HC PHT QUN NGHI

(Gii thch nhng nghi vn trong Pht hc)

Ha Thng Thch Thnh Nghim Phn Vin Nghin Cu Pht Hc dch

Ngun http://www.thuvienhoasen.org Chuyn sang ebook 17-5-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc Lc

LI GII THIU "Hc Pht Qun Nghi" l quyn sch gii thch nhng vn nghi vn ca nhng ngi hc Pht v tu Pht, ch yu l ca Pht t ti gia. Cun sch nu trn 70 vn v gii thch nhng vn ny cn k, trn c s rt nhng t t Tam tng kinh in ca Pht gio gii thch, m nhng ngi mi tu Pht, hc Pht hoc c quan tm tm hiu Pht gio nhng khng c iu kin c nhiu hiu cho tng tn. Cun sch cng gip cho ngoi x hi hiu c c bn th no l chnh tnh ca Pht gio ng h v hng dn trnh sa vo con ng m tnh d oan. Hoc c vn m nhiu ngi quan tm khng hn l nghi hoc nhng cng bn khon. V nh vn ch Vn trn ngc Pht c ngha g? V ch Vn trong Pht gio c khc vi ch Vn ca n gio v c quc x khng? V vy Phn Vin Nghin Cu Pht hc thy cn thit phi phin dch v xut bn cun "Pht hc qun nghi" ny, mt tc phm c sc ca HT. Thch Thnh Nghim, nhm gip cho ch v c ti liu nghin cu v tu hc, tng cng l mt vic lm b ch v thit thc. Chng ti cng xin cm n s nhit tnh gip ca nhng c quan hu trch, ca tp th cc v phin dch, hiu nh v bin tp, s ng h tch cc ca ch v Pht t Pht s ny c vin mn. Vn hnh cng kh, chng ti cng mong s ng gp chn tnh ca ch c gi, cc nh nghin cu vo s nghip hong php c thnh tu cng c.

Knh bch HT. Thch Thnh Nghim, thc hin cu "php bo lu thng" xin Ha thng hoan h cho phn vin Pht hc thuc Gio hi Pht gio Vit Nam phin dch cun "Hc Pht qun nghi" ca Ha thng nhm mc ch hong dng Pht php, li lc qun sanh. Knh chc Ha thng thn tm thng an lc. . Phn Vin Nghin Cu Pht Hc

CHNG 01

1 - Tn ngng Pht gio c nht nh phi quy y Tam Bo hay khng ? ng th ! Tn ngng Pht gio v tn ngng dn gian sng bi qu thn rt khng ging nhau, tn ngng Pht gio tt nhin phi quy y Tam bo y . Gi l Tam bo l ch PHT, PHP, TNG; s d gi l Bo v ly mi chng ht, dng mi chng cn, mt khi tip nhn, thng theo mi mi, nc la chng th hy, trm cp chng th ot, nhn dng khng ht, cc th bu trong th gian u khng th no snh ni. PHT BO l ch ngi tu hnh ti mc phc c, tr tu vin mn cu cnh, bt c chng sinh no cng u c kh nng thnh Pht, bi th ch Pht qu kh, v lai, hin ti ba i mi phng u l i tng chng ta quy y tn knh. Song trong cc nhn vt lch s ca th gii chng ta hin nay, bc c thnh Pht vn mi c mt mnh c Pht THCH CA MU NI. PHP BO ch o l v phng php tu hnh Pht v Php Bo m chng ta c bit l nhng iu do Thch Ca Mu Ni ni ra, v th m gi Ngi l Bn S Thch Ca Mu Ni Pht. Php Bo c thy hin nay l ch ba tng gio in Kinh, Lut, Lun cng vi cc ch gii, ng lc ca cc t s, l chun mc, l cn c ch o chng ta tu hnh v cn phi tu hnh nh th no ? TNG BO l ch ngi ang tu hc Pht Php, v gip ngi khc tu hc Pht Php, h tr chng sinh tu hc Pht Php, bao gm B Tt, La Hn cng Tng Ni phm phu. Th nhng B T v La Hn l bc thnh tng, phm phu c nhn thy cng chng bit c. Nhng v m phm phu tip xc qu na u l phm phu tng. V th ly T kheo, T kheo ni ca th gian lm trung tm ca tng bo. Tng bo l thy gio, Php bo l gio trnh, Pht bo l ngi pht minh v pht hin ra gio trnh . Ch c Tam bo y mi l Pht gio hon chnh. Nu khng, ch tin Pht bo trong Tam bo, th khng khc g m qung m tn qu thn, ch tin Php bo trong Tam bo, th cng chng khc g cc hc gi thng thng nghin cu hc vn, ch tin Tng bo th cng chng khc g ngi thng nhn cha nui, m nui. chng phi l Pht gio.

Bi vy vic quy y Tam Bo ging ht nh vic hc tr n trng ghi tn nhp hc, l bc u ca vic tin Pht, hc Pht. Ch sau khi ghi tn nhp hc, c hc tch ri, t mnh mi tha nhn l hc sinh ca trng v nh trng cng mi tip nhn bn vo hc tp. Hc tp l ngha v ca hc sinh, dy hc l trch nhim ca nh trng, bi th nghi thc quy y rt quan trng, hn na ging nh cc cp v chng kt hn, nh nhn vin n nhn vic u phi tri qua cc khu tuyn th v gim th Nh vy t r s thn trng v khng nh. Nu khng kinh qua nghi thc Tam Bo, ng nhin vn c th hc Pht, Pht gio khng h coi ngi cha quy y Tam Bo l ma qu, th nhng ngi cha kinh qua nghi thc Tam Bo, v mt tm l, chc chn c s thoi thc, tr tr, do d, n khi gay cn, h s ni rng : "Ti chng phi l tn Pht gio, ti chng cn phi lm ng theo gii lut ca Pht gio"; i vi cc nghip c v cc thi xu nh li bing, phng tng, t dm, vng ng, trm cp h s t tha th cho mnh, hn na cn khng chu phng nga khi cc th cha xy ra. Nu quy y Tam Bo ri th bn thn s t km ch, cnh gic, canh cnh i vi mnh, s c cc bc thin tr thc l cc bn ng tu cng cc bc s tng v.v ng vin, c thc, khuyn rn, cho nn v mt nhn cch thng hoa, o tm tng trng, tu tr n lc v.v u s tin vo ng qu o, ng n np. Xin bn c ch nn cho rng vic quy y l khng quan trng hoc hiu lm rng cha hiu Pht Php v cha tu tr th khng t cch quy y Tam Bo, k thc chnh v bn vn cha tu hnh, khng hiu Pht php m bit Pht php l ng tin, ng hc, th th cng nn mau quy y Tam Bo. Ngi ta cho rng bn thn cha t cch lm tn Pht gio cng cn phi quy y ngay t by gi. Sau khi quy y, bt k v phng din no, v tm thi, sinh hot hoc tp qun v.v u c thin hu, c ch Pht B Tt n gip cho bn, gia h cho bn, nu l ngi ch bc nhc, tn tm chng m quy y Tam Bo th s c tng cng ch, tng thm tn tm. 2 - Nht nh phi nhn thu hng trn ri sau mi c th hc Pht" hay khng ? y l vn t h nh ng m li sau. Hai ch "Hng Trn" thc ra khng phi l danh t Pht hc, m xut x t kho t vng vn hc Trung Quc. N c ngha cnh bi t tung bay hoc l cnh tng sinh hot phn hoa. Bi ph Ty ca Ban C i Ty Hn c cu : "Nghn thnh y quch, r ra trm ch, hng trn bn pha, khi my ni lin" (in thnh dt quch, bng lu bch trin, hng trn t hp, yn vn tng lin). y l hnh dung Ty Trng An ngi nhiu, vic nhiu, tin nhiu, ho hoa no nhit. Trong bi th "Trng Anh c " ca L Chiu Ln c cu : "Liu yu he xanh bung qut t, Hng trn tit p bc m tri" (nhc liu thanh he pht a thy, giai k hng trn m thin khi). Trong bi th "Thu Nguyt" (Trng Thu) ca Trnh Hiu i Tng c cu : "Cch hn hng trn ba mi dm, my trng l hng u vi vi !" (Cch on hng trn tam thp l, bch vn hng ip li du du).

Trong hi th nht truyn Hng Lu Mng ca To Tuyt Cn cng ni : "C thnh quanh ca tri, chnh gia chn hng trn, l t ph qu phong lu hng nht, nh" (Hu thnh hi xng mn, ti th hng trn trung, nht nh ng ph qu phong lu chi a). thy hai ch hng trn u l ch cnh tng phn hoa ph qu nhn gian, quan trng, th tc. Cu "Nhn thu hng trn", cng chng phi l cu nh Pht s dng m l t vng c thng xuyn s dng bi cc nh vn hc t xa n nay Trung Quc chu nh hng t nhin v vi ca o gia v bi cc k s n dt v chn ngn cuc sng ph qu h huyn ni quan trng, hng v cuc sng in vin ni rng ni. Cho nn "nhn thu hng trn" chnh l t cuc sng phn hoa khc no my khi lui v sng n dt trong hon cnh sinh hot t do, cht pht, gin d, ti ni ng qu rng ni. Pht gio Trung Quc lun lun b hiu lm, Ni chung ngi ta thng em phong kh v hin tng trn trnh hin thc, n dt ni rng qui cho tn ngng Pht gio v kt qu hc Pht. K thc trong Pht php khng ni ti "hng trn", cng khng ni ti chuyn "nhn thu hng trn" m ch ni ti su trn l Sc, Thanh, Hng, V, Xc, Php i i vi Su cn : Nhn, Nh, T, Thit, Thn, . Su trn l ngoi cnh, su cn l ni cnh, phi thm vo su thc ca Nhn, Nh, T, Thit, Thn, mi c th sn sinh ra c hin tng thn Tm. Tm b ngoi cnh lay chuyn, cng tc l b su trn tc ng, dng su cn m to ra cc hnh vi thin c tt xu. Pht php gi l to nghip. C th to nghip c, cng c th to nghip thin. To nghip c th a xung ba ng c : a ngc, ng qu, sc sinh. To nghip thin th li c sinh lm ngi hoc c sinh ln ci tri, hng th phc bo ca Ngi, ca Tri. Th nhng bt k l b a xung hay c sinh ln, cng vn u l trong bin kh lun hi sinh t ca th gian. Mun gii thot th phi nhn thc c su trn l h huyn, chng thc, hay bin i. Kinh Kim Cng hnh dung n nh mng, nh huyn, nh bt, nh bng. Trit gic ng c tnh cht h huyn chng thc ca th gii su trn th s c gii thot t ti. Nu thn tm ci th gian su trn m khng b su trn quy nhiu, d d, m hoc th s chng sinh ra phin no v c gi l ngi gii thot. thy : Pht Php gi su trn l ch hon cnh m thn tm ang . Cuc sng ph qu phn hoa c nhin l thuc v su trn nhng cuc sng t nhin n dt cng vn cha la c su trn v th Thin tng c cu : "Bc i n n ch ba, k tiu n n ni rng" (i n th trn, tiu n sn lm). y chnh l ni : Nu tm vn cn c iu chp trc, thn vn cn c s tri buc th bt k l sng trong hon cnh no cng u chng c t ti. Gi to, ma ln, mung d, chim hung, trng c ni sn d hoc cc th m ngi ta thng gi l non cng, nc c, v c, dn iu u s gy ra cho bn phin no. Cn nu nh tm khng vng mc th chn cung vua, lu p v ni hang ng lu tranh cng u nh nhau c, cn g phi phn bit. Ngi ta thng ni : "Nhn thy hng trn" tc l ct tc lm Tng, c th l nhng k tht bi trn ng quan trng s nghip tht bi, hn nhn ly tn, gia nh tan nt, khng cn lng tin v dng kh na, trong bc ng cng, ng lng nn ch bn ti

ca Pht tm mt con ng sng tm qua ngy, gi l bn vi khnh xanh m cho ht cuc i tn. Cnh tng ny l v cng tiu cc, bi quan thm ch cn l bi thm ! Trong ca Pht ng l c hng ngi . Nhng tuyt i chng phi l con ng thng thng, con ng ng n ca nhng ngi hc Pht tin vo ca Pht. Tin vo ca Pht, tr thnh tn Pht gio thc ra khng c ngha l c phi xut gia. Tn Pht gio chia lm hai loi ln : ti gia v xut gia, xut gia ch l s t, ti gia mi l s nhiu trong tn Pht gio. Xut gia l em ton b sinh mnh gi gm vo, c ngha l em thn tm ny cng dng Tam Bo v th cho chng sinh l sinh. Cng dn Tam Bo l hong dng Pht php tip ni tr tu ca Pht. B th cho chng sinh th c th nhip ha, cu gip chng sinh trong bin kh. C th x c iu kh x, nhn c iu kh nhn, mi thc l mc ch ng n ca xut gia. X c iu kh x l vt b danh li, vt dc; nhn c iu kh nhn l gnh vc s nghip ca Nh Lai v kh nn ca chng sinh. Cho nn ci gi l "nhn thu hng trn" tht ra khng c quan h g vi tn ch xut gia. Cn nhng ngi xut gia hc Pht c th bao gm tt c mi tng lp x hi, h tuyt nhin chng phi l trn trnh hin thc m chnh l ha vi mi ngi l a li thanh tnh cho mi ngi, cng tc l Pht ha mi ngi. Nu sau khi hc Pht m li la khi mi ngi, la n l, th l lm tri vi tn ch Pht ha mi ngi. Ngi ti gia hc Pht, theo nguyn tc sinh hot nm gii, mi iu lnh, i vi gia nh, x hi, t nc u phi lm ht trch nhim, lm ht bn phn ca mnh. Bi vy, ngi xut gia sau khi hc Pht s cng tch cc hn i vi cuc sng v i vi trch nhim ca mnh. cng chnh l nguyn nhn khin Pht Gio i Tha phn chia hnh tng ca B Tt ra lm hai loi xut gia v ti gia. B Tt ti gia l tng tri ngi phc c trang nghim. Noi theo nguyn ca "nhn thu hng trn" th l tiu cc, cn hc Pht li l tch cc. Chng ta c th chia hnh thi sinh hot v tm thi sinh hot ca loi ngi ra lm ba loi : Loi th nht chim a s tuyt i l thuc loi luyn th, i vi bt c s vt g cng u khng bung b c : tranh danh ot li, n ung trai gi, m say trong cuc sng, kh no sut i m chng bit sinh t u ti, cht s i u ? Lc ng sng th kh kh chng bung tha, lc sp cht th bn rn b chng c, cho nn Pht gi h l nhng k ng xt thng. Loi th hai l loi ngi ym th. H hoc l gin i, ght tc, hoc tic r c ti m khng gp vn may; hoc l tiu cc, bi quan, i vi sinh mnh gi mt thi cam chu chng bit xoay s ra sao. V th, hng ngi trc s bin thnh nhng ngi diu ct cuc i, hoc rt lui khi v i x hi m sng cuc sng n dt; hng ngi sau nu chng t st m cht th cng trn trnh hin thc, ut c m cht.

Loi th ba l thuc v loi ngi bung c ra, nhc c ln. H nhn thy con ngi au kh, th s him nguy, em hoi bo xt tri thng ngi ra m cu vt chng sinh th gian trong vng nc si la bng, d cho phi vt ni bng ngn thm ch l khun mu ca nhng bc c ngi i sau c gi l hin gi v thnh nhn. Theo quan im ca Pht gio th loi ngi th nht c cn tnh phm phu; loi ngi th hai ging nh ngi c cn tnh tiu tha; loi ngi th ba ging nh c cn tnh i tha. Song nu dng Pht php m ha o th loi ngi th nht du l phm phu, cng c th dn dn tip tu c tr tu, hiu thu hin tng th gian, mi ngi gim bt phin no cho mi ngi, gim bt tai ha cho x hi. Loi th hai cn tnh tiu tha th ch t khng bit gin i ght tc, hoc gi ngh qun t st, cn th s tch cc tu hnh, sm cu thot ra khi bin kh sinh t, hn na cng c th v mi ngi nu in hnh v tm gng v t mnh phn u n lc, t mnh cu mnh. Loi th ba cn tnh i tha th c th nh s ha o ca Pht php m c mt sinh mnh v hn, mt li nguyn t bi v hn, i i kip kip pht tm b , tu hnh o B Tt, Pht ha nhn gian, thnh t ti nc Tnh ca Pht (khng ch ngi m cn cho ht thy mi chng sinh). H s khng v tr ngi m tht vng, cng khng v thun li m cung nhit, lun lun n lc xc thnh nhn duyn, lng lng cy ba, thnh cng khng hn ti ta, nhng vn c tinh tin mi mi khng li. Thi hc Pht nh vy ng nhin khng c dnh dng g vi quan nim "Nhn thu hng trn"! 3 - Phi chng hc Pht cng cn n tri thc ? Cu ny hi kh hm h, d gy ln ln. Trc ht chng ta khng nh cu ni ca Khng T "Dn c th khin h lm theo, chng th khin h hiu bit" (dn kh s do chi, bt kh s tri chi). Cu ni c ngha l i chng thng thng hiu cng t th cng c th chuyn tm nht c theo phng php gin n ca thy dy cho m i su vo mt mn chuyn ch tu hnh v thu c li ch. Cho nn ngi trnh thp, thm ch ngi m ch cha tng c qua sch v cng khng phi l khng tip thu c nhiu v Pht php, v d Lc T Hu Nng theo truyn thuyt l ngi tiu phu n ci cha h c sch, m cui cng tr thnh v t s th su trong lch s Thin Tng Trung Quc. Song cn c vo ni dung ca "Lc T n kinh" v cn c vo kho st ca cc hc gi th i s Hu Nng tuy chng phi l mt v hc gi, nhng khng th ni rng Ngi l ngi m ch. V th, theo truyn thuyt, trong lch s Pht gio Trung Quc, ngi m ch tr thnh t s Pht gio, hn na c nh hng su xa rng ln i vi Pht gio th l c nht v nh. Bt u t c Thch Ca Th Tn trong Pht gio n truyn ni cho n cc v t s cc i Trung Quc u l cc bc tr thc, cc nh i hc vn hiu rng ng minh, hiu rng hc vn trong nc v ngoi nc. Loi ngi thng thng ng th chng cn gio dc, chng cn vn ha m l t thng sut tt c, h c th nm c ci l c bn qun thng ci s ton th, ch

khng phi t trong s nhn bit vn s vn vic vn vt tn mn m thy ci l thng nht. ng nh trong bi ca "Vnh Gia i s chng o" c cu : "Vch l tm cnh ta chng th" (trch dip tm chi ng bt nng) v "Xung bin m ct ch nhc mnh" (nhp hi ton sa t khn), c ngha l t hiu mt m hiu c trm, chng cn phi tn mn vn vt. Hc php l bit r ci l m hiu thu ci gc, hc Pht l kin tn m thnh Pht, ng nhin chng cn tri thc v hc vn. Th nhng sau khi kin tnh v ng ri, v li ch chng sinh nn phi thng hiu kinh gio, trau gii tri thc lm cng c li sinh. Nhng ngi trung thng ng v trung h ng phi da vo sinh gio, hc hi minh s mi c c chun mc tu hnh v phng hng hc tp, nu khng th tu hnh, luyn tp mt cch m qung. Trc khi gp c minh s, hoc sau khi gp c minh s, cn phi cn c vo kinh gio mi c th la chn c minh s tht hay gi. Nu thun vi kinh gio, thm nhp php l, hiu r php ngha th l minh s tht. Nu ch em nhng iu t mnh c on v nhng iu cm ng, kinh nghim ca mnh trong vic tu tr t do ty tin gii thch kinh gio v ch bai cc v i t s chnh thng cc i cng Tam Bo th chnh l cc t s ch chng phi l minh s. Cho nn, nu ai cha bit chn minh s nh th no th trc ht phi thm nhp kinh gio, xc nhn Pht php, ri mi i tm minh s gip mnh theo kiu v rng im nhn khin cho ngn vn iu nghi vn thc mc c th ch qua mt li ch gio m c trit gii quyt. mi chnh l minh s ca bn. Nu khng bit t g m i hc hi minh s, th ngay i vi bn m ni ng ta vn l mt phm nhn bnh thng ! Nu hiu su kinh gio th d c i nt giy st, tm khp thin h, cha gp minh s, cng s khng b lc ng. Hn na nu nm vng phng hng ri th ch cn bc tng lp mt nhng iu vng mc trong lng th tuy khng th ph thng c y thng v minh en kt ngay trong mt lc, nhng vn l an ton hn. Ngi tu php mn nim Pht, nu khng c thi gian, hoc hon cnh khng cho php th ch cn nm vng mt cu su ch hng danh "Nam M A Di Pht" l . Song cc v t s hong dng Tnh cc i nh Ngi Tu Vin L Sn cng cc Ngi o Xc, m Loan, Thin o, Ca Ti i ng, cho n ci Ngi Lin Tr, Ngu ch cui i Minh cng i s n Quang u thi Dn Quc v.v u l nhng bc hc rng, thng hiu c ba gio : Nho, Thch, o v cng u l nhng nh t tng ln trong lch s Pht gio. Nh vy th lm sao li c th ni rng : Nim Pht chng cn n kinh gio ? Chng thng php ngha m ch nim Pht, lm sao bit c nim Pht c th vng sinh Tnh ? Hn na, ci gi l Tnh gm c my loi ? Tuy rng ngi h ng chng bit hi, ch bit lm theo. Nhng l ngi bit hi, hn na thng xuyn cn phi gip

 ngi khc hc Pht, tin Pht, nim Pht, nu khng bit t g v kinh gio php ngha th lm sao c th sn sinh ra lc lng khuyn ha c ? Nu khng th l ngi m dn dt ngi m, tu hnh luyn tp m qung, t chnh chng phn, tm thi chng t, mc ch khng r rng, th th lm sao c th t li li tha, t ti mc ch vng sinh Tnh c ? ng l con ngi ang gia lc dng cng, d l tham thin nim Pht hay tu hin, tu mt, u yu cu "tm v nh dng" (tm chng dng hai), khng th va tu hnh va nghin ngm kinh gio, hoc lc no cng em ni dung, php ngha trong kinh gio ra i chiu vi tnh hnh tu hnh ca mnh, l mt th nhiu lon, l i chng trong vic tu hnh. Nhng trong vic nhn r ch tiu trc khi tu hnh v vic n chng tnh hung, ch o vic hc tp sau ny sau khi tu hnh, vic nghin cu tng c kinh gio li l phn khng th thiu c. 4 - Th Pht ti gia c phi king k g khng ? Tn ngng thng tc ca dn gian c rt nhiu iu king k, nhng khng phi l tn ngng Pht gio chn chnh m ch l nhng iu king k ng nhn l ca Pht gio. Nh nhng cy hng tha trong bt hng nu hng ngy khng thu gn th tr nn d bn v d gy chy rt nguy him. Thc ra l mi mt bt hng t trc cc tng Pht trong nh cha ca chng ta hng ngy vo lc sng sm u cn phi thu gn, gi cho bt hng lun lun sch s nh mi thp hng ln u. Cc n tn th Pht ti nh n k kinh nguyt th khng dm ti cha l Pht, thm ch khng dm n trc bn th Pht thp hng tng kinh, ta thin, nim Pht. K thc l iu king k ca hng qu thn cp thp. V qu thn s mu bn nn h thy mu bn th d ni gin. Qu thn nghin n mu, thy mu l dy lng tham, nhng mu kinh nguyt khng phi l mu ti nn qu thn c phn ng nh b ngi ta a bn lm nhc. Do vy, ph n khi hnh kinh vo cc n, miu, in th qu thn th c th b hu qu khng tt. Cn nh cc Sadini, T kheo ni, cng cc u b di gn u sinh hot ti cha, cng cc ph n tu hnh hng ngy lm bn vi kinh sch, tng Pht v cc php vt khc ca nh cha, t xa n nay cha tng thy ai b tai ha bi vn xung khc do kinh nguyt gy ra c. Nhng ngi th Pht ti gia khi lp bn th Pht trc ht phi nh ngi lm l khai quang cc tng Pht, B Tt, li phi chn ngy tt, hng tt. cng l do tn ngng dn gian hoc phong tc dn gian. Theo quan im "vo lng no theo tc l lng y" m ni th tc l cng khng c g sai tri lm, lm l khai quang l t thn trng, chn ngy chn hng l t cu mong tt lnh. Nhng theo quan im Pht gio th ch Pht, B Tt c khp mi ni, khng mt ch no khng ng hin. Tt c mi hng u c ch Pht thp phng, Tam bo thp phng, Long thin h php. Nh vy, ng nhin l khng h c nhng vn do tn ngng dn gian tng tng

ra. Ch cn chn mt ch no mnh cho l tn qu nht, ri vi tnh cm thnh knh nht v chn mt thi im thch ng nht t tng th Pht l c. C ngi cho rng cho nhng bi ch, kinh no th ngi tu ti gia khng c nim, hoc c nhng bi ch, kinh no th khng c nim vo mt gi no . K thc, vi tm lng cung knh, tt c mi bi kinh, ch u c th tng nim bt c ni no thanh tnh. Tt nht l trc khi tng nim nn ra tay, sc ming ri ng trc bn th thp hng l Pht m tng nim nhng khng nn ni ngi tu ti gia khng c tng kinh no hoc khng c nim ch no , tr nhng php mn quy nh c bit ca Mt Tng th khng k. Trong mt nh cng c th c ngi tin Pht, c ngi tin Thn, phi chng c th th chung c Thn v c Pht trong cng mt bn th ? iu nn coi l khng c vn g : th Pht chnh gia, cng B Tt hai bn, cng cc Thn ngoi cng, coi l k bo v bn ngoi cho Tam bo, cng nn cho cc Thn gn gi vi Tam bo tu hc Pht php, gy thn nhn duyn vi o Pht. Nu t c s tha thun ca c nh, sau khi i m tin theo Pht th s lm l cng Thn, khn co vi Thn ri em tng (v th) Thn ct i, trnh cng th ngu tng qu nhiu sinh ra tp lon. C nhiu ngi khng hiu i vi tro hng cng cc kinh sch, tng v cc php vt b h hng th s x l nh th no ? Thm ch c ngi mang n giao cho nh cha. K thc th ch cn chn ch t trng v ng sch s, b cc th vo ri chm la t i, t xong o l chn xung t l c. Nhng th lm bng kim loi khng t c th tm ch ct kn, mt thi gian sau s x l thi b nh i vi c c k rch nt khc. Cc vt cng by trn bn th Pht nh hoa, qu, nc tr v.v thuc cc loi phm vt tiu hao th phi thay i hng ngy. Nhng th g cn c th dng c, n c th nn em dng vo vic khc hoc em cho ngi nh n dng, khng nn vt i, nhng th b i thiu, h nt th phi b i nh rc. Cn nh phm vt by cng nn by cng n chic hay by mt i th khng c hn ch g c. Xt v m quan i xng m ni th nn dng mt cp i. Nhng nu v tin nong vt phm c hn, hoc do v tr ch by bin khng tin, ch by cng n chic th cng khng c g l khng c. Cn v cng l nhng mn g, v nguyn tc l ty theo ch tin nong chi tiu m mnh c th lo liu c, khng by bin rm r m cng khng cn phi ph trng. Thi gian tu hnh ti nh thch hp nht l vo lc sng sm v bui ti, lc nh thn tm thanh tnh, thoi mi. Nh vy mi c th chuyn ch, thnh tm m tu tp. Nu v tnh cht cng vic lm n th ng nhin c th chn nhng thi gian khc nhau. Tt nht l khng lp bn th trong phng ng, khng nn ngi ta thin, l Pht, tng kinh trn ging. Nhng nu nh ch c mt phng th tt nht l lc bnh thng ly vi khn che ph tng Pht khi no l Pht th xp dn ging chiu chnh t, sch s ri mi m khn tng Pht ra. Nu ging lm l cng c, coi cng l mt ni tu hnh. Ni tm li, ly ci tm thanh tnh, cung knh biu th mc trang trng, nghim tc lm nguyn tc.

Sau khi quy y Tam Bo th khng c quy y mt tn gio no khc, khng c th phng mt n miu, o trng no ca tn ngng dn gian. Tuy vy vn phi gi thi tn knh i vi cc tn ngng . Khi i vo cc nh th, n miu, n thn phi ci ngi chp tay cho hi. Khng c coi vic th phng l i tng tn ngng ca mnh, m coi l c ch gi quan h hu ngh. Trc khi cha c nhn thc xc thc i vi Pht php th khng c c sch bo ngoi nu khng s dn n s chi dt sai lm v phng hng. 5 - Hc Pht c cn phi vt b nhng hng th trong cuc sng hin hu hay khng ? Khng nht thit phi vt b hay khng vt b m cn phi xem xt tnh hnh. Nhng hng th khng mc ch th nn vt b, cn nhng hng th c l do th cn duy tr. Tng Pht phi nhip vng l cho chng sinh xem. Con ngi ta phi mc qun o l cho nhng tng lp x hi nht nh xem. S hng th tiu biu cho thn phn, a v v lp trng ca bn thn mi ngi. Trong nhng hon cnh v trng hp cn phi c nghi thc l tit trang nghim, nu tnh hnh iu kin vt cht cho php th s hng th tiu biu cho s long trng lch s. Nhng nu iu kin vt cht thiu thn, nng lc kinh t yu km, hoc trong tnh hnh x hi c bit kh khn th du mnh c nng lc, tin ca cng nn vt b nhng hng th vn c cng vi i chng vt qua ca i kh khn, nh Ngi Gng i n trc y chnh l nh th. Trong x hi ngy nay, do php lch s hoc v l do an ton, trong nhng trng hp, hon cnh no , th phi n mc m o chnh t, phi dng n t ring, ban ngy mc l phc ban ngy, bui ti mc l phc bui ti. Nht Bn v cc nc u M khi i d m tang cn phi mc l phc theo mt kiu cch v mu sc nht nh. Tham d hn l v cc cuc hp cng khng c mc qun o lao ng, qun o ng v qun o mc nh. Nhng vic u khng coi l hng th. Pht php coi trng lut nhn qu, phc bo cuc i hin nay l do s b th ca kip trc mang li, hng th qu phc cng v nh vic rt tin gi ngn hng ra ma chi dng, rt ra dng cng nhiu th tn khon cng t, cui cng ri cng c lc ht nhn. Trong cuc sng hin nay, hng th cng nhiu th phc bo li cng t, rt cuc ri cng c ngy dng ht. Cn phi mt mt tip tc tu phc, ng thi cng cn phi d xn vic hng th ca phc th mi c th t n trnh phc c trn y, nu khng th d c c cng khng y . V vy Pht gio nguyn thy ch trng cc T kheo trn ngi khng mc th g di rng, mt l rn s tham mun, hai l d xn phc bo, ba l gim bt s chp trc ca bn thn con ngi. Nhng ngi xut gia c nhin l phi noi theo, nhng ngi tu ti gia cng nn nh th. Cc Sa di l k xut gia cn phi tun th cc iu gii lut nh khng xc nc hoa ln u tc, khng bi du thm ln ngi, khng nhy ma, vui chi ca k, khng c duyn c khng c i xem i nghe, khng ngi nm trn gh cao, ging rng, khng eo trang sc, khng tch tr tin bc, bu vt v.v i chng tu ti gia nu c th thc hin

c, ngoi tin nong cn phi tiu dng ra, cc khon khc cng phi nn tun theo nh th. Nu khng th tun theo c c th hy vng hng thng thc hin su "ngy n chay", theo cuc sng ca ngi xut gia, mc ch l nhm d xn hng phc, b s hng th. Ni dung hng th nn bao qut c vic n, dng, , ngi, ng, cc vt eo mc trn ngi cng mi tr vui chi gii tr. chnh l iu tit dng chy c bit quan trng t lc khi ngun. B th l khi ngun cho phc bo, vt b hng th chnh l iu tit dng chy ca phc bo. c Th Tn Thch Ca c n ba mi hai i nhn tng, l tng ca phc c, trang nghim, tr tu. Theo truyn thuyt th c Th Tn Thch Ca cng nhn cng dng b th l chic o c sa c gii tua bng vng, cng cho trng gi C-c dng vng tri t, mua tnh x K-Vin cng dng Pht. Lc by gi cc v trng gi Phc c thit l trai tng cng Pht dng ton nhng mn n ngon, li sa sang trang hong nhng ni cng Pht, thit l trai tng rt trang nghim, sp t nhiu ni cnh p Pht thuyt php, v sau u tr thnh nhng vn hoa v cng vin ni ting trong lch s Pht gio. Nhng min tnh ca nc Pht m chng ta thy ni n trong kinh Pht nh : Tnh Di Ty Phng, nhng lu gc Di Lc trong Kinh Hoa Nghim, cc cung in ca ch i B Tt m Thin Ti ng t trong khi i tham yt Nm mi ba v thin tri thc nhn thy u l nhng ni vng ngc rc r lp lnh, cc k trang nghim. cng chnh l nhng ngi i phc c m phc c gn lin vi h, m s giu c biu hin ni h, cng ging nh tng ca nhng k ngho hn th xu x, da d sn si, cn tng ca ngi giu sang th trang nghim, da d nhn mt. l nhng phc bo m h sinh ra c, khng lin quan g n chuyn vt b hng th hay tham lam hng th. S hng th m chng ta ni n l ch lng tham c nhn mun cho sng ming y bng nh n ung cc mn sn ho hi v qu him, chng phi v thit i khch kha, cng khng phi vo dp l tt, m ch t ra mnh y giu c, hoc mun ngi khc mn m mnh m ch chm cht kiu cc n mc trang im tha mn cc h vinh ca mnh, hoc l v nhng kch thch hng th ca ng quan m tm n nhng "ch vui chi" nh cc ca lu, tim nhy, nh cha v.v mc sc phng tng, th sc ua tm th vui vung tin nh rc, nhng hnh vi nh vy, ngi hc Pht ng nhin l phi t b. 6 - Pht t quan nim v vic n ung th no ? Khi Pht gio ra i n , cc tn Pht gio khng c thi quen hoc nhng iu quy nh no c bit v n ung. V n l mt quc gia m tn ngng tn gio l hin tng ph bin, phm nhng ngi c tn ngng tn gio u c mt quan nim i ng tiu d v vic n ung cho nn cc tn Pht gio nguyn thy cho n cc T kheo, T kheo ni xut gia u sinh sng bng cch kht thc, gi l "mt bt nghn nh". H khng la chn i tng kht thc, cng khng c s cm k v n ung gi l tinh khit hay khng tinh khit, thn thnh hay khng thn thnh, bi v tt c u nht lot bnh ng, rng kt thin duyn. Cho n nay cc khu vc Pht gio thng ta b nh

SriLanka, Min in, Thi Lan v.v cn gi tp tc c ai cng dng g th nhn ci y khng chn la, min l khng v ngi kht thc m phm st, d l cc mn n bng tht, c v.v u khng t chi. l nguyn nhn v sao Pht gio Tiu Tha khng quy nh buc phi n chay. n chay l iu Pht gio nhn mnh v khuyn khch. Nu n chay c th l da vo lp trng t bi ch khng phi nh ngi ta hin ny ni nguyn nhn khe mnh v kinh t. S thc th cc thc n bng tht va lm thng tn n lng t bi, li lm hi sc khe. Cho nn cc kinh i Tha nh Kinh Phm Vng, Kinh Lng Gi v.v u nhn mnh vic n chay, nghim cm n tht. i vi hnh ti, cht tanh nn c s phn bit. Hnh ti l cc loi rau c c mi v hi hng nh : ti, hnh, h, kiu. Kinh Lng Gi ni : hnh ti n sng th sinh cu gt, n chn th kch dm. Trong gii lut ca T kheo c quy nh : n hnh ti th phi ring mt mnh, phi ngi cch ngi khc ngoi my bc v phi ngi hng di gi, hoc phi sc ming cho n lc sch mi hi hng. Nh th ch yu l khi lm phin nhiu ngi khc, nn quy nh khng c n hnh ti. Hn na, trc lc tng kinh, cho qu thn nghe ting tng kinh khi tc gin v dy lng tham th tt nht l khng n hnh ti. Cn cht tanh l ch thc n bng tht. Cc th nh t, h tiu, ng hng, bt gic, hng xun, hoa hi, v qu v.v u l hng liu khng phi l hnh ti, khng b gii lut hn ch. V quy nh cm ung ru th l mt c sc ca tn o Pht n , cc tn gio khc khng nhng khng cm ung ru m thm ch cn coi ru c kh nng thng t vi thn linh. Ct ru khng nn phm ti st sinh, ru li c th tr thnh dc liu, khng nn xp vo cc iu cm k ca tn gio. Nhng v tn gio coi trng tr tu, nu ung ru nhiu s lm ri lon tnh tnh. t ngi sau khi ung ru m lm ch c mnh, khng b say sa ri lon. Cho nn gi mnh thng xuyn tnh to, c li cho vic tu hnh tinh tin, c bit l t mc ch tu nh th phi cm ung ru. Cn i vi ng o i chng nu cn c theo li Khng T ni th "ung khng n mc say lon" khng phng hi phong thi p ca con ngi. Cho nn nu th 5 gii m khng th gii tu c th cng c th b gii y cng khng mt i t cch t ca Tam Bo. Nu dng ru lm gia v m khng cn mi ru, khng lm cho ngi b say th nn coi l khng phm vo gii cm ru. V vy mt tn gio mi xut hin Trung Quc gi l l gio cng rn cm ung ru. Trong trng hp cn dng ru th ly dm thay th, chng hn dng dm thay lm gia v nu n nn dm khng c tnh cht ru na. Nu vo hiu n mn hoc vo nh m c ngi n chay li c ngi n mn th tt nht l s dng c dng c nu chay v nu mn. V n chay v n mn c mi v khc nhau, nn gi cho sch s l iu cn thit. Tuy vy, t th su ca Thin Tng l i s Hu Nng sau khi khai ng, truyn php phi n lnh trong m th sn ch n rau bn cnh ming tht m trnh nhng ming tht bn cng rau. Khng n tht l gi lng t bi i vi chng sinh, cn rau l sng. V vy trong iu kin cuc sng khng cho php d cho dng dng c nu tht nu thc n chay cng khng phi l khng th chp nhn c.

V thuc l v cht ma ty th theo gii lut ca o Pht, c th dng theo yu cu ca thy thuc cha bnh. Khng nhng ch thuc l m c ru na trong trng hp khng th khng dng th khng xem nh phm gii. ng nhin khng th mn c cha bnh ung ru, ht thuc l v dng cht ma ty tha lng thm mun ca ming v bng. Ht thuc phng nga chng khi. nhng vng c bnh chng kh lan truyn th ngi xut gia c th ht thuc vi liu lng thch ng, nu khng th phi rn cm thuc l nhm gi uy nghi ca ngi tu hnh. Nu v nhng nguyn nhn nh kch thch thm mun, bun bc v.v m ht thuc th l iu gii lut nh Pht khng cho php. min nhit i phng Nam, n tru cng c tc dng phng nga bnh vim nhim ca c quan h hp. Nhng trong trng hp khng phi v l do cha bnh m n tru th tr thnh mt tp tc xu lm mt uy nghi v lm tn thng hnh nh ca ngi tu hnh. Thuc l v tru cau vn khng phi l nhng th nhu yu phm trong vic n ung, i vi c th con ngi dng t th c ch cho vic cha bnh, dng nhiu th c hi. Th d nh ung ru qu liu lng th trng c, cht nicotine trong thuc l lm tn kh hi phi ng thi l nguyn nhn gy ra bnh ung th. Nc tru lm ph hy cht men rng lm hi bn chc ca rng, tn o Pht tt nht l khng nn dng. i vi cc loi trng th nn coi l loi cht tanh, v trng c th p n thnh g, vt con c mi tanh, nhng ngi chay tnh tt nht khng nn n. Hin nay trng g sn xut cc tri nui g l trng g v tinh, trng bn th trng tiu dng phn ln u l loi trng khng c sinh mnh. Nhng r rng trng khng phi l loi thc vt. Theo quan im st sinh th n loi trng v tnh y khng coi l phm gii, cng khng tn hi n lng t bi. Nhng nu theo tp qun n chay th nn trnh khng n. Cui cng i vi cc ch phm sa l khng thuc loi tht cng khng thuc loi tanh, v b, d n c v ng cc, cht sa tit ra khng c mi tanh. Ung sa va khng phm st sinh cng khng tr ngi n vic chn nui b con, d con, v c ngi chn nui chm sc, khng ch lng sa khng gy nh hng n s sinh trng v pht dc ca chng. Bi vy trong thi i ca Pht ung sa b l ph bin, hn na cn phn ch phm sa thnh nm loi: sa, kem, b, pho mt, sa chua, l nhng thc phm hng ngy cng l cht dinh dng rt cn thit, khng xp vo cc iu rn cm.
CHNG 02

7 - nh ngha v phm vi ca st sinh V nguyn tc m ni th trng tm ca gii khng st sinh l khng git ngi. Cho nn git ngi l ti nng, git cc loi ng vt khc l ti nh. Chng sinh c nhin l nht loi bnh ng nh nhau. Nhng ch c loi ngi l c th gy nghip c (cn gi l "hc nghip" - nghip en) m b a xung lm qu hoc xung a ngc. Cng ch c loi ngi mi c th tu hnh nghip thin (cn gi l "bch nghip" - nghip trng) m c ln thin ng, ra khi ba ci, cho n thnh Pht. Cn cc loi chng sinh khc, tr mt s trng hp ngoi t rt t, ni chung l khng bit thin, c l g, ch c nhng hnh vi t nhin ty nghip m chu bo ch khng c to tc ca tm . Cho nn con

ngi l kh c ch o (o kh) ch c con ngi mi c th tu o v c th hong o. V vy gii st ly vic rn cm khng git ngi lm cn bn. Git ngi phi c ba iu kin : 1 - bit l ngi; 2 - c d nh mu st; 3 - git cht. Khng ba iu kin y th ch gi l lm b thng hoc ng st, khng hnh thnh ti git ngi. V con ngi, th khng k tui tc, sang hn, thnh hnh hay cha thnh hnh ngi, c tr khn hay cha c tr khn, khng nh l ngi th khng c git. Cho nn khng c st hi, cng khng c ly danh ngha ci cht an lc x l cho ngi t h mun tm ci cht hoc nhng ngi tn ph tr thnh v tri v gic. Nu lm tri vi nhng iu tc l phm ti git ngi. Ngy nay gii y hc h ho nhng ngi c iu kin cho cc b phn c th ghp cho ngi cn thay th, nh ly gic mc ca mt, ly qu thn v cc b phn khc ca c th ghp cho ngi khc. l ly mt phn c th ca nhng ngi khng cn kh nng x dng n na, lm cho n sng li. l vic lm ng khuyn khch. Nu h cho khi cn sng c ngha l c s ng t nguyn ca h. Nu sau khi h cht mi dng lp ghp th trc phi c h xc nhn ng khi cn sng. Nu khng lm nh th th ngi cht c th cn mt phn quyn luyn, chp trc i vi di th ca mnh m sinh tc bc on gin, thm ch cn nh hng ti nguyn chuyn sinh thin o hoc con ng vng sinh tnh ca h. Nhng ngi cht mt cch t nhin th thng thng trong khong 12 gi thn thc cha la hn, vn cn phn tri gic. Theo quan im y hc m xem xt th cha hn l cht thc s. Nhng nu h lm di chc li ni r vic cho mt b phn c th ca h cu cha tnh mng ca mt hoc nhiu ngi khc th l hnh B Tt x thn cu ngi. V vy, nu khi cn sng, ngi t nguyn cho c th c vit di chc li th vic ly b phn c th ca h lp ghp cho ngi khc khng thnh vn phi bn n. Trong cuc sng hng ngy ca chng ta, v l do gi gn mi trng v sinh tt phi x l vn dit rui, nhng, mui, kin, chu chu, b nga, chut v.v iu ny c nh l ngay t khi Pht cn ti th. Trong nh tm ca cc T kheo do bn tm lu ngy khng dng, nn y ry su nh. Cc T kheo lm cng vic dn dp khng bit x l nh th no ? Pht ni "phi lm sch nc bn, dn nh tm cho sch". T kheo hi "s lm hi n su b". Pht ni : " khng phi l lm hi n cn trng m duy tr mi trng v sinh ca con ngi m phi qut tc, dn dp, khng phi l mc ch st thng loi cn trng cho nn khng coi l st sinh. ng nhin khng c phun thuc c cht c git hi cn trng ch dng cc phng thc qut tc, dn dp tiu c phng nga hoc ngn cn khng cho cn trng xm nhp sinh si ny n. Nu mi trng v sinh c gi gn ngn np, sch s v c tiu c th du c cn trng cng khng nhiu lm. Trong lc cy cy cng kh trnh khi lm tn hi n cn trng, nhng v cuc sng ca bn thn chng ta, khng nhng lc cy cy m c khi i, khi chy thng ngy v khi

lm cc cng vic khc chng ta cng v git hi cn trng. V vy ch c thng xuyn nim Pht A Di , nguyn cho cc loi chng sinh ngu si v tr sau khi cht c chuyn sinh thin o hoc siu sinh tnh th coi nh khng phm gii st sinh. Tt nhin l nu cn thn phng, gim bt nhng c hi lm st thng cn trng th l biu hin ca lng t bi. Nu bit rng t mnh gy ra st sinh m trong lng khng hi hn th tc l khng c lng t bi. i vi cc loi rn c, th d cng cc loi cn trng c hi khc th l do nghip kip trc ca chng khin nn nh th. Chng lm hi con ngi nhng khng c mu m nh trc, tuy c hnh vi c nhng khng c c tm, v vy khng xem chng gy ra nghip st sinh. Loi ngi cn c s cm thng v bo h chng. i vi x hi ngy nay m ni th khng nhng con ngi c kh nng phng nga khng chng gy hi m cn c th hoch nh mt phm vi khng gian khin cho chng c sinh tn, hoc hn ch kh nng sinh si ny n qu nhiu ca chng chng khi tr thnh mi e da i vi con ngi. y chng ta nn dng cc phng php phng nga ch khng nn dng phng php hy dit, khng nhng nhm bi dng lng nhn t ca loi ngi m cng l lm ht trch nhim i vi vic bo v mi trng thin nhin. Ni chung ngi mi hc Pht thng cha hiu r nh ngha th no l chng sinh. Hn na ngy nay li cng c ngi cho rng thc vt cng c sinh mnh, thc vt cng c tnh cm, nu ni khng st sinh th khng nn st sinh i vi ng vt ng, m cng khng nn st sinh c i vi thc vt na. K thc th sinh mnh c th lp ca n. Thc vt l loi chng sinh v tnh, ng vt l loi chng sinh hu tnh. Ci gi l chng sinh c th chia lm ba cp : Loi cao cp l loi ngi, c 3 iu kin : 1 - c t bo sng; 2 - c phn ng thn kinh; 3 - c t tng v tr nh. Loi cp thp l thc vt ch c t bo sng khng c thn kinh v tr nh. Tuy c phn ng v sng cht, khng c cm ng vui sng, au kh cng khng c t tng v tr nh, nn gi l loi v tnh. Loi cp trung l ng vt. Ch c t loi nh ch, kh, nga, voi v.v l ng vt bc cao, c mt tr nh no , nhng khng c kh nng t duy. Cn cc ng vt loi thp th ngoi phn ng thn kinh bn nng, khng c t tng v tr nh, nhng chng c thn kinh tc c cm gic au kh, bit s cht, v vy loi su, kin u c bn nng t nhin bit trn trnh khi c nguy c t vong. Thc vt th khng nh th. Cho nn gii hn nh ngha st sinh l cc loi ng vt bit sng cht khng phi c loi thc vt. Pht rn cm cc T kheo khng c cht ph cy c, i vi cc loi vi sinh vt nh vi khun th theo quan im sinh vt hc v l cc loi sinh vt nm gia ng vt v thc vt, khng c thn kinh, li khng c t tng v tr nh, khng thuc chng sinh hu tnh,, c th ni l nhng thc vt c hot ng, nn git vi khun khng phi l st sinh. i vi cc loi vi sinh vt di nc th ngoi cc vi khun ra cn c nhng sinh vt tng i cao cp tuy khng c thn kinh nhng c th xp vo loi ng vt. V th khi Pht cn ti th cc T kheo khi dng nc u dng nc qua ti lc nc, lm nh vy l lc ra nhng chng sinh nh b nhng tng i ln, cn nhng loi sinh vt

tng i nh th khng ng k. Nh vy l da trn quan im t bi, khng n lng trng thy cc loi chng sinh vt m khng cu . Cn i vi nhng loi m mt thng khng th thy, hoc tuy trng thy nhng khng phn bit c l loi hu tnh hay loi v hnh th khng cn phi bit n. Pht gio ch trng khng st sinh ch yu tinh thn t bi, coi chng sinh u bnh ng, tt c chng sinh u c quyn sinh tn v t do. Mi ngi chng ta u s b git hi, u lo s cht chc, cc chng sinh khc u nh vy. Cc chng sinh tuy phn bit sang hn, cao cp. Nu ngi ngi u pht huy tinh thn t bi bnh ng th th gii ca chng ta nht nh s hi ha, ha bnh, gip , knh trng, yu mn nhau, ha hp vi nhau khng c s ngn cch, s khng c mt ngi no b c git hi. Tuy nhin trong kinh Pht c ni : "St sinh th chu qu bo. Git ngi th phi n mng, n c ngi na cn th phi tr tm lng". iu ni r s thc ca lut nhn qu. Qu bo l c thc, nhng cng khng phi l tuyt i khng th ci bin c. Bi dng tm lng t bi mi l trng im ca vic khng st sinh, cng chnh l tinh thn ca Pht v ch B Tt gio ha th. 8 - V sao phng sinh ? phng sinh nh th no ? Phng sinh bt ngun t kinh Pht i Tha, thnh hnh Trung Hoa, Ty Tng, truyn sang Nht Bn v cc nc lng ging Triu Tin, Vit Nam. Hot ng phng sinh da trn tinh thn t bi v bnh ng gia chng sinh, v quan nim nhn qu ca sinh t lun hi. Nu va gi gii st, li va phng sinh th cng c gp bi. Nhng t d kinh nghim cm ng v phng sinh, sch s ni n rt nhiu. Trong kinh "Tp bo tng" quyn 4 c ghi chp s ph ca mt Sa di bit Sa di ny s cht trong vng 7 ngy, nn cho php anh ta v thm nh, 7 ngy sau s tr li, nhng khng gii thch r l do. Anh ta ln ng v nh, thy nc trong mt ci ao thot ra mt khe h, e da mt kin b ao. By kin nho nhc chy trn nhng khng kp vi tc nc tho ra. Anh Sa di thy v s con kin t phi cht ui bn ly o c sa ca mnh bi t vo p l hng b ao, cu thot by kin. Sa di v thm nh 7 ngy, ri tr li ra mt s ph. S ph thy Sa di kinh ngc v cng, hi anh ta my ngy qua c xy ra chuyn g c bit khng. Tng rng s ph ni mnh phm gii, lm vic by b nn lo s ni rng khng lm vic g sai tri. S ph l A la hn dng thin nhn bit r l anh Sa di ny lm mt vic thin nh l cu sng mt by kin, nh vy m khi phi cht yu, c sng cho n gi. Cc tn Pht gio u bit r cn c ca phng sinh. C hai b kinh. Mt l "Kinh Phm Vng B Tt Gii", trong c ni : "Mi ngi hy ly t tm m phng sinh, v tt c n ng l cha ca mnh, tt c n b l m ca mnh, mnh chnh l t m sinh ra. V vy chng sinh trong su ci u l cha m ta, git h m n l git cha m, v git c bn thn mnh na. Tt c t v nc l thn trc ca ta, tt c la v gi u l bn th ca ta, cho nn thng lm vic phng sinh, i i th sinh. Nu ngi i khi thy vic git hi sc vt th nn cu chng thot khi kh nn, thng gio ha ni v gii B Tt, cu chng sinh".

