TÜRK STANDARDI 4

TURKISH STANDARD

TS EN ISO IEC 17020

Nisan 2005

ICS 03.120.20

ÇEŞİTLİ TİPTEKİ MUAYENE KURULUŞLARININ

ÇALIŞTIRILMALARI İÇİN GENEL KRİTERLER

General criteria for the operation of various types of bodies

performing inspection

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak
gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın
uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.

Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen
teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk
Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 03.120.20 TÜRK STANDARDI TS EN ISO IEC 17020/Nisan 2005

Ön söz
− Bu standard CEN tarafından kabul edilen EN ISO/IEC 17020: 2004 standardı esas alınarak TSE
Mühendislik Hizmetleri Hazırlık Grubu’na bağlı Akreditasyon ve Belgelendirme Özel Daimî Komitesi
tarafından hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 29 Nisan 2005 tarihli toplantısında Türk Standardı
olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir

− Bu standardın kabulü ile birlikte TS EN 45004:1997 standardı 6 aylık geçiş süresi sonunda iptal
edilecektir.
ICS 03.120.20 TÜRK STANDARDI TS EN ISO IEC 17020/Nisan 2005

İçindekiler
0 Giriş ........................................................................................................................................................... 1
1 Kapsam...................................................................................................................................................... 1
2 Tarifler ....................................................................................................................................................... 2
3 İdarî kurallar .............................................................................................................................................. 2
4 Bağımsızlık, tarafsızlık ve dürüstlük ...................................................................................................... 2
5 Gizlilik ........................................................................................................................................................ 3
6 Organizasyon ve yönetim........................................................................................................................ 3
7 Kalite sistemi ............................................................................................................................................ 3
8 Personel .................................................................................................................................................... 4
9 Tesisler ve teçhizat .................................................................................................................................. 5
10 Muayene metotları ve prosedürleri ..................................................................................................... 6
11 Muayene edilecek numuneler ve malzemeler .................................................................................... 6
12 Kayıtlar................................................................................................................................................... 6
13 Muayene raporları ve muayene belgeleri ........................................................................................... 7
14 Taşeron kullanımı ................................................................................................................................. 7
15 Şikâyetler ve itirazlar ............................................................................................................................ 7
16 İşbirliği ................................................................................................................................................... 7
Ek A - Tip A muayene kuruluşu için bağımsızlık kriterleri .......................................................................... 8
Ek B - Tip B muayene kuruluşları için bağımsızlık kriterleri ....................................................................... 9
Ek C - Tip C muayene kuruluşu için bağımsızlık kriterleri ........................................................................ 10
Ek D - Kalite el kitabında bulunacak veya atıf yapılacak bilgiler .............................................................. 11
Ek ZZ (Bilgi için) Metin içinde eş değerleri verilmeyen Avrupa Standardlarına karşılık gelen
uluslararası standardlar................................................................................................................................ 12
ICS 03.120.20 TÜRK STANDARDI TS EN ISO IEC 17020/Nisan 2005

Çeşitli tipteki muayene kuruluşların çalıştırılmaları için genel kriterler

0 Giriş
Bu standard, buna uygun olarak muayene yapan kuruluşlara duyulan güveni geliştirmek amacıyla
hazırlanmıştır.

Bu standard, ISO 9000 (EN/ISO 9000) serisi standardlar ve ISO/IEC Guide 39 gibi Avrupa ve uluslararası
dokümanlarda yer alan şartlar ve tavsiyeleri dikkate alarak muayene yapan kuruluşlarının deneyimlerinin
ışığı altında hazırlanmıştır.

Özel müşterileri, onların bağlı oldukları ana kuruluşlar ve/veya resmî yetkililer adına bu yönetmeliklere,
standardlara veya şartnamelere uygunlukları konusunda bu kesimlere bilgi sağlamak amacıyla, muayene
kuruluşları bu değerlendirmeleri gerçekleştirmiştir. Muayene parametreleri, miktar, kalite, güvenlik, kullanıma
uygunluk, işletilmekte olan tesis veya sistemlerin sürekli güvenlik uygunluğu gibi hususları içerebilir.
Verdikleri hizmetlerin müşterileri ve denetim yapan yetkililer tarafından kabul edilmesi için bu kuruluşların
uymalarının gerektiği genel kriterlerin bir Avrupa standardı içinde uyumlaştırılmasına ihtiyaç bulunmaktadır.

Bu nedenle bu standard, görevleri malzemelerin, ürünlerin, tesislerin, süreçlerin, iş prosedürlerinin veya

hizmetlerin incelenmesini ve şartlara uygunlukların tayinini ve daha sonra da bu faaliyetlerin sonuçlarının
müşterilere ve gerekli olduğunda denetim yapan yetkililere rapor edilmesini içeren kuruluşların
fonksiyonlarını kapsamaktadır. Bir ürünün, bir tesisin veya bir fabrikanın incelenmesi, tasarım aşaması da
dahil bu kalemlerin yaşam süresi içindeki bütün safhalarla ilgili olabilir. Böylesi bir iş, normal olarak hizmet
verirken, özellikle de uygunluğun değerlendirmesini yaparken, profesyonel yargının uygulanmasını
gerektirir.

