You are on page 1of 27

Podstawy konstrukcji żelbetowych 1

Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)


Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

Curiosita
Nienasycona ciekawość życia
i nieugaszone pragnienie ciągłej nauki.
Leonardo da Vinci

Podstawy konstrukcji żelbetowych


Materiały pomocnicze do zajęć z „Konstrukcji betonowych 1” i „Konstrukcji żelbetowych”
dla studentów studiów stacjonarnych (dziennych) i niestacjonarnych (zaocznych)

Drogi Czytelniku,

Przekazuję w Twoje ręce materiały pomocnicze obejmujące swoim zakresem podstawowe wiadomości na temat:
- właściwości mechanicznych betonu i stali, oraz ich współpracy,
- teorii żelbetu,
- projektowania zginanych, ściskanych i rozciąganych przekrojów żelbetowych,
- projektowania stref przypodporowych belek żelbetowych,
- stanów granicznych użytkowalności.
Oprócz podstawowych wiadomości teoretycznych zamieściłam w nich także przykłady obliczeniowe, które mam nadzieję
pomogą Ci wdrożyć się w trudną sztukę projektowania bezpiecznych konstrukcji żelbetowych. Materiały dostosowane
są do postanowień aktualnej normy PN  EN 1992  1  1 : 2008 .
Pomimo moich starań na pewno znajdziesz Czytelniku w nich niejasności, niedopatrzenia, błędy czy braki potrzebnego
materiału do zrozumienia pracy przekroju żelbetowego. Pragnę z góry Cię przeprosić za te usterki i będę wdzięczna za
wszystkie uwagi na ten temat przesłane na adres mariaw@tu.kielce.pl . Pozwoli mi to w przyszłości ulepszyć materiały.
Z wdzięcznością przyjmę także wszelkie sugestie co Twoim zdaniem byłoby pomocne w nauce projektowania konstrukcji
żelbetowych.
Maria Włodarczyk

NOŚNOŚĆ NA ZGINANIE WEDŁUG PN-EN 1992-1-1:2008 (EC2)


METODA UPROSZCZONA STANÓW GRANICZNYCH

I. ZAŁAOŻENIA

Patrz zasady obliczania elementów zginanych, ściskanych i rozciąganych – Podstawy konstrukcji


żelbetowych: Zginanie według PN-EN 1992-1-1:2008 (EC2).

II. WYSOKOŚĆ UŻYTECZNA PRZEKROJU

Patrz wysokość użyteczna przekroju – Podstawy konstrukcji żelbetowych: Zginanie według PN-EN 1992-1-
1:2008 (EC2).

III. NOŚNOŚĆ ZGINANYCH PRZEKROI PROSTOKĄTNYCH BEZ UWZGLĘDNIANIA


ZBROJENIA W STREFIE ŚCISKANEJ

Na rysunku 1 przedstawiono rozkład naprężeń dla przekroju zginanego bez zbrojenia w strefie ściskanej.
Podstawy konstrukcji żelbetowych 2
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

 fcd

Fcc=bxeff  fcd
xeff
h
MRd

zc=d-0,5xeff
d

As1
d1
b Fs1=As1fyd

Rys. 1. Rozkład naprężeń dla przekroju prostokątnego bez zbrojenia w strefie ściskanej.

Z sumy rzutów sił na oś poziomą wyznaczamy wysokość strefy ściskanej xeff :

 sił  0 bxeff f cd  As1 f yd (1)


As1 f yd
xeff  (2)
bf cd
Nośność przekroju na zginanie (wielkość momentu M Rd ) wyznaczamy z sumy momentów względem środka
ciężkości zbrojenia rozciąganego:
 xeff 
 M(As1) = 0 M Rd  bxeff f cd  d  . (3)
 2 
W przypadku, gdy xeff  xeff ,lim do określenia nośności przekroju przyjmujemy xeff  xeff ,lim .

IV. NOŚNOŚĆ ZGINANYCH PRZEKROI PROSTOKĄTNYCH Z UWZGLĘDNIENIEM


ZBROJENIA W STREFIE ŚCISKANEJ

Układ sił dla przekroju zginanego ze zbrojeniem w strefie ściskanej i rozciąganej został przedstawiony na
rysunku 2.

d2  fcd
Fs2=As2f’yd
As2
Fcc=bxeff  fcd
xeff

MRd h
zc=d-0,5xeff
d –d2

As1
d1 Fs1=As1fyd
b

Rys. 2. Rozkład naprężeń dla przekroju prostokątnego ze zbrojeniem w strefie ściskane.

Położenie osi obojętnej wyznaczamy z sumy rzutów sił;


 sił  0 : bxeff f cd  As 2 f yd,  As1 f yd (4)
As1 f yd  As 2 f yd'
xeff  . (5)
bf cd
Jeżeli xeff  2d 2 (zbyt mały zasięg strefy ściskanej) to pomijamy prace betonu ściskanego, za zniszczenie

odpowiada zbrojenie rozciągane. Nośność przekroju obliczamy z sumy momentów względem zbrojenia
ściskanego:
 M(As2) = 0: M Rd  As1 f yd d  d 2  . (6)
Podstawy konstrukcji żelbetowych 3
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

Jeżeli xeff  2d 2 to za zniszczenie odpowiada strefa ściskana przekroju. Nośność obliczamy z sumy

momentów względem środka ciężkości zbrojenia rozciąganego:


 xeff 
 M(As1) = 0: M Rd  bxeff f cd  d    As 2 f yd' d  d 2  . (7)
 2 
Powyższe rozwiązania są poprawne dla przypadku, gdy xeff  xeff ,lim . W przypadku, gdy xeff  xeff ,lim do
określenia nośności przekroju przyjmujemy xeff  xeff ,lim .

V. TOK POSTĘPOWANIA PRZY OKREŚLANIU NOŚNOŚCI ZGINANYCH PRZEKROI


PROSTOKĄTNYCH BEZ UWZGLĘDNIANIA ZBROJENIA W STREFIE ŚCISKANEJ

Dane lub założone: b , h , As1 , beton, stal


Szukane: M Rd

1. Dane materiałowe (patrz – Podstawy konstrukcji żelbetowych: Zginanie według PN-EN 1992-1-1:2008
(EC2)).
2. Określamy względną graniczną wysokość stery ściskanej betonu (patrz – Podstawy konstrukcji
żelbetowych: Zginanie według PN-EN 1992-1-1:2008 (EC2)).
3. Wyznaczamy rzeczywistą odległość środka ciężkości zbrojenia rozciąganego od skrajnych włókien
rozciąganych: d1 (patrz – Podstawy konstrukcji żelbetowych: Zginanie według PN-EN 1992-1-1:2008
(EC2)).
4. Wyznaczamy rzeczywistą wysokość użyteczną przekroju: d  h  d1 .
5. Obliczamy graniczną wysokość strefy ściskanej: xeff ,lim  d eff ,lim .

6. Z (1) i (2) wyznaczamy wysokość strefy ściskanej xeff .

7. Sprawdzamy czy jest spełniony warunek: xeff  xeff ,lim .


Jeżeli xeff  xeff ,lim to nośność przekroju zginanego ( M Rd ) wyznaczamy z zależności (3).

Jeżeli xeff  xeff ,lim wówczas nośność przekroju wyznaczamy według (3) przyjmując xeff  xeff ,lim :

 xeff ,lim 
M Rd  bxeff ,limf cd  d  .
 2 

VI. TOK POSTĘPOWANIA PRZY OKREŚLANIU NOŚNOŚCI ZGINANYCH PRZEKROI


PROSTOKĄTNYCH Z UWZGLĘDNIENIEM ZBROJENIA W STREFIE ŚCISKANEJ

Dane lub założone: b , h , As1 , As 2 , beton, stal


Szukane: M Rd

1. Dane materiałowe (patrz – Podstawy konstrukcji żelbetowych: Zginanie według PN-EN 1992-1-1:2008
(EC2)).
2. Określamy względną graniczną wysokość stery ściskanej betonu (patrz – Podstawy konstrukcji
żelbetowych: Zginanie według PN-EN 1992-1-1:2008 (EC2)).
3. Wyznaczamy rzeczywistą odległość środka ciężkości zbrojenia rozciąganego od skrajnych włókien
rozciąganych: d1 (patrz – Podstawy konstrukcji żelbetowych: Zginanie według PN-EN 1992-1-1:2008
(EC2)).
Podstawy konstrukcji żelbetowych 4
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

4. Wyznaczamy rzeczywistą odległość środka ciężkości zbrojenia ściskanego od skrajnych włókien


ściskanych: d 2 (patrz – Podstawy konstrukcji żelbetowych: Zginanie według PN-EN 1992-1-1:2008
(EC2)).
5. Wyznaczamy rzeczywistą wysokość użyteczną przekroju: d  h  d1 .
6. Obliczamy graniczną wysokość strefy ściskanej: xeff ,lim  d eff ,lim .

