Genel Muhasebe

GENEL MUHASEBE

AHMET GÜLSEREN

2023

GENEL MUHASEBE

Yazar:

AHMET GÜLSEREN (Emekli Muhasebe Öğretmeni)

Yayınlayan:

Yayıncı (Publisher): E-KİTAP PROJESİ

www.ekitaprojesi.com

Yayıncı Sertifika No: 45502

İstanbul, Mayıs  / 2023

ISBN: 978-625-7157-31-5

eISBN: 978-625-8196-43-6

İLETİŞİM:

E-posta: ahmedim6638@gmail.com

Cevap ve yorumlarınız için:

{For reply and your Comments}

www.ekitaprojesi.com/books/genel-muhasebe

Açıklama: Açıklama: Açıklama: Açıklama: ANd9GcR3WgR8MfuOcC2EyyfIVPjZe1WzLm6S7E1TzoJ23hOhNANZ6BDwHw www.facebook.com/EKitapProjesi

İTHAF

Beni bugünlere getiren Anne ve babamı rahmetle anıyorum.

Bu çalışmayı yapmakta beni her zaman teşvik edici olan, yardımlarını esirgemeyen çok kıymetli dostum, kardeşim, arkadaşım Sayın Prof. Dr. Mikail Erol’a teşekkürlerimi iletmek benim için önemli bir vazife.

Her zaman olduğu gibi bu çalışmanın hazırlanması sürecinde de bana hu­zurlu bir çalışma ortamı oluşturan  her türlü sıkıntılara karşı sabır gösteren eşim Nigar Gülseren, Çocuklarım Nimet Hilal ve Fatih Gülseren’e, çalışmanın baskı ve dizgisinin yapılmasında katkı sağlayan, çalışmanın basıma hazırlanması ve yayımında emeği geçen tüm kitabevi çalışanlarına ve de ayrıca öğretmen arkadaşlarım ile öğrencilerime sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

Kayseri Mayıs 2023

Emekli Uzman Öğretmen

Ahmet Gülseren

ÖNSÖZ

Günümüzde muhasebe veri ve bilgileri geçmişi değerlendirmekten çok geleceğe ışık tutmak amacıyla kullanılmakta, muhasebe bölümleri tarafından üretilen bilgiler vergisel sorumlulukların yerine getirilmesinde aracı olan muha­sebecilerden daha çok etkin kararlar alabilmek için yöneticilere, daha doğru yatırım kararları  için işletmeyle ilgili üçüncü kişilere kadar uzanan bir kesim tarafın­dan da talep edilmektedir.

İşletmelerin her gün artan muhasebe bilgi ve becerisine sahip kalifiye ela­man ihtiyacının karşılanması hususunda da bu eğitimi veren ilgili bölümlerden mezun olan öğrencilere talep artmaktadır. Bu durum da konunun öneminin cid­diyetini bir kez daha gündeme getirmektedir.

Türkiye’nin değişik birçok il ve ilçelerinde 35 yılı aşkın bir süre muhasebe grubu dersleri öğretmenliği yaptım. Gerek öğretmenler için gerekse öğrenciler için iyi bir kaynak kitap özlemini çektim.

Tekdüzen hesap planına uygun olarak hazırlanan Genel muhasebe adlı bu eser Üniversitelerin ilgili Fakültelerinde eğitim gören  öğrencilerimiz, Meslek yüksek okullarının muhasebe  bölümünde ve Mesleki ve Teknik Liselerimizde okuyan öğrencilerimiz için hazırlanmıştır. Ayrıca Muhasebe derslerine giren öğretmenler ve iş dünyasından bu bilgilere ihtiyaç duyanlar da rahatça faydalanabilirler. Bu kitabın temel amaçlarından birisi de muhasebeye yeni başlayanlara muhasebenin çok da zor bir konu olmadığını göstermek, muhasebenin mantığını verebilmek; muhasebeyi sevdirmektir...

Konuları uygulamayı da kapsayacak şekilde anlaşılır bir şekilde vermeye çalıştım.

Kitap 10 bölümden oluşmaktadır:

Bölüm 1: Genel Bilgiler

Bölüm 2: Varlık Hesapları 

Bölüm 3: Kısa Vadeli  Yabancı Kaynaklar

Bölüm 4: Uzun vadeli Yabancı Kaynak Hesapları

Bölüm 5: Özkaynaklar

Bölüm 6: Gelir Tablosu Hesapları

Bölüm 7: Maliyet Hesapları

Bölüm 8: Envanter İşlemleri

Bölüm 9: Nazım Hesaplar

Bölüm 10: Faydalanılan Kaynaklar

Her bölümde açıklamalar verildi ve uygulamalar yapıldı.

YAZAR ÖZGEÇMİŞ

1960 YILINDA YOZGAT’IN ÇANDIR İLÇESİNDE DOĞDUM. İLK VE ORTA ÖĞRENİMİMİ ÇANDIR’DA BİTİRDİM. ÜNİVERSİTEYİ  ANKARA TİCARET VE TURİZM YÜKSEK ÖĞRETMEN OKULU MUHASEBE BÖLÜMÜNDE OKUDUM VE 1981 YILINDA MEZUN OLDUM. 1996’DA KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞETME MUHASEBE ALANINDA YÜKSEK LİSANSIMI TAMAMLADIM. EVLİYİM 2 ÇOCUĞUM 3 TORUNUM VAR. ONLAR BENİM DÜNYALIKLARIM.

GÖREV YAPTIĞIM İL VE İLÇELER İLE OKULLAR ŞÖYLEDİR:

·         1981 YILINDA TRABZON ARAKLI TİCARET MESLEK LİSESİ

·         1986-89 KAYSERİ ATATÜRK TİCARET MESLEK LİSESİ

·         1989  YILINDA SİVAS ŞARKIŞLA TİCARET MESLEK LİSESİ ASKER ÖĞRETMEN OLARAK

·         1990 YILINDA KAYSERİ ATATÜRK TİCARET MESLEK LİSESİ

·         1991-93 YILINDA AĞRI TİCARET MESLEK LİSESİNE ZORUNLU GÖREV

·         1993 KAYSERİ TALAS İLÇESİ ATATÜRK ÇOK PROGRAMLI MESLEK LİSESİ

·         1997 KAYSERİ SAMİ YANGIN ANADOLU TİCARET MESLEK LİSESİ

·         2000 KAYSERİ AHMET ERDEM ANADOLU TİCARET MESLEK LİSESİ

·         2017’DE EMEKLİ OLDUM, BAHÇEMLE  VAKİT GEÇİRİYORUM. ÖĞRENCİLERİMDEN GÖRÜŞTÜKLERİM VAR VE DEVAM EDİYOR.

GENÇLERİMİZE FAYDALI OLAYIM İSTEDİM VE BU KİTABIMI YAZDIM..

MUHASEBE İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER

BÖLÜM 1.  GENEL BİLGİLER

1. MUHASEBENİN TANIMI VE FONKSİYONLARI

İşletmeler mal ve hizmet üretmek için çeşitli faaliyetlerde bulunurlar. Örneğin; işçi çalıştırılır, hammadde ,malzeme satın alınır, mal alınır-satılır, bina yapılır, bunlara bağlı olarak para tahsil edilir ve ödemeler yapılır, daha buna benzer çok sayıda işlemler yapılır. İşletme yönetiminin ya da işletme sahibinin aldığı kararlara göre yapılan bu faaliyetler  sırasında işletmenin sahip olduğu varlıklarla ve bu varlıkların kaynaklarında değişmeler meydana gelir. İşte MUHASEBE yapılan faaliyetleri ve buna bağlı olarak oluşan değişmeleri saptar ve bunları yeni kararlar alınmasında tekrar kullanılabilir bilgiler haline getirir. Bu çerçeve içinde MUHASEBE şu şekilde tanımlanabilir:

MUHASEBE:

İşletmenin varlıkları ve kaynakları üzerinde değişme yaratan mali nitelikteki ve para ile ifade edilen işletmelere ait bilgileri kaydetmek, sınıflandırmak, özetlemek, analiz etmek ve yorumlamak suretiyle ilgili kişi ve kurumlara raporlar halinde sunmaktır.

