You are on page 1of 5

&&lr&&

AVmo {^g Eog² &

-amohZ AÀ`wV Hw$bH$Uu, emoYN>mÌ, g§ñH¥$V{d^mJ, nwUo{díd{dÚmb`>.


09420481298. kulkarnirohan01@gmail.com.
emoYnÌopñ_Z² AVmo {^g Eog² B{V nm{UZr`gy̧ nar{jî`Vo& `Wm Eog² BË`mXoeo EH$maJ«hUoZm{n
am_¡[a{V ê$n{g{Õ^©d{V& Eog² BË`Ì AÝË`gH$mañ` hbÝË`_² BË`ZoZ gyÌoU BËg§km àmám& Vñ_mV²
gH$mañ` Vñ` bmon BË`ZoZ gyÌoU bmon: àmá:& VoZ Bï>ê$n{g{ÕZ© ñ`mV²& Bï>ê$nmWª H$W§ gH$mañ`
bmonmo dmaUr`:& EoH$mañ` à`moOZ§ {H${_{V emoYnÌo {d_ú`m©{_&
AVmo {^g Eog² (A.7.1.9) B{V gyÌñ` {ddaU§ `Wm - Apñ_Z² {d{YgyÌo Ìr{U nXm{Z
dV©ÝVo& AV B{V n#må`ÝV_²& {^g B{V fîR>çÝV_²& Eog² B{V àW_mÝV_²& A“ñ` (A.6.4.1)
B{V gyÌ_Ìm{Y{H«$`Vo& A“m{YH$mao dV©_mZËdmV² nXm“m{YH$mao Vñ` M VXÝVñ` M (n.30) B{V
n[a^mfm`m: àd¥{Îm:& V`m AV BË`ñ` AXÝVm{X{V AW©:& AXÝVmX“mX² (àm{Vn{XH$mV²) {^g
ñWmZo Eog² AmXoemo {dYr`Vo AZoZ gyÌoU& CXmhaU§ `Wm- am_ B{V AXÝVmV² àm{Vn{XH$mV² {^g²
1 2
àË``mo {d{hV: & am_ {^g² BË`dñWm`m§ am_ BË`XÝVmX² A“mX² {^g ñWmZo Eog² ^d{V
3
àH¥$VgyÌoU& AbmoÝË`ñ` (A.1.1.52) B{V n[a^mf`m AÝË`gH$mañ` Eog² àmá:& Añ`m AndmX
AmXo: nañ` (A.1.1.54) BVr`§ n[a^mfm& AZ`m Am{X^yVñ` ^H$mañ` ñWmZo Eog² àmá:4&
AÝË`mXoeñ` AZoH$mpëeV² gd©ñ` (A.1.1.55) BVr`_ß`ndmX:& AZ`m n[a^mf`m gd©ñ` {^g:
ñWmZo AZoH$mb² Eog² àmá:& EH$pñ_Z² ñWbo n[a^mfmÛ`ñ` `wJnËàd¥{Îm:& AV Ed C^`mo_©Ü`o
5
Vwë`~b{damoY: & Aì`dñWm`m: n[ahmamWª {dà{VfoYo na§ H$m`©_² (A.1.4.2) B{V n[a^mfmÌ
àdV©Vo& AZ`m Vwë`~b{damoYo g{V na§ H$m`ª ñ`mV² ({g.H$m¡.175)& AV: naËdmV² gdm©Xoeñ`
6
àm{á:& VoZ gd©ñ` {^g: ñWmZo Eog² ^d{V& am_ Eog² BË`dñWm`m§ nyd©na`mod¥©X²Ü`oH$mXoeo g{V
am_¡[a{V ê$n{g{Õ:&
Eog² BË`mXoeo EH$maJ«hUoZm{n am_¡[a{V ê$n§ {gX²Ü`{V& H$W{_{V MoXþÀ`Vo- am_ Eg² BË`Ì
nyd©dX² d¥X²Ü`oH$mXoeo g{V am_¡[a{V ê$n_²& AÌ AVmo JwUo (A.6.1.96) BË`ZoZ naê$n_oH$mXoe:

1) AW©dXYmVwaàË``: àm{Vn{XH$_² &(A.1.2.45), L²>`mßàm{Vn{XH$mV² &(A.4.1.1), ñdm¡Og_m¡Q²> ...&(A.4.1.2)


