You are on page 1of 7

toegepast onderzoek 3 - master thesis productontwikkeling academiejaar 2009 - 2010

Alternatieve energievoorziening voor cochleaire implantaten


Smet Bo
Hoger Instituut voor Integrale Productontwikkeling
Artesis Hogeschool Antwerpen

abstract
Dit onderzoek tracht een breed spectrum alternatieve technologieën voor stroomvoorziening van co-
chleaire implantaten te inventariseren en hun haalbaarheid te evalueren. Uit een gebruikerswens om het
apparaat zo onopvallend mogelijk te dragen, wordt er in dit onderzoek gezocht naar valabele alternatieven
voor conventionele batterijen. Door de relatief hoge energievereisten vormen de batterijen een aanzienlijk
aandeel in zowel het volume als het gewicht van het product. Technologieën die energie onttrekken uit de
omgeving bestaan onder de vorm van fotovoltaïsche cellen; piëzo-elementen; thermo-elektrische en elek-
tromechanische generatoren; en recuperatie van kinetische, trillings- en stralingsenergie. Daarnaast worden
ook technieken ontwikkeld die energie kunnen genereren uit processen in het lichaam, zoals de hartslag,
ademhaling of glucose-oxidatie in de bloedstroom.

Keywords: cochlear implant, energy harvesting, energy scavenging, alternative energy

1. inleiding uitgebreid systeem voor het beheren van de energie-


toevoer. Grillige stroompieken worden omgezet naar
Cochleaire implantaten kunnen ernstig doven terug een handelbare spanning waarmee een buffer wordt
laten horen door de gehoorzenuwen rechtstreeks te opgeladen. Dat kan onder de vorm van een oplaadbare
stimuleren. Het implantaat stuurt elektrische signalen batterij, supercondensator of brandstofcel zijn.
naar een elektrode die in de cochlea wordt geschoven. Voordelen van energie-oogstende technologieën zijn
De externe spraakprocessor wordt achter het oor ge- de onafhankelijkheid van een vaste stroombron, onder-
dragen en wordt voorzien van stroom door batterijen houd van uitgeputte batterijen en een nagenoeg levens-
(zinc-air of li-ion). Doordat de processor het geluid op- lange autonomie. Mogelijke toepassingsgebieden gaan
vangt, verwerkt en draadloos naar het implantaat van autonome draadloze sensornetwerken tot het aan-
stuurt, zijn de energiebehoeften een veelvoud van die drijven van medische implantaten.
bij conventionele hoorapparaten. Hierdoor zorgen de
batterijen voor het grootste aandeel in het volume en 2.2. fotovoltaïsche cellen
gewicht van het toestel. De huidige spraakprocessors
Het gebruik van zonnepanelen als alternatieve ener-
zijn omvangrijk en zwaar in vergelijking met de minus-
giebron op grote schaal is geen uitzondering meer.
cule hoorapparaten en zijn nadelig voor het comfort van
Alsmaar meer bedrijven en particulieren zien in zonne-
de gebruiker. Omdat de producten langdurig worden
energie een altijd aanwezige en goedkope bron van
gedragen, veroorzaakt Het inventariseren van alterna-
schone stroom. Het succes van grote zonnepanelen
tieven voor energietoevoer wordt gedaan vanuit een
hebben gemaakt dat fotovoltaïsche cellen een goed
literatuuronderzoek, waarbij wetenschappelijke onder-
gekende technologie zijn geworden. Door de grote
zoekspapers en patenten als basis dienen. De verschil-
vraag naar een hoger rendement werden de laatste ja-
lende technologieën worden getypeerd volgens ener-
ren een groot aantal alternatieve materialen ontwikkeld.
giedichtheid, omgevingsvoorwaarden, onafhankelijk-
In fig. 1 wordt het rendement getoond in functie van
heid, integratie-flexibiliteit en verkrijgbaarheid.
het verlichtingsniveau voor drie types zonnecellen. Er is
een duidelijk rendementsdaling voor zowel gallium ar-
2. energy harvesting senide (GaAs) als kristallijne silicium (c-Si) bij vermin-
derde lichtintensiteit. Flexibele zonnecellen van amorf
2.1. omschrijving silicium (Powerfilm) worden vaak gebruikt voor binnen-
Energy harvesting is een term die gebruikt wordt voor toepassingen en tonen het kleinste verschil in rende-
technologieën die energie uit de omgeving halen, ook ment bij veranderende lichtomstandigheden. Ongeacht
wel energie-afromende technieken genoemd. Ze ge- het grootte rendementsverschil voor kristallijne silicium,
bruiken licht, temperatuurverschillen, vibraties of radio- heeft dit materiaal het grootste potentieel voor verbete-
golven die aanwezig zijn in de omgeving om stroom te ringen [1].
genereren. De stroom die hieruit wordt verkregen, heeft Gewone polykristallijne silicium zonnecellen hebben
een onregelmatig verloop met een grote spanningspie- een maximum rendement van 16 tot 17 procent, terwijl
ken en -dalen. Een typische toepassing bevat een con- standaard monokristallijne cellen tegen 20% presteren.
versiemechanisme, een tijdelijke energieopslag en een Voor flexibele cellen van amorfe silicium ligt de efficiën-
tie eerder rond 10 procent [2].

