Articol Geographia

Cynllun Rheolaeth
Parc Cenedlaethol Eryri Snowdonia National Park

www.eryri-npa.gov.uk
Management Plan
2010 -15
P ARC C ENEDLAETHOL E RYRI lle i enaid gael llonydd S NOWDONIA N ATIONAL P ARK one of Britains breathing spaces
Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri
2010-2015
Snowdonia National Park Management Plan
03
06
09
15
19
Cynnwys Contents
Rhagair y Cadeirydd Cyflwyniad Parc Cenedlaethol Eryri mewn cyd-destun Rhinweddau Arbennig Gweledigaeth i Eryri Rheoli Newid, Gosod Amcanion Strategol a Gweithrediadau Gweithredu a Monitro Atodiadau
23
38
41
Chairmans Foreword Introduction Snowdonia National Park in context Special Qualities A Vision for Snowdonia Managing Change, Setting Strategic Objectives & Actions Implementation & Monitoring Appendices
2 3-8 9-14 15-18 19-22 23-37 38-40 41-56
Clawr/Cover: Tryfan a Phen yr Ole Wen o Gwm Idwal / Tryfan & Pen yr Ole Wen from Cwm Idwal Gail Johnson Chwith/Left: Aber y Fawddach / Mawddach Estuary
2010-2015
Rhagair y Cadeirydd Chairmans Foreword

The Snowdonia National Park Eryri is a very special place. Breathtaking scenery, deep valleys, lakes, rivers, waterfalls, rugged mountains, woodlands and fine beaches, Eryri has it all a landscape of international importance which, as an evolving landscape, continues to be moulded by man and nature. Eryri is also home to over 25,000 people, many of whom work in the National Park and where the Welsh language continues to be the predominant language. Each year around 6 million visitors come to enjoy what Eryri has to offer and by so doing contribute to the local economy. As a farmer I am all too aware that what we see today is very fragile. The threat to the upland farming community is all too real. The low wages and relatively high cost of housing is driving our young people away and our Welsh speaking communities are in decline. Climate change is bringing about a new distribution of plants and animals. As a lead partner in the National Park Management Plan, the Authority will lead and try to bring about positive change; an example of this commitment is the Authoritys award winning record on reducing carbon emissions, establishing a blueprint for its partners. It will also seek to reduce the negative impacts of visitor pressures, examples of which include promoting sustainable transport solutions and improving the footpath infrastructure. Whatever challenges lie ahead, Eryris landscape and people provide the natural and human resources required to overcome short term difficulties and adapt to long term changes. I strongly believe that we can sustain Eryri as a place of wonder and inspiration; a place to showcase sustainable economic development based upon a high quality environment; bringing about economic and cultural benefits for all. Challenges can also provide opportunities; the Authority and its partners will seek to capitalise upon opportunities which deliver National Park purposes thus improving Eryris special qualities. This Plan has been prepared after a period of consultation with key partners and the wider community. The value of contributors to the Plan is to be applauded and it is hoped that this commitment will be carried forward to delivering the Plans Strategic Objectives and Actions. This is a Plan for all those who care and treasure Eryri not just the National Park Authority. There is a duty on relevant organisation to consider National Park purposes when developing and delivering their own initiatives; I urge public, private and charitable bodies to give consideration to the statutory purposes conferred by National Park status. By doing so, we will protect and enhance all that makes Eryri special so that we may pass it on to future generations.
Mae Parc Cenedlaethol Eryrin lle arbennig iawn. Maer ardal yn doreth o olygfeydd godidog, i dyffrynnoedd, ei llynnoedd, ei hafonydd, ei rhaeadrau, ei mynyddoedd, ei choedlannau ai thraethau hyfryd; yn wir, mae rhywbeth at ddant pawb yma tirlun o bwysigrwydd rhyngwladol syn parhau i newid o dan law dyn a natur. Mae Eryri hefyd yn gartref i dros 25,000 o bobl, gyda nifer fawr ohonynt yn gweithio yn y Parc Cenedlaethol lle bor iaith Gymraeg yn parhau fel y prif iaith. Bob blwyddyn, mae oddeutu 6 miliwn o bobl yn ymweld ag Eryri i fwynhaur hyn sydd gan yr ardal iw chynnig, a thrwy hynnyn cyfrannu at yr economi leol. Fel ffermwr, rwyn gwbl ymwybodol mai bregus iawn ywr hyn a welwn heddiw. Maer bygythiad i gymunedau amaethyddol yr ucheldir yn un go iawn. Maer cyflogau isel a chost cymharol uchel tai yn golygu bod ein pobl ifanc yn symud i ffwrdd i fyw a gwelwyd dirywiad yn y cymunedau Cymraeg eu hiaith. Gwelwyd dosbarthiad newydd o blanhigion ac anifeiliaid yn sgil newid yn yr hinsawdd a fel partner arweiniol yng Nghynllun Rheolaeth y Parc Cenedlaethol, bydd yr Awdurdod yn ceisio sicrhau newid cadarnhaol; esiampl or ymrwymiad hwn yw llwyddiant di-ail yr Awdurdod i leihau gollyngiadau carbon y sefydliad a thrwy hynny sefydlu glasbrint ar gyfer ei bartneriaid. Bydd hefyd yn ceisio lleihau effeithiau negyddol pwysedd ymwelwyr drwy, er engrhaifft, hyrwyddo cludiant cyhoeddus a gwella isadeiledd llwybrau cerdded. Beth bynnag for heriau yn y dyfodol, rhy tirlun a phobl Eryrir adnoddau naturiol a dynol syn angenrheidiol i oresgyn yr anawsterau tymor byr ac addasu ir newidiadau hirdymor. Rwyn ffyddiog y gallwn gynnal Eryri fel lle o rhyfeddod ac ysbrydoliaeth; lle i arddangos datblygiadau economaidd cynaladwy yn seiliedig ar amgylchedd o ansawdd uchel, fydd yn arwain at fuddion economaidd a diwylliannol i bawb. Gall yr heriau hyn hefyd ddod chyfleoedd iw canlyn; bydd yr Awdurdod ai bartneriaid yn ceisio manteisio ar gyfleoedd syn cyflawni pwrpasaur Parc Cenedlaethol ac fellyn gwella nodweddion arbennig Eryri. Cafodd y Cynllun hwn ei baratoi wedi cyfnod ymgynghorol phartneriaid allweddol ar gymuned ehangach. Dylid cymeradwyo gwerth y cyfraniadau a wnaed ir Cynllun, ar gobaith yw y caiff yr ymrwymiad hwn ei drosglwyddo ir broses o gyflawni Amcanion a Gweithrediadau Strategol y Cynllun. Cynllun ar gyfer y rhai syn pryderu am Eryri ac yn ei gwerthfawrogi yw hwn - nid dogfen ar gyfer Awdurdod y Parc Cenedlaethol yn unig mohoni. Rhy ddyletswydd ar sefydliadau perthnasol i roi ystyriaeth i bwrpasaur Parc Cenedlaethol wrth ddatblygu a chyflawni eu mentrau eu hunain; rwyn annog cyrff cyhoeddus, preifat ac elusennol i ystyried y pwrpasau statudol sydd ynghlwm wrth statws y Parc Cenedlaethol. Trwy wneud hynny, byddwn yn gwarchod ac yn gwellar hyn syn gwneud Eryrin arbennig er mwyn sicrhau ei goroesiad i genedlaethaur dyfodol.
E. Caerwyn Roberts, OBE, MBE, YH, F.R.Ags. Cadeirydd, Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri / Chairman, Snowdonia National Park Authority
Ir dde / Right: Yr Wyddfa a Llynnau Mymbyr / Snowdon and Llynnau Mymbyr Kevin Richardson
Cyflwyniad Introduction
2010-2015
2010-2015
Cyflwyniad Introduction
Cynllun Rheolaeth y Parc Cenedlaethol
1.1 Mae Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri (y Cynllun), yn ddogfen arwyddocaol mewn perthynas dyfodol Parc Cenedlaethol Eryri. Maen ofynnol drwy ddeddf gwlad i Awdurdod y Parc Cenedlaethol baratoi Cynllun i ddarparu rheolaeth effeithiol rhwng pawb syn ymwneud dyfodol Eryri. Maen darparur fframwaith polisi strategol ar gyfer sefydliadau perthnasol fel eu bod yn cydymffurfio yn llawn gydau cyfrifoldeb statudol i ystyried pwrpasaur Parc Cenedlaethol wrth iddynt gyflawni eu dyletswyddau au cyfrifoldebau. Er mai Awdurdod y Parc Cenedlaethol syn paratoir Cynllun, maen ddogfen ar gyfer pawb sydd rhan yn nyfodol Eryri, byddent hwy yn sefydliadau cyhoeddus, preifat, gwirfoddol neu unigolion gyda diddordeb. Yn ei hanfod, mae sicrhau dyfodol cynaladwy i Eryrin gyfrifoldeb i ni oll.
The National Park Management Plan

1.1 The Snowdonia National Park Management Plan (the Plan), is a significant document in relation to the future of Snowdonia National Park. The National Park Authority is required by law to prepare a Plan to provide effective management involving all those concerned with the future of Snowdonia. It provides the strategic policy framework for relevant organisations to comply fully with their statutory responsibility to have regard for National Park purposes in carrying out their duties and responsibilities. Although the National Park Authority prepares the Plan, it is a document for all who have a stake in its future, be they public, private or third sector organisations or individuals interested in the future of Snowdonia. In essence, ensuring a sustainable future for Snowdonia is our shared responsibility.
1.2
1.2
Sut y cynhyrchwyd y Cynllun

1.3 Mae amrediad eang o sefydliadau wedi cynorthwyor Awdurdod wrth gynhyrchur Cynllun gan gynnwys Cyngor Cefn Gwlad Cymru, Asiantaeth yr Amgylchedd Cymru, Cadw, awdurdodau lleol, yr undebau ffermio a chynghorau cymuned. Sefydlodd yr Awdurdod Grw p Llywio a Fforwm er mwyn cynghori ar baratoad a chynnwys y Cynllun.
How the Plan has been produced

1.3 A wide range of organisations has assisted the Authority in producing the Plan, including the Countryside Council for Wales, Environment Agency, Cadw, local authorities, the farming unions and community councils. The Authority set up a Steering Group and a Forum to advise on Plan preparation and content. Prior to publishing the draft Plan in March 2009, the Authority consulted on the Issues and Options and the Preferred Strategy for the Plan. This helped identify issues affecting all areas of Snowdonia, from Park wide issues to local problems. Partner organisations and the Authority considered the comments received on the draft Plan and made amendments before approving the full Park Management Plan.
1.4 Cyn ir Cynllun drafft gael ei gyhoeddi ym mis Mawrth 2009, ymgynghorodd yr Awdurdod ar y Materion ar Opsiynau ar Strategaeth a Ffafrir ar ei gyfer. Roedd hyn o fudd wrth adnabod y materion syn wynebu holl ardaloedd Eryri, gan gynnwys materion syn berthnasol ir Parc yn ei gyfanrwydd a phroblemau lleol. Ystyriodd sefydliadau partner ar Awdurdod y sylwadau a dderbyniwyd ar y Cynllun drafft ac fe wnaed newidiadau cyn i Gynllun Rheolaeth y Parc Cenedlaethol gael ei gymeradwyo yn llawn.
1.4
Mae Adran 62 o Ddeddf yr Amgylchedd (1995) yn ei gwneud yn ofynnol i bob Awdurdod Parc Cenedlaethol baratoi a chyhoeddi Cynllun Cenedlaethol ar gyfer eu Parc, syn gosod allan y polisau ar gyfer rheolir Parc Cenedlaethol a chynnal swyddogaethau Awdurdod y Parc Cenedlaethol yng nghyswllt y Parc Cenedlaethol.
Section 62 of the Environment Act (1995) requires each National Park Authority to prepare and publish a National Plan for their Park, setting out policies for managing the National Park and for carrying out National Park Authority functions in relation to the National Park.
2010-2015
Strwythur y Cynllun
1.5 Maer Cynllun yn rhannun chwe rhan ac yn ceisio am ddilyniant rhesymegol. Maer adran gyntaf yn rhoi cyflwyniad ir Cynllun ei hun a sut y cafodd ei gynhyrchu. Maer ail yn rhoi cyflwyniad i Barc Cenedlaethol Eryri. Maer drydedd rhan yn trafod Rhinweddau Arbennig yr ardal, sef y pethau hynny syn ei osod ar wahn ir ardaloedd oi chwmpas, ac syn gwneud y Parc yn unigryw yn y cyd-destun cenedlaethol a rhyngwladol. Ar l diffinion fras yr hyn syn gwneud Eryrin arbennig maer ffocws yn symud yn rhan pedwar tuag at y dyfodol a sut y gallwn warchod a gwellar rhinweddau ar gyfer cenedlaethaur dyfodol a hynny drwy rannu gweledigaeth or Parc Cenedlaethol erbyn 2035. Maer pumed rhan yn ehangu ar ddylanwadau newid a sut mae eu rheoli er mwyn cyrraedd y weledigaeth hir dymor. Maen sefydlu amcanion penodol a gweithrediadau wediu hanelu at Awdurdod y Parc Cenedlaethol ai phartneriaid iw rhoi ar waith. Maer rhan olaf yn darparu gwybodaeth ar weithredu a monitro.
Structure of the Plan

1.5 The Plan is divided into six main sections and tries to follow a logical progression. The first section provides an introduction to the Plan and its preparation. Section two provides an introduction to Snowdonia National Park. The third section discusses the Special Qualities of the area which set it apart from surrounding areas, and which makes it unique in a national and international context. Having broadly defined what makes Snowdonia special the focus shifts in section four to the future and how we can best protect and enhance these qualities for future generations by providing a shared vision for the National Park by 2035. The fifth section expands on the influences of change and how they can be managed to achieve the long term vision. It establishes specific objectives and targeted actions to be taken forward by the National Park Authority and its partners. The final section provides information on implementation and monitoring.
Gwerthusiad Cynaladwyedd
1.6 Maer Cynllun wedi gwynebu proses werthuso drylwyr i sicrhau ei fod yn sicrhau datblygiad cynaladwy. Mae cynhyrchu Gwerthusiad Cynaladwyedd ar gyfer Cynlluniau Rheolaeth yn ofyniad deddfwriaethol y DU. Maer broses hon wedi sicrhau fod yr holl nodau, amcanion a gweithrediadau yn gweithio gydai gilydd i greu newid positif a hefyd yn amlygur rhyngberthynas rhwng gwahanol agweddau or Cynllun.
Sustainability Appraisal
1.6 The Plan has undergone a rigorous appraisal process designed to ensure it delivers sustainable development. Producing a Sustainability Appraisal for Management Plans is a requirement of UK legislation. This process has ensured that all aims, objectives and actions work together to deliver positive change and also highlighted the inter-relationships between different aspects of the Plan.
Aneurin Phillips
2010-2015
2010-2015
Asesiad Amgylcheddol Strategol

1.7 Maer Gyfarwyddeb Ewropeaidd ar Asesiad Amgylcheddol Strategol hefyd yn berthnasol i Gynlluniau Rheolaeth Parciau Cenedlaethol. Cafodd ei chynllunio i sicrhau bod cynlluniau, polisau a rhaglenni perthnasol yn cael eu hasesu i ganfod pa effeithiau sylweddol allent gael ar yr amgylchedd. Maer fersiynau drafft or Cynllun ar holl ddogfennaeth berthnasol flaenorol wedi eu hasesu yn unol hyn.
Strategic Environmental Assessment

1.7 The European Directive on Strategic Environment Assessment also applies to National Park Management Plans. It is designed to ensure that relevant plans, policies and programmes are assessed to identify potentially significant effects on the environment. Draft versions of the Plan and all previous relevant documentation have been assessed accordingly.
Asesiad Rheoliadau Cynefinoedd

1.8 Yr asesiad terfynol yr oedd angen ei wneud oedd yr Asesiad Rheoliadau Cynefinoedd - anghenraid Cyfarwyddeb UE 92/43/EEC. Maen amcanu at ddiogelu tua 220 o gynefinoedd ac oddeutu 1,000 o rywogaethau a restrir o dan y Ddynodiadau Ewropeaidd. Maer Cynllun wedi cael ei asesu er mwyn sicrhau bod yr holl amcanion yn cynnig diogelwch a/neu welliant i rywogaethau a chynefinoedd a nodir. Gan na chodwyd unrhyw faterion anghymodlon yn ystod camau blaenorol o ddatblygu polisi, ni fu angen asesiad pellach. Cynhaliwyd y Gwerthusiad Strategol ar Asesiad Amgylcheddol Strategol fel un ymarfer er mwyn sicrhau eu bod yn cydgysylltun llawn. Cynhaliwyd yr Asesiad Rheoliadau Cynefinoedd fel gwerthusiad ar wahn, fel syn ofynnol yn l y ddeddf. Mae copau o adroddiadau cysylltiedig ar gael oddi ar wefan www.eryri-npa.gov.uk.
Habitats Regulations Assessment

1.8 The final assessment required to be undertaken was the Habitats Regulation Assessment a requirement of EU Directive 92/43/EEC. It aims to protect some 220 habitats and approximately 1,000 species listed under European designations. The Plan has been assessed to ensure that all objectives offer protection and/ or enhancement to noted species and habitats. As no irreconcilable issues were raised during previous stages of policy development, no further assessment has been needed. Both the Strategic Appraisal and Strategic Environmental Assessment were conducted as one exercise to ensure full correlation between the two. The Habitats Regulation Assessment was conducted as a separate evaluation as required by statute. Copies of associated reports are available from www.eryri-npa.gov.uk.
1.9
1.9
Y berthynas Chynlluniau, Polisau a Rhaglenni eraill

1.10 Bwriedir ir Cynllun ategu at gynlluniau, polisau a rhaglenni sefydliadau partner, tran arwain ar bynciau syn berthnasol i ddynodiad Parc Cenedlaethol. Maer dogfennau a ystyriwyd wrth baratoir Cynllun yn amrywio o gytundebau rhyngwladol i bolisau cenedlaethol a lleol. Ceir rhestr gyflawn or cynlluniau, polisau a rhaglenni yn Atodiad C yr Asesiad Amgylcheddol Strategol. 1.11 Maer Cynllun hwn wedi ei gynhyrchu ochr yn ochr Chynllun Datblygu Lleol Eryri. Er nad ywn ddogfen cynllunio defnydd tir, gellir ei defnyddio, ynghyd r Cynllun Datblygu, i hysbysu penderfyniadau cynllunio oddi mewn Eryri.
Relationship to other Plans, Policies and Programmes

1.10 The Plan is intended to complement the plans, policies and programmes of partner organisations, whilst leading on subjects relevant to National Park designation. Documents given consideration whilst preparing the Plan range from international treaties to national and local policies. A full list of the plans, policies and programmes is available in Appendix C of the Strategic Environmental Assessment. 1.11 The Plan has been produced in tandem with the Eryri Local Development Plan. Although it is not a land use planning document it can be used, in conjunction with the Local Development Plan, as a material document to inform planning decisions within Snowdonia.
Chwith / Left: Cwm Idwal Pierino Algieri
Cyfarwyddeb Asesiad Amgylcheddol Strategol 2001/42/EC
Strategic Environment Assessment Directive 2001/42/EC
2010-2015
1.12 Mae gwybodaeth ategol syn uniongyrchol berthnasol ir Cynllun wedi ei chynnwys yn yr: Adroddiad ar Gyflwr y Parc (ACyP) Mae hwn yn darparu data gwaelodlin syn llywio datblygiad y Cynllun a gwaith arall o fewn y Parc Cenedlaethol. Yn y dyfodol, bydd yr ACyP yn cael ei fireinio i adlewyrchu amcanion a dyheadaur Cynllun yn agosach. Maen cael ei adolygu ai ddiweddaru bob 5 mlynedd a gan ir adroddiad diwethaf gael ei baratoi yn 2008, fe fydd dogfen ddiwygiedig yn cael ei pharatoi yn 2013. Rhinweddau Arbennig Parc Cenedlaethol Eryri Cyhoeddiad syn rhoi dadansoddiad ac asesiad mwy manwl o rinweddau arbennig Eryri. Y bwriad yw iddo weithio fel offeryn ar gyfer helpu i fireinio Cynlluniau ir dyfodol ac i sicrhau gwarchod a gwelliant y rhinweddau ir dyfodol. Cyhoeddir y ddogfen hon yn ystod 2011 yn dilyn cyfnod ymgynghorol. Strategaeth Hamdden Parc Cenedlaethol Eryri Maen sefydlu gweithrediadau tymor canolig a hir ar gyfer hamddena awyr agored yn y Parc Cenedlaethol, a hynny o fewn y fframwaith strategol a amlinellir yn y Cynllun hwn. Bydd yn cynnwys polisau mwy penodol syn berthnasol i hamddena awyr agored a bydd yn cael ei defnyddio i atgyfnerthu ceisiadau am adnoddau ychwanegol i gefnogi mentrau presennol a newydd. Cyhoeddir y ddogfen yn ystod 2011 yn dilyn cyfnod o ymgynghori cyhoeddus. Strategaeth Gyfathrebu ac Ymwybyddiaeth 2009-2012 Maen darparu gwybodaeth ar sut fydd yr Awdurdod yn cyfathrebu yn effeithiol yn fewnol ac allanol ac yn darparu mynediad hawdd at wybodaeth a gwasanaethau mewn ffordd glir ac agored, a thrwy hynny yn cynyddu ymwybyddiaeth am waith yr Awdurdod. Cynllun Corfforaethol Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri Yn ychwanegol at yr hyn sydd uchod, maer Cynllun yn anelu at gyflawni Allbynnau Blaenoriaeth gorfforaethol yr Awdurdod ar gyfer 2010-2013, sef: Parhau i weithredun effeithiol ac yn effeithlon wrth ddarparu gwasanaeth i bawb o fewn yr adnoddau sydd ar gael ganddo. Gwella Rhinweddau Arbennig y Parc. Sicrhau gwasanaethau i bawb lle maer dinesydd yn ganolog iddynt. Cyflawni gwasanaeth Cynllunio fwy ymatebol, cyson ac uchel ei ansawdd syn rhoi gwerth am arian. Darparu mwy o gyfleoedd mynediad o ansawdd uchel ar gyfer pawb at dir a dwr yn y Parc.
1.12 Other information directly relevant to the Plan is included in the: State of the Park Report (SoPR) Provides baseline data used to inform development of the Plan and other work within the National Park. In future, the SoPR will be refined to reflect more closely the objectives and aspirations of the Plan. It is reviewed and updated every 5 years and as the last report was prepared in 2008 a revised document will be prepared in 2013. Special Qualities of Snowdonia National Park A publication which provides a more detailed analysis and assessment of Snowdonias special qualities. It is intended as a tool to help refine future Plans and ensure the protection and enhancement of these qualities for the future. This document will be published during 2011 following a period of consultation. Recreation Strategy for Snowdonia National Park Establishes the medium and long-term objectives for outdoor recreation in the National Park within the strategic framework outlined in this Plan. It will include more specific policies on outdoor recreation and be used to strengthen applications for additional resources to support existing and new initiatives. This document will be published during 2011 following a period of public consultation. Communication and Awareness Strategy 2009-2012 Provides information on how the Authority will provide effective internal and external communication and easy access to information and services in an open and transparent manner, thereby increasing awareness of the Authoritys work. Snowdonia National Park Authority Corporate Plan In addition to the above, the Plan seeks to deliver the Authoritys corporate Priority Outcomes for 2010-2013, which are to: Continue to operate effectively and efficiently in providing a service for all within the resources it has available. Improve the Special Qualities of the Park. Ensure effective citizen centred services for all. Deliver a responsive, consistent and high quality Planning service that provides value for money. Provide more high quality access opportunities for people of all abilities to land and water in the Park.
Ir dde / Right: Aberdyfi David Urwin
2010-2015
Parc Cenedlaethol Eryri mewn cyd-destun Snowdonia National Park in Context
2010-2015
Parc Cenedlaethol Eryri mewn cyd-destun Snowdonia National Park in Context

