Zmrt Tablet

Yazan Erhan Altunay Zmrt Tablet Metinin Tarihi

Hermetik yazlar iinde en nemlisi kukusuz Zmrt tablettir. Orta alardan bu yana bu metin bir ok okltistin dikkatini ekmi, farkl yorumlar yaplmtr. Metinden ilk olarak Albertus Magnus, De Mineralibus adl eserinde bahseder. Buna gre Hermesin mezar skender tarafndan bulunmu olup tabletler burada aa kmtr. En yaygn sylence, bu tabletlerin, Hermesin lahitinin olduu yerde, ellerinin arasnda bulunmu olduudur. Burada sembolik bir ifade kullanld da varsaylabilir. Tabletlerin Zmrt olmas nce bu tan Hermes e ait bir ta olduunu akla getirmektedir, ancak zmrt yeil rengi ile ekini sembolize ettii gibi, oklt gelenekte bilgelik sembol olarak da kullanlmtr. Bu tabletlerin ieriinin hermetik bilgelik olduu dnlrse bu yazlarn zmrt tablet zerine yazlm olmasnn anlam daha iyi gzkr. Zmrt Hristiyanlkda da inanc sembolize etmitir. Hermetik yazlarn bir ou Helenlemi Msra aittir. Bu yazlarn da orijinal Yunanca metninin varolduu varsaylm, ancak bugne kadar eksiksiz metin bulunamamtr. Sadece yirmiye yakn Arapa versiyona rastlanmtr. Zmrt tablet hakknda elimizde olan ilk versiyon Tyanl Apolloniosa aittir. (Apollonios Arapa metinlerde Balinus olarak geer.) sadan sonra birinci yzylda yaam olan Apollonios Yeni-Pitagoras filozoflar arasnda nemli bir yer tutmakla birlikte, dneminde oklt bilgisi ile de tannmtr. Ayrca by ve simya zerine kitaplar vardr. Apolloniosa atfedilen en nemli kitaplarndan biri de Yaradln Sr Kitabdr. (Kitab- Srr Al-Halika). Bu kitapta Zmrt Tablet metninin bir versiyonu bulunmaktadr. Bu kitabn Sagiyus isimli bir din adam tarafndan Altnc yzylda Arapaya evrildii sylenir, ancak orijinal Yunanca metin bulunamamtr. Kitabn giri ksm olduka ilgintir. Bu ksmn bir blmnde bu yazlar nasl bulduunu Balinus kendi azndan anlatr :

Yaadm yerde tahta bir stunun zerine dikilmi bir heykel vard. Stun zerinde u yazlar okunuyordu : Ben kendisine ilim verilmi olan Hermesim; eserim nce herkese akt, ancak daha sonra, benim kadar bilge biri tarafndan yeniden bulunsun diye, sanatm sakladm. Heykelin gsnde ise eski dilde yazlm u yazlar vard : Eer birisi varlklarn yaratlnn srlarn merak ediyorsa ayaklarmn altna baksn Herkes bu heykeli grmeye gelirdi ve ayaklarna bakp bir ey bulamazlard. Ben ise , kk , zavall bir ocuktum . Fakat byynce, kuvvetlenince , gsnn zerindeki yazy okudum ve anlamn kavradm. Ve hemen stunun altn kazmaya baladm. Topran altnda iine gne girmeyen karanlk bir geit buldum. Burada bir meale de yakmaya almak da bounayd , nk srekli esen rzgar buna izin vermiyordu. Karanlk yznden kefettiim yere giremiyordum, ve rzgarn gc n yanmasna izin vermiyordu. Tedirgin bir uykuya daldmda yz bana benzeyen bir ihtiyar karmda belirdi ve bana seslendi : Kalk Balinus ve yeraltna gir; bu yol seni yaratln srrna gtrecek ve Doann nasl olutuunu greceksin Karanlk hibir eye izin vermiyor ve k rzgara dayanmyor diye yantladm. O zaman bana dedi ki : Balinus , n effaf bir kabn iine koy, bylece rzgardan korunmu olacaktr. Ve seni karanlkta aydnlatacaktr. Bu szler benim ruhumu nee ile doldurdu ve isteime ulaacam hissettim. Ona seslendim : Siz kimsiniz? , bu byk iyilik iin kime minnettarm? Ben senin yaratcnm , mkemmel olan! O anda nee iinde uyandm , onun bana syledii gibi effaf bir kabn iine koydum ve yeraltna girdim. Orada altn bir tahtn zerinde oturan yal bir adam grdm . Elinde zmrt bir tablet tutuyordu ve tabletin zerinde Doann varoluu buradadr diye yazyordu. nnde duran kitapta ise Btn varolanlarn yaradl srr ve her eyin nedenlerinin bilimi buradadr. diye yazyordu. Bu kitab korkusuzca aldm ve buradan ktm. Bu Btn Varolanlarn Yaradl Srr kitabnda yazan her eyi rendim ; Doann nasl varolduunu anladm ve her eyin nedenlerinin bilgisine eritim. limim beni mehur etti. Tlsm ve olaanst eylerin bilgilerini rendim ; drt elementin birlemelerini, ekimlerini, itimlerini tandm.

Zmrt Tablet Tercmesi:

zerine Zmrt Tableti

Hermes Trimegistisin Simya

Hermesin cesedinin bulunduu karanlk maarada , ellerinin arasnda bulunmu , Zmrt tablet zerine yazl srlar : Hi yalan olmadan dorudur , kesindir ve ok gerektir. Aada olan yukarda olan gibidir, yukarda olan da aada olan gibidir , ve birlikte tek bir eyin mucizesini gerekletirirler. Ve btn her ey bir olandan geldiinden , bir olann dncesinden gelmitir. Bylece her ey bu tek olandan uyum salayarak kt. Gne onun babasdr, Ay annesidir. Rzgar onu karnnda tamtr, Toprak beslemitir. Dnyann btn gcnn babas budur. Onun gc eer topraa dnerse her eye yeter . Topra ateten ayracaksn, sbtil olan kaln olandan ; bu byk bir maharetle olmal Topraktan gkyzne kacak ve yeniden topraa inecek , ve yukarda ve aada olann gcn alacak . Bununla btn dnyann zaferi senin olacak ; bunun iin btn karanlk senden uzaklaacak. Bu btn kuvvetlerin en kuvvetlisi ; nk her sbtil eyi yenecek, her kat eyin iine girecek. Dnya da byle yaratld.

Bu yzden bana Kere Byk Hermes denir , nk btn dnyann felsefesinin blm de bana aittir. Gnein yaptklar hakkndaki sylediklerim bylece bitiyor ve tamamlanyor.
Hayranlk verici biimler bundan kt , bunlarn ortam buradadr. Aklama Hi yalan olmadan dorudur , kesindir ve ok gerektir.