Muayene yapan kuruluşların bağımsız olmasına ilişkin şart, mevzuata ve pazarın ihtiyaçlarına göre değişim
gösterir. Bu nedenle, bu standard, bağımsızlık için kriterler olarak Ek A, Ek B ve Ek C verilenleri içermektedir.

Bu standard, teknik uyumlaştırma direktiflerinde kullanılması amaçlanan uygunluk değerlendirme

prosedürlerinin çeşitli safhalarına ilişkin modüllerle ilgili AB Konsey kararında belirtilen uygunluk
değerlendirme kriterlerinin tanıtımını desteklemek amacıyla hazırlanmıştır.

EN/ISO 9000 serisi standardların muayene yapan kuruluşların kalite sistemlerine uygulanan ilgili şartları bu
standardla birleştirilmiştir.
Ek A ilâ Ek C bu standardın tamamlayıcı parçalarıdır. Ek D ve Ek ZZ sadece bilgi için verilmiştir. Ek ZZ eş
değerleri verilmeyen uluslararası ve avrupa standardlarının listesini vermektedir.

Bu standard, deney, muayene, belgelendirme ve akreditasyon konularında aşağıda listelenen standard

serisinin bir parçasını oluşturmaktadır.
− EN 45001
− EN 45002
− EN 45003
− EN 45004
− EN ISO/IEC 17011
− EN 45012
− EN 45013
− EN 45014
− EN 45020

1 Kapsam
1.1 Bu standard, sektör ayırımı yapmaksızın muayene işleri yapan tarafsız kuruluşların yeterlilikleri için
genel kriterlerin belirlenmesini kapsar. Ayrıca, standard bağımsızlık kriterlerini de belirlemektedir.

1.2 Bu standard muayene yapan kuruluşlar ve onları akredite eden kuruluşlar ile muayene kuruluşlarının
yeterliliğinin tanınması ile ilgili diğer organlar tarafından kullanılmak amacıyla hazırlanmıştır.

1
ICS 03.120.20 TÜRK STANDARDI TS EN ISO IEC 17020/Nisan 2005

1.3 Belirli bir sektöre veya hizmet içi muayeneye uygulandığında, bu kriterlerin yorumlanmaları
gerekebilir.
1.4 Bu standard, deney lâboratuvarlarını, belgelendirme kuruluşlarını veya tedarikçilerin uygunluk
beyanlarını kapsamaz. Bu kuruluşları kapsayan kriterler, EN 45000 serisi standardlarda verilmiştir.

2 Tarifler
Bu standardın amaçları bakımından aşağıdaki tarifler geçerlidir.

2.1 Muayene
Ürün tasarımının, ürünün, hizmetin, proses veya fabrikanın incelenmesi ve bunların belirli şartlara veya
meslekî değerlendirmelere dayalı, genel kurallara uygunluklarının tayin edilmesi.

Not 1 - Proseslerin muayenesi, personeli, tesisleri, teknolojiyi ve metodolojiyi kapsar.

Not 2 - Muayenenin sonuçları, belgelendirmeyi desteklemek için kullanılabilir.

2.2 Muayene kuruluşu

Muayeneyi yapan kuruluş.

Not Kuruluş, bir organizasyon veya organizasyonun bir bölümü olabilir.

Diğer tarifler için EN 45020:1993’de verilen tarifler geçerlidir.

3 İdarî kurallar
3.1 Muayene kuruluşu veya onun bir bölümü olduğu organizasyon, bir tüzel kişilik olmalıdır.

3.2 Organizasyonun bir bölümü olan ve muayenenin dışında başka fonksiyonları da bulunan muayene
kuruluşu, organizasyon içinde tanımlanabilir olmalıdır.

3.3 Muayene kuruluşunun fonksiyonlarını ve yeterli olduğu faaliyetin teknik kapsamını açıklayan bir
dokümantasyonu bulunmalıdır.

Bir muayene işleminin kesin kapsamı, yapılan ayrı bir sözleşmenin veya verilen iş siparişinin şartları ile tayin
edilir.

3.4 Muayene kuruluşu, bir bölümü olduğu kuruluş tarafından veya ulusal yasalara göre devletçe
sorumluluk sigortası içerisine alınmamışsa, yeterli bir sorumluluk sigortasına sahip olmalıdır.

3.5 Muayene kuruluşu, muayene hizmetini sadece bir bölümü olduğu kuruluş için yapmıyorsa, hangi
şartlara göre işlerini yaptığını açıklayan dokümantasyona sahip olmalıdır.

