Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku

Katedra: Nauk Przyrodniczych

Zakład: Anatomii i Antropologii

Podstawy anatomii, wykłady

Osoby prowadzące przedmiot:

Barbara Duda, prof. nadzw. dr hab., bduda@awf.gda.pl

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Wprowadzenie do anatomii (wykład 1)
1. Pojęcie anatomii.
2. Główne aspekty budowy ciała człowieka:
• składniki ciała
• określenie połoŜenia ciała
• rozwój
3. Składniki ciała:
• Komórka
• Tkanka
• Narządy
• Układy narządów

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Wprowadzenie do anatomii (wykład 1)
4. Podział narządów:
• Narząd ruchu.
• Układ nerwowy. Narządy zmysłów. Powłoka ciała.
• Narządy wewnętrzne (trzewia).
5. Podział narządów ruchu:
• bierny (kości i ich połączenia)
• czynny (mięśnie)

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Budowa ogólna kości (wykład 1)
1. Elementy składowe kości:
• tkanka kostna (istota zbita i gąbczasta)
• szpik kostny
• inne elementy:
- okostna (rola + właściwości)
- chrząstka stawowa (rola + właściwości)
- śródkostna
- ochrzęstna

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Budowa ogólna kości (wykład 1)

1. Podział kości ze względu na kształt.

2. Podział kośćca.
3. Rola szkieletu.

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Kości kończyny górnej i dolnej (wykład 2)
1. Podział kości kończyny górnej.
2. Podział kości kończyny dolnej.
3. Elementy wyczuwalne na poszczególnych kościach.
4. Stopa
• Podział kości stopy
• Brzeg boczny i przyśrodkowy stopy
• Wysklepienie stopy
• Punkty podporu stopy

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Budowa ogólna połączeń kości (wykład 3)
1. Podział połączeń kości.
2. Podział połączeń ścisłych.
3. Podział więzozrostów (szczególnie więzozrosty kręgosłupa).
4. Podział chrząstkozrostów.
5. KrąŜek międzykręgowy (budowa, rola i zagroŜenia).
6. Budowa stawu.
• Elementy stałe stawu
• Elementy niestałe stawu (rola)
7. Kryteria podziału stawów.
8. Mechanika stawu.
9. Stawy międzykręgowe (budowa i mechanika)

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Ogólna budowa mięśni (wykład 4)

1. Rodzaje mięśni.
2. Podział mięśni ze względu na połoŜenie.
3. Podział mięśni ze względu na kształt.
4. Budowa makroskopowa mięśnia.
5. Narządy pomocnicze mięśni.
6. Fizyczne i biologiczne właściwości mięśni.
7. Od czego zaleŜy siła mięśni?

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Mięśnie głowy i szyi (wykład 5)

1. Podział mięśni głowy.

2. Mięśnie mimiczne – ogólna charakterystyka.
3. Przebieg i czynność m. skroniowego.
4. Podział mięśni szyi.
5. Przebieg i czynność m. mostkowo-obojczykowo-sutkowego.
6. Czynność grupy głębokiej mm. szyi.

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Narząd ruchu – elementy warunkujące
pionową postawę ciała i równowagę (wykład 6)

1. Bierny narząd ruchu

• krzywizny kręgosłupa i wysklepienie stopy
• aparat więzadłowy kręgosłupa
• krąŜek międzykręgowy
2. Czynny narząd ruchu – mięśnie
• mięśnie warunkujące pionową postawę ciała
• mięśnie warunkujące równowagę ciała

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Układ oddechowy (wykład 7)
1. Odcinki układu oddechowego.
2. Klimatyzacja powietrza:
• oczyszczanie
• ogrzewanie
• nawilŜanie
3. Jama nosowa
• podział anatomiczny
• podział fizjologiczny
• rola
4. Gardło
• połoŜenie
• części
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
 Układ oddechowy (wykład 7)
5. Krtań
• połoŜenie
• części
• chrząstki krtani
• szpara głośni (części i rola)
6. Tchawica i oskrzela główne – połoŜenie
7. Płuca
• topografia (okolica i sąsiedztwo)
• powierzchnie
• korzeń płuc (elementy wchodzące i wychodzące płuc)
• części płuca
8. Droga powietrza.

