3 fc>£>

IV. BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI • W fc

N> CD
ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU RAPORU bo
Ol
Ol
O
s
OD
40
ö
w 00
<1
oo t-1
w
H to
m ta
r>
>.*»
258
â>H

S>P
>5O
S» S 1
^ t-
wOO H3
M"
*Cfi
r
>*
H
623. 1 2 (56o)(047.3j "/97S/82"
3>36? D. p. T.
n? - -...'ji.2ANTASYON
ŞUBESİ

T. C. BAŞBAKANLIK DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI

Yayın No. DPT: 1519-ÖİK: 217

DÖRDÜNCÜ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI

TÜRKİYE’DE GEMİ İNŞAAT SANAYİİ

ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU
RAPORU

Aralık - 1976
 Devlet Plânlama Teşküâtı’nın Kurulması Hakkındaki 91 sa­
yılı Kanunun 7 ve 8 inci maddelerine göre kurulan Özel
İhtisas Komisyonunun Raporudur. Devlet Planlama Teşki­
lâtının izni olmadan yayın ve referans için kullanılamaz.
 İ Ç İ N D E K İ L E R

Ö n s ö z .................................................................. V
Komisyon üyelerinin genel listesi .............................................................................. VII
I — GİRİŞ ............................................................................................................. 1
1 — Sektörün tanımı ve sınırlanması ........................................... 1
2 — Tarihçe ............................................................................................ 2
II - MEVCUT DURUM .......................................................................................... 3
1 — Sektörün kuruluşu ..................................................... 3
2 — Mevcut kapasite ............................................................................. 4
3 — Üretim ........................................................................................... 10
a) Üretim yöntemi - Teknoloji ........................................... 10
b) Üretim ........................................................................................ 11
4 — Dış ticaret durumu ................................................... 28
a) İthalât ..................................................................................... 28
(1) Ürün ithalâtı ...................................................................... 28
(2) Yarı ürün ithalâtı ............................................................... 28
(3) Ham madde ithalâtı ........................................................... 29
b) İhracaat .................................................................................. 29
5 — Stok durumu ................................................................................. 29
6 — Yurt içi talebi ................................................................................ 30
7 — Fiat durumu ................................................................................... 30
8 — İstihdam durumu ........................................................................... 32
9 — Mevcut durum ve tıkanıklıklar ..................................................... 33
10 — Diğer memleketlerde durum ve irdelenmesi ................................. 35
III — ÜLKE OLANAKLARI ................................................................................. 36
IV — ÜRETİM PROGRAMI ................................................................................ 37
1 — Genel politika ............................................................................... 37
2 — Talep çalışması ............................................................................. 38
a) Yurt içi talep projeksiyonu .................................................... 38
b) İhracaat projeksiyonu ............................................................. 39
3 — Üretim hedefleri ................................................................................ 39
4 — Uygulanması gerekenteknoloji ve üretimin girdileri 41
5 — İthalât projeksiyonu...................... .................................................... 43
a) Ürün ithalâtı ........................................................................... 43
b) Yarı ürün ithalâtı .................................................................... 43
c) Ham madde ithali ................................................................... 43
V — YATIRIM PROGRAMI .............................................................................. 43
1 — Eklenecek yeni kapasiteleri .............................................................. 43
VI — SAĞLANACAK YARARLAR ................................................................... 44
VII — ALINMASI ÖNGÖRÜLEN TEDBİRLER ......................................... 44
 Anayasamız, ülkenin sosyal ve ekonomik kalkınmasının plânlı bir
şekilde gerçekleştirileceğini ve kalkınma plânlarının Devlet Plânlama
Teşkilâtınca yapılacağını 41 ve 129 uncu maddelerinde öngörmüş bu­
lunmaktadır. Bu amaçla, 1960 yılında, «Devlet Plânlama Teşkilâtı­
nın kurulması hakkmdaki 91 sayılı Kanun» yürürlüğe konulmuş ve
Birinci, İkinci ve Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Plânları ile yıllık prog­
ramları hazırlanmıştır.
Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Plânı hazırlık çalışmaları çerçe­
vesinde, daha önceki Kalkınma Plânlarının hazırlanmasında olduğu
gibi, 91 Sayılı Kanun ve 5/1722 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yü­
rürlüğe konulan Tüzük gereğince «Özel İhtisas Komisyonları» kurul­
muştur.
Özel İhtisas Komisyonları, İktisadî ve Sosyal sektörlerde, ihtisas­
ları ile ilgili konularda bilgi toplamak, araştırma yapmak, tedbirler
geliştirmek ve önerilerde bulunmak yolu ile Devlet Plânlama Teşki-
ltâtı'na, Kalkınma Plânı çalışmalarında yardımcı olmak, plân hazır­
lıklarına daha geniş çevrenin katkısını sağlamak ve ülkenin bütün
olanaklarını değerlendirmek üzere kurulmuşlardır.
Bu kez Özel İhtisas Komisyonlarının çalışmalarını yaptıkları sü­
re; Birinci, İkinci ve Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Plânlarının hazır­
lanmasında edinilen tecrübe ve bilgi birikimi ile konulardaki uzlaş­
ma gözönüne alınarak, daha kısa tutulmuştur.
Özel İhtisas Komisyonu çalışmaları 17.5.1976 tarih DPT-1160 sa­
yılı genelge ile başlatılmışlardır.
Özel İhtisas Komisyonları Başkanlık ve üyeliklerine; ilgili tüzük
gereğince konularının uzmanı olan, temsil ettikleri kuruluşların gö­
rünüşünü yansıtabilecek yetkiye sahip ve gerektiğinde ilgili merci­
lerle koordinasyonu sağlıyabilecek kişilerin seçilmesine özen gösteril­
miştir. Komisyonların raportörlüklerini ise genellikle Devlet Plânla­
ma Teşkilâtı uzmanları yürütmüşlerdir.
 Özel İhtisas Komisyonları çalışmalarında tutarlılığın sağlanabil­
mesi amacıyla Devlet Plânlama Teşkilâtı’nca bir «çalışma modeli» ha­
zırlanmış ve bütün komisyonlardan olanaklar ölçüsünde bu modele
uyulması istenmiştir. Komisyonlar doğal olarak sektörlerinin nitelik­
lerine göre bu modele bağlı kalmışlar, ancak gerekli durumlarda bazı
değişiklikler yapmak zorunda kalmışlardır.
Bilindiği gibi Beş Yıllık Kalkınma Plânları, «aşamalı plânlama»
yöntemi kullanılarak hazırlanmaktadır. «Üç aşamalı Plânlama» ola­
rak adlandırılabilecek olan bu yöntem genellikle şu çalışmaları içer­
mektedir.
Özel ihtisas Komisyonlarının çalışmaları ve hazırladıkları rapor­
lar genellikle her üç aşamada da büyük ölçüde yararlanılan belgeler
olmakla birlikte, özellikle ikinci aşamada (sektör incelemeleri aşama­
sında) daha büyük önem ve ağırlık taşımaktadırlar.
Özel ihtisas Komisyonları raporlarında, ilgili kanun ve buna bağ­
lı olarak çıkarılan Tüzükte de öngörüldüğü gibi, komisyonlara katı­
lan bütün uzmanların görüşlerinin tam olarak ve açıklıkla belirtil­
mesi esas alınmıştır. Bu nedenle incelenen ve tartışılan konulardaki
her türlü görüş ve önerilere (kişisel görüşler de dahil) raporlarda yer
verilmiştir.
İlgili oldukları konularda ve alanlarda, Türkiye için önemli birer
bilgi kaynağı niteliğini taşıyan, Özel ihtisas Komisyonları raporların­
dan, temel belgeler olarak yararlanılıp hazırlanacak Dördüncü Beş
Yıllık Kalkınma Plâm’nın Ülkemizin temel sorunları olma nitelikle­
rini sürdüregelen; istihdam, hızlı sanayileşme, dış ödemeler dengesi,
gelirin daha iyi dağılımı, bölgelerarası denge, fiyat istikrarı ve iç ta­
sarrufların artırılması, okuma-yazma oranının yükseltilmesi, sosyal
güvenliğin yaygınlaştırılması ve sosyo-ekonomik gelişmenin hızlı ve dü­
zenli yürütülmesi ile ulusal güvenliğimizin tam olarak sağlanması
konularında önemli katkılar sağlaması dileğiyle, Özel ihtisas Komis­
yonlarında görev almış ve raporların hazırlanmasında emeği geçmiş
tüm üyelere, Devlet Plânlama Teşkilâtı olarak, en içten teşekkürü
bir borç biliriz.

DEVLET PLÂNLAMA TEŞKİLÂTI

MÜSTEŞARI
Kemal CANTÜRK
 GEMİ İNŞAATI ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU
ÇALIŞMALARINA İŞTİRAK EDENLER

Soyadı, Adı K u r u l u ş
1 — AKTEN Necmettin, T. Armatörler Birliği Temsilcisi
2 — ALGÜL Yakup, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
3 — ARKUN Bülent, SEDEF Gemi Endüstrisi A.Ş.
(Raportör)
4 — BİGAT Sadullah, Gemi İnşaatı Sanayii Birliği
5 — BARUTÇU Mahir, Devlet Plânlama Teşkilâtı
6 — ÇİÇEK Celâl, Sanayi Odası Temsilcisi
7 — ÇİLLİ Taşkın, Gemi Müh. Odası
8 — DEMİREL Tekin M., Sanayi ve Teknoloji Bak. T.U.G.M.
9 — ERANT Engin, O.D.T.Ü. İnşaat Müh.
10 — ERGÜL Aydın, Ulaştırma Bakanlığı - Ulaştırma
Koordinasyonu İdaresi
11 — GÜN AL Niyazi Bnb.,
12 — GÜRPINAR Aybars, O.D.T.Ü. Müh. Bilimleri Böl.
13 — KAFALI Kemal, İstanbul Teknik Üniversitesi
(Komisyon Başkanı)
14 — KARADEMİR Cemal, Dz. Bankası T.A.O. Camialtı Tersanesi
(Raportör)
15 — KEMAHLI Eren, İstanbul Sanayi Odası
16 ■— KURDOGLU Namık, Yüksek Denizcilik Okulu
17 — ÖZEFE Fikret, Gemi Mak. İşi. Müh. Odası
18 — ÖZYAZIC-l Enver, T. Armatörler Birliği Temsilcisi
19 — ŞENER Bülent, T.M.M.O.B. Mak. Müh. Odası
20 — TABANLI Yılmaz, D.B. Dz. Nak. T.A.Ş. APK
21 — TİMUR Tansel, T.M.M.O.B. Gemi Müh. Odası
 TÜRKİYE' DE
GEMİ İNŞAAT SANAYİİ

I - G İ Rİ Ş
1
" Sektörün tanımı ve. sınırlanması g
1.1 - Kamu ve özel sektörü kapsayan Gemi inşaat Sanayii genel­
likle hertürlü yüzer vasıtaların inşaat, onarım ve bakım-tutumları
ile meşgul olmakla beraber, olanakları ve kullandığı teknikler nedeni
hertürlü çelik konstrüksiyon yapıları ve cihazları yapabilmektedir*
Ana malı "gemi” olan bu kolun, yeterli boş kapasitesi bulunduğu hal­
lerde diğer konstrüksiyon malları ile meşgul olacağı açıktır.
Gemi İnşaatı Sanayiinin inşaat-tamirat-bakım tutum konu-
lan tersane, kızaklı iş yeri, atölye gibi ünitelerde karşılanmakta­
dır. Bu raporda, sektörün incelenmesinde katkı ve teknoloji yönünden
"Çelik gemi" lerin inşaat tamirat-bakım ve tutumları öne alınmıştır.

Harp gemileri inşaatı ile ilgili hususlara değinilmemiş-

tir. Bununla beraber, Deniz Kuvvetlerine ait gemi inşaat ünitelerinin
kendi programları dışındaki sivil sektöre yapabileceği katkılarına de­
ğinilmiştir.

Sektörün ana malları olan çelik gemiler, Uluslararası ve

Ulusal kurallarda geçerli olan gemi gros tonilâtosuna göre ayrılacak­
tır. İyi bilindiği gibi bir volüm ifadesi olan bu değer geminin büyüt
lüğü bakımından yeter bir bilgi verir. Yerine göre taşımalarda esas
alman ve taşınan yükün ağırlığını büyük ölçüde belirten Deadweight
(DUT) ton ayrıca kullanılacaktır.
Türkiye gemi inşaat sanayiinde söz konusu edilecek gemi
sınırları s
a) 150 - 300 gros tonilâtoluk,
b) 300- 500 " "
c) 500- 1500 " »
d) 1500- 3000 " "
e) 3000- 5000 " "
f) 5000 gros tonilâtodan daha büyük gemilerdir.
Gemiler inşa tipleri, malzeme cinsleri, maksatlarına ve
çalıştıkları yerlere, sevk sistemlerine, vs. göre isimlendirilirler s

Malzemeye göre s
Çelik gemiler, ahşap gemiler» karışık malzemeli gemiler,
betonarme, plâstik gemiler gibi.
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
 Sevk vasıtalarına^göre^ j
Yelkenli, buharlı, motorlu ve sevk vasıtası olmayan ge­
miler gibi.

59,1-11 tıkları yerlere jgöre_ş_

Açık deniz, yakın sahil-şehir hattı veya nehir, göl ge­
mileri gibi.

