PODSTAWY INYNIERII DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ W MEDYCYNIE (PIDOM)

OBRAZOWANIE MEDYCZNE

Artur Przelaskowski materiay do wykadu (rysunki w duej czci ze rde internetowych oraz wasnych)

Obrazowanie medyczne

Systemy obrazowania medycznego

struktura i funkcja integralno zobrazowa powtarzalno (kompleksowo 3D) specyfika - tre metody analizy, rozumienia, interpretacji percepcja treci ocena jakoci ocena jakoci (miary obliczeniowe, subiektywne, uytkowe) pojcia wartoci i wiarygodnoci diagnostycznej dowiadczenia kliniczne

Dane obrazowe

Charakterystyka obrazw

Krtki spojrzenie na OM .

Ukryty wiat yjcego ludzkiego ciaa .. (do niemal koca XIX wieku) Radiografia (obrazowanie promieniami rentgenowskimi) dominacja do dzi!

Kolejne rewolucje

Tomografia rentgenowska (1973) radykalna zmiana moliwoci

Warstwowa rekonstrukcja wolumenu Dobre rnicowanie tkanek mikkich Uyteczne w obrazowaniu gowy (guzy, udar) Szerokie zastosowanie (powszechno, wielorakie incydenty i choroby w caym ciele - metoda z wyboru w wielu przypadkach, planowanie nawietla, ocena nowotworw) Ograniczenia CT: due dawki, ograniczona jako, artefakty

Tomografia rezonansu magnetycznego (1950-1980) metoda przyszoci?

Motywacja ograniczenia CT Bazuje na magnetycznym rezonansie jdrowym - brak jonizacji Lepsza od CT jako obrazw Wielorakie moliwoci rnicowania tkanek w obrazach Cigy rozwj - szybkie sekwencje pobudzajce, fMRI, spektroskopia

Metody spokojnej progresji

Diagnostyczne medycyna nuklearna (1948 -1952-1963)

rdo w rozwoju techniki jdrowej (bomba atomowa) Scyntygrafia, SPECT i PET Brak jonizacji, bezpieczestwo Uniwersalno (struktura, funkcja) Przenono, szeroka stosowalno powszechno Efekt: radiologia cyfrowa

Ultrasonografia (1952-1961)

Radiografia cyfrowa

AKWIZYCJA, DETEKTORY SKANERY, CR, CCD, CYFROWE, URZDZENIA, MONITORY, MAMMOGRAF, NOWE MOZLIWOCI OBRAZOWANIA

RADIOGRAFIA CYFROWA

RADIOGRAM CYFROWY

RODOWISKO RADIOLOGII CYFROWEJ

klisze s ju niepotrzebne

cyfrowa interpretacja

biometryczne zabezpieczenia

PODSTAWOWE DEFINICJE
Radiologia dziedzina medycyny zajmujca si wykorzystaniem rnorodnych technik (systemw) obrazowania w celach diagnostycznych i leczniczych Radiologia cyfrowa zastosowanie technik cyfrowych i komputerowych (informatycznych) w systemach obrazowania medycznego w ramach radiologii

Radiografia cyfrowa zastosowanie technik informatycznych do przewietleniowych bada rentgenowskich w ramach radiologii Centrum radiologii cyfrowej zintegrowane rodowisko akwizycji, gromadzenia, wymiany, wizualizacji, przeszukiwania, opisu bada obrazowych z komputerowym wspomaganiem diagnostyki

Klucz do radiologii cyfrowej: skuteczna radiografia cyfrowa

CYFROWO CZY ANALOGOWO ?

Detekcja guzka
Dr. Martin Yaffe, Imaging Research Program, Sunnybrook & Women's College Health Sciences Centre, Toronto, Canada

cyfrowy

analogowy

PORWNANIE

MOLIWO RADIOGRAFII CYFROWEJ

dane z akwizycji

poprawiony kontrast

wyostrzone krawdzie Film

za dua ekspozycja

RC

za maa ekspozycja

WIKSZA DYNAMIKA

koci palca (fantom)

RADIOGRAFIA ANALOGOWA (ograniczenia)

Jedna kopia obrazu Ograniczony dostp Rczna dystrybucja Moliwo utraty badania Trudnoci w ledzeniu (penym wykorzystaniu) rezultatw badania Trudno z zestawieniem penych wynikw bada Problem z gromadzeniem (wymaga duo miejsca, rczne przeszukiwanie) Ograniczona interakcja podczas badania obrazowego Problemy z kontrol jakoci procesu akwizycji Wymagania dotyczce sposobu i czasu przetwarzania (brudna chemia, obrbka rczna) Dodatkowe wymagania dot. pomieszcze, zabezpiecze Ograniczone moliwoci komputerowego wspomagania .

