You are on page 1of 28

http://grafeno.

com/

Ô 
O grafeno é um material encontrado no grafite e em outros compostos de
carbono.Este é uma folha planar de átomos de carbono em ligação sp2
densamente compactados e com espessura de apenas um átomo, reunidos em
uma estrutura cristalina hexagonal. 

Uma única camada da estrutura grafítica pode ser considerada como o último
membro da série de naftalenos, antracenos, coronenos, etc. e o termo grafeno
deve, portanto, ser utilizado para designar a camada individual de carbono em
compostos de intercalação de grafite. O uso do termo "camada de grafeno" é
também considerada para a terminologia geral dos carbonos.

A densidade electrónica do grafeno corresponde à situação em que se tem um


elétron por cada átomo de carbono, sendo a estrutura de bandas do material
determinada pela geometria da sua rede cristalina. Como resultado da
estrutura de bandas e da densidade electrónica, a superfície de Fermi do
grafeno reduz-se a seis pontos na zona de Brillouin. A estrutura de bandas do
material em torno destes seis pontos é isotrópica e linear no momento do
electrão.

A consequência deste facto é que a teoria efectiva que descreve a física do


grafeno é a de uma modelo ultra -relativista, de partículas carregadas de massa
nula (um tipo de partículas que não existe na física das partículas
elementares). Assim a teoria efectiva não é a tradicional equação de
Schrödinger mas sim a equação de Dirac em duas dimensões espaciais.

O facto das excitações elementares no grafeno serem descritas pela equação


de Dirac tem uma vasta gama de consequências, por vezes inesperadas, para
as propriedades electrónicas deste material. Isto significa que as propriedades
termodinâmicas, de transporte e espectra is necessitam de ser revisitadas, pois
não são descritas pela física do convencional gás bidimensional de electrões.

O grafeno é formado por uma camada única de carbono, agrupada em uma


grade em colmeia e na qual os átomos mantêm entre eles uma distância
específica. É o primeiro material cristalino totalmente bidimensional conhecido
pela ciência. Entre os primeiros resultados espetaculares obtidos deste novo
material está o efeito de campo medido pelo grupo de Manchester. Este grupo
mostrou que o portadores de carga podem ser tanto electrões como vazios,
dependendo da polaridade do compo eléctrico externo. Na presença de um
forte campo magnético aplicado perpendicularmente ao grafeno, este sistema
desenvolve um efeito de Hall quaântico não usual, cuja pre visão teórica
envolveu dois investigadores do Departamento de Física da Universidade do
Minho, o autor e o Dr. Tobias Stauber (investigador germânico contratado ao
abrigo do programa Ciência 2007).

A grande velocidade dos electrões no grafeno, c/300 (onde c é a velocidade da


luz), permite a observação do efeito de Hall quântico à temperatura ambiente.
Outros fenómenos de transporte igualmente espetaculares envolvem o
transporte balístico de electrões ao longo de distâncias da ordem dos sub -
micrometros e condutividades térmicas muito elevadas, o que abre a
perspectiva de se produzirem dispositivos electrónicos com tempo de resposta
muito rápidos que poderão no futuro vir a integrar uma nova geração de
microchips ultra-rápidos.



ÔÔ 

Como condutor de eletricidade, o grafeno é tão bom quanto o cobre. Como


condutor de calor, ele supera qualquer outro material conhecido. É quase
transparente, mas tão denso que nem mesmo o hélio, o menor dos átomos
gasosos, é capaz de atravessá-lo. Ao se misturar com o grafeno, plásticos se
tornam condutores de eletricidade e ganham mais resistência mecânica e
térmica.

Um outro avanço recente, publicado conjuntamente na revista Science pelo


grupo de Manchester e por dois investigadores do Departamento da
Universidade do Minho (que efecturam o estudo teórico do efeito observado),
foi a demonstração que ografeno apenas absorve 2.3% da luz que nele incide,
numa gama de frequências que vai do infra -vermelho ao ultravioleta. Isto abre
imediatamente a possiblidade de usar o graf eno como eléctrodos metálicos
transparentes na industria de cristais líquidos e de células solares, existindo já
protótipos em funcionamento.

 
Recentemente, empresas de semi-condutores estiveram realizando testes a fim
de substituir o silício pelo grafeno devido a sua altíssima eficiência em
comparação ao silício.

Em teoria, um processador, ou até mesmo um circuito integrado, poderia


chegar a mais de 500 GHz. O silício, por sua vez, trabalha abaixo de 5 GHz. O
uso de grafeno proporcionaria equipamentos cada vez mais compactos,
rápidos e eficientes.
Os trabalhos revolucionários sobre o grafeno valeram o Nobel da Física de
2010 ao cientista russo -britânico Konstantin Novoselov e ao cientista holandês
nascido na Rússia Andre Geim. [2]

à m    


Os professores Andre Geim e Kostya Novoselov , liderando uma equipe
internacional de cientistas, apresentaram sua mais nova criação: o
fluorografeno, uma folha de carbono repleta de átomos de flúor.

Os testes indicam que o fluorografeno supera largamente os compósitos


sintéticos mais resistentes disponíveis hoje no mercado, além de apresentar
estabilidade termal e, apesar do flúor, ser quimicamente inerte.

Os cientistas afirmam que o fluorografeno é uma v ersão plana e cristalina do


conhecido Teflon®, sendo mecanicamente tão forte quanto o grafeno, que
atualmente é considerado o material mais forte que existe.

Com isto, além da possibilidade de uso na eletrônica, sobretudo na construção


de novos tipos de LEDs, o fluorografeno poderia ser usado como uma versão
mais fina e mais leve do material comercial.

Para criar o novo material, o professor Geim e seus colegas consideraram o


grafeno como sendo uma gigantesca molécula. Sendo assim, como qualquer
outra molécula, o grafeno poderia ser modificado em reações químicas.

Este elemento foi criado ligando átomos de flúor a cada um dos átomos de
carbono do grafeno, criando um grafeno totalmente fluorado.

Para demonstrar que é possível obter o fluoragrafeno em quantidades


industriais, os cientistas fizeram o experimento com o grafeno em pó, o que
resultou em uma espécie de papel de fluorografeno.

O material se mostrou isolante, não reagiu com outros compostos químicos


comuns e resistiu a altas temperaturas (400º C) em condições ambiente.

"As qualidades eletrônicas do fluorografeno ainda terão que ser melhoradas


antes de se falar em aplicações na eletrônica, mas outras aplicações podem
ser feitas imediatamente," afirmou o professor Geim.