bo smet - 2de master productontwikkeling 1


toegepast onderzoek 3 - master thesis productontwikkeling academiejaar 2009 - 2010

Energieopbrengsten en rendement van zonnecellen


zijn echter sterk afhankelijk van de omgevingsfactoren.
Buiten op een zonnige dag is de lichtopbrengst een fac-
tor duizend groter dan binnen bij bewolking (100 -
1000 μW/cm2). Dit is te wijten aan verminderde lich-
tintensiteit door een kleiner stralingsoppervlak en een
andere spectrumsamenstelling [3]. Bij lagere lichtinten-
siteit daalt ook het rendement. Als we een rendement
van 10% en een capaciteitsfactor (verhouding geprodu-
ceerde stroom tegenover maximum ) van 15 tot 20 pro-
cent aannemen, kan er ongeveer 1 mW per cm2 aan
stroom worden opgewekt [4].
Een recent onderzoek naar commercieel verkrijgbare
fotovoltaïsche cellen toont aan dat ze in staat zijn om
binnen maximum 8 tot 14 μW/cm2 (afhankelijk van het
type zonnecel) te genereren bij loodrecht invallend licht
van 400 Lux. Het type lichtbron heeft slechts een be-
perkte invloed op de energieopbrengst [2]. Voor ge-
bruik binnen moeten de cellen afgesteld worden op de
spectrale samenstelling van het licht en de lagere licht-
sterkte.
Voordelen van zonnecellen zijn onder meer de rela-
fig. 1. Rendement in functie van lichtintensiteit voor GaAs,
tief lage prijs, de duurzaamheid en in sommige vormen
kristallijne en amorfe silicium (Powerfilm)
zelfs plooibaarheid.

2.3. thermo-elektrische generatoren


gemetalliseerde keramische platen. De platen zorgen
Thermo-elektrische generatoren maken gebruik van voor stijfheid en elektrische isolatie van het systeem
het Seebeck-effect, waarbij er een spanning ontstaat bij [2]. Er wordt een maximum stroom gegenereerd als de
een temperatuurverschil tussen twee verschillende me- belasting even groot is als de elektrische weerstand van
talen of halfgeleiders. Een generator bestaat uit een de generator en de thermische geleiding van de ther-
grote hoeveelheid thermokolommen. Die zijn op hun mokoppels gelijk is aan die van de lucht tussen de pla-
beurt opgebouwd uit een rooster van thermokoppels ten. Indien de warmtestroom van het lichaam niet beïn-
die thermisch parallel en elektrisch in serie zijn gescha- vloed wordt door de thermogenerator, evolueert de
keld, zoals in fig. 2 schematisch is weergegeven. De stroomuitvoer evenredig met de hoogte van de thermo-
rode en blauwe kolommen stellen de twee thermo-elek- kolom.
trische materialen voor, de metalen verbindingen zijn Het menselijk lichaam is een grote bron van thermi-
goud gekleurd [1]. Energie kan overal geoogst worden sche energie. Over het algemeen is er meer 100 W aan
waar er een temperatuurgradiënt aanwezig is, voor- restwarmte beschikbaar [6] en onderzoek toont aan
beelden zijn industriële installaties, hitteafvoerpijpen en dat de gemiddelde energiedichtheid van het lichaam
het menselijk lichaam. De generator wordt vaak gekop- 20mW/cm2 bedraagt. Moderne TEGs hebben een typi-
peld met heat sinks om de warmte sneller af en aan te sche spanning van 0,7 V bij volledige belasting, wat
voeren. Ideale thermo-elektrische materialen hebben genoeg is voor het aansturen van elektronische modu-
een hoge Seebeck-coëfficiënt, zijn goede elektrische les. De totale opgewekte stroom is afhankelijk van de
geleiders maar slechte warmtegeleiders. Lage warmte- grootte van de generator, de omgevingstemperatuur en
geleiding is nodig zodat de temperatuurgradiënt hoog de metabolische activiteit [3].
blijft aan het contact tussen de materialen. Bij Stan- Miniatuur thermokoppels werden ontwikkeld die
daard thermo-elektrische modules worden gemaakt uit lichaamswarmte omzetten in elektriciteit en tot enkele
bismut-telluride p- en n-halfgeleiders, afgewerkt met tientallen μW kunnen genereren aan 3V spanning bij 5°
temperatuurverschil. Experimentele voorbeelden zijn
onder andere een autonoom draadloze pulse-oximeter
en EEG-monitor, beiden ontwikkeld door het Holst Cen-
tre Eindhoven. Een polshorloge TEG kan bij een omge-
vingstemperatuur van 22°C gemiddeld 0,2 tot 0,3 mW
genereren bij normale dagelijkse activiteit en 0,1 mW bij
stilstand of laag metabolisme, wat overeenkomt met
een energiedichtheid van 8 μW/cm2 tot 25 μW/cm2
[3]. In een poging om thermogenerators te gebruiken
voor het aandrijven van pacemakers is er een prototype
fig. 2. Onderdelen van een thermokoppel ontwikkeld dat tot 1,1 mW/cm2 kon genereren bij een