Ograniczenia radiografii analogowej

RADIOGRAFIA CYFROWA (zalety)

Scentralizowane gromadzenie i udostpnianie danych Szybszy, wydajniejszy dostp do danych, wymiana danych Bogate formy interakcji na rnym poziomie wykorzystania obrazw Elastyczny sposb wizualizacji bada Komputerowe wspomaganie, teleradiologia Obnienie kosztw eksploatacyjnych (sprzt droszy 5 krotnie) atwo zestawie wynikw bada, porwna, indeksowania Zintegrowana opieka nad pacjentem (przepyw danych) Wygoda pracy radiologw oraz wikszy komfort dla pacjentw Skuteczniejsza kontrola jakoci, wysza jako opieki medycznej Obiektywizacja interpretacji, standaryzacja procedur Edukacja, zestawy przykadowych bada, referencyjnych opisw Generalnie poprawa efektywnoci diagnostycznej Redukcja dawki pochonitej podczas badania Krtki czas badania (rednio 30-40% czasu badania tradycyjnego)

Elementy systemu obrazowania

ekspert

obraz
pacjent operator (technik) serwer, baza danych

sprzt rejestracja diagnosta

Praca w centrum radiologii cyfrowej

Rejestracja, zlecenie badania Przygotowania pacjenta do badania Wykonanie badania, kontrola jakoci akceptacja, archiwizacja Ocena, interpretacja, diagnoza

Wizualizacja, analiza, protok, interpretacja wstpna Poprawa jakoci, komputerowe wspomaganie, konsultacja, interpretacja finalna Raport kocowy

Praca wedug schematu:

system obrazujcy (pacjent) stacja technika (kontrola jakoci) rodowisko informacyjne (archiwum) stacja diagnostyczna (radiolog) rodowisko informacyjne (transmisja - ekspert) raport kocowy (diagnoza) stacja przegldowa (klinicysta)

Procedura wstpna
rejestracja pacjenta w HIS/RIS

wybr pacjenta z listy

Przygotowanie do badania obrazowego

pocztek badania (ustalenie warunkw akwizycji)

pozycjonowanie pacjenta

Obrazowanie (akwizycja)

szybki podgld

weryfikacja obrazu (pozycja, artefakty, ustalenie warunkw prezentacji)

Zakoczenie badania
zatwierdzenie badania, wprowadzenie danych do systemu (PACS, RIS), powrt do listy pacjentw kolejne badanie
transmisja (DICOM)

PACS/RIS

archiwizacja

urzdzenie obrazujce

Drukarka

drukowanie (DICOM)

Analiza bada, diagnostyka (stacja diagnostyczna, telekonsultacja)

Wizualizacja

Raport wstpny

Analiza obrazw, poprawa percepcji, CAD

Dostp, przegldanie, selekcja informacji, raportowanie

przykadowe narzdzia

Dodatkowe informacje - kliniczna stacja przegldowa HIS, konsultacje, decyzje terapeutyczne (klinicysta)

kompleksowa informacja, personalizacja funkcji, wprowadzanie/wywietlanie rnego typu danych

RADIOGRAFIA CYFROWA szczegy akwizycji

Akwizycja cyfrowa macierz obrazu Wywietlanie

Ekspozycja prom. X przetwarzanie cyfrowe

gromadzenie adunku w strukturze dyskretnej

konwerter: X elektrony

Archiwizacja

szybkie badanie, mniejsze dawki elastyczno akwizycji i wywietlania cyfrowe gromadzenie i przegldanie dystrybucja wielu dokadnych kopii ilociowa ocena danych\konsultacje

WYMAGANIA stawiane detektorom cyfrowym (zastpujcym klisze)

mikrozwapnienie 200-240 m

parametr

radiografia oglna

mammografia

rozmiar obrazu
rozmiar piksela typowa liczba fotonw/piksel

40x40cm
~150m ~1000

18x24cm
50-100 m ~5000

dawka
zakres energii dynamika czas ekspozycji/odczytu

2.5 Gy
30-120keV 12bitw 0.5/1s

100 Gy
~20keV 12bitw 1/5s potrzeba 25 m

analogowo rozdzielczo: 15-20 pl/mm, ale gorszy kontrast

Skanery

CAD do mammografii ze skanerem (ImageChecker)

Computed Radiography (CR), czyli wykorzystanie pyt obrazowych zamiast kliszy

edge protection

struktura pyty (PSP -photostimulable storage phosphor)

Surface layer 10 Phosphor layer 250 Anti reflection layer 10 White pet layer 330 Glue 10 Yellow PET 100

Ekspozycja i odczyt pyt fosforowych

stymulacja laserem
puapki elektronowe

puapki elektronowe

prom. X

Ekspozycja
Intensywno

Odczyt
stymulacja

Rentgenoluminescencja (scyntylacja), fosforescencja

emisja
1,0

0,5

0,0

blue

red

Fosfor (3 rodzaje): BaFI:Eu2+, BaFCl:Eu2+, BaFBr:Eu2+

Nieliniowa charakterystyka S/F

Elementy systemu CR

stacja technika

czytnik przenony (50 m)

czytniki wielokasetowe

czytnik laserowy (87 m, 12 bitw, 55x69 cm)

czytnik (85 m)

Korekcja ta w CR

Problemy z czyszczeniem kaset

Zrnicowanie cieni (ta) w odczytach CR

DETEKTORY CYFROWE
CsI CsI dielektryczne elektrody Se am-Si TFT

CCD (macierze)

TFD am-Si TFT

CsI - CCD

poredni: CsI TFT (TFD)

bezporedni: amorficzny Si - TFT

1000 adunkw (60keV)

10000 adunkw (60keV)

detektor CsI-CCD

igowa struktura CsI (grubo 500600m, dua powierzchnia 43x43cm, absorpcja fotonw X na poziomie 80% przy 60keV) problem: rozdzielczo 2pl/mm (piksel 200m) przy 40% spadku MTF

Charged Coupled Device (CCD)

17 milionw pikseli 9 m

DETEKTOR Z CCD
lampa rentgenowska
lampa rentgenowska obiekt

detektor detektor wzmacniacz obrazu

CCD

scyntylator

obiektyw

CCD

obiektyw

CsI TFT (TFD)

Flat Panel Detector (FPD)
TFT thin-film transistor

scyntylator

am-Si

wzmacniacze CMOS przetwornik A/C szko

linie adresowe

amorficzny Se TFT (detektor FPD)

elektroda

czytanie danych

Se

elektroda zbierajca piksela aktywna matryca TFT

Bezporednia i porednia detekcja

Ewolucja systemw radiografii cyfrowej

Przykadowe detektory (FPD)

mammografia

radiografia oglna, badanie serca

angiografia

Przykadowe badania z detektorami FPD

Moliwoci powikszania i wzmacniania

Poprawa kontrastu w FPD

Porwnanie jakoci obrazowania

Ktry lepszy?

bezporednia detekcja z a-Se

FSM

PORWNANIE SYSTEMW CYFROWYCH

Atrybut elastyczne pozycjonowanie wymienialno z klisz CR DR CCD

**** ****

* **

* *

DQE(detective quantum efficiency)/ dawka

wydajno/liczba pacjentw integracja wewntrzna systemu integracja z PACS koszty (wzgldem wydajnoci) zaawansowanie technologiczne kontrola jakoci

**
* ** ** ***

***
*** **** **** **

*
** **** **** ***

*
*

***
**

**
**

Zestawienie zdolnoci rozdzielczych i wydajnoci detekcji

50-70%

50-80%

95%

Modulation Transfer Function (MTF) Detective Quantum Efficiency (DQE):

DQE

2 SNRwyj 2 SNRwej

Poszukiwanie nowych materiaw krysztay (fotoprzewodnikw)

a-Se film

Liczba atomowa Gsto Przerwa energetyczna [eV] Energia potrzebna do gen. pary adunkw [eV] Temperatura przetwarzania [oC]

CdTe

SHARP

Rozwizania rynkowe

RADIOGRAF CYFROWY

Badanie puc

Badania neurologiczne

Inne badania
badania brzuszne

badania struktur kostnych

Monitory medyczne

MONITORY

JAKO MONITORA

CRT

LCD

Stacja robocza

Kierunki rozwoju

Pena cyfryzacja Anty - jonizacja Miniaturyzacja i specjalizacja Integracja (multimodalno)