â    
  
A promessa de encontrar nova e excitante física no grafeno, a qual poderá
levar a importantes aplicações em nanotecnologia tem sido o motor para a
investigação neste campo em grande aceleração ao nível mundial. Instituições
de topo mundial, como Boston University, MIT, Havard, Berkeley, Stanford,
Manchester, Oxford, Universidade Autonoma de Madrid, Universidade de
Leiden, Escola Normal Superior de Pisa, etc, têm neste momento fortes grupos
teóricos e experimentais na física do grafeno.

Que as empresas líderes nesta áreas estão muito atentas a esta possibilidade
é o facto da INTEL finaciar neste momento pelos menos o grupo na
Universidade de Georgia Tech, Georgia, U.S.A, dedicado à investigação em
grafeno.

  

O grafeno é constituído por uma camada extremamente fina de grafite, o


mesmo material encontrado em qualquer lápis comum. O que torna o material
especial é a estrutura hexagonal co m que seus átomos individuais estão
distribuídos, que gera uma folha plana que, se enroladas, geram nanotubos de
carbono.
Num transístor, é utilizada uma pequena corrente eléctrica para controlar uma
porta por onde passa uma corrente muito maior: o compone nte funciona como
uma chave que liga ou desliga a corrente conforme a necessidade do
dispositivo.

Como o grafeno é um material extremamente fino e que permite que as cargas


elétricas fluam com facilidade, este é uma excelente alternativa ao silício na
construção de transistores ainda mais eficientes.
Além de servir para a construção de transistores e multiplicadores de
frequência.

  

O maior desafio enfrentado pelos desenvolvedores que apostam na nova


tecnologia é conseguir tornar viável o processo de fabricação em larga escala.
Como as folhas de grafeno possuem apenas um átomo de espessura, a
maioria dos componentes testados até o momento só foram possíveis por
terem sido desenvolvidos em ambientes de laboratório.

Porém, tudo aponta que nos próximos anos haverá uma substituição gradua l
do silício pelo grafeno, como apontam as pesquisas feitas pelo Laboratório
Nacional de Física, do Reino Unido.

Utilizando a mesma técnica utilizada para o crescimento de cristais, os


pesquisadores foram capazes de desenvolver amostras de grafeno com 50
milímetros quadrados ± um pouco menor do que os processadores
encontrados no mercado, e suficiente para a fabricação de componentes
eletrônicos como transistores.





!"   
 # m 

Segundo a empresa, que divulgou o resultado na revista Science, é a maior já


registrada em um dispositivo grafeno.

³Uma das vantagens do material está na alta velocidade de propagação dos


elétrons, o que essencial para alcançar a performance necessária para as
próximas gerações de transistores´, afirma T.C. Chen, vice -presidente da
divisão de pesquisa da IBM, em um anúncio oficial.

Com espessura de apenas um átomo, o grafeno é constituído de uma folha de


átomos de carbono com ligações sp2 unidos em formas hexagonais, imitando o
aspecto de uma colméia. Ele possui propriedades únicas que são alvo
constante de estudos.

³A descoberta que estamos anunciand o mostra claramente que o grafeno pode


ser utilizado para produzir dispositivos de alta performance e circuitos
integrados´, conclui Chen.

m
$ %  "&
âÔ $'&'

. É o material mais forte já medido pelo homem, cerca de 200 vezes mais forte
que o aço, ele é um exelente condutor de eletricidade e gera um nível
praticamente desprezível de calor, além de não produzir ruídos evitando assim
o uso de filtros como nos processadores atuais que limitam a velocidade de
processamento.
Os menores transistores fabricados hoje utilizados nos processados i7 da intel
por exemplo, tem cerca de 22 nanômetros. O transístor de grafeno mede dez
átomos de carbono de comprimento. A espessura é a mesma do grafeno, ou
seja, um único átomo. Um átomo de carbono mede 0,1 nanômetro, o que
significa que o transístor de grafeno tem 1 nanômetro de comprimento.
A IBM já apresentou seus transistores mais rápido do mundo feito de grafeno.
É os filmes de ficção, virando realidade.

þ  (   


 )    *

Mas para se chegar lá é necessário produzir folhas de grafeno. O artigo
publicado na Nature pelo grupo de cientistas da Universidade de Seul, na
Coreira do Sul mostra que se deu mais um passo para que estas aplicações se
tornem reais.

Os investigadores liderados por Byung Hee Hong aplicaram uma técnica para
produzir 12 folhas de grafeno em pequenas peças de níquel. A técnica tinha
sido sugerida há alguns anos e passava por evaporar uma mistura composta
maioritariamente por moléculas de carbono e disparar contra a superfície
aquecida de um metal, neste caso o níquel.

Depois, os cientistas conseguiram dissolver o metal e ficaram com uma


película de grafeno e colaram -no a uma folha flexível de um polímero chamado
PET. Os investigadores conseguiram ainda demonstrar que a manutenção das
capacidades electrónicas do grafeno mesmo quando era dobrado e enrolado.

ESPANHOL
m 

No grafeno, a longitude dos enlaces de carbono -carbono é de


aproximadamente 1,42 Å.

+ ,   


Entre as propiedades mais destacadas deste material incluem-se:

à Alta condutividade térmica e eléctrica.


à Alta elasticidade e dureza.
à Resistencia (200 vezes maior que a do aço)
à O grafento pode reagir químicamente com outras sustancias para formar
compostos com diferentes propiedade.
à Suporta a radiação ionizante.
Ã É muito leve, como a fibra de carbono, mas mais flexibel.
à Menor efecto Joule, esquenta menos ao conducir os eletrons.
à Consome menos eletricidade para uma mesma tarefa do que o silício.

Outras propiedades intere ssantes desde o ponto de vista teórico são as


siguintes:

à os electrons que se deslocam sobre o grafeno, se comportam como


cuasipartículas sem massa. os chamados fermiones de Dirac. Dichos
fermiones se movem a uma velocidade constante independentemente
da sua energía (como acontece com a luz), neste caso a un s 106 m/s. A
importancia do grafeno, neste aspecto, consiste em estud ar
experimentalmente este comporta mento que havía sido descrito
teóricamente há mais de 50 an os.
à o grafeno apresenta um efeito chamado efecto Hall quántico, pelo qual a
conductividade perpendicular à corrente toma valores discretos, ou
quantizados, permitindo esto medirla co m uma precissão incrível. A
quantização implica que a conductividad e do grafeno nunca pode ser
cero (seu valor mínimo depende d a constante de Planck e a carga do
electrón).
à Debido às propriedades anteriores, os electrons d o grafeno podem
mover-se livremente por toda a lámina e nao ficar aislados em zonas
das que nao possam sair (efeito chamado localização de Anderson, e
que é um problema para sistemas bidimensionais com impurezas).
Ã É quase completamente transparente e tao denso que nem siquer o
átomo de helio, cujos átomos sao os máis pequenos que existem
podem atravesalo.