Parciau Cenedlaethol
2.1 Mae Parciau Cenedlaethol yn cynnwys rhai on hardaloedd cefn gwlad harddaf, mwyaf ysblennydd a thrawiadol. Maent yn dirweddau sydd o bwysigrwydd rhyngwladol, ac yn cael eu diogelu gan statud syn cydnabod pwysigrwydd y mannau gwerthfawr hyn ir genedl. Maer tri Pharc Cenedlaethol yng Nghymru yn rhannu dau bwrpas statudol. Y rhain yw: gwarchod a gwella harddwch naturiol, bywyd gwyllt a threftadaeth ddiwylliannol yr ardal, hyrwyddo cyfleoedd ir cyhoedd ddeall a mwynhau nodweddion arbennig yr ardal. Wrth ddilyn y pwrpasau hyn, maen ofyniad cyfreithiol fod Awdurdod y Parc Cenedlaethol yn ceisio meithrin lles economaidd a chymdeithasol cymunedau lleol. Os oes yna wrthdaro rhwng y ddau bwrpas statudol, mae egwyddor sefydledig Sandford yn ei gwneud yn ofynnol ir pwrpas cyntaf gael blaenoriaeth (sef cadwraeth). Mae Parciau Cenedlaethol Cymru yn glytwaith o rostiroedd, arfordiroedd, mynyddoedd, coedlannau a phorfeydd ac yn hafan i nifer o rywogaethau prin. Yn ychwanegol at hynny, maer Parciau Cenedlaethol yn chwarae rl greiddiol yn cyflawnir amcanion economaidd, amgylcheddol, cymdeithasol, iechyd a lles a osodwyd gan y Llywodraeth ai sefydliadau noddedig.
National Parks
2.1 National Parks contain some of our most beautiful, spectacular and distinctive areas of countryside. These are landscapes of international importance, given statutory protection that recognises the importance of these special places for the nation. All three National Parks in Wales share two statutory purposes, these are, to; conserve and enhance the natural beauty, wildlife and cultural heritage of the area, promote opportunities for the understanding and enjoyment of the special qualities of the area by the public. The National Park Authority is also required by law, in pursuing these purposes, to foster the economic and social well-being of local communities. If there are conflicts between the two statutory purposes, the established Sandford principle requires that the first purpose (conservation) is given priority. The National Parks of Wales are a mosaic of moorlands, coastline, mountains, woodlands and pastures and a haven for many rare species. In addition, National Parks play a central role in delivering the economic, environmental, social, and health and well-being objectives set by the Government and its sponsored bodies.
2.2
2.2
10
Mike Hammet
2010-2015
Parc Cenedlaethol Eryri

2.3 Sefydlwyd Parc Cenedlaethol Eryri yn 1951, y cyntaf ar mwyaf iw ddynodi yng Nghymru. Yn 2,139 km sgwr (826 o filltiroedd sgwr) maer Parc Cenedlaethol yn ymestyn o lannau Bae Ceredigion yn y gorllewin i Ddinas Mawddwy a mynyddoedd yr Aran yn y dwyrain, o Afon Dyfi ai aber yn y de at arfordir Gogledd Cymru cyn belled Chonwy. Dangosodd astudiaethau diweddar fod Parciau Cenedlaethol Cymru gydai gilydd yn cynnal tua 12,000 o swyddi ac yn cynhyrchu 177 miliwn ar gyfer eu heconomau rhanbarthol. Mae Parc Cenedlaethol Eryri yn cynhyrchu tua thraean or cynnyrch economaidd hwn, oddeutu 60 miliwn y flwyddyn. Mae cyflogaeth syn uniongyrchol gysylltiedig ag amgylchedd hynod y Parc Cenedlaethol yn cynrychioli tua 4,000 o swyddi. Ym Mharc Cenedlaethol Eryri saif yr Wyddfa ar uchder o 1085m (3,560 troedfedd). Maer enw Eryrin gyfystyr thirwedd ddramatig ac amrywiol gyda golygfeydd mynyddig trawiadol - mae naw ardal fynyddig yn cynrychioli tua 52% or Parc ac yn cynnwys sawl copa sydd dros 3,000 troedfedd (915m), gan gynnwys lleoedd fel Yr Wyddfa, Y Carneddau ar Glyderau, a chadwyn Cader Idris yn y de. Ystyrir bod yr ardal yn gadarnle ir iaith ar diwylliant Cymreig.
Snowdonia National Park

2.3 Designated in 1951, Snowdonia National Park was the first and largest to be established in Wales. The National Park covers 2,139 square km (826 square miles) and stretches from Cardigan Bays shoreline in the west to Dinas Mawddwy and the Aran mountains in the east, and from the River Dyfi and its estuary in the south to the North Wales coast as far as Conwy. Recent studies indicate that, collectively, the National Parks of Wales support some 12,000 jobs and generate 177 million to their regional economies. Snowdonia National Park provides around a third of this economic output at around 60 million per annum. Employment directly related to the National Parks high quality environment is estimated to be 4,000 jobs. Snowdonia National Park takes its name from Snowdon which, at 1085m (3,560 feet), is the highest peak in Wales. The name Snowdonia is synonymous with a dramatic and varied landscape with spectacular mountain scenery - nine mountain ranges cover approximately 52% of the Park and include many peaks over 3,000 feet (915m), including areas such as the Snowdon Massif, the Carneddau and Glyderau, and the Cader Idris range to the south. The area is regarded as a stronghold of Welsh language and culture. Apart from the beauty and charm of its high mountains, Snowdonia offers fine coastal vistas such as those on the Ardudwy coast, includes extensive moorlands typified by the Migneint, and is punctuated with classical glacial valleys, Cwm Idwal at the heart of the Ogwen Valley being the most famous. Southern Snowdonia includes two dramatic estuaries, the Mawddach and the Dyfi, with relatively low foothills rising to the north. Within the boundary of the National Park around 45% of the area is moorland, much of which plays an important role in capturing climate changing gases.
2.4
2.4
2.5
2.5
2.6 2.6 Ar wahn i harddwch a hud ei mynyddoedd uchel, mae Eryri yn cynnig golygfeydd arfordirol gwych, megis arfordir Ardudwy, yn cynnwys rhostiroedd eang a nodweddir gan y Migneint, yn ogystal dyffrynnoedd rhewlifol clasurol ac adnabyddus fel Cwm Idwal yng nghanol Dyffryn Ogwen. Yn ner Parc gwelir dau aber dramatig, sef y Fawddach ar Ddyfi, tra bod ardaloedd o fryniau isel yn codi ir gogledd. O fewn ffiniaur Parc Cenedlaethol, mae oddeutu 45% or ardal yn rhostir, gyda llawer ohonon chwarae rhan bwysig mewn atafaelu nwyon newid hinsawdd.
11
2010-2015
12
2010-2015
2.7
Maer lliaws o dirweddau a morluniau yn cyfuno i ddarparu amrywiaeth o gynefinoedd, gan wneud Eryrin gyfoethog iawn yn nhermau bioamrywiaeth. Maer tywydd mwyn, llaith syn dod o Fr Iwerydd yn bwydor cynefinoedd, gan gynnal miloedd o rywogaethau, llawer ohonynt o bwysigrwydd rhyngwladol a chenedlaethol. Mae 15 Ardal Cadwraeth Arbennig, 5 Ardal o Warchodaeth Arbennig a 3 safle Ramsar wediu lleoli yn Eryri, 107 Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig a 21 Gwarchodfa Natur Genedlaethol, yn ogystal Dyffryn Dyfi syn Ardal Bosffer UNESCO - yr unig un yng Nghymru. Mae Eryri hefyd yn darparu digon o gyfleoedd ar gyfer hamdden awyr agored, gyda 2,742 cilomedr o hawliau tramwy cyhoeddus o fewn y Parc Cenedlaethol a 84,697 hectar o dir wedii ddiffinio fel tir agored. Maer berthynas rhwng pobl a natur yn parhau i siapior dirwedd ac mae cysylltiadau diwylliannol cryf yn parhau rhwng pobl au cynefin. Gwelir tystiolaeth o bwer ac awdurdod yn y dirwedd, gan gynnwys caerau cynhanesyddol a Rhufeinig, eglwysi a chestyll. Dynodwyd Castell Harlech yn un o Safleoedd Treftadaeth y Byd a gwarchodir 359 o safleoedd fel Henebion Cofrestredig. Mae gan bedair ar ddeg o drefi a phentrefi Eryri Ardaloedd Cadwraeth, ac mae yna 1,900 o Adeiladau Rhestredig gyda 13 ohonynt yn Radd 1 ac 116 yn Radd 2*. Ers canrifoedd mae Eryri wedi cael ei ddefnyddio fel dosbarth awyr agored. Maer traddodiad hwn yn parhau i ddatblygu, gydar Parc Cenedlaethol yn cynnig lle ar gyfer nifer o ganolfannau addysg awyr agored, gan gynnwys Plas Tan y Bwlch, Canolfan Addysg Amgylcheddol yr Awdurdod. O ystyried effeithiau dichonol newid hinsawdd, mae rl y Parc Cenedlaethol o ran gwella ein dealltwriaeth o effeithiaur rhyngweithiad dynol gydar amgylchedd naturiol mor bwysig ag erioed.
2.7
The multitude of land and seascapes combines to provide a variety of habitats, making Snowdonia rich in terms of biodiversity. Habitats are fed by mild, moist weather sweeping in from the Atlantic, supporting thousands of species, many of which are of international and national importance. There are 15 Special Areas of Conservation, 5 Special Protection Areas and 3 Ramsar sites located within Snowdonia, 107 Sites of Special Scientific Interest and 21 National Nature Reserves, as well as the Dyfi Valley which is a UNESCO World Biosphere Area - the only one in Wales. Snowdonia also provides a wealth of opportunities for outdoor recreation, with 2,742 km of public rights of way within the National Park and 84,697 hectares of land defined as open country. The interaction between people and nature continues to shape the landscape and there are strong cultural associations between people and place. Centres of power and authority are visible in the landscape, including prehistoric and Roman forts, churches and castles. Harlech Castle has been included on the list of World Heritage Sites and there are 359 sites afforded protection as Scheduled Ancient Monuments. Fourteen towns and villages in Snowdonia have Conservation Areas and there are 1,900 Listed Buildings, 13 of them being Grade 1 and 116 Grade 2*. For centuries Snowdonia has been used as an outdoor classroom. This tradition continues to develop, with the National Park housing several outdoor education centres, including the Authoritys own Plas Tan y Bwlch Environmental Education Centre. Given the potential impacts of climate change, the National Parks role in furthering our understanding of the effects of human interactions with the natural environment is as important as ever.
2.8
2.8
2.9
2.9
Chwith / Left: Llyn Cau - Cader Idris Kevin Richardson
2.10 Maer iaith Gymraeg yn rhan allweddol o hunaniaeth yr ardal; hon ywr iaith y mae 62% o bobl Eryri yn ei siarad ac yn ei hysgrifennu, gydar ffigwr yn codi i 85% mewn rhai cymunedau. Maer traddodiad Cymreig o adrodd chwedlau, canu traddodiadol a barddoniaeth wedi parhaun gryf ers dyddiaur beirdd pan iddynt ddiddanur Tywysogion yn eu llysoedd. Maer diwylliant Cymreig wedi parhau i esblygu a bellach maen rhan ganolog o ddiwylliant gwledig cyfoes, bywiog, syn cael ei hybu gan nifer o wyliau celfyddydau a cherddoriaeth.
2.10 The Welsh language is an integral part of the areas identity; it is the spoken and written language of approximately 62% of the population and in some communities the percentage is as high as 85%. Welsh traditions of story telling, folk singing and poetry have remained strong since the days when bards entertained at the Princes courts. Welsh language culture has continued to evolve and is now an integral part of a new, vibrant and contemporary rural culture, much of which is spurred on by a number of arts and music festivals.
13
2010-2015
2.11 Mae Eryrin ardal o bentrefi bychain a threfi marchnad; yr aneddiadau mwyaf yw Dolgellau ar Bala. Y bobl leol sydd berchen Eryri yn ei hanfod, gyda 75% or tir mewn perchnogaeth breifat. Mae poblogaeth Eryri, sydd oddeutu 26,000, wedi parhaun gymharol sefydlog dros y degawdau diwethaf. Ond maer newid bychan hwn yng nghyfanswm y boblogaeth yn cuddio newid strwythurol mwy sylweddol, gyda phobl ifanc yn gadael yr ardal i dderbyn addysg uwch, tai a chyfleoedd swyddi, tra bod pobl oedrannus yn symud i mewn ir ardal. Maer newidiadau hyn wedi cyd-fynd phrisiau tai uchel a llai o gredyd ar gael, syn golygu y gall fod yn anodd iawn i bobl leol brynu ty yn yr ardal. Maer ganran o ail dai yn y Parc Cenedlaethol oddeutu 14% oi gymharu r ffigwr cyfartaledd cenedlaethol yng Nghymru o 1%. Nid ywr economi o gyflogau cymharol isel yn helpur sefyllfa hon gyda thwristiaeth, amaethyddiaeth ar sector gyhoeddus yn brif sectorau cyflogi. 2.12 Ffordd yr A470, syn rhedeg trwy ganol y Parc Cenedlaethol, ywr prif gyswllt cludiant rhwng gogledd a de Cymru ac maen cysylltun anuniongyrchol Gorllewin Canolbarth Lloegr a thu draw. Yng Ngogledd y Parc maer A55 yn wythen drafnidiaeth allweddol syn cysylltu economau Iwerddon, Gogledd Ddwyrain Cymru ac ardal Gorllewin Sir Gaer. Mae dau brif wasanaeth trenau o fewn y Parc Cenedlaethol. Mae gan Linell Arfordir Cambria gysylltiadau uniongyrchol i Bwllheli ac i Orllewin Canolbarth Lloegr, gyda chysylltiadau ag Aberystwyth a Llundain trwy Fachynlleth. Mae lein Dyffryn Conwy yn cysylltu gyda Llinell Arfordir Gogledd Cymru, sydd yn ei dro yn cysylltu Caergybi a Crewe. Mae nifer o reilffyrdd cul, fel Rheilffordd Ffestiniog, Rheilffordd Tal-y-llyn a Rheilffordd Ucheldir Cymru, yn darparu gwasanaethau trn lleol syn atyniadau i ymwelwyr yn bennaf. Oi gymharu Pharciau Cenedlaethol eraill yn y DU, mae Eryri yn gyffredinol yn cael budd o isadeiledd cludiant cyhoeddus dda. 2.13 Maer ardal yn gartref i nifer o atyniadau twristiaeth bwysig. Mae rhai yn tynnu ar dreftadaeth ddiwylliannol a diwydiannol Eryri fel Rheilffyrdd Eryri a Ffestiniog, Ceudyllau Llechi Llechwedd a Chanolfan Cywain, tra bo eraill, y Ganolfan Dechnoleg Amgen a Chanolfan Gelli Gyffwrdd fel y rhai mwyaf amlwg, yn darparu syniadau ar gyfer bywn gynaladwy a stiwardiaeth amgylcheddol. Mae bron bob un yn defnyddio ansawdd uchel yr amgylchedd lleol fel rhan ou hatyniad ac apl marchnata.
2.11 Snowdonia is an area consisting of smaller villages and market towns, with Dolgellau and Y Bala being the largest. In essence, Snowdonia is owned by its people with over 75% of the land in private ownership. The population has remained relatively stable at around 26,000 over the past few decades. However, the relatively small changes in total population mask a much more significant structural change, highlighting the outward migration of young people leaving the area for higher education, housing and employment opportunities and an inward migration of older people. These changes have coincided with high property prices and the decreasing availability of credit, making it difficult for local people to buy suitable property in the area. The percentage of second homes in the National Park is around 14% compared to a Wales national average of 1%. This situation is not helped by a relatively low wage economy with tourism, agriculture and the public sector being the main employment sectors. 2.12 The A470, which runs through the centre of the National Park, is the main transport link between north and south Wales and indirectly links to the West Midlands and beyond. To the North of the Park the A55 is a key transportation corridor linking the economies of Ireland, North East Wales and the West Cheshire region. There are two main line train services within the National Park. The Cambrian Coast Line has direct services to Pwllheli and to the West Midlands, with links to Aberystwyth and London via Machynlleth. The Conwy Valley Line links to the North Wales Coast route which connects Holyhead and Crewe. Numerous narrow gauge railways, such as the Ffestiniog, Tal-y-llyn and Welsh Highland Railways provide local train services which are mainly tourist attractions. Compared to other National Parks in the UK, Snowdonia generally benefits from a good public transport infrastructure. 2.13 The area houses several regionally important tourist attractions. Some draw upon Snowdonias cultural and industrial heritage such as the Welsh Highland and Ffestiniog Railways, Llechwedd Slate Caverns and Canolfan Cywain Centre, whilst others, most notably the Centre for Alternative Technology and Greenwood Centre, provide ideas on sustainable living and environmental stewardship. Almost all use the areas high quality environment as part of their attraction and marketing appeal.
14
Ir dde / Right: Yr Wyddfa / Snowdon Kevin Richardson
2010-2015
Rhinweddau Arbennig Special Qualities
15
2010-2015
Rhinweddau Arbennig Special Qualities