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Układ pokarmowy - (wykład 8)

1.Podział układu pokarmowego

• przewód pokarmowy – odcinki
• gruczoły trawienne
2. Jama ustna
• podział
• narządy jamy ustnej
3. Gardło i przełyk (odcinki i rola)
4. Budowa ogólna ściany przewodu
pokarmowego
Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
 Układ pokarmowy - (wykład 8)
5. śołądek
• Topografia (okolica i sąsiedztwo)
• Cechy charakterystyczne warstw Ŝołądka
• Rola soku Ŝołądkowego
• Pojęcie: perystaltyki i perystoliki
• Rola Ŝołądka
6. Jelito cienkie – odcinki i rola
7. Jelito grube - odcinki i rola
8. Droga pokarmu

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Gruczoły trawienne - (wykład 9)
1. Gruczoły ślinowe i ich połoŜenie
2. Rola śliny
3. Wątroba – połoŜenie i sąsiedztwo
4. Elementy przechodzące przez wrota wątroby
5. Rola wątroby i Ŝółci
6. Trzustka - połoŜenie i sąsiedztwo
7. Trzustka jako gruczoł wydzielania zewnętrznego i
wewnętrznego

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Gruczoły
wewnątrzwydzielnicze - (wykład 9)
Gruczoły wewnątrzwydzielnicze szyszynka

i ich połoŜenie

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Układ nerwowy – wprowadzenie (wykład 10)
1. Podział czynnościowy układu nerwowego
• somatyczny układ nerwowy
• autonomiczny układ nerwowy
2. Podział topograficzny układu nerwowego
• ośrodkowy układ nerwowy
• obwodowy układ nerwowy
3. Neuron – podstawowa jednostka anatomiczna układu
nerwowego
4. Istota szara i istota biała oraz ich rozmieszczenie

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Układ nerwowy – wprowadzenie (wykład 10)
5. Rozwój układu nerwowego
6. Ośrodkowy układ nerwowy (mózgowie + rdzeń kręgowy)
7. Podział anatomiczny mózgowia

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Układ nerwowy – wprowadzenie (wykład 10)
8. Mózg – płaty i lokalizacja ośrodków korowych
9. Rdzeń kręgowy – rola
10. Opony i ich rola
11. Komory mózgowia
12. Płyn mózgowo-rdzeniowy – droga płynu i jego rola
13. Autonomiczny układ nerwowy – podział i lokalizacja
14. Miejsca wstrząsorodne i ich lokalizacja

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

Obwodowy układ nerwowy ( wykład 11)
Nerwy czaszkowe i zakres ich unerwienia

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Narządy zmysłów - ( wykład 12)
1. Narządy zmysłów.
2. Narząd wzroku (oko + narządy dodatkowe)
3. Oko (gałka oczna + nerw wzrokowy)
4. Warstwy ściany gałki ocznej
5. Zawartość gałki ocznej
6. Receptory wzroku
7. Droga promienia świetlnego
8. Narządy dodatkowe
9. Narząd łzowy i droga łez

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Narządy zmysłów - ( wykład 12)
10. Ucho – podział
11. Części ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego
12. Rola trąbki słuchowej
13. Droga powietrza (droga kosteczek słuchowych)
14. Receptory słuchu

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Narządy zmysłów - ( wykład 12)
15. Narząd powonienia
16. Narząd smaku

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Układ naczyniowy (wykład 13 i14)
1. Podział układu naczyniowego
2. Układ krwionośny – podział
3. Serce
• topografia (połoŜenie i sąsiedztwo)
• części serca
• naczynia wchodzące i wychodzące serca
• naczynia odŜywcze serca
• osierdzie – rola
• warstwy ściany serca

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Układ naczyniowy (wykład 13 i 14)
3. Serce
• rodzaje zastawek
4. Obieg mały (płucny)
5. Obieg duŜy

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Układ naczyniowy (wykład 13 i 14)
6. Układ limfatyczny
• narządy limfatyczne i ich połoŜenie
• naczynia limfatyczne
- przewód limfatyczny prawy
i przewód piersiowy

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Układ moczowy (wykład 15)
1. Odcinki układu moczowego
2. Nerki
• połoŜenie i sąsiedztwo
• korzeń nerki
• kora i rdzeń nerki
• nefron – budowa i jego rola
3. Moczowód – odcinki i rola
4. Pęcherz moczowy - połoŜenie i sąsiedztwo oraz rola
5. Cewka moczowa – odcinki cewki moczowej męskiej
6. Droga moczu

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Układ płciowy (wykład 15)
1. Narządy płciowe męskie – lokalizacja i rola
2. Droga plemnika
3. Narządy płciowe Ŝeńskie –
lokalizacja i rola
4. Droga komórki jajowej

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja

 Bibliografia
Schunke M., Schlte E., Schumacher U.: Prometeusz. Atlas anatomii człowieka. Tom I-III. MedPharm Polska, 2009.

Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja