Tabakierka anatomiczna (foveola radialis) :

 Ograniczenia :
o od strony promieniowej: ścięgna odwodziciela długiego kciuka i prostownika
krótkiego kciuka
o od strony łokciowej : ścięgno m. prostownika długiego kciuka
 Wymienione powyżej ścięgna krzyżują się u dołu na podstawie paliczka bliższego
kciuka.
o od góry : troczek prostowników
o dno tabakierki : k. łódeczkowata i czworoboczna większa
 Zawartośd :
o ścięgna mm. prostowników nadgarstka długiego i krótkiego
o t. promieniowa + żyły
o naczynia chłonne
o t. grzbietowa śródręcza I (od gałęzi grzbietowej nadgarstka) + żyły
o żyła odpromieniowa
o gałąź powierzchowna nerwu promieniowego

M. Supinator zostaje przebity przez GAŁĄŹ GŁĘBOKĄ NERWU

PROMIENIOWEGO.

Articulatio cubiti (staw łokciowy) :

o Staw złożony - w jego skład wchodzą trzy stawy :
o staw ramienno-łokciowy (articulatio humeroulnaris) - staw zawiasowy,
główką w tym stawie jest bloczek kości ramiennej (trochlea humeri);
panewką jest wcięcie bloczkowe kości łokciowej (incisura trochlearis
ulnae). Wykonujemy w nim ruchy : zgięcia (flexio) i prostowania
(extensio).
o staw ramienno-promieniowy (articulatio humeroradialis) - staw kulisty
wolny, główką w tym stawie jest główka kości ramiennej (capitulum
humeri); panewką jest dołek głowy kości promieniowej (fovea capitis
radii). Ruchomośd tego stawu jest ograniczona ze względu na
połączenie z kością łokciową. Wykonujemy w nim ruchy : zgięcia
(flexio), prostowania (extensio) i ruchy obrotowe (rotatio).
o staw promieniowo-łokciowy bliższy (articulatio radioulnaris proximalis)
- staw obrotowy, główką tego stawu jest obwód stawowy głowy kości
promieniowej (circumferentia articularis capitis radii); panewką jest
wcięcie promieniowe kości łokciowej (incisura radialis ulnae) oraz
powierzchnia stawowa więzadła pierścieniowatego kości
promieniowej (facies articularis ligamenti anularis radii). Wykonujemy
w tym stawie ruchy odwracania (supinatio) i nawracania (pronatio),
 przy czym staw ten współdziała ze stawem promieniowo-łokciowym
dalszym.
o Torebka stawowa
o Błona włóknista na kości ramiennej przyczepia się na powierzchni
tylnej nad dołem wyrostka łokciowego (fossa olecrani), na powierzchni
przedniej nad dołem wyrostka dziobiastego (fossa coronoidea) i dołem
promieniowym (fossa radialis), natomiast po stronie bocznej i
przyśrodkowej przyczep przebiega poniżej obu nadkłykci.
o Na kości łokciowej przyczepia się wzdłuż brzegów wcięcia bloczkowego
(incisura trochlearis) i wcięcia promieniowego (incisura radialis),
pozostawiając szczyty wyrostków łokciowego i dziobiastego wewnątrz
jamy stawowej.
o Na kości promieniowej przyczep biegnie wokół szyjki, w połowie jej
długości.
o Błona maziowa przyczepia się do brzegów powierzchni stawowych i
wyściela powierzchnie kości, dochodząc do miejsc przyczepów błony
włóknistej, przechodząc na jej powierzchnię wewnętrzną.
o Więzadła
o więzadło poboczne promieniowe (ligamentum collaterale radiale)
przyczepia się do nadkłykcia bocznego kości ramiennej, następnie
dzieli się na dwa pasma, otaczające od przodu i od tyłu głowę kości
promieniowej. Pasma te dochodzą do przedniego i tylnego brzegu
wcięcia promieniowego kości łokciowej.
o więzadło poboczne łokciowe ( ligamentum collaterale ulnare)
przyczepia się do nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej i
dochodzi do łokciowego brzegu wcięcia bloczkowego kości łokciowej i
do podstawy wyrostka dziobiastego kości łokciowej.
o więzadło pierścieniowate kości promieniowej (ligamentum anulare
radii) otacza głowę kości promieniowej biegnąc od przedniego do
tylnego brzegu wcięcia promieniowego kości łokciowej.
o więzadło czworoboczne (ligamentum quadratum) przyczepia się do
dolnego brzegu wcięcia promieniowego kości łokciowej i do
odpowiadającego mu wysokością miejsca na szyjce kości
promieniowej.

Kanał nadgarstka :
o Ograniczenia :
o od strony łokciowej: wyniosłośd łokciowa nadgarstka (utworzona przez k.
grochowatą i haczyk k. haczykowatej)
o od strony promieniowej: wyniosłośd promieniowa nadgarstka (utworzona
przez guzek k. łódeczkowatej i guzek k. czworobocznej większej)
o od strony grzbietowej: sulcus carpi (utworzony przez oba szeregi kk.
 nadgarstka)
o od strony dłoniowej: troczek zginaczy
o Zawartośd :
o nerw pośrodkowy
o 1 ścięgno m. zginacza długiego kciuka
o 4 ścięgna m. zginacza powierzchownego palców
o 4 ścięgna m. zginacza głębokiego palców
o pochewka maziowa otaczająca ścięgno zginacza długiego kciuka
o pochewka maziowa otaczająca wszystkie ścięgna zginaczy palców
(powierzchownego i głębokiego)
o W zawartości kanału wymienia się także ścięgno m. zginacza
promieniowego nadgarstka, które jednakże przechodzi przez osobny kanał,
a poza tym jego przyczep kooczy się w kanale i jego ścięgno z kanału nie
wychodzi.
o Po stronie grzbietowej na nadgarstku powstaje troczek prostowników (tzw.
ligamentum carpi dorsale). Biegnie on z bocznej powierzchni k. promieniowej do
wyrostka rylcowatego k. łokciowej, do k. grochowatej i k. trójgranistej. Od tego
troczka w głąb przedramienia odchodzą przegrody tworzące przedziały włóknisto-
kostne tzw. przedziały prostowników. Ścięgna mięśni przechodzące w kanałach są
otoczone przez pochewki maziowe ścięgien.

Plexus brachialis :
o Splot ramienny powstaje przez wymieszanie gałęzi przednich (brzusznych) nerwów
rdzeniowych C5-Th1 po jednej stronie ( w tworzeniu splotu biorą udział także
komponenty z gałęzi przednich nerwów rdzeniowych C4 i Th2). Gałęzie przednie ww.
nerwów noszą nazwę korzeni splotu (radices plexus). Po krótkim przebiegu korzenie
łączą się w 3 pnie (trunci plexus) : górny, który powstaje przez połączenie gałęzi
przednich nerwów rdzeniowych C5 i C6, środkowy, który jest przedłużeniem gałęzi
przedniej nerwu rdzeniowego C7 i wreszcie pieo dolny, który powstaje przez
połączenie włókien gałęzi nerwów rdzeniowych C8 i Th1. Każdy z trzech pni ma
częśd przednią i tylną (divisio anterior et posterior). Części tylne wszystkich pni
łączą się i powstaje pęczek tylny (fasciculus posterior), części przednie pni górnego i
środkowego łącząc się tworzą pęczek boczny (fasciculus lateralis), a przedłużenie
części przedniej pnia dolnego tworzy pęczek przyśrodkowy (fasciculus medialis).
o Pod względem anatomicznym splot dzielimy na części nadobojczykową i
podobojczykową.
o Częśd nadobojczykowa (pars supraclavicularis plexus) leży w trójkącie bocznym szyi
(trigonum colli laterale). Początkowe korzenie splotu, czyli gałęzie przednie nerwów
rdzeniowych leżą w bruzdach wyrostków poprzecznych kręgów, a następnie wchodzą
do szczeliny tylnej mięśni pochyłych (fissura scaleni posterior), ograniczonej od tyłu
przez mięsieo pochyły środkowy, od przodu przez mięsieo pochyły przedni, od dołu
przez I żebro; razem z arteria subclavia (pieo dolny do tyłu od tętnicy, górny i
środkowy powyżej tętnicy). Następnie znajduje się w dole nadobojczykowym
większym (fossa supraclavicularis major), a potem w szczelinie ograniczonej od
przodu przez obojczyk i musculus subclavius, przyśrodkowo przez I żebro, a od tyłu
przez łopatkę i musculus subscapularis.
o Częśd podobojczykowa (pars infraclavicularis) składa się właściwie z pęczków splotu
 ramiennego, przy czym początkowo pęczek przyśrodkowy biegnie do tyłu, a boczny i
tylny z boku arteria subclavia.
o Gałęzie splotu dzielimy na długie i krótkie. Krótkie wychodzą zarówno z części pod-
jak i nadobojczykowej.
o Z części nadobojczykowej wychodzą :
 nervus dorsalis scapulae (nerw grzbietowy łopatki),
 nervus thoracicus longus (nerw piersiowy długi),
 nervus subclavius (nerw podobojczykowy),
 nervus suprascapularis (nerw nadłopatkowy).
o Z części podobojczykowej wychodzą :
 nervi thoracici anteriores (nerwy piersiowe przednie),
 nervi infrascapulares (nerwy podłopatkowe),
 nervus thoracodorsalis (nerw piersiowo-grzbietowy).
o Z pęczków części podobojczykowej splotu ramiennego wychodzą :
o z pęczka bocznego
 nervus musculocutaneus (nerw mięśniowo-skórny)
 radix lateralis nervi mediani (korzeo boczny nerwu
pośrodkowego)
o z pęczka przyśrodkowego
 radix medialis nervi mediani (korzeo przyśrodkowy nerwu
pośrodkowego)
 nervus ulnaris (nerw łokciowy)
 nervus cutaneus brachii medialis (nerw skórny ramienia
przyśrodkowy)
 nervus cutaneus antebrachii medialis (nerw skórny przedramienia
przyśrodkowy)
o z pęczka tylnego
 nervus axillaris (nerw pachowy)
 nervus radialis (nerw promieniowy)

Wyrostek łokciowy (olecranon) jest miejscem przyczepu m. trójgłowego

ramienia (m. triceps brachii).

Arteria axillaris :
o Tętnica pachowa rozpoczyna się jako przedłużenie t. podobojczykowej na brzegu
zewnętrznym I żebra, a kooczy się na wysokości dolnego brzegu musculus pectoralis
major (m. piersiowego większego). Biegnie wraz z żyłą pachową, naczyniami
chłonnymi i pęczkami nerwowymi splotu ramiennego w powrózku naczyniowo-
nerwowym (żyła leży przyśrodkowo i z przodu). Przebieg tętnicy w stosunku do
musculus pectoralis minor warunkuje podział na trzy odcinki :
o przyśrodkowo i powyżej mięśnia
 arteria thoracica suprema (t. piersiowa najwyższa)
 arteria thoracoacromialis (t. piersiowo-barkowa)
o do tyłu od mięśnia
  arteria thoracica lateralis (t. piersiowa boczna)
o poniżej i bocznie od mięśnia
 arteria subscapularis (t. podłopatkowa)
 arteria circumflexa humeri posterior (t. okalająca ramię tylna)
 arteria circumflexa humeri anterior (t. okalająca ramię przednia)

Dół łokciowy (fossa cubiti) :

o Ma kształt rombu ograniczonego :
o od góry i przyśrodkowo : septum intermusculare brachii mediale (przegroda
międzymięśniowa ramienia przyśrodkowa)
o od góry i bocznie : m. biceps brachii (m. dwugłowy ramienia)
o od dołu i przyśrodkowo : m. pronator teres (m. nawrotny obły)
o od dołu i bocznie : m. brachioradialis (m. ramienno-promieniowy)
o dno : stanowi m. brachialis (m. ramienny)
o ścianę przednią : stanowi powięź łokciowa (fascia cubitalis) wzmocniona przez
aponeurosis m. bicipitis brachii.
o Zawartośd :
o arteria brachialis (t. ramienna) i jej podział na wysokości szyjki k.
promieniowej na t. promieniową i łokciową (a. radialis et ulnaris).
o a. recurrens radialis et ulnaris (t. wsteczna promieniowa i łokciowa)
o czasem a. interossea communis (t. międzykostna wspólna)
o a. collateralis ulnaris inferior (t. poboczna łokciowa dolna)
o naczynia chłonne głębokie
o węzeł lub węzły chłonne łokciowe głębokie
o wyżej wymienionym tętnicom towarzyszą po dwie żyły
o nervus medianus (nerw pośrodkowy)
o gałąź powierzchowna nerwu promieniowego (ramus superficialis
nervi radialis)

m. flexor pollicis longus (m. zginacz długi kciuka) - przyczepia się do

powierzchni przedniej k. promieniowej, błony międzykostnej przedramienia
oraz nadkłykcia przyśrodkowego k. ramiennej, dochodząc do podstawy paliczka
dalszego kciuka. Czynnośd : zgina i odwodzi dłoo w stawie promieniowo-
nadgarstkowym; zgina kciuk we wszystkich jego stawach. Unerwiony jest przez
gałąź n. pośrodkowego - nerw międzykostny przedni. NERW PROMIENIOWY
(gałąź głęboka).

Vena basilica (żyła odłokciowa) - powstaje z połączenia łuku żylnego grzbietowego

śródręcza z żyłą odłokciową palca małego (v. salvatella). Z początku obejmuje brzeg łokciowy
dłoni i dolną częśd przedramienia, ukazując się na stronie dłoniowej przedramienia wzdłuż
m. zginacza łokciowego nadgarstka. W okolicy zgięcia łokciowego uchodzi do niej vena
mediana cubiti (ż. pośrodkowa łokcia). Nastepnie biegnie w bruździe przyśrodkowej m.
dwugłowego ramienia (sulcus bicipitalis medialis), uchodząc do jednej z dwóch żył
ramiennych, przebijając powięź ramienia jako vena basilica profunda.

Połączenia stawowe dłoni :

o kk. nadgarstka w obrębie szeregu łączą się stawami międzynadgarstkowymi (art.
intercarpeae).
o kk. szeregu bliższego i dalszego nadgarstka łączą się stawem śródnadgarstkowym
(art. mediocarpea).
o kk. szeregu dalszego nadgarstka i podstawy kk. śródręcza łączą się za pomocą stawów
nadgarstkowo-śródręcznych (art. carpometacarpeae), wśród których wyróżnia się
staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka (art. carpometacarpea pollicis).
o podstawy kk. śródręcza II - V łączą się stawami międzyśródręcznymi (art.
intermetacarpeae).
o głowy kk. śródręcza i podstawy paliczków bliższych łączą się stawami
śródręczno-paliczkowymi (art. metacarpophalangeae)
o paliczki między sobą łączą się stawami międzypaliczkowymi (art. interphalangeae).

o musculus supraspinatus (m. nadgrzebieniowy) - przyczepia się do dołu

nadgrzebieniowego i do guzka większego kości ramiennej i do torebki stawowej.
o Czynnośd : odwodzi, obraca na zewnątrz, zgina w stawie ramiennym.
o Unerwienie : nervus suprascapularis (nerw nadłopatkowy).
o musculus infraspinatus ( m. podgrzebieniowy) - przyczepia się do 2/3
przyśrodkowych dołu podgrzebieniowego i do guzka większego kości ramiennej.
o Czynnośd : obraca na zewnątrz, odwodzi i zgina staw ramienny.
o Unerwienie : nervus suprascapularis (nerw nadłopatkowy).
o musculus teres major (m. obły większy) - przyczepia się na powierzchni grzbietowej
dolnego kąta łopatki i do grzebienia guzka mniejszego kości ramiennej.
o Czynnośd : przywodzi i obraca na zewnątrz w stawie ramiennym.
o Unerwienie : nervi infrascapulares (nn. podłopatkowe).

o musculus triceps brachii (m. trójgłowy ramienia)

o caput longum (głowa długa) przyczepia się do guzka podpanewkowego
łopatki;
 o caput laterale (głowa boczna) do powierzchni tylnej k. ramiennej powyżej
sulcus nervi radialis (bruzdy n. promieniowego) i do przegrody
międzymięśniowej bocznej;
o caput mediale (głowa przyśrodkowa) do powierzchni tylnej k. ra¬miennej
poniżej sulcus nervi radialis , do przegrody międzymięśniowej bocznej i
przyśrodkowej;
o przyczep koocowy znajduje się na powierzchni tylnej wyrostka łokciowego k.
łokciowej.
o Czynnośd : najsilniejszy prostownik w stawie łokciowym.
o Unerwienie: nerw promieniowy (nervus radialis)

