð >
òr‚ƒw Â Ø {{ s™rð»tu , fƒnw ™ fh™tu fw ¼ tð >>74>>
[tu…tR
{{ …tŒtuŒf{U {{ ŒtËt, ykƒwƒwÂØ ™rn fh‚ «ftþt >
{{ ™t{™e{U {{ s™ ¿tt™e, yûthË{ {r‚ fh‚ ™ æÞt™e >>75>>
…tŒtuŒf «ËtŒ {{ òuR, r™s ¿ttr‚fwk òuøÞ òu ntuR >
Ëtu {{ ŒtË „ún‚ yr‚ ÃÞtht, ytuh ™ „ún™ òuøÞ yrÄftht >>76>>
{{ «ËtŒ [hýt{] ‚ su n w , rð™ {t„u Œu ™ t ™rn ‚u nw >
yr‚ y¼õ‚fwk Œu™ ™ fu™t, ¼Âõ‚ Ërn‚ ò[u ‚urn Œu™t >>77>>
sL{Ëuk ƒútñý òr‚ òuW, ¿tt™r™c {{ ytr©‚ ËtuW >
ƒúñ[ÞtorŒ r™Þ{ fhe …qht, þwØ{r‚ nrh ¼s™{U þqht >>78>>
Œtunt - ‚urn …tŒtuŒf ¼Âõ‚ sw‚, „ún™ òuøÞ {{ ŒtË >
¿tt™r™c yLÞ òr‚ftu , fƒnw ™ „ú n tu fhe ÃÞtË >>79>>
[tu…tR
{{ ŒtË™fu ÿturnfu Ëk„t, {{ s™ {iºte ‚s‚ y¼k„t >
fh‚ ËŒt {{ fÚtt rð[the, …wÁ»t{U …wÁ»t ™theËk„ ™the >>80>>
{tuh ŒtË yr‚ hk fnw sun t, r‚hMfthfu òu øÞ ™ ‚un t >
‚urn y…{t™ rfÞu ¼Þ ¼the, sL{ {hý {wõ‚rn ™h™the >>81>>
{{ s™ htu„rððþ sƒ ntuR, Ëtu {{ Ëuð™ òuøÞ nu ËtuR >
yÒttrŒf ‚urn Ár[ y™wËtht, «u{Ërn‚ Œuð‚ ƒnwðtht >>82>>
Ëk‚ {nk‚fu yt„u òR, Œu™u Ëƒrn r™s Œtu»t Œu ¾tR >
r™s „w™ yrÄf «þkËt sunw, r™s {w¾ fn™ òuøÞ ™rn ‚unw >>83>>
Œtunt - ð]Ø rþþw {{ ¼õ‚ …wr™, ÷tirff {nts™ òuÞ >
yu f ð[™ y…{t™ Ë{, ‚trn ™ fn™tu Ëtu Þ >>84>>
[tu…tR
Œuð „wÁ htò {{ ŒtËt, …„ …Ëthe ËL{w¾ ‚urn …tËt >
ƒuX™ òuøÞ ™ {{ s™ ¿tt™e, íÞwkrn Ë¼t{æÞ ð‚o‚ æÞt™e >>85>>
r‚™rnfu yt„u yrÄf rð[the, ‚tË r«Þ fn™t ËíÞ Äthe >
475
‚tË „wÌt Þ®ífr[‚ sunt, rf‚nw «ftþ™ òuøÞ ™ ‚unt >>86>>

fhnw ™ ftnwftu ÿtun X„tuhe, Ëƒrn ¼tr‚ ‚rs Œu™t [tuhe >
yr‚ rn‚fthe Ëƒ™ftu òuR, fh™ ÞtuøÞ ËíÞ ¼t»tý ËtuR >>87>>
«trý{tºtftu n™™ nu ½tuht, fh™ òuøÞ ftuW ™rn frn Xtuht >
…hfu {{o ¼uŒ òu ƒt™e, fn™ òuøÞ ™rn Œw:¾«Œ ò™e >>88>>
Œtunt - íÞt„e ¼õ‚ ftuW ytð‚u, sƒ Œu¾‚ {{ ŒtË >
yÇÞw í Útt™™ fhe ™{‚ ‚u r n, Wh yr‚ «u { «ftþ >>89>>
Mðtr{™thtÞý sÞ Ërn‚, fn‚ …hM…h Ëk ‚ >
{e÷‚ «u { {U {„™ ntu , nrhË{ r„r™ „w ™ ðk ‚ >>90>>
[tu…tR
òurh …t™e ‚une …tË nswht, Œe™ sðwk ð[™ fn‚ sƒ …wht >
sÚtt ÞtuøÞ ‚une fhe ËL{t™t, ¼Âõ‚¼tð fhe ™{‚ þÞt™t >>91>>
ËŒT„Áw ytð‚ ò™u sƒne, ‚urn fhe ËL{w¾ òðu WXe ‚ƒne >
sƒ ËŒT„wÁ yLÞ „t{ ËÄtðu, …wh ƒtrnh …nw[tð™ òðu >>92>>
™iÂcf ðú‚Äthe {{ Ëk‚t, ‚urn Œu¾‚ {{ s™ „w™ðk‚t >
…hR»Þto yÁ „t÷eŒt™t, …hy…{t™ ™ fh‚ Ëw ò™t >>93>>
òu {{ s™ yr‚ „wý„k¼eht, ÷tirff ƒzu …wÁ»t {r‚Äeht >
Ë¼t {æÞ ‚urn „wý fnu ¼the, {{ s™ yð„wý ™ fnu rð[the >>94>>
Œtu n t - ƒú t ñýfw k {{ Y…Ë{, ò™efu {t™‚ su n w >
Ëtu {{ s™ þw ¼ „™ 1 ËŒ™, {tu Þ yrÄf r«Þ ‚u n w >>95>>
Ëtu h Xt - Œu ð t÷Þ þw ¼ òu Þ , Œq hËU Œu ¾ ‚ ŒtË {{ >
™{‚ fh‚ Ëã Ëtu Þ , òu r h …t™e yr‚ rð™Þ sw ‚ >>96>>
[tu…tR
rþð rð»ýw „ý…r‚ hrð sunt, Œuðe Ërn‚ …k[tk„2 nu ‚unt >
yurn {{ Y… ò™e „w™ðk‚t, …qs‚ ™{‚ M‚wð‚ ‚urn Ëk‚t >>97>>
…k[ Œuð fe‚o™h‚ Œu¾e, ntuð‚ {{ s™ nh¾ rðþu¾e >
ftWfw ¼s‚ Œu¾e nh¾tR, ‚urn {æÞ rðÎ™ fh‚ fAw ™tkrn >>98>>
1 þw¼„™ - Ëtht „wýtu™wk Ät{, 2 - …tk[ yk„tu, …tk[ Œuð
476
si™ y…t©Þ ™tÂM‚f …tËt, fƒw ™ «ðuþ fh‚ {{ ŒtËt >

‚urn yt[thsËwk ™rn ƒtu÷u, ™tÂM‚f „úLÚt Ëw™‚ ™rn ¼tu÷u >>99>>
òu {{ ð[™ íÞt„e ftuR „kŒt, yu r‚™w fhe n®n {r‚{kŒt >
Ëtu {nt…t… …k[ ‚‚ft÷t, «tó ntuÞ yr‚ ntu‚ ƒunt÷t >>100>>
Œtu n t - „] n e íÞt„e {{ ŒtËfu , ËtÄthý Ä{o òu Þ >
fnu Ëƒrn Ëk û tu … Ëw k , yƒ rðþu » t fnw ‚tu Þ >>101>>
[tu…tR
ðu Œ …tX „w Á Ëu ð t su n w , ƒú ñ [trhfw k fh™e ‚u n w >
ðt™«MÚtfw k ‚… yrÄftht, ®nËthrn‚ Þ¿t rðM‚tht >>102>>
ËkLÞtËe™fwk yrÄf rð[the, yr‚ íÞt„e hu’ ™t Ëw¾fthe >
nrh…qs™ «ýðs… stuR, fh™ ÞtuøÞ ‚tfwk r™íÞ ËtuR >>103>>
f™f hs‚ ytrŒf Ä™ sunt, „]ne rð™ {{ ytr©‚ s™ ‚unt >
yt©{e ‚s™ òuøÞ Ëƒ ‚urn, {{ …Œ…kfs «er‚ áZ surn >>104>>
y»x ¼tkr‚ ðr™‚tftu Ëk„t, „]ne rƒ™ Ëƒnw íÞt„ y¼k„t >
rðÄðt íÞt„e {{tr©‚ ™the, ™hfwk íÞs‚ íÞwk Ë{S rð[the >>105>>
Œtu n t - …k [ ntÚt rºtÞ {tºtËU , Œq h [÷u {{ Ëk ‚ >
{{ WíËð ytrŒf rð»tu , M…þo ‚s‚ „w ™ ðk ‚ >>106>>
[tu…tR
surn surn MÚt÷ 1Þtur»t‚ Ëƒ òR, òu fAw r¢Þt fh‚ Œw:¾ŒtR >
‚urn ‚urn MÚt÷ ™iÂcf {{ ŒtËt, fh™ òuøÞ Ëtu ™tkrn «ftþt >>107>>
yuf ¼ª‚ yk‚h …x ™the, Ëtu MÚt÷ {wr™ ò™‚ Œw:¾fthe >
íÞt„e ™ þÞ™ fh‚ ‚urn Xt{t, r™rþ ‚urn Xtuh ò™e Œw:¾Ät{t >>108>>
íÞt„e {{tr©‚ ðr™‚t òuR, ‚urn …qrs‚ {qŠ‚ {{ ntuR >
‚urn {krŒh ™iÂcf {{ Ëk‚t, Œþo™ rn‚ ™ òrn „w™ðk‚t >>109>>
s÷ fhe …qr™‚ r{© yÒt òuW, yuf ð¾‚ ÷u™t r™íÞ ËtuW >
hË ytËÂõ‚ fh‚ ƒwÄ sƒrn, ¼úü ntu‚ r™s Ä{oËU ‚ƒrn >>110>>
Œtunt - r¼ûtt rn‚ rf Ë¼t rð™t, „]nMÚtfu ½h {{ ŒtË >
ò™u òu ø Þ ™ íÞtr„ Ëtu , su r n {{ [h™ r™ðtË >>111>>
1 Þtuur»t‚ - ™the
477
[tu…tR
òu {{ Ëk‚ íÞt„e Ëw¾ŒtE, yuftfe ™ rVh‚ fAw òE >
htuu„e rƒ™ yLÞ íÞt„e sunt, ¾xðt …h Ëtuð‚ ™rn ‚unt >>112>>
™uÂcf ðú‚ rð™ yrÄf yft{t, yt…‚ Ä{o „ún‚ yLÞ Xt{t >
yü{ ƒúñ[Þo ðú‚ òuR, «tý „yu ‚s™t ™rn ËtuR >>113>>
É»t¼Œuð sz¼h‚rf ™tkrn, {t™ ‚òu Ë{S {™{tkrn >
ƒúñY… {{ s™ ‚™«er‚, ‚snw ŒÄer[Ë{ Þn her‚ >>114>>
r™ð]Â¥t Ä{oh‚ òu ™h™the, Rþ fnu „wÁ fnu Ëtu rð[the >
«ð]Â¥t htn…h ð[™ nu sunw, „ún™ òuøÞ fƒnw ™rn ‚unw >>115>>
Œtunt - rðÄðt íÞtr„™e ™thefu, Ä{o nu íÞt„e Ë{t™ >
‚eÚtto x ™ ÿÔÞ íÞt„ rƒ™, r¼ûtt rƒ™ Ëtu «{t™ >>116>>
Ä{oftu fths ytð‚ ftuR, r™s r™ðton òuøÞ Ä™ òuR >
Ëtu swðr‚™fwk òuøÞ ™rn Œu™t, Þn {{ ð[™ rþh Ähe ÷u™t >>117>>
swðr‚{tºtftu Ä{o nu ËtuR, r™s ËkƒkÄe rƒ™ {™ðþ ntuR >
‚eÚttox™ ‚urn fh™tu ™tkrn, Þn {{ ð[™ „úntu {™{tkrn >>118>>
ËwðtrË™e {{ ytr©‚ rºtÞ sunt, …r‚ðú‚ Ä{o …t÷u Ëƒ ‚unt >
r™s…r‚ ykÄ htu„e ð]Ø òuW, Ëuð™ òuøÞ RþË{ ‚tuW >>119>>
h¾™ òuøÞ rºtÞ þe÷ ËŒtR, ‚rsfu […÷‚t {™ fwrx÷tR >
r™sr…‚] yÁ …r‚ fw÷ òuR, ÷tkA™ Œu™ òuøÞ ™rn ŒtuR >>120>>
Œtunt - r™s™the rƒ™ „]nMÚtfwk, „e™™e ytuh rºtÞ {t‚ >
r™fx Ëk ƒ LÄe ™theËU , ÷u ™ Œu ™ fnu ƒt‚ >>121>>
[tu…tR
r™fx ËkƒkÄe swð‚e Ëk„t, „]ne {{ s™ fhu fÚtt «Ëk„t >
fh™ òuøÞ Ëtu ŒqhËU ƒt‚t, ™rn Ëƒ Xtuhu ËŒt ËtuR ‚t‚t >>122>>
{t‚t ¼r„™e Ëw‚t r™s sƒnw, „]ne yuftk‚ ‚tË Ëk„ ‚ƒnw >
ƒuX™ òuøÞ Ëtu {{ s™ ™tkne, Ë{S rð[the ËŒt {™{tkrn >>123>>
…k[ {ntÞ¿t „]nMÚt y¼k„t, fh™ òuøÞ {{ s™ þwØ yk„t >
…qs™ òuøÞ yr‚rÚt ‚urn, íÞwk r™íÞ Œt™ þÂõ‚Ë{ Œune >>124>>
478
y…™tu …ŒtÚto yr‚ r«Þ sunt, …tºtfwk y…uo ™the rƒ™ ‚unt >
R»Þto {t™ ¢tuÄ Wh ™tðu, Ë{snw ‚t‚ Ëtu Œt™ fntðu >>125>>
R»xt…q‚o ytrŒ f{o sunw, fh™ òuøÞ „]ne Ä™…r‚ ‚unw >
…wÛÞ ûtuºt{rn Œt™ y™k‚t, fh™ òuøÞ ƒúñ ¼tus «sk‚t >>126>>
Ët{ Œt{ ŒÛz ¼u Œ ËU , ™] … r‚ {{tr©‚ òu R >
rð™ «týeðÄ ftÞo Ëƒ, fh‚ ™er‚ þw Ø Ëtu R >>127>>
[tu…tR
fnu þw¼ ð[™ htsÄ{o {tkrn, ™]…rn «trýðÄ Œq»tý ™tkrn >
swØ rð™ ytuh Xtuh Þn ðt™e, „]ný òuøÞ ™rn ™er‚ r…At™e >>128>>
r…‚]Ë{ «ò h¾‚ r[¥t ÷tR, ®nËf Ä{o ‚s™ Œw:¾ŒtR >
Œe™…h surn ŒÞt y…tht, Ëtu {{ s™ ™]… ÷nu ¼ð…tht >>129>>
òu rŒøðýo yíÞÂü ðhýt, „]ne ™h™the …X™ ËtuR fhýt >
s…™ òu ø Þ íÞt„e™fw k Œtu W , òu hrððýo Œu ððýo Ëtu W >>130>>
{uhu fnu r™Þ{ þw¼ òuR, ‚urn {æÞ ÷tu… òrnftu ntuR >
fh™ ÞtuøÞ ‚urn «tÞÂù‚ ‚ƒne, ÞÚttòuøÞ ™h rºtÞ s™ Ëƒrn >>131>>
Œtunt - òu {{ ð[™{U hn‚ r™íÞ, ‚s‚ R»Þto yr¼{t™ >
{tu Þ ¼s‚ r™»f…x ntu , Ëtu {{ «tý Ë{t™ >>132>>
[tu…tR
Ëw™nw Ëk‚ Þn Ä{o WŒtht, fnuW {U Ëw¾Œ Ëƒrn ©wr‚Ëtht >
r™s yrÄfth Œk¼ fhe Œqht, {{ ð[r™{U hn‚ nswht >>133>>
‚rs Ëƒ f…x ¼Âõ‚ sw‚ ntuR, {tuÞ Á Ëk‚fwk Ëuð‚ òuR >
ŒÞt Ëƒrn «t™e …h ÷tR, ¢tuÄ {t™ ‚s™u Œw:¾ŒtR >>134>>
{{ ËL{w¾ ftuW Sðfw fhrn, yurn rðrÄ òu {{ s™ y™wËhrn >
R™ fhe «ËÒt ntuW ‚‚ft÷t, ò™e ÷unw áZ ƒwÂØrðþt÷t >>135>>
yr‚ Œw÷o¼ ™h‚™fwk …tR, Ëk‚fu ƒ[™ „ún‚ rn‚÷tR1 >
{{ ËL{w¾ ntuð‚ òu sk‚t, Ëtu ¼ðrËLÄw ‚h‚ ƒwÂØðk‚t >>136>>
Œtu nt - r[k‚t{rý Ë{ {™w»Þ‚™, ò™™ òuøÞ Ëwò™ >
1 - rn‚ Ë{S
479
Mð„o {tu û t ðtk r A‚ Ëƒ, R™ fhe ÷nu „w ý ðt™ >>137>>

