\ ! =! ) 100 ( = _ =\!

_ _
[ \ ! =! ) 60 ( + \ ! = = ) 30 ( + \ ! = _ _! ) 10 ( ]






@





Elaz - 01.04.2009



1_Avamil_Aklamal


=! \ ! ) 60 ( - I
- _ = \\ ! ) 58 ( + . =\ ! ) 2 (
Cmle iinde kelimenin son harekesini belirleyen


) 58 - ( _ =! = =\ ! ) 49 + ( _ =! , s\ ! ) 9 ( _ = \\! =! \ !
Dille sylenen mil
=\ ! = ! = _ ) 49 (
itmeye dayanan/Kaidesi olmayp Araplardan duyulan
-!]! =_> _\! =_> ) 20 ) ( ` =. ,' = ,= (
Aklama: Bir ismi cer edenler. Cer harfleri ve manevi izafet harfleri cer grevi yaparlar. Bu
anlamda izafet harfleri = cer harfleri denilebilir. Normal izafet ise, f, li ve min cer
harfinden birisi anlamndadr ve onda hazif ve sl vaki olmutur: .', \ , ` = .', ` , ` =
Allaha inandm / _ ' .. = - \\!! , (1
Aklama: , cer harfinin balca kullanld manalar: Alet, sebep, yer zarf, zaman zarf,
deer ve karlk, hal, geililik, and, olumsuzluu kuvvetlendirme, fazla olarak,
Kalemle yazdm / .', . > , \ s\! ,
Onlar gnahlar sebebiyle yok ettik (Enam 6/6) / ',` =' .> \'= ' , , . . ,
Gazetelerin ou stanbulda baslr . .' =\' ` .> ' ` _ ,= . ,.! .= , /
Bor, geceleyin gam, gndz zldr / ` , = ` _',` .\ ' , \\! , . _! .\! ,
ifti tarlasn 1000 dinara satt / ` - \ = ` _' \ \' _' , =\ \ , ' ., .
renci hocasnn szlerini dikkatle dinledi / .' .'= ' ' ' _ \ ` , \' =\' _ = .'= ! , ..! ,
Hoca yeni km kitaplar getirdi / .' .'= '\' _ . ' _ . :\! , \' - ., . =
Allah akna fakirlere yardm et! / - \\! , .' \' . = '
Allah kullarna asla zulmedici deildir (Enfal 8/51) / _', \ - \\' ` _ ' ,! \ = , ., , =\ \
Vekil olarak Allah yeter (Nisa 4/81, ) / _ > - \\! , ' \, >
Btn gnahlardan tvbe ettim / = .', . = . > ,. (2
Aklama: Szlkte den, dan anlamna gelen '_ = cer harfinin balca kullanld manalar:
Balama yeri, balama zaman, sebep, kaynak-kk, eit, belirtme, aklama, para, ayrnt-
tafsil, iki eyi ayrt etmek, yeleme-karlatrma, olumsuzluu kuvvetlendirme, geililik:
ocuk mektepten eve kadar kotu / =\' _ = = .', ,\' _ \ - = '. =\'
I


2_Avamil_Aklamal
Hafta banda kitab okumaya baladm / ,' . >\' ' ' .\ = = = _` ,'= '\' ` '
ocuk karnndaki bir ar yznden alad / =\' _ > , = - .= , _ _ =
O subay asil bir ailedendir / = ,'` =\' = \ . = -` , \'= ' '= '
Mdr ynden bir elbise giydi / ' ,' . ` , . >\' _ , \ = ` =\'
Hasta stten bir yudum iti / - =' = ` _, =\' , = = _ , \\'
Satn aldmz hurmay yedik / ` ' .', .= ' ' = ' .\ > ' = '= .\'
O iek, yeryznn eitli lkelerinde yetiir / - \ .=` =\' ' = '\' _ '=` \' =\ . .` ,. . = , \' =\'
Fabrika 5 katldr / ` _ .'= =\' ` , > . , = _ ,' = - ='= =
Hoca, alkan tembelden ayrt eder / . , .'=` =\' .' .'= '\' '= , = _' \'= >\'
Tacir memurdan daha zengindir / = ` =\' _ = _ .= ' ` =' .\ '
Zalimlerin hibir yardmcs yoktur (Hac 22/71) / _, = \' =\ \ ' = = , = .
- \ ' \' . , . ' = - ., . =\'
Kervan ehre yaklat (tek bana lzm olan ikterabe fiili, min harf-i ceri ile mteadd
oluyor yani meful alyor)
Allah Tealaya tvbe ettim / \ _ . ' .', _ \ _ \' = . - \\' (3
Aklama: smin e halini gsteren _ \ cer harfinin balca kullanld manalar: Yer hakknda
biti, zaman hakknda biti, ynelme, yaknlk, kat-nezd-yan, tafsil, al manasnda:
Mektebe ulatk / ' .\ = _ \ '. =\' - =
Yatsya kadar seni bekledik / ' .' = .. ' _ \ .' = =\'
Deniz kysna gitmeye karar verdik / ,' = .\' ' .'` _ \ '= ,\' _ =' =
Dostumun yanna oturdum / .'= \ = _ \ _ , . =
Dnme ona, konumaktan daha sevimlidir / > .\ ' ` , = ' ` -, \ , \ > .\' _ =
Kitapta bab, fasllara ayrlr / ` ,' ,\' ` , = . , ,' . >\' _ _ \ ` =
Bu klc al / =, \ ',` =\' ' . =
Haramdan men edildim / = . > = ,' =\' (4
Aklama: Szlkte den, dan anlamna gelen '_ = cer harfinin balca kullanld manalar:
Uzaklk ve ayrl, kaynak-k, yerine manasna, hal, geililik:
Tren istasyondan uzaklat / ` ' = \' . = .', ' = - = = =\'
Haberi Halitten iittim / , =\' .'= = = = . \' =
,' . ` . =' =` =\' = .' = ` \' _' = .'=' _ _ .' .\' ,'= \' _, .
Bakanlar toplantsnda ikinci dairenin bakan yerine, yardmcs bulundu
Onun kasten ldrd / ` - \ . = .'=
` - \\' _ = = _, .'` =\'
Allah dorulardan raz olsun (tek bana lzm olan radye fiili, an harf-i ceri ile mteadd


3_Avamil_Aklamal
oluyor yani meful alyor)
Her gnahkar zerine tvbe etmek vaciptir / = \ _ ` , = . - ,' .\' _ \ = .` = > , . (5
Aklama: Szlkte zere, zerine, stne, stnde, beraber, den, iin, de, ile, ramen
anlamlarna gelen _ \ = cer harfinin balca kullanld manalar: st-zerinde, yaknlk, uzaklk,
ramen manasna, t-tevik, hal, art, zan, aleyhine olma-yk, geililik iin:
Kitap masann zerindedir / ` ,' . >\ ' _ \ = ' . =. =\
Aile sofraya oturdu / '= '\' . = \ = _ \ = . .' =\'
Orman, 500 m. uzaktadr / - ,' =\' ` _ . _ \ = . = - .' = ='= =
Mminler, saylarnn azlna ramen galip geldiler / _ . =` =\' = .. ' _ \ = ', = . . = - \
Allahn kitabn okumalsnz / , :, \ = - \\' ,' . > .' ,
stanbul, Sultan II. Mehmet devrinde fethedildi / -` , . =. ='= \' . = . _ \ = _ .' .\' .` = =` = _' =\` =\' .', =
Zengin, fakir oldu ama vakar zere devam etti / =\' _ ,'= ' _ , ` - . > \ ' , ` _ . _ \ = '
,' . >\' ' . = = \ .', .= ' _ \ = ` = ' \ ' . '_ '
Bir defa olsun okuman artyla sana bu kitab satn aldm
Cahil, sabunu, peynir zannederek srd / _` ,'` =\' =' =\' ` _ = _ \ = _',` = ` - . '
20 dinar borcu var / -, \ = ' ' ., . _` = =
Allahn laneti ikiyzllere olsun / - \\' - .'= \ _ \ = _, ' .` =\'
Ben Allah Tealann/Teala iin kulcazym .', ,` = ' . ' \ - \ _ \' = . (6
Aklama: Szlkte iin, mahsus, ait, var, e, a, zerine, de, hakknda, yemin, tekit
anlamlarna gelen cer harfinin balca kullanld manalar: Sahiplik, lehte olma-fayda, sebep-
gaye, izin, tahsis, taalluk:
Gklerde ve yerde ne varsa Allahndr (Bakara 2/284) / - \ \ \' _ ' = _' '\' _ ' = .' =` =
Hkim, susuzun lehine karar verdi / _ =' \' , > = _, _ ,\ \
Arkadamz ziyaret iin hastaneye gittik / _ = .'=` =\' _ \ ' .', = . . . \ ' . , =' =
renciler Milli Ktphanede okuyabilirler / _! \ =\ \ '_ ' -` , . = \' - , .> =\' _ ' ' .
yi netice muttakilerindir / (Araf 7/128) - , ' =\' , s . =\ \
Dersi anlayn beeniyorum / =` =', _ .` , ='=` , __ .\ \
taat eden cennettedir / _ ' \ ` _, =` = _ - . =\' (7
Aklama: Szlkte de, nerede anlamlarna gelen _ cer harfinin balca kullanld
manalar: Yer zarf, zaman zarf, hal, giyinmilik, beraberlik, sebep-gaye, sz veya gr
konusu, geililik (zellikle balama fiilleriyle), var, mevcut manasnda:
Balk suda yaar / ` = =` =\' _, = , _ .' =\'
Geceleyin kar yad / ` g\ .\' . _ ', \'
Ordu aslanlar gibi savat / _', =\' . _ . = '\' - =' = =