Obojczyk (clavicula) jest kością długą o kształcie rozciągniętej litery S. Posiada trzon (corpus
claviculae) oraz dwa kooce – mostkowy (extremitas sternalis) z powierzchnią stawową
mostkową (facies articularis sternalis) oraz barkowy (extremitas acromialis) z powierzchnią
stawową barkową (facies articularis acromialis). Obojczyk jest spłaszczony i posiada
powierzchnię górną i dolną. Powierzchnia górna jest względnie gładka; stanowi miejsce
przyczepu dla mięśni: mostkowo-obojczykowo-sutkowego (m. sternocleidomastoideus;
koniec mostkowy, wyżej), piersiowego większego (m. pectoralis major; koniec mostkowy,
niżej), czworobocznego (m. trapezius; koniec barkowy, wyżej) oraz naramiennego (m.
deltoideus; koniec barkowy, niżej). Powierzchnia dolna jest bardziej chropowata; na jej
koocu mostkowym znajduje się wycisk więzadła żebrowo-obojczykowego (impressio lig.
costoclavicularis), na trzonie przyczepia się m. podobojczykowy (m. subclavius), zaś na koocu
barkowym występuje guzowatośd krucza (tuberositas coracoidea). W tej ostatniej wyróżnid
można guzek stożkowaty (tuberculum conoideum), od którego odchodzi więzadło
stożkowate (lig. conoideum) oraz kresę czworoboczną (linea trapezoidea), do której
przyczepia się więzadło czworoboczne (lig. trapezoideum). Więzadło stożkowate oraz
czworoboczne tworzą wspólnie więzadło kruczoobojczykowe (lig. coracoclaviculare).

GRUPA PRZEDNIA : Mięśnie grupy przedniej (z wyjątkiem m. zginacza łokciowego nadgarstka

i 2 głów strony łokciowej zginacza głębokiego palców) są unerwione przez gałęzie nerwu
pośrodkowego. Wymienione w nawiasie mięśnie są zaopatrzone przez gałęzie n. łokciowego.

o Warstwa głęboka, pokład powierzchowny.

o m. flexor digitorum profundus (m. zginacz głęboki palców) - rozpoczyna się
na 2/3 górnych przedniej i przyśrodkowej powierzchni trzonu k. łokciowej
oraz błonie międzykostnej przedramienia; kooczy się na podstawach
paliczków dalszych. Czynnośd : zgina i przywodzi w stawie promieniowo-
nadgarstkowym; zgina wszystkie stawy dłoni. Uwaga !!! jest unerwiony
podwójnie : przez gałąź nerwu pośrodkowego - nerw międzykostny przedni
są unerwione dwa brzuśce od strony promieniowej (dla palców II i III); od
strony łokciowej unerwia go nerw łokciowy (dla palców IV i V).
 o m. flexor pollicis longus (m. zginacz długi kciuka) - przyczepia się do
powierzchni przedniej k. promieniowej, błony międzykostnej przedramienia
oraz nadkłykcia przyśrodkowego k. ramiennej, dochodząc do podstawy
paliczka dalszego kciuka. Czynnośd : zgina i odwodzi dłoo w stawie
promieniowo-nadgarstkowym; zgina kciuk we wszystkich jego stawach.
Unerwiony jest przez gałąź n. pośrodkowego - nerw międzykostny przedni.
o Warstwa głęboka, pokład głęboki.
o m. pronator quadratus (m. nawrotny czworoboczny) - rozpościera się
między1/4 dolnymi przednich powierzchni kości promieniowej i łokciowej.
Czynnośd : słabo nawraca przedramię oraz zwiera powierzchnie stawowe obu
stawów promieniowo-łokciowych. Jest unerwiony przez gałąź nerwu
pośrodkowego - nerw międzykostny przedni.