3.6 Muayene kuruluşunun veya bir bölümü olduğu organizasyonun, işlemleri ve hesapları bağımsız
denetime tâbi olmalıdır.

4 Bağımsızlık, tarafsızlık ve dürüstlük

4.1 Genel
Muayene kuruluşunun personeli, kararlarını etkileyebilecek ticarî, malî ve diğer baskılardan arınmış olmalıdır.
Muayene prosedürleri, muayene kuruluşu dışındaki kişiler veya organizasyonlar tarafından muayene
sonuçlarına müdahale edilemeyecek şekilde yürütülmelidir.

4.2 Bağımsızlık
Muayene kuruluşu, hizmetlerini uygun olarak yürüttüğü şartların gerektirdiği ölçüde bağımsız olmalıdır.
Bu şartlara bağlı olarak, hüküm ifade eden Ek A, Ek B veya Ek C’den birinde öngörülen asgarî kriterleri
karşılamalıdır.

2
ICS 03.120.20 TÜRK STANDARDI TS EN ISO IEC 17020/Nisan 2005

4.2.1 Tip A muayene kuruluşu

“Üçüncü taraf” hizmetler veren muayene kuruluşu, Ek A’daki (hüküm ifade eden) asgarî kriterleri
karşılamalıdır.

4.2.2 Tip B muayene kuruluşu

Bir organizasyonun ayrı veya tanımlanabilir bir bölümünü oluşturan ve incelediği tasarım, imalât, tedarik,
kurulum, kalemlerin kullanımı veya bakımı ile iştigal eden ve ana kuruluşa muayene hizmetleri sağlamak
üzere tesis edilmiş muayene kuruluşu Ek B’deki (hüküm ifade eden) kriterleri karşılamalıdır.

4.2.3 Tip C muayene kuruluşu

İncelediği veya benzer nitelikteki kalemlerin tasarımı, imali, tedariki, kurulumu, kullanımı veya bakımı ile
iştigal eden ve ana kuruluşu dışında diğer taraflara muayene hizmetleri sağlayan muayene kuruluşu Ek
C’deki (hüküm ifade eden) kriterleri karşılamalıdır.

5 Gizlilik
Muayene kuruluşu, muayene işlemleri sırasında edindiği bilgilerin gizliliğinin korunacağı güvencesini
vermelidir. Telif ve patent hakları korunmalıdır.

6 Organizasyon ve yönetim
6.1 Muayene kuruluşu, teknik fonksiyonlarını yeterlikle yapma kabiliyetini sürdürmesine sağlayacak bir
organizasyona sahip olmalıdır.

6.2 Muayene kuruluşu, organizasyonun sorumluluklarını, raporlama yapısını tanımlamalı ve dokümante

etmelidir. Muayene kuruluşunun aynı zamanda belgelendirme ve/veya deney hizmetleri de vermesi
durumunda, fonksiyonları arasındaki ilişkiler açık bir biçimde belirlenmelidir.

6.3 Nasıl adlandırılmış olursa olsun, muayene kuruluşunun, böyle bir kuruluşu işletecek deneyime sahip,
ehil ve genel sorumluluğu muayene faaliyetlerinin bu standarda göre gerçekleştirilmesini sağlamak
olan bir teknik yöneticisi olmalıdır. Yönetici, sürekli istihdam edilen bir personel olmalıdır.

Not - Muayene kuruluşu, farklı faaliyet kapsamına sahip muhtelif bölümlerden oluşuyorsa, her bölüm için
ayrı teknik yönetici olabilir.

6.4 Muayene kuruluşu, muayene metotlarını ve prosedürlerini ve muayenenin hedeflerini ve inceleme

sonuçlarının değerlendirilmesini iyi bilen personel tarafından denetlenmelidir.

6.5 Muayene kuruluşu, herhangi bir yönetici bulunmadığında muayene hizmetlerinden sorumlu olacak ve
ona vekâlet edecek personeli ismen belirlemelidir.

6.6 Muayene hizmetlerinin kalitesini etkileyen bütün pozisyon kategorileri tanımlanmalıdır. Bu görev
tanımları, eğitim, öğrenim, teknik bilgi ve deneyime ilişkin şartları da içermelidir.

7 Kalite sistemi
7.1 Muayene kuruluşunun yönetimi, kalite politikasını, hedeflerini ve taahhütlerini tanımlamalı, dokümante
etmeli ve bu politikasının organizasyonunun her seviyesinde anlaşıldığından, uygulandığından ve
sürdürüldüğünden emin olmalıdır.

7.2 Muayene kuruluşu, yaptığı işlerin tipine, kapsamına ve miktarına uygun etkin bir kalite sistemi
işletmelidir.

7.3 Kalite sistemi tümüyle dokümante edilmiş olmalıdır. Bu standardla belirtilen ve Ek D’de (hüküm ifade
eden) listelenen bütün bilgileri içeren bir kalite el kitabı olmalıdır.

7.4 Muayene kuruluşunun yönetimi, diğer görevlerine bakmaksızın, muayene kuruluşu içinde kalite
güvence konusunda yetki ve sorumlulukları belirlenmiş bir kişi görevlendirmelidir. Bu yöneticinin, üst
yönetime doğrudan erişme imkânı olmalıdır.

3
ICS 03.120.20 TÜRK STANDARDI TS EN ISO IEC 17020/Nisan 2005

7.5 Kalite sistemi, aynı kişinin sorumluluğu altında sürdürülmeli ve güncel tutulmalıdır.

7.6 Muayene kuruluşunun faaliyetleri ile ilgili bütün dokümanların kontrolü için bir sistemi olmalıdır. Bu
sistemde:
a) Uygun dokümantasyonun yürürlükteki kopyaları bütün ilgili konumlarda hazır ve bütün ilgili personel için
erişilebilir olmalıdır.
b) Dokümanlarda olan bütün değişiklikler veya bunlara yapılan tadilatlar uygun yetkililerce yapılmalı ve
uygun yerlerde ve zamanında erişilebilir olmalarını sağlayacak biçimde işlem görmelidir.
c) Güncelliğini yitirmiş dokümanlar kuruluşun tamamında yürürlükten kaldırılmalı, ancak bir kopyası
belirlenen bir süre için dosyalanarak muhafaza edilmelidir.
d) İlgili diğer taraflar, bu değişikler konusunda gerekli olduğu ölçüde bilgilendirilmelidir.

7.7 Muayene kuruluşu, bu standardın kriterlerine uygunluğu ve kalite sisteminin etkinliğini doğrulamak için
plânlı ve dokümante edilmiş bir iç tetkik sistemi uygulamalıdır. Tetkikleri gerçekleştiren personel, uygun
niteliklere sahip olmalı ancak tetkik edilmekte olan faaliyetlerden bağımsız olmamalıdır.

7.8 Muayene kuruluşunun, kalite sisteminde ve/veya yapılan muayenelerde tutarsızlık tespit edildiğinde,
geri besleme sağlama ve düzeltici işlemlerin gerçekleştirilmesi için dokümante edilmiş prosedürleri olmalıdır.

7.9 Muayene kuruluşunun yönetimi, uygunluğunun sürekliliğini ve etkinliği sağlamak için uygun aralıklarla
kalite sistemini gözden geçirilmelidir. Bu gözden geçirme sürecinin sonuçları kaydedilmelidir.

8 Personel
8.1 Muayene kuruluşu, normal faaliyetlerini gerçekleştirmek için ilgili uzmanlık alanlarında yeterli sayıda
sürekli istihdam edilen personele sahip olmalıdır.

8.2 İncelemelerden sorumlu personel uygun niteliklere, eğitime, deneyime ve uygulanacak muayenelerin
gerektirdiği alanlarda doyurucu bilgiye sahip olmalıdır. İnceleme sonuçlarını değerlendirerek genel şartlara
uygunluk konusunda profesyonel kararlar verebilecek ve bunlara dayanarak rapor düzenleyecek kabiliyette
olmalıdır.

Ayrıca muayene edilen ürünlerin imalinde kullanılan teknoloji ile, muayeneye sunulan ürünlerin veya
proseslerin kullanılmaları veya kullanılmalarının amaçlandığı, kullanılmaları veya hizmette olduklarında
oluşabilecek kusurlar konularında ilgili bilgiye sahip olmalıdır.

Değerlendirilmekte olan ürünlerin veya proseslerin normal kullanımına göre sapmaların önemini anlamalıdır.

8.3 Muayene kuruluşu, personelin yürütülmekte oldukları işlerin teknik ve idarî yönleri ile ilgili eğitimlerini
sağlamak için dokümante edilmiş eğitim sistemi olmalı ve bu sistem eğitim politikasına göre güncel
tutulmalıdır.

Gerekli olan eğitim, eğitimi alacak personelin kabiliyetine, niteliklerine ve deneyimine bağlıdır. Muayene
kuruluşu, personelin her biri için gerekli olan eğitimlerin aşamalarını tespit etmelidir. Bu tespitler:
a) Adaylık süresini,
b) Deneyimli bir muayene elemanının gözetimi altında yapılacak çalışma süresini,
c) Gelişen teknolojiye ayak uydurabilmek için istihdam süresince devam edecek eğitimi
içermelidir.

8.4 Personelin akademik veya diğer niteliklerinin, eğitiminin ve deneyiminin kayıtları muayene kuruluşu
tarafından güncel tutulmalıdır.

8.5 Muayene kuruluşu, personelini davranış biçimleri ve yönetim konusunda yönlendirmelidir.

8.6 Muayene faaliyetlerinde çalışan personele yapılacak ücret ödemesi, gerçekleştirilen muayenelerin
sayısına doğrudan bağımlı ve hiçbir durumda da muayenenin sonuçları ile ilişkili olmamalıdır.