Rhinweddau
3.1 Yn eu hanfod, rhinweddau arbennig ywr nodweddion amlwg syn diffinio Parc Cenedlaethol. Er gall y rhinweddau fod yn bresennol y tu allan i ffiniaur Parc, oddi mewn iw ffiniau maent fwyaf amlwg a nodedig. Mae darparu rhestr gynhwysfawr or rhinweddau hyn yn anodd, oherwydd bod nifer o rinweddau ysbrydoledig Eryri yn anniriaethol ac yn aml yn bersonol. Fodd bynnag, trwy ymgynghori a thrafod gyda sefydliadau a chymunedau, dynodwyd amrediad o rinweddau arbennig fel rhai pwysig a nodedig ir ardal. Y rhain yw: amrywiaeth o dirweddau ac ardaloedd arfordirol o ansawdd uchel o fewn ardal ddaearyddol fechan, yn amrywio o arfordir i fryniau ucheldir ir mynyddoedd geirwon mae Eryrin enwog amdanynt; synnwyr cadarn o gydlyniad cymunedol, perthyn a bwrlwm syn cyfuno i roi naws o le cryf; hyfywedd parhaus yr iaith Gymraeg fel prif iaith llawer o gylchoedd cymdeithasol a phroffesiynol. Maer agwedd hon yn amlwg mewn enwau lleoedd lleol, syn adlewyrchu treftadaeth ddiwylliannol yr ardal; ardal sydd wedi ysbrydoli diwylliant, lln gwerin, celf, llenyddiaeth a cherddoriaeth fwyaf nodedig y genedl, syn parhau i ysbrydoli hyd heddiw; y cyfle i bobl ddeall a mwynhaur Parc Cenedlaethol yn actif, tran cynnal ardaloedd o lonyddwch ac unigedd, a thrwy hynny hyrwyddo agweddau o iechyd, lles a hunan fyfyrdod;
Qualities
3.1 Special qualities are essentially the defining characteristics of a National Park; they are distinctive and pronounced and set the area apart. Although some qualities may be present in areas outside the Park boundary, it is within the boundaries that they are most prevalent and marked. Providing a definitive list is difficult as many aspects, such as Snowdonias inspirational features tend to be intangible and perceived and appreciated differently by individuals. However, through consultation and discussion with organisations and communities, a range of special qualities have been identified as important and distinctive to the area. They are: the diversity of high quality landscapes and coastal areas within a small geographic area - ranging from coast to rolling uplands to the rugged mountains for which Snowdonia is famed; the robust sense of community cohesion, belonging and vibrancy which combine to give a strong sense of place; continuing vibrancy of the Welsh language as the primary language in many social and professional environments. This aspect is evident in local place names that reflect the areas cultural heritage; an area which has inspired some of the nations most notable culture, folklore, art, literature and music, an influence which continues to the present day; the opportunity for people to understand and enjoy the National Park actively, whilst maintaining areas of tranquillity and solitude, thus promoting aspects of health, well-being and personal reflection;
Ir dde / Right: Llyn Idwal , Cwm Idwal Pierino Algieri
16
Pierino Algieri
2010-2015
17
2010-2015
cyfleoedd helaeth ar gyfer adloniant, hamdden a dysgu i bobl o bob oed a gallu; tirweddau a threfluniau syn dangos effaith ddynol dros y canrifoedd, o gyfnod Neolithig hyd at heddiw. Mae tystiolaeth o hyn iw weld mewn olion archaeolegol, enwau lleoedd a chaeau, hanes llafar ac ysgrifenedig ac ymarferion rheoli tir cyfredol. Gwelir treftadaeth bensaernol Eryri yn nwysedd yr Adeiladau Rhestredig ar amgylchedd adeiledig ehangach; daeareg gymhleth, amrywiol a nodedig, fun hanfodol wrth ddylanwadu ar ddisgyblaethau daeareg a daearyddiaeth yn rhyngwladol; bioamrywiaeth amrywiol yn adlewyrchu tirweddau, daeareg, arferion rheoli tir a hinsawdd Eryri. Mae rhai rhywogaethau a chynefinoedd o bwysigrwydd cenedlaethol a rhyngwladol, er enghraifft, rhywogaethau syn olion o Oes yr Ia ddiwethaf syn cynnig cipolwg o gynefinoedd rhannol-Arctig. Eryri ywr pwynt mwyaf deheuol yn y DU ar gyfer sawl rhywogaeth or fath.
extensive opportunities for recreation, leisure and learning for people of all ages and ability; landscapes and townscapes which chart human interaction over centuries, from Neolithic times to the present day. This is evident in archaeological remains, place and field names, oral and written history and present day land management practices. Snowdonias architectural heritage is reflected in the density of Listed Buildings and the wider historic environment; complex, varied and renowned geology, vital in influencing the disciplines of geology and geography internationally; varied biodiversity reflecting Snowdonias landscapes, geology, land management practices and climate. Some species and habitats are of national and international significance, for example species which are remnants of the last Ice-Age, providing a glimpse of semi-Arctic habitats. Snowdonia is the most southerly point in the UK for many such species.
3.2
Mae adnabod y rhinweddau arbennig yn ein helpu i ddeall beth ddylai gael ei warchod ai wella. Mae hyn yn argyhoeddi gwaith Awdurdod y Parc Cenedlaethol ei hun, yn ogystal sefydliadau ac unigolion syn byw, gweithio neun ymweld r ardal. Bur rhinweddau hyn yn ystyriaeth ganolog wrth ddatblygu gweledigaeth tymor hir ar gyfer Eryri syn darparur cefn len ar gyfer Amcanion a Gweithrediadau Strategol y Cynllun a ymhelaethir arnynt mewn penodau yn ddiweddarach yn y ddogfen.
3.2
Identifying the special qualities helps us to understand what should be safeguarded and enhanced. This informs the work of the National Park Authority itself, other organisations and individuals living and working in, or visiting the area. These qualities have been a central consideration in developing the long term vision for Snowdonia, providing the backdrop for the Plans Strategic Objectives and Actions which are expanded upon in later chapters.
18
Ir dde / Right: Abergwyngregyn Ben Stammers
2010-2015
Gweledigaeth ar gyfer Eryri erbyn 2035 A Vision for Snowdonia by 2035
19
2010-2015
Gweledigaeth ar gyfer Eryri erbyn 2035 A Vision for Snowdonia by 2035

Y Weledigaeth
4.1 Maen bwysig edrych tuar dyfodol a cheisio rhagweld darlun or cyflwr yr hoffwn ni ir Parc Cenedlaethol fod ynddo erbyn 2035. Felly maer weledigaeth yn un ddyheadol ac eto yn un a ellir ei chyflawni. Cafodd ei lunio yn dilyn trafodaethau gyda phartneriaid statudol, gwirfoddol a masnachol a chymunedau lleol.
Vision
4.1 It is important to look to the future and try and visualise what condition we would like the National Park to be in by 2035. The vision is therefore aspirational yet achievable. It has been drawn up following discussions with other statutory, voluntary and commercial sector partners and local communities.
Erbyn 2035, bydd Eryrin parhau i fod yn dirwedd esblygol a gwarchodedig, yn cael ei ddiogelu ai wella i ddarparu amgylchedd naturiol gyfoethog ac amrywiol; yn rhoi buddiannau cymdeithasol, economaidd a lles yn genedlaethol a rhyngwladol. Cyflawnir pwrpasaur Parc Cenedlaethol trwy economi amrywiol a ffyniannus sydd wedi addasu i heriau newid mewn hinsawdd ac wedi ei seilio ar adnoddau naturiol - rhinweddaur dirwedd, cyfleoedd i ddysgu a mwynhau, treftadaeth ddiwylliannol a naturiol. Gyda chymunedau dwyieithog bywiog a chynhwysol, bydd gweithio mewn partneriaeth wedi dangos y gellir cyflawni mwy trwy weithio gydan gilydd. Bydd cymunedau wedi mabwysiadu atebion arloesol mewn byd syn newid - bydd economi carbon isel wedi cryfhau cysylltiad y preswylwyr gydar amgylchedd, gan roi gwell safon byw a sicrhau enw da Eryri fel Parc Cenedlaethol syn enwog yn rhyngwladol a lle i enaid gael llonydd.
By 2035 Snowdonia will continue to be a protected and evolving landscape, safeguarded and enhanced to provide a rich and varied natural environment; providing social, economic and well-being benefits nationally and internationally. National Park purposes will be delivered through a diverse and prospering economy adapted to the challenges of climate change and founded on natural resources - its landscape qualities, opportunities for learning and enjoyment, cultural and natural heritage. With thriving bilingual and inclusive communities, partnership working will have demonstrated that more can be achieved through working together. Communities will have adopted innovative solutions in a changing World a low carbon economy will have strengthened residents link with the environment, providing a better standard of living and ensuring Snowdonias reputation as an internationally renowned National Park and one of the nations breathing spaces.
20
Mike Hammet
2010-2015
4.2 Wrth geisio cyflawnir weledigaeth, bydd y Parc Cenedlaethol ai bartneriaid angen hwyluso: tirwedd cyfoethog ac amrywiol, syn enghraifft o ansoddau estheteg a nodweddion rhanbarthol nodedig. Yn seiliedig ar ymchwil, bydd yr Awdurdod yn ymrwymo partneriaid i sicrhau tirwedd syn ymatebol i newid hinsawdd yn nhermau rhywogaeth lletyol, gorchudd llysieuol, ac atafaelu carbon. Bydd hyn yn darparu glasbrint ar gyfer tirweddau eraill a ddiogelir ac yn y tymor hir yn gwella cysylltedd tirweddau. canolfan yn y rhwydwaith ecolegol rhanbarthol, syn hanfodol os ywr Parc Cenedlaethol ai amgylchoedd i addasu i hinsawdd syn newid. Bydd hyn yn cynnwys gwella safleoedd a ddynodir o dan ddeddfwriaeth y DU ac Ewropeaidd. cyfleoedd hamddena i breswylwyr ac ymwelwyr. Ni fydd y gweithgareddau hyn yn niweidio rhinweddau arbennig y Parc Cenedlaethol a bydd rheolaeth effeithiol yn rhoi cyfleoedd i bawb syn dymuno gwella eu hiechyd a lles. treftadaeth ddiwylliannol sydd yn cael ei diogelu ai deall yn well. Bydd hyn yn cynnwys yr amgylchedd adeiledig, safleoedd hanesyddol, ac agweddau anniriaethol o dreftadaeth ddiwylliannol nad ydynt yn cael eu diogelu gan ddeddfwriaeth. Bydd amgylchedd diwylliannol a hanesyddol yr ardal yn cael ei weld fel gyrrwr economaidd. Bydd datblygiadau mewn technoleg yn sicrhau bod adeiladau traddodiadol yn fwy effeithlon o ran ynni. Bydd gwell dealltwriaeth or rhinweddau arbennig syn gysylltiedig threftadaeth ddiwylliannol yn sicrhau bod ffynonellau ysbrydoliaeth a safleoedd syn nodedig mewn llenyddiaeth a diwylliant Cymreig yn cael eu dathlu.
4.2 In seeking to achieve the vision, the National Park and its partners will need to facilitate: a rich and varied landscape, exemplifying aesthetic qualities and notable regional landscape characters. Based on research, partners will engage to deliver a landscape responsive to climate change in terms of the species hosted, vegetative cover and carbon sequestration. This will provide a blueprint for other protected landscapes and, in the long term, improve the connection between different parts of the landscape. a hub in the regional ecological network, essential if the National Park and its surroundings are to adapt to a changing climate. This will include enhancement of sites designated under UK and European legislation. recreational opportunities for residents and visitors. These activities will not harm the special qualities of the National Park and effective management will provide opportunities for all those wishing to improve their health and wellbeing. a cultural heritage which is better protected and understood. This will include the built environment, historic sites and intangible aspects of cultural heritage not protected by legislation. The areas cultural and historic environment will be seen as an economic driver. Advances in technology will have ensured that traditional buildings will be more energy efficient. Improved understanding of the special qualities relating to cultural heritage will ensure that sources of inspiration and sites notable in Welsh literature and culture will be celebrated.
Pierino Algieri
21
2010-2015
preswylwyr ac ymwelwyr yn cael gwell dealltwriaeth o rinweddau arbennig Eryri. Bydd gwell dealltwriaeth yn sicrhau bod pawb yn chwarae rhan mewn gwarchod a gwellar Parc Cenedlaethol. economi amrywiol a chadarn yn seiliedig ar nwyddau a gwasanaethau amgylcheddol. Bydd y nwyddau a gwasanaethau hyn yn cynnwys amaeth a chynnyrch amaethyddol, twristiaeth a hamddena cynaladwy, atafaelu carbon, cynhyrchu pwer adnewyddol ar raddfa briodol, cadwraeth adeiladau, a chyfleoedd newydd i ddysgu a deall. darpariaeth cyflogaeth briodol, bydd cymunedau yn cadw eu bwrlwm tran adennill demograffeg fwy sefydlog. Bydd hyn yn cynnwys cyflenwad o dai cynaladwy i gwrdd ag anghenion lleol am brisiau fforddiadwy. fod yr iaith Gymraeg yn ffynnu, gan gynnal ei hamlygrwydd fel yr iaith bennaf, tra bo rhaglenni arloesol wedi cael eu sefydlu i annog rhagor o ddefnydd or iaith a dealltwriaeth. Bydd yr amcanion hyn yn cael eu cyflawni drwy gydweithrediad rhwng amrediad eang o sefydliadau, cymunedau ac ymwelwyr - y cyfan ohonynt yn rhannu cyfrifoldeb i sicrhau bod Eryrin parhau i fod yn lle ysbrydoledig i fyw, gweithio ac ymweld hi. Fe ddylai sefydliadau ymgorfforir weledigaeth ai egwyddorion sylfaenol yn eu dogfennau au gweithrediadau eu hunain, gan sicrhau fod nodau cyffredin yn cael eu cyflawni a chyfrifoldeb yn cael ei rannu. Mae rhan nesaf y ddogfen yn edrych ar y ffordd orau i gyflawnir weledigaeth tran wynebu byd newidiol drwy sefydlu cyfres o Amcanion Strategol a Gweithrediadau iw gwireddu dros y pum mlynedd nesaf.
residents and visitors to have a greater understanding of Snowdonias special qualities. This improved understanding will ensure that everyone plays a part in protecting and enhancing the National Park. a varied and robust economy will be founded on environmental goods and services. These goods and services will include agriculture and agricultural produce, sustainable tourism and recreation, carbon sequestration, appropriately scaled power generation, building conservation and new opportunities for learning and understanding. the provision of appropriate employment, retaining vibrant communities with a more stable demography. This will include a sustainable supply of housing at an affordable price to meet local needs. the Welsh language will flourish, maintaining its predominance, whilst innovative programmes will have been established to encourage greater use and understanding of the language. These aims will be achieved through cooperation between a wide range of organisations, communities and visitors all of whom share a responsibility in ensuring Snowdonia remains an inspirational place to live, to work and to visit. Organisations should incorporate the vision and its underlying principles into their own documents and actions, ensuring delivery of common goals and a shared responsibility. The next section will explore how best to meet the vision in the face of a changing world by establishing a series of Strategic Objectives and Actions to be implemented over the next five years.
4.3
4.3
Cyngor Gwynedd Council
22
2010-2015
Rheoli Newid, Gosod Amcanion Strategol a Gweithrediadau Managing Change, Setting Strategic Objectives & Actions
23
2010-2015
Rheoli Newid, Gosod Amcanion Strategol a Gweithrediadau Managing Change, Setting Strategic Objectives & Actions
Cefndir
5.1 Er mwyn gwireddur weledigaeth, maen hanfodol fod y Cynllun yn darparu fframwaith strategol pwrpasol. Maer rhan hon yn amlinellur amcanion tymor canolig (dros 5 mlynedd) a gweithrediadau dros y tymor byr (dros 2 flynedd) syn angenrheidiol iw gweithredu er mwyn i hyn ddigwydd. Fei rhennir i chwech grwpiad, gyda phob un ohonynt wedi cael eu dewis yn dilyn proses ymgynghori. Hefyd maent yn atseinio dogfennau rhanbarthol a chenedlaethol perthnasol a thrwy wneud hynny perthnasu agendau ehangach i gyd-destun tirwedd dan warchodaeth.
Background
5.1 In order to achieve the vision, it is essential that the Plan provides the appropriate strategic framework. This section outlines the medium term objectives (over 5 years) and short term actions (over 2 years) which need to be implemented for this to happen. It is divided into six groupings, each one selected as part of a wide-ranging consultation process. They also echo relevant regional and national documents, and by doing so relate wider agendas to the context of a protected landscape.
Rheoli Carbon
5.2 Mae modelau newid hinsawdd yn rhagweld, ynghyd gweddill gorllewin Prydain, y bydd Eryri yn cael rhagor o gyfnodau o sychder a gwres yn ystod yr haf, a hynny wedi ei gyferbynnu gan fwy o law eithafol, a gaeafau mwynach a mwy stormus. Er bod hinsawdd Eryri wedi amrywio dros yr oesoedd, rhagwelir fod newid hinsawdd, wedi ei sbarduno gan ollyngiadau carbon, wedi gwneud y broses hon yn fwy anwadal ac eithafol. Fe all y newidiadau hyn newid gallur Parc Cenedlaethol i gynnal rhai oi rinweddau arbennig, yn enwedig y rhai syn berthnasol i fioamrywiaeth a phatrymau aneddiadau traddodiadol. Er mwyn lleihau gollyngiadau a dadleoliad a briodolir ir ardal, maen hanfodol fod Eryri yn lleihau ei l troed ecolegol. Gellir cyflawni hyn yn bennaf trwy leihaur galw am ynni ar gyfer gwresogi a theithio a datblygu dulliau rheoli tir arloesol, yn enwedig yn yr ucheldiroedd lle mae nwyon neilltuedig yn cael eu hamsugno ir tir. Fel enghraifft mae cyrff cyhoeddus allweddol yng Ngwynedd, trwy weithio mewn partneriaeth, yn ceisio lleihau eu gollyngiadau carbon eu hunain ar y lefel leol. Yn ychwanegol at hynny, cafodd Arweiniad ar gyfer Dyluniad Cynaladwy ei gyhoeddi yn ddiweddar gan yr Awdurdod. Maer arweiniad hwn yn anelu at liniaru effeithiau hinsoddol datblygiad ar Eryri trwy gynnig cyngor ar dechnoleg pw er adnewyddol briodol, effeithlonrwydd ynni ac awgrymur lleoliadau gorau ar gyfer datblygiad newydd.
Carbon Management
5.2 Climate change models predict that, along with the rest of western Britain, Snowdonia will experience higher instances of drought and heat in the summer, mirrored by more extreme rainfall and stormier, milder winters. Although the climate of Snowdonia has fluctuated over the ages, it is predicted that climate change, triggered in part by carbon emissions, has made this process unpredictable and more severe. These changes may alter the National Parks ability to sustain some of its special qualities, especially those relating to biodiversity and traditional settlement patterns. To help reduce emissions and displacement attributed to the area, it is vital that Snowdonia reduces its ecological footprint. Primarily, this can be achieved by reducing energy demands for heating and travelling and developing innovative land management, especially in the uplands where gases are sequestered or absorbed into the land. As an example key public bodies in Gwynedd, working in partnership, are seeking to reduce their own carbon emissions at the local level. In addition, a Guidance for Sustainable Design was also published recently by the Authority. This guidance seeks to reduce the climate impacts of development upon Snowdonia by offering advice on appropriate renewable energy technology, energy efficiency and suggesting the best locations for new development.
24
2010-2015
5.3 Maer Cynllun yn ceisio lliniaru a lleddfu effeithiau newid hinsawdd trwy ddarparu fframwaith strategol ar gyfer lleihaur angen am ynni, hyrwyddo cysylltedd ecolegol a sicrhau fod Eryri yn gwneud y gorau oi photensial i storio carbon. Mae hyn yn anodd o ystyried natur anwadal newid hinsawdd ar angen am ymchwil i elfennau pwysig fel lleihaur galw am ynni mewn adeiladau traddodiadol a sut i reoli tir ar gyfer atafaelu carbon. Er mwyn hysbysu penderfyniadau polisir dyfodol, mae angen asesiad o l troed ecolegol Parc Cenedlaethol Eryri. 5.4 Mae annog cynhyrchu pw er adnewyddol ar raddfa briodol yn hanfodol i leihau gollyngiadau a chreu gweithgaredd economaidd perthnasol. Mae cynhyrchiant pw er cyfredol o fewn y Parc Cenedlaethol yn fwy nar hyn a ddefnyddir, yn bennaf trwy gyfrwng cynhyrchiant pw er trydan dw r. Felly ni ddylai cyfleusterau ymwthiol ac ar raddfa fawr gael eu lleoli o fewn y Parc Cenedlaethol. Yn yr un modd dylid ystyried yr effaith weledol a gaiff unrhyw rai sydd wedi eu lleoli ar ei chyrion.
5.3 The Plan seeks to mitigate and alleviate the causes and effects of climate change by providing a strategic framework for reducing the need for energy, promoting ecological connectivity and ensuring Snowdonia maximises its carbon storing potential. This is difficult given the unpredictable nature of climate change and the need for further research into key aspects, including how to reduce the energy demands of traditional buildings and how to manage land for carbon sequestration. In order to inform future policy decisions, an assessment of Snowdonia National Parks ecological footprint is required. 5.4 Encouraging appropriately scaled renewable power generation is vital in reducing carbon emissions and encouraging relevant economic activity. Current power generation within the National Park exceeds consumption, primarily through hydro electricity generation. Therefore large scale and intrusive power production facilities should not be located within the National Park. Likewise, those located on the periphery of Snowdonia should take into consideration any possible visual impacts.
25
Amcan 1 2010-2015 Rheoli effeithiau newid yn yr hinsawdd
Objective 1
Manage the effects of climate change through mitigation and adaptation, including reductions in climate changing gas emissions, reductions in energy consumption and improved flood risk management
Snowdonia National Park gan gynnwys lleihau drwy liniaru ac addasu, Management Plan syn newid yr hinsawdd, lleihau gollyngiadau nwy
defnydd ynni a rheoli perygl llifogydd yn well.
Gweithrediadau
a. Fel lleiafswm, cwrdd thargedau cenedlaethol y DU ar gyfer lleihau gollyngiadau carbon. b. Hyrwyddo a dosrannu ymchwil syn cydnabod rheolaeth ucheldir da syn atafaelu carbon ac syn rheoli dwr. c. Gwella effeithlonrwydd ynni adeiladau trwy ddyluniad da a chynaladwy. Yn rhannol gellir cyflawni hyn trwy gyfrwng yr Arweiniad ar gyfer Dyluniad Cynaladwy. ch. Hyrwyddo ymchwil sydd wedi ei anelu at wella effeithlonrwydd ynni mewn adeiladau traddodiadol tran cadw eu cymeriad arbennig. d. Hyrwyddo defnydd o ficro gynhyrchu pwer ar raddfa briodol a chynlluniau pwer adnewyddol cymunedol. dd. Lleihau effeithiau negyddol traffig ar y Parc Cenedlaethol trwy leihaur angen i deithio a hyrwyddo cludiant cyhoeddus ymysg trigolion ac ymwelwyr. e. Darparu a hyrwyddo cyfleusterau syn annog beicio a cherdded fel modd o gymudo a hamddena trwy hyrwyddo llwybrau syn bodolin barod a cheisio sefydlu rhagor o lwybrau beicio. f. Hyrwyddo arferion da o fewn y sector twristiaeth gynaladwy gan annog mentrau perthnasol a mentrau cyhoeddusrwydd cysylltiol.
Actions
a. b. As a minimum, to meet U.K. national targets for reducing carbon emissions. Promote and disseminate research which identifies good upland management which sequesters carbon and manages water. Improve the energy efficiency of buildings through good, sustainable design. In part, this can be achieved through the Guidance for Sustainable Design. Promote research aimed at improving the energy efficiency of traditional buildings whilst maintaining their special character. Promote the use of appropriately scaled micro-generation and community renewable energy schemes. Reduce the negative impacts of traffic on the National Park by lessening the need to travel and promoting public transport to residents and visitors. Encourage cycling and walking as a means of commuting and recreation by publicising existing routes and seeking additional cycle paths. Promote good practice within the sustainable tourism sector by encouraging relevant initiatives and associated publicity. Use Snowdonia to highlight human influences on the natural environment, most notably climate change.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
ff. Defnyddio Eryri i dynnu sylw at ddylanwad dyn ar yr amgylchedd naturiol gyda newid hinsawdd fel y peth mwyaf amlwg.
i.
Amcan 2
Hyrwyddo dyluniad cynaladwy o ansawdd da mewn adeiladau newydd a phresennol
Objective 2
Promote good quality, sustainable design in new and existing buildings
Gweithrediadau
a. Hyrwyddo ymchwil sydd wedi ei anelu at wella effeithlonrwydd ynni mewn adeiladau traddodiadol tran cadw eu cymeriad arbennig. b. Gwella effeithlonrwydd ynni drwy ddyluniad da a chynaladwy. Yn rhannol gellir cyflawni hyn trwy gyfrwng yr Arweiniad ar gyfer Dyluniad Cynaladwy.
Actions
a. Promote research aimed at improving the energy efficiency of traditional buildings whilst maintaining their special character. Improve energy efficiency through good, sustainable design. In part, this can be achieved by implementing the Guidance for Sustainable Design.
b.
Amcan 3
Hyrwyddor defnydd o reolaeth gwastraff cynaliadwy
Objective 3
Promote sustainable management of waste
Gweithrediadau
a. Sicrhau fod datblygiadau newydd yn ystyried yr angen i wahanu gwastraff yn unol r hyn a hyrwyddir yn yr Arweiniad ar gyfer Dyluniad Cynaladwy.
Actions
a. Ensure new developments take into consideration the need to segregate waste as promoted in the Guidance for Sustainable Design.
26
2010-2015
Gwella Cynefinoedd
5.4 Mae bioamrywiaeth Eryri ymysg un oi rinweddau arbennig. Mae fflora a ffawna yn ffynnu yng nghynefinoedd Eryri, ac mae llawer ohono yn cael ei ddiogelu trwy gyfrwng dynodiad cenedlaethol a rhyngwladol. Ond mae pwysau yn cynyddu trwy gyfrwng newid hinsawdd, arferion ffermio a choedwigo syn newid, cynnydd yn y galw am dir ar gyfer hamddena ac effeithiau rhywogaethau ymledol. Maen hanfodol bwysig gosod fframwaith i gefnogi cytundeb gyffredinol ynghylch gwarchod a gwella bioamrywiaeth. Maer pedwar amcan a ganlyn yn sefydlur targedau tymor canolig ar gyfer Awdurdod y Parc Cenedlaethol ai bartneriaid; adnabuwyd hwy drwy ymgynghori a thrwy ystyried deddfwriaeth Ewropeaidd a chenedlaethol. Atodir y rhain gyda gweithrediadau mwy manwl.
Improving Habitats
5.4 The biodiversity of Snowdonia is one of its key special qualities. Flora and fauna flourish in the varied habitats offered by the Park, much of which is protected by national and international designation. However, pressures are mounting through climate change, changing farming and forestry practices, increased demand for recreation land and the impacts of invasive species. It is vitally important to put in place a framework to support a common understanding of biodiversity protection and enhancement. The following four objectives establish the medium term targets for the National Park Authority and its partners as identified through consultation and taking into account European and national legislation. These are supplemented by more detailed actions.
Amcan 4
Gwarchod a gwella cynefinoedd a rhywogaethau fel nodir yng Nghynllun Gweithredu Bioamrywiaeth Lleol a phob safle Natura 2000.
Objective 4
Protect and enhance habitats and species as notified in the Local Biodiversity Action Plan and all Natura 2000 sites.
Gweithrediadau
a. Rhoi ar waith y gweithredoedd syn tarddu or Cynllun Gweithredu Bioamrywiaeth ddiwygiedig lle bo hynnyn briodol. Cyhoeddir prif ganfyddiadau am gyflwr pob safle Natura 2000 drwy Adroddiad Cyflwr y Parc diwygiedig. Cyhoeddi Arweiniad Cynllunio Atodol ar Fioamrywiaeth.
Actions
a. Implement actions emanating from the revised Local Biodiversity Action Plan as appropriate. Disseminate key findings on the condition of all Natura 2000 sites through a revised State of the Park Report. Publish Biodiversity Supplementary Planning Guidance.
b.
b.
c.
c.
27
2010-2015
Amcan 5
Hyrwyddo cysylltedd ecolegol rhwng safleoedd yn Eryri ag ardaloedd cyfagos.
Objective 5
Promote ecological connectivity between sites within Snowdonia and its environs.
Gweithrediadau
a. Datblygu cysylltedd ecolegol rhwng yr holl safleoedd dynodedig trwy weithio yn effeithiol mewn partneriaeth gyda thirfeddianwyr a sefydliadau statudol. Parhau gydag ymdrechion i ostwng yr arwynebedd tir sydd wedii orchuddio gan rywogaethau ymledol. Sicrhau fod ansawdd dw r daear, afonydd, llynnoedd a dyfroedd arfordirol yn cael ei gynnal ai wella. Rhaid i reolaeth tir fod yn gydymdeimladwy chadwraeth amgylcheddau dw r croyw a hallt.
Actions
a. Promote ecological connectivity between all designated sites through effective partnership working with landowners and statutory organisations. Continue efforts to reduce the land area covered by invasive species. Ensure the quality of groundwater, rivers, lakes and coastal areas is maintained and enhanced. Land management must be sympathetic to conserving fresh and salt water environments. Conduct riparian habitat restoration projects on parts of selected rivers within Snowdonia. Promote research into the effects of climate change on resident species and chart species distribution patterns.
b. c.
b. c.
ch. Cynnal prosiectau adfer cynefinoedd ar rannau o afonydd dethol o fewn Eryri. d. Hyrwyddo ymchwil i effeithiau newid hinsawdd ar rywogaethau brodorol a chreu siart o batrymau dosbarthiad rhywogaethau.
d. e.
Amcan 6
Sicrhau fod dw r mewndirol ac arfordirol yn cael ei ddefnyddio yn gynaliadwy, gan gynnwys yr amgylchedd morol.
Objective 6
Ensure sustainable use of high quality inland and coastal waters, including the marine environment.
Gweithrediadau
a. Sicrhau fod arferion rheoli tir yn gydymdeimladwy tuag at gynnal a gwella ansawdd dwr.
Actions
a. Ensure land management practices are sympathetic to maintaining and enhancing water quality.
Amcan 7
Hwyluso ataliad llygredd pridd, gwaredu r llygredd a hwyluso ei adferiad.
Objective 7
Facilitate the prevention and removal of soil contamination and promote remediation.
Gweithrediadau
a.
Annog mabwysiadu dulliau a phrosiectau i wella ansawdd pridd trwy gael gwared llygriad a gwella gweithrediad pridd.
Actions
a. Promote the adoption of methods and projects to improve soil quality through removing contamination and improving soil function.
28
2010-2015
Gwella Tirweddau
5.5 Mae harddwch naturiol Eryri yn rhinwedd arbennig allweddol ac yn un or prif resymau dros ei ddynodi fel Parc Cenedlaethol. Maer dirwedd bresennol wedi cael ei ffurfio gan filenia o brosesau naturiol a dylanwad dynol - maen dirwedd byw a chynhyrchiol. Mae pwysau fel newid hinsawdd, gweithgareddau hamddena amhriodol, rhai dulliau rheoli tir modern ac isadeiledd amhriodol, fel ceblau trydan foltedd uchel yn newid y dirwedd ar raddfa a allai ddifrodi ei phrif rinweddau fel na ellir eu hadfer. 5.6 Er mwyn galluogir amcanion ar gweithrediadau a ganlyn i gael eu cyflawni, maen hanfodol i bawb syn ymwneud r dirwedd fod yn ymwybodol o ba mor fregus ydyw ynghyd ar prosesau syn dibynnu arno. Maer agwedd yma yn cael ei ystyried ymhellach o dan amcanion Gwella cyfleoedd mynediad a dealltwriaeth i bawb.
Enhancing Landscapes
5.5 The natural beauty of Snowdonia is a key special quality and one of the main reasons for its designation as a National Park. The present day landscape has been formed by millennia of natural processes and human influence it is a living and productive landscape. Pressures such as climate change, some inappropriate recreational activities, some modern land management techniques and inappropriate infrastructure, such as high voltage power lines, are altering the landscape at a rate which could irreversibly damage its notable characteristics. 5.6 To enable the following objectives and actions to be achieved, it is vital that everybody who interacts with the landscape is aware of its fragility and the processes that depend upon it. This aspect is considered further under the Improving access and understanding opportunities for all objectives.
Amcan 8
Gwarchod a gwella tirweddau nodedig a mathau o gymeriad gan gynnwys ardaloedd o lonyddwch a distawrwydd.
Objective 8
Protect and enhance distinctive landscapes and character types including areas of tranquillity.
Gweithrediadau
a. Amlygu pwysigrwydd tirwedd Eryri fel gyrrwr economaidd, ffynhonnell ysbrydoliaeth, atyniad ymwelwyr ac adnodd diwylliannol. b. Darparu arweiniad ar gyfer gwella gosodiad a datblygiad o fewn y dirwedd trwy gyhoeddi Arweiniad Cynllunio Atodol. c. Sicrhau bod cynlluniau, prosiectau a rhaglenni strategol a gofodol rhanbarthol yn cyfeirio at, ac yn cydnabod pwysigrwydd Eryri. ch.Gwell defnydd o LANDMAP i gefnogi cynllunior dirwedd a gwneud penderfyniadau. d. Lleihau effeithiau negyddol hamdden ar y rhinweddau arbennig, er enghraifft, rheoli parcio oddi ar y ffordd, erydiad llwybrau troed, adloniant moduro amhriodol oddi ar y ffordd ac ar y dw r a dirywiad cynefinoedd. dd.Ceisio adnoddau ychwanegol i adeiladu ar lwyddiant cynllun amaeth-amgylchedd Rhaglen Tir Eryri. e. Cyhoeddi asesiad cymeriad tirwedd fel rhan or gwaith i hybu gwelliannau i rinweddau arbennig Eryri. f. Sicrhau fod datblygiadau mawr newydd yn gwarchod y golygfeydd i mewn i ac allan or Parc Cenedlaethol. ff. Ymwrthod ag unrhyw ddatblygiadau isadeiledd mawr fel ceblau pwer trydan uwch ben y ddaear o fewn ffiniaur Parc a, lle bo hynnyn bosibl, annog tanddaearur ceblau presennol sydd wedi eu lleoli yn amhriodol.
Actions
a. Highlight the importance of Snowdonias landscape as an economic driver, source of inspiration, visitor attraction and cultural resource. b. Provide guidance to improve the setting and location of development within the landscape by publishing a Landscape Supplementary Planning Guidance. c. Ensure that regional strategic and spatial plans, projects and programmes make reference to, and recognise the importance of Snowdonia. d. Improved use of LANDMAP to support landscape planning and decision making. e. Reduce the negative effects of recreation on the special qualities by, for example, managing off road parking, footpath erosion, inappropriate off-road and water based motor recreation and habitat degradation. f. Seek additional resources to build on the success of the Rhaglen Tir Eryri agri-environment scheme. g. Publish a landscape character assessment as part of the work to improve Snowdonias special qualities. h. Ensure major new developments safeguard views into and out of the National Park. i. Resist inappropriate major infrastructure developments such as above ground power cables within the Park boundary and where possible encourage the undergrounding of inappropriately located existing lines.
29
2010-2015
Amcan 9
Gwarchod a gwella Safleoedd Daearegol a Geomorffaidd Pwysig Rhanbarthol a geoamrywiaeth cyffredinol.
Objective 9
Protect and enhance Regionally Important Geological and Geomorphic Sites (RIGS) and general geodiversity.
Gweithrediadau
a. Gwellar dulliau o warchodaeth a gwerthfawrogiad o geoamrywiaeth adnabyddus Eryri.
Actions
a. Improve the safeguarding and appreciation of Snowdonias renowned geodiversity.
Amcan 10
Datblygu prosiectau arloesol syn deillio o ddynodiad Biosffer UNESCO yn Nyffryn Dyfi.
Objective 10
Develop innovative projects emanating from the UNESCO Biosphere designation in the Dyfi Valley.
Gweithrediadau
a. Dosrannu enghreifftiau o arfer gorau mewn cadwraeth tirwedd au cymhwyso i ardaloedd perthnasol yn Eryri. Hyrwyddo dealltwriaeth or Biosffer trwyr cyfryngau priodol.
Actions
a. Disseminate examples of best practice in landscape conservation and apply to relevant areas in Snowdonia. Promote an understanding of the Biosphere through appropriate media.
b.
b.
Hyrwyddo Treftadaeth Ddiwylliannol