[tu…tR
¼ððtrhrÄftu ™tð ™hŒu nt, ËŒT„ wÁ fýoÄth þw¼ ‚u nt >
{U y™wfw÷ {Á‚ Ëw¾fthe, ftu ™ yÚto ËtÄ‚ ™rn ¼the >>138>>
rð»tÞËkƒkÄe yÕ… Ëw¾ sune, Ëƒrn Œun{rn ‚wÕÞ nu ‚une >
™h‚™w …tÞ yrÄf „w™ðk‚t, {tuÞ ¼srn r™{o÷{r‚ Ëk‚t >>139>>
ft÷Y…e ys„h {w¾{tkrn, ™h‚™ ûtý¼k„wh ÂMÚth ™tkne >
Þwk ƒwÂØ{t™ òr™ Þn ÷tuft, ¿tt™ ¼Âõ‚„úne ntu‚ rðþtuft >>140>>
Œu n Ëu k …] Ú tf ò™e r™sY…t, ƒú ñ Y… yr‚ …h{ y™q … t >
Wh rƒ[ Äh‚ ËŒt {{ æÞt™t, {tuÞ Ë{…o‚ ‚™ Ä™ «t™t >>141>>
Œtu n t - ntu y™LÞ r™»ft{ðú ‚ , s¿t Œt™ ‚… òu Þ >
™ðÄt ¼Âõ‚ Ërn‚ Ëƒ, f{o ni ™i » fBÞo Ëtu Þ >>142>>
[tu…tR
¼ð ƒúñt Ëwh ò[‚ òuR, r{ÕÞtu {™w»Þ‚™ Ëƒfw ËtuR >
Þn {{ f]…t rð[ûtý ò™e, {{ …Œ «er‚ fhnw Ëw¾Œt™e >>143>>
Ëtu ‚™ …tÞ ¼Âõ‚ {{ ™tkrn, r™Þ{ Ä{o …t÷‚ Ëfw[tkrn1 >
ft÷ Á f{o f]…t {{ sunw, r‚™ {æÞ nu‚w ƒ‚tð‚ ‚unw >>144>>
…wÁ»t «Þí™ne™ ËtuR {qZt, y™L‚ sL{ {tuÞ ÷n‚ ™ „qZt >
¼ú{‚ ¼ú{‚ ‚urn yk‚ ™ ytðu, {{ …Œrð{w¾ ™ fƒnw Ëw¾ …tðu >>145>>
Þt fh™ ‚w{ ‚í…h ntuR, MðÄ{o r™Þ{ swõ‚ Ëƒ ftuR >
yt™kŒ Ërn‚ ¼Âõ‚ {{ sunt, fh™ òuøÞ ©Øt sw‚ ‚unt >>146>>
‚™M{] r ‚ ‚w { fw k hnu òu ÷ w , {{ ¼tr»t‚ r™sÄ{o Ë U ‚tu ÷w >
™t ‚s™u ‚™…t‚ «sk‚t, Þn {{ ð[™ „úntu áZ Ëk‚t >>147>>
Œtunt - M™t™ æÞt™ {{ „wýfÚt™, {{ …qò s… òuR >
Ëk ‚ Ë{t„{ Ëtk Í fw k , rŒ™rŒ™ »txT f{o Ëtu R >>148>>
ËtuhXt - Þn ™ fh‚ y÷ËtÞ, ‚trf ƒwÂØ {÷sw‚ hn‚ >
fƒnw fw Ë k „ r‚ …tÞ, ¼ú ü ntu ‚ Ëtu ™the ™h >>149>>
1 - Ëkftus …t‚e
480
[tu…tR
¿tt™ rðhr‚ ¼Âõ‚ sw‚ surn, Ëƒ ©wr‚Ëth Ä{o þw¼ ‚urn >
yurn rðrÄ fnu Ëkûtu…Ëwk ‚t‚t, Ëƒrn ¼tr‚ Ëƒfw Ëw¾Œt‚t >>150>>
Ëw ™nw Ëk ‚ Þn Ä{o …Ëthe, fn™fw þÂõ‚ ™tk rn n{the >
{™ RrLÿÞrf ð]Â¥t {{ òuR,yr‚ «r‚ ÷tu¼ «týsw‚ ËtuR >>151>>
r™sMðY… ßÞtur‚ Ëw¾fthe, «ýðæðr™ „so‚ yr‚ ¼the >
R™ fhe ¼útk‚ $rÿ Ëƒ {uhe, fn™ Ëw™™ ™rn þÂõ‚ ½ýuhe >>152>>
¼Âõ‚ ¿tt™ rðhr‚ sw‚ Ëtht, Ä{ofu Ëƒrn ¼tr‚ rðM‚tht >
‚t‚U „úntu „úkÚt™ËU ¼tR, r‚™fu ™t{ yƒ Œunw ƒ‚tR >>153>>
Œtu n t - Ëtk „ ðu Œ ðu Œ tL‚ sw ‚ , ÔÞtËËq º t nu su n w >
¼„ðŒT „ e‚t ©e¼t„ð‚, rð»ýw Ë nËú ™ t{ ‚u n w >>154>>
rðŒw h fe ™er‚ yÁ, ðtËw Œ u ð {tntíBÞ su n w >
Þt¿tðÕõÞ M{] r ‚ yu r n, yü þt† {{ Rü ‚u n w >>155>>
[tu…tR
ytíÞk r ‚f {w Â õ‚ Ëw ¾ ŒtR, yrÄftrh™fw k Œu ‚ ƒ‚tR >
r™s rn‚ RåA‚ rþ»Þ n{thu, R™ „úkÚt …Zu Ëw™u rð[thu >>156>>
ht{t™w s ¼t»Þ Ërn‚t, ÔÞtËËq º t yÁ ¼„ðŒT „ e‚t >
Ëtu ytæÞtÂí{f „úkÚt n{tht, {{ s™ …rX Ëwr™ fhnw rð[tht >>157>>
Ä{o f u r™ýo Þ fth™ su r n, Þt¿tðÕõÞ M{] r ‚ nu ‚u r n >
r{‚tûtht xeftsw‚ ËtuW, „ún™ fhnw {{ s™ Ëƒ ftuW >>158>>
Œtu n t - r‚™{U ©e¼t„ð‚ftu , MfLÄ yrÄf nu ntu Þ >
òð™ {rn{t ©ef] » ýftu , Œþ{ …k [ { Ëtu Þ Ëtu Þ >>159>>
Œþ{ …k [ { MfLÄ Ëtu , Þt¿tðÕõÞ M{] r ‚ nu su n e >
¼Âõ‚ Þtu „ yÁ Ä{o f u , „ú L Út {t™u n{ ‚u n e >>160>>
[tu…tR
Þn ËŒT„úkÚt{U ð[™ nu sunt, òu Wíf»to fnu f]»ýftu ‚unt >
Ä{o ¼Âõ‚ ði h tøÞ fntðu , r‚™ftu yr‚ Wíf»to ƒ‚tðu >>
r‚™fwk yLÞ ð[™ËU «Ät™t, {{ s™ {t™nw …h{ Ëwò™t >>161>>
481
R™ „úLÚt™ËU Ä{o rðrÄ ™t™t, ¿tt™trŒf sw‚ „únnwk Ëwò™t >

R™ y™wËthe „úLÚt yLÞ surn, r‚™ËU „úntu Ä{torŒf ‚unrn >>162>>
{tuh ð[™ y™wËthe òuW, r™ýoÞ fh™ òuøÞ þw ¼ ËtuW >
Ëƒ „úLÚt™ftu ‚tí…Þo ðeht, R‚™turn ò™e ÷uW {r‚ Äeht >>163>>
Þn „e‚t Ëƒ „úLÚtftu Ëtht, {tun nh™ {U fe™ Wå[tht >
‚w{ Ëƒfw yrÄfthe st™e, „e‚t ƒh™e …h{ Ëw¾Œt™e >>164>>
Œtu n t - Þn „e‚t Œw ÷o ¼ yr‚, {nt òu „ e™fw k ‚t‚ >
‚t‚U ‚w { Wh{U Ähtu , ©Øt Ërn‚ Ëtûtt‚ >>165>>
[tu…tR
©Øtne™ yr‚ Äq‚o su «t™e, {tuh ¼Âõ‚ rƒ™ yr‚ yr¼{t™e >
™tÂM‚f Œqht[th rð…he‚t, r‚™rn ™ Œu™ òuøÞ Þn „e‚t >>166>>
òu r™»f…x ò[u òu R Œe™t, r™{o Œ þw Ø {w { w û tw «ðe™t >
òu {{ ¼õ‚rn‚tÚteo sunt, Œu™ òuøÞ ‚urn yð~Þ nu yunt >>167>>
…X™ Á ©ð™ {tºtËu ‚urn, Ëƒ y½ ™tþ fhu Ëã yurn >
{{ s™fw r™íÞ …h{ …w™e‚t, sí™Ëwk …X™ òuøÞ Þn „e‚t >>168>>
AkŒ nrh„e‚
r™íÞ …Xnw „e‚t «u { sw ‚ r™sÄ{o áZ fhe ht¾™t,
yr¼{t™ R»Þto Ërn‚ ¢tu Ä fw k Œq h fhe Ëã ™t¾™t >
ftu W Sðfw k Ë‚Ä{o {th„ {æÞ ¾U r [fu ÷tð™t,
{{ Y… Wh rƒ[ ÄhW r™þrŒ™ {tuh sþ {w¾ „tð™t >>169>>
Œtu nt - Þwk frn ©e¼„ðt™ ‚ƒ, {ti™ ¼ÞuW s„Œeþ >
‚u r n ytr©‚ ¼Þu {„™ Ëƒ, ƒ[™ [ztyu þeþ >>170>>
[tu…tR
«„x ©e…wÁ»ttu¥t{ Ëw¾ŒtR, r™s{w¾ „e‚t ƒh™e Ëw™tR >
òu …Xrn Ëw™rn yurn sk‚t, r™sðtkrA‚ …tðrn „w™ðk‚t >>171>>
ƒú t ñý ƒú ñ ‚u s yr‚ …tðu , ûtrºtÞ W¥t{ htßÞ ƒZtðu >
ði~Þ ÷nu Ä™ Ëk…Â¥t surn, þqÿ ÷n‚ Ëw¾ r™íÞ …Ze yurn >>172>>
482
htu„e …X‚ «u{ sw‚ yu nt, Ás1 ¼ÞËU Aqx‚ Ëã ‚unt >
…wºt Á Ä™ yÚteo Þn „tðu, Ëtu Ëw‚ Ä™ {™ðtkrA‚ …tðu >>173>>
rðãt yÚteo …tðu òu [nne, ft{fu yÚteo ft{ Ëƒ ÷nne >
¼„ðŒT «er‚ft{ {™ Ähne, Ëtu «¼w Ëã rhÍtÞ ¼ð ‚hne >>174>>
Þn {nt fÕ…÷‚t Ëw ¾ fthe, {™ðtk r A‚fe …w h ™nthe >
Ëuð™ òuøÞ Ëƒ™fwk yurn, yrÄf ËuÔÞ r™srn‚ [nu ‚une >>175>>
Œtunt - Þn „e‚t Ëƒ þt†ËU, yr‚ ƒz ò™™ òuøÞ >
«„x ©e…w Á »ttu ¥ t{ frn, fh™ Ëƒrn ythtu ø Þ >>176>>
[tu…tR
™thtÞý{wr™ ©e¼„ðt™t, ‚urn {w¾ „e‚t Ëwr™ rðrÄ ™t™t >
„e‚t yÚto Ëtu …ã{U yƒne, ‚tË f]…t „úLÚt™ feÞtu Ëƒne >>177>>
©e™thtÞý„e‚t ™t{t, …X‚ …Z‚ s™ ntu ‚ yft{t >
yûth Œu¾efu ðkŒ™ fhne, Ëtu ™h ¼Âõ‚ …tÞ ¼ð ‚hne >>178>>
Œtunt - „úLÚt «Út{ „eðtoý Þn, Ë{S þf‚ ™rn sk‚ >
Ëtu yƒ ¼t»tt fhe fÌttu , ò™e ÷u W „w ý ðk ‚ >>179>>
WL{¥t „k „ t‚eh, …w h Œw „ o ™t{ þw ¼ Xt{ >
ðtËw Œ u ð «¼w [h™ rZ„, ¼R ¼t»tt Ëw ¾ Ät{ >>180>>
r™{o ÷ {r‚fw k Ëw ¾ ËŒ™, nh™ Ëƒrn ¼ðVk Œ >
¼t»tt fhe frn Ëw „ { rn‚, „e‚t {w õ ‚t™k Œ >>181>>
ALŒ [tu … tR Ëtu h Xt, Œtu n t ‚tË r™Äto h >
yu f Ëtu çÞtËe Ëƒrn r{÷, {u x ™ {tu n rðfth >>182>>
Rr‚ ©e{Ø{o{ÞtoŒt…t÷™ÄwhkÄh-«rÚt‚«‚t…-©e™thtÞý{wr™-
rþ»Þt„ú„ÛÞ©e{wõ‚t™LŒ{wr™rðhr[‚t Ëf÷Ä{o«ftrþft
©e™thtÞý„e‚t ËB…qýto >>
1 Ás - htu„t™t ¼ÞÚte
483
Árf{ýerððtn
ht„ ½tu¤ - …Œ 1
fw k Œ ™…w h rððt’ håÞtu , ¼q … r‚ ¼e{fhtÞ >
fLÞt ‚u Œu ð t ©ef] » ý™u , yt™k Œ Wh ™ Ë{tÞ >>1>>
Áf{i Þ u ‚u òýeÞw k , Wh ÔÞtÃÞtu yr‚þu ft¤ >
fLÞt ™ yt…w k ©ef] » ý™u , yu Au „tÞtu ‚ ýtu „tu ð t¤ >>2>>
Áf{i Þ t™w k {™ {u ÷ w k ™u , ‚u z tÔÞtu rþþw … t¤ >
ÁÂõ{ýeyu ‚u ¾ƒh òýe, ™u yk ‚ h WXe Ít¤ >>3>>
Œq h ½ýe îtht{r‚, hÌttu ÷„™ ðå[u rŒ™ yu f >
yk ‚ hò{e ytðòu , ht¾òu {the xu f >>4>>
yu ð w k ‚u fne™u fw k ð he, fhe ft„¤ ÷¾ðt ytþ >
{w õ ‚t™k Œ fnu {tr™™e, ÚtR s„Útfe WŒtË >5>>
…Œ-2
{the Ëth ÷uòu yrð™tþe hu, òýe s™{tu s™{™e ŒtËe hu >>1>>
ðtk[e ft„¤ ðu’÷uht ytðtu hu, {tht ‚™™t ‚u ‚t… ƒwÍtðtu hu >>2>>
rŒ™ yuf ÷„™ ðå[u òýe hu, Ônu÷t ytðòu Ëthk„…týe hu >>3>>
{U ‚tu ‚{ yÚtuo ‚™ fheÞwk hu, {U ‚tu ‚{ [hýu r[¥t ÄheÞwk hu >4>>
òu ™tÚt ™rn ytðtu Ônu÷t hu, ‚swk «tý ÷„™ …nu÷t hu >>5>>
fnu {wõ‚t™kŒ {whthe hu, Ônt÷t ht¾òu xuf y{the hu >>6>>
…Œ-3
÷R™u ft„¤ rð« ËeÄtÔÞt, nrh™e fÁýtÚte îthftk ytÔÞt >>1>>
Œu ¾ e îthftk {ntËw ¾ Ät{, su ™t htò Au Ëw k Œh ~Þt{ >>2>>
485
Árf{ýerððtn
Ônt÷tu rð«™u ytð‚t òýe, WXât ËL{w¾ Ëthk„ …týe >>3>>

