T.C.

ATATRK NVERSTES MHENDSLK FAKLTES MAKNA MHENDSL BLM BTRME DEV

ANSYS WORKBENCH/DESIGNXPLORER KULLANILARAK ALTI SGMA N TASARIM YNTEMNN UYGULANMASI

HAZIRLAYANLAR Halim KOVACI Onur ALBAYRAK

YNETEN Do. Dr. rfan KAYMAZ

ERZURUM2008

NSZ Gerek retimde, gerekse tasarmda olsun maliyet azaltma abalar ve mteriye kaliteyi sunabilme abalar her geen gn artmaktadr. Her alanda, sonularda belirsizlie yol aan deikenliklerdir. Beklentileri karlayabilmek ve deikenlikleri kontrol etmek iin srekli yeni yntemler gelitirilmektedir. Alt Sigma bu yntemler ierisinde en nemlisidir ve en kullanlsdr. Bu almada ama; olasla dayal tasarm hakknda bilgi edinmek, Alt Sigma yntemini kullanarak tasarmlar denetleyip iyiletirebilmek, ANSYS program yardmyla sonlu elemanlar metodunu kullanmak ve bu tasarmdaki belirsizliklerin nedenini belirlemektir. Dnyada her geen gn gelien teknoloji sebebiyle bu tip yaklamlar daha da nem kazanacak ve popleritesini kaybetmeyecektir.

TEEKKR Gerek bitirme devimizde olsun, gerekse mhendislik fakltesindeki eitimimiz sresince; bizlerden hibir zaman desteini esirgemeyen, daima yol gsteren, bize mhendislik bilgilerini alayan ve bir probleme nasl yaklalacan, bir tasarmn nasl olmas gerektiini reten deerli hocamz Do. Dr. rfan KAYMAZa teekkr bir bor biliriz.

iNDEKLER
1. 2. 2.1. 2.2. 2.3. GR 1 ALTI SGMA... 3 Alt Sigma in statistik Bilgiler............................................ 3 Alt Sigmann Tarihsel Geliimi.... 4 Alt Sigma Felsefesi ve Tanm.. 6

2.3.1. Alt Sigma Felsefesi... 6 2.3.2. Alt Sigma Tanm.. 8 2.4. 2.5. 2.6. 3. Uygulama Sreci DMAIC ve DMADC Yaklam. 10 Alt Sigma in Tasarm Yntemi.. 13 Alt Sigmann Faydalar.... 15 ALTI SGMA N TASARIM YNTEMNN. 16 DSK YAY ZERNE UYGULANMASI 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. Sonlu Elemanlar Metodu ve ANSYS Workbench. 17 Kat Modelin Oluturulmas... 18 Simlasyonun Yaplmas.. 24 DesignXplorer Kullanlarak Sigma Seviyesinin Belirlenmesi.. 31 Analiz Sonunu Elde edilen Sonular ve. 34 Sigma Seviyesinin Ykseltilmesi KAYNAKLAR. 39

1. GR Tasarmda veya retimde oluabilecek deikenlikler ve belirsizlikler tm proseslerde sonular olumsuz ynde etkilemektedir ve proseslerden istenen sonucun elde edilememesine yol amaktadr. Bir problemi ele aldmzda zm iin deterministik yaklam yada olasla (probabilistic) dayal yaklam kullanlr. Deterministik yaklam bilinen parametreleri gz nne alarak klasik yntemlerle zm yntemidir ve tasarmda oluabilecek deikenler dikkate alnmaz. Bir makine elemannn tasarmn ele alacak olursak; tasarmda bu elemana uygulanacak maksimum kuvveti ve bu elemann minimum dayanm deerini gz nne alrz ve emniyet faktrne gre bir tasarm yapm oluruz (ekil 1.1.). DETERMNSTK YAKLAIM Maksimum Kuvvet---Minimum Dayanm Emniyet Faktr Tasarmn Tamamlanmas

ekil 1.1. Deterministik Yaklam Deterministik yaklamda makine elemannn retiminde veya tasarmnda meydana gelebilecek deikenler (varyasyonlar) dikkate alnmamtr. Herhangi bir varyasyon olmas halinde bu eleman yetersiz kalacaktr. Bu elemann zellikleri de dikkate alndnda deiik varyasyonlar sonucu emniyet katsays artacak ve bunun sonucunda rnn maliyeti de doal olarak artacaktr. Bunun yannda eer rnn varyasyonlarn dikkate alacak olursak bu sefer devreye probabilistik yaklam girecektir. Yani tasarm probabilistik yaklama gre yaplacaktr. Probabilistik yaklamda varyasyonlara gre tasarm yaplmaktadr. retimde ve tasarmda deterministik yntemlerin baz eksik ynleri vardr. rnein; Bir prosesi f(a)= b eklide tanmlarsak; deikenlik, prosesin her zaman ayn sonucu yani b yi elde edememesidir. Deikenlik dorudan tasarm etkiler. rnek olarak ; tasarmda kullanlan malzemenin akma gerilmesi normal dalm gsterir ve istatistiksel bir byklktr. Burada akma gerilmesi girdi olarak tanmlanrsa ve normal dalma uyduu biliniyorsa kt paramatresi de normal dalm gsterecektir. Bu nedenle tek bir deer iin zm yapmak yetersiz kalacaktr.

Bundan dolay girdi parametrelerinin daha dorusu prosesin

kontrol edilmesi iin,

istatistiksel olarak lm yaplmas ve tasarmn aamalarnn takip edilmesi gerekmektedir. retimin herhangi bir aamasnda veya retimin sonucunda oluabilecek deikenleri belirlemek ve en aza indirmek iin Alt Sigma (Six Sigma) felsefesi ortaya kmtr. Alt Sigma retim, tasarm, hizmet ve i srelerini mkemmel hale getirmek iin istatistik yntemlerini kullanan bir sistemdir. Alt Sigma yaklam, sre gc ve insan gcn ok iyi bir ekilde bir araya getirerek sinerji salar. Birka nemli srecin iyiletirilmesinden, tm organizasyonun yeniden yaplanmasna kadar ok farkl leklerde kullanlabilir [1].

2. ALTI SGMA 2.1. Alt Sigma in statistik Bilgiler Doadaki olaylar genel olarak normal dalma(gauss dalm) uyarlar. rnein; bir tornada ilenen paralarn aplar farl deerler alrlar 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 104 mm. Bu deerler normal dalm gsterirler ve bir ortalamalar vardr-100mm (ekil 2.1.). ekil 2.1.de grafiin apsis ekseninde deerler, ordinat ekseninde ise pdf yani gerekleme olasl yer alr. Eri altnda kalan alan 1dir ve istatistiksel olaylar gerekleme olaslklarna gre 1in altnda deerler alrlar. Ortalama: Verilerin toplamnn veri saysna blmdr. = Ortalama Deer( ) x N= Deer Says x i = Veriler

1 N

xi
i 1

Standart Sapma: Sigma() yunanca bir harftir ve standart sapmann simgesidir. Standart sapma istatistiksel olarak bir dalma, yaylma, lsdr.(Sapma, deikenliin istatistiksel lsdr.)

