Professional Documents
Culture Documents
1. Livro
ABDALA JR., Benjamin. História da literatura brasileira. São Paulo, Senac, 1998.
ALIGHIERI, Dante. A divina comédia. Tradução e notas de Italo Eugenio Mauro. Ed.
bilíngue. São Paulo, Editora 34, 1998, 3 v.
LIVRO das mil e uma noites. Tradução do árabe, introdução, notas e apêndice de
Mamede Mustafa Jarouche. 3a ed. São Paulo, Globo, 2006, 2 v.
ORGANIZADOR. Título: subtítulo. Tradutor. Edição. Cidade, Editora, ano,
quantidade de volumes, quantidade de páginas.
FONSECA, Maria Augusta (Org.). Olhares sobre o romance. São Paulo, Nankin, 2005.
LIMA, Guilherme Cunha; MARIZ, Ana Sofia. “Editora Civilização Brasileira: Novos
parâmetros na produção editorial brasileira (excertos)”. In: BRAGANÇA, Aníbal;
ABREU, Márcia (Orgs.). Impresso no Brasil: Dois séculos de livros brasileiros. São
Paulo, Editora Unesp, 2010.
3. Coleção
TORRES, Alberto. A organização nacional. Coleção Brasiliana, vol. 17. 3a ed. São
Paulo, Companhia Editora Nacional, 1978.
4. Enciclopédia / Dicionário
MEYERS, Robert Allen (Org.). Encyclopedia of Physical Science and Technology. 2nd
ed. San Diego, Academic Press, 1992, 18 v.
CAETANO, Norival (Org.). BPR: Guia de remédios. 7a ed. São Paulo, BPR –
Consultoria, Projetos e Comércio, 2006, 672 p.
7. Eventos
SOUSA, Flávio de. “Novas misturas para interiores”. In: 7o Congresso Internacional de
Tintas, 2001, São Paulo, Anais... São Paulo, ABRAFATI, 2001, pp. 28-39.
8. Periódicos
HABERMAS, Jürgen. “Nos limites do Estado”. Folha de S.Paulo, São Paulo, 18 jul.
1999.
“Estado Islâmico divulga vídeo em que mostra a execução de cristãos etíopes”. Folha
de S.Paulo, São Paulo, 19 abr. 2015. Disponível em:
http://www1.folha.uol.com.br/mundo/ 2015/04/1618601-estado-islamico-divulga-video-
que-mostra-a-execucao-de-cristaos-etiopes.shtml.
NOTAS DE RODAPÉ
1. Geral
Explicações que inexistam no original devem ser colocadas em notas de rodapé. Pode-
se optar por colocar no rodapé também as notas bibliográficas. Elas devem ser assinadas
sempre que for necessário determinar sua autoria:
Quando há muito poucas notas em um livro, elas podem ser chamadas por asteriscos,
recomeçando a sequência a cada página. Quando há grande número de notas, elas
podem ser numeradas por capítulo ou mesmo em sequência até o fim do livro. O
preparador deve fazer essa avaliação.
2. Notas bibliográficas
Nas notas bibliográficas, a referência deve aparecer como na bibliografia, com exceção
do nome do autor, que deve ficar na ordem natural, sem versalete e seguido de vírgula.
1
Emanuel Araújo, A construção do livro. 2a ed. Rio de Janeiro, FGV Editora, 2008,
p. 56.
Podemos usar as expressões idem, ibidem, op. cit., loc. cit. e apud por extenso ou em
sua forma abreviada. Elas podem ser grafadas em itálico ou redondo, mas um único
padrão deve ser adotado para o livro todo.
Idem é usado em substituição ao nome do autor de uma obra quando ele já foi
citado na nota anterior.
1
Elfriede Jelinek, A pianista. São Paulo, Tordesilhas, 2011, p. 48.
2
Idem, Desejo. São Paulo, Tordesilhas, 2013, p. 123.