…w A e ûtu { ™u ft„¤ ÷eÄtu , ðtk [ e …ºt ni Þ u áZ feÄtu >>4>>
…qßÞt rð«™u ŒR ½ýwk {t™, òðt ‚iÞth ÚtÞt ¼„ðt™ >>5>>
ËtÚtu rð«™u hÚt{tk ƒu Ëthe, [tÕÞt fw k Œ ™…w h ©e{w h the >>6>>
yuðt ¼õ‚ðíË÷ ©er„rhÄthe, òÞ {wõ‚t™kŒ ƒr÷nthe >>7>>
…Œ-4
{tr™™e {™{tk ®[‚ðu , fu { ™t’ÔÞt Ëw k Œ h ~Þt{ >
ðth ÚtR fu { rð«™u , ™ð ËheÞw k {tÁk ft{ >>1>>
òu ™rn ytðu sŒw … r‚, ‚tu ‚Sþ {tht «tý >
yu ð t{tk Âîs ytðeÞtu , su { ytðu ht{™w k ƒtý >>2>>
rð« ðŒ™ òu R ðr™‚t, {™ yt™k Œ ðtæÞtu y…th >
«týSð™ …ÄtheÞt, s„Sð™ s„ŒtÄth >>3>>
fw k Œ ™…w h nrh ytðeÞt, Ëw ý e ¼q … r‚ ¼e{fhtÞ >
Ët{t sR Ë™{t™ feÄw k , yt™k Œ Wh ™ Ë{tÞ >>4>>
rºtf{ ‚tu h ý ytðeÞt, ðhíÞtu ‚u sÞsÞfth >
{w õ ‚t™k Œ fnu {tr™™e™t, …w Û Þ‚ýtu ™rn …th >>5>>
…Œ-5
Œuðe…wò™wk r{»t ÷R ÃÞthe hu, [t÷e r™h¾ðt fwksrðnthe hu >>1>>
ËtÚtu ÷eÄtu …qò™tu Ët{t™ hu, ™uýu ™eh¾ðt ©e¼„ðt™ hu >>2>>
nrh™t ¼õ‚ y™trŒ™tk {t™e hu, ¼tðu …wSÞtk ¼ð ™u ¼ðt™e hu >>3>>
ð¤‚tk Y… «ftþeÞwk ƒt¤e hu, «u{u …t{ðt ©eð™{t¤e hu >>4>>
Ëk„u yËwh n‚t h¾uðt¤ hu, Œu¾e Y… …zât ‚íft¤ hu >>5>>
ðu„u ytðeÞt yk‚hò{e hu, {¤eÞt {wõ‚t™kŒ™t Mðt{e hu >>6>>
…Œ-6
fh ËtR™u hÚt…h ÷eÄtk , {™ðtk r A‚ fths ËeÄtk >>1>>
fLÞtnhý fhe™u nrh ð¤eÞt, ËiLÞËu‚t íÞtk ƒ¤¼ÿ {¤eÞt >>2>>
ðtkËu Áf{iÞtu [zâtu rþþw…t÷, ÷uþu fu{ fhe fLÞt „tu…t¤ >>3>>
ƒtkÄe îtrhft{tkneÚte ÷tðw, ™rn ‚tu …wh{tkne …tAtu ™ ytðwk >>4>>
486
Árf{ýerððtn
sE™u sŒw…r‚ Ëk„ swØ fheÞtu, Ônt÷u Ëðo‚ýtu {Œ nheÞtu >>5>

Áf{iÞt™e ðtZe Au ŒtZe, ft…e fuþ ™u {wõÞtu Au ftZe >>6>>
ÁÂõ{ýe™tu þtuf r™ðthe, {w õ‚t™kŒ fnu …ÄtÞto {whthe >>7>>
…Œ-7
{tÄð…w h ™tu {tk z ðtu , ytðu òŒðfw ¤ ™e ò™ >
…hýu ‚u htýe ÁÂõ{ýe, ðh ðtk r A‚ ©e¼„ðt™ >>1>>
òŒð ò™i Þ t ÚtÞt, ð¤e {tk z ðeÞt …ý Ëtu Þ >
rðrÄËrn‚ rððt’ håÞtu , fËh ™ ht¾e ftu Þ >>2>>
{týu f MÚtk ¼ {k z … håÞtu , {æÞu [tu h e ƒtk Ä e Ëth >
{tu n ™ ytÔÞt {tÞhu , ftu x e ¼w ð ™™t fh‚th >>3>>
{tÚtu ‚u {w „ x sztð™tu , ft™u fw k z ÷ {fhtfth >
ƒtk Þ u ƒtsw ƒ k Ä ƒu h ¾t, ftu x u fti M ‚w ¼ {rý™tu nth >>4>>
þtu ¼ u ½ýt þý„th{tk , …e‚tk ƒ h yr‚ WŒth >
nu { fztk ƒu W ntÚt{tk , …tÞu Ítk Í h™tu Í{fth >>5>>
Ônt÷t™w k ðŒ™ Ëtu n t{ýw k , òýw k WøÞtu …w ™ { [k Œ >
{w õ ‚t™k Œ fnu {tu n ™ ðh™u , òu R ÚtÞtu yt™k Œ >>6>>
…Œ-8
ð¤‚e ÷tzze™u þý„the hu, …eXe [tu¤e ™u …tx ƒuËthe hu >>1>>
™e÷e Ëtze Ähe ‚™ Ëthe hu, suýu heÍu ‚u ©er„rhÄthe hu >>2>>
Ëtu¤u þý„th yk„yk„ Äthe hu, [t÷e ¼uxðt Œuð {whthe hu >>3>>
Ëk„u {tr™™e {k„¤ „tÞ hu, ‚u™e þtu¼t ‚u ðýoðe ™ òÞ hu >>4>>
yuðe he‚u {kz… {æÞ ytÔÞtk hu, ‚uze …eÞwS …tË …ÄhtÔÞtk hu >>5>>
fh ËtÌttu [ht[h Mðt{e hu, ™the {tÞhu {ntËw¾ …t{e hu >>6>>
þtu¼u {tÞhu {ntËw¾fthe hu, òÞ {wõ‚t™kŒ ƒ÷nthe hu >>7>>
…Œ-9
ðh fLÞt™e òu z rðhtsu , òu ‚ tk ftu x e ft{Aƒe ÷tsu >
ðtsu Œuð™tk ðtòk y…th, …hýu yr¾÷ ¼wð™™t ytÄth >>1>>
ƒú ñ t Wå[hu ðu Œ ð[™, sÞsÞfth ÚtÞtu rºt¼w ð ™ >>2>>
487
Árf{ýerððtn
[thu Vuht nrhËk„ VrhÞt, ™the s„™t Sð™S™u ðheÞtk >>3>>

þtu¼u y¾kz y÷tirff òuz, {tÚtu ƒºteþ ¼{he™tu {tuz >>4>>
÷tztu ÷tze s{u hu fk Ë th, su ™tu r™„{ ™ …t{u …th >>5>>
{wõ‚t™kŒ fnu {ntËw¾fthe, yuðtk [rhºt fhu r„rhÄthe >>6>>
…Œ-10
fk Ë th s{‚tk ftr{™e, ƒtu ÷ u rðrðÄ ð[™ hËt¤ >
~Þt{ Ëw k Œ h ‚u ™ u Ëtk ¼ ¤u , nË‚t ‚u Œe™ŒÞt¤ >>1>>
ƒk Œ es™ sÞsÞ fhu , „tÞ „tLÄðo {Äw h „t™ >
y™k ‚ ™t[u y…Ëht, Ëw h ytÔÞt [ze rð{t™ >>2>>
ƒú ñ trŒf Ëw h …w » …ð] Â ü, fhu ‚u ðth{ðth >
Ztu ÷ ™„thtk „z„zu , ðt®sºttu ™ tu ™rn …th >>3>>
[thu {k „ ÷ ðh‚eÞtk , ðh fLÞt ¼÷e òu z >
ÁÂõ{ýe ÷R™u ytðeÞt, îthft ©ehýAtu z >>4>>
Œe™ òýe™u ŒÞt ytýe, …w h e {™™e ytþ >
{w õ ‚t™k Œ fnu [hýËu ð t, ŒR™u htÏÞtk …tË >>5>>
…Œ-11
©ef] » ý …hÛÞt ÁÂõ{ýe™u , ytÔÞt ‚u ™„h {tu Í th >
su ý u yu rððt’ ™eh¾eÞtu , ‚u ™ t …w Û Þ‚ýtu ™rn …th >>1>>
«u { u Ë w k {t‚tyu …tU ¾ eÞt, s„Sð™ s„ŒtÄth >
r÷Þu W{k „ u ~Þt{™tk , ðthýtk ðth{ðth >>2>>
…w h ðtËe Ënw «u { þw k , ™eh¾‚tk ™xðh ™tÚt >
sL{ Ëw V ÷ fhe òýeÞtu , {ntËw ¾ e ÚtÞtu Ëðo ËtÚt >>3>>
ÁÂõ{ýeyu su ÄtheÞw k , ‚u Ët[w k feÄw k ~Þt{ >
¼õ‚s™™t ÷tz …t¤u , yu ð t Au fÁýt™t Ät{ >>4>>
yÄ{ s™ WØthðt, ÚtÞt {™w » ÞY… {nthts >
…tð™ sþ rðM‚theytu , Ëw ý ‚tk ‚u Ëesu fts >>5>>
™h™the su ÁÂõ{ýe™tu , rððt’ þe¾u ™u „tÞ >
‚u ™ u ‚u heÍu ©enrh, Ëðu o …t‚f «÷Þ ÚttÞ >>6>>
488
Árf{ýerððtn
þu » tS …th ™ …t{eÞt, fnu ‚ tk ‚u nrhsþ Ëth >

