คณะแพทยศาสตร์ศิรริ าชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล

Arterial Blood Gas

Interpretation
อ.นพ. เอกรินทร์ ภูมิพเิ ชฐ
สาขาเวชบาบัดวิกฤต ภาควิชาอายุรศาสตร์
Modified Allen’s test
ค่ าที่ได้ จาก arterial blood gas ที่เป็ นค่ าที่วัดได้ โดยตรง
ส่ วน HCO3- ได้ มาจากการ
1. pH คานวณจาก Handerson-Hasalbach
equation

2. PaO2 pH = 6.1 + log HCO3 –

0.03 x PaCO2

3. PaCO2 H+ = 24 x PaCO2
HCO3-

ควรใช้ ค่า venous HCO3- ในการแปลผล

 ทบทวนค่ าปกติ

ค่ าปรกติ
pH 7.35-7.45
PaCO2 35-45 มม.ปรอท
PaO2 80-100 มม.ปรอท
HCO3- 22-26 mEq/L
Oxygen saturation 97-100
 ขัน้ ตอนการแปลผล ABG

1. การยืนยันว่ าเป็ น arterial blood gas จริง

หรือไม่
2. การประเมิน oxygenation
3. การประเมิน ventilation
4. การประเมินความผิดปรกติของสมดุลกรด
ด่ าง (acid-base disorder)
 เปรียบเทียบ arterial blood gas และ venous blood gas

Arterial blood Venous blood

gas gas
pH 7.35-7.45 7.32-7.42
PaO2 85-100 35-45
PaCO2 35-45 38-48
O2 saturation 97-100% 70-75%
 การประเมิน oxygenation
1. PaO2
Assess at room air
2. A-a gradient

3. PaO2/FiO2 Assess at any level of

FiO2
 การประเมิน Oxygenation
ความรุ นแรงของ PaO2
Mild hypoxemia 60-80 มม.ปรอท
Moderate hypoxemia 40-60 มม.ปรอท
Severe hypoxemia < 40 มม.ปรอท

ปั จจัยที่มีผลต่ อค่ า PaO2

อายุ ใช้ ได้ เฉพาะ room air
PaO2 = 100-(อายุ/4)
FiO2
 A-a gradient
A-a gradient = PAO2 - PaO2

PAO2 A-a gradient =

PACO2 PaO2
PaCO2 PAO2-PaO2
 A-a gradient
PAO2 = (FiO2 x 713) – (PaCO2 / R)

โดยที่ 713 เป็ นค่ าที่ได้ จากความดัน 1 บรรยากาศ (1

atm = 760 mmHg, ความดันนา้ = 47 mmHg) = 760 – 47

R (RQ) (respiratory quotient) = CO2 production/ O2

consumption (normal RQ = 0.8)

ถ้ าใช้ FiO2 < 0.6 ค่ า = 0.8 ถ้ าใช้ FiO2 > 0.6 ค่ า R = 1.0
Normal A-a gradient = 2.5 + (age/4)
 Approach to Hypoxemia
Decrease FiO2
Central/ Neuromuscular hypoventilation
V/Q mismatch
Shunt
Diffusion defect
Low ScvO2
 V/Q mismatch

shunt Dead space

Absent V/ present Q Absent Q/ Present V

Response with 100% oxygen

Do not response with
100% oxygen 100% oxygen Treat specific disease
 Shunt

Intrapulmonary shunt Extrapulmonary shunt

Response to PEEP Not response to PEEP

ARDS Right to left shunt

Severe pulmonary edema Pulmonary AVM
V/Q mismatch : Obstructive Lung Disease

COPD Asthma
V/Q mismatch : Restrictive Lung Disease

15
V/Q mismatch : Restrictive Lung Disease

16
 Shunt

Intrapulmonary shunt Extrapulmonary shunt

17
 Diffusion defect

Interstitial lung disease 18

 PaO2/FiO2

ค่ า PaO2/FiO2 ปกติมีค่าเท่ ากับ 500-550

ค่ า PaO2/FiO2 เป็ นค่ าที่มีประโยชน์ ในการ

ประเมินภาวะ hypoxemia เนื่องจากสามารถ
ใช้ ประเมิน hypoxemia ได้ เมื่อใช้ ค่า FiO2
ต่ างๆ กัน
ผู้ป่วยอายุ 50 ปี ได้ รับการวินิจฉัยเป็ น nosocomial pneumonia
ได้ รับการรักษาโดยการใส่ เครื่องช่ วยหายใจ