Hizmet maksatlarına j'öre.j__

Yük, yolcu akaryakıt gemisi, soğuk depolu gemiler, ba­
lıkçı gemileri, şehir hattı gemileri, araba ferileri, romorkör, şa±,
sebze gemisi, kimyasal madde taşıyan gemiler, maden, ro-ro, gemileri,
konteyner gemileri, petrol platformları, duba, mayna, yüzer havuz,
yüzer vinç, vs..

Şu halde yukarda verilmiş çok çeşitli (geminin) hertürlü

inşaat, tamirat bakım, tutumu için düşünülebilecek değişik faaliyetler
bu sektörün ana konusudur.

2 Tarihçe %
Selçuklular devrinde Sinop (1214), Alanya Tersaneleri (1227)
devir için ehemmiyetli addedilebilecek 80-100 tonluk gemileri inşa ede
bilecek vasıfta inşaat mahalleri idi. Bu devirde Anadolu1 da bulunan
muhtelif beyliklere ait tersaneler içersinde Aydın Beyliğine ait îzmir
Tersanesi (1326) zikredilebilir. Büyüde gemi inşaatı Osmanlı Devletinin
büyümesine paralel bir seyir takip ederek gelişmiştir. Osmanlı Devle­
tinin kuruluş devresi içersinde İzmit, Karamürsel, Gemlik, Aydıncık ve
Gelibolu tersaneleri zikredilebilir. Bunlardan en ehemmiyetlisi îzmit
Tersanesidir. Gelibolu tersanesi senede 15 kadırga inşa edebilecek va­
sıfta idi.

Osmanlı devletinin yükselme devrinde tersanelere İstanbul,

Süveyş, Sinop tersaneleri eklenmiş bulunmaktadır. Bunlardan en önemli­
si olan 1455 yılında fatih Sultan Mehmet tarafından tesis edilen bugün
Denizcilik Bankası Camialtı ve Deniz Kuvvetleri Taşkızak Tersaneleri­
nin bulunduğu mevki ide kurulan İstanbul Tersaneleridir. Bu tersaneler
o devrin şartlarına uygun olarak en büyük gemiler yapabilecek vasıfla­
ra erişmiştir. Barbaros Hayrettin Paşa hatıralarında Sultan Süleyman
Devrinde bu tersanelerde yüze yakın geminin aynı anda inşa edildiğini
binlerce işçi çalıştığını belirtir.
Sinop Tersanesinde aynı anda 6 kalyon yapılabilecek inşaat
kızakları bulunuyordu. Son asırlarda bu tersanede Firkateyn ve kalyon­
lar inşa edilmiştir. Bunlar 50-70 metre boyunda gemilerdir; Osmanlı
Devletinin durma vo gerileme devrinde enteresan bir inşaatçılık görül­
mez, OsmanlIların son devirlerinde girişilmiş ıslahat hareketleri es­
nasında tersanelerin genişletilmesi ve taş havuzların inşaatı önemli­
dir. Bu tersaneler o devrin en büyük tersaneleri arasında itibar edil­
mekteydi. Hertürlü tekne, makina ve yardımcıların inşa edebilecek va­
sıfta bulunuyordu.
 Meşrutiyet devrinde tersanelerde herhangi bir gelişme ol­
madığı gibi devamlı bir durgunluk müşahade edilmektedir. 3u arada
İstinye' de kurulan özel Fransız Dok Şirketi (1912) zikredilebilir.
Ounlıuriyet1 den sonra Gemi inşaatın gelişmesi deniz ticaret filosu
gelişmesi gibi pek ağır olmuş muhtelif zamanlarda yapılan ve daha
ziyade şahsi gayretle ikmal edilen ufak gemiler, römorkörden ibaret
kalmıştır. Genişçe sayılabilecek ilk hareket 1952* de kurulmuş olan
Denizcilik Bankasının kuruluşu ile başlamıştır. Denizcilik Bankası
T.A.O. tersanelerinin bugünkü faaliyetleri bu ilk hızın gelişen bir
devamıdır, özel sektörde esaslı canlılık son 2.0 seneye münhasırdır.
Teknik olanaklarının sınırlılığı gözönünc alınırsa üretimdeki geliş­
meleri önemli seviyededir. Son 4 yıl içinde yeni kurulmuş ve kurul­
makta olan tersanelerin ise geniş olanaklara ve gelişmiş teknoloji­
lere sahip oldukları ve bu şekilde planlandıkları görülmektedir.

II - MBVCU T DURUM ; _
1 " Sektprün Kuruluşu % _
Türkiye' doki çelik gemi inşaat kuruluşlar Marmara Bölge­
sinde toplanmış bulunmaktadır. Ayrıca İzmir ve Van' da üniteler bu­
lunmaktadır.
Ahşap inşaat genellikle Karadeniz sahil boyunca yayılıdır.
Bge, Marmara ve Akdeniz kıyılarında da mahdut ahşap inşaat mahalleri
gö rülmo kt e d i r.
Çelik gemi inşaat üniteleri üç grupta toplanabilir ;
1.1 - Deniz Kuvvetlerine ait gemi inşaat kuruluşları,
1.2 - Denizcilik Bankası Î.A.O. ait 11 11

1.3 - Özel Sektör gemi inşaat kuruluşları.

1.1 - Deniz Kuvvetlerine ait gemi inşaat kuruluşları (x)

Deniz Kuvvetleri Komutanlığı tersaneleri kuruluş ve
görev talimatlarına uygun olarak diğer sivil kuruluşlara kıyasla bü­
yük farklılıklar göstermektedir. Bunların genel fonksiyonları kısaca s
a ) Donanmanın vurucu ve yardımcı sınıf gemilerinin heran
şörev yapabilecek yetenek vc hazırlıkta tutulması için onarım ve bakın*
[arını yapmak,
b ) Bütçe imkânları nisbotinde vurucu ve yardımcı gemile­
ri inşa teçhiz etmek,
c ) Ünitelerdeki kapasite fazlalıklarını 7356 sayılı dö~
ıcr sermaye kanunu çerçevesinde kamu ve özel sektör iş taleplerine
ialısis etmektir.

x ) Raporda tersane, işyeri, kuruluş gibi ifadeler eş anlamda kul­

lanılmıştır.
 Deniz Kuvvetlerinin elinde iki güçlü tersane bulun­
maktadır. Bunlardan Gölcük Tersanesi Türkiye' nin halen en büyük gemi
inşaat ünitesidir. Mevcut iki kızağında 6000-28000 DWT.1 luk yük, tan­
ker veya dökme yük gemilerinin inşaatları yapılabilmektedir.

Taşkızak Tersanesi de Türkiye1 nin 3. büyük ünitesi­

dir. Bu Tersanenin mevcut kızağında 10.000 DWT.' luk gemilere kadar
inşaat yapılabilmektedir.

1.2- Denizcilik Bankası T.A.O. gemi inşaat kuruluşları,

İstanbul' da Oamialtı, Haliç, İstinye, Hasköy Tersaneleri ile İzmir'
de Alaybey ve Van' daki inşaat ünitesinden müteşekkildir. Ayrıca Pen­
dik' te bir tersane inşa halindedir. Denizcilik Bankası T.A.O. ait
inşaat kuruluşlarına ait bilgiler TABLO I' de gösterilmiştir.

1.3- Özel sektör gemi inşaat kuruluşları s

Yakın zamana kadar yeterli sermaye gücü olmayan, tek­

nolojik uygulama yönünden yeterli görüntüde olmayan ve özellikle yer­
leri yönünden sınırlı ve baskı altında bulunan özel sektör inşaat ku­
ruluşları büyük ölçüde İstanbul Bölgesinde toplanmıştır. İzmir, Geli­
bolu ve Çanakkale, Karadeniz Bölgelerinde yüksek kapasiteli kuruluşlar
için teşvik belgeleri verilmiş bulunmaktadır, özel sektör gemi inşaat
kuruluşlarına ait bilgiler TABLO I-A' da gösterilmiş bulunmaktadır.

2 - Me vcut Ka pa s i t e

Kamu ve özel sektör gemi inşaat kuruluşlarının mevcut kapa­

siteleri tersane alanı, işçi, kızak ölçüleri, transport olanakları, vs,
dikkate almak ve geçerli çelik işleme birimleri kullanmak suretile tes-
bit edilmiştir. Buna ait bilgiler TABLO I- B' de gösterilmiştir. Yeter
li ve sürekli sipariş alınması halinde sektörlerin bu değerlerinde
önemli bir artış elde olunması beklenir.

Kamu sektörünün hesaplanmış kapasitelerinin benzeri dış ge­

mi inşaat kuruluşlarına göre düşük bulunduğu bir gerçektir.

Bu tersanelerin çoğunun aynı zamanda tamir, havuzlama, ba­

kım tutum ile meşgul olması gemi inşaat kapasitesinin düşük olmasına
bir sebep olarak ileri sürülebilir.
 TABLO I-A
DENİZCİLİK BANKASI T.A.O. 7îu;4- / [İirl
TE ESAFE LEBİ M«U./'
n mf?VU.
Toplam İnşa edebileceği Müh.ve
Tersane veya Tersane Kızak en büyük gemi Toplam Teknisyen
Kuruluşun adı Alanı _m_2_a_dedi_ Ebadları M DWT. İsçi (x) Mevcudu (xxxx)
CAMİALTI 72.000 2 91.7x16.5 20.000 1358 43/26/41
140x24
HALİÇ 69.101 2 56 x18 4.000 1740 40/51/63
70x23
İSTİFLE 25.772 1 80x20 000 1020 15/13/41

HAS KÖY 11.535 53x11.3 1.700 351 8/5/32

52x11
AIAYBEY 44-340 2
(xx) 49x3.10 2.500 403 20/14/48
32x2.75
VAN (xxx)

(x) Müstahsil5 gayrimüstahsil ve gemi adamları dahil (Haliç-İstinye-Kasköy Tersaneleri­

nin tamirat, havuzlama vs. işleri de bu toplama dahildir. Ve oran olarak $75 alı­
nabilir.
(xx) Mevcut kızakları tevsii nedeniyle kaldırılmıştır.
(xxx) Van Gölündeki gemilerin inşaatı, bakım-tutumu yapılmaktadır. Bir havuzu bulunmak­
tadır.
(xxxx) Birinci değer Mühendis, İkinci değer Teknisyen-Bessam, son değer ise İdari Personel
sayılarını göstermektedir.
 İnşa
i Edebi-
Arazinin Topl. lecek en Topl. Mühendi
Mülkiyet Ter. Kızak Kızak büyük gemi Pers. Teknis
A...d_ _ ı_ _ Durumu Alanı,, Ad. Ebadı D¥. Adedi Ad.
AAR1 İA RA TRiJiS PO RT A. Ş.Arazi 23.000 2 120x22 12.000 205 10
Kendisinin 80x24
SEDEF- TERSANESİ A. Ş. t? 72.000 2 80x18 8.000 255 15
135x24 26.000
SARI BAŞ IAR KOLL. ŞTİ. !! 2.500 1 55x10 1.000 31 1
G-EIIİ İŞ KOLL. ŞTİ. Kira 1.550 1 60x12 4.000 45 1
GAYE LTD.ŞTİ. 11 2.900 1 50x12 2.500 41 6
GEMİ İNŞA KOLL.ŞTİ. î! 3.000 2 55x12 2.500 50 -
40x9 1.800
Güusiısr î! 2.250 3 40x12 2.000 30 *■*
40x12 2.000
2.000
Ç ELİK ' TEKME A.Ş. Î1 2.400 2 70x12 3.000 100 8
70x12 3.000
PROFİLÖ A.Ş. Kendisinin 11.276 1 85x13 3.000 46 4
GEMAK" Kira 1.300 — — Donatım 34 4
Onarım
ÇELİKTRANS H
2.100 2 70x11 2.000 41 1
45x8 650
AMD OBJ LTD. ŞTİ. t?
16.200 3 75x15 3.500 63 6
75x14 3.500
60x18 2.000
HİDRODİMMİK î!
4.000 2 60x11 3.500 60 2
60x11 3.500
 İnşa Edebi­
lecek en
Arazinin Topl. büyük gemi Topl. Mllhend:
Mülkiyet Ter. Kızak Kızak Pers. Tekni
A d _ ı_____ _ Durumu . . Alanı . Ad. Ebadı. __ DW. Adedi. , Ad
CETÎAL 'YT EDI Fİ M Kira . 850 - 4 'x65 1.500 25 -
HAİTİ KAYRAK Ki ra 4.200 3 8 Tİ 4 3.000 46 1
9C cl4 1.000
8C el 4 2.500
DEGAP (x) Kendis inin700.000 1 20C 45 40.000 250 10
DÖRTLER Kira 2.400 2 6C 10 750 30
6C 30 2.500
DÖKEFEI II
4.200 5 50 4 3.500 31
60 4
“
70: 4
KIYI (x) Kendisinin 80.000 1 200:.30 40.000 757 60
yapılıy. 250x40 100.000
OYAR Kira 500-600 2 28x15 1.700 38 2
36x15 2.000
DESAlk it
1.200 2 33x8 1.500 60 2
46x12 2.800

( x ) Kuruluş halindedir. Gösterilen değer proje değerleridir.