‚tu Þ ‚u ™ t „w ý „tð‚tk , òýe™u yÄ{ WØth >>7>>
{w õ ‚t™k Œ fnu {nt«¼w ™ e, y[¤ sw „ sw „ òu z >
©tu ‚ t s™ su Ëtk ¼ ¤tu , ‚u ƒtu ÷ tu sÞ hýAtu z >>8>>
Vxtýtk™t Ätu¤ -
…Œ >>1>>
yrðãt Au ™fxe ™tÞo , «¼w Ú te …tAe ¼t„u òu >
yu ™ w k fÌtw k fhu ‚u ™ u ËtÚt, s{™w k ÷t’Ák ÷t„u òu >>1>>
s{™w k Au sƒÁk òu h , {thþu {tu Z w k ƒtk Ä e òu >
ƒtu ÷ tu Atu Vtxât ƒtu ÷ , ytðze þw k ytðe ytk Ä e òu >>2>>
ƒw z e {htu ÷t„u Au ÷ts, ðu ý þw k ðtk f tk ftZtu òu >
«¼w rð™t ftZtu Atu ƒtu ÷ , S¼ze™u ½Ëe ðtZtu òu >>3>>
nrh ¼su ÷t„u Au ÷ts, fw z {tk fu ð t htS òu >
{w õ ‚t™k Œ fu ’ {q h ¾ ÷tu f , …tÄhtk ŒeËu …tS òu >>4>>
Zt¤ ƒeòu -
…Œ >>2>>
™tr™ {tu r x ðhr‚Þtu , Ëk ¼ tr¤™u ÷u ò u >
s„™t Sð™™u , ftu R Œtu » t { Œu ò u >>1>>
Ëw h ‚U Ëk ¼ téÞt rð™t, ¼ú ü {r‚ Úttþu >
rð{w ¾ ÚtR™u , ½ýtk ¾tËztk ¾tþu >>2>>
Ë{Íw ™ u rþ¾ ÷t„u , ¼su yrð™trþ >
{q h ¾ ™ {t™u , „¤u …zu s{ Vtk r Ë >>3>>
«¼w ™ u su ¼su ‚u ™ u Ë½¤u Au ËtÁk ,
{w õ ‚t™k Œ fnu , {q h ¾™u Ë½¤u yk Ä tÁk >>4>>
…Œ >>3>>
Œw ÷ o ¼ yðËh ytÔÞtu , ¼S ÷eÞtu yrð™tþe >
«„x ÚtÞt Au ðt÷tu , ð] L Œtð™™t ðtËe >>1>>
Œhþ™ ŒR™u Œw : ¾ztk , ft…u ©e r„rhÄthe >
489
Árf{ýerððtn
ïtËu ™u WåAðtËu ¼òu , Œu ð {w h the >>2>>

yt yðËh ™rn [u ‚ u , ‚u ‚ tu ½ýw k Œw : ¾ Ëu ’ þu >
ôx ™u „Äu z t ÚtR™u , ¼th ½ýtu ðu ’ þu >>3>>
«¼w ™ u rðËthe, su ftu R ƒesu [t¤u [zþu >
{w õ ‚t™k Œ fu ’ {q Z {r‚, ™hf{tk …zþu >>4>>
Zt¤ ºteòu
…Œ >>4>>
yts ¼ðs¤ …th W‚rhÞtk hu , yt™k Œ ¼h >
{thtk Ënsu ‚u fths ËrhÞtk hu >>yt™k Œ 0>> >>1>>
{U ‚ tu ÷tu f ™e ÷ßò íÞt„e hu >>yt™k Œ 0>>
{the {r‚ {tu n ™ Ëk „ ÷t„e hu >>yt™k Œ 0>> >>2>>
{Œ{tu n ™u htu ‚ tk frhÞtk hu >>yt™k Œ 0>>
{U ‚ tu Ëw k Œ hðh Wh ÄrhÞt hu >>yt™k Œ 0>> >>3>>
{w õ ‚t™k Œ fnu {tu n ™ Wh Äthe hu >>yt™k Œ 0>>
{U ‚ tu Œw { o r ‚ Œw ƒ Ät 1 rðËthe hu >>yt™k Œ 0>> >>4>>
Rr‚ ©e{wõ‚t™LŒ{wr™rðhr[‚ Árf{ýerððtn ËB…qýo >>
1 ŒwƒÄt - …ezt
490
htË÷e÷t
…Œ 1 (ht„ : nrh niÞt™t nth Atu - „hƒe)

ðk Ëe ðòze r„hÄthe ð] k Œ tð™, ðk Ëe ðòze r„hÄthe;
y™w … { þçŒ Wå[the xuf0
þhŒ…w™{™tu [kÿ òuE™u hu; {™ nhÏÞtk {tuhthe ð]kŒtð™. 1
þçŒ Ëwýe™u [tiŒ¼wð™{tk hu, [Âõ‚ ÚtÞt ™h™the ð]kŒtð™. 2
„tuu…e s™™wk „{‚wk fhðt hu, hrËÞu hsr™ ðÄthe ð]kŒtð™. 3
{wõ‚t™kŒ {tun™™e ÷e÷t hu; ™ þfu ðuŒ rð[the ð]Œk tð™. 4
…Œ 2
ƒk Ë e Ëw ý e ð] s ™the {„™ ÚtÞt, ƒk Ë e Ëw ý e ð] s ™the,
÷tu f ™e ÷ts rðËthe xu f 0
yð¤tk yt¼q»tý yk„u …uÞto hu, yð¤tk ðË™ ‚™Äthe {„™. 1
su ßÞtkÚte ‚u íÞtkÚte [t÷e hu, ™ hrn ftuE™e ðthe {„™. 2
{tun™ðh™u {¤ðt ËtY hu, rðhn™e ‚u ðuŒ™t ¼the {„™. 3
{wõ‚t™kŒ fnu „E ‚entk „tu…e hu, ßÞtk n‚t fwksrðnthe {„™. 4
…Œ 3
r„hÄh fnu Ëwýtu „tu…e ytÔÞt fu{ r„hÄh fnu Ëwýtu „tu…e,
fw ¤ {hòŒt ÷tu … e xu f 0
ð™ òuE™u òytu, ½uh rð™‚t hu, hiÞw þhŒ ht‚u ytu…e ytÔÞt. 1
…r‚ð]‚t™u …eÞwS™u ¼sðtu hu, ‚™, {™ Ä™ Ëðuo ËtU…e ytÔÞt. 2
fXý ð[™ fne fne ntÞto hu, hne y[¤ …„ htu…e ytÔÞt. 3
{wõ‚t™kŒ yÄh zËe1 yƒ¤t hu, ft™ Ëk„ ƒtu÷eÞt ftu…e ytÔÞt. 4
1 yÄh zËe- Œtk‚{tk ytuX …eËe™u
493
htË÷e÷t
…Œ 4
ftu™u ðt÷{ õÞt sEyu [hý ‚S, ftu™u ðt÷{ õÞtk sEyu,
õÞtk sE Ëw ¾ eÞt ÚtEyu xuf0
{™{tun™ ‚{ Ëk„ {™ {tLÞwk hu, fntu ½h{tk fu{ hrnyu [hý. 1
þqh ‚ýe …uhu ËL{w¾ [tÕÞt hu, …tAt ‚u …„ fu{ ŒEyu [hý. 2
Ëðto‚e‚ Ëhð™tk Mðt{e hu, fntu fu{ …h™th fneyu [hý. 3
ftk‚tu «tý ‚S þwk «e‚{ hu, ™nª ‚tu {ntËw¾ ÷Eyu [hý. 4
{wõ‚t™kŒ fnu {tun™ Ëk„uhu, rðhn™wk ‚u Œw:¾ fu{ Ëneyu [hý. 5
…Œ 5
{„™ ÚtÞt {w h the, ð[™ Ëw k ý e {„™ ÚtÞt {w h the;
htË håÞtu Ëw ¾ fthe xuf0
«u{…heûtt …qhý ferÄ hu, nrhËk„ nu‚{tk ™ nthe ð[™. 1
ðå[u ðå[u ðúshts rðhtsu hu, ƒu …tËu ðús™the ð[™. 2
{tuh {w„x Ähe {tun™ ™t[u hu, ÚtuE ÚtuE þçŒ Wå[the ð[™. 3
{wõ‚t™kŒ {tun™™e þtu¼t hu, r™hr¾ r™hr¾ òô ðthe ð[™. 4
…Œ 6
{tr™™e ‚t™ r{÷tðu , {tu n ™Ëk „ {tr™™e ‚t™ r{÷tðu ,
htË{tk hk „ s{tðu xuf0
‚tÚtuR ‚tÚtuR þçŒ Ëwkýtðu hu, ftuE ™t[u ftuE „tðu {tun™. 1
s¤fu ÍtÕÞ ™u ¾¤fu [wze hu, þtu¼t ðýoðe ™ òðu {tun™. 2
yr‚þu {t™ ðæÞwk yƒ¤t™u hu, fnu‚tk ‚u …th ™ ytðu {tun™. 3
{wõ‚t™kŒ „Þt ‚S r„hÄh hu, ðr™‚t ð™ ð™ Ätðu {tun™. 4
…Œ 7
…wA‚e Vhu Au ðús™the, ð™tuð™ …wA‚e Vhu Au ðús™the,
ftu E Œu ¾ tztu Ëw ¾ fthehe xuf0
nu ‚w÷Ëe nu òÞ [{u÷e hu, ‚{u Atu «¼wS™u ÃÞthe ð™tuð™. 1
[k…f nu ƒfw¤ fu‚fe hu, …ezt ‚u xt¤ßÞtu y{the ð™tuð™. 2
494
htË÷e÷t
ðz, r…k…¤, ytkƒ™u …qAu hu, rŒXzt Œuð {whthe ð™tuð™. 3

{wõ‚t™kŒ {tun™ðh fuzu hu, ztu÷‚tk Œun rðËthe ð™tuð™. 4
…Œ 8
~Þt{™tk [hý r™nt¤e, {„™ ÚtÞtk ~Þt{™tk [hý r™nt¤e;
yrn „Þt Au ð™{t¤e xuf0
yt …„÷tk Ë¾e ™kŒ™kŒ™™tk hu, Ëk„u Au ™the {{to¤e {„™. 1
yu ‚tu yuf÷ze {ntËw¾ {týu hu, hrËÞtËk„ Y…t¤e {„™. 2
íÞtk Ë¾e …w»… rðÛÞt …k[hk„e hu, „wkÚte Au ðuýe Ëk¼t¤e {„™. 3
{wõ‚t™kŒ Œw:r¾‚ ÚtÞtk rŒ÷{tk hu, þtuõÞ™u Ëk¼the ðúsðt¤e {„™. 4
…Œ 9
{tr™™e {™{tk Vw ÷ týe, {tu n ™Ëk „ {tr™™e {™{tk Vw ÷ týe;
nw k ‚tu nrh™e …xhtýe xu f0
Ëti „tu…e™tu Ëk„ ‚S™u hu, {wsËk„ «er‚ ƒkÄtýe {tun™. 1
ftkÄu [Ztðe™u [tÕÞt {tun™ hu, nrh nËeÞt Ëwýe ðtýe {tun™. 2
yk‚hÄt™ ÚtÞt yrð™tþe hu, {tr™™e {™ …M‚týe {tun™. 3
{wõ‚t™kŒ fnu ™the‚ýt „wý hu; Ëq[ÔÞt þthk„…týe {tun™. 4
…Œ 10
ðr™‚t ð™{tk …tufthu, ðt÷{ rð™t ðr™‚t ð™{tk …tufthu;
ºttrn ºttrn þçŒ Wå[thu xuf0
ºtÛÞ ¼wð™{tk ‚{ rð™t ƒeòu hu, ™Úte ytÄth y{thu ðt÷{ 1
‚{ rð™t …wY»ttu¥t{ ÃÞtht hu, Œw:¾Ët„h ftuý ‚thu ðt÷{ 2
ðr™‚t™t ð]kŒ™u ðt‚ Ëwkýtðe hu, Ëtk¼¤e ~Þt{™u Ëk¼thu ðt÷{ 3
{wõ‚t™kŒ {¤e ËW „tu…e hu, „wý Ëwýe Ëwýe {™ Äthu ðt÷{ 4
…Œ 11
WL{¥t ÚtE y÷ƒu÷e, ðt÷{ rð™t WL{‚ ÚtE y÷ƒu÷e;
Œu n Œþt™u {u ÷ e xu f 0
~Þt{ ËwkŒh™wk ®[‚™ fh‚tk hu ËW™e Œþt ÚtE AuÕ÷e ðt÷{. 1
495
htË÷e÷t
ftuE ÚtE f]»ý ÷÷e‚ „‚e [t÷u hu, ftuE …tzu ‚Y™u Xu÷e ðt÷{. 2
ðkËe ðòze {U {tun …{tzâtk hu, …þw …ûte ð™ðu÷e ðt÷{. 3
{wõ‚t™kŒ ftuE r„rh fh Äthu hu, ftuE ‚tu fhu Au s¤yu÷e ðt÷{. 4
…Œ 12
ðŒ™ Œu¾tztu ð™{t¤e, rðhnýe™u (2) ÷t„e Au ‚{Ëk„ ‚t¤e xuf0
s™{ Ähe ‚{u sÞ fÞtuo ðús™tu hu, Ënw™u ‚u htÏÞtk Ëk¼t¤e rðhn. 1
f{¤t ‚{fthý ðús ðrËÞtk hu, hk„¼e™e hw…t¤e rðhn. 2
s{™t™wk s¤ r™Šð»t fheÞwk hu, ftrZÞtu ðþ fhe ft¤e rðhn. 3
y™k‚ rðÎ™Úte ðús™u W„tÞwO hu, Œw:¾ztk ‚u ™tÏÞtk xt¤e rðhn. 4
{wõ‚t™kŒ fnu htË h{tzâtu hu, «u{þwk …¤ðxÞ ðt¤e rðhn. 5
…Œ 13
«u{ òuE «„xât {whthe „tuðt¤rý™tu (2) W{k„þwk WXe ðús™the xuf0
ftuE Ë¾e [hý„úne Ëw¾ …t{e hu, ftuE Wh…h fh Äthe «u{. 1
ftuE yt®÷„™ fhðt Ätk¾u hu, ftuE ‚tu [wkƒ™ fhu ÃÞthe «u{. 2
¼]fwxe [Ztðe hne ftuE ¼t{t hu, ftuE hne Œun rðËthe «u{. 3
{wõ‚t™kŒ ™xðh™e ÷e÷t hu, r™h¾e r™h¾e ƒr÷nthe «u{. 4
…Œ 14
„tu…eft {æÞ r„rhÄthe þtu¼u Au ½ýt (2) [hý Ëuðu Au ðús™the xuf0
su{ ‚tht{tk [kŒ rðhtsu hu, {t™e™e{tk ‚u{ {whthe þtu¼u. 1
[hý„úne™u [hýu rþh ™t{e hu, …wrAÞt «§ rð[the þtu¼u. 2
þt {txu ™ ¼òu ¼s‚tk™u hu, þe ‚fËeh1 y{the þtu¼u. 3
{wõ‚t™kŒ fnu {{oð[™ Ëwýe hu, ftr{™e™u fnu Ëw¾fthe þtu¼u. 4
…Œ 15
ËwkŒhe fnwk ËíÞ ðtýe f…x ‚S (2) «u{™e her‚ «{týe xuf0
¼s‚tk™u òu ¼swk ™rn yƒ¤t hu; …r‚‚ ‚hu fu{ «týe f…x. 1
¼õ‚ ytÄe™ ËŒt ðú‚ {tYk hu, „tÞ Au ðuŒ ð¾týe f…x. 2
{ws™u ¼su ‚u™u nwk ™ rðËtYk hu, s™ …tu‚t™t òýe f…x. 3
1 ‚fËeh - ¼q÷
496
htË÷e÷t
{wõ‚t™kŒ {tun™™e ðtýe hu, Ëwý‚tk Ëðuo ÷tu¼týe f…x. 4