+ ,Ô   -./0


El repentino aumento del interés científico por el grafeno puede dar la
impresión de que se trata de un nuevo material. La realidad, sin embargo, es
que el grafeno ha sido conocido y descrito desde hace al menos medio siglo . El
enlace químico y su estructura se describieron durante la década de 1930,
mientras la estructura de bandas electrónica fue calculada por primera vez por
Wallace en 1949. [7] La palabra grafeno fue oficialmente adoptada en 1994,
después de haber sido usada de forma indistinta con monocapa de grafito, en
el campo de la ciencia de superficies.

Además, muchas nanoestructuras recientemente descubiertas, como los


nanotubos de carbono, están relacionadas con el grafeno. Tradicionalmente,
los nanotubos de carbono se han descrito como hojas de grafeno enrolladas
sobre sí mismas, [8] y de hecho las propiedades de los nanotubos de carbono se
describen y entienden fácilmente en términos de las del grafeno. [9] [10] Se ha
descrito también la preparación de nanotiras de grafeno mediante
nanolitografía mediante un microscopio de efecto túnel.[11]

+ ,*   *

Vista rotatoria de un cristal d e grafito(2 capas de grafeno)

El grafeno tiene propiedades ideales para ser utilizado como componente en


circuitos integrados. El grafeno tiene una alta movilidad de portadores, así
como un bajo nivel de ruido, lo que permite que sea utilizado como canal e n
transistores de efecto de campo (FET). La dificultad de utilizar grafeno estriba
en la producción del mismo material, en el substrato adecuado. Los
investigadores están buscando métodos como la transferencia de hojas de
grafeno desde el grafito (exfoliac ión) o el crecimiento epitaxial (como la
grafitización térmica de la superficie del carburo de silicio - SiC). En diciembre
de 2008, IBM anunció que habían fabricado y caracterizado transistores
operando a frecuencias de 26GHz. [12] En febrero del 2010, la misma IBM
anunció que la velocidad de estos nuevos transistores alcanzaba los 100
GHz.[13]

Las publicaciones especializadas bullen con artículos que presentan a esta


estructura de carbono como la Panacea universal en la tecnología y el
reemplazo de dispositivos de Silicio por Grafeno; pero no toda la comunidad
científica comparte este optimismo por el Grafeno. El célebre físico holan dés
Walt De Heer afirma que °   
  
° . °  


    
        

  
  

 

 
  
  
°.[14

Grafeno, un material asombroso

JOSÉ ANTONIO LOZANO TERUEL

La aparición de los plásticos revolucionó, en su día, la


industria y la tecnología y su desarrollo ha afectado a nuestra
civilización. ¿Sucederá lo mismo con el grafeno y materiales
asociados? El Premio y la Medalla Mott, instituidos por el
Institute of Physics británico, en 1997, para conmemorar al
Premio Nobel Sir Nevil Mott, son unas de las principales
recompensas mundiales en el campo de la materia
condensada y de los nuevos materiales. Los del presente
año 2007 se han concedido a Amdre Geim, director de un
equipo investigador de la Facultad de Astronomía y Física de
la Universidad de Manchester, por el descubrimiento de un
asombroso material bidimensional, el grafeno, cuyas láminas
solo tienen el espesor de un átomo.

Ö &


El grafeno es un miembro de una familia más amplia de


estructuras en las que los átomos de carbono se unen en
láminas planas, formando un panal de abejas hexagonal (con
un átomo en cada vértice). Situados muchos panales uno
sobre otro, se tiene grafito. Si se enrolla una porción de una de esas láminas en forma de
esfera, como un balón de futbol, se producen fullerenos, unas moléculas de tan gran interés
que a sus descubridores se les concedió el Nobel de Química del año 1996, tal como
comentamos oportunamente en este periódico (véase
http://servicios.laverdad.es/cienciaysalud/6_3_35.html). Si el panal se enrolla formando un
cilindro se tiene un nanotubo de carbono. Y, un grafeno sería un único de esos panales
extendido, una estructura casi plana, bidimensional, ya que su espesor es el de sólo un átomo.

Fue en el año 2004 cuando el grupo de Manchester y otro ruso, el del Dr. Kostya Novoselov,
del Instituto para la Tecnología de la Microelectrónica en Chernogolovka, Rusia, publicaron en
la revista Science los primeros hallazgos sobre este material. En el año 2005, junto con otros
investigadores holandeses e, independientemente, Philip Kim y sus colaboradores de Columbia
University, exploraron algunas de las propiedades electrónicas del grafeno y lo más actual es
un artículo, enviado a publicar a la revista Physical Review Letters, así como una excelente y
recentísima revisión en la revista Nature Material, sobre la consecución práctica de fabricación
de las membranas de grafeno de un átomo de espesor, con aplicaciones prácticas muy
diversas.


ÔÔ 

Para el profesor Eaves, experto en semiconductores de la Universidad de Nottingham el del


grafeno es el más excitante descubrimiento llevado a cabo en la última década en la física del
estado sólido. Y para el Dr Novoselov, colaborador del Dr. Geim, lo más importante es que las
consecuencias no se limitarán a la aparición de unos pocos materiales, sino a un nuevo
conjunto de miles de ellos diferentes, con amplias gamas de aplicaciones particulares. De
hecho, hace cuatro años se realizaron un par de tesis doctorales sobre el grafeno.
Actualmente, varios centenares están en marcha. ¿Cuáles son sus sugerentes propiedades?
Bastantes. He aquí algunas:

Los electrones interaccionan con el panal del grafeno y se pueden mover por las celdas
hexagonales, a una velocidad solo cuatrocientas veces inferior a la velocidad de la luz, muy
superior usual de los electrones en un conductor ordinario, lo que es suficiente para que
exhiban comportamientos relativistas. Además, los electrones mantienen esta velocidad incluso
a muy bajas temperaturas comportándose como si no tuviesen masa en reposo. Por ello, para
poder estudiar la física de estos electrones es necesario utilizar la ecuación de Dirac para
fermiones sin masa.