วันที่ 1 : pH 7.49, PaO2 80 mmHg, PaCO2 30 mmHg,

HCO3- 22, O2 sat 97%
วันไหนปอดดีกว่ า
วันที่ 3 : pH 7.47, PaO2 100
1. วันที่ 1
mmHg, PaCO2 32 mmHg, 2. วันที่ 3
HCO3- 24, O2 sat 100% 3. ถามอะไรก็ไม่ ร้ ู ตอบยากจัง
ผู้ป่วยอายุ 50 ปี ได้ รับการวินิจฉัยเป็ น nosocomial pneumonia
ได้ รับการรักษาโดยการใส่ เครื่องช่ วยหายใจ
วันที่ 1 : pH 7.49, PaO2 80 mmHg, PaCO2 30 mmHg, HCO3- 22, O2
sat 97%

FiO2 0.4 PaO2/FiO2 = 200

วันที่ 3 : pH 7.47, PaO2 100 mmHg, PaCO2 32 mmHg, HCO3- 24, O2

sat 100%

FiO2 1.0 PaO2/FiO2 = 100

 การปรับเปลี่ยน FiO2 ตามผล arterial blood gas

(PaO2/FiO2)1 = (PaO2/FiO2)2

ข้ อควรระวัง
1. ถ้ ารู้ ค่า oxygen saturation ต้ องแปลงเป็ น PaO2
ก่ อน
2. ถ้ า พยาธิ ส ภาพของปอดมี ก ารเปลี่ ย นแปลงอย่ า ง
รวดเร็ ว ค่ า PaO2/FiO2 จะเป็ นจริ งในขณะนัน้ ต้ องเฝ้ า ระวัง
ติดตามผู้ป่วยอย่ างต่ อเนื่อง
22
ผู้ป่วยได้ รับการวินิจฉัยเป็ น ARDS ขณะนีใ้ ช้ เครื่ องช่ วยหายใจโดยใช้ FiO2
เท่ ากับ 1.0 ได้ PaO2 เท่ ากับ 100 มม.ปรอท ต้ องการปรั บ FiO2 ให้ ได้ ค่า
oxygen saturation เท่ ากับ 90% จะต้ องใช้ FiO2 เท่ าใด

1. 0.9
2. 0.8
3. 0.7
4. 0.6
5. 0.5
จากความสัมพันธ์ ตาม hemoglobin oxygen dissociation curve พบว่ า
oxygen saturation 90% จะตรงกับค่ า PaO2 60 มม.ปรอท

SaO2 95% = PaO2 80 มม.ปรอท

SaO2 90% = PaO2 60 มม.ปรอท
SaO2 88% = PaO2 55 มม.ปรอท
SaO2 75% = PaO2 40 มม.ปรอท
SaO2 50% = PaO2 27 มม.ปรอท
 การประเมิน ventilation

PaCO2 < 35 mmHg PaCO2 > 45 mmHg

Hyperventilation Hypoventilation
Hypocapnia Hypercapnia
Hypocarbia Hypercarbia
 การประเมิน ventilation

PaCO2 α CO2 production

alveolar ventilation
alveolar ventilation = minute ventilation – dead space ventilation
= (V t x RR) – (Vd x RR)
PaCO2 = k x CO2 production = k x CO2 production
(Vt x RR) – (Vd x RR) RR (Vt – Vd)

โดยที่ K = 0.863
Vt = tidal volume
Vd = dead space volume
RR = respiratory rate
จะเห็นได้ ว่าค่ า PaCO2 จะมากหรือน้ อย
ขึน้ อยู่กับปั จจัย 4 ประการ