4_Avamil_Aklamal
mam, cbbesini giymi olarak grnd / ,' = ,\' , = _ - .` ,` =
Sultan, beyleriyle birlikte kt / ` _' =\` =\' _ = _ =' '
Mcahitler, Allah adn yceltme uruna savar / _` . =' =` =\' ` . =' =` , _ - \\' - = \ > .' \'=
stanbula gitmeye ne dersin? / = ' . ' . _ ` ,.' .'= _ \ ,' = .\'
Subay hitaba balad / = ,'` =\' _ = _ ,' = =\'
Odada bir adam var / _ ` = - ' =\'
Onun benzeri gibi hibir ey yoktur (ura 42/11) / = _', \ - \. = : .'_ = (8
Aklama: Szlkte gibi, kadar anlamlarna gelen = cer harfi, benzetme ve tafsil iin
kullanlr:
Dnya top gibidir / ' ,. .\ ' i _ :\! :
_' . '\' , . > - >' ' , >' . _ _! .\! : _, .\' ' .'` ,\'
Trkiyede elma, portakal, incir gibi birok meyve vardr
lme kadar Allah Tealaya ibadet ederim / _ . > ' ` .` ,'= - \\' _ \' = . _ . > .' =\' (9
Aklama: Szlkte ye kadar, bile, hatta, ta ki anlamlarna gelen _ . = cer harfi, zaman ve
mekanda bitii, sona erii ifade eder:
(Kadir gecesi) fecir vaktine kadar selamettir (Kadir 97/5) / ,' \ = _ = _ . > = '= \' _ \=
Yolcu limana kadar kotu / = ` ' =` =\' _ _ . > ., =\' .'
Nice okuyucular vardr ki Kuran onlara lanet eder / _ _ _ _ ' . ` - . =\ , ` _'' \' (10
Aklama: Szlkte olur ki, baz, nice anlamlarna gelen ` ,` cer harfi, anlalmam bir iin
olabilecei manasna ve okluk iin kullanlr:
Olur ki aydn, lkesinin gereklerini bilmez / _ _ .' \ , _ .' ' , ` - \ ,\ = ' \ .` =
Allah yolunda nice mcahitler ehit olmutur / _ _ , = _ . ,= .'= ' . =' =` = - \\' ,
! \! s = , - \\! \ ' ` _ \ = ' .', >\' (11
Allaha yemin ederim ki asla byk gnahlar yapmayacam
Aklama: Yemin iin balca harf kullanlr: , . . . . Vallhi, yemin ederim, and olsun,
hakk iin anlamlarna gelirler:
Allaha and olsun / - \\ ,
Kuran hakk iin / _'' \' ,
Allaha yemin ederim ki elbette farzlar yapacam / . s! \! s = , - \\! . ' \ _ .' \' ` _ \ = (12
Te: Tallahi, kasem olsun ki. Kasem iindir.
= . . > '_ = .', . ,. ` - .\ = . = ,' , _ \` ,\' (13
Bulu gnden beri yaptm tm gnahlara tvbe ettim
Aklama: .` = - ..` = cer harfleri den, den beri anlamlarna gelir, gemi zamanda iptida
iindir:
gndr yamur yamad / ` = =\' . , ', \ . = .' \ . ,'` , ' -


5_Avamil_Aklamal
Bulu gnnden itibaren namaz farz olur / = . . \` =\' ` , = . ' .. = ,' , _ \` ,\' (14
Mnz: Den, den beri. Gemi zamanda iptida iindir
Alim hari, insanlar helak oldu / > =! ! ` _' .\' = \ = ! =! > , \' =\' (15

H: stisna iindir.
lmiyle amel edenler hari, alimler helak oldu / > \ ! _` = \' =\' = \ = \ > ! =' =\' - =\ = , (16

Hal: stisna iindir.
hlasllar hari, amel edenler helak oldu / = . ! _ \ =' =\' = \ = ! . = _ \=` =\' (17
Ad: stisna iindir.
! \ \ \ \ =! - ='= ' , ` _' .\' = \ , \ - \\' (18
Ey Allahn rahmeti, sen olmasaydn elbette insanlar helak olurdu
Levl: Olmasayd. Zamir bititii zaman bakasnn mevcudiyetiyle bir eyi imtina etmektir.
Niin/neden isyan ettin? (Keymihe = keym (eliften bedel he gelmi) / ,, : =, : - .', = = (19
Keyme: Niin. Key (talil iindir) + m (soru edatdr). Lime (niin) anlamndadr)
Umulur ki Allah Teala gnahm balar / \ ) ', ` = -=\ _ ( \ . ` = , _ \' = . - \\' . , _ (20
Lealle: Umulur ki, ta ki, belki. Tereci iindir.
_,>\! __. ,=]! _.. =_> ) 8 (
phesiz Allah Teala her eyi bilir/bilendir / ! .'_ = > ` , \' = _ \' = . - \\' (1
nne: phesiz, phe yok ki.
l ' .'. .'= l \\' = .' _ \' = . - .'_ = > _ \ (2
Ben inanyorum ki, phesiz Allah Teala her eye gc yetendir
Sanki haram (tpk) atetir / : \ \: ,' =\' ' . (3
Keenne: Sanki, gya
Cahil kurtulamad fakat alim kurtuldu/kurtulur / \ : ' ' = =' =\' : \ .' , \' =\' (4
Lkinne: Ancak, fakat, lakin.
=, \ =, \ ' > \ _` ' = ,\ =\' . = (5
Keke ilim, her kii iin verilmi rzk olsayd/herkes ilimle rzklanm olsayd
Leyte: Keke
Umulur ki Allah Teala gnahm balaycdr/balar / \ \ ,. . ` ' = _ \' = . - \\' _ (6
Lealle: Belki, umulur ki
Aklama: Bu alt harfe, fiile benzeyen harfler denilir.
7 ( \ ! ) _=.=\' .'...=,' _ ( ' \ -` , ='= = _ = .` = ,` = - . =\' \ ! ! =' =\' - ' ,. = - ,` ` =
Gnah cennetten uzaklatrcdr, ancak itaat/taat ona yaklatrcdr
ll: Ancak, baka. stisna edatdr.
Aklama: Bitiik olmayan, kesik olan istisnalarda kullanlr. Mstesna-i munkat: .' ve
kardeleriyle topluluktan kartlmad halde bunlardan sonra gelendir: .' ,\' _..'= '=
''== mstesna i munkat da manas vardr. O zaman rnek yle olur: _>\ ,\' _..'= '=
''== .'= .
II


6_Avamil_Aklamal
! \ ) _.=\' _. ( \ ! .' ' = =' (8
er (gnah) ileyen kurtulucu olmad/Hibir er ileyen kurtulamaz
L: Deil, olmad, hayr.
Aklama: Cinsinden olan btn fertlerden hkm kaldran.
_,>\! !,.. ,=]! !_. !_> ) 2 (
Aklama: Bu ikisi leyse manasnda olduklar iin bunlara leyseye benzeyen denilmitir. Bu
ikisi Leyseye olumsuzlukta benzemektedirler. Ancak mutlak mnada ve gelecei de nefyetmek
anlamnda olmayp; hl-i nefyederler.
1 ( ! = ) _', \ , - ,` , =` =\ ' ( ! = _' > = , ' . > = .` = _ \' = . ` - \\'
Allah Teala, her hangi bir mekanda yerleik (mekana bal) deildir/olmad
2 ( ! \ ) _', \ , - ,` , =` =\ ' ( \ ! _ \' = . - \\ ' , ,' =` = .'_ =
Allah Tealaya benzeyen bir ey olmad / Hibir ey Allah Tealaya benzeyici deildir
Aklama: Arapada leyseye benzeyen 4 harf vardr: ' \ . ' = . '_ . .' \
Bu harfler isim cmlesinin nne gelerek manay menfi yaparlar. ' \ . ' = . '_ harflerinin isimleri
merfudur.
! \: Harfinin de amel edebilmesi iin, isim ve haberinin nekra olmas gerekir:
Hibir gazete faydal deildir / ! \ ., ` = ., =
Yamur yamamaktadr / ! = ' \ ' . ` = =\'
! =: Harfinin haberinin bana da, _', \ nin haberinin banda olduu gibi , gelebilir:
Yemek masas geni deildir / ! = _ =' , ` _' =\'
Kalem uzun deildir / ' \, = ` , \ \'
=! \: sim ve haberinin zaman ismi olmas gerekir ve isim hazfedilir (cmlede bulunmaz):
. \ ' . - =' - =! \ - =' . ) .' \ . \ ' . - =' (
Zaman dinlenme zamandr - Dinlenme zaman deildir
III
g_!=\! \! _.. =_> ) 4 (
Allah Tealaya itaat etmemi severim/itaat etmeyi seviyorum / 1 ( l ' ` , = ! ' _ \' = . - \\' _, =
En: Mek, mak eki ile mastar manas verir.
\ \ _ \' = . ` - \\' = , \ _, ' >\ (2
Allah Teala, asla kafirleri balamayacaktr / Elbette Allah Teala kafirleri balamaz
Len: Tekid-i nefy-i istikbal (gelecek zamann kuvvetli olumsuzluu) iindir.
_ : ' '=` =\' = ` , = _ : ' ` = = ,\ =\' (3
lim tahsil edebilmem iin mrn uzun olmasn severim/seviyorum
Key: Sebep bildirir.
4 ( . = \' . '. . - . =\' = ' '_ = \ ` _, = '
Allah Tealaya itaat ediyorum diyen kimseye (cevaben) O halde/yleyse cennete girersin
szn
zen: O halde.
IV
g_!=\! \! ,_. =!=\: ) 15 (
V