…Œ 16
htË håÞtu ð™{t¤e ð]kŒtð™ (2) «u{u þwk …¤ðxÞðt¤e xuf0
ftuE Ë¾e ‚t¤ {]Œk„ ƒòðu hu, ftuE‚tu ƒòðu fh‚t¤e ð]kŒtð™. 1
fh™tk ÷xftk fhe ftuE ™t[u hu, ftuE Vhu VwŒze Y…t¤e ð]kŒtð™. 2
htÄt htË{tk hk„ s{tðu hu, {tun™ Ëk„ {{to¤e ð]kŒtð™. 3
„tu…eŒeX ƒLÞt r„rhÄthe hu, ÔÞðntrhf nŒ xt¤e ð]kŒtð™. 4
{wõ‚t™kŒ {tun™ Ëk„ h{‚tk hu, ™ þfe yt… Ëtk¼¤e ð]kŒtð™. 5
…Œ 17
{tr™™e™u {ntËw¾ ŒeÄwk, f]…t fhe (2) yÄh y{]‚…t™ feÄwk xuf0
ftuxe fkŒ…o™t Œ…o nhðt™u hu, ¼q‚÷ ¼tu„e™wk Y… ÷eÄwk f]…t. 1
ËV¤ {™tuhÚt fÞto ~Þt{r¤Þu hu, ftr{™e™wk fths ËeÄwk f]…t. 2
ò¤rðÞw k òu ƒ ™ nrh ËtYk hu , «u { u …t‚r¤Þu …eÄw k f] … t. 3
{wõ‚t™kŒ ðŒ™ rðÄw1 òuE™u hu, ~Þt{ ÚtÞt Ëw¾®ËÄw f]…t. 4
…Œ 18
ÚtÂõ‚ ÚtÞtk Ëðo ™the, {tun™Ëk„ (2) fuþ Œwf¤
w …zÞtk ¼the xuf0
hrËÞtu hý Ëk„út{ ™ Atu zu hu, ƒúñ[Þo ðú‚Äthe {tun™. 1
{tr™™e™t {w¾ Útfe ©{s¤ ÷wk Au hu, hrËÞtu hË rðnthe {tun™. 2
òwð‚e Ëne‚ sE s{w™t{tk hu, ©{ r™ðtÞtuo Ëw¾fthe {tun™. 3
{w õ ‚t™k Œ fhe s{w ™ t{tk hu , s¤¢ezt {w h the {tu n ™. 4
…Œ 19
þw fÞwO ðeX÷ ð™{t¤e, fntu {w™u (2) Ä{oË‚u w fu{ xt¤e xuf0
…hŒtht, …hËk„ s„‚{tk hu, Ëti ®™Œu „wýþt÷e ð™{t¤e. 1
ËkþÞ AuŒ fhtu „wÁ {thtu hu, y™w…{ W¥thðt¤e ð™{t¤e. 2
Ë{]Út þwØ, fhu ftuý ‚{ ðe™tk hu, yk¥th™t {¤ xt¤e ð™{t¤e. 3
{wf‚t™kŒ …heÂût‚u …wAÞwk hu, ™h ™txf™u ¼t¤e ð™{t¤e 4
1 ðŒ™ rðÄw - {w¾ [kÿ

497
©e n™w{ífð[{T
©e {wõ‚t™kŒ{wr™f]‚ n™w{ífð[trŒ …Å[fu
™{Mf]íÞ n™q{L‚k nrhf]»ýtr‚ðÕ÷¼{T >

ht{Œq‚ ƒúwðu ‚MÞ fð[tŒerÃË‚«Œ{T >>
yMÞ ©en™w{ífð[MÞ ™thŒ Ér»t: > y™wüw…T AkŒ: > {ntðeh:
©en™q{t™T Œuð‚t > nrhr«Þ Rr‚ ƒes{T > Ä{oËkfx™tþ™ Rr‚ þÂõ‚: >
Ä{ofw÷uüŒuð‚t Er‚ fe÷f{T > {{ Ëf÷ {™tuhÚtrËØÞÚtuo s…u rðr™Þtu„:>
yÚt fhLÞtË : - H Ótk yk„wctÇÞtk ™{: > H Óek ‚so™eÇÞtk
™{: > H Óqk {æÞ{tÇÞtk ™{: > H Óik y™tr{ftÇÞtk ™{: > H Ótik
fr™ÂcftÇÞtk ™{: > H Ó: fh‚÷fh…]ctÇÞtk ™{: >
yÚt yk„LÞtË: - H Ótk ÓŒÞtÞ ™{: > H Óti rþhËu Mðtnt >
H nqk rþ¾tÞi ð»txT > H nI fð[tÞ nw{T > H Ótuk ™uºttÇÞt{T ðti»txT > H
Ó: yMºttÞ VxT >
: yÚt æÞt™{T :
{ntƒ÷k htûtË¼e»týtÊT „ k Mð¼õ‚Ëðto … Œ{w Ø hL‚{T >
f…eïhk Ä{o f w ÷ u ü Œu ð k æÞtÞtr{ ¼õT í Þt ÓrŒ ðtÞw Ë q ™ w { T >>1>>
n™w { tL{u rþh: …t‚w ÷÷txk {Á‚tí{s >
yÂûtýe yk s ™eËw ™ w : fýti o …t‚w {ntƒ÷: >>2>>
{w ¾ k Ëw „ ú e ðËr[ð: fk X k {U …t‚w {tÁr‚: >
nrhr«Þtu ÓŒÞk …t‚w ðehtu ¼w s îÞ{T >>3>>
™t®¼ {U htðýtrhù f®x …t‚w f…eïh: >
„w Ì tk {u ™i Â cf: …t‚w {{tu Á : Ä{o h ûtf: >>4>>
ò™w r ™ Ëðo r s‚T …t‚w …tŒti {u ¼Âõ‚…tu » tf: >
…] c k {u ð@fð[: Ëðto Ê T „ k rs‚{L{Út: >>5>>
…q ð O ‚ tu ht{Œq ‚ ù …t‚w {tk ŒÂûtýu à ™½: >
ÿti ý trÿnthf: …ùtŒw Œ eåÞtk htûtËtk ‚ f: >>6>>
499
©e n™w{ífð[{T
WæðO …t‚w {ntðeh: …tíðÄ: …hðehnt >

Ëðo ‚ : Ëðo Œ t …t‚w Ëe‚tþtu f rð™tþ™: >>7>>
EíÞu ‚ ‚T fð[k …w Û Þk Þ: …Xu L {tÁ‚u : …w { t™T >
©] ý w Þ tît Ë Ëðu o Ç Þtu ¼Þu Ç Þtu {w å Þ‚u Äú w ð {T >>8>>
¼q s o … ºtu r÷r¾íðt Þ: {k º tk [ fð[k …w { t™T >
ÄthÞu Œ T Œ Âûtýu ƒtnti Ëðto … ŒT Ç Þ: Ë {w å Þ‚u >>9>>
>> Er‚ ©en™w{ífð[k Ë{tó{T >>
©e n™w{L{kºt: ËrðrÄ:
yMÞ ©en™w{L{kºtMÞ ™thŒ Ér»t: > y™wüw…T AkŒ : > {ntðeh :
©en™w{t™T Œuð‚t > nrhr«Þ Er‚ ƒes{T > Ä{oËkfx™tþ™ Er‚ þÂõ‚: >
Ä{ofw÷uüŒuð Er‚ fe÷f{T > {{ Ëf÷{™tuhÚt rËØÞÚtuo s…u rðr™Þtu„: >
yÚt fhLÞtË: - H Ótk yk„wctÇÞtk ™{: > H Óek ‚so™eÇÞtk
™{: > H Ók {æÞ{tÇÞtk ™{: > H Óik y™tr{ftÇÞtk ™{: > H Ótik
fr™ÂcftÇÞtk ™{:> H Ó: fh‚÷fh…]ctÇÞtk ™{: >
yÚt yk„LÞtË: - H Ótk ÓŒÞtÞ ™{: > H Óek rþhËu Mðtnt >
H Óqk rþ¾tÞi ð»txT > H Óik fð[tÞ nw{T > H Ótik ™uºttÇÞt{T ðti»txT > H Ó:
yMºttÞ VxT >
yÚt æÞt™{T
WãŒT ¼ tMðhftk r‚{ŒT ¼ w ‚f®… Mðtu …tËft™tk ™] ýtk
Ëðto … ŒT „ ýnthfk [ Ëf÷t¼eütÚto r ËÂØ«Œ{T >
nÞu o f tk r ‚f¼õ‚ðÞo { r¾÷ƒú ñ tk z ðehk rð¼w k
ƒú ñ tMºttût‚{k s ™eËw ‚ {nk Ëk r [‚Þu ™i Â cf{T >>1>>
yÚttütu¥thþ‚týo: ©en™w{L{kºt:
H Ótk Óek Ók ™{tu n™w{‚u Ä{ofw÷uüŒuð sÞ sÞ {{ Ëf÷ðirh¼Þk ™tþÞ
™tþÞ Ë…o„tuÄtð]ÂùftrŒrð»tk r™ðthÞ r™ðthÞt ¾÷htu„tu…ÿð{wíËtŒÞtuíËtŒÞ
¼q‚ztrf™e ƒúñhtûtËtrŒ…eztk „úË „úË …h{kºt Þkºtf]íÞtk r~ArLÄ rArLÄ Äu Äu nwP nwP
nwP VxT VxT Mðtnt >>
500
©e n™w{ífð[{T
yütu ¥ thþ‚týO Þtu {tÁ‚u : «s…u L {™w { T >>

Ë ði r h rð»tÁ„T ¼ q ‚ ¼Þtîi {w å Þ‚u ÿw ‚ {T >>1>>
yÚt [‚w:…k[tþŒýo: ©en™w{L{kºt: >>
H sÞ sÞ n™w{L{ntðeh nrhr«Þ {{ ŒtrhÿÞ
Œw:¾{wíËthÞtuíËthÞ ðkþð]®Ø fwÁ fwÁ {™tu¼eüftÞO ËtÄÞ
ËtÄÞ H VxT Mðtnt > [‚w: …k[tþŒýO Þtu s…uL{kºtk n™w{‚: >>
Ë ÷¼u‚ Ä™k …wºtk Þãå[t¼eü{tí{™: > yMÞ LÞtËt: æÞt™k [
…qððo ‚T >>
yÚt Ëó®ðþíÞýo: n™w{L{kºt: >>
H ™{tu n™w{‚u ¼Âõ‚Ä{to™Œk ftÞ ©enrhr«ÞtÞ nwk VxT Mðtnt > „]nMÚttu ðtrðhõ‚tu
ðt Ëó®ðþr‚ðýo f {T > Þtu s…u L {tÁ‚u { O º t Ë Mðt¼eü{ðtÃ™w Þ t‚T >>
yMÞtr… LÞtËt: æÞt™k [ …q ð o ð ‚T >>
yu ‚ u ©en™w { L{k º tt: ËrL‚ Mðu r ÃË‚rËÂØŒt: >>1>>

«tÃÞtM‚u ft÷htºÞtk ðt Ëq Þ o [ k ÿ „ú n u „w h tu :
WØðtæð™ yt[tÞtu o „w Á {w Ï Þtu à ºt feŠ‚‚: >>2>>
‚‚ yu ð tó{k º ttu ðt Ä{o M Út: ™i Â cf: …w { t™T
„w Y ¼õ‚: MðÄ{o M Út: ©enhu : Ë{w … t»tf: >>3>>
yu ‚ L{k º t„ú n u «tu õ ‚: Ëtu à rÄfthe …w { tr™n
÷çæðt {k º tk „w h tu M ‚k [ n™w { í«r‚{tÂL‚fu >>4>>
E»tf] » ý[‚w Œ o ~ Þtk ËtÄÞu ‚ T «Þ‚tu r™rþ
n™w { í«r‚{t ™ MÞtãrŒ ƒØr{ýM‚Œt >>5>>
ËtÄtu : Ë{e…u ™ãt ðt ‚xu ðtLÞþw r [MÚt÷u
W…rð~Þ n™w { k ‚ k æÞtíðt {k º tk s…u å Aw r [: >>6>>
WŒÊT { w ¾ : «tlw ¾ tu ðt «r‚{tÞtM‚w ËL{w ¾ :
ytŒti …rXíðt õð[k Äq … k fw ð o ù „w ø „w ÷ tu : >>7>>
ËnMºtf] í ð: «s…u ¥ t‚tu {k º tk rMÚthË™:
501
©e n™w{ífð[{T
‚‚: M‚tu º tk ðŒu r Œ¥Útk f] ‚ u rËØtu ¼ðu L {™w : >>8>>