El paso de los electrones (electricidad) por el grafeno origina un efecto Hall cuántico que es
imprescindible para su comportamiento como semiconductor. Pero mientras que otros
semiconductores sólo presentan este efecto a temperaturas muy bajas, el grafeno lo mantiene
bien incluso a temperatura ambiente, lo que le convierte en un excelente semiconductor y su
conductividad eléctrica no decae por debajo de un valor mínimo, incluso cuando no hay
electrones libres en el grafeno. Este resultado es completamente contraintuitivo pues en
cualquier otro material la conductividad eléctrica desaparece cuando no hay cargas.

El grafeno, actuando como semiconductor estable y bidimensional permite que los electrones
se muevan libremente por el camino que más convenga, no ceñidos a un camino recto como
en los transistores convencionales basados en las capacidades semiconductoras del silicio,
que es empleado para crear pequeñísimos tubos por donde fluye la corriente eléctrica.
Además, al contrario que en otros sistemas bidimensionales que tengan pequeñas impurezas,
en el grafeno los electrones no se pueden quedar aislados en zonas donde no puedan salir.

En resumen, el grafeno es un semiconductor que puede operar a escala nanométrica y a


temperatura ambiente, con propiedades que ningun otro semiconductor ofrece y todo apunta a
que se podrán crear nuevos miniaturizados dispositivos electrónicos insospechados con este
material, pudiéndonos acercar rápidamente a la prometedora computación cuántica, por lo que,
previsiblemente toda la humanidad se verá favorablemente afectada. Aunque la realidad de sus
aplicaciones no se evidenciará hasta que aparezcan los primeros productos comerciales, su
importancia es ya enorme en la física fundamental porque gracias al nuevo material los
fenómenos relativísticos cuánticos, algunos de ellos no observables en la física de alta energía,
pueden ahora reproducirse y probarse en experimentos de laboratorio relativamente sencillos.
Así ha sucedido con algunos aspectos de la teoría de la Relatividad de Einstein.

$!
þþ 1%

Cuando escribimos con un lápiz la fricción con el papel arranca haces de láminas, débilmente
unidas entre sí, y las deposita en forma de escritura sobre la superficie del papel.
Posiblemente, estamos produciendo también multitud de capas invisibles de grafeno. En los
laboratorios, se obtuvo con sorprendente facilidad, frotando una porción microscópica de grafito
sobre un chip de silicio, con lo cual quedaban depositadas alrededor de un centenar de láminas
superpuestas. El silicio se puede disolver en ácido o bien se puede usar una cinta adhesiva
para separar las láminas. En este último caso se pliega la cinta adhesiva para que quede
pegada a las dos caras de la lasca de grafito y se abre de nuevo, con lo que se consigue la
separación de láminas. Repitiendo la operación varias veces las láminas obtenidas son de
menor espesor, hasta conseguir la monocapa de grafeno de un átomo de espesor. Hace unos
meses los becarios de la Universidad de Columbia participantes en los proyectos sobre grafeno
recibían por la labor anterior 10$ la hora. Como es lógico, ya existen varios proyectos
industriales en desarrollo para la fabricación industrial de grafeno, siendo el más avanzado el
del Georgia Institute of Technology usando láminas de carburo de silicio calentadas a 1300 °C,
de modo que los átomos de silicio se van evaporando de la superficie mientras que los átomos
de carbono que no se evaporan se van restructurando en forma de láminas de grafeno.
â  *  2#

(NC&T) El grafeno, una lámina de carbono de un átomo de espesor,
eludió a los científicos durante años, pero finalmente fue fabricado
en un laboratorio en el año 2004. El grafito, que es el material
comúnmente utilizado en la mayoría de los lápices, está formado
por innumerables capas de grafeno.

Saroj Nayak, profesor de Física,


Física Aplicada y Astronomía en
el Instituto Rensselaer, ha trabajado con Philip Shemella y otros
colegas suyos durante dos años para determinar cómo las
propiedades conductoras sumamente eficientes del grafeno pueden
ser aprovechadas para su uso en la nanoelectrónica. Después de
docenas de sólidas simulaciones por ordenador, el grupo ha
demostrado por primera vez que la longitud, así como el ancho de
la lámina de grafeno, afectan dire ctamente a las propiedades de
conducción del material.

En la forma de una cinta larga de dimensiones nanométricas, el


grafeno demuestra propiedades eléctricas únicas que incluyen los
comportamientos como metal o como semiconductor. Cuando
partes cortas de esta cinta se aíslan en segmentos denominados
"nanorrectángulos", donde el ancho se mide en átomos, son
clasificados como uno de dos tipos de nanorrectángulos. Ambos
tienen propiedades únicas y fascinantes.

Para llevar a cabo este trabajo, el equipo usó simulaciones de


mecánica cuántica con la capacidad de hacer predicciones. Su
estudio por ordenador ha demostrado por primera vez que la
longitud del grafeno puede usarse para manipular y ajustar los
huecos de energía en el material. Esto es importante porq ue los
huecos de energía determinan si el grafeno es metálico o
semiconductor.

Recomienda esta página


Por regla general, cuando se
sintetiza el grafeno, existe una
mezcla de materiales metálicos
y semiconductores. Pero los
resultados de Nayak ofrecen a
los investigadores un diseño
base que debe permitirles hacer
lotes enteros de cualquiera de
ambas modalidades.

Esta investigación es un primer


paso importante para
desarrollar una forma de
producir masivamente el
grafeno metálico que podría un
día reemplazar al cobre como el
material fundamental de Gráfico que representa los canales
interconexión en casi todos los de conducción en una nanocinta
chips de ordenador. de grafeno. (Foto:
Rensselaer/Philip Shemella)

Probablemente has oído hablar de los     (también llamados



) y los   
 Dicho mal y pronto, si se tienen
átomos de carbono asociados unos a otros en forma de ³panal de abejas´
hexagonal (con un átomo en cada vértice) y se enrolla el panal haciendo una
bola, se tiene un fullereno:
þ ! 

Si se enrolla el panal formando un cilindro, se tiene un nanotubo de carb ono:

þ ! 

Y si se tienen muchos panales uno sobre otro, se tiene grafito: cuando escribes
con un lápiz, la fricción con el papel arranca haces de láminas (que n o están
fuertemente unidas unas a otras) y las deja sobre la superficie en la que
escribes.

Pero, ¿y si se pudiera tener un único de estos ³panales´ de carbono,


extendido? Se tendría una lámina  fina y con propiedades físicas
extraordinarias. De hecho, tan fina como lo puede ser una lámina: tendría
exactamente un átomo de espesor:
þ "  #
  

Eso es lo que es el   ± hace bastante tiempo que se predijo como teoría,
hace unos tres años que se produjo una lámina por primera vez, pero
recientemente se ha desatado la ³fiebre´ del grafeno ± parece posible fabricarlo
fácilmente y de forma barata, y las posibilidades son muy grandes. De un par
de tesis sobre el grafeno hace cuatro años hemos pasado a cientos de ellas en
2007. Aunque nos detendremos más en sus propiedades más adelante, si no
quieres leer todo el artículo, simplemente ten en cuenta que el grafeno es un
semiconductor extraordinariamente út il y versátil, que permite construir
dispositivos electrónicos a escala nanométrica y puede revolucionar la
electrónica en unos cuantos años.

En primer lugar, ¿cómo puede conseguirse grafeno con relativa facilidad? El


proceso es sorprendente: en primer lug ar, se frota un trozo de grafito
microscópico sobre una lámina de silicio (vamos, se ³escribe´ con un
³nanolápiz´), con lo que se obtienen lascas de grafito de muy pocas capas de
espesor ± unos cien átomos de grosor.

A continuación (aquí está lo sorprenden te) se pegan las lascas de grafito en

 . Sí, has leído bien. Entonces, se dobla la cinta adhesiva sobre sí
misma (para que esté pegada al grafito por los dos extremos), y a continuación
se abre de nuevo, separando láminas. Al hacerlo unas cuan tas veces, se
obtienen láminas de menos y menos átomos de espesor, hasta obtener
grafeno. Los científicos ya llaman a este sistema ³el método del celo´. El grupo
del Dr. Philip Kim, en la Universidad de Columbia, paga 10$ la hora a un
becario para fabricar grafeno con este sistema ± hay cosas que son iguales en
todas partes, ¿verdad?

Evidentemente, este proceso es muy barato pero, al mismo tiempo, ha de ser


refinado para producir grafeno de forma industrial, pero es una cuestión de
tiempo ± hay mucho dinero en juego cuando se consiga.

¿Por qué tanto interés en el grafeno? La razón estriba en que este material
presenta propiedades extraordinarias. De hecho, es tan extraño que hace 70
años científicos afamados, como Landau, afirmaban que una lámina
bidimensional de carbono sería termodinámicamente inestable y no podría
existir (de hecho, el grafeno que existe no es perfecto y tiene irregularidades
microscópicas que le confieren parte de sus propiedades).

Salvo que estés muy al día en electrodinámica cuántica en particular y en física


teórica en general, las cualidades del grafeno pueden sonar a magia, pero
incluyen las siguientes:

à Los electrones que se mueven en el ³panal´ formado por celdas


hexagonales con átomos de carbono en los vértices, debido a la
interacción con esta red, se comportan como cuasipartículas sin masa
llamadas     $
, que se mueven a una velocidad constante
independientemente de su energía (como ocurre con la luz), en este
caso a unos 10 6 m/s. La importancia del grafeno en este asp ecto
consiste en estudiar experimentalmente este comportamiento, que había
sido predicho hace más de 50 años de manera teórica.
à El grafeno presenta un efecto llamado 
%

, por el cual la
conductividad perpendicular a la corriente toma valor es discretos (y
ninguno entre ellos), permitiendo esto medirla con una precisión
increíble. Otros semiconductores presentan este efecto a temperaturas
muy bajas, pero únicamente el grafeno lo mantiene a temperatura
ambiente. Esta propiedad lo convierte en un semiconductor de
extraordinaria calidad: esta cuantización significa que la conductividad
del grafeno nunca puede ser cero (su valor mínimo depende de la
constante de Planck y la carga del electrón).
à Debido a las propiedad anteriores, los electrones del grafeno pueden
moverse libremente por toda la lámina y no quedarse aislados en zonas
de las que no pueden salir (efecto llamado 
 
& '  , y
que es un problema para sistemas bidimensionales con impurezas).

Independientemente de lo que hayas podido entender de esta explicación (si


no te basta encontrarás enlaces para ampliarla al final), el quid de la cuestión
es éste:     

 
  
 

             (  


 . Este material puede revolucionar la electrónica y, de hecho, ya se han
construido transistores experimentales hechos con grafeno. Los dispositivos
electrónicos fabricados con él pueden ser mucho más diminutos que cualquiera
conseguido hasta ahora.

En este momento, el desafío consiste en desarrollar procesos industriales para


fabricarlo: los más avanzados hasta ahora son los del ) *  
+
 (del que hemos hablado recientemente 
), donde
están probando a calentar láminas de carburo de silicio hasta 1300 grados
centígrados, de manera que los átomos de silicio de la superficie se evaporan y
los átomos de carbono que quedan se reestructuran y forman láminas de
grafeno.
m    
3 
Redação do Site Inovação Tecnológica - 28/07/2008

[Imagem: Columbia Univ]

Pesquisadores da Universidade de Colúmbia, nos Estados Unidos,


confirmaram que o grafeno - uma folha de carbono com apenas um átomo de
espessura - é o material mais forte que o homem já conseguiu medir.

"  

"Nossa pesquisa coloca o grafeno como o material mais forte já medido, cerca
de 200 vezes mais forte do que o aço estrutural," diz o pesquisador James
Hone. "Seria necessário um elefante, equilibrado sobre a ponta de um lápis,
para quebrar uma folha de grafeno [...]"

O grafeno consiste em uma estrutura hexagonal de átomos de carbono, similar


à dos favos de mel de uma colméia, mas com apenas um átomo de espessura.
Como um material bidimensional, todos os seus átomos estão expostos na
superfície. Quando uma folha de grafeno é enrolada, nascem os nanotubos de
carbono. Mas desde 2006 já se sabia que o grafeno tinha propriedades ainda
mais interessantes do que os nanotubos (veja Grafenos dão passo à frente dos
nanotubos).

" 4

Até agora as propriedades do grafeno, como resistência, elasticidade e ponto


de ruptura, eram baseados em teorias e modelagens em computador. Isso
porque é muito difícil fabricar folhas de gr afeno, por menores que sejam,
totalmente livres de defeitos, para que suas propriedades possam ser
verificadas sem nenhuma interferência.

"Nossa equipe contornou a questão do tamanho criando amostras pequenas o


suficiente para serem livres de defeitos," di z o professor Jeffrey Kysar. Eles
"cataram" suas folhas de grafeno em amostras microscópicas de grafite,
colocando-as sobre furos circulares feitos em uma base de silício. O grafeno
adere ao silício devido à atração entre seus átomos. O resultado é um furo
microscópico tapado por uma membrana pura de grafeno.

