UNIVERZITET U TUZLI – MAŠINSKI FAKULTET

MEHATRONIKA U SISTEMU UPRAVLJANJA

Seminarski rad

Predmet: Mehatronika motornih vozila

Ime i Prezime: Mirza Mujagić, Nirman Mujkić

Odsjek: Mehatronika

Tuzla, decembar, 2016. godine

Sadržaj

1. UVOD......................................................................................................................................................... 1
1.1. Tehnologija „Drive by wire“ ............................................................................................................... 2
1.2. Princip rada tehnologije „drive by wire“ ............................................................................................ 3
1.3. Sistemi „Steer by wire“ ...................................................................................................................... 3
1.4. Throttle By Wire ................................................................................................................................. 4
1.5. Brake By Wire..................................................................................................................................... 5
2. ZAKLJUČAK ................................................................................................................................................ 6
Popis slika

Slika1. Prikaz motora vozila............................................................................................................1

Slika 2. Prikaz motora automobila...................................................................................................2

Slika 3. Prikaz sistema „steer by wire“............................................................................................3

Slika 4. Prikaz sistema „throttle by wire“........................................................................................4

Slika 5. Prikaz sistema „break by wire“...........................................................................................5

1. UVOD

Sa stanovišta bezbijednosti saobraćaja upravljački mehanizmi spadaju u najvažnije uređaje na

motornom vozilu. Upravljački mehanizam ima zadatak da obezbijedi usmjeravanje upravljačkih
točkova i održavanja pravca u vrijeme kretanja vozila. Upravljački mehanizam po pravilu djeluje
na prednje točkove vozila. Sistem za upravljanje ima zadatak da mijenja i održava pravac
kretanja vozila, te osigurava neophodan manevar vozila. U opstem slučaju sistem za upravljanje
se sastoji od sklopova. U ovom seminarskom radu ćemo se samo baviti naprednim tehnologijama
upravljanja.

Slika1. Prikaz motora vozila

1
1.1. Tehnologija „Drive by wire“

„Drive by wire“ tehnologija je nova tehnologija u auto industriji koja polako zamjenjuje
tradicionalni mehanički sistem uprvljanja vozilom sa električnim sistemom kontrole. Još uvjek
ne postoji potpuno opremljeno vozilo sa „drive by wire“ i da na taj način funkcioniše, ali postoiji
potpuni koncept kako bi trebalo da to izgleda. Kod ove tehnologije cijeli princip funkcionisanja
upravljanja, kočenja, ubrzavanja usporavanja, se oslanja na električni i računarski sistem
navođenja. Ovaj sistem smanjuje broj pokretnih dijelova kao sto su pedale i upravljacki sistemi.
Komponente poput upravljačkog stuba, osovine, pumpe, crijeva, remenja se eliminišu iz vozila.
Ovaj sistem je slican sistemu „fly by wire“ koji se široko primjenjuje u avio industriji. Ova
tehnologija je također poznata kao steer by wire, x by wire, recimo elektronska kontrola gasa i
elektronsko kočenje je primjer tehnologije x by wire.

Slika 2. Prikaz motora automobila

2
1.2. Princip rada tehnologije „drive by wire“

„Drive by wire“ tehnologija potpuno ovisi o elektromehaničkom sistemu, glavna komponenta

ovog sistema je ECM (Engine Control Module/upravljački modul motora). Kada napravimo bilo
koju reakciju, pokret, senzor šalje signal do ECM koji odma reaguje na pokrete. ECM je povezan
sa nekoliko sistema, on nadzire signal, obrađuje ga i šalje zeljenom sistemu, odnosno sistemu
koji je namjenjen za sljedecu reakciju.

Sistem „drive by wire“ je sažet u sisteme kao što su: steer by wire, throttle by wire, brake by
wire.

1.3. Sistemi „Steer by wire“

Kod ovog sistema ne postoji nikakva mehanička veza između volana i točkova vozila. Ugao
zakretanja štapa volana se mjeri senzorom i tako ECM prima signal putem senzora i vrijednost
ugla zakretanja. Neke od prednosti upravljanja „steer by wire“ su da se se dobiva vise na
prostoru kod motora, zbog odsustva stuba upravljaca uređenje interijera je svestranije i većih
mogućnosti, upravljački osjećaj moze se lako prilagoditi monitoringu voznih karakteristika.

Slika 3. Prikaz sistema „steer by wire“

3
1.4. Throttle By Wire

U današnje vrijeme automobilska industrija sve više zamjenjuje tradicionalne gas veze, ili
dodavanje gasa, sa kablovima. U sistemu „throttle by wire“ senzor za dodavanje gasa ili senzor
za ubrzavanje osjeti položaj naše noge na papučici za gas i koliko smo je pritisnuli i taj signal
šalje ECM. ECM aktivira servo pumpu koja aktivira leptir ventil od strane elektricne gasne
papučice i ova se pozicija pojavljuje na monitoringu ECM-a a singna se šalje na ECM putem
povratne veze.

Slika 4. Prikaz sistema „throttle by wire“

Prednosti sistema „throttle by wire“ jeste ta da održavaju stabilnost vozila i kontroliše omjer
potrošnje goriva.

4
1.5. Brake By Wire

„Brake by wire“ sistem zamjenjuje mehaničke i hidrauličke komponente sa električnim

senzorima i aktuatorima kod kontrole kočionog sistema.

Slika 5. Prikaz sistema „break by wire“

Prednosti sistema „brake by wire“ : nečujan rad i eleminišu se vibracije, bolja iskorištenost
prostora zbog malih komponenti, omogućuje ECM-u da integriše upravljanje tempomatom, te
stabilnost i kontrolu proklizavanja, smanjuje ukupnu težinu sistema.

5
2. ZAKLJUČAK

Postoji niz prednosti zašto se odlučiti za ovu tehnologiju, a mi ćemo navesti neke.Smanjuje
ukupnu težinu sistema, interijer je bolje dizajniran i svestraniji, moze se reći stilski bolje
organizovan.Bešumni rad i eliminacija vibracija, brže reaguje i ima kraći zaustavni put i vrijeme.

Ako je ABS potpuno kontrolisan sistemom „throttle by wire, u slučaju gubitka kontrole nad
vozilom zbog mokrog puta ili loših cestovnih uslova, vozilo će jednostavno samo smanjiti brzinu
i ECM će poslati signal ABS-u da tako djeluje, dok se vozač ne uspije da snađe.

Ova razina sigurnosti je isključivo radi sigurnosti putnika, ali takođe daje veliku prednost
osiguravajućim kućama u slučaju štete.Ovakvi sistem povećavaju troškove investiranja i
impementiranja u neko vozilo ali se definitivno dobiva na kvalitetu, boljim performansama i
većoj sigurnosti.