1. Carbondioxide production
2. Tidal volume
3. Respiratory rate
4. Dead space volume
ชายอายุ 45 ปี ได้ รั บ การวิ นิ จ ฉั ย
เป็ น myasthenia gravis
ใช้ เครื่ องช่ วยหายใจ ใช้ FiO2
เท่ ากับ 0.6 tidal volume 400 มล.
อัต ราการหายใจ 15 ครั ้งต่ อนาที
ได้ PaCO2 เท่ ากับ 50 มม.ปรอท
ต้ องการปรั บเครื่ องช่ วยหายใจให้
ได้ ค่า PaCO2 เท่ ากับ 40 มม.
ปรอท จะต้ องปรั บเครื่ องช่ วย
หายใจอย่ างไร
การแก้ ไขเมื่อพบคาร์ บอนไดออกไซด์ ค่ งั ส่ วนใหญ่ สามารถแก้ ไขได้
โดยการปรับให้ minute ventilation เพิ่มขึน้ ได้
จาก PaCO2 α 1/MV
PaCO2 = k (1/MV)
PaCO2 x MV = k
PaCO2 ใดๆ x MV ใดๆ = k
(PaCO2 x MV)1 = (PaCO2 x MV)2
(PaCO2 x MV)1 = (PaCO2 x MV)2
ผู้ป่วยชายอายุ 45 ปี ได้ รับการวินิจฉัยเป็ น community acquired pneumonia
ขณะนีใ้ ช้ เครื่ องช่ วยหายใจ ใช้ FiO2 เท่ ากับ 0.6 tidal volume 400 มล.
อัตราการหายใจ 15 ครั ง้ ต่ อนาที ได้ PaCO2 เท่ ากับ 50 มม.ปรอท ต้ องการ
ปรั บเครื่ องช่ วยหายใจให้ ได้ ค่า PaCO2 เท่ ากับ 40 มม.ปรอท จะต้ องปรั บ
เครื่องช่ วยหายใจอย่ างไร

จากความสัมพันธ์ ระหว่ าง PaCO2 และ minute ventilation

(PaCO2 x MV)1 = (PaCO2 x MV)2
50 x 400 x15 = 40 x MV
MV = 50 x 400 x15
40
= 7,500 มล. (7.5 ลิตร)
 การประเมินดุลกรดด่ าง

PaCO2 HCO3-

Metabolic acidosis  
Metabolic alkalosis  
Respiratory  
acidosis
Respiratory  
alkalosis
 Metabolic acidosis

PaCO2 = (1.5 x HCO3-) + 8 + 2

Anion gap

Anion gap = Na+ – (Cl- + HCO3-)

Predicted pH = 7.PaCO2
 Wide anion gap metabolic acidosis

Lactic acidosis Ketoacidosis Non lactate, Non ketone

DKA
Stravation ketoacidosis
Type A Alcholholic ketoacidosis
(poor tissue perfusion)

Type B
(normal tissue perfusion)
 Wide anion gap metabolic acidosis
Non lactate, non ketone

Poisoning Non poisoning

AKI, CKD
Alcohol Rhabdomyolysis
Non-alcohol
Tumor lysis syndrome
Intravascular hemolysis
Ethanol Salicylate
Methanol Toluene
Ethylene glycol
 Metabolic alkalosis
PaCO2 = (0.7x HCO3-) + 20 + 2 Predicted pH = 7.PaCO2

Chloride-responsive
Gastric fluid loss (eg. vomiting, NG
drainage)
Volume contraction
Long-term diuretic therapy
Congenital chloride diarrhea
Posthypercapnia syndrome
Chloride-resistant
Primary aldosteronism
Short-term diuretic therapy
Bartter’s syndrome
DOC excess syndrome
Liddle’s syndrome
Excessive ingestion of licorice
Chronic potassium depletion
Primary reninism
Milk-alkali syndrome
 PaCO2 HCO3- pH

Acute respiratory 10 1 0.08

acidosis
Acute respiratory 10 2 0.08
alkalosis
Chronic respiratory 10 4 0.03
acidosis
Chronic respiratory 10 5 0.02
alkalosis
 chronic
Acute
4
Chronic
2 Acidosis
5
Alkalosis