rËØ{k º t [ ftÞu o » tw r™Þw k S ‚ ÞÚttu r [‚{T
…htk „ ™t«Ëk „ tãtu „] n MÚt: rð{w ¾ tu ¼ðu ‚ T >>9>>
MðÄ{o M Þù‚MÞi » tt rËÂØ MÞtL™u ‚ hMÞ ‚w
yütk „ ƒú ñ [Þto r Œ™T Þ{tLÞ: …t÷Þu Œ T ÿZ{T >>10>>
‚MÞ [ íÞtr„™: rËØtu ¼ðu î i n™w { L{™w :
[k ÿ Ëq Þ tu o … ht„u ðt Þ yu ð k ËtæÞu L {™w { T >>11>>
‚MÞtr… rËØ: Ë ¼ðu r ŒíÞtn nrhheïh:
õðr[í«{tŒ‚: …t…k f] ‚ k [u Ø Äw ðt „w Á : >>12>>
‚Ìtto þ w ‚MÞ f] í ði ð k «tÞÂù‚k ÞÚttrðrÄ
{k Œ ðthu ‚‚: fw Þ to Ø ™w { í«r‚{tÂL‚fu >>13>>
yütu ¥ thþ‚tð] ® ‚ {k º ttýtk «Þ‚: …w { t™T
{k º t þw Ø M‚Œt …w k Ë tu ¼ðu Ò tíðLÞÚtt õðr[‚T >>14>>
þw Ø tu {k º tù ftÞto r ý ËtÄÞíÞr¾÷tr™ rn
yrnŒk ü tu Þ yt„åAu ‚ T Mðtk r ‚fu ‚MÞ ‚Âî»t{T >>15>>
{k º tu ý tu ¥ ttÞo n™w { í…q s ™k ‚u ™ fthÞu ‚ T
Ë…tŒÂî…÷ M™u n ®ËŒq h tfo « Ëq ™ fi : >>16>>
…q ò n™w { ‚M‚u ™ fthýeÞt þ™u Š Œ™u
Þ: Ë…o Œ k ü tu ¼q ‚ trŒ…erz‚tu ðt r™òrL‚f{T >>17>>
ytøåAu ¥ tMÞ ‚ŒT ƒ tæÞk n™w { L{k º t‚tu nhu ‚ T
Ë [u Œ T „] n MÚt: MÞt¥tŠn ‚MÞ þfT í Þ™w Ë th‚: >>18>>
fthÞu ‚ T n™w { í…q ò k {nt™i ð u ã Ëk Þ w ‚ t{T
¼õ‚tL¼„ð‚: ËtÄq ™ T ƒú t ñýtk ù Ëw ¼ tu s Þu ‚ T
Þu ™ «e‚tu {hw í Ëq ™ w : …tr‚ ‚t™T Ëðo ‚ tu ¼Þt‚T >>19>>
>>Rr‚ n™w { L{k º trðrÄ Ë{tÃ‚: >>
502
©e n™w{Œütu¥tþ‚™t{tðr÷
©e n™w{Œütu¥thþ‚™t{tðr÷:
(1) ©en™w{‚u ™{: (29) ËL{q‚oÞu ™{:
(2) ðehtÞ ™{: (30) ËwðýoðýtoÞ ™{:
(3) {ntðehtÞ ™{: (31) hõ‚tûttÞ ™{:
(4) {ntƒ÷tÞ ™{: (32) hût:ËiLÞ¼ÞkfhtÞ ™{:
(5) htðý ºttËŒ¢tuþtÞ ™{: (33) ÿtirýþt…¼Þºtt‚-
(6) Ëe‚tþtufrð™tþ™tÞ ™{: ¼Âõ‚Ä{toÞ ™{:
(7) ËwÄehtÞ ™{: (34) yks™eËw‚tÞ ™{:
(8) yûtfw{thÎ™tÞ ™{: (35) ftuxthtÿtðýtÞ ™{:
(9) htûtþti½rð™tþf]‚u ™{: (36) y™uf¼q‚‚tz™tÞ ™{:
(10) ÷kftŒn™f]‚u ™{: (37) Ëwðú‚tÞ ™{:
(11) ht{«er‚rððÄo™tÞ ™{: (38) {L{ÚtŒ…oæ™tÞ ™{:
(12) ŒtMÞ¼Âõ‚r«ÞtÞ ™{: (39) yt…Òttþ™tr¼ÄtÞ ™{:
(13) WsoÂMð™u ™{: (40) Ä{oËkfüÓ‚u ™{:
(14) Ëkfx¼ks™tÞ ™{: (41) Ä{ofw÷ŒuðtÞ ™{:
(15) {tÁ‚Þu ™{: (42) f…eïhtÞ ™{:
(16) ¼h‚t™kŒtÞ ™{: (43) ÷¥ttn‚r…þt[ti[tÞ ™{:
(17) ÿtuýtrÿnthftÞ ™{: (44) {wÂü‚trz‚¼ihðtÞ ™{:
(18) Ëw„úeðt{tíÞtÞ ™{: (45) nrhf]»ýtð™tÞ ™{:
(19) Ëtir{rºt«týŒtÞ ™{: (46) nrhr«ÞtÞ ™{:
(20) yrð‚ðt™htÞ ™{: (47) ®ËŒqh[Š[‚tÞ ™{:
(21) htiÿ{q‚oÞu ™{: (48) nÞoŠ…‚MðtŒwV÷tÞ ™{:
(22) ËtiBÞ{q‚oÞu ™{: (49) nrhËuð™‚í…htÞ ™{:
(23) yr{‚…ht¢{tÞ ™{: (50) ƒúñt†ðthýtÞ ™{:
(24) ™iÂcfuLÿtÞ ™{: (51) nhÞu ™{:
(25) {ntËíðtÞ ™{: (52) ð@tk„tÞ ™{:
(26) „ún…eztnthftÞ ™{: (53) ði»ýðtÞ ™{:
(27) Ëe‚tŠ…‚{ntnthtÞ ™{: (54) {wüTÞtÞwÄtÞ ™{:
(28) r[htÞw»tu ™{: (55) {ntðu„tÞ ™{:
503
©e n™w{Œütu¥tþ‚™t{tðr÷
(56) ‚t…ËtÞ ™{: (82) ðkþrððÄo™tÞ ™{:

(57) …tð™uÞtÞ ™{: (83) ‚i÷M™t‚tÞ ™{:
(58) ht{™t{s…t™kŒtÞ ™{: (84) y™k‚fe‚oÞu ™{:
(59) ht{Œq‚tÞ ™{: (85) fÕ{»t™tþ™tÞ ™{:
(60) {nthðtÞ ™{: (86) þqhtÞ ™{:
(61) ŒeÄo÷tk„q÷tÞ ™{: (87) ht{fÚttuífkXtÞ ™{:
(62) r™»…t…tÞ ™{: (88) Ä{oÂMÚthtÞ ™{:
(63) ðt™hÞqÚt…tÞ ™{: (89) ŒÞtr™ÄÞu ™{:
(64) Áÿtð‚thtÞ ™{: (90) Ëðohtu„t…Ó‚u ™{:
(65) ht{tí{™u ™{: (91) ËðoþºtwÎ™tÞ ™{:
(66) ht{ðtn™tÞ ™{: (92) Ëf÷tŠ‚Ó‚u ™{:
(67) ht{ÿþu ™{: (93) Œkr»xÙºttËŒtÞ ™{:
(68) ft÷™ur{Î™tÞ ™{: (94) Ë…torŒrð»tÎ™tÞ ™{:
(69) ft{thÞu ™{: (95) rð»tÞtusTÍ‚tÞ ™{:
(70) ft{ŒtÞ ™{: (96) ËtÄws™ºttºtu ™{:
(71) htu{þtÞ ™{: (97) Ëßs™ðÕ÷¼tÞ ™{:
(72) rð¢tk‚s÷ÄÞu ™{: (98) ËíÞðtõÞtÞ ™{:
(73) htðýtuãt™¼ts™tÞ ™{: (99) ËŒtþwØtÞ ™{:
(74) ŒtrhÿŒw:¾nºtuo ™{: (100) {ã{tkËtrþ¼e»týtÞ ™{:
(75) ŒuðtÞ ™{: (101) þr™…eztnhtÞ ™{:
(76) ËíÞr«ÞtÞ ™{: (102) ©eŒtÞ ™{:
(77) yÔÞtÞ ™{: (103) ËtÄðu ™{:
(78) y¾krz‚ƒúñ[ÞtoÞ ™{: (104) ËtÄwr«ÞkfhtÞ ™{:
(79) ƒúñ[trhr«ÞtÞ ™{: (105) ðhŒtÞ ™{:
(80) «¼ðu ™{: (106) y¼ÞŒtÞ ™{:
(81) yfo…w»…Ëk…qßÞtÞ ™{: (107) ©e{‚u ™{:
(108) ¼õ‚uüŒtÞftÞ ™{:
>> Er‚ ©e {wõ‚t™kŒ{wr™f]‚ ©en™w{í…k[ftL‚„o‚t
©e n™w{Œütu¥th þ‚™t{tðr÷: Ë{tót >>
504
yÚt ©en™w{L{kºt …wh~[hýrðrÄ
yÚt ©en™w{L{kºt …wh~[hýrðrÄ: >>

Œu þ ft÷ðþtíõðtr… r™s«t¬{o Œ tu » t‚:
MÞtå[u ‚ T f ük {{Œu n u …w º thtßÞÄ™trhs{T >>1>>
‚Œt ‚MÞ r™ð] í ÞÚtO Þtu rðrÄno ™ w { L{™tu :
s…MÞ ð‚o ‚ u Ëtu r … Ëk û tu … u ý r™YÃÞ‚u >>2>>
ËtÄo { tËºtÞk fw Þ to L {k º tò…{‚k r ÿ‚:
{k Œ ðthtù ‚ºti ð ððú u Þ w ð i o [‚w Œ o þ >>3>>
…t÷™eÞk ƒú ñ [ÞO Ëðo Ú tt n™w { rí«Þ{T
E»tf] » ý[‚w Œ o ~ Þtk ftÞO ‚MÞ Ë{t…™{T >>4>>
V÷{q ÷ trŒfk ¼ûÞk Þðt¼ûÞtù ðtLðn{T
¼q r {þtÞe ËíÞðtŒe MÞtŒ®nËt…h:…w { t™T >>5>>
ƒú t ñu {w n w ‚ u o [tu í ÚttÞ f] í ðt r™íÞrð®Ä ‚‚:
Äti ‚ þw õ ÷tk ƒ hÄh: þw r [h[u o ‚ T Ë {tÁr‚{T >>6>>
M™t™k ‚i ÷ u ™ tk „ ht„k rËk Œ w h u ý n™w { ‚:
fw Þ to í …q ò {fo … w » …i h ütu ¥ thþ‚u ™ [ >>7>>
«r‚…w » …k ™t{{k º t …X™eÞtu n™w { ‚:
‚‚tu à [o f : Ë fw ð eo ‚ Äq … k [ Ä] ‚ „w ø „w ÷ : >>8>>
÷œw f tL{t»tðxftk ù ýftk ù Ëw Ë k M f] ‚ t™T
„w z Ät™tk ù ™i ð u ã u fÕ…Þu ‚ T «íÞnk …w { t™T >>9>>
yþõ‚tu {k Œ ðthu ‚w fw Þ to Œ u ‚ ÂÒtðu Œ f{T
™ehts™k ‚‚: f] í ðt fw Þ to í Ëtütk „ ðk Œ ™{T >>10>>
n™w { íËk { w ¾ u r‚cÒti f u ™ i ð …Œt s…u ‚ T
‚L{k º tk « íÞnk Äehtu {æÞtLntðæÞt™fw ÷ : >>11>>
yþõ‚M‚w s…u Â ¥tcLîtÇÞtk …KÞt{‚k r ÿ‚:
Ë{tóti {n‚ª …q ò k ¼õíÞt fw ð eo ‚ {thw ‚ u : >>12>>
ntu { tu Œþtk þ ‚: ftÞtu o s…tu ðt ‚ŒËk ¼ ðu
‚vþtk Ë u ™ f‚o Ô Þk ‚…o ý k rð«¼tu s ™{T >>13>>
r{ütÒti M ‚…o Þ u Â î«tÒti Â cftk M ‚w rðþu » t‚:
ŒÄå[ ŒÂûtýtk þfíÞt Äu ™ w M ðýo r ‚÷trŒ [ >>14>>
505
yÚt ©en™w{L{kºt …wh~[hýrðrÄ
¼tu s rÞíðt ™i Â cftk M ‚w ËtÄq L Ëk … q s Þu í Ë [

„k Ä u ™ …w » …†Âø¼ù ‚Œi ð o ™ i M ‚Útt >>15>>
yðk f] ‚ u Ëw « ËÒttu n™w { t™T Ëðo Ë k f ü{T
ûtýu ™ ™tþÞíÞu ð ¼tMfhÂM‚r{hk ÞÚtt >>16>>
Þu ™ Þu ™ [ ft{u ™ Þ: fhtu r ‚ ÞÚttrðrÄ:
…w h w » ttu n™w { L{k º t…w h ùhý{tÿ‚: >>17>>
‚k ‚k Ëk « tÃ™w Þ tL™q ™ k ƒú ñ [Þo ð ú ‚ ÂMÚt‚:
ƒú ñ [Þo M Þ ði f ÕÞu ™ rËÂØòo Þ ‚u ÿw ‚ {T >>18>>
{ntÔÞtrÄÞw ‚ tu à ÃÞu ‚ ‚T f] í ðt ðtàLÞu ™ Äe{‚t
fthrÞíðt ƒú t ñýu ™ Ëðo h tu „ i : «{w å Þ‚u >>19>>
rðãtk «tÃ™tu r ‚ rðãtÚteo Ä™tÚteo ÷¼‚u Ä™{T
htßÞtÚteo «tÃ™w Þ tÿtßÞk Ëw ‚ tÚteo …w º t{tÃ™w Þ t‚T >>20>>
¼tÞto Ú teo ÷¼‚u ¼tÞto { ™u ™ i ð {™tu h {t{T
rh…w h ts¼Þk {the¼Þk [t™u ™ ™~Þr‚ >>21>>
¼q ‚ «u ‚ r…þt[t™tk ztrf™e ƒú ñ hûtËt{T
ƒt÷ð] Ø „ú n tŒe™tk …ezt™u ™ tþw ™~Þr‚ >>22>>
ftht„thu ÂMÚt‚k ®fr[ãtu {tu [ rÞ‚w { tŒht‚T
ythtÄÞíÞtk s ™u Þ k ‚{tu {w å Þu ‚ Ë ÿw ‚ {T >>23>>
{k º tÞk º ttr¼[thtù f] í Þt ðeht: …hu r h‚t:
n™w { L{k º tò…u ™ Ëãtu ™~Þr‚ r™Âù‚{T >>24>>
r™»ft{ðú ‚ hûttÞi Þtu s…u Ø ™w { L{™w { T
‚MÞ ‚tk Ë fhtu í Þu ð ™i Â cfu L ÿtu ™ Ëk þ Þ: >>25>>
yu f tk ‚ ¼Âõ‚rËÂØ Þtu nhtrðåA™T n™w { ‚:
s…u L {k º tk Ë ‚t{tþw «tÃ™w Þ tÂØ nrhr«Þt‚T >>26>>
„] r nr¼MíÞtr„r¼ùt‚: Mð{™tu h ÚtrËØÞu
ht{i f tk r ‚f¼õ‚tu à ËtðthtæÞtu ŒZ¼tð‚: >>27>>
Er‚ ©en™w{L{kºt…whùhýrðrÄ: Ë{tó:
506
yÚt ©en™w{Œütu¥thþ‚™t{M‚tuºt{T
yMÞ ©en™w{íM‚tuºtMÞ ™thŒ: Ér»t: > y™wüw… AkŒ : >
{ntðeh: ©en™w{tLŒuð‚t > nrhr«Þ Er‚ ƒes{T > Ä{oËkfü™tþ™ Er‚
þÂõ‚: > Ä{ofw÷uüŒuð Rr‚ fe÷f{T > {{ Ëf÷{™tuhÚtrËæÞÚtuo s…u
rðr™Þtu„: >
yÚt fhLÞtË: H nÙtk yk„wctÇÞtk ™{: > H nÙª ‚so™eÇÞtk
™{: > H n‰k {æÞ{tÇÞtk ™{: > H nÙI y™tr{ftÇÞtk ™{: > H nÙtI
fr™ÂcftÇÞtk ™{:> H nÙ: fh‚÷fh…]ctÇÞtk ™{: >
yÚt yk„LÞtË: H nÙk ÓŒÞtÞ ™{: > H nÙª rþhËu Mðtnt: >
H n‰k rþ¾tÞi ð»txT > H nÙik õð[tÞ nw{T > H nÙtki ™uºtÞtÞ ðti»txT > H nÙ:
yMºttÞ VxT >
yÚt æÞt™{T
æÞtÞtr{ ¼õíÞt n™w { k ‚ r{ük f…eïhk ©enrh¼õ‚ðÞo { T >
Ëðto … Œw å [tx™™t{Äu Þ k ©eht{Œq ‚ k «rÚt‚«‚t…{T >>1>>
sÞ ©e n™w { Lðeh {ntðeh {ntƒ÷ >
htðýºttËŒt¢tu þ Ëe‚t þtu f rð™tþf] ‚ >>2>>
Ëw Ä ehtûtfw { thÎ™ htûtËti ½ rð™tþf] ‚ T >
sÞ ÷k f tŒn™f] ÿ t{«er‚rððÄo ™ >>3>>
ŒtË¼Âõ‚r«Þtu s o Â Mð™T sÞËk f x¼k s ™ >
{tÁ‚u ¼h‚t™k Œ sÞÿtu ý trÿnthf >>4>>
Ëw „ ú e ðt{tíÞ Ëti r {rºt«týŒtrð‚ðt™h >
hti ÿ {q ‚ u o Ëti B Þ{q ‚ u o sÞtr{‚…ht¢{ >>5>>
™i Â cfu L ÿ {ntu í Ëð „ú n …ezt…nthf >
Ëe‚tŠ…‚{ntnth r[htÞw » Þ ËL{‚u >>6>>
Ëw ð ýo ð ýo h õ‚tût hût:Ëi L Þ¼Þk f h >
ÿti r ýþt…¼Þºtt‚ ¼Âõ‚Ä{to Å s™eËw ‚ >>7>>
ftu x htÿtðýt™u f ¼q ‚ ‚tàð™Ëw ð ú ‚ >
sÞ {L{ÚtŒ…o Î ™ sÞt…Òttþ™tr¼Ä >>8>>
507
Ä{o Ë k f üÓŒT Ä {o f w ÷ Œu ð f…eïh >