MUHASEBENİN FONKSİYONLARI:

a.) Kaydetme:

Ticari işlemler nedeniyle işletmenin varlıklarında ve kaynaklarında meydana gelen artış ve azalışların ticari belgelere dayanarak muhasebe defterlerine yazılmasıdır. Bu kayıtlar yapılırken Vergi Usul Kanunu’ndaki kayıt nizamına ve kayıt zamanına uyulması zorunludur.

b.) Sınıflandırma:

Ticari işlemlerle ilgili bilgilerin, yöneticilere en fazla yarar sağlayacak şekilde bölümlere ayrılmasıdır. Tarih sırasına göre ticari defterlere kaydedilen bilgiler, özelliklerine göre ticari defterlere kaydedilen bilgiler, özelliklerine göre sınıflandırılır.

Örneğin; satın alınan mallar, yapılan giderler, tahsil edilen paralar vb. muhasebe tarafından sınıflandırılır.

c.) Rapor Etme:

Sınıflandırılarak ticari defterlere kaydedilen bilgilerin anlamlı ve kullanıla bilir bilgiler haline getirilmesidir. Genellikle yıl Sonralarında kaydedilip sınıflandırılan bilgilerden yararlanılarak gelir tablosu, bilanço gibi mali tablolar çıkartılarak özetlenir. Çıkartılan bu özet bilgiler ilgili kişi ve kuruluşlara sunularak işletmenin durumu hakkında bilgi verilir.

ç.) Yorumlama:

Mali tablolarda yer alan işletme ile ilgili bilgilerin (faaliyet sonuçlarının) işletme için ne anlama geldiğinin açıklanmasına yorumlama denir. Mali tabloların yorumlanması, işletmenin geleceği ile ilgili kararların alınmasında önemli rol oynar. Muhasebenin, fonksiyonlarını en iyi şekilde yerine getire bilmesi amacıyla tek düzen hesap planı uygulaması 01.01.1994 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

d.) Bilgi Verme:

Muhasebeden elde edilen veriler aşağıdaki kişi ve kuruluşları yakından ilgilendirmektedir.  Muhasebe bu kurum ve kurluşlara bilgi sunar.

·         İşletme sahipleri ve Yöneticiler

·         İşletme Personeli

·         İşçi ve memur Sendikaları

·         Kredi kuruluşları

·         Yatırım ve Finans kuruluşları

·         Sermaye Piyasası yatırımcıları

·         Devlet

·         Diğer işletmeler ve kamu

2. MUHASEBENİN TARİHSEL GELİŞİMİ

Abdullah BinMuhammed Bin Kiya El Mazandarani adındaki Müslüman alim tarafından yazılan Risale-i Felekiyye, Kitab us Siyagat adlı muhasebe kitabının Hicri 769,Miladi 1363 yılında yazılmış olduğunu Prof Zeki Velidi Togan ispatlamıştır. Bu kitap daha sonra Alman Profesör Walter Hunz tarafından almancaya çevrilmiştir.

Muhasebede Batı uygulamaları Osmanlı İmparatorluğunun son dönemlerinde ülkeye girmeye başlamıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında sermaye yetersizliği nedeniyle özel sektörün yok denecek derecede az olması, ekonominin devlet eliyle yürütülmesi sonucunu doğurmuştur. Dolayısıyla modern muhasebe uygulamalarına ilk olarak KİT’ler öncülük etmişlerdir. Cumhuriyetin ilk yıllarında ülkemizdeki muhasebe uygulamaları Batı’daki uygulamalarından kopya edilmiştir.