B kinh th hai l "Kinh Kim Quang Minh" quyn 4 (phm con ng trng gi Lu Thy) k li chuyn ngy trc Pht Thch Ca tu hnh B Tt. Thi y Pht Thch Ca lm con ng trng gi Lu Thy. Mt ln Ngi i qua mt ci h ln. Tri i hn. C ngi p p trn thng ngun bt c, lm cho mc nc h thp xung, hng vn c ln, c b c nguy c b cht. Con trng gi mun cu by c, nhng khng th ln tn ngun ph p chn, bn tu vi quc vng phi n 20 con voi ln, ch nc ti, y h, cu sng n c. Kinh "Phm Vng" l ch da l lun ca phng sinh. "Kim Quang Minh" l ch da xy ao phng sinh. Cc b kinh i Tha khc nh "Lc tp kinh" quyn 3, ghi chp vic mua ra phng sinh. Cun "i ng Ty Vc K" ca Huyn Trang cun 9 k chuyn Thp Nhn. nc Magadha thuc Trung n c mt ngi cha Tiu Tha, do mt v T kheo tu khng gi gii n ba loi tht thanh tnh l cc loi tht khng thy git, khng nghe git, khng v mnh m git. C mt ngy, mt T kheo khng c tht n, chnh lc trn tri c mt by nhn bay qua, T kheo bn ni vi n nhn "Hm nay, c v Tng khng c tht n, v khng ai cng dng. Cc v i B Tt bit l thi c n ri". By nhn nghe thy nh vy, u sa xung m cht. V T kheo y vn khng tin i Tha, khng tin chim nhn c th l B Tt, nn ni ra cu trn ch diu i Tha. Khng ng chnh cc B Tt hin hin lm nhn gic ng cho anh. Cc T kheo Tiu Tha trong cha ly lm xu h v bo nhau : "y l cc v B Tt, ai m dm n". T nay v sau phi da vo i Tha, chng ta s khng n ba loi tht thanh tnh. Ri xy thp th chim nhn. C th thy phng sinh c gc r gii st. Cng c th ni pht trin gii st thm mt bc, thnh ra phng sinh. Gii st ch l ngn khng lm c, l hnh vi thin th ng. Phng sinh cu mng l hnh vi thin tch cc. Nu ch ngn c, m khng hnh thin th khng phi l tinh thn ca Pht php i Tha. V vy m Trung Quc, t thi Bc T Lng n nay, c phong tro khng n tht khng st sinh. Phong tc phng sinh cng t c pht trin dn dn t triu nh n dn thng, t chng Tng n ngi trn tc u coi trng n chay. Chnh ph Dn quc hin nay cng nh k cm git hi sc vt mt s ngy trong nm, t trung ng n a phng cu ma, xua ui tai ha, ngi ta cng t chc phng sinh v cm git hi sc vt. V nh Lng xung chiu cm st sinh cng t. T kheo Tu Tp i nh Lng, nguyn t t hai cnh tay, i khp ni khuyn phng sinh. i Ty, i s Tr Khi pht ng phong tro xy ao phng sinh, ging cc kinh "Kim Quang Minh" v "Php Hoa" tuyn truyn xin b tin mua lng thc nui c. i Trn Tuyn , Vua sai quan T Tu T, Khc Hiu vit "Bi Bia v vic thin s Tr Khi" tu cha Thin ni Thin Thai t chc phng sinh. iu m u cho vic ghi chp cc hi phng sinh v cc ao phng sinh Trung Quc. T v sau t i nh ng, nh Tng n nh Minh, i no cng c pht trin vic phng sinh. i vua ng Tc Tn, c vit bi bia v ao phng sinh. n i Tng, hai i s Tun Thc v Tri L cng ra sc tn thn vic phng sinh. Cui i nh Minh c i s Lin Tr l mt trong nhng cao tng rt tch cc tuyn truyn vic phng sinh. i s vit cc bi "Nh Lai khng cu nghip st", "n tht",

"n chay" in trong tp "Trc song ty bt", li vit cc thin th nh "Mc o la n tht", "Gi gii st c sng th", "Ao phng sinh", "Thy thuc gii st sinh", "V bnh n tht". Trong tp "Trc song ty bt", li c cc bi "St sinh l ti c ln trong i ngi", "Lm ngi khng nn st sinh", "Lm ngi khng nn n tht chng sinh khuyn khch gii st v phng sinh". Ngoi cc bi vit v "n chay", ng cn vit cc bi "Nghi thc phng sinh", "Gii st phng sinh", by v cc nghi thc phng sinh cho mi ngi. Thi hin i c sch ca i s Hong Nht, cc tp tranh v "Bo v cuc sng" ca Phong T Khi "6 cun". Ngoi ra cn c C s Thi Nim Sanh xng vic gii st phng sinh bin tp nhng cu chuyn v ch "ng vt cng c linh tnh v cm ng" thnh sch vi nhan "ng vt cn nh vy". Nhng trong x hi hin i, khoa hc k thut tin b, mt nhn khu tng nhanh, khng gian sng b thu nh li, mun c mt ao phng sinh, mt khu vc phng sinh tuyt i an ton l tng i kh khn. nc M v i Loan hin nay c cc khu vc bo v d th. Ngoi ra cng c ngi do lng thng yu loi vt v mun bo v thin nhin khuyn khch dn chng khng nn git, bt ba bi, trnh ph hoi s iu ha phi hp t nhin ca sinh vt, trnh nguy c dit chng i vi loi ng vt him. iu ny ph hp nhng khng hon ton tng ng vi tinh thn phng sinh ca o Pht. Nu chng ta th tt c ng vt c phng sinh vo cc khu bo v ng vt th s c nguy c bo ha, s ng vt tng nhan ti mc phi hn ch. Do , chng ta n u phng sinh ? Nu l c th c ngi cu hay th li, nu l chim, th c ngi dng sng bn, hay dng li vy bt. cc ch bn chim, bn c ngy nay, thng khng phi l ng vt hoang d, m i b phn l do ngi cc ao c, vn chim. Nhng ng vt ny cn bn khng thch ng vi hon cnh t nhin, phng sinh chng cng nh st sinh. Phng sinh loi nh, chng s b nhng loi ln n tht. Phng sinh loi ln, chng s b sn bn a vo bp cc qun n. Hn na, ging chim, loi c u c thi quen ca chng. C nhng loi c nht nh phi sng trong nhng hon cnh nht nh nh cht nc, su, chy, mua ging c sng th vo bin hay mua v th c bin vo sng u thnh vn . Loi chim nui cng vin, khng quen sn mi trong hon cnh t nhin khng bit rau qu no trong rng c th dng lm thc n. Nu th chng vo rng s b i hoc b cc ng vt khc hoc cc loi chim n tht. Trong tnh hnh nh vy, c cn phng sinh hay khng, c nn phng sinh hay khng ? iu ny r rng l mt s thc khng may mn. S hn ch ca hon cnh t nhin lm cho cuc vn ng phng sinh ngy cng kh khn. Thc ra, ngha phng sinh l ni ng c ca phng sinh mong mun ko di th mng ca sinh vt. Cn ko di c bao lu th chng ta phi c trch nhim kho st, nghin cu nh mun th chim th phi nghin cu xem th loi chim g, th u, th vo lc no mi an ton, c kt qu. i vi loi c, tm, cua v.v cng phi nh vy. Trc ht phi nghin cu tp qun sinh thi, ngun gc ca chng, ri chn thi c thch ng nht th chng nhng ni an ton thch hp nht. Nhng nu khng may, hm nay chng c th, sang ngy hm sau chng b bt th cng nh chu vy.

Mc ch ca chng ta l pht ng lng t bi, tinh thn cu t ca ngi phng sinh. Cn s phn ca ng vt c phng sinh ra sao, th cn ty thuc vo nhn qu ha phc v nhn duyn ca chng na. Min l khi phng sinh chng ta thnh tm cu cho chng c thot nn. Hy v chng m ni Tam Quy, ni Pht php, pht nguyn hi hng. Chng c th nh m thot ly c cc thn khc loi, chuyn ti sinh lm ngi, sinh ln ci tri, vng sinh tnh , pht tm B , thot chng sinh sm thnh Pht o. Trong vic phng sinh, chng ta ch cn tn tm, tn lc m lm. Nh vy l tt. 9 - Pht t kim tin vi thi nh th no ? C ngi hi : Bun bn th khng th ni tht. Th d ng Vng bn da, tt phi khen da ngt, nu khng nh vy, s khng c ai mua. Nh vy, th Pht t c th bun bn khng ? Bun bn c phm gii vng ng hay khng ? Li c ngi hi : Ngi hc Pht khng c c tm tham, m nn b th. i bun l c tht nhiu li, phi chng i bun l tri vi Pht php ? Li c ngi hi : Pht t c th mua c phiu u t, cho vay, mua bn bt ng sn c hay khng, v nhng vic u mang tnh cht u c ? Li c ngi hi : Pht t c th bun bn lng thc, thc phm hay khng ? Nu lng thc thc phm c c dng nui gia sc, th phi chng lm nh vy l khuyn khch nghip st sinh ? ng vy, nhng vn trn y l nhng vn cn phi tho lun v nghin cu. Khi Pht Thch Ca cn ti th, x hi n chia lm bn ng cp : Th nht l ng cp gio s B-la-mn, lo cng vic tn gio. Th hai, ng cp St--li lo cng vic qun s, chnh tr. Th ba, ng cp Ph-x, lo vic cng thng. Th t, ng cp Th La lm cc cng vic thp hn nh st sinh v.v c Pht Thch Ca ch khng khuyn khch lm cc cng vic ca ng cp Th La, cn th tn thnh cc ngnh ngh khc trong phm vi cho php, thy cc Pht t hot ng cng thng l chnh ng. Cn nh ni bun bn l hnh vi di tr la ngi th iu cn phi bn bc. Bi v khng phi l th on cn thit m do tp qun v tm l ca con ngi ni chung to nn. Hng tht, gi tht vay mn ch ng tin cy, l o c ngh nghip ng c ca nh cng thng. M ch c s trung thc mi c th lm to, lm lu di. Nu khng th v sao nhiu nh bun trng chiu bi : "Ca hng ny lu hng chc nm, thm ch hng trm nm".

Lm mt ngi Pht t m c th lm ngi khc ng rng mnh c th la lc h, di tr h th khng phi l thi ng n ca ngi Pht t m thm ch khng phi l mt nh tiu thng na. Tt nhin, chng ta bit c nhng ca hng ni thch gi, nhng cng c nhng ca hng khng bn hai gi. C th khi bt u bun bn c th km i mt t, li nhun cn t, nhng v lu v di, s c tn nhim, nh m thu li. Ngi ta ni chung c tm l "nui con phng gi", "tch cc phng c", "bun bn th nht bn vn li, mun cho cuc sng c nhn c m bo, mun cho con chu i i c n no mc m". Nhng ngy nay, thi th thay i, quan nim khc xa. Cc nh kinh doanh ln hin nay, khng nn thy li ch ring ca mnh m phi cng hin tr tu, ti nng ca mnh cho phc li qun chng x hi, thc hin ci gi l "ly x hi v dng cho x hi", nhm mc ch hon thnh s nghip ca mnh. V phng s l tng em li hnh phc cho nhn loi nn h khng c tham tm. Nhng ngi bnh thng vi kh nng tr tu ca mnh tuy khng c cng hin g ln lao cho x hi nhng t na cng c th gii quyt c nhu cu sinh hot c nhn, cng nh nhu cu sinh hot ca gia nh v nhng nhn vin gip vic. l s h tr ln nhau, v mi ngi p ng nhu cu ring ca mnh. Do vy, mi ngi phi pht huy kh nng ca mnh, bt k vn ling, tr tu v sc lc nh th no ? Ngi Pht t i bun bn, khng ch c quan tm n li ch ring t, m b ri li ch ca ngi khc. V x hi l mt "on th" ngi, chng ta lm bt c vic g trong x hi cng u c quan h vi ngi khc, u tc ng ln nhau v gip ch cho nhau. Chng ta phi c quan nim va li ch cho mnh va li cho ngi trong vic kim tin c s li nhun tng xng, v phi bit chi tiu hp l s tin kim c, khng c chi dng tin vo hng th vt cht v tha mn h danh. Nh vy trnh c ci ting "kim tin l do tham lam". Trong kinh "Thin Sanh" c ni, thu nhp ca c s tt nht nn chia lm bn phn x l : Chi cho sinh hot gia nh. Chi cho vn ling kinh doanh. D tr phng xa. Cho vay ly li. n , cch y hn 2500 nm, phn phi nh vy thc s l an ton hp l. Ngy nay hai khon d tr phng xa v cho ngn hng vay ly li c th nhp lm mt. Ngoi ra, nn dnh ring mt khon dng cho 3 vic. Mt l phng dng cha m. Hai l gip bn b thn v ngi gip vic. Ba l cng dng Tam Bo. Bn phn trn l m bo cuc sng bn thn c n nh, ba phn sau l phng dng cha m v li ch x hi v v tn gio.

Theo Pht php th phi c ngh nghip chn chnh, tc l ngh nghip li cho mnh m khng hi cho ngi khc. Nh vy th lm sao m ni rng bn thn kim tin m li lm cho ngi khc mt vn ph sn ? Tuy nhin phi tha nhn rng do trnh qun l v nng lc cao thp khc nhau, quan nim v l li kinh doanh khc nhau, quan h x hi cng bt ng cho nn rt c th ca hng ny, cng ty ny lm n c li, ca hng kia, cng ty kia b thua l. iu cn bn l trong quan h lm n bun bn khng c di tr. Nu trong quan h c ngi mua hay bn b thua l th y khng phi l trch nhim ca chng ta. Ni tm li ngi Pht t lm bt c iu g cng vi lng tht, lng thnh, i x vi ngi khc bao gi cng mt lng thnh thc. Cn kt qu xy ra th no th cng c th khng cn bn tm y ny. Bun bn c phiu nh ca trong th gii hin i l bnh thng, chnh ph cc nc u chp nhn. Cc cng ty thng qua bn c phiu huy ng vn nhn ri ca t nhn, tp hp vn kinh doanh cc ngh c li cho quc t nhn sinh. Do mua bn c phiu l vic lm chnh ng. C mt s ngi nm trong tay mt s lng ln c phiu, thao tng lm cho c phiu khi ln, khi xung, nh vy l khng o c. Ch c cc nh t bn ln mi thao tng c c phiu, nhng ngi u t bnh thng ch c th cn c gi c phiu ln xung m mua hay bn c phiu. Trong x hi m nn ti chnh n nh, vic thao tng c phiu l phm php. Cc x nghip ln tuy nm trong tay mt s lng ln c phiu cng khng c thao tng th trng, lm cho gi c phiu ln xung nu khng th chu ly hu qu xu. Vic mua bn nh ca cng l mt hnh vi thng nghip chnh ng. Nu mua bn bt ng sn vi gi c hp l, khng p gi xung khi mua, khng nng gi ln khi bn, th vic mua bn nh t khng c g l sai tri v Pht t c th lm. i vi vic cho vay ly li, Pht t c th cho ngn hng hay c quan tn dng vay, cng l mt loi u t. Dng mt khon tin nh lu chuyn gia ngi ta vi nhau hoc tp trung u t vo mt s x nghip ln cng l phng tin li mnh, li ngi, lm cho kinh t x hi phn vinh, l vic lm nn khuyn khch. Nhng nu cho vay vi li cao th rt nguy him, thng b mt c vn. Ngi Pht t khng th cho vay nng li, bn thn va khng bo m li va bc lt ngi khc qu ng, lm thng tn n lng t bi, tt nht l khng c lm. Ngy xa ngi ta tnh c n 360 ngh nghip bun bn. Trong x hi cng thng nghip hin i, s ngnh ngh ln n 3600 loi, Pht t chng ta nn trnh cc ngh c lin quan n nghip st, nghip dm, nghip trm cp, c bc, ni di, ru ch, nhng khng th xc nh c dt khot c ngnh ny, ngnh h l khng th lm. T d, nh m rp chiu bng, chuyn chiu nhng phim i try, th tt nhin l khng c. Nhng m rp chiu nhng phim c tnh cht gio dc v gii tr th l mt ngnh ngh chn chnh. Mua bn lng thc cho ngi ta dng hoc sau khi gia cng s dng vo cng nghip th c.

Tm li, Pht gio khng khuyn khch nghip st v khng lm ngnh ngh thuc nghip st, phm vic g lin quan n nghip st th nn trnh. 10 - Pht t c th c sinh hot tnh cm khng ? Tnh cm l mi quan h gia nam v n, gia b con thn thuc v gia bn b vi nhau, cng tc l tnh i, tnh cm thn thit, tnh hu ngh. Pht t vn cn l phm phu, nn khng th khng c cha m, khng th khng c bn b. Ngoi ngi xut gia ra, cc Pht t u nn c v chng. Pht gi chng sinh l "hu tnh" tc l nu khng c ba loi tnh ni trn th khng phi l chng sinh. Hc Pht l chng sinh phm phu hc Pht. Mi s tip xc, quan h gia ngi vi ngi, u phi hp tnh hp l, hp php. Nu Pht gio ch ni ly dc ring thi th khng c cch no lm cho con ngi ni chung tin n ca Pht. Nu s gio ha ca Pht khng c thnh phn tnh cm th rt kh gio ha chng sinh. "T bi" m Pht php ging ta h nh khc vi tnh cm. Nhng c s lng t bi chnh l tnh cm gia ngi v ngi, ngi ta vn thng ni l yu. Nhng yu cng c s phn bit "yu c iu kin hay khng c iu kin", "hu ng" hay "v ng". Lng t bi ca Pht v B Tt l v ng. Tnh yu gia ngi v ngi l hu ng. Tnh yu gia b con thn thuc l v iu kin. Tnh yu nam n, bn b c th l c iu kin, cng c th l v iu kin. Theo Pht php l phi t tnh yu c s a ti lng t bi v ng. V Pht, B Tt l v ng, chng sinh khng th v ng, cho nn phi gio dc hng dn chng sinh t lng thng hu ng dn chuyn sang lng t bi v ng, phi t lng thng c iu kin thnh lng thng v iu kin. Do , Pht gio khng th yu cu ngi ta t b sinh hot tnh cm c. Pht t nn gii quyt vn tnh cm nh th no ? Gia nh l c s ca quan h tnh cm. C s gia nh v mt lun l m ni l tnh cm rut tht. N c cu thnh t quan h v chng, nam n, t m rng phm vi n bn b thn thuc l nhng ngi ngoi gia nh v hot ng ca x hi m hnh thnh nn s cn thit phi c tnh cm thn thit. Trung Quc c cu tc ng " nh da vo chao m, ra ngoi da vo bn b", "phu xng ph ty, bch nin giai lo" tt c u da trn tnh cm lm c s. Khng c tnh cm cng nh my mc khng c du trn d xy ra trc trc do ma st m b h hng. Mc ch ca Pht php l gio ha ngi phm tc bin mu thun thnh hi ha. V vy Pht gio c hai php mn khng thay i l tr tu v t bi. Tr tu l l tnh, t bi l cm tnh. Dng tr tu ch o t bi, vn dng t bi c th gip cho tnh cm ca con ngi phm tc t hn lon tr thnh c trt t, t mu thun tr thnh hi ha. Nu tch ri tnh cm khi tr tu ca l tnh th d bung lng, phng tng d dn n hu qu va hi mnh, va hi ngi. C mt b kinh Pht nhan "Kinh l su phng" k li chuyn n , vo thi Pht Thch Ca c mt loi tn ngng tn gio dy ngi ta chuyn l bi su phng. Mt ln c Pht gp mt thanh nin tn l Thi-Ca-La-Vit ang l bi su phng vi thi

rt thnh knh, bn hi anh ta, l bi g ? Thanh nin khng tr li c, ch ni l lm theo li dy ca cha, khi cha cn sng, thng l bi su phng. Sau khi cha cht, ngi con vn tip tc l bi su phng. c Pht bo : "Pht gio cng dy l bi su phng : hiu thun vi cha m l l phng ng; knh trng thy dy l l phng Nam; v chng ha thun l l phng Ty; thng yu bn b l l phng Bc; sn sc ngi lm cng, gip vic mnh l l h phng ("di") tn knh ngi xut gia l l thng phng ("trn"). ng thi Ngi cng ni, cha m i vi con ci, thy i vi tr, ngi lm cng i vi ch, sa mn i vi ngi th tc cng u phi c thi v trch nhim. chnh l nhng phm vi tnh cm quan h lun l gia ngi v ngi, kho x l vn tnh cm c cuc sng tnh cm chnh ng l bc u tu hnh theo o Pht". Phm "Pht o" trong kinh "Duy Ma Ct" c ghi li cuc m thoi gia B Tt Ph Hin v ng Duy Ma Ct. B Tt Ph Hin hi : "ng c cha m, v con, h hng quyn thuc, bn b, nh vy c phi l c qu nhiu phin ly chng ?" ni "Duy Ma Ct l i B Tt, li c gia nh quyn thuc lm sao m sng t ti c ?" Duy Ma Ct tr li : "M ta l tr tu, cha ta l phng php chng sinh, v con l nim vui vi php nh tu hnh m c c, con gi ta l i biu cho lng t bi, con trai ta l i biu cho tm lnh v lng thnh thc, ta c gia nh nhng gia nh y i biu cho ci "khng" tuyt i; hc tr ta l tt c chng sinh, bn b ta l cc php mn tu hnh khc nhau. Cc c gi p ca ma xung quanh ta l bn loi phng tin nhip ha chng sinh". Phm "Pht o" ca kinh "Duy Ma Ct" bao gm mi ngi v s vt ca i sng ngi ti gia. Duy Ma Ct khng nhng b nhng s tri buc lm cho khng c t ti m ngc li bit ly tr tu ln vn dng, pht huy lng t bi. Tuy c cuc sng tnh cm nh nhng ngi bnh thng khc, nhng ng c th gii ni tm v gii thot t ti ca mnh. C th thy rng cc Pht t khng cn t b cuc sng tnh cm ca mnh, nhng phi ly l tnh ch o cm tnh dung ha vi l tnh. Nu c th dng tr tu ca l tnh ch o cm tnh, th cuc sng s v cng phong ph, thun li, di do, li mnh li ngi. Nguyn tc ch o v tr tu ca Pht php dy chng ta x l nh th no i vi vn tnh cm, ch khng phi i chng ta vt b, bi xch hoc ght b tnh cm. Nu dng tnh cm khng thch ng, dng tnh cm khng c tit ch th s b tai ha. Th d : cha m thng yu con ci l chuyn ng nhin, nhng nu chiu chung thi qu th con ci sinh h. Trai gi thng yu nhau nhng c quan h tnh dc trc khi kt hn, hay ngoi tnh th s xy ra nhiu vn phc tp cho gia nh v x hi. Trong cc mi quan h gia bn b vi nhau, thy tr vi nhau, h hng vi nhau, ch v ngi gip vic vi nhau cng phi da vo l tr th hin tnh cm, nu khng th xy ra phin phc. Pht php khng phn i cuc sng tnh cm m hng dn chng ta phi c cuc sng tnh cm nh th no cho hp l v hp php.

11 - Pht t nn c hnh l tang th no? Trong l tang nn lm cc "Pht s" nh : tng kinh, nim Pht v.v Nhng trong nghi thc l tang hin nay Trung Quc, ngi xut gia ch tng kinh, khng ng ch l tang. V cc nghi thc l tang u do phi vin ca t chc hi bo tr m nhim, Pht s ch l nhng cng vic ph. Theo nghi l tang chnh thc ca Pht gio th ngoi nhng ngi ph trch l tang th ch th phi l mt php s xut gia tng kinh h nim cho ngi cht. Nhng ngi tham d l tang nn c quyn kinh Pht trong tay tng theo php s ch l, bi kinh v bi k c nn ngn gn, nh bi "Tm kinh", "Ch vng sinh", "K tn Pht", "Nim danh hiu Pht", "K hi hng". Ch cn c khng cn xng bi v trong s ngi tham d c nhiu ngi khng bit xng. Sau v php s gii thiu s lc tiu s, cng c hc Pht, lm iu thin ca ngi cht ri ni i li ngn gn cu cho ngi cht vng sinh tnh v an i gia nh bn b ca ngi cht. L tang gia nh v l tang chung (dnh cho bn b on th) nn t chc vo cng mt ngy cho tin, ng thi nghi thc l tang nn t chc gin n, long trng, thi gian khng qu mt gi, nhiu nht l mt gi ri. Dng ban nhc hay hng ro danh d u l vic ph trng, hnh thc. Nhng ngi khng phi l Pht t cho rng nhng hnh thc c l c lc c tc dng an i ngi cht. Cn i vi cc Pht t th iu ch lm nhiu lon tm ngi cht cu mong sinh ni ci Pht. Xa nay, l tang Pht gio cha c quy nh c th. Nhng Trung Quc, vn c cc nghi thc l tang gm cc khu nh di lu, khi ngi cn sng cha cht hn v sau khi cht th c cc khu nh tm ra, thay o, t linh v, tc trc bn linh v, nhp quan, a tang, mai tng, lm l cng 7 ngy cho ti l cng 100 ngy, v.v Theo php mn Tnh th trong khu "di lu" (1) nn mi cc thin tri thc, k c ti gia v xut gia, n h nim, ni php, tng kinh, nim Pht. V trong vng 12 gi sau khi ng s cht th t chc tm ra v tip tc h nim. Bt c c hnh nghi thc no u t chc h nim cho tm ngi cht hng v vng sinh Tnh . Tt nht l c cc ch tng h nim lm l, bng khng th c th nh bn b ng o, ng tu gip h nim. Pht t x l xc ngi cht nh th no ? C th t trong khm, hay trong quan ti ha tng hay em chn. Nu l ha tng th a tro ct ln cha hay l t trong thp th, hoc em chn trong phn m. Nhng d ha tng hay chn ct, cng nn dng cc nghi thc tng nim, c kinh, hi hng, thay cho cc nghi thc ph trng nh c nhc hiu v than thu khc mn v.v Ngy xa, nng thn c tp tc, ngi gi u chun b sm quan ti, o tang cu sng lu di v cu i ct i li. Nhng ngy nay trong x hi cng thng nghip, phong tc cng khng cn na m cng khng cn thit na.

Nh trn ni, nghi thc l tang theo Pht gio c gng lm n gin, long trng v c bit l trong thi gian l tang khng c by chuyn st sinh, lm c mn, ru tht thit i bn b hay l cng t vong linh ngi cht. lng ti ti tnh Giang T, vo dp l tang, nhn dn ch lm c chay tip i nhng ngi n tham d, phng ving. Bn th linh v ch c hoa qu, c chay cng dng c vng hoa, gi hoa, trng bin cng gim bt hay bi b, ch tr mt s gi hoa, hay vng hoa ca bn b thn hu n nh cc on i biu. S tin phng ving ngoi phn trang tri chi ph l tang v nhu cu sinh hot ra (nu tang gia thuc hng ngi ngho) cn th nn em tt c cng dng Tam Bo hay lm cc cng vic hong php li sinh, cc cng vic t thin, hi hng cho ngi cht c siu sinh tnh . Cha m qua i, con chu v thng cm khc than l chuyn thng tnh. Khi c Pht nhp Nit Bn tr cc bc A-la-hn c gii thot ra tt c cc t u khc. Nhng trong l tang ngy nay, nu v tc l m t chc "khc lc biu th lng thng cm" th khng nn. Cc Pht t nn thay khc lc bng cc Pht s. Th th khi no lm Pht s v ngi cht ? V nn tin hnh lm Pht s nh th no ? Ch thch : (1) Mt s cng vic lm vi ngi hp hi nh thay qun o, nim Pht. 12 - Nh th no l lm Pht s ? Lm Pht s l lm cc cng vic hc Pht, hong dng Pht php, i tng ch yu l con ngi. c kinh, nghe php, kha tng, ging kinh, b th, gi gii, tu thin, thc hnh bt chnh o, v thc hnh su php Ba La Mt v.v u l Pht s. Nhng trong sinh hot dn gian ni chung, khng c quan nim lm Pht s nh vy. Thng thng khi b con bn b cht h mi cc s Tng n nim Pht, tng kinh, cu cho vong linh ngi cht c siu , khng trc tip tham gia nhng cng vic Pht s , khng tham gia tng kinh nim Pht, sm hi cng vi cc ch Tng. H ch lm cng vic th tip b con thn thuc, bn b n phng ving, thm ch cn nh bi tip khch kha. Tang gia x s nh vy ch l lm theo tp tc, khng phi l lm Pht s, va bt knh i vi Pht php, va v l i vi vong linh ngi cht. Lm Pht s phi c y lng thnh, cung knh, nghim tc trang trng. Tang gia thn thuc ca ngi cht phi tham gia tng kinh nim Pht. Khi cn thit cc ch Tng n lm ch l ch o, hng dn cng vic Pht s. Khi lm l khng c n o, mt trt t. Pht s khng phi l nghi thc, khng c xem Pht s nh mt nghi thc trong l tang. Bn b, h hng ngi cht u nn tham gia tng kinh, nim Pht. Nu khng th cng phi ng bn cnh vi thi cung knh, trang nghim, lng nghe v theo di ch Tng v ngi khc tng kinh, nim Pht, l bi. Lm Pht s trong l tang tc l mi vong linh ngi cht n nghe php, gii thot nghip lc siu sinh tnh . Nu t chc l tang v Pht s m tang gia khng trc tip tham gia, thiu lng thnh knh, th cng dng i vi vong linh ngi cht ch c rt t m thi.

Nn t chc lm Pht s cho ngi cht trong vng 49 ngy sau khi cht. Thng thng con ngi sau khi cht nu nghip c qu nng th lp tc a xung ba ci c. Nu c nhiu vic thin th cng lp tc c sinh ln ci tri. Nu tu nghip thanh tnh th c siu sinh tnh . D cho ngi cht c b a vo ba ng c th cng dng ca Pht s l lm gim bt ni thng kh ca ngi cht, ci thin hon cnh ca ba ci. Nu c sinh ln ci tri th s lm cho hnh phc ca h trn ci tri cng thm an lc. Nu c sinh ci tnh th c th nng cao thm th bc y. Kinh a Tng chp rng, mun gip cho b con quyn thuc c siu sinh tnh th phi cung knh cng dng ch Pht, B Tt, c tng th tr kinh Pht. Theo Kinh "Vu Lan Bn" th phi c b th cng dng chng Tng xut gia. Ni tm li, ng trn lp trng ca b con quyn thuc ngi qu c, dng ti sn ca h li lm cc cng vic b th, cng dng Tam Bo, cu t k ngho, lm phc li x hi, b th cho tt c chng sinh, khin cho h ri b ci kh, c an vui, iu c cng dng gip cho ngi qu c ri b kh, siu sinh tnh . Trong vng 49 ngy, k t pht ngi thn nhm mt nn t chc nim danh hiu Pht lin tc. Nu khi cn sng, ngi thn tu php mn tnh hng ngy nim danh hiu Pht A-Di- th tt nhin, khi h nim s nim danh hiu Pht A-Di- B con thn thuc ngi cht nn phn cng lun phin nhau nim danh hiu Pht A-Di-. Nu ngi qu c khng tu php mn no th vn nn nim danh hiu Pht A-Di- cho h. Cn nu h thng tng mt b kinh no hoc tr tng danh hiu mt c Pht hoc B Tt no th tt nht l th tr kinh , nim cc danh hiu Pht, B Tt ri hi hng cng c cho h. Theo tp qun Trung Quc, trong vng 49 ngy, nu ngy no cng lm Pht s l tt nht. Bng khng th ch lm Pht s trong 7 ngy u hay trong 3 ngy u hay mt ngy u m thi cng tt. Sp xp nh th no l do iu kin nhn lc, vt lc ca gia nh. Ni chung theo o Pht, cn c hnh l tang ngn gn, trang nghim, long trng. Trnh mi s ph trng, lng ph khng cn thit. Ti lc, vt lc, nu c, nn dng vo cc vic cng dng Tam Bo, hong dng Pht php, b th k ngho v.v ri hi hng cng c cho ngi qu c. Nu khng nh vy l khng phi Pht s m l da vo nghi thc l tang ngi cht m ph trng s h vinh m thi. Tt nhin l khng nn chn theo ngi cht qun o t tin v bu vt ca h, lm nh vy khng c li ch g thc t i vi ngi cht m cn lng ph ca ci dng.
CHNG 03

13- C s c th nhn qu tng ca nh cha khng? Theo gii T kheo v T kheo ni, th ngi no ly ca ci do thp phng cng dng em dng ring hoc em tng cho c s u l "phm ti thu o" (n trm). V l ca ci do thp phng cng dng, tr thnh ca ci ca tt c chng Tng, l ca

cng, nu chim dng ring ca cng, hoc em cho c s th s phm ti rt nng. Nu vi tm nhim, tng qu vt cho c s th mnh s phm ti "lm nhim ngi khc". C hai trng hp, c s c th nhn qu ca nh cha. Mt l ngho tng, bnh tt cp bch nn tip nhn s b th, cu t ca nh cha. C hai loi cu t, mt l bng tin ca vt cht, hai l bng tinh thn v Pht php. Tt nhin tip nhn s cu t bng Pht php th cng c th nhn s cu t bng vt cht. Sau khi c cu t m tai qua nn khi th ngi c cu t s ra sc cng dng Tam Bo, gip ngi khc. Trng hp th hai l trng hp cng tc cho nh cha v c th lao sng. Nhng ngi pht tm cng tc cho nh cha, tu vin, khng tin em thc phm n nu n nh cha th tt nhin nh cha phi lo liu vic n ng cho h. Cc bc i c ngy xa Trung Quc tng cn dn : i vi nhng ngi lm vic cho nh cha, phi m bo cho h n ung t t, v tr tin cng kh cao. Thng thng ch sinh hot nh cha kham kh, ngi lm cng c th v khng quen, m sinh ra bc bi, sinh gin. Nu cha c vt phm tha, li khng th em i ly tin c, cng khng bit em cho ai, th c s ti gia nn hoan h tip nhn, trnh lng ph. Ch sinh hot ti cha Trung Quc v n khc nhau. Cha n khng c bp nu, cha Trung Quc cng nh cha Triu Tin, cha Nht u c d tr lng thc v c bp t nu n. c bit trong thi gian c hi cha, c s cng li n cm ti cha. l chuyn rt ph bin Trung Quc, Nht, Triu Tin. Kinh ph n ung u do tn ng gp. 14 - C s ti gia lp bn th Pht nh th no ? Vn ny ty tnh hnh mi ngi, mi nh m sp xp gii quyt. Nu nh qu cht hoc k tc x cng cng, c nhiu ngi cng chung mt phng, th rt bt tin khi tin hnh kha tng, c th ly kinh Pht thay cho tng Pht t v tr thch ng, cng khng cn t hng t n, nn, khng dng hoa, dng nc v.v Trc v sau kha tng ch cn lm l by t lng thnh m thi. Nu nhng ngi cng vi mnh trong mt phng mt nh cng u l Pht t, th c th b tr ni th Pht chung. Nhng nu c mt mnh tin Pht t th khng nn cng p ngi khc cho mnh t bn th Pht, bi v lm nh vy, s khin cho ngi khc bc mnh kh chu. Tnh hnh cng nh vy, nu trong nh ch c mnh l theo o Pht. Trong trng hp ny, nu t bn th Pht trong nh s d lm cho ngi trong gia nh c c cm vi o Pht. iu kin s thun li hn cho vic t bn th Pht ti nh nu mi ngi trong nh u tin Pht, hc Pht hay l nu ch gia nh l ngi tin Pht, hoc c chng v v u tin Pht v nh ca rng ri. Bn th Pht nn t v tr chnh ca phng khch i din vi v tr ngi bnh thng ca ch nh. Sau tng Pht khng nn c ca s. Tng Pht phi t i din vi ca s c nh sng cho ngi khch bc vo c th thy ngay c. Bn th Pht chim v tr trung tm ca nh gia nh c th pht huy tc dng cm ha an lc. Nu c kin ca thy a l th nn ly kin tham kho, khng nn cu n m tn, ch cn khng c t bn th Pht i din vi chung x, bp nc, hay ging ng l c. Bn th Pht nn t phng vng lng,

khng phi l ni tip khch, hi hp, ci a, n ung, m phi l ni tng nim, ngi thin, khng nn dng vo mc ch khc. Nu trong nh c sn tng Quan Cng, Thnh Mu, c bn th Th a th khng nn v tin Pht m ph b c i, phi tin hnh dn dn tng bc : u tin hy t tng Pht, B Tt vo v tr trung tm, t cc tng thn thnh bi v t tin hai bn. Cng khng cn t thm hng n, n nn m lm g, bi v cc thn thnh, t tin, ng b u h tr Tam Bo gn gi vi Tam Bo v cng s tr thnh t Tam Bo. Cn bi v t tin, ng b th nn chuyn n "Vng sanh ng" trong cha, trong nh cng khng nn th bi v t tin lm g. Nu mun gi li trong nh th c th t di chn tng Pht. Cng c th t mt bn th khc th, nhng phi nh hn bn th Pht. Cc cha ln, rng u c "Vng sanh ng" y t cc bi v vng sinh. cc cha nh khng c "Vng sanh ng" ring th c th th bi v t tin ng b hai chi bn in th Pht. Nh vy va kt hp by t lng tn knh i vi Pht, B Tt v lng knh hiu i vi t tin, ng b. Cc tng Pht, B T th nh khng nn qu nhiu v phc tp. C th ly mt v Pht i biu cho vn Pht, ly mt B Tt thay cho cc B Tt. Ni chung, phn ln cc gia nh u th tng B Tt Quan Th m, tng Pht Thch Ca, Pht A Di , Pht Dc S C th ly tng ca mt v i biu cho tt c cc v cng c. Nu trong nh sn th cc tng Pht, B Tt th nn t tng Pht gia, tng cc v B Tt hai bn, hoc l cc v tr di tng Pht mt bc, lm nh vy cao v tr c tn ca Pht. Tranh, tng Pht, B Tt to hay nh l ty theo kch thc ca gian th Pht v bn th Pht. quy m phi tng xng, qu to hay qu nh u khng nn. Khi thnh tng Pht B Tt v nh, nhiu ngi thch lm l gi l "khai quang". Theo quan im Pht gio chnh thng th nghi thc khng cn thit. Bi v tng Pht v B Tt ch l nhng cng c tu hnh. iu quan trng y l c tin v lng thnh, lng sng knh, ch u phi ni tng Pht v B Tt. Khi Pht Thch Ca cn ti th, lc Pht ln ci tri ao Li thuyt php cho m ba thng, dn chng ci ngi chng ta c to tng Pht cng dng. Lc by gi khng thy chp c nghi thc khai quang. V sau ny kinh sch Pht, tranh tng Pht, cc php kh cha chin, bo thp u c ngha biu tng cho tnh thng tr ca c Pht v Pht php. Nghi thc cng long trng cng thu ht nhiu ngi phn khi tn tm. V vy cng ngy cng c nhiu nghi thc cng dng, m khai quang tng Pht, B Tt l mt trong nhng nghi thc . Cc nh cha, tu vin hin nay, mi ln t tng Pht, B Tt mi u c triu tp ng o tn lm l khai quang, cng tng t nh l khai ging nm hc mi, khai mc cng ty hay ca hng mi, khnh thnh mt cng trnh kin trc mi phi t chc cng b cho ng o qun chng bit. Cn nh t tng, tranh Pht, B Tt gia nh th khng cn c hnh nghi thc khai quang lm g, cng khng cn triu tp ng ngi n chng kin. Ch cn c lng thnh knh, em tng Pht B Tt b tr ni thch ng, ri ngy ngy cng hng hoa qu tri, khng ngy no qun. L vt cng dng phi m bo thng xuyn ti tt v

mi, nh vy s pht huy y tc dng ca bn th Pht, B Tt, o tm ca ngi cng dng nh vy m c tng tin. Hng t phi tt v mi, mi ngy thp mt cy hng l . Khng nn thp nhiu hng qu mt lc, lm cho khng kh trong nh mt tinh khit. Nn dng cc loi hng nh n hng, trm hng l loi hng t nhin. Khng nn dng cc loi hng ha hc, hay loi hng iu ch bng nguyn liu ng vt. cc gia nh Pht t "hin i" c th thay n sp bng n in. Vt phm cng dng phi c m bo xanh ti, tinh khit khng c hoa qu ho thi. Tt nht, mi ngy hai ln sm ti, c kha l nim Pht, tng kinh, thp hng, rt nc. Trc khi ra khi nh hay l i u v nh, nn ng trc bn th Pht, B Tt ly hoc vi by t lng cung knh cm t. 15 - Tin hnh kha tng nh nh th no ? Nguyn tc tin hnh kha tng l lm ng gi. Ni dung kha tng gm cc mc cng dng, l bi, ngi thin, nim danh hiu Pht, B Tt, tng kinh, pht nguyn hi hng v.v Cng dng l bi tr hng hoa, n sp, qu tri v.v trc tng Pht. Nu iu kin cho php th mi ngy thay mt ln. Nu khng th cng m bo ng hoa ho, qu tri thi mc trn bn th Pht, gi cho bn th Pht lc no cng trang nghim, thanh khit, chnh t. Ni dung kha tng ngy no cng nn ging nhau v tin hnh kt thc vo thi gian quy nh. Tt nht l nn chn vo lc thn tm, u c sng khoi. Thng thng tin hnh kha tng vo lc sng sm, sau khi thc dy, trc bui n sng hay l chiu ti sau bui n chiu, ngh ngi mt lt trc khi i ng. C hai bui cng li vo khong t 1 n 2 ting ng h, khng nn qu 4 ting ng h. Nu khng th thi gian kha tng qu di, s nh hng n sinh hot v cng tc bnh thng ca gia nh. Nu c tnh hnh c bit, c th tin hnh kha tng vo bui sng hoc bui chiu cng c. Cn tin hnh kha tng hng ngy, ngy no cng lm, khng ngy no b. Tc dng ca kha tng hng ngy l gi thn tm thng bng, tu dng tm tnh, sing nng tinh tin. Cng nh hng ngy sng sm ra mt, n sng, qut nh, i i tiu tin vy. Mc ch ca tu hnh khng phi l hnh thc, nhng hnh thc c th gip lm cho thn tm an tnh, kin khang, hnh phc. Ngoi vic t mnh rn luyn, phn tnh, kha tng hng ngy cn m bo cho chng ta c ch Pht, B Tt, ch thin gia h na. Cc mc ca kha tng c th nhiu hay t, ty theo iu kin v mc ch ca mi ngi, th nhng cc mc nh rt nc, dng hng, l bi th khng c thiu. Trong bui c nhn tin hnh kha tng, khng cn chung m, cng khng cn ging phi ngm nga trm bng. Nu khng phin ngi khc th c th dng m nh. Bui sng sm sau khi t l v ly ba ly th tng : "Ch i bi" t ba n by ln, c mt ln bi "Tm kinh" ba ln nim "Mahabt nh ba la mt a", ri nim danh hiu Pht A Di hay B Tt Quan Th A ln hay 108 ln, ri tng 10 nguyn ln ca B Tt Ph Hin v 48

c 4 li nguyn ln. Cui cng c ba li quy y Pht, Php, Tng v c k hi hng nh sau :
o o o o

Nguyn tiu tr ba chng v cc phin no Nguyn c c tr tu sng sut Nguyn tiu tr mi tai chng i i hnh o B Tt

Xong, ly ba ly v bui kha tng kt thc. Ni dung kha tng bui chiu hay bui ti, sau khi n cm chiu nn gm:
o o

Cng dng, l bi Tng kinh "Di " hoc "Bi sm hi" 1 ln

Cng c th tng "Ch i bi" 7 ln, "Tm kinh" 1 ln, "Ch vng sinh" 3 ln, nim danh hiu Pht A Di 48 ln hay 108 ln. Sau c 4 li nguyn ln, c k cnh tnh chng sinh ca B Tt Ph Hin, ba quy y v k hi hng. "Nguyn em cng c ny hi hng tt c chng sinh, gii thot ni kh ca ba ci, u pht tm b ", sau ly ba ly v bui kha tng chiu kt thc. Ty theo ngi hnh l nhanh hay chm, c ngi bit, c ngi khng bit xng, ty iu kin c th dng chung m hay khng dng, s ln c kinh, c ch c th tng gim m bo thi gian quy nh. Nu thi gian cho php, c th ko di mi bui kha tng t 45 pht n 1 gi. Trc kha tng bui sng v sau kha tng bui chiu c th ngi thin t 25 pht n 30 pht. Tt nht l hc c cch thc ngi thin an ton ca mt thin s, c kinh nghim thuc phi Pht gio chnh thng. Nu khng th phi bit ngi thng ngi, nghim tc, thn tm th rui, nim khng thnh li danh hiu Pht, B Tt, chuyn ch nht tm, khng cng thng cng khng bung lng. Nu khng quen ngi thin th c th thay bng phng thc l bi Pht, B Tt. L bi hay ngi thin u vi tm khng cu mong g ring t. l cch thc l bi v ngi thin an ton nht, ng n nht. Nu khng d sinh ra nhng lch lc gy chng ngi i vi thn v tm nh thy cnh tng h huyn, qui l, o gic. Ngi tu hnh chn chnh khng i hi mt iu kin no, tuy rng c mc ch. Chnh bn thn s tu hnh l mc ch. Nu nh mun ko di thi gian kha tng v thi gian ngi thin th c th, bui sng, sau khi cng dng, l bi xong c thm "Ch Lng Nghim" v mi cu ch ngn. Cn bui chiu ti, sau khi cng dng l bi, c th c thm "Phm ph mn" thm s ln tng "Ch i bi" 21 ln hay 48 ln. Nu nh ri ri, c th t chc "L bi kinh Pht" theo phng php nh sau : Trc ht lm l cng dng, c mi ch trong kinh th vi mt vi. Khi vi mt ch th nim

hai li "Bi kinh". Th d lm l bi kinh Php hoa vi mt vi th nim "Nam m diu php lin hoa kinh" "Nam m php hoa hi thng Pht B tt". Nu bi kinh Kim Cng th nim "Nam m bt nh ba la mt Kim Cng kinh" "Nam m bt nh ba la mt hi thng Pht, B Tt". Nu bi kinh Di th nim "Nam m Pht thuyt Di kinh" "Nam m lin tr hi hi Pht, B Tt". Nu bi "Phm ph mn" th c hai cch nim. Cc th nht l nim nh i vi kinh Php hoa. Cch th hai l nim "Nam m Quan Th AB Tt ph mn phm" "Nam m i t bi cu kh cu nn Quan Th AB Tt". Nu bi kinh "a Tng" hay kinh "Dc S" cng bi theo kiu nh vy. Khi bi kinh, thng thng dng giy iu mu vng hay l hng chin, n, v dng knh ch to c v vi tng ch mt. Bi ht mt on kinh th c th dng bt nh du, ln sau tip tc bi. Mt ln bi xong phi xp cun kinh li, khng c m, cng khng c ct cun kinh mt ni no khc. Bi xong trn mt b kinh, c th tip tc bi li b kinh hay l pht nguyn bi hng chc, hng trm, hng nghn b kinh khc. Hay l c i ch bi mt b kinh, cng bi nhiu ln cng tt. Mc ch ca vic tin hnh kha tng hay bi kinh c th l v li ch i sau hoc l i hin ti, c th l t n cng c nht nh, mt nim hy vng no . Trong thi gian tin hnh kha tng th phi chuyn ch nht tm, khng nn b xao lng bi mt c mong ring t no khc. Thi tt nht l ch mun chng sinh thot kh c vui. Ring mnh th khng mong cu g. chnh l thi hnh o ca B Tt, tu hnh khng phi v mnh, l cng c ln nht. 16- C th tr tai ha v ko di tui th chng? L lun nhn qu ca Pht gio ni ln s qun bnh ca lc lng t nhin. Tai ha xy ra hay l thnh t hnh phc u l nhn qu bo ng. Gieo nhn lnh th c qu lnh, c ph qu v sng lu. Gieo nhn c th chu qu c, gp tai nn v bnh tt. Do vy theo quan im ca Pht php, lm thin trnh c chnh l bin php tt nht tr tai ha v sng trng th. Nguyn l tiu tr tai ha, sng th l ni sm hi, pht nguyn. Qu bo n th phi chu, th nhng khi pht tm sm hi v pht nguyn, th qu bo cha sinh khi c th bin chuyn. Cng ging nh k phm ti, khi em ra phn x, m bit nhn ti v n nn hi li, chu hp tc vi quan ta, th khi lun ti cng s c khoan gim. Ngy xa c chuyn i ti lp cng, em cng chuc ti, ngy nay c l gim ti m khng bt giam, khng khi t hoc tin hnh ha gii ngoi phm vi ca ta n. l nhng th d tuy c nhn phm ti, nhng qu chu ti c chuyn bin. Ngi cu xin c tiu tr tai ha, sng th, khng c mt mt cu xin, mt mt c tip tc lm c, m phi sm hi, lm cc Pht s nh tng kinh l bi, b th cng dng. Tc l dng Pht php m ng cho cc oan gia trc y ca mnh, c la thot ci kh, khng cn hch sch i n c na. Li nh sc mnh ca pht nguyn m nhn t c gieo c ci bin. Tri li nu c tip tc lm c th s ph hp vi nhn

c gieo, ti c cng chng cht, nn b c lm lnh th c th hn ch nhng nhn t c lm v nh trnh khi tai ha. V vy, pht nguyn, hc Pht lm iu thin c th lm thay i vn mnh tng lai. ng nhin, y, cn c sc mnh bt kh t ngh ca Pht php na. Trong kinh c ni, ngi quy y Tam Bo s c s gia h ca 25 v i thin thn (*). Ngi lm l cu tiu tai ha v sng th, nu quy y Tam Bo th cng c s gia h nh vy. T v th n nay, nhn qu thin c xoay vng mi khng thi, cc k phc tp, n on chng cht giao xen, ngi no mc n ngi no, chng sinh ni chung v c n bc A La Hn na, cng u rt kh lm sng t vn ny. Do sc mnh Pht php v s gia h ca cc v thn h php, c th trnh c nhng qu bo ng l phi chu. Cng nh ngi giu c khng i nhng mn n nh i vi k ngho kh, ni oan gia ngy trc, nu c siu sinh thot kh ri, th ni oan c v lng gin cng s c gii tr, khng cn ly on bo on na. chnh l o l ca vic tiu tr tai ha v cu trng th. 17 - C cng dng gia tr hay khng ? Gio php o Pht bao gm nhiu ni dung v th bc : c th bc l tn ngng dn gian, c nhng th bc l tn gio cao cp, l trit hc v cao nht l th bc ng t thc tng v tng. Th bc t c thc tng v tng tuy l cao nh vy, nhng li l cn bn ca Pht gio, c s ca Pht gio, bi v Pht gio ch trng xa la dc vng, khng mong cu v nng ta ai, khng chp th g cho nn c gii thot, khng chp trc c hay khng, thin hay c, c hay mt, yu hay ght. V vy m ni Pht gio l khng thin lch mt bn nn gi Pht php v v bin, hon ton t ti, thc ra khng cn c ai gia tr cng khng gia tr cho ai. Nhng ngi ta sng cuc i phm tc, tuy vn hiu rng cnh gii thot, xa ri dc vng khng mong cu g cui cng mi l t ti. Nhng mt khi xy ra nhng chuyn khng may nh au m, bnh tt, gia nh mc nn, cng tc gp kh khn, th mt cch t nhin ngi ta mong cu c s h tr t bn ngoi, c s gia h ca Pht, B Tt, Thn v Thnh. Do gia h v h tr tuy khng phi cu cnh ca Pht php, nhng cng v thun theo nhu cu ca chng sinh, v phng tin cu chng sinh nn Pht gio khng ph nh hoc bc b tc dng v ngha ca gia tr v ph h. (*) Thn lng thin ch gip ngi, khng hi. Cng nng ca gia tr l sc mnh ca thn ch, sc mnh ca li nguyn v sc mnh ca tm. Ngi tr ch c cng c su dy th bn thn ca ch sinh ra lc cm ng c th cm thng vi qu thn, gip v gia tr ngi ta. Sc mnh ca li nguyn c th gip thng cm vi s gia h ca ch Pht, B Tt v cc v thn h php. Sc mnh ca tm c th nh hng ti xu th ca tm, tng sc mnh, ch, thay i quan nim, chuyn hung thnh cc tiu tr tai ha, cha lnh bnh, tt c l do sc mnh ca tm lm ch.