7. Z (4) i (5) wyznaczamy wysokość strefy ściskanej xeff .

8. Jeżeli xeff  2d 2 to pomijamy prace betonu ściskanego, za zniszczenie odpowiada zbrojenie rozciągane.

Nośność przekroju obliczamy z sumy momentów względem zbrojenia ściskanego – zależność (6).
9. Jeżeli 2d 2  xeff  xeff ,lim to za zniszczenie odpowiada strefa ściskana przekroju. Nośność obliczamy z

sumy momentów względem zbrojenia rozciąganego – zależność (7).


10. Jeżeli xeff  xeff ,lim nośność przekroju wyznaczamy według (7) przyjmując xeff  xeff ,lim :

 xeff ,lim 
M Rd  bxeff ,limf cd  d    As 2 f yd' d  d 2  .
 2 

VII. PRZYKŁADY – PRZEKROJE PROSTOKĄTNE

PRZYKLAD 1
Obliczyć nośność zginanego przekroju prostokątnego mając dane: b  20 cm , h  40 cm , beton C16/20
stal f yk  400 MPa .
28
Zbrojenie rozciągane: As1  9,43 cm2
 4,5 Zbrojenie ściskane: As 2  1,00 cm2
400

20 Dane materiałowe:
3  20 Beton C16/20: f ck  16 MPa ,  c  1,4 ,  cc  1,0 ,
f 16
200 f cd   cc ck  1,0   11,4 MPa , f ctm  1,9 MPa ,  cu 2  0,0035
c 1,4
f yk 400
Stal: klasa B, f yk  400 MPa ,  s  1,15 , f yd    347,8 MPa , Es  200 GPa ,
 s 1,15
f yd 347,8
 yd    0,0017
Es 200 103

Określenie względnej granicznej wysokości strefy ściskanej:


 cu 2 0,0035
 eff ,lim  0,8   0,8   0,538
 cu 2   yd 0,0035 0,0017

Wysokość użyteczna przekroju:


2
d1  2  0,45   3,45 cm
2
d  h  d1  40  3,45  36,55 cm  0,3655m

Graniczna wysokość strefy ściskanej:


Podstawy konstrukcji żelbetowych 5
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

xeff ,lim  deff ,lim  0,3655 0,538  0,1966m


 fcd

Fcc=bxeff  fcd
xeff
h
MRd

zc=d-0,5xeff
d

As1 d1
b Fs1=As1fyd

As1 f yd 9,43  104  347,8  103


 sił = 0: xeff    0,1438m  xeff ,lim  0,1966 m
bf cd 0,20  1,0  11,4  103
 M(As1) = 0:
 xeff   0,1438
M Rd  bxeff f cd  d    0,20  0,1438 1,0  11,4 103   0,3655   96,26 kNm
 2   2 

PRZYKŁAD 2
Obliczyć nośność zginanego przekroju prostokątnego mając dane: b  20 cm , h  40 cm , beton C16/20
stal klasy B, f yk  410 MPa .
28

Zbrojenie rozciągane: As1  12,57 cm2


6
Zbrojenie ściskane: As 2  1,00 cm2
400

20

4 # 20

200

Dane materiałowe:
f ck 16
Beton C16/20: f ck  16 MPa ,  c  1,4 ,  cc  1,0 , f cd   cc  1,0   11,4 MPa , f ctm  1,9 MPa ,
c 1,4
 cu 2  0,0035
f yk 410
Stal: klasa B, f yk  410 MPa ,  s  1,15 , f yd    356,5 MPa , Es  200 GPa ,
s 1,15
f yd 356,5
 yd    0,0018
Es 200 103

Określenie względnej granicznej wysokości strefy ściskanej:


 cu 2 0,0035
 eff ,lim  0,8   0,8   0,528
 cu 2   yd 0,0035 0,0018

Wysokość użyteczna przekroju:


2
d1  2  0,6   3,6 cm
2
d  h  d1  40  3,6  36,40 cm  0,364 m
Podstawy konstrukcji żelbetowych 6
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

 fcd

Fcc=bxeff  fcd
xeff
h
MRd

zc=d-0,5xeff
d

As1 d1
b Fs1=As1fyd

As1 f yd 12,57 104  356,5  103


 sił = 0: xeff    0, 1965m  xeff ,lim  d eff ,lim  0,364 0,528  0,1922 m
bf cd 0,20 1,0  11,4 103

Do dalszych obliczeń przyjmujemy xeff  xeff , lim  0,1922m .


 M(As1) = 0:
 xeff ,lim   0,1922
M Rd  bxeff ,limf cd  d    0,20  0,1922 1,0  11,4  103   0,364    117,40 kNm
 2   2 

PRZYKŁAD 3
Obliczyć nośność zginanego przekroju prostokątnego mając dane: b  25 cm , h  50 cm , beton C20/25
stal klasy B, f yk  410 MPa .

2 # 16

Zbrojenie rozciągane: As1  7,63 cm2


6
Zbrojenie ściskane: As 2  4,02 cm2
500

20
3 # 18

250

Dane materiałowe:
f ck 20
Beton C20/25: f ck  20 MPa ,  c  1,4 ,  cc  1,0 , f cd   cc  1,0   14,3 MPa , f ctm  2,2 MPa ,
c 1,4
 cu 2  0,0035
f yk 410
Stal: klasa B, f yk  410 MPa ,  s  1,15 , f yd    356,5 MPa , Es  200 GPa ,
s 1,15
f yd 356,5
 yd    0,0018
Es 200 103

Określenie względnej granicznej wysokości strefy ściskanej:


 cu 2 0,0035
 eff ,lim  0,8   0,8   0,528
 cu 2   yd 0,0035 0,0018

Wysokość użyteczna przekroju:


1,8
d1  2  0,6   3,5 cm
2
1,6
d 2  2  0,6   3,4 cm
2
Podstawy konstrukcji żelbetowych 7
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

d  h  d1  50  3,5  46,50 cm  0,465 m

d2  fcd
Fs2=As2f’yd
As2
Fcc=bxeff  fcd

xeff
MRd h

zc=d-0,5xeff
d –d2
d

As1 d1 Fs1=As1fyd
b

 sił = 0:
As1 f yd  As 2 f yd' 7,63  104  356,5  103  4,02  104  356,5  103
xeff    0,035 m  2d 2  2  0,034  0,068 m
bf cd 0,25  1,0 14,3  103
Pomijamy prace betonu ściskanego.
 M(As2) = 0: M Rd  As1 f yd d  d 2   7,63 104  356,5 103  0,465  0,034  117,24 kNm

PRZYKŁAD 4
Obliczyć nośność zginanego przekroju prostokątnego mając dane: b  25 cm , h  50 cm , beton C20/25
stal klasa B, f yk  410 MPa – zbrojenie rozciągane, stal klasy A, f yk'  400 MPa – zbrojenie ściskane.