ช่ วยจา
Alkalosis
10
10
Acute 10

1 Respiratory
Acidosis
10
 การประเมินดุลกรดด่ าง
pH PaCO2 HCO3-
Metabolic  (1.5 x HCO3-) + 8 + 2 
acidosis
Metabolic  (0.7 x HCO3-) + 20 + 2 
alkalosis
Respiratory  
acidosis
Respiratory  
alkalosis
ชายอายุ 35 ปี มาด้ วยอาการหอบเหนื่อยมา 6 ชั่วโมง
P.E. : mildly pale, RR 28/min, dyspnea
ABG (room air) ; pH 7.28, PaCO2 60 mmHg, PaO2 60 mmHg, HCO3-
26 mEq/L
ข้ อใดต่ อไปนีเ้ ป็ นการวินิจฉัยที่เป็ นไปได้ มากที่สุด

1. Pneumonia
2. Myasthenia gravis
3. Atlectasis
4. Congestive heart failure
5. Pulmonary embolism
ABG (room air) ; pH 7.28, PaCO2 60 mmHg, PaO2 60 mmHg, HCO3- 26
mEq/L

1. Oxygenation
PAO2 = (FiO2 x 713) – (PaCO2 / R)
= (0.2 x 713) – (60/0.8)
= 67.6 mmHg
PAO2 – PaO2 = 67.6 – 60 = 7.6 mmHg
Normal A-a gradient = 2.5 + (age/4)
= 2.5 + (35/4) = 11.25

Hypoxemia with normal A-a gradient

 hypoxemia
A-a gradient

Normal A-a gradient Wide A-a gradient

Decrease FiO2
V/Q mismatch
Central/ neuromuscular
Shunt
hypoventilation
Diffusion defect
Low SvO2
ABG (room air) ; pH 7.28, PaCO2 60 mmHg, PaO2 60 mmHg, HCO3- 26
mEq/L

2. Ventilation

……..Hypoventilation

3. Acid- base imbalance

……….. Acidosis, PaCO2 = respiratory acidosis

ABG (room air) ; pH 7.28, PaCO2 60 mmHg, PaO2 60 mmHg, HCO3- 26
mEq/L
PaCO2 HCO3- pH

Acute respiratory 10 1 0.08

acidosis
Acute respiratory 10 2 0.08
alkalosis
Chronic respiratory 10 4 0.03
acidosis
Chronic respiratory 10 5 0.02
alkalosis
ชายอายุ 25 ปี 4 วันก่ อนมีอาการไข้ ไป เจ็บคอ ซือ้ ยากินเอง
1 วันก่ อน มีอาการเหนื่อยเพลียมาก หน้ ามืด
P.E. : RR 26/min, Moderately pale, mild jaundice
: Fine crepitation both lungs
ABG (on O2 canula 5 LPM) : pH 7.23, PaO2 80 mmHg, PaCO2
23, HCO3- 10 mEq/L

1. Oxygenation
…….On O2 canula 5 LPM (RR 26/min) ไม่ สามารถบอก FiO2 ที่
แท้ จริงๆ ได้ แต่ น่าจะน้ อยกว่ า 0.4
.........PaO2 80 mmHg = O2 saturation 95%

2. Ventilation
…….hyperventilation
ABG (on O2 canula 5 LPM) : pH 7.23, PaO2 80 mmHg, PaCO2
23, HCO3- 10 mEq/L

3. Acid-base imbalance Predicted PaCO2 = 23 + 2

pH PaCO2 HCO3-
Metabolic  (1.5 x HCO3-) + 8 + 2 
acidosis
Metabolic  (0.7 x HCO3-) + 20 + 2 
alkalosis
Respiratory  
acidosis
Respiratory  
alkalosis
ABG (on O2 canula 5 LPM) : pH 7.23, PaO2 80 mmHg, PaCO2
23, HCO3- 10 mEq/L

Dx : G-6-PD deficiency anemia

with intravascular hemolysis
: Pulmonary edema

Rx : Respiratory support
: Packed red cell
: ประเด็นที่ต้องเฝ้ าระวัง????
ABG (on O2 canula 5 LPM) : pH 7.23, PaO2 80 mmHg, PaCO2
23, HCO3- 10 mEq/L

Hyperkalemia, suspected AKI

ฉันทะ.................
วิรยิ ะ..................
จิตตะ.................
วิมงั สา...............

ความตัง้ ใจในการดูแล
ผูป้ ่ วย

การประกอบกรรมดี

ย่อมนาพาไปสูค่ วาม
สาเร็จ

ขอให้โชคดีโดยทัว่ กัน