Sc mnh ca tr "gia h v h tr" l ch lm cho tm ca ngi c gia tr c chuyn bin, v nh tng cng sc mnh ca ngi c gia tr. Ci gi l s gia h ca thn lc ch yu l gip cho thn tm c gia tr c n nh, vt qua c kh khn, tng cng c dng kh v ngh lc i ph vi hin thc, ch khng lm cho ngi ta khut phc hay trn trnh vi hin thc, ch khng lm cho ngi ta khut phc hay trn trnh hin thc. ng nhin c th nh c sc mnh ca gia tr m p lc c du i, bt cng hn v cui cng c trit tiu. Theo lp trng ca tn ngng dn gian th sc mnh ca gia tr l tha lc ch khng phi t lc. l sc mnh thn ch, sc mnh ca li nguyn v tm ngi gia tr v nhm gii quyt vn ca ngi c gia tr. l mong cu v nim tin ca ngi ta ni chung. Bi v bn thn khng mt cng tu hnh, khng phi tr gi g ht m li vt qua c mi nguy c ln. l nguyn nhn ca tn ngng qu thn con ngi bnh thng. Th nhng sc mnh ca gia tr, ch c th i ph vi tai ha nht thi thi ch khng phi vnh cu, cng nh da vo th lc ca ngi c quyn uy, trn trnh x hi en ti hoc trnh s truy lng ca ch n. Mt khi m th lc che ch khng cn na hoc b suy yu th tai ha s p n gh gm hn na. Bin php ca Pht gio th khc. Nu b k oan gia hay ch n quy nhiu gy tr ngi th ngi ta tr c th dng sc mnh ca lng t bi v cng phu tu hnh ca mnh cm ha, lm cho oan gia, ngi ch n r sch ht tm bo th v i tr on, khin h thot khi s rng buc m c sinh ci thin o, nh m ngi c gia tr s tai qua nn khi. Nhng sau phi quy y Tam Bo, tu tr Pht php to phc cho chng sinh, nu khng m tip tc to nghip c th cng chu qu bo nng n hn na. C ngi tr ch i Bi trong bt nc, c ngi dng sc mnh ca li nguyn, bin mt php kh hay vt thng thng thnh vt linh thing ri dng tr bnh, ui t, cu an, ging phc. l do sc mnh ca li nguyn v sc mnh tu tr, phc c, tm lc ca ngi c gia tr khin vt phm ca anh ta sn sinh ra lc lng. Hiu lc ca vt thing nhiu hay t, ko di thi gian bao nhiu l do phm vi ca cm ng. l tc ng ch yu do tha lc. Nhng nu ngi c gia tr khng chu thu thp iu thin, trnh xa iu c th s may mn ca anh ta ch l tm thi. Nu anh ta c tip tc lm c th hu qu xy ra cng trm trng hn. V vy gia tr ch l phng tin c hiu lc tm thi, khng phi l bin php cn bn. 18 - Cc bc i tu hnh c th tiu tr nghip chng cho chng sinh c khng? ng l c ngi ni nh vy, cc bc tu hnh o cao c trng c th chu qu bo thay cho chng sinh. Th d c ngi ni, Lo Ha Thng H Vn gp phi s kin Vn Mn, b nh p thng tch y mnh, n ni gn cht, chnh l chu nn thay cho tt c mi ngi Trung Hoa trn i lc. Li c ngi ni, c nhng v i Lt Ma, lm trng bnh, au n n cht l thay cho ton nhn loi m tiu tr nghip c. Li c

ngi ni, c nhng bc cao tng tu kh hnh ngi nhiu ngy trong tuyt, ngi phi nng di mt tri hoc nh ngi khc dng roi, gy nh p nhc thn ca mnh, l cho s ng ngi sng c bnh an, mnh khe. Hiu nh vy hnh nh ng m thc l sai, khng phi l s hiu bit ng n ca Pht php. Pht gio ging l nhn qu p dng chung cho tt c chng sinh khng phn bit. Mi ngi to ra nghip ring bit, ch chu bo ring bit. Nhiu ngi to ra nghip chung (cng nghip) th chu qu bo chung c phc bo. Th d : Mi ngi u n cm th mi ngi u no, khng n th i. Mt ngi n khng th lm cho nhiu ngi no. Mt ngi khng n, khng lin quan g n s no i ca i chng. Kinh a Tng ni : "Cha con l ngi ch thn, ng i khc nhau, d h gp nhau cng khng thay i cho nhau c". Sc mnh tu hnh ca cc bc cao tng, ng l c nh hng n ngi khc. Ni no c bc cao tng tu hnh th ni qun chng c li, thi no xut hin mt i cao tng th qun chng thi y c h tr nhiu. l sc mnh cm ha ca li ni v vic lm ca bc i tu hnh, l sc mnh cm ng ca bc y, khin cho nhiu ngi b c lm lnh, qu thn cng che ch. cng l phc c ca dn chng thi y ni y cm ng m c cao tng i c xut hin, ch khng phi bc cao tng tiu tr nghip chng thay cho chng sinh. Trong trng hp bc i tu hnh lm bnh nng hay gp tai nn th c hai kh nng : Mt l bc thnh th hin thnh tng phm phu, ng x ging nh phm phu chu kh nn d dng tip cn vi phm phu tc ng n phm phu. Hai l bn thn bc i tu hnh to nghip nay chu bo. Ngay kip sng cui cng ca Pht v A La Hn cng c th bo, hung h l bc i tu hnh cn giai on phm phu ni chung. C trng hp do bc cao tng tinh tn tu hnh khin cc loi Ma Vng khip s hay l cc oan gia c, nhng ch n c ti sinh lm qu thn, lo s bc i tu hnh sau khi ri khi sinh t s khng cn phi tr n c na. Do m chng gy bnh tt him ngho, ging tai ha ln vo u bc i tu hnh. Li c trng hp do nghip c to ra t trc ng l nn chuyn nghip, khng phi a ba ng c, nhng nh cng phu tu hnh cho nn chuyn nghip, khng phi a ci c, m ch phi tr n bng mt vi bt hnh ci ngi, gi l phm ti chu qu bo nh. Cho nn bc i cao tng gp tai nn hay bt hnh, l hin tng tt, khng phi l tiu tr nghip c thay cho chng sinh. Quan nim bc thnh chu ti thay cho chng sinh l t tng mn ca tn gio thn quyn. T d : Cha Gi-Su v chuc ti cho loi ngi m phi cht trn thnh gi. Trong tn ngng dn gian Trung Hoa, ngi ta tin rng cc v B Tt c th tiu tr nghip chng h cho chng sinh, tin rng c Pht Dc S c quyn nng "ko di tui th, tiu sch tai ng" hoc cho rng B Tt a Tng vo a ngc cu chng sinh. Li c ngi v tiu tr tai ha, ko di tui th cho cha m v h hng thn thch m pht nguyn n chay, xut gia, t mnh xin gim th. Nhng vic lm nh vy tuy xut pht t lng tt trong sng nhng u khng ph hp vi lut nhn qu ca nh Pht.

C ngi cho rng, ngi tu hnh c th gip ngi khc tiu nghip, tr bnh, ui t xua qu; trong nhn gian ngi ta vn tin nh vy. Nhng Pht gio cho rng, mt khi nghip to ra c xc nh ri, chn mui ri th nht nh phi chu qu bo, khng trnh khi c. Tuy sc mnh nim tin tn gio ca dn gian c th c cng hiu no , nhng khng th gii quyt vn mt cch cn bn. Dng sc mnh ca ch thut hay sc mnh tm linh ca ngi tu hnh c th nht thi hn ch nghip chng ca ngi khc. Nhng nu hn ch qu nhiu hoc min cng hn ch, th bn thn ngi dng ch thut hay l ngi tu hnh s b phn kch ri mc bnh, thm ch b cht. Cng nh dng ba tm vn ngn dng thc trn ni xung th lm sao thnh cng c, khng phi l tiu nghip cho chng sinh m l t mnh to nghip v chu qu bo do lm tri lut nhn qu. Tuy bn thn c lng tt mun cho ngi khc khng chu qu bo, nhng li tri lng lng kh thot. Khng th c o l to nghip c m khng chu qu bo. Nh vy l lm tri vi t nhin, vi lut nhn qu. D l gip ngi bng sc mnh ca ch thut hay sc mnh ca tm linh ca ngi tu hnh, cng u phi da trn nguyn tc cn i. Ngha l ngi c gip phi c thin cn, tm phi chuyn bin tt, cng thm sc mnh ca ch thut, v sc mnh tm linh ca ngi tu hnh mi c th hiu qu. l hiu qu sinh ra trn nguyn tc hp l, ch khng phi l "tiu nghip h cho ngi khc". 19 - Tr ch c cng hiu hay khng ? Tr ch c tc dng khng ? Tr ch l dng nhng m thanh c bit, nhng ngn t c bit, i biu cho sc mnh gia h ca ch Pht, B Tt hay thn linh pht huy nhng cng nng nht nh nh tr bnh, xua ui t ma qu qui, cu phc v.v Tr ch di nhng hnh thc khc nhau sm c trong tn gio ca cc b tc nguyn thy. Tr ch xut hin ni chung l thng qua mi gii nhng nhn vt c bit c tin l c php linh thing, c kh nng tip xc vi thn linh v c thn linh trao truyn cho mt ch. cc nc phng ng hay phng Ty, nhiu mt ch c lu truyn, tin tng v s dng. Trung Quc, c ph v ch u c s dng, ph l ph hiu v bng bt, n cng i biu cho mt sc mnh thn kinh nht nh, dn gian tin rng ph ch c sc mnh ui t, trnh d, ging phc cng nh mt s loi thuc dn tc c tc dng tr bnh vy. Khi c Pht Thch Ca cn ti th, c mt s t t cng dng ph ch, nhng c Pht khng cho php. Sau khi c Pht dit , nhng ngi theo o Pht dn dn tr nn phc tp, s ngi trc kia l ph thy, o s ngoi o sau quy y theo Pht xut gia lm T kheo. Nhng h vn tip tc dng ph ch cha bnh. Trong quyn 27 b "T phn lut" v trong cun 46 b "Thp tng lut" c ghi cc truyn dng ch tr bnh. Theo quan im c bn ca Pht gio, khi c bnh phi n thy thuc, gp tai nn th phi sm hi, phi c lng thnh, lm iu thin mi c th chuyn hung thnh ct, gii tr c oan tri v nghip chng. V vy, trn nguyn tc khng coi trng vic dng mt ch.

Th nhng nu thng xuyn tr tng nhng cu thut ch nht nh th cng c th to c sc mnh ca thut ch, trong tt nhin c sc mnh ca thn linh. Nhng trng yu l sc mnh ca tm nim tp trung ca ngi tr ch. Nu chuyn tm nht tr thng xuyn tr tng mt thut ch th c th t ti hiu qu thin nh thng nht thn v tm, t hu nim tin ti v nim. V vy, trong giai on pht trin v sau ca Pht gio, ngi ta khng phn i php mn tr ch, hn na cc cu ch ch Phn c ngha tng tr ngha l thu tm tt c, cho nn dng php mn tr ch th c th thu tm tt c cc php. Bt k cu ch no m tu tr ng php v thng xuyn th s c hiu qu ln. Ch yu l do cng phu tr ch, kt hp vi gi gii, tu nh m sinh ra lng t bi v tr tu v tt nhin c th gip tiu tr mi nghip chng, nh c th thng cm vi sc mnh bn nguyn ca ch Pht, B Tt. Th no gi l Vua ca ch (ch vng) ? Theo ngha tng tr th bt c cu ch no, nu tr tng tht chuyn, thnh ra c sc mnh, cng u l ch vng, tr cc cu t ch, dng li mnh hi ngi hoc bo th, ra hn ra th bt c cu ch no u c th tr tng c c. Vo thi k u Pht gio mi truyn vo Trung Quc, ngi ta khng coi trng tr ch. Nu tr ch th b ph phn l tp tu, mc d vo thi Ngy Tn cun "Kinh ch Khng tc vng" c dch ra cn cun "i bi ch" c dch ra ch Hn vo i ng Cao Tn. l nhng ti liu sm nht v Mt Gio c truyn n Trung Quc. Nhng mi ti i Tng, vi s xng ca i S T Minh Tri L, thuc Tng Thin Thai th vic tr ch mi ph cp. Vo cui i nh ng "Ch Lng Nghim" c truyn Trung Quc. n sau i Tng "Kinh Lng Nghim" c ph bin, xem trng mi c cc cha tr ch. n cui i nh Minh, cun "Thin mn Nht tng" gm c nhiu cu ch ri. Di cc i ng, Tng, Pht gio truyn vo Nht Bn khng lu hnh cc cu ch. Ngoi Mt tng ra, cc cu ch khng c xem trng. Tnh tng th chuyn nim Pht, Thin Tng th chuyn tham thin, Tng Thin Thai th chuyn tu ch v qun. Vo thi k Trung Quc cn i, ngi ta tr ch ng thi kim tu cc php mn khc, l iu m cc gii Pht gio Nht Bn rt ly lm l. l do Trung Quc, c nhiu t d ca cng vic tr tng ch i Bi nn chng ti khng phn i php mn tr ch. Hin nay trong cc cu ch c s dng Trung Quc, i b phn l danh hiu cc thn linh, v theo t tng ca i tha th sc mnh ca tt c mi thin php v tc dng ca cng c u pht xut t quyn hin v ha hin ca ch Pht, B Tt. Cc cu ch m Pht gio dng u c danh hiu Pht v B Tt, u c li quy y Tam Bo trong , nhng u dch m t ch Phn, ch khng phi dch ra ngha ch Hn. T d "Nam m Pht , Nam m t ma, Nam m Tng gi" l ch Phn v quy y Tam Bo. Nu tng "Nam m Quan Th m B Tt" th li l t r rng hn. Ngi tr ch ng n, tt nht l pht m theo nguyn m ting Phn. Tng ting Phn, mi m tit u c tc dng v ngha ca n. Nh trong t A di , cn pht m A cho chun. Th nhng trong tt c cc php mn, tm l ch, thanh l th yu. Hng nghn

nm li y, ngi Trung Quc nim "Nam m A di Pht" khng h thy xy ra hu qu hoc tc dng xu no c. Hin nay, ch i Bi c ngi Trung Quc, ngi Ty Tng, ngi Nht, ngi Triu Tin, ngi Vit Nam tr tng vi m thanh khc nhau, nhng u t ti hiu qu ging nhau. Cn vic trao truyn ch thut l tp tc ca Lt ma Gio Ty Tng ca nhng v Lt Ma cao cp. Thy tr truyn cho nhau php gi l Du Gi mt, hay l V thng Du Gi Mt, theo nhng nghi thc nht nh v t tu hnh nht nh.
CHNG 04

20 - Pht gio c tin thuyt kip s hay khng? Pht gio khng tin thuyt nh mnh, nhng chp nhn thuyt nhn qu. Nhn qu c th thay i. Nhn qu kh cng vi nhn hin ti, c th thay i qu bo. Nhng sch Pht ni : "nh nghip khng th chuyn, trng nghip khng th cu" ngha l lm sao ? Khi c Pht ni nh nghip khng th chuyn l ni nhng nghip c cc nng, gi l 5 ti (ng nghch) : git cha, git m, git A la hn, ph ha hp Tng, lm Pht chy mu. Ngoi ra, cn c nhng ti nh hy bng Tam Bo, git ngi cp ca, t nh ph , cng hip ph n u l ti c cc k nng, khng th chuyn c. Bi nhng hnh vi khng nhng cng ot sinh mnh ngi khc, m cn nh hng xu xa lu di ti nn tr an x hi cho nn nhng ti c nh vy, tt phi chu qu bo. Ngy xa c cu ngn ng "Mun hiu v sao trn i c gic gi ao binh, ch cn na m nghe ting t git cc sc vt". St sinh qu nhiu khng trnh khi dn ti chin tranh, tn st ln nhau. Kip c ngha l thi gian hoc thi hn. Nhn c tch ly n mt trnh nht nh, s sinh ra tai nn, hoc vi quy m khu vc hoc vi quy m ton quc hay th gii, ty theo s ngi to nghip nhiu hay t v nghip nng hay nh. i ny to nghip khng hn l i ny chu bo. Trong i qu kh, nhng ngi to ra nhng nghip nhn ging nhau th i sau trong hon cnh ging nhau mt thi im nht nh s chu qu bo ging nhau. "S" khng phi l mt t ng Pht gio. Nhng trong "S t", Khut Nguyn vit : "S hu s bt i, thn hu s bt thng". Ngha l "s c khi khng ui kp, thn thnh c ch khng thng sut" ( ni s c khi khng ui kp ngi, thn tuy gi l linh thng nhng vn c iu khng bit). T "S" m Khut Nguyn dng l thut s. Trong Kinh th c cu "lch s" ca tri ti ni thn nh ngi" (c th hiu ci gi l s mnh tri chnh l do nh ngi ch khng phi do tri). Li trong cun "Vn Tuyn" ca ng C c cu "Sinh ra ma xun th xanh ti, sinh ra ma thu th vng ho, l s t nhin, c g m n hn".

Cc t "S" dng trong cc cu vn trn u ch l tri, vn mng hay l vn kh. em t s ghp vi t kip thnh ra "s kip". Kip l t Pht gio xut x ch Phn "Kampa" dch m thanh "Kip ba", n ch mt qu trnh thi gian di v cng, phn bit thnh kip i, kip trung, kip tiu. di mt kip tiu tnh nh sau : Theo o Pht, tui th ca loi ngi di nht c th n 8 vn 4 nghn nm, ngn nht l 10 nm. Tnh t 84000 nm, c mi trm nm (1 th k) gim mt tui cho n khi cn 10 tui. Ri li t 10 tui tnh tr ln, c mi trm nm thm mt tui th cho n lc t 8 vn 4000 tui. Qu trnh mt ln gim, mt ln tng nh vy l mt tiu kip. Hai mi tiu kip lm mt trung kip. Th gii m chng sinh kinh qua 4 giai on : Thnh, Tr, Hoi, Khng. Thi gian mt giai on l mt trung kip, bn trung kip hp thnh mt i kip. Cn c vo Kinh Pht c giai on "tr" mi c hot ng ca chng sinh. ba giai on cn li chng sinh "di chuyn" cc th gii khc. i vi chng sinh cha kp di chuyn m giai on "hoi" bt u, th s gp cc tai nn nh i ha (la chy ln), lt ln (i thy), bo ln (i phong), gi chung l "kip nn" c th thiu hy c th gii vt cht v cnh gii thin nh na. Khi ni chng sinh khng thot khi kip nn l c ngha nh vy. Sau kip nn m nghip bo vn cha ht, th nghip thc ca chng sinh li tip tc mt th gii khc tip tc chu th bo. Nu nghip bo ht, th khng ch c kip nn xy ra, chng sinh c th ci Pht t vt khi ba ci, khng cn b kip nn na. Tt nhin, nu khng tu hnh Pht php th kh lng thot khi kip nn. Trong dn gian ni chuyn "kip s" tuy c lin quan n Pht gio nhng ngi ta khng hiu c v sao m c, ch bit l iu khng th trnh, m khng bit lm sao trnh. V vy, gp lc bnh thng, nhiu ngi khng bit s hi, chi bi ba bi, o c suy i v t tng thoi ha. Mt s ngi hiu bit bn ku gi ngi khc hy tnh ng b c lm lnh, nu khng th thin tai, dch ha s p ti, s ngi cht s khng k xit. Th nhng s ngi bit nghe v tnh ng rt t. Nhng ngi ln ting cnh tnh nh vy c th l mt bc nhn s c tm huyt, c th l Tng Ni Pht t c trnh hiu bit. C mt s nhn d da trn thuyt "kip s kh trnh" ni rng vic "Ma vng" ra i tn st hng lot ngi l c l, Ma vng khng phi l k st nhn, m nhng ngi b git yu cu Ma vng xut th git h. Nu khng th thuyt bo ng nhn qu thin c khng ng na. l mt lp lun sai lm cn c un nn. Bi v, nu lp lun rng Ma vng xut th l p ng chng sinh phi chu kip nn, th c khc g ni rng ao ph git ngi l lm ng php lut ch khng phi l phm ti. Thc ra, l Ma vng th l phm ti c ch khng phi l "thay tri hnh o". Ch c thin tai ln m sc ngi khng chng ni mi gi l "s tri" (thin s). Ma vng git ngi th ti c cng nng cng s chu c bo. Ha tai, bo lt l bo ng t nhin v do ngi to nghip trc tip chu ng. Chnh v vy m kinh Pht ch ni ti cc kip nn t nhin nh ha tai, bo lt, khng ni chuyn Ma vng hay i din Ma vng thc hin c bo ca chng sinh. Ma vng git ngi, c th l do ngi b git c ti, cng c th do Ma vng nht thi ni gin cng c th do ngi c xc xim gy ra. Thm ch c trng hp nhiu ngi mn danh ngha "thay tri hnh o" tn st sinh linh khng tic tay. ton l nhng vic lm khng chnh ng. V vy, m Pht gio khng tn thnh quan im cho rng Ma vng xut hin thay cho thin tai git hi sinh linh.

Mun thot khi kip s, chng sinh cn tu hc Pht php, gi 5 gii, lm 10 iu lnh, nh vy mi trnh khi ni kh ca 3 ci l ao binh, ha tai, thy tai v a ngc. Tu tp thin nh c th tm thi dt b c phin no trong ni tm. Nu gic ng m pht huy c tr tu, th c th thot khi vng sng cht ca ba ci. Nu khng nim tin tu tp ng gii, "thp thin, thin nh v tr tu" th c th thng xuyn nim danh hiu Pht A Di cu vng sinh sang ci cc lc phng Ty, nh vy cng s thot khi c ni kh ca sinh t lun hi. ng tic l chng sinh bit s qu kh nhng li khng bit trnh nhn c. Bin php tt nht l tc thi b c lm lnh, trng phc tu hc Pht php, pht tm B , cu thnh Pht o, nh vy c th trnh c mi tai nn ca s kip. 21 - Lm th no ngi ta tin lut nhn qu trong ba i ? Thng thng cho rng, mun hiu c nhn qu trong ba i th phi c tc mng thng bit cc s vt thuc i qu kh, phi c thin nhn thng bit cc chuyn v lai. l mt quan im hnh nh ng m thc ra l sai. Ba i l i qu kh, hin ti v v lai v mt thi gian c th di, c th ngn, c th xa, gn. Di th tnh bng a tng k kip nh a tng k kip i qu kh, a tng k kip i hin ti, a tng k kip i v lai. T d : chng sinh pht tm tu thnh Pht phi tri qua ba a tng k kip ln, kip a tng k kip l kip di v lng khng th k xit c. n v chiu di thi gian th hai l i kip: i kip qu kh, hin ti, v lai. Mt n v na thng c ni ti l mt i ngi, kip trc, kip sau, kip hin ti. Nu theo nhng n v thi gian nh nht th tnh theo st na hin ti, st na qu kh, st na v lai (st na l n v thi gian nh nht, c th tng tng c, c th tnh bng phn trm giy). V vy nu kip hin ti, qu kh, v lai theo ba i theo nhn qu ba i l hiu mt cch qu hn hp. Mt ngi tin lut nhn qu trong i hin ti th cng phi tin lut nhn qu cc i qu kh, v v lai. Song nhng s kin chng minh lut nhn qu trong thi hin ti th c th kim nghim c, cn i vi i v lai hay i qu kh th khng kim nghim c v kh tip thu, kh tin, do m cu s gip ca php thn thng hay qu thn i n khi t mt mnh thy nhng hin tng xy trong i ri mi chu tin. Sc mnh ca thn thng v qu thn tuy c thc, nhng rt hu hn d gip chng ta bit thi qu kh hay v lai chng na, th cng c th bit trong mt thi gian ht sc ngn ngi m thi, lm th no m bit ht tt c mi chuyn trong cuc i qu kh v v lai v cng v tn c. Do vy cng khng th thanh ton c mi ni nghi ng, vn nhn qu ba i vn tn ti nh c, khng gii quyt c. Bin php ca Pht gio nhm gii quyt vn ny, khng phi l dng php thn thng hay sc mnh ca qu thn, m ch dng hai cu : "Dc tri qu kh s Kim sinh th gi th Dc tri v lai s

Kim sinh t gi th" Ngha l "Mun bit chuyn qu kh, qua tnh hnh chu bo i ny th r. Mun bit chuyn v lai, qua vic lm i ny th r". i sng hin ti l qu kh ca i v lai. V lai ca hin ti l hin ti ca v lai. Qu kh ca hin ti l hin ti ca qu kh. Do iu quan trng l phi hiu tht r nm tht vng gi pht ca hin ti tc l ng thi nm vng c l nhn qu ca ba i ri. Cn quay li tm hiu qu kh hay l tm cch bit trc v lai, ch lm mt thi gi hin ti, gy ri rm v lng ph gi pht hin ti, khng ch g cho hin ti m cng v b cho tng lai. Hin ti gp vn may chnh l do trong qu kh to ra nhn lnh. Hin ti gp iu bt hnh, cng chnh l do trong qu kh gieo nhn c. Vn may trong tng lai cng chnh l do trong qu kh lm iu lnh cng thm s c gng hin nay, vn khng may trong tng lai cng chnh l do trong qu kh gieo nhn c v hin ti do li bing v tip tc lm c. Vn mng u nm trong qu kh, hin ti v tng lai ca mnh u do nghip c hay thin, sing nng hay li bing trong hin ti m nghip c c th chuyn bin, vn may cng c th b nh mt. C ngi cho rng v khng thy c qu kh v tng lai, nn khng tin l c chuyn qu kh v tng lai. Thc ra, nu ni khng thy nn khng tin l c th trong hin ti, c nhiu chuyn mt khng thy th cng khng tin hay sao ? T d : Lch s dn tc, gia ph ging h, s tch t tin, ng b v.v u ghi nhng chuyn rt t ngi c thy, nhng l no khng tin ? C my ai hin nay c thy ng t, ng tng ca mnh ? Ci thn xc ca bn thn mnh c di truyn t ng tng, ng t v s c di truyn n vn i con chu sau ny. l nhn qu ba i ca thn xc. Ngoi thn xc vt cht cn c linh hn, tinh thn hay thn thc (t Pht gio) lu chuyn. Theo quan im duy vt th ngi cht nh ngn n tt, ngoi vt cht ra, khng c tinh thn. Lun im duy vt i vi ngi bnh thng d to ra tm l v thi thiu trch nhim vi hnh vi ca mnh, thm ch dn n nhng hnh vi ti c git ngi hay tn st hng lot v li ch c nhn hay li ch ng cp. Cho nn nim tin lut nhn qu ba i s lu chuyn ca thn thc l an ton nht. Nu c nhn loi m c nim tin nh th, th ngi ngi knh trng nhau, nhng nhn nhau, cng tn ti, cng phn vinh. Nu khng tin nh th th thin c khng c phn bit, th gii tng lai s tr thnh hn lon, bt an. 22 - Quan im ca Pht gio i vi cc vn phong thy, tng mng Cc nguyn l xem tng, xem sao, a l phong thy c t rt sm. Theo truyn thuyt ca cc nh chim tinh hc th nguyn l c t thi thi c, ng thi vi s hnh thnh ca tri t, v tr. Quan im ca Pht gio l khng khng nh, khng ph nh thut xem s mng v phong thy. Nhng thut y cng c mt s o l nhng khng phi l o l tuyt i, c th tin nhng khng m tn, cng c th khng tin, m khng tin cng khng gy ra tai nn ln g.

c Pht Thch Ca cm cc t khng c lm cc thut xem sao, xem a l, bi ton, nhng cng khng phn i s tn ti ca cc mn thut . Thut chim tinh ni v cc mi lin h gia s vn hnh ca cc thin th v v tr tri t chng ta. Do c mi quan h nn c s bin i v kh hu v thi tit, phi hp v tr a l hon cnh c tr ca nhn vt, vi ngy thng nm sinh, ri cng tr chia m thnh nguyn tc mang l tm ch ca thi im sinh. T d sinh nm ngu vo ma ng Phng Bc th vn mnh s khng tt, v ngu sinh vo ma ng m li phng Bc ly c u m n ? Nu sinh nm ngu vo tit xun phng Nam, li gn ni, gn sng th chc chn l vn mnh tt. Th nhng theo quan im Pht gio th vn ha, ph, may mn hay bt hnh u do nghip nhn thin c to ra t i sng trc ri i ny chu qu bo. Li cng thm s n lc hay chy li trong i sng hin ti m thay i hoc nh hng n vn mng ca i ny. Do nghip nhn khc nhau to nn trong i trc m tip nhn hon cnh khc nhau trong i ny. Ci gi l hon cnh bao qut c di truyn ca cha m, bi cnh vn ha, vn minh nui dng v gio dc anh em h hng, thy dy, bn b v ng nghip, tt c u nh hng n vn mng ca c mt cuc i. D cho nghip nhn to ra i trc l xu, dn ti hon cnh hin ti nhng nu c s tu dng v mt ni tm, ch luyn tp thn th tt, trau di thm thc m mang tr tu th vn mng cng s bin i theo chiu hng tt. Cho nn, xem tng ch thun ty da vo 8 ch sinh ra phn on vn mng mt con ngi, l khng c g chc chn c, nht l i vi ngi c dng kh, c n lc. Mng l v tng l nn tch i ra. Mng l ch c ngha i vi nghip nhn i trc (tm ch lc sinh ra). Cn tng l c gi tr t sau khi sinh ra, tip thu phn tng di truyn ca cha m, bao gm tng mt, tng xng ct, tng ca ging ni, tng tay v.v Mt khc do s rn luyn hoc bung th do tnh trng sc khe k c tm l c bnh thng n nh hay khng khin cho thn tng lc sinh ra cng vi qu trnh cuc i c s thay i. mi l s tng ha ca tng l. V vy mng l khng th chuyn c, cn tng l c th chuyn bin theo ty thi, ty tm ca mnh. Do tng khng c nh mnh, tt nhin l c th tin v c th khng tin. Cn a l phong thy l da vo nh hng ca v tr cc thin th v v tr a l m quyt nh nh hng tt hay xu, li hay hi i vi con ngi. l thuc v t nhin v cng c ngha thng thc. Thun vi t nhin l c thin thi l c li, tri vi t nhin l bt li. l khoa hc t nhin, l mn hc m trit gia gi l hnh nhi h. Hin nay, ngi ta li dng cc cn c khoa hc t trng, t lc gii thch cc nguyn l v a l v phong thy. im tp trung ca t lc, phng v thun ca t trng, c li i vi thn th con ngi, cng nh i vi trng thi tinh thn ca con ngi. Ngc li l khng li. Trong phong thy, th phong l khng kh, l hot lc n khng trung cn thy l nc l hot lc t di t, cn thit cho s sinh trng ca vn vt. C s phi hp ca

phong thy, thm vo l v tr a l thun li hp th y nh sng mt tri, phi chng chnh l ba yu t ca sinh mng l nh sng mt tri, khng kh v nc ? ng L D Nng, nh a l hc tr danh ni phi c s phi hp ca 3 iu kin l: -- Tch ly phc c -- Tm ch lc sinh ra -- a l phong thy th mi c ph qu v th mng lu di. Ci gi l 8 ch lc sinh ra l mng l c t i trc. Tch ly phc c l s tu dng, c gng trong i ny, phong thy a l ch l mt trong ba yu t. Nu vn mng xu m tm li c hnh vi khng chnh ng, phong thy tt th d cho tm c v tr a l, v tr ny cng s b nn lt hay nn ng t ph hoi. ng Nng li ni: "Ba phn phong thy, by phn c gng". mun ni phong thy phi cng thm s c gng ca con ngi ci to hon cnh. Theo quan im Pht gio, a l, phong thy tuy c o l nhng khng phi l o l quyt nh. Xa nay, cc v T s thng chn ni ni cao, rng su, m ln xy dng Tng lm, b tr Tng chng , sau ny tr thnh nhng danh sn, thng cnh. gi l danh sn, thng cnh th chc l a l phong cnh phi tt, tuy rng cc v y cha c thc chuyn nghip v a l phong thy. H c th ci to a l, thay i t nhin tuy rng khng dng n sc ngi. Nh nm Dn Quc th 25 khi Ha Thng H Vn tu b li cha Nam Hoa ca T nh To Kh xy ra cc hin tng t nhin nh ma ln, sng i dng chy. Khi chn a im xy dng nh vn ha Pht gio i Bc, bn thn ti t mnh xem xt cnh v chn a im thch hp, sau mi cc chuyn gia n tham kho kin. Thy ngi no cng ni "tt, tt". Ti l ngi khng c tr thc v a l, phong thy m ch bit v nguyn l ca vn ny thi. V vy, ti va khng tin, va tin. i vi bn thn, ti thy khng cn phi tin. Nhng i vi qun chng h khi thc mc nn phi mi chuyn gia phong thy n tham kho kin, iu ny khng c g l sai tri. Trn thc t, rt t nh a l tm ra cho mnh mt a im phong thy tt, cng c rt t nh chim ngng dng tr thc v kinh nghim ca mnh thay i s mnh ca mnh. V vy, cc Pht t nn ly Pht php gio ha chng sinh lm cn bn, nu ly vic bi sao, xem tng, xem phong thy lm s nghip ca mnh th s lng ph thi gian, c hi cho vic tu hc chnh ng. 23 - Nim pht mt ting, ti gim nh ct sng" cu ny c ng khng? Cu "Nim Pht nht nhanh, ti gim h sa" rt ra t trong kinh Php Hoa v c ni ra, theo quan im php tm. L lun gim ti ca Pht gio khc vi thuyt chuc ti ca o Gia-t. o Gia-t ni : "Cha Gi-su chu ng inh trn thnh gi l chuc ti cho mi ngi, ngi no tin Cha Gi-su u c min ti, m thnh ra v ti". Li ni, khng phi da vo hnh vi thin hay c phn xt c ti hay khng c ti. Mt ngi c ln thin ng hay khng l do s phn xt cui cng ca Cha. V vy thuyt chuc ti ca o C c c mu thun. Thng v tnh thng m to ra

con ngi, ri li chuc ti cho ti nguyn thy ca loi ngi, kt qu l ch c nhng ngi c thng la chn mi c ln Thin ng, s ngi cn li u phi xung ha ngc. Tnh thng v x pht, thin v c khng phi cn c trn hnh vi o c ca con ngi m cn c vo quyn nng v uy th ca Thng . C gio cng iu ngi c c tin s c cu ri, v mt lun l, o c c mu thun hay khng th khng thnh vn . Pht php khng phi nh vy. c Pht c th cu chng sinh bng cch gic ng, ch by cho chng sinh b c lm lnh, t thin hu lu n thin v lu, tc l khi u bng vic on tr mi nghip nhn dn n ba ci kh, ri c gng tu phc sinh thin hay sinh lm ngi, l thin hu lu. Ri tu o B Tt, o thnh Pht thnh thin v lu, tc l trit gim ti. Kinh ni : "Ti tnh vn khng do tm o, nu tm dit th ti cng ht". Ti l do to nghip c m thnh, phi c ba iu kin mi thnh ti : Mt l tm phm ti, bit l phm ti, bit r mnh phm ti. T d : git ngi, by mu git ngi, bit l git ngi ch xc l git ngi. Nu thiu mt trong ba iu kin y, th khng thnh trng ti hay thnh phm ti. Quan trng nht trong ba iu kin y l nim. Nu khng c mu st, cng khng bit l git ngi th d l c ngi b git, cng khng phm gii st. Cng nh ngi in cm dao git ngi, nhng vn khng phm ti git ngi. Ngi nim Pht, tm hng v Pht, ch mt nim nh vy cng vt khi ba ci. Nu qua nim th hai m qun nim Pht th vn cn li ba ci. Nu tm nim Pht khng c t on th s on tr c v lng nghip c, ti bo, mi mi nim Pht th s khng cn chu qu bo trong ba ci na. ngha ca vic dit ti l : giai on mt, xa la mi nghip nhn c; giai on hai, khng cn phi chu qu bo na. Khng chu qu bo cng c hai ngha : Mt l con ngi c gii thot tuy cn mang thn trong ba ci, nhng khng cn cm thy kh na, cho nn cng nh khng chu qu bo. Ngha th hai l ht ging c nghip, v khng c nhn duyn, c hi nn khng hin hnh c. Cng nh ht ging thc vt, t nm phi nng trn lu ngy, tt nhin s b kh ho, mt cng nng m chi ny mm. 24 - Mang nghip vng sinh c phi l trn n? Mang nghip vng sinh l quan im ca ngi tu php mn Tnh , nhng khng thy c danh t ny trong cc kinh in v Tnh . V vy, cch y vi nm, c mt cuc bt chin v ch "Tiu nghip vng sinh v mang nghip vng sinh", ca tu s Du gi Mt gio v ngi tu Tnh . Nhng, theo kinh "Qun v lng th" v kinh "V lng th" th ngi phm phu, tuy to nghip c ln, nu nim danh hiu Pht A-di-, hng v Pht A-di- pht li nguyn ln th cng c vng sinh. V vy m gii Tnh Trung Quc xng thuyt "Mang nghip vng sinh". Bnh thng m ni, th cc v B Tt, do sc mnh li nguyn ca mnh m xut hin th gian cu chng sinh, cn phm phu th do nghip lc m phi xut hin th gian chu qu bo. Trong khi chu qu bo li lin tc to nghip, d l to nghip

thin hay c u khng th ra khi ba ci. To nghip c ln th b a vo ng c. To nghip thin ln th s sinh ln ci tri hng phc y. Nu va to nghip thin va to nghip c th va c th sinh lm ngi hay lm qu thn, va c phc bo, va chu kh bo. Ch c nhng ngi tu hnh gii thot thanh tnh ngoi vic gi 5 gii, tu mi iu thin ra, cn tu nh, tu hu, on tr ht phin no mi c th ra khi sinh t, mi mi vt qua ba ci. Php tu Tnh l mt phng tin thun tin c th da vo sc mnh th nguyn ca Pht A-di- m gii thot khi 3 ci. Nhng ngi c nim tin su sc m pht nguyn vng sinh v ci Tnh th d c phm trng ti, lm v s cc nghip c cng c th vng sinh v ci Cc lc, sau nh nghe php lu di, nh c hon cnh thun tin chng nhng khng cn to nghip c na, m qua mt thi gian di lm cho cc ht ging c nghip dn dn b kh ho, cn ci i. l l lun "eo nghip c". Tt nhin ci Tnh Ty phng, tu chng c qu Thnh ri s tr li ci Sa-b ny, hin nay nhiu nhn tng khc nhau, chng sinh. Bc Thnh y c th thc vo thai m sinh, cng c th bin ha m sinh. Nu l khai sinh, th mang thn th v chu hon cnh nh cc chng sinh khc, cng chu mi s au kh bc bch. i vi chng sinh m ni l thuc v nghip bo. Nhng cc bc Thnh tuy vn chu th bo, nhng khng ly lm kh. Cho nn tuy mang nghip vng sinh, nhng khng phi l trn nghip, tuy chu qu bo nhng rt khc vi chng sinh phm phu. Nh vy c th thy, nu khng vng sinh Tnh th s b lu chuyn mi trong b kh sinh t lun hi, to nghip bo ri chu bo, to nghip bo ri chu bo, to nghip tun hon mi mi. Cn c vng sinh Tnh th mang nghip m i tiu nghip tr v, ri li tr li th gian m chu bo. Nhng chu y ch l hin tng khng phi l thc cht. Cho nn, d c tin thuyt "eo nghip vng sinh, th bo tiu nghip" cng khng hi g. Nhng khng th so snh vic phm phu to nghip th bo, vi vic ch ng, pht nguyn ti sinh, chu bo chng sinh. Mt bn l ch ng, mt bn l b ng. C mt loi l lun Mt gio, cho rng nh thc hnh php tu b mt, hay nh s gia h ca bc i tu hnh nn c th lp tc tiu mi nghip chng, t ti ch thn tm thanh tnh, vng sinh sang nc Pht. Thuyt ny tng t nh php chuc ti, min ti, th ti ca tn gio thn quyn, khng ph hp vi thuyt nhn qu nh Pht. 25 - Th no gi l "nim Pht nht tm bt lon"? Cu "Nht tm bt lon" c trong kinh A-di-. Trong kinh "Di gio" cng c ni ti "Ch ng tm ti mt ni th khng c vic g l khng lm c". "Nht tm bt lon" l thuc v mt php mn ca tu nh, li gi l "Nim Pht tam mui" hoc gi l bt chu tam mui hoc l nht hnh tam mui. Trong kinh "Hoa Nghim" quyn 6, phm "Nhp php gii" c ni n 21 loi nim Pht tam mui. Kinh A-di- th ni nu mt ngy hoc trong by ngy lin tc m chuyn tr nim danh hiu Pht A-di- n mc "Nht tm bt lon" th lc lm chung c th vng sinh n nc Cc-lc Ty phng. "Nht tm" l i vi tm tn lon m ni. Nu mt mt ming th nim danh hiu Pht, mt khc trong lng c nhiu vng tng th l nim Pht tm tn lon. Nu nim Pht

m nim n mc tm vi ming khp vi nhau khng c ri lon, danh hiu ca Pht c nim lin tc k tip nhau, n mc khng nim m t nim ! l nh kinh "Lng Nghim" ni "Tnh nim tng k" ( nim lin tc khng gin on). Cn c vo i s Lin Tr cui i nh Minh th "Nht tm" c th chia thnh : "S nht tm", "S nht tm v l nht tm" l tm khng c tp nim, tm v ming tng ng vi nhau, ch c nim danh hiu Pht. T mnh bit rng mnh ang nim Pht, bit rng c danh hiu Pht ang nim, l nht tm nim Pht, hoc l ton thn nim Pht. Do chuyn tm nim Pht nn c th t ti iu m Thin tng gi l "cng phu thnh phin". Ci gi l "l nht tm" tc l tm tng ng vi l, t thy c php thn ca A-di- tc l t tnh, Ty phng khng tch ri mnh mt tc. l cnh gii hin ra trc mt "t tnh Di- duy tm Tnh ". "S nht tm" thuc v mc thin qun thin nh. "L nht tm" thuc v trnh thin ng. l kt qu ca vic tu hnh song i c tnh v thin nh. Ly vic nim Pht ca tnh nhp mn t n mc ch tam mui ri gic ng, gii thot. "Nht tm bt lon" l mun ch chuyn tm nht . Khi nim Pht, phi tri buc ci tm mnh vo danh hiu Pht, ming nim danh hiu Pht, tai nghe ting nim Pht, "tm chng dng hai", gi l nht tm. V nh vy th khi lm chung c th vng sinh ln ci Tnh . 26 - Ngi nim Pht thy tng tt th lm th no? Php mn nim Pht thuc php mn t tng. S xut hin ca kinh "Qun v lng th" l do khi c Pht cn ti th, Thi t A-x-th chim ngi Vua, bt giam Vua cha l Tn-b-sa-la cng vi m l B Vi--hi. B Vi--hi trong t cu mong c Pht Thch Ca n thuyt php. Cm thng c iu , c Pht vi php thn thng lm cho B Vi--hi thy c cc ci Tnh ca ch Pht 10 phng. B Vi--hi chn ci Cc-lc ca Pht A-di-. Pht bn ging cho b 16 php mn tu tr c vng sinh sang ci Cc-lc. B Vi--hi cng vi 500 th n theo hu b u c chng V sinh php nhn v u c vng sinh qua ci Cc-lc. Cun kinh y gii thiu Tnh ca Pht A-di- c 9 cp vng sinh. Khi mnh chung, khng k l vng sinh theo ng cp no u c thy Pht cng tng tt hin ra trc mt mnh nh Pht, B Tt, i sen v.v Cho nn trong qu trnh nim Pht m thy c cc tng tt lnh nh cc cnh p ci Tnh l chuyn bnh thng. Kinh "a Tng" c k chuyn B Tt a Tng mt kip trc l mt thiu n tn l Quang Mc, nh nim danh hiu Pht Thanh Tnh Lin Hoa Mc (Mt hoa sen thanh tnh) v lp bn th cng dng m nm mng thy Pht, phng ho quang rc r, v nghe li Pht ging. Li kip trc B Tt a Tng l mt ph n B-la-mn, mun thot cho mu thn m cng dng tng Pht Gic Hoa nh T Ti Vng, c nghe Pht t h khng ging php khuyn co v nh ngi thng ngi ngh ti danh hiu Pht, qua mt ngy m, th s xung c a ngc gp mu thn. Cu chuyn ny chng t c th nh sm hi m thy c Gic Hoa nh T Ti Nh Lai, l im lnh ca s gim ti.

Nu ngy thng nim Pht, khng nhm mc ch thy iu lnh m iu lnh t hin c th l tt, cng c th khng phi l tt lm. Thy im lnh c th lm tng thm lng tin, v t mnh c th nghim v cm th. Nhng nu v cu c im lnh m nim Pht th ci tm nim Pht cha phi tht l trong sng v im lnh xut hin c th l do tm trng hong ht m sinh ra. Khi tm l b kch thch, u c qu b mt nhc v mong ch nn rt d sinh ra o tng, nh th mc bnh tm thn, nng th c th b in lon, cho nn phi cn thn. Li c lng thnh cu mong m sinh ra cm ng, nn sinh ra huyn cnh im lnh, v c th do pht tm khng chn chnh, tm khng thanh tng m b ma quy nhiu. Do vy, i vi ngi Pht t c chnh tn, th mc ch nim Pht khng phi cu c thy iu lnh, nh ho quang, hoa p, mi hng thm, thy cnh gii Cc-lc, thy Pht v B-tt. Ngi Pht t ch gi cho lng khng c ham trc, tm khng in o v nht tm nim Pht. chnh l cch nim Pht an ton nht. Cn nu khi lm chung m thy im lnh th l do cm ng m c, ch khng phi l do tng tng, chng sau s ni r vn ny. Nu khi nim Pht m im lnh c xut hin lun th khng phi l chuyn hay, bi v s khng th chuyn tm nim Pht c, khin ngi ta tch ri Pht php ri bin thnh cng c ca ngi ngoi o, cng ca qu thn mun dng lm phng tin thi th quyn nng. Nu bn thn mnh khng c kh nng phn r chnh t th c th gc b vn sang mt bn v tp trung ton b s ch vo vic nim Pht, im lnh t nhin s bin i. Cn nu im lnh c bm mi khng tha, th nn mi cc v cao tng, i c, c s n ch gio gip . 27 - Khi mnh chung, thy im lnh c phi l triu chng gii thot khng ? C th l gii thot, nhng a s trng hp l khng phi. Ni im lnh hin ra lc mnh chung l ch mi hng l, c thin nhc, c nh ho quang, c hnh nh Pht, B Tt hin ra, c chim th ku, hoa bng nhin n r, cy c bin sc, my gi bin i, c ting chp, thn th ngi mnh chung mm mi, sau ha tng cn li ngc x v.v Tt c nhng tng phc c do tu thin tch c m thnh. Khi cn sng, lm ngi chnh trc hay b th, khi cht hay xut hin im lnh, sau khi cht c th tr thnh thn linh c phc ln. Nu va c ti, va c phc, nhng phc nhiu hn ti th c th lm qu vi uy lc ln. Nu t tham, sn c nhiu phc c, th ti sinh lm loi tri dc gii. Nu tu hnh Pht php, coi trng c ba mn hc Gii, nh, Tu th d cha thot khi c ba ci cng c sinh ln ci tri ao-li ca Dc gii hay l 5 ci tri Tnh-c-thin ca sc gii. Sau khi ln ci tri ri c th gp Pht, nghe php, cng dng ch Pht 10 phng, cng t hi mt ni vi cc bc i B Tt, dn dn s thot khi 3 ci, gii thot sng cht. Nu l ngi th tr 5 gii, tinh tin nim Pht, mt lng hng v ci Cc-lc th

khi mnh chung, s c vng sinh v ci Cc-lc. Tt nhin, mi phng th gii c v lng ci Pht, cu vng sinh u cng c toi nguyn. Nh chng ta thy, ch cn khi lm ngi tu phc lm lnh l c th khng a vo ba ci c, c ti sinh lm ngi hay ln ci tri, khi mnh chung, thng xut hin t nhiu im lnh. C nhng im lnh ch ngi ng s thy m thi, nhng cng c im lnh m nhiu ngi thy c, thm ch c th chp nh c, ghi m c, khin cho ngi chng kin tng thm lng tin. Cn thn th ngi cht mm mi, sc mt nh khi cn sng, tt nhin l im lnh s ti sinh ln cc ci tri. Nhng cng c khi do sc mnh thn linh biu hin ra ch khng phi do cng c ngi cht. Sc mnh c th hin thnh uy quyn to ln khin nhiu ngi tin theo v sng bi. V cc loi im lnh khc th c th suy ra m hiu. V nguyn tc th im lnh khng phi l chuyn xu, v c th khuyn mi ngi b c lm lnh. Nhng khng nn hiu im lnh xut hin l triu chng ca gii thot. Gii thot l thuc v tng ca tm, ch khng phi tng ca vt. Vt tng thuc v tng ca tm, ch khi t ti trong tm khng cn tng, khng cn vt mi l gii thot. Kinh Kim Cng c cu "Phm l tng, u l h vng". Gii thot l ly tng, khng chp tng. Trong lng khng c tng, th bn ngoi c hay khng c im lnh khng quan trng. Nhng cng khng th ni rng khi mnh chung xut hin im lnh l c th cha c gii thot. Nh Pht Thch Ca khi nhp Nit-bn cng c im lnh xut hin, cc bc Cao-tng, i-c qua cc i, khi vin tch cng hin ra nhiu im lnh. khng phi l do t h hin ra im lnh, m l do cc v thn linh, h php by t lng hoan h thng tic c ngi gii thot, thng tic ngi c gii thot sp i xa. im lnh phn ln l do sc mnh ca cc thn linh hin hin, tuy c quan h vi ngi sp cht, nhng khng phi trng yu. im lnh xut hin tuy c tc dng lm tng thm lng tin i vi ngi khc, nhng khng th khng nh l triu chng ca gii thot. Ngc li, khi lm chung, xut hin im xu, th khng nht nh l khng c gii thot. Th d cc bc i A-la-hn nh Mc-Kin-Lin, u--Di, Lin-Hoa-Sc v.v. b ngi ta nh cht, thm ch b vt b vo h phn. l do nghip bo ca i trc, ch khng c lin quan g n cnh gii gii thot thuc i hin ti ca h. 28 - Lm th no phn bit ma cnh vi s tip dn lc lm chung ? Kinh Kim Cng c cu : "Phm l c tng, u l h vng". l v thc tng l khng c tng, cho nn ci Tnh thuc lnh vc ni tm, ch khng phi thuc v ngoi gii. l ci Tnh ca loi ngi v loi tri, ch khng phi l cc ci Pht siu vit ngoi ba ci. V vy, t xa cc bc i-c cho rng ci Cc-lc ca Pht A-di- l ci phng tin, l ni phm tnh cng , ch khng phi l ci Pht thc s. Nhng vo i nh ng c i s Thin o cho rng, ci Cc-lc phng Ty hnh thnh trn c s li nguyn ca Pht A-di- l ci nc thc bo trang nghim ca Pht. Ngi phm phu nu

khng tu hnh chng c thc tng v tng vo ci nc thc bo ca Pht th vn c th da vo sc mnh li nguyn ca Pht A-di-, mang theo nghip m vng sinh n ci Cc-lc, nhng khng thy c bo thn ca Pht v ch thy c ha thn ca Ngi m thi. Nh vy tc l ngay trong ci thc bo v tng ca Pht vn c tng ha thn. Cn v vn Pht v B Tt tip dn ngi vng sinh th l c tng. M c tng th l h vng, v l h vng th cu vng sinh lm g ? l v nu khng vng sinh th s phi li ci i trc ny, khng trnh khi to nghip lm c. Hon cnh ci Sa-b rt c lit, lnh t d nhiu nh m Mnh T, phi ba ln di ch con mnh mi c hon cnh gio dc tt. o l cu vng sinh Tnh cng l nh vy. Lm th no phn bit Pht, B Tt n tip dn vi cnh ma quy ri? Ch c th phn bit vn ny trong cuc sng bnh thng hng ngy, chuyn tm nim danh hiu Pht A-di-, nguyn vng sinh v ci Cc-lc, li kim tu phc, gi gii, tu nh, tu tu, th t nhin khi lm chung s c Pht A-di-, B Tt Quan Th m v Th Ch n tip dn. Ngc li, nu nhn thc lm ci nc Cc-lc ca Pht A-di- cng l ci nc trc, d bn, xem Pht A-di- cng l mt loi qu thn bao che ti c cho mnh, vi lng tham cu sinh Ty phng, vi lng sn gin ght ci Sa-b ny, vi ci tm ngu si luyn tic nhng vt ngoi thn ca mnh : v con, cha m, quyn thuc ti sn, s nghip, a v, tuy lc lm chung mun cu c n nc Cc-lc th bn tri ngc vi bn nguyn ca Pht A-di- ri nn n khi rt c kh nng l ma qu hin hnh Pht, B Tt la di h. Trong trng hp ny, bin php duy nht c th dng l mi cc v thin tri thc c duyn vi mnh n gip , khai ng, nim Pht, to tr duyn lnh xua ui ma qu n quy ph. 29 - Thn trung m l g ? Trung m cng gi l trung un, hay trung hu. Sch Pht gi m hay un l ch sc, th, tng, hnh, thc (5 un). Nm un hay nm m l nm nhm nguyn t to thnh chng sinh trong ba ci. m l t dch c, t i nh ng tr v trc. Un l t dch mi sau i ng. Chng sinh trong ba ci cng gi l 25 hu. Hu (tn ti) chnh l nm un. V b nm un lm cho nguy khn, hn ch nn khng vt khi ba ci. Gii thot khi vng sinh t tc l vt khi ba ci ca nm un. Trong dn gian Trung Quc c cu "Vt ra khi ba ci, khng cn trong nm hnh". Cu ny i khi nim un ca Pht gio thnh nm hnh : kim, mc, thy, ha, th (ng hnh). Tht ra ng hnh tng sinh tng khc thuc v th gii vt cht (tng sinh v xung khc nhau). Sc un trong nm un ca Pht gio bao qut c nm hnh ri. Bn un cn li thuc th gii tinh thn. S kt hp tinh thn vi vt cht to ra hin tng hot ng ca chng sinh trong ba ci. Theo lun "Cu x", quyn mi th thn trung m ch Phn c nm ngha: sinh thn, cu sinh, n hng liu, trung hu, sinh khi.

 sinh thn l do tm cu c ti sinh thn. Cu sinh l thng xuyn tm kim ni c th ti sinh. n hng liu l t duy tr mnh nui sng mnh bng cc mn n thm tho mnh a thch. Trung hu l vo thi gian qu gia cht v ti sinh. Khi l xut hin sau khi thn i sng trc cht i. Thn trung m c phc bo tt th c n loi hng liu tt. Thn trung m "v phc" th phi t nui dng bng thc n hi thi. Ni chung, thn trung m thy c nhng s vt m mt tht ca ngi sng khng thy c. V thn trung m tn ti bao lu th c nhiu thuyt khc nhau. C thuyt ni thn trung m tn ti cho ti khi no ti sinh, d lu bao nhiu cng gi l thn trung m. C thuyt ni thn trung m ch tn ti c by ngy, cht ri mang mt thn trung m khc, cho n khi ti sinh ri mi thi. Thuyt c nhiu ngi chp nhn nht l thuyt ca "i t b sa lun", cho rng thn trung m ch tn ti trong 49 ngy. V vy m c tc l lm Pht s nh cng trai, b th, lm cng c siu vong linh trong thi gian 49 ngy sau tang l. Cng vong linh 49 ngy tr thnh mt truyn thng tn ngng Pht gio. Thc ra, chng sinh trong ba ci sau khi cht u tri qua mt thi k ca trung m, trc khi ti sinh vo mt thn khc. Ch c chng sinh ci v sc gii thng xuyn trong cnh thin nh, khng c sc un, nn khng c thn trung m. Theo Kinh "i bo tch" quyn 56 (Hi nhp thai tng), th thn trung m ca chng sinh t a ngc c dung mo xu x nh ci kh b thiu chy. Thn trung m ca chng sinh chuyn t loi sc sinh c dung sc nh khi en. Thn trung m ca chng sinh chuyn t gii qu i c dung sc nh nc, thn trung m ca chng sinh ci ngi v ci tri c dung sc mu vng, thn trung m ca chng sinh chuyn t ci sc gii c mu trng p. Do vy, hnh trng ca thn trung m c th c hai tay, hai chn bn chn, nhiu chn hay khng c chn u do hnh tng ca chng sinh i trc m hnh thnh. Lun "Cu x" quyn 9 cho bit, thn trung m ca ngi thuc dc gii c thn nh ca cu b 5, 6 tui, thn trung m ca v B Tt ci dc gii c thn nh thn ca ngi trng nin vi tng mo p , khi nhp thai v sinh ra u c ho quang chiu sng. Thn trung m ca ci tri thuc sc gii c thn hnh trn y nh khi cn sng. Theo "i tha Ngha Chng" quyn 8, chng sinh hai ci dc gii v sc gii ni chung u c thn trung m. Ch ring loi chng sinh thng thin (thin bc cao) hay chng sinh cc c, sau khi cht hoc vng sinh Tnh , hay l cht c thn trung m. Chng sinh phm ti ng nghch b a ngay ci c, khng c thn trung m. Li theo cun "Gii thch cc mi nghi ng v vng sinh Tnh " quyn 2, cng c hai cch gii thch : Mt l vng sinh Tnh khng c thn trung m v sau khi cht lp tc ha sinh vo ci thanh tnh nn c thn trung m. Nhng thn trung m vt mi vn c Pht , ch trong thi gian bng ngn tay, v trung m c nui dng bng hng thm ci Pht. Nh vy, cn c vo kinh lun dn trn y, tt c chng sinh ci dc gii v sc gii, ngoi nhng chng sinh cc thin hay cc c ra, u c thn trung m. Trong giai

on thn trung m, chng khng thuc bt c mt ci sng no. Nhng khi c nhn duyn chn mui th chng ti sinh, hoc theo hnh thc thai sinh hay ha sinh v.v Nhng trc khi ti sinh vn c phng php gip cho c th ti sinh theo hng tt. Cc phng php l c nghe Pht php, c ngi thn v mnh m b th, cng dng, lm cng c v.v c th nh hng ti hng u sinh ca thn trung m. Ngc li, nu gy on hoc nghip chng nng n, li do tc ng xu ca ngi thn hay k th, thn trung m c th v m a vo con ng c. V vy, m Pht gio Ty Tng rt ch bin php siu thn trung m. Hin gio cng ch trng h nim v siu trong vng 49 ngy. Cn Pht php cu thn trung m th nn mi thn trung m nghe Pht php, r b mi oan kt trong tm ca thn trung m, gim bt phin no, ly sc mnh ca Pht php khin cho qu thn c duyn c hoan h v.v Nh tt c nhng cng c y m kt thin duyn, gip cho thn trung m c siu . Cn i vi nhng ngi thng thin hay cc c khng c thn trung m th cng d hiu. Cng nh ngi hc gii, tt nghip xong, c th c i hc nc ngoi ngay hoc l c c quan, x nghip mi ra lm vic ngay, khng phi ch i thu xp cng tc. Tri li, c ngi sng lm nhiu iu c, lc cht, ti sinh lm gia sc, lm b, lm g, d ri nht nh s b git tht. Nu tch c lm thin, c nim tin su sc, c sc pht nguyn kin cng th nht nh khng phi lo s a vo ba ci m c th vng sinh Tnh . i vi ngi tu hnh B Tt cng vy, d c vng sinh Tnh hay ci Sa-b, th khi lm chung, khng c chuyn bng hong ch i m lp tc ha sinh cc ci Pht hay l ti sinh vo cc ci lnh tip tc tu hnh B Tt, khng cn c thn trung m, cng khng cn c ai t chc siu cho mnh. 30 Thuyt anh linh (tr con cht non) gy ha c cn c khng ? My chc nm li y, i Bc cng nh cc khu vc khc c ngi Hoa lu hnh truyn thuyt tn ngng Anh Linh. Anh Linh l linh hn tr con cht do ngi m b lu sn, hoc cht trong bng m, hoc lt lng m vi ngy ri cht. Ngi ta cho rng nu anh linh khng c siu , th n s dng nhiu phng thc, hin tng lm hi thn thuc, bo on vi ngi n c on th v.v lm cho gia nh bt an, x hi khng hong. Tt c nhng iu u l nhng hu qu, nhng gnh nng tinh thn sinh ra t s tit dc, t vic ngi ph n c mang trc khi kt hn hoc khng kt hn. V vy m c mt s nhn s lin tc ng qung co trn bo ch v vic cng dng anh linh, siu anh linh tr b mi chng ngi, nguy him do anh linh gy ra v dn chng cun sch "Trng th kinh". Li c ngi tuyn b c th dng ph ch bin anh linh thnh lnh tr con dng lm thm t i d la chuyn ring t ca ngi khc, cung cp tin tc thm ch c th sai kim lnh tr con git ngi ngoi ngn dm m khng li du vt g. Loi truyn thuyt nh vy, tt nhin khng phi l ca o Pht, cng khng phi l loi tn ngng tng lu truyn mt thi i lch s nht nh hay mt khu vc nht nh.

T khi thuyt anh linh c lu truyn n nay, ngoi cha m v gia nh ca nhng ph n b lu sn gp kh khn, cng c mt s ngi gp phi mt vi hin tng k d v tinh thn hay vt cht, bn nghi ng l qu thn can thip hay l anh linh tc qui, ta h trong khng gian sng ca chng ta ni no cng c anh linh ch c hi ra tay, lm hi ngi. Tht ra, theo quan im Pht gio, mi ngi u bnh ng, sinh mng ca ngi tuy c di, c ngn, nhng cht ri ai cng ging nhau, ngi ln hay tr con sau khi cht u c thn trung m. Sau 49 ngy, h u chuyn sinh, hoc lm ngi, hoc ln ci tri, hoc lm qu thn, lm chng sinh a ngc, khng c chuyn anh linh ca tr con cht, tc oai tc qui gia loi ngi. ng l c mt s ngi lon tng thy g ha quc cho rng bn thn thy hin tng oan hn ca anh linh nn lun b m nh. Nhng ch yu l do nhn t tm l to nn. Cho d c thn lc t bn ngoi quy ph cng khng th khng nh l do anh linh tc qui. Ngi ta lo s i vi thuyt anh linh c th l do quan im tm trng thiu nhi. Tr con khng hiu bit th hi nhi li cng khng bit, khi n lm n th cha m la. Nu hi nhi sut ngy khc, m khng ng m li khng phi v bng i th phi c ngi b n, sn sc, v v n. Gi s c chuyn anh linh quy nhiu, th anh linh khng bit g, d c tng kinh, thuyt php n cng khng hiu, khng cm ha c n. Trc tnh hnh , c mt s k u c trc li, ru rao rng h c php thut siu c bit c th gii quyt vn anh linh. Theo kinh Pht th chng sinh t khi cht cho n lc ti sinh, tri qua giai on thn trung m, hnh th ging nh khi cn sng, nhng c phn nh hn. Hi nhi vn khng bit g, thn trung m ca hi nhi lm sao m tr cu tr on c. Thm ch, kt thc giai on thn trung m, hi nhi c th ti sinh lm qu thn v thng c thn thng, thn th nh nhm, rt d dng cm ng v cm ha. Do vy, tuyt i khng c xem hi nhi sau khi cht nh nhng hung thn c qu. Theo tri thc ph thng ca o Pht th d ngi gi hay tr, tui nhiu hay t, sau khi cht, h hng thn thch nn t chc cng dng Tam Bo, cu cho vong linh ngi cht c sinh vo ci lnh hay vng sinh Tnh . Khng c php mn ring bit no dnh ring siu cho vong linh hi nhi v tr con cht. Cn cun "Pht thuyt trng th kinh" k chuyn Pht thuyt cho mt ph n, do vn gia nh m git a con mnh hoi thai 8 thng. Pht ni vi b ta : "Ti st thai cng nng nh ti git cha, m, git La hn, lm Pht chy mu v ph ha hp Tng vy. Mun sm hi ti th phi th tr cun "Trng th kinh" ny, hy chp li, c tng, hoc t mnh chp, hoc nh ngi chp, nh vy s khng chu ti bo m cn c sinh ci Tri Phm Thin". Kinh ny cng khng ni n vn siu anh linh. Cun kinh nhn mnh phi bo v thai, xem st thai l ti nng ngang vi 5 ti ng nghch. Nhng kinh ny, v khng thch hp, nn khng lu hnh nc ta. Ngoi ra, c truyn thuyt ni Nht bn, c chuyn anh linh cu xin B Tt a Tng siu . Chuyn ny cng khng ph hp vi lch s tn ngng B Tt a Tng. Trong dn gian Nht bn, ch t th k 11 tr i, mi c ghi tp tc th nh a Tng cu tr

bnh v ko di tui th. Dn dn, trong dn gian, ngi ta bin a Tng thnh v thn bo h hi nhi, nhng vic ny cng khng c quan h g vi vic anh linh tc qui c. Phong tro cu siu cho anh linh hin nay d l c thin hay l v trc li, u khng quan h g ti truyn thng Pht gio c. 31 - Quan im ca Pht gio i vi linh mi ? T thi c i, linh mi l nam th gi l ng ng (Wizard), l n th gi l b ct (Witchi). Danh t tn gio gi l thy ph thy (sorcier) cng gi l php s cha bnh (medicine man), gi l thut s (magician). Xibri v Bc , Alasca, gi l Shaman. Cc danh t trn nhm ch mt loi ngi tin l c thn thng, c th tip xc vi qu, vi thn v.v H c kh nng dng qu thn ny xua ui qu thn khc hoc l nh qu thn gip cho nhng ngi nht nh, gip h khc phc kh khn trong cuc sng hng ngy hay l p ng nhng c mun ca h. V vy, i vi nhng nhc im tm l hay sinh l ca con ngi, h c nhng quan h hiu bit nht nh. T khi c loi ngi n nay c s hot ng ca h. Loi linh mi cao cp c gi l T s, l Tin tri, Thin s, hay l Thnh v h tr thnh trung tm ca tn ngng cc tn tn gio. Vo thi k o Gia-t chim u th chu u, cc linh mi ng ng b ct thuc cc o gio khc u b tiu dit gn ht. Trung Quc, bn ph thy, b ct ng ng thng hay tc oai tc qui, l ngun tai ha ca nhn dn, cho nn Khng T c ch trng khng bn ti "qui lc lon thn". V sao gi linh mi l "qui lc lon thn" ? l v sc mnh linh thing ca chng khng xut pht t mt l do no ht, th gii qu thn khng c mt tiu chun o c hay trt t nht nh no ht. Thng thng chng n dy ngi lm iu thin nhng mt khi c mu thun, xung t quyn li vi bn ph thy v linh mi th chng phao n, ba c mi chuyn, lm in o phi tri, m hoc nhn tm. V vy, cho nn t xa n nay tn ngng linh mi ca tn gio dn gian Trung Quc tuy c lc chm lc ni, nhng cha bao gi thnh t c. Theo lp trng Pht gio lm iu thin, tch ly phc c l nh gi gii, b th m c phc bo ci Tri, ci ngi. Theo quan im nhn qu th gieo nhn lnh c qu lnh, gieo nhn c c qu c. Nu gp tai nn, mc bnh v.v th phng php tt nht l sm hi, tch c gi tin lnh, ni li hay lm vic tt. l nh tu phc, lm lnh m c che ch, ph h ca ch Pht, B Tt v cc thin thn h php ch khng cn thng qua linh mi, nh qu lnh ui qu d, thn lnh ui thn c. Linh mi ng l c tc dng nhng tc dng ca n ch l tm thi ging nh khot tht mnh p vo vt thng ca mnh vy, ch khng phi thc s gii quyt c vn . Cu s gip ca linh mi, nhn b ngoi th hnh nh vn c gii quyt, nhng thc cht th mu thun, vt thng ngy cng c khot su thm, cng nh ht thuc phin hay chch mocphin, cng say cng m. Nhng ngi dn bnh thng nhiu khi rt kh tnh to trong vn ny. Cng nh con c knh ngoi bin, tm khng ra thc n phi gm ci sng ca mnh cho i. l bin php khi khng tm ra bin php. l con ng cht bi v lm tri vi quy lut nhn qu v quy lut t nhin.

Cu linh mi, i khi cng gp may nhng ch l huyn gic m thi. Ngi hc Pht khng nhng khng c lm linh mi, cng khng c gn gi vi linh mi, m phi da vo s ch o ca Pht php, t mnh n lc, trnh c, hng thin, t mnh to ra tin sng ln cho mnh. Sc mnh ca linh mi l n t qu thn, m qu thn i n khng lng, khi cu c v thn ny, khi cu c v thn kia. Nu qu thn b linh mi m i, th linh mi tr thnh bt lc, v nng hn c ngi bnh thng na. Linh mi bnh thng gip ngi tr bnh, tiu tai, tr lon v.v Nu bng chc qu thn b linh mi m i, th linh mi lp tc chu c bo trng pht. Chnh v s qu thn b i nn linh mi thng xuyn by t mi phng tin, nghi thc thnh cu qu thn, nhm mc ch qu thn ph h.
CHNG 05

32 - Quan im ca Pht gio i vi thn thng v quyn nng siu nhn Pht gio tha nhn c php thn thng. Phm phu cng c th chng c nm php thn thng. Bc Thnh xut th chng c su php thn thng (lc thng). c Pht c ba minh, su thng. Nm thn thng l : Tc mng thng, bit c i sng qu kh. Hai l Thin nhn thng, bit c i v lai, thy c xa ngoi tm nhn ca mt tht. Ba l Tha tm thng, bit c hot ng tm nim ca ngi khc. Bn l Thin nh thng, nghe c nhng m thanh ngoi tm nghe bnh thng. Nm l Thn tc thng, tc l c th bay nhanh, bay xa, i li trong nhy mt. Nm php thn thng ni trn u l php hu v, hu lu, do trnh dng cng m phm vi hot ng c th rng hp, thi gian duy tr c th di hay ngn khc nhau. Nm thn thng khng c quan h vi o gii thot, tt nhin cng khng phi l o B Tt. V vy, bc Thnh phi cu cho c Lu tn thng. Lu tn thng l ph c ng chp chng c Nit-bn. Tiu tha l A-la-hn, i tha l B tt s a, v t Tht a, tr ln. Ch c Pht l chng c ba minh tc l Thin nhn minh, Tc mng minh v Lu tn minh. l v ch duy nht c sc mnh thn thng ca Pht l trit , cu cnh, vin mn, v ngi, l phng tin chng sinh ch khng phi thi th php l. Mt s ngi tu ngoi o, nh cm ng vi qu thn m sai khin c qu thn hay l b qu thn sai khin, cho rng chng c ba minh su thng. l iu ht sc u tr v nguy him. Thn thng i hi nhng php tu nht nh. C php thn thng nh tu nh m chng c. C php thn thng nh tr ch m chng c. Tu nh m chng c thn thng, trc ht l nh tp trung sc ch , tng cng sc mnh ca tm, dng tm nim lm cho cc quan nng ca thn mnh tip xc, giao tip vi t lc v in nng ca v tr, t ti mt trnh no th pht sinh ra thn thng. Mi vic u din ra trong th gii vt cht. Khng c iu kin vt cht, php thn thng s khng th thi th, biu hin c, cng khng th luyn thnh c. Cho nn, ni cho ng o l th cc nh duy vt cng c th chng c thn thng.

Cn tr ch m chng c thn thng l nh tr mt cu ch hay l tr mt s cu ch nht nh m cm thng vi qu thn, sai khin qu thn hay b qu thn sai khin. Sc mnh ca ch nh chng ti gii thiu mt chng ring, l ch n i biu cho uy lc ca mt s qu thn nht nh nn tr ch c tc dng cm ng nhng qu thn . Nu so snh hai loi bin php chng c thn thng trn y th c th kt lun : Trong bin php th nht nu nh lc st km th php thn cng mt. Trong bin php th hai nu qu thn b i hoc nu phm iu cm k th php thn thng cng mt. Sc mnh ca qu thn c th biu hin theo hai phng thc : mt l da vo qun nng thn kinh ca ngi m xut hin. Hai l thng tin ni nh vo tai ngi. Phng thc th nht v th hai u do cm ng m c, ch khng phi t mnh chng c thn thng. Nhng phng thc cm ng thng qua quan nng thn kinh d lm cho ngi ng nhn l mnh c thn thng. Bi v, thn thng khng th i ngc l nhn qu, khng th thay i nhng s vic ri, m ch c th d bo c tin tc tng lai hoc tin tc t ni xa. Do , m ch c kh nng tm thi chng hay ln trnh s c. Thn thng cng ch l mt trong nhng hin tng t nhin, khng th i ngc vi quy lut t nhin. V vy m ngi c php thn thng, ngoi vic lm nhng vic d l m hoc ngi ra, khng th gip ch g cho tnh hnh hn lon ca x hi, cng khng lm cho nhn tm bt phn lo lng bng hong. Ngc li, ngi am m php thn thng s tch ri cuc sng bnh thng. V vy, khi cn ti th, c Pht khng cho php t lm dng php thn thng. Cc t A-la-hn, khng phi v no cng c thn thng. Dng thn thng c th nht thi cm ha chng sinh, nhng khng th nhip ha chng sinh lu di c. Trong hng ng tkhiu gii thn thng nht c i-Mc-Kin-Lin. Trong hng ng t-khiu-ni, thn thng nht l Lin-Hoa-Sc. Th nhng, Tn gi Mc-Kin-Lin b ngoi o dng gy p cht. Cn T-khiu-ni Lin-Hoa-Sc th b gy st ca -B-t-a nh cht. Chnh v vy m cc v T-s qua cc i n cng nh Trung Quc u rt t dng thn thng truyn b Pht gio. Nh mi ngi u bit, ti cao nguyn Ty Tng trong ni cao rng su, c nhng ngi tu theo Pht gio, tp thin nh v chng c cc php thn thng. Trong h, c ngi c kh nng gi gi, lm ma, rc ht u thnh binh tng, c th phi kim chm cht ngi cch xa mun dm. Th nhng, trong lch s ca Pht gio Ty Tng xy ra php nn mt vi ln, Pht gio b bi xch v tiu dit, thn thng mt hiu nghim. Ngay i Loan, hin nay cng khng t ngi chng c ba minh su thng, th nhng o ny hu nh nm no cng c bo t ng t, l lt v nhng t nn lu manh trm cp, th ph gy ri lon cho x hi. Cc v c php thn thng lm g cho i Loan sng an bnh, trnh c thin tai. Xem th mi bit, sc mnh ca nghip, cng nghip v bit nghip, l kh chng . M tn php thn thng ca qu thn ch lm cho tnh hnh cng kh khn phc tp thm, ti sn cng b tn tht nhiu thm, hao tn nhiu thi gian v tinh lc hn. V vy, m Khng T khng chu ni chuyn "Qui lc lon thn". Trong thi i x hi vn minh v tr thc ph cp ngy nay, phi ly Pht gio chnh tn m mang tr tu, khng nn

am m php thn thng k l. Bi v, trn thc t cng ch l huyn thut ca hin tng qu thn m thi. 33 - Ng nhn (nm con mt) l g ? Chng ta thy trn mt s nh, tng Pht gio c nhng mt ngi c ba con mt, tc l gia hai mt c thm mt mt na. Thc ra, ngi khng th c ba mt. Con mt th ba ch c ngha tng trng, ngha l ngoi hai mt tht ra, cn c mt ca tm (tm nhn). ngha ca tm nhn c su c nng. ngha nng cn ca tm nhn ch hot ng t tng ca con ngi thng thng. V ngha thm su ca tm nhn th phi ni ng nhn (nm mt). Theo thuyt ng nhn th ngoi con mt tht ra, cn c bn loi tm nhn na, vi trnh cao thp khc nhau. Ci gi l ng nhn, ch cc loi cng nng kho st s vt v hin tng t u n cui, t gc n ngn trong qu trnh tu o, t a v phm phu cho ti qu v Pht. C ngi gi mt l ci ca tr tu, l ca s ca linh hn. Con mt gip phn bit s vt, tng trng tri thc. Cng phu tu tr cng cao th phm vi ca tm nhn cng m rng. Mt tht ca phm phu l do cha m sinh ra, nn tm nhn, phm vi nhn b hn ch. Nhng vt qu nh, qu ln, qu xa, qu gn u khng nhn thy, sng qu hay ti qu cng khng nhn thy. Nu chng c thin nhn th trong th gii vt cht, c th nhn mt cch t ti, khng b hn ch bi khong cch, th tch v nh sng. Cc ci Tri cng c th bc, trnh cao thp c chia thnh a C Thin, Khng C Thin v Thin nh Thin. Loi Tri cc ci a C Thin tc l cc loi qu thn phc c i tng ca tn ngng dn gian. Bn Thin Vng, cc Thin Thn ci Tri ao Li, cc loi tri cc ci tri Khng C Thin tc l cc ci tri thin thn dc gii t D Ma Thin n ci tri Tha Ha t ti. Cn Thin nh Thin gm 22 ci tri Sc gii v V sc gii. Th bc v trnh cng cao th cng nng ca thin nhn cng ln. Ni cng nng ca thin nhn th ngoi vic khng c s hn ch cng khng c s ngn cch chng ngi, khng cn c nh sng phn chiu m ch cn tc dng sc tinh thn m thi. Thin nhn nh tu chng m c hay nh phc bo m c. Cc qu thn ni chung u c thin nhn, t hay nhiu, trnh cao hay thp. y l trng hp c phc bo m c. l do qu thn khng b s rng buc ca thn xc ch c hot ng ca sc mnh linh thing cho nn t b vt th gy chng ngi. Cc linh mi ni chung c thin nhn do da vo qu thn cm ng c th thy nhng s vt m con ngi khng th thy c. Ngi ta c thin nhn nh c tu thin nh. Tuy nhin mc ch ca tu thin nh khng phi l c thin nhn. Tuy rng, c nhng phng php chuyn tu thn thng nhng tu c thin nhn cha chc chn nhp c thin nh. Ngoi nhng cng nng k trn, thin nhn cn c th thy c nhng hin tng, s kin xy ra. l do hin tng no pht sinh cng c quan h nhn qu ca n. c nghip nhn to ra, th tt nhin c qu bo. D hin tng xy ra nhng nhng lc lng to ra hin tng sm hnh thnh, v nu khng c nhn t no khc tc ng vo, th hin tng tt yu s xy ra. V vy, ngi c thin nhn c th bit c chuyn v lai. Nng lc thin nhn cng mnh cng c kh nng thy xa v chnh xc. V sao ni chnh xc ca thin nhn ? y l do thin nhn cng khng hon ton ng tin cy, bi

v nhn t mi lun xut hin lm cho s vic d bo c th khng xy ra hoc l tuy c th xy ra nhng bin dng. Vn php l do duyn sinh, duyn bin th cc php cng bin. V vy Pht php khng chp trc vo thin nhn, cng khng khuyn khch ngi ta tu tp c thin nhn. Ci gi l ng nhn (nm mt) tc l ngoi mt tht v thin nhn ra, cn c mt tr tu (tu nhn), mt php (php mn), v mt Pht (Pht nhn). Tu nhn l con mt tr tu. Cc v A-la-hn u chng c tu nhn, thy r 12 nhn duyn v s lun hi sinh t thot khi vng sng cht lun hi, khng cn b thn tm rng buc, la nm un, vt ba ci. Trong th gian cng dng tr tu, nhng vi ngha tr tu th gian, cn chp ng. Cn tu nhn ca bc A-la-hn l v ng, khng cn chp trc. Cn Php nhn (con mt php) ca cc bc B Tt t S a tr ln th c kh nng thy c bn tnh, tc php tnh ca vn php, thn chng c mt phn php thn ca Pht. Php thn ca Pht ph bin khp ni, khp mi lc, khng phi l sc, khng phi l khng c sc, khng phi l c tng, khng phi l khng c tng v.v Ni rng, tt c l php thn, cng c th tt c u khng phi l php thn. i vi ngi chp th, th tt c u khng phi php thn, nhng i vi ngi khng c chp th, th tt c u l php thn. V B Tt c y php mn c gi l i s php thn, l nhng iu m phm phu khng th tng tng c. C hai loi v ng : nhn v ng v php v ng. A-la-hn chng c l nhn v ng, b c nhn ng chp. Cn chng php v ng, la b php ng chp, l B Tt t S a tr ln. A-la-hn b c nhn qu chp, chng c tu nhn vt khi ba ci, B Tt tin xa thm mt bc na, la b php ng chp, chng c php thn, chng c php nhn, tuy trong ba ci nhng khng b hn ch bi sng cht nn c gi l i s php nhn. C mt s ngoi o t xng l Pht php, lun tuyn b mnh chng thc tu nhn hay php nhn. K thc, ngay c thin nhn h cng khng chng c, m ch l tc dng phn x ca vn ng kh mch, hay l sc mnh linh thing cm ng ca qu thn m thi. Cn Pht nhn th c tt c cng nng ca bn loi nhn k trn chnh l ton b tr tu, l bn thn "i vin cnh tr" (gng tr tu ln) cng gi l i vin gic, cng gi l v thng b . 34 - Quan im th k ca Pht gio l th no? Th k (ryakarama) l danh t chuyn dng ca Pht gio, l mt trong 12 b kinh. ngha ca th k l d bo chng sinh pht tm b-, nht nh s thnh Pht. Ngy xa, trong thi i ch qun ch, ngi con trai u tin ca vua phn ln c chn lm Thi t gi l th k. Trong bui l, n thng ly nc bn i dng ri ln u. Thi t (gi l Qun nh), nhm tuyn co cho thin h bit Thi t nhn l Qun nh s thng tr t nc v nhn dn trong bn bin. Trong kinh Pht, th k l Pht d bo thi gian cc t ca Ngi s thnh Pht, chng o B-. Th d, trong kinh "Php Hoa" c mt phm gi l "phm th k". Trong phm ny Pht th k cho 500 v A-la-hn s thnh Pht. Thm ch, c -B-t-a, ti c ty tri cng c th k. T tng th k ca Pht php l ai ai cng c thnh

Pht. Khng k ngi no, nu tu hnh theo Pht o, th u cn c vo cn tnh v php mn tu hnh ca ngi , thi sing nng hay li nhc m phn on ngi s thnh Pht nhanh hay chm. Ai c t cch c Pht th k ? Chc chn phi l v B Tt t trnh bt thoi. Trong kinh "Php Hoa", cc v A-la-hn c Pht th k thc ra u l cc v B Tt i tha. Nhng nhng ngi theo i tha, nhng ngi tu theo Tiu tha chng qu Thnh t S qu tr ln cng c th k s thnh A-la-hn. chng s qu (Tu Hon) th sau by ln sinh t lun hi s chng qu A-la-hn. Nu chng qu Thnh th ba th ch ln ci Tri mt ln ri chng qu A-la-hn, y khng cn ai tr li nhn gian na. V vy, Pht c th thy tm hnh v lch trnh tu hnh ca tt c chng sinh r rng nh trong lng bn tay. Khi hnh gi t c qu v bt thoi, th tin trnh tng lai rt r rng v Pht c th th k cho hnh gi . Th k khng phi l d bo, khng phi l suy on, cng khng phi l nh mnh. Ngi th k cng nh ngi hng dn, cng nh ngi gio s c th tuyn b vi hc sinh mi vo hc, hc xong my nm th s tt nghip. Trong chuyn ny, khng c cht g thn b c. Thin tng Trung Quc, trc y khng c chuyn th k v nghi thc th k. Nhng gn y, trong tng lm tu vin chn ngi k v tr tr cha hay tu vin sau khi chn la xong cng tin hnh theo nghi thc th k. V ngy xa, vic truyn php th k thc ra l truyn tm php, ly tm n chng tm, khng cn c nghi thc, cng khng cn c vn t chng minh. M ngi c truyn tm php cng khng nht nh phi lnh chc tr tr tu vin. Nhng nm v sau ny, trong thin lm Trung Quc, khi th k, c ban giy t chng ch, nhng ngi c th k cng khng nht thit l nhng ngi c kinh nghim chng ng. Mc ch ca th k l hp thc ha v tr tr ca ngi c la chn. C th ni, phn ln l c th k trn danh ngha, khng phi l th k thc s, mt i ngha ban u l truyn tm php. Mt vi v tu hnh c kinh nghim thn b thng t chc nghi thc th k cho ngi khc. Nu ch l vic d bo nhng vic xy ra trong sinh hot bnh thng th ch l vic lm ca bn linh mi, ng ng, b ct khng phi bn y. Nu c ngi th k cho cc t ca mnh thnh Pht hay A-la-hn. Th l i vng ng, h khng phi l Pht, sao li c th th k cho ngi khc thnh Pht, hay l thnh A-la-hn c ? Nu h t xng mnh l Pht nhng trong kinh Pht khng thy c Pht Thch Ca d bo trc khi c Pht Di-Lc xut hin, c mt v Pht no khc ging sinh th gian ny. c Pht Thch Ca khng th k cho anh ta th lm sao anh ta c th th k cho ngi khc c ? Hin nay, c nhiu ngi t xng l Pht hay i B Tt. H cng biu hin thi t bi v cu vt chng sinh, nhng trong thn tm ca h l mt khi ng mn ln. K thc h ph nh gio php ca Pht Thch Ca, do khng phi l Pht gio chnh tn, thc lng quy ngng Tam Bo, cn phi bit phn bit iu . Cc bc i tu hnh chn chnh phi sng vi thn phn nh nhng ngi phm phu bnh thng. Nu khng th rt c th lm bn vi ma, qu, thn. c Pht Thch Ca thng nhn mnh vai tr ca Pht hot ng vi thn ngi, v trong th gii loi ngi. l

v Pht ly nhn cch lm bn v, c nhn cch kin ton. V l do , i s Thi H xng thuyt "Nhn thnh tc Pht thnh". 35 - Pht c phi vn nng hay khng ? Chng ta c th ly mt cu chng minh tr tu v phc c ca Pht l su hay nng, ln hay nh. l cu "V tri thc ton tri. V nng tc ton nng". V tri khng ging nh ngu si. V nng khng ging nh bt lc, hu v v l hai mt ca cng mt th. Hu c trong v, v bao hm c hu. Ch c "V" mi c th bao gm ton th. Cn "Hu", d su rng to ln nh th no cng u l hu hn, khng th no bao gm tt c c. Pht l con ngi phc c, tr tu vn ton cho nn khng ly hnh tng hnh dung c, cng khng th ly hu v phn on c. Nu ly bn thn ca Pht ni, Pht l ton th, ly ton th php gii lm thn cho nn gi l php thn. Php gii c khp mi ni mi lc, php thn hin din trong ht c khng gian, thi gian ca php gii v s cm ng ca thin cn chng sinh nn ty ni, ty thi, di nhng hnh thc khc nhau m biu hin thnh ha thn v l ha thn th phi cc b, chu s hn ch ca thi gian, khng gian, khng th i biu cho ton th, khng th l ton tr, ton nng, m ch c nhng chng sinh c thin cn phc c mi c th tip xc v cm nhn s tn ti ca Php thn. Nhng khng l bn lai din mc ca Pht. ch l kt qu cm ng ca chng sinh m thi. V vy, kinh Php Hoa ni : "Pht v mt i s nhn duyn m xut hin i". Cng tc l ni, do thin cn ca chng sinh ci Sa-b ny cm ng m Pht Thch Ca xut hin. V vy, kinh Php Hoa ni Pht Thch Ca l tch Pht. Tch Pht l ha thn cn thn Pht ch thc l php thn v bo thn. Pht Thch Ca tt c cc hin tng nh sinh, gi, bnh, cht v tu o, thnh Pht, nhp dit. ng nhin khng phi l Pht thc s, tc l chn Pht. Chn Pht l khng c hnh tng, m tc l ht thy hnh tng. Cng tng t nh "Thn" trong "phim thn lun", nhng li khc. Thn trong phim thn lun hin din khp mi ni, mi lc, thn c mi ngi thng yu nhng thn khng th thng yu ngi. Php thn ca Pht cng hn ch cht no c y tt c mi sc mnh ca phc c v tr tu, c th tip thu yu cu tt c mi chng sinh v p ng mt cch thch ng, nhng vn nh nh bt ng, khng c to tc g ht. V vy, ng v php thn v bo thn ca Pht m ni, Pht l ng ton tri, ton tr nng, m tc l v tri v nng. ng v ha thn m ni th khng nh vy. S ton tri, ton nng ca Pht khng ging nh tr "thng vn nng" ca thn gio, Pht khng phi l ng Vua trn mt vn ng Vua (vn vng chi vng), Pht khng th thay i nghip lc ca chng sinh, m ch c th gio ha chng sinh t mnh n lc thay i vn mng ca mnh, nhng cn phi xem xt c iu kin ca bn thn chng sinh na. Trong kinh Pht, c v d : Lng t bi ca Pht nh nh sng mt tri chiu khp ni, cn c chng sinh khng k ln hay nh u c nh sng mt tri chiu sng, nhng li ch tip thu c vn khc bit rt nhiu gia chng sinh vi nhau. C ngi mi sinh ra m c hai mt, tuy trong nh sng mt tri m khng thy nh sng mt tri nh th nao ? Cn trng sng di t, v nhng vi sinh vt ni ti tm, tuy cng trc tip hay gin tip cm nhn c nh sng mt tri, nhng chng khng th bit c li ch ca

nh sng mt tri l th no ? Ngay c khi Pht Thch Ca cn ti th, ti nhng vng c Ngi gio ha, cng c rt nhiu ngi khng bit Pht l ai ? Ch Pht ba i, khi cn hnh o B Tt, u pht nguyn thot ht thy chng sinh. Cc c Pht tuy thnh Pht ri nhng vn cn v lng chng sinh cha c nghe bit Pht php. Cho nn Pht khng phi l ton nng vy. Khi Pht cn ti th, Ngi cng ni l khng th thot cho nhng chng sinh v duyn khng chuyn c nh nghip ca chng sinh. V vy, khi Pht Thch Ca cn ti th, tuy vua Lu Ly x KoSaNa dy binh tn st dng h Thch Ca, m Ngi khng c cch no dng php thn thng ngn chn c v thm st. Nhng c Pht c th dng Pht php du dt chng sinh tu thin, tu phc, tr tai, min ha. V vy ni l Pht chng sinh nhng thc ra l chng sinh t nu khng th lm tri vi quy lut nhn qu t nhin. Ni v s ton tr ca Pht, th Ngi bit r quan h nhn duyn v nhn qu ba i ca tt c chng sinh, v khc vi chng sinh, Pht khng b s hn ch xa, gn, rng, hp ca thi gian v khng gian. bt c ni u v lc no, Pht cng bit r tt c v ton th. Chng sinh nh c tr nh m bit c qu kh, nh vo thn thng v cm ng, bit c qu kh v v lai. c Pht nh s thc chng ton b m bit r tt c, nhng trong mt thi im nht nh Ngi khng th thuyt minh tt c. i vi thi gian v khng gian, s hiu bit ca Pht l ton din v ton b khng c s hn ch xa gn hay rng hp, Pht c th ni v qu kh v v lai ca bt c mt chng sinh no, th nhng khng th ni ht c, d c tri qua v lng v kip. V vy, ch tr mt s t trng hp ngoi l, c ghi trong kinh sch, cn th c Pht khng th ni ht c qu kh v lai ca mi chng sinh. Pht khng ni nhiu n chuyn v lai v qu kh, m ch cn nm bt mt nim hin tin. Trn thc t trong mt nim , bao hm ton b qu trnh cho n lc chng sinh thnh Pht, k c tm l th, nm nguyn tc l th , khai pht tr tu ca tm l c th t ti mc ch ton tr. Tuy Pht l ton tr, nhng khng phi l vn nng. V vy cnh gii ca Pht gi l khng th ngh bn, khng th ly tm chng sinh m o lng, dng ngn ng bn lun c. 36 - Sau khi thnh Pht, cn th bo hay khng? ng nh vy, thnh Pht ri cng vn cn th bo. "Lch s ca cc Pht Thnh v cc bc v nhn trn th gian ny, cha ng bit bao nhiu s khng nh . Nh Gi-su b mn phn bi cui cng phi cht ng inh trn thnh gi. Khng T phi nhn i t Trn, Vn Thin Tng b git, Tng Thng M Linh Cn v Thng Gng i (n ) b st hi, Tn Trung Sn gp nn Lun n. Pht Thch Ca trc v sau ngy thnh Pht cng gp nhiu tai nn khi tu 6 nm kh hnh trong ni Tuyt Sn phi hng phc Ma Vng gc cy B-. C lc Pht kht thc khng c ngi cng dng b i, b lnh, b ph n vu co, ba t iu xu, b t l -B-t-a ln b thng chn, b au u, khi ging h Thch Ca b st hi. Khi sp vo Nit-bn, n phi thc n c m au kit l. Pht nh vy, th t Pht chng qu A-la-hn ri cng khng trnh khi th bo nh tn gi Mc-Kin-Lin, gii php thn thng hng u ca Pht, v t kheo ni Lin Hoa Sc u b ngi ta nh cht.

Ty theo tn gio ng v Ty phng khc nhau m c s gii thch khc nhau v nguyn nhn thnh nhn mc nn. S kin thnh nhn mc nn biu hin nhn cch v i, s nghip v i ca thnh nhn. o C c ni Gi-su cht l chuc ti cho loi ngi. L lun Pht gio th khc trn 2 im : Mt l do s th hin ca php thn nh mt bi hc cho chng sinh, khin chng sinh tin rng mnh cng c th thnh Pht. Pht l do tu o m thnh. Con ngi c kh, vui, ha phc th Pht ging sinh lm ngi cng chu kh, vui, ha phc nh ngi vy tuy rng bn thn Ngi khng c ci chng ngi nh kh, vui, ha phc. Chnh v du dt chng sinh ang kh, vui, ha phc tu hnh Pht php m Pht th hin nh con ngi ni chung. Con ngi c thn ngi th c nhng nhu cu ca thn con ngi v nhng iu phi king k. Nu hai mt (nhu cu v king k) xung t nhau th sinh ra ci gi l "ma nn". V vy Mnh T ni "Tri trao trch nhim ln cho ngi ln, cho ngi no th lm cho h kh tm ch, mt gn ct". Nu khng chu gian kh m vn gi c qu Pht, khng gp ma nn m vn thnh Pht th cng khng cn thit phi tu hnh na, v cng khng thy c nhn cch v i ca bc thnh. V vy, sau khi thnh Pht o, tuy 6 php thn thng, chng ba minh, Pht vn i kht thc, o mc, thc n, ni , cch i li hon ton ging nh ngi bnh thng. Khi t hi, Pht cng tr li "Chng sinh c kh thot khng ? Thn th c c mnh khe khng ?". Rt t khi thy Pht dng php thn thng gii quyt cc vn ca bn thn hay chng sinh trong cuc sng hng ngy. Pht ch dng tr tu v cc vn thng dng trong nhn gian gii quyt cc vn ca nhn gian. Nu xt thn cui cng ca B Tt, Pht hay A-la-hn th t sau khi chng o, cc Ngi khng cn b rng buc bi sng cht, bi kh au trong ba ci na, do m cc Ngi phi thanh ton mi hu qu ca nhng nghip bt thin to ra khi cn l phm phu. Khi cn ti th, c Pht quy nh ngi no mun xut gia u phi lm xong mi trch nhim, thanh ton mi khon n nn. Nu phm ti, mc n khng c cha m, v chng ng th khng c xut gia. Hin nay cng vy, ngi no mun xut gia u phi lm xong mi trch nhim, thanh ton mi n nn, mi quan h tnh cm gia nh. V vy, trc khi thnh Pht, khi cn l hu thn B Tt, vn phi chu nhng qu bo ca s nghip nhn qu kh. Ngay sau khi thnh Pht, tuy thn ca Ngi lun lun t ti, khng b phin no kh vui chi phi nhng khi thn th cc Ngi mt khi cha nhp vo d Nit-bn, cn hot ng trong nhn gian th vn chu nh hng ca th gii vt cht bn ngoi. Ngi phm phu xem cc Ngi cng c sng, c cht, gi, nhng i vi c Pht do tm c gii thot nn c th b au, b mt nhng khng v vy m sinh bun bc bi. Do vy Pht th bo, phm phu th bo l 2 chuyn rt khc nhau, cc bc Thnh, Pht, B Tt, A-la-hn v li nguyn ca mnh m ging th sinh, l ha hin ch khng phi chu nghip bo. Tm ca cc Ngi khng b chi phi bi cc hin tng bn ngoi nh gi, au, cht v.v 37. Trc chng sinh, hay l trc thnh Pht? Theo cun "a Tng B Tt bn nguyn kinh", v "Dim ph chng sinh nghip cm phm", th B Tt a Tng Vng, trc y v lng kip, tng lm vua mt nc nh, v l bn ca ng vua khc nc lng ging. Thi by gi, dn chng ca hai nc

u lm iu c, khng lm iu thin. Hai vua bn nhau, thc hnh cc phng tin gio ha dn chng trnh c, lm lnh. Mt vua th pht nguyn sm thnh Pht gio ha chng sinh cn ng vua kia th pht nguyn trc hy thot tt c nhn dn, khi kh, c vui chng o B-, sau mi thnh Pht. ng vua pht nguyn sm thnh Pht, sau ny thnh Pht c danh hiu Nht Thit tu Nh Lai. Cn ng vua kia chnh l B Tt a Tng mi n nay cha thnh Pht. Do cu chuyn trn, nn c ngi hi: "Sm tu thnh Pht trc l tt, hay l thot chng sinh trc mi l tt ?" Vn ny ty thuc bn nguyn ca mi c nhn. Pht Nht Thit Thnh Tu Nh Lai, khi cn l quc vng, c pht nguyn sm thnh Pht t chng sinh, ch khng pht nguyn thnh Pht trc chng sinh sau. Sau khi thnh Pht ri, Ngi li th gian 6 vn kip, s chng sinh c Ngi thot nhiu khng k xit. Cn bn nguyn ca B Tt a Tng, khi cn l quc vng c bn nguyn khng sm thnh Pht, m trc chng sinh nn hin nay Ngi vn l B Tt. l do li nguyn ca B Tt a Tng. Cn thng thng cc v B Tt khc u tu hnh phi tri qua 3 A tng k kip ri thnh Pht. B Tt da vo nguyn lc m th sinh, chng sinh th nghip lc li ko m b sinh. chng sinh, B Tt i i, li li trong ba ci. tip nhn ti bo v phc bo chng sinh lu chuyn trong ba ci, B Tt tuy trong ba ci nhng thn u t ti, v c gii thot. Chng sinh do nghip bo sng cht tri buc, nn ng thng, nhng B Tt c t do, t ti th chng sinh trc hay thnh Pht trc th khng thnh vn . Li nguyn ca B Tt a Tng, trong a ngc cn c chng sinh th th cha thnh Pht. Trong hng ng B Tt, Ngi c xng thn l "Bi Nguyn Nht". 38 V sao Pht phi chng sinh ? Kinh "Kim Cng" c cu : "H khng phi l chng sinh, khng phi khng l chng sinh" (B phi chng sinh, phi bt chng sinh). Li c cu : "Ci gi l chng sinh, Nh Lai ni khng phi l chng sinh, l tn gi chng sinh". Li ni : "Tht ra khng c chng sinh Nh Lai ; nu c chng sinh Nh Lai th Nh Lai c ng, c ngi, chng sinh th gi tng". Ci gi l chng sinh l khi Pht pht li nguyn ln thnh Pht, tc l khi cha thnh Pht, l tm nguyn ca v B Tt cha thnh Pht, khi cn c trung tm t ng. Nh vy khi cn l phm phu hay B Tt, khi cha thnh Pht th cn c chng sinh c th . Khi thnh Pht ri th khng cn chng sinh, cng khng cn c Pht. Nu khng th cn c s i lp, cn c quan h v b th cha phi l vin mn, cha chng c ton th php thn. Mt khi chng c ton th php thn th s khng cn trong, ngoi, khng c ci kia, c ci ny. Cng nh mt git nc t bin m ra ri tr v bin. Theo gc bin ln m xt git nc no cng thuc v ton th bin c. Ch khi ng gc git nc m xt th mi c s phn bit sng, nc ma, sng tuyt, bng gi v.v V vy kinh "Kim Cng" li ni : "Thin nam t, thin n nhn, ngi pht tm b nn c tm ngh nh sau : Ta s dit tt c chng sinh, dit tt c chng sinh ri m thc ra khng c mt chng sinh no dit ".

Cc v B Tt khi cha thnh Pht u pht tm chng sinh nn c chng sinh . Bi v ng trn lp trng B Tt m xt, nht nh l c chng sinh . V B Tt t S a tr ln tuy bit khng c chng sinh thot, nhng vn cn chng sinh. T bt a tr ln th vic chng sinh tin hnh mt cch t nhin, cn t mnh th khng cn chng sinh na. n khi thnh Pht ri th khng cn chng sinh, khng cn chng sinh , ch c chng sinh t ly mnh. Do thin cn, phc c, nhn duyn nhiu hay t m cm ng c Pht v B Tt ha hin cu mnh. l Pht, B Tt trong tm chng sinh, khng phi l bn thn Pht v B Tt. Thin cn l ci vn c trong chng sinh, nhng v khng c bi dng cho nn khng nn c tng trng, khng hin hin. Cng tinh tin cu php, cng cm ng c lng t bi nhip ha ca ch Pht, B Tt. gi l t cu, tt c ngi cu. Chng sinh c yu cu th mi c s cm ng, ha hin ca Pht v B Tt, cng nh nh chung vy, g nh th chung ku nh, g mnh th chung ku vang. Phi c ngi nh chung th chung mi ku. Chng sinh khng t mnh n lc tng trng thin cn th d cho php thn ca Pht c mt khp ni cng khng th gip c g,. Tng trng thin cn l pht tm B-, l chng sinh t cu thnh Pht, c Pht cm ng gio ha. Sau khi thnh Pht ri cng s tip thu s cm ng chng sinh ch khng phi Pht i cm ng chng sinh. Cc c Pht l nhng bc ton tri, bit hon ton, bit tt c. V vy gi Pht l chnh bin tri gic. Chng sinh c cu, ch Pht tt cm ng. Khng th ly tri thc phn tch v quy np ca ngi bnh thng o lng chnh bin tri gic ca Pht, v ci bit ca Pht l ton b, cng khp, thu trit, cn ci bit phn tch v quy np ca chng sinh l hu hn. Nhn gian thy Pht Thch Ca v mt l lun m ni ch l thy s ha thn ca Pht. vi loi ngi th Pht ging thn ngi, vi loi tri th ging thn loi tri, vi bt c loi chng sinh no u ging chng sinh loi y em li li ch cho chng sinh. Ha thn ca Pht c th hin hin thnh mun vn thn i khp mi ni, nhng khp php thn ca Pht vn nh nh bt ng. 39 - Kt thin duyn rng ri l ngha th no? Duyn ngha l quan h. Kin lp quan h ngha l kt duyn. Hai ngi vn c quan h giao tip vi nhau gi l c duyn. Quan h li mnh, li ngi th gi l thin duyn. Quan h khng ng chm ti dc vng c nhn gi l tnh duyn. To ra nhiu duyn v tnh duyn th gi l rng ri kt thin duyn. Do , c ngi sau khi tin Pht, hc Pht bn gp ngi l kt duyn, sut ngy tip khch, lm cc cng vic h php, thuyt php, hong php mt cch v nguyn tc. B tin, b cng m khng c phng php tu hnh cng khng c ni nng ta n nh tuy trn hnh thc anh ta ng l kt duyn vi rt nhiu ngi, nhng trn thc t, i vi o php u khng c tc dng h tr g gi l su sc v c hiu qu. Tuy rng u cng c mt anh ta, nhng khng phi u u cng cn ti anh ta. Tuy rng, c nhiu ngi tip xc vi anh nhng li rt t ngi c anh ta gip ch thit thc.

Li kt thin duyn nh vy cng ging nh em mt bt cm b th cho mt ngi th ngi c th tm n no, em mt t go b th cho mt ngi th ngi c th sng c na nm. Tri li, em mt bt go b th cho 100 ngi sp cht i, th s khng c ngi no c cu sng c. Nhng dng mt bt cm b th cho mt ngi, th ngi c th sng c mt ngy. Nh vy, dng mt u go b th cho mt vn ngi i, th cng l kt duyn rng ri, nhng kt qu l khng ai c th sng thm mt ngy. Do vic kt duyn rng ri phi tin hnh c nguyn tc, phi lng sc m lm. Nu c sc b th cho ton th gii m ngn qu cn th hy b th khng hn ch, khng phn bit, thc s bnh ng. Cn nu ch c lc lng t i, th phi bit tp trung vo mt s i tng c nhu cu cp bch, v thn cn vi mnh, th d ngi nh, b con thn thuc, thy dy, bn b v.v Nu khng th vic kt duyn rng ri khng thc t, km hiu qu. Nu ng trn lp trng Tam Bo m ni, th kt duyn rng ri c ngha l b th khng phn bit, bnh ng. Tc l dng Pht gio gio ha chng sinh, khng phn bit ngi giu hay ngi ngho, c quyn th ln hay nh, a v cao hay thp, c hc hay khng c hc, h c ai yu cu th gip. V vy m Tam Bo tip thu mi s cng dng nh khng ch t, ch nhiu, xu hay tt. i vi mi ngi cng dng nh Tam Bo u tip thu vi lng t bi, hoan h. Khi Pht cn ti th cc t xut gia hnh ng nh vy. Ngy ngy cm bt i kht thc, n mi nh khng k giu ngho, cho bao nhiu, cho g cng nhn, min l y bt th thi. chnh l kt duyn rng ri vi tm bnh ng. B th cho ngi khc l kt thin duyn, tip thu b th cng l kt thin duyn. Ni chung, ti lc vt liu, th lc, tr lc v thi gian ca mi ngi c hn, nu b th, kt thin duyn mt cch khng nguyn tc th khng nhng hiu qu km m t mnh gy kh khn cho mnh mt cch v ngha l. C khi iu lm ti sn gia nh kit qu, sc khe bn thn b hao tn, m kt qu li lm ngi khc on gin, hoc sinh ra nghi k i vi mnh, mt c tn tm v o tm. Trong kinh "Di gio", c Pht tng dy rng : T kheo kht thc, cng nh ong ht mt ni hoa, khng lm tn hi n sc v hng v ca hoa. V vy, c s mun kt thin duyn, phi bit lng sc mnh, khng nn v cng dng Tam Bo m b khn kh, ng l tin m ha ra li, c phi l ngu si hay khng ? V vy h tr Tam Bo cng phi c trng tm, trng im, c nguyn tc, phi bit phn bit hon cp, nng nh, gn xa, thn, s, cp bch hay t t v.v K thc, h tr, b th mt cch c nguyn tc, c trng im cng l mt phng thc kt thin duyn mt cch rng ri. Th d, h tr cho mt ngi thnh Pht v Pht thot c nhiu chng sinh, v nh vy, mt cch gin tip anh cng kt duyn c vi nhiu chng sinh. V vy trong kinh "42 chng" c cu : "B th cho 100 ngi n, khng bng b th cho mt ngi lng thin n, b th cho mt ngn ngi lng thin n, khng bng b th cho mt ngi gi 5 gii; b th cho mt vn ngi gi 5 gii, khng bng b th cho mt v Tu hon (bc Thnh t s qu) v.v B th cho mt v i gii thot t ti trnh v tu v chng th cng c cn nhiu hn na". T , m suy ra th cng dng, b th, h tr Tam Bo c th chia thnh hai trng im :

1. H tr cho nhng nhn vt v s nghip ca h, c nh hng ti hin ti v v lai ca Pht gio, l kt duyn rng ri. 1. i vi nhng nhn vt Pht gio v s nghip ca h, tuy khng c ting tm, nhng chng ta nhn thy ng tn knh v chng ta hoan h h tr th cng c ngha l kt duyn rng ri. Do hai im m thy rng tn thnh v h tr nhng nhn vt Pht gio ni danh, khng nht thit thu hoa trn gm, m cng dng, b th cho nhng nhn vt Pht gio khng ni danh cng khng phi l vt than hng trn tuyt lnh. iu quan trng nht l x s, hnh ng c trng im, c tr tu. 40 - ngha ca "kt duyn" v "liu duyn Pht gio ch ni kt duyn v liu duyn, ngha l thanh ton, r sch c nghip. ngha ca kt duyn l : i vi ngi khng c thin duyn hay thin duyn khng y th gip h ch ng hay l b ng, c s gip v th lc, cng nh c s hng dn v mt Pht gio h ht sc kt duyn rng ri vi mi ngi, mi chng sinh m mnh tip xc c l vic nn lm. Nhng kt duyn khng phi l u t, ng c ngh chuyn n n tr ngha. Bn thn kt thin duyn rng ri, nh hng ti ngi khc cng kt thin duyn rng ri, chnh l b th, t th cng em li hnh phc cho x hi, ni mnh ang sng, nhiu th c th nh hng ti c nc v ton th gii, to ra Tnh trn ci i. Cn t "Liu duyn", chnh l quan nim nhn qu b tn ngng dn gian nhn thc sai lch i m hnh thnh. Thin c thin bo, c c c bo, l ng, anh i vi ti tt, ti i vi anh cng tt. iu l ng. V nam n c quan h n i vi nhau m hai ngi thy cn chung sng vi nhau thnh v thnh chng, ngi i gi l "Liu duyn". Cc tiu thuyt v hip, thn qui, cc truyn thuyt ni n chuyn ba i, by i lm v chng. Lm v chng mt i cha , phi ht ba i mi c th chia tay. C nhng thy s ni rng, c nhn duyn kip trc th phi thnh v chng, nu khng th s xy ra bin c trong gia nh hoc tnh mng b nguy him. Theo quan im Pht php th quan h nam n c n, on th ko di mi, khng phi mt i m nhiu i. V vy m Kinh "Phm Vng" ni : "Tt c n ng u l cha ca ta, tt c n b u l m ca ta". Nh vy c ngha l bt c ngi no khc gii tnh u tng l v hay chng ca mnh, quan h n on khng th no chm dt kt liu c. Cp v chng c n m t c on thc l t c vy. Hung h, ch c n m khng c on, th l m tnh, m m tnh th kh b nhau. Khng phi v chng ba i, nhn duyn by i m l quan h n on v lng kip. Nhng ch c nhng i nam n, nhn duyn thnh thc, nghip lc li tng ng mi c th thnh v chng. Nu nam n ly nhau gi l "Liu duyn" m i ngc li lun l x hi th khng nhng lut php th gian khng cho php, m Pht php cng khng chp nhn. Nhng chuyn nh vy gy nh hng khng tt n nhiu ngi, to ra bt c nhn duyn no dn ti hu qu xu u nn xa lnh, sao li cn dn thn vo, va hi mnh, va hi ngi ? Bi v quan h nam n khng thch hp, em li tai ha cho c hai bn, cho

ngi th ba, v cho nhiu ngi khc na, v vy gi l truyn thuyt "Liu duyn", thc ra, gy hi cho bit bao ngi ri. Oan gia nn gii, ch khng nn kt. Quan h nam n khng chnh ng, khng thch hp, khng c o c x hi chp nhn nn xem oan gia gp nhau, l s th hin ca nghip c. V vy, ng c nghe theo quan im "Liu duyn" m phi tin quan im "nghip". Ngha l c n vi ngi th phi tr. Gp phi nghch cnh th phi gng ht sc m khc phc, tr n cng c nhiu, th gnh nng cng bt i. Chng ti khng cho rng, quan h nam n gy ra c nghip. Trn thc t, quan h v chng chnh ng l nn tng ca lun l x hi. Nhng nu cao rao v "Liu duyn" m nh hng ti phong tc thun lng th l to nghip c, khng nhng i sau khng th l v chng, m cn phi chu c bo ng s. Ngi xut gia, khng k l nam hay n thng d b ngi khc gii tnh hp dn, thu ht. Ngi xut gia cng vn l ngi phm tc, cha phi l bc A-la-hn ly dc. V vy, Kinh Pht ni tnh dc nam n l iu ng s nht. Nu xt nhn duyn qu kh ca mi c nhn chng ta, th mi ngi chng ta u l b con quyn thuc ca v lng chng sinh, nu mun "Liu duyn" th tt phi thnh v chng vi tt c mi chng sinh, m nh vy, s khng cn c hi xut gia na. Nu xut gia m cn tin thuyt "Liu duyn" th s khng ai c th xut gia c. Ngi xut gia phi da vo nim tin v li nguyn ca mnh, phi xem mi quan h nam n l biu hin nhn duyn c, qu bo xu, khng cho n tri buc mnh mi mi. Phi dng li gm tr tu cht t s m tnh nam n, nh vy mi l chn thc hnh "Liu duyn" i vi ngi xut gia theo o Pht.
CHNG 06

41 - Thn o c phi l Pht gio khng? Khng ! Khng phi ! Th nhng rt nhiu ngi khng bit phn bit Pht vi Thn, cho rng tn ngng dn gian vi tn ngng Pht gio l mt, cho nn d xen ln hin tng tn ngng dn gian vo tn ngng Pht gio, khin cho Pht gio dn dn bin thnh mt chi nhnh ph ca tn ngng Thn o dn gian. Nu xt t cn bn ca Thn o lp thnh tn gio (thn o thit gio) th c hai loi : Mt l da vo li Kinh dch : "Nh Vua thun theo l t nhin m gio ha nhn dn, xt Thn o ca Tri m bn thi khng b m hoc, bc Thnh da vo Thn o m lp gio nn c thin h phc". Mnh T ni : "Tri thy ta, tc l dn thy. Tri nghe ta, tc l dn nghe". Nh Vua c gi l con Tri, thun theo mng Tri m tr nc. t ca Thn o l y. Hai l li dng qu thn thng tr v gio dc nhn dn, l iu c ni trong Hn Th : "Hy gp lp ra miu Thn mnh phng th, gi l "Thn o thit gio" nh Thn gi h vy". Loi Thn o th nht l s vn hnh ca quy lut t nhin. Loi Thn o th hai l tn ngng qu thn, da vo s khi thi v ch o ca qu thn. Loi th nht c l tnh. Loi th hai l m tn m qung.

Tn gio Trung Quc xa nay vn c s pha tp ca m tn v l tnh. V vy m khng xut hin tn ngng nht thn gio nh o C-c, cng khng xut hin loi tn gio "L tnh" c tip thu ton b nh Pht gio t n truyn n. Tuy Khng T ni : "Khng bn chuyn ma qui, qu thn" nhng t quan i thn cho n vua 7cha, trong dn gian t nhiu u tip thu tn ngng qu thn. "Thn o thit gio" trong sch ny l ni nhng hin tng nghnh qu, ging thn, b ct, ng ng, hnh thnh ci gi l "tn ngng dn gian". Tin qu thn, khng nht nh ch c ngi bnh thng m thi. Thn o lp thnh tn gio, thng c xem nh l nguyn nhn dn ti lp cc dm t, bi v n c th ph bin trn lan v m hoc nhn tm. Hin tng k qui xy ra, i khi c s can thip tht s ca qu thn, nhng cng c th l do bn ng ng b ct by t ra. D cho c qu thn tht s can thip i na, th qu thn cng c nhiu loi, phc c, tr tu, v trnh khc nhau, thin c khc nhau, cho nn "ting ni" ca qu thn thng qua linh mi ng ng, b ct cng khc nhau, khng th da vo lm chun mc cho o c x hi hay tr thc l lun c. Cn nu do ng ng, b ct by t ra, tnh hnh li cng nghim trng hn. Chng c th i trng thay en. Do m ngi c tr thng gi thi "knh qu thn nhng xa qu thn". Qu thn cng nh k tiu nhn, mc ti vi qu thn hay l thn cn vi qu thn u khng c. Qu thn lc vui, lc gin, thin c khng lng, t chnh khng r, ngi tin cng thy c vi linh nghim, nhng khng th tin tng tuyt i. Nu da vo s by t sp xp ca ng ng, b ct, linh mi, o s th cng ng s. Trong lch s xy ra cc chuyn yu t lm lon, m hoc qun chng, u l do thn o thit gio m ra c. 42 - ngha ca vic gi Pht gio l v thn lun l th no? V thn l mt danh t chuyn mn ca mn tn gio hc. C hai loi v thn lun, mt l duy vt v thn lun, hai l Pht gio v thn lun. Duy vt v thn lun ph nhn mi s tn ti c lp ca tinh thn, cng khng tin c th gii qu thn, cn v thn lun ca Pht gio th cho rng mi php u do nhn duyn sinh to thnh. Pht gio tha nhn c qu thn, c tinh thn, nhng khng cng nhn c mt v thn duy nht, ti s m cng l ti hu, ton tr ton nng lm cha t v sng to ra v tr, nh Nht thn gio ch trng. Mn tn gio phn bit thnh nhng tn ngng a thn, nhiu thn nht thn, nh thn v v thn. Tn ngng a thn l tn ngng dn gian ni chung, khng c t chc, khng c h thng, l hnh thi tn gio ca dn tc nguyn thy, l hnh thi tn gio c tnh a phng. T d, Trung Quc cc v thn dn gian chia lm thn a phng, thn quc gia. Thn a phng li chia lm thn t tin v thn t nhin. Danh hiu v tng mo cc v thn ny c th khc bit ty theo thi i v a phng. Cn cc v thn quc gia l cc v thn nguyn t ca c nc, c dn tc, hoc l thn ni, thn sng, thn mt trng, thn mt tri.

Tn ngng nh thn chia thin v c thnh hai th lc. Lc u l hai dn tc chng i nhau. Dn tc ny gi thn ca dn tc chng mnh l c thn, v tn xng thn ca dn tc mnh l thin thn. V sau khi hai dn tc thng nht li ri th h gi c thn l ma, v suy tn thin thn l thng . Trn th gii ch c Ba T gio l va sng bi ma qu, va sng bi Thng . C-c gio th tin rng c Thng v ma qu u tn ti vnh cu, nhng ch sng bi Thng m khng sng bi ma qu. Ni tm li tc l c ni dung nh thn gio, nhng li theo hnh thc Nht thn gio. Nht thn gio cho rng vn vt l do mt v Thn sng to ra, khng ch, hy dit, l v thn c quyn nng ln, lm ch t vn vt, nh Trung Quc gi l ng to vt. Tuy rng, C-c gio tin c Thin s, Thin n, Thin thn, nhng u l b thuc ca v Thng duy nht, ch khng th l ngi k v Thng hay l bnh ng vi Thng c. Phim thn l mt khi nim trit hc. l bn th ca v tr, l php t nhin, khng c nhn cch, l ni sinh ra v quy v ca vn vt. Thn khng th c ch thng ngi. Ngi li c trch nhim v ngha v phc tng v knh yu thn. V thuyt v thn th nh ni trn, c hai thuyt v thn. Mt l thuyt duy vt v thn, cho rng mi hin tng nhn sinh v tr u do vt cht vn hnh sinh ra, ngoi hot ng ca vt cht ra khng c mt linh th no c th tch ri vt cht m tn ti c. Con ngi trc khi sinh ra, khng c qu kh, sau khi cht i cng khng c v lai. M nu c chng na th cng ch l nhng dng vt cht di truyn hay l tn d m thi. i vi c nhn ngi m ni, ngi cht cng nh ngn n tt vy. Nu tha nhn con ngi , trong th gian c pht huy nh hng tinh thn nht nh, nh trong cc lnh vc hc thut, chnh tr, ngh thut v.v th nh hng lu li hu th, cng l vt cht, ch khng phi tinh thn. Con ngi c th nh ti c nhn, nhng c nhn khng bit rng mnh c nh ti, v h khng cn tn ti na. Nh c nhn khng phi l an i linh hn h m l t ng vin mnh, ng vin ngi lm c nh c nhn. V thn ca Pht gio t c s trn thuyt mi s vt hin tng u do nhn duyn sinh, chng sinh tn ti l do qu bo ca nghip do chnh chng sinh to ra. Chng sinh t mnh to nghip, t mnh chu bo. S ng chng sinh trong qu kh to ra v lng, v s kip. V nghip nhn ging nhau nn hon cnh sng hin nay nh l ging nhau. Th gii chng ta ang sng nm trong phm vi Thi dng h. Th gii sinh ra l do nghip cm ca chng sinh to ra c, ch khng phi do mt Thng no to ra. Nhn thc v thn linh, nhu cu v thn linh, thc t l nhu cu ca ngi m sinh ra c. Pht gio khng cng nhn c mt v thn ton tri, nhng Pht gio khng ging nh V thn lun. i vi ngi c c tin th c thn, c th c mt v thn c uy lc ln na, c phc c ln na. V c nhiu v thn ch khng phi c mt thn. C nhng v thn l loi tri th gii khc n. Nhng ngi tin theo nht thn gio hnh dung v thn ca h di nhng hnh dng khc nhau. Ci gi l Nht thn gio, thc ra l do a thn gio "ci tin thng hoa" ln m thi.

V thn lun Pht gio khng ph nh tc dng ca tn ngng a thn, mt v thn hay hai thn v.v nhng ci khc l, i vi Pht gio, thn cng ch l mt loi chng sinh m thi. V vy, trong cc kinh "Hoa Nghim", "a Tng", thm ch c "A Hm" na u ni ti qu thn. Pht gio khng phi ch trng khng c qu thn, m ch ph nhn khng c mt v thn duy nht, cha t v sng to ra th gii, v tr. 43 - Thng ca nht thn gio l gi hay thc? Thng l v gio ch lp ra Nht thn gio, cng nh i vi tn Nht thn gio. V gio ch lp ra mt tn gio, khng th ni chuyn hoang ng. V gio ch y thy, tip xc vi Thng ca h, h khng c cch no ph nhn s tn ti ca Thng , do m h mi c mt nim tin mnh lit, thm ch cung tn tuyn truyn cho Thng ca h. Chng ta cho rng Thng ca h l kinh nghim th gii ni tm ca h, ch khng phi c mt Thng no khch quan tn ti. Nhng ngi khng tin, khng thy c Thng no khch quan tn ti. Nhng ngi khng tin, khng thy c Thng cng khng c quyn ph nh Thng , cng nh mt ngi cha p phi thuyn b ln mt trng, khng c quyn ph nh li m t mt trng ca nhng ngi tng b ln mt trng. Theo o Pht, v tr th gii l do "cng nghip" ca chng sinh to thnh, ch khng phi do Thng no to ra c. Nn gi Pht gio l "V thn lun". Nhng "V thn lun" Pht gio khng phi ph nh s tn ti ca Thng m l ph nh c mt Thng sng ch. Bi v Thng cng ch l mt phn t trong v tr, mt loi chng sinh, ch khng phi l mt v Thn "ti s v ti hu" ca th gii v tr. V vy, Pht gio khng ph nh Thng m ch cho rng khng phi v ch c Thng mi c v tr.Nh vy, phi chng ni c Thng l ni di v qun chng tn Nht thn gio u b la ? Khng phi nh vy. Ni c Thng khng phi ni di. V rng, l Thn th c tm kiu mn. Phc bo v a v ca Thn cng cao, th lng t tin v kiu mn ca Thn cng ln. l ci m Mt gio ni l "Thin mn" hay "Pht mn". C mt s chng sinh c tm l yu ui n hn, cn c mt v thn c oai lc che ch v ban n, em li hy vng v ngun an i ca h. V cng do yu cu ca con ngi, Thn cng t ra mnh c uy lc v hn. Cng do d l Thn hay l ngi cng u c bn nng v nhu cu nh vy nn Thng sng to ra v tr tr thnh chn l ca tn gio. Trong cc sch Thnh Nht thn gio, cha tng c cu chuyn no ni Thng khng sng to ra v tr m li t nhn mnh l ng sng th. Cng nh trong x hi cng thng ngy nay, c mt s ng ch x nghip thng minh, sng sut, khim tn ni rng x nghip lm n tt l do cng lao ng gp ca ton th nhn vin x nghip v x hi na, ch khng phi cng lao ca c nhn mnh. C nhn ch x nghip ch cung cp vn u t, tr tu v thi gian m thi. Cng ty tt nhin da

vo ng ta m c thnh lp, pht trin v thnh cng, nhng ng ta mun biu hin r, ly x hi th phi dng cho x hi v phc v x hi. Nhng ngc li cng c phn ln nhng ng ch x nghip t cho mnh lp ra x nghip, nhn vin x nghip nh c ng ta m c m no, x hi nh c ng ta m c hnh phc. Tt c nh c ng ta c tr tu, b vn ra y , kinh doanh gii m thnh cng. Loi ngi nh vy, ging nh Thng ca Nht thn gio, h thc ra c la di ngi u ! Thng c sng to ra v tr khng, tn Nht thn gio c b la khng, u khng thnh vn . Nu v thn y, tuy khng sng tao ra v tr, nhng li quan tm n ni thng kh ca chng sinh sng trong v tr, ty thi v ty trng hp t chng sinh th chng phi l B Tt sao ? D cho tn c b la chng na, nhng nu h c khuyn khch v an i, th cng l mt s la di ng gi ! Cng nh cu chuyn To Tho by chuyn rng m qun lnh khi kht chng phi l c li sao ? Trong kinh Php Hoa, c ni ti "Ha Thnh" l hp dn nhng ngi Tiu tha thiu t tin v can m. Pht thuyt php cho hng A-la-hn v Bch Chi Pht h t cu gii thot, sau mi khuyn co h pht tm B cu thnh Pht. S gii thot ca Tiu tha ging nh qun tr trn qung ng di, cho khch ng tr qua m, phc hi sc khe, ngy mai li ln ng tin ti qu Pht. C th thy, php Tiu tha l phng tin gio ha, thu ht chng sinh vo con ng o. V vy, chng ta khng phn i Thng ca Nht thn gio. Nu tn ngng Thng c tc dng th tc l c gi tr nht nh i vi nhn sinh. 44 Mt gio l g ? Theo truyn thuyt ca Mt gio th Mt gio do Pht T-l-gi-na, tc i-Nht-NhLai truyn cho B Tt Kim-Cang-Tt-a lm t th hai Cung Kim Cang Php Gii. Sau khi Pht Thch Ca dit 800 nm, c B Tt Long Mnh ra i, xy thp st Nam Thin c Kim Cang Tt a trao truyn Mt php m thnh t th 3, ri truyn cho t th 4 l Long Tr. Long Tr sng th 700 tui, truyn Mt php cho Kim Cng Tr, vo nm Khai nguyn i ng Huyn Tn Trung Quc. Kim Cng Tr l mt trong ba cao tng Mt gio n Trung Quc trong nm v vy, Mt gio khng phi l do Pht Thch Ca ni ra, m l do php thn ca Pht trao truyn trc tip. V php thn ca Pht khng thuyt php, cho nn gi l Mt php, hay l "Tm php cn bn" hay l "i php v thng". Mt php khng th no do phm phu truyn tha c. Ngi truyn tha Mt php gi l Thng s Kim Cng. Nhng xt v lch s Pht gio th Mt gio bt ngun t tn ngng dn gian n , v cui cng pht trin thnh Mt gio hay Mt tha vo thi k pht trin cui cng ca Pht gio i tha n . Mt gio ly t tng v l lun ca Pht gio i tha lm nn tng, v tip thu mt s quan im v php tu ca n gio. Mt gio chia thnh Tp mt, S mt, Du gi mt v V thng du gi mt. Tp mt ging nh tn ngng dn gian. S mt th c t chc ha bc u. Du gi mt ging

nh Thin nh Pht gio. Cn V thng du gi mt l do kt hp vi phi tinh lc ca n gio ng thi m thnh. Ci gi l Tinh lc tc l nam n giao cu. Hai thn nam n cng tu tp, kt hp mt cch vin mn tr tu v phng tin. N tnh i biu cho tr tu, nam tnh i biu cho phng tin. T tng ny cng ph hp vi "thut trong phng ca i gia Trung Quc", cng gi l "ng n thut" (tc l thut ng tr ph n) nhng khng phi l phng php tu hnh cn bn ca Pht gio. Pht gio ly ly dc lm cn bn. "Php V thng du gi mt" l mun thng qua giao hp nam n t ti mc ch gii thot. V vy m sau ny Ty Tng, gio phi hong gio ca Thng sa pa (Tn Lc Ba) tin hnh ci cch, cm ch khng c ly vic giao hp nam n lm phng php tu hnh. Nhng cc gio phi khc Ty Tng vn c dng nh th hp l ha : u tin th luyn kh, luyn mch, minh im sau mi thc hnh phng php nam n song tu. Mt gio vn hnh thnh trong bi cnh x hi ca n lc by gi, v sau trong hon cnh Ty Tng. Chng ta khng th ni Mt gio ca Ty Tng khng phi l Pht gio. Ngoi phn "V thng du gi mt" ra, gio l v phng php tu hnh ca Pht php Ty Tng c t chc cht ch nghim minh, th bc r rng, c bit v mt gio l, h ly Trung qun lm cn bn, ly Du gi lm h tr. l iu cha tng thy Trung Quc, cng tc gio dc v hun luyn tng ni ca h c t chc chu o, c h thng, c th bc, do vy m to ra c tn tm v php mn tu hnh nht nh. Th nhng Mng C v Ty Tng, nhng v gi l Pht sng cha hn l ngi c hc vn v tu chng. Cc bc gi l thng s Mt gio phi l nhng bc c truyn tha Mt php hoc trc tip t Ngi Kim Cang Tt a, hay l t php thn ca Pht khng ai c t xng l thng s. Thng s phi l ngi c tu chng, v s tu chng phi c ngi thy dy trc tip ca mnh xc nh, m bo mi c. Khng th c ngi bit mt vi cu thn ch, thi th vi chuyn linh d t xng Thng s. Th nhng, dn dn c nhng ngi t cao rao l mnh c Pht v B Tt khai th, v t xng l Thng s. Tuy nhin s ngi mo xng nh vy rt l t, v Ty Tng, k lut tu hnh rt nghim, trng hp mo nhn l Thng s rt d b vch trn. Ty Tng, lc ban u truyn tha Mt gio li l ngi ti gia. Nh i s Lin Hoa l v t s lp ra php Hng gio. Theo truyn thuyt, ng c v, con. V sau cc v Lt Ma v thng s ca Hng gio u c v, con. l c sc ca Hng gio Ty Tng. Ngi Pht t Ty Tng th bn quy y, tc l quy y Pht, Php, Tng v Thng s. Tam Bo khng phi l trng yu. Thng s mi l trung tm ca tn ngng. Thng s i biu cho bo thn ca Pht. Nu khng thng qua Thng s th khng c cch g tip thu c Pht php. Tuy l l lun ca Mt gio nhng hin gio khng tha nhn v khng ph hp vi tinh thn bnh ng ca o Pht. Ty Tng, c nhng thng s l n, c ngi ni, nu thng s l n, m t l nam, m tu php V thng du gi mt, th n thng s thng mn c thuyt php, m cng vi nam t quan h tnh dc lu b.

Nh trn ni php nam n cng tu hnh v thng dm khng phi l Pht php, khng phi l php thanh tnh. i vi x hi chng ta l iu nn cm ch. Ngy xa o s tu "thut trong phng" tt nhin phi c h php ngoi phng, phi l ngi c tin v c th, ngi o s bnh thng khng lm c, nu khng th dm lon lan trn gy bao iu bt hnh cho x hi. Tuy rng bn h u khng cho l dm lon, t n mc ch thn tm thng nht, ch khng phi tha mn v khoi lc xc tht. Th nhng, Trung Hoa cha bao gi cng nhn php tu V thng du gi ca Mt gio l phng php tu tr quang minh chnh thng c. Hn na, ci gi l thng nht cng ch l thng nht tm thi, tm qun cc t ng v tiu ng, khng t n trnh gii tr phin no v tt nhin khng c gii thot hay l thnh Pht. Ni dung ci gi l tc thn thnh Pht th Tng Thin Thai cng ni n tc thn thnh Pht. Nh hc Pht, bit mnh l Pht, l danh t tc Pht. Bt u tu hnh l qun hnh tc Pht. Cho nn thuyt Mt gio tc thn thnh Pht cng khng c g l l. Nu mi bt u tu Mt gio, mi gic ng i cht c th l cu knh Pht th ngay trong Mt gio cng khng chp nhn. Nu qu Pht nh vy th nhiu nht ch l th bc qun hnh tc Pht m thi. Ngay Ngi t-Lai-Lt-Ma cng khng t xng mnh l cu cnh Pht. i vi Mt gio cc vn kh mch, im sng u ht sc trng yu. l yu cu chung ca php Du gi n . Tu nh th thn th phi khe mnh, dng phng php ngi thin v qun tng, lm cho kh mch trong ngi u thng sut, cng l hin tng chung cho o Pht v cc ngoi o. Ci gi l im sng ging nh o gia ni hon tinh b huyt, v hon tinh b no c ch ging nhau. Nh c tinh lc di do m kh c tp trung, thn sc nhn nh, u no minh mn, thn tm nh nhng. Ngi tu thin theo Hin gio, tuy khng tu luyn nhng o thut nh vy nhng cng t ti tnh trng tng t. Php tu Mt gio ch trng n luyn thn th, n ci gi l tc thn thnh Pht, cng nh nh o gia ni mc cnh thnh tin, hay l bay bng ln tri, ngha l ly lm mc ch tu luyn s chuyn bin ni thn th. Nhng theo quan im cn bn ca Pht php th sc thn ch l 5 un gi m thnh nn gi l Php V thng, m v thng th phi c gii thot. Nu chp trc ci thn v thng lm mc ch cu knh ca s tu hnh th vn trong vng sng cht khng thot ra c ba ci. V vy, thin tng gi nhng ngi luyn theo mn ny l qu gi thy, d rng c truyn thuyt Ngi Long Tr sng n 700 tui, v ng Trn on o s lo gio Trung Quc sng n 800 tui, nhng c hai cui cng khng thot khi ci cht. V vy, Pht gio tuy khng ph nh tc dng ca kh mch, v im sng th nhng khng khng nh chng l quan trng. Cn vn cc Lt-Ma Ty Tng v tng s thuc thng ta b nam phng n mn, n tht th do hon cnh x hi v a l t nhin, chng ta khng nn ph phn. Cc v LtMa Ty Tng tt nhin bit r ngha t bi ca o Pht, khng nn n tht chng sinh, th nhng v nhng nguyn nhn, nh sinh tn v thch ng vi hon cnh, h nu ra nhiu l do ta h nh ng m thc ra th sai lm. Nh ni, n tht chng sinh l kt duyn vi chng sinh, c bit nu c bc c o n tht, th c th chuyn thn chng sinh thnh ra thn Pht, thn B Tt, chuyn nhc thn ca chng sinh thnh nhc thn ca bc tu hnh c o. H li ni ly sc mnh ca thn ch nguyn cho chng sinh b n tht c an lc khi kh, th nhng ch l l thuyt, s ngi tu hnh c o cng

khng nhiu. Tt nhin, nu theo quan im ca Mt gio, i vi bc tu hnh c o, n tht hay khng n tht khng thnh vn . Ngi tu hnh n tht lc cht ha thiu vn c ngc x li. Vn ny c quan h n vic n tht hay khng n tht, c quan h g n vic gii thot. Ni chung, nhng ngi tu nh, tu tu khi cht, th mi c x li, bn thn x li l s ngng kt hay kt tinh m thnh. N c mt ngha thn thnh hay thn b no cho nn c cc Pht t coi trng, nhng khng phi vic ln. Ch c gii thot khi sinh t mi l vic ln. X li l phn cn li ca sc thn n cng v thng nh sc thn vy. V vy sau khi Pht dit tn gi i Ca Dip triu tp 500 v i A la hn kt tp kinh v lun v x li php thn ca Pht. Cn x li nhc thn ca Pht th cho cc t ti gia chia phn vi nhau. Nh vy, x li nhc thn ca Pht, ngay t u c cc t phm phu ht sc coi trng, nhng i vi cc t thnh chng, th l chuyn bnh thng. 45 - Mt gio thnh hnh, o Pht c b dit vong hay khng ? n , Pht gio qu tht l b dit vong sau khi Mt gio thnh hnh. V vy m ni Mt gio l Pht gio i tha vo thi k cui ca n . Nhng khng th ni Mt gio thnh hnh th Pht gio phi dit vong. Mt gio Ty Tng, tuy c lc hng, lc suy, nhng vn tn ti ko di mi n nay. Mt ch vn l ni dung ch yu, l mt trong bn sch V- ca B-la-mn gio, v sau kt hp vi tn ngng v php tu sng bi tinh lc thnh ra phng php thc tin ca n gio. N ly l lun trit hc ca o Ngha Th (Upanishads) lm kin trc thng tng, v sau li tip thu thm t tng Trung qun v phng php t bin ca Pht gio cui cng xc lp c s l lun ca A gio cch tn. C th ni n gio cch tn l mt tp i thnh ca B La Mn gio v Pht gio, hnh thnh nn mt c s l lun A gio mi. V mt l lun th s dng nhng nguyn l cao nht ca B-la-mn gio v Pht gio, v mt thc tin th s dng cc phng php ch thut thin nh v rn luyn thn th. ng v Pht gio m ni th trn lnh vc t tng, vi s xut hin ca phi Trung Qun, pht trin ti mc bo ha. Trn lnh vc thc tin, vi s xut hin ca hc phi duy thc du gi, cng pht trin ti mc bo ha. Dn dn v mt ch o li qu thin v l lun, coi nh cc php mn tu hnh thc tin, hn na s nhn ti t i, gio on li sa st, suy yu nn Pht gio khng c cch no chng chi c vi th lc ca n gio. Do qun chng o t b Pht gio ng theo n gio, c hng trm, hng trm tng s Pht gio i theo A gio. Nhng nhn s c tm huyt trong Pht gio n , c th tn ti, tip thu nhng s trng ca n gio ri p dng vo Pht gio, hnh thnh nhng nt c sc ca Pht gio i tha vo cui thi k kt hp l lun Trung qun vi php tu Du gi to ra php mn "V thng du gi mt" tc l p dng phng php tu hnh ca n gio

dng quan im Pht gio bin minh. l in hnh ca Pht gio i tha n truyn sang Ty Tng. V ranh gii gia Mt gio vi n gio khng r rng, nn hai tn gio ny tn ti hay khng tn ti khng thnh vn g i vi x hi. Tn Pht gio, n gio ngy nay ni rng : "Pht gio c n gio tip thu v ha ng vo n gio ri. Pht Thch Ca ha thn th by ca Phm Thin Vng : Danh ngha ca Pht gio tuy khng cn n nhng mt b phn ni dung ca Pht gio vn tn ti sng ng trong n gio. Nhng n gio l hu thn lun, Pht gio l v thn lun. Tuy hai tn gio hn ng vi nhau, nhng gio ngha li khc bit nhau. V vy, Pht gio chn chnh b dit vong ti n . Pht gio b dit vong n khng phi hon ton do s thnh hnh ca Mt gio. S xm nhp ca qun Hi cng l nguyn nhn ch yu. Bt u t cui th k, qun Hi t pha Ty Bc tn cng vo n . n u chng cng t ph cha chin tu vin, git sch tng s. S tng s may mn sng st phi chy trn. n th k XI v cui th k XI, Hi gio thnh lp vng triu n . Cc Pht t nu khng theo Hi gio cng phi theo n gio. Do vy, vn mng ca Pht gio n xem nh kt thc. Pht gio c nhin l b dit vong trong thi k Mt gio thnh hnh. Nhng tin theo Mt gio khng nht nh l lm cho Pht gio dit vong. V vy m i tha Mt gio truyn vo Ty Tng t th k XIII n nay vn tn ti mt cch vng chc. Trung Quc, trong bi cnh ca hai tro lu vn ha Nho v o gia, dn tnh v phong tc li khc vi Ty Tng, nn i tha Mt gio tuy sm du nhp t th k XIII di triu vua ng Huyn Tng li c ba cao tng Mt gio l Kim Cng Tr, Thin V y v Bt Khng phin dch mt s ln kinh sch Mt gio nhng Mt gio vn khng c hoan nghnh Trung Quc. Tri li, sau khi truyn sang Nht Bn n li tr thnh mt tng phi ring v tn ti cho n nay. n triu Nguyn, ngi Mng C lm ch Trung Nguyn, em Lt-ma gio Ty Tng du nhp vo t hn, nhng phm vi nh hng ch khoanh trn trong s ngi Mng C v mt s t nhn s c lin quan ti ngi Mng C m thi, nhng khng c dn tc Hn tin th. T bui u, Mt gio tuy c cht khi sc, nhng do ngi truyn gio Mt gio tt xu pha tp, ai cng c th t xng l thng s, nn Mt gio khng thm nhp c vo c s ca nn vn ha Trung Quc. Hin nay Mt gio Ty Tng lan truyn ti nhiu ni trn th gii, trong x hi ngi Trung Hoa cng c nh hng kh ln, chng ta nn hc ci hay, khng nn hc ci d ca n. Nu c nhng nhn ti Mt gio Ty Tng, c hun luyn v o to nghim tc lu di cng nh nhng cao tng theo Pht gio Ty Tng chnh thng n truyn b Mt gio, da vo kinh sch ca o s Tn Ka Pa nh "B o th lun", "Mt tn o th lun" lm cn c hong dng Mt gio, nh i vi Hin gio th lm sao c th dn n hu qu dit vong c. Nhng nu ch rung chung, ma chy, thi kn, ng trng, ch thut v.v nhm cu ti ui qu, cu trng sinh bt t, vi nhng php tu gi l tc thn thnh Pht, ku gi pht trin Mt gio v nu ch nh vy thi, th tht l bt hnh cho Pht gio. Nu mt loi Mt gio nh vy m hng thnh th o Pht c l do b dit vong vy !

46 - Nht Lin Chnh Tn v Nht Qun o c phi l Pht gio khng ? Sau khi i chin th gii th hai chm dt, Nht ni ln tn phi Nht lin, thuc phi cha i Thch ni Ph S, cng gi l Sng gi hc hi. Chnh ng m h thnh lp gi l ng Cng Minh. Tn php ny tn xng l Nht Lin lm gio t (1222-1282), ph nh a v ca c Pht Thch Ca, ni c Thch Ca l ha Pht, Nht Lin l Pht gc, Pht Thch Ca nhp Nit bn, l Pht qu kh, Nht Lin l Pht bn lai, nay ang gio ha th gian v mi mi gio ha th gian. Chnh tn Nht Lin hin nay suy tn ng Tr in i tc hin cn sng lm gio ch, lm Pht vnh hng. Tuy h ly vic nim tn Kinh "Nam M Diu Php Lin Hoa Kinh" lm php mn chuyn tu, nhng trong 28 tc phm ca Kinh Php Hoa h ch dng 2 phm, tc phm "Phng tin" v phm 16 "Nh Lai th lng", ng thi bc b mi Kinh Lut Pht gio, mi tn php Pht gio khc. V vy c hc gi Nht Bn cho rng : S cung nhit tn gio v hnh ng bi xch ca Nht Lin Chnh Tn cng khng khc g phng thc tn ngng ca C c gio, cho nn n l mt loi thn i gio, thay v Pht gio. l mt loi thn o gio c "Nht Bn dn tc ha". Khi Nht Lin Tng dn dn tr v vi Pht gio chnh thng th xut hin "Nht Lin Chnh Tng". thc ra l mt loi ngoi o bm vo Pht gio, ch khng phi l Pht gio chnh thng bt ngun t n . T nh Minh tr i, Trung Quc thnh hnh thuyt ha ng ba gio Nho-Pht-Lo. Ri sau khi chnh ph Dn quc thnh lp, tha k nh hng cn li ca cc hi b mt ca Bch Lin gio, li sinh ra thuyt ha ng cc tn gio Pht-Nho-Lo-Gia-T-Hi. Thuyt ny rt ta ngha ca nm gio, cht lc v dung hp lp ra "Nht qun o". Tuy ch thuyt ca Nht qun o l qun xuyn 5 gio, nhng ch yu ly tn ngng Di-Lc, truyn thuyt T-cng, cc Kinh "Kim Cng", "Tm Kinh", "Duy Ma Ct", "Php Bo n" ca Lc T lm l lun "treo u d bn tht ch". H ni no l Pht Thch Ca thoi v, hin nay Lo Mu V Sanh phi Di Lc xung nm ging mi ca o, li ni Thin Tng sau Hu Nng suy tn, v chc trch duy tr o thuc v ngi th tc. Do m phi "Nht qun o" cc lc bi xch Tng ni Pht gio xut gia. i vi nhng ngi cha vo o ca h, th h t xng l Pht gio, gi t n th Tri ca h l Pht ng. Nhng sau khi vo ri th mi c h cho bit y l o Tri v tn gi nhau bng o thn. T tng, quan im ca h cng nh nghi thc nhp o ca h u khc vi Pht gio. H dng kinh Pht, nhng khng ni Pht php. H da vo nhng iu nghe c t linh mi, t "loan n" gii thch kinh Pht. Cc bc Thnh hin xa nay trong o Pht u ch trng ly Pht php gii thch Pht php theo ng cu "Y kinh gii thch kinh Pht l Pht ni; la kinh mt ch l Ma ni". Nh vy, bit "Nht qun o" tuy ni qun thng 5 gio, thc ra l hy bng Pht gio, m mu mun thay th Pht gio. H khng c lch s, khng c gio ch, khng c gio ngha, h bp mo lch s Pht gio, mun thay th gio ch Thch Ca ca Pht gio, gy ln xn trong gio ngha, li

ru rao t xng l o Tri, sng bi ton nhng nhn vt h cu, nh Lo Mu V Sanh, thng Minh Minh, tin vo nhng li do ng ng, b ct ni ra, ri li cn li dng Pht ng, tng Pht, danh hiu Pht, kinh Pht la di ngi. Pht gio ly Tam Bo Pht, Php, Tng lm trung tm tn ngng l cng khai v hp l tnh. Nht qun o cng dng danh t Tam Bo, nhng li dng cc nghi thc nh im huyn quang (im vo mt chm gia hai mt) cu ch 5 ch (V Thi Pht Di Lc), chnh l thn b, cm tnh, khng phi l Pht gio. Ni chung li, Nht Lin Chnh Tn ca Nht Bn, Nht qun o ca Trung Quc, khng phi l Pht gio chnh thng v vnh vin khng th ha nhp vo Pht gio v tnh cht, th bc tu hnh, v nht l mc ch ca chng u khc vi Pht gio. 47 - Anh c phi l Pht t khng ? 1) Tn ngng dn gian : Ngi Trung Quc vit l lch ca mnh, n mc "Tn gio" thng ghi "Pht gio". Ni cch khc, a s ngi Trung Quc thng nhn mnh l Pht t. Tr nhng ngi chnh thc theo Thin Cha Gio, Hi Gio v.v bit r mnh khng phi l Pht gio, cn li mi ngi, bt lun l do t mnh hay l do quan h b con thn thuc, u cho rng mnh c t nhiu gc gc tn ngng Pht gio. iu c ngha l nhng ngi khng ph nh Pht gio, khng phn i Pht gio, th u l Pht t c. V vy, trong dn gian Trung Quc, hm ngha ca khi nim Pht t rt l rng ri. Nhn dn Trung Quc i vi tn ngng tn gio vn c thi phng khong, bao dung, nh i vi tn ngng th cc v Thn Cy, Nc, Gi, Ma v.c tn ngng vt linh i vi cy ci, , tn ngng thn o i vi thn tin hay nhn vt huyn thoi v lch s, tn ngng thn b i vi qu thn v.v h u tip nhn tt c. Tt c cc loi tn ngng tuy b cc nh duy vt v cc nh thn gio phn i, nhng chng vn lu hnh, tn ti, tuy nhin chng khng phi l Pht gio chnh thng. 2) Sng bi a thn Pht gio du nhp Trung Quc vo i Tn, i Hn. Lc by gi, cc loi tn ngng dn gian tn ti. Trong "S t" c cc t H B, Qu Ni v.v Cho nn khi Pht gio mi vo Trung Quc chng qua cng ch l thm mt ng Thn phng Ty vo s cc v Thn bn a m thi. Th nhng, do kinh sch Pht c dch sang ch Hn ngy cng nhiu, hnh thnh nn Hn tng, trnh by r Pht gio khc bit vi loi tn ngng dn gian ph thng, nhng nhn thc mi ch l ca mt lp nhn s tr thc c hc Pht, ch cn ngi dn thng vn tip tc xem Pht, B Tt khng khc g cc v Thn dn tc, cc truyn thuyt, T Thn v.v V vy, m trong cc tiu thuyt dn gian, cc truyn thuyt, thn v Pht khng khc g nhau. Dn chng bit n Pht, Nh Lai, Quan Th m l do cc chuyn nh "Phong Thn", "Ty Du K", "Quan m c o" ch khng phi qua trc tip nghin cu cc kinh Pht. 3) ng ng, b ct

Cc b "Kinh Hoa Nghim", "Kinh a Tng" tuy c ghi chp tn cc Thin Thn, Th Thn nhng tn ngng sng bi a thn trong dn gian Trung Quc khng phi xut pht t Kinh Pht m l xut pht t cc truyn Thn Pht ging th, thng qua truyn k ca cc ng ng, b ct (linh mi), cc truyn linh d, cm ng m mt s ngi bit c qua nhng phng thc nh chim rt th, bt thn v.v T ming cc ng ng, b ct, t linh mi, t bt thn, ngoi danh hiu ca Thn, Tin, Thnh Hin ra vn thng c danh hiu Pht T, Nh Lai, B Tt. l do trong tn ngng dn gian Trung Quc t lu c pha tp tn ngng Pht v B Tt. Th nhng mc ch sng bi Pht, B Tt trong tn ngng dn gian, khng ngoi cc vic cu phc, tiu tai, cu an, sng lu, tr bnh, lm giu, c con ci, cu kt hn v.v l ng c tn gio ca tn ngng dn gian. Cu Pht, B Tt nh vy nhiu khi cng c toi nguyn, bi v tt c cc Thin Thn u ng h Tam Bo, v gia h cho nhng ngi tn ngng Tam Bo. Cho nn, cu Pht v B Tt cng c s cm ng ca cc thin thn v ch thin, c s thng xt ca ch Pht, B Tt Quan Th m rt l c sc v ph cp. Cho nn, y ngi ta thng ni : Nh no cng th A-Di-, h no cng th Quan Th A 4) Tam Bo : PHT PHP TNG Thc ra cc Pht t phi da vo Tam Bo, tc Pht-Php-Tng lm i tng trong nng ta v quy ngng, ch khng phi sng bi qu thn nh trong dn gian thng lm. Do , sau khi thnh o, Pht Thch Ca, ban u cho ngi ti gia, hng dn cho h th tam quy. Tam quy tc l quy y Pht Php Tng. Pht l bc i gic, t mnh gic ng, li gic ng cho ngi, tr tu v phc c vin mn. Php l li dy ca Pht ni ra, l o l, phng php tu thnh Pht. Tng l nhng v xut gia hc Pht, cu php, gip Pht trong s nghip sinh, hong ha. Pht Thch Ca lc ban u thnh o, cha c tng on, ni vi hai t ti gia u tin l V v B Li Ca rng : Quy y Pht, quy y Php v quy y cc v T-kheo tng tng lai. C y tam quy mi thnh ngi Pht t chn chnh. Nu ch tin Pht m khng tin Php, tin Tng th l nim tin m qung, sng bi m qung, ging nh tc sng bi qu thn trong dn gian. Nu ch nghin cu Php m khng tin Pht, tin Tng, th cng ging nh hc gi ch c sch, chuyn v hc vn, ch khng c quan h g n nim tin c. Cn nu ch quy y Tng th c khc g nhn cha nui, m nui l tc l lu hnh trong dn gian. Ch c quy y y Tam Bo, mi c th hc Pht, tu Php, knh Tng.

Tng l nhng ngi i biu gi vng Pht Php. V Tng tu Pht Php, nn Tng l ngi biu trng c th cho Pht Php. Khi Pht cn ti th, cn c Tng truyn b Pht php. Tng l t chc ca nhng ngi xut gia nn gi l Tng on. Mi ngi xut gia l thnh vin ca Tng on, nn gi l Tng. Trong s nghip gio ha, Tng i biu cho Tng on thot cho nhng ngi c duyn vi Pht Php. Do , Pht l nguyn t ca Pht Php, Php l cn bn ca Pht gio. Tng l trung tm ca

Pht gio. Ba nhn t thiu mt th khng c. Ba nhn t ha hp th mi thnh Pht gio hon chnh. 5) Cc th bc tn gio Pht c Pht qu kh, Pht hin ti v Pht v lai. Pht th gii ny v Pht cc th gii khc, hp li gi l ch Pht ba i mi phng. Nhng im cn bn ca Php bo gm 5 gii : St, trm cp, t dm, ni di, ung ru, bao gm mi iu thin : Khng st sinh, khng trm cp, khng t dm, khng ni di, khng ni chia r, khng ni c, khng ni ph phim, khng tham, khng gin, khng si v.v Nm gii mi thin l nhng thin php ca o c loi ngi v tri. mt bc cao hn l thin php xut th. Ngoi ra cn c thin php cc v B Tt chng c gii thot, nhng vn nhp th vn sng gia th gian chng sinh. Th bc th nht l Thin php ca loi ngi, loi tri. Ni chung tn gio u khuyn ngi lm iu thin. Cn th bc hai l Thin php xut th vt khi ci Tri, ngi, vt khi lun hi sng cht ca ba ci l dc, sc v v sc tin vo cnh gii gii thot, l th bc ca A-lahn, bc Thnh ca Tiu tha gio. Th bc th ba gm c Thin php th gian v xut th, khng b rng buc bi sng cht nhng vn khng ri b phm vi sinh t, t do t ti ra vo cnh gii sng cht, lm cng tc thot chng sinh, nhng vn khng chp vo cc tng ng, nhn, chng sinh, th gi. l cnh gii ca B Tt i tha. Cc c Pht khai th, by t tt c Php bo. Cn tt c Tng bo th tu hc v hong dng tt c cc Php bo. Tng bo bao gm tt c Tng Ni l phm phu xut gia, cc bc Thnh ca Tiu tha, tt c cc v B Tt thuc i tha. Tt c mi ngi nu th Tam quy th d trnh no, d l ai cng c tt c c Pht, B Tt, cc bc Thnh, cc cao Tng dy d, gia h, bo v v c li ch. 6) Hng phc ci Tri Do vy, c th thy l nu thc hnh theo tn ngng dn gian lng thin, hay l tn ngng tn gio thn quyn, d l a thn hay nht thn, min l ng c tri vi o l lm ngi v hp vi iu kin sinh ln ci Tri u c th quy vo th bc th nht ca Pht gio, th bc ca o c loi ngi v loi Tri. Tc l dy ngi sng c nhn phm, lm ht trch nhim lm ngi, li tu phc, th sau khi mnh chung, c th sinh lm ngi hoc ln ci Tri. Do , tu thin php sinh ln ci Tri hay tr li lm ngi, tt hn rt nhiu so vi nhng ngi to nghip c, khi mnh chung phi a vo cc ci c nh sc sinh, qu i, a ngc.

Th nhng, tui th ca loi ngi ngn ngi, nhiu nht cng khong 100 nm. Th mng ca loi Tri c di hn, nhng khi phc bo ht cng phi cht. Theo Pht gio, loi Tri chia lm ba cp. Hai cp loi Tri sc gii v v sc gii u do tu thin nh m thnh. Cp loi Tri thp nht thuc dc gii, do tu phc tu thin m thnh. cc ci Tri Dc gii, t ci Tri Bn Thin Vng n ci Tri ao Li, ci Tri Dim Ma, t Tri u Sut, ci Tri Ha Lc, ci Tri Tha Ha T Ti, tng cng c 6 cp ci Tri dc gii. Cng ln cao, th mng cng di, thp nht l ci Tri T Thin Vng, mt ngy m ci Tri ny bng 50 nm nhn gian. ci Tri cao nht l Tha Ha T Ti Thin, mt ngy m y bng 1600 nm ci ngi, th mng trung bnh l 1 vn 6000 nm. Nhng mt khi phc bo ht, nhng ngi cc ci Tri cng phi mnh chung xung lm loi ngi, thm ch a xung cc ci c. c phc bo ci Tri v ci ngi cng nh bn mi tn, cao n tt cng tn li ri xung mt t. y l do cha thot khi sng cht lun hi. A-la-hn thot khi sng cht lun hi. Cc v B Tt, tuy vt qua khi ba ci nhng vn ra vo cc ci ngi chng sinh. Chng sinh ra vo sng cht l th bo, cng nh k phm ti vo t chu hnh pht, cn quan ta, ngi ph trch cng vic ci hun cng ra vo t, nhng vn l ngi t do. A-la-hn vnh vin thot khi sng cht lun hi. Cc v B Tt tuy cng vi chng sinh trong cnh sng cht lun hi, phin no nhng khng b sng cht lun hi chi phi, rng buc. B Tt l Pht tng lai. A-la-hn cng c th chuyn sang lm B Tt. Phm phu chng sinh cng c th theo gng cc v B Tt pht tm tu hc php mn B Tt m tr thnh B Tt. 7) Pht gio chnh tn Cc loi tn ngng tn gio trong dn gian ch c th lm cho ngi c tn ngng cu s gia h ca Thn linh, ch khng th lm cho ngi y t mnh ng dy, t cu ly mnh v cu ngi. Tn ngng Pht gio khng nhng lm cho Pht t cu o m c cm ng, hn na t mnh lm cho c thanh tnh v theo gng ch Pht v B Tt, cng gip ngi cu ngi, ri cui cng thnh Pht v B Tt. Trung Quc l ni hot ng gio ha ca Pht gio i tha. Ngi tn ngng Pht gio l cc t ca Tam Bo, hc Pht tu Php, knh Tng. Pht l bc tu hnh B Tt n ch hon thin, vin mn. Hnh B Tt l khun php th ca Pht gio. Tng l v i biu gi vng, duy tr Pht Php th gian. Hnh vi tn gio trong tn ngng dn gian tuy c gi tr v cng nng tn ti, nhng v khng c gio ngha lm chun mc, khng c gio on rng buc, li khng c ngi hng dn ging dy, ch da vo nhng phng thc nh ng ng, b ct, linh mi, bt thn v.v nu lm tt th ph hp vi phong tc tt p, nu lm khng tt th s ph hoi phong tc tt p, lm h hng nhn tm. Pht gio th khng nh vy. Pht gio c mt lch s lu di, c gio ngha v gio nghi th bc phn minh, c gio ch Thch Ca Mu Ni sinh ra n cch y 2600 nm, c gio on v cc php s truyn nhau t i ny sang i khc. Pht Thch Ca l mt nhn vt lch s c thc. l Pht bo. Gio ngha v gio nghi ca Pht gio l Php bo. Ch c nhng ngi tn

ngng
CHNG 07

quy

Tam

Bo

mi

nhng

Pht

chn

chnh.

48 - Lm th no phn bit kinh Pht thc hay gi? Vn thc hay gi ca kinh Pht c th c bn trn hai phng din : th nht l c nhng kinh c phin dch, nhng khng ghi r i no v ai dch. Th hai l c nhng kinh Pht c truyn li qua li ng ng, b ct, qua ngi nm mng v.v Loi th nht l kinh Pht chnh thc, khng c g tri vi Pht Php. Loi kinh th hai r rng l gi mo, l sn vt ca tn ngng dn gian. Trong thi k u ca lch s Pht gio A, trong hng hc gi c nu thuyt kinh i Tha khng phi l do Pht thuyt, v cc kinh i Tha xut hin v lu truyn hng my trm nm sau khi Pht nhp dit. Th nhng Pht gio i tha c cn c "Trong Pht gio nguyn thy" v v mt t tng th c cao, t phm vi nhn gian m rng n ch v hn. C th ni, i tng ca kinh in i tha l B Tt. Th nhng, kinh in i tha tuyt i khng tch ri nhng nguyn l cn bn ca Pht Php nguyn thy, da vo l nhn duyn m ging cc thuyt khng, v, thc tng, v tng, da vo l nhn qu ging cc thuyt hu, chn hu, diu hu. K thc, l hai mt ca mt thc th. Khng v hu khng tch ri nhau. l ch tn cng ca l nhn duyn v nhn qu, v vy, gio Php i tha, d l do Pht ni hay khng, hay l do B Tt ni, hay do chng sinh no khc ni u phi da vo tiu chun c ph hp vi nguyn l cn bn ca Pht Php hay khng m xc nh. Cn loi kinh th hai l sn vt ca tn ngng dn gian l do qu thn ngoi o truyn th, thng l nhng b kinh ngn, nh "Cao Vng Quan Th m Kinh", "Huyt Bn Kinh", "Thi m Kinh", "Thi Thng Cm ng Thin". C kinh gn vi Pht, c kinh gn vi o. C kinh dung hp c Pht, Lo v Nho. Cc loi kinh theo tiu chun o c nhn gian m gio ha, khuyn thin, dy n ngha cho nn u c tc dng nht nh. V vy, tuy khng phi l chn kinh m l ngy kinh nhng vn c cc Pht t trong dn gian truyn tng v chng khng c hu qu g xu. Ngoi ra cng c nhng ngy kinh thuc loi th hai m ni dung i ngc li l nhn qu v quan im nhn duyn. Nhng loi kinh ging v l th ph nh l nhn qu, ging v hu th m trc chuyn th s, ln ln Pht, B Tt vi qu thn nhp cc lm mt. l l lun gi l "ng gio hp lu", "tam gio bnh ng", "Pht Pht ng o, o o tng thng" v.v Thc ra, chng bc c Pht, bc c Nho, c Lo, bc c Gia T v Hi gio. Tuy chng cng dng kinh Pht v gii thch kinh Pht nhng chng bao gi cng c mt cun "Chn Kinh" lm cn bn, gi l c Thn Khi th. Loi "Chn Kinh" ny khng phi l kinh Pht, ch l mo danh kinh Pht.

Li cn mt loi na, do mt s ngi tp tu, nm bt c mt s kinh nghim thn b, cm ng c qu thn. Ri tm cn c nhm mc ch gio ha v li ko tn , h cng c kinh Pht, gii thch kinh Pht. Nhng thc ra, h da vo chuyn hiu bit sai lm ca h gii thch ty tin kinh Pht, nhng mc ch ca h l la kinh phn o, hy bng chnh php. l iu m cc T s xa nay ni : "La Kinh mt ch, l ging nh Ma ni". Da vo iu trn y, nu mun phn on l kinh Pht hay khng phi l kinh Pht, tt nht l tra cu mc lc kinh tng trong i tng. Nu c trong mc lc th d c b xp loi "nghi ng" i na, th cng thuc loi c th tin, c th c. Nu khng c trong mc lc kinh, th phi xem ni dung c ph hp vi nguyn l c bn ca Pht php hay khng ? Cui cng, ngoi nhng sch Pht, sch gii thch kinh thut li nhng li o c xa xa th tt nht t c nhng sch khng phi l sch Pht l an ton hn c. 49 - Pht gio thch ng nh th no vi yu cu tn ngng ca dn gian ? Tn ngng dn gian l nhng hot ng tn gio c lin quan n phong tc tp qun ca nhn dn v cng l nhng hin tng tn gio ca nhng hnh thi nguyn thy c pht sinh v ph bin trong dn tc cc nc, t khi bt u c nn vn ha loi ngi. ci m nhng ri rm, thc mc trong lng, nhng tranh chp ci c trong gia nh v x hi, nhng kh cc ca hon cnh t nhin m nht thi con ngi vi ti nng, hiu bit ca mnh khng sao gii quyt ni, nn h buc phi cu xin s ch dn, gip , bo h ca qu thn, phi dng bin php xin xm, bi ton, ln ng, gi hn ngi cht, bi chim, t chc t n v.v nhm t ti mc ch cm thng vi qu thn. Xt theo lp trng ca Nht thn gio th tt c nhng hnh vi u l m tn d oan v t thut, Pht gio khng bao gi ch trng nh vy. Tn ngng dn gian l th nhiu thn ln ln. T i Tng v sau, c ba tn gio NhoPht-Lo u tn ti cng nhau, ngi ta khng phn bit Thn, Tin, Pht v B Tt. T cui i nh Thanh v bt u t thi Dn quc n nay, li c thm hai tn gio na l o Gia T v o Hi, gi l 5 gio cng mt gc. Ngi ta thng qua nhng con ngi v nhng dng c nh ng ng, b ct, ph thy, n bi chim, xin xm, gieo tin v.v mi nhng qu thn v danh t xng l Thn ny, Tin n, B Tt n, n ch by, tha mn nhng li cu nguyn ca h. Dn dn Pht gio cng bt u ra mt s php mn, phng tin nhm thch ng vi yu cu tn ngng ca dn gian. iu khc nhau l Pht gio ly l tnh lm ch o, ly tu thin, tch c sm hi, tng kinh t ti mc ch yu cu ca mnh. Tn ngng dn gian ly s li m qung v hnh vi nh qu thn t n hy vng ca mnh. i vi ngi tn ngng thn gio th iu ny cng c mc ch v tc dng nh vy, chng qua l h ly thn duy nht lm i tng cu xin. Tn ngng dn gian cng ly nhng gio ch cc tn gio lm cc v Thn sng bi. iu khc nhau l cc tn gio ln u tuyn truyn ph bin k tha Gio ch, lch s tn gio, gio l, nghi thc tn gio ca mnh, cn tn ngng dn gian th sng bi a thn chp v, v vu ci ny ci kia. Kho st v lch s vn ha loi ngi th thy tn ngng dn gian ty thuc hnh thi tn gio ca dn tc nguyn thy, cn thit cho nhc im ca thn v tm loi ngi.

Mc d b C c gio thanh l, thanh ton ngt gn 200 nm, nhng vt tch tn ngng dn gian vn tn ti mi ni, mi chn. Do vy, ng trn lp trng Pht gio cng nn c s bao dung thch ng nhng nu theo yu cu ca tn ngng dn gian m gim thp mc tn ngng Pht gio, thm ch cn xem cc loi qu thn ca tn ngng dn gian nh l ha thn v ti hin ca c Pht v B Tt th s lm cho Pht gio ch c danh, khng c thc, v cng s b ph phn v ch trch v mt l tnh. V vy, cc cha chin v vin Pht gio chnh thng khng nn th phng mi pho tng cc loi Thn trnh nhim sc thi ca tn ngng dn gian khi b hiu lm th a thn l Pht gio. Pht gio l cng mt loi vi tn ngng dn gian. Pht gio p ng vi ng o qun chng x hi nh th no ? Tha mn nhu cu tn ngng dn gian nh th no ? iu nn ch trng n cng nng ca tn ngng i vi ch Pht v B Tt, hoc l nu bt hiu nghim ca B Tt Quan m, B Tt a Tng khng ni nh nht no m khng n, khng ni xa xi no m khng ti, khng thi gian no m khng ng nghim. B Tt Quan Th Ac s linh cm rt ln, cu kh, cu nn, i t i bi. Pht A-Di- l bc vng y v thng v v lng th v v lng quang. Cc ch Pht, B Tt c th khin cho con ngi cu xin th c ng nghim, cu trng th th c trng th, cu tr tu th c tr tu. Thch Ca Mu Ni l mt trong ngn vn ha thn ca Pht L-x-na, Ngi l gio ch ca th gii Ta b, l o s ca ngi v Tri, l ngn n sng ri chiu trong m di dng dc, l con thuyn t bi trong b kh. Tt c ch Pht u c th mi thi gian, mi ni, cu gip chng sinh. Tt c mi B Tt u c 6 php thn thng ri ty thi, ty ni, ty tng loi m nhip phc ha , ng vi mi s cu khn hp l ca tt c mi chng sinh. Nh vy l tng ngi la chn mt c Pht nht nh, hoc mt v B Tt hoc mt php mn v kinh ch ring bit l c th d dng t ti mc ch yu cu tn ngng ca mnh. Ngoi ra cn c th tin ln mt bc do tn gio tn ngng dn gian m nhp vo cnh gii li mnh, li ngi, gii thot t ti. Mt gio trong Pht gio c nhiu phng php tu luyn c nhng mc ch khc nhau, v giai on khc nhau. Tng Thin Thai Trung Quc v Tng Hoa Nghim cng c nhiu nghi thc l sm hi v con ng tu chng khc nhau, cn c vo y m tu tr cc php mn c nu ln nhng iu khc vi vic sng bi a thn ca tn ngng dn gian. Theo di ngun gc ca Pht Php th khng nn i hi nhiu con ng. c Pht ni v lng php mn, bt k php Pht mn no m chuyn tm tu tr l c th tng hp nm vng tt c cc php. Do vy m kinh Lng Nghim c 25 php mn vin thng bt k php mn no u ging nh mi php mn. Kinh Duy Ma cng nu r ch c mt php mn thi, nu khng l rt d dng ln ln vi tn ngng dn gian, nhp cc lm vi tn ngng a thn, khin ngi ta c mt n tng khng phn bit gia thn v Pht. Lm mt Pht t m mun tha mn nhng nguyn vng khc nhau ri thng xuyn i phng php tu hnh v i tng sng bi th s c th mt i mc tiu trung tm. Ngi Pht t chn chnh tin vo Tam Bo l hc Pht, tu hnh, l hc c t bi v tr tu ca Pht, ly s ch o chnh xc ca c Pht tu hnh mt php mn duy

nht nhm t ti mc tiu nht qun l gi gii, tu nh, pht sinh tr tu. Ch cn khng tch ri nguyn tc Tam Bo m ngy xem Pht Php, lm phn s, gi gii, b th, tng kinh, sm hi. Lm nh vy tuy khng cn li ch hin thc vn c th t c trong cuc sng hng ngy ca mnh. 50 - Trn trnh v t b c g ging nhau ? Thng thng ngi bt u hc Pht phi c lng chn ght, mun t b mi c th th hi mt cch ng n tm quan trng ca s cn thit phi tu hnh Pht Php. Chn ght, t b ci g ? l tt c nhng mu thun, nhng c st dy v, ny sinh t sinh l ca mnh, t mi quan h gia ngi vi ngi, t hon cnh t nhin gy nn rt nhiu phin no au kh. Nu c th lm bin chuyn c th khi cm nhn nhng hin tng , khng nn chn ght, t b v khng c vt no c th chn ght v cng khng c ni no c th t b c. Do , chn ght, t b l bc u tin tu tp Pht Php c ngha l bit kh cu t b ci kh. Con ngi thng thng vn cho rng chn ght, t b mi quan h gia ngi v ngi, hon cnh cuc sng tc l ph nh gi tr v ngha con ngi. Tht ra th tri hn li. Chnh v mun nng cao gi tr v ngha ca con ngi mi c th tm thi chn ght, t b. Cng nh ngi i bun, xut ngoi i bun l kim tin nui sng gia nh, duy tr k hoch gia nh. Con ci xut ngoi hc tp cng l hc nhiu tri thc v k thut hn sau ny lp gia nh, lp nghip li cho mnh v li cho ngi khc. V vy, chn ght v t b m Pht Php ni l qu trnh s b tu hnh ch khng phi mc ch cui cng. Trn trnh th khng phi nh vy. Trn trnh l khng mun gnh vc trch nhim m mnh nn gnh vc, l khng dm sng cuc i hin thc m trn n, thm ch cn c tm trng mun lnh xa hon cnh m mnh ang . Loi ngi nh vy, cng ging k phm ti trong trng thi chy trn, trong lng lun lo s, khng t ti khng an ton chu ng lu di p lc ca tm l, khng ni no dung thn c. iu hon ton khc vi vic tu hnh Pht Php chnh tn, chn ght th gian phin no. Nu chn ght phin no th dn dn c th ri b phin no, ri b c mt phn phin no th c th c mt phn gii thot v t ti. Trnh t ti cng su th phin no cng nh bt i ri cui cng c gii thot. Nu c gii thot th tt nhin khng cn vn chn ght, t b, hay khng chn ght v t b na. Trn trnh khng th gii quyt c vn . Trn trnh l bit kh nhng khng ng u vi ci kh, ngc li c ngha l trn trnh ci kh. Chn ght, t b l bit kh, trnh ci kh, do vy m hc Pht thot kh. Trn trnh va lm ngc li quy lut nhn qu m Pht Php ni, l iu m Pht khng cho php lm. Chn ght, t b cng khng nht nh phi tch ri con ngi trong th gian m phi thu hiu nguyn tc ch o ca Pht Php, phng thc tu hnh, phi c nhn thc trit i vi hin tng th gian. B sch "Trung qun lun tng" c vit : Php m nhn duyn sinh ra ti gi l

khng. Trc ht l chn ght, t b th gian, kt qu l bit rng ch php u l khng huyn, khng gy nn phin no chp trc, v cng khng cn chn ght v t b. Th nhng ch thng qua tri thc th v tt c th t b ci kh c. V vy tm thi ri b hon cnh th tc lun tu tr tam hc ca Pht Php l gii, nh, tu mi d dng ri b th tc xut gia, nhng xut gia l cng vic ca k i trng phu, nhiu ngi trong th gian kh m lm c. Bi v, th nht ngi thng khng bit chn ght, t b. Th hai, nhiu ngi tuy bit chn ght, t b nhng khng bit cch no chn ght, t b." 51 - C nhn t tu v tp th cng tu c g khc nhau? Thng nghe ni "Th ng trong mt miu ln, cn hn l hnh o trong mt miu nh". iu cng c ngha l c nh6an tu hnh khc vi tp th tu hnh. Tu hnh di s ch o ca mt ng thy sng sut (minh s) cng vi t tu khng c thy no l hon ton khc nhau. C nhn tu hnh cn phi tin hnh sau khi thng hiu phng php tu hnh. Hn na cn phi bit gii quyt nh th no nhng vn nghi hoc v kh khn, phin toi ny sinh thn tm v kin thc (tri kin), nu khng th khng nhng khng c ch g m ngc li cn c hi. c bit l tu thin nh, tin hnh tinh tin, dng mnh c th xy ra cc loi bnh thin nh v ma chng. l nhng thay i bt thng v mt tm sinh l. Cho nn, ngi mi hc khng nn tu hnh n c. Tu hnh tp th tuy khng c thy sng sut (minh s) ch o nhng cn c nhng ngi cng tu quan tm sn sc, gip sa cha cho nhau, ch cn hiu bit mt cch ng n th khng th pht sinh nhng vn qu ln. Hn na, c nhn tu hnh rt d dng tr thnh nng lnh khng u nhau. Khi th dng mnh tinh tin, khi th li bing, sa , l v khng c ngi kim ch, khng c quy ch ra cho cuc sng ca i chng. Dng mnh bc ng c th dn ti c thn v tm mt mi ri sinh ra thin bnh, li bing, sa khin cho bn thn b vic tu hnh, b mt tm tu o. Nu qu my ln nng lnh th c th mt lng tin. Nu tu hnh trong mt on th, th c s rng buc ca cuc sng chung vi nhau, li c nhng ngi cng tu gip , khin cho ngi ta tin b, nn tng i an ton. Xt v ci tm con ngi th ci tm ca c nhn ht sc c hn, ngi mi tu hnh, khng c cch no to ra mt khng kh o trng tu hnh. Nu c th kt hp vi nhiu ngi cng tu hnh, c cng mt phng thc nh nhau, cng mt tm trng nh nhau, mt mc tiu nh nhau c mt thi gian lm vic ngh ngi nh nhau tu hnh th c th gy nn mt khng kh o trng tu hnh. Thm ch ch cn mt ngi tu hnh thng xuyn cng c th lm cho ton th vo ng qu o. Nu qu na s ngi vo trng thi bnh thng cng thng cm nhau, cng ha hp nhau th c th mi c nhn c lc lng ton th ngi tu hnh ng h. Nu 10 ngi tham gia th mi c nhn c th c s ng h ca 100 ngi. Do vy, Pht gio tn thnh vic tu hnh tp th l quy nh thng thng i vi ngi mi tu hc.

Ngi tu hnh lu m tham gia vo vic tu hnh tp th cng u c ch. V vy, khi c Pht Thch Ca cn ti th, thng c trn 1000 t tham gia vo cuc sng tng on. Trong lch s Pht gio Trung Quc, d l tng phi no phn ln nhng nhn ti li lc tham gia tu hnh tp th. Th d nh t th 4 Thin Tng l o Tn, ng t th 5 l Hong Nhn, t th 6 l Hu Nng, cho n cc i s M T i Nht, Bch Trng Hoi Hi. Mn ca cc Ngi u l nhng nhn vt li lc xut sc, hp thnh nhng on tng l ng n 400, 500 ngi, trn 1000 ngi. V vy m cc cha, vin ca Thin Tng c gi l i Hi Tng Lm. Cn kh ca ngi tu hnh tuy ln, nh, sc, cng khc nhau, nu b thoi ha, sa st, khng bnh thng th c th b nc bin y dt ra ngoi. Cy trong rng tuy c cy ln, cy b khc nhau, cy th th, cy th nh nhn khc nhau nhng khng c cy no li khng mc vn ln. Nu khng th khng tip nhn c ma mc, nh sng mt tri v s b o thi mt cch t nhin. Do vy, c th thy r tu hnh mt cch n c l iu khng nn bt u i vi ngi bt u tu hc. 52 - Nhng bc i tu hnh c nht thit phi ng ca hay khng ? Danh t ng ca khng c n , Trung Quc mi n sau i nh Nguyn, thm ch n i nh Minh mi thy c ghi phng thc tu hnh . Do vy c th thy nhng bc i tu hnh khng nht thit phi ng ca. Ngc li, nhng ngi ng ca khng nht thit l nhng bc i tu hnh. ng ca l c th bt ngun t vic tu luyn lu di trong hang ng ca Pht gio Ty Tng. Ri khi Lt Ma gio t triu vua Mng C truyn vo ni a Trung Quc th phng thc ng ca mi dn dn c thnh hnh. V phng php tu hnh th c nhng kha hc c thi gian nht nh, c phng php, c giai on nht nh. Th d nh 7 ngy, 21 ngy, 49 ngy, 100 ngy v.v ng k hn ly chng nhn. Chuyn tm tu hnh mt php mn no , nu hon cnh cho php, nu cn thit th hc k c th ko di mt nm, 3 nm, n 6 nm, 9 nm, mi my nm, nhng khng nht nh c nhn phi n c tu hnh. Th d nh trong Kit h an c thi i Pht Thch Ca, thi k tu thin c 2 ma l ma ng v ma h. Trn lc a Trung Quc, c rt nhiu ngi tu tp nhau li tu hnh. Cc t s phi Thin Thai t ra cc phng thc sm hi, nghi thc v tt c u cng kt hp vi 6 ngi, 7 ngi, mi my ngi tu hnh. Trong thi k kit h an c, lc c Pht cn ti th, ngi ta cng tin hnh tu hnh trong khun kh phm vi nht nh hoc di cy hoc trong hang ng, hoc trong nhng cn nh trng khng ca cc c s nhng tt c u khng phi nh phng thc tu hnh ng ca nh hin nay. Trung Quc vo thi k u cng c mt s thin s sau khi "ng" c, cc thin tri thc cn dn n b sng di cy, vo rng ni, hang ng n c tu hnh trong mt s nm. Th d ni bt nht l Chung Nam Sn, y c 72 nh lm bng c tranh. Trc tin y l ni c nhn tu hnh, v sau dn dn dng ln nhng cha v

vin, nhng np sng nh tranh vn mi mi tn ti. nh c tranh l t trang b ly dng c nu n v cc loi thc n rau c, vo ni cht gai gc, bn c tranh lm nh trnh gi ma, xa lnh ngi trong mt thi gian di. Song phng php tu hnh nh vy, tuy ging nh phng php ng ca nhng khng phi l ng ca. Gn y c hai loi ngi tu hnh theo phng php ng ca : 1. Nhng ngi mun trnh xa s quy nhiu ca cng vic th tc. 2. Nhng ngi tu thin mun tinh tin hoc chuyn tm nghin cu kinh tng. Loi ngi u, ging nh k tu hnh sng n dt. Loi ngi th hai mi ng l nhng ngi tu hnh chn chnh. Nu ch v tu dng th cn c nhiu tin hoc c ngoi duyn gip tr lc th c th c. Sau khi ng ca m khng bit phng php tu hnh, cng khng hiu cch thc no, bin php no i vo Kinh tng th tuy c ng ca 3 nm, 5 nm cng khng t c thnh tu. Nu v tu thin v c Kinh tng, m sn c c s cng phu tu thin v nm c cch thc, bin php i vo Kinh tng th cng c th t c nu khng th thnh tu khng ln lm. Ni v nh ngha ca nhng bc i tu hnh th phi l nhng ngi ton tm, chuyn ch tu hnh, t nht l nhng ngi m mt v lng c khai thng, nhng khng l ra bn ngoi, nhn nhc, chu ng chu kh, chu nhn nhc nhng iu m ngi khc khng vt b c, tm ca h tuy trong sng nh gng nhng khng biu l ra ngoi, ni nng hnh ng tuy ngc nghch, kh di, nhng tht ra th rt sng sut, t bi. Ngy no m nhn duyn thnh thc th c th tro ln cao h mt ting l vn nghn hn ni u tng ng, cho chng sinh th khng ai so snh c m khng h li vt tch. Nu nhn duyn cha thnh thc, tuy sng c cuc i m khng h gim bt nh sng ca sinh mng mnh. Nh Hn Sn, Thp c, Phong Can u l nhng bc i tu hnh. Nu nhng ngi tt sau ny m khng su tm nhng bi th, nhng cu k ca h lu truyn cho hu th th ai m bit c rng trong lch s tng c nhng nhn vt nh vy. T d nh Mnh T ni : "Thnh cng th lm thin cho thin h, cng qun th ring mnh sng thin". iu ny rt ging nh Pht gio ni l nhng bc i tu hnh quan tm sn sc v a li nh sng cho ngi ta. Do vy, bc i tu hnh c th ng ca v cng c th khng nht thit phi qua qu trnh v hnh thc ng ca. Nu nhn duyn cho php, nu cn thit th ng ca cng l mt trong nhng phng thc tu hnh ti u loi b nhng s vic phc tp, on tuyt vi ngoi duyn. 53 - La chn minh s nh th no ? Hn D tng ni : "Ngh hc phi chuyn nht." Do hc tp php mn no u phi la chn cc bc minh s c chuyn mn gii, c o, tinh thng v cc mt hc vn ngh thut v gio l Pht hc. Mc d minh s khng nht thit phi t ca minh s m trng thnh ra, trong s t ca minh s khng nht thit xut hin nhng t xut chng. Nhng khi i tm minh s th ti thiu h cng khng c nhm phng hng, dy sai yu lnh, phi m bo an ton, chc chn ch khng th nh "ngi m ch li cho ngi m".

Vy ai l minh s ? Thng thng th khng c cch no m bit c iu . c bit l theo kinh nghim ca tn gio v khi kh cng tu thi, khi bn thn cha nhp mn th khng c cch no phn on c ai l minh s v ai khng phi l minh s. Th nhng minh s khng nht thit phi ni ting, nhng ngi minh s c qun chng cng nhn th ng tin cy hn so vi ngi t xng l minh s m cha c ng o qun chng cng nhn. Hoc cc bc thy tuy cha ni ting nhng c cc bc thy ni ting gii thiu l minh s cho mnh th l iu ng tin cy. Nh kinh "Hoa Nghim" c ni : "Phng thc thin ti ng t tham gia v vic cht vn 53 v thin tri thc thng qua mt v gii thiu mt v hnh thnh mi quan h lin tc i vi 53 v s. V vy, cc thin ti ng t tuyt nhin khng phi cng nhn cc bc thy mt cch m qung". Bt k thi i no trn th gian ny u c nhng nhn vt t xng l tn s ca thi i. H dng nhng li yu qui m hoc qun chng, ln ln trng en, nghe thy lung tung, thu np ng o cc t ph trng thanh th. Nu khng phn bit r th rt c kh nng ly t s kht ting lm minh s. V vy, Mnh T cng ni : Tai ha ln nht ca con ngi l "thch lm thy ngi ta". "Bi v nhng t s ny c tc hi hng dn lch lc lng tm x hi, khin cho con ngi ny sinh nhiu s quy nhiu khng bnh thng, nghi hoc bt an. Do vy, m theo h, hc tp nhng t php, t thuyt v t thut th chng nhng khng m mang c cnh gii nhn sinh m ngc li cn mang tc hi cho thn tm mnh, gia nh mnh bt ha. Ch ng tic l nhng ngi bnh thng rt kh m phn bit c ci tht, ci gi, ci t, ci chnh ca nhng ngi ny. Xt theo lp trng ca Pht Php th tiu chun v ci t, ci chnh, ci ti, ci sng u phi c kho st, th nghim trung tm ci ti ca mnh. Nu con ngi cn mang nng sn, si th nht nh khng phi l minh s. Li c ngi tuy b ngoi th biu hin nhn t, v mt phc hu, ti tn, o mo trnh trng nhng li l kiu cng, ngo mn th cng nht nh khng phi l minh s. V vic tm minh s, "i tr lun" cun 4 nu ln 4 iu trng yu gi l t y php "4 ch nng ta". 1) Da vo php khng da vo ngi : Minh s khng t cho mnh l trung tm, cng khng ly c nhn no c bit lm quyn lc m ly nguyn tc, quy lut chung l tiu chun Php ca Pht gio l php nhn duyn, php nhn qu. Nu o l v nhng iu khu gi ca v thy no tri ngc vi php tc nhn qu v nhn duyn th khng phi l minhh s. Bi v, nhn qu i hi chng ta phi chu trch nhim v hnh vi ca mnh. Nhn duyn l dy chng ta khng c khi tm chp trc tham, sn. Khng th tuy c ng o mi ngi tn l Thnh cng khng khc g t s. 2) Da vo ngha khng da vo li : Phm l php tc chn chnh th nht nh tung ra bn bin u ng, t xa ti nay u ging nh nhau, khng phi v bi cnh dn tc, khu vc, vn ha khc nhau m sai bit khc nhau. Nu cho rng do s cm k v tn gio hoc c s b mt trn ngn ng m khng phi chnh php l khng ng. Chnh php nn ch trng n s cm thng v ngha l ch khng c cu n trn s d bit trn ngn ng. T d, nu ni ngi theo o Hi ch trng n ch rp, ngi Do Thi ch trng n ch Hbr th xt v chun tc l khc nhau. Ngi theo o Pht ch trng n ch Phn, Pli l nghin cu nhng kinh in nguyn thy, truy tm

nguyn ngha ch khng phi ni ch Phn v ch Pli c thn lc v thn thnh g c bit. Tt nhin n gio ch trng n ting Phn, m Phn khc vi Pht gio. 3) Da vo tr, khng da vo thc : Tr l tr tu ca thnh nhn, l sn sinh ra i tr ca v ng, t i bi n ng th. Do , h c t ng lm trung tm, d l v mnh, v ngi, thm ch v tt c chng sinh hoc v cu cho Pht o v thng, d l i ng, b-rt-man (phm ng) v thn ng, ci ng c bit v ci ng ton th u khng th sn sinh ra tr tu chn chnh c. V vy, iu vn thuc vo phm vi tr thc v tr tu. Tr thc l t trong kinh nghim hc tp ca bn thn mnh m sn sinh ra tc dng phn bit, ghi nh v suy l. Cn tr tu ch c hin tng ca khch quan khng c trung tm ch quan. Ch c cng nng chuyn vn, khng c trung tm ch th, nu tri ngc nh th th khng phi minh s. 4) Da vo ngha rt ro, khng da vo ngha khng rt ro : Ngha rt ro l khng ni ra c, khng c php no c th chp, khng c php no c th tu, cng khng c php no c th chng c. ng nh v nim v tng, v tr, m "n kinh" ni : Khng v ci g, cng khng c ci g, ch vic n cm, mc qun o, sinh sng, li mnh, li ngi, tinh tin khng ngng. Cn c vo 4 iu chun trn, chng ta c th phn bit d dng ai l minh s, ai khng phi l minh s, ri da vo 4 tiu chun m quan st thm tra minh s m mnh mong gn gi th ni chung khng th c s nhm ln, ri ngy qua thng li d khng gp c minh s th bn thn anh cng tr thnh minh s. 54 - Lm th no thm nhp vo mt mn ? Tin sinh H Thch - mt nh t tng hin i tng ni "Hc th phi nh Kim T Thp va rng li va cao". c nhiu hc rng l c s ca hc vn, thm nhp vo mt mn l bc u ca hc vn m ch c th l thng thc thi. Nu khng th trong bt k phm tr chuyn mn no cng t ra xut chng ni bt ln th khng th c thnh tu v c nhng nt c o ca mnh. Nh vy khng phi l chuyn gia m l ngi gii bnh thng thi. Do vy c Pht ra quy lut T kheo xut gia th nn chuyn tu hc v Kinh, Lut, Lun. Nu t cht xut sc th c th 1/5 thi gian hc thm kinh sch ngoi Pht gio bi v thi gian ca cuc i con ngi l c hn. Kinh in Tam Tng ca Pht gio l bao la nh bin c, d cho c c ht kinh sch n lc c cuc i cng khng c cch no hc c ci tinh ty k diu ca o Pht. Do , t xa n nay ngi hc Pht nghin cu Kinh v Lut phi c s la chn. Khi bt u vo hc c th c nhng sch khi qut v l lun ri nhng sch v l lun thng thng, c tnh cht thng s bit nhng nt ln. Sau nn la chn, da vo ch hng, s thch c nhn c b kinh no hoc l mt s kinh c lin quan, mt b lun no , hoc mt s b lun c lin quan. Ri c nh vy m sut c cuc i n lc hc tp tu tr, nghin cu, hong php th c th mt bc i s.

Hin nay i vi nhng Pht t ni chung, ci gi l "thm nhp vo mt mn" bc thit cn phi bit nht thit khng phi l vn c lin quan n kinh, lut, lun v l kinh nghim tn gio, php mn tu tr v vic la chn v theo hc cc thin tri thc. Bi v ni chung ngi ta khng bit bn thn mnh thch hp tu hnh tn phi no hoc php mn no, d l tu kh hnh, tu theo kiu hin gio, theo mt gio u khng bit mnh bt u hc t u v bt u hc nh th no? V mt hin gio, nu theo tng Tnh , theo thin, lut Thin Thai, Hoa Nghim duy thc, th mi tn gio u c mt v, thm ch cn c nhiu v i c tng v tc ni ting, u c th theo hc. Hin nay li c mt s mt gio m khng c thy truyn, nhng mn t ca tn ngng dn gian thng t xng mnh l bc thy ti thng, t cho mnh l Pht sng. H xut hin nhan nhn th gian, tung ra mt lot lun iu tuyn truyn, ni rt hay, l l rt vng to ra cc php lm le mt mi ngi. Ni chung, con ngi khng c c s Pht hc, do yu cu phi c phng php tu tr v phi tu hnh c hiu qu ngay, nn khng trnh khi ln m khp ni, khp chn thy c ci g th hc ci ny, kt qu l tm thn ri lon, tm l khng n nh, sinh hot khng bnh thng tch ri khi x hi. l nhng vic ng tic. Do vy chng ti ch trng mun thm nhp vo mt mn th khng c ng ni ny trng ni n. Nu Pht Php chnh thng Pht gio chnh tn m anh cng nhn khng pht sinh ra tc dng ph th d l nim Pht, tham thin, tr ch, anh c khng ngng tu tr, dn d th nht nh s thy kt qu trng thy. Tuyt i ch s hiu k li cun, khng cc gic quan kch thch v t tng b kch ng, m nn theo con ng tu hc Pht Php vi ci tm bnh thng. Li nh s t lc gip ca c Pht khi lm chung c vng sinh ln ci Tnh nc Pht l lm ri. Nu khng v mun tr thnh mt v cao Tng v C s, i c Pht gio, li mun thng hiu cc loi hc vn tri thc v vn chng, trit hc, lch s tn gio xa nay c trong nc v ngoi nc th lng ph c cuc i. Th l va khng li cho mnh, cng khng li cho ngi, va khng th t tu mt cch y li khng th dng ci s trng ca mnh gip ngi khc. 55 - Th no l chuyn tu v tp tu ? Ni mt cch khc nghim khc, ngi Trung Quc l theo Pht gio tp tu. T d nh cu xin c sc khe, sng lu, trnh tai nn, h tr tng phm "ph mn", kinh "Dc S", ch i Bi hoc nim B Tt Quan Th Av Pht Dc S. Nu cu c li ch tng lai Ty phng th tng kinh A-di- v nim danh hiu Pht A-di-. Nu tiu tr bnh tt, nghip chng th phn nhiu tng Chn ngn, Linh cm Quan Th A thn ch i S o trng hoc l bi "Thy Sm", "Lng Hong Sm". Nu siu cho ngi cht ngi thn th nim "Kinh a Tng", ch "Vng sinh" Phng thc tu hnh nh vy va l hin gio va l hn hp hnh thc v mi v ca Mt gio na, va l tu hnh Tnh Ty phng, va tu Tnh ng phng. Mt c nhn cng thi gian khc nhau, v mc ch khc nhau th c th dng php mn khc nhau.

Tht ra Pht Php qu ch thm nhp vo mt php mn, bt k l dng hin gio, hay Mt gio, tng kinh hay tr ch, l sm, hoc nim danh hiu ca bt k c Pht no, B Tt no, h tu mt php mn m kin tr lu di th s c cm ng tc l c th t ti mc ch tu tr ca mnh. iu c ngha l nim Pht A-di- c th vng sinh Ty phng, nim B Tt Quan Th m cng c th vng sinh Ty phng, tai qua nn khi, nim Pht A-di- cng c th tai nn qua khi. Qun c th nhp nh, m mang tr tu, kin tr nim tn Pht v nim danh hiu B Tt cng c th nhp nh v m mang tr tu. Tin hnh cc phng thc khc nhau nh tng kinh Kim Cng cng c th m mang tr tu, tai bay nn khi, vt b cc chng ngi, sinh v Ty phng. Do Kinh Lng Nghim c 25 php mn vin thng gii thiu 25 v La Hn i Tha v B Tt, mi v u tu tr mt mn m cc php mn nht nh, kt qu l u c th thm nhp vo mt mn m cc mn khc cng u thm nhp c. Nh vy B Tt Quan Th m l vin thng cn tai, tu php mn m thanh m thng t cc php mn. Nu ngi tu php mn Tnh chuyn ch nim Pht, nim danh hiu su ch "Nam M A Di Pht" th c th li trong cuc i hin ti v c th c Pht A-di- n dn khi lm chung. H gp tai nn th trnh c tai nn, gp tr ngi th vt tr ngi, ngu dt th c tng thm tr tu, c phin no th c gim bt phin no. Nu ngi hc thin m kin tr mt cu ni, mt cng n, mt phng php hin hnh th hin ti c li, tng lai cng c li. Nu nguyn sinh ci Tnh th nht nh c th c. Xng tng th phn ln dng ni tp th tu hnh, c tin hnh sau mt thi gian di ngi thin. C nhn tu hnh hoc tu hnh nh k trong mt thi gian tng i di th khng nht nh phi xng tng. Trong nhng bui kha tng sng chiu ca c s ti gia, th c th xng tng, chuyn tng nim mt danh hiu Pht no , tt c u c th gi l chuyn tu, cng c th t ti tt c cc nguyn vng v mc ch. Nu mi ngy vo mt thi gian nht nh m tr tng, l bi mt vi b kinh, ch v danh hiu Pht, bi k th cng c th gi l chuyn tu. Tt nhin l so vi chuyn tu ni trn th vic ny c ngha tp tu ri. Xa kia c ngi chuyn tng my ngn b kinh "Kim Cng" hoc kinh "Php Hoa", chuyn l bi Pht trm vn ln, tr ch my trm vn lt, nh thin s Vnh Minh Din Th hng ngy chuyn nim danh hiu Pht A Di , thm ch khi ngh ngi, n ung, i tiu tin, ng u khng ngng nim Pht, mi gi l chuyn tu tinh tin. Cn ngi bnh thng khng th t ti bc nh vy. Nu dy hc ch tr tng mt kinh ch nht nh, ch nim mt danh hiu Pht nht nh th h cm thy n iu, thm ch cn thy bun chn. Do vy, mi ngy nn tr tng vi danh hiu Pht, vi kinh, ch v bi k khc nhau cho tha ng hn. Nhng tuyt i khng c hm nay hc hin gio, ngy mai li hc Mt gio, bui sng cu vng sinh phng ng, bui ti li cu vng sinh phng Ty. 56-Nh th no l "o d tu" v "o kh tu" ? "o d tu hnh" v "o kh tu hnh" u l o B Tt tu hnh hc Pht, xut hin u tin "Phm D hnh", quyn 5, "Thp tr t b sa lun". Phm ny gii thiu o tu hnh ca B Tt c hai loi, loi d v loi kh. Nh trn th gian ny i b tng i vt

v, kh khn, cn ngi thuyn i ng thy th mt hn, d dng hn. o B Tt kh tu hnh l ch s chm ch tu hnh, tinh tin. o B Tt d tu hnh l ch vic ly lng tin lm phng tin m tin ln, khng li bc, khng li v tr. Phng php tu hnh ca o d tu hnh m Long Th ni ti l tng nim ch Pht 10 phng nh Thin c, 107 v Pht nh Pht A Di , v c 143 danh hiu B Tt nh Thin . Cn quyn thng "Vng sinh lun ch" ca i s m Loan, Trung Quc th li ch trng chuyn tng nim ring mt danh hiu Pht A Di , gi l o d tu hnh, cao li nguyn ca Di , da vo li th nguyn ca Pht th c th vng sinh ci Tnh , ri nh Pht gia tr m vo chnh nh i Tha. An lc "Tp" ca i s o Xc th li gi o kh tu hnh l mn "Thnh o", o d tu hnh l mn Tnh . Cho ti i s Php Nhin ca Nht Bn th nu ra "T lc thnh o" phn bit r s khc nhau ca o kh tu hnh v o d tu hnh. thy o d tu hnh m B Tt Long Th ni l ly vic tng nim danh hiu ca ch Pht v B Tt cu sinh ni ci Tnh mi phng. Nhng nhng ngi tu hnh theo php mn Tnh Pht A Di l o d thc hin da vo li nguyn ca Pht sinh sang Tnh Cc Lc. Sau khi n ci Tnh ca Pht, tt c nhng iu mt thy tai nghe u do Pht A Di gio ha, thuyt php, y khng ai l khng nim Pht, nim php, nim tng, nn tng i d dng chng c B , li cn c th tin ti trnh bt thoi. Nhng nu ch da vo sc mnh li nguyn ca Pht, mun t n trnh bt thoi th phi tri qua mt thi gian rt di, bi v trn ci Tnh , khng c duyn tu phc, nhng c th tu tu, tu tu c th xa ri phin no, nu khng tu c th khng th t ti cng c B . Cho nn tuy d dng nhng li phi quanh co, phi i sau khi t ti trnh bt thoi, li quay tr li ci th gian t chng sinh tu hnh y phc c ca B Tt, phc tu vin mn mi c th thnh Pht. iu c bit thun li ca "o d tu hnh" l i vi nhng chng sinh nhu nhc, lng tin khng , ti nghip su nng, th hy vng c v khuyn khch h hc Pht, nim Pht. Ci gi l "o kh tu hnh" l ly thi gian ca 3 i a tng k kip tu o B Tt, kh tu hnh m c th tu hnh, kh chu ng m c th chu ng ; l con ng chung tu hnh Pht Php. Cc ch Pht trong ba i u do pht tm i B v thng chnh ng m thnh Pht. iu cng c ngha l ngi pht li nguyn thnh Pht, thng thng l phi xy dng c nim tin trc . Theo kinh "An Lc", tu hnh th phi c lng tin tri qua ba kip, kip 1, kip 2, kip 3 mi c lng tin "bt thoi" m nhp vo ngi th nht. "Khi Tn Lun" th ni : Tu hnh phi c lng tin, phi tri qua mt vn kip, ri sau mi nhp vo ngi th nht, mi l bt u ca A tng k kip th nht. n ngi th nht l khi im ca A tng k kip th hai. Qua c ngi th by l bt u vo A tng k kip th ba, tr thnh B Tt ng gic. V d nh Quan A Th Ch, Vn Th, Ph Hin, a Tng v.v phi tri qua trm kip na th ln c Pht a chnh l o kh tu hnh. Trong sut thi k ny, b thn ny, th thn khc, b th v lng gn gi vi cc v lng Pht, trong gia m chng sinh mi mi l "khng cu mong an lc cho mnh", nhng nguyn lm chng sinh xa la au kh, ri ngy qua thng li dn dn tr c chp ng, phc c c tng trng. Khi i bi v ng vin mn cu cnh th thnh Pht.

Trc khi tu xong kip A tng k th nht th phm phu. Theo s gii thch ca Tng Thin Thai trc khi c c lng tin, l "ngoi phm". T ngi th nht n ngi hi hng th mi l "ni phm". Nhng B Tt trong ngi phm phu l cn c ci ti, l c nhng chng sinh c th c, c nhng phin no c th on tr c v cng c th thnh Pht c. Cc v c lng tin kin nh i vi Tam Bo, do tin tng vng chc ni mnh, dng mnh tin ln pha trc tu hnh theo Pht Php. Trong mi ngi tn trc th nht, nu gp phi ma chng, nghip chng, phin no chng, cc loi bo chng v.v nn cn c nguy c mt lng tin nn cn gi l "cn c thoi". Thng thng khi tin thoi, c lc tin vo Pht m tu hnh, c lc li xa ri Pht php. Nhng mt khi pht c tm B th gieo c nhn thnh Pht cho d sc ca ci nhn y mnh hay yu nhng vn cn c hi c thot, c mt ln, li c ln na, ri li c ln th ba, ln th t c th hin trong thc th 8 nh m tip tc tu hc Pht Php. Sau khi lng tin t c "bt thoi" th xt v thi gian thnh Pht l coi nh c xc nh. Xt v mc chu kh, chu kh th sng gi ngy cng to, cng mnh, con ng trc mt ngy cng kh khn, chnh l o kh tu hnh ca B Tt. Cc B Tt chu kh nn l xut pht t li nguyn ca h, khng phi l nghip bo. o kh tu hnh i vi B Tt m ni l mt qu trnh tu hnh bnh thng. Nhng nhng ngi c lng tin khng vng chc, khng tu c php mn Tnh ca Pht A Di . Theo Kinh "Qun v lng th" th iu kin vng sinh ti ta sen cu phm vng sinh ti thng phm l phi tu hnh B Tt tam phc nghip v phi c tm B , v vy khng phi hon ton da vo sc mnh li nguyn ca A Di .
CHNG 08

57 - Im hi lng ting c phi l tu hnh nhn nhc ? Nhn nhc l th ba trong "su ". ngha l vt qua bin kh phin no, m nhn nhc r rng cng c ngha l im hi lng ting. V d kinh "Di gio" ni "Ngi thc hnh o c nhn nhc mi l bc i nhn c sc mnh. Nu khng th tip nhn ci "c" b nhc m mt cch hoan h nh ung nc cam l, k y khng th c ca tng l ngi nhp o c tr tu". "Du gi s a lun" quyn 57 cng ni "Nh th no gi l nhn nhc ?". l : 1 - Khng tc gin 2 - Khng on trch 3 - Khng cha chp iu c "i Tr Lun" quyn 6 cng ni "Chng sinh lm iu c tm khng tc gin, chng sinh cung knh cng dng, tm khng hoan h. l "trung nhn" v chng sinh. Quyn 15 trong sch trn cng ni : "Nhn i vi chng sinh cung knh cng dng mnh, i vi nhng k gy tc gin, gy phin no, gy tham mun i vi mnh, gi l "sinh nhn". Chu nhn nhc tn knh cng dng, cch gy tc gin, gy phin no, gy tham mun l "php nhn". "u-b-tc gii kinh" quyn 7 cng ch r : "Nhn c hai loi : mt l nhn xut th gian l chu c i kht, lnh nng, kh vui. Th hai l nhn th gian, l nhn tn, gii, th, nghe, tr tu, chnh kin khng lm, nhn Pht, Php, Tng,

nhn c chi mng, nh p, c khu, vic c, tham, sn, si, nhn c u kh nhn, th nhng iu kh th". T ni dung kinh lun dn trn y c th thy hm ngha ca hai ch nhn nhc rt rng, c tuyt mi nim vui, chu c v tip nhn cc ni kh. B nhc m mt cch v l l iu m con ngi bnh thng khng th chu ni. T chi khng gi p ng vo lng mnh l iu m con ngi bnh thng khng th lm c. Tin v tip thu cc loi php mn trong Pht Php cng khng phi l iu m con ngi bnh thng c th lm c. Ni chung, nu nhng vic c lin quan n danh d thit thn, n nhng ngi thn thuc, nam n th kh m chu ng. Pht Php khng ch nhn v c nhn m c v chng sinh na. Khi t ti trnh khng tranh ci na th tm ngn gi thi khng c na. l tm hin tng li ch, sa st, hy dit, khen, ca ngi, ni xu, kh, lc khng c cnh gii no m khng nhn nhc c. V vy nhng B Tt gii thot c gi l chng c "v sinh php nhn". i vi mt, mi, tai, li, thn, ca lc tnh th khng chp trc, i vi sc, thanh, hng, v, xc, php ca lc trn bn ngoi th khng chu nh hng, gi l php nhn. Nu b bc hi m khng gin, c cng dng m khng mng, khng c ci ng nng th, li khng khin ci ng tip thu ci khc. t ti nh vy th gi l sinh nhn, khng nhng l cnh gii ca B Tt m cng l mc ch ca vic tu hnh Pht Php. Chu nhn nhc l c th yn mnh, yn ngi, ha ng vi chng sinh, cho nn nhn nhc l tiu chun tt nht xy dng ha bnh an vui gia con ngi vi nhau. Cn c vo tiu chun nh vy th hnh nh nhn nhc chnh l im hi lng ting. Tt c nhng vic oan ung, lng nhc, ph bng, kch, u phi hon ton nh vy. Chng ta cn phi ch l nu s nhn nhc khng xut pht t tr tu th rt c kh nng gy nn tai ha ln hn, do thng qua s soi chiu ca tr tu l iu v cng quan trng. V d ni : s tp kch bt ng ca gi, ma, nc, la l iu khng th chng ni, nhng vn c th tm cch phng trnh gim bt thit hi. Nghip bo l phi tip nhn mt cch thng thn, nhng vn c th qua c gng thay i mc v phng thc ca nghip bo. Cho nn, i vi s vt m hai bn u khng c hi li c ch th phi tip thu. Nu c ch cho ngi khc, khng c ch cho mnh th phi suy ngh tip thu. Nu i vi hai bn u c hi m khng c ch th phi tm cch trnh hoc thay i ni. V d bit r rng i phng l voi say, ch di, ngi in, trng thy ngi cn, gp ngi l git, th ng nhin phi tm cch ngn chn, v i phng bt hnh nht thit ng cho h gy nhiu bt hnh hn na. Nhng cng khng c c tm bo th "ly mu tr mu", nn da vo nguyn tc t bi, bn thn mnh lun lun phi t kim v bit h thn, sm hi. i vi nhng ngi mt l tnh th phi thng qua phng thc v phng php nh kim ch, gio ha, lm cho h c th tr li bnh thng. iu c cng c ln i vi bn thn h v ton th x hi, cho n tt c chng sinh. 58 - Hc thin sut i nu khng "ng" th lm sao?

"Ng" m Thin tng ni l vt b vn duyn, tm khng chp trc, khng c g ng cu li khng c g ng x. Nim mt nim l c th vt b vn duyn, ci nim l trong lc "ng". n chng, n ng l khng c ln lt, khng c thang bc, nn khng cn thit phi quan tm n vn lc lm chung "ng" hay khng "ng". Khi tu tr thin, tuyt i khng c ly tm cu ng, ly tm ch ng. Cu ng khng c "ng", ch "ng" tc l m bi v cu mong v ch i u l vng nim, chp trc, phan duyn. Cho nn ngi tu thin chn chnh bit rng c ci "ng" lm mc tiu tu hnh ca mnh. Cnh gii chng ng l mt loi quan nim trc khi tu hnh. Trong qu trnh tu hnh cn phi vt b quan nim mi c th c kt qu. V vy ngi tu thin coi trng qu trnh, khng coi trng mc ch. Trong qu trnh tu hnh tun theo s ch o ca minh s, dng phng php chnh xc, tinh tin, khng tr ni, dng mnh tin ln. Phi xon cht li tng nim mt, khng c nhn ti nhn li, phi nim nghim tc, khng dt on th cng sc mi t kt qu. t kt qu ri th mi bit "ng", sng cht v Nit bn khng c lin quan n vic tu hnh. Nhng nhng ngi bt u hc Pht tuy bit rng sng cht l bin kh. Nit bn l b bn kia, nhng li khng bit rng gia sng cht v Nit bn khng c mt gii hn tuyt i. V vy, s sng cht m cu Nit bn, cho rng trc khi cha "ng" th b phin no tri buc, b sng cht lm cho kh s, chu ng bao nhiu ni kh dy v. C bit u rng khai "ng" th c th chm dt s sng cht, c t ti. C bit u rng l ni cho ngi cn m ch khng phi ni cho ngi "ng", ly du dt ngi m tu hnh khng phi mc ch, cnh gii "ng" cng l chp trc, la b mi chp trc mi c th ri b phin no sng cht. Nu nhn thc c nh vy th s khng cn c tm cu "ng" v ch "ng". Nu sut i tu hnh m khng t c kt qu, iu cng c ngha l t u n cui khng c cch no th nghim c cng c x chp v ly chp. Thng xuyn vi tm trng s sng cht : cu B , c gng tu hnh th lc gn cht chng cn phi lo lng sau khi cht s b ri vo ba ci c. Bi v, hng ci tm mnh n Nit bn bao gi cng tt hn l hng ci tm mnh xung a ngc. Pht Php coi trng sc mnh ca li nguyn v nghip lc, da theo li nguyn tin thng v tng lai. Nhng khi tu hnh do chng ngi ca nghip lc nn cuc i ny tuy khng c gii thot nhng cng khng ri b Tam Bo. Cuc i ny nu khng thnh cng th cuc i sau li c tip tc v di s dn dt ca sc mnh li nguyn, c gng tu tr tam hc l gii, nh, hu. l phc nghip tr gii ri cng vi nh nghip v tu nghip c th khin cho mnh c sinh ln ci tri, vng sinh Tnh , chng c B , hay t nht cng c th chuyn lm thn ngi, tip tc tu hnh hc Pht. V vy, ngi tu thin, th nht lo lng sau khi cht mnh s i u, th hai nu cng sc mnh t i, khng c lng t tin, khng bit sc mnh li nguyn ca bn thn mnh hay yu, s c gng n lc tu hnh ca mnh nhiu hay t nh th no, nn y ny lo lng li nguyn ca mnh khng mnh m, cng sc tu hnh khng y , nn khi lm chung s chu nh hng ca nghip c. Do vy m ri b Tam Bo a vo ba ci c khng ra khi sng cht, khng c cch quay u tr li. Nh vy th tt nht l theo sc mnh li

nguyn ca Pht A Di cu mong sinh ln ci Tnh Ty phng. Mt khc, tng cng cng c tu thin vng sinh ci Tnh . l phng php ng tin cy nht. Trung Quc, t sau i nh Tng, hai php mn Thin v Tnh u c song song tin hnh, phng php tu thin v vic cu sinh sang ci Tnh u c xem trng. Nu tu thin t c kt qu th bn thn khng cn phi lo lng "ng" hay khng "ng". Nu khng c nh vy th c th ly php tu Tnh lm ni nng ta tm thi. 59 - i ny khng hiu o th li phi "i lng v eo sng", c tht nh vy khng ? l mt vn ta nh ng m cng khng ng. Hiu o l hiu o no ? Ti sao li phi "i lng v eo sng ?". di th c ci a ngc, ci ng qu, ci sc sinh. Bi v trn di khc nhau, khng th ni mt cch ng u hai ch hiu o. Tt nhin thng thng m ni, hiu o l mun chi ra khi sng cht, ra khi ba ci, iu li phi thnh o tu hnh. Nu l o d tu hnh th bt c ngi no ch cn pht nguyn cu sinh ci Tnh Cc Lc Ty phng A Di l c th ra khi ba ci. o kh tu hnh, kh thc hin l o B Tt, kh lm m c th lm, kh b m c th b, kh chu ng m c th chu ng v phi tri qua ba A tng k kip ln mi c th ra khi ba ci, l con ng thng thng m B Tt ni chung tr thnh Pht. Ch cn c lng tin vng vng, tm nguyn chnh xc, mc tiu cui cng khng thay i th khng cn thit phi lo lng s hi, a xung ci di li cng khng cn thit phi s hin tng sng cht "i lng v eo sng". Trong qu trnh tu hnh, Ch Pht v B Tt thng thch ng vi nhu cu ca chng sinh m hin thnh nhng chn tng v hnh tng khc nhau. V vy, trong Kinh "Bn Sinh m" c ghi chp c Pht Thch Ca khi cn lm B Tt tng lm nhiu loi ng vt, nhiu chng sinh trong nhiu loi ng vt. Thin s Ph Nguyn Nam Truyn trong lch s thin tng Trung Quc cng ni rng sau khi cht s n thn lng di ni lm con tru c. Do vy, lm mt ngi tu hnh chn chnh th ch bit n lc tu hnh, cn nh vic c ri khi ba ci hay khng th nn c thi ch quan tm n cy rung, khng lu n thu hoch. Ngi lo s "i lng v eo sng" khng dm tu hnh, nhng k ru rao i ny m khng hiu o th phi "i lng v eo sng" khng phi l nhng Pht t chn chnh, cng khng cm nhn c lng mong mun quan tm ca i tha Pht gio. Quan nim ny lm tr ngi nhiu ngi xut gia tu hnh, khin cho nhiu ngi xut gia cm thy bun ru v tht vng, khin cho h tr nn u t, t li nng vi mun hiu o, khng th c nguyn vng lm li cho chng sinh, lm lnh mnh x hi. V vy, Pht gio b ngi ta cho l tiu cc, trn trnh, bi quan. Lc u quan nim "i ny khng hiu o b "i lng v eo sng" vn khng phi xut pht t Pht gio m l t m mu ph hoi Tam Bo. Bi v ngay khi c Pht cn ti th, Ngi cng khng yu cu tt c cc tng chng xut gia u phi lp tc thnh t, do theo con ng bnh thng do c Pht vch ra th khng luyn tic sng cht v cng khng s sng cht.

Bn tri gio manh tm ph hoi Pht gio, bn thn khng xut gia m xut gia tu o cng khng chng c o li cn nhn ca cng dng th tt nhin phi lm tru nga tr n. Cuc sng ca tng ni xut gia so vi ngi thng th thanh m hn, kh hn. H quan tm ti tn , chm lo phc v cha chin, ch hng th nhng iu cn thit, sao li buc h kip sau bin thnh tru nga tr n ? Ngoi lp trng th ch tng ni ra, quan nim trn y thc t khng c cn c l lun vng vng no c. Cho nn c th ni rng iu l c c, nh cu ni c lu truyn l "trc ca a ngc y ry cc v tu hnh". Lc cn ti th, c Pht Thchh Ca ra vic T kheo kht thc, gi l "ha duyn", ly hnh tng kht thc tip xc vi cc tn ti gia v cu nguyn cho h. Bn thn hnh tng xut gia c th gio ha. Chng l li no bng cng c ging nh phng thc dng sc lao ng ca mnh mu cu iu cn thit cho mnh hay sao ? Xt v mt lp trng tn gio th ngi xut gia cha khng c tip xc vi th tc. Ngy ngy h khng ngng tin hnh cc kha tng cu nguyn cho hnh phc ca x hi, nhn loi chng sinh th gii, cng c ca h l v thng. V vy, trong cun "Kinh cng c xut gia" c ni : "Mt ngy xut gia c v lng cng c", hung h con ngi pht li nguyn to ln sut i xut gia ! Do xut gia tu hnh l cng vic nhiu i, nhiu kip, khng phi v cp tc nh kiu kht nc mi o ging, khng cn thit phi lm ngay gp rt trong mt i ngi. Nu i ny khng chm dt c sng cht th cn c hai con ng c th i : 1) Dng sc mnh li th nguyn ca Di cu xin vng sinh Ty phng. 2) Dng li nguyn ca chnh mnh tu hnh trong nhiu kip. Ch cn lng tin c kin c, li th nguyn khng li lng th c th m bo tin bc trn con ng tu hnh. Nhng do lc ban u mi pht tm, c khi lng tin khng y pht nguyn khng mnh m, tu hnh khng c yu lnh nn cn phi pht nguyn tu hnh, hng ti vic xut gia. Xut gia th nhng vng mc t hn so vi ti gia, nhng tr ngi li cng t. Song iu khng bo m c rng trong cuc sng tng lai s vnh vin khng b a vo ba ci c. Nhng so vi ngi tu ti gia th kh nng a vo ba ci th t hn. 60 - C nhiu v tng trc ca a ngc ni nh vy c ng khng ? T tng a ngc c n trc khi Th Tn Thch Ca ra i. Cn Trung Quc, trc khi Pht gio truyn vo cng c quan im "Sau khi cht, con ngi xung sui vng". o C c phng Ty cng cp n lc tn th, nhng ngi khng tin o C c, c bit l nhng ngi khng c o C c yu thng phi a xung a ngc. Nh vy, t tng a ngc l tn ngng chung ca tn gio loi ngi. Nhng vic miu t v quan nim i vi a ngc do khu vc, thi i v bi cnh vn ha khc nhau, nn khc nhau. l v lng tin ca cc dn tc, cc tn gio khng

ging nhau, cnh tng i vi a ngc khc nhau. i vi tn gio ny, th ngi ny c cng nhn c th ln thin ng nhng i vi tn gio khc th anh ta phi a xung a ngc. a ngc m kinh Pht n ni gm c 8 a ngc nng, 8 a ngc lnh; mi ni li c 16 tng a ngc. Tm a ngc lnh, tm a ngc nng l nhng a ngc cn bn, mi su tng a ngc l nhng a ngc gn cnh. Li c nhng a ngc c c gia nhng ngn ni, di cy, trn khng. Ngoi ra cn c tn mi tm a ngc na. Pht gio m t a ngc trong kinh "Tp A Hm" quyn 48 l a ngc la . Vic m t a ngc mt cch t m c thy trong kinh "Trng A Hm", quyn 19, trong "Lp th A t m lun", trong "Tp A t m tm lun", "i t b sa lun", "Cu x lun" v.v... Dn gian Trung Quc tin rng sau khi cht phi qua s x n ca thp in Dim Vng, mi in u c nhng a ngc v hnh pht khc nhau. l do kinh Pht n lu truyn nhng khng c cn c m cn c vo kinh thp vng c lu truyn trong dn gian Trung Quc. Nghe ni l do Tng Xuyn cha i Thnh t thnh truyn ra. o gio cng ni n 10 in v 138 a ngc. Ngun gc ca nhng loi tn ngng l khng ngoi nhng iu m ngi ta cm thy khi nm mng khi bi ton, ging linh, khi nhng ngi cht sng li ni ra. Ci tn Dim Vng bt ngun t "L Cu V " ca n thi k u. Cn quan nim v 10 in (thp in) l do tn ngng ca ngi Trung Quc sau ny c lin quan n trt t t php ca thi i qun ch, n chc trch ca cc Ty trng, cc cp ta n. C ta n Dim Vng 10 in th cng nh c vin tr huyn, tri ph, thng th, thm ch ng vua tham gia xt hi. Cn cnh tng a ngc th cng ty hon cnh tng ngi m hnh dung khc nhau. Theo ngi Trung Quc xa xa th trong a ngc khng c ngi da en Chu Phi v ngi da trng u M. Do thi im, phong tc nn quan im v a ngc cng khc nhau. c Pht ni : "Vn php duy thc, tam gii duy tm". Trong ni tm ca chng sinh th a ngc l c thc, nhng khng phi l tt c u ging nhau, khng th ph nhn s tn ti ca a ngc. Nhng khng th c cu n, chp trc vi truyn thuyt ca cc loi a ngc. Trong kinh Pht c dn chng cc loi th d v vic a xung a ngc. Kinh Pht ch r "phm 5 ti sau y th b a xung a ngc : git cha, git m, git A la hn, lm chy mu thn th ca c Pht, ph ha hp ca chng tng". T d nh ngi em h ca Pht l -b-t-a cng ng bn b a xung a ngc dn dn khin ngi ta c quan nim rng h c li lm d nng hay nh u b sa a a ngc. Cn v li lm phm gii, ph gii ca T kheo v T kheo ni th ch c mt s li lm ht sc quan trng khng th n nn hi li mi xung a ngc. Khng th n nn hi li tc l phm vo gii xc phm n thn th m b ui ra khi tng on v b nh nc x t hnh. n nn hi li tc l sm hi i vi nhiu ngi, vi mt s ngi, i vi mt ngi m sm hi l tinh thn trch nhim, lng tm ca bn thn mnh. Trong lun ca tng ni cng ni, phm ti th phi sm hi, sm hi th an lc. Li ni : "C gii m c th

ph gii l B Tt, khng c gii m phm gii l Ngoi o". Tt c u khng khng nh quan nim h ph gii l phi xung a ngc. Ti li li phn thnh gii ti v tnh ti. Tnh ti l bn thn to nn hnh vi ti c, l c ti d l th gii hay khng th gii. H phm ti l phi chu ti. Gii ti l sau khi th gii th tng cng gi gii, lp cng c. Nu phm gii th phi chu gii ti ngoi tnh ti ra. Gii ti l ch vic gi gii c cng c, h phm gii l chu ti bo. Gi gii l i vi tt c chng sinh nn cng c l v lng. Phm gii l i vi mt s t chng sinh, cho nn ti ph gii tuy ln nhng khng ln hn cng c gi gii. Th gii c cng nng rng buc, hi li c cng nng ra sch ci tm ca mnh. Ti th c ti nng, ti nh. Ngi phm vo gii ti v tnh ti qu nng th a xung a ngc. Tuy ch c ni b Kinh "Mc Lin vn kinh" mi xut bn sau ny c nhn mnh mi vic u c th sa vo a ngc, l iu trong kinh A Hm trc y v trong lut cha bao gi thy, nu khng th d lm cho ngi ta hiu lm. Khng tin Pht, khng hc Pht cn khng b a xung a ngc th m tin Pht, hc Pht li d dng xung a ngc th ai dm tin Pht, hc Pht, tu hnh na. Cu ni : "C nhiu v tng trc ca a ngc" khng phi cu ca Pht gio cng khng phi ca o gio m t ni ming ca bn ng ng, b ct, linh mi ca mt s trai gio sau ra i nh Minh truyn ra. Nhng mn trai gio u l ngi ti gia. Bn h ct xn mt vi danh t v quan nim ca Nho gio, Pht gio v o gio hnh thnh nn tn ngng dn gian nh tn gio Tn Hng v Kt X b mt. Do h thuc v t chc tn gio ti gia, do s bi bc cc tn gio khc v tip nhn nhng quyn li ca cc tn , nn h khng th khng c thi th hn i ch vi cc ch tng v o s xut gia. H tung ra khu hiu "Ngi theo o ri vo nh la", c v khuyn khch ngi phm tc tu hnh th d dng c o ln tri, ba t ra nhng kh khn, nhng iu m m thi nt ca ngi xut gia tu hnh, tung ra quan nim nhiu ch tng phi a a ngc. Bn h r tai, truyn ming "trc ca a ngc c nhiu v tng" bi nh hnh tng ngi tu hnh v cng da dm ngi u t xut gia tu hnh. Cu ni khng phi t kinh Pht m ra nn khng cn phi lu tm lm g, chng qua ch l chuyn ba t ca nhng tn trai gio nhm lm nhc hai tn gio Pht gio v o gio. i Dn Quc nm th 9, huyn Nh Nguyn Ty Bin Cn Minh, Vn Nam, c my ngi theo trai gio xut bn cun "ng Minh bo k" trong h cc lc ch trch cc ch tng khng tun th cc quy nh, ba t ra chuyn Ha thng ri xung a ngc chu hnh pht. Cu chuyn ny cng c trong cun "Thin o iu trm" ca Tng Quan V vin nghin cu trung ng. H Tng tuy cha tha nhn mnh l tn ca Nht qun o nhng trong cun sch , h ni no ng n Pht gio, n ha thng l c thi cng kch, chi bi rt cay nghit, ph nh gi tr o c ca ngi xut gia tu hnh. Nn bit rng, h c ngi l c t nn, trong ch tng, kh m khng c nhng ngi ph gii, phm gii. c Pht Thch Ca ra gii lut l phong phm gi lut, x pht, x l.

Cc nh Nho gio ni "Con ngi khng phi l thnh hin, ai li khng c khuyt im, khng c li lm". Ngi phm phu xut gia trong giai on tu hc trc khi thnh bc thnh hin, do khng thanh tnh nn phi gi gii, th gii, l khi im ca vic tu hnh, ng xung th b dy, phm gii th sm hi. l vic thng tnh. Cc tn trai gio khng chu s rng buc ca gii xut gia li cn ph bng ngi xut gia gi gii khng nghim, thi phng ti c phm gii ca ngi xut gia, d tm ca h tht l r rng. 61 - Hc Pht cng lu, ri Pht cng xa ? Thng nghe ngi ta ni : "Tin Pht ba ngy th Pht trc mt. Tin Pht ba nm th Pht Ty phng". Cu y hnh nh th hin mt s thc l "Hc Pht cng lu th ri Pht cng xa". Tht ra l mt s hiu lm i vi Pht gio, cho rng b dao git ngi xung l lp tc thnh Pht, ngha l hon thnh Pht qu cu cnh, vin mn. iu cng c ngha l ch cn hi m chuyn th lp tc l hoa n thy Pht hoc l lp tc thnh Pht. Nhng khi tin Pht v sau khi bt u hc Pht l lp tc thnh Pht. Nhng khi tin Pht v sau khi bt u hc Pht mi bit rng thnh Pht khng phi l d dng nh vy. Trn thc t, con ng hc Pht c hai loi : 1) Con ng kh thc hin, t khi bt u pht tm B tu hnh t n con ng B Tt t li, li tha, kh chu ng m chu ng c, th phi tri qua 3 A tng k kip ln mi c th hon thnh c Pht o. 2) Con ng d thc hin, ch cn nim danh hiu Pht A Di da vo sc mnh li nguyn ca Pht, trc ht cu vng sinh Tnh Ty phng ri qua mt thi gian di khi chng c B Tt th ly sc mnh li nguyn ca bn thn quay tr li lm ngi phm phu th tc, cho nhng chng sinh c duyn, tch ly tr tu v phc c n khi cng c v vic lm vin mn mi c th thnh Pht. V vy, hc Pht cng lu, bit Pht php su th mi hiu c con ng t phm phu n lc thnh Pht l kh xa. V vy, ci gi l b dao git ngi xung lp tc thnh Pht c ngha l s bt u cng c dn dn thnh Pht, cng c ngha l hon thnh bc u bn thn c th thnh Pht. Nhn thc c rng chng sinh v Pht vn cng mt th, khng phi l hai, ch v m m l chng sinh. "Ng" tc thnh Pht. iu c ngha l khi chng ta tha nhn bn thn c kh nng thnh Pht th ng thi cng hon thnh c phc c v tr tu ca Pht. Cng c mt tnh hung l lc bt u hc Pht dng mnh tinh tin, cm thy rng c th t ti Pht qu, bn thn ngi hc Pht qu tht l c th ph tung c nhng chng ngi trng trng, ta h nh mi phin no c th nhanh chng c tiu tr, tr tu nhanh chng c tng thm. Nhng cng v sau, vn cm thy phin no cha c tiu tr, m chng ngi li cng ko n, no l chng nghip, ma chng, bnh chng v.v... Nh vy c th c hai kt qu :

Hiu rng hc Pht thnh Pht khng phi l vic mt sm, mt chiu, khng phi l cng vic mt i ngi, m l mt vic nhiu i nhiu kip, phi tu hnh khng ngng. Do khng c nng vi thnh Pht m phi bc tng bc vng chc, tin b dn, thm ch nn c thi khng m xa n thu hoch m t cy ba, t n lc tu hc. Th hai l mt lng tin i vi Pht php cho rng khi khai ng thnh Pht ch l mt loi quan nim hoc l tng, gii thot khi kh no chuyn phm thnh Thnh l mt vic khng th c. Do vy, b vic tu hnh hoc chuyn sang tin tn gio khc, hy vng t ti mt phng thc nng ta mi. Tng hp tnh hnh trn y, c th rt ra mt kt lun : Vn "Hc Pht cng lu, ri Pht cng xa" l xut pht t quan nim "tr b c phin no th chng c B ". Nu th hi vic khng cu, khng c mi chng c o Pht v thng, ng dng Pht vo sinh hot hng ngy, thc hin gia ngi v ngi ch c th ci b c tm trng hoc tm t y ry mu thun. Nu khng nng vi mun tr b phin no m chng B th phin no t nhin s gim bt. Nh vy th chng nhng khng cm thy hc Pht cng lu m ri Pht cng xa m li lm cho mnh pht hin thy Pht trc mt mnh. Ch cn tm mnh tng ng vi tr tu v t bi ca Pht th tm mnh l ton th ci dng ln ca Pht. Do vy, m tc gi cun "Tn Knh Lc" l thin s Vnh Minh Din Th ch trng "C mi nim l tng ng vi nim Pht, tt c mi nim tng ng vi tt c mi nim Pht". Nu em t bi v tr tu ca Pht ng dng vo sinh hot hng ngy m khng nng vi chm dt sng cht chng Nit bn th chng l li ny sinh s hiu lm "Hc Pht cng lu, ri Pht cng xa" ?
CHNG 09

62 - Ch vn c ngha g ? Ch Vn l mt trong 32 tng tt ca Pht. Theo kinh "Trng A Hm" th l tng tt th 16 nm trc ngc ca Pht. "i Tt Gi ni cn t s thuyt kinh" quyn 6 ni l tng tt th 80 ca Th Tn Thch Ca, nm trc ngc. Trong "Thp a kinh lun" quyn 12 c ni, khi B Tt Thch Ca cha thnh Pht, gia ngc c tng ch Vn kim cng, biu th cng c trang nghim. chnh l tng cng c trc ngc m ngi ta thng ni. Nhng "Kinh Phng Qung i Trang Nghim" quyn 3 c ni u tc ca Pht cng c 5 tng ch Vn. Trong "Hu b T ni Da tp s" quyn 29 ni : lng ca Pht cng c tng ch Vn. Ch Vn ch l ph hiu m khng phi l ch vit. N biu th im lnh tuyt diu khng g so snh c, gi l im lnh hi vn. V vy, trong kinh "i Bt Nh" quyn 381 ni rng : chn tay v trc ngc ca Pht u c "Ct tng h ton" biu th cng c ca Pht. Ph hiu ch Vn c ch ngoc sang bn phi, c ch ngoc sang bn tri. Theo "Tu lm m ngha" quyn 21. "Tu Uyn m ngha" v kinh "Hoa Nghim" th tt c c 17 ch ni ti hnh ch Vn ngoc sang bn phi. Trong cun " La Ni tp kinh" quyn th 10 c in tng "Ma Li chi Thin" tay cm qut v hnh ch vn ngoc sang bn tri, cn c hnh ch Vn di chn Pht Dc S cha Dc S Na Ra Nht Bn cng

ngoc v bn tri. Nhng hnh v phn ln l ngoc v bn phi. Thi k xa xa, cc gio ch n gio, nh T Thp-N-Cp-Khc-Li Tn-Na u c hnh ch vn trn ngc. Theo truyn thuyt n c, phm l nhng Thnh vng chuyn lun cai tr th gii u c 32 tng tt. Pht l mt thnh vng trong Php cho nn cng c 32 tng tt. iu ny c ghi trong kinh "Kim Cng Bt Nh". Gn y, thnh thong c s tranh lun v ch Vn ngoc sang phi hay ngoc sang tri, i a s u cho rng ngoc sang phi l ng, ngoc sang tri l sai. Nht l trong nhng nm 40 ca th k 20, Ht-le ca Chu u cng dng hnh ch Vn lm ph hiu cho ch ngha quc x. Sau th c nhiu cuc tranh lun hn, c ngi ni, Ht-le dng ch Vn ngoc bn tri, Pht gio dng ch Vn ngoc sang bn phi. Thc ra th thi i V Hu Tc Thin i ng c ch Vn ri, c l ch "Nht" tng trng cho "mt tri", ch y ngoc sang bn tri. Ht-le dng ch Vn hnh gc nghing, Pht gio dng ch hnh vung. Cn n gio th ly ch ngoc sang bn phi biu th thn nam gii, ngoc sang bn tri biu th thn n gii, cn o Lt-Ma Ty Tng th dng ch ngoc sang bn phi, o Bon-pa th dng ch ngoc sang bn tri. Cn c vo cng trnh nghin cu ca Tin s Quang o c trng i hc Quc S Qun Nht Bn th ch Vn vn khng phi l ch vit, bt u t th k 8 trc Cng Nguyn thy ghi trong o B-la-mn lng ngc ca thn ch T Thp Noa vi k hiu l vtsa, ch khng phi l ch vit, cho ti bt u t th k th 3 trc Cng Nguyn mi c dng trong kinh Pht. n th k th nht sau Cng Nguyn li i tn l svastiko, vn l tng hnh trn c tm lng u con tru, li bin thnh lng ngc ca thn ch T Thp Noa, sau tr thnh mt trong 16 tng tt, ri li thnh mt trong 32 tng tt. Tm li, trong Pht gio, d l ngoc sang bn phi hay ngoc sang bn tri, ch Vn u dng tng trng tr tu v lng t bi v hn ca Pht. Ch Vn ngoc ra hai bn biu th s vn ng v hn ca Pht lc, ko di v hn ti bn phng, m rng v cng tn, lun lun khng ngng t chng sinh v lng thp phng, cho nn cng chng nn chp hnh ch Vn ngoc phi hay ngoc tri. 63 - Hoa sen biu th ci g trong Pht gio ? Trong kinh Pht c ni, hoa sen trn th gian ny ch c 10 cnh, hoa sen trn ci tri c trn trm cnh, hoa sen trn ci Tnh c n trn 1000 cnh. Hoa sen biu th tnh trng t phin no i n thanh tnh, bi v hoa sen sinh ra ni u, n trn mt nc, c ngha su sc l sinh trng ni u m khng b d bn. Hoa sen gm c gng sen, ht sen, cnh sen. Gng sen ngi ta ngm ngha v p, ht sen th n. Ht sen c th trng v sinh ra nhiu cy sen khc. Hoa sen n trong nc vo ma h vim nhit. Vim nhit biu th s phin no, nc biu th s thanh tnh, mt m a li cnh gii thanh tnh mt lnh cho con ngi b phin no trn th gian. l ci c, ci p m hoa sen tng trng. Con ngi gii thot ra khi phin no, c sinh ci Tnh c Pht, u c sinh ra t hoa sen.

Chng sinh trong ba ci do dm dc m sinh ra. Cc bc Thnh ci Tnh u sinh ra t hoa sen. V vy, hoa sen biu hin cng c thanh tnh, tr tu thanh cao. Tng Pht m chng ta thy v cc bc Thnh hin trong nc Pht Tnh c gii thiu trong Kinh Pht u dng hoa sen lm b ngi. Hoc ngi hoc ng trn i sen cc v u th hin php thn thanh tnh, bo thn trang nghim. 64 - t nh u, t cnh tay, t ngn tay c cn thit hay khng ? Cn c vo Kinh Pht nguyn thy v gii lut T kheo, th hy hoi, lm thng tn, y a thn xc ca mnh u l nhng vic Pht khng cho php. Ngoi o tu kh hnh ca n dng la, dng nc, dng dao v cc hnh thc t y a mnh lm cho thn xc b kh, xem l phng php tu hnh nhm mc ch chuc ti cu mong s khoan hng. Ngun gc ca phng php tu hnh ny c th lin quan n vic dng ng vt, thm ch dng c ngi cn sng t thn. Cc loi thn mun n mu nn ly tht sng cng dng cho thn biu l lng thnh knh ca mnh. Nhng phng php kh hnh khng phi l nhng phng thc v phng php tu hnh ca Pht gio. V vy m gii lut T kheo quy nh h ngi no m chn tay b tn ph, nm gic quan khng y th khng c th gii T kheo. Trong kinh in i tha c ghi chp vic t nh u, t cnh tay v t ngn tay. T d, trong kinh "Phm Vng B Tt gii" iu 16 c ni : "Nu khng t cnh tay, ngn tay ca mnh cng dng ch Pht th khng phi B Tt xut gia". Trong Phm "Bn s B Tt Dc Vng" cng c ghi chp v t thn cng dng Pht. Trong c ni : "Nu pht tm mun tr thnh V-thng-chnh-ng-chnh-gic th c th t u ngn tay, u ngn chn cng dng thp Pht". iu ny hn c vic xem t ai, thnh quch, v con, ni rng, sng ngi v cc bu vt cng dng. Vic tu kh hnh ca i tha l xut pht t phng thc tu hnh ca c Pht Thch Ca. Trc y, khi cn tu hnh o B Tt, Ngi nhiu ln x thn cng dng. T d nh cu mt bi k ca c qu La-St, Ngi khng tic hy sinh thn mnh. Li mt trng hp khc, thy mt con h i v thiu thc n m my con h con sp cht i, Ngi x thn cu sng by h. iu ny l cn c vo tinh thn B Tt kh lm l c th lm c, kh nhn nhc m c th nhn nhc c m xng hng dn vic tu kh hnh. Bn thn vic tu kh hnh khc vi vic tu kh hnh ca Thn gio, cng khc vi vic ly mu ca ngi sng t Thn. Trong truyn "Cao Tng" ca Trung Quc c thin "Vong Thn" v thin "Di Thn" chuyn su tp nhng th d v cc v cao tng x thn tu hnh. T c xa n nay, iu gian nan kh khn bc nht l ci cht. Lm ngi ai li khng yu, khng tic ci thn xc ca mnh. Nu vt b xc thn ca mnh, hoc dng la t thn ca mnh th cn phi c mt quyt tm rt ln, mt tinh thn chu ng, chu kh rt cao. Nhng phng php tu hnh bnh thng phi ly hnh vi con ngi lm tiu chun, ly t tng lun l ca con ngi lm c s. Nu vic lm tri vi l thng tnh, ngi bnh thng khng th lm c, th bn thn mnh pht sinh nhng phin no ln, li

lm cho ngi khc d ngh. Tu hnh nn cn c vo tinh thn Pht gio nguyn thy, phi tu hnh vi thn ca mnh th gian, phng php tu hnh phi c ng o i chng tip nhn. Nu nhn mnh n hnh B Tt c th m xem nh tnh cht con ngi ca th gian, tnh chung ca nhn loi v tnh ph bin ca x hi th rt kh t chc nng cm ha th gian mt cch rng khp, nu khng th ch c th lm cho ngi ta nh gi hnh ng k quc khc thng m thi. C th ginh c s tn knh ca mt vi ngi no , nhng khng t c hiu qu lm cho Pht php c ph cp. Trong thi i cng c nhng v d v vic thiu t thn mnh nh thin s Kinh An 8 ngn tay thiu t 2 ngn tay. Ha thng Qung c t thiu Vit Nam. i Loan cng c mt s php s thiu t mt ngn tay nhm t ti mt tm nguyn no . Tm lng v dng kh ca nhng ngi ng c tn thng, nhng chng ta khng nn bt chc, nu khng th s i chch con ng chn chnh ca Pht Php. Cn vic t nh u tuy l c cn c, nhng ngoi Trung Quc ra khng c nc no li c tp qun nh vy. Trung Quc sau cch mng vn ha khi phc li vic truyn th Tam n i gii cng ph b tc l ny, ch c i Loan cn tn ti nhng tc l ny cng khng c duy tr bao lu, nn chng ta khng cn thit phi nhc n na. Cn vic t trn u 12, 9, 6, 3 hoc 1 vt so... khng c ngha g ln ch l biu hin lng thnh knh ca mnh m thi. Chng ta rt khng tn thnh vic t nh u ny. 65 - Hc Pht ti gia v hc Pht xut gia c g khc nhau ? C s c th ni v quy y c khng ? C s c th ging kinh c khng? C s c th ha duyn c khng ? C s c th tr tr cha v vin c khng ? C s c th v tn m nim kinh, tng v sm hi, siu c khng? C s c th tham gia v can thip vo cng vic ca ngi xut gia c khng ? Thng c ngi hi 6 vn trn y. Theo l l m ni th tt c iu l cng vic ca tng chng xut gia, khng phi l iu m c s phi lm, nu lm th mt lp trng hc Pht ti gia. Nu khng th nn xut gia, khng nn mt mt th khng ly tc xut gia, mt khc li bt chc cuc sng ca xut gia, mun hng th quyn li ca con ngi xut gia. Hc Pht ti gia l thu c li ch ca Pht php, h tr Tam Bo, v s ng h bn ngoi ca Tam Bo, khng phi l ct li ca Tam Bo. Nhng thi i thay i, ngi xut gia t i, s ngi cn Pht php v Pht s li tng ln. nhng ni khng c ngi xut gia hoc rt t ngi xut gia th cng cho php c s ti gia ni v ba quy. Ba quy l tn knh Pht, Php, Tng (Tam quy). Ngha l tng ni v ba quy khng phi l c s ti gia ni ba quy, quy y tng khng phi l quy y c s ti gia. Tm li c s khng th lm qu chc phn ca mnh t xng l v s ngi khc quy y nhng h c th thay mt cho mt v i c, Php s no trong tng bo tin hnh ba quy ni m khng c ngi thuyt php. Th nhng i vi chng sinh ni

chung, bt k Pht t no cng c th ty lc ni ba quy lm cho chng sinh trng c thin cn, lm nhn cho vic thot sau ny. Ni v ging kinh thuyt php th khi c Pht cn ti th c c s thay th Pht ni php, thm ch cn c trng gi, c s thay th Pht ging php cho chng tng. Nh trong kinh i tha c c s Duy Ma Ct ni php, cng c ghi chp B Thng Mn ni php, do vic c s ni php khng thnh vn . Theo thi quen xa nay th c s khng ly vic ni php nhn nhng vt tiu dng cho sinh hot v h c phng thc sinh sng ring ca mnh, khng c da vo ni php sinh sng. Nhng trong thi i hin nay, tt c mi cng vic hong php nn chuyn nghip ha. Nu c s ly vic hong php lm chuyn nghip th nn c th lao bi dng v chi ph v xe c i li cho h. Nhng nu ly vic ging kinh ni php lm th on kim tin, c cng dng nhiu ri pht trin khng hn ch vic ny th khng phi l thi nn c ca ngi c s hc Pht. Ngoi ra c s hin nay v sau ny lm cng tc phc v cho tnh cht chuyn nghip v vic gio dc vn ha Pht gio cng nn nhn mt s i ng thch ng duy tr sinh hot ca gia nh. V vic ha duyn th iu c ngha l nhng ngi khng tip xc vi Pht php c c hi tip xc vi Pht php. V vy ngi T kheo ln theo cc nh kht thc ha thin duyn, mc ch khng phi l n ung m trng thin cn, tin Pht v hc Pht php. Ngi ta hin nay ni n ha duyn l lin tng n vic i ngi ta tin, khng phi l c bn ca Pht php. Tt nhin l thng qua vic kht thc gia ch b th, hai bn u c li, song khng th no o ngc u ui, khng c b ngoi th a Pht php cho ngi ta m mc ch l kim tin. Hin nay phn ln ha duyn l xy dng cc cha v vin, rt t v cuc sng ca c nhn, cng c mt s l do on th cha, vin v c nhn trin khai, y mnh cng vic t thin gio dc vn ha. Th d nh in kinh, m trng hc, xy bnh vic, nh m ci, cc c s tt nhin cng nn tham gia. Trong lch s cn i Trung Quc, c mt kht s tn l V Hun ly vic xin cm xy dng trng hc. Vic c s ha duyn ng h Tam Bo tt nhin l ng v phc li x hi cng l ng. Nhng nu l nhm xy nh t nhn hoc ly danh ngha nh th Pht, cha, vin m xoay s kim li cho c nhn th lm tri vi lut nhn qu. Kinh Php Hoa gi cha vin l thp miu, vn l x li cng Pht, sau ny mi c dng lu gi php bo ca Pht. nhng ni c Pht, c php th nht nh phi c cc tng chm sc bo qun, v vy, bn cnh thp miu c phng cc tng, l hnh tng hon thnh vic tr tr Tam Bo. Ngi th tc gn gi vi Tam Bo, nu trong cha vin l hc uy nghi v cuc sng tu hnh ca ngi xut gia. H phc dch cho chng tng gi l trng rung phc. Trong kinh Pht cha c t d v c s tr tr cha vin nhng trong thi i gn y, Pht gio Nht Bn ly c s ti gia lm trung tm. H trong cha vin, sinh nui nng con ci, i i ni nghip nhau, l gia tc nhng ngi ly tn gio lm chc nghip, khc vi tu s ti gia. Ngoi ra cn c Dng Nhn Sn, u Dng Tim, Hnh Thanh Tnh thi k u Dn Quc cng u ly danh ngha c s ch tr s nghip

gio dc Pht php v vn ha. H u c o trng nhng khng gi cc o trng l cha, vin, t d nh tnh x K Vin, ni khc kinh Kim Lng, hc vic Chi Na Ni... Ngy nay khng thiu nhng t d v cc c s ch tr cc loi o trng. H dng cc tn nh tnh x hc hi, hc vin, lin x, rng c s, hi c s, ch khng dng tn cc cha vin. Nu c s nht nh phi ch tr cha vin th c th l Lt Ma ca Mt gio thuc phi ti gia, hoc l thy cng ca thn o gio ch khng phi ch tr. Bi v, ch tr cha vin l nhng ngi i din ch tr Tam Bo, c s khng phi l mt trong Tam Bo y, lm sao c th ch tr c ? C danh v thc u khng ph hp nh vy l tri ngc vi lun l Pht gio. l Pht t th phi nim kinh, sm hi. Pht gio khuyn khch vic tp trung li cng nhau tu hnh. Khi cn sng v sau khi cht nn c ngi cng tu hnh vi mnh, nim Pht gip nhau siu . Do vy, c s tt nhin c th nim Pht gip ngi khc, siu cho ngi ta. Nhng mn trai gio thng ngy khng knh trng tng bo, nhng h c ngi no qua i cn siu th lp tc n siu cho vong linh ngi cht v hc nhng kinh Pht, bi sm hi m tng ni thng dng c mt o trng. thuc v cc on tng kinh, i sm hi c tnh cht ngh nghip th tt nhin h khng trnh khi c tnh cng lao v hng th lao, nhng hin tng ny Pht php khng cho php. Cng c ngi hi c s c th dng ching trng tng nim khng ? Vn ny khng nn t ra, ch cn dng nhng dng c y tng kinh, sm hi, tu hnh theo ng nghi thc Pht gio ch khng c dng lm phng tin kim tin, sinh sng. Vn l ch sau khi dng chung trng tng nim rt c th ngi ny, ngi n mi mc rt bn rn n ni phi b ngh nghip vn c ca mnh bin Pht s tng kinh, sm hi lm ngh ca mnh, l iu cn phi phng nga. C s ti gia c nhiu cch sinh sng, nu dng phng php tu hnh nui sng th tuy khng cht i cng khng tr nn giu c, ngi c s chnh tn l no li lao vo nhng cng vic ny sao ? Cn nhng cng vic ca ngi xut gia th l cng vic ca chng tng, tng ni qun tng ni, c s khng nn tham gia, cng khng th can thip, cng nh anh khng phi l thnh vin ca on th no m li can thip vo cng vic ca on th , tham gia khng c hung h li can thip vo ? Ci gi l cng vic ca chng tng l tnh trng thanh tnh trong cuc sng, trong uy nghi gii lut ca ngi xut gia, l s va chm, mu thun gia cc chng tng vi nhau. Nu c s thc mc th chng khc g anh khng phi l qun i m vo doanh tri qun i phn xt, bn lun k lut qun i, hoc x l cng vic ca qun nhn. Ngi xut gia vn cng mt th v v l ngi phm phu, nn gia h vi nhau c th c mu thun. Nhng gia chng tng khng c s th on nhau, cng khng th c nhng mi th khng i tri chung, c nhng va chm nh th gii quyt m p ngay, nn thng dng phng thc khng r rng dt khot x l nhng vic nh nht trong chng tng. Nu c s nhng tay vo, th ngc li x to s vic ra lm cho li ra li vo nhiu thm. V vy, c s vo cha vin phi nhit tm h tr khng c gip

ngi ny, ni ngi n, bn chuyn phi tri to nn nhng ri rm ci c. Ni mt cch thng thng, khng nn xem mt tng m xem mt Pht, v tin Pht, hc Pht m anh h tr Tam Bo, gn gi vi cha vin, do khng nn v thy nhng hin tng chng tng khng lm p mt anh m sinh ra him nghi t chuc ly phin no. 66 - C th duy tr truyn thng ly tng chng xut gia lm trng tm ca Pht gio c khng ? y l mt vn ht sc su sc. Pht gio t n truyn sang Trung Quc, Triu Tin, Nht Bn, v Vit Nam hn 2500 nm nay cha tng ny sinh vn ny. Nhng 100 nm trc y, Nht Bn do thi i thin hong Minh Tr thc hin chnh sch duy tn v tng thm nhn khu, thc hin khuch trng ra bn ngoi nn dng mi sc p vi tng chng xut gia buc h phi ly v, n tht. T v sau, Pht gio Nht Bn dn dn chuyn thnh tp qun c s ti gia tr tr cc cha, vin. H l nhng ngi kinh doanh cha vin chuyn nghip nhng c ngi ta xem nh l tng chng. Sau i chin th gii th II, Triu Tin cng xut hin gio on Pht gio ti gia, cho n nay Triu Tin c hai phi xut gia v ti gia cng tn ti vi nhau m khng ha hp vi nhau. Trung Quc, Hng Kng v cc khu vc Bc M cng dn dn c cc t chc Pht gio c s c lp. H khng chng li cc tng on xut gia cng khng nht nh l nhng ngi ng h cc tng on xut gia. Tt nhin do nhng quan nim, tiu chun t trc n nay nn c s khng th i din cho tng bo cha c ngi no ly danh ngha l c s to bo tip nhn s quy y ca cc tn . Song hin tng ny c th duy tr c bao nhiu lu m khng bin cht ? iu ny phi do lc lng hong php ca tng on xut gia mnh hay yu, s lng nhn ti nhiu hay t m quyt nh. Nu trong chng tng khng c nhn ti, khng th lnh o cc t ca bn chng th ngy m Pht gio Trung Quc chuyn sang ly c s ti gia lm trung tm khng cn xa xi lm na. Trong thi Pht v vi trm nm sau khi Pht nhp Nit bn, trong chng tng xut hin nhiu bc kit xut, c s ti gia noi theo chng tng tu hc Pht php. l hin tng bnh thng. n thi k Pht gio i tha pht trin th xut hin quan nim ly c s ti gia lm trung tm. T d nh c s Duy Ma trong kinh "Duy Ma" l mt v d tt nht. Trung Quc vo cui i nh Minh v v sau Pht gio c s cng dn dn c pht trin. T u nhng nm Dn Quc n nay cng c khng t nhng c s nh i s n Quang, thng ly c s lm i tng nhip ha chng tng. T nay v sau c th duy tr c a v truyn thng hay khng th phi xem trong tng chng c ngi c kh nng cm ha c c s quy y h lm t ca Tam Bo hay khng ? Theo ti c bit th hin nay c nhiu i c, c s tu hc Pht nhng khng yu cu chng tng c hnh nghi thc quy y Tam Bo. V trong "Lc t n kinh" c ni : "Nu mun tu hnh th nh cng c, khng phi ch cha mi tu c. nh m tt th nh ngi phng ng c tm thin, cha m khng tu th nh ngi phng Ty c tm c. Tm m thanh tnh l Ty phng t tnh". C mt s c s t cho mnh c trnh cao khng chu cho chng tng, khng chu xng l t. Theo cc kinh in ni v Tnh , vic quy y Tam Bo khng phi iu kin c vng sinh Ty phng

tuy rng "Kinh Qun V Lng Th" ch trng nhng ai mun t t trung thng phm tr ln u phi th tam quy, phi th cc gii nhng nhng bc h sinh trung phm, h sinh h phm th khng quy nh phi th ba quy, ch cn khi lm chung khn thit nim danh hiu A Di Pht l c. Tt nhin l Trung Quc ly t tng vn ha Nho gio lm hnh thc chnh thng tri qua hng nghn nm m cha h b mai mt. Tin Pht gio m sng Nho, hoc sng Nho v tin Pht u l thi ngoi giao i vi chng tng. Tuy tng c nhng hong , thi t, t tng, i thn Lng V , V Tc Thin, ng Tuyn Tn, Trng Thng Anh vi cho cc v cao tng, i c nh l t nhng vn ch l thiu s. Do vy, t xa n nay, cc Pht t Trung Quc tuy rt ng nhng t l nhng Pht t quy y Tam Bo lm t ca Tam Bo li khng nhiu. Pht gio ch trng da vo php, khng da vo gio on, ly Tam Bo lm trung tm, khng ly nhng c nhn c bit lm i tng. Ngi Trung Quc xa nay c quan nim "ngi c th hong o ch o khng hong ngi", xem trng ngi, xem nh php, nu xut hin trn i nhng cao tng c hc ln hnh u xut sc, tr tu v t bi u ngang nhau th t nhin hnh thnh nn cc din ly tng bo lm trung tm ca Pht gio. Th nhng tnh hung t nay v sau c th cng gay go hn. Bi v, trc nn vn minh khoa hc, tro lu dn ch khuynh hng t do, mun lm cho ng o qun chng ng h ch tng v quy y th phi tr gi tng xng. Tht ra khng nn nu vn c th m bo cho tng bo l trung tm ca Pht gio hay khng ? Nu coi trng vic bi dng tch ly ti nng ca chng tng v ng dng mt cch thch ng, do khng c s phin ly ca gia nh v tri buc ca vic i nn v mt hc vn tu hnh tr lc v li nguyn, ch tng u hn cc c s ti gia. Chng ta khng cn thit phi tranh lun, lo lng, xem trong tng lai ai l trng tm ca Pht gio ? Nhng phi xem chng tng ca chng ta trc vin cnh ca tng lai c nm c s ty duyn bt bin khng m quyt nh. 67 - Trong tng lai cn c ngi xut gia khng ? Qua t d ca "Lc t n kinh" v "Kinh Duy Ma Ct" nu ln c th thy rng ti gia cng c th tu hnh, tu hnh khng nht nh phi xut gia. Do s bin i ca hon cnh x hi, do s chuyn bin ca phng thc sinh hot ca loi ngi nn s ngi mun xut gia v c th xut gia tt nhin mi ngy mt t i. Hin nay, c nhng cng xng v cng ty c th c hng nghn, hng vn ngi cng lm vic vi nhau nhng rt him thy xut hin nhng tng on xut gia c hng trm ngi v hng nghn ngi. Bi v, nhng nhn vin cng lm vic vi nhau trong cc cng xng u c gia nh ring, sinh hot gia nh v hon cnh cng tc ca h tch bit ring ra. Thi gian rnh ri, sau khi lm vic khn trng gay go v n iu, h phi ngh ngi, vui chi v.v... Nhng ngi xut gia th khc. T sng n chiu, t khi tri ti n khi tri sng, ngy qua ngy, nm ny qua nm khc, h u sinh hot trong trng thi thanh m, n iu, k lut, tinh tin, khng phng tng, tr phi nhng ngi c lng kin nhn v ngh lc to ln bao la, nu khng th rt khng d dng thch ng vi hon cnh .