   5  

Os cientistas testaram a resistência dessa membrana forçando para baixo o


seu centro com a ajuda da ponta de diamante de um microscópio de força
atômica. A pureza de cada membrana, medindo cerca de um micrômetro de
diâmetro, permitiu que fossem testados a elasticidade e o ponto de ruptura. Os
cientistas coletaram dados de 67 testes, feitos em 23 amostras de grafeno.

Ainda não existe tecnologia para fabricar grandes f olhas de grafeno livres de
defeitos, que possam ser utilizadas em aplicações estruturais. Mas folhas de
dimensões microscópicas já foram utilizadas para fabricar o menor transístor
do mundo e um transístor inovador, 50 vezes mais rápido do que os atuais.

A medição agora realizada é também essencial para que os pesquisadores


saibam quais são os limites que eles poderão alcançar quando desenvolverem
os materiais do futuro.

Representación de la prueba de dureza. Universidad de Columbia.


Artículos relacionados
Desde que finalmente se diera con él en 2004, el goteo de noticias (a cual más
asombrosa) acerca del grafeno ha sido continuo. Han aumentado sin cesar las
tesis doctorales (de un par de ellas hace cuatro años a cientos en 2007), las
investigaciones y las notas de prensa sobre nuevas aplicaciones de este
reciente y extraordinario material. En Tendencias21 ya hemos informado de la
creación del primer nanotransistor construido con grafeno y también del
desarrollo de un derivado del material, el óxido de grafeno, de propiedades no
menos sorprendentes.

Las aplicaciones del grafeno (algunas aún potenciales y otras llevadas ya a la


realidad y la práctica) incluyen desde sus usos electrónicos ±dadas sus
extraordinarias propiedades conductoras y semiconductoras ±, hasta la futura
construcción de ascensores espaciales, pasando por la fabricación de corazas
humanas en el ámbito de la seguridad, por ejemplo un chaleco antibalas de
una flexibilidad sólo comparable a su extrema resistencia, y tan fino como el
papel.
La última novedad sobre el grafeno, según informa en un comunicado la
Universidad de Columbia,
es que, por primera vez, los investigadores han confirmado lo que ya se
sospechaba: que se trata del material más f uerte jamás testeado.

'*

Las pruebas han sido llevadas a cabo por Jaffrey Kysar y James Hone,
profesores de ingeniería mecánica de la "  þ  y
consistieron en la medición de la fuerza que se necesita para romper el
grafeno. Para ello tuvieron que utilizar ±como no podía ser de otro modo ±
diamante, asimismo alótropo del carbono y mineral natural de extrema dureza,
con un 10 asignado en la clásica escala de dureza de Mohs.

Se hicieron agujeros de un micrómetro de ancho so bre una lámina de silicio y


se puso en cada uno de esos agujeros una muestra perfecta de grafeno. Y a
continuación rompieron el grafeno con un instrumento puntiagudo hecho de
diamante.

Para que podamos hacernos una idea de la dureza del grafeno, Hone pro puso
a Technology Review una curiosa analogía. Comparó las pruebas realizadas
por él y Kysar con poner una cubierta de plástico sobre una taza de café y
medir la fuerza que requeriría pinc har esa cubierta con un lapicero.

Pues bien, según explicó Hone, si en lugar de plástico lo que se pusiera sobre
la taza de café fuera una lámina de grafeno, después situáramos encima el
lápiz, y en lo alto de éste colocáramos un automóvil que se sostuvi era en
equilibrio sobre él, la lámina de grafeno ni se inmutaría.

Claro que esto sería muy difícil, no sólo por la dificultad de poner un automóvil
sobre un lapicero, sino porque es extremadamente difícil conseguir una
muestra de grafeno perfecto al nive l macróscópico de los lapiceros y las tazas
de café (³Sólo una muestra minúscula puede ser perfecta y super -resistente´,
aseguró Hone); pero la comparación es perfectamente válida porque ésa es
proporcionalmente la resistencia del grafeno a nivel microscóp ico.

%  )

Conviene recordar que se trata de un material obtenido a partir del grafito, con
la reseñable particularidad de que aquél consiste sólo en una de las capas que
conforman a éste. Es decir, y para ubicarnos en el orden nan ométrico al que
nos estamos refiriendo: la lámina de grafeno tiene el grosor de ³un´ átomo;
independientemente de las formas y estructuras que pueda adquirir (por
ejemplo, los nanotubos, si la lámina se enrolla en forma de cilindo, o las

 ±traducidas como fullerenos o como buckybolas±, si la lámina se
enrolla en forma de balón), o cuántas de esas capas puedan superponerse o
combinarse para sus aplicaciones y usos industriales.

Como curiosidad, para obtener las capas individuales de grafeno a par tir del
grafito (previamente frotado sobre una lámina de silicio) en los laboratorios
universitarios se ha venido utilizando el llamado ³método del celo´, que consiste
en aplicar una ³cinta adhesiva´ doblada a los dos extremos de la pieza de
grafito, y después separándola; y repitiendo el proceso varias veces hasta la
obtención de una única capa. Todo ello (cinta adhesiva incluida) a escala
nanométrica, claro.

En algunas universidades se viene pagando unos 10 dólares a los becarios por


realizar este trabajo. Para su producción industrial se continúan investigando y
desarrollando métodos obviamente distintos al ³del celo´ y, dada la cantidad de
nuevas potenciales aplicaciones que día a día se plantean para el grafeno y las
extraordinarias propiedades del mi smo que una y otra vez se descubren o se
confirman, se espera que pronto pueda hacerse a gran escala y bajo coste.

 

La industria de semiconductores ±uno de los campos donde el material parece


ser más prometedor±, que tiene la intenció n de construir ordenadores mucho
más rápidos que los actuales mediante el desarrollo de microprocesadores con
transistores de grafeno, está de enhorabuena con estas últimas pruebas sobre
la fortaleza del mismo.

Precisamente uno de los principales impedim entos en la construcción de


microprocesadores es la presión ±según explica Julia Greer, investigadora del 
* +
&
 þ,þ
- ±, y los materiales usados para
fabricar los transistores no sólo deben tener excelentes propiedades eléc tricas,
³sino que también deben ser capaces de sobrevivir a la tensión a que se ven
sometidos durante el proceso de fabricación y al calentamiento generado por
repetidas operaciones. El proceso utilizado para estampar conexiones
eléctricas metálicas en los microprocesadores, por ejemplo, ejerce una tensión
que puede provocar el fallo de los chips.´

Greer concluye que ³el calor es demasiado para que los materiales lo
soporten´. Pero ahora, tras las pruebas realizadas sobre la resistencia del
grafeno, parece quedar demostrado que éste es capaz de soportarlo.