Ibidem é usado para evitar a repetição do título de uma obra citada na nota
anterior.
1
Elfriede Jelinek, A pianista. São Paulo, Tordesilhas, 2011, p. 48.
2
Ibidem, p. 186.
Op. cit. é usado para substituir o nome de uma obra já citada, porém não na nota
imediatamente anterior. A expressão deve vir depois do nome do autor.
1
Elfriede Jelinek, A pianista. São Paulo, Tordesilhas, 2011, p. 48
2
Krishna Monteiro, O que não existe mais. São Paulo, Tordesilhas, 2015.
3
Elfriede Jelinek, op. cit., p. 186.
Loc. cit. é usado para fazer referência à mesma obra e página de nota anterior.
1
Elfriede Jelinek, A pianista. São Paulo, Tordesilhas, 2011, p. 48
2
Krishna Monteiro, O que não existe mais. São Paulo, Tordesilhas, 2015.
3
Elfriede Jelinek, loc. cit.
1
Maria Elisa Cevasco, Para ler Raymond Williams. Rio de Janeiro, Paz e Terra, p.
97 apud Marcelo Ridenti, Brasilidade revolucionária. São Paulo, Editora Unesp, p.
80.
APÊNDICE
Nomes russos1
balalaica
calmuco
copeque
czar
mujique
rublo
samovar
troica
vodca
Antropônimos
Agáfia
Aleksandr (ou Alieksandr)
Aleksándrovitch (ou Alieksándrovitch)
1
Este apêndice foi originalmente compilado pela equipe de preparação e revisão de texto do Círculo do
Livro, em 1996.
Aleksándrovna (ou Alieksándrovna)
Alcksei (ou Alieksiei)
Aleksdiev (ou Alieksieiev)
Alcksêievitch (ou Alieksiêievitch)
Aleksêievna (ou Alieksiêievna)
Aliakin
Aliocha (apelido de Aleksei)
Ana
Anatéli
Andrei (ou Andriei)
Andrêievitch (ou Andriêievitch) .
Andrêievna (ou Andriêievna)
Andrêitch
Anítchkin
Aniúta
Anton
Ánuchka
Arkádievna
Arkádievitch
Arkhip
Astáfeva (ou Astáfieva)
Bielopákhaia
Boris
Boríssovitch
Boríssovna
Dária
Davídovitch
Denis
Deníssovitch
Dmítri
Dmítrievitch
Dmítrievna
Dmítritch
Dolgovúchin
Drubiétskaia
Fiódor
Fiódorovitch
Fiódorovna
Goleníchev
Golítzina
Gricha
Grigóri
Grigóriev
Gueórgui
Iachvin
Iákov
Ielena
Ielisavieta
Ielissiêiev
Iermilin
Ievguêni
Ignat
Ignátievna
Ignátich
Ígor
Ilia
Ilitch
Iosif
Ipolit
Iúri
Ivan
Ivánitch
Ivánov
Ivánovitch
Ivánovna
Kamieróvski
Kapitónitch
Kapitónov
Kapitónovitch
Karamázov
Kariênin
Kariênina
Karibánov
Kartássov
Kartássova
Katavássov
Kazimir
Khriúkin
Kirílov
Kólia
Komissárcv
Konstantin
Korniei
Korsúnskais
Kósnichev
Krak
Krusinski
Kútik
Kuzmá
Kvítski
Lankóvski
Lápkin
Laska
Lêonid
Lev (ou Liev)
Lêvin (ou Liêvin)
Lídia
Lúkitch
Lvov
Lvova
Macha
Makáritch
Maksim
Maksímovitch
Mária
Mark
Matriona
Matviel
Miágkia
Miakhkov
Miaskin
Micha
Mikhail
Mikháilovna
Mili
Mítri
Mítritch
Mitrofan
Modest
Mordekai
Nádia
Nadiejda
Nádienka
Nastássia
Natália
Nikita
Nikolai