1850 - 1925 Dönemi: Cumhuriyetin ilk dönemlerinde, Osmanlının son dönemlerinden kalan miras vardır. Ülkedeki mevcut Ticaret kanunu, Fransız ticaret kanununun uyarlamasıdır. O nedenle bu yıllarda ülke muhasebe uygulamalarında Fransız etkisi görülür. Ülkemizde muhasebenin belli bir  nizama bağlanması 1850 tarihli Kanunname-i Ticaret ile başlar. 1807 tarihli Fransız Ticaret Kanununun tercümesi olan bu metin tüccarların tutmakla yükümlü bulundukları defterler hakkında hükümler getirmiştir. Batı memleketlerinde olduğu gibi muhasebe konuları ülkemizde uzun süre Ticaret Muhasebesi veya Genel Muhasebe çerçevesinde kalmıştır.

1926 - 1938 Dönemi: Bu süre içerisinde yürürlüğe giren 865 sayılı Türk Ticaret Kanununun Alman Ticaret Kanunundan alınmış olduğu için anonim şirketler bunların hesapları ile bilançolarını ilgilendiren açıklamalar Alman literatüründen yararlanmak suretiyle gelişmiştir. 1926 yılında yürürlüğe giren Ticaret Kanununda şirket hesaplarının tutuluş şekli ile karın hesaplanması üzerinde durulmuş ayrıca hesap dönemleriyle sınırlı olarak envanter çalışmaları, bilanço ve kar zarar tablolarının düzenlenmesi gibi hususlarda belli esaslar getirilmiştir.

1939 - 1947 Dönemi: İktisadi devlet teşekküllerinin faaliyetlerini düzenlemek üzere 1938 yılında yürürlüğe girmiş bulunan 3460 sayılı kanunun aynı zamanda İşletme Bütçesi tatbikatına yol açmış Başbakanlık Umumi Murakabe heyeti ise, ülkemizde iktisadi karakter taşıyan inceleme usullerinin önderliği yapılmış, devletçe yapılan fiyat kontrol uygulamaları işletmeleri maliyet muhasebesi konularına itmiştir.

1948 - 1960 Dönemi: 1960 dan itibaren ülkede Anglo-Sakson muhasebesinin etkileri başlamıştır. Bu yıllarda ülkede bir tekdüzen muhasebe sistemi oluşturulması çabası başlamıştır. Bu amaçla çeşitli komisyonlara görevler verilmiş, ortaya çeşitli rapor ve çalışmalar çıkmıştır. Ancak bu çalışmalarda esas olarak KİT’lerin bir muhasebe sistemine sahip olması amaçlanmıştır. Bu çalışmalardan YDK tarafından yürütülen ve DPT tarafından geliştirilen çalışma bu günkü uygulamaların temelini oluşturmaktadır. Özellikle hazırlıklar tamamlanıp 1950 yılında yürürlüğe giren gelir vergisi reformuna ilişkin mevzuat eskisine kıyasla çok geniş bir mükellef zümresini muhasebe konularıyla  yakından ilgilenme durumunda bırakmıştır. Bu arada vergi tekniği ve muhasebe uygulamaları açısından belli prensipler getiren 5422 sayılı Vergi Usul Kanunu ile 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu kayıt nizamı bakımından teşebbüsleri yeni bir düzen içerisine sokmuştur.

Günümüzdeki Durum: 1960 yılından sonra ülkemizde başlayan planlı kalkınma dönemi ile birlikte gerek kamu sektöründe gerekse özel sektörde faaliyette bulunan işletmelerden özellikle plan hedeflerine uygun yatırım harcamalarına girişenleri yeni muhasebe tekniklerini de izlemek zorunda kalmışlardır. 12.03.1964 tarihinde kabul edilerek yürürlüğe giren 440 sayılı kanunun geçici 1. maddesine göre uygun olarak kurulması öngörülen İktisadi Devlet Teşekküllerini yeniden düzenleme komisyonu muhasebe usullerinin ıslahı ve tekdüzeni için esaslar tespit etmeye komisyonun mali işler ve muhasebe grubu tarafından başlanmıştır.

Bu komisyon 1964 ile 1968 yılına kadar başarılı bir şekilde çalışarak batı ülkelerinde büyük güçlüklerle ve örgütlenmiş kuruluşların yardımlarıyla 20. yüzyılın başlarında uygulamaya konan muhasebe bilgilerinde tekdüzeni yurdumuzda da tüm ülkenin planlı ve programlı hedef tutan 5 yıllık kalkınma planlarına uygun bir şekilde hazırlamıştır.

