Σπάρτακος 30, Ιούνης-Αύγουστος 1991

ΤΟ ΧΑΡΟΠΑΛΕΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΑΛΙΝΙΣΜΟΥ

Το σταλινικό καρκίνωμα στην Ελλάδα συνεχίζει επιταχυνόμενα την αναπόφευκτη πορεία
αποσύνθεσής του.
Ηλίας ΑΛΤΙΝΟΓΛΟΥ
Τη στιγμή που γράφονται οι γραμμές αυτές, η κρίση του σταλινισμού έχει ήδη πάρει τη μορφή
εσωτερικής αντιπαράθεσης όχι μόνο στο πλατύ του σχήμα, τον “Συνασπισμό”, αλλά και μέσα στην
ίδια την οργανωτική ραχοκοκαλιά του, το ΚΚΕ. Η διάσπαση ανάμεσα στις δύο φράξιες,
“ανανεωτικούς” και “συντηρητικούς”, μοιάζει αναπόφευκτη.
Και στην προσπάθειά τους αυτές, να αποκομίσουν τα περισσότερα δυνατά κέρδη στον πόλεμο
τακτικής μεταξύ τους, έχουν βαλθεί αμοιβαία να μιμηθούν τις αντίστοιχες πρακτικές που τους δίδαξαν
οι δύο τάσεις του σοσιαλδημοκρατικού τους αντιπάλου που δεν κατάφεραν μαζί να εξοντώσουν: Οι
μεν κινητοποιούν καθυστερημένους λούμπεν σταλινικούς για κλάκα, κατ’εικόνα των αυριανιστών, οι
δε προσπαθούν να προβληθούν από τα καθωσπρέπει κανάλια πληροφόρησης, καθ’ομοίωση των
εκσυγχρονιστών. Ξεχνούν όμως και οι δύο πως, στην ιστορία, η δεύτερη φορά είναι συνήθως φάρσα!
Το ζήτημα είναι πως η φάρσα αυτή είναι αναπόφευκτη: Δεν μπορεί να λυθεί με τα οργανωτικά
τερτίπια των μεν και των δε. Ο λόγος είναι ότι πηγάζει από την πολιτικοοργανωτική τους
συγκρότηση, η οποία και ακριβώς δεν αμφισβητείται από κανέναν! Πώς θα μπορούσε άλλωστε; Όταν
το στρατηγικό όνειρο όλης της σταλινογενούς αριστεράς, έτσι όπως θεμελιώθηκε από τους κούτβηδες
με τη σταλινοποίηση του ελληνικού ΚΚ, η κατάληψη δηλαδή της κρατικής μηχανής για μια
“προοδευτική” πολιτική μαζί με τα φτωχομπινέδικα στρώματα της αστικής τάξης, κλάπηκε
επιτυχημένα από την “αδιάλλακτη” κεντρογενή σοσιαλδημοκρατία [Βλ. “Ταξική σύγκρουση και
πολιτική δυναμική”, στη Μαρξιστική Συσπείρωση, αρ.4].
Σε μια τέτοια κατάσταση, αυτό που τους έμενε ήταν ή να το κλείσουν το μαγαζί ή να προσδεθούν,
έστω “κριτικά”, στην ηγεμονική σοσιαλδημοκρατική αριστερά. ‘Ομως διάλεξαν τον “τρίτο δρόμο”
του Ιζνογκούντ, να γίνουν δηλαδή ΠΑΣΟΚ στη θέση του ΠΑΣΟΚ, χωρίς να βγάλουν καν τα
μαθήματα από την αντίστοιχη επιχείρηση του ΚΚΕ-εσ. της δεκαετίας του ’70. Και ξεκίνησαν με τον
τυχοδιωκτισμό της συμμαχίας με την αστική τάξη για να διαλύσουν το ΠΑΣΟΚ, καμώνοντας ότι δεν
ξέρουν πως τέτοιες συμμαχίες μόνο κατ’όνομα είναι “συμμαχίες”: Θα γίνονταν απλώς τα τσιράκια
στη διαδικασία επανόδου του πολιτικού προσωπικού της αστικής τάξης και μετά θα απολύονταν.
Εξού και η φάρσα και το αδιέξοδο. Την ταξική αντιπαράθεση την προσέφεραν σαν σανίδα σωτηρίας
στο ΠΑΣΟΚ και μένουν εκ των υστέρων αμανάτοι να βρουν ένα νέο κολπάκι για την επιβίωσή τους.
Οι μεν να λένε ότι πρέπει να συνεχίσουμε να είμαστε “σοβαροί”, και σε κάποια στιγμή θα μας
ξανααναθέσει η αστική τάξη κάποια “δουλειά” όπου θα φανεί “η χρησιμότητά μας”. Οι δε να λένε ότι
χωρίς τα εικονοστάσια, πώς να μας διαχωρίσει ο κόσμος από την υπόλοιπη σοσιαλδημοκρατική