bo smet - 2de master productontwikkeling 2


toegepast onderzoek 3 - master thesis productontwikkeling academiejaar 2009 - 2010

verschil van 2°. De prestaties van onder de huid geïm- Hierbij wordt de transducer in een frame gemonteerd,
planteerde TEGs bij die lage temperatuurgradiënten waarbij één deel wordt vastgemaakt en het andere vrij
werken, zijn echter nog niet bevestigd door onafhanke- kan bewegen. Het frame wordt gemonteerd op de be-
lijk onderzoek. [6] wegingsbron zodat het vrije deel volgens de traag-
Het gebruik van thermokolommen in prototype mo- heidswet relatief beweegt ten opzicht van het vaste
nitor-systemen kampt nog met een aantal uitdagingen. deel. Dit mechanisme wordt het meest gebruikt om
Commercieel verkrijgbare TEGs zijn typisch zeer duur, kinetische energie te oogsten en in de meeste gevallen
doordat de fabricagetechnieken niet geautomatiseerd wordt de massa resonant opgehangen aan een veer.
kunnen worden. Een bruikbaar alternatief zijn de op Het piëzo-elektrische effect zet mechanische belas-
microschaal gefabriceerde elementen, die reeds ge- ting om in elektrische stroom. Deze belasting kan van
bruikt worden in mini-koelboxen. uiteenlopende bronnen afkomstig zijn: menselijke be-
Voordelen van TEGs zijn onder andere de lange le- weging, seismische trillingen en geluidsgolven zijn en-
vensduur, door afwezigheid van bewegende onderdelen, kele voorbeelden. Het effect wekt in bijna alle gevallen
Tellurex bijvoorbeeld geeft een minimum van 100.000 wisselstroom op, waardoor het rendement het hoogst is
uur continu gebruik aan voor zijn producten [5]. De bij resonante trillingen. [5]
elementen bevatten geen stoffen die moeten bijgevuld Piëzo-elektrische transducers zijn het eenvoudigste
worden, waardoor het systemen worden die zonder in ontwerp en hebben tot nog toe de meest belovende
onderhoud kunnen werken. Een van de nadelen is het resultaten neergezet. De architectuur bestaat uit een
lage conversierendement (voorlopig minder dan 10%). cantilever (vrij uitstekende balk) opgebouwd uit één of
De ontwikkeling van materialen die goed elektriciteit meerdere lagen piëzo-elektrische lagen ingeklemd tus-
geleiden zonder tegelijk warmte te geleiden, zullen sen metalen elektrodes, zodat een condensator ont-
waarschijnlijk resulteren in betere rendementen. [5] staat. Aan het uiteinde van de condensator wordt een
massa bevestigd die de vibraties opvangt, een weer-
2.4. kinetische energie stand onttrekt de gegenereerde energie. De opgewekte
spanning is recht evenredig met de vervorming van de
2.4.1. Algemeen condensator. De resonantie frequentie van de module,
bij welke die zijn maximum stroom genereert, is afhan-
Van subtiele vibraties in bruggen en industriële in- kelijk van de massa en stijfheid van de condensator.
stallaties tot hevige trillingen van automobielchassis en Door die twee parameters te optimaliseren, kan de re-
jet-motoren. Trillingen en bewegingsenergie zijn overal sonantie frequentie afgesteld worden op de toepassing.