Metin ncelikle sylenenlerin doru olduunun ve yalanc bilimlerle ilikisinin olmadnn sylenmesi ile balar. Bu bir anlamda kendini dorulamaktr. Burada ok gerektir ifadesi de anlam kuvvetlendirmekte, belki de eski nitelemeler dnldnde Gnee atfta bulunulmaktadr. Gne ve onun sembolize ettikleri en gerek olarak kabul edilmektedir. Aada olan yukarda olan gibidir, yukarda olan da aada olan gibidir , ve birlikte tek bir eyin mucizesini gerekletirirler. Daha sonra ise Yukarda olan ile aadaki olann birlii vurgulanarak dnemin en nemli ezoterik yasas ifade edilmektedir. Bu ayn zamanda astrolojiye de temel tekil etmektedir. Buna gre macrocosmos ile microcosmos arasndaki balant kesindir ve ikisine de hkmeden Tanrsal yasalardr. Bu tanrnn bir mucizesinin grntsdr. Bu ifadenin bir baka yorumu da aslnda burada filozof tandan sz edildii eklindedir. Bu ta yukar ile aas arasnda , baka bir deyile insan ile tanrsal z arasnda bir ilikiyi belirmektedir. Bu ise her eyin bir olmasndan, baka bir deyile insann tanrdan kmas mucizesinden olanakl olmaktadr. yle ise bu yoruma gre aslnda Simyann ana amac olan Filozof ta ortaya konmu olmaktadr. Ve btn her ey bir olandan geldiinden , bir olann dncesinden gelmitir. Bylece her ey bu tek olandan uyum salayarak kt. Burada ise her eyin Tanrdan ya da Tanrsal tzden geldii bir kere vurgulanarak yaradl ifade edilmitir. Bu ifadelerdeki anahtar szckler meditatio ve adaptatiodur. Meditatio derin dnmeyi ifade eder ancak buradaki anlamyla , bir eylemi ifade etmekte ve Tanr iradesini belirtmektedir. Adaptatio ise daha anlamldr. Adaptatio , adaptasyon, uyarlama anlamna geldii iin, tek olandan uyum iinde kmak , zaten bu tek olann iinde her eyi barndrdn ve uyarlanarak varolan her eyde bulunabileceini gstermektedir. Simya yorumunda ise tek olann materia prima olduu ve bir takm ilemlerden sonra baka eylere dnebildii sylenmektedir. Gne onun babasdr, Ay annesidir. Rzgar onu karnnda tamtr, Toprak beslemitir. Bu ifade daha da semboliktir. Gne ve Ay birlemesi Simyada kutsal birlemeyi sembolize ettii gibi Gne atei, Ay da suyu sembolize eder. Bylece drt element dncesi burada yerini bulmu olur. Gnein baba olmas ise tanrsal yaratc gc belirtmektedir. Dnyann btn gcnn babas budur. Onun gc eer topraa dnerse her eye yeter. Buradaki ifade de telesma szc farkl anlamlar ifade edebilmektedir. Baz yorumlarda irade/g anlamna gelmekte , baz yorumlarda da mkemmellii gstermektedir. Her iki anlamda da tanrsal tze atfta bulunduu aktr. Tanrsallnn farkna varm insan topraa dnerse , yani maddede her eye gc yetebilecek durumda olur. Topra ateten ayracaksn, sbtil olan kaln olandan ; bu byk bir maharetle olmal. Topraktan gkyzne kacak ve yeniden topraa inecek , ve yukarda ve aada olann gcn alacak . Bununla btn dnyann zaferi senin olacak ; bunun iin btn karanlk senden uzaklaacak. Burada ezoterik dncenin temel prensipleri aka ortaya konmutur. Yukarda da akladmz gibi, Tanrsallnn farkna varm insann madde zerinde kontrol olanakl olabilir. Ancak bunun iin sbtil olan kaln olandan ayrlmal , yani ruh maddeye olan esaretinden kurtulmaldr. Bu ancak kendi nefsimizden kurtulacamz inisiyasyon ile olanakl olmaktadr. Maharet buradadr. Tanrsal tznn farkna varan gkyzne km olur , ancak yine maddi aleme dnerek , maddeye hkmederek , yaamna devam etmeli ve bu dnyada alacaklarn almaldr. Artk bundan sonraki hayatta , bu aama bir kere geildikten sonra karanlklar uzak olur. Bu dnceyi Nicolas Valois yle ifade etmektedir : Solvite corpora et coagulate spiritum . Trke ifadesiyle, bedeni z, ruhu phtlatr , anlamna gelen bu ifade de ruhun bedenin esaretinden kurtularak evrimleeceini belirtmektedir. Ancak btn dncelerde varolan ruhun bedenin esaretinden kurtulduktan sonra madde yokmu gibi yaamak deil, kiinin bunun farkna vararak gnlk yaantsna devam etmesi esastr. Metin, bundan sonra yaradln da bu ekilde olduunu ve her varolanda Tanrsal tzn varolduunu syleyerek son bulur.
KAYNAKA HERMES TRISMEGISTE , La Table dEmaurade , Les Belles Lettres, Paris, 1995EVOLA Julius , The Hermetic Tradition , Inner Traditions International , Vermont, 1994 FONTANA David, The Secret Language of Symbols , Pavilion Books , London , 1993 GRSU Faik, Esoterik Astroloji, Gzel Sanatlar Matbaas A.. , stanbul,1992 KLOSSOWSKI DE ROLA Stanislas , Alchemy , The Secret Art , Thames and Hudson, London,1992 RACHET Guy , Herms Trismgiste , Le Grand Texte Initiatique de la Traditon Occidentale , Editions Sand, Paris, 1996 TEZ Zeki , Kimya Tarihi, V Yaynlar, Ankara , 1986