5.7 Mae treftadaeth ddiwylliannol a hunaniaeth Eryri mor nodedig i dirwedd a bioamrywiaeth. Esblygodd treftadaeth ddiwylliannol yr ardal o ryngweithiad dyn ar dirwedd drwy ffermio, chwarela, cloddio a gweithgareddau eraill. Ceir adlais or berthynas hon mewn barddoniaeth a llenyddiaeth, mythau a chwedlau, cerddoriaeth a chaneuon. Mae treftadaeth adeiledig y Parc Cenedlaethol hefyd yn dangos cyswllt cynhenid r tir ar ffurfiau patrymau aneddiadau, archaeoleg, pensaernaeth a deunyddiau adeiladu. Mae llawer o rinweddau arbennig Eryrin amlygu treftadaeth ddiwylliannol a hunaniaeth yr ardal. 5.8 Ceisiar Cynllun hwyluso dealltwriaeth a diogelwch yr agweddau hyn tran parhau i gefnogi diwylliant modern a chyfoes syn cael ei sbarduno gan y dreftadaeth. Mae hefyd yn ceisio hyrwyddo gweithgaredd economaidd syn gysylltiedig ag agweddau o dreftadaeth ddiwylliannol er mwyn ei wella ai werthfawrogi.
Promoting Cultural Heritage

5.7 The cultural heritage and identity of Snowdonia are as notable as the landscape and biodiversity. The areas cultural heritage has evolved from human interactions with the landscape by way of farming, quarrying, mining and other activities. This relationship is echoed in poetry and literature, myths and legends, music and song. The National Parks built heritage also illustrates an intrinsic link to the land in the form of settlement patterns, archaeology, architecture and building materials. Many of Snowdonias special qualities highlight the areas cultural heritage and identity. 5.8 The Plan seeks to aid the understanding and protection of these aspects whilst continuing to support a modern and contemporary culture spurred on by its heritage. It also seeks to promote economic activity related to aspects of cultural heritage in ways with which it can be enhanced and valued.
30
Aneurin Phillips
2010-2015
Amcan 11
Deall, gwerthfawrogi, gwarchod a gwella: Henebion Cofrestredig, Adeiladau Rhestredig, Ardaloedd Cadwraeth a thirweddau hanesyddol rhestredig.
Objective 11
Understand, value, protect and enhance: Scheduled Ancient Monuments, Listed Buildings, Conservation Areas and listed historic landscapes.
Gweithrediadau
a. Gwella cymeriad a golwg Ardaloedd Cadwraeth, Adeiladau Rhestredig a Henebion Rhestredig au lleoliadau trwy well cyfarwyddyd a chydymffurfiaeth. Mae hyn i gynnwys cynhyrchu Cynlluniau Rheolaeth Ardaloedd Cadwraeth. b. Amlygu pwysigrwydd economaidd yr amgylchedd hanesyddol. c. Parhau i ddarparu cefnogaeth ariannol i wella ansawdd yr amgylchedd hanesyddol, gan gynnwys gwella ansawdd Adeiladau Rhestredig, trwy ymyraethau fel Menter Treflun Treftadaeth Dolgellau. ch. Gweithio tuag at sefydlu cofnod archaeolegol syn hygyrch ir cyhoedd.
Actions
a. Improve the character and appearance of Conservation Areas, Listed Buildings and Scheduled Ancient Monuments and their settings through improved guidance and compliance. This is to include the production of Conservation Area Management Plans. b. Highlight the economic importance of the historic environment. c. Continue to provide financial support to improving the quality of the historic environment, including improving the quality of Listed Buildings, through interventions such as the Dolgellau Townscape Heritage Initiative. d. Work towards the establishment of a publicly accessible archaeological record.
Amcan 12
Deall, gwerthfawrogi, gwarchod a gwella: safleoedd nad ydynt wedi eu dynodi, strwythurau ar amgylchedd hanesyddol ehangach.
Objective 12
Understand, value, protect and enhance: non designated sites, structures and the wider historic environment.
Gweithrediadau
a. Gwella diogelwch ac ymwybyddiaeth o dreftadaeth ddiwylliannol gyfoethog y Parc Cenedlaethol.
Actions
a. Improve protection and awareness of the rich cultural heritage of the National Park.
Amcan 13
Dathlu amrywiaeth a hynodrwydd lleol, yn cynnwys hunaniaeth ieithyddol.
Objective 13
Celebrate local diversity and distinctiveness, including linguistic identity.
Gweithrediadau
a. Sicrhau fod cefnogaeth yn cael ei darparu i ddigwyddiadau a rhaglenni syn dathlu diwylliant lleol a/neu wella cysylltiadau gyda diwylliannau eraill. b. Gwellar ystyriaeth o agweddau ieithyddol a chymunedol wrth wneud penderfyniadau polisi. c. Darparu cyfleoedd arloesol i ddysgwyr Cymraeg ymarfer eu sgiliau iaith, gan amlygur cyswllt rhwng tirwedd, bioamrywiaeth ac iaith. ch. Hyrwyddo diwylliant lleol arbennig yr ardal yn genedlaethol a rhyngwladol, er enghraifft trwy fenter treftadaeth ddiwylliannol Bwrlwm Eryri.
Actions
a. Ensure support is provided for events and programmes which celebrate local culture and/or improve links with other cultures. b. Improve the consideration of linguistic and community aspects in policy decision making. c. Provide innovative opportunities for Welsh learners to practise their language skills, highlighting the link between landscape, biodiversity and language. d. Promote the distinctive local culture of the area, nationally and internationally - for example through the Bwrlwm Eryri cultural heritage venture.
31
2010-2015
Gwella Cyfleoedd Mynediad a Dealltwriaeth i Bawb

5.9 Mae Eryrin adnodd hamdden bwysig i breswylwyr ac ymwelwyr fel ei gilydd. Yn ogystal, mae gweithgareddau hamdden yn bwysig ir economi leol fel rhan or sector nwyddau a gwasanaethau amgylcheddol sydd, os caiff ei ddatblygun briodol, yn gallu cynnig darpariaeth cyflogaeth bellach. Mae hamdden syn gysylltiedig phwrpasaur Parc Cenedlaethol hefyd yn caniatu cyflenwi agendu iechyd a lles i bobl leol ac ymwelwyr. Mae ymweliadau syn gysylltiedig hamdden yn bwysig ir economi, ond gallent greu problemau parcio a thraffig yn rhai o leoedd mwyaf eiconig Eryri megis yr ardal o amgylch Yr Wyddfa. Maent hefyd yn ychwanegu cyfran uchel o l troed ecolegol yr ardal. Gall hamdden hefyd effeithio ar erydu llwybrau, annog defnydd tir a dwr syn gwrthdaro ac amharu ar fwynhad heddychlon or ardal. Oherwydd natur gymhleth y testun a newidiadau polisi diweddar, bydd yr Awdurdod yn cynhyrchu Strategaeth Hamdden a fydd yn delion fwy manwl r materion a amlinellir uchod. 5.10 Weithiau maer ymdeimlad o heddwch syn cael ei gynnig yn Eryri yn cael ei fygwth gan weithgareddau ymwthiol, y rhai mwyaf amlwg yw awyrennau yn hedfan yn isel ar defnydd a wneir o feiciau modur oddi ar y ffordd a cherbydau 4x4. Yn yr achlysur cyntaf, ychydig o reolaeth sydd gan yr Awdurdod gan fod hyn yn cael ei reoleiddio gan y Weinyddiaeth Amddiffyn. Fodd bynnag bydd yr Awdurdod, ochr yn ochr gydag Awdurdodaur Parciau Cenedlaethol eraill yn y DU yn ceisio lleihau faint o ymarferion hedfan yn isel syn digwydd yn y DU, yn enwedig yn y mannau lle bo tystiolaeth yn dangos bod yna effeithiau negyddol ar les a heddwch. Mewn perthynas gyrru oddi ar y ffordd, maer Awdurdod yn ymroddedig i weithio gydai bartneriaid i leihau effeithiau negyddol gweithgareddau or fath trwy well plismona, arwyddion ac addysgu. Yn yr achosion pan fu diplomyddiaeth yn aflwyddiannus, fe all yr Awdurdod ddefnyddio pwerau deddfu i gyflwyno Gorchmynion Rheoleiddio Traffig i wahardd gweithgaredd or fath.
Improving Access and Understanding opportunities for All

5.9 Snowdonia is an important recreation resource for residents and visitors alike. Recreation activities are also vital to the local economy as part of the environmental goods and services sector which, if developed appropriately, can offer additional employment opportunities. Recreation linked to National Park purposes also allows the delivery of health and well-being agendas for local people and visitors. Recreation linked visits are vital to the economy, but can create parking and traffic problems in some of Snowdonias most iconic places such as the area around Snowdon itself. It also contributes a large proportion of the areas ecological footprint. Recreation can also impact upon the area through footpath erosion, conflicting land and water uses and disturbing the peaceful enjoyment of the area. Due to the complex nature of the topic and recent policy changes, the Authority will produce a Recreation Strategy which will deal with the issues outlined above in greater detail. 5.10 The sense of tranquillity offered by Snowdonia is occasionally compromised by intrusive activities, most notably low flying aircraft and the use of off-road motorbikes and 4x4 vehicles. In the first instance, the Authority has little control as these are regulated by the Ministry of Defence. However the Authority, alongside other National Park Authorities in the UK, will seek a reduction in the frequency of low flying exercises, especially where evidence demonstrates negative impacts upon well-being and tranquillity. With regard to off-roading, the Authority is committed to working with partners to reduce the negative impacts of such activities through better policing, signage and education. In cases where diplomacy has been unsuccessful, the Authority may use legislative powers to introduce Traffic Regulation Orders to ban such activity.
Aneurin Phillips
32
2010-2015
5.11 Mae hyrwyddo cyfleoedd i gynyddu dealltwriaeth o rinweddau arbennig y Parc Cenedlaethol yn rhan o ail bwrpas yr Awdurdod. Dros y canrifoedd, bur ardal yn adnodd amhrisiadwy mewn hyrwyddo dealltwriaeth bellach or amgylchedd naturiol. O gofio bygythiad newid yn yr hinsawdd, disgwylir i hyn barhau a thyfu. Er mwyn sicrhau bod Eryrin parhau ar flaen y gad mewn addysg awyr agored maen hanfodol fod partneriaid yn dal i ddefnyddior Parc Cenedlaethol ar gyfer ymchwil a dysgu. Gyda nifer o ganolfannau addysg awyr agored wediu lleoli yn Eryri, yn cynnwys Canolfan Astudiaeth Plas Tan y Bwlch a gyda Phrifysgolion Bangor ac Aberystwyth gerllaw, maer Parc Cenedlaethol mewn sefyllfa ddelfrydol i gael budd o gyfleoedd perthnasol. 5.12 Mae sicrhau bod cyfleoedd hamdden a dysgu ar gael i bawb yn gonglfaen y Cynllun. Ni ddylai neb gael ei amddifadu or cyfle i fwynhau neu ddysgu am nodweddion arbennig Eryri oherwydd anfantais corfforol neu gymdeithasol. Er mwyn cyflawnir amcan hwn, rhaid ir holl bartneriaid perthnasol weithio i wneud Eryrin fwy hygyrch i bawb a rhoi cefnogaeth ac anogaeth hanfodol lle bo angen, ochr yn ochr r isadeiledd angenrheidiol. 5.13 Mae gan addysg anffurfiol trwy ddehongli (gan ddefnyddior holl gyfryngau priodol) rl allweddol iw chwarae mewn datblygu dealltwriaeth o rinweddau arbennig y Parc ymhlith ymwelwyr a phreswylwyr lleol.
5.11 Promoting opportunities to increase understanding of the National Parks special qualities is part of the Authoritys second purpose. Over the centuries, the area has been an invaluable resource in promoting and furthering understanding of the natural environment. Given the spectre of climate change, this is expected to continue and grow. To ensure that Snowdonia remains at the forefront of outdoor education it is vital that partners continue to use the National Park for research and learning. With several outdoor education centres based in Snowdonia, including Plas Tan y Bwlch Study Centre, and being flanked by Bangor and Aberystwyth Universities, the National Park is ideally placed to benefit from associated activity. 5.12 Ensuring that recreation and learning opportunities are available to all is a cornerstone of the Plan. Nobody should be deprived of the opportunity to enjoy or learn about Snowdonias special qualities because of physical or social disadvantage. In order to achieve this goal, relevant partners must work to make Snowdonia more accessible to all by providing essential support and encouragement along with the necessary infrastructure. 5.13 Informal learning through interpretation (using all appropriate media) has a vital role to play in developing an understanding of the Parks special qualities by visitors and local residents.
33
2010-2015
Amcan 14
Gwella mynediad i fannau agored ar dir a dw r, gan gynnwys hawliau tramwy presennol.
Objective 14
Improve access to open space on land and water, including existing public rights of way.
Gweithrediadau
a. Gwella cyfleoedd ar gyfer mynediad trwy gyflenwad effeithiol Cynlluniau Gwella Hawliau Tramwy. Ceisio am adnoddau ychwanegol er mwyn adeiladu ar lwyddiant Partneriaeth Llwybraur Ucheldir. b. Mewn achosion priodol, gwella cyfleoedd ar gyfer defnydd cynaladwy a chyfrifol o ddw r mewndirol. c. Annog defnyddwyr hamdden i weithredun l cd ymddygiad cytn.
Actions
a. Improve opportunities for access by way of the effective delivery of Rights of Way Improvement Plans. Seek additional resources to build upon the success of the Upland Footpath Partnership. b. In appropriate cases improve opportunities for the sustainable and responsible use of inland waters. c. Encourage recreational users to act according to agreed codes of conduct.
Amcan 15
Cynyddur ardal syn hygyrch i bobl gyda anabledd ar rheini o wahanol gefndiroedd cymdeithasol.
Objective 15
Increase the area accessible to people with disabilities and those from different social backgrounds
Gweithrediadau
a. Gwella mynediad i bobl anabl at gyfleoedd hamdden a mwynhad drwy Eryri gyfan, trwy gynyddu hyd llwybrau pob gallu ar isadeiledd cysylltiedig. b. Darparu cyfres o ddigwyddiadau i annog pobl anabl i fwynhau rhinweddau arbennig Eryri. c. Hyrwyddo ymchwil ir rhwystrau a wynebir gan grwpiau sydd wedi eu heithrion gymdeithasol mewn perthynas r Parc Cenedlaethol. ch. Darparu cefnogaeth i grwpiau syn cynrychioli aelodau sydd wedi eu heithrion gymdeithasol ac syn dymuno cael mynediad a mwynhaur Parc Cenedlaethol.
Actions
a. Improve access for disabled people to recreation and enjoyment opportunities throughout Snowdonia by increasing the length of all-ability paths and associated infrastructure. b. Provide a series of events to encourage disabled people to enjoy Snowdonias special qualities. c. Promote research into the barriers faced by socially excluded groups in relation to the National Park. d. Provide support for groups representing socially excluded members of society wishing to access and enjoy the National Park.
Amcan 16
Cyhoeddi Strategaeth Hamdden Parc Cenedlaethol Eryri
Objective 16
Publish a Recreation Strategy for Snowdonia National Park
Gweithrediadau
Actions
a. Prepare a Recreation Strategy for Snowdonia to a. Paratoi Strategaeth Hamdden ar gyfer Eryri er mwyn ensure equitable, widespread and sustainable access sicrhau mynediad teg, eang a chynaladwy syn which recognises the need to protect tranquillity and cydnabod yr angen i ddiogelu heddwch ac i beidio ag discourage damaging activities. It will recognise annog gweithgareddau niweidiol. Bydd yn cydnabod the negative impacts of recreation, such as traffic effeithiau negyddol i hamdden, fel pwysau traffig, a pressure, and seek positive solutions, for example bydd yn ceisio sicrhau datrysiadau positif, er enghraifft by encouraging access via public transport. The trwy annog mynediad gyda chludiant cyhoeddus. Recreation Strategy will also seek to boost the positive Bydd y Strategaeth Hamdden hefyd yn ceisio economic and community impacts of recreation hybu effeithiau positif economaidd a chymunedol within Snowdonias environmental goods and services hamddena o fewn y sector nwyddau a gwasanaethau sector by seeking to manage and solve recreational amgylcheddol Eryri trwy geisio rheoli a datrys pwysau pressures and supporting appropriate activities. hamdden a chefnogi gweithgareddau priodol. b. Implement the principles of good destination b. Gweithredu egwyddorion rheolaeth dda o management in providing appropriate tourist gyrchfannau wrth ddarparu isadeiledd infrastructure. twristaidd priodol.
34
2010-2015
Amcan 17
Hyrwyddo dealltwriaeth a mwynhad o rinweddau arbennig y Parc Cenedlaethol.
Objective 17
Promote understanding and enjoyment of the National Parks special qualities
Gweithrediadau
a. Hyrwyddo gweithgaredd economaidd priodol syn berthnasol i hamdden awyr agored a mentergarwch priodol. Hyrwyddo llwybrau syn gysylltiedig Llwybr Arfordir Cymru ac atyniadau eraill, megis safleoedd hanesyddol er mwyn ychwanegu gwerth i brofiad yr ymwelydd. Gwella mynediad at wybodaeth syn hyrwyddo dealltwriaeth or Parc Cenedlaethol gan ddefnyddior dechnoleg ddigidol ddiweddaraf, fel podcastiau a deunydd a chyfryngau dehongli newydd eraill y gellir eu lawr lwytho, fel bon briodol.
Actions
a. Promote appropriate economic activity relating to outdoor recreation and associated entrepreneurship. Promote routes linked to the Wales Coastal Path and other attractions, such as historic sites, in order to add value to the visitor experience. Improve access to information that promotes understanding of the National Park using the latest digital technology, such as podcasts and downloadable material and other new interpretation media as appropriate. Build upon Snowdonias reputation as one of the UKs best outdoor classrooms. Encourage reductions in the number of low flying activities taking place over Snowdonia. Work with partners to reduce the instances of off-road vehicle use within the National Park, using Traffic Regulation Orders if required and where appropriate.
b.
b.
c.
c.
ch. Adeiladu ar enw da Eryri fel un o ystafelloedd dosbarth awyr agored goraur DU. d. Annog lleihad yn y nifer o weithgareddau hedfan yn isel syn digwydd dros Eryri.
d. e. f.
dd. Gweithio gyda phartneriaid i leihaur digwyddiadau pan fo cerbydau oddi ar y ffordd yn cael eu defnyddio o fewn y Parc Cenedlaethol trwy ddefnyddio Gorchmynion Rheoleiddio Traffig os yw hynnyn ofynnol ac yn briodol.
Amcan 18
Hyrwyddo dealltwriaeth a mwynhad or iaith Gymraeg a hunaniaeth ddiwylliannol.
Objective 18
Promote understanding and enjoyment of the Welsh language and cultural identity.
Gweithrediadau
a. Hyrwyddo diwylliant, treftadaeth ar iaith Gymraeg trwy ddehongli a chyrsiau addysgol a dulliau perthnasol eraill.
Actions
a. Promote Welsh culture, heritage and language through interpretation and educational courses and other relevant means.
Amcan 19
Hyrwyddor defnydd o gludiant cynaladwy i ymwelwyr.
Objective 19
Promote the use of sustainable transport to visitors.
Gweithrediadau
a. Gwella mynediad trwy gludiant cyhoeddus i, o ac oddi mewn ir Parc Cenedlaethol drwy wella rhyngnewidiadau, gwybodaeth a chysylltiadau i lwybrau beicio, cerdded a cheffylau rhanbarthol a chenedlaethol. Dylid hyrwyddor defnydd o gludiant cyhoeddus fel modd o deithio o amgylch Eryri.
Actions
a. Improve access via public transport to, from and within the National Park including improved interchanges, information and links to regional and national cycle, walking and horse-riding routes. Promote the use of public transport as a means of exploring Snowdonia.
35
2010-2015
Cefnogi Cymunedau Cynaladwy

5.13 Mae hyrwyddo cymunedau cynaladwy yn hanfodol i ddyfodol a lles Eryri. Gwelwyd tystiolaeth o newidiadau demograffig a chymdeithasol gyda phobl ifanc yn symud or ardal. Mae hyn wedi ei gydbwyso gan gynnydd mewn pobl hy n syn symud i Eryri. Mae newidiadau tebyg yn effeithio ar ddarpariaeth gwasanaethau lleol ar farchnad dai gyda nifer o bobl ifanc yn methu fforddio tai yn yr ardal - bu darpariaeth tai fforddiadwy yn thema gyson yn ystod camau ymgynghorir Cynllun. Mae hyn yn amlygu perfformiad economaidd cymharol wan yr ardal, economi syn ddibynnol i raddau helaeth ar wasanaethau cyhoeddus, twristiaeth ac amaethyddiaeth, ac syn cael ei waethygu wrth i nifer o gyflogwyr mawr gau. Fodd bynnag, mae Eryri mewn sefyllfa dda i gymryd mantais or sector nwyddau a gwasanaethau amgylcheddol mewn meysydd megis ymchwil a datblygu, cynnyrch lleol o ansawdd uchel sydd wedi ei seilio ar amgylchedd o ansawdd uchel, ynni adnewyddol ar raddfa briodol, twristiaeth gynaladwy, a hamdden awyr agored. Er mwyn hybu twf economaidd, rhaid cael cefnogaeth i sicrhau fod gan yr ardal y sylfaen sgiliau cywir i gwrdd ag anghenion a gofynion y farchnad. Mae gwerth datblygiad economaidd syn gysylltiedig r amgylchedd wedi ei brofin lleol gyda nodweddion arbennig Eryri yn cynhyrchu oddeutu 60 miliwn y flwyddyn. 5.14 Bydd darparu cyfleoedd economaidd syn gysylltiedig phwrpasaur Parc Cenedlaethol yn help i gefnogi cymunedau cynaladwy syn cadw eu perthynas r dirwedd ac yn creu gwerth or dynodiad. Ir diben hwn, mae Cronfa Arbrofol Eryrir Awdurdod yn fecanwaith hanfodol ar gyfer darparu cyfleoedd ariannu a fydd yn hyrwyddor fath weithgaredd. Maer Cynllun yn ceisio hyrwyddo materion gwledig a darparu datrysiadau positif i sialensiau perthnasol.
Supporting Sustainable Communities

5.13 Promoting sustainable communities is vital to the future of Snowdonia and its well-being. Demographic and social changes have been witnessed recently, with young people moving from the area. This has been counter balanced by an increase in older people moving into Snowdonia. Such changes affect local service provision and the housing market, with many young people unable to afford houses in the area. The provision of affordable housing has been a constant theme during the Plans consultation phase. This highlights the areas relatively weak economic performance, an economy which is largely dependent on public services, tourism and agriculture and has been compounded by the closure of several large employers. However, Snowdonia is primed to take advantage of the environmental goods and services sector in areas such as research and development, high quality local produce based on the areas high quality environment, appropriately scaled renewable energy, sustainable tourism and outdoor recreation. For economic growth to be achieved, support is required to ensure that the area has the correct skills base to match market needs and requirements. The value of economic development linked to the environment has been proven locally, with Snowdonias special qualities generating around 60 million per annum. 5.14 Providing economic opportunities linked to National Park purposes will help support sustainable communities which retain their relationship with the landscape and derive value from the designation. To this end, the Authoritys CAE Sustainable Development Fund is a crucial mechanism for providing funding opportunities which promote such activity. The Plan seeks to champion the causes of rural issues and provide positive solutions wherever possible.
36
Aneurin Phillips
2010-2015
Amcan 20
Hyrwyddo cymunedau diogel, iach a chynaladwy, gan gynnwys darparu tai i gwrdd ag anghenion lleol a brofwyd.
Objective 20
Promote safe, healthy and sustainable communities, including provision of housing to meet proven local needs.
Gweithrediadau
a. Cyflenwi tai fforddiadwy i gwrdd ag angen lleol trwy ddiwygio polisi a rhaglenni, y Cynllun Datblygu Lleol a, lle bo hynnyn briodol, trwy weithgareddau datblygu lleol / ymddiriedolaethau tir cymunedol. b. Hyrwyddo cysylltiadau rhwng gwelliannau yn yr isadeiledd hamdden, ar agenda iechyd a lles. c. Lobo Llywodraeth y Cynulliad am newidiadau i ddeddfwriaeth / rheoliadau i sicrhau rheolaeth dros golled anheddau pellach i ddefnydd fel ail gartrefi neu gartrefi gwyliau. ch. Parhau i ddarparu cefnogaeth i Swyddogion Hwyluso Tai Gwledig. d. Gwneud gwell defnydd or stoc tai presennol.
Actions
a. Deliver affordable housing to meet local need through improved policy and programmes, the Local Development Plan and, where appropriate, through the activities of local development / community land trusts. b. Promote linkages between improvements in the recreation infrastructure and the health and wellbeing agenda. c. Lobby the Assembly Government for changes to legislation / regulation to secure control over the loss of further dwellings for use as holiday or second homes. d. Continue to provide support for Rural Housing Enabler Officers. e. Make better use of the existing housing stock.
Amcan 21
Hyrwyddo twf economaidd yn y sectorau nwyddau a gwasanaethau amgylcheddol.
Objective 21
Promote economic growth in the environmental goods and services sectors.
Gweithrediadau
a. Hyrwyddo twf economaidd yn y sector nwyddau a gwasanaethau amgylcheddol syn cynnwys yr holl weithgareddau syn deillio o amgylchedd iach o ansawdd uchel, gan gynnwys twristiaeth gynaladwy, ynni adnewyddol priodol, addysg, ymchwil a datblygu a chynnyrch amaethyddol. b. Defnyddio dynodiad Eryri fel Parc Cenedlaethol i ddenu buddsoddiad mewnol ir rhanbarth ehangach, gan wneud yn fawr oi thirwedd o safon uchel, cymunedau cydlynol, buddiannau iechyd a lles a chyfleoedd hamdden. c. Gwella rhaglenni hyfforddiant a chyfleoedd eraill i bobl leol ddatblygu sgiliau arweinyddiaeth gweithgareddau awyr agored.
Actions
a. Promote economic growth in the environmental goods and services sector that include all activities arising from a healthy and high quality environment, including sustainable tourism, appropriate renewable energy, education, research and development and agricultural production. b. Use the designation of Snowdonia as a National Park to attract inward investment to the wider region, capitalising on its high quality landscape, community cohesion, health and well-being benefits and recreation opportunities. c. Improve training programmes and other opportunities for local people to develop outdoor pursuits leadership and associated skills.
Arwel Rees Roberts
37
Aneurin Phillips
2010-2015
Amcan 22
Cynorthwyo i gyflenwi amcanion rhanbarthol syn ymwneud thwristiaeth gynaladwy.
Objective 22
Assist in delivering regional objectives relating to sustainable tourism.
Gweithrediadau
a. Cynyddu cynaladwyedd twristiaeth, fel y sefydlwyd mewn strategaethau rhanbarthol, trwy wella sgiliau ar draws y sectorau cyhoeddus a phreifat a chyfathrebu egwyddorion cynaladwyedd i fusnesau twristiaeth ac ymwelwyr. Bydd gwaith i asesu l troed ecolegol Eryrin hwb i hysbysur gweithgaredd hwn.
Actions
a. Increase the sustainability of tourism, as established in regional strategies, by improving skills across the public and private sectors and communicating sustainability principles to tourism businesses and visitors. Work to assess the ecological footprint of Snowdonia will help to inform this action.
Amcan 23
Hyrwyddo ymgysylltiad cymunedol.
Objective 23
Promote community involvement.
Gweithrediadau
a. Rhoi cefnogaeth i gymunedau syn dymuno datblygu prosiectau fydd yn gwarchod a gwella rhinweddau arbennig Eryri. b. Ceisio cysylltun fwy effeithiol chymunedau lleol er mwyn hyrwyddou hymgysylltiad gweithredol.
Actions
a. Support communities wishing to develop projects which protect and enhance Snowdonias special qualities. b. Seek to engage more effectively with local communities to stimulate their active involvement.
Amcan 24
Hyrwyddo a gwella gwasanaethau cludiant cynaladwy, yn cynnwys bysus, trenau, cerdded a beicio.
Objective 24
Promote and improve sustainable transport services, including bus, train, walking and cycling.
Gweithrediadau
a. Lleihau effeithiau negyddol traffig yn y Parc Cenedlaethol trwy leihaur angen i deithio a hyrwyddo cludiant cyhoeddus i breswylwyr ac ymwelwyr. b. Annog beicio a cherdded fel ffordd o deithio trwy roi cyhoeddusrwydd i lwybrau presennol a datblygu llwybrau beicio ychwanegol. c. Integreiddio gwahanol foddau o drafnidiaeth iw gwneud hwy yn fwy effeithiol a chyfleus i ddefnyddwyr.
Actions
a. Reduce negative impacts of traffic on the National Park by reducing the need to travel and promoting public transport to residents and visitors. b. Encourage cycling and walking as a means of commuting by publicising existing routes and seeking additional cycle paths. c. Integrate different modes of transport to make them more efficient and convenient for users.
Amcan 25
Lleihau pwysau traffig a pharcio.
Objective 25
Reduce traffic and parking pressures.
Gweithrediadau
Actions
a. Continue to provide support to the Snowdonia a. Parhau i ddarparu cefnogaeth i bartneriaeth Green Key sustainable transport partnership. cludiant cynaladwy Goriad Gwyrdd Eryri. b. Rheolir ddarpariaeth a chostau parcio ceir yn effeithiol. b. Manage car parking provision and charges effectively.
Amcan 26
Hyrwyddo gwaith Cronfa CAE a gwella cydlyniad gyda chyrff ariannu eraill.
Objective 26
Promote the work of the CAE Fund and improve cohesion with other funding organisations.
Gweithrediadau
a. Sicrhau fod blaenoriaethau ar gyfer ariannu CAE yn cydweddu ag amcanion y Cynllun hwn.
Actions
a. Ensure that priorities for CAE funding match the objectives of this Plan.
38
Ir dde / Right: Dolgellau
Gweithredu a Monitro Implementation and Monitoring
2010-2015
39
2010-2015
Gweithredu a Monitro Implementation and Monitoring

Ymgysylltiad Rhanddeiliaid
6.1 Maer Cynllun wedi ei seilio ar gyfrifoldeb cyfrannol i warchod a gwella rhinweddau arbennig Eryri; or camau cyntaf o baratoi, hyd at ei weithredu. Ni ellir cyflenwi Amcanion a Gweithrediadaur Cynllun yn annibynnol gan yr Awdurdod; rhaid ir sectorau cyhoeddus, preifat, a gwirfoddol weithio ar y cyd os am gwrdd r holl Amcanion a Gweithrediadau. Maer Awdurdod yn awyddus i gryfhau partneriaethau syn gysylltiedig datblygu economaidd a hyrwyddo iechyd a lles, yn ychwanegol at y fforymau presennol ac effeithiol syn gysylltiedig mynediad, cydraddoldeb anabledd, amaethyddiaeth, rheolaeth carbon, bioamrywiaeth a pholisi cynllunio. Rhaid hefyd cydnabod ei fod yn ofyniad statudol o dan Ddeddf yr Amgylchedd 1995 fod pob corff cyhoeddus perthnasol, fel Cynghorau eraill a Chwmnau Cyfleustodau, yn cymryd pwrpasaur Parc Cenedlaethol i ystyriaeth wrth wneud penderfyniadau neu gynnal gweithgareddau a allai effeithio ar y Parc Cenedlaethol. Os oes gwrthdaro mewn pwrpasau, fel y Parc Cenedlaethol ei hun, rhaid ir cyrff perthnasol roi mwy o bwysau ar y pwrpas o warchod a gwella harddwch naturiol, bywyd gwyllt a threftadaeth ddiwylliannol yr ardal. Bydd y cyfarwyddyd ar egwyddorion yn y ddogfen hon yn cynorthwyo wrth wneud unrhyw benderfyniadau anodd.
Stakeholder Involvement
6.1 The Plan is founded on a shared responsibility for the conservation and enhancement of Snowdonias special qualities; from the early stages of preparation through to implementation. The Objectives and Actions of the Plan cannot be delivered independently by the Authority; public, private and voluntary sectors must work collectively if all of the Objectives and Actions are to be met. The Authority is keen to strengthen partnerships relating to economic development and the promotion of health and wellbeing, in addition to existing and effective fora relating to access, disability equality, agriculture, carbon management, biodiversity and planning policy. It must also be recognised that it is a statutory requirement under the 1995 Environment Act for all relevant public bodies, such as other Councils and Utility Companies, to take the National Park purposes into account when they make their decisions or carry out activities which might affect the National Park. If there is a conflict in the purposes, like the National Park itself, other relevant bodies should give greater weight to the purpose of conserving and enhancing the natural beauty, wildlife and cultural heritage of the area. The guidance and principles in this document will assist in reaching any difficult decisions.
6.2
6.2
6.3
6.3
40
2010-2015
Cyflenwi Amcanion Cenedlaethol a Rhanbarthol

6.4 Wrth baratoir ddogfen hon, maer Awdurdod wedi ystyried cynlluniau, polisau a rhaglenni perthnasol a baratowyd gan ei bartneriaid. Ceir rhestr lawn yn yr Asesiad Amgylcheddol Strategol. Maer Cynllun yn ceisio cefnogir cynlluniau, polisau a rhaglenni hyn ac yn cynnig ychwanegiadau pan fo angen. 6.5 Bydd mwy o aliniad rhwng polisau perthnasol yn sicrhau dull mwy cydlynol o ddelio gydar problemau cyffredinol syn wynebu Eryri, a gwell darpariaeth o wasanaethau lleol. Maer Cynllun hefyd yn dynodi gwagleoedd polisi lle mae angen ir Awdurdod arwain ar gynnydd, er enghraifft ar fireinio rhinweddau arbennig Eryri a pharatoi Strategaeth Hamdden.
Delivering National and Regional Aims

6.4 In preparing this document, the Authority has given consideration to the relevant plans, policies and programmes prepared by its partners. A full list is included in the Strategic Environmental Assessment. The Plan seeks to support these plans, policies and programmes and offer additions where required. 6.5 Greater alignment of relevant policies will ensure a more coherent approach to the shared problems facing Snowdonia and better delivery of local services. The Plan also identifies policy vacuums where the Authority needs to lead on progress, for example on refining Snowdonias special qualities and preparing a Recreation Strategy.
Rl yr Awdurdod mewn Gweithredu

6.6 Yr Awdurdod fur sefydliad arweiniol yn natblygiad y Cynllun. Wrth geisio ychwanegu gwerth a hyrwyddo ymarfer da, bydd yr Awdurdod yn parhau i weithio gyda phartneriaid er mwyn gweithredur Cynllun yn ystod y pum mlynedd nesaf. 6.7 Defnyddir y Cynllun gan yr Awdurdod a phartneriaid i geisio sicrhau adnoddau ychwanegol i gyrraedd eu huchelgais, gan gynnwys ceisiadau am grantiau i sefydliadau ariannu allanol perthnasol. 6.8 Bydd yr Awdurdod hefyd yn parhau i: ddarparu fforwm ar gyfer datblygu dealltwriaeth cyffredinol oi amcanion; hyrwyddo cyfleoedd i godi ymwybyddiaeth o bwrpasau a chyfrifoldebaur Parc Cenedlaethol ac i gefnogi meysydd allweddol o gydweithio fel cydraddoldeb anabledd, gwell mynediad, dyfodol ffermio a gwella bioamrywiaeth; sicrhau cefnogaeth ariannol i gychwyn ac annog gweithio mewn partneriaeth a chysylltedd cymunedol i ddarparu cynaladwyedd. 6.9 Mewn meysydd lle mae aneffeithiolrwydd, diffygion neu ddim cynnydd, bydd yr Awdurdod yn darparu trefniadau newydd i sicrhau y gweithredir y Cynllun. Bydd hyn naill ai trwy weithredu uniongyrchol, ceisio adnoddau ychwanegol, neu drwy sefydlu partneriaethau newydd os nad oes rhain bodoli eisoes
Role of the Authority in Implementation

6.6 The Authority has been the lead organisation in the development of the Plan. In seeking to add value and promote best practice, the Authority will continue to work with partners in order to implement the Plan during the next five years. 6.7 The Plan will be used by the Authority and partners to seek additional resources to deliver these ambitions, including grant applications to relevant external funding organisations. 6.8 The Authority will also continue to: provide a forum for the development of a shared understanding of its common goals; promote opportunities to raise awareness of National Park purposes and responsibilities and support key areas of joint working such as disability equality, improved access, farming futures and biodiversity enhancement; secure funding support to initiate and encourage partnership working and community involvement in delivering sustainability. 6.9 In areas where there is inefficient, defective or no progress, the Authority will provide new arrangements to ensure delivery of the Plan. This will either be through direct action, seeking additional resources or by establishing new partnerships if none already exist.
41
2010-2015
Monitro ac Adolygu
6.10 Bydd yr Adroddiad Monitro Blynyddol ac Adroddiad Cyflwr y Parc a gynhyrchir bob pum mlynedd yn greiddiol ir gyfundrefn fonitro. Bydd yr Adroddiad Monitro Blynyddol yn defnyddior dangosyddion a geir yn Adroddiad Cyflwr y Parc i ddangos llwyddiant y Cynllun; bydd yn adrodd ar gynnydd yn erbyn yr Amcanion a Gweithrediadau. Cyflwynir canfyddiadaur Adroddiad Monitro Blynyddol i Aelodaur Awdurdod a Fforwm Eryri; bydd hefyd yn cael ei anfon i bob cyngor cymuned ai osod ar wefan yr Awdurdod. 6.11 Cynhelir adolygiad llawn or Cynllun bob pum mlynedd gydar rhestr weithredu yn cael ei diweddaru bob dwy flynedd. Bydd yn tynnu ar ganfyddiadaur Adroddiadau Monitro Blynyddol ac yn cymryd i ystyriaeth unrhyw newidiadau polisi perthnasol neu feysydd pwnc newydd sydd iw hystyried. 6.12 Gwneir sefydliadau partner yn ymwybodol ou dyletswyddau o safbwynt cyflenwi Amcanion Strategol a Gweithrediadaur Cynllun. Yn ychwanegol, anogir pob partner i fonitro gweithrediadau perthnasol a darparu data perthnasol iw cynnwys yn yr Adroddiad Monitro Blynyddol ac Adroddiad Cyflwr y Parc. Lle bydd hynnyn briodol a dichonadwy, bydd Awdurdod y Parc Cenedlaethol hefyd yn monitro a gwneud sylwadau ar weithgareddau sefydliadau eraill, yn enwedig pan maen ystyried bod gweithrediad neu raglen yn groes i bwrpasaur Parc Cenedlaethol.
Monitoring and Review

6.10 Integral to the monitoring regime will be the Annual Monitoring Report and the State of the Park Report, which is produced every five years. The Annual Monitoring Report shall use the indicators included in the State of the Park Report to demonstrate the success of the Plan; it will report on progress against the Objectives and Actions. The findings of the Annual Monitoring Report shall be presented to Authority Members and the Snowdonia Forum; it will also be sent to each community council and placed on the Authoritys website. 6.11 A complete review of the Plan will be undertaken every five years with the action list updated every two years. This will draw on the findings of the Annual Monitoring Reports and take into account any other relevant policy changes or new subject areas for consideration. 6.12 Partner organisations shall be made aware of their duties with regard to delivering the Plans Strategic Objectives and Actions. In addition, all partners will be encouraged to monitor relevant actions and provide relevant data for inclusion in the Annual Monitoring Report and the State of the Park Report. Where appropriate and feasible, the National Park Authority will also monitor and comment on the activities of other organisations, especially when it considers an action or programme to be contrary to the National Park purposes.
42
Ir dde / Right: Llyn Mwyngil , Talyllyn Kevin Richardson
2010-2015
Atodiadau Appendices
43
2010-2015
Atodiad 1 Dangosyddion yr Amcanion Strategol

Maer tabl isod yn cynnwys y dangosyddion fydd yn cael eu defnyddio wrth fonitro effeithiolrwydd Cynllun Rheolaeth y Parc Cenedlaethol o ran cyflawni ei Amcanion Strategol. Dylid nodi cymaint o ddangosyddion phosibl gyda phob amcan. Yn achos nifer or dangosyddion, nid ywr data wedii ddosrannu i lawr i lefel y Parc Cenedlaethol. Maer golofn cyfyngiadau datan amlygur cyfresi data fydd yn cael eu casglu yn y dyfodol. Mae pob un or dangosyddion wediu rhestru yn yr Adroddiad ar Gyflwr y Parc ac maent yn rhan hanfodol o broses monitror llwyddiant. Amcan Cynllun y Parc Cenedlaethol Dangosydd cyfredol (syn cael eu casglu ar hyn o bryd) Rheoli Carbon
Rheoli effeithiau newid yn yr hinsawdd drwy liniaru ac addasu, gan gynnwys lleihau gollyngiadau nwyon newid hinsawdd, lleihau defnydd ynni a gwella rheolaeth perygl llifogydd. Hyrwyddo dyluniad cynaladwy o ansawdd uchel mewn adeiladau newydd a phresennol. Cyfartaledd tymheredd blynyddol ar yr Wyddfa Glawiad blynyddol a gaeafol ar yr Wyddfa Ystadegau defnydd ynni ar gyfer Cymru Caniatd cynllunio ar gyfer ynni adnewyddadwy ym Mharc Cenedlaethol Eryri Canlyniadau rhaglen MONARCH 3 fydd yn cael eu dadansoddi au cynnwys yn yr Adroddiad ar Gyflwr y Parc yn y dyfodol. Defnydd o drydan a nwy ar gyfer Parc Cenedlaethol Eryri bob blwyddyn Nifer y ceisiadau cynllunio syn defnyddior Arweiniad Dylunio ar gyfer Datblygiadau Cynaladwy Nifer y ceisiadau cynllunio syn defnyddio Systemau Draenio Cynaladwy
Cyfyngiadau Data
Nifer y cynlluniau cynhyrchu micro-adnewyddadwy a gafodd eu datblygu Mabwysiadur Arweiniad Dylunio ar gyfer Datblygiadau Cynaladwy Ystadegau defnydd ynni ar gyfer Cymru Lleoliad safleoedd rheoli gwastraff Ystadegau cynhyrchu gwastraff Mabwysiadur Arweiniad Dylunio ar gyfer Datblygiadau Cynaladwy
Hyrwyddor defnydd o reolaeth gwastraff cynaladwy.
Gwella Cynefinoedd
Gwarchod a gwella cynefinoedd a rhywogaethau fel nodir yng Nghynllun Gweithredu Bioamrywiaeth Lleol a phob safle Natura 2000. Nifer a dosbarthiad y safleoedd dynodedig Cyflwr y safleoedd dynodedig Nodweddion Ardaloedd Cadwraeth Arbennig Nifer a lleoliad Cronfeydd Biosffer y Byd Tir a reolir yn unol ag amcanion cadwraeth Nifer y Cynlluniau Cynefinoedd a Rhywogaethau Tueddiadau Cynefinoedd a Rhywogaethau Faint o dir sydd wedii orchuddio choedlannau Rhywogaethau a warchodir Poblogaethau Cymru o adar syn bridio Rhywogaethau ymledol Cynefinoedd Strategaethau bioamrywiaeth Cynnydd yn 2004/5, 2005/6, 2006/7 o ran rhoir Cynlluniau Gweithredu Cynefinoedd / Rhywogaethau ar waith Canlyniadau arolwg Cyngor Cefn Gwlad Cymru ynghylch cyflwr y safleoedd dynodedig Data arolwg dyfrgwn ar l 2002 Nifer y safleoedd Natura 2000 sydd dan fygythiad dyddodiad asid
Hyrwyddo cysylltedd ecolegol rhwng safleoedd yn Eryri ag ardaloedd cyfagos. Sicrhau fod dw r mewndirol ac arfordirol yn cael ei ddefnyddio yn gynaladwy, gan gynnwys yr amgylchedd morol.
Fel uchod
Fel uchod
Ansawdd cemegol dw r mewn afonydd Ansawdd biolegol dw r mewn afonydd Ansawdd biolegol dw r Ansawdd dw r ymdrochi Ansawdd dw r aberoedd Ystadegau dyddodiad asid Ystadegau ewtroffeiddio Ystadegau tynnu a gollwng dw r
Dosbarthiad ardaloedd mewn perygl rhag llifogydd arfordirol a llifwaddodol Nifer y ceisiadau cynllunio syn cael caniatd yn groes i gyngor Asiantaeth yr Amgylchedd Data ewtroffeiddio a dyddodiad asid wedii ddiweddaru Datan berthnasol i hamdden ar y dwr, gan gynnwys pysgota a chanwio Dangosyddion perthnasol or Gofrestr Tir Halogedig ar gyfer Gwynedd a Chonwy Gwaith pellach yn canolbwyntio ar reoli pridd ym Mharc Cenedlaethol Eryri
Hwyluso ataliad llygredd pridd, gwaredu r llygredd a hwyluso adferiad.
Adfer tir llwyd
44
2010-2015
Appendix 1 Strategic Objectives Indicators

The table below identifies the indicators to be used in monitoring the Plans effectiveness in achieving the Strategic Objectives. Each objective should identify as many indicators as possible. For a number of indicators the data is not segregated down to National Park level. The data limitations column highlights data sets which will be captured in future. All indicators are listed in the State of the Park Report and are an essential component of monitoring progress. National Park Plan Objective Current indicator (collated at present) Carbon Management
Manage the effects of climate change through mitigation and adaptation, including reductions in climate changing gas emissions, reduction in energy consumption and improved flood risk management. Promote good quality, sustainable design in new and existing buildings. Annual average temperature on Snowdon Annual and winter rainfall on Snowdon Energy consumption statistics for Wales Renewable energy planning permissions in Snowdonia National Park Outcomes of MONARCH 3 programme which will be analysed and included in future SoPR Annual electricity and gas consumption for SNP Numbers of planning applications that use the Design Guidance for Sustainable Development Number of planning application using Sustainable Drainage Systems
Data limitations
Number of micro-renewable generation schemes developed Adoption of the Design Guidance for Sustainable Development Energy consumption statistics for Wales Location of waste management sites Waste generation statistics Adoption of the Design Guidance for Sustainable Development
Promote sustainable management of waste.
Improving Habitats
Protect and enhance habitats and species as notified in the Local Biodiversity Action Plan and all Natura 2000 sites. Number and distribution of designated sites Condition of designated sites SAC features Number and location of World Biosphere Reserve Land managed in line with conservation objectives Number of Habitat and Species Plans Species and habitat trends Extent of woodland coverage Protected species numbers Breeding bird populations for Wales Invasive species Habitats Biodiversity strategies Progress for 2004/5, 2005/6, 2006/7 for implementing H/SAPs Results of the CCW survey regarding the condition of designated sites Post 2002 otter survey data Number of Natura 2000 sites threatened by acid deposition
Promote ecological connectivity between sites within Snowdonia and its environs. Ensure sustainable use of high quality inland and coastal waters, including the marine environment.
As above Chemical water quality in rivers Biological water quality in rivers Biological water quality Bathing water quality Estuary water quality Acid deposition statistics Eutrophication statistics Water abstraction and discharge statistics
As above Distribution of areas at risk of coastal and alluvial flooding Number of planning applications permitted contrary to EA advice Updated eutrophication and acid deposition data Data relating to water based recreation, including fishing and canoeing Relevant indicators from the Contaminated Land Register for Gwynedd and Conwy Further work focusing upon the management of soils in SNP
Facilitate the prevention and removal of soil contamination and promote remediation.
Brownfield land remediation
45
Cynllun Rheolaeth Amcan Cynllun Parc Cenedlaethol Eryri
2010-2015
y Parc Cenedlaethol
Dangosydd cyfredol (syn cael eu casglu ar hyn o bryd) Gwella Tirweddau

Lleoliad a graddau ardaloedd tawel Agweddau LANDMAP ar gyfer diwylliant, daeareg, cynefinoedd tirlun ac elfennau gweledol a synhwyraidd Ardaloedd ar y gofrestr o dirweddau hanesyddol Canran y safleoedd Adolygu Cadwraeth Ddaearegol syn cael eu diogelu fel Safleoedd o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig Nifer a Dosbarthiad y Safleoedd Daearegol a Geomorffaidd Pwysig Rhanbarthol yn y Parc Cenedlaethol Lleoliad safleoedd mwyngloddio gweithredol yn Eryri Defnydd o Dir Llwyd ai hadferiad Data LANDMAP ar gyfer y pedair agwedd Cynlluniau rheoli tir sydd ar waith yn y Parc Cenedlaethol Dim dangosyddion wediu hadnabod
Cyfyngiadau Data
Snowdonia National Park Management Plantirweddau Gwarchod a gwella

nodedig a mathau o gymeriad gan gynnwys ardaloedd o lonyddwch a distawrwydd.
Gwarchod a gwella Safleoedd Daearegol a Geomorffaidd Pwysig Rhanbarthol a geoamrywiaeth cyffredinol.
Dangosyddion perthnasol o Gofrestrfeydd Tir Halogedig ar gyfer Cyngor Sir Gwynedd a Chyngor Bwrdeistref Sirol Conwy Canlyniadau or arolwg o Safleoedd Daearegol a Geomorffaidd Pwysig Rhanbarthol dichonol Hyd y gwrychoedd a therfynau caeau yn y Parc Cenedlaethol
Datblygu prosiectau arloesol syn deillio o ddynodiad Biosffer UNESCO yn Nyffryn Dyfi.
Hyrwyddo Treftadaeth Ddiwylliannol

Deall, gwerthfawrogi, gwarchod a gwella: Henebion Cofrestredig, Adeiladau Rhestredig, Ardaloedd Cadwraeth a thirweddau hanesyddol rhestredig. Nifer yr Henebion Cofrestredig Cyflwr yr Henebion Cofrestredig Nifer yr Adeiladau Rhestredig Nifer yr adeiladau mewn perygl Nifer a lleoliad yr Ardaloedd Cadwraeth
Deall, gwerthfawrogi, gwarchod a gwella: safleoedd, strwythurau ar Fel uchod amgylchedd hanesyddol ehangach nad ydynt wedi eu dynodi Dathlu amrywiaeth a hynodrwydd lleol, yn cynnwys hunaniaeth ieithyddol. Nifer y siaradwyr Cymraeg au dosbarthiad Nifer y grwpiau iaith Gymraeg Defnydd or iaith Gymraeg ymhlith plant oed ysgol Beth am weithgareddau dwyieithog a rhai eraill diwylliannol?
Gwella Cyfleoedd Mynediad a Dealltwriaeth i Bawb

Gwella mynediad i fannau agored ar dir a dwr, yn cynnwys hawliau tramwy presennol. Cyfanswm yr hectarau o Gefn Gwlad Agored a Thir Comin yng Nghymru Cynnig i gynyddu mynediad cyhoeddus yng Nghymru Cyfanswm yr ardaloedd yn y Parc Cenedlaethol a ddiffinnir fel Cefn Gwlad Agored Ardaloedd o Dir Comin Cofrestredig Ardaloedd o Dir y Comisiwn Coedwigaeth mynediad Cyfanswm y mynediad sydd wedii ddiogelu o dan y Ddeddf Cefn Gwlad a Hawliau Tramwy Hyd yr Hawliau Tramwy Cyhoeddus Hyd y llwybrau syn hygyrch i ddefnyddwyr cadeiriau olwyn Canran yr Hawliau Tramwy Cyhoeddus yn Eryri syn hawdd dod o hyd iddynt Canran y llwybrau syn foddhaol iw dilyn gyda map Hyd y llwybrau syn hygyrch i ddefnyddwyr cadeiriau olwyn Canran y llwybrau syn foddhaol iw dilyn gyda map Cynnig i gynyddu mynediad cyhoeddus yng Nghymru Ymwybyddiaeth digymell o Barciau Cenedlaethol Cymru a Lleogr Mae angen diweddaru pob dangosydd er mwyn pennu tueddiadau a phatrymau o hygyrchedd ym Mharc Cenedlaethol Eryri Byddai archwiliadau pellach o lwybrau sydd angen eu huwchraddio (e.e. trwy Brosiectau Llwybraur Ucheldir) yn werthfawr er mwyn sicrhau safonau uchel
Cynyddur ardal syn hygyrch i bobl gydag anabledd ar rheini o wahanol gefndiroedd cymdeithasol.
Mae angen diweddaru pob dangosydd er mwyn pennu tueddiadau a phatrymau o hygyrchedd ym Mharc Cenedlaethol Eryri Byddai archwiliad pellach or llwybrau sydd angen eu huwchraddio yn werthfawr er mwyn sicrhau safonau uchel Nifer o grwpiau dan anfantais cymdeithasol syn cymryd rhan mewn gweithgareddau yn y Parc Nifer o bobl anabl syn cymryd rhan mewn gweithgareddau yn y Parc
Cyhoeddi Strategaeth Hamdden Parc Cenedlaethol Eryri. Hyrwyddo dealltwriaeth a mwynhad o rinweddau arbennig y Parc Cenedlaethol. Hyrwyddo dealltwriaeth a mwynhad or iaith Gymraeg a hunaniaeth ddiwylliannol. Hyrwyddor defnydd o gludiant cynaladwy i ymwelwyr.
Mabwysiadu a chyhoeddi Strategaeth Hamdden Ymwybyddiaeth digymell o Barciau Cenedlaethol Cymru a Lleogr Ymholiadau gan ymwelwyr yng Nghanolfannau Croeso y Parc Cenedlaethol Niferoedd yn mynychu cyrsiau ym Mhlas Tan y Bwlch Dim dangosyddion wediu hadnabod Dosbarthiad y prif systemau cludiant ar rhai llai Dangosyddion syn berthnasol i gludiant cyhoeddus ai ddefnydd Nifer o ymweliadau ysgolion gan Swyddogion Addysg y Parc Nifer o ysgolion yn ymweld Phlas Tan y Bwlch
46
National Park Plan Objective
Current indicator (collated at present) Enhaning Landscapes
Cynllun Rheolaeth Parc Data Cenedlaethol Eryri

limitations
2010-2015
Protect and enhance distinctive landscapes and character types including areas of tranquillity. Protect and enhance Regionally Important Geological and Geomorphologic Sites (RIGS) and general geodiversity.
Location and extent of tranquil areas LANDMAP aspects for culture, geology, landscape habitats and visual and sensory elements Areas on the register of historic landscapes Percentage of Geological Conservation Review (GCR) sites that are protected as SSSIs Number and Distribution of Regionally Important Geological and Geomorphological Sites (RIGS) within the National Park Location of working mineral sites in Snowdonia Brownfield land use and remediation LANDMAP data for four aspects Land management schemes in operation in the National Park
Relevant indicators from the Contaminated Land Registers for Gwynedd County Council and Conwy County Borough Council Results from the survey of potential RIGS Length of hedgerows and field boundaries within the National Park
Develop innovative projects emanating No indicators identified from the UNESCO Biosphere designation in the Dyfi Valley.
Promoting Cultural Heritage

Understand, value, protect and enhance: Scheduled Ancient Monuments, Listed Buildings, Conservation Areas and listed historic landscapes. Understand, value, protect and enhance: non designated sites, structures and the wider historic environment. Celebrate local diversity and distinctiveness, including linguistic identity. Number of Scheduled Monuments Condition of Scheduled Monuments Number of Listed Buildings Number of buildings at risk Number and location of Conservation Areas
As above
Number of Welsh speakers and their distribution Number of Welsh language groups Use of Welsh language school age (What about bilingual and other cultural activities?)
Improving access and understanding opportunities for all

Improve access to open space on land and water, including existing public rights of way. Total hectares of Open Country and Common Land in Wales Proposal to increase public access in Wales Area of National Park defined as Open Country Area of Registered Common Land Area of Forestry Common Land with access Total access secured under CROW Act Length of PRoW Length of wheelchair accessible paths Percentage of PRoW in Snowdonia that are easy to find Percentage of paths that were satisfactory to follow with a map Length of wheelchair accessible paths Percentage of paths that were satisfactory to follow with a map Proposal to increase public access in Wales Unprompted awareness of National Parks in England and Wales All indicators need to be updated, so as to determine trends and patterns of accessibility within SNP Further audits of routes in need of upgrading (e.g. through the Upland Footpaths Projects) would be useful in ensuring high standards
Increase the area accessible to people with disabilities and those from different social backgrounds.
All indicators need to be updated, so as to determine trends and patterns of accessibility within SNP Further audits of routes in need of upgrading; would be valuable to ensure consistent high standards Number of socially disadvantaged groups participating in activities in the Park Number of disabled people participating in activities in the Park
Publish a Recreation Strategy for Snowdonia National Park. Promote understanding and enjoyment of the National Parks special qualities. Promote understanding and enjoyment of the Welsh language and cultural identity. Promote the use of sustainable transport to visitors.
Adoption and publication of a Recreation Strategy Unprompted awareness of National Parks in England and Wales Visitor enquiries at National Park Centres Attendance on courses held at Plas Tan y Bwlch No indicators identified Distribution of major and minor transport systems Indicators relevant to public transport and its use. Number of school visits by SNPA Education Officers Number of schools visiting Plas Tan y Bwlch
47
Cynllun Rheolaeth Amcan Cynllun Parc Cenedlaethol Eryri
2010-2015
y Parc Cenedlaethol
Dangosydd cyfredol (syn cael eu casglu ar hyn o bryd) Cefnogi Cymunedau Cynaladwy
Nifer yr unedau tai fforddiadwy a gwblhawyd Maint a newid yn y boblogaeth Strwythur oed poblogaeth y Parc Cenedlaethol Cymhareb fforddiadwyedd prisiau tai yn erbyn incwm Math o dai Cartrefi nad ydynt yn addas iw defnyddio Nifer y cyfleusterau ar gwasanaethau yn y gymuned leol Astudiaeth o Dir Agored Nifer y cyfleusterau hamdden yn y gymuned Canlyniadaur astudiaeth manwerthu Nifer y siaradwyr Cymraeg au dosbarthiad Nifer y grwpiau iaith Gymraeg Defnydd or iaith Gymraeg ymhlith plant oed ysgol Enillion incwm ar gyfartaledd mewn aelwydydd yn y gymuned Enillion ar gyfartaledd yng Ngwynedd Data CACI PayCheck Gweithgareddau economaidd Anweithgarwch economaidd Parth amddifadedd incwm Arolwg blynyddol o oriau ac enillion Cyflogaeth fesul sector Cyflogaeth fesul grwp meddiannaeth Gwerth Ychwanegol Crynswth fesul pen Argaeledd tir cyflogaeth Canran y bobl syn byw salwch hirdymor Canran y bobl y mae eu hiechyd yn Dda
Cyfyngiadau Data
Snowdonia National Park Management Plan diogel, Hyrwyddo cymunedau
iach a chynaladwy, gan gynnwys darparu tai i gwrdd ag anghenion lleol a brofwyd.
Dylid monitro Gwerth Ychwanegol Crynswth fesul pen Ardaloedd ym Mharc Cenedlaethol Eryri syn gallu cael mynediad at wasanaeth band eang
Hyrwyddo twf economaidd yn y sector nwyddau a gwasanaethau amgylcheddol. Cynorthwyo i gyflenwi amcanion rhanbarthol syn ymwneud thwristiaeth gynaladwy. Hyrwyddo ymgysylltiad cymunedol. Hyrwyddo a gwella gwasanaethau cludiant cynaladwy, yn cynnwys bysus, trenau, cerdded a beicio. Lleihau pwysau traffig a pharcio.
Cyflogaeth fesul grwp meddiannaeth
Dangosyddion pellach syn berthnasol i ardrawid sosio-economidd dynodiad Parc Cenedlaethol
Dim dangosyddion wediu hadnabod ar lefel APCE Nifer yr ymatebion i ddogfennau ymgynghorol a phresenoldeb mewn cyfarfodydd cyhoeddus Data ynghylch y prif gyrchfannau
Dim dangosyddion wediu hadnabod ar lefel APCE Dosbarthiad prif systemau cludiant Data traffic ymwelwyr Canran yr ardal heb fynediad CGaHT Hyd llwybrau syn addas ar gyfer cadeiriau olwyn
Dim dangosyddion wediu hadnabod ar lefel APCE
Yn y dyfodol, fe fydd dangosyddion syn ymwneud phwysau parcio yn cael eu rhannu au defnyddio ar gyfer rheolaeth well
Hyrwyddo gwaith Cronfa CAE a gwella cydlyniad gyda chyrff ariannu eraill.
Dim dangosyddion wediu hadnabod ar lefel APCE
48
Aneurin Phillips
National Park Plan Objective
Current indicator (collated at present) Supporting sustainable communities
Cynllun Rheolaeth Parc Data Cenedlaethol Eryri

limitations
2010-2015
Promote safe, healthy and sustainable communities, including provision of housing to meet proven local needs.
Number of completed affordable housing units Population size and change Age structure of the National Parks population House price to income affordability ratio Dwelling type Homes unfit for use Number of local community facilities and services Open Space study Number of community recreational facilities Retail study results Number of Welsh speakers and their distribution Number of Welsh language groups Use of Welsh language school age Average income earning in community households Average earnings in Gwynedd CACI pay checks data Economic activity Economic inactivity Income deprivation domain Annual survey of hours and earning Employment by sector Employment by occupation group Gross Value Added per head Availability of employment land Percentage of persons living with long-term illness Percentage of people whose health is Good
Management Gross Value Added per head should be monitored Area of SNP covered by broadband service
Snowdonia National Park Plan
Promote economic growth in the environmental goods and services sector. Assist in delivering regional objectives relating to sustainable tourism. Promote community involvement.
Employment by occupation group
Further indicators relating to socioeconomic impacts of National Park designation
No indicators identified at SNPA level Number of responses to consultation documents and attendance at public meetings Data regarding the main destinations
No indicators identified at SNPA level
Promote and improve sustainable Distribution of major transport systems transport services, including bus, Tourist traffic data Percentage of area with no CROW access train, walking and cycling. Length of wheelchair accessible paths Reduce traffic and parking pressures. No indicators identified at SNPA level
In future, indicators relating to parking pressures in popular areas will be desegregated and used for improved management
Promote the work of the CAE Fund and improve cohesion with other funding originations.
No indicators identified at SNPA level
49
Aneurin Phillips
2010-2015
Atodiad 2 Rhinweddau Arbennig Parc Cenedlaethol Eryri

Maer tabl isod yn amlinellu rhinweddau arbennig Parc Cenedlaethol Eryri, fel syn ymddangos yn y Cynllun. Ochr yn ochr r rhinweddau hyn fe geir rhestr or dangosyddion a gynigiwyd er mwyn pennu unrhyw fygythiadau posibl ir agweddau hyn. Bwriedir ychwanegu dangosyddion pellach at y rhai hyn pan fyddant ar gael.
Rhinwedd Arbennig
Amrywiaeth o dirweddau ac ardaloedd arfordirol o ansawdd uchel o fewn ardal ddaearyddol fechan, yn amrywio o arfordir i fryniau ucheldir ir mynyddoedd geirwon mae Eryrin enwog amdanynt.
Dangosyddion
Cynlluniau rheoli tir Pennu nodweddion tirweddau (LANDMAP) Dosbarthu tir amaethyddol Faint o dir sydd wedii orchuddio choedlannau / coedwigoedd (collddail a bytholwyrdd) Dyddiau pan fo llygredd yr aer yn gymedrol neun uwch mewn ardaloedd trefol Adolygiad ac asesiadau o ansawdd yr aer ar gyfer Gwynedd a Chonwy Ansawdd cemegol dwr mewn afonydd Ansawdd biolegol dwr Ansawdd dwr aberoedd Ystadegau dyddodiad asid Ystadegau ewtroffeiddio Ystadegau tynnu a gollwng dwr Maint a newid yn y boblogaeth Amcangyfrifon or boblogaeth yng nghanol y flwyddyn Dwysedd poblogaeth Strwythur oed a newid Gwlad geni Rhyw Grwp ethnig Gweithgareddau economaidd Troseddau Cyfran y siaradwyr Cymraeg au dosbarthiad Nifer y grwpiau iaith Gymraeg Defnydd or iaith Gymraeg ymhlith plant oed ysgol Nifer yr Eisteddfodau a digwyddiadau diwylliannol perthnasol eraill Lleoliad meysydd brwydrau hanesyddol Ardaloedd ar y gofrestr o dirweddau hanesyddol Nifer yr Henebion Cofrestredig Cyflwr yr Henebion Cofrestredig Ymholiadau gan ymwelwyr yng Nghanolfannau Croesor Parc Cenedlaethol Nifer y bobl syn mynychu cyrsiau ym Mhlas Tan y Bwlch Nifer y rhai syn ymweld r Carneddau/Glyderau, Cader Idris ar Wyddfa Nifer y beicwyr mynydd syn ymweld Choedwigoedd Gwydyr a Choed y Brenin Canran y bobl syn byw salwch hirdymor Canran y bobl y mae eu hiechyd yn Dda Nifer yr Henebion Cofrestredig Cyflwr yr Henebion Cofrestredig Nifer yr Adeiladau Rhestredig Nifer yr adeiladau mewn perygl Nifer a lleoliad yr Ardaloedd Cadwraeth Dosbarthiad tir amaethyddol Ardaloedd ar y gofrestr o dirweddau hanesyddol Data LANDMAP
Synnwyr cadarn o gydlyniad cymunedol, perthyn, ar bwrlwm syn cyfuno i roi naws o le cryf.
Hyfywedd parhaus yr iaith Gymraeg fel prif iaith llawer o gylchoedd cymdeithasol a phroffesiynol. Maer agwedd hon yn amlwg mewn enwau lleoedd lleol syn adlewyrchu treftadaeth ddiwylliannol yr ardal. Ardal sydd wedi ysbrydoli diwylliant, lln gwerin, celf, llenyddiaeth a cherddoriaeth fwyaf nodedig y genedl, syn parhau i ysbrydoli hyd heddiw. Y cyfle i bobl ddeall a mwynhaur Parc Cenedlaethol yn actif, tran cynnal ardaloedd o lonyddwch ac unigedd, a thrwy hynny hyrwyddo agweddau o iechyd, lles a hunan fyfyrdod.
Tirweddau a threfluniau syn dangos effaith ddynol dros y canrifoedd, o gyfnod Neolithig hyd at heddiw. Mae tystiolaeth o hyn iw chael trwy olion archaeolegol, enwau lleoedd a chaeau, hanes llafar ac ysgrifenedig ac arferion rheoli tir cyfredol. Gwelir y dreftadaeth bensaernol yn nwysedd yr Adeiladau Rhestredig ar amgylchedd adeiledig ehangach. Daeareg gymhleth, amrywiol a nodedig, fun hanfodol wrth ddylanwadu ar ddisgyblaethau daeareg a daearyddiaeth yn rhyngwladol.
Canran o safleoedd Adolygu Cadwraeth Ddaearegol syn cael eu diogelu fel Safleoedd o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig Nifer a dosbarthiad Safleoedd Daearegol a Geomorffaidd Pwysig Rhanbarthol o fewn Parc Cenedlaethol Eryri
50
2010-2015
Appendix 2 Snowdonia National Parks Special Qualities