4
ICS 03.120.20 TÜRK STANDARDI TS EN ISO IEC 17020/Nisan 2005

9 Tesisler ve teçhizat
9.1 Gerçekleştirilecek muayene hizmetleri ile ilgili bütün faaliyetlerin yapılmasını mümkün kılacak , uygun
ve yeterli tesisler ve teçhizat muayene kuruluşunun kullanımına hazır olmalıdır.

9.2 Muayene kuruluşunun, belirlenen tesislere ve teçhizata erişimi ve kullanımı için açık kuralları olmalıdır.

9.3 Muayene kuruluşu Madde 9.1’de belirtilen organizasyonun tesislerin ve teçhizatın sürekli amaçlanan
kullanımlarına uygunluğunu sağlamalıdır.

9.4 Bu nitelikteki bütün teçhizat uygun biçimde tanımlanmış olmalıdır.

9.5 Muayene kuruluşu, bütün bu teçhizatın dokümante edilmiş prosedürlere ve talimatlara göre gerekli
bakımlarının yapılmasını sağlamalıdır.

9.6 Muayene kuruluşu, bütün teçhizattan gerekli olanların kullanıma konulmadan önce ve daha sonra da
belirli bir program çerçevesinde kalibre edilmelerini sağlamalıdır.

9.7 Teçhizatın kalibrasyon genel programı, muayene kuruluşu tarafından yapılan bir ölçmenin ulusal veya
uluslararası ölçme standardlarına izlenebilir olmasını sağlayacak biçimde tasarımlanmış ve uygulanabiliyor
olmalıdır. Ulusal veya uluslararası ölçme standardlarına izlenebilirlik sağlanması mümkün olmadığında,
muayene kuruluşu, inceleme sonuçlarının doğruluğuna ilişkin yeterli kanıt sağlamalıdır.

9.8 Muayene kuruluşunda bulunan referans ölçme standardları, kalibrasyondan başka bir amaçla
kesinlikle kullanılmamalıdır. Referans ölçme standardları, ulusal ve uluslararası ölçme standardlarına
izlenebilirliği olan yeterlikli kuruluşlar tarafından kalibre edilmelidir.

9.9 Uygun olduğunda, teçhizat düzenli kalibrasyonlar arasında kullanım sırasında ara kontrole tâbi
tutulmalıdır.

9.10 Referans malzemeler, mümkün olduğunda ulusal ve uluslararası standard referans malzemelere
izlenebilir olmalıdır.

9.11 Kalite ve muayene hizmetleri için uygun olduğunda, muayene kuruluşunun :

a) Nitelikli tedarikçilerin seçimi,
b) Uygun satın alma dokümanlarının yayımlanması,
c) Teslim alınan malzemelerin muayenesi,
d) Uygun depolama tesislerinin sağlanması
için prosedürleri olmalıdır.

9.12 Uygulanabilir olduğunda, depolanmış kalemlerin durumu, varsa bozulmanın tespit edilmesi için uygun
aralıklarla değerlendirilmelidir.

9.13 Muayenelerle ilgili olarak bilgisayarlar veya otomatik teçhizat kullanıyorsa, muayene kuruluşu:
a) Bilgisayar yazılımının denenmesi ve kullanım amacı için uygun olmasını,
b) Verilerin bütünlüğünün korunması için prosedürlerin oluşturulmasını ve uygulanmasını,
c) Bilgisayarların ve otomatik teçhizatın fonksiyonunu gereği gibi yapması için bakımlarının yapılmasını,
d) Veri güvenliğinin sürdürülmesi için prosedürlerin oluşturulmasını ve uygulanmasını sağlamalıdır.

9.14 Muayene kuruluşunun, arızalı teçhizata yapılacak işlemlere ilişkin dokümante edilmiş prosedürleri
olmalıdır. Arızalı teçhizat, kullanımdan alınmalı, göze çarpan biçimde etiketlenerek veya işaretlenerek ayrımı
yapılmalıdır. Muayene kuruluşu, arızaların daha önceki muayeneler üzerindeki etkisini incelemelidir.

9.15 Teçhizata ilişkin ilgili bilgiler kaydedilmelidir. Bu bilgiler normal olarak, teçhizatın tanıtımını, kalibrasyon
ve bakımını içerir.

5
ICS 03.120.20 TÜRK STANDARDI TS EN ISO IEC 17020/Nisan 2005

10 Muayene metotları ve prosedürleri

10.1 Muayene kuruluşu, muayenelerde, uygunluğun tayin edileceği şartlarda tarif edilen metotları ve
prosedürleri kullanmalıdır.

10.2 Muayenelerin plânlanması, standard numune alma ve muayene teknikleri konusunda yeterli
talimatların olmaması halinde , muayene prosesinin veriminin tehlikeye düşmesi söz konusu ise, muayene
kuruluşu bu dokümante edilmiş talimatlara sahip olmalı ve bunları kullanmalıdır. Bu işlemler, istatistiksel
açıdan sağlıklı numune alma prosedürlerinin ve elde edilen verilerin işlemden geçirilmesi ve sonuçların
yorumlanması, istatistiksel teknikler konusunda yeterli bilgiye sahip olunmasını gerektirir.