2) `ñ_mËàË``{d{YñVXm{X àË``o@“_² &(A.1.4.13)
3) fð>r{Z{X©ï>ñ`mÝË`ñ`mb AmXoe: ñ`mV²&({g.H$m¡)
4) nañ` `{Û{hV§ VÎmñ`mXo~m}Ü`_²&({g.H$m¡)
5) Û`mo: emó`mo: ¹${M„ãYmdH$me`moaoH$Ì bú`o `wJnËgå^dñVwë`~b{damoY:&({g.H$m¡. 175-~mb_Zmoa_mQ>rH$m)
6) d¥{Õao{M&(A.6.1.87)
(1)
7
ñ`mV² & VoZ am_o[a{V A{Zï>ê$nmn{Îm:& `{X VÐÿn{_ï>§ MoX² EH$mañ`m{n Amdí`H$Vm ZmpñV& Bg²
8
B{V BH$maJ«hUoZm{n am_o[a{V {gX²Ü`{V& am_ Bg² BË`dñWm`m§ JwU¡H$mXoeo g{V am_o[a{V ê$n§
ñ`mXod& Eg² BË`Ì EH$madMZgm_Ï`m©V² naê$n§ Zo{V km`Vo& VoZ d¥{Õaod& Vñ_mX² am_¡[a{V
BîQ>ê$n{g{Õ[a{V Z dmÀ`_²& EoH$maJ«hUñ` à`moOZÛ`§ dV©Vo& EH§$ à{H«$`mbmKd_²& H$W{_Ë`wÀ`Vo-
9
EoH$maoU gmjmX² d¥{Õ^©d{V& EoH$mañ` JwUËdm^mdmX² Z naê$nmn{Îm:& VoZ naê$n{ZdmaUmW©_²
Cnm`mo ZmÝdoï>ì`:& EH$maJ«hUoZ Vw naê$nmn{Îm:& V{ÞdmaUmW©_² Cnm`mÝdofU§ níMmX² d¥{Õ[a{V
à{H«$`mJm¡ad_²&
Ana§ ZÚ¡[a{V N>mÝXgê$nmW©_² EoH$ma Amdí`H$:& ~hþb§ N>ÝX{g (A.7.1.10) B{V gyÌñ`
10
H$m{eH$md¥Îmm¡ ZÚ¡[a{V ê$n_wXmöV_²& EH$maJ«hUoZ ZÚo[a{V ê$n§ ñ`mV²& ZXr Eg² BË`dñWm`m_²
BH$mo `U{M (A.6.1.76) BË`ZoZ `UmXoeo g{V ZÚo[a{V& EoH$maoU Vw ZÚ¡[aË`od& VWm{n
11
ê$n_oVXYwZm d¡{XH$gm{hË`o Z bä`Vo & emIm bwám BË`Zw_mVì`_²&
12 13
Eog² BË`wnXoe AmXoeËdmV² & CnXoeËdmV² hbÝË`_² (A.1.3.3) BË`ZoZ gyÌoU VÌ
AÝË`gH$mañ` BV²g§km àmám& Vñ_mV² Vñ` bmon (A.1.3.9) BË`ZoZ gH$mañ` bmon: ñ`mV²& ZmÌ
Z {d^º$m¡ Vwñ_m (A.1.3.4)14 BË`ZoZ BËg§km{ZfoY: eL²>Š`:& Eog² BË`ñ` {^g: ñWmZo
15 16
AmXoemZÝVa_od ñWm{ZdÎdoZ gwßËd_mamoß` {d^{º$g§km ^d{V& AmXoemV² àmJ² {d^{º$g§km
ZmpñV& AV Ed Z AÝË`gH$mañ` BËg§km{ZfoY:& àË`wV BËg¨km`m: àm{áaod& H$W_ñ`m {ZdmaU§

7) AnXmÝVmXH$mamX² JwUo naV: naê$n_oH$mXoe: ñ`mV²&({g.H$m¡.191)


8) AmX² JwU:&(A.6.1.86)
9) AJoL²> JwU:&(A.1.1.2)
10) ...AZVmo{n ^d{V ZÚ¡[a{V&
11) Nair Bhaskaran S(ed.), A Vedic Word-Concordance (volumes 1to 4), VVRI, Hoshiarpur, 1976(2nd edition).