( xi

x) 2

n 1

x = rneklerin Ortalamas

Alt Sigma metodolojisinde istatistiksel lm aralar ve istatistik bilgiler devaml kullanlmaktadr. Devaml lme dayanan Alt Sigma felsefesinde bu bilgiler byk nem tar. Alt Sigmada; batada belirtildii gibi devaml lm yaplarak iyiletirme yapldndan istatistiki lmler Alt Sigmann temelini oluturur. Bu istatistiki bilgilerin yan sra Alt Sigmada regresyon analizleri, kmlatif dalm grafikleri ve daha birok istatistiki lm arac kullanlr. Hangi alanda olursa olsun istatistiki bilgiler ve istatistiki lm aralar; benchmarking (karlatrma) ve deerlendirme asndan ok nemlidir.

ORTALAMA()

Standart Sapma () ekil 2.1. Normal Dalm (Gauss Dalm) 2.2. Alt Sigmann Tarihsel Geliimi Alt Sigma son yllarda meydana gelmi bir felsefe deildir fakat popleritesini son yllarda lkemizde ve dnyada kazanmtr. Alt Sigmann ortaya kmasn salayan irket Motoroladr. Motorola irketi 1980li yllarda iflasn eiine gelmi ve Alt Sigma felsefesini ortaya koyup uygulayarak byk kazanlar elde etmitir. irketin 1988 ylndaki Genel Mdr Bob Galvinin, Beyaz Sarayda Malcolm Baldrige Kalite dln alrken, bu baary Alt Sigma olarak adlandrdklar bir yaklama borlu olduklarn sylemesi, Alt Sigmay ok sayda irketin ilgi oda haline getirmitir [1]. Bir Japon firmas Motorolann bir televizyon fabrikasn alana kadar Motorola irket sorunlarnn kaynan yanl yerlerde aryordu. Bu Japon firmasnn retime balamasndan sonra fabrikada hata orannn 20 kat azalmas Motorolann kendini sorgulamasna yol at. Motorolada rn kalitesinden kalite-kontrol blm sorumluydu ve bu da byk bir sorun tekil ediyordu. nk; her blmde kalite anlay birbirinden farkl idi. Motorolann bu sorunu zmek iin uygulad yntem uydu: irketteki tm retim iin ayn yntem geerli olmalyd ve bu yntem gzlemlere ve veri lmne dayanmalyd. Fikir basitti: Tm rnler imalat srasnda uygun ya da uygun olmayan basamaklardan geerler. Benzer durum her trl hizmetin salanmas iin de geerlidir. Dolaysyla her bir sre basama bir hata olasldr ve bu olaslk standard bir lm birimi olarak kullanlabilir. Basit rnler daha az, karmak rnler daha fazla hata olaslna sahip olacaktr. Motorola bu kalite lmn somutlatrmak iin MHO: Milyonda Hata Olasl(ppm) bir milyon ilem basamanda hata yapma olasl kavramn gelitirdi ve 1985 ylndan itibaren bu lt uygulamaya koydu. 1987 ylnda st ynetimin kalite

iyiletirme konusundaki iddial gayretlerinin etkisi ile Alt Sigma hedefi, yani bir milyon basamakta 3.4 hata hedefi belirlendi. Bu ayn zamanda mteri ihtiyalarn kusursuza yakn karlama hedefiydi. Ancak hedef, yalnz bana bir anlam ifade etmiyordu. Bunun iin ncelikle hedefi gerekletirmek iin gerekli yntem ve aralar gelitirildi. Basit grafik gsterimlerden ileri istatistik tekniklere kadar uzanan bu yntem ve aralar iyiletirme iin altyap salad. Fakat asl fayda bunlarn irketin tm kademelerinde etkin olarak kullanlmas ile saland. Alt Sigmaya irket bazndaki bu ballk ise beraberinde bir kltr deiimini getirdi [2]. Alt Sigma tarihinde dier byk olay 1991de Jack Welchin General Electricin CEOsu olmasyla gerekleti. Welch, Alt Sigmay GEnin bugne dek nne koyduu en etin ve abartl hedef olarak nitelemiti. 1995te GE Alt Sigmay uygulamaya balad. irket 1996-1999 yllar arasnda 2.2 milyar dolar kr etti [3]. Trkiye ve dnyada Alt Sigmay uygulayan balca irketler unlardr: Tablo 2.1. Trkiyede ve Dnyada Alt Sigma Uygulayan irketler DNYADA MOTOROLA GE FAT NOKIA PRELL FORD SONY TRKYEDE ARELK ASELSAN BOSCH FORD OTOSAN VESTEL KALEKM BORUSAN

lk nce retim sektrnde uygulanmaya balayan Alt Sigma sonradan baar arttka dier sektrlerde de uygulanmaya balamtr. Alt Sigmann geliiminde ve bu kadar popler olmasnda en byk etken bu felsefenin verilere ve devaml lmlere dayal olmasdr. Alt Sigmann en ok kullanlmas gereken bir dier alan da tasarm alandr ve Design For Six Sigma(Alt Sigma in Tasarm Yntemi) olarak tanmlanmaktadr. 2.3. Alt Sigma Felsefesi ve Tanm 2.3.1. Alt Sigma Felsefesi Kelime anlam olarak sigma, srecin mteri beklentilerini karlayacak mkemmellikten ne kadar uzakta olduunu gsteren istatistiksel bir terimdir. Sadece son rne sonuca odaklanmak yerine, istenmeyen ktlarn nedenlerini aratrmaya almak iyi bir balang