Nikoláievna
Nina
Oblônskaia
Oblonski, os
Olga
Ossip
Parfion
Parmiênitch
Parmiónov
Pável (ou Páviel)
Pávlovitch
Petrítski (ou Pietrítski)
Petrov (ou Pietrov)
Petróvitch (ou Pietróvitch)
Petrovna (ou Pietrovna)
Piestsov
Pietka
Piotr
Pokróvskoie
Potrankov
Priátchnikov
Putiakov
Raíssa
Rezúnov
Rotislav
Sacha
Semion (ou Siemion)
Semiónov (ou Siemiónov)
Semiónovitch (ou Siemiónovitch)
Semiónovna (ou Siemiónovna)
Serguei (ou Sierguiei)
Serguêievna (ou Sierguiêievna)
Serioja (ou Sierioja)
Sigônin
Siniávin
Sítnikov
Skorodúmov
Sliúdin
Sorókina
Sovmátski, os
Stepan (ou Stiepan)
Striêmov
Sviájski
Tánia (apelido de Tatiana)
Tantchúrotchka (apelido de Tatiana)
Tatiana
Tchárskaia
Tcharski
Tchátski
Tcherbátski (ou Tchierbátski)
Tchibíssova
Tchírikov
Tchirkova
Tchúdovo
Tiurka
Trifónovitch
Tuckkiêvitch
Turóvtsin
Tviérskaia
Grandes personagens
Catarina I (imperatriz)
Chevardnadze, Eduard (ministro das Relações Exteriores)
Cholokhev, Mikhail Aleksándrovitch (romancista)
Chostakóvitch, Dmítri (músico)
Chtchedrin, Semion Fiódorevitch (pintor)
Chuíski, Vassíli (czar)
Topônimos
Baikal, lago
Baku (cidade)
Barents, mar de
Birranga, montes
Borodino (cidade)
Djugdjur, montes
Dniepr, rio
Dnieprodzerjinsk (cidade)
Dniepropetrovsk (cidade)
Dniester, rio
Don, rio
Donets, rio
Donetsk (cidade)
Dvina Ocidental, rio
Dvina Setentrional, rio
Górki (cidade)
Iablonovii, montes
Iaroslavl (cidade)
Iekatierinburg (cidade)
Ienissei, rio
Indiguirka, rio
Kalinin (cidade)
Kaluga (cidade)
Kamtchatka, península de
Kara, mar de
Karaganda (cidade)
Kaunas ou Kovno (cidade)
Kazan (cidade)
Khabarovsk (cidade)
Khárkov (cidade)
Khatanga (golfo e cidade)
Kíev (cidade)
Kola, península de
Kolima, rio
Kovno ou Kaunas (cidade)
Krasnoiarsk (cidade e barragem de)
Kurilas ou Curilas, ilhas
Lena, rio
Leningrado
Lvov (cidade)
Minsk (cidade)
Moscou
Moskva, rio
Níjni-Novgórod (cidade)
Noveia Zemlia (arquipélago)
Novgórod (cidade)
Novossibirsk (cidade)
Obi, rio
Odessa (porto)
Okhotsk, mar de
Petchora, rio
Petrogrado
Sacalina (ilha)
Samarkand ou Samarcanda
São Petersburgo
Sebastopol (porto)
Sevarneia Zemlia (arquipélago)
Smolensk (cidade)
Stanlingrado
Stanovoi, montes
Sverdlovsk
Tachkent (cidade)
Tbilíssi (cidade)
Tcheliuskin, cabo
Tcheliabinsk (cidade)
Tcherski, montes
Tchuktches, península e mar dos
Tchuvaches, República Autônoma dos
Tíflis (cidade)
Tsarítsin (cidade)
Tver (cidade)
Ural, rio
Urais, montes
Valdai, planalto de
Verkhoiensk (cidade)
Vilna (cidade)
Vilnius (cidade)
Vitebsk (cidade)
Vladivostok (porto)
Volga, rio
Volgogrado
Voronej (cidade)