7_Avamil_Aklamal
( !.>! > ,_. ) 4 ( A
(O Allah) dourmad ve dorulmad / 1 ( , \ , \ '. \ , , \ '. \` ,
Henz mrm fayda vermedi / 2 ( ! = \ ! = \ '=` = '_ . , _
Salih amel yapsn / 3 ( _= \\! ,! \ = , \ \ = = = \' = ' '
Gnah ileme / 4 ( _ .\! _ ! \ \ ! . . ', .
( s!_ ! =_= , , = = = ,\ ,_. ) 11 ( B
Aklama: Bunlar iki fiil-i muzariyi cezm ederler. Birincisine art, ikincisine ceza denir.
Eer tvbe edersen gnahlarn balanr / 1 ( =` , . . ' =` , ', . .
n: Eer
Her ne yaparsan ondan sorulursun / 2 ( ! = = ! = = = . .'= . ` -. =
Mehm: Her ne ki, her ne zaman
3 ( ! = ! = ', = '_ = = . .. = ` '. = . _ \' = . - \\'
Hayr olarak ne yaparsan, Allah Teala yannda onu bulursun
M: Deildir, olmaz. Olumsuzluk edatdr. unlar iin de kullanlr: Mddet ifade etme (
mddete), cmleye mastar manas verme, akll olmayanlar iin soru edat (ne?), art edat,
ism-i mevsul (o ki, o ey ki).
Kim salih amel yaparsa o kurtulan olur / 4 ( = = \ = = ='= , ' ' , =' . '_ > , ' = \' =
Men: Kim?
Nerede olursan ol lm sana yetiir / 5 ( , l ! , .' =\' => '.` , '_ > .
Eyne: Nerede.
Ne zaman haset edersen helak olursun / 6 ( _ . = _ . = '= \', . '.` ='= .
Met: Ne zaman.
Nerede gnah ilersen ile Allah Teala seni bilir / 7 ( _ . l ! _ . . . \' ='= \'= , ', . _ \' = . ` - \
Enn: Nerede olursa, nereden, ne zaman, nasl.
Hangi alim kibirlenirse Allah Teala ona gazaplanr / 8 ( l ! _ \' = , _ \' = . ` - \\' ` -'= =',` , '` , > . ,
Eyy: Hangi, herhangi.
[Eyyne ( ! , l): Olduu zaman, ne zaman]
Her nerede yaparsan, amelin (fiilin) yazlr 9 ( ! = ., > ! = ., > = \'= ', .>` , = . /
Haysm: Her nerede.
Ne zaman tvbe edersen/Tvbe ettiin zaman tvben kabul olur / 10 ( ! =. ! . ! = = . ,' . , . ', . .
zm: Olursa, olunca.
11 ( ! =! . . ! ! =! _' .\' ', = '_ > . = =\ = , ='= .
lminle amel ettiin zaman/Ne zaman ilminle amel edersen, insanlarn en hayrls olursun
zm: Olursa, olunca.


s\ ! , =! _ ) 9 (
Kaidesi olan/Amelinde klli kaideyi zikretmek mmkn olan

\! _\==\!
I


8_Avamil_Aklamal
Allah Teala her eyi yaratt - Kuran inmekle indi / _ . ' \' ' .` . ` _ - _ \ > .'_ = > ` - \\'
Aklama: Bakas kendisine tabi olup, kendisi ise milde asl olan fiil-i mutlaktr/genel
anlamda fiildir. Her fiil, ref eder ve nasb eder. Tm, nks, lzm ve mteaddi gibi her fiil
iin bir merfu (fail) gerekir.
( ,!.\! \! 1
Allah Teala bildi/bilir / , \ = _ \' = . ` - \\'
Aklama: Her fiil iin treli (fail, naibi fail, isim) bir kelime lazmdr. Eer bu treli
kelimeyle kelam tamamlanyorsa byle fiile tam fiil denir. Tam fiiller, fail ve meful alrlar.
( \! _!.\! -) !.!>l !: ( ' = ' = ' ) '= ' ( ' = ,' . _', \ - 2
Not: ' ' = ' = ' . Bu tr fiiller (m dme, m beriha, m fenie, m infekke), m + ...
olduu iin m ayr yazlr ve hepsi de sreklilik ifade ederler. Eer bunlarn bana m
gelmezse o zaman naks fiil olmazlar tam fiil olurlar.
Allah Teala, alimdir, hakimdir / ! : ' =, > = ' =, \ = _ \' = . ` - \\'
Asi azab hak eden oldu / _! . =\\ ' = .'=` = _ =' =\' ,'
Gnah ileyen Allah Tealadan uzak olmaya devam etti / _! = ! .` =\' - \\' _ = ' ., = , ` , . _ \' = .
Ruh bedenin iinde olduu srece tvbe kabul edilir / . ,' .\' ,` , .! = ,! _ . ,\' _ ` =' . ` _` \'
Allah Teala cisim deildir/olmad / _, \ ' ='= = _ \' = . ` - \\'
Aklama: Bunlara genel olarak kne ve benzerleri (kardeleri/soyundan gelenler) denir.
treli kelimeyle kelam tamamlanmyorsa bilakis mansub bir habere ihtiya duyuyorsa byle
fiillere naks fiil denir (Naks fiil olan kne var kardeleri, oldu manasndadrlar ve isim
cmlesinin bana gelirler. Bu fiiller ayn zamanda oldu manasnn dnda tam fiil olarak da
kullanlabilirler). Bunlara, anlamlarnn tam ortaya kmas iin tek bana isimleri yeterli
olmayp habere ihtiya gsterdikleri iin naks fiiller denilmitir. Naks fiiller, isim cmlesinin
bana gelerek isim ve haber alrlar. smini ref, haberini nasb ederler (Mbteday merfu,
haberi mansub okuturlar):
: ! : idi, oldu, olmak, ol anlamlarna gelir.
Ahmet zengin idi - Ahmet zengindir / ! : ` . ='= ' '` , . = - ` . ='= ' ` _ . =
l , g : Niteledii ismin belirtilen sfata sabah vaktinde sahip olduunu gsterir.
g , l = ` =` \' ' =, _, = ` =` \ '
Adam (sabah vakti) hasta oldu/sabahlad - Adam hastadr
: _! oldu, dnt anlamn ifade eder. Bir durumdan baka bir duruma dnmeyi
belirtir.
Un ekmek oldu / _! ` .\' _, = ', '
l > _ : Niteledii ismin belirtilen sfata kuluk vaktinde sahip olduunu gsterir.
i (kuluk vakti) yoruldu / l > _ \' = =' ` = . = , '
= : Niteledii ismin belirtilen sfata sahip olarak devam ettiini belirtir. Niteledii ismin
belirtilen sfata gndz vaktinde sahip olduunu gsterir.
Cadde kalabalklat / = =\' ' ` _ ` = ' . = = '


9_Avamil_Aklamal
' . _ .. '\' , ',` =` . = ' =` , = ,, = > ` = '` . '=` = ` -` ,'=
Onlardan biri, kz ile mjdelendii zaman ii fke ile dolarak yz simsiyah kesilir! (Nahl
16/58)
ocuk gndz oturdu / = ' = \' = ` . \ \'

, =! : Niteledii ismin belirtilen sfata gece sahip olduunu, o ekilde gecelediini belirtir.
Hasta geceyi kvranarak geirdi / , .' ' =\ ` _, ` = . ' \ = '
Ik geceleyin zayft / ' \, . = ` .\' .' ,
l = = _ : Niteledii ismin belirtilen sfata akam vakti sahip olduunu belirtir.
Tccar (akam vakti) iflas etti / l = = _ .\' =' ` ` = \ = '
Hoca yorgun olarak akamlad / _ == l ' , =.` = .' .'= '\'
Bu be fil genel olarak oldu diye tercme edilir. Ancak bu olmann zaman fiile gre
deiir. Bu fiiller, mazi, muzari ve emir siygasnda gelebilirler:
_' > ' = _ ,'= ' _ ='= ' = _ ='= ' - .' ,
Beki uyank olur / : , '=` = ` _ ' =\' ' = ', .
Musibetlere kar sabrl ol / : , .' = =\' _ \ = ' ,' =
! _ ! =: Sreklilik bildirir.
Hasta hala hayattadr / ! _ ! = '` , = ` _, =\'
_ _ , ! =: Sreklilik bildirir.
ocuk hala hastadr / _ _ , ! = ' =, = ` . \ \'
_ . ! = : Sreklilik bildirir.
= . ! ! =: Sreklilik bildirir.
Bu drd yalnz mazi ve muzari siygalarnda gelirler: ' ' = _ , ' = _ . ' = ` = . ' ' =
Daima ihtilaftadrlar / \ _ , ! \ _, \ .=` =
Cahil, inadnda direnmektedir / . , ! \ _ .' . = _ \ = '` =` = =' =\'
,! .! =: Kendinden nce gelen cmlenin mddetini kendinden sonraki cmleye balar. Yalnzca
mazi siygas bulunur.
Hayatta olduum mddete Allaha kulluk ederim / - \\' ` .` ,'= ' == . = '` , =
A olduun mddete ye / > == .! = '` , =
\ , _ : Olumsuzluk bildirir, deildir, hayr anlamndadr. Yalnzca mazi siygas bulunur.
Mmin zalim deildir / \ , _ \' ` = = ` _ = \' = '

Bu drd, ismin haberiyle nitelendirilmesindeki sreklilii anlatmaktadr.
,=! \!
II


10_Avamil_Aklamal
Her hasetinin hasedi amelini yakar/yakcdr / .` = = > _ _> = ` . = = ` - \ = = `
Aklama: sm-i fail, malum fiilinin ameli gibi amel yapar.
,=! =\!
Her tvbe eden ki tvbesi kabul edilmitir / , .' . > ,s = ,' . ` - .
Aklama: sm-i meful, mehul fiili gibi amel eder.
III
-\! =\! = , -
' \ .' , = = > ,` ,' . - , ='= =\' ' g, , . = ' ,` ,'
badet, sevab gzel olandr/badetin sevab gzeldir ve gnah, azab irkin olandr/gnahn
azab irkindir
Aklama: Sfat- mebbehe, kendi fiili gibi amel eder, kendi malum fiili gibi amel eder
denmez. nk sfat- mebbehe lazm fiillerden gelir, lazm fiillerden ise mehul gelmez.
Slasi lazm fiilden trer, ifade ettii mana ile devaml olarak sfatlanan kii veya varl
gsterir. sm-i failde bir vasf bildirir ancak bildirdii vasf devaml deildir:
Bu komutan yreklidir/cesurdur / ' . = ` . .' \' g! =
Bu adam cmerttir / ` =` \' ' . = ,, _ :
,' . > . = l ' ='= = s! . =
Siyah bir kitap Siyah bir silgi (renk ve sakatlk bildiren =' - ` . `'= vezni ism-i tafdil deil)
_ = = ` _' =', = [ _ =', = , = , ', = ,\` = = , =' = ,, .'=` = - , \=` =
Sevinli gaml/gn dar - tok (erkek-dii) cimri kolay kat kahraman temiz
doru karanlk
Not: Sfat- mebbehe sygasaldr (fiilden tryor, genelde de lazm fiilden)/sarfa aittir, sfat
ise nahve aittir. Bu ikisi birbirinin alternatifi deildir. Bazen ayn kelime, sarf asndan sfat-i
mebbehe, nahiv asndan ise sfat olur:
Gzel bir adam geldi / .' = ` = = >
Sfat- mebbehenin 18 kalb vardr. Sfat bu kalplardan gelmise ona sfat- mebbehe
diyeceiz. Bu kalplarn en ok kullanlanlarndan bazlar:
> ` _ ='= . , ,, = . > =
IV
,=! ,.\!
' = ` = '_ = ! => -, ' ` -. = ` ,\ =\ _ , \' =\'
Alimde olan hilimden (yumuaklktan) daha gzel bir yumuaklk hibir kimsede
olmamtr/Alimde olan hilim gzelliinden hibir kiide yoktur
Aklama: sm-i tafdil, kendi fiilinin ameli gibi amel yapar. sm-i tafdil, renk ve sakatlk
dnda bir vasfn, bir niteliin, bir varlkta baka bir varlktan daha ok olduunu gsterir. Bu
isim slasi fiillerden erkek iin = ' vezninde, dii iin ise _ \'= vezninde trer:
- _ ,: l = \' _ = ` , > , , > - ` ,> ' [ _ ', >
Byd byk daha byk / en byk Gne Aydan daha byktr
yi ', = , kt ` = ve en sevgili ` , = sfatlar, ism-i tafdil olarak kullanlr:
Namaz uykudan daha iyidir / `` =\ ' _, > ,' .\' _ =
Yalanclk, hrszlktan daha ktdr / ` ,. >\ ' _ = - '` =\' _ =
V


11_Avamil_Aklamal
nsana en sevgili gelen ey, elde edemediidir / _ > _ .` = ' = _' =. ,\' _ \ _', =
_.=\!
` , ` - \\' ` , = _ \' = . ! s! == ` - \ ',` = ` . . ' , ` ' = ='
Allah Teala, kulunun kendisi iin/rzas iin bir fakire para vermesini sever
Aklama: Kendi fiilinin ameli gibi amel yapar
VI
,=]! =!=\!
Allah Tealaya ibadet etmek hayrdr/hayrldr / i .! , = ', = _ \' = . - \\'

Aklama: Muzaf, muzaf- ileyhin son harekesini esre yapar.
, \ = - = '. =\' - ! = \ = - = '. =\' - ! = \ = - = '. =\'
Mektebin retmeni - Mektebin iki retmeni - Mektebin retmenleri
Mektebin iki retmenini grdm / .', ' _ = \ = - = '. =\'
Mektebin iki retmenini selamladm / _ \ = .'= \ = _ = \ = - = '. =\'
Mektebin retmenlerini grdm / .', ' _ = \ = - = '. =\'
Mektebin retmenlerini selamladm / \ = .'= \ = _ _ = \ = - = '. =\'
,' . > _ ,' . > . ' = = _! = . _ =' =` = _ = > = - _' ,' . > ! ,! . :
Kitap-kitabm, denek-deneim, avukat-avukatm, iki kitap-iki kitabm
ki kitabm aldm / .. =' _ ,! . :
Kalemi, iki kitabmn zerine koydum / _ \ = , \ \' .'= = _ ,! . :
Rabbimiz! Beni, ana-babam bala / _ \' =' ' .` , . \! \
_` = \ =` = _` = \ =` = _ = \ = . _ . , _ . , _ . ,
retmenler-retmenlerim, oullar-oullarm
VII
,=]! \! , , = .\! ,!
' ` _, ' .\ _= = - =>
Teravih rekat olarak 20dir/Teravih 20 rekattr (rekaten kelimesi, irne nin temyizidir)
Aklama: Kelimenin sonunu stn yapar.
VIII
\! _ . = ) \! ,= (
=! , = .` =\' = . - \\' _ = ` , . _ \' ) ' .` = , '_ (
Gnah ileyen Allah Teladan uzak oldu (uzak oldu, fiili mazi manasnda)
Gnah terk et (terk et, emr-i hazr manasnda) / =! _ . . ' ,. ) ' '_ '=` . ' (
! = ' ,.` .\' _ ' - = ) ' '_ = = ' = (
Dnyada rahatlk yoktur/hasl olmamtr (zarf- mustakardr)
Alimin ahlaknn Muhammed olmas gerekir / _ ,. , \ , \' =\ ' '_ ` - \ = '` , .` = =` = _ > , ) ' '_ \ , ` , (
(ism-i mensub da manay- fiildendir)
Aklama: Kendisinden fiil manas anlalan kelimelerdir fakat fiil gibi ekilmezler. Mazi,
muzari ve emir olmak zere eittir:
.' ,', = - '_ '- = ` _ = ', ' = .', = [ '` , = ` , \ = - ' = =' = ' = .` . = .'
IX


12_Avamil_Aklamal
= .' > = _ . = =', \ = .', `
Ne uzak! (mazi manasnda) aarm/vay (muzari manasnda) sus! haydi, gel! aln!
haydi, abuk! gel, getir! canm sklyor, bkarm ilerle! al! geri al! olduun yerde
dur! benden uzak ol! yava ol, ar ol
Slasi fiilden ' = vezninde yaplanlar:
. ! _ . . . = =! _ . . _ \ = _ > . . > = - =! : =
ndi-in!, brakt-brak!, oturdu-otur!, sustu-sus!
Anne-babana f bile deme (sra 17/23) / ' =` , \ . ' \ = l
Namaza gel! / _ > `` =\' _\ =
- ., = , , ` - ,' . > _ . ' '_ = '` = ' , , ! = '- , ,' . > '` . '
O zaman kitab sa eline verilmi olan der ki: Gelin, kitabm okuyun (Hkka 69/19)]

. =\! =! \ ! ) 2 (
Dille sylenmeyen
_!_ l..,=\! _,>\!
Muhammed (sav), Allahn elisidir / = _ . = > = - \\'
Aklama: Mbteda ve haberi ref eden mil gzkmyor/telaffuz edilmiyor.
I
g_!=\! \! _!_
Allah Teala tvbe edene merhamet eder / , >_ , , .' .\' _ \' = . ` - \\'
II


= =\ ! ) 30 ( - II
- - \! \\! = = ) 25 ( + = = - , , .\! , [) _ ,! .\ ! ( ) 5 (
Amillerin amel ettikleri kelimeler / Kendisinde amilin etkisi bulunanlar


= = - \! \\! ) 25 ( \ ! = _ g ) 9 ( \ ! = . _ ) 13 ( \ ! = _ _ ) 2 ( ! \ = _ , ) 1 (
milin, vasta gerekmeksizin messir olmasdr
\ ! = _ g ) 9 (

=!\!
Allah Teala tvbe edene merhamet etti/etsin / , = - \\! , .' .\' _ \' = .
Cam krdm / ' = > = _'` =` \'
, = \ ! = \\! '` , = .
ocuklar oynayp yoruldular (fiil bata gelince, fail ikil veya oul olsa da, fiil tekil geliyor,
I


13_Avamil_Aklamal
fiil sonra gelirse, bu hususlarda faile uyuyor)
=!\! _.!.
Tvbe edene merhamet edildi/Tvbe eden merhamet olunsun / , =` _ .! .\!
Aklama: Mehul fiilli cmlede fail olmaz, meful-i bih onun yerine geer ve failin irabn
alr. Bu kelimeye naib-i fail denir.
Adam kapy at Kap ald / ` =` \' _ . _! ,\! - _ . _! ,\!

, \ = .' \' ., =\ .\' ` , \ =` =\' , \= ., =\ .\! i s! _ s\!
retmem renciye okumay retti renciye okuma retildi (Etken fiilli cmlelerde
birden fazla meful varsa sadece ilk meful-i bih, naib-i fail olur)
renciler snfta oturdu Snfta oturuldu / _ \ = ` , ` =\' = \! _ _ \` = = \! _
II
\! l..,= \! _,>
Muhammed (sav) peygamberlerin sonuncusudur / . = > = , .! > .' .' , ,. ) ` , ,', \ = ,`` =\' `` =\' (
Aklama: Mbteda asl olan marife olmasdr ancak bunun istisnalar vardr:
Deerli bir dost bizi ziyaret etti (Mbteda tavsif edilmi) / _, . ' . ' , =
Hapiste hi kimse yok (Nefiyden sonra gelmi) / ' = . > l _'=` =\' _
' _ .! _ , .` =\' _ = ' =
Mdr arayan/soran bir ziyareti oldu mu? (Soru edatndan sonra gelmi)
- ' =\' _ - =! = >
Odada bir gvercin vardr (cr ve mecrrdan ibaret olan haber mbtedan nce gelmi)
III-
IV
! : _!, ,= !
Allah Teala, alimdir, hakimdir / _' > - \\! ' =, > = ' =, \ = _ \' = .
V
_!, _,>
Muhakkak ki (lmden sonra) dirili gerektir / .'= ,\' ` _ _ >

Aklama: nne ve kardeleri 6dr:
' ` _ ` _ ' ` _ ' > ` _ > \ .', \ = \
Muhakkak ki muhakkak ki gibi fakat keke belki, umulur ki
Gerek, muhakkak ki cehaletin ar olduudur / _ =\ ' l ' = ', =\'
VI
v _,> \ _.\! _.
Hibir riyakarn ameli makbul deildir/kabul edilmez / ' \ ` = = = .' ,s =
Aklama: Bazlar bunu, onun grd ii grd iin innenin kardeleri iinde zikreder.
VII
v != ,=! =\! = . , , , \ , _
Kibirlenmek alime yakmaz ve haset helal deildi / ' = _ , : .\! \ ' . ' \ , \' =\ \ ' . = > ` = \ '
VIII
_!.\! = _\!> g_!=\! \! ,_!\!
Allah Teala tevazuu/alak gnlll sever / _ > , ` =' .\' _ \' = . ` - \\' _
Aklama: Muzari fiili nasb edenler:
IX


14_Avamil_Aklamal
l: Muzariye mastar manas verir ve gelecek zaman gsterir.
Gen bir kitap okumak istedi / ` ,' =\' .' ' l ' ,' . > ' ,
\: Manay gelecek zamana evirir ve menfi yapar.
Ona bir ey yazmayacaz / \ ' .', = ` - \ , .> .
! . . . :
(Dinleneceim diyene) yleyse yorgunluun gider / . =` ,'= . , =. ,
_ :: Sebep anlatr.
renci, renmek iin okuyor / ' , ` , \' =\' _ : , \ = . ,
:
, \ .\! ,! \:
_ = .'=` =\' _ \ ` , =. . . . \ _, =\' ' . , . =
Hasta arkadamz ziyaret etmek iin hastaneye gidiyoruz
_ .\! ,! \:
kiyzllerle arkadalk edecek deiliz / ' . > ' = _ >! . \ _, ' .` =\'
_ . >: Ta ki, -ceye kadar
Sra gelinceye kadar konuma / , \ > . . ' \ _ . > = ' . _ .' ,
l: Yahut manasna gelen bu edat _ \ ve ' \ manasnda kullanld zaman muzarii nasbeder.
Hata ileyen cezalandrlr veya zr diler / ` _ ==` =\' ` , ' =` , l . .'= ,
=: Nefiy veya talepten sonra gelerek muzarii nasbeder.
Okumad ki bilsin / ' , ', \ , \ ,
yilik et sevap kazan / '= ' ', =\' = ! . . ,' .\'
- , =\! ! : Nefiy veya talepten sonra gelirse, muzarii nasbeder.
_' .\' , .= . ' \ = . > . . - ,', =\' ,. '_ =
Gybetin gnahndan sz edip de (kendin) halk ekitirme
Muzari fiili cezm edenler:
a) Bir muzariyi cezm edenler
, \: Muzari fiili menfi yapar, fiilin manasn maziye evirir.
renci bir kitap okumad / , \ l _s , ' ,' . > ` , \' =\'
! = \: Muzari fiili menfi yapar, fiilin manasn maziye evirir, iin henz olmadn (menfi
durumun sregeldiini) anlatr.
Ali bir kitap satn ald, henz okumad / ' ,' . > ` _ \ = _ .= ' ! = \ l _s ,
: Emir iin kullanlr.
Her renci dersini iyice yapsn / s. , \ ` - =' . , \' = >


15_Avamil_Aklamal
! \: Bir iin olmamasn, yaplmamasn istemek (nehiy) iin kullanlr.
Pencereyi ama / ! \ g . . . ' .\'
b) ki muzariyi cezm edenler
=:
Kim ok okursa bilgisi artar / = l _s , ' , . > . ._ . ` - . '= =
! =:
Ne iyilik yaparsanz Allah onu bilir (Bakara 2/197) / ! = ! \ . ', = '_ = -= \ , ` - \\'
:
Okursan anlarsn / l _s . , .
! =. :
Koarsan yorulursun / _ . . _ . ! =.
! = =:
Ne yaparsan onu yaparm / . ! = = l
_ . =:
Ne zaman yalan sylersen hor grlrsn / .: . _ . = _ _ s > .
! , l:
Ondan ne zaman yardm istersen sana yardm eder / . .= . ! , l - , =. . ,
! , l:
Kimi sayarsan (hrmet edersen) sayarm / , _ .> l , _ .> . ! , l
, l:
, l ' = ! . : . =\ , ' =, = = ` - \\' ` , > ,
Nerde olursanz olun Allah sizi bir araya toplar (Bakara 2/148)
! = ., l:
Nerede olursanz olun lm size eriir (Nisa 4/78) / , :: _. , ! . : . ! = ., l .' =\'
_ . l:
Nereye gidersen giderim / _ =. . _ . l _ =. l
:! = ., >
Nereye kar yaarsa (orada) hava souk olur / _. , ! = ., > ` g\ .\' . _, , ` =\'
! = , ::
Nasl vurursan yle vurur / _ _ , _ _ . ! = , :


\ ! = . _ ) 13 (


16_Avamil_Aklamal
\! = \! _\= =
.', . - , . ' =` = .
Tvbe-i nash (kesin tvbe etmek) ile tvbe ettim (tevbeten: meful-i mutlak nev, nashan:
sfat)
Aklama: Meful-i mutlak, fiilden sonra fiilin manasn kuvvetlendirmek, eidini bildirmek
ve saysn bildirmek iin, o fiille ayn kkten gelen mastardr.
A yle yedi ki! / ' \> ' ` _ .' =\' > '
Onu, zalimin dvd gibi (zalim dvyle) dvd / ` - , = __ , \' =\'
Hasta bir defa yemek yedi / ` _, =\' > ' - \: l
Mslman iki secde yapt / ` , \'=` =\' . = = , . . =
Hastay defa ziyaret ettim / _, =\' .'` =! \ . =! _! , _
- Meful-i mutlak olarak e anlaml bir mastar kullanlabilir:
Bir sevin sevindim / .' ` = ! > _
- Meful-i mutlak olarak kullanlan mastar bazen hazf olur, nitelii bildiren sfat, onun
yerine kullanlr:
' > ='= ,\ ! \, \ ' >', ,\ ! _, . :
Az glsnler, ok alasnlar (Tevbe 9/82, `,\ ve ,.> sfatlar, hazf olunmu mutlak meful
> > = ' ve .' >` , kelimelerinin naibidirler)
- > ve _'= , kelimeleri mastara muzaf olarak kullanlr:
Tamamen meyletmeyin (Nisa 4/129) / ' \, = . ' \ : , =\!
Nasihat ona biraz yarad / ` _'= .\' ` - = . _ .\! _ ,
I
\! - , =
Allah Tealaya ibadet ediyorum (Teala: Sfat) / ' ` .` ,'= - \\! _ \' = .
Aklama: Meful-i bih, failin iledii iten etkilenen isimdir.
Bir kalem satn aldm / ' .', .= ! = \
Ktphaneye uradk / ' .' = - , :\! ,
II
\! -, =
Ramazan aynda oru tut (Ramazan: Muzafun ileyh) / ',` = _ = _' = =
Aklama: Meful-i fih, fiilin ilendii yeri ve zaman gsterir.
Hrsz evin arkasna sakland / ' ` _ \\' _ .= s _ .', ,\'
Babalarna akamleyin geldiler (Yusuf 12/16) / ,=' , ' '` .' = s! = =
ehirde yeni bir mektep yapld / ., . = - = '. = . . =. ' - ., . =\! ,
Evde oturdum / .'= \ = _! .\! _
III
\! - \ = ) \! = \ \ \ - [ \! = - \ l = (
Allahn rzasnn talep iin amel et / ='= ' ! , \ = - \\' ' =' = \
IV


17_Avamil_Aklamal
Aklama: Meful-i leh, bir fiilin niye olduunu, sebebini bildirir, niin? sorusunun
cevabdr.
Korktuum iin katm / .', = ! >
Allaha itaat iin oru tutarz / ` ,` = . - =! = \ - \\'
\! - = =
Mal tkenir, sen amelinle beraber baki kalrsn (Vav: Vav- maiyye) / _ ', . ' =\' _ . , = \ = =
Aklama: Meful-i maah, beraberlik bildirir, vav-i maiyyeden sonra gelir.
ocuk ky boyunca kotu / ` . \ \' _ = _ =! =\!
Halille birlikte kahvede oturdum / _ , =\' _ .'= \ = ! \, \ >
V
\! !>
' _ \' = . - \\' ` .` ,'= ! , ! _ ! .! >
(Allahn rahmetini) mit edici, (azabndan) korkucu olduum halde Allaha ibadet ederim
Aklama: Hal, fiil olurken, failin, mefulun veya her ikisinin durumunu gsteren szdr.
Nasl? sorusuna cevap tekil eder.
Korkarak (korka korka) konutu / .` . = . ! .! >
Mahmutu uyur halde grdm / ' .` ='= = .', ' ! = .! .
ocuk, alayarak, bararak oturdu / =\' _ \ = :! , , ! > .! !
VI
\! _,,=.
badet ynnden alim gzel (ho) oldu / ` , \' =\' ,' = i .! , =
Aklama: Temyiz, kendinden nce gelen bir isimle ne kastedildiini aklayan veya iin ne
bakmdan olduunu beyan eden yaln, nekra bir isimdir, mansubtur. Temyizin manasn
aklad isme mmeyyez denir.
Bir sandk portakal satn aldm / ' ` ..` = .', .= ' ! \! s ._ ,
Bir kantar (444.930 kg) odun sattm / ' ' =. ..'= , ! , = > [ ' ' =. ..'= , = _ = >
ocuk bir bardak st iti / ' =' > ` . \ \' , = ! . , \ [ ' =' > ` . \ \' , = , \ = [ ` . \ \' , = _\ : , \
Zeynep bir metre kuma satn ald / ' =' = ' . = ` , .', . .= '
- Saylardan sonra gelen isimler temyizdir, saylar ise mumeyyezdir. Saynn temyizi,
hareke ve okluk bakmndan yledir:
3-10: Cemi, mecrr; 11-99: Mufret, mansb; 100-1000: Mufret, mecrr
3 kitap satn aldm / .', .= ' _ . : - .! \ .
99 kitap satn aldm / .', .= ' . : , = . - = . _!
999 kitap satn aldm / .', .= ' ! ,! . : - .! = = . , = . - = .
- , : ve , \ : / \ : soru edatlarndan sonra gelen isimler de temyizdir:
Ka kitabn var? / ', > ! . : = .. =
Bunu ka dirheme satn aldn? / ', > , , =_ . ) ! = =_ . ( ' . = .', .= '
Nice adamlar grdm! / '_` , ' > ! \ _ .', ' !
VII


18_Avamil_Aklamal
\! _ .. .= =
- . =\' ='. , ' \ ' ` _' .\' _ ! :\!
Kafirden baka, insanlar cennete girer (en-Ns: Mstesn minh, ll: stisna edat, Kfir:
Mstesn/Mstesn bih)
Aklama: Balca istisna edatlar: ' =' = . ' . = . ' \ = . _ = . ', = . ' \
Halidden baka btn renciler geldi / ` ,' \ =\' .' = ! \ ' . \' =
Bakandan baka btn hrszlar yaraland / ` _` = \\' _ ` = ! \ _, .` \'
- _, = kelimesi, nekira bir ismin sfat olarak da kullanlr:
Bundan baka bir kitap okudum / ' ,' . > .' _, = ' . =
VIII
!: _!, _,>
Melekler Allah Tealann kullardr / =\' _' > - > . ` .! , = _ \' = . - \\'
IX
_!, ,=
phesiz sual haktr / ' ` _ =\! ! _ =
X
_.\! _. v ,=
Gybet edenin taat makbul deildir / \ ' - =! = ' .=` = , - \` , =
XI
_,\, ,,.==\! v != _,>
Gybet helal deildir ve kouculuk caiz deildir / - ,', =\' ' = \ > v! \ ' - =, = .\! .' =
XII
_!.\! _.> -\>. .\! g_!=\! \!
Gnahlarmn balanmasn istiyorum/seviyorum / ' ` , = ! , _ , . . _
XIII


\ ! = _ _ ) 2 (
_\! =_>, __=\!
hlas ile amel et / ' ='= , \> ! _
I
-!]!, __=\!
Kulun gnah kalbini karartr / . ` ,. ., \! ` - ,\ ` .` =` ,
II

\ ! = _ , ) 1 (
1 ( \>. .\! g_!=\! \! - ,_!\! _.>
Eer ihlasl olursan amelin kabul edilir / ! _ \> . \ = = ,` , =
I


- , , .\! , = = [) _ ,! .\ ! ( ) 5 (


19_Avamil_Aklamal
Tabi/Tebe mamuller: rapta mstakil olmayp daha nce gelen kelimenin irabna uyan
kelimelerdir.
! \ - ) = .\ ! (
Byk (olan) Allaha ibadet ediyorum / ' - \\' ` .` ,'= ,, = \!
Aklama: Sfat (Nat) tabi olduu ismi niteler. Daima niteledii isimden (mevsf/ment) nce
gelir ve erlik, diilik, teklik, ikilik, okluk, belirlilik ve belirsizlik asndan mevsufa uyar:

= , = = - , = = - \ = . ` , =` =\' =\ ' . _' , = = _ ` = - _' . , = = _' .\ = . ' = = ' = '
.' , = = . ` =
Kk bir ocuk-kk bir kz ocuu, kk ocuk, iki kk ocuk-iki kk kz ocuu,
kk ocuklar-kk kzlar
I
! \ = = [) _ = .\! == = (
Aklama: Atf, atf- neseq ve atf- beyan olmak zere iki eittir. Atf harflerinden sonra gelen
kelimeye matuf ( ='= =\ '), nce gelen kelimeye ise matuf-i aleyh ( -', \ = ='= =\ ') denir.
Uyar: Matuf mecrur ise matuf-i aleyhteki cer harfinin veya muzafn tekrar gerekir.
Aliyi ve Abdullah selamladk / ' .'= \ = _ \ = ' _ \ = _ \ = ', = - \\ .
Halidin ve senin kardeini grdk / ' .', ' ! > l . \' = ! > l =
1 ( - \\' ` _, = ' = _\!
Allaha ve Resulne itaat ediyorum (Allah: Matuf aleyh, Vav: Atf harfi, er-Rasl: Matuf)
Aklama: Matuf ve matuf-i aleyh arasnda ortak bir ciheti anlatr, sra bildirmez yani matuf-i
aleyhten sonra gelebilecei gibi nce de gelebilir.
Baba ve oul geldi / ` , '\' .' = , \!
2 ( = _' . . ,' , ,> . ` , = . ,! , s\!
ftitah tekbiri vacip olur, kyam da (hemen peinden vacip olur)
Aklama: Atf harfi olarak kullanldnda matuf ve matuf-i aleyh arasnda ortak bir cihetle
birlikte sra da bildirir. Yani matuf-i aleyh feden nce, matuf ise feden sonra gelir. Matuf-i
aleyh ve matuf arasnda ardadalk varsa araya uzun bir zaman girmemise fe kullanlr.
Mdr ve retmenler oturdu / ` , .` =\' . = = \ =\!
(nce) ilim, sonra amel vacip olur / 3 ( , . ` ,\ =\' ` , = . , . = =\'
Aklama: Sonra anlamna gelir ve sra bildirir. Feden fark, matuf-i aleyh ile matuf arasna
zaman girmi olduunu ifade etmesidir.
Baba kzp olunu dvd sonra piman oldu / ` - .',' , = ` , '\' , = = , . , . .
nsanlar ld, hatta peygamberler de (ldler) / 4 ( _ . > ` _' .\' .' = _ . > s! , ,. v!
Aklama: Bile manasna atf harfi olarak kullanlr.
Bal, ba da dahil olmak zere yedi / - > =` =\' > ' _ . > ' , ='
Kuluk (namazn) drt veyahut sekiz (rekat) kl / 5 ( ! ' = , ' _ =` =\' = ! - , .! = .
Aklama: Yahut demektir, tereddt veya seme bildirir.
Bir gn yahut bir gnn bir ksm kadar kaldk / ' =' , ' .. , \ l ,' , _'= ,
Ya vacip veya mstehap (olarak) amel et / 6 ( ! = ! ='= ' ! = ! ' , =' ! = ! ! , > .= =
Aklama: Tekrarlanarak kullanlr, yaya manasna gelir.
II


20_Avamil_Aklamal
Size ya Hasan, ya Salih yazd / ', >', \ , . > ! = _ = = ! = _ \' =
7 ( ! , ` , \= . _ \' = . - \\' .' = ' , ! - => =
Allah Tealann rzasn m istiyorsun, yoksa gazabn m?
Aklama: Yoksa manasna gelir, bir iin, bir eyin aklanmasn istemek iin kullanlr.
Ayrca bir iin yaplp-yaplmamasnn tesirinin msavi olduunu anlatmak iin de kullanlr.
Uykuda msn, yoksa uyank msn? / .. ' , .' . ' , l = ', .'=` =
',` , .' .. ' . ', ,', \ = .' = , l \ _ . =` , ' \ ',` =' .. . ',
Onlar korkutsan da korkutmasan da msavidir inanmazlar (Bakara 2/6)
yiyi amel et, kty deil / 8 ( ! \ ' = \' = ='= ' v ! . , =
Aklama: Nefiy (olumsuzluk, menfilik) anlatr, matufun, matuf-i aleyhin iine katlmadn
ifade eder.
Elma yedik armut deil / _' .\' ' .\ > ' ! \ _! . \!
Helali belki iyisini talep et / 9 ( , ' \ ` = ', \= ' , ! , , =
Aklama: Bilakis, yle deil, byle,fakat, hi olmazsa gibi manalar verir, olumsuzluk
anlatr, vazgeme bildirir. Kendinden nce bir emir veya olumlu bir hkm gelmise, onu
kaldrr, gelmemi gibi yapar.
Selimi grdm, hayr Hasan / ' =, \ = .', ' , ! . = >
Gsteri helal olmaz, fakat ihlas (helal olur) / 10 ( : \ .' . = , . : \ _ >> !
Aklama: Fakat, ancak manasna gelir.
Hasan gitmedi, fakat yardmcs gitti / _ = = , = . ' = . =! = = : \
= = = \! , , !
Nebimiz Muhammede (asv) iman ettik / ' .` , , . , ' . =' . = > = ) \` =\' -', \ = \` =\' ' ' ` , (
Aklama: Bir ismi beyan ve izah etmek iin ona ilave edilen dier isme, atf- beyan denir.
Kardeim Zeyd gitti / .', _ = ' , = .
III
! .\ \ : .,
hlas talep et, ihlas - Gnahlarn tmn terk et / ' .\' =` . , . ! \ : - , \= ' ,' = \ _' \! _ >>
Aklama: Tabi olduu kelimenin manasn kuvvetlendiren, pekitiren, manadaki kapall
gideren szdr ve iki eittir:
1) Lafzi tekit ( = \! ., :\ .\ ! _ ): smin, fiilin, harfin, hatta cmlenin tekrar ile olur:
Aslan geliyor aslan / ` . = '\' _ .' , . = \\!
Kardein baard, baard / _ = . g . = = '
Yalan syleme! / ' \ ! \ ', .> . !
Katil odur o! / .' \' ` = .! s\! = !
2) Manev tekit ( . =\! ., :\ .\ ! ): Baz kelimeler kullanlarak yaplr. Bu kelimelerin balcalar
unlardr: ` _, = = . > . ' \ > . ' .\ > . ` _ .\ ' . ` _', =\ '
Arkadalarn hepsini selamladm / ,' ='= '\' _ \ = .'= \ = , , =
IV


21_Avamil_Aklamal
Kitabn hepsini okudum / ,' . >\' .' - \ :
Erkek hastalarn ikisi de geldi / = _' =, =\' .' ! = =! \ :
Kadn hastalarn ikisi de geldi / _' . =, =\' . .' = ! = =! .\ :
Erkek hastalarn ikisini de ziyaret ettik / _', =, =\' ' .'.` = ! = , \ :
Kadn hastalarn ikisini de ziyaret ettik / _', . =, =\' ' .'.` = , .\ : ! =
_ .\ ! . , \ ! : Mfret bir kelimeyi tekit iin kullanldklarnda mfret olarak, birden fazla varl
gsteren kelimeyi tekit iin kullanlnca ise ` = ' vezninde cemi olarak gelirler. Ayrca
balarna , getirilerek de kullanlrlar:
Onunla Sultan kendisi konutu / ` _' =\` =\' ` - . .' = - = . [ - ., =
ki vezirin kendileri geldi / _' , \' , . ! = = . l [ ! = . ,= l
Vezirlerin kendileri geldi/Bizzat vezirler geldi / ` .' ` \' , . , = . l [ , . ,= l
Bizzat kendisini grdm / - .', = , ` - .'. , =
! \ , .
Rabbine, alemlerin ilahna ibadet et / ' =` , '.` ,'= ! , = \! \! - \
' ', _ = _' .\' - \\! _ = = , . = _ \! .
nsanlara (insanlardan bedel) onlardan Allaha isyan edenlere buz et
Allah Tealay (Allahtan bedel) onun hakkn muhafaza et / ' = '= _ \' = . - \\' - s >
Aklama: Bedel, kendisinden sonra gelen isme irap bakmndan uyan isimdir ve drt eittir.
Bedelin nne gelen isme mbdeln minh denir:
1) Mutbk bedel ( _ ,! = = . , [ :\! = :\! . , ): Bedelin, mbdel-i minhun hepsi olmasdr.
Arkadan Halit seni sordu (Arkadan: Mbdel-i minh, Halit: Bedel) / =` , =' = =. = ' = . \! >
Ktip Hasana uradk / , .' >\' ' . .' = ! . = >
Kardein Mahmutu selamladk / =, = ' _ \ = ' .'= \ = . => =
Zeydin cesdedini/bedenini grdm / ' .', .', ' . = [ - . . ,
2) Bedel-i baz min kul ( :\! = _ ,\! . ,): Bedelin, mbdel-i minhun hepsi deil bir
paras/ksm olmasdr.
Kitabn yarsn okudum / ,' . >\' .' - .
Ekmein te birini yedim / , =` \' .\ > ' - . \ .
Gecenin ou geti / ', \' _ = = _ .: l
Zeydin elini grdm / .', ' ' .', . ,
3) Bedel-i itiml ( ! = .= \! . ,): Bedelin, mbdel-i minhun hepsi veya bir paras olmamas
ancak onun mulne (kapsamna) girmesidir.
Zeydin ilmi houma gitti / .', _ . , ='= ' - =\ =
V


22_Avamil_Aklamal
Zeydin elbisesini grdm / ' .', .', ' - ,! , .
4) Bedel-i mbyin lil-mbdeli minh ( . ,\ ! -. = ., =\ \ ,! , =\! ): Bedelin, mbdel-i minhuntan
tamamen farkl olmasdr ve iki eittir:
a) Bedel-i idrb ( _! _ \! . ,):
' ', = .\ > '
Ekmek yedim (Ekmek ve et yiyen birisi byle deyince, sonra et yemi olduunu da ifade etmek
istemise, et kelimesini de ilave eder:
' ', = .\ > ' ! => \
Ekmek, et yedim. Bu eit bedelde, et kadar ekmek kelimesi de kastedilmi olur. Birinci
zikredilen ekmeke metb, ikinci zikredilen ete tbi denir)
b) Bedel-i galat ve nisyn ( \ \! . , ! ,= .\! = ): Metb yanllkla sylenmi olur, tabi hemen
onun yerine konur.
Bir kpein, atn demek istedim yanndan getim / ,\ > , .' = _ _
Zeydin eeini grdm / ' .', .', ' _! = >


_! _= \ ! ) _! _= \! g! . l - . =! \ = ( ) 10 ( - III
rb: Amil sebebiyle murabn sonunun deimesi
Murab: Skunu ve harekesi amille olan
Mebn: Skunu ve harekesi amille olmayan, devaml ayn minval zere olan

\ ! > _ : - ) 3 (
1 ( \ ! - =
Aklama: Ref alametleri unlardr:
a) Damme:
ocuk geldi / .' = . \ \!

b) Msennda elif
ki ocuk geldiler / _' . \ \ ' ! s!
c) Erkek oulunda ve be isimde vv
ocuklar geldiler Baban geldi / ` .' \' '\ ' ! s! - .' = = , l
d) Be fiilde ( _ ` = , - _ ` = . - _ \ = , - _ \ = . - _, \ = . ) nun
ki ocuk geldiler / _' . \ \ ' ! ., ,
2 ( \ ! - >.
Aklama: Nasb alametleri unlardr:
a) Fetha
ocuu grdm / .', ' . \ \!
b) Msennda ve erkek oulunda ye
I


23_Avamil_Aklamal
ki ocuu grdm retmenleri grdm / .', ' , . \ \! .', ' , = \ =\!
c) Dii oulunda kesre
Bayan retmenleri grdm / .', ' =! = \ =\!
d) Be fiilde nunun hazfi
ki ocuk asla gelmeyecekler / '_ \ _' . \ \ ' ! , .\ ,
e) Be isimde elif
Baban grdm / .', ' =! , l
3 ( \ ! i _= :
Aklama: Cer alametleri unlardr:
a) Kesre
Adama selam verdim / _ \ = .'= \ = _\!

b) Gayr-i munsarifte fetha
Mescitleri ziyaret ettim / .'` . ! = =\!
c) Msennda, erkek oulunda ve be isimde ye
\ = _ \ = .'= , \ _ - _ \ = .'= \ = , = \ =\! - _ \ = .'= \ = =, , l
ki adama selam verdim retmenlere selam verdim Babana selam verdim
==========================================================
Aklama: Cezm alametleri unlardr:
a) Sukn
O bilmedi / ', \ , \ ,
b) Son harfi illetli muzride illet harfinin hazfi
O grmedi / ', \ _ , ) -\=' _ , (
c) Be fiilde nunun hazfi
Onlar bilmediler / ', \ ! = \ ,
\ ! > _ = ) 4 (
1 (
- Erkek oulunda ve be isimde vv, ref alametidir:
ocuklar geldiler Baban geldi / ` .' \' '\ ' ! s! - .' = = , l
2 (
a) Msennda ve erkek oulunda ye, nasb alametidir:
ki ocuu grdm retmenleri grdm / .', ' , . \ \! .', ' , = \ =\!
b) Msennda, erkek oulunda ve be isimde ye, cer alametidir:
_ \ = .'= \ = , \ _ - _ \ = .'= \ = , = \ =\! - _ \ = .'= \ = =, , l
ki adama selam verdim retmenlere selam verdim Babana selam verdim
3 ( !
a) Msennda elif, ref alametidir:
ki ocuk geldiler / _' . \ \ ' ! s!
b) Be isimde elif, nasb alametidir:
II


24_Avamil_Aklamal
Baban grdm / .', ' =! , l
4 (
- Be fiilde nun, ref alametidir:
ki ocuk geldiler / _' . \ \ ' ! ., ,
\ ! > _ = ) 3 (
Sen vurmadn / ', \ _ _ . 1 ( -:_>\! =_>
O savaa gitmedi / ', \ _ , 2 ( _ >Y! =_> [ =_>\!
O ikisi vurmadlar - Onlar vurmadlar / ', \ ! , _ , ', \ ! , _ , 3 ( .\! =_>
III


\ ! _ >\ = - IV


> =\! _ = > , _! _= \ ! ) 4 (
Mahallen irap mebnilerde, takdiren irap ise muraplarda olur
, \! > _ : - ! =\ > - . ,! \! = _ _! ) ,=,', ` _.== (
Tm irab: Harekenin kelimenin sonunda tam olarak gzkmesidir:
Zeyd geldi / .' = ., _
Nks irab: Harekenin kelimenin sonunda ya hi ya da tam olarak gzkmemesidir:
Kad geldi / .' = \! _ ! s
Ahmet geldi / .' = ` . ='= '
( = _ . = . _ = ,= ! 1
Resul bize geldi / -` =` =\' , ` -` = ' . .' = = _\! ) \` =\' -', \ = ' ` , (
Resul tasdik ettik / - =. \' , ` -` ,'= . ' .` . = = _\! ) \` =\' -', \ = ' ` , (
Resule iman ettik / '= >\' , ` ` = ' . =' = _\! , ) `` =\' -', \ = ` , (
( \! _ = : =\! _= = _ . = 2
Gkten kitaplar nazil oldu / -` =` =\' , ` -` = =` =\' _ = . ' . _ . :
Biz kitaplar tasdik ettik / - =. \' , ` -` ,'= . ' .` . = \! _ . :
Biz kitaplara iman ettik / '= >\' , ` ` = ' . =' \! , _ .:
( _! _= \ ! - \! _ = > , 3
_ = \ .' = ., _
Zeyd geldi (Zeydn kelimesinde failin harekesi olan damme tam olarak grnyor)
_, .s . ' . ' _ ! \!
I


25_Avamil_Aklamal
Ben asiyim/gnahkarm (el-s: Failin harekesi olan damme, yazda grnmedii iin/el-
siyyu demek zor olduu iin takdiren merfudur)
_ \ > = ' .\ > . \ = _ \ = ! _, >\! _ .\ , ! = v - .
(Mebn olanlarda mahall irap oluyor)
Hayr ancak onun yznden gelen (Allaha) tevekkl ettik
Bu adam geldi (Hz: Mebni, fil takdiren merfu; er-Racl: Sfat/Bedel) .' = ! . = ` =` \'
( , \! > _ : - ! =\ > - . ! _ \! = _ _! ) ` _.== ,=]!, ( 4
( _, = = _ . = a
Bize Ahmet (as) geldi ` -` = -` =` =\' , ' . .' = ! . => ) \` =\' -', \ = ` ,' (
Biz Ahmeti (as) tasdik ettik / - =. \' , ` -` ,'= . ' .` . = ! . => ) \` =\' -', \ = ' ` , (
Biz Ahmete (as) inandk / - =. \' , ` ` = ' ' . = , ! . => ) -', \ = \` =\' ' ` , (
( _= \! , \! =\! = . = b
Bize mucizeler geldi / -` =` =\' , ` -` = ' . .' = =! _ =
Biz mucizeleri tasdik ettik / '= >\' , ` -` ,'= . ' .` . = =! _ =
Biz mucizelere inandk / '= >\' , ` ` = ' ' . = =! _ = ,
, \! > _ = ! =\ > - . ,! \! = _ _! ) ,=,', ` _.== (
( -.=\! s!==v! ) -==>\! s!==v! ( =\! . \ - ,\:.=\! s!, _,= _ -!=\! 1
Bize Eblksm (Muhamed aleyhisselam) geldi ` -` = ' \' , = ' ' . . ! , =! s\! , ) \` =\' -', \ = ` ,' (
Biz Eblksm tasdik ettik / \ '\' , ` -` ,'= . ' .` . = , =! s\! ! , ! ) \` =\' -', \ = ` ,' (
Biz Eblksma inandk / .' ,\' , ` ` = ' ' . = \ , s\! _ , ! , = ) \` =\' -', \ = ` ,' (
Aklama: Bazlar, Araplarn onu kullandnn kendilerin ulamadn syleyerek ` . =
kelimesini drp sayy bee indirmilerdir.
, ' - _ ' - , = _ = .
Baba karde - kayn peder - sylenmesi irkin olandan kinaye (kadn veya erkein avret yeri)
- az - sahip
' ` ` , ' ` = ' =` = = ` . = ` . ) ' = (
\ ' _ . _ \ '
2 ( , \! > _ = ! =\ > - . ! _ \! = _ _! ) ,=,', ` _.== (
( _= , \! =\! _ : . =\! a
Bize peygamberler geldi / ' \' , ` -` = ' . .' = \ =_ =\! ) ` , `` =\' ` , ,', \ = (
Biz peygamberleri tasdik ettik / .' ,\' , ` -` ,'= . ' .` . = , \ =_ =\! ) \` =\' ` , ,', \ = ` ,' (
Biz peygamberlere iman ettik / .' ,\' , ` ` = ' ' . = , \ =_ =\!! , ) ` , `` =\' ` , ,', \ = (
( .. ! - , .. . > : ! b
\ '\' , ` -` = ' . .' = \! ! .. \ > : , = - .` =\' ` ,' . >\' _ ' '
II


26_Avamil_Aklamal
Bize iki(si) beraber geldi (yani Kitap ve Snnet)
Biz ikisine beraber ittiba ettik / .' ,\' , ` -` ,'= . ' ' .'= , . , .. v! ! = ,, \ :
Biz ikisiyle beraber amel ettik / .' ,\' , ` ` = ' .\ = = v! , .. ! = , \ : ,
, \! > _ : - = _ \! > _ = . ,! \! = _ _! ) _'==\' =\', ` _.== (
( g, > =_ > _ >! ) _,= _ >\, ., ,\ .\! g_!=\! ( 1
stiyoruz/Seviyoruz / -` =` =\' , ` -` = _ > .
efaat olunmaklmz / - =. \' , ` -` ,'= . ' '_ _ = .
(Ondan) mahrum olmamamz / ='\' . = , ` -` =' = ', \ , _> .
( - \ = = _ > _ >! ) -\= =_> = _,= _ >\, ., ,\ .\! g_!=\! ( 2
Allah Tealaya dua ediyoruz / -` =` =\' , ` -` = =. . _ \' = . - \\'
Bizi affetmesini / - =. \' , ` -` ,'= . ' '_ ! . ,
Bizi atee (cehenneme) atmamasn / ='\' . = , ` -` =' = ', \ ! . =_ , _ ' .\'
III
, \! > _ = _! _= \! _ ! . =_ >\! _ = ) . _,= _,= _ >\, ., ,\ .\! g_!=\! ( ) ` _.==
=\', (
Veliler ve alimler kyamet gn efaat ederler / _ .\' , ` -` = s! , \ \\ ! s! = \ \! _' = = , - =' , \' ,' ,
Bize efaat etmelerini mit ediyoruz / _ .\' . = , ` -` ,'= . '_ ' ` =' . ! = , ' . \
Bizden yz evirmemelerini (mit ediyoruz) / _ .\' . = , ` -` =' = ', \ ! _ , ' . =
IV


oul / _=\! kil / _ ..=\! Tekil / ._=\!


' =\' _ = ` ` =\' , ' =\' _ = ` ` =\' , ' =\' _ = - > =\' , 3. ahs erkek / _ :.=\! _.!\!
_.,= ` ` =\' , ' =\' _ = ' =\' _ = - > =\' , 3. ahs kadn / = .=\! -,.!\!
' =\' _ = ` ` =\' , ' =\' _ = ` ` =\' , ' =\' _ = - > =\' , 2. ahs erkek / _ :.=\! _=!>=\!
_.,= ' =\' _ = ` ` =\' , \' _ = ` ` =\' , ' = 2. ahs kadn / = .=\! -,=!>=\!
' =\' _ = - > =\' ,
-

' =\' _ = - > =\' ,
1. ahs (ortak = erkek -
kadn) / , \:.=\! ) =_.==\! -
_:.=\! - =.=\! (



27_Avamil_Aklamal