αριστερά;
Προσθέστε ακόμα ότι για πολλούς από τους κυρίους αυτούς μπαίνει και θέμα άμεσης επιβίωσης,
δεδομένου ότι, με την προβλεπόμενη συρρίκνωση της εκλογικής πελατείας και με τη μείωση της
στήριξης από τα “αδελφά κόμματα”, ακόμα και η επαγγελματική επιβίωση βουλευτάδων και
κομματικών ή διανοητικών απαράτσνικ απειλείται. Πρόβλημα μάλιστα ιδιαίτερα οξύ για τους ήδη
αυτονομημένους ή “προχωρημένους” της ΕΑΡ, ορισμένους “ανανεωτικούς” και για τις τσόντες του
Συνασπισμού.
Αλλά και ο δρόμος της επανάκαμψης στην κομματική γραφειοκρατία είναι ήδη αδιέξοδος. Και όχι
μόνο για τους ίδιους λόγους πολιτικής πραχτικής που οδήγησαν στην επικράτηση της
σοσιαλδημοκρατίας έναντι του σταλινισμού στο ελληνικό εργατικό κίνημα, αλλά και για τους
γνωστούς λόγους του πολιτικού βούρκου στον οποίο λιμνάζει, αν δεν αγκομαχεί επιθανάτια, το
παγκόσμιο σταλινικό καρκίνωμα. Η “ανανέωση” είναι η άλλη όψη της “συντήρησης”: Πώς να
ανανεωθεί [Βλ. Τ.Γαλανού “ΚΚΕ: Ανανέωση ή μνημόσυνο;” στο Σπάρτακο αρ.26] το
σταλινομενσεβίκικο πρόγραμμα της εγκατάλειψης του επαναστατικού μαρξισμού, της σοσιαλιστικής
προοπτικής και της ανεξάρτητης εργατικής πάλης μέσα στις σημερινές συνθήκες όπου ο σταλινισμός
και τα ιδεολογικά του εκτρώματα δεν πουλάνε, δε προσελκύουν.
Και όλες οι τούμπες που είναι από κοινού διατεθειμένοι “ανανεωτικοί” και “συντηρητικοί” να κάνουν
κινδυνεύουν, στις σημερινές συνθήκες, να πέσουν στον αέρα, γιατί όχι μόνο οι άλλες πολιτικές και
κοινωνικές δυνάμεις, και κυρίως η άρχουσα τάξη, δεν εντυπωσιάζονται με σαλτιμπαγκισμούς αλλά
κρίνουν με υλικούς όρους και δυνάμεις, αλλά και δεν συγκινούν ούτε και την ίδια τη βάση του
κόμματος που ζητάει πλέον περισσότερα πράγματα από απλές φλυαρίες και ιεροεξεταστικές μεθόδους
[Βλ. Ν.Μενεγάκη “13ο Συνέδριο του ΚΚΕ: Ο κατήφορος συνεχίζεται” στο Σπάρτακο αρ.29].
Το στοιχείο αυτό είναι ίσως και από τα πιο σημαντικά. Γιατί, όπως όλα τα αυθεντικά ρεφορμιστικά
κόμματα, δεν στηρίζεται απλώς σε απάτες αλλά σε σύλληψη και παγίωση των συνδικαλιστικών και
οικονομιστικών στιγμών της πάλης των εργαζομένων. Στο μέτρο αυτό και στο βαθμό που ο
εγκλωβισμός αυτός δεν μετακινείται προς κάποια άλλη ρεφορμιστική μηχανή (π.χ. το ΠΑΣΟΚ), η
κοινωνική βάση του σταλινισμού μπορεί η ίδια να γνωρίσει διαφοροποιήσεις ή και ακόμα να
συνεχίσει για ένα διάστημα να αποτελεί στήριξη της οργάνωσης που πολιτικά είναι ήδη για τα
σκουπίδια της ιστορίας μαζί με “ανανεωτές” και “συντηρητικούς”.
Το χαροπάλεμα του ελληνικού σταλινισμού μπορεί επομένως να γνωρίσει παρατάσεις και να πάρει
διάφορες μορφές πριν εξαφανιστεί ή περιθωριοποιηθεί εντελώς. Πέρα όμως από τους ρυθμούς του και
τις ενδεχόμενες εκφυλιστικές κρυσταλλώσεις του, η κατεύθυνσή του είναι προδιαγραμμένη: Οι
Μεσαίωνες όλοι κάποτε τελειώνουν! Και οι επαναστάτες μαρξιστές θα κάνουν το πάν για να γίνει
αυτό μια ώρα αρχύτερα.
Ηλίας Αλτίνογλου

Σπάρτακος 30, Ιούνης-Αύγουστος 1991