2  12

Zbrojenie rozciągane: As1  10,18 cm2


6
Zbrojenie ściskane: As 2  2,26 cm2
500

20
4 # 18

250

Dane materiałowe:
f ck 20
Beton C20/25: f ck  20 MPa ,  c  1,4 ,  cc  1,0 , f cd   cc  1,0   14,3 MPa , f ctm  2,2 MPa ,
c 1,4
 cu 2  0,0035
f yk 410
Stal (zbrojenie rozciągane): klasa B, f yk  410 MPa ,  s  1,15 , f yd    356,5 MPa ,
s 1,15
f yd 356,5
Es  200 GPa ,  yd    0,0018
Es 200 103
f yk' 400
Stal (zbrojenie ściskane): klasa A, f yk'  400 MPa ,  s  1,15 , f yd,    347,8 MPa
s 1,15

Określenie względnej granicznej wysokości strefy ściskanej:


 cu 2 0,0035
 eff ,lim  0,8   0,8   0,528
 cu 2   yd 0,0035 0,0018

Wysokość użyteczna przekroju:


1,8
d1  2  0,6   3,5 cm
2
Podstawy konstrukcji żelbetowych 8
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

1,2
d 2  2  0,6   3,2 cm
2
d  h  d1  50  3,5  46,50 cm  0,465 m
Graniczna wysokość strefy ściskanej betonu:
xeff ,lim  deff ,lim  0,465 0,528  0,2455m

d2  fcd
Fs2=As2f’yd
As2
Fcc=bxeff  fcd
xeff

MRd h

zc=d-0,5xeff
d –d2
d

As1 d1
Fs1=As1fyd
b

 sił = 0:
As1 f yd  As 2 f yd' 10,18  104  356,5  103  2,26  104  347,8  103
xeff    0,08 m
bf cd 0,25  1,0  14,3  103
2d 2  2  0,032  0,064 m  xeff  0,08 m  xeff , lim  0,2455m

 M(As1) = 0:
 xeff   0,08 
M Rd  bxeff f cd  d    As 2 f yd' d  d 2   0,25  0,08  1,0  14,3  103   0,465  
 2   2 
 2,26  104  347,8  103  0,465  0,032  155,59 kNm.

PRZYKŁAD 5
Obliczyć nośność zginanego przekroju prostokątnego mając dane: b  20 cm , h  50 cm , beton C16/20, stal
klasa B, f yk  410 MPa – zbrojenie rozciągane, stal klasy A, f yk'  400 MPa – zbrojenie ściskane.

2  12

Zbrojenie rozciągane: As1  18,85 cm2


6
Zbrojenie ściskane: As 2  2,26 cm2
500

20
6 # 20

200

Dane materiałowe:
f ck 16
Beton C16/20: f ck  16 MPa ,  c  1,4 ,  cc  1,0 , f cd   cc  1,0   11,4 MPa , f ctm  1,9 MPa ,
c 1,4
 cu 2  0,0035
f yk 410
Stal (zbrojenie rozciągane): klasa B, f yk  410 MPa ,  s  1,15 , f yd    356,5 MPa ,
s 1,15
f yd 356,5
Es  200 GPa ,  yd    0,0018
Es 200 103
Podstawy konstrukcji żelbetowych 9
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

f yk' 400
Stal (zbrojenie ściskane): klasa A, f yk'  400 MPa ,  s  1,15 , f yd,    347,8 MPa
s 1,15

Określenie względnej granicznej wysokości strefy ściskanej:


 cu 2 0,0035
 eff ,lim  0,8   0,8   0,528
 cu 2   yd 0,0035 0,0018

Wysokość użyteczna przekroju:


4  (2  0,6  0,5  2,0)  2  (2  0,6  2,0  2,0  0,5  2,0)
d1   4,93 cm  0,0493m
6
1,2
d 2  2  0,6   3,2 cm  0,032m
2
d  h  d1  50  4,93  45,07 cm  0,4507 m

Graniczna wysokość strefy ściskanej betonu:


xeff ,lim  deff ,lim  0,4507 0,528  0,2380 m

d2  fcd
Fs2=As2f’yd
As2
Fcc=bxeff  fcd
xeff

MRd h
zc=d-0,5xeff
d –d2

As1 d1
Fs1=As1fyd
b

 sił = 0:
As1 f yd  As 2 f yd' 18,85  104  356,5  103  2,26  104  347,8  103
xeff    0,2603m  xeff ,lim  0,2380 m
bf cd 0,20 1,0  11,4  103

Do dalszych obliczeń przyjmujemy: xeff  xeff , lim  0,2380m

 M(As1) = 0:
 xeff , lim   0,2380
M Rd  bxeff , limf cd  d    As 2 f yd' d  d 2   0,2  0,23801,0 11,4 103   0,4507  
 2   2 
 2,26 10 4  347,8 103  0,4507  0,032  212,90 kNm.

PRZYKŁAD 6
Sprawdzić nośność zginanego przekroju prostokątnego zaprojektowanego w PRZYKŁADZIE 3 (Podstawy
konstrukcji żelbetowych: Zginanie według PN-EN 1992-1-1:2008 (EC2), str. 21).

Zbrojenie rozciągane: As1  15,52 cm2


Zbrojenie ściskane: As 2  2,26 cm2
Podstawy konstrukcji żelbetowych 10
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

2  12

 4,5
32

450
2  16

22
3  22
32 305 305
200

Dane materiałowe:
Beton C16/20: f ck  16 MPa ,  c  1,4 – załącznik krajowy NA do PN-EN 1992-1-1:2008 (EC2),  cc  1,0 ,
f 16
f cd   cc ck  1,0   11,4 MPa , f ctm  1,9 MPa ,  cu 2  0,0035
c 1,4
f yk 400
Stal: klasa C, f yk  400 MPa ,  s  1,15 , f yd    347,8 MPa , Es  200 GPa ,
 s 1,15
f 347,8
 yd  yd   0,0017
Es 200 103

Określenie względnej granicznej wysokości strefy ściskanej:


 cu 2 0,0035
 eff ,lim  0,8   0,8   0,538
 cu 2   yd 0,0035 0,0017

Wysokość użyteczna przekroju:

 2,2   1,6 
3  3,8   3,2  0,45    2  2,01  3,2  0,45  2,2  2,2  
d1   2   2 
 5,82 cm
15,42
1,2
d 2  3,2  0,45   4,25 cm
2
d  45  5,82  39,18 cm  0,3918m

Graniczna wysokość strefy ściskanej betonu:


xeff ,lim  deff ,lim  0,3918 0,538  0,2108m

d2  fcd
Fs2=As2f’yd
As2
Fcc=bxeff  fcd
xeff

MRd h
zc=d-0,5xeff
d –d2

As1 d1
Fs1=As1fyd
b

 sił = 0:
Podstawy konstrukcji żelbetowych 11
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

As1 f yd  As 2 f yd' 15,52  104  347,8  103  2,26  104  347,8  103
xeff  =  0,2023m  xeff ,lim  0,2108m
bf cd 0,20  1,0  11,4  103

2d 2  2  0,0425  0,085 m  xeff  0,2023m  xeff , lim  0,2108m

 M(As1) = 0:

 xeff   0,2023
M Rd  bxeff f cd  d    As 2 f yd' d  d 2   0,20  0,2023 1,0  11,4  103   0,3918 
 2   2 
 2,26  104  347,8  103  0,3918 0,0425  161,52 kNm  M Ed  150 kNm

Uwaga. Nośność przekroju została zapewniona. Wstępnie oszacowano na podstawie porównania wysokości
użytecznej przekroju rzeczywistej i założonej, że nośność projektowanego przekroju nie zostanie zachowana.
Stąd wniosek, że kontrola wysokości użytecznej przekroju jest tylko sprawdzeniem przybliżonym. Aby
ostatecznie stwierdzić czy nośność jest spełniona czy też nie, należy przeprowadzić dokładne obliczenia.
W tym przypadku różnica pomiędzy d prov i d była nieznaczna ( d  40,50 cm , a d  39,18 cm ).

PRZYKŁAD 7
Sprawdzić nośność zginanego przekroju prostokątnego zaprojektowanego w PRZYKŁADZIE 5 (Podstawy
konstrukcji żelbetowych: Zginanie według PN-EN 1992-1-1:2008 (EC2), str. 25).