1992 yılında  Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan  Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği günümüz Türk muhasebe uygulamalarının  çerçevesini çizmektedir.

Hem İktisadi Devlet Teşekküllerini hem de Özel sektörü hedef alan tekdüzen hesap sistemi bilahare özel sektörün karşı koyması ile İktisadi Devlet Teşekkülleri için zorunlu özel sektör için isteğe bağlı bir görüşle 1972 yılı başından itibaren uygulama alanına sokulmuştur.

Gerçekten anılan komisyon Mali İşler ve Muhasebe grubu tarafından yurdumuzun İktisadi Devlet Teşekküllerinde olduğu kadar özel sektörde de senelerden beri beklenen tekdüzen bir muhasebe ve raporlama sisteminin hazırlanıp uygulamaya konulmuş bulunması yurt ekonomisinin gelişmesinde çok önemli bir hareket noktası olmuştur.

1972 yılından itibaren İktisadi Devlet Teşekküllerinde zorunlu olarak uygulanan Tekdüzen Muhasebe Sistemi, özel sektörde de 1994 yılından itibaren zorunlu olarak uygulanmaya başlamış ve uygulamaya devam edilmektedir. Ülkemizdeki muhasebe gelişimine gelince, Cumhuriyet dönemine kadar ülkemizde muhasebe basit kayıt usullerine dayandırılmıştır. Uygulama daha çok devlet sektöründe görülmüştür.

Cumhuriyet döneminde 1960 yılına kadar muhasebeye Alman etkisi hâkim olmuştur. Sümerbank için hazırlanan Muhasebe sistemi İktisadi Devlet Teşekküllerinin çoğu tarafından benimsenip uygulanmıştır. 1972 yılından itibaren de Kamu İktisadi Teşebbüslerinde Tek Düzen Muhasebe Sisteminin uygulamasına geçilmiştir.

Sermaye Piyasası Kurulu, kendine tabi işletmeler için 1983 yılı başında Mali Tablo formları ve 1984 yılı başında Genel Hesap Planı yayınlamıştır. Böylece muhasebe uygulamasında bir tek düzene doğru hareket edilmiştir. 1993 yılı başından itibaren de Maliye Bakanlığının yayınladığı Tek Düzen Muhasebe Sistemi yürürlüğe girmiştir.

Ülkemizde 26.12.1992 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Muhasebe Sistemi gün geçtikçe önemini artırmaktadır. SPK ülkemizde halka açık şirketlerin 2005’ten itibaren UFR Standartlarına uygun mali tablolar düzenlemesi yönünde karar almıştır.

3. MUHASEBECİLİK MESLEĞİ VE MENSUPLARI

Muhasebecilik Mesleği, 1989 yılında çıkarılan Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Malî Müşavirlik ve Yeminli Malî Müşavirlik Kanunu Türkiye’de muhasebecilik mesleğinin şartlarını ve çalışma konularını belirlemiştir. Bu sayede bir süre sonra tek düzen muhasebe sistemine geçilmiş ve muhasebeciler arasında uygulama farklılıkları ortadan kalkmıştır. Türkiye’de muhasebe meslek mensupları üç ünvana  ayrılmaktadır. Fakat son çıkan kanun ile Serbest muhasebecilik  ünvanı kaldırılmış ve böylece iki  ünvan bulunmaktadır:

-- Serbest Muhasebeci Mali Müşavir --

Gerçek ve tüzel kişilere ait teşebbüs ve işletmelerin;

*     Genel kabul görmüş muhasebe prensipleri ve ilgili mevzuat hükümleri gereğince, defterlerini tutmak, bilanço, kar-zarar tablosu ve beyannameleri ile diğer belgelerini düzenlemek ve benzeri işleri yapmak.