Mięśnie ramienia :
GRUPA PRZEDNIA : Uwaga !!! Cała grupa przednia jest unerwiona przez nerw mięśniowo-
skórny.

o musculus coracobrachialis (m. kruczoramienny) - przyczepia się do wyrostka

kruczego ło¬patki oraz do 1/2 górnej powierzchni przedniej przyśrodkowej kości
ramiennej. Czynnośd : zgina, przywodzi, obraca do wewnątrz i na zewnątrz w stawie
ramiennym.
o musculus biceps brachii (m. dwugłowy ramienia) - głowa długa (caput longum)
przyczepia się do guzka nadpanewkowego łopatki i obrąbka stawowego; głowa
krótka (caput breve) przyczepia się do wyrostka kruczego łopatki. Przyczep dalszy
znajduje się na guzowatości ko¬ści promieniowej, a częśd włókien przechodzi w
rozcięgno przyczepiające się do powięzi łok¬ciowej. Czynnośd : W stawie ramiennym
zgina, ponadto głowa długa odwodzi i obraca do wewnątrz, głowa krótka przywodzi;
w stawie łokciowym zgina i odwraca (najsilniej!!!).
o musculus brachialis (m. ramienny) - rozpoczyna się na przegrodzie
międzymięśniowej bocznej i przyśrodkowej i na przedniej powierzchni 1/2 dolnej k.
ramiennej i dochodzi do guzowatości k. łokciowej. Czynnośd : zgina w stawie
łokciowym.

Nervus medianus (nerw pośrodkowy)

Rozpoczyna się w jamie pachowej dwoma korzeniami, przyśrodkowym (C8, Th1) i bocznym
(C5-C7) odchodzącymi odpowiednio od pęczków przyśrodkowego i bocznego splotu
ramien¬nego. Korzenie te obejmują z przodu tętnicę pachową, przeważnie na wysokości
dolnego brzegu m. piersiowego mniejszego. Następnie nerw wchodzi do bruzdy
przyśrodkowej m. dwugłowego ramienia, bocznie od t. ramiennej; później krzyżuje ją w
dolnym odcinku od przodu przechodząc na jej stronę przyśrodkową. Wchodzi do dołu
łokciowego wraz z t. ramienną pod rozcięgnem m. dwugłowego ramienia. Biegnie między
dwiema głowami m. nawrotnego obłego, a następnie między m. zginaczem
powierzchownym i głębokim palców. W dolnej części przedramienia leży powierzchownie
między ścięgnem m. dłoniowego długiego i ścięgnem m. zginacza promieniowego
nadgarstka. Pod troczkiem zginaczy przechodzi przez kanał nadgarstka na dłoo dzieląc się na
trzy nerwy dłoniowe wspólne palców.

Zakres zaopatrzenia : grupa przednia mięśni przedramienia z wyjątkiem m.

zginacza łokciowego nadgarstka i strony łokciowej m. zginacza palców
głębokiego (m. nawrotny obły, m. zginacz promieniowy nadgarstka, m.
dłoniowy długi, m. zginacz powierzchowny palców, strona promieniowa
zginacza głębokiego palców = brzuśce dla palców II i III, m. zginacz długi
kciuka, m. nawrotny czworoboczny), mięśnie kłębu kciuka ( m. odwodziciel krótki, m.
przeciwstawiacz i głowa powierzchowna m. zginacza krótkiego kciuka), mięśnie glistowate I i
II (uwaga !!! często także m. glistowaty III); gałęzie skórne unerwiają skórę 2/3
promieniowych powierzchni dłoniowej ręki oraz powierzchnię dłoniową trzech pierwszych
palców i promieniowej połowy palca IV, a po stronie grzbietowej także skórę na poziomie
paliczków II i III tych palców.

Nervus ulnaris (nerw łokciowy)

Odchodzi w jamie pachowej z pęczka przyśrodkowego splotu ramiennego (C8-Th1). Biegnie
po przyśrodkowej stronie tętnicy pachowej; razem z t. ramienną przechodzi na ramię do
rowka przyśrodkowego m. dwugłowego ramienia, oddalając się stopniowo od tętnicy ku
tyłowi. Mniej więcej w środku długości ramienia przebija przegrodę międzymięśniową
przyśrodkową ramienia od przodu ku tyłowi, dochodząc do bruzdy nerwu łokciowego.
Zawija się (leżąc w tej bruździe) na nadkłykciu przyśrodkowym k. ramiennej, przykryty
jedynie skórą i pasmami powięzi. Przechodzi między dwiema głowami mięśnia zginacza
łokciowego nadgarstka i przedostaje się na przedramię. Biegnie w dół między zginaczem
głębokim palców a m. zginaczem łokciowym nadgarstka, przyśrodkowo od naczyo
łokciowych. Przechodzi pod warstwą powierzchowną troczka zginaczy i przyśrodkowo od
k. grochowatej dzieli się na gałąź głęboką i powierzchowną. (Uwaga !!! wg. podręcznika A.
Bochenka w dolnej części przedramienia nerw łokciowy dzieli się na gałąź grzbietową ręki i
gałąź dłoniową ręki. Gałąź dłoniowa jest przedłużeniem głównego pnia nerwu łokciowego i
sama dzieli się na wspomniane wcześniej gałęzie).