Trc kia cc chng tng xut gia trong rng rm, ni su, khng d dng b th gii vt cht cm d. Cn hin nay th nhng cha vin tng i ln u tr thnh nhng ni thng cnh, chng tng cc cha vin khng th khng tip xc vi thin nam tn n t cc ni, vi cc quan khch n thm ving. sa sang cha vin, hong dng Pht php, chng tng khng th khng thm nhp vo trong dn, do vy m nh hng n s thanh tnh v trong lnh ca i sng tu hnh ca ngi xut gia. Ngoi tng mo l tu hnh, n chay, khng kt hn v khng c ti sn c nhn ra, chng tng khng khc ngi ti gia. V vy, nhng ngi c cn c thng thng nu khng c nhng ngi i din thin tr thc dt du, khch l ng vin th rt kh t ng pht tm xut gia, sau khi xut gia cng rt kh m khng thay i n khi cht. Tt nhin l ch Pht ba i thnh Pht u l nhng i t kheo xut gia. Nhng v La Hn trong lch s d l trai hay gi cng u xut gia, cc v t s cc tn phi thi c i tuyt i a s cng u xut gia. Phng thc sinh hot ca ngi xut gia da theo gii lut nn trnh c nhiu phin toi v rng buc. C nhn xut gia c th tu hc Pht php tinh tin v nng cao tr tu. i vi ng o qun chng x hi m ni th h c th cng hin ton tm ton sc ca mnh hong php, gip chng sinh, c nhng c gng rt ln, cuc sng ca h khng ngng lm li cho mnh lm li cho ngi khc, lun lun cm thy t do t ti, rt thoi mi. Ngy no m Pht php chnh tn cn tn ti th cnh ca xut gia mi mi c m rng, vn c ngi i theo con ng xut gia. D khng cn xut hin hin tng hng trm hng ngn ngi cng cng tu hnh vi nhau, nhng du vt ngi xut gia vn cn tn ti. Hon cnh ca ngi xut gia s pht trin nh th no trong x hi tng lai th chng ta phi dng tr tu chng ta nghin cu mt cch su sc. Nu ngi xut gia pht li nguyn ln th trong bt k tnh hung gian kh kh khn no h cng c th t bng mi chng gai tr ngi i theo con ng thnh thang rng ln ca mnh. 68 - Quan im ca Pht gio i vi a v n gii nh th no ? Pht gio gi n gii l ni chng. T d v a v c lin quan n ni chng thng c em ra tho lun l "php tm knh" (bt knh php). Theo php tm knh th ni chng khng th c lp m phi nng da vo nam chng, khng th cng vi nam; cng khng th tch ri nam gii qu xa. Phi mi cc trng lo thng ta nam n thuyt php dy v gii ni chng na thng mt ln, ni chng khng th trc tip n th gii trong ni tng m phi nam gii chng minh. T kheo ni tuy th gii 100 nm cn phi l bi nam chng mi th gii T kheo. Do vy, cho n nay ni chng trc sau u khng c a v trong Pht gio c bit l trong khu vc Thng Ta b Tch Lan, Min in, Thi Lan, ngi ta thm ch cn khng cho php n tr thnh T kheo ni. H ch c th tr thnh nhng n tu hnh sng cuc i xut gia m khng th gii xut gia. Th nhng hin nay sau khi n gii phng Ty gia nhp tng on Pht gio, h ln ting i quyn li nam n bnh ng. H cm thy phng ng n gii khng c a v, nhng quay tr v x hi phng Ty th n Pht t xut gia y cng gp nhiu

kh khn trong cuc sng. l mt hin tng c th. Bi v, n phng Ty truyn b Pht gio ch yu l nam chng. Nam chng vn khng phn bit i x vi ni chng, nhng truyn thng ca Pht gio l nh vy lm sao m ph c. Then cht l y. Hin nay M c mt nhm ni chng Pht gio xut gia xut bn mt qu san gi l tp ch Kahawai vi ph trng l "N gii vi thin" (Journal of Women and Zen). Tp ch ra c 9 s. Tch Lan cng c mt nhm ni chng pht tm xut bn mt t thng tin hng thng gi l "parappvdvwa" vi ph trng "Nunslsland" (o ca ni chng), tp ch ra c 4 s. Tn ch ca tp ch ny l cao a v ca n gii trong Pht gio t ti mc ch nam n bnh ng. Trung tun thng 2 nm 1987, Pht gia n triu tp i hi t kheo ni th gii c tnh cht lch s. Trong tp ch "Dng i" s 11 do i Loan xut bn thng 3 nm 1976 Dn Quc, bc s M l C Chnh c vit mt bi chuyn lun nhan l "Pht gio vi s xem thng n gii" ni r s xem thng n gii c Pht gio xut pht t Ha a B thuc h thng ta. T d nh "php tm knh" v n gii c 5 tr ngi u do Ha a b cng iu ra. Ci gi l 5 tr ngi l n gii khng th thnh Pht, khng th thnh ma vng, khng th lm thin thch, khng th lm phm vng, khng th chuyn bnh thnh vng. iu ny chng t i chng b vo thi k cui, hu b v h khng ca i tha thi k u c nhng kin khc nhau i vi quan nim ny. B Kinh Pht thuyt v "Long thi n" phn i nht thit b quan nim v 5 loi tr ngi i vi n gii, nu r cun 22 v cun 50 ca "Tng nht a hm" thut li nhng ph n nh nhng b d ca c Pht l i i o, Tu Ma khng nhng c y c tin m cn cho rng lm n gii l iu vinh quang. Kinh "o thnh bt nh" ca i tha h khng, cc lc phn i l lun chuyn ha n lm nam gii thnh Pht. Kinh "Duy Ma Ct", kinh "Thun quyn phng tin", kinh "Ch Pht yu tp", kinh "A x qun vng A thut t B Tt", kinh "i tnh php mn", kinh "Bo n s vn", kinh "Pht thuyt Tu Ma B Tt" v kinh "Pht thuyt v ngi ph n hin thanh tnh" v.v... u nu bt tc dng ca l lun khng phn bit nam n. Trn thc t, khi nghin cu quan nim i vi nam n trong thi i Pht ti th, th nn ch trng n s bnh ng c bn nh chng qu la hn khng phn bit nam n, tu hc Pht php cng nam n bnh ng. Pht ni tt c chng sinh u c kh nng thnh Pht, hung h l n gii. Gi l Pht l ngi c gii thot trit , l ngi c tr tu vin mn v ngi cu th v thng, nam cng c th thnh Pht, n cng khng ngoi l. Nhng xt v sinh tm l ca n th chng ta khng th - khng ph nhn n gii ni chung so vi nam gii th yu ui hn, nhu nhc v c tnh li nhiu hn. V vy, bo v cc ni tu o v sinh hot c an ton, khuyn khch h tr thnh nhng chng tng xut sc ca Pht th cc t kheo nam nn ginh mt phn cng sc gip cc ni, nhng khng phi l p t h, phn bit i x vi h. Nh i vi nhng t kheo ni c danh ting nh b d ca c Pht, ai li khng tn knh ? Trong kinh Pht c cp n vic n gii l ngun gc kch ng tnh dc v tham dc ca T kheo. ngn nga ngn la tnh dc thiu t, nn i vi t kheo ni c ni rng thn n gii khng trong sch, ly thn th n gii lm i tng m tu li qun bt tnh. l phng php p dng v cch thc phng trong qu trnh tu tr ch khng phi l phn bit i x vi n gii.

Trong n gii cng c nhng bc trng phu, nhng anh hng nhng xt cho cng th khng c nhiu v nhn nh nam gii. Th gii hin nay ln ting ca ngi nam n bnh ng, m bo quyn li cho gii n nhng hiu qu cha c r rt. Trong s 160-170 quc gia trn ton th gii hin nay c nhng ph n tr thnh nguyn th quc gia. Trong my chc nm gn y c b Mayer, Th tng Ixraen, b Gng-i n , b Tht-ch Anh, b Auin Philipin, Xri Lan Ca cng c mt b tng thng. Lnh t tn gio ni ting th gii l b tu s c Thy Sa c gii thng ha bnh No-ben nm 1979. Trong gii cng thng theo thng k ca tp ch Forbes s thng 5 nm 1987, th nm 1987 ch c 3 ph n trong s gim c ca 800 cng ty M c c phiu trn th trng. Chng ta bit rng t l nhn khu nam n trn th gii l xp x bng nhau. Ti sao s ph n kit xut ni ting so vi nam gii li t i th ? Vn l do truyn thng n gii chm lo cng vic gia nh nn tr thnh nhng v anh hng sau hu trng. Hn na, bn thn n gii c nhng nhc im vn sinh ra c. l mt s tht. Chng ta khng nn nhn mnh n s bnh ng tuyt i gia nam v n gii trong Pht gio m phi tip thu li gio hun ca c Pht. Ci gi l "Php tr php v" tc l mi ci u c v tr lp trng ca mnh, mi ci u c phn ring ca mnh, mi ci u lm ht trch nhim ca mnh, ci ny, ci n tn trng ln nhau, gip ln nhau. Nu gp trng hp c 4 chng nam n (tc u b tc, u b di, t kheo, t kheo ni) cng hi hp th nn xem tnh cht ca cuc hp sp xp ch ngi, i vi n gii c tnh cht i biu v c chc v quan trng th nn b th h ngi ngang hng bnh ng vi nam gii, nu cuc hp c tnh cht nghi thc thng thng th chng tng nam v chng tng n nn phn bit m ngi.
CHNG 10

69 - Quan im ca Pht gio i vi cc hin tng thn b nh th no ? Khng phi ch c tn gio mi c hin tng thn b, ngi khng tin tn gio cng c hin tng thn b nhng gii thch ch l o gic. Cn ngi bnh thng, th m hoc, khng hiu th no c, ni l khng nhng thc t l c, ni l c nhng khng ly g lm bng chng. Cn nhng ngi c nim tin tn gio th bt lun thuc tng lp no, min l c lng tin thun thnh, lm ng php th u c cm ng v linh nghim hoc nhiu hoc t. Cn thi ca Pht gio xa nay, i vi cc hin tng thn b, vn khng ph nh, nhng cng khng xem trng. Nu c ngi no c c cm ng thn b th vi cho l mnh c php thn thng hay tin rng Pht, B Tt hin linh, nh vy l khng ng. Pht v B Tt tuy vn cm ng vi chng sinh nhng khng hin thnh tng, tuy khng thnh tng nhng vn c sc mnh, chnh l tc dng cm ng ty c sinh ca Pht, B Tt. Th nhng cc Ngi khng dng mt m thc nht nh no, cng khng dng mt ngi nht nh, nhng nhng ngi v vt khng th t xng mnh l i biu cho Pht v B Tt. Nu c ngi d l tng hay tc, d l Pht t hay ngoi o, bng xng l ha thn ca Pht hay B Tt tuy anh ta khng c mu dng i vng ng c tn knh, cng

dng, th anh ta cng ch c th l qu thn hay ma nhp vo con ngi anh ta ri lm nhng iu d l m hoc qun chng. Anh ta c th c vi linh nghim nhng anh ta khng c tc dng g i vi ha hay phc ca ngi khc. Do vy, nhng ngi chnh tn Pht gio khng nn lm nhng tr nh th, v cng khng tin nhng ngi lm tr nh th. Cn c vo lch s Pht gio th ch c mt Pht Thch Ca Mu Ni, cha c mt v Pht th hai. Nu c ngi t xng l Pht, d l thn g ca Pht i na cng l i vng ng. B ngoi th anh ta cng hnh o dy i nhng trn thc t th lm m hoc nhn tm, khng cho nhn tm i chng n lc trong cuc sng bnh thng m chy theo cu phc v c gia h. i vi B Tt cng vy. Khi Pht cn ti th, ch c mt B Tt l Di Lc, c Pht th k, sau y 56 c vn nm s thnh v Pht th hai th gii ny. Cn cc Ngi nh Quan m, Vn Th, Ph Hin, a Tng v.v... u khng phi l nhng nhn vt lch s, m l nhng v B Tt c Pht gii thiu chng ta bit m thi. Cn nhng v nh M Minh, Long Th, V Trc, Th Thn v.v... u l lut s i tha n . Ngi i sau xt ngn hnh ca cc Ngi suy tn l B Tt. Trung Quc, i s Tr Khi lp ra Tng Thin Thai c ngi i sau gi l Tiu Thch Ca ng , nhng Ngi t gi l Phm phu c c tin. Cc thin s Vnh Minh Din Th cng c suy tn l ha thn ca Pht A Di , nhng c nhn Ngi khng h t xng nh vy. Cn Ngi a Tng Cu Hoa Sn vn l con Vua nc Tn La (Campuchia ngy nay) xut gia ly php danh l a Tng. Ngi i sau ni Ngi l ha thn ca B Tt a Tng, nhng bn thn Ngi khng t xng l nh vy. Nhng ngi c chnh tn Tam Bo, i vi tt c chng sinh, nn xem nh l Pht v B Tt v lai, cng l do Pht v B Tt ha hin, nhng thn hin ti ca h l phm phu. Nu c nhng ngi t xng l Pht hay B Tt, c th ni i qu kh, chuyn v lai ca anh, thm ch bit r c bi cnh lch s ca anh v nhng ngi thn thuc vi anh th anh cng khng nn b m hoc. Qu thn cng c kh nng nh vy. Bn thn anh nn tr ch, tu nh ng php cng s c quyn nng . Nhng y khng phi l php thn thng, m ch l sc mnh ca tr ch, s cm ng ca qu thn, hay l kt qu ca vic sai khin qu thn, nhiu nht th y l sc mnh ca thin nh. Nhng ngi ni chuyn v lai ca anh khng hn l chnh xc, cn ni chuyn qu kh i anh th lm sao c th chi tit bng c nhn anh c. Cn nh ni chuyn kip trc th li cng mnh mang, khng c bng c g ! Cn ch l ng theo lut nhn qu, chuyn g phi xy ra, th s xy ra, qu thn mun gip cng khng lm c g. Ch c lm iu thin, trnh iu c, sing nng, tinh tin mi c th thay i tnh th m thi. Ngi hc Pht nn tin l tng lai ca mnh chnh trong tay mnh, nn c gng trnh c, lm iu lnh, lm iu Pht lm, ni li Pht ni, hc nhng iu cc v B Tt hc... Trong s hng ngn ngi, cng c mt vi ngi, do phc bo i trc do kt qu tu hnh i trc nn c kh nng bm sinh bit chuyn qu kh v v li. Lc tui cn nh,

kh nng ny biu l r rt. Ln ln, v cng vic bn rn nn kh nng km i ri bin mt. thi hin i, do tr thc ph bin, trnh hc vn c nng cao, nhng ngi c nng lc thn b bm sinh c th vn dng l-gic v quan im khoa hc tm hiu gii thch cc nguyn l ca h. Nhng ngi hc Pht, cng c th dng tri thc Pht php, t ng Pht php gii thch cho ngi khc bit thc cht ca hin tng thn b. Cng c mt s ngi v nhn duyn no c phng php tu hnh ring gi l Mt php. i php hay V thng php dy cho ngi khc tu hnh nh mnh, ri cng c th c nhng cm ng thn b v qu thc cng t c mt vi hiu qu. Song c th xy ra hu qu khng hay: v mi qu n th d, mi qu i th kh, dng phng php nh vy th rt d b qu thn khng ch, bn thn mnh mt ch t do. Nh th cng ging nh nhng ngi bnh thng, nng th sinh ra tinh thn bt n, t li ni cho ti c ch, mt nhn u khc ngi thng. Nu mun thot ly s khng ch , v sn c ch cng quyt th cng phi c gng mt hai nm mi khi phc tr li tm trng bnh thng. Li c ngi khng t xng mnh l Pht, B Tt, nhng li xem l ngi truyn tha trc tip li dy v s n chng ca Pht v B Tt. y c ba kh nng : Mt l tu hnh thin nh, v trong thin nh hin ra cnh gii thn b. Th hai l trong mng hin cnh gii mng. Th ba l trong lc thc tnh nghe c, thy c hin tng thn ging. Nu l cnh gii trong thin nh, th quyt khng phi l cnh gii nh su sc. Bi v cnh gii nh su sc khng phi c tm, khng phi v tm, khng c cnh gii, khng c Pht v B Tt xut hin. Nu c Pht, B Tt xut hin trong cnh gii nh, th cng ging nh mng o. Ngi ng say cng thng c mng. Nhng tnh cht ca hai loi mng khc nhau. Trong loi mng th nht, con ngi tng i tnh hn. Trong nh m thy c cnh gii ny khc l do tm lon vn cn, nht tm cha thnh tu, nhng s cm gic v nim cnh cng mt. D , trong mng hay l trong nh m thy Pht v B Tt u khng phi l Pht v B Tt tht m l Pht v B Tt pht sinh t ni tm. Mt loi cnh gii khc ging nh hin tng cnh gii ging linh ca linh mi vy. l qu thn huyn hin ging nh Pht, hoc pht ra m thanh, t xng l Pht, B Tt. Ngi khng c chnh kin rt d b m hoc bi hin tng ny, v b qu thn m hoc v tr thnh cng c thi th sc linh thing ca thn. Tuy rng trong kinh Pht c ni Pht php c th do qu thn, hay l thn tin ni, nhng nu li ni y khng ph hp vi ba php n, th khng phi l Pht php m l ngoi o. Ni chung, qu thn cng hay mn danh hiu Pht, B Tt trong li l mn nhiu t ng Pht hc, nhng tri kin ca h khng thot ra ngoi c phm vi ca qu thn thuc ci dc gii. Cho nn xem xt nhng li l c phi l Pht php hay khng th phi dng... ba php n l ch hnh v thng, ch php v ng v Nit bn tch tnh n chng. l tr b phin no, ph chp trc. 70 - C th dng nhng hin tng vt l gii thch nhng hin tng thn b c khng?

Ci gi l hin tng vt l l ch nhng hin tng v ng lc nh t trng, t lc, sng in, cm ng in, hnh nh, nh sng, tc nh sng, nhit nng, kh nng, s thay i ca kh v.v.... c dng trong vt l hc. Ci gi l nhng kinh nghim thn b ni chung l ch cm ng v cm th ca sc mnh thn linh, con ng ng n l thng qua phng php tu hnh, lm cho tm lc, th lc v cc gic quan v.v... pht sinh tc dng khc thng khin cho gia ngi tu hnh v cc B Tt, ch thin v cc qu thn c tc dng cm ng. V i th, c th dng quan im vt l hc i chiu vi nhau gii thch tc dng khc thng hoc lc lng siu t nhin . Cho nn, ti cng tng ni ti vic pht trin sc thn thng, v nguyn tc, ngi cng c kh nng tu hnh thnh cng nu tu hnh ng php tc. Nu c th tp trung tm sc n mc no , th s c kh nng chuyn bin s vt l thng qua tc dng hng dn ca sng t v sng in, to ra mt lc iu khin. Bi v ton b v tr l mt khi t trng ln, bt c s tn ti ca mt vt th cc b hoc c bit no u khng th thot ly khi h thng chnh th. Trong mt hon cnh ln, phng hng ca n vn l khng th thay i c, nhng ch cn ph thm nhng nhn t khc nhau th c th xy ra nhng thay i phng hng ca chnh th. Ngi tu hnh do s iu chnh tm lc ca mi ngi c th lm cho sng t v sng in phi chu nh hng trong phm vi tm lc ca mnh do vy m thay i v tr quan h vn c, c th lm ny sinh nhng hin tng m trong lng h tng tng mong mun. Nhng ngi m tm lc cng mnh, phm vi nh hng cng rng, thi gian duy tr cng lu th cng nng sn sinh ra s thay i cng nhiu, l sc mnh thn tc thng. Nhng cha c ngi c th bng tm lc c nhn mnh lm thay i vn mnh ca nhn loi v quy lut t nhin ca v tr. Cn nh thin nhn thng v tc mng thng th c quan h n nh sng v kh. Ci gi l tc mng thng l c th bit c qu kh. Nu c th lm cho bn thn mnh cch qu t cng xa, nhng hin tng, nhng s vt thy c xy ra tri t th lc y nh sng cng tt li cng chm. chnh l thng qua tc nh sng nhn qu t. Ngy nay, ni cch xa qu t 3000 nm nh sng, iu ta nhn thy chnh l tt c nhng s vic xy ra trn tri t trc 3000 nm nh sng. Tt nhin nhng ngi c tc mng thng khng cn thit phi dng mt tht m l dng sc tm linh hoc la cm ng, nhy cm ca h th ngi thng khng th suy ngh tng tng c. Cho nn, khng cn thit phi tr v ni c ly xa xem xt hin tng qua ca lch s. Do nh sng v hnh nh v cng ln ln hn tp thay i khn lng, nhng ngi sc thn thng km khng nhng khng trng thy nhng vic xy ra lu xa ma ngay c nhng vic gn nht cng khng thy r rng, ch c th thy c i khi l m. Ch c ch Pht v cc i B Tt c thn lc v hn mi c th thy r mn mt nhng s vic xy ra ni xa xm v lu. Kh l ng lc do hin tng vt cht sinh ra.

Kh khng c mu sc, mi v nhng c nng lng vt cht. Nhng hin tng tng pht sinh, tc l c qu tch c th tun theo, cng c th tht li li truy cu. Cho nn, tc mng thng khng nht nh l phi thng qua c ly, tc nh sng. Ch da vo tc d nh sng v c ly nh sng gii thch nguyn l thi gian quay tr li. Thin nhn thng bit v tng lai cng l mt loi hnh thi ht ging c tch t do nghip lc ca mi ngi to nn. Nhn ht ging cng mnh, kh nng sinh ra kt qu cng ln, kh nng nhn v pha trc cng xa. iu cng ging nh t mt ht ging m trng thy mt cy ln, cng ging nh t mt nguyn t d kin s sinh ra kt qu ca mt nng lng nguyn t. Nhng Pht php khng tch ri l lun nhn duyn, s bin i ca nhn duyn quyt nh bi mt n nguyn ca ton b hon cnh. Ch cn mt n nguyn no c bin ha, s pht trin ca chnh th trong tng lai s khc vi kt qu d kin. V vy, Pht tuy thy rng chng sinh sau ny u c th thnh Pht, nhng khng th th k cho tng chng sinh mt. Nu cha thy c php tnh, thm ch lng tin cha c xc nh th Pht cng khng c cch no nh thi gian tr thnh Pht cho h. Ci gi l nh thi gian tc l d bo cho mt chng sinh no tri qua bao nhiu thi gian, cng dng, gn gi bao nhiu bc tn th Pht, th nht nh thnh Pht. V d nh Th Tn Thch Ca trc khi thnh Pht, cha thy Pht Nhin ng, cha tng c bt c v Pht no th k, tu hnh mt thi gian di n thi i Pht Nhin ng, mi c d bo thi gian thnh Pht. K phm phu m chm trong bin kh sinh t, lc chm, lc ni nh sng trong m di v tn. Pht tuy c Thin nhn minh nhng khng c cch no th k cho h. Nu cha nhp c nhn v, tm hng cha nh, nhn duyn t ca mi ngi cha gp th Pht cng khng c cch no nm vng c. V vy, tuy c th ly hin tng vt l gii thch mt vi hu qu thn b nhng cng khng th tin m qung khoa hc l vn nng, bi v phm vi hiu bit ca khoa hc vnh vin l c hn. Tu hnh Pht php v cng nng m vic tu hnh sinh ra l v hn, nu ch dng hin tng vt l m tr thc khoa hc thy c ca loi ngi gii thch suy on lc tr tu v lc thn thng ca ch Pht, B Tt th cng ging nh ly thc o bin, dng ng sy m nhn tri. Nhng chng ta c th ly nhng hiu bit khoa hc gii thch nhng hin tng thn b ca nhng bc i tu hnh. chng qua ch l tin hnh gii thch mt cch th thin cho nhng ngi cha c kinh nghim ni chng v kinh nghim thn b. Khng th cho rng khoa hc thc s c th t ti mc ch thuyt minh, gii thch, nu khng th o ln u ui. Nay c mt s nhn s c mt t kinh nghim thn d, dng danh t khoa hc v l lun pht hin khoa hc mi nhn gii thch danh t kinh Pht, nghin cu nhng iu m Pht thy, chng. Nu ni l s vn dng phng tin nht thi th ng nhin c th c c, nhng nu ni l cnh gii B Tt, Pht, th khng th c. Gii thch Pht hc chnh xc nht, an ton nht vn l ly kinh gii thch kinh, ly Pht php gii thch Pht php. C ngi da vo s nhn bit bng gic quan th 6 ca h, mn cc danh t khoa hc gii thch hin tng thn b trong kinh Pht, ng nhin cng khng chnh xc. Ci gi l "ch c Pht v Pht mi c th bit c n", th

gii kinh nghim ca ch Pht v ch i B Tt khng phi l iu m k phm phu c th nm c, lm sao c th dng hiu bit kinh nghim thn d nh b v s hiu bit i vi nhng hin tng vt l vt vnh gii thch c cnh gii thn thng cao diu ca ch Pht, B Tt ! ? 71 - C nn dng quan im khoa hc gii thch pht php hay khng ? Ci gi l khoa hc tc l dng phng php suy l, phn tch gii thch quy np quan st gii thch hin tng t nhin. ng v mt l lun m ni, khoa hc thuc phm vi l-gic. ng v mt thc dng m ni, khoa hc l mt t chc c h thng. C th din t ngn t mt cch c l, c l, l khoa hc l-gic. C th c cng dng thc t, l khoa hc thc nghim. Th nhng khoa hc l lun l-gic khng nht nh pht trin thnh khoa hc thc dng. Tuy l lun l-gic l c s khoa hc thc dng, nhng n phi qua thc nghim chng minh l c tc dng, c th thc hnh c, c ch thc s vi con ngi. Do khoa hc pht trin lun lun i mi thng xuyn, dng nhng l lun mi ph nh cc quan nim c, dng kinh nghim mi bc b nhng thnh qu c, xa. Tuy nhin khoa hc cng khng phi l chn l ti cao, ti hu. Hn na phm vi m khoa hc tho lun rt l hp v hn ch trong nhng iu kin bit hay sp bit. Thm ch, c nhng nh vt l c thnh tu ln nht vn cn s khi th ca thn v Thng , nh l cn c nguyn l khoa hc ti cao vy, l iu m cc hc gi u thy. M ca khoa hc l trit hc, m m ca trit hc l tn gio. Tn gio m l ngun gc ca v tr, l ci gc ln ca nhn sinh. Dng trit hc tho lun v tn gio c ch bt cp ri, hung h li cn dng khoa hc nghin cu nhng iu huyn b ca tn gio. ng nh Lng Khi Siu ni : "Pht gio khng phi tn gio, khng phi trit hc, khng phi khoa hc". Chng ta c th ni Pht gio hm xc tn gio, trit hc v khoa hc. Nhng n khng phi l khoa hc, trit hc, tn gio. N khng phn i tn gio, trit hc v khoa hc, nhng ci thc t ca n vt ngoi phm vi ca tn gio, trit hc v khoa hc. Ngy nay c ngi ch trng rng, trong thi i khoa hc vn minh ny, phi ng t gc khoa hc gii thiu Pht gio. y cng l iu tt. Ly tr thc khoa hc thuyt minh l lun Pht php, khin cho ngi ta tin tng khoa hc c th tip thu Pht php. Lm c th, c g l khng phi ? Th nhng, khoa hc thuc phm vi tr thc t nhin. Khoa hc ch c kh nng thuyt minh mt phn ca mun vn hin tng t nhin. T d qun th v tr ngoi h thi dng vn cn thuc v cnh gii khng th bit. Thm ch, i vi 9 hnh tinh ln trong Thi dng h, s hiu bit ca con ngi vn cn hn ch. Ngoi ra ng trn quan im y hc xem xt hin tng thn tm ca con ngi th y hc Trung Quc cho rng, cho n nay phm vi ca Ty y ch l gii phu xc cht vt cht m thi cn y hc Trung Quc cng nghin cu ti kh mch trong thn ngi, tc l hin tng ca thn ngi sng. Cn ni v mn cha bnh tm thn, ngoi vic s dng ma ty, thuc an thn, cng ch mt ni th khng cn bin php no khc.

Cha bnh tm l th c th dng kinh nghim m phn tch, suy on, hng dn. Nhng khng c cch no i vo chiu su tinh thn bnh nhn c, tc l mt loi hot ng v hnh c sc mnh trong vt cht, trn mt t. Nu dng cc thut nh ph ch ca qu thn tr bnh, th i khi cng c hiu nghim nhng khng cn thuc phm vi ca khoa hc, v b ph phn l hin tng m tn. Pht php cu ngi, th ngay t u ly tm lm ch, tm tc l tinh thn, c th c thuyt minh da vo hai danh t phin no tr tu. Phin no m tng th tinh thn hn lon, tr tu m tng th tinh thn c sng lng. Nu tinh thn hn lon th d c dng cc phng php tn gio, trit hc x l, cng khng gii quyt c vn mt cch lu di vnh vin. Nhng nu c c nh sng ca tr tu soi chiu, th vn g cng gii quyt c ht d l thuc phm vi tinh thn. Chnh v vy m khi cn ti th c Pht khng gii thch g nhiu v hin tng t nhin ca th gii vt cht. T d, cc vn th gii hu bin hay l v bin, th gii c hay khng c im bt u ? V Pht cho rng nhng vn khng c quan h g n mc ch gii thot khi phin no. iu quan trng l dng phng php tu hnh nh th no, gii thot phin no, m mang tr tu. Ci m Pht gio gi l tr tu khng phi l ci tm phn bit, nhn thc m ci tm t tr tu khng phi l ci tm phn bit, nhn thc m l t ti khng chp trc. M tm c t ti ri, th mi hn ch v cu thc, v vt cht hay tinh thn u khng cn na. i vi Pht gio n ngy xa, phm tr tm bao qut c hin tng t nhin v vt cht. Do c cu "Vn php duy thc, tam gii duy tm". Ci tm phin no gi l thc. Ci tm thanh tnh gi l tr. Phm i vi bt c hin tng no c chp th, vng mc th u thuc v tm phin no. Pht php khng coi trng vic tm hiu hin tng cc php, m coi trng vic chuyn thc thnh tr. Nu khng th d b lm ln gc v ngn, chp cc hin tng nh huyn nh ha l s thc. Th ca tm l khng hnh khng tng, cng khng la hnh tng, cn khoa hc th ch xt n hin tng m hin tng th thay i nhiu v lun thay i, khoa hc khng th cung cp mt chng minh ti hu v cu cnh v s thc c. Nhiu nht, khoa hc ch c th c gng tin ln trong tnh hung nu au u th cha u, au chn th cha chn m thi. Nh Lo T ni: "Ci sng l hu hn, ci bit l v hn. Ly ci hu hn tha mn ci v hn, nguy thay". Phi o gio theo ch ngha t nhin, hiu bit ng n vt cht, cn Pht php cho rng, hiu bit v vt cht l chuyn tha. Vi ci tm sng, vt cht s t r. Ch hiu bit t nhin v ha mnh vo t nhin khng bng b c ng chp. Khoa hc ch nghin cu v phn tch th gii vt cht, cho nn khng th no thuyt minh c chn l ca o Pht. Tuy nhin, thi khoa hc l cn thit, nu bit dng n lm phng tin gio ha. V vy chng ti ni Pht gio bao hm c khoa hc, nhng khng b khoa hc hn ch. 72 - Quan im ca Pht gio v sinh mng con ngi c hp vi khoa hc hay khng ? Pht gio trc nay vn cho rng, con ngi ti sinh vo thai l do quan h nam n luyn i m c sinh mng, nh kinh Vin Gic ni "Tt c chng sinh u do dm dc m c sinh mng" (Nht thit chng sinh giai do dm dc nhi chnh tnh mng). Ni cch khc,

chng sinh s d c sng, c cht l v nam n c tnh dc v quan h tnh dc. Nu khng cht t ci gc tnh dc th khng c cch no ra khi c vng sng cht lun hi. Trong lc u thai, phn ln l do quan h tnh dc ca cha m trong phng kn, khi ci thai am m ngi cha l ci thai s l n, nu am m ngi m th thai nhi s l nam. Do m con trai thng theo m, con gi thng da vo cha. iu ny cng th hin mt hin tng tm l chung m thi. Th nhng hin nay, c vn th thai nhn to, hi nhi sinh ra khng c quan h tnh dc gia cha v m. Ch cn ly trng thnh thc ngi m, v ly tinh dch ca ngi cha, cho t chc th tinh trong ng nghim v sau khi thnh thai ri th t ci thai trong t cung ca ngi m. Th thai nh vy, Pht gio gii thch nh th no ? C hai cch gii thch vic u thai, nhp thai. Mt l nhp thai khi cha m ha hp nhau, thn thc nhp thai c th thy cc tng nh cung in, nh sng ri trong khong khc nhp thai. Hai l thn thc nhp thai c chuyn bo n, bo on vi cha m, khng k l n hay on u do nghip m nhp thai, ch khng cn cha m ha hp m nhp thai. Ch cn nghip lc chn mui l thai c th sinh do tinh dch v trng b thu ht vo nhau trong ng nghim, mc d khng c quan h tnh dc trc tip gia cha v m. 73 - Th gii quan Pht gio c hp vi khoa hc hin i khng ? Ni chung cc b kinh A Hm thuc Pht gio nguyn thy nh Phm I "i lu Thu linh", phm I "Kinh th k", phm I kinh "Nguyn nhn cn bn sinh khi ra th gii" (khi th nhn bn kinh) u ni trung tm ca th gii chng ta l ni Tu Di. Bn phng bao bc ni Tu Di l bn chu lc ln (i chu). Chu lc pha nam gi l Nam Thim B Chu, cng gi l Nam Dim Ph e chnh l th gii chng ta ang . Ni Tu Di cao 84000 do tun, sn ni bn pha u c cung in, tc l ci Tri ca bn v Thin Vng. Trn nh ni Tu Di c 33 cung in, tc l ci Tri ao Li. Th nhng, a l hc v thin vn hc hin i khng tm thy ni Tu Di u, ba chu lc khc, ngoi Nam Thim B Chu cng khng r u ? Nu ni Tu Di trong thn thoi n chnh l ni Hy M Lp Sn ti pha Bc n th cng tng i tha ng. Truyn thuyt v ni Tu Di c t trc thi c Pht Thch Ca v c lu truyn n . Kinh Pht ch nhc li truyn thuyt xa xa, nhng khng coi trng bao nhiu v gio l ca o Pht ch l nhm gii quyt vn nhn sinh thc t, ch khng phi dng thi khoa hc thuyt minh th gii quan. 74 - Thnh ngn lng" m Pht ni c chu c kho nghim khng ? Cn c l lun ca Pht php l dng ba tiu chun thuyt phc ngi khc. Mt l hin tng tc l dng s thc chng minh. Hai l t lng, tc l vn dng l-gic chng minh. Ba l thnh ngn lng, tc l li Pht c ghi li trong kinh. Hai tiu chun mt v hai khng thnh vn bn ci,. v d chp nhn. Tiu chun th ba - tc thnh ngn lng - hin nay ang c tranh lun. V rng cc nh Pht hc hin i vn dng phng php lun, lch s, kho c hc, ngn ng hc v quan im tin ha lun nghin cu kinh sch Pht gio. H pht hin thy Pht Thch Ca khi cn ti th khng li mt bt tch no, mt kinh Pht "thnh vn" no. Nhng kinh Pht c

truyn tng sm nht cng khng phi kinh sch "thnh vn" m ch l li ni truyn ming t i ny qua i khc. Do a bn truyn gio m rng, thi gian cng lu, ni dung kinh sch cng phong ph, nn c nhng quan im gii thch kinh in t ra mu thun nhau. l nguyn nhn khin cho trong Pht gio sinh ra nhiu b phi, v sau dn dn xut hin cc kinh in i tha. Nhng d cho i tha hay Tiu tha, cc kinh in u c lu truyn trong cc bc i tu hnh, v bt c b phi Pht gio no cng cho rng kinh sch ca h lu truyn l ng li Pht dy. Do hnh thnh ci gi l t tng b chp, tc l s chp th ca b phi. Mi b phi u cho rng ni dung gio l m h tin tng chp nhn l thnh ngn lng. Hin nay cc hc gi c th em kinh in cc b khc, cc h khc, thuc cc thi i khc nhau ra m i chiu so snh phn tch. Kt lun ca h l : Trong cc kinh in thuc cc b phi c nhng im gn ging nhau, c nhng im mu thun nhau, trc v sau c ch tng, c ch gim. Nhng nu i chiu vi tt c kinh in Pht gio m ph nh tt c hoc c thi hoi nghi th khng c cch no em li li ch ln cho loi ngi c. V nh vy l khng hiu cng hiu, phng tin ha ca Pht gio. Thc ra vn khng phi by gi mi t ra. n , ph phn gio l, gi tt l phn gio. T d, kinh "Php Hoa" xp cc kinh Pht thnh hai loi l Tiu tha v i tha. Kinh Lng Nghim phn ra hai php mn "n v tim". Kinh Hoa Nghim nh khi nim ba chiu : Mt tri mi mc, Mt tri gia tra, v Mt tri sp ln. Cn kinh Nit Bn dng t d nm dng ca sa l : Sa nc, cao sa (lc), sanh t, thc t, v flrt ( h), sanh t v vng sa. Thc t cng l vng sa nhng nu chn. Sau khi Pht gio vo Trung Quc th c thuyt Nht m gio ca Cu Ma La Thp, thuyt 4 loi php lun ca o sanh, hc tr ca La Thp. Bn php lun l : Thin tnh, Phng tin, Chn thc, v V d. Sau cc tng Thin Thai, Hoa Nghim, Duy Thc v.v... cng u da vo kinh Pht c thuyt php gio ca mnh. i tng ging php ca Pht c nhiu trnh v cn tnh khc nhau, cho nn h tip thu gio ngha v phng php tu hnh cng khc nhau. Tuy nhin, thi ca ngi xa qua lu ri. S phn gio ca c nhn cng dn dn khng ph hp vi nhu cu quan im ca ngi hin i na. Theo quan im hin i th li Pht dy (thnh ngn lng) c quan h mt thit n gio ngha cn bn ca Pht php tc l ba php n v bn y c. Ba php n tc l : Cc hnh v thng, Cc php v ng, Nit bn vng lng. ng trn l nhn duyn m xt, th mi s vt v hin tng (tc l ni php) u l khng rng, v ng. Nu ng trn l nhn qu m xt th cc php u l v thng, kh. V thng, kh l php th gian. V ng, vng lng l php gii thot, xut th. Bn y c l : Y php, bt y nhn (da vo php, khng da vo ngi), Y ngha bt y ng (da vo ngha khng da vo li), Y liu bt y bt liu ngha (da vo ngha rt ro khng da vo ngha khng rt ro), Y tr bt y thc.

Cn da vo ba nguyn tc php n xem li mi kinh sch Pht gio, th mi c c Pht gio thun ty l th no... Dng bn y c lng nh mi kinh in Pht gio cng d dng pht hin u l Pht php, c th tin cy v nng ta. Da vo tiu chun th c th phn bit c u l gio ngha cn bn ca Pht php, v u l gio ngha phng tin, do nhu cu th tc m ni ra. 75 - Quan im ca Pht gio i vi ngy "tn th" Ngy tn th l mt khi nim ca C-c-gio, nhng cng l mt s tht. Pht gio chia qu trnh sinh dit ca th gii thnh 4 giai on : Thnh, tr, hoi, khng. T khng m sinh ra c. Giai on "c" li chia thnh 3 giai on l thnh, tr, hoi. Kt qu ca hoi l quy v khng. Trong th gii ca chng ta ch trong giai on tr mi c th c hot ng ca sinh mng v sinh vt. Trong giai on thnh, cc yu t vt cht dn dn ngng ng hnh thnh nn 4 i l t, Nc, La, Gi. Ch sau khi 4 i c nh hnh ri th hin tng hot ng sinh mng mi dn dn c pht trin. Dng sinh mng u tin l t mt th gii khc ha sinh m n, ch khng do mt v thn hoc mt ngi no sng to ra. Giai on Tr ca th gii l giai on hot ng sinh mng. Nhng th gii cng dn dn chn mui v i n ch suy lo v cui cng chuyn sang giai on Hoi, mt giai on khng cn thch hp vi s sinh tn ca sinh vt na. n lc Hoi trit th khi vt cht ca th gii b tan r, v quy v giai on Khng. Sau do nghip cm ca chng sinh ng loi th gii 10 phng m hnh thnh mt th gii khc. Th gii sinh dit l do nghip cm ca chng sinh m c. i vi Pht gio, ci gi l ngy tn th bt u vi giai on hoi ca th gii. Do vy, Pht gio khng ph nh th gii s c ngy tn th nhng quan nim i vi vn khc vi C-c-gio. Theo C-c-gio ngy tn th xut pht t ch Thng . Khi ngy tn th n, th Cha Tri xut hin, a nhng ngi c Cha yu ln Thin ng v ui nhng ngi Cha khng yu xung a ngc. Cn giai on hoi ca th gii m Pht gio ni l hin tng t nhin, do cng nghip ca chng ta th gii ny dn ti m thnh tu. Khi trong th gii, khng cn iu kin c tr na th cc chng sinh ty theo nghip lc ca mnh m s ti sinh sang cc th gii khc. Ngoi ra Mt php mt danh t Pht gio. Trc thi mt php c thi chnh php v tng php. Thi i Pht Thch Ca ti th, v nguyn tc l thi i chnh php. Sau khi c Th Tn vo Nit bn, l bt u thi tng php. Thi ny ch c hnh tng ca Pht l i biu cho Php. Sau mt thi gian na l thi mt php, s ngi tin Pht ngy cng gim bt, s ngi tu hnh li cng t. Ngi tu chng c o Thnh cng khng cn mt ai. V cui cng, Pht php cng b cc t thuyt v ham mun th tc lm cho mai mt, tiu vong mt. Kinh Pht tuy vn cn, nhng khng ai tin v thc hnh. Do m trong thi k Pht Php tn ti th gian ny, hy vng rng chng sinh hy n lc h tr Tam Bo, duy tr tu mng lm cho thi gian Pht Php tn ti i ny c ko di mi mi, a li hy vng tng lai cho loi ngi. Do , khi nim mt php ca Pht Php khng c g l ng s nh khi nim "tn th" ca C-c-gio.

Nu thin cn ca anh sau ny li c tip tc bi dng pht huy, th d thi k mt php v vo giai on "hoi" ca th gii i na, anh cng khng tuyt vng. Trong v tr bao la, th gii ni anh sng ch l mt tinh cu nh trong Thi dng h. Anh c th da vo thin cn ca mnh m chuyn sinh mng sang mt th gii khc tip tc tu hnh. Nu nghip lc ca anh mnh m, c tin ca anh kin c, th anh c th vng sinh mt ci Pht. Th gii ny b hoi dit, khng c ngha l bc vo ng cng. cng l im rt khng ging vi ngy tn th ca C-c-gio. Ngoi ra Pht gio tuy thi k mt php, nhng i vi c nhn anh m ni, ch cn n lc khng li bing, anh c th t thi mt php chuyn sang sng trong hon cnh thi tng php, thm ch trong hon cnh chnh php. Ht