  *      Muhasebe sistemlerini kurmak, geliştirmek, işletmecilik, muhasebe, finans, mali mevzuat ve bunları uygulamaları ile ilgili işlerini düzenlemek veya bu konularda müşavirlik yapmak.

  *       Yukarıdaki belirtilen konularda, belgelere dayanılarak, inceleme, tahlil, denetim yapmak, mali tablo ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş vermek, rapor ve benzerlerini düzenlemek, tahkim, bilirkişilik ve benzeri işleri yapmak.

--Yeminli Malî Müşavir --

*  Muhasebe sistemlerini kurmak, geliştirmek, işletmecilik, muhasebe, finans, mali mevzuat ve bunları uygulamaları ile ilgili işlerini düzenlemek veya bu konularda müşavirlik yapmak,

  * Yukarıdaki belirtilen konularda, belgelere dayanılarak, inceleme, tahlil, denetim yapmak, mali tablo ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş vermek, rapor ve benzerlerini düzenlemek, tahkim, bilirkişilik ve benzeri işleri yapmak,

*  Tasdik ve tasdikten doğan sorumluluk ile ilgili maddeye göre çıkartılacak yönetmelik çerçevesinde tasdik işlerini yapmak olarak belirlenmiştir.

Ancak, yeminli mali müşavirlerin muhasebe ile ilgili defter tutmaları yasaklanmıştır. Ayrıca bu meslek mensupları, muhasebe bürosu açamazlar ve muhasebe bürolarına ortak olamazlar.

Tüm muhasebe mesleği mensuplarında olması gereken ortak özellikler şunlardır,

·         Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak

·         Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmak

·         Kamu haklarından mahrum bulunmamak

·         Yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymemiş olmak

·         Ceza veya disiplin soruşturması nedeni ile memuriyetten çıkarılmış olmamak

·         Mesleğin şeref ve haysiyetine uymayan durumları olmamak

·         Staja başlama şartlarını taşımak.

Muhasebe insanların sahip oldukları varlıkları kontrol eder ve onların çıkarları doğrultusunda yönetir. Eskiden sadece defter tutma olarak bilinen muhasebecilik mesleği günümüzde bilgi üretmek ve varlıkları yönetmek işlevlerini de yerine getirmektedir. İyi bir muhasebeci çağın ihtiyaçlarına uygun bilgi ve beceriye sahip olmalıdır. Muhasebe ağırlıklı eğitim veren bir yüksek öğrenim kurumundan mezun olmalıdır. Mezuniyet sonrasında da kendisini sürekli geliştirmeli ve yenilikleri takip etmelidir. Ayrıca muhasebeci yaptığı iş ve işlemlerde meslek ahlâkına uygun davranmalıdır. Muhasebesini tuttuğu işletme ile ilgili tüm kurum kuruluşlara karşı dürüst ve güvenilir olmalıdır.

4. MUHASEBENİN TEMEL KAVRAMLARI

4.1. SOSYAL SORUMLULUK KAVRAMI:

Muhasebenin organizasyonunda, muhasebe uygulamalarının yürütülmesinde  ve mali tabloların  düzenlenerek sunulmasında; belli kişi veya grupların değil; tüm toplumlun çıkarlarının  gözetilmesinin ifade eder.

4.2. KİŞİLİK KAVRAMI:

İşletmenin, sahip veya sahiplerinden, yöneticilerinden, personelinden ve diğer ilgililerinden ayrı bir kişiliğin olduğunu ifade eder. Kişilik kavramının doğal bir sonucu olarak muhasebe,  işletmeye konulan değerler ile ilgilenir.İşletmeye konulmayan değerlerle ilgilenmez.

4.3. İŞLETMENİN SÜREKLİLİĞİ KAVRAMI:

Bu kavram,  işletmelerin faaliyetlerini bir süreye bağlı olmaksızın sürdüreceğini ifade eder.