Konstantin Novoselov, de la "  #


   quien fue el primero
en aislar láminas bidimensionales del material, ha comentado: ³Sabíamos que
el grafeno era el material más resistente; este t rabajo lo confirma´.

m    


En la carrera por reemplazar al silicio como el material por excelencia para
construir dispositivos electrónicos, uno de los materiales que se postulan como
más prometedores es el grafeno, debido a la alta velocidad natural (movilidad)
de sus portadores de carga. Investigadores de los Departamentos de Física de
la Materia Condensada y Química Inorgánica de la Universidad Autónoma de
Madrid (UAM), en colaboración con científicos alemanes, están trab ajando para
que este reemplazo sea posible.

UAM

Comunidad de Madrid

05.05.2010 13:50

Se denomina grafeno a un material compuesto por una lámina de espesor


atómico de átomos de carbono que se sitúan en los vértices de una estructura
hexagonal similar a la de un panal de abeja. O también se puede ver como una
sola capa atómica de grafito. Históricamente el proceso de obtención de
grafeno se ha basado en la exfoliación de grafito con cinta adhesiva.

El gran problema del grafeno, es que si bien es posible obte nerlo en pequeñas
cantidades mediante el proceso de exfoliación descrito anteriormente, no existe
hasta ahora una manera de sintetizarlo a escala industrial.

En un trabajo ya clásico, publicado en   , Cristina Gómez del


Departamentos de Física de la Materia Condensada, en colaboración con
científicos internacionales, descubrió que era muy fácil obtener láminas de
espesor monoatómico de un producto derivado del grafito: el óxido de gra feno.
El problema es que estas láminas son prácticamente aislantes con lo que
pierden gran parte de su valor como material para la electrónica. En este
trabajo también se describía un método muy simple que permitía aumentar su
conductividad de manera sustancial pero aun así quedaba lejos de la del
grafeno prístino obtenido por exfoliación.

En un reciente artículo publicado en '


#  un grupo de
investigadores de la UAM de los Departamentos de Física de la Materia
Condensada y Química Inorgánica, en colaboración con científicos alemanes,
ha sido capaz de mejorar en 100 veces la conductividad obtenida en el trabajo
original. Para ello, se introducen láminas de este material en un flujo de
hidrógeno y posteriormente de etileno a altas temperaturas. El hidrogeno se
usa para ³arrancar´ los átomos presentes en el oxido de grafeno (reducción). El
etileno a alta temperatura se descompone en átomos de carbono e hidrógeno.
El carbono así liberado pasa a ser parte de la red del grafeno reparando los
defectos procedentes del proceso de oxidación -reducción.

Si bien este artículo no va a resolver el problema de la producción masiva de


grafeno si podría ser un hito en la carrera hacia lo obtenc ión de este material
que tan curiosas e interesantes propiedades muestra.

à Energia
à Espaço
Eletrônica

m    %) # 


)
Redação do Site Inovação Tecnológica - 08/10/2010

Usando a nova técnica de crescimento dirigido por um modelo, os


pesquisadores fabricaram um conjunto de 10.000 transistores de grafeno.
[Imagem: Walt de Heer]

Apenas dois dias depois de ter rendido o Prêmio Nobel de Física de


2010 aos seus criadores, o grafeno voltou a ser notícia.

Desta vez, um grupo de pesquisadores do Instituto de Tecnologia da Geórgia,


nos Estados Unidos, desenvolveu uma nova técnica para fabricar dispositivos
eletrônicos inteiramente de grafeno.

$) 

Embora o grafeno seja um material extremamente promissor, fabricar folhas de


carbono com apenas um átomo de espessura impõe desafios tecnológicos
nada desprezíveis.

A nova técnica usa moldes - na verdade uma espécie de estêncil - para que as
folhas de grafeno cresçam já no formato do componente que se deseja
fabricar.

Os modelos orientam o crescimento das estruturas de grafeno, permitindo a


formação de nanofitas de larguras específicas, sem a utilização de feixes de
elétrons ou outras técnicas destrutivas de cort e.

As nanofitas de grafeno fabricadas a partir desses modelos têm bordas lisas,


que evitam problemas de espalhamento de elétrons, o que até agora
representava um entrave para o uso do grafeno em aplicações eletrônicas - ou
pelo menos, um entrave à utilização de todo o seu potencial.

"Qualquer coisa que possa ser feita para fabricar pequenas estruturas sem ter
que cortá-las vai ser útil para o desenvolvimento da eletrônica à base de
grafeno porque, se as bordas forem muito ásperas, os elétrons que estão
passando por elas dispersam-se e reduzem o impacto das propriedades do
grafeno," explicou o Dr. Walt de Heer, coordenador da pesquisa.

&   

Para demonstrar a nova técnica, os pesquisadores utilizaram -na para fabricar


uma matriz de 10.000 transistores de grafeno em um chip de 0,24 centímetro
quadrado - que eles acreditam ser a maior densidade de componentes
eletrônicos de grafeno já alcançada.

Nas fitas de grafeno, graças às suas dimensões em escala nanométrica, o


confinamento quântico faz o material se comportar como um semicondutor,
tornando-o adequado para a criação de dispositivos eletrônicos.

Mas, quando as fitas têm largura a partir de 1 micrômetro, o grafeno funciona


como um condutor - como um condutor excepcional.

Esta é uma das grandes vantagens da eletrônica do grafeno, uma vez que as
várias partes do dispositivo são feitas do mesmo material, eliminando a
necessidade de junções entre materiais diferentes, que sempre geram
resistência elétrica, com perda de eficiência do componente e di ssipação de
calor.

Usando moldes de diferentes profundidades, a nova técnica permite que tanto


as nanofitas quanto as microfitas de grafeno sejam crescidas simultaneamente,
o que abre o caminho para que o processo seja ampliado para produção em
maior escala.

De Heer e sua equipe estão agora trabalhando para criar estruturas menores e
para integrar os componentes de grafeno com componentes tradicionais de
silício. Os pesquisadores também estão trabalhando para melhorar a eficiência
dos transistores de efeito de campo de grafeno.

Apesar de entusiasmantes, o desenvolvimento de circuitos eletrônicos de


grafeno encontra-se na sua infância - o grafeno "nasceu" em 2004 - e estima-
se ser necessário ainda um período de cinco a dez anos para que as primeiras
aplicações práticas saiam dos laboratórios em direção às fábricas.