÷¥ttn‚r…þt[ti ½ {w Â ü‚trz‚¼i h ð >>9>>
nrhf] » ýt™™ nrhr«Þ ®ËŒq h [Š[‚ >
nÞo Š …‚MðtŒw V ÷ nrhËu ð ™‚í…h >>10>>
ƒú ñ t†ðthý nhu sÞ ð@tk „ ði » ýð >
{w ü T Þ tÞw Ä {ntðu „ sÞ ‚t…™ …tð™ >>11>>
ht{™t{s…t™k Œ ht{Œq ‚ {nthð >
Œe½o ÷ tk „ q ÷ r™»…t… sÞ ðt™hÞq Ú t… >>12>>
Áÿtð‚th ht{tí{™T ht{ðtn™ ht{ŒfT >
ft÷™u r {Î™ ft{thu sÞ ft{Œ htu { þ >>13>>
sÞ rð¢tk ‚ s÷Äu htðýtu ã t™¼k s ™ >
ŒtrhÿŒw : ¾ÓŒT Œ u ð sÞ ËíÞr«ÞtÔÞÞ >>14>>
y¾k r z‚ƒú ñ [Þo ƒú ñ [trhr«Þ «¼tu >
sÞtfo … w » …Ëk … q ß Þ sÞ ðk þ rððÄo ™ >>15>>
‚i ÷ M™t‚ sÞt™k ‚ fe‚u o fÕ{»t™tþ™ >
þq h ht{fÚttu í fk X Ä{o Â MÚth ŒÞtr™Äu >>16>>
Ëðo h tu „ tÚtÓíËðo þ ºtw Î ™ Ëf÷tŠ‚Ó‚T >
ŒÂüºttËŒ Ë…to r Œrð»tÎ™rð»tÞtu r sT Í ‚ >>17>>
sÞ ËtÄw s ™ºtt‚sÞ Ëßs™ðÕ÷¼ >
ËíÞðtõÞ ËŒtþw Ø {ã{tk Ë trþ¼e»tý >>18>>
þr™…eztnh ©eŒ ËtÄtu ËtÄw r «Þk f h >
ðhŒt¼ÞŒ ©e{™T sÞ ¼õ‚u ü ŒtÞf >>19>>
EŒk ©en™w { íM‚tu º tk Ëðo f t{tÚto r ËÂØŒ{T >
™tB™t{ütu ¥ thþ‚k Þºt ‚MÞtrM‚ …tð™k >>20>>
Þ: …Xu í «Þ‚tu r™íÞr{Œk ‚MÞ {™tu h Útt: >
Ëf÷t: rËÂØ{tÞtk r ‚ «ËtŒtŒu ð {tÁ‚u >>21>>
Er‚ ©eËnò™kŒ Mðtr{rþ»Þ{wõ‚t™kŒ {wr™rðhr[‚k
©en™w{™Œütu¥thþ‚™t{M‚tuºtk Ë{tó{T
Rr‚ ©en™w{í…k[fk Ë{tó{T >>
508
«ftþf ËkMÚtt™tu …rh[Þ
yts Úte ƒËtu ð»to …nu÷t Ëðtoð‚the, ËŒt[th{Þ ¼t„ð‚ Ä{o «ð‚of
¼„ðt™ ©e Mðtr{™thtÞýu …wÛÞtso™ {txu þtMºtrðrn‚ ‚{t{ ËtÄ™tu™tu ™e[tuz
yt…‚tk fÌtwk Au fu “{tºt yt…ýt yt ËíËk„{tk s ™rn …hk‚w Ë{„ú …]Úðe …h
ËÂîãt™wk «ð‚o™ fhðwk. Ðí±„üÝè²æ ¨çmlæ |æéç± ²„ì ¨éÜë „¢ }æã„ì” ‚Útt
ð[™t{]‚{tk …ý fÌtwk Au su “y{thtu Œt¾ztu ËV¤ fhòu.” ËðoSðrn‚tðn
©eS {nthts™t yt {k„÷ ytŒuþ™u y™w÷ûte …h{ …qßÞ ËŒT„wYðÞo þtMºte ©e
½™~Þt{«ftþŒtËS Mðt{eyu fkzthe „t{™u ytk„ýu Ëkð‚T 2050 {tk “©e
Mðtr{™thtÞý „wÁfw÷” ™e þw¼ þYyt‚ fhe.
…qðo¼qr{ft : ð]¥tt÷Þ rðnthe ©e nrhf]»ý {nthts™t Ëtr™æÞ{tk y™u
…h{…qßÞ ËŒT„wY ftuXthe Mðt{e©e ™kŒrfþtuhŒtËS Mðt{e™e r™©t{tk hne
ðh‚t÷ …eXtrÄ…r‚ ….…q. 1008 yt[tÞo©e ™huLÿ«ËtŒS {nthts™t ðhŒ
nM‚u rð¢{ Ëkð‚T 2033™t [iºt ËwŒ yuftŒþe™t htus ¼t„ð‚e rŒûtt „úný
fhe™u ¿tt™ðt…e ftþe ™„he{tk ËkMf]‚™tu yÇÞtË fhe™u „wYðÞo™tu htS…tu
{u¤ðe™u ….…q. 1008 yt[tÞo©e ™huLÿ«ËtŒS {nthts ‚Útt ….…q. 1008
yt[tÞo ©e ysuLÿ«ËtŒS {nthts ËtÚtu Œuþ-rðŒuþ{tk ËíËk„ «[th y™u fÚtt-
…thtÞýtu fhe ËíËk„ Ë{ts™tu ¾qƒ htS…tu {u¤ÔÞtu.
ËíËk„ rð[hý ƒtŒ “©e Mðtr{™thtÞý Atºtt÷Þ ðÕ÷¼rðãt™„h” ™t
{nk‚…Œu hne™u ËíËk„-Ëw{™ ðtxeft™t ftu{¤ Atuz suðt fw{¤t ƒt¤ftu™u rþûtt
ËtÚtu ËkMfth™u ytÄwr™f ËtÚtu ytæÞtÂí{f ¿tt™ yt…e ¼Âõ‚hË …tðt™e þw¼
«uhýt …tBÞt. ™t™e ðÞ™t ƒt¤ftu™u ÄtŠ{f ËkMfth Ëª[e. ‚u{™t Sð™½z‚h
fhðt ¼th‚eÞ ËkMf]r‚™e «t[e™ rþûtý «ð]Â¥t™e Ítk¾e fhtð‚e “„wYfw÷-
ËkMÚtt” MÚtt…ðt™tu þw¼ ËkfÕ… fÞtuo.
þw¼ þYyt‚ : ©enrh™e rŒÔÞ «uhýtÚte …qßÞ…tŒ þtMºteS Mðt{e
ËÂîãt «ð‚o™™e þw¼ þYyt‚ fhðt rð[the hÌtt n‚t. ‚uðt{tk ft™{Œuþ{tk
{qÄoLÞ MÚtt™ Ähtðe hnu÷ ‚eÚtoÄt{ „t{ ©e fkzthe™t ¼trðf ¼õ‚tu™e ytþt™t
509
Ëtu™uhe rfhýtu «Ëhtð‚tu Ë{Þ ytðe [qõÞtu. yt„uðt™ ¼õ‚s™tu™t ËtÚt

ËnfthÚte ™u.nt.™k. 8 ™t ftkXt W…h rðþt¤ s{e™ ¾heŒðt{tk ytðe.
Ëkð‚T 2045™t ðËk‚…k[{e™u rŒðËu …h{…qßÞ…tŒ þtMºteS Mðt{e ©e
½™~Þt{«ftþŒtËS Mðt{e™t fhf{¤tuÚte “Mðtr{™thtÞý „wYfw÷” ™e MÚtt…™t
fhðt{tk ytðe.
„wYfw÷™wk „tihð : ©e Mðtr{™thtÞý Ëk«ŒtÞ{tk yt ËkMÚtt yuf {nt™
„tihððk‚e ËkMÚtt Au. Ëk«ŒtÞ{tk ….…q.Ä.Äq. 1008 yt[tÞo {nthts©eyu „wYfw÷
ËkMÚtt™wk Ëti «Út{ðth ¾t‚ {wn‚o yt ËkMÚtt™wk fÞwO Au. rð¢{ Ëkð‚T 2045™t
ðiþt¾ ËwŒ - …k[{e ‚t. 10-5-89™u ƒwÄðth™t htus …. …q. yt[tÞo {nthts™t
ðhŒ nM‚u ËkMÚtt™tu rþ÷tLÞtË rðrÄ ÚtÞtu y™u ð¤e „wYfw÷ WŒT½tx™ ‚Útt {qŠ‚
«r‚ct {ntuíËð …ý ‚u{™t ðhŒ nM‚u Ëkð‚T 2050™t ðiþt¾ ËwŒe ™ð{e™u
rŒðËu ‚t. 19-5-94 ™t htus fhðt{tk ytÔÞwk y™u …nu÷u s ð»tuo 150 rðãtÚteo
ƒt¤ftu yt ËkMfth fuLÿ{tk Œt¾÷ ÚtÞt. ytsu 275 sux÷t rðãtÚteoytu ©eS
{nthts y™u Ëk‚tu™t Ëtr™æÞ{tk hne þw¼-ËkMfth {u¤ðe hÌtt Au ™u «r‚ð»tuo
«ðuþ {txu ¾wƒ s ½Ëthtu hnu Au.
©e Mðtr{™thtÞý „wYfw÷-rðãt÷Þ : ©e Mðtr{™thtÞý „wYfw÷ fkzthe{tk
Ë™u 1994 Úte ‘©e Mðtr{™thtÞý „wYfw÷ «tÚt{ef þt¤t’ Ë™u 1995 Úte
‘Mðtr{™thtÞý „wYfw÷ {tæÞr{f þt¤t’ …ý þY fhðt{tk ytðe Au. su{tk
„wÁfw÷ Atºtt÷Þ{tk hnu‚t ƒt¤ftu Ätu. 6-7-8-9 y™u 10 {tk yÇÞtË fhe hÌtt
Au. xwkf Ë{Þ{tk s ™q‚™ Mfq÷ rƒÕzª„ ‚iÞth Út‚t Ätu. 11-12 …ý þY fhðt{tk
ytðþu. nt÷{tk Œhuf Ätuhý™tu yuf yuf f÷tË Au ‚u™u ðÄthe ƒu-ƒu f÷tË fhðt{tk
ytðþu.
ðztuŒht „wYfw÷ : fkzthe „wYfw÷{tk ©eS {nthts y™u Ëk‚tu™t Ëtr™æÞ{tk
hne Ätu. 10 ËwÄe™tu …tu‚t™tu yÇÞtË …qýo fhe Þwðt™e™t Ÿƒhu ytðu÷ ƒt¤ftu™u
ftu÷us Sð™{tk …ý ©e nrh y™u Ëk‚tu™wk Ëtr™æÞ {¤e hnu ‚uðt þw¼-ytþÞÚte
s …h{…qßÞ…tŒ ËŒT„wYðÞo þtMºte Mðt{eyu ËkMfth ™„he Atuxe ftþe ðztuŒht
{wft{u fkzthe „wYfw÷™e «Út{ þt¾t fhðt r™ÄtoÞwO Au. nt÷{tk íÞtk hne™u Ëk‚tu
ËíËk„ ð]ÂØ fhe hÌtt Au.
510
÷tuÞtÄt{ SýtuoØth : ËB«ŒtÞ™t Rr‚ntË{tk Ëwðýtoûthu ™tUÄtÞu÷t