 TABLO I-B

DENİZCİLİK MİKASI T.A.O. G'EÎIİ İ1TŞAAT KURULUŞLABI

YILLIK KAPASİTE ÇELİK İŞLEME i

......... DAT. _____ _______Tplp _
CAi.iı ALTI 34.000 8.500
H A1İÇ 5 .600 1.850
İ S TİME 3.400 1.450
IMS KöY 2.700 900
ALAYHSY (x) 2.000 . 700
47.700 13.400

(x) Tevsii sonunda bu değerler artacaktır.

Halen kuruluş başlangıcında olan Pendik Tersanesinin kapasite
değerlerine V. YATILIII Programı 1 eklenecek yeni kapasiteler
bölümünde değinilmiştir.
 TABLO I - B
ÖZEL SEKTÖR TERS KİLSLERİ 1976 YILI
YILLIK ÜRETİM KAPASİTELERİ
Yılda İşliyecegi Yılda İnşa Edeceği 10 Yıllık Ortalama
Çelik A.ğırlığı ton
5L JL17 s, a. ü.. e. . Jk d ı__ ____ Gemi DWT.(Kapasite) Üretim- Yılı £DWT)
MARMARA TRANSPORT A.Ş. 8.100 32.400 2.000
SEDEE C-EMİ ENDÜSTRİSİ A.Ş. 9.100 36.400 2.500
SARI BAŞLAR ICOLL.ŞTİ. 960 3.840 500
GEMİ İŞ KOLL.ŞTİ. 420 1.680 2.200
GAYE LTD.ŞTİ. 1.140 4.560 1.100
GEMİ İNŞA KOLL.ŞTİ. 380 1.560 785
GÜNSİN 425 1.700 1.100
ÇELİK TEiü'iE -A.Ş. . 680 2.720 1.200
PROI'ILO A.Ş. 3.050 12.000 Özel tekneler
ÇLLİKTRANS LTD. ŞTİ. 520 2.080 1.725
ANADOLU LTD.ŞTİ. 620 2.480 2.000
HİDRODİNAMİK 715 2.860 2.300
HAMİ KAYNAK 780 3.120 2.000
CEMİL YILDIRIM YE KARDEŞLERİ 500 2.000
DÖRTLER KOLL.ŞTİ. 700 2.500
DÖKE RE L YENİ GEMİ İNŞAATI 800 3.500
OYAR 500 1.500
106.400 DWT.
DEGAŞ Kuruluş halindedir.
KIYI Kuruluş halindedir.
 3 - Ü r e t i m s
a) Üretim Yöntemi - Teknoloji
Gemi inşaatı uygulanacak teknoloji bakımından çok geniş
manzara arzeöen bir sanayi koludur. Bir geminin bugün için ilkel kabul
edilebilecek metodlarla üretimi mümkün olduğu gibi, aynı gemiyi ileri
teknolojiyi uygulayarak üretmek imkân dahilindedir. İşçiliğini kısmen
ucuz olduğu ülkelerde gelişmemiş metodlarla ekonomik olarak gemi üre­
tilmesi mümkün olabilmektedir. Ancak emeğin çok pahalı olduğu ülkeler­
de bu emekten tasarruf sağlayacak ileri teknolojilerin uygulanması za­
ruri olmaktadır. Üretilen geminin kalitesinde uygulanan ilkel ve ileri
teknoloji yönünden çok büyük sayılabilecek farklarda görülmektedir.
Esasen özel sektörün hitap ettiği pazardaki yatırımcıların yatırım
büyümesine sebep olacak yüksek kaliteden kaçınmaları ve buna ilâveten
yatırılacak meblağı muayyen bir seviyeye yaymak durumunda bulunmaları
özel tersanelerini ileri teknolojiyi adapte etme mecburiyetiyle karşı
karşıya bırakmamaktadır.

Özel sektör tersanelerinde gemi üretimi yönünden uygula­

nan metodlar bu endüstri side hamleler yapmış memleketlere kıyasla
basit ve ilkel mütalâa edilebilir. Ancak yurt içinde mukayese edildi­
ğinde kamu tersaneleri seviy esine erişen kuruluşların yanı sıra en
ilkel metodlarla faaliyetlerini sürdürenler de müşahade edilmektedir.

Gemi üretiminde uygulanacak teknoloji genellikle talep

şartlarına, rekabet şartlarına, istenen teslimat sürelerine, mevcut
arazinin büyüklüğüne, teçhizatın vo kaldırma makinelerinin kapasite­
lerine tâbi olarak değişmektedir.

Kullanılmakta olan yaygın teknolojiye göre ortalama

üretim girdileri TABLO 2' de gösterilmiştir.

Bir gemi inşaatında üretim şeması aşağıdaki gibi veri­

lebilir.
- Geminin maksadına uygun dizaynı (optimizasyon, formun
tesbiti ve gerekli deney havuzu çalışmalarının yapıl­
ması, klas kuruluşu kaidelerine uygun inşaat resim ve
projelerinin tamamlanması).
- Şartnamelerin, malzeme-teçhizat-sipariş plânlanması.
- Geminin inşaat şeklinin saptanması, Kızakta veya ha­
vuzda parça veya profabrika inşaat (Transport imkân­
larına bağlı)
- Soç-köşebent malzeme işlenmesi- parçaların birleşti­
rilmesi, büyük parçaların kızak üstünde birleştiril­
mesi.
- Tamamlanmış çelik teknenin denize indirilmesi.
- Hakine yardımcıların vs. rıhtımda montajı.
- Seyir deneyleri ve teslimi.
 Türkiye' deki inşaat kuruluş larında ortalama girdileri
TABLO 2' de verilmiş bulunmaktadır. ~....——

TABLO 2
ÜIETİM GÎKDİLEF.Î (YILLIK)

Gir_di.lp.r_ r_ i__m . __M jğ _k-JLü. ,r_A_

Celik malzeme ton 25.000
(levlıa, lama,
köşebent)
Eloktrod adet 12,5 Milyon
Muhtelif Borular metre 125.000
Kereste m3 5.000
Yağlı Boya kg. 1. Miİyon
Ana Makiııa IIP 30.000
(Beheri 100- 2.500
IIP1 lik makinalar)

Bunla im dışında ortalama değer olarak verilemeyen her

türlü elektrik kabloları, valflar, çeşitli yardımcı makinalar, güver­
te makinaları, vinç, ırgat, vs. ilerde değer olarak verilecektir.
b) Üretim :
Kamu ve özol sektör gemi inşaat kuruluşların 1960-1975
yılları arasındaki üretim değerleri TABLO 4’ de verilmiştir.

Özellikle gemi inşaatında planlı kalkınma hedeflerine

ilk üç dönemde de ulaşılamamıştır. Aşağıdaki Tablo 3 bunu açıkça
gö stermekt ed i r.
TABLO 3
1973 - 1977 Gerçekleşen
^Taleşp. Tahmini, Yurd içi _ Dış. Alım
100.000 BWT. büyük - no
60.000 - 100.000 Dv/T. 2 - 2
20.000 - 50.000 15 . - &
10.000 DWT. 4 - 10 5
6.000 D YİT. 8 9
3.000 D YİT, 20 30
300 - 1500 DWI. 50 - 75 57
ve muhtelif tip

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)

 Genellikle büyüle tonajlı gemi inşaatında dışa dönük bir
uygulamanın, plân hedefleri dışında kalınmasında etkisi büyüktür.
Genel kredi ve teşvik olanaklarının Özellikle özel armatörü yurd için­
de gemi inşa ettirmeye özendirici mahiyette tertip edilmesi ve sağlan­
ması suretiyle plân hedeflerine özel sektöre isabet eden pay yönünden
erişilmesi daha kolay olacaktır. _Büyük tonajlı gemilere daha büyük
ağırlık verilmekle beraber küçük "gemilerin do kredi olanakları dışın- '

da tutulması yanlış bir uygulama olacaktır. Üretim hedeflerine eri-

ş“île meme sinde kamu armatörlerinin tutumlarının büyük payı vardır.
 TABLO 4
DERIZCILİK BAMA SI T.A.O. CAMİ ALTI TERSAKES İRDE
« 1960- 19?6. YILLARI RP A İHŞA 1DİLEIT GEMI1SR — C.

_ Go rainin Adı D. W.T. Teslim Tarihl

ASİDİR D AVER ŞİIEBİ 6.500 1960
HAVRA (5 Ad.) 75 1961
KLAVUZ 4 1961
CAMİALTI I 1961
CAMİALTI II 1961
MAVRA (5 ad.) 30 1961
MAVRA 60 1961
YÜZER HAVUZ 15.000 1962
MAVRA (3 ad.) 60 1962
PRİZMAH 75 1963
5 KLAVUZ 1963
CAMİALTI ROM. - 1963
MAVİLİ (2 ad.) 100 1963
(i t ,! 1 100 1963
" (4 " ) 100 1963
MAVRA 30 1963
PALAMAR MOTORU (6 a d . ) „ 1964 "
ŞAT (3 a d . ) 75 1964
YAKIT I TARKERI 1.200 1965
ILIRL'M AR. VAPURU ... 1965
İSÇİ MOTORU (4 a d . ; 1965
HJARTÖR (2 ad. 1965
MAVRA (4 ad. 75 1965
MAVRA (4 ad. 75 1965
ÇIKARMA ARACI (Ğ a d . ) 1965
DERE T MOT. 19 6 Ş
PİLOT VII ROMOEKÖR 60 1966
PİLOT VIII RÖMORKÖR 60 1966
PİLOT IX 60 1966
SALACAK ARABALI VA]uru — 1966
ÇIKARMA APACI 1966
EMİRÖRÜ ARABALI VA;ahu 1967
MERSİR DALGIÇ MOTORU 1967
SAMSUR " » 1967
ULUBAT S U GEMİSİ 750 KL968
MARTI MOTORU ... 1968
AVCI BOTU 28 1969 -
AVCI BOTU 29 „ 1969
AVCI BOTU 33 1969
PIRAR III SU TARK. 150 1969
PIRAR IV " 11 150 1969
PIRAR V " " 150 1969
PIRAR VI :ı ■' 150 1969
O AMAL Tl TERSANESİNDE 1960-1976 YILLARIMDA İNŞA EDİLEN GEMİLER
(devamı)

AMİRAL Ş. OM ŞLB. 12.400 1970

İSTANBUL FERİBOTU 1970
SÖNDÜREN I GM. 1971
TOPKAH AR.VP. 362 1971
EYÜP " 362 1971
SEDEFADASI YOL. GM. 215 1973
İNCİ BURNU » " 215 1973
PHUVEZE KOSTERİ 1200/2700 1973
NİGBOLU " 1200/2700 1973
ÇALDIRAN " 1200/2700 1973
K0TIAÇ " 1200/2700 1973
BOSTANCI YOL. GM. 215 1974
ANTALYA KOSTERİ 1200/2700 1974
AĞRI !î 1200/2700 1974
ANTAKYA " 1200/2700 1975
ARTVİN " 1200/2700 1975
YÜZER HAVUZ PONTONU 2250 Kaldırma 1975
kapasltesl.
BANDIRMA FERİBOTU 550 1976
 TABLO 4
(devanı)

DETTİ ZC İLİK BANKASI T.A.O. HALİÇ TERS ABESİ

19.60-1976 DOKLIJİ YELİ GEMİ İNŞAAT DURUMU

C-__ e_ m _ T__ i _ _i_ G. Ton _ Teslim _Tarihi

ARABA VAPURU 763 1960
ATELYE G-EMİSİ 55 1961
ROİÎOPJIOR 190 1961
ARABA VAPURU 1196 1962 —
ROKORKÖR 79 1962
î!
150 1962
îî
60 1963
??
30 1963
ARABA VAPURU 1198 1964-
II II
1198 1964-
PİLOT BOT 50 1965
ARABA VAPURU 1198 1965 *
TEEIJ PERİSİ 1377 196 6
ÇIKARMA APACI ... 196&
TAŞIT FUUTOMJ - 1966
ROI.IORKÖR 68 1966
DUBA 304 1966
ÇIKARMA GEMİSİ ...
19 66
SAÇ MAVHA - 1966
L.P.G. TAMERİ 697 1967
SU TIlNICE Rİ 470 1968
AVCI BOTU 200 1969
TAMER 2550 1969
ARAM VAPURU 1198 1970
ıı il 1970
1198
TRER PERİSİ 1918 1972
FERİBOT 3444 1973
YOLCU GEMİSİ 1900 1975
T HER FERİSİ 1918 1975
ULUDAĞ YOLCU GEMİSİ 1900 1976
VAR FERİBOTU 1766 1976
ADEM YAVUZ Ş. II. YOLCU GM. 456 1976
 TABLO 4
(devan)

DEHİZCİLİK BARKASI T.A.O. IS TİME TERSAHESİ

1960, - 1976 DÖmiıJTOE IEŞA BDİIED GEMİLER _

Teslim
0 ,e, jı .1 A A A, 2.. P„. A . A. ,j ı _ _Tar1h. i

MALTEPE 580.90 G-. Ton 1962

KUVVET . -- 1963
SUADÎYE 588.90 G. Ton 1964
IÎOPA I 163.00 G. Ton 1965
PİLOT III 117.00 G. Ton 1966
PİLOT IY 117.00 G. Ton 1966
MAHÎSA I 499.00 G-. Ton 1968
AVCI BOTU 160.00 Tae 1968
yükte deplasman
KAPTAET KEMAL 1700 DW. 1969
SİSMİK I (Tadilât) 1100 DPT. 1976
 TABLO 4
(devan)

1960 • ■ 1976 bökemi

PIRTI ZCİLİK BAJpOYSI. Tj,A.0._ ILI S KÖ Y TEF EAElBİRBE ÜRETI] 1;P CEMİLE

Geni Tonajı (BWT. Teslim

C^ _ e ıı i_ A_d_ Gro_ss_ton ,veja. dejolasman) Yılı
HASKÖY YOLCU YP. 430 1962
60 TOPLUK MAYLA 60 BUT. 1963
î? ' îî 11 60' BUT. 1963
39 l'To.lı ROMORKOR 27.6 Deplasman 1963
KLAVüZ MOT. -1- 12 1İ 1963
iî U _2~ 12 îî 1965
!? ?? 12 îî
~3~ 1965
îi n 12 Îİ
-4- 1965
îî îi 12 iî
-5" 1965
MUŞAMBA MOT • 8,5 îî 1966
SAÇ LAYTEF. -1- 250 BUT. 1965
11 il „2~ 250 BUT. 1964
İl î i -3- 250 BUT. 1964
Îİ îi 250 BUT.
-4- 1965
îî î; 250 BUT.
-5- 1965
îi îi 6 250 DUT.
- - 1965
Îİ îi - 7- 250 BUT. 1965
îi rî -8“ 250 DUT. 1965
i iİi 250 DUT. 1966
-9-
ROMORKOR 195 Deplasman. 1966
I! Îİ 1966
195'
MAEİEBOT 5.3 DUT. 1966
11 -2“ DUT. 1966
5. 3
1) -3- BUT. 19 66
5.3
1) DUT. 1966
-4- 5.3
11 -5~ BUT. 1966
5.3
PALU'MR MOT ORU 9.5 1967
IKIZ L POİTTOTT 125 1967
AVCI BOTU 160 1971
SAÇ LİTTERİ -1- 250 DUT. 1968
ıt ıı ~2~ 250 dut; 1968
11 fi -3-- 250 BUT. 1968
ıı n '250 DUT. 1968
li îî 250 DUT. 1968
-5~
11 11 -6- 250 DUT, 1968
11 11 250 DUT. 1968
"7”
ÜSKÜDAR İSK IiLl bubisi - 1968
GÖKÇEADA YO. LCU TJRAEALI Y. 568. ^ Gros ton 1968
KOSTER 1700 BUT. 1700 BUT. 1972
 HÂS KÖY TÜJRS/JÎLSÎBDİ; ÜEtTİLER GEMİLER
(aovanı)

KAVRAR -4- - 1970

KAVRAR -5- -- 1969
KLAVUZ MOT. -1- 17 Deplasman 1973
» » “2- 17 " 1973
" " ”3- 17 " 1974
" " -4- 17 " 1974
125 Tonluk Şat 125 DAT. 1973
125 Tonluk Şat 125 DAT. 1973
75 Tonluk Şat 125 DAT. 1973
10 Mt. Çelik sal 15 DWT. 1973
PALAMAR MOT. -17- 18,5 Deplasman 1975
" rı -18- 18,5 Deplasman 1975
ii ıı -19- 18,5 Deplasman 1975
E Tipi iskele dubası - 1975
ıı ıı ıı ıı „ 1975
ŞAT (2 a d . ) 125 DAT. 1976
 DENİZCİLİK BARKASI T . A . O . ALAYBEY TERSANESİNDE
İHSA EDİLEN GEMİLER

G e m i n ı n d ı K a jd a_ s i jt _ e_

PALAMAR 5 MOTORU
ICLAVUZ S I » 12 GPıî
KARŞIYAKA ROMORKÖEİİ 108 GRT 900 BHP.
KADIFEKALE » ît İİ iî ;ı

BOZ TEPE " n ît

ASFALT III TANECE El 836. 16 ”
ASFALT IV " ti ît
TOROS I i? 1580 fi
AKSU RÖMORKÖRÜ 108 ti 900 BHP,
ERTÜRK I YOLCU GEMİ'
EMİR ÇAKA MOTORU
AYDIR REİS MOTORU
BOT VI 12 GRT
ti ti
BOT VII
Aı i Mı L R/V ŞA 11 11
1
11 I
UĞRASKAR
PİLOT 10 îl t?

PİLOT 11 ti ît
PİLOT 12 İİ 11
;iyi İJİ.ll'j X İjj .L1 I T O T. —
1î ti tt —
IŞIK
SEMA t? Si 11
1? ît ti
UFUK
 TAB10 4
(devam)

1960 - 1976 YILLARI ARAŞİBDA

ÖZEL SEKTÖR TEESAHELERİEDE ÜRE TİLER
GEMİ ADET VE DWT.' MEl

1) mWABı\ _
. JL. A . JP.. . ....... _, JDWT._ _ ^.e-A-® .i
LPG Tankeri ALEV GAZ 1300 m3 1971
Tanker "YMÎİKCA" 2300 1972
Tanker "EERZİlrOR" £300 1974
Tanker "BALIKESİR" ^TÖÖO 1974
Koster "İMAKOGLU" 1000 1974
Koster " SrKTER-ÇELEKK" 2700 1976
Koster "OIÎHİİT DLVAL" 3100 1976
—ar

2) SEPET TERS Alili S İ ^ .

150 HP Römorkör - 1973

150 HP Bomorkör - 1973
50 HP Ronorkör - 1973
50 ITP Romorkör - 1973
50 EP Römorkör - 1973
50 EP Romorkör - 1973
Cevher Gemisi "TRABLUS" 2500 1974
Koster "HAKIET" (Yalnız tekne) 1000 1975
2500 BHP„ Yangın Römorkörü "ÎPRAŞ" -- 1975
Koster "IŞIKLI DERİZ" 2670 1975
Dula 1975
Koster "IŞIKLI DERİZ" 2670 1976
Kazık çökme dubası 1976
Vinç dubası 1976
800 tan devrilir taş dubası 1976
BHP. Romorkör 2600 1976
BHP. " 1200 19 r
■ Hizmet Gemisi 800 1976

3) SMtEBAŞIMR KOLL.^TA, A
Koster "FATİH SULTAH" 500 1973
Koster "SARI‘BAŞLAR" 1000 1975
 TABLO 4
(devam)

4) GEMİ İŞ KOL1.ŞTİ. _s
._T_ . 1 „ P . . i. . _ _.... .... ... S_ e n e. _
....
J3WT.„
Koster "DURSUN ALλ 450 1967
Koster "ARDI ŞER" 450 1967
Koster "PROFILO" 850 1968
Koster "SEYRİ ÖZTÜRK» 550 1968
Taııker "SİRA" 650 1969
Koster »SÜLEYMAN KAPT-ATOGLU" 850 1969
Koster »HİLMÎ OĞULLARI" 1000 1968
Koster »ARZU» 1000 1969
Koster "MUSTAFA KE1IAL OKAN» 1000 1968
Koster "KÂZIM KAPTANOĞLÜ" 1000 1969
Koster "MEHMET İNANÇ" 1000 1970
Koster "BİZİM REİS" 1000 1970
Koster "ANAFARTA" 850 1970
Koster "KAZIM KAPTANOĞLÜ" 1000 1970
Koster "ŞABAN KAPTAN" 2200 1973
Koster "SEPBR YAĞCI" 2650 1974
Koster 2800 1975
Koster "ENGİN KAPTANOĞLÜ" 1000 1976
GAYE LİMİTED §Tİ._ ,
Tanker "GAYE I" 1100 1972
Koster "KAPTAN SERER" 1200 1973
Koster "YUSUF KALKAVAN" 1100 1974
Yakıt dubası "İPRAŞ" 3000 ,m3 1975
Palamar Botu "BOTAŞ" 1976
Palamar Botu " 1976
Palamar Botu " 1976
Kılavuz Botu " 1976
Kılavuz Botu " 1976
Kılavuz Botu " 1976
Koster "HACI ARİF İCAPTAN" 2600 1976

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)

 TABLO 4
(devam)

' 6) GEMİ İIİŞA ICOLL. ŞTİ.

.P... . BUT.. . S e n e s
Koster ' ÇEPER GÜVLL 1” 130 1967
Koster ' KASIM KAPTA1I" 285 1967
Koster 'İUAÎİDILAR I” 300 1968
Koster 'SOFULAR I” 300 1968
Koster 1 SAKIBAŞLAR I” 300 1968
Koster 'KUŞETİ KAPTAN" 200 1968
Koster 'HACI SÜLEYI.LUI" 200 1969
Koster 'KAYACR” 200 1969
Tanker ’ROMOİL" 500 1969
Kostor ' ŞABAII KAPTAN" 300 1969
Koster ' SARIBAŞLAR II” 300 1969
Koster 'GÜESOY KARDEŞLER" 175 1970
Koster 'ŞEHNAZ KARDEŞLER" 175 1970
Koster 1 İKİZLER " 450 1970
Koster 'SALİH TUEAH" 350 1970
1

Tanker 225 1971

-1

Koster 'ALİ OSAN I" 250 1971

Tanker ' KAFAER" 125 1971
Koster 'MECİTOĞULLAEI" 200 1971
Tanker ' KAPTAN ALT” 50 1971
Koster 'DOĞRUYOL I” 400 1971
Koster ’ATASOY III” 300 1971
Tanker 'BOPA I” 150 1974
Koster 'IIEÖDET KALKAVAH" 300 197 a
Tanker ' YAKAKÖ Y" 1300 1975
Tanker 'REŞİT KALKAVAH" 1300 1975
Koster 'HUSEYİH YARDIMCI"(İns.Hal. ) 2000 1976
Koster 'DOĞRUYOL II” 500 1976
Koster 'ARİF KAPTAH" 750 1976
Koster ' TÜRKHOL" 1080 1976

7) GÜHSİH GEMİ S ALFA Yİ KOLL.ŞTİ.

Koster "IL'lCI TALİP” 400 1971
Koster " SELAHAT" 400 1972
ICostor "EHGİH” 400 1972
Koster ”İLHAK KARAVELİ” 400 1973
Koster " AMAÇ KOLL.ŞTİ." 1000 1974
Koster " KARADEHİ Z G-EMİC1LİK" 1700 1974
Koster "MEHMET ÜHLÜ” 1000 1975
Koster ” MEHMET ÜHLÜ” (İnş.Hal.) 1700 1975
 TABLO 4
(devan)

T 1 .JB. DWT. S e n e s i

Koster "ÖZGÜR KOLJj. ŞTI. " 1200/1800 1976

Koster "IIASAH MS EL YAZICI" 1976
Koster " DİTTİZ BAKLİYAT KOLL.ŞTÎ. 1976

8) ÇELİK SKEE A. Ş.
Koster " KAMALI" 300 1966
Tanker " IîARAVL'Lİ OĞLU" 750 1968
Koster "M, YILDI R/AK" 300 1968
Koster "M. YILDIRAN" 300 1968
Koster "İDRİS YILDIZ" 1000 1969
Koster "CEMAL BODUR" 265 1969
Tanker "KEMAL TELLİ" 1000 1970
Koster " SARIBAŞIAR" 400 1970
Koster " YARICIOGLU" 1700 1971
Koster "DERYA" 2500 1973
Koster "DERYA" 2500 1974
Koster "OĞ-TJZKAE" (İnşaHal.) 2500 1975
Koster "ÇELİK TEKNE"(İ nşa Hal.) 2500 1976

9) HÎOPİLO ,
Turistik Yat 1974
Turistik Yat 1975
Turistik Yat 1975
31 Metre lüks yat 1976
10,5 Metre lüks yat 1976
25 Metre lüks yat 1976

10) GEMAK KOLL.ŞTÎ. . k ,

Geni inşa etmemektedir. Geni donatımı ve onarım yapmaktadır

11) ÇELİKTHAES DZ. İi^AAT LTD._

Klepeli çamur dubası 200 1965
Klcpeli çamur dubası 200 1966
Ko s t o r " BAPıTI II" 1000 1966
Koster "MİLAS" 1000 1966
Koster "01 LİKTTuAKS" 750 1967
Koster "ARİE" 750 1967
Koster "ORKAİT I" 450 1968
Koster "0RIL1L II" 450 1963
Koster "HAKLET" 750 1968
Koster "H, AVCI" . . 750 1968
 TABLO 4
(devam)

T _ i _p i DWT. S e nw Q m j3_ i

Koster "DAR3U" 450 1968

Koster "POYRAZLAR" 450 1969
Koster "KAPTAN Ii.I" 450 1969
Asit Tankeri "DUNSAN" 1500 1970
Koster "KAPTAN II.II" 550 1971
Koster "0 PİLİN III" 1650 1972
Koster " BEŞERLER" 650 1972
Romorkör " AİTALYA I" 300 BHP. 1972
Romorkör "ANTALYA II" 300 î! 1972
Romorkör "ANTALYA III" 300 ?? 1972
Romorkör "ANTALYA EV" 300 51 1972
Palamar Botu "İPBAŞ" — 1972
Palamar Botu "TAPO" 1972
Romorkör "ALTüN KARSAN" 300 BHP. 1973
Romorkör "GÜÇLÜ il" 2500 1973
Romorkör "İZMİR RAPİNERİSİ"I ■ 2500 1973
Romorkör "İZMİR RAFİNERİSİ"II 2500 1975
Koster "ÇELİKTRANS II" 1000 DFT. 1974
Koster "MEffilET ER VE KARDEŞLERİ" 1000 îî 1975
Koster " ÇELİKTRANS" 1200 î i 1976
12) ANADOHJ DENİZ İNŞAAT KIZAKLARI LTD. ŞTİ. :
Koster "M.ÇAKRAZLI" 650 1966
Kum Motoru 120 1966
Koster "EIPKI ŞİŞMANYAZICI" 450 19 66
Koster 11IÎUHİ T TIN YENİ GÜN" 500 1967
Koster "A.0. KARAVELİOĞLU" 850 1967
Koster "İSMAİL KALAYCI" 450 1967
Koster "ŞAPAK REİS" 300 1967
Koster " RECEP 300 1967
120 HP. "ARI" tipi romorkör 1968
120 HP. "ARI" tipi romorkör - 1968
Koster "DEMİRCİ I" 300 1968
Demi r " DEIIIPlC II"
i 300 1968
Demir "FEHMİ 'AKGÜL" 300 1968
Demir "CAVİT ÇAPAN" 300 Qf
Demir " CEîıAL BUDAK" 230 1968
Demir "İDRİS YILDIZ" 1000 1968
Demir "DONAN A İŞTİRAKİ" 300 1968
Demir "OSMAN OGüZKAN" 1000 1969
Taşıt dubası "BAYINDIRLIK BAKANI’ 180 1969
Koster "KAZIM SEFER" 450 1969
 TABLO 4
(devam)

i. , „ il DWT« Senesi
120 BHP. Arı tipi Romorkör"Bay. Bak.’" 1969
120 BHP. Arı tipi Ronorkö r'’ Bay. Bak." 1969
120 BHP. Arı tipi Roîiio rko r''1 Be,y. Bak." 1969
125 Ton taş dukası "Bay ba în 1970
125 Ton taş dubası "Bay.Bak." 1970
125 Ton taş dubası "Boy.Bak." 1970
125 Ton taş du b ası ’ 1 Ba y. Ba k. " 1970
120 BHP. Arı tipi romorkör 1971
120 BHP. Arı tipi ro mo rk o r 1971
125 Ton taş dubası 1971
125 Ton taş dubası 1971
Koster " ATIL LTD." 1500 1971
Koster " PBTROL TRANSPORT" 250 1972
Kimyevi madde tankeri "BOPA" 1100 1973
Koster ARİF G0K3U" 1800 1973
Koster KAMİL K0L0T0GLÜ" 1800 1974
Koster ASILI İS HU 1 100 LU" 1800 1975
Koster ORHAN ZlHDAHCIüdlU"(İns .Hal)1800 1976
Koster Aidi STIRMA GEMİSİ" 950 1976
Koster 2600 1976
Koster 2600 1976

13) KAVAK HİDRODİNAMİK

Asit tankeri "ASİT I" 3300 1974
Ko ster " KAPTAİTOĞ LU 5 5 2600 1975
Koster »ORHAN ZİNDANCIOGHJ" 800 1976

14) HAKİ KAYTAK s

Koster "UZUÎTOGLU" 1000 1974
Koster "BBDRİ i.LOB" 1000 1974
15) ALARKO %

Tersane kurulması için prensip kararına varılmıştır. Ancak

kuruluşun yapılabilmesi için Tuzla' nm tahsisi beklenmek-
tedir.

16 ) BBGAŞ %J, Kuru lu ş Ha 1 i nd e)

Koster "DB'GAŞ" 2500 1975
Koster "ASIK İSTANBULLU" 3000 1976
 TABLO 4
(d ovanı)

T_ _jo _ i ^ LKT. _ _ S e n e s_ .1...

17) P A SAİT ;

Koster "ALI IAİLY01TCU" 820 1975

Koster "SAİT UĞURLU" 420 1975
Koster "REMZİ ATASOY" 650 1976
Koster "BRRTİRCA1I I" 500 1976
Ko s t or '' KOÇLAR II) 550 1976
Koster "MUSTAFA PAKSOY" 750 1976

18) GÜLTBKİK DÖICEEEL _ ,

Koster 2000 1975

Koster 250 1975
Koster 2000 1976
Koster 500 1976

19) OYAR İŞ GEMİ IITŞA jŞAUAYİÎ_ j.

Koster " TAYYAR ŞEMAYA» 780 1975
Koster "AIvZOÇ" 780 1975
Koster "SARG AİT" 780 1975
Ko s t er " KUS TARA ESIİR" 780 1975
Koster "İIİHAT ATASOY" 500 1976
 T A B L O 5

YURT BIŞUDAi: SATIR ALT İTAN

TİCARET UiAlİLİIRİ

Y ı l ı A d ı G-ro s DWT. C i n s. i . B E DEL İ

1961 Toplam olarak 22/773.394 U.S.#
1962 Toplam olarak 28_.556.127 U.S.#
1963 Toplam olarak 81.287 U.S.#
1964 Toplam olarak • 13.436 U.S.#
1963 Toplam olarak 3.500.000 U.S.#
1966 TRJVA 3422 - Yolcu Feribotu 16.930.000 Fr. Cs.
1967 PAYA S 22176 36413 Tanker 3.000.000 U.S.#
1968 GERMİ K 37926 64902 II
5.500.000 U.S.#
1968 - - -
1969 G.A.F.CEBESOY 10058 12280 Kuru Yük Gemisi 3.999.000 U.S.#
îî
G. R. GÜMÜŞ PALA 10058 12280 m s; it
3.999.000 U.S.#
ıı
M. EEEĞLİ 21197 28865 Dökme Yük Gemisi 12.250.000 F.F.
1970 DAL AMAN 10029 15100 Kuru Yük Gemisi 16.410.000 D. 11.
İİ
PI PAT 9042 12350 İl ÎT f?
3.899.450 U.S.#
il
GENERAL K.ORBAY 10240 12280 İİ İİ îi
3.995.000 U.S.#
Îİ GENERAL Z. D OĞAN
10240 12280 i? ît îl
3.995.000 U.S.#
îî
KÖYCEĞİZ 10029 15100 iî i i SI
16.410.000 D. M.
il
MERİÇ 9042 12350 î i ti îi
3.900.000 U.S.#
1971 ARAS 9042 13090 Kuru Yük Gemisi 3.990.540 U.S.#
il
LİCLE 9042 13090 fi (f Ü
3.997.002 U.S.#
1972 ICEBAN 9046 12350 Yük 3.997.002 U.S.#
îi
GEDİZ 9046 12350 Yük 4.011.401 U.S.#
" ERDEM R 15843 27269 Yük 2.225.000 Sterlin
1?
ERZURUM 15843 27269 Yük 2.225.000 îî

W
RAMAN 3651 5935 Tanker 590.000.000 Yen
L973 ADIYAMAN 3651 5935 Ta n k e r 590.000.000 II

îî
KOCAELİ I 14825 22249 Yük 1. 874.100.000 îi
 TABLO 5
(devan)

klı __A__d.. __ı ___ , ..fi.ro sDWT.

_ ı n A B E B E L İ.
.974 RAJYEJY 49786 87868 Tanker 4.458.200.000 Yen
i î GAZİANTEP il
143923 5.500.000.000 "
fi İSPARTA 1696-1 27003 Yük 1.855.017.000
t I URLA î? 1.854.305.100
16964 27003
î?
975 21597 35775 7.800.000 U.S.#
975 ÜLGAS 2234 3596 î? 3.500.000 U . S . #
Türk Ticaret Filosunun toplam tonajı (150 GT. dan büyük gemiler
31.8.1976 tarihi itibariyle)

A d e t Grop jTojıildto

1.049.95X

4 ~ Lig Ticaret Burunu _

a) İthalât.
(l) Ürün İjtlıalâtı_
Türkiye* de gemi inşaatının yeteri şekilde gelişmemesin-
■ ticaret filomuzun ihti'yaclarının Yurt dışından temini etmekteki te-
inil gelir. Gemi ithalindeki kolaylıkların, gemi inşaatında kullanı­
şı ve Yurt içinden temini mümkün olmayan malzeme temininde bulunmana-
komple gemi ithalini kolay hale sokmaktadır. Yurt içi gemi inşaatı
lansiycline rağmen, Yurt dışından gemi ithali, bu sanayiin gelişme
|i önlemektedir.
Türkiye’ ııin son on yılda ithal ettiği gemiler ve değer-
i TABLO 5! de verilmektedir.

1.2.1 Yarı Ürün Itlıalâtı^

Bu sektördeki yarı ürün olabilecekler ana makinalar, j^ar-
iı makinalar, generatörler, kompresörler, dümen makinaları, ırgat
inaları, vinçler, tulumbalar, navigasyon cihazları, vs.dir. Bunların
; tonajı, tipi vs. gibi çok faktörlere bağlı olarak değiştiği açık-
i Bunlara ait yıllık ithalât değerleri ana makinalar, demir ırgatlar,
n makinaları, navigasyon cihazları, özel valflar, generatörler, özel
mbalar vs. yılda 12--15 nıilvon^# tutmaktadır. Genel olarak geçmiş
dönemindeki ithalâtgemi îiocTedrrnin L'50g5CT arasında değişmektedir.
 £31 Jlaı mmad.d.e _îthaljğtı_._
Gemi inşaatında. jsaç-prof il ve muhtelif borular, flenç-
ler ham maddeyi teşkil etmektedir. Bu maddelerin tamamı Yurt içinde
üretilmektedir. Ancak ana hammadde durumundaki sac ve profil Yurt
içi üretimi Yurt içi talebini karşılayacak düzeye çıkamamıştır. Bu •
üretim eksikliği sebebiyle, esasen açığı kapamak amacıyle Türkiye Saç
ve Profil ithâl eden bir memleket durumundadır. Gemi inşaatında kul­
lanılan saç ve profiller diğer genel maksatlı saç ve profillerden
daha yüksek kaliteli olduğundan özel irıulâtı da gerektirmektedir.
Standart ve St-33 kalitesindeki imalâtla kapasiteleri dolduracak çe­
lik üretim tesislerini bu Özel imalâta yöneltmek çok kere imkânsız
olmaktadır. Buna ilâveten Yurt içi fiatlarla dünya fiatları arasın­
da do büyük bir düzensizlik bulunmaktadır. Bu fiili durumun sonucu
özel sektör tersanelerinde gemi inşaatında kullanılan saç ve profil­
lerin çok büyük bir'kısmı ithalâtla karşılanmaktadır. Çok özel çelik
çekme borular dışındaki diğer hammaddeler ise Yurt içi üretimden kar­
şılanmaktadır.
Yurt içi çelik fabrikalarının gemi sacı imalindeki tes­
lim şartları genellikle aylık kotalar şeklinde yürütülmektedir. Gemi
inşaatı yönünden bu uygulama tamamen terkodilcıelidir. Yeni Fabrika­
ların üretime geçmesinde hertürlü kalite, fiat ve teslim şartlarının
Milletlerarası değerlere uyması şarttır.
İ h r a c a a t.
Bugün sipariş yetersizliğinden kapanmış olan bir özel
sektör tersanesinde inşa edilen ve 1972-1973. yıllarında ithalâtı
gerçekleştirilen 3 (üç) adet Eo-Bo tipi gemi dışında yapılmış her­
hangi bir ihracaat mevcut değildir.
ı ..
Dünya geni inşa kapasitesindeki talep üstü potansiyel ve
buna karşılık petrol kriziyle başlayan talep eksikliği muvacehesinde
ihracoato yönelik bir netice alınması, harcanan bütün çabalara rağ­
men bugüne kadar olumlu sonuca bağlanamamıştır. Vergi iadesi, inşa
edilecek gemilere ait malzeme ve cihazlara ait ithal muafiyetlerinin
ihraç anındaki usullerle ilgili hususları, uzun süreli ilıraç kredile ­
ri ve devlet sübvansiyonları süratle çözüm isteyen ihraç konularıdır.

İ3). 3tok Burumu _

Bu sektörde üretilen geminin stoklanması gibi bir husus
cihetteki düşünülemez. Ancak bu üretimde kullanılan hammadde stokla­
rıyla, makino ve teçhizat gibi sektör için yarı mamul kabul edilebi­
lecek malların batıda olduğu gibi muayyen bir termine bağlı uzun va­
deli siparişlere bağlanması ithalât rejimimiz muvacehesinde maalesef u
mümkün olamamakta ve bu nedenle malzeme ihzaratı için harcanan süre
nedeniyle geminin teslim müddeti artmaktadır.
 (jo ) Yurt JEçi T_alejp_ g, _

Yurt içi talebi Cumhuriyot Hükümetinin kredi yo teş­

vik politikasına tamamen bağlı olarak değişik bir manzara arzetmiş-
tir. Gemi inşaatının teşvik edildiği ve kredi olanaklarının sağlan­
dığı dönenlerde bu imkânlara bağlı olarak talep artmış aksi haller­
de talep tamamen düşmüştür. Bu politika dışında,, planlarla munta­
zaman kamu armatörlerinin gemi talebi düzenli bir şekilde yürütül­
mektedir. Ancak bir büyük armatör durumundaki D.B, Deniz Bakliyatı
T.A.Ş. ihtiyacını ithalâtla gerçekleştirme ve en azından Özel sek­
tör olanaklarını kullanmamak konusundaki tutumunu sürdürmektedir.
Z/ 7 V. '■041
7/9245 sayılı kararname 1982 yılına kadar Türk Tica­
ret Filosunun kapasitesini 2.8 nilyron DWT. 1 luk bir seviyeye yük­
seltilmesini öngörmüştür. Çizilmiş olan bu hedef yıllık 35Ö._QÛ£) D\7T.
luk bir üretin talebini de bünyesine ithâl etmiş bulunmaktadır,
lürkiye gerçekleri açısından vazgeçilemeyecek yöntem konunun bugün­
kü uygulamasının aksine işbu talebin büyük bir kısmının Yurt içi
inşaatlarla gerçekleşmesidir. Bu yönde icra organları gerekli ted­
birleri almalıdır.