Kośd ramienna (humerus) jest kością długą – wyróżniamy w niej nasadę bliższą,
trzon oraz nasadę dalszą. Na nasadzie bliższej (epiphysis proximalis) zauważamy głowę
kości ramiennej (caput humeri) z odpowiednią powierzchnią stawową (facies articularis
capitis humeri). Głowa oddzielona jest od reszty nasady szyjką anatomiczną (collum
anatomicum), zaś od trzonu – szyjką chirurgiczną (collum chirurgicum). Poza głową na
nasadzie bliższej znajdują się dwa guzki – większy i mniejszy, każdy przedłużający się w swój
grzebieo, pomiędzy nimi zaś obecna jest bruzda międzyguzkowa. Guzek większy (tuberculum
majus) jest miejscem przyczepu odpowiednio od góry: m. nadgrzebieniowego (m.
supraspinatus), m. podgrzebieniowego (m. infraspinatus) oraz m. obłego mniejszego (m.
teres minor). Na grzebieniu guzka większego (crista tuberculi majoris) przyczepia się m.
piersiowy większy (m. pectoralis major). Na guzku mniejszym (tuberculum minus) przyczepia
się m. podłopatkowy (m. subscapularis), zaś na jego grzebieniu (crista tuberculi minoris) – m.
obły większy (m. teres major) oraz m. najszerszy grzbietu (m. latissimus dorsi). W bruździe
międzyguzkowej (sulcus intertubercularis) przewija się ścięgno głowy długiej m. dwugłowego
ramienia (tendo capitis longi m. bicipitis brachii).

mm. interossei (mm. międzykostne) - wyróżniamy ich dwie warstwy : dłoniowe

i grzbietowe. W warstwie dłoniowej są trzy mięśnie; w warstwie grzbietowej są cztery
mięśnie. Czynnośd : odwodzą palce w stawach śródręczno-paliczkowych; mm. międzykostne
dłoniowe przywodzą palce II, IV i V. Wspólnie zginają palce w stawach śródręczno-
paliczkowych i prostują w obu stawach międzypaliczkowych, współpracując z mm.
glistowatymi. Unerwienie : gałąź głęboka nerwu łokciowego.

Dół pachowy łączy się z okolicą podłopatkową poprzez foramen

quadrilaterum (otwór czworoboczny) i foramen trilaterum (otwór trójkątny).
Foramen quadrilaterum jest ograniczony :

o od dołu : musculus teres major (m. obły większy)

o od góry : musculus teres minor ( m. obły mniejszy)
o przyśrodkowo : caput longum musculi tricipitis brachii (głowa długa mięśnia
trójgłowego ramienia)
o bocznie : collum chirurgicum humeri (szyjka chirurgiczna k. ramiennej)

Zawartośd :

o nervus axillaris (nerw pachowy)

o arteria circumflexa humeri posterior (tętnica okalająca ramię tylna)
o 2 żyły towarzyszące
o naczynia chłonne

Foramen trilaterum jest ograniczony :

o od dołu : musculus teres major (m. obły większy)
o od góry : musculus teres minor (m. obły mniejszy)
o bocznie : caput longum musculi tricipitis brachii (głowa długa m. trójgłowego
ramienia)
Zawartośd :

o arteria circumflexa scapulae (tętnica okalająca łopatkę)