olabilir. rnein otomobil yedek paras reten bir fabrikada klasik yaklamlar size kusurlu paralar ayrmanz ve makineleri ayarlamanz Alt Sigma, tm makineleri bir btn olarak ele almanz, baz paralarn neden spesifikasyonlara uymadn bulmanz ve sorunun nedenlerini ortadan kaldrmanz ngrr. Bylece, iyi paralar ktlerden ayrmak iin hattn sonunda kalite kontrol elemanlar yerletirmenize gerek kalmaz [1]. Yine baka bir rnek u ekilde verilebilir; bozuk bir aracnz var ve siz bu arala kilometrelerce yol kat etmeye alyorsunuz. Burada asl yaplmas gereken aracn tamir edilmesi veya yeni bir aracn satn alnmasdr. Alt Sigma bir problemi kontrol etmek yerine onu ortadan kaldrmay amalar. Alt Sigma bu sebeplerden dolay dier yntemlerden daima bir adm ndedir. Alt Sigma felsefesi u ekilde tanmlanabilir: stenilene zamannda ulaarak, istatistik lm yaparak en az hatayla hedefe ulamaktr. Daha ncede belirtildii gibi Alt Sigma felsefesinde en az hatadan kastedilen milyonda 3,4den daha az hatadr. Bunu daha iyi anlamak iin u noktaya deinmek gerekir (Tablo 2.2.). ou zaman %1lik hata tatmin edicidir fakat bu hatann sonular gncel rneklerle u ekilde verilebilir: Bu oran gnde 20.000 mektubun kaybolmas, haftada 5.000 hatal ameliyat ve gnde 4 uak kazas anlamndadr. Oran kltlrse; %0,1 hata yapld varsaylrsa bu oran da her ay 10 dakika telefon kesintisi anlamna gelir [4]. Tablo 2.2. Sigma Seviyeleri ve Sonular[5] PROSES YETENE 1,5 2 3 4 5 MLYONDA HATA 500,000 ANLAM retimin %50'si pe atlmaktadr. 308,300 retimin yaklak % 31'i pe atlmaktadr. 67,000 Milyon adet uuun 66807'si hataldr. 6,220 Milyon adet ameliyatn 6210'u yanl yaplmaktadr. 233 Milyon adet haberin 233 adedi yanl verilmektedir. 6 3.4 Milyon saat ierisinde 3,4 saat elektrik kesintisi olmaktadr.

Bu rneklerde de grld zere Alt Sigma tm bu durumlardan daha az hatay yani milyonda 3,4ten daha az hatay hedefler. Genel olarak bir Alt Sigma tanm yaplacak olursa; Alt Sigma metodolojisi, istatistiksel hesaplamalara dayanan, sre deikenlerine odakl, sre performans hakknda bilgi salayan bir kalite ynetim aracdr. Bata da bahsedildii gibi olaylar bir istatistiksel dalma sahiptirler ve sigma dzeyleri buna gre belirlenir. Alt Sigma prosesin tamamna yaknn kapsadndan hata oran minimum seviyededir (ekil 2.2.).

ekil 2.2. Normal Dalm ve Sigma Seviyeleri [6] 2.3.2. Alt Sigma Tanm ekilde 2.2. de gsterildii gibi Alt Sigma Normal dalmn kapsad en geni aralktr. 3 sigma seviyesinde retim yapan bir irket 67000 (ppm) hatal para rettiinden dolay gelirlerinin % 25ini pe atyor demektir. Bu rneklemelerden sonra u ekilde daha kapsaml bir tanmlama yaplabilir: Alt Sigma; organizasyonun temel srelerini, mteri ihtiyalarn karlayacak ekilde, deerlendirmek ve iyiletirmek iin; imdi ve gelecekte, tm alanlarn bilgilerinin ve kantitatif metotlarn etkin olarak kullanlmasdr. [1] Bu tanm alt sigma felsefesini ve temel kavramlar aklamaktadr. Burada ; Alt Sigma... : rnein 110 mm apnda bir para retmek istediinizi varsayalm. Mteriniz de 107 ile 113 mm arasndaki tm paralar kabul ediyor olsun. Eer rettiiniz paralarn aplar 108 ile 112 mm arasnda ise iyi i kardnz sylenebilir. Para

aplarnn 105 ile 115mm arasnda deimesi halinde ise, deikenlik artlar karlamanz nleyecektir. Bu retim performansnzn kabul edilemez olduu anlamndadr. organizasyonun temel srelerini : Mteri tatmini ile dorudan ilgili olan ve irketin bilano rakamlarn dorudan etkileyen faaliyetler temel sreler olarak adlandrlr. Temel sreler iletmenin asl faaliyetlerinin olduu yerleridir. rnein bir silah fabrikas iin temel sre her bir silah modelinin gelitirilmesi, imali ve sat iin gerekli tm faaliyetleridir. ...mteri ihtiyalarn karlayacak ekilde... : Mterilerin beklentilerinin ne kadar karlanabilecei kastedilmektedir. deerlendirmek : Alt Sigmada lm ve istatistiksel analizler (1) srelere ilikin problemlerin sebeplerini tespit etmek, (2) sistemdeki deiikliklerin etkilerini lmek amacyla kullanlr. Bilimsel yaklam, srelerde deiiklik yapmadan nce sre performansnn deerlendirilmesi ve anlalmasn gerektirir. ve iyiletirmek iin : Sre iyiletirmesi, sre performansn etkileyen faktrlerin gelitirilmesini ierir. Bu faktrler malzeme, metot, insan ve makine olmak zere drt temel kategoride gruplanabilir. yiletirme her seviyede yaplabilecek bir faaliyet olmakla birlikte, nemli ve kalc kazanlar elde etmeyi salayacak temel deiiklikler, mutlaka ynetimin katlm gerektirir. imdi ve gelecekte : imdi kelimesi mevcut srelerin kalitesinin iyiletirilmesini ifade etmektedir. Gelecekte kelimesi ise gelien Pazar artlarna ve mteri ihtiya ve beklentilerindeki deiikliklerine hazrlk yaplmas gerekliliine iaret eder. tm alanlarn bilgilerinin : Birok srece ait bilgiler mevcut ynetim raporlar ya da bilgi sistemleri ierisinde yer almaz. Bu bilgiler daha ziyade ii bizzat icra eden kiilerin zihninde sakldr. Burada bireysel grlerden ok, srete yer alan tm personelin ortak fikirleri nem kazanmaktadr. Srecin iindeki insanlar, iyiletirme iin gerekli bilgi, fikir ve eylemleri retmek iin bir takm olarak almaldrlar. kantitatif metotlarn etkin olarak kullanlmasdr. : Kantitatif metotlar terimi verilerin yapsal olarak zetlenmesinde kullanlan istatistiki ve dier grafiksel aralar ierir. Bu metotlar, iyi ve kt performansla ilgili faktrlerin tanmlanmas, anlalmas ve kontrolne yardmc olur [1]. Bu tanmlamadan sonra basit bir rnekle Alt Sigmann nasl iledii u ekilde basit bir rnekle aklanabilir: Bir para reten fabrikada, seri retim yaplyor ve 100 mm apnda paralar retiliyor. Ne kadar hatasz retim yapld llmek isteniyor ve retilen paralarda 5 mm tolerans kabul ediliyor. lm sonucunda ortalama 100 mm apnda paralar retildii saptanyor fakat lm yaplan paralar 90-110 mm arasnda. Deikenlik ve hatal retim

ok fazla. Bunun iin ; retim hattnda lm yaplmal ve hatal retimin nedenleri aratrlmal ve sorun giderilmelidir yani rnlerin standart sapmas azaltlmaldr. Bu geni tanmlamadan da anlalaca zere Alt Sigma srekli lmlere dayanan ve birlikte almay gerektiren bir sretir. Bu amala Alt Sigma faaliyetini yrten bir ekip vardr ve bu ekip alt sigma projelerinin yrtlmesiyle sorumludur. Alt Sigmada grev kademeleriorganizasyonu u ekildedir: ampiyon, uzman kara kuak, kara kuak, yeil kuak, takm yeleridir ve bu yeler bir alt sigma projesini balatp, yrtmekte sorumludur. Bu grevler yelerin tecrbesi ve baarsna gre verilmektedir. 2.4. Uygulama Sreci DMAIC ve DMADC Yaklam Alt Sigmann uygulanmasnda temel olarak TAK(DMAIC)-Tanmlama, lme, Analiz Etme, yiletirme, Kontrol etme aamalar vardr. Fakat bu aamalar tasarm iin ele alndnda yiletirme yerini Tasarm(Design) alr ve aama TATK(DMADC) eklini alr. DMAIC Yaklam belli bir sonuca ynelik olmaldr ve sorunun btn ynleriyle ele alnmas gerekir. Bu yaklam u ekilde gerekleir (ekil 2.3.): TANIMLA D

KONTROL ET

C DMAIC

YLETR

ANALZ

ekil 2.3. DMAIC Yaklam Tanmla : Sorunun kayna nedir? Sorusuna cevap aranarak projeye balanr. Bu aamada; projenin ama ve kapsam tanmlanr, sre ve problem hakknda bilgi toplanr.

Seilen ve tanmlanan projenin daha yksek bir kalite yaratma ve maliyetleri azaltma olaslnn yksek olmas nemlidir. Bu aamann kts; Planlanan iyiletirmenin ayrntl tanm, Problem iin nemli olan etkenlerin belirlenmesi, zerinde allacak srecin detayl gsterimidir. l : Srecin sigma seviyesinin ne dzeyde olduu belirlenmelidir. Bu aamada mevcut durumu tm ynleriyle aklayan veriler toplanr ve incelenir. Geerli ve doru lmler olmakszn srecin mevcut performansn ve yaplan iyiletirmelerin etkilerini belirlemek mmkn deildir. Bu aama sonucunda; Srecin mevcut performans, Problemi ya da problemin oluumunu aklayan veriler, Problemin daha zel ve detayl bir tanmdr, frekans dalmlar, istatistik veriler hazrlanmaldr. Analiz : Hatalarn ne zaman ve nasl ortaya kt belirlenir. Bu aamann amac problemin asl nedenlerini tanmlamak ve bunlarn nedenlerini dorulamaktr. Dolaysyla bu aamann kts test edilen ve dorulanan bir hipotez olacaktr. Bu aamada regresyon analizleri gibi aralar kullanlr. yiletir : Sre yeterliliinin nasl 6 sigmaya nasl karlaca belirlenir. Bu aamada sorunu ortadan kaldrmak iin temel yaklamlar ele alnr. Denemeler yaplarak sonuca gidilmeye allr. Kontrol Et : Bu aamada elde edilen sonularn yani kazanlarn nasl srekli olmas gerektii belirlenir. Bu aamann sonucu; yiletirmeye konu olan srecin son durumu, iyiletirme sonucu salanan kazanlar, iyiletirme sonucu ortaya kan frsatlar ve tavsiyelerdir. Bu aamann daha iyi anlalmas iin lkemizde yaplan bir Alt Sigma Kara Kuak projesini ele alrsak: Proje 6 ayda 5 kiilik ekip tarafndan ve Ford Avrupa bakan yardmcs tarafndan tm Ford fabrikalarnda en iyi proje seilmitir. Tm Ford fabrikalarnda rnek proje olarak tavsiye edilmitir. Projenin aamalar u ekildedir: 1-Tanmlama Aamas: 2005 Ticari Ara Mteri Kalite Anketi sonucunda Transit Connectin arka kap kapanma eforlarnn ykseklii en nemli mteri ikayeti olarak ilk sray almtr. Trkiyede sata sunulan modellerin eforlar llm ve bu aralarn

rakipleri arasnda en kt efora sahip olanlardan biri olduu tespit edilmitir. Sebep-sonu analizleri, beyin frtnalar yaplm ve transfer fonksiyonu hazrlanmtr. 2- lme Aamas: Transfer fonksiyonundaki her bir girdinin etkisini hesaplamak iin nelerin ve nasl llmesi gerektiine karar verilmi ve veri toplama plan hazrlanmtr. Design of experiment-DOE almas planlanmtr. Bu kapsamda toplam 55 arata kaynak gvde hattnda seilen 55 arata 7 kritik noktada 3 boyutlu lm cihaz ile lm yaplm, ayrca bu aralarda fitil alma boluklar ile kaplarn gvde ve birbirine gre uyumu 25 farkl noktadan llmtr. 3- Analiz Aamas: Analiz aamasnda llen deerler ve DOE almas sonular analiz edilerek her bir m noktasnn kap kapanma eforuna etkisi Regresyon testleri yaplarak tespit edilmeye allmtr. 4-yiletirme Aamas: Analiz sonucu efora en ok etki eden 3 faktr zerinde almas yapldnda irket ynetiminin belirledii proje hedefine ulalablecei hesaplanm ve kap ayar (Door Setup) ve fitil alma (Seal Gap) proseslerinin ekip tarafndan iyiletirilip yetenekli hale getirilmesi ve ayrca arka kap fitillerinin kesitlerinin deitirilmesine karar verilmitir. lk 2 faktr Kaynak ve Montaj atelyelerinin proseslerindeki deikenlikleri azaltma almas 3. faktr ise tasarm deiikliine duyulan bir faktrd. Montaj hattnda yaplan kap ayar prosesi iin yaplan ayar prosesi iin optimal bir ayar prosesi iin optimal bir ayar konumu belirlenmi ve de bu optimal ayarn alan operatr bamllndan kurtarlabilmesi iin bir geer gemez mastar devreye alnmtr. Kap alma boluu iin gvde kalplarnda modifikasyona gidilmitir. Kap fitil kesitleri iin tasarm deiiklii rakip aralarla yaplan Benchmarking sonucu ortaya km ve rakiplerine gre fitillerin daha sert olduu anlalmtr. Buda ayr bir almada ele alnmtr. 5- Kontrol Aamas: Bu aama sonucunda devamll salamak iin kaynak ve montaj atelyelerinde proses sayfalar ve kontrol planlar gncellenmitir. Her 1000 aratan 124nde mteri ikayetine sebep olan ve 140 N civarnda bulunan kap kapanma eforu 6-Sigma sayesinde 60 N deerinin altna dmtr [7]. 2.5. Alt Sigma in Tasarm Yntemi Tasarm parametrelerindeki deikenliklerin veya sapmalarn rn performansna etkisinin incelenerek istenen gvenilirlii salayacak tasarm parametrelerinin belirlenmesi yntemi Alt Sigma in Tasarm (Design For Six Sigma-DFSS) olarak adlandrlr [8]. Bir tasarmda ortalama deer, alt ve st limitler sabit tutularak tasarm 3 seviyesinden 6 seviyesine karlabilir. Bu ileme Robust Design-Grbz Tasarm denir. Burada ama

deikenliklerin kaynan bulmak ve deikenlikleri azaltarak girdi parametrelerinin kt parametresine olan etkisini en aza indirmektir. Tasarmda en nemli olan deikenliktir. Deterministik yaklam, DFSSde yerini Probabilistik yaklama brakr ve bir tasarm parametresi iin tek bir deer yerine bu parametrenin deikenlii de kullanlr (ekil 2.4.).

ekil 2.4. Olasla Dayal Tasarm [6] Alt Sigma in Tasarm Ynteminde amalar u ekildedir: rnde hataya neden olan deikenlikleri azaltmaktr. rn performans zerinde deiiklik yapmak iin tasarmn nemli girdileri ile oynayarak, son rndeki deikenlik azaltlmaya allr. Girdi deikenliklerini klterek rn performans zerindeki hatalarn yok edilmesi hedeflenir [6]. Mterilerin beklentisi sonucu bir tasarmlar bir alt ve st limite gre yaplr ve ortalama bir deer hedeflenir. Tasarm sonucu hatal olan ksm bu limitler dnda kalan ksmdr. Bu amala tasarm yaparken toleranslar yani deikenlikler en aza indirilmelidir. Ancak bu ekilde deikenlikleri azaltmak kolay deildir. nk, bu dorudan retimin kalitesi ile ilgilidir. rnde oluan hatalarn nedeni tasarmdaki deikenliklerdir. te bu amala deikenliklere yol aan girdiler deitirilerek rndeki hatalar giderilebilir yani tasarmn sigma seviyesi artrlabilir. Tasarmda Alt Sigma iin dikkat edilmesi gereken iki konu vardr: 1- Tasarm Toleranslar: Tasarmclar nominal tasarm llerine retim srelerinde oluabilecek deikenlikleri snrlandrmak amac ile toleranslar belirlemektedir. Genellikle bir tasarmc olabilecek en kt durumu dikkate alarak, kendilerini gvenceye alacak minimum toleranslar kullanmaktadr. Oysaki dar tolerans demek, yksek rn maliyetidir. yi bir tasarmc, tasarm toleranslarn belirlerken, gerekten mteri beklentilerini iyi analiz ederek, bu dorultuda deikenlikleri snrlandrmaldr. Mterinin nemsemedii llere

dar toleranslar belirlemek yerine, gerekten nemli llerde dk deikenlik talep etmelidir. 2-rn Karmakl: retimin proseslerinde rn retimi iin kullanlan para adetleri ve ara proses saylar retimin karmakln belirlemektedir. Eer rn karmaklnz ne kadar az ise o kadar az hata yapma olaslnz bulunmaktadr. Dolays ile tasarmclar, yeni bir rn tasarlarken, mevcut durumdaki rnden daha az sayda para ve prosesle tasarmlarn yapmaldr. Bu durumda retimin mevcut deikenlikleri ile uramadan, Toplam Sre Verimliliinde nemli artlar elde edilecektir. Alt Sigma metodolojisi, iimizi daha iyi yapabilmemiz iin neler yapmamz gerektiinden ok, nasl yapabileceimizin yntemlerini tariflemektedir. Bu amala veri bilimi (istatistik) teknikleri, kolay ve uygulanabilir aralar olarak kullanm alan bulurlar [9].

2.6. Alt Sigmann Faydalar retim, tasarm, ynetim ve daha birok alanda uygulanabilen Alt Sigma Metodolojisinin faydalar u balklar altnda verilebilir: Hata oranlar azaltlr. retim maliyetleri der. retim ve rn kalitesi artar. Mteri beklentileri daha iyi belirlenir. Datm ve kalite performans arttrlr. Daha gl ve salam tasarmlar yaplr. Tm srelerde kayplar en aza indirilir. Kompleks tasarmlar basit hale dntrlr. GE de Alt Sigma 1995 ylnda Jack Welch tarafndan balatlmtr. 1997 ylnda Alt Sigma konusundaki eitimlere 400 milyon dolar harcanmtr. Alt Sigma projelerinden 600 milyon dolar getiri elde edilmitir. GE nin bu ie balad 1995 ylnda 3 Sigma olan kalite dzeyi, 22 ayda 3.5 Sigma seviyesine kmtr. GE nin bu gnk dzeyi 5.6 Sigmadr [10].

3.

ALTI

SGMA

TASARIM

YNTEMNN

DSK

YAY

ZERNE

UYGULANMASI Disk yaylar ok byk kuvvetler ve ok kk yaylanmalarn olduu yerlerde kullanlrlar. Takm tezgahlarnda, valflerde gergi eleman olarak, krenlerde, tatlarda titreim snmleyici olarak uygulama alan bulmulardr (ekil 3.1.). almamzda disk yayn deiken tasarm parametreleri olarak verilen de, di, ho, t, E(Young Modulus)nin ANSYS Workbench/DesignXplorer kullanlarak sonu parametresi olarak seilen y ynndeki minimum deformasyona olan etkileri belirlenmeye allacak ve tasarmda girdi parametrelerindeki deikenlik azaltlarak tasarmmz 6 Sigma seviyesine ekilmeye allacaktr.

ekil 3.1. Disk Yay Disk yayda; de: D yarap di: yarap ho: Ykseklik t: Kalnlk llerini temsil etmektedir. Disk yay alt yzey d dairesel kenar zerindeki yerdeitirmeler sfrlanm ve st yzey i daire kenar zerinden dey ynde 1222 Nluk kuvvet uygulanmtr. Simlasyon bu artlara gre yaplacaktr ve tasarmda deiken olan parametrelerin deerleri, standart sapmalar ve dalm tipleri Tablo 3.1.de verilmitir. Dalm fonksiyonu olarak tm parametreler iin normal (Gauss) dalm fonksiyonu seilmitir. mal edilen paralar zerinde llen boyutlarn dalm grafikleri genellikle Normal Dalm fonksiyonuna uyar [8].

Tablo 3.1. Tasarm Parametreleri ve Dalm Fonksiyonlar[8] Parametre Ortalama Deer Standart Sapma Dalm Fonksiyonu de (mm) di (mm) t (mm) h (mm) E (N/mm ) 20 8.15 2 1.1 206850 0.25 0.1 0.05 0.02 750 NORMAL NORMAL NORMAL NORMAL NORMAL

3.1. Sonlu Elemanlar Metodu ve ANSYS Workbench Mhendislik problemlerinin zmnde deterministik zmn yetersiz kald karmak durumlarda kullanlan bir saysal yntemdir. Sonlu Elemanlar Metodu; gerilme analiz ,s transferi ve akkanlar problemi gibi pek ok mhendislik alannda karlalan problemlerinin zmlerini elde etmek iin kurulan ksm diferansiyel denkemlerin yaklak zmlerini bulmak gelitirilmi saysal bir yntemdir [11]. Sonlu Elemanlar Yntemi: Karmak snr koullarna sahip sistemlere Dzgn olmayan geometriye sahip sistemlere Kararl hal, zamana bal ve zdeer problemlerine Lineer ve lineer olmayan problemlere uygulanabilir [12]. Sonlu elemanlar metodunda farkl bilgisayar programlar kullanlarak zm yaplmasna karn metodun aamalar her zaman ayndr ve u ekildedir: 1- Analiz yaplacak eleman kk paralara ayrlacak ekilde ekle a rlr (meshing) (ekil 3.2.) 2- Mesh sonunda eleman zerinde ok sayda dm noktas(node) bulunur ve her elemann yer deitirmesine karlk denklemler kurulur 3- Bunun sonunda istenen sonular elde edilir (gerilme, ekil deitirme, vb.)

ekil 3.2. Mesh Yaplmas ve Denklemlerin Elde Edilmesi [12] Sonlu Elemanlarda genel denklem: F= K x U denklemidir. Burada F uygulanan kuvvet, K rijitlik matrisi ve U deplasmandr. Bu denklem her bir node iin oluturulur ve Udan ve buradan da gerilme () hesaplanr [12]. ANSYS programnn yeni ara yz olan Workbench, modelleme ve analiz aamalarnda getirdii kullanm kolaylklar asndan kullanclara byk avantajlar sunmaktadr. Klasik ANSYS programna gre daha kullanl bir kullanc ara yzne sahiptir. Otomatik mesh yapma kolayl salar, izimlerin daha kolay yaplmasn salar. Pro Engineer, SolidWorks, Catia gibi programlarda izilen eklin adaptasyonu kolaydr. 3.2. Kat Modelin Oluturulmas Balat >Programlar> ANSYS 9.0 Workbench yolundan program arld. Bu aamada karmza ANSYS Workbenchin farkl modlleri alr (ekil 3.3.). EmptyProject : yeni bir projenin (alma sahasnn) oluturulmas Geometry: CAD modelin oluturulmas Simulation: FE modelini oluturma ve snr artlarnn girilmesi FiniteElement Model: dier programlardan FE modelini alma Workbench de yeni bir proje oluturulduunda, veritaban (database) dosyalar da otomatik olarak oluur. rnein, Design Modeler modln altrdmzda bu modle ait veritaban dosyas da otomatik olarak oluur. Bu dosyalar proje isminde, her modle ait farkl uzantlarda oluur. Workbench proje veritaban dosyas: diskyay.wbdb DesignModeler veritaban dosyas: diskyay..agdb CFX Mesh veritaban dosyas: diskyay..cmdb Simulation veritaban dosyas: diskyay..dsdb Engineering Data veritaban dosyas: diskyay..eddb

ekil 3.3. Balang Modlleri Burada geometry seilir. Geometry seeneini setiimizde karmza lleri sememiz iin panel kacak; llerimizi mm ile yapacamzdan milimetreyi setik ( ekil 3.4.).

ekil 3.4. l Birimleri Bu aamalardan sonra karmza CAD modelini oluturacamz DesingnModeler gelir. DesignModeler iki ksmdan oluur: Sketching: 2D izimler, skeler - Modeling: kat modelin 3D elde edilmesi Sketching u ksmlardan oluur: Draw: Temel geometrik ekillerin (kare,daire, poligon, vb.) izimi Modify: Geometrik ekillerde eitli modifikasyonlar (pah krma, yuvarlatma, vb.) Dimensions: Geometrik uzunluklarn girilmesi Constraints: Paralellik, diklik ve teet gibi geometrik snrlamalarn girilmesi Settings: izim alannda zgara oluturma Sketching sekmesinden Draw blm buradanda Rectangle by 3 Points seilir (ekil 3.5.).

ekil 3.5. Sketching Sa st ksmda bulunan Look At Face/Plane Sketchseilir ve eksenler izoparametrik

hale gelir. Bu izim seenei yardmyla Y eksen izgisi yanna rastgele bir ekil iziyoruz. Burada dikdrtgenin noktas belirtildiinde bir dikdrtgen elde edilir (ekil 3.6.). izdiimiz eklin boyutlarn Dimensions sekmesini seerek General ile genel, Horizontal ile yatay ve Vertical yardm ile de dikey uzunluklar elde edip, Details of Sketch penceresinden de istediimiz uzunluklar deitiriyoruz. Uzunluklar semek iin Mouse ile ls alnacak ksmn iki noktasndan seip mouseyi hareket ettirip braktmzda l belirir.

ekil 3.6. Rectangle by 3 Points Bu ller: H1= 8.15 mm H2= 20 mm L3= 2 mm V4= 1.1 mmdir. Details of Sketch ksmnda ller yeniden girilerek gerek ller elde edilmi olur (ekil 3.7.).

ekil 3.7. Details of Sketch llerde gerekli deiiklik yapldktan sonra disk yayn 2 boyutlu ekli elde edilmi olur.kat cismi Revolve ile elde etmek istediimizden bu ekilde bir yol izlendi bu model farkl yollarda da elde edilebilir. Bundan sonra izlenecek yol u ekildedir: 1- stediimiz llere ulaan iki boyutlu sekli boyutlu disk yay haline getirmek iin sekmesine tklayp eklin etrafnda dnecei eksen olarak Y eksenini seip sa alt ksmda bulunan APPLY tklyoruz. 2- eklin eksen etrafnda dnmesi iin Angle seeneinde bulunan 30 derece ksmna 360 yazp Generateyapyoruz. Bu ekilde eklimiz boyutlu kat disk

yay haline gelmi bulunuyor (ekil 3.8.). Bu ekli programn st ksmnda bulunan: ikonlar yardmyla byltebilir, kltebilir, ekrana sdrabilir ve dndrebiliriz.

ekil 3.8. Revolve ile eklin Olumu Hali Bu ilemlerden sonra simulation blmne gemeden nce sol alt tarafta Dimensions blmnde bulunan llerimizi parametrik hale getirmek iin n tarafndaki kutucua tklyoruz. Bu ilemde istersek programn kendi atam olduu, llerimizin ismini de deitirebiliriz. Biz burada i ap Di, d ap De, et kalnln t ve ykseklii de h olarak deitireceiz (ekil 3.9. ).

ekil 3.9. Dimensions 3.3. Simlasyonun Yaplmas Simulation blmne gemek iin Project panelini ap New simulationu tklyoruz. Yalnz analiz yapacamz zaman verdiimiz lleri parametrik grmesi iin New simulationu

semeden nce sol blmde alt alta sralanm seeneklerden Parametersn karsndaki kutucukta DS harflerini siliyoruz.

ekil 3.10. New Simulation Paneli Simulation blmne getiimizde izmi olduumuz eklimiz karmza gelecektir. Burada sol st blmde bulunan Geometry ye tklayp altta alan CAD Parameters da bulunan boyutlarmzn nlerinde bulunan kutucuklara tklayarak bunlar parametrik hale getiriyoruz (ekil 3.11.). Bu durumda her lnn karsnda parametrik olduklarn simgeleyen P harfi kacaktr. Yaplan bu parametrik tanmlama ilemleri tasarm deikenlerinin analizinde gereklidir. Sonlu elemanlar metodunda anlatlan ilem basamaklar burada uygulanr. eklin modeli oluturulduktan sonra, srasyla ekle a rlr, snr artlar girilir ve sonu alnr.

ekil 3.11. Parametrik Tanmlama Bundan sonra Geometrynin altnda bulunan Mesh seeneine farenin sa tuu ile tklayp Preview Mesh seeneine tklayp programn otomatik olarak a rmesini salyoruz (3.12.). Bu simlasyonda ekle a rme ilemi otomatik olarak program tarafndan yaptrlmtr. Eer istenirse Mesh ksmna sa tklayp farkl Mesh tipleri seilebilir. Sizing ile ekle ne kadar mesh yaplmak istendii belirlenir.

3.12. Preview Mesh A rme ileminden sonra modelimizi bir taraftan sabitlememiz, dier taraftan da kuvvet uygulamamz gerekmektedir. Sabitlemek iin Environment seeneine sa tklayarak Insert > Fixed Support seeneini seiyoruz. Bu seenekte farkl sabitleme ekilleri de kullanlabilmektedir (3.13.). Sabitleyeceimiz yer modelimizin alt kesidir. Bu keyi semek iin ekrann st ksmnda

bulunan

butonunu tklyoruz. Bunun dnda sabitlenecek ksm bir yzey veya

tamamen bir hacim olabilir. Bunun iin de seilen butonun yannda yzey veya hacim seebilmek iin farkl butonlar bulunmaktadr. Ardndan modelimizin alt ksesini seip sa ksmda Geometry nin karsnda bulunan Apply seiyoruz. bu ilemden sonra sabitlediimiz yerde Fixed Support yazs grnmelidir. Bu eklide modelimizi sabitlemi olduk (ekil 3.14.).

ekil 3.13. Fix (Sabitleme)

ekil 3.14. Fixed Support lemleri doru yaptmz taktirde sol tarafta bulunan seeneklerin yannda yeil renkli tik iareti grlecektir. Kuvvet uygulayacamz yeri belirlemek iin Environment-sa tkla>Insert > Force seeneini tklayp, bir nceki seferde edge yi kullandmz iin ona gerek kalmadan ayn ilemleri modelimizin st i kesi iin uyguluyoruz. Bu durumda

kuvveti uygulayacamz noktada Force: 0 N yazs kacaktr. Kuvvet deerimizi girmek iin sa ksmda bulunan Magnitudeun karsna 1222 N yazp ENTER a basyoruz. eklimizin kuvvet uygulayacamz kesinde bulunan deer 1222 N olarak deiecektir (ekil 3.15.).

ekil 3.15. Kuvvetin Uygulanmas imdi sra zme geldi. zmmzde bu kuvvet altnda Y ynnde meydana gelen deformasyonu bulacaz. Bunun iin Solution> nsert> Deformation> Directional seeceiz (ekil 3.16.). Bu yolu takip ettiimizde bizden yn isteyecektir. Y ynn belirlemek iin sol tarafta alan pencerede Orientation blmnde Y Axis seilir ve parametrik olarakta Y ynnde kuvvet uyguladmzdan minimum seilir (3.17.).

ekil 3.16. Yerdeitirme (Directional Deformation)

ekil 3.17. Minimum Yerdeitirmenin Seilmesi Bu ilemlerden sonra Solvevermektedir (ekil 3.18.). tklanarak zdrlr. zmn sonunda ekilde

grld gibi program modelde meydana gelen deformasyonu sonular ile beraber

ekil 3.18. Y Ynndeki Deformasyon

Bu ilemlerden sonra ekrann st ksmnda bulunan seilmitir (ekil 3.19.).

tuu tklanarak kan pencerede

en bata bulunan Youngs Modulus(E) ksmna 206850MPa deeri girilmi ve parametrik

ekil 3.19. Youngs Modulusun Parametrik Tanmlanmas 3.4. DesignXplorer Kullanlarak Sigma Seviyesinin Belirlenmesi imdi tasarm parametrelerindeki varyasyonlarn disk yayn deformasyonuna etkilerini belirlemek iin alt sigma paneline geilecek. Bunun iin Project sayfasndan New DesignXplorer study seenii tklanr (ekil 3.20.).

ekil 3.20. DesignXplorer Study Bu seenek tklandnda daha nce yaptmz almalarla beraber aacamz almay kaydetmemizi isteyecektir. Karmza kan seenekte eveti tklayarak almalarm istediimiz bir yere kaydederiz. DesingXplorer sayfas almtr. Burada karmza girdi ve sonu parametreleri kmtr. Girdi parametrelerinde standart sapmalar ve parametrelerin dalm tipi girileceinden Uncertainty Variable seenei seilir (ekil 3.21.). Daha nce Tablo 3.1.de ortalama deerler, standart sapmalar, dalm tipleri verilmitir. Parametrelerin dalm tipleri ve standart sapma deerleri girilir. Dalm tipleri gauss dalm olacak ekilde ayarlanr. Her biri iin bu ilem tekrarlanr ve Standart Deviation ksmnda programn kendi atad standart sapmalar yerine Tablo 3.1.de verilen deerler girilir (ekil 3.22.).

ekil 3.21. Uncertainty Variable

ekil 3.22. Standart Sapma Deerlerinin Girilmesi Standart sapmalar ve dalm tipleri girildikten sonra yine ayn ekranda CDF(kmlatif dalm fonksiyonu) ve PDF(olaslk dalm fonksiyonu) grafikleri grlr (ekil 3.23.).

ekil 3.23. PDF ve CDF Grafikleri Deerler girildikten sonra bu parametrelerle deney yaptrmak iin ekrann st ksmnda

bulunan Run sekmesinde Solve Automatic Design Points sekmesi seilir. Program bu 5 parametre iin toplam 27 adet deney yapacaktr. Bunun sonunda Six sigma paneli aktif hale gelir (ekil 3.24.). Parametre says arttka deney says da artacaktr. Bu ilem deney saysna gre biraz zaman alabilir. Bu aamada six sigma modl seilerek Six Sigmaya gre analiz yaplr. Bu analiz iin program rnekleme says isteyecektir. Burada custom seilerek 100000 sayda rnekleme istenmitir ve Generate butonu tklanarak rnekleme balatlr (ekil 3.25.).

ekil 3.24. Six Sigma Analysis

ekil 3.25. rnekleme Says

Bu rneklemeler sonucunda Six Sigma analiz sonular elde edilir. Six Sigma analizi sonucunda ekildeki ksmlarda Tables sekmesinde girdilerin ve sonu parametresinin sigma

seviyeleri tablo halinde verilmitir. Chartsda

kmlatif dalm grafii

ve histogram grafii verilir. Sensitivies ksmnda ise sonua etki eden parametrelerin grafii verilir. 3.5. Analiz Sonunu Elde edilen Sonular ve Sigma Seviyesinin Ykseltilmesi Analizimizde kt yani performans parametresi olarak minimum yerdeitirme semitik. Analiz sonucunda tasarm parametrelerinin deikenliinde dolay yer deitirme deerindeki dalm gsteren histogram ve kmlatif dalm grafii ekil 3.26. ve ekil 3.27.de verilmitir:

ekil 3.26. Minimum Yerdeitirme Histogram Grafii

ekil 3.27. Minimum Yerdeitirme Kmlatif Dalm Grafii Bu garfiklerin incelenmesi sonucu u yorumlar yaplabilir: ekil 3.26. incelendiinde tasarmn performans deeri olarak seilen minimum yer deitirme deerinin alt ve st limitleri srayla -0.0059605 ve -0.0031845 mm olduu grlr ve sigma seviyesi ilk analizde 4.2178dir. Bu deerlerin alt ve st limitlerinin daraltlarak sigma seviyesi ykseltilmeye allmaldr. ekil 3.27.de verilen grafikte de grlebilecei gibi alt ve st limitler daraltldnda olaslklarda azalacaktr. Hata olasl yksek olduundan yer deitirme zerinde etkili olan tasarm parametrelerinin duyarllklarnn incelenmesi gerekir.

ekil 3.28. Duyarllk Grafii ekil 3.28. incelendiinde duyarllk deerleri iin u deerlendirmeler yaplabilir: t yer deitirme zerinde en fazla etkiye sahiptir. t deeri arttka maksimum yer deitirme azalr. de deeri arttka maksimum yer deitirme artar. di, h ve Youngs Modulus deerlerinin yer deitirme zerindeki etkisi olduka azdr. imdi duyarllk oranlarna gre sonucu en ok etkileyen parametreler zerinde oynamalar yaplarak-standart sapmalar deitirilerek Sigma Seviyeleri dzeltilmeye-artrlmaya allacaktr. En etkili parametre t olduundan tnin standart sapmas azaltlarak ve dier parametrelerde azaltlarak denemeler yapldnda u deerler elde edilir.(Tablo 3.2.) Tablo 3.2. Deitirilmi Standart Sapmalar ve Sigma Seviyeleri Standart Sapma t = 0.05 de=0.25 di=0.1 h=0.02 E=750 t=0.03 de, di, h, E ayn Sigma Seviyesi

4.2178

4.2795

t=0.01 de, di, h, E ayn t=0.01 de=0.01 di=0.1 h=0.02 E=750 t=0.0005 de=0.0025 di=0.001 h=0.0002 E=7.5 t=0.00025 de=0.00124 di=0.0005 h=0.0001 E=4

4.4681

4.47

4.7776

5.1211

Sonu olarak: Tabloda da grld gibi standart sapmalar drlerek sigma seviyesi arttrlmtr. Tasarmda yeni snrlar: -0.00476 ve -0.00379 mmdir.(ekil 3.29.) Drlen standart sapmalar sonucu 5.1211 sigma seviyesine ulalmtr ve bu deer milyonda 233den daha az hata demektir.

ekil 3.29. 5.1211 Sigma Seviyesinde Minimum Yerdeitirme Snrlar Alt Sigmaya ulamak iin standart sapmalarn daha kk deerler seilemeyeceinden malzemede deiiklik yaplmaldr. Bylece rn performans arttrlabilir. Bu sonulardan da grlecei zere Design For Six Sigma Yntemi tasarm asndan byk nem tar. Fakat bu yntemi amaca uygun kullanmak gerekir. nk; standart sapmalar azaltmak dar

toleranslarla almak demektir ve bu da karlanamayacak bir maliyet oluturabilir. Disk yayn ilendii tezgah bu toleranslar karlamayabilir. Bu sebeple DFSS ok nemlidir fakat amaca gre kullanlmaldr. Tasarm yaparken bu toleranslarn ne kadarn saladmz bilip sigma seviyesini buna gre belirlemeliyiz.

SONU Yapm olduumuz almada; mhendislikte klasik(deterministik) yaklamn eksik ynlerini karlayan, yani deikenlikler durumunda zm iin kullanlan olasla dayal tasarm konusunda ANSYS Workbench programn kullanarak ve Alt Sigma metodolojisini uygulayarak bilgi sahibi olduk. almamzda aratrma yaptmz ve rendiimiz konular unlardr: Deterministik ve Probabilistik zm Alt Sigma Felsefesi ve Uygulanmas At Sigma in Tasarm Yntemi Tasarmn Aamalar Robust Design Sonlu Elemanlar Metodu ve Aamalar ANSYS Workbenchde Model Oluturulmas, Simlasyon Yaplmas ve DesignXplorer Kullanarak Sonularn Yorumlanmas Bu almada ANSYS Workbench program ve bu programn modllerini kullandk.

Yaptmz alma; geni kapsaml olmas dolaysyla aratrma, tasarm yapabilme ve problemlere nasl yaklamamz gerektii konusunda bizim iin ok byk kazanlar salamtr.

KAYNAKLAR [1] Alt Sigma, Trker BA, www.kaliteofisi.com [2] http:/istanbulbelgelendirme.com/altsigma2.html [3] www.kalder.org.tr [4 ] Alt Sigma , Yrd. Do. Dr. pek Deveci Kocako [5] 6 Temel bilgilendirme, MMO ZMR [6] Mhendislik Tasarmnda Alt Sigma Yaklamnn ANSYS Workbench/DesignXplorer Kullanlarak Elde Edilmesi, Do. Dr. rfan KAYMAZ, Atatrk niversitesi Blm Semineri [7] Glckten Transit Connect in Kresel Alt Sgma zmleri, Alt Sigma Forum Dergisi, Temmuz-Austos-Eyll-2006 [8] N. Kaya, F. ztrk, Alt Sigma in Tasarm Yntemi ve Disk Yay zerine Uygulanmas, 11. Uluslararas Makine Tasarm ve malat Kongresi, UMTK2004, Antalya, 13-15 Ekim 2004. [9] Polat, A., Tasarm Srecinde Alt Sigma Metodunun Toplam Kalite Ynetimi ve Tasarm Srrelerindeki Yeri, Kalder Forum Dergisi,Temmuz-Austos-Eyll [10] www.spac.com.tr [11] http://tr.wikipedia.org/wiki/Sonlu_Elemanlar_Y%C3%B6ntemi [12] ANSYS/WORKBENCHE GR, Do. Dr. rfan KAYMAZ, Atatrk niversitesi Mhendislik Fakltesi Kursu, 12.01.2008 [13] ANSYS Inc. ,ANSYS Workbench 9.0, USA