4.4. DÖNEMSELLİK KAVRAMI:

İşletmenin sınırsız olan  ömrünü, belli dönemlere  bölünmesi ve her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak  tespit edilmesidir. Bu dönemler genellikle bir yıldır. 2004 yılı hesap dönemi gibi. Muhasebede dönemsellik kavramı, aynı  döneme ait gelir ve giderlerin bir araya getirilerek  aradaki farkın o döneme ait kar veya zarar olduğunun  tespit edilmesini anlatır.Elde edilen gelir ile yapılan  gider ait olduğu dönemde gelir veya gider  olarak yazılır.

4.5. PARAYLA ÖLÇÜLME KAVRAMI:

Parayla ölçülebilen iktisadi olay ve işlemlerin muhasebeye ortak bir ölçü olarak para birimi ile  yansıtılmasını ifade eder.

4.6. MALİYET ESASI KAVRAMI:

İşletme tarafından edinilen varlık ve hizmetlerin  muhasebeleştirilmesinde  bunların elde ediliş  maliyetlerinin  esas alınması gereğini ifade eder. Maliyetinin  belirlenmesi mümkün olmayan varlılar nominal  (üzerinde yazılı) değerle muhasebe kayıtlarına yazılır.

4.7. TARAFSIZLIK VE BELGELENDİRME KAVRAMI:

Muhasebe kayıtlarında ticari işlemlerin  gerçek durumlarını gösteren belgelere dayanılarak tarafsız olarak kaydedilmesini  ifade eder.

4.8. TUTARLILIK KAVRAMI:

Muhasebe uygulamasında seçilen politikaların bir birini takip eden dönemlerde, değiştirilmeden uygulanması gerektiğini ifade eder.

4.9. TAM AÇIKLAMA KAVRAMI:

Mali tabloların, bu tablolardan  yararlanacak kişi ve kuruluşların doğru kararlarına  yardımcı olacak ölçüde, açık ve anlaşır olmasını ifade eder. Borç ve alacakların vadelerinin belirtilmesi gibi.

4.10. İHTİYATLILIK KAVRAMI:

Muhasebe olaylarında temkinli davranılması ve işletmenin karşılaşabileceği risklerin göz önüne alınması gereğini ifade eder. bu kavramın sonucu olarak, işletmeler muhtemel giderleri ve zararları için karşılık ayırırlar. muhtemel gelir ve karları için ise gerçekleşme dönemlerine kadar herhangi bir muhasebe işlemi yapmazlar. ancak bu kavramın gizli yedekler veya gereğinden fazla karşılıklar ayrılmasına gerekçe oluşturmaz.

4.11. ÖNEMLİLİK KAVRAMI:

Bir hesap kalemi veya bir olayın nispi ağırlık ve değerinin , mali tablolara dayanılarak yapılacak değerlemeler veya alınacak kararların etkileyebilecek düzeyde olmasını ifade eder. Önemli hesap kalemleri, finansal olaylar ve diğer hususların mali tablolarda yer alması zorunludur.

4.12. ÖZÜN ÖNCELİĞİ KAVRAMI:

İşlemlerin muhasebeye yansıtılmasında ve onlara ilişkin değerlendirmelerin yapılmasında, birimlerden çok özlerinin esas alınması gereğini ifade eder. Genel olarak işletmelerin birimleri ve özleri paralel olmakla birlikte bazı durumlarda farklılıklar ortaya çıkabilir. Bu takdirde özün biçime önceliği esastır.

5. MUHASEBENİN BÖLÜMLERİ

5.1-GENEL MUHASEBE

Muhasebe ile ilgili temel kavramlar ve ilkeler ile bir ticaret işletmesini ilgilendiren konular genel muhasebenin kapsamını oluşturur.

5.2-UZMANLIK MUHASEBESİ

İşletme türlerine göre muhasebe kollarını kapsar.

- Sanayi muhasebesi (Maliyet muhasebesi) Maliyet çeşitlerinin, oluş yerleri ile bunların ilgili oldukları mamül ve hizmet cinsleri bakımından tespit edilmesine ve izlenmesine yarayan bir hesap ve kayıt düzenidir.

- Banka muhasebesi

- Sigorta muhasebesi

- Vergi Muhasebesi

5.3-YÖNETİM MUHASEBESİ

İşletmelerde ortaya