Gemi talebi değişik kuruluşlarca incelenmiş olup, ge­

nellikle birbirlerine benzer bir görünüş göstermektedir. Aşağıdaki
tabloda gelecek yıllarda Türkiye' nin gemi talebinin ne olabileceği
gösterilmiştir. Bunlara ilâve olarak deniz ticaretinde en önemli
bir imkân olan dıştan dışa taşımaların ihmal edilmemesi gerekir. ^
Bunun sistematik bir değerlendirilmesi yapmak güç bulunmaktadır.
Türkiye' ye sağlanacak navlun gelirlerinin önemi gözönünde tutularak
bu şekil taşımacılığın teşvikini tavsiye etmek gerekir.

I_7JL JaİAt J3umır.ıu_ _ _

Özel sektör torsanoln;rinde inşa edilen gemilerin mali­
yetleri muhtelif nedenlerle Kamu ve dünya tersaneleri maliyetlerin­
den yaklaşık olarak ~^TÖ-15 ucuzdur. ----------------
Geçmiş yıllarda daha büyük olan bu fark artan işçilik
maliyetleri ve ilkel teknoloji neticesi gittikçe küçülmektedir. Ara­
daki bu farkın yeniden yükseltilmesi için^ özol sektör tersaneleri
teknoloji değişimine yönelmesi kaçınılmaz olmaktadır.
Maliyet itibarı :.le dış ülkelere nazaran 710-15 bir
ucuzluk sözkonusu olmakla beraber, gemi inşaatında hemen hemen bütün
gemi inşaatçı ülkeler tarafından^tatbik edilen, geniş sübvansiyonlar
(Birleşik Amerika /50, Brezilya /35, Fransa /2Ö) ve Japonya' nın
Bamping fiatları karşısında Türkiye' nin yeni gireceği bir pazarda
tutunabilmesi için 730-40 sübvansiyona ihtiyaç bulunmaktadır.
Gemi inşaatı ftatlarındaki değişme aşağıdaki tabloda
verilmiştir.
 TABLO 6
1975--1987 DÖBBîlİIDE
DİŞ TAŞIMuLARIÜ 750’ SÎ1TÎ GDRÇDKLBŞTîRLIEK ÎÇÎ1T
GEIüJKLİ DUT.(000)

197./.. . 2,978. . 197,9 1980 198.1. . -.9.8,2. 1987

Dökme ve Kuru yük geni lori 727 931 989 1048 1279 1281 1312 1427
" Mevcut filo 5 dİ . 540 535 531 531 527 515 438
DM T. a oı ı 183 391 454 517 7 6 4 797 1019
T a n k c r (hanı petrol) 644 4A a
- r *r r 509 606 702 802 956 1963
■ Mevcut filo 346 346 346 346 346 346 346 mi o

DUT. açığı 198 98 163 260 356 456 610 1617

Tanker (Petrol ürünleri) 95 83 22 44 60 85 71 369
DUT. açığı
Amonyak taşıyıcı 26 34
DUT. açığı
TOPLAM DUT. açığı 502 606 639 821 1164 1295 1478 3005

h O T s Yukardakl tahinin değerleri UKÎ - Denizyolu taşması özet raporundan

alınmıştır.

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)

 TABLO 7

YURTİÇİ 011.11 İNŞAATI. FİATİAR

G-h'MI TIPI TON A J _ 1971_ Eia t1 arı _ 1979 Viatları

YÜK 2500 DWT. 8.7 - 10 Milyon Tl, 27.5-52 Milyon Tl. 3

TANKER 2500 BYT. 10 - 11,5 " 29 “35

YÜK 12500 DWT. 60 - 65 " 120 -150 " z '~r
TANKER 20000 DWT. 110 -120 " 170 -200 " ğl ^

(8) İstihdam _BuruETu_._

Özel sektör tersanelerinin büyük bir çoğunluğu gemi

talebine uygun olarak daha ziyade sadece inşa edilmekte olan gemi­
nin teknesini inşa edebilecek meslek kollarındaki ve sayıdaki iş­
çileri daimi kadrolarında bulundurmaktadırlar. Bunun dışında deği­
şiklik arzetniyen ve gemi donatımı için gerekli işleri geciktiğin­
de taşaron firmalara yaptırmayı işletme ekonomisi yönünden kaçı­
nılmaz bulmaktadır. Ancak son zamanlarda özellikle şahıslardan
ziyade sermaye şirketlerinden gelen gemi talepleri donatını dahil
"Anahtar teslimi" şartlarını getirmekte olduğundan, bu talebin de­
vanı halinde tersanelerin diğer branşlardaki işçileri daimi kadro­
larına alacağı ve o branşlarla ilgili yatırımlara yöneleceği sa­
nı İnaktadır.

Özel sektörün daimi kadrolarındaki personel mevcut­

ları TAB10-I1 de gösterilmiştir. Ancak tersaneler veya çıplak ola­
rak teslim edilen gemilerin donatını için amatör tarafından taşe­
ronlara tevcih edilen işler dolayısıyle geni inşaatının istihdam
sorununa katkısının tabloda gösterilenden çok daha fazla olduğunu
kabul etmek mecburiyeti vardır.

TABLO I' dende görüleceği üzere özel sektör tersane­

leri asgari sayıda yönetici ve teknik personel kullanmaktadırlar.
Hattâ bazı tersaneler park-tine müşavir mühendislerinin teknik yar­
dımlarıyla yetinmeyi daha uygun bulmaktadırlar. Bu gibi tersaneler
genellikle projeyi talebi yapandan olmakta veya müşavir mühendisle­
rine yaptırmaktadırlar.

Özel sektör tersanelerinden arazi ve bina sorunu ile.

karşı karşıya bulunan ve Haliç ve boğazda sıkışıp kalmış tersaneler
bütün arzularına rağmen, yerlerinin elverişsizliği, inşaat yapama­
maları gibi etkilerle çalışma koşullarını istedikleri şekilde yük­
seltmemektedirler.
 Kamu sektör tersaneleri, bir kısın özel sektörün ak­
sine, kuruluşları itibariyTkrüTîr^eminin tamamını inşa edecek imkân-
larn sahiptirler. -
Bu bakından gemi inşaatı istihdam sorununa tam olarak
katkıda bulunurlar.
Kamu sektöründeki istihdam durumu ise, aşağıdaki tab­
lo 8’ de gösterilmiş bulunmaktadır. Verilmiş olan değerler içinde
tamir, bakın, tutum gibi hizmetlerde çalışan işçilerin bulunduğunu
hatırlamak gerekir.

TABLO 8

Müstahsil Gayri Gemi

YILLAR Müstahsil üh. Tckni syen Memur , .Adamı,
1960 2989 1097 35 60 190 27
1961 3063 1137 39 72 192 f 27
1962 3065 1016 46 72 203 27
1963 3220 1112 42 99 213 33
1964 3171 999 36 96 209 31
1965 2914 1000 39 96 195 32
1966 2899 1060 46 97 205 31
1967 3015 987 52 99 212 31
1968 3000 1071 48 96 220 32
1969 3154 1200 61 118 263 32
1970 3276 1220 75 122 265 31
1971 3475 1169 98 122 265 31
1972 3265 1332 105 122 255 34
1973 3402 1401 108 120 262 34
1974 3627 1374 115 119 263 32
1975 3554 1406 126 109 225 31

L9İ Jfevcut Burun vjs _jrıjcanıklcyr,

Türkiye' nin c ;elişen ekonomisinin dayana kİa rınd c
benlisi olan Ticaret kilosunun yeterli yük taşımaları yönünden bü~
ük geni açıkları bulunduğu anlaşılmaktadır. Bunun tenini Yurt içi
jLanakların kullanılması suretiyle yerine getirilmeli, Yurt İçi
uruluşların yetersiz bulunduğu hallerde dış kaynakları kullanılma-
ıdır. Türkiye’ niıı en büyük, armatörü kamu kuruluşlarıdır. Aynı za­
mda en büyük geni inşaat kuruluşları da kamuya aittir. Şu halde
r i plânlandığı takdirde Yurt içi kamu ve özel sektör geni inşaat
.anaklarınm tamamen kullanılması beklenilir. Ancak durum böyle
izüknomoktedir. Kamu tersanelerinin yetenekleri altında bulunan
parişler ile doldurulmasiyle Yurt dışına yönelme daha rahat hale
İnektedir, özellikle küçük tonajdaki kamu sipariş lerin bütün
Türkiye geni inşaat kuruluşlarına açık tutulması karna ekonomisi­
nin vazgeçilmemesi gereken bir sonucudur.

Kamu kuruluşlarında meydana getirilen bu tıkanıklık­

ların sonucu acil ihtiyaç gerekçesine sığınılarak Yurt içinde üre­
timi mümkün gemiler Yurt dışından ithal edilerek yabancı ekonomile­
ri hizmet edilmekte ve Yurt ekonomisi dolayısıyle zarar görmektedir.

özel armatör Yurt içi teşvik ve kredi olanakları ora­

nında Yurt içinde geni yaptırmaya yönelmiştir. Bu talepler gittikçe
daha büyük tonajlı geni inşaatına yönelmiştir.

Gemi inşaatının ihracata yönolenenesi nedenleri üze­

rinde durulmalıdır. İhraç edilecek gemiler için kredi ve sübvansiyon
olanaklarının sağlanması Uluslararası rekabet alanında şarttır.

Geni ihracında lisans mecburiyetinin kaldırılması ge­

rekir. 7/9245 sayılı kararnamedeki olumlu teşvik unsurları iki yıl­
dır büyük ölçüde yerine getirilmemiştir.

Özel sektör tersane yerlerinin halâ karara bağlanmamış

bulunmasından özel sektördeki gelişme yeteri seviyede olamamıştır.

Pendik tersanesinin yürütülüşündeki aşırı bürokratik

tutun ve yetersizlikler bu tersanenin çok gecikmiş ve gecikeceği
anlaşılan üretime geçmesini meydana getirmiştir. Tersanedeki yatırın
değerlerini yükseİmesinide ekonomik rekabet bakımından ilâve bir ye­
tersiz olacaktır.

Mevcut tıkanıkları aşağıdaki şekilde açıklayabiliriz.

a) Kredi şartları ve miktarları yeterli değildir.
Gemi inşaat kredisi şartları üzerinde durulmalı ve
yeterli finansman kaynağı yaratılmalıdır. (Döner fon)yaratılnalıdır.
b) Malzeme teminindeki fazla bürokratik tutumlar mev­
cuttur.
c) Türkiye’ nin yapabileceği gemilerin inşaatı Yurt
dışına kaydırılmaktadır.
d) Gemi ilıracaatmda kredi ve sübvansiyon bulunmaması
ve vergi iadesinin yeterli işleyomenesi gümrük zorlukları.
e) özel sektör kuruluşlarında finansman yetersizlikle­
ri ve dolayısıyle yatırımlara gidilememesi.
f) Proje hazırlamasında yeterince organize olmuş kuru­
luşların azlığı.
 .(.10) Diğer nıemleke11 c r d d u r u m ve irdelenmesi....
Dünya geni inşa sanayii sipariş ha cni (2000 D\rT. üze­
rindeki gemiler) 10 yılı aşkın bir sürede 140 milyon DWT.' dan
Ekim/1974' de 135 milyon DWT.' a tırmanmışken, 1973 Petrol Krizi
dolayısıyle bilhassa sürer tanker siparişlerinin iptali sebebi ile
o tarihten itibaren devamlı nakilde dii.şneyo d e v a m e (ğeTy7k~^97İ3 "Nisa­
nında TT51 milyon HH1L—olmuşturBu düşüş 90 milyon tondur. 1974 Ekim
üst seviyesine göre takriben c,ı38? dir ve sadece tankerlere aittir.
Diğer gemi tipleri için bir düşme bahis konusu değildir. Nitekim
1974 Ekim üst noktası 42 milyon DDT. olan sipariş hacmi Nisan 1976'
da 43 milyon DWT.' dur.

Fakat yukarıda belirtildiği gibi sadece tankerlere

ait olmakla beraber, 7°38’ i bulan büyük kayıp dolayısıyle dünya ge­
mi inşa sanayii için büyük bir kapasite fazlası teşekkül etmiş ve
tersaneler için bir kriz devresi içine girilmiş bulunmaktadır. Bu
durumdan başta Japonya, İsveç vc Almanya olmak üzere bütün gemi
inşaatçısı ülkeler zarar görmüşler ve durumlarını kurtarmak üzere
fevkalâde tedbirlere başvurmuşlardır. BiJbassa Japonya damping yap­
mak suretile gemi sinaris değerlerini muhafazaya cal ı smaktadır.

Gemi inşa sanayiisini kalkındırmak durumunda bulunan

Türkiye, bu kriz devresinde çok dikkatli olmak, büyük mücadele ve­
ren diğer ülkeler karşısında yenik düşmemek için gemi inşa sanayi­
ni koruyan isabetli bir politika tatbik, etmek zorunluğu içinde bu­
lunmaktadır.