10.3 Muayene kuruluşunun standard olmayan muayene metotlarını veya prosedürlerini kullanması
gerektiğinde, bu metotlar ve prosedürler uygun olmalı ve tam olarak dokümante edilmelidir.

10.4 Kuruluşunun muayene işine ilişkin bütün talimatlar, standardlar veya yazılı prosedürler, çalışma
tabloları, kontrol çizelgeleri, referans veriler güncel tutulmalı ve personel için kolaylıkla erişilebilir olmalıdır.

10.5 Muayene kuruluşunun aşağıda belirtilenleri sağlayacak bir sözleşme veya iş emri kontrol sistemi
olmalıdır:
a) Üstlenilecek iş, organizasyonun uzmanlık alanı içinde olmalı ve şartları karşılayacak yeterli kaynaklar
bulunmalıdır.
b) Muayene kuruluşunun hizmetlerinden yararlanmak isteyenin şartları yeterince tarif edilmiş ve özel
şartlar, öngörülen işleri yapacak personele verilecek talimatlarda yanlış anlama olmamasını sağlayacak
açıklıkta anlaşılmış olmalıdır
c) Üstlenilen iş, düzenli gözden geçirmeler ve düzeltici işlemlerle kontrol edilmelidir.
d) Tamamlanan iş, şartların karşılanmış olduğunu teyit etmek için gözden geçirilmelidir.

10.6 İlgili bilgilerin kaybedilmemesi için muayene sırasında yapılan gözlemler ve/veya toplanan veriler
zamanında kaydedilmelidir.

10.7 Bütün hesaplamalar ve veri aktarımları uygun kontrole tâbi tutulmalıdır.

10.8 Muayene kuruluşunun, muayene işlemlerini güvenlikli olarak uygulamak için dokümante edilmiş
prosedürleri olmalıdır.

11 Muayene edilecek numuneler ve malzemeler

11.1 Muayene kuruluşu, muayene edilecek numunelerin ve malzemelerin, ileride tanınmaları konusunda
herhangi bir karışıklık olmaması için bunların tek ve benzersiz biçimde tanımlanmalarını sağlamalıdır.

11.2 Bildirilen veya incelemeci tarafından farkına varılan herhangi bir belirgin anormallik olduğunda,
muayene başlamadan önce bu durum kaydedilmelidir. Muayene edilecek malzemelerin yapılacak
muayeneye uygunluğu konusunda herhangi bir tereddüt varsa veya sağlanan tanımlamayla uyumlu değilse,
muayene kuruluşu işe başlamadan önce müşteriye danışmalıdır.

11.3 Muayene kuruluşu, muayene edilecek malzemeye gerekli bütün hazırlıklarının uygulanıp
uygulanmadığını veya müşterinin bu hazırlıkların muayene kuruluşu tarafından yapılmasını öngörüp
öngörmediğini tespit etmelidir.

11.4 Muayene kuruluşunun muayeneden geçirilecek malzemeler kendi sorumluluğunda iken bunların
bozulmasını veya hasar görmesini önlemek için dokümante edilmiş prosedürleri ve uygun tesisleri
bulunmalıdır.

12 Kayıtlar
12.1 Muayene kuruluşunun özel durumlarına uygun ve uygulamadaki yönetmeliklerle uyumlu bir kayıt
sistemi olmalıdır.
12.2 Kayıtlar, muayenenin yeterli ölçüde değerlendirilmesini mümkün kılacak bilgiyi içermelidir.
6
ICS 03.120.20 TÜRK STANDARDI TS EN ISO IEC 17020/Nisan 2005

12.3 Bütün kayıtlar, belirli bir süre için güvenlikli olarak ve yasalarla başka biçimde öngörülmediği takdirde
müşterinin sırrı olarak muhafaza edilmelidir.

13 Muayene raporları ve muayene belgeleri

13.1 Muayene kuruluşu tarafından yürütülen işler, erişilebilir muayene raporları veya muayene belgeleri ile
kapsanmış olmalıdır.

13.2 Muayene raporu ve/veya muayene belgesi, incelemelerin bütün sonuçlarını ve sonuçlara göre tayin
edilen uygunluk ile ayrıca bunların anlaşılması ve yorumlanması için ihtiyaç duyulan bütün bilgileri
içermelidir. Bütün bu bilgiler doğru , tam ve açık olarak rapor edilmelidir. Muayene raporu veya muayene
belgesi taşeron tarafından sağlanan sonuçları içeriyorsa, bu sonuçlar açık bir biçimde tanımlanmalıdır.

13.3 Muayene raporları ve muayene belgeleri, yalnız kuruluşun yetkili personeli tarafından imzalanmış veya
bir başka biçimde onaylanmış olmalıdır.