The table below outlines the special qualities of Snowdonia National Park as identified in the Plan. Alongside these characteristics is a list of the indicators proposed in order to identify any possible threats to these aspects. Additional indicators will be added when they become available.
Special quality
The diversity of high quality landscapes and coastal areas within a small geographical area ranging from coast to rolling uplands to the rugged mountains for which Snowdonia is famed.
Indicators
Land management schemes Landscape characterisation (LANDMAP) Agricultural land classification Land area covered in woodlands/forestry (deciduous and evergreen) Days when air pollution is moderate or higher in urban areas Air quality review and assessments for Gwynedd and Conwy Chemical water quality in rivers Biological water quality Estuary water quality Acid deposition statistics Eutrophication statistics Water abstraction and discharge statistics Population size and change Mid year population estimates Population density Age structure and change Country of birth Gender Ethnic group Economic activity Crime offences Proportion of Welsh speakers and their distribution Number of Welsh language groups Use of Welsh language school age Number of Eisteddfodau and other relevant cultural events Location of historic battlefields Areas on the register of historic landscapes Number of Scheduled Monuments Condition of Scheduled Monuments Visitor enquiries at National Park Centres Number of people attending courses at Plas Tan y Bwlch Visitors to Carneddau/Glyderau, Cader Idris and Snowdon Number of mountain bikers visiting Gwydyr and Coed y Brenin Forests Percentage of persons living with long-term illness Percentage of people whose health is Good Number of Scheduled Ancient Monuments Condition of Scheduled Ancient Monuments Number of Listed Buildings Number of buildings at risk Number and location of Conservation Areas Agricultural land classification Areas on the register of historic landscapes LANDMAP data
The robust sense of community cohesion, belonging and vibrancy which combine to give a strong sense of place.
Continuing vibrancy of the Welsh language as the primary language in many social and professional environments. This aspect is evident in place names that reflect the areas cultural heritage. An area which has inspired some of the nations most notable culture, folklore, art, literature and music, an influence which continues to the present day. The opportunity for people to understand and enjoy the National Park actively, whilst maintaining areas of tranquility and solitude, thus promoting aspects of health, well-being and personal reflection. Landscapes and townscapes which chart human interaction over the centuries, from Neolithic times to the present day. This is evident through archaeological remains, place names, oral and written history and present day land management practices. Snowdonias architectural heritage is reflected in the density of Listed Buildings and the wider built environment. Complex, varied and renowned geology, vital in influencing the disciplines of geology and geography internationally.
Percentage of Geological Conservation Review (GCR) sites that are protected as SSSIs Number and distribution of RIGS within SNP
51
2010-2015
Rhinwedd Arbennig
Cyfleoedd helaeth ar gyfer adloniant, hamdden a dysgu i bobl o bob oed a gallu. Bioamrywiaeth amrywiol yn adlewyrchu tirluniau, daeareg, arferion rheoli tir a hinsawdd Eryri. Mae rhai rhywogaethau a chynefinoedd nodedig o bwysigrwydd cenedlaethol a rhyngwladol, er enghraifft, rhywogaethau syn olion o Oes yr I ddiwethaf, syn cynnig cipolwg ar gynefinoedd rhannol-Arctig. Eryri ywr pwynt mwyaf deheuol yn y DU ar gyfer sawl rhywogaeth or fath.
Dangosyddion
Nifer y bobl syn mynychu cyrsiau cyhoeddus ym Mhlas Tan y Bwlch Cyfanswm yr hectarau o Gefn Gwlad Agored a Thir Comin yng Nghymru Cynigion i gynyddu mynediad cyhoeddus yng Nghymru Cyfanswm yr ardaloedd ym Mharc Cenedlaethol Eryri a ddiffinnir fel Cefn Gwlad Agored Ardal o Dir Comin Cofrestredig mynediad Ardal o Dir y Comisiwn Coedwigaeth mynediad Cyfanswm y mynediad sydd wedii ddiogelu o dan y Ddeddf Cefn Gwlad a Hawliau Tramwy Canran ardal Parc Cenedlaethol Eryri mynediad CGaHT Hyd yr Hawliau Tramwy Cyhoeddus ym Mharc Cenedlaethol Eryri Hyd y llwybrau syn hygyrch i ddefnyddwyr cadeiriau olwyn Canran yr Hawliau Tramwy Cyhoeddus ym Mharc Cenedlaethol Eryri syn hawdd dod o hyd iddynt Canran y llwybrau syn foddhaol iw dilyn gyda map Nifer y dyddiau twristiaid a dreulir ym Mharc Cenedlaethol Eryri Lefelau traffig twristiaid Ymwelwyr r Carneddau/Glyderau, Cader Idris ar Wyddfa Nifer y beicwyr mynydd syn ymweld Choedwigoedd Gwydyr a Choed y Brenin Ymholiadau gan ymwelwyr yng Nghanolfannau Croesor Parc Cenedlaethol Nifer y bobl a gyflogir o fewn y diwydiant twristaidd Gwariant ymwelwyr Effaith nifer yr ymwelwyr ar yr economi Cymariaethau tymhorol o ddangosyddion pwysig Nifer yr ymwelwyr yn y lleoliadau allweddol e.e. Harlech a Dolwyddelan Nifer a dosbarthiad y safleoedd dynodedig Cyflwr y safleoedd dynodedig ym Mharc Cenedlaethol Eryri Nodweddion Ardaloedd Cadwraeth Arbennig Nifer a lleoliad Ardaloedd Biosffer UNESCO Tir a reolir yn unol ag amcanion cadwraeth Nifer y Cynlluniau Gweithredu Cynefinoedd a Rhywogaethau Cynnydd o ran rhoir Cynlluniau Gweithredu Cynefinoedd a Rhywogaethau ar waith Tueddiadau rhywogaethau a chynefinoedd yn Eryri Faint o dir sydd wedii orchuddio choedlannau Rhywogaethau a warchodir Poblogaethau Cymru o adar syn bridio Rhywogaethau ymledol Cynefinoedd Strategaeth bioamrywiaeth
52
2010-2015
Special quality
Extensive opportunities for recreation, leisure and learning for people of all ages and ability.
Indicators
Number of people attending public courses at Plas Tan y Bwlch Total hectares of Open Country and Common Land in Wales Proposals to increase public access within Wales Area of SNP defined as Open Country Area of Registered Common Land with access Area of Forestry Commission land with access Total access secured under the Countryside and Rights of Way Act Percentage of SNP area with CROW access Length of Public Rights of Way in SNP Length of wheelchair accessible paths Percentage of PROW in SNP that are easy to find Percentage of paths that were satisfactory to follow with map Number of tourist days spent in SNP Tourist traffic levels Visitors to Carneddau/Glyderau, Cader Idris and Snowdon Number of mountain bikers visiting Gwydyr and Coed y Brenin Visitor enquiries at SNP Information Centres Number of people employed in the tourist industry Visitor expenditure Economic impact of visitor numbers Seasonal comparisons of major indicators Visitor numbers at key locations e.g. Harlech and Dolwyddelan
Varied biodiversity reflecting Snowdonias landscapes, geology, land management practices and climate. Some species and habitats are of national and international significance, for example species which are remnants of the last Ice Age, providing a glimpse of semi-Arctic habitats. Snowdonia is the most southerly point in the UK for many such species.
Number and distribution of designated sites Condition of designated sites in SNP SAC features Number and location of UNESCO Biosphere Areas Land managed in line with conservation objectives Number of Habitats and Species Action Plans (H/SAP) Progress in implementing H/SAPs Species and habitat trends for Snowdonia Extent of woodland coverage Protected species Breeding bird populations for Wales Invasive species Habitats Biodiversity strategies
53
2010-2015
Atodiad 3 Egwyddorion Arweiniol ar gyfer Rheolir Parc Cenedlaethol

Mae saith o egwyddorion arweiniol wediu sefydlu i arwain rheolaeth a gwneud penderfyniadau wrth baratoi, cyflenwi, monitro ac adolygur Cynllun. Maer rhain yn tynnu ar yr egwyddorion rheoli a gyhoeddwyd gan Undeb Cadwraeth y Byd (IUCN) ar gyfer ardaloedd gwarchodedig Categori V.
Appendix 3 Guiding Principles for Managing the National Park

Seven guiding principles have been established to guide management and decision making in preparing, delivering, monitoring and reviewing the Plan. These draw on the management principles published by the World Conservation Union (IUCN) for Category V protected areas.
Cadw a gwella rhinweddau arbennig Eryri

Maer Cynllun yn pwysleisio pwysigrwydd rhinweddau arbennig Eryri ac yn ceisio sicrhau eu bod yn cael eu gwarchod au gwella ar gyfer mwynhad gan genedlaethau presennol ar dyfodol. Gellir cyflawni hyn drwy: Ddarparu Cynllun syn hwyluso diogelur nodweddion arbennig hyn yn wyneb newid, ond yn caniatu ar gyfer twf a datblygiad naturiol; Datblygur prosesau rheoli syn ymdrin r cysylltiadau rhwng pobl a natur. Pan fo gwrthdaro anghymodlon rhwng amcanion cadwraeth ac anghenion datblygu, rhoddir blaenoriaeth i gadw rhinweddau arbennig yr ardal.
Conserving and enhancing Snowdonias special qualities

The Plan emphasises the importance of Snowdonias special qualities and seeks to ensure they are conserved and enhanced for enjoyment by present and future generations. This can be achieved by: Providing a Plan which facilitates the safeguarding of the special qualities in the face of change, but allows for natural growth and development; Developing management processes that address the linkages between people and nature. When there is irreconcilable conflict between the objectives of conservation and development needs, priority is given to retaining the special qualities of the area.
Cyflenwi datblygiad cynaladwy

Wrth reolir Parc Cenedlaethol, rhaid cael cydbwysedd rhwng anghenion amgylcheddol, cymdeithasol ac economaidd. Dylair Cynllun sicrhau fod gan bobl syn byw o fewn y Parc gyfleoedd cyfartal ir rhai syn byw y tu allan ir Parc i ddeall a mwynhau Eryri. Fodd bynnag, ni ellir cyflenwi datblygiad cynaladwy ar ben ei hun; mae angen ir Awdurdod a sefydliadau syn bartneriaid: Ostwng l-troed ecolegol Eryri, drwy ostwng effeithiau cludiant a gofynion ynni oddi mewn i bwrpasaur Parc Cenedlaethol; Sicrhau y cymerir pob cyfle i wneud y mwyaf or agweddau cymdeithasol, economaidd ac amgylcheddol trwy gynllunio gofalus a rhoi ystyriaeth i bwrpasau a dyletswydd Parc Cenedlaethol; Rhoi ystyriaeth i ddynodiad Eryri yn y cyd-destun rhanbarthol er mwyn sicrhau y gwneir y mwyaf or cysylltedd economaidd, tirlun ac ecolegol.
Delivering sustainable development

In managing the National Park, a balance needs to be achieved between environmental, social and economic needs. The Plan should ensure that people living within the Park have as equitable opportunities as those living outside to understand and enjoy Snowdonia. However, delivering sustainable development cannot be achieved in isolation; the Authority and partner organisations need to: Reduce the ecological footprint of Snowdonia, by reducing transport impacts and energy requirements within National Park purposes; Ensure that every opportunity is taken to maximise social, economic and environmental aspects through careful planning and regard for National Park purposes and duty; Have regard for Snowdonias designation in the regional context to ensure that aspects of economic, landscape and ecological connectivity are maximised.
54
2010-2015
Cyfranogiad a chynhwysiad
Rhaid i Barc Cenedlaethol Eryri fod yn hygyrch i bawb, waeth beth fou cyfyngiadau economaidd, corfforol neu gymdeithasol. Er mwyn cyflawni hyn, mae angen ymdrechion parhaus i godi ymwybyddiaeth a dealltwriaeth or Parc Cenedlaethol drwy weithio gyda sefydliadau syn cynrychioli grwpiau eithriedig ac anodd eu cyrraedd, a datblygu mentrau syn canolbwyntio ar hwyluso cyfranogiad a mwynhad. Maer ethos hwn o gynwysoldeb yn cynnwys pobl syn byw tu mewn a thu allan ir Parc Cenedlaethol, a gellir annog hyn drwy: Weithredu mewn modd agored a thryloyw, gyda mynediad hawdd at wybodaeth; Gweithio gyda sectorau or gymuned i ddatblygu dealltwriaeth ou rl yn nyfodol y Parc Cenedlaethol; Cefnogi pobl i ddod yn rhan o reolir Parc Cenedlaethol; Sicrhau nad yw polisau a gweithredoedd yn gwahaniaethun anfwriadol yn erbyn rhannau or gymuned/boblogaeth ehangach.
Participation and inclusion

Snowdonia National Park must be accessible to all, irrespective of economic, physical or social constraints. In order to achieve this, continued efforts are required to raise awareness and understanding of the National Park through working with organisations representing excluded and hard-to-reach groups, and developing focused initiatives to facilitate participation and enjoyment. This ethos of inclusiveness includes people living both within and outside the National Park. This can be encouraged by: Operating in an open and transparent way, with easy access to information; Working with sectors of the community to develop understanding of their role in the future of the National Park; Supporting people to become involved in managing the National Park; Making sure that policies and actions do not unintentionally discriminate against sections of the community or the wider population.
Ymyrraeth bositif
Maer Cynllun yn cydnabod bod newid yn anochel. Rhagfynegir y bydd ein hamgylchedd yn esblygu oherwydd newid hinsawdd, mae ein cymunedaun newid ar hyn o bryd oherwydd newidiadau economaidd a demograffaidd, ar chwyldro Technoleg Gwybodaeth yn rhoi mynediad bron iawn yn syth bin at rwydwaith fyd-eang o wybodaeth a masnach. Maer Cynllun yn ystyried y newidiadau hyn yn weithredol a sut i ymateb yn bositif. Gellir cyflawni hyn drwy: Adnabod y newidiadau sydd fwyaf perthnasol ir Parc Cenedlaethol ar rheiny sydd yng nghylch gorchwyl y Cynllun; Ceisio, drwy gydweithrediad, yr ymchwil, monitro a data mwyaf cyfoes sydd ar gael i hysbysu penderfyniadau rheoli er mwyn achosi newid positif a lleihaur effeithiau negyddol ir eithaf; Peilotio mentrau newydd i ragbrofi arloesiad a phrofi ar ei effeithiolrwydd.
Positive intervention
The Plan recognises that change is inevitable. Our environment is predicted to evolve due to climate change; our communities are currently changing due to economic and demographic changes and the Information Technology revolution provides almost instant access to a worldwide network of information and commerce. The Plan actively considers these changes and how to respond positively. This can be achieved by: Identifying changes most relevant to the National Park and those within the remit of the Plan; Seeking, through co-operation, the most up to date research, monitoring and data available to inform management decisions aimed at bringing about positive change and minimising negative effects; Piloting new initiatives to trial innovation and test effectiveness.
Economi gynaladwy a chymunedau ffyniannus

Mae sector nwyddau a gwasanaethau amgylcheddol fywiog yn hanfodol ar gyfer dyfodol cymunedau Eryri. Bydd gwella allbwn economaidd yr ardaloedd yn lliniaru materion fforddiadwyedd ac yn helpu i wneud iawn am newidiadau demograffaidd. Mae bywiogrwydd economaidd yn cyfrannun fawr at gadwraeth a gwelliant rhinweddau arbennig Eryri. Maer Cynllun yn pwysleisio pwysigrwydd economaidd y dynodiad Parc Cenedlaethol ir economi leol a chenedlaethol, tran ceisio creu cynnydd mewn gweithgaredd economaidd, entrepreneuriaeth a phroffidioldeb syn gwella cymunedau Eryri ac yn hyrwyddor ddyletswydd a osodir ar yr Awdurdod.
Sustainable economy and thriving communities

A vibrant environmental goods and services sector is vital to the future of Snowdonias communities. Improving the areas economic output will ease affordability issues and help redress demographic changes. Economic vibrancy contributes greatly to the conservation and enhancement of Snowdonias special qualities. The Plan emphasises the economic importance of National Park designation to the local and national economy, whilst seeking increased economic activity, entrepreneurship and profitability which enhances Snowdonias communities and furthers the duty placed upon the Authority.
55
2010-2015
Gellir annog hyn drwy: Sicrhau bod effeithiau economaidd a chymunedol posib o bolisau yn cael eu hystyried ochr yn ochr ag effeithiau ar y nodweddion arbennig; Ceisio twf yn y sector nwyddau a gwasanaethau amgylcheddol; Cefnogi ymyraethau positif i feithrin a chryfhaur iaith Gymraeg ar cyd-destun diwylliannol; Sicrhau polisau syn darparu ar gyfer ymyraethau positif er mwyn annog pobl ifanc i ffurfio eu dyfodol yn Eryri; Hyrwyddo hygyrchedd at gyfleusterau, gwasanaethau a thai addas; Hyrwyddo ymgysylltiad cymunedol wrth gyflenwi pwrpasaur Parc Cenedlaethol.
This can be encouraged by: Ensuring that the potential economic and community impacts of policies are considered in tandem with impacts upon the special qualities; Seeking growth in the environmental goods and services sector; Supporting positive interventions to nurture and strengthen the Welsh language and the cultural context; Securing policies that provide for positive interventions to encourage young people to shape their futures in Snowdonia; Promoting accessibility to facilities, services and appropriate housing; Promoting community involvement in delivering National Park purposes.
Hyrwyddo Cyfleoedd ar gyfer Dealltwriaeth a Mwynhad

Maer Cynllun yn ymrwymor Awdurdod ai bartneriaid i hyrwyddo cyfleoedd ar gyfer dealltwriaeth a mwynhad o rinweddau arbennig Eryri. Mae gwneud hyn yn hanfodol os ydynt i gael eu gwarchod au gwella ar gyfer cenedlaethaur dyfodol. Hefyd, bydd darparur cyfleoedd hyn yn helpu i gyflenwir agenda iechyd a lles yn lleol a darparu buddiannau economaidd. Mae hyn yn golygu: Darparu cyfleoedd addysgol perthnasol ar gyfer preswylwyr ac ymwelwyr; Cynnig cyfleoedd priodol i fwynhau rhinweddau arbennig Eryri, tran peidio ag annog gweithgareddau anaddas, megis defnydd o gerbydau oddi ar y ffordd ar gyfer hamdden; Darparu rheolaeth effeithiol i amddiffyn rhinweddau arbennig Eryri; Sicrhau bod Parc Cenedlaethol Eryri yn ganolog wrth gyflawni targedau iechyd a lles ehangach.
Promoting Opportunities for Understanding and Enjoying

The Plan commits the Authority and its partners to promoting opportunities for understanding and enjoying the special qualities of Snowdonia. Doing so is vital if these are to be conserved and enhanced for future generations. In addition, providing these opportunities will help deliver the health and well-being agenda locally and provide economic benefits. This means: Providing relevant educational opportunities for residents and visitors; Offering appropriate opportunities to enjoy the special qualities of Snowdonia, whilst discouraging inappropriate activities, such as the use of off-road vehicles for recreation; Providing effective management to protect Snowdonias special qualities; Ensuring Snowdonia National Park is central in achieving wider health and well-being targets.
Dull Partneriaeth
Maer Cynllun yn hyrwyddo dull partneriaeth o reoli Eryri. Mae cydweithrediad yn caniatu i sefydliadau perthnasol gyflawni mwy nag a fyddain bosib drwy weithio ar eu pennau eu hunain. Gall gweithio mewn partneriaeth gael ei feithrin gan y Cynllun drwy: Godi ymwybyddiaeth ar draws y sector cyhoeddus o gyfrifoldebau mewn perthynas r Parc Cenedlaethol; Sefydlu partneriaethau syn arwain drwy esiampl a sefydlu rhaglenni rheoli arloesol; Defnyddio arfer gorau o Barciau Cenedlaethol eraill a thirweddau gwarchodedig; Cefnogi sefydliadau i adeiladu sgiliau a chynhwysedd cydweithredol a chyflenwi effeithlonrwydd adnoddau.
A Partnership Approach
The Plan promotes a partnership approach to managing Snowdonia. Co-operation allows relevant organisations to achieve more than is possible by working in isolation. Partnership working can be nurtured through the Plan by: Raising awareness across the public sector of responsibilities in relation to the National Park; Establishing partnerships which lead by example and establish innovative management programmes; Using best practice from other National Parks and protected landscapes; Supporting organisations to build collaborative skills and capacity and deliver resource efficiency.
56
2010-2015
Amlwch
Caergybi Holyhead
Benllech
Llandudno Bae Colwyn Colwyn Bay
A5
A55
Llangefni Llanfairpwll
Beaumaris
4 A5 5
Penmaenmawr
A5 5
Conwy
Llanfairfechan Bangor
Abergele
Rowen Abergwyngregyn Talybont

Carneddau
A548
Brynsiencyn
G/N
Caernarfon
A4086
Y Felinheli
A5
Bethesda
Trefriw
Ogwen
Llanberis
Llanrwst Capel Curig

A5 43
Bylchau
10 milltir/miles 16km yn fras / approx

A49 9
Waunfawr
Nant Peris
Glyderau
Pen y Pass Rhyd Ddu

Yr Wyddfa Snowdon Nant Gwynant
Betws y Coed
A47 0
A5
Penmachno Blaenau Ffestiniog Llan Ffestiniog

B4 40 7
Pentrefoelas Cerrigydrudion
B4 50 1
A487
Beddgelert
Ysbyty Ifan
Plas Tan y Bwlch Nefyn

A497
Maentwrog
Penrhyndeudraeth Cricieth Porthmadog

A49
A4212
B4391
Y Bala Trawsfynydd
A470
A4
99
Pwllheli Harlech
Abersoch
Arenig Fawr
Llanuwchllyn
Aberdaron
Llanbedr Dyffryn Ardudwy Talybont
Rhinogydd
A4
94
Yr Aran
B4
39
Bontddu Dolgellau Dinas Mawddwy

A4 58
FFIN Y PARC CENEDLAETHOL NATIONAL PARK BOUNDARY PRIF FYNYDDOEDD MAIN MOUNTAINS PRIF RHEILFFORDD MAINLINE RAILWAY RHEILFFYRDD BYCHAIN NARROW GAUGE RAILWAYS
Abermaw Barmouth Fairbourne Llwyngwril

Cader Idris
Mallwyd
Abergynolwyn
B4 40 5
Cemmaes Pennal Machynlleth

A4 89
Llanbrynmair
B4518
A4 70
Tywyn
Aberdyfi
Borth Talybont Llanidloes Aberystwyth

A4 4
A4 8
2010-2015
AWDURDOD PARC CENEDLAETHOL ERYRI SNOWDONIA NATIONAL PARK AUTHORITY

Penrhyndeudraeth Gwynedd LL48 6LF ( 01766 770274 2 01766 771211 parc@eryri-npa.gov.uk www.eryri-npa.gov.uk

Articol Geographia

Uploaded by

Document Information

Original Description:

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Articol Geographia

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Cynllun Rheolaeth

Parc Cenedlaethol Eryri Snowdonia National Park

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

2 3-8 9-14 15-18 19-22 23-37 38-40 41-56

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Snowdonia National Park Management Plan

Rhagair y Cadeirydd Chairmans Foreword

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

The National Park Management Plan

Sut y cynhyrchwyd y Cynllun

How the Plan has been produced

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Structure of the Plan

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Asesiad Amgylcheddol Strategol

Strategic Environmental Assessment

Asesiad Rheoliadau Cynefinoedd

Habitats Regulations Assessment

Y berthynas Chynlluniau, Polisau a Rhaglenni eraill

Relationship to other Plans, Policies and Programmes

Chwith / Left: Cwm Idwal Pierino Algieri

Cyfarwyddeb Asesiad Amgylcheddol Strategol 2001/42/EC

Strategic Environment Assessment Directive 2001/42/EC

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Parc Cenedlaethol Eryri mewn cyd-destun Snowdonia National Park in Context

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Parc Cenedlaethol Eryri mewn cyd-destun Snowdonia National Park in Context

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Parc Cenedlaethol Eryri

Snowdonia National Park

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Chwith / Left: Llyn Cau - Cader Idris Kevin Richardson

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Ir dde / Right: Yr Wyddfa / Snowdon Kevin Richardson

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Rhinweddau Arbennig Special Qualities

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Rhinweddau Arbennig Special Qualities

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Ir dde / Right: Abergwyngregyn Ben Stammers

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Gweledigaeth ar gyfer Eryri erbyn 2035 A Vision for Snowdonia by 2035

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Gweledigaeth ar gyfer Eryri erbyn 2035 A Vision for Snowdonia by 2035

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Cyngor Gwynedd Council

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Amcan 1 2010-2015 Rheoli effeithiau newid yn yr hinsawdd

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Cynllun Rheolaeth Parc Cenedlaethol Eryri

Hyrwyddo Treftadaeth Ddiwylliannol