o 2 żyły towarzyszące
o naczynia chłonne

Łopatka (scapula) jest trójkątną kością płaską, posiadającą 3 brzegi, 3 kąty oraz 2
powierzchnie. Wyróżniamy brzeg boczny, przyśrodkowy oraz górny. Brzeg boczny (margo
lateralis) jest najgrubszy, przyczepia się doo m. obły większy i mniejszy (m. teres major et
minor). Brzeg przyśrodkowy (margo medialis) jest najdłuższy i najcieoszy, przyczepia się doo
m. zębaty przedni (m. serratus anterior) oraz m. równoległoboczny większy i mniejszy (m.
rhomboideus major et minor). Brzeg górny (margo superior) jest najkrótszy; obecne jest na
nim wcięcie łopatki (incisura scapulae) zamknięte więzadłem poprzecznym łopatki górnym
(lig. transversum scapulae superius) – tworzy się w ten sposób kanał, którym przechodzi n.
nadłopatkowy (n. suprascapularis). Wyróżniamy też trzy kąty: górny, dolny i boczny. Do kąta
górnego (angulus superior) przyczepia się m. dźwigacz łopatki. Kąt dolny (angulus inferior)
schodzi na wysokośd VII-VIII żebra. Kąt boczny (angulus lateralis) posiada wydrążenie
stawowe (cavitas glenoidalis), które ograniczają dwa guzki – nad- i podpanewkowy
(tuberculum supra- et infraglenoidale); do guzka nadpanewkowego przyczepia się głowa
długa m. dwugłowego ramienia (caput longum m. bicipitis brachii), zaś do podpanewkowego
– głowa długa m. trójgłowego ramienia (caput longum m. tricipitis brachii). Wydrążenie
stawowe oparte jest na szyjce łopatki (collum scapulae), od którego odchodzi
wyrostek kruczy (processus coracoideus); stanowi on miejsce przyczepu mm.:
piersiowego mniejszego (m. pectoralis minor), kruczoramiennego (m.
coracobrachialis) oraz głowy krótkiej m. dwugłowego ramienia (caput breve
m. bicipitis brachii).
Articulatio humeri (staw ramienny) :
o Jest to staw kulisty wolny.
o Główkę stawową tworzy powierzchnia stawowa głowy kości ramiennej (facies articularis
capitis humeri); panewkę stawową stanowi wydrążenie stawowe łopatki (cavitas glenoidalis)
oraz obrąbek stawowy (labrum glenoidale), przyczepiony do brzegów wydrążenia
stawowego. Obrąbek zwiększa powierzchnię stawową panewki.
o Torebka stawowa
o Błona włóknista na kości ramiennej przyczepia się do szyjki anatomicznej (collum
anatomicum). Przyczep jest przerwany powyżej bruzdy międzyguzkowej (sulcus
intertubercularis), gdyż w tym miejscu przechodzi do wewnątrz stawu ścięgno głowy
długiej mięśnia dwugłołwego ramienia, otoczone pochewką maziową
międzyguzkową (vagina synovialis intertubercularis). W otoczeniu panewki stawowej
błona włóknista przyczepia się do zewnętrznego brzegu obrąbka stawowego;
powyżej obrąbka przechodzi na podstawę wyrostka kruczego, gdzie się przyczepia
powyżej guzka nadpanewkowego (tuberculum supraglenoidale), który jest miejscem
przyczepu ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia.
o Błona maziowa przyczepia się tak jak błona włóknista, jedynie na podstawie wyrostka
kruczego otacza guzek nadpanewkowy.
o Więzadła
o więzadło kruczo-ramienne (ligamentum coracohumerale) - Przyczepia się do
podstawy i brzegu bocznego wyrostka kruczego oraz do guzka większego i
mniejszego kości ramiennej.
o więzadła obrąbkowo-ramienne (ligamenta glenohumeralia), górne, środkowe i dolne.
- Przyczepiają się dokładnie tak jak błona włóknista torebki stawowej. De facto są to
zgrubienia torebki.
o Oprócz wymienionych więzadeł torebka jest wzmocniona przez tzw. "więzadła
czynne". Rolę tą pełnią ścięgna mięśni przebiegające w pobliżu stawu, łączące się z
torebką włóknistą. Należą do nich ścięgna mięśni : nadgrzebieniowego,
podgrzebieniowego, podłopatkowego i obłego mniejszego.
o Mechanika stawu
o W stawie ramiennym wykonujemy ruchy : zgięcia (flexio), prostowania (extensio),
odwodzenia (abductio), przywodzenia (adductio), obrotu na zewnątrz (rotatio
externa), obrotu do wewnątrz (rotatio interna) i obwodzenia (circumductio).
o Ruch odwodzenia odbywa się tylko do kąta ok. 90 stopni. Odwodzenie kooczyny
górnej do pionu odbywa się w stawach mostkowo-obojczykowym i barkowo-
obojczykowym.