13.4 Yayımlandıktan sonra muayene raporu veya muayene belgesine yapılacak düzeltmeler veya
eklemeler kaydedilmeli ve bu bölümün ilgili şartlarına göre gerekçelendirilmelidir.

14 Taşeron kullanımı
14.1 Muayene kuruluşu, sözleşmeyle sorumluluğunu üstlendiği muayeneleri normal olarak kendisi yapar.

14.2 Muayene kuruluşu yapılacak muayenenin bir bölümünü taşerona yaptırdığında, taşeronun söz konusu
hizmeti yapma konusunda yeterli olmasını ve EN 45000 serisinin ilgili standardında öngörülen şartlara
uygunluğunu sağlamalı ve bunu kanıtlayabilmelidir. Muayene kuruluşu, muayenenin herhangi bir bölümünü
taşerona yaptırma niyetinde olduğunu müşteriye bildirmelidir. Taşeron müşteri için kabul edilebilir olmalıdır.

14.3 Muayene kuruluşu, yeterlilik incelemesinin ve taşeronlarının uygunluğunu kaydetmeli ve bunların

ayrıntılarını muhafaza etmelidir.

14.4 Muayene kuruluşu bir kısım uzmanlık faaliyetlerini taşerona verdiğinde, bu taşerona yaptırılan
faaliyetlerin sonuçlarının bir bağımsız değerlendirmesini yapacak nitelikli ve deneyimli personele yaptırma
imkânına sahip olmalıdır. Şartlara uygunluğun tayini sorumluluğu, muayene kuruluşuna aittir.

15 Şikâyetler ve itirazlar
15.1 Muayene kuruluşunun, müşterilerden veya muayene kuruluşunun faaliyetleri konusunda diğer
kesimlerden alınan şikayetlere yapılacak işlemler için dokümante edilmiş prosedürleri olmalıdır.

15.2 Muayene kuruluşunun, yasal olarak yetki altında yürütüldüğünde muayenelerin sonuçlarına karşı
itirazların dikkate alınması ve çözümlenmesi için dokümante edilmiş prosedürleri bulunmalıdır.

15.3 Bütün şikayetlerin ve itirazların ve muayene kuruluşu tarafından yapılan işlemlerin kayıtları
tutulmalıdır.

16 İşbirliği
Muayene kuruluşunun, diğer muayene kuruluşları ile edinilen deneyimler ve uygun olduğunda
standardizasyon prosesleri konusunda bilgi alışverişinde bulunması beklenilmektedir.

7
ICS 03.120.20 TÜRK STANDARDI TS EN ISO IEC 17020/Nisan 2005

Ek A

Tip A muayene kuruluşu için bağımsızlık kriterleri

Madde 4.2.1’de atıfta bulunulan muayene kuruluşu aşağıda belirtilen kriterleri karşılamalıdır.

A.1 Muayene kuruluşu, konuya taraf olan kesimlerden bağımsız olmalıdır.

Muayene kuruluşu ve muayeneyi gerçekleştirmekten sorumlu personeli, muayene ettikleri malzemelerin
tasarımcısı, imalâtçısı, tedarikçisi, montajcısı, satın alıcısı, sahibi, kullanıcısı veya bakımcısı, ne de bu
kesimlerin yetkili temsilcisi olmamalıdır.

A.2 Muayene kuruluşu ve onun personeli, muayene faaliyetleri ile ilgili olarak kararlarının ve
doğruluklarının bağımsızlığı ile çelişecek hiçbir faaliyetle iştigal etmemelidir. Özellikle, muayene edilen
malzemelerin tasarımı, imalâtı, tedariki, montajı, kullanımı ile veya rekabet durumunda olan malzemelerle
doğrudan ilgili olmamalıdır.

A.3 Bütün ilgili taraflar, muayene kuruluşunun hizmetlerine erişebilmelidir. Yersiz malȋ veya diğer şartlar
bulunmamalıdır. Kuruluşun çalışma prosedürleri ayrım yapmayan bir şekilde uygulanmalıdır.

8
ICS 03.120.20 TÜRK STANDARDI TS EN ISO IEC 17020/Nisan 2005

Ek B

Tip B muayene kuruluşları için bağımsızlık kriterleri

Madde 4.2.2’de atıfta bulunulan muayene kuruluşu aşağıda belirtilen kriterleri karşılamalıdır.

B.1 Muayene personelinin sorumlulukları ile kuruluşun diğer fonksiyonlarını gerçekleştiren personelinkiler
arasında teşkilat yönünden belirleme ile ve muayene kuruluşunun raporlama metotları ile ana kuruluşunki
arasında açıklıkla ayırım yapılmalıdır.

B.2 Muayene kuruluşu ve onun personeli, muayene faaliyetleri ile ilgili olarak kararlarının ve
doğruluklarının bağımsızlığı ile çelişecek hiçbir faaliyetle iştigal etmemelidir. Özellikle, muayene edilen
kalemlerin tasarımı, imalâtı, tedariki, montajı, kullanımı ile veya rekabet durumunda olan kalemlerle
doğrudan ilgili olmamalıdır.

