Narzd ruchu - jest to cz organizmu odpowiadajca za utrzymanie postawy i wykonywanie ruchw.

Ze wzgldu na budow i waciwoci narzd ruchu czowieka dzielimy na: Ukad szkieletowy (cz bierna) skadajcy si z: Koci Pocze midzykostnych: Wolnych, czyli staww wraz z ich elementami dodatkowymi cisych pocze midzykostnych (wizozrosty, chrzstkozrosty i kociozrosty) Ukad wizadowy Ukad miniowy (cz czynna - obdarzona zdolnoci kurczenia si)minie i ich cigna. Wymienione ukady tworz w ciele czowieka skomplikowany system dwigni, dziki ktremu moemy: Zmienia pooenie caego ciaa (wykonywa ruchy lokomocyjne) Zmienia uoenie czci ciaa wzgldem siebie, na przykad zgi rk lub nachyli gow Utrzyma odpowiedni postaw ciaa Znaczne osabienie skutkw dziaania rnego rodzaju przecie Ukad kostny to wszystkie koci skadajce si na ciao czowieka. U czowieka dorosego szkielet skada si z okoo 206 koci. Podstawowym materiaem budulcowym szkieletu czowieka jest tkanka kostna oraz w mniejszym stopniu chrzstna. Ze wzgldu na budow zewntrzn koci podzielono na kilka grup: Koci dugie np. ko udowa, ramienna Koci paskie np. koci czaszki, opatka Koci krtkie np. koci nadgarstka, stpu Koci rnoksztatne np. krgi Warstwa zewntrzna wszystkich koci zbudowana jest z istoty zbitej. Ponadto koci dugie rwnie w swoim trzonie zawieraj istot zbit. Koce koci dugich oraz wszystkie inne koci s wewntrz zbudowane z istoty gbczastej. Istota gbczasta zbudowana jest z beleczek kostnych. Szkielet zawiera okoo 1, 5 kg szpiku kostnego (zielony ->ty). Szkielet czowieka mona podzieli na dwie czci: Osiowy: czaszka, krgosup oraz ebra i mostek. Koczyn grnych oraz dolnych wraz z ich obrczami W skad szkieletu wchodz: Koci gowy: Koci mzgoczaszki: czoowa, ciemieniowa prawa i lewa, potyliczna, skroniowa prawa i lewa Koci twarzoczaszki: nosowa, szczkowa, jarzmowa, uchwa Koci tuowia: Krgosup czowiek ma 7 krgw szyjnych, 12 krgw piersiowych, 5 krgw ldwiowych, 5 krgw krzyowych i 3 do 5 krgw ogonowych, a wic od 32 do 34 krgw Klatka piersiowa: ebra rzekome i ebra prawdziwe, mostek Koci koczyny grnej: Obrcz koczyny grnej: opatka, obojczyk. Ma tylko jeden staw, ktrym czy si z pozosta czci szkieletu- staw mostkowo-obojczykowy. Koci czci wolnej: ramienna, przedramienia (promieniowa, okciowa), rki (nadgarstka, rdrcza, palcw) Koci koczyny dolnej: Obrcz koczyny dolnej: miednica, ko kulszowa, ko onowa, ko biodrowa. Poczona jest z reszt szkieletu stawem krzyowo-biodrowym. Koci czci wolnej: udowa, goleni (piszczelowa, strzakowa), stopy (stpu, rdstopia, palcw) Nadgarstek skada si z 8 koci: deczkowatej, czworobocznej wikszej, czworobocznej mniejszej, grochowatej, haczykowatej, ksiycowatej, trjgraniastej, gwkowatej rdrcze skada si z: kciuk, palec wskaziciel, palec porodkowy, palec obrczkowy, palec najmniejszy, paliczki, paliczek bliszy, paliczek dalszy. Koci stpu: ko skokowa, ko pitowa, ko dkowata, ko szecienna, koci klinowe. Koci palcw stopy: I paluch, II, III, IV, V palec may Staw ruchome poczenie midzy skadnikami szkieletu (zewntrznego lub wewntrznego). W stawach najwikszym problemem jest tarcie i dlatego powierzchnie stawowe pokryte s bardzo odporn na cieranie chrzstk szklist. Rodzaje staww ze wzgldu na: Liczb koci czcych w stawie: Prosty - w budowie bior udzia tylko dwie koci. Zoony - w budowie bierze udzia wicej ni dwie koci np. staw okciowy Liczb osi Jednoosiowe umoliwiaj ruch tylko w jednej paszczynie

 Staw zawiasowy - staw okciowy Staw obrotowy - staw promieniowo-okciowy Staw rubowy - staw zba krgu obrotowego Dwuosiowe mniejsza ruchowo Staw eliptyczny - staw promieniowo-nadgarstkowy Staw siodekowaty - staw nadgarstkowo-rdrczny kciuka Wieloosiowe pozwalaj na wykonywanie ruchw we wszystkich paszczyznach Staw kulisty wolny - staw ramienny Staw kulisty panewkowy - staw biodrowy Nieregularne Staw paski - staw krzyowo-biodrowy Staw mostkowo-obojczykowy, chocia ma on raczej charakter stawu kulistego Elementy stawu: Powierzchnia stawowa - czyli gwka (cz wypuka) i panewka stawowa (cz wklsa), bywaj take powierzchnie stawowe paskie - ko krzyowa z miednic Torebka stawowa - otacza cay staw, ograniczajc go od otoczenia Jama stawowa Moe rwnie zawiera: wizada stawowe, obrbek stawowy, kotki, kaletki maziowe, trzeszczki, kosmki maziowe, fady maziowe. Tkanka chrzstna zbudowana jest z komrek chrzstnych (chondrocytw) uoonych w zespoy po dwie lub trzy komrki otoczone torebk wkien kolagenowych (chondron) rozmieszczone w istocie midzykomrkowej, ktrej gwnym skadnikiem jest chondryna. Tkanka chrzstna jest nieunerwiona i nieunaczyniona. Rodzaje tkanki chrzstnej: Szklista: odporna na cieranie, tworzy stawy i przymostkowe czci eber, tworzy szkielet w okresie zarodkowym i podowym, tworzy przegrod nosa Sprysta: nie kostnieje (nie ulega mineralizacji), tworzy maowin uszn krta i nagoni, zawierajca liczne wkna elastyczne Wknista: jest zbudowana z wkien kolagenowych, dua wytrzymao na zerwanie, tworzy wizada stawowe, spojenie onowe, dyski w krgosupie