Yeni tesislerimiz kurulurken teknolojik gelişmeleri

üretim netodlarını incelemek ve bunları kendi şartlarımıza uyacak
şekilde kullanmak gerekir. Bu yolda eğitime önem vermek icap eder,
ezellikle işçi ve mühendis arası teknisyen-teknik ressam boşluğu
dikkati çekecek seviyededir.

Türkiye' nin üç (beş yıllık) plân döneminde neler

kaybettiğini ve tavsiye edilmiş tedbirlerin yeterince yürümemesi
ıecleni ile daha neler kaybedeceğimizi yakın komşularımızdaki ge­
lişmeleri incelemek suretile görebiliriz.

Gemi inşaatçı bazı memleketlerdeki teşvik ve yardım­

ların mahiyetine bir örnek olarak aşağıdaki tablo verilebilir.
 TABLO 9

Bil MEMLEKETLERDE ( İNŞAAT STdfAYİİM YA!RDIMLAR

İnşaat Garantili
Meral.e_ket Sübvansiyon İhraç Kredisi,_____ „ İL.JL. e 1*.
BELÇİKA 4 $ $80 - 8 senede Vergi ve gümrük
$7,5 faizli iadesi araştır­
ma ve yatırım
yardımı.
BREZİLYA X 30 1o Brezilya için
$85 - 15 sene 6$ faiz
İTALYA 10 $ 50-70/Ü-10-15 sene 6$ Faiz sübvansiyon
faiz
İSPALYA 10 $ 80$-8 sene 7,5 İ faiz İthal gemilere
$14 gümrük zammı
İLGİ LT1.PE 10 $ 70$-8 sene 7.8 i faiz Tersane yatırım­
ları için hükü­
met yardımı.
ALMALYA 70/4-8 sone 7.5 i faiz Faiz sübvansiyo­
nu.

III - ÜLKE OLANAKLARI 0

Türkiye' nin mevcut geni inşaat kuruluşları ve tunların ‘bugün-*

kü şartlardaki haiz olduğu potansiyel kapasite (TABLO I) de gösteril­
miş bulunmaktadır. Bu değerlere Dz. Kuvvetlerine ait Gölcük Tersane­
sinin ve Taşkızak Tersanesinin sivil sektöre katkısı olabilecek yıl­
lık 10--İŞ.000 BAT.' luk imkân gözönüne alınmalıdır. Bunlara ilâve
olarak İ978 sonesinde üretime geçmesi beklenen Pendik Tersanesi
73. OOGl ■BA/T.. ' luk üretim değerinden başlayıp yılda 3ÖÜ.0U0" BRrr1 üre-
time geçebilecek yapıda inşa edilmektedir.
Bunlar dışında teşvik belgelerindeki değerleri henüz kullan­
mamış olan Dcgaş-Âlarko ve diğerlerinin önümüzdeki beş yıllık dev­
reye girmesi halinde bu katkının ortalama değeri yılda 100-250.000
BET. olması mümkündür. Tuzla tersane bölgesinin evvelki raporlarda
gözönünde tutulmuş olan değerleri, herhangi bir açık sonuç elde
olunmadığından bu raporda belirtilmemiştir. Bu alan gemi endüstri­
sine tahsis olunabildiğı takdirde müteakip plân dönemine kadar yıl­
da ortalama 250-350.000 D¥T.' luk bir üretim imkân göstenmesi müm­
kündür .
 iv - üketîm progrİİti
1 “ Genel Politika^ _
Gemi inşaat sektörünün 3. beş yıllık plân dönenindeki du­
runu ondan evvelkiler gibi genellikle plân hedeflerine ulaşmamış
bulunmaktadır. Kamu ve özel sektör tersanelerinde "kapasiteden ya­
rarlanma oranları, genellikle Y50: nin altında kalmıştır. Bunun
neticesinde genellikle plân hedeflerine ulaşılamamıştır.
Üretimde genellikle plân hedefleri dışında kalınmasının
sebepleri aşağıda açıklanmıştır s
a) Plândaki sinarlşler-ya hiç gerçekleşmemiş ya da bir
program altında yapılmamıştır,
b) Yurt içi tersanelerde atıl kapasite varken yurt dışın­
dan gemi alınmasına devan edilmiştir ve.-bu siparişler için mali kay-
ııaklar_daha rahat temiiı edilebilmiştir.
c) Malzeme teminindeki bürokratik sorunlar devan etmiştir.
d) Yurt içi gemi talebi ile tersanelerin üretimi arasında­
ki düzensizlik.
:) İşletme sorunları (organizasyon, idari, sendikal, eği-
tin vs.)
f) Sermaye yetersizliği 9
g) Kredi sorunu (politikanın istikrarsızlığı)
h) Özellikle özel sektör için yer-enerji sorunları.
i) İhraca a ta yönelik gemi inşaat politikası ve_ bununla
ilgili tedbirlerin bulunmayışı (Sübvansiyon^ kredi; fiktif depolar
veya serbest bölge',"'- ihraçtaki mevzuat kolaylıkları vs.)
j) Kamu sektörü tersanelerin bağımsız hale getirilmesi,
k) Pendik tersanesinin kurulması plânda öngörülen hız ve
değerler dışında kalmıştır.
l) U çre t lerle. iş ver :i mi nin gelişmesi ters yönde yürüm
m) Tersanelerdeki her çeşit eleman seviyesinde devamlı tek­
nolojik eğitim yoktur. Teknolojinin hızı bu yönden önemli bir sorun
yaratmaktadır. Mühendis-işçi arası büyük boşluk bulunmaktadır.•
n) Kamu tersaneleri dışında dizayn büroları zayıftır, ile­
riye dönük ön çalışmalar ve araştırma yapılmamaktadır, özel ve kamu
sektör armatörleri plân hedeflerine uyma bakımından ön etüdleri yap­
tırmakta isteksiz veya yetersiz bulunmakta bu yönde yapılacak mas­
rafları fuzuli addetmektedir, Bıı yönden inşaatçılar yeterli projesi
gelişmesi de yapmadıklarında ihtiyaç talepleri ile daima hazırlıksız
karşılaşmışlardır.
 2 ~ Talep Çalışması.
a) Yurt içi talep projeksiyonu.
Türkiye’ nin kendi taşımaları için geni ihtiyacı yıl­
lara gore (TABLO 6-1) do verilmiştir. Buna göre 1982 yılında yakla­
şık 1.500.000 D.VAT.’ luk bir gemi açığı bulunmaktadır. Buna mukabil
mevcut ve üretime geçecek kuruluşlarla ortalama üretim değerleri
(TABLO 10) bu miktarı kapasite yönünden karşılayacak bir seviyeye
yakındır.

TABLO 10
(BİBDV/T.)

.19.76 1977 1978 __ 1,979 _1980_ 1981 . 1982

450

o
o
Mevcut kapasite 150 150 2g5(x) 375 525
Üretilmesi gereken
değer 200 200 2ÜQ 250 250 250 250
Üretilmesi mümkün
değer 50 75 150(x) 200 250 375 450
ürtesi yıla kalan 150 125 100 50 0 - 125 - 200
Açık toplan 150 275 575 425 425 300 1100

(x) Pendik ve kurulacak diğer tersanelerin devreye girmesi.

Açık bulunan geni taleplerinin genellikle büyük to­

najlı gemiler sınıfına ait bırakılması suretile Yurt içi tersane­
lerin üretim güçleri Yurt içi talepleri karşılayacak seviyede ol­
maktadır. Bu değerlere Deniz Kuvvetlerine ait kuruluşların katkı­
sının olumlu olacağı açıktır. Bu nedenle ilk beş yıl sonunda her­
hangi üretim açığı sözkonusu olmaması gerekir. Ancak tersaneleri­
mizin yukarda açıklanan geni talepleri dışında yardımcı ve hizmet
gemileri (römorkör, balıkçı gemisi, tahlisiye, liman tankerleri,
şehir hattı gemileri, yolcu gemileri vs.) gibi gemilerin inşaatı
ile do görevlenmesi dikkate alınırsa yeni üretim kuruluşları dev­
reye girmedikçe beş yılın sonunda izafi olarak ortalama 150-200.000
DY/T.1 luk bir geni açığının bulunacağı varsayılmalıdır.

Geni inşaat kuruluşlarının inşa edebilecekleri gemi

tonaj sınırları TABLO I~A' da açıklanmış bulunmaktadır. Bunlara Göl­
cük Tersanesinde 20.000 DY/T. kadar ve Taşkızakta 7.500 DY/T. kadar
büyüklükteki gemi inşa edilebileceği eklenmelidir. Pendik Tersane­
sindeki inşa _ edilebilecek gemiler ise' ilk kademede 60.000 DY/T. 'luk
gemilerdir. İleriki gelişmelerde 15£LD0,0 T)WT. ’ luk gemilerin inşaa­
tı mümkündür.
 b) İbracaat Dro joksİ3'ronu.
Endüstri kolları arasında gemi inşaatının ihracaat
bakımından olumlu bir durumu mevcut bulunmakla beraber bunun tahak­
kukunun evvelki bölümlerde işaret olunduğu gibi bazı tedbirlere ih­
tiyacı bulunmaktadır. Denenmiş ve başarılı olamayan ihraç işinin
yeniden ele alınmasında zaruret vardır. Bu bakıcıdan:;
a- Dışa dönük inşaatlarda Brezilya vs, misali sübvan­
siyon ve kredi olanakları yaratılmalıdır.
b-~ ihraçtaki mevzuat zorlukları kaldırılmalıdır.
c~ Tersanelerin ihtisaslaşmasına yardımcı olmak üzere
eğitin, organizasyon ve cİhasİanma yardımları yaratılmalıdır.
d- Dışa dönük (ihraç edilecek) inşaatlara ait malzeme-
teçhizat temininde dış müşteriyi tatmin edecek gümrük kolaylıkları
sağlanmalıdır.
Bugün için ihracaat projeksiyonu tahminlerini yapmak
mümkün bulunmamaktadır.

c) Toplan talep projeksiyonu.

İhraç için ayrı bir değerlendirme yapılamadığından
(TABLO 10) dalci değerler toplam talep projeksiyonu olarak kabul edi­
lecektir.
5 " ÜRETİM HEDEFlEI’İ s
Üretin hedefi öncelikle Türk Ticaret Filosunun'dış ve iç
taşımalara yetecek seviyede bulunmasına yönelik olacaktır. Türkiye'
nin 1982 yılında yaklaşık 1.5 milyon D17T. ’luk, 2,500 - 60.000 BY/T.
arasında değişik tiplerde dış taşımalar yapacak gemiye ihtiyacı ol­
duğu TABLO 6* da açıklanmıştır. Bu ihtiyaçlar içinde olan aşağıdaki
gemilerin temini D.E, Deniz Bakliyatı IV .Ş. tarafından plânlanmış­
tır. Bana ilâve olarak Denizcilik Bankası T.A.O. ön incelemeleri
yapılmış ve plâna alınması gereken gemilerde belirtilmiştir.

TABLO 11

İnşaatı Yurt İçyndeş Yapılacak Gemiler ^x) _

1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984
2x4500 R 6x5500Y 2x4.500R 4x60000B 2x8000T 3xl8000B
4x5500I-R 2x6000T 2x120001 2xl50000T3xl5000T
4x20000Y 6x5500Y 4x3000Y
4x3000Y 2x8000R
4x180000 3x12500Y
 Yurt, ^dışında n tenin edilecek^ ^gemjLer

12000 LPG 2x60 000 030

20 000 l'Tülcl.
2x2000 Tuna
Tren ferisi
asit gemisi
r o mo r k ö r ~ b a r g e

(x) Gemilerin inşaata başlama tarihleri,esas alınmıştır.

11 _Q_ T
R. Ro-Ro gemisi C ■ Container
__
-n. Ifci»—____________________________________________________________________________________________________________

Y Yük Gemisi LPG

T Tanker
B Bullc carrier

1978 Erem tipi araba gemisi (Denizyollarıiçin)

1979 Kruvaziyer tipi feribot
750 yataklı • 180 araba
1980 » »
1981 Marmara hatlar gemisi
(1200-1500 yolcu puleıanlı) 100 araba
1982 11 i!

1978 - 1982 yılı arasında 4 adet 80-100 kapasiteli araba gemisi

4 adet 2100 kişilik yolcu gemisi
(Şehir hatları)
2 adet 400 tonluk su gemisi
2 adet 250 IIP' li!k römorkör
1 11 60 1 : i şililc
işçi motoru
2 ■' 350 tonluk salon
1 n puantor mo toru

1 " 120 tonluk maçuna

Özel armatörlerin talebi hakkında belirlenmiş herhangi
bir bilgi olmamakla beraber evvelki iki dönem beş yıllık kalkınma
plânları değerleri gözönüno alınırsa-bu değerin 500-10.000 DET.
arasındaki gemiler 150.000 DET. olarak gerçekleşebileceği kabul
edilebilir.
 Yukardaki değerler arasında karayollarm, Bayındırlık
Bakanlığın, Su ürünleri Genel Müdürlüğün vs. kuruluşların asfalt
gemisi, tarak gemisi, balıkçı gemileri, römorkörler, vs. gibi çe­
şitli hizmet gemileri ile Van gölünün gelişen ulaştırması gerekli
feribotlar ve yardımcı gemiler dahil değildir.