B.3 Muayene hizmetleri, yalnız muayene kuruluşunun bir bölümü olduğu organizasyona sağlanmalıdır.

9
ICS 03.120.20 TÜRK STANDARDI TS EN ISO IEC 17020/Nisan 2005

Ek C

Tip C muayene kuruluşu için bağımsızlık kriterleri

Madde 4.2.3’de atıfta bulunulan muayene kuruluşu aşağıda belirtilen kriterleri karşılamalıdır.

C.1 Muayene kuruluşu, organizasyon içinde muayene hizmetleri hazırlığında sorumluluklar ve hesap
verme yükümlülüğü konularında yeterli ayrım yapılması konusunda organizasyonla ve/veya dokümante
edilmiş prosedürlerle güvence sağlamalıdır.

10
ICS 03.120.20 TÜRK STANDARDI TS EN ISO IEC 17020/Nisan 2005

Ek D

Kalite el kitabında bulunacak veya atıf yapılacak bilgiler

− Genel bilgiler (adı, adresi, telefon numaraları, vb. ve tüzel kişiliği)

− Yönetimin kalite politikası, hedefleri ve kalite taahhütlerine ilişkin beyanı,
− Madde 7.4’ de belirtilen şahsın görevlendirilmesi,
− Muayene kuruluşunun faaliyet alanın ve yeterliğinin tanımlanması,
− Muayene kuruluşunun ana kuruluşla veya ilgili organizasyonlarla (uygulanabilir olduğunda) ilişkileri
hakkında bilgi,
− Organizasyon şeması,
− İlgili görev tanımları,
− Personelin nitelikleri ve eğitimi konusunda politika beyanı,
− Doküman kontrolü prosedürleri,
− İç tetkik prosedürleri,
− Geri besleme bilgileri ve düzeltici işlemler için prosedürler,
− Kalite sistemini, yönetimin gözden geçirmesi için prosedür,
− Diğer prosedürler ve talimatlar veya bu standarda, gerekli görülen diğer prosedürlere ve talimatlara
atıflar,
− Kalite el kitabının dağıtım listesi.

11
ICS 03.120.20 TÜRK STANDARDI TS EN ISO IEC 17020/Nisan 2005

Ek ZZ
(Bilgi için)

Metin içinde eş değerleri verilmeyen Avrupa Standardlarına karşılık

gelen uluslararası standardlar
Bu standardın yayımlandığı tarihlerde, aşağıda listelenen ISO Standardları metin içinde atıfta bulunulan
Avrupa Standardlarına eş değerdir. ISO ve IEC üyesi kuruluşlar, geçerli olan uluslararası standardların
tescilli kopyalarını bulundurmaktadır.

EN
EN 45001:1989 General criteria for the operation
of testing laboratories
EN 45002:1989 General criteria for the assess-
ment of testing laboratories
EN 45003:1995 Calibration and testing labora-
tory accreditation systems –
General requirements for
operation and recognition
EN 45004:1995 General criteria for the
accreditation of various types of
bodies performing inspection
EN ISO/IEC General criteria for the operation
17011 of various types of bodies
performing inspection
EN 45010:1998 General requirements for the
assessment and accreditation of
certification/registration bodies
EN 45011:1998 General requirements for the
bodies operating product
certification systems
EN 45012:1998 General requirements for bodies
operating assessment and
certification/registration of quality
systems
EN 45013:1998 General criteria for certification
bodies operating certification of
personnel
EN 45014:1998 General criteria for suppliers’
declaration of conformity
EN 45020:1998 Standardization and related
activities – General vocabulary
ISO/IEC
ISO/IEC Guide General requirements for the
25:1990 competence of calibration and
testing laboratories
EN 45002 Deney laboratuvarlarının tetkiki
için genel kriterler
ISO/IEC Guide Calibration and testing labora-tory
58:1993 accreditation systems – General
requirements for operation and
recognition
ISO/IEC General criteria for the
17020:1998 accreditation of various types of
bodies performing inspection
ISO/IEC/TR General requirements for bodies
17010:1998 1) providing accreditation of
inspection bodies
ISO/IEC Guide General requirements for the
61:1996 assessment and accreditation of
certification/registration bodies
ISO/IEC Guide General requirements for the
65:1996 bodies operating product
certification systems
ISO/IEC Guide General requirements for bodies
62:1996 operating assessment and
certification/registration of quality
systems
ISO/IEC NP General criteria for certification
17024 bodies operating certification of
personnel
ISO/IEC Guide General criteria for suppliers’
22:1996 declaration of conformity
ISO/IEC Guide Standardization and related
2:1996 activities – General vocabulary

1)ISO IEC/TR 17010 iptal edilmiş ve yerine ISO/IEC 17011 (EN ISO IEC 17011) geçmiştir.

12