12) YmVwgyÌJUmoUm{XdmŠ`{b“mZwemgZ_²& AmJ_àË``mXoem CnXoem: àH$s{V©V:&({g.H$m¡.3-~mb_Zmoa_mQ>rH$m)


13) CnXoeo@ÝË`§ h{bËñ`mV²&({g.H$m¡.2)
14) {d^{º$ñWmñVdJ©gH$ma_H$mam BVmo Z ñ`w:&({g.H$m¡.190)
15) ñWm{ZdXmXoemo@ZpëdYm¡&(A.1.1.56)
16) {d^{º$íM&(A.1.4.104)
(2)
H$aUr`{_{V {MÝË`Vo AYwZm& BËg§kmË_H$H$maUñ` {ZdmaUoZ H$m`m©Ë_H$bmonmo Z àgÁ`Vo& Vñ`
{ZdmaU§ gwVam§ ^d{V& BËg§km{ZdmaUñ`monm`Û`§ dV©Vo&
Eog² BË`Ì gH$mamÝVamo `moOZr`:& VoZ Eoñg² BË`wnXoemo ^d{V& AYwZm {ÛVr`gH$mañ` hbÝË`_²
BË`ZoZ BËg§km& Vñ_mV² Vñ` bmon BË`ZoZ BËg§kH$gH$mañ` bmon:& àW_gH$ma CnXoemdñWm`m_²
AÝË`o ZmpñV& VoZ Z Vñ` BËg¨km&
`Ûm Eog² BË`Ì à`moOZm^mdmX² AÝË`gH$mañ` BËg§km Z& bmon B{V BËg§km`m: à`moOZ_pñV
MoV² gH$mamoƒmaU§ ì`Wª ñ`mV²& nm{U{ZZm Eo BË`odmoº§$ ñ`mV²& Z Vw Eo{g{V& Eo{g{V dMZgm_Ï`m©X²
AÝË`gH$mañ` bmonmo Zo{V {dkm`Vo& bmonmË_H$à`moOZm^mdo AÝ`à`moOZm^mdo M ZoËg§km
AÝË`gH$mañ`&

{ZîH$fm} `Wm :

AZoH$mpëeVgd©ñ` B{V gyÌñ` naËdmX² {^g: g§nyU©ñ` ñWmZo Eog² BË`ZoH$mbmXoemo ^d{V& VoZ
am_¡[a{V ê$n§ {gX²Ü`{V&
à{H«$`mbmKdmWª ZÚ¡[a{V N>mÝXgê$nmW©#m EoH$maJ«hU_mdí`H$_²& VoZ Eog² BË`od&
Eog² BË`Ì gH$mamÝVa`moOZoZ EoH$mamoÎmagH$mañ` hbÝË`_² BË`ZoZ BËg§km Z àmßZmo{V& AWdm
à`moOZm^mdmÞ AÝË`gH$mañ`oËg§km& gH$madMZgm_Ï`m©X² BËg§km`m bmonmo Z à`moOZ{_{V
{ddoH$:&

(3)
g§{jáê$nm{U -
A- Aï>mÜ`m`r
n- n[a^mfm
{g.H$m¡- {gÕmÝVH$m¡_wXr&

gÝX^©J«ÝWm: -
1) MVwd}Xmo {J[aYae_m©(gånm.)- d¡`mH$aU{gÕmÝVH$m¡_wXr(àW_mo ^mJ:), _moVrbmb
~ZmagrXmg,Xohbrnwa_²,1961(nwZ_w©ÐU_²-1986)&
2) Xr{jVnwînm(gånm.)- Aï>mÜ`m`rgyÌnmR>:, g§ñH¥$V^maVr, ZdXohbrnwa_², 2010&
3) e_m©-Am`}ÝÐíM XoenmÊS>oIÊXoamdíM nmÜ`o_hmoX`íM(gånm.), H$m{eH$m({ÛVr`mo ^mJ:),
Cñ_m{Z`m{díd{dÚmb`íM, h¡Xam~mXnwa_²,1970&

(4)

You might also like