aanwezig in onze omgeving, maar met zeer uiteenlo- Het piëzo-materiaal waarmee de beste resultaten wor-
pende frequenties en amplitudes. Het is de uitdaging den behaald is aluminium nitride (AIN). [1]
om die kinetische energie efficiënt uit de omgeving te
onttrekken en om te zetten naar elektrische stroom. Een 2.4.3. energieopbrengst
veel gebruikte techniek is het benutten van een reso-
nant trillende massa, afgesteld op de overheersende Zelf-opwindende horloges gebruiken de lichaams-
frequentie van de omgeving. beweging van de gebruiker om hun mechanisme op te
winden. Een modern horloge bevat een ronddraaiende
2.4.2. Mechanismen referentiemassa van ongeveer 2 gram, excentrisch ge-
monteerd op een as. Bewegingen van de gebruiker doen
De drie gevestigde mechanismen om bewegings- en de massa ronddraaien waardoor het mechanisme op-
trillingsenergie om te zetten naar elektrische energie gewonden wordt. Seiko’s AGS (Automatic Generating
zijn elektrostatisch, elektromagnetisch of piëzo-elek- System) produceert 5 μW gemiddeld als het horloge
trisch. Bij elektrostatische transducers verandert de gedragen wordt en 1 mW als er stevig mee geschud
afstand of overlapping van twee elektroden van een wordt. Een gelijkaardig systeem wordt gebruikt bij op-
gepolariseerde condensator als gevolg van bewegingen laadbare zaklantaarns: een magneet beweegt doorheen
of trillingen. Deze veranderingen veroorzaken span- een solenoïde met rubberen stops aan de uiteinden. Een
ningsverschillen in de condensator en resulteert in een typisch mechanisme weegt 150 gram en produceert
elektrische stroom. Bij elektromagnetische transducers 200 mW als het stevig geschud wordt aan de resonan-
zorgt de relatieve beweging tussen een magnetische te frequentie (200 cycli/minuut). [2]
massa en een omringende spoel voor veranderende Er is al veel onderzoek gedaan naar het gebruiken
magnetische flux. Dit genereert een alternerende span- van bewegingen van het menselijk lichaam voor het
ning in de spoel. Bij piëzo-elektrische materialen wor- opwekken van stroom voor sensoren en elektronische
den vervormingen, veroorzaakt door bewegingen of apparaten. Een experimenteel onderzoek aan de Uni-
trillingen, omgezet in een spanning. versity College van Cork (Ierland) beschrijft een proto-
Als de energiebron een trage beweging is, kan een type elektromagnetische generator die bestaat uit een
deel van de transducer worden verankerd aan een refe- magnetische trilmassa die ophangt in een buis tussen
rentiepunt terwijl een ander punt aan de bewegingsbron twee permanente magneten. Het prototype werd getest
wordt verbonden. Meestal is dit echter geen mogelijk- bij gecontroleerde trillingen en bij stap en loopbewegin-
heid en moet het traagheidsprincipe gebruikt worden. gen van een proefpersoon. Bij testen waarbij werd ge-

bo smet - 2de master productontwikkeling 3


toegepast onderzoek 3 - master thesis productontwikkeling academiejaar 2009 - 2010

stapt en licht gejogd met een rugzak werden vermogens geoptimaliseerd voor hoge stroomsterktes. Zo kunnen
opgemeten van 0,3 tot 2,5 mW. [13] onbetrouwbare batterijen geëlimineerd worden uit
Door de interesse in autonome draadloze sensoren, draadloze mesh netwerken (zonder centraal aankno-
werden er recentelijk talrijke vibratie microgeneratoren pingspunt), waar het onmogelijk te bepalen valt hoe
ontwikkeld. Een groot deel werkt met bewegende mag- lang een batterij zal meegaan.
neten of spoelen, maar enkele werden ook vervaardigd De sleutel tot betrouwbare resultaten is een reso-
op de schaal van micro-elektromechanische systemen nant trillende massa nodig, bijvoorbeeld onder de vorm
(MEMS). van industriële machines. Alhoewel piëzo-elektrische
IMEC ontwikkelde een piëzo-elektrische oogstmo- materialen het voordeel hebben efficiënter de fluctue-
dule met een maximum vermogen van 40 μW, dit toe- rende energieniveaus om te zetten, zijn ze minder be-
stel was vervaardigd met het piëzo keramische materi- trouwbaar dan elektromagnetische systemen. De gene-
aal loodzirkonaat-titanaat (PZT). De toestellen werden rators van Perpetuum zijn gebouwd om compact en
verpakt tussen twee glazen plaatjes om ze te bescher- efficiënt hun werk te doen en zijn geoptimaliseerd voor
men tegen grote versnellingen of schokken. Het bleek laag vermogen: tussen 100 en 400 μW. De toestellen
dat luchtdemping een belangrijke negatieve invloed had worden massaal gebruikt voor sensornetwerken binnen
op de output. Bij vacuüm werden maximum vermogens fabrieksomgevingen waar ze kritische gegevens van de
opgemeten die tot 8 keer hoger lagen dan bij compleet productiefaciliteiten continue in de gaten houden. Ze
blootgestelde testpakketten. Deze eenvoudige piëzo-e- worden hoofdzakelijk aangedreven worden door AC-
lementen genereren voldoende energie om kleine toe- motoren waardoor het vermogen op minimum steeds
passingen zoals autonome sensoren mogelijk te maken. op 0.5 mW ligt met pieken van 40 mW. [12]
[1]
2.5. Energie uit lichaamsprocessen
2.4.4. toepassingen
2.5.1. Hartslag
EnOceans onderzoek over het gebruik van energie
uit lichaamsbeweging, heeft geleid tot de ontwikkeling Een consortium van bedrijven is in het Verenigd Ko-
van de Eco100 module. De kinetische energie die vrij- ninkrijk een module aan het ontwikkelen die energie uit
komt bij het indrukken van een schakelaar, kan gebruikt het hart kan omzetten in stroom. Het Self-Energizing
worden om radiozenders van stroom te voorzien. De Implantable Medical Microsystem (SIMM) (fig. 3) leidt
energie bij elke indrukking van een spoel is voldoende drukverschillen in de kamers van het hart naar een line-
om drie korte radiofrequentie boodschappen door te aire generator en wekt zo genoeg stroom op om in 20%
zenden naar sensoren die voortdurend naar draadloze percent van het verbruik van een pacemaker te voor-
signalen luisteren. Zo worden schakelaars autonoom en zien. Het blijft voorlopig bij een prototype en er wordt in
hoeven ze niet meer verbonden te worden met het de toekomst een hogere energieopbrengst belooft,
stroomnet. Met als gevolg dat er minder kabels moeten maar het is een interessant concept.
getrokken worden en men vrij is in de plaatsing van de Het apparaat bestaat uit een module die op de
schakelaars. Bovendien moeten ze niet De modules van pacemaker of implant defibrilator kan gemonteerd wor-
het Duitse EnOcean worden gevoed door een piëzo- den en een draad die samen met elektrode kan geïm-
elektrische cantilever die klinkt bij het indrukken en ge- planteerd worden. Met een normaal hartritme kan voor-
conditioneerd door een schakelregulator. Het toestel lopig tot 0,03 mW worden geproduceerd. Bij hogere
produceert 100 μJ aan 3.3V per druk van 8N. [2] hartactiviteit stijgt de stroomproductie evenredig, door
De kenetische energie die wordt opgewekt door het het gebruik van andere materialen zou men tot de helft
indrukken van de knop kan gebruikt worden om radio- van de capaciteit voor een pacemaker willen komen.
modules aan te drijven. De energie-output bij elke druk [14]
op de knop is voldoende om 3 RF subtelegrams te ver-
sturen - pulsen die naar sensoren worden gestuurd die
continu speuren naar signalen. Automatische trapver-
lichting zou een typisch voorbeeld van een toepassing
zijn, waarbij het licht manueel wordt aangedaan en na
een vast interval terug uit gaat. Draadloze schakelaars
voor domotica, draadloze positiebepaling voor indus-
triële omgevingen en draadloze deurbellen behoren ook
tot de mogelijke toepassingen. [12]
Producten van Perpetuum gebruiken vibraties in de
omgeving om draadloze sensornetwerken te laten wer-
ken zonder batterijen of netstroom. Vibraties worden in
bruikbare energie omgezet door microgenerators met
geoptimaliseerde magnetisch circuit gekoppeld aan
een mechanische resonator. Zo wordt de kinetische
energie uit vibraties omgezet in een elektrische stroom , fig. 3. Implanteerbare SIMM hartmodule

bo smet - 2de master productontwikkeling 4


toegepast onderzoek 3 - master thesis productontwikkeling academiejaar 2009 - 2010

2.5.2. Glucose en zuurstof in het bloed

Implanteerbare glucose brandstofcellen hebben het


potentieel om een compleet autonome energiebron te
vormen voor medische implantaten die enkel afhanke-
lijk is van de elektrochemische reactie van zuurstof en
glucose in het bloed. Het belangrijkste voordeel ten
opzichte van conventionele batterijen is de overvloedige
aanwezigheid van beide reagentia in lichaamsvloeistof-
fen, waardoor de nood om te hervullen of te herladen
wegvalt.
Glucose brandstofcellen die werken met abiotische
katalysators zoals edelmetalen en actieve koolstof, wer-
den reeds ontwikkeld als stroombronnen voor pacema-
kers in de jaren 60. Alhoewel hun langdurige betrouw-
baarheid in bewezen werd aan de hand van in vivo stu-
dies, ligt hun maximumvermogen in de enkele micro-
watts. Sinds de beschikbaarheid van implanteerbare
lithium-ion batterijen met hoge capaciteit, zijn er weinig
nieuwe ontwikkelingen geweest. De voorbije jaren werd
onderzoek geconcentreerd op enzymatisch gekatali-
seerde brandstofcellen, die een hogere stroomdichtheid
hebben maar een beperkte levensduur door instabiele
enzymen.
De trend naar steeds efficiëntere MEMS (microelec-
tro mechanical systems) implantaten heeft de interesse
naar abiotische katalysatoren doen aanwakkeren in de
zoektocht naar een stabiel alternatief op lange termijn.
Verschillende in vitro experimenten hebben implan-
teerbare glucose brandstofcellen aangetoond met een
vermogen van 2,5 tot 50 μW/cm2.
Om een autonoom implantaat gebaseerd op gluco-
se brandstofcellen waar te maken, zijn de biocompabili-
teit en functionaliteit in een lichaamsomgeving uiterst
belangrijk. In de toekomst zullen toepassingen van
nieuwe materialen en productietechnieken binnen een
in vitro omgeving een belangrijk onderzoeksgebied
vormen en zal het onderzoek naar geschikte abiotische
katalysatoren noodzakelijk zijn. [16]

bo smet - 2de master productontwikkeling 5


toegepast onderzoek 3 - master thesis productontwikkeling academiejaar 2009 - 2010