s„«rËØ ÷tuÞtÄt{ Er‚ntË™t …]ctu{tk s [{f‚w n‚w …hk‚w ‚u™e ¼tir‚f ÂMÚtr‚
¾¤¼¤e „Þu÷e n‚e. …rhýt{u …qßÞ…tŒ þtMºteS Mðt{e yt ÷tuÞtÄt{™t
rðftË {txu ËkfÕ…ƒØ ÚtÞt Au. ytsu ËB«ŒtÞ{tk {tuxt Þtu„t™kŒ Mðt{e r™Š{‚
{krŒh™t SýtuoØth ËtÚtu ftc f÷tf]r‚Úte Ëßs yuf ™Þ™ hBÞ {krŒh ‚iÞth ÚtE
[qõÞwk Au. ƒu-ƒu rþÕ…Þwõ‚ ythË™e Aºteytu, ÷ªƒð]ût™tu ytuxtu rð„uhu ftÞo …qýo
ÚtE [qõÞt Au.
™q‚™ rþ¾hƒØ {krŒh {txu «ËtŒe™e søÞt …ý Ëk…trŒ‚ fhðt{tk ytðe
Au. nt÷{tk íÞtk „tiþt¤t, ntuM…ex÷™wk ftÞo …qýo‚t™u ythu ytðe …ntUåÞwk Au.
xqkf{tk ÷tuÞtÄt{ rðftË™t …kÚtu y„úuËh ÚtE hÌtwk Au A‚t …t‚tr¤Þtu fqðtu,
Ëqht¾t[h™tu Œhƒth„Z, Ä{ofw¤ r{÷™ MÚtt™ suðt yr‚ {n¥ð™t MÚtt™tu™tu
SýtuoØth ƒ™u ‚ux÷t xwkf Ë{Þ{tk fhðt™e ‚t‚e sYheÞt‚ Au. ytðtu yt…ýu yt
rðftË™t ftÞo{tk Ën¼t„e ƒ™e™u ÄLÞ¼t„e ÚtEyu.
ËtrníÞ «ftþ™ : r™:MðtÚto¼tðu {tºt ËíËk„ Ëuðt {txu s MÚt…tÞu÷
yt ËkMÚtt îtht þYyt‚Úte s ËíËk„ Ëtih¼ rðM‚thf ƒúñrðãt ™t{™wk {trËf
«ftrþ‚ ÚttÞ Au. su™wk ðtŠ»tf ÷ðts{ Y50/- y™u ytSð™ ÷ðts{ Yt. 500/
- ht¾ðt{tk ytðu÷ Au. yt W…htk‚ Ëk«ŒtÞ™t {q¤¼q‚ ¿tt™ {txu “¿tt™-Ëhe‚t”
ytrŒf …wM‚ftu™wk …ý «ftþ™ ftÞo fhðt{tk ytÔÞwk Au. ‚tu “ËíËkr„Sð™ Ët„h
{kÚt™” suðt rðþt¤ „úkÚt™wk «ftþ™ Œuþ-rðŒuþ{tk yr‚÷tufr«Þ ƒLÞwk Au. ytŠÚtf
yz[ýtu Œwh Út‚t s xwkf Ë{Þ{tk s yt „úkÚt™wk …w™{woÿý fhðt™wk Au. rðŒuþ{tk
ðË‚t ¼õ‚tu {txu yk„úuS God Realization, rþûtt…ºte, Beloved
Ghanshyam rð„uhu …wM‚ftu™wk «ftþ™ fhðt{tk ytðu Au.
„wYfw÷™t WŒu~Þ y™u ftÞo : ©eS {nthts™t ËðoSðrn‚tðn
ËkŒuþt™wËth ….…q. ËŒT„wYðÞo þtMºteS Mðt{e yu ËíËk„ Ëuðt™w yt ftÞo ntÚt{tk
÷eÄu÷wk Au. yt „wYfw÷ îtht ½ýt ™ðt {w{wûtw ¼õ‚tu™u ËíËk„ ytu¤¾tÞtu Au.
rfþ™tz, ðtkft™uh, suðt „t{™t „t{tu ËíËk„e ÚtÞt Au. yt ™ðt sw™t ‚{t{
¼õ‚tu™u ¼Âõ‚hË{tk ‚hƒtu¤ fhðt {txu Ëti «Út{ðth “ƒúñËºt” y™u ËíËk„
511
rþrƒh™e Þtus™t …qßÞ…tŒ þtMºteS Mðt{eyu «thk¼ fhu÷e. …rhýt{u yts

ft™{ «Œuþ ËíËk„Úte hË ‚hƒ‚h ÚtE hÌttu Au. 35 sux÷t Ëk‚tu-…t»toŒtu yrðh‚
r™»ft{ ¼Âõ‚Þtu„{tk ytnqr‚ytu yt…e hÌtt Au.
yt W…htk‚ s…Þ¿t, Ëótn …thtÞýtu ‚Útt ònuh ËíËk„ Ë¼tytu™t
ytÞtus™tu fhðt{tk ytðu Au. ËtÚtu ËtÚtu Œiðe yt…Â¥t, Œw»ft¤ yr‚ð]Âü, y™tð]Âü,
…qh, ðtðtÍtuzt{tk ËntÞ fhðt{tk ytðu Au ‚Útt rðþu»t fhe™u “™ð{krŒh r™{toý”
‚Útt {krŒhtu™wk SýtuoØth ftÞo, ƒt¤-Þwðf {kz¤tu™e «ð]Â¥t ‚tu yt ËkMÚtt îtht [t÷e
s hne Au.
rðŒuþ{tk ËíËk„ «[th :

yt {tºt ¼th‚{tk s ™rn …hk‚w rðŒuþ{tk …ý …qßÞ…tŒ þtMºteS
Mðt{eyu Ëk‚{kz¤ ËtÚtu, y{urhft ytr£ft, ÷kz™™t ËíËk„ «ðtË îtht íÞtk™t
ËíËk„ Ë{ts™u fÚtt-ðt‚to îtht …tu»tý ytÃÞwk Au. y™u rðŒuþtu{tk …ý Ëthtu yuðtu
ËíËk„ «[th ÚtÞtu Au y{urhft, ytr£ft, ÷kz™™e ËíËk„Þtºtt îtht íÞtk™t
ËíËk„ Ë{ts™u fÚtt-ðt‚to îtht …tu»tý ytÃÞwk Au. y™u rðŒuþtu{tk …ý Ëthtu yuðtu
ËíËk„ «[th ÚtÞtu Au yt…ýt {txu „tihð™e ðt‚ Au fu yt ËkMÚtt îtht Œuþ-
rðŒuþ{tk ¾qƒs ËíËk„-ËkðÄo™ ftÞo ÚtE hÌtwk Au.
ð]¥tt÷Þ ðtËe™e y{eÿüeÚte, yt[tÞo {nthts©e™t Yzt ytþeðtoŒÚte
©eS{nthts™t {q¤¼q‚ rËØtk‚tu™u …tu»tý yt…‚e yt Ëðtuo…Þtu„e ËkMÚtt™e
{w÷tft‚ ÷uðt y{tY ntŠŒf yt{kºtý Au.
÷e. ËtÄw yt™kŒðÕ÷¼ŒtË

(„wY- þtMºteS Mðt{e) ™t
sÞ©e Mðtr{™thtÞý
512

Muktanand Kavya - 2

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Muktanand Kavya - 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

>> ð]¥tt÷Þu Ë ¼„ðt™T sÞ‚en Ëtûtt‚T >>

ËŒT„whw ©e {wõ‚t™kŒMðt{e rðhr[‚

÷e. þtMºte ©e ½™~Þt{«ftþŒtËS Mðt{e™t

©e{ŒT ¼„ðŒT„e‚t ¼t»ttxeft

©e ðh‚t÷ rðnthe™t y™LÞ W…tËf Ëk‚ðÞo …qßÞ…tŒ ËŒT„wYðÞo

…²ç‹„ „ï ¨é Ü ë ç„Ýæï Ú¨ç¨hæ: Ü ±èEÚæ: J

©e{ŒT ¼t„ð‚™t yuftŒþ MfkÄ{tk ¼„ðt™ ©ef]»ý

©eS {nthts™tu ð[™t{]‚{tk su W…Œuþ Au ‚u™t ytÄthu

ËŒT. ©e ËÂå[Œt™kŒ{wr™ Ä{oðkþeytu ËtÚtu îtrhft …ÄtÞto

ãÚï : Ü ƒæ²æ: Ÿæ±‡æ}ææñ¯{¢ |æ±Úæïçxæ‡ææ}æì JJ ¨.…è.}ææ. 2/7JJ

™thtÞý fð[ M‚tuºt yr‚ «rËØ Au. ©e{ŒT

{wõ‚t™kŒ Mðt{e suðt Mºte Ä{tuo nsw

{u÷eòu £tksðt - Vtk[

©e{ŒT ¼t„ð‚™t Œþ{ MfkÄ™t 28{tk yæÞtÞ™e

¨±æïüÐçÝ¯Îæï xææ±æï, Îæïx{æ

su he‚u ©e{ŒT¼„ðŒT„e‚t ¼„ðt™ ©ef]»ý y™u

©e{ŒT¼t„ð‚™t yuftŒþ MfkÄ™t 25 {t

ËíËkr„ Sð™{tk Âî‚eÞ «fhý™tu ËÃ‚{ yæÞtÞ

yt „úkÚt yr‚ ËkÂûtÃ‚ Au ¼„ðt™ ©e f]»ý

¼„ðt™ ©ef]»ý™t Árf{rý ËtÚtu™t rððtn™w ðýo™ fh‚tu

Ë. „w. {wõ‚t™kŒ Mðt{eyu yt „úkÚt™t «thk¼{tk s

94% r«Lx ytuÃþ™ Mfu÷

>>ð] ¥ tt÷Þu Ë ¼„ðt™T sÞ‚en Ëtûtt‚T >>

Œtu n t - Ä{o ¼Âõ‚ áZ MÚtt…™U , yÄ{o fh™ rð™tþ >

Œtu nt - ‚ð sþ ©ðýfu MðtŒfwk, ò™‚ nu s™ òuR >

‚Œr… f»twof1fu ð]»t¼2rf ™tkR3, ‚ð ytÄe™ Ëtu hn‚ „wkËtR >

ys yk‚rhûtËU yr‚ {wŒ yt™e, ƒtu÷‚ ¼ÞuW ©ef]»ýËtU ƒt™e >>20>>

Œtu n t - y…™u Ät{{U ò‚rn, ‚w{hu ¼w ð™ «r‚ ‚t‚ >

r‚™ËU y÷kfth sw ‚ ntuR, {„™ hn‚ …Œ r[‚ «tuR >

‚w{ ‚tu Mðs™ƒkÄw{ne ‚t‚t, ‚rsfu Ëðo «er‚ Œw:¾Œt‚t >>

nu WØð Þn ÷tuffu {tkR, …h{ rð[ûtý {™w»Þ fntR >>

[hýËhtus{U þeþ ™{tR, …wA™ [n‚ …h{ {wŒ …tR >

r™s AtÞtËU Œût, …h W…fthfw k fh‚ r™‚ >>

þw¼ Ák yþw¼{rn ðtÞw yunt, hnu r™÷uo… ™ rf‚nw Ë™unt >

sƒ ftuR òu„efwk rn‚ ÷tR, yÒt ð†trŒf Œuð‚ ytR >>

Þt ‚u f…tu‚ ŒÞt fhu ¼the, rfr™ f…tu‚e «t™ËU ÃÞthe >

Œtu n t - yuf Ë{u ¾„ Œk…r‚, [w„ t1 ÷U ™ rþþw fts >

‚trn Œu r ¾ yr‚ Œw : ¾Œ, fh‚ rð÷t… …tu f the >>58>>

MðtŒ hrn‚ ntu Þ rs{‚ nu , yr‚þu þtk ‚ Ëw Ä eh >

Œtu n t - ð»ttoÉ ‚w {ne ™Œe™fu , ™ehËu s÷rÄ „k ¼ eh >

ßÞwk {Äwnk‚t yÚtoftu ò™t, r™s MðtÚtoh‚ ytuh ™ ¿tt™t >

[tu…tR - yurn rðrÄ rþûtt Ëth, n{ {]„ËU r÷r™ Ëw¾Œ >

Ëw ™ w ‚u r n ™] … r‚ «ðe™, {tu n sr™‚ Ëƒ Œw : ¾ nh™ >>22>>

r‚™fw k Ä™rf ®[‚t su n t, ¼R ði h tøÞftu fthý ‚u n t >

þtuffwk ™h òuøÞ nu sune, yuËtu yr‚ …t{h ™h yune >

‚tne‚U [ti Œ trŒ ÷tu f {U , nrh rƒ™ yLÞ nu òu R >

yurnrðrÄ òrn sÚtthÚt ¿tt™t, Ëtu Ëƒ Ëk„ún ‚s‚ Ëwò™t >

þtr÷fw 1 ÷u yuf tk ‚{U òR, ¾tkz‚ ¼R {™{U Ëfw [tR >>

>> ð] ¥ tt÷Þu Ë ¼„ðt™T sÞ‚en Ëtûtt‚T >>

su n e Ë{Í‚ sŒw ¼q … Á… …h{t™k Œ …tÞtu ,

s„ …hX‚ „w ™ Œtu » t ðtfw k „w ™ Œq » tý ™tk n e,

rVh‚ hnu Ëƒ Œu þ ƒu þ yðÄq ‚ ƒ™tR,

yu f rŒ™ yƒ÷t Ërn‚ ¼ût fAw ÷e™ ËeÄtÞu ,

‚ßÞtu «t™ Œw : ¾ …tR ft{ $rÿ™ rn‚ Ëtu R ,

…týe yÂø™ yrn f™f þºtw r{ºtne Ë{ ò™u ,

íÞw k ËŒT „ w Á fu ƒ[™ Ëw ™ ‚ ™h nrhË{ ntu R ,

Á… [rh‚ „w ™ yr{‚ yr{‚ W…{t ©w r ‚ „tðu ,

>>ð] ¥ tt÷Þu Ë ¼„ðt™T sÞ‚en Ëtûtt‚T >>

…tu ‚ t™u ½hu htr¾Þt, Ënò™k Œ Mðt{e >>4>>

yƒeh „w ÷ t÷ Wztrz™u , hBÞt Mðt{e W{k „ u >>5>>

‚tht„ý{tk hu , su { …q h ý þþe yr‚ Atsu >

…Œ >>9>> (ht„ „hƒe)

rð« rððu fe «¼w Ëk „ «er‚, òuR™u heÍTÞt {nthts hu >>1>>

ð[™ ‚{tht rþh…h Ähe, n{ýtk s ‚‚…h ÚttRyu hu >>2>>