Professional Documents
Culture Documents
PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI
KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE
Genetyka.
Wydanie III
Autor: Grzegorz Nalepa
ISBN: 83-7361-255-6
Format: B5, stron: 160
TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA
CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK
CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE
Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl
Spis treci
Od autora ........................................................................................................................................................5
Rozdzia 1.
Genetyka
Rozdzia 7.
Dodatek A
3.
Oogeneza,
spermatogeneza
i zapodnienie
Rozdzia
30
Genetyka
ktry zawiera enzymy potrzebne plemnikowi do przedostania si do rodka komrki jajowej. Podczas powstawania plemnika spermatyda traci prawie ca cytoplazm komrkow, dlatego dojrzay plemnik jest od niej o wiele mniejszy.
Komrki jajowe, czyli gamety eskie, powstaj w jajnikach. Ten proces zaczyna si ju
podczas rozwoju podowego samicy. Diploidalne komrki macierzyste gamet (oogonia)
gromadz w cytoplazmie substancje zapasowe (tko), a w ich jdrach komrkowych
powstaj due iloci RNA.
Nastpnie oogonia przeksztacaj si w oocyty I rzdu, ktre przechodz I podzia mejotyczny. W przeciwiestwie do spermatogenezy, podczas ktrej z jednego spermatocytu
I rzdu powstaway dwa identyczne spermatocyty II rzdu, podczas oogenezy z oocytu
I rzdu powstaj dwie komrki rnej wielkoci. Wiksza z nich to bogaty w cytoplazm
oocyt II rzdu, a mniejsza to ciako kierunkowe (polocyt), ktre obumiera zaraz po zakoczeniu podziau.
Oocyt II rzdu przechodzi II podzia mejotyczny, w wyniku ktrego znowu powstaje niewielkie ciako kierunkowe oraz dua ootyda. Ootyda przeksztaca si w dojrza komrk jajow.
31
Taki nierwnomierny podzia cytoplazmy zachodzcy podczas oogenezy sprawia, e komrka jajowa jest bogata w niezbdne dla rozwijajcego si zarodka substancje zapasowe.
W przeciwiestwie do plemnikw komrki jajowe wikszoci zwierzt nie mog si porusza. U ludzi w cigu caego ycia kobiety tylko ok. 400 komrek jajowych uzyskuje
zdolno do zapodnienia.
3.2. Zapodnienie
Zapodnienie komrki jajowej ssakw polega na jej poczeniu si z plemnikiem. Wskutek zapodnienia powstaje zygota, ktra zawiera diploidaln liczb chromosomw i rozwija si w zarodek, pd i wreszcie organizm zdolny do samodzielnego ycia.
32
Genetyka
Plemniki zostaj wprowadzone przez samca do drg rodnych samicy podczas stosunku
pciowego, ktry koczy si wytryskiem nasienia. Nasienie to pyn zawierajcy plemniki
(50 100 milionw na 1 mililitr), substancje odywcze (gwnie fruktoz) i substancje
zmieniajce pH (kwasowo) eskich drg rodnych tak, eby plemniki mogy si w nich
atwo porusza. Wprowadzenie plemnikw do drg rodnych samicy nazywamy zaplemnieniem.
Z milionw plemnikw wprowadzonych do eskich drg rodnych tylko jeden moe zapodni komrk jajow ten, ktry najszybciej si z ni zetknie. Plemniki wykazuj
chemotaksj, czyli kieruj si w stron rda niektrych substancji chemicznych wydzielanych przez komrk jajow. Plemniki wesoo machaj witk i pywaj dziki energii
uzyskanej wskutek spalania fruktozy obecnej w pynie nasiennym.
Po dotarciu do komrki jajowej plemnik zostaje przyklejony do jej powierzchni na skutek
dziaania fertylizyn substancji wydzielanych przez komrk jajow, zlepiajcych tylko plemniki samcw danego gatunku. Midzy innymi z tego powodu niemoliwe jest
zapodnienie jaja plemnikiem wytworzonym przez samca innego gatunku. Nastpnie plemnik przyklejony do komrki jajowej uwalnia z akrosomu substancje chemiczne rozpuszczajce osonki jajowe. W miejscu zetknicia z plemnikiem jajo uwypukla si, tworzc
wzgrek przyjcia, do ktrego wnika gwka plemnika. Jest to waciwy moment zapodnienia. Po zapodnieniu komrka jajowa otacza si now osonk, nieprzepuszczaln dla
plemnikw dlatego moe zosta zapodniona tylko przez jeden plemnik.
33
34
Genetyka