3. Conclusie
Dit onderzoek begon als een zoektocht naar alterna-
tieven voor de relatief zware en grote batterijen die nu
worden gebruikt in cochleaire implantaten. De explosie-
ve groei in energy harvesting oplossingen van de laatste
jaren beperkt zich echter tot toepassingen waarbij
energietoevoer nodig is in intervallen, korte stroomsto-
ten, afgewisseld met lange periodes in slaaptoestand.
De ideale toepassingen voor energie oogstende techno-
logieën zijn draadloze sensornetwerken, waar de afzon-
derlijke nodes het grootste deel van de tijd in een slui-
mertoestand zijn gebracht om af en toe wakker te wor-
den en een meting uit te voeren of een boodschap te
versturen. Hierbij kan continu energie uit de omgeving
worden gehaald en gestockeerd in een buffer, die dan
periodiek leeggemaakt wordt wanneer het apparaat uit
slaapstand komt en een actie uitvoert.
De huidige generatie cochleaire implantaten hebben
aanzienlijke energievereisten: ze verbruiken van 60 tot
100 mW, naargelang de omstandigheden en program-
ma-instellingen van het apparaat. Een groot deel van de
energie gaat verloren bij het doorsturen van het signaal
naar het implantaat d.m.v. RF-inductie. Het rendement
hiervan is hooguit 50% en wordt bepaald door de straal
van de zend- en ontvangstspoel, de afstand en de aard
van het medium ertussen. Totdat een betrouwbare im-
planteerbare batterij voor handen is, zal het implantaat
steeds via inductie moeten gevoed worden.
We zien lage gemiddelde energieopbrengsten bij
energieoogstende technieken ten opzichte van de ener-
gie-eisen van cochleaire implantaten. De meeste tech-
nologieën wekken tientallen tot honderden microwatts
aan stroom op, wat duidelijk niet in het bereik van toe-
passingen voor CI’s ligt. Voorlopig zijn de meeste tech-
nologieën dus nog niet volwassen genoeg om toegepast
te worden bij apparaten met zo’n hoge energievereisten.
Veel van deze eerder jonge technologieën zullen
zich in de toekomst nog moeten bewijzen op het vlak
van betrouwbaarheid. In de implantwereld is de regel-
geving namelijk uiterst streng en moet elk nieuw pro-
duct een reeks proefperiodes doorstaan vooraleer het
op de markt toegelaten wordt. De belangrijkste para-
meter bij medische implantaten blijft namelijk nog
steeds betrouwbaarheid en veiligheid. Totdat deze
nieuwe technologieën hetzelfde hoge niveau bereiken
van de bestaande technieken, zullen ze niet toegepast
worden.
Energy harvesting is een ongelofelijk lage kostenop-
lossing om energie op te wekken. Naarmate het tempo
van opeenvolgende innovaties verhoogt, zal het ons
begrip en appreciatie voor het opwekken van energie
fundamenteel veranderen. [12]
In de toekomst beloven deze technieken zeker onge-
ziene toepassingen mogelijk te maken, maar voorlopig
moeten ze zich nog bewijzen om in overweging geno-
men te worden in de medische implantwereld.

bo smet - 2de master productontwikkeling 6


toegepast onderzoek 3 - master thesis productontwikkeling academiejaar 2009 - 2010

4. referenties
1. Micropower generation and storage. IMEC Scientific
Report, 2008.
2. J.A. Paradiso & T. Starner, Energy Scavenging for Mo-
bile and Wireless Electronics, IEEE Pervasive Com-
puting, 2005.
3. J. Penders, B. Gyselinckx, et. al. Human++: from
technology to emerging health monitoring concepts.
Holst Centre Eindhoven, 2008.
4. M. Raju, Energy Harvesting - ULP meets energy har-
vesting: A game-changing combination for design en-
gineers. Texas Instruments White Paper, November
2008.
5. Energy harvesting - From Wikipedia, the free ency-
clopedia; opgehaald op 15-12-2009.
6. R. Venkatasubramanian, C. Watkins, et. al., Proceed-
ings of the PowerMEMS2006. Berkeley, USA, 2006,
pp. 1–4.
7. T. Starner & J.A. Paradiso, Human Generated Power
for Mobile Electronics. Media Laboratory MIT, Cam-
bridge, 2004.
8. V. Leonov et. al. , Thermoelectric Converters of Human
Warmth for Self-Powered Wireless Sensor Nodes. IEEE
Sensors Journal, Vol. 7, no. 5, May 2007.
9. Y. Naruse et. al., Electrostatic Micro Power Generator
From Low Frequency Vibration such as Human Motion.
PowerMEMS 2008, Sendai, Japan, 2008.
10. S.D. Minteer, Enzymatic Biofuel Cells. The Electro-
chemical Society Interface, 2007.
11. V. Raghunathan & P.H. Chou, Design and Power
Management of Energy Harvesting Embedded Sys-
tems. ISLPED’06, Tegernsee, Germany, 2006
12. C. Shaw, Harvest for the World, New Electronics, 14
juli 2009.
13. C.R. Saha et. al., Electromagnetic generator for har-
vesting energy from human motion., Sensors and Ac-
tuators A: Physical, 2008.
14. SIMM - Implantgen Project, opgehaald 15-12-2009.
15. S. Roberts, G. Stanley et. al., Implanted energy har-
vester with hydraulically driven linear generator for
powering a further implanted device, UK Patent Ap-
plication GB 2448506, 22 juli 2008.
16. S. Kerzenmacher, Energy harvesting by implantable
abiotically catalyzed glucose fuel cells, Journal of
Power Sources, 22 maart 2008.

bo smet - 2de master productontwikkeling 7

You might also like