&(  )    


  
Redação do Site Inovação Tecnológica - 08/09/2010
Os pesquisadores criaram um novo processo de fabricação de transistores de
grafeno que usa um nanofio como guia para o alinhamento das "pernas" do
transístor.[Imagem: Liao et al./Nature]

&(  

Pesquisadores da Universidade da Califórnia, nos Estados Unidos, superaram


algumas das dificuldades técnicas para lidar com o material mais promissor do
momento, o suficiente para construir o transístor de grafeno mais rápido já
fabricado até agora.

Detentor do recorde de mobilidade de cargas elétricas entre todos os materiais


conhecidos - a velocidade na qual a informação eletrônica é transmitida através
de um material - o grafeno é um excelente candidato para a fabricação de
equipamentos eletrônicos de alta velocidade.

Mas as técnicas tradicionais para fabricar transístor a partir das folhas de


grafeno geralmente produzem um material de qualidade bastante aquém do
seu potencial teórico.

6# 

A equipe do professor Xiangfeng Duan melhorou significativamente a qualidade


dos transistores de grafeno criando um novo processo de fabricação que usa
um nanofio como guia para o alinhamento das "pernas" do transístor.

O auto-alinhamento é um elemento chave na criação de nanotransistores


porque, com a diminuição das dimensões do componente, é cada vez mais
difícil fazer com que as portas do componente não fiquem desalinhadas - as
portas são os conectores que permitem interligar os tr ansistores ao restante do
circuito.

"Esta nova estratégia supera duas limitações encontradas anteriormente em


transistores de grafeno", explica Duan. "Primeiro, ela não gera quaisquer
defeitos significativos no grafeno durante a fabricação, de forma que a
mobilidade das portadoras de carga se mantém. Em segundo lugar, usando
uma abordagem de auto -alinhamento com um nanofio como porta superou as
dificuldades de alinhamento anteriormente encontradas, permitindo fabricar
componentes com canais muito curtos, com um desempenho sem
precedentes."

&(  4


Os avanços permitiram a fabricação de transistores de grafeno que operam
com uma frequência de corte de até 300 GHz - comparável à velocidade dos
melhores transistores do momento, feitos de arseneto de gálio ou fosfeto de
índio.

A diferença é que, como o grafeno tem uma mobilidade de cargas muito


superior à destes materiais semicondutores de alto desempenho, há muito
espaço para sua otimização - os pesquisadores acreditam ser possí vel chegar
na faixa dos terahertz.

Para se ter uma ideia do avanço, em 2008 a IBM ganhou as manchetes dos
jornais ao apresentar um transístor de grafeno que chaveava a uma velocidade
de 26 GHz - veja IBM constrói transístor de grafeno mais rápido do mundo .

 *3  


Por: Ariel Palazzesi @ lunes, 21 de julio de 2008 Nota vista 13105 veces
|

Un grupo de científicos se encuentra trabajando desde hace varios meses


en un material basado en el *3   . Las láminas de este
nanomaterial son flexibles como una hoja de papel, pero tan resistente como
un diamante. Podrá emplearse en la industria automotriz, en la construcción y
en la construcción de    .

Cada celda mide 15 micrómetros.

La nanotecnología, tal como se viene prometiendo durante los últimos años,


acabará cambiándonos la vida. Y cada vez que nos enteramos de la existencia
de algún nuevo súper material basado en esta tecnología , dicha promesa
parece estar más cerca de cumplirse.

El *3   es un material cuya base es el mismo material (carbono)


que compone la parte interior de los lápices. Pero su estructura, o btenida
mediante la oxidación del grafito, consiste en delgadísimas láminas
superpuestas, cada una del espesor de un átomo, cuyas moléculas se
encuentran ordenadas en forma de hexágonos, tal como ocurre en los panales
de las abejas. Por supuesto, existe un a abismal diferencia de tamaño: las
celdas de éste material miden solo 15 micrómetros.
Los científicos observaron que, en el óxido de grafeno, la superposición de
estas delgadas láminas permite distribuir el peso que soportan a través de toda
su estructura. Esta característica le confiere una dureza mayor a la de otra
famosa estructura basada en el carbono: el diamante.

Podría reemplazar al Kevlar.

Pero el nuevo material tiene otra enorme ventaja, originada en la forma en que
se entrelazan las distintas capas. El óxido de grafeno es sumame nte flexible.

Todas estas características lo hacen ideal para la construcción de elementos


de protección del cuerpo humano frente a ataques externos. De la misma
manera que el ý (        ), una poliamida
sintetizada en 1965 por la química Stephanie Kwolek, revolucionó la industria
de los ³# ) ´, el óxido de grafeno podría abrir la puerta las
armaduras personales.

Para darnos una idea de la protección que proporciona este material, basta con
mencionar que posee una resistencia a la rotura de 55 Newtons por metro.
Esto significa que una hoja con el espesor típico de una bolsa de plástico
podría soportar el peso de un automóvil (2000 Kg.) antes de romperse.

El diamante, otra forma del carbono.

Al igual que el  , este material es transparente. También se distingue


por su poco peso, y puede ser corrugado o estirado, para obtener superficies
de diferentes formas. Todo esto lo hace ideal como ree mplazo de los pesados
y rígidos sistemas de protección personal que emplean muchas fuerzas de
seguridad y ejércitos de todo el mundo.

Además, si se combina con otros materiales tradicionales, como el plástico, la


cerámica o metales, se pueden crear materiales compuestos con una
resistencia muy superior a las actuales láminas metálicas.

El óxido de grafeno fue presentado hace solo dos años por Andre Geim, un
profesor de Física de la Universidad de Manchester en Inglaterra. Aunque
algunas propiedades del grafeno todavía no son bien conocidas, se ha
comprobado que también es un excelente transmisor de electrones, por lo que
podrían encontrarse usos en la industri a eléctrica y electrónica.

BIBLIOGRAFIA

Wikipedia.com
http://servicios.laverdad.es/ababol/pg070519/suscr/nec9.htm
http://www.cienciahoje.pt/index.php?oid=26856&op=all
http://info.abril.com.br/noticias/ciencia/grafeno -permitira-criar-chips-super-
poderoso-11102010-15.shl
http://eltamiz.com/2007/04/10/la -fiebre-del-grafeno/
http://www.inovacaotecnologica.com.br/noticias/noticia.php?artigo=grafeno -e-
confirmado-como-o-material-mais-forte-que-existe
http://www.tendencias21.net/Se -confirma-que-el-grafeno-es-el-material-mas-
fuerte-del-mundo_a2459.html
http://www.inovacaotecnologica.com.br/noticias/noticia.php?artigo=transistor -
mais-rapido-mundo-grafeno&id=010110100908
http://www.neoteo.com/armaduras-de-oxido-de-grafeno-5257.neo

You might also like