2 # 20

35
6 Zbrojenie rozciągane: As1  29,45 cm2
Zbrojenie ściskane: As 2  6,28 cm2
500

35
6 # 25

25

227 20
250

Dane materiałowe:
f ck 20
Beton C20/25: f ck  20 MPa ,  c  1,4 ,  cc  1,0 , f cd   cc  1,0   14,3 MPa , f ctm  2,2 MPa ,
c 1,4
 cu 2  0,0035
f yk 410
Stal: klasa A, f yk  410 MPa ,  s  1,15 , f yd    356,5 MPa , Es  200 GPa ,
s 1,15
f yd 356,5
 yd    0,0018
Es 200 103

Określenie względnej granicznej wysokości strefy ściskanej:


 cu 2 0,0035
 eff ,lim  0,8   0,8   0,528
 cu 2   yd 0,0035 0,0018

Wysokość użyteczna przekroju:


Podstawy konstrukcji żelbetowych 12
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

 2,5   2,5 
4   3,5  0,6    2   3,5  0,6  2,5  2,5  
d1   2   2 
 7,02 cm  0,0702m
6
2,0
d 2  3,5  0,6   5,1 cm  0,051m
2
d  50  7,02  42,98 cm  0,4298m

Graniczna wysokość strefy ściskanej betonu:


xeff ,lim  eff ,limd  0,528 42,98  22,69 cm  0,2269m

d2  fcd
Fs2=As2f’yd
As2
Fcc=bxeff  fcd
xeff

MRd h
zc=d-0,5xeff
d –d2

As1 d1
Fs1=As1fyd
b

 sił = 0:
As1 f yd  As 2 f yd' 29,45 104  356,5 103  6,28 104  356,5 103
xeff    0,2311m  xeff , lim  0,2269 m
bf cd 0,25 1,0 14,3 103

Przyjmujemy: xeff  xeff , lim  0,2269m


 M(As1) = 0:

 xeff ,lim   0,2269


M Rd  bxeff ,limf cd  d    As 2 f yd' d  d 2   0,25  0,2269 1,0  14,3  103   0,4298 
 2   2 
 6,28  104  356,5  103  0,4298 0,051  341,42 kNm  M Ed  350 kNm.

Nośność przekroju nie została zapewniona należy zwiększyć wymiary przekroju poprzecznego elementu lub
podwyższyć klasę betonu.

VIII. NOŚNOŚĆ ZGINANYCH PRZEKROI TEOWYCH BEZ UWZGLĘDNIANIA


ZBROJENIA W STREFIE ŚCISKANEJ

Na rysunku 3 przedstawiono rozkład naprężeń dla zginanego przekroju teowego bez zbrojenia w strefie
ściskanej.
beff
fcd
xeff hf
Fc =beff xeff fcd

d h zc =d – 0,5xeff
MRd As1
d1
bw Fs1=As1 fyd

Rys. 3. Rozkład naprężeń dla przekroju teowego bez zbrojenia w strefie ściskanej przekroju (x eff  hf ).

Przy założeniu xeff  h f z sumy rzutów sił na oś poziomą wyznaczamy wysokość strefy ściskanej xeff :
Podstawy konstrukcji żelbetowych 13
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

 sił  0 beff xeff f cd  As1 f yd , (8)


As1 f yd
xeff  . (9)
beff f cd
Jeżeli xeff  h f , występuje przypadek przekroju pozornie teowego, wówczas nośność na zginanie
wyznaczamy z sumy momentów względem środka ciężkości zbrojenia rozciąganego:
 xeff 
 M(As1) = 0 M Rd  beff xeff f cd  d  . (10)
 2 

Jeżeli xeff  h f występuje przypadek przekroju rzeczywiście teowego. W celu wyznaczenia nośności
korzystamy z zasady superpozycji rozpatrując dwa schematy obliczeniowe (Rys. 4).

Schemat 1 Schemat 2

beff beff beff


fcd fcd fcd
(beff – bw)hf fcd
hf Fc=Acc,eff fcd hf hf bw xeff fcd
xeff
xeff

d – 0,5xeff
d – 0,5hf

d d
h h d h
zc

MRd As1 MRd1 As1.1 MRd2 As1.2


d1 d1 d1
bw Fs1=As1 fyd bw As1.1 fyd bw As1.2 fyd

Rys. 4. Rozkład naprężeń dla przekroju teowego bez zbrojenia w strefie ściskanej przekroju (xeff > hf).

M Rd  M Rd 1  M Rd 2 (11)
As1  As1.1  As1.2 (12)
Schemat 1
 
 M(As1.1) = 0: 
M Rd 1  beff  bw h f f cd  d 
hf
  , (13)
 2 
Z sumy sił obliczamy ilość zbrojenia As1.1:
 sił = 0: As1.1 f yd  f cd beff  bw h f ,   (14)
f cd
As1.1  (beff  bw )h f . (15)
f yd
Schemat 2
Z przekształcenia (12) obliczamy ilość zbrojenia As1.2 :
As1.2  As1  As1.1
Z sumy rzutów sił na oś poziomą wyznaczamy wysokość strefy ściskanej xeff :

 sił  0 bw xeff f cd  As1.2 f yd (16)


As1.2 f yd
xeff  (17)
bwf cd
Nośność (wielkość momentu M Rd 2 ) wyznaczamy z sumy momentów względem środka ciężkości zbrojenia
rozciąganego:
 xeff 
 M(As1) = 0 M Rd 2  bw xeff f cd  d  . (18)
 2 

W przypadku, gdy xeff  xeff ,lim to przyjmujemy xeff  xeff ,lim i nośność obliczamy z zależności (18).
Podstawy konstrukcji żelbetowych 14
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

Nośność zginanego przekroju teowego z półką w strefie ściskanej wyznaczamy z (11) sumując nośność
obliczoną dla schematu 1 – M Rd 1 i nośność wyznaczoną dla schematu 2 – M Rd 2 .

IX. NOŚNOŚĆ ZGINANYCH PRZEKROI TEOWYCH Z UWZGLĘDNIENIEM


ZBROJENIA W STREFIE ŚCISKANEJ

Na rysunku 5 przedstawiono rozkład naprężeń dla zginanego przekroju teowego ze zbrojeniem w strefie
ściskanej.

beff
d2 fcd Fs2=As2 f’yd
xeff hf
As2 Fc =beff xeff fcd

d – d2
d h zc =d – 0,5xeff
MRd As1
d1
bw Fs1=As1 fyd

Rys. 5. Rozkład naprężeń dla przekroju teowego ze zbrojeniem w strefie ściskanej przekroju (xeff  hf ).

Przy założeniu xeff  h f z sumy rzutów sił na oś poziomą wyznaczamy wysokość strefy ściskanej xeff :
 sił  0 beff xeff f cd  As1 f yd  As 2 f yd' , (19)
As1 f yd  As 2 f yd'
xeff  . (20)
beff f cd
Jeżeli xeff  2d 2 (zbyt mały zasięg strefy ściskanej) to pomijamy pracę betonu ściskanego, za zniszczenie

przekroju odpowiada zbrojenie rozciągane. Nośność obliczamy tak jak dla przekroju prostokątnego z sumy
momentów względem wypadkowej zbrojenia ściskanego – zależność (6).

Jeżeli 2d 2  xeff  h f , występuje przypadek przekroju pozornie teowego, wówczas nośność na zginanie
wyznaczamy z sumy momentów względem środka ciężkości zbrojenia rozciąganego:
 xeff 
 M(As1) = 0 M Rd  beff xeff f cd  d    As 2 f yd' d  d 2  . (21)
 2 

Jeżeli xeff  h f występuje przypadek przekroju rzeczywiście teowego. W celu wyznaczenia nośności
korzystamy z zasady superpozycji rozpatrując dwa schematy obliczeniowe (Rys. 6).

Schemat 1 Schemat 2

beff beff beff


d2 fcd fcd d2  fcd A f’
Fs2=As2 f’yd (beff – bw)hf fcd s2 yd

As2
hf Fc=Acc,eff fcd hf
As2
hf
bw xeff fcd
xeff
xeff
d – 0,5hf

d–0,5xeff

d d h
d-d2

h
d –d2

d h
zc

MRd As1 MRd1 As1.1 MRd2 As1.2


d1 d1 d1
bw Fs1=As1 fyd bw As1.1 fyd bw As1.2 fyd

M Rd  M Rd 1  M Rd 2
As1  As1.1  As1.2
Rys. 6. Rozkład naprężeń dla przekroju teowego ze zbrojeniem w strefie ściskanej przekroju (xeff > hf).
Podstawy konstrukcji żelbetowych 15
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

Schemat 1
Rozpatrując ten schemat postępujemy identycznie jak w przypadku przekroju gdy nie występuje zbrojenie
w strefie ściskanej. Wówczas wielkość momentu M Rd 1 wyznaczamy z zależności (13), natomiast ilość
zbrojenia odpowiadająca nośności „skrzydełek” półki ściskanej przekroju obliczamy z (15).

Schemat 2
Wykorzystując zależność (12) obliczamy wielkość zbrojenia As1.2 :
As1.2  As1  As1.1 )

Z sumy rzutów sił na oś poziomą wyznaczamy wysokość strefy ściskanej xeff :


 sił  0 bw xeff f cd  As1.1 f yd  As 2 f yd' (22)
As1.2 f yd  As 2 f yd'
xeff  (23)
bwf cd

Jeżeli xeff  2d 2 (zbyt mały zasięg strefy ściskanej) to pomijamy prace betonu ściskanego, za zniszczenie

odpowiada zbrojenie rozciągane. Nośność obliczamy z sumy momentów względem zbrojenia ściskanego:
 M(As2) = 0: M Rd 2  As1.2 f yd d  d 2  . (24)

Jeżeli 2d 2  xeff  xeff ,lim to za zniszczenie odpowiada strefa ściskana przekroju. Nośność obliczamy z sumy

momentów względem środka ciężkości zbrojenia rozciąganego:


 xeff 
 M ( As1.2 )  0 : M Rd 2  bw xeff f cd  d    As 2 f yd' d  d 2  . (25)
 2 

W przypadku, gdy xeff  xeff ,lim to przyjmujemy xeff  xeff ,lim i nośność obliczamy z zależności (25).
Całkowitą nośność przekroju obliczamy z (11).

X. TOK POSTĘPOWANIA PRZY OKREŚLANIU NOŚNOŚCI ZGINANYCH PRZEKROI


TEOWYCH BEZ UWZGLĘDNIANIA ZBROJENIA W STREFIE ŚCISKANEJ

Tok postępowania przy wymiarowaniu zginanych przekrojów teowych z półką w strefie ściskanej.

Dane lub założone: bw , beff h , h f , As1 , beton, stal


Szukane: M Rd

1. Dane materiałowe (patrz – Podstawy konstrukcji żelbetowych: Zginanie według PN-EN 1992-1-1:2008
(EC2)).
2. Określamy względną graniczną wysokość stery ściskanej betonu (patrz – Podstawy konstrukcji
żelbetowych: Zginanie według PN-EN 1992-1-1:2008 (EC2)).
3. Wyznaczamy rzeczywistą odległość środka ciężkości zbrojenia rozciąganego od skrajnych włókien
rozciąganych: d1 (patrz – Podstawy konstrukcji żelbetowych: Zginanie według PN-EN 1992-1-1:2008
(EC2)).
4. Wyznaczamy rzeczywistą wysokość użyteczną przekroju: d  h  d1 .
5. Obliczamy graniczną wysokość strefy ściskanej: xeff ,lim  d eff ,lim .
Podstawy konstrukcji żelbetowych 16
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

6. Z (9) wyznaczamy wysokość strefy ściskanej xeff .

7. Sprawdzamy czy jest spełniony warunek: xeff  h f .

Jeżeli xeff  h f , występuje przypadek przekroju pozornie teowego. Nośność przekroju zginanego ( M Rd )

wyznaczamy z zależności (10).


Jeżeli xeff  h f to występuje przypadek przekroju rzeczywiście teowego. Nośność przekroju zginanego

( M Rd ) wyznaczamy z zależności od (11) do (18), rozpatrując dwa schematy obliczeniowe.

XI. TOK POSTĘPOWANIA PRZY OKREŚLANIU NOŚNOŚCI ZGINANYCH PRZEKROI


TEOWYCH Z UWZGLĘDNIENIEM ZBROJENIA W STREFIE ŚCISKANEJ

Tok postępowania przy wymiarowaniu zginanych przekrojów teowych z półką w strefie ściskanej.

Dane lub założone: bw , beff h , h f , As1 , As 2 , beton, stal


Szukane: M Rd

1. Dane materiałowe (patrz – Podstawy konstrukcji żelbetowych: Zginanie według PN-EN 1992-1-1:2008
(EC2)).
2. Określamy względną graniczną wysokość stery ściskanej betonu (patrz – Podstawy konstrukcji
żelbetowych: Zginanie według PN-EN 1992-1-1:2008 (EC2)).
3. Wyznaczamy rzeczywistą odległość środka ciężkości zbrojenia rozciąganego od skrajnych włókien
rozciąganych: d1 , d 2 (patrz – Podstawy konstrukcji żelbetowych: Zginanie według PN-EN 1992-1-
1:2008 (EC2)).
4. Wyznaczamy rzeczywistą wysokość użyteczną przekroju: d  h  d1 .
5. Obliczamy graniczną wysokość strefy ściskanej: xeff ,lim  d eff ,lim .

6. Z (19) i (20) wyznaczamy wysokość strefy ściskanej xeff .

7. Sprawdzamy czy jest spełniony warunek: xeff  h f .

Jeżeli xeff  h f , występuje przypadek przekroju pozornie teowego. Nośność przekroju zginanego ( M Rd )

wyznaczamy z zależności (21).


Jeżeli xeff  h f to występuje przypadek przekroju rzeczywiście teowego. Nośność przekroju zginanego

( M Rd ) wyznaczamy z wykorzystaniem procedur opisanych zależnościami od (22) do (25).

8. Całkowita nośność przekroju ( M Rd ) wyznaczamy z zależności (11).

XII. PRZYKŁADY – PRZEKROJE TEOWE

PRZYKŁAD 8
Obliczyć nośność zginanego przekroju teowego mając dane: bw  25 cm , h  50 cm , beff  70 cm ,
h f  10 cm , beton C16/20, stal klasy A, f yk  410 MPa .
Zbrojenie rozciągane: As1  7,63 cm2
Zbrojenie ściskane: As 2  1,57 cm2
Podstawy konstrukcji żelbetowych 17
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

700
100

2  10

 4.5

500
MRd
20
3 #18

250

Dane materiałowe:
Beton C16/20: f ck  16 MPa ,  c  1,4 – załącznik krajowy NA do PN-EN 1992-1-1:2008 (EC2),  cc  1,0 ,
f 16
f cd   cc ck  1,0   11,4 MPa , f ctm  1,9 MPa ,  cu 2  0,0035
c 1,4

f yk 410
Stal: klasa A, f yk  410 MPa ,  s  1,15 , f yd    356,5 MPa , Es  200 GPa ,
s 1,15
f yd 356,5
 yd    0,0018
Es 200 103

Określenie względnej granicznej wysokości strefy ściskanej:


 cu 2 0,0035
 eff ,lim  0,8   0,8   0,528
 cu 2   yd 0,0035 0,0018

Wysokość użyteczna przekroju:


1,8
d1  2  0,45   3,35 cm  0,0335m
2
d  50  3,35  46,65 cm  0,4665m

Graniczna wysokość strefy ściskanej betonu:


xeff ,lim  eff ,limd  0,528 46,65  24,63 cm  0,2463m

Zakładamy xeff  h f

beff
fcd
xeff hf
Fc =beff xeff fcd

d h zc =d – 0,5xeff
MRd As1
d1
bw Fs1=As1 fyd

As1 f yd 7,63  104  356,5  103


 sił = 0: xeff    0,034 m  h f  0,10 m
beff f cd 0,7  1,0  11,4  103

 M(Fs1) = 0:
 xeff   0,034 
M Rd  beff xeff f cd  d    0,7  0,0341,0  11,4  103   0,4665   121,55 kNm
 2   2 
Podstawy konstrukcji żelbetowych 18
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

PRZYKŁAD 9
Obliczyć nośność zginanego przekroju teowego mając dane: bw  20 cm , h  50 cm , beff  40 cm ,
h f  5 cm , beton C16/20, stal klasy A, f yk  410 MPa .

400
50
Zbrojenie rozciągane: As1  12,57 cm2
28
Zbrojenie ściskane: As 2  1,00 cm2
6

500
MRd
20
4 #20

200

Dane materiałowe:
Beton C16/20: f ck  16 MPa ,  c  1,4 – załącznik krajowy NA do PN-EN 1992-1-1:2008 (EC2),  cc  1,0 ,
f 16
f cd   cc ck  1,0   11,4 MPa , f ctm  1,9 MPa ,  cu 2  0,0035
c 1,4

f yk 410
Stal: klasa A, f yk  410 MPa ,  s  1,15 , f yd    356,5 MPa , Es  200 GPa ,
s 1,15
f yd 356,5
 yd    0,0018
Es 200 103

Określenie względnej granicznej wysokości strefy ściskanej:


 cu 2 0,0035
 eff ,lim  0,8   0,8   0,528
 cu 2   yd 0,0035 0,0018

Wysokość użyteczna przekroju:


2
d1  2  0,6   3,6 cm  0,036m
2
d  50  3,6  46,40 cm  0,464m

Graniczna wysokość strefy ściskanej betonu:


xeff ,lim  eff ,limd  0,528 46,4  24,50 cm  0,245 m

Zakładamy xeff  h f
beff
fcd
xeff hf
Fc =beff xeff fcd

d h zc =d – 0,5xeff
MRd As1
d1
bw Fs1=As1 fyd

12,57  104  356,5  103


As1 f yd
 sił = 0: xeff    0,0983m  h f  0,05 m , czyli występuje przypadek
beff f cd 0,4  1,0  11,4  103
przekroju rzeczywiście teowego. Należy wyznaczy nową wartość xeff.
Podstawy konstrukcji żelbetowych 19
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

Schemat 1 Schemat 2

beff beff beff


fcd fcd fcd
(beff – bw)hf fcd
hf Fc=Acc,eff fcd hf hf bw xeff fcd
xeff
xeff

d – 0,5xeff
d – 0,5hf
d d
h h d h
MRd As1 zc MRd1 As1.1 MRd2 As1.2
d1 d1 d1
bw Fs1=As1 fyd bw As1.1 fyd bw As1.2 fyd

M Rd  M Rd 1  M Rd 2
As1  As1.1  As1.2

Rozpatrujemy schemat 1
 M(As1.1) = 0:
 
 
M Rd 1  beff  bw h f f cd  d 
hf 
  0,40  0,20  0,05  1,0  11,4  103   0,464 
0,05 
  50,05 kNm
 2   2 
f cd 1,0  11,4  103
 sił = 0: As1.1  (beff  bw )h f   0,40  0,20  0,05  3,20 104 m 2  3,20 cm2 .
f yd 356,5  10 3

Rozpatrujemy Schemat 2
As1.2  As1  As1.1  12,57  3,20  9,37 cm2

 sił = 0:
As1.2 f yd 9,37  104  356,5  103
xeff    0,1465m  xeff ,lim  d eff ,lim  0,2450 m
bwf cd 0,20  1,0  11,4  103

 M(As1.2) = 0:
 xeff   0,1465
M Rd 2  bw xeff f cd  d    0,2  0,1465 1,0  11,4  103   0,464    130,52 kNm
 2   2 

M Rd  M Rd 1  M Rd 2  50,05  130,52  180,57 kNm .

PRZYKŁAD 10
Obliczyć nośność zginanego przekroju teowego mając dane: bw  20 cm , h  50 cm , beff  60 cm ,
h f  10 cm , beton C16/20, stal klasy B, f yk  400 MPa .

600
100
2  16
Zbrojenie rozciągane: As1  7,63 cm2
6
Zbrojenie ściskane: As 2  4,02 cm2
500

MRd
20
3 18

200
Podstawy konstrukcji żelbetowych 20
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

Dane materiałowe:
Beton C16/20: f ck  16 MPa ,  c  1,4 – załącznik krajowy NA do PN-EN 1992-1-1:2008 (EC2),  cc  1,0 ,
f 16
f cd   cc ck  1,0   11,4 MPa , f ctm  1,9 MPa ,  cu 2  0,0035
c 1,4

f yk 400
Stal: klasa B, f yk  400 MPa ,  s  1,15 , f yd    347,8 MPa , Es  200 GPa ,
s 1,15
f yd 347,8
 yd    0,0017
Es 200 103

Określenie względnej granicznej wysokości strefy ściskanej:


 cu 2 0,0035
 eff ,lim  0,8   0,8   0,538
 cu 2   yd 0,0035 0,0017

Wysokość użyteczna przekroju:


1,8
d1  2  0,6   3,5 cm
2
1,6
d 2  2  0,6   3,4 cm
2
d  50  3,5  46,5 cm  0,465m

Graniczna wysokość strefy ściskanej betonu:


xeff ,lim  deff ,lim  0,465 0,538  0,2502m

Zakładamy xeff  hf

beff
d2 fcd F =A f’
s2 s2 yd
xeff hf
As2 Fc =beff xeff fcd
d – d2

d h zc =d – 0,5xeff
MRd As1
d1
bw Fs1=As1 fyd

 sił = 0:
As1 f yd  As 2 f yd' 7,63  104  347,8  103  4,02  104  347,8  103
xeff    0,0184 m  2d 2  2  0,034  0,068 m
beff f cd 0,60  1,0  11,4  103

Pomijamy prace betonu ściskanego.


 M(As2) = 0: M Rd  As1 f yd d  d 2   7,63 104  347,8 103  0,465  0,034  114,38 kNm

PRZYKŁAD 11
Obliczyć nośność zginanego przekroju teowego mając dane: bw  20 cm , h  50 cm , beff  50 cm ,
h f  10 cm , beton C16/20, stal klasa B, f yk  410 MPa – zbrojenie rozciągane, stal klasy A, f yk'  400 MPa
– zbrojenie ściskane.
Podstawy konstrukcji żelbetowych 21
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

500 Zbrojenie rozciągane: As1  12,57 cm2


100
2  12
Zbrojenie ściskane: As 2  2,26 cm2
 4.5

500
MRd
20
4 #20

200

Dane materiałowe:
Beton C16/20: f ck  16 MPa ,  c  1,4 – załącznik krajowy NA do PN-EN 1992-1-1:2008 (EC2),  cc  1,0 ,
f 16
f cd   cc ck  1,0   11,4 MPa , f ctm  1,9 MPa ,  cu 2  0,0035
c 1,4
f yk 410
Stal (zbrojenie rozciągane): klasa B, f yk  410 MPa ,  s  1,15 , f yd    356,5 MPa ,
 s 1,15
f yd 356,5
Es  200 GPa ,  yd    0,0018
Es 200 103
f yk' 400
Stal (zbrojenie ściskane): klasa A, f yk'  400 MPa ,  s  1,15 , f yd,    347,8 MPa
s 1,15

Określenie względnej granicznej wysokości strefy ściskanej:


 cu 2 0,0035
 eff ,lim  0,8   0,8   0,528
 cu 2   yd 0,0035 0,0018

Wysokość użyteczna przekroju:


2
d1  2  0,45   3,45 cm  0,0345m
2
1,2
d 2  2  0,45   3,05 cm  0,0305m
2
d  h  d1  50  3,45  46,55 cm  0,4655m

Graniczna wysokość strefy ściskanej betonu:


xeff ,lim  deff ,lim  0,4655 0,528  0,2458m

Zakładamy xeff  hf

beff
d2 fcd Fs2=As2 f’yd
xeff hf
As2 Fc =beff xeff fcd
d – d2

d h zc =d – 0,5xeff
MRd As1
d1
bw
Fs1=As1 fyd

As1 f yd  As 2 f yd' 12,57  104  356,5  103  2,26  104  347,8  103
 sił = 0: xeff    0,0648m
beff f cd 0,50 1,0  11,4  103
2d 2  2  0,0305  0,061m  xeff  0,0648m  h f  0,10 m
Podstawy konstrukcji żelbetowych 22
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

 M(As1) = 0:
 
  As 2 f cd' d  d 2   0,50  0,0648 1,0  11,4  103   0,4655
xeff 0,0648
M Rd  beff xeff f cd  d   
 2   2 
 2,26  104  347,8  103  0,4655 0,0305  194,16 kNm.

PRZYKŁAD 12
Obliczyć nośność zginanego przekroju teowego mając dane: bw  20 cm , h  50 cm , beff  40 cm ,
h f  5 cm , beton C16/20, stal klasa B, f yk  410 MPa – zbrojenie rozciągane, stal klasy A, f yk'  400 MPa
– zbrojenie ściskane.

400
50 Zbrojenie rozciągane: As1  18,85 cm2
2  12
6 Zbrojenie ściskane: As 2  2,26 cm2
500

MRd
20 6 #20

20

200

Dane materiałowe:
Beton C16/20: f ck  16 MPa ,  c  1,4 – załącznik krajowy NA do PN-EN 1992-1-1:2008 (EC2),  cc  1,0 ,
f 16
f cd   cc ck  1,0   11,4 MPa , f ctm  1,9 MPa ,  cu 2  0,0035
c 1,4
f yk 410
Stal: klasa B, f yk  410 MPa ,  s  1,15 , f yd    356,5 MPa , Es  200 GPa ,
 s 1,15
f 356,5
 yd  yd   0,0018
Es 200 103
f yk' 400
Stal: klasa A, f yk'  400 MPa ,  s  1,15 , f yd,    347,8 MPa
s 1,15

Określenie względnej granicznej wysokości strefy ściskanej:


 cu 2 0,0035
 eff ,lim  0,8   0,8   0,528
 cu 2   yd 0,0035 0,0018

Wysokość użyteczna przekroju:


 2,0   2,0 
4   2  0,6    2   2  0,6  2,0  2,0  
d1  
2   2 
 4,93 cm  0,0493m
6
1,2
d 2  2  0,6   3,2 cm  0,032m
2
d  h  d1  50  4,93  45,07 cm  0,4507 m

Graniczna wysokość strefy ściskanej betonu:


xeff ,lim  deff ,lim  0,4507 0,528  0,2380 m

Zakładamy xeff  hf
Podstawy konstrukcji żelbetowych 23
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

beff
d2 fcd F =A f’
s2 s2 yd
xeff hf
As2 Fc =beff xeff fcd

d – d2
d h zc =d – 0,5xeff
MRd As1
d1
bw Fs1=As1 fyd

 sił = 0:
As1 f yd  As 2 f yd' 18,85  104  356,5 103  2,26  104  347,8  103
xeff    0,1301m  h f  0,05 m ,czyli
beff f cd 0,40  1,0  11,4  103
występuje przypadek przekroju rzeczywiście teowego. Należy wyznaczy nową wartość xeff.

Schemat 1 Schemat 2

beff beff beff


d2 fcd fcd d2 fcd
Fs2=As2 f’yd (beff – bw)hf fcd As2 f’yd
As2
hf Fc=Acc,eff fcd hf
As2
hf
bw xeff fcd
xeff
xeff
d – 0,5hf

d–0,5xeff
d d h
d-d2

d –d2
d h
zc

MRd As1 MRd1 As1.1 MRd2 As1.2


d1 d1 d1
bw Fs1=As1 fyd bw As1.1 fyd bw As1.2 fyd

M Rd  M Rd 1  M Rd 2
As1  As1.1  As1.2

Rozpatrujemy schemat 1
 M(As1.1) = 0:
 
 
M Rd 1  beff  bw h f f cd  d 
hf 
  0,40  0,20  0,05  1,0  11,4  103   0,4507 
0,05 
  48,53 kNm
 2   2 
f cd 1,0  11,4  103
 sił = 0: As1.1  (beff  bw )h f   0,40  0,20  0,05  3,20 104 m 2  3,20 cm2
f yd 356,5  103

Rozpatrujemy Schemat 2
As1.2  As1  As1.1  18,85  3,203  15,65 cm2

As1.2 f yd  As 2 f yd'
15,65  104  356,5  103  2,26 104  347,8  103
 sił = 0: xeff    0,2102 m
bwf cd 0,20  1,0 11,4  103
2d 2  2  0,032  0,064 m  xeff  0,2102m  xeff ,lim  0,2380m

 M(As1.2) = 0:
 xeff   0,2102
M Rd 2  bw xeff f cd  d    As 2 f yd' d  d 2   0,20  0,2102 1,0  11,4  103   0,4507  
 2   2 
 2,26  104  347,8  103  0,4507  0,032  198,54 kNm

M Rd  M Rd 1  M Rd 2  48,53  198,54  247,07 kNm


Podstawy konstrukcji żelbetowych 24
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

PRZYKŁAD 13
Obliczyć nośność zginanego przekroju teowego mając dane: bw  20 cm , h  50 cm , beff  60 cm ,
h f  10 cm , beton C20/25, stal klasa B, f yk  410 MPa .
200 28
Zbrojenie rozciągane: As1  9,43 cm2
Zbrojenie ściskane: As 2  1,0 cm2
 4.5

MRd 20 500
3 # 20

100
600

Dane materiałowe:
f ck 20
Beton C20/25: f ck  20 MPa ,  c  1,4 ,  cc  1,0 , f cd   cc  1,0   14,3 MPa , f ctm  2,2 MPa ,
c 1,4
 cu 2  0,0035
f yk 410
Stal: klasa B, f yk  410 MPa ,  s  1,15 , f yd    356,5 MPa , Es  200 GPa ,
s 1,15
f yd 356,5
 yd    0,0018
Es 200 103
Określenie względnej granicznej wysokości strefy ściskanej:
 cu 2 0,0035
 eff ,lim  0,8   0,8   0,528
 cu 2   yd 0,0035 0,0018

Wysokość użyteczna przekroju:


2
d1  2  0,45   3,45 cm  0,0345m
2
d  50  3,45  46,55 cm  0,4655m

Graniczna wysokość strefy ściskanej betonu:


xeff ,lim  eff ,limd  0,528 46,55  24,58 cm  0,2458m

Rozkład naprężeń w przekroju (Rys. 1).

 sił = 0:
As1 f yd 9,43  104  356,5  103
xeff    0,1175m  xeff ,lim  0,2458m
bwf cd 0,20  1,0  14,3  103

 M(As1) = 0:
 xeff   0,1175
M Rd  bw xeff f cd  d    0,20  0,1175 1,0  14,3  103   0,4655   126,69 kNm
 2   2 
Podstawy konstrukcji żelbetowych 25
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

PRZYKŁAD 14

Obliczyć nośność zginanego przekroju teowego mając dane: bw  20 cm , h  50 cm , beff  60 cm ,


h f  10 cm , beton C16/20, stal klasa B, f yk  410 MPa – zbrojenie rozciągane, stal klasy A, f yk'  400 MPa
– zbrojenie ściskane.

200 2  12

Zbrojenie rozciągane: As1  12,57 cm2


 4,5
Zbrojenie ściskane: As 2  2,26 cm2
500

MRd
4 # 20

100
600

Dane materiałowe:
Beton C16/20: f ck  16 MPa ,  c  1,4 – załącznik krajowy NA do PN-EN 1992-1-1:2008 (EC2),  cc  1,0 ,
f 16
f cd   cc ck  1,0   11,4 MPa , f ctm  1,9 MPa ,  cu 2  0,0035
c 1,4
f yk 410
Stal (zbrojenie rozciągane): klasa B, f yk  410 MPa ,  s  1,15 , f yd    356,5 MPa ,
 s 1,15
f yd 356,5
Es  200 GPa ,  yd    0,0018
Es 200 103
f yk' 400
Stal (zbrojenie ściskane): klasa A, f yk'  400 MPa ,  s  1,15 , f yd,    347,8 MPa
s 1,15
Określenie względnej granicznej wysokości strefy ściskanej:
 cu 2 0,0035
 eff ,lim  0,8   0,8   0,528
 cu 2   yd 0,0035 0,0018

Wysokość użyteczna przekroju:


2,0
d1  2  0,45   3,45 cm  0,0345m
2
1,2
d 2  2  0,45   3,05 cm  0,0305m
2
d  h  d1  50  3,45  46,55 cm  0,4655m

Graniczna wysokość strefy ściskanej betonu:


xeff ,lim  deff ,lim  0,4655 0,528  0,2458m

Rozkład naprężeń w przekroju (Rys. 2).

As1 f yd  As 2 f yd' 12,57  104  356,5  103  2,26  104  347,8  103
 sił = 0: xeff    0,1621m
bwf cd 0,20  1,0  11,4 103

2d 2  2  0,0305  0,061m  xeff  0,1621m  xeff , lim  0,2458m

 M(As1) = 0:
Podstawy konstrukcji żelbetowych 26
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

 xeff   0,1621
M Rd  bw xeff f cd  d    As 2 f yd' d  d 2   0,20  0,1621 1,0  11,4  103   0,4655 
 2   2 
 2,26  104  347,8  103  0,4655 0,0305  176,28 kNm.

XIII. OBWIEDNIA NOŚNOŚCI


Warunkiem spełnienia stanu granicznego nośności ze względu na zginanie jest spełnienie w każdym
przekroju zależności:
M Rd  M Ed ,max .

Nośność obliczeniowa MRd musi być w każdym przekroju co najmniej równa momentowi obliczeniowemu
MSd max. Dopuszcza się niedobór nośności nie przekraczający jednak 2,5%. Ogólne zasady konstruowania
wykresu nośności przedstawiono na rysunku 7.

lbd

Rys. 7. Konstruowanie wykresu nośności: a) fragment układu zbrojenia, b) obwiednia nośności.

W przekroju I nośność jest determinowana przez zbrojenie w strefie dolnej As1 i górnej As2. Pręt odgięty w
przekroju II zmniejsza skokowo nośność przekroju M Rd
d
. Pojawia się on w górnych włóknach przekroju III
( As' 2 ) i powoduje skok w górnej obwiedni nośności M Rd g
.Przesunięcie obwiedni o długość al ma miejsce
wówczas, gdy pręt, który pierwotnie miał zostać odgięty w miejscu oznaczonym linią przerywaną (II’),
został w tym miejscu uwzględniony jako zbrojenie „na ścinanie”. Obwiednia zostaje przesunięta do
przekroju II o odcinek al (rys. 7). W przekroju IV pojawia się kolejny pręt górny, który powoduje stopniowy
wzrost M Rd g
na długości zakotwienia lbd. W przekroju V cały przekrój As''2 stanowi o nośności M Rd
g
. Podane
zasady pozwalają konstruować zbrojenie na całej długości belki.

Uwaga. Minimalną średnicę zbrojenia wliczanego do nośności w strefie ściskanej przekroju w żelbetowych
konstrukcjach monolitycznych zaleca się przyjmować 12 mm. Wielkość średnicy nie wynika z przepisów
normy PN-EN 1992-1-1:2008, a ze względów praktycznych. Mniejsze średnice zbrojenia poddane ściskaniu
są bardziej podatne na wyboczenie, co w konsekwencji może prowadzić do lokalnego osłabienia przekroju.
Wyboczony pręt może także spowodować uszkodzenie otuliny betonowej (wykruszenie się), a następnie do
korozji zbrojenia, co zdecydowanie osłabi trwałość konstrukcji żelbetowej.

MATERIAŁY POMOCNICZE:
1. PN–EN 1992–1–1:2008. Eurokod 2 - Projektowanie konstrukcji z betonu. Część 1–1. Reguły ogólne i reguły dla
budynków.
Podstawy konstrukcji żelbetowych 27
Do użytku wewnętrznego (na prawach rękopisu)
Nośność na zginanie według PN–EN1992–1–1:2008 (EC2) Wersja 2009 dr inż. Maria WŁODARCZYK

2. Załącznik krajowy NA (informacyjny). Postanowienia krajowe w zakresie przedmiotowym EN 1992-1-1, 2008.


3. PN–EN 1990:2004. Eurokod. Podstawy projektowania konstrukcji.
4. PN–EN 1991-1-1:2004. Eurokod1: Oddziaływania na konstrukcję. Część 1.1: Oddziaływania ogólne. Ciężar
objętościowy ciężar wlany, obciążenia użytkowe w budynkach.
5. PN–EN 206-1:2003. Beton. Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność.
6. PN–EN 206-1:2003/A1. Zmiany, marzec 2005, do PN–EN 206-1:2003. Beton. Część 1: Wymagania,
właściwości, produkcja i zgodność.
7. PN–EN 206-1:2003/A2. Zmiany, lipiec 2006, do PN–EN 206-1:2003. Beton. Część 1: Wymagania, właściwości,
produkcja i zgodność.
8. PN-EN 10080:2007. Stal do zbrojenia betonu. Spawalna stal zbrojeniowa. Postanowienia ogólne.
9. Eurocode 2. Design of concrete structures. Part 1. General rules and rules for buildings.
10. PN – B – 03264:2002. Konstrukcje betonowe, żelbetowe i sprężone. Obliczenia statyczne i projektowanie.
11. Praca zbiorowa pod redakcją Lecha Czarneckiego.: Beton według normy PN-EN 206-1:2003 – komentarz.
Cement Polski, PKN. Kraków 2007.
12. Starosolski W.: Konstrukcje żelbetowe według PN – B – 03264:2002 i Eurokodu 2. PWN, Warszawa 2006,
Tom I.
13. Praca zbiorowa Sekcji konstrukcji Betonowych KILiW PAN. Podstawy projektowania konstrukcji żelbetowych i
sprężonych według Eurokodu 2. Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2006.
14. Eurokod 2. Podręczny skrót dla projektantów konstrukcji żelbetowych. Pod redakcją prof. Andrzeja Ajdukiewicza.
Stowarzyszenie Producentów Cementu. Kraków 2009.
15. Private communication: Goszczyńska B.
16. Łapko A.: Projektowanie konstrukcji żelbetowych. Arkady, Warszawa 2001.
17. Kamiński M., Pędziwiatr J., Styś D.: Projektowanie konstrukcji żelbetowych według PN-B-03264:2002.
Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2004.
18. Dąbrowski K., Stachurski W., Zieliński J.L.: Konstrukcje betonowe. Arkady, Warszawa 1982.
19. Private communication: Szwed A.
20. Piasta J., Piasta W. G.: Beton zwykły. Arkady, Warszawa 1997.
21. Godycki-Ćwirko T.: Mechanika betonu. Arkady, Warszawa 1982.
22. Łapko A., Jansen B.J.: Podstawy projektowania i algorytmy obliczeń konstrukcji żelbetowych. Arkady, Warszawa
2005.
23. Private communication: Jemioło S.
24. Neville A.M.: Właściwości betonu. Polski Cement, Kraków 2000.
25. Kobiak J., Stachurski W.: Konstrukcje żelbetowe. Arkady, Warszawa 1984, tom I.
26. Private communication: Goszczyński S.
27. Firkowicz S.: Statystyczne badanie wyrobów. WNT, Warszawa 1970.
28. Ajdukiewicz A., Starosolski W., Sulimoswki Z.: Konstrukcje betonowe. Laboratorium. Skrypty uczelniane
Politechniki Śląskiej Nr 929, Gliwice 1980.
29. Instrukcja 194/98. Badania cech mechanicznych betonu na próbkach wykonanych w formach. Instytut techniki
Budowlanej. Warszawa 1998.
30. Żmuda J.: Podstawy projektowania konstrukcji metalowych. Arkady, Warszawa 1997.

You might also like