^ - UYGULAM'LİSI GhKLKEIi ThKIOhOJİ VE ÜBETİMİIT G-İHDIL, ;Bİ s

Günümüz koşullarında ülkemizde, gelişmiş geni inşaatçı
ülkelere oranla yeni ve daha ileri teknolojilerin uygulandığı kesin­
likle söylenemez. Gemi inşaatı için daha ileri teknolojileri uygula­
na hazırlıkları ve olanakları vardır. Örneğin D.B. Cami altı ğl^rsane-
si blok inşaatına yönelmiş. sac temizleme, boyapa, otomatik kesme
y a 11rımİa rını gerçekleştirmek suretiyle ve mevcut kreyn kapasitesini
arttırarak tersa n e d en yararlanma oranını"yükseltmek durumundadır7~
Ayrıca gelişmiş dizayn bürosu ile her tip ve tonajdakı gemilerin
proje çalışmalarını hazırlayabilecek duruma gelmiştir. Pendik Tersa-
ıı esi de, benzeri dı ş__± er s a. nelerde... uygulanan yeni tekne 1q. j
rektirdiği hazırlık içindedir.
Teknolojinin uygulana ölçeği açısından, titizlikle hazır­
lanmış yük, hat ve talep tahminleri kullanılarak ülkemiz koşullarına
en uygun tip ve tonajdaki gemilerin gerek proje ve gerekse inşa ça-
lışmaiarınm özellikle yurt içinde yapılması kaydı ile ilgili kuru­
luşların bağlayıcı kararlar almaları zorunludur. Bu kararlar sonucu
geliştirilecek çalışmalarda, benzeri çalışmaların yurt dışı örnekle­
ri gözden uzak tutulmamalıdır, örneğin, petrol sondaj platformları
gibi.
Teknolojinin uygulanmasında karşılaşılan malzeme, uygula­
ma ve araştırma sorunlarının do gözönüne alınması gerekir. Örneğin,
İ.T.Ü. Gemi İnşaatı Fakültesi, gemi enstitüsü. Türk loydu ve ilgili
Mühendis odaları gibi kuruluşların gelişen sanayiinin sorunlarına
çözüm getirici koordinasyon içerisinde olmaları gerekir. Böylecc ka­
liteli bir imalât ve uygun proje çalışmaları gerçekleştirilebilir.

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)

 TABLO 12

ÜRL'TİMİK Gİ_îfflİLEM

JLAJLİL İ A JUL-.. Birim .,197.6 . J-977.. J-978...

Çelik saç ve ton 45,500 45500 56700
profil

Ana Makine ve BG. 185,000 185000 185000

Yardımca. Makine

Boya ton 685 685 850

Elektrod ton 1140 1110 1417
Boru ton 2960 2960 3680
K e r e s t e M 3 1425 1425 1770
 5 - İTILUAT
a. Ürün İthalâtı j
Tablo IV-2 incelendiğinde özellikle dönemin ilk yal­
larında mevcut tersanelerin kapasite ve fiili üretimlerinin ülke
ihtiyacını karşılamadığı görülmektedir. Yurt dışından gemi alımma
gerekçe gibi görünen bu durum Pendik Tersanesi üretime başladığında
büyüyen kapasite ve fiili ürotîmlo giderilmektedir. Bu nedenle Tab­
lo IV-2’ den açıkça görüldüğü gibi gemi ithali için açık neden bu­
lunmamaktadır. Ülkemiz gemi Yardım Sanayiinin gelişimini uzun yıllar
etkileyen gemi ithali politikası tcrkediLnclidir. Ülkemizin küçük
boy tersanelerinde bile yapını olanaklı ganilere $90 kredi verilme­
sini öngören 7/9245 sayılı kararnamenin değiştirilmesi bu yönde ol­
dukça etkili olacaktır. Yurt dışından gemi alımma kredi uygulaması
kaldırılmalı, yurt iç inde'yapımı olanaklı gemilerin ithaline kesin­
likle izin verilmemelidir.

^* Yarı Ürün Ithaldtı

Geni yapımında yarı ürün itiu lâtı olarak gerek yurt
içinde yapılma olanaklarının az veya mevcut: olmaması ve gerekse
parasal değerinin fazlalığı nedeni ile Ap.ı Makine ve yardımcıları,
güverte makinaları ile elektronik araç ve gereçler önemli yer tut­
maktadır.
Yatırım düşünülen Gemi Dizel’, i eri fabrikasının devpeye .
girmc-si ile ithal yönünden ülkemize büyük bir döviz kazancı ve ge-
niş istiEüam ölanüklarr sağlanacaktır.
Ayrına-,'gelişen daha fazla geliştirilmesi gereken Yan
Sanayii ve imalâtta sağlanacak standardizasyon sayesinde yarı ürün
ithali önemli ölçüde azalacaktır.

c. Ham Madde Itlıali jş _

Gemi inşaatında kullanılan sa<j ve profilleri ham mad­
de kabul edersek geni inşa çeliği ve profil.-1erini yeterli olarak
üretecek kapasitede tesisler kurulup ve mev cutları da geliştirilme­
dikçe kısmen ithal sözkonusudur. Kamu ve Öznl kesim tersaneleri
siparişleri ile orantılı olarak yıllık, 5 vn 10 yıllık perspektif v
içinde tüketecekleri çelik miktarlarını ilgj'.li kuruluşlara bildir­
dikleri takdirde ithalin azaltılacağı öne sibrülebilir.

V - YATIRIM PPOGEAiri
1 - Eklenecek yeni k<şpasiteleri y _ _
Evvelki bölmelerde açıklanan bzel ve kamu tersaneleri­
nin üretim kapasitelerine eklenecek yeni ger; i inşaat kuruluşları aşa­
ğıda açıklanmış bulunmaktadır. Bunlardan bir kısmı ilâve yatırım şek­
linde olup, diğerleri yeni yatırımlardır.
 Yıllık inşa Edebi. Çelik
Tersane veya Personel Kapasite en büyük işlene Yatırın
Kurulujş ....... İşçi __ DWT./Yıl ujGemnğ Tonu, ton/y: Durunu
PENDİK TEKSANESİ 2000 150.0Q0 150.000 40.000 Yatırın
Devan ..Ediyor
GÖRELİ) GE.
ÇELİK ENİK AŞ. 415 10.200 7.500 2,500 Başlamadı

MEHMET OYAN 500 18.000 10.000 5.000 "

ABANA

KIYI- KAEABÎGA 575 26.000 15.000 6.800 Devan

Ediyor

K.Ö.K- İZİN T 850 45.000 50.000 10.000 Başlamadı

K. AKDEM Z-ÂKÇAKOC, 450 18.000 7.500 5.400

GELİBOLU 840 44.000 15.000 11.500
SEDEF Yaklaşık $75 tevsi
KIYI 11 $100 tevsi

VII ~ ALINI1ASI_ ONGOFUIjIII l^BIRLCR jğ ,

Plânlı dönemler boyunca gemi inşaat endüstrisinin geliş­
mesi diğer endüstri kollarına gore daha yavaşNöIdüğu ilGNmrşürtile-'
b’İIir~B3. endüstriye ait öngörülecek tedbirleri tesbitte bu yavaş
gelişmenin gözönündc bulundurulma sı şarttır. Kalkınma plânlarında
bu endüstriyi kalkındırmak için s
a) Gemi ithali yasaklanmasına rağmen bu tedbirin endüst­
ri olanağı ile paralel yürütülmemesi sebebi ile gemi ithali yasak­
lına no, iniştir.
b) Türkiye' de inşaatı mümkün olan ve programlara alınmış
gemilerin inşaatları plânlara uygun şekilde yürütülememiştir. Özel­
likle özel armatörler, küçük gemiler için alınmış bazı teşvik ted­
birlerine dayanarak iş görmüşler, büyük gemiler için yeterli teşvik
Not s Bolüm "VI- SAĞLANACAK YAIK..RLAB" Komisyonumuzca ele alınmamıştır.
unsurları yaratılmadığı için dış kaynaklara yöneİnişlerdir. Kamu
amatörleri ise, yurt içi inşaatlardaki bürokratik etkilerin, per­
sonel ve işçilikteki yetersizlikler, tersanelerin organizasyon bo­
zuklukları, vs. gibi etkenlerden geciken ve fiot yükselişlerini öne
sürerek dışa daha fazla yönelik bir tutun göstermişlerdir. Bu yönel­
mede geni ithalâtındaki kolaylık ve basitlik de önenii bir rol oyna­
maktadır.
c) özel sektör tersane yerlerinin ayrılma işinin rcalizas-
yonu 3. plân döneninde de tahakkuk edememiştir. Bundan dolayı özel
sektör inşaatçıları yatırımlara yönelenemişler ve yeni teknolojileri
uygulayab ile cck tesisler kur o na m ş 1 a r d ı r.
d) Konu sektörünün Pendik Tersanesi yatırımları yürümekle
beraber bürokratik etkiler organizasyondaki olumsuzluklar, yatırım­
daki mali eksiklikler vs. söz konusu kuruluşun üretime geçmesini
geciktirmiş ve bunun meydana çıkardığı boşluklar geni ithali için
yeni bir ortan yaratmıştır.

Zaman zaman yapılmış değişik incelemelerde geni inşaat

endüstrisinin yaklaşık kapasite hesaplarında genellikle büyük bir /
uyuşma olmasına rağmen inşaatları gorçekla.ş.tixEie—oranları yüzde X,
ellinin altında bulunmaktadır. Bu devamlı bir atıl kapasitenin / x
mevcudiyeti anlarımda görülmektedir. Rclatif olarak özel sektörde
gerçekleştirme oranı ufak kuruluşlarda daha yüksek bulunmakta, bü­
yük olanlarda gözle görülebilir bir düşüklük görülmektedir.
Kamu sektörü kuruluşlarında gerçekleştirme oranı kuruluş­
ların genel karakterliğine göre değişmektedir. Tamirat, onarım ile
inşaatı bir arada götüren kuruluş yerlerindeki değerler ile tam in-- ,
şaat yapanları aynı bir değerlendirmeye sokmamak gerekmekle beraber
yatırın uygulamaları yönünden olumlu olan gidişle, gerçekleşme ora­
nındaki düşüklük arasındaki farklılıkların neler olduğu iyice tesbit
edilmelidir ki öngörülecek tedbirler yararlı olabilsin.
4. plân döneminde bu raporda öngörülen hususların gerçek­
leşmesi için aşağıdaki tedbirler alınmalıdır s
1- Gemi inşaatı kuruluşlarının atıl kapasiteleri kapatıl­
malı ve bu kuruluşların yapabilecekleri gemilerin yurt dışından it­
hali önlenmelidir. Bu şekil taleplerin yurt içindeki Kamu ve özel
kuruluşlarınca inşaatları ihale edilebilmelidir.
2- Yurt dısınd<:a_i±lıaJ mi.ilecek gemiler gümrük resminden
mu. af o İma na 11 d ı r.
3- Ryerü , armatöre değil gemi inşaatını yapacak kuruluşla­
ra tahsis edilmelidir bu suretle kredinin yerine7 sarfı daha açık
kontrol edilmiş olur.
 4- Mevcut bilgilere göre yeniden tersane kurma istekleri
bir patlama göstermektedir. Bunun ilk nazarda olumlu bir gelişme
olduğu varsayılsa bile bu kuruluşların yeterli bir gelişme imkânı
bulunmadan ekonomik zorluklarla karşılaşması ve dolayısıyle bir
krize yönelmesi mümkündür. Bunu önlemek için yeni kurulacak tersa­
nelerin ihraçaata yönelik bir karakter taşınası üzerinde muhakkak
durulmalıdır.
5- Her seviyedeki teknik elemanların hızla gelişen tekno­
lojileri takip etmesi için eğitim, dokümantasyon, araştırma, dizayn
vb. gibi hususlarda teknik eğitin ve araştırma kuruluşları ile kamu
ve özel sektör arasında, organik bir bağ kurulmalıdır. Bu hususları
temin için İstanbul Teknik Üniversitesi G-eni İnşaat Fakültesi ve
Gemi Enstitüsü görevlendirilmelidir.
6- Yatırın indirim oranı arttırılmalıdır.
7 İhraçaata yöneİniş gemi inşaatlarında dünya piyasala­
-

rında rekabet edebilmek için Brezilya, Avustralya, İtalya, Ispanya

vb. örneklerinde olduğu gibi vergi iadesi değerleri yükseltilmek
suretiyle sübvansiyon yapılmalıdır. Tescil süresi arttırılmalıdır.
8- Tersanelere yeterli şartları taşıyan işletme kredileri
tahsisi önemle üzerinde durulacak bir konudur.
9- Gemi inşaatında kullanılan bazı cihaz ve teçhizatta
bir koordinasyon plân hedefleri yönünden yararlıdır.
10- Gemi inşaatında kullanılacak teçhizat ve malzemeleri
üreten y an sanayi kuruluşlarına vergi indirimi, kredi imkânları,
faiz yardımları vs. gibi teşvik edici unsurlar tesis etmelidir.
11- Geni ihracaatındo, ithal edilmiş mallardan alınan te­
minatın kaldırılması gerekir,
12- Kamu sektör tersanelerine bugünkü bürokratik vc orga­
nizasyon etkilerinden sıyrılması için otonomi veya, özel kuruluş
statüsü şekli verilmelidir.
629.12(560) ((*7.3) "1978/82"
D367 n.2
VER NUMARASI :

T AZAR : DpT>
r

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)