Guía de Aves de Galicia

gua das aves
Jess Domnguez Conde Marcos Otero Filgueiras Mara Vidal Malde
COMPLEXO DUNAR DE CORRUBEDO E LAGOAS DE CARREGAL E VIXN
PARQUE NATURAL
XUNTA DE GALICIA
Edita Edita:: Textos Textos::
Xunta de Galicia Consellera de Medio Ambiente e Desenvolvemento Sostible Direccin Xeral de Conservacin da Natureza Jess Domnguez Conde, Marcos Otero Filgueiras y Mara Vidal Malde. Departamento de Bioloxa Animal, Facultade de Bioloxa, Universidade de Santiago de Compostela
Revisin lingstica Revisin lingstica:: Ana Marcos Nieto Fotografas Fotografas::

Jess Domnguez Conde, Pascal Dubois, Antonio Fernndez Marn, Marcos Otero y Mara Vidal Malde.
Impresin e xestin grfica Impresin e xestin grfica::

Alva grfica, sl
Depsito legal Depsito legal:: ISBN ISBN::
C 3.337-2006
desta edicin: Xunta de Galicia textos e fotografas:
Gua das aves
ndice
Pxina
Introducin Introducin ............................................................................................ Caractersticas xerais do parque natural Caractersticas xerais do parque natural ..................................... Fontes de informacin Fontes de informacin ....................................................................... A avifauna do parque natural en cifras A avifauna do parque natural en cifras ....................................... Especies Especies ................................................................................................... Mobella grande Mobella grande Gavia immer ................................................... Mergulln pequeno Mergulln pequeno Tachybaptus ruficollis ......................... Corvo mario real Corvo mario real Phalacrocorax carbo ................................ Corvo mario cristado Corvo mario cristado Phalacrocorax aristotelis ................ Garza pequena Garza pequena Ixobrychus minutus ....................................... Garzota comn Garzota comn Egretta garzetta ............................................. Garza real Garza real Ardea cinerea ............................................................ Pato cincento Pato cincento Anas strepera ..................................................... Cerceta real Cerceta real Anas crecca ............................................................ Lavanco real Lavanco real Anas platyrhynchos ............................................ Pato cullerete Pato cullerete Anas clypeata .................................................... Pato chupn Pato chupn Aythya ferina ....................................................... Azor comn Azor comn Accipiter gentilis .................................................. Gabin comn Gabin comn Accipiter nisus ................................................. Miato comn Miato comn Buteo buteo ...................................................... Lagarteiro peneireiro Lagarteiro peneireiro Falco tinnunculus ............................... Esmerilln comn Esmerilln comn Falco columbarius .................................... Falcn pequeno Falcn pequeno Falco subbuteo .............................................. Perdiz rubia Perdiz rubia Alectoris rufa ......................................................... Faisn comn Faisn comn Phasianus colchicus ......................................... Rascn de auga Rascn de auga Rallus aquaticus ........................................... Galia de ro Galia de ro Gallinula chloropus ........................................... Galiola negra comn Galiola negra comn Fulica atra ........................................... Gabita euroasitica Gabita euroasitica Haematopus ostralegus ...................... Pernileiro comn Pernileiro comn Burhinus oedicnemus ............................... Pllara real Pllara real Charadrius hiaticula ............................................... Pllara papuda Pllara papuda Charadrius alexandrinus ............................... Pllara dourada europea Pllara dourada europea Pluvialis apricaria .......................... Pllara cincenta Pllara cincenta Pluvialis squatarola ....................................... Pilro bulebule Pilro bulebule Calidris alba .......................................................
7 8 11 13 15 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 29 30 30 31 31 32 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42
3
Parque Natural do complexo dunar de Corrubedo e lagoas de Carregal e Vixn
Pilro curlibico Pilro curlibico Calidris alpina .................................................... Becacina cabra Becacina cabra Gallinago gallinago ....................................... Mazarico rabipinto Mazarico rabipinto Limosa lapponica ................................... Mazarico chiador Mazarico chiador Numenius phaeopus ................................. Mazarico curl Mazarico curl Numenius arquata ........................................... Bilurico comn Bilurico comn Tringa totanus ................................................. Bilurico pativerde Bilurico pativerde Tringa nebularia ........................................ Bilurico bailn Bilurico bailn Actitis hypoleucos ........................................... Pllara riscada Pllara riscada Arenaria interpres ............................................ Gaivota chorona comn Gaivota chorona comn Larus ridibundus ........................... Gaivota escura Gaivota escura Larus fuscus ...................................................... Gaivota patiamarela Gaivota patiamarela Larus michaellis ................................... Gaivotn atlntico Gaivotn atlntico Larus marinus ........................................... Carrn cristado Carrn cristado Sterna sandvicensis ....................................... Arao romeiro Arao romeiro Alca torda ............................................................. Pomba torcaz Pomba torcaz Columba palumbus .......................................... Rula turca Rula turca Streptopelia decaocto ............................................ Rula comn Rula comn Streptopelia turtur ............................................... Cuco comn Cuco comn Cuculus canorus .................................................. Curuxa comn Curuxa comn Tyto alba ............................................................ Moucho das orellas Moucho das orellas Otus scops ............................................... Moucho comn Moucho comn Athene noctua ............................................... Avenoiteira cincenta Avenoiteira cincenta Caprimulgus europaeus .................... Vencello comn Vencello comn Apus apus ....................................................... Martio peixeiro Martio peixeiro Alcedo atthis ................................................. Bubela comn Bubela comn Upupa epops .................................................... Peto verdeal Peto verdeal Picus viridis ............................................................ Peto real Peto real Dendrocopos major ................................................... Cotova pequena Cotova pequena Lullula arborea ............................................ Laverca comn Laverca comn Alauda arvensis ............................................... Andoria comn Andoria comn Hirundo rustica ............................................ Pica das rbores Pica das rbores Anthus trivialis ............................................. Lavandeira verdeal Lavandeira verdeal Motacilla flava ......................................... Lavandeira branca Lavandeira branca Motacilla alba ........................................... Carrizo comn Carrizo comn Troglodytes troglodytes ................................ Azulenta comn Azulenta comn Prunella modularis ...................................... Paporrubio comn Paporrubio comn Erithacus rubecula .................................. Rabirrubio tizn Rabirrubio tizn Phoenicurus ochruros ................................. Chasco comn Chasco comn Saxicola torquata ............................................ Pedreiro cincento Pedreiro cincento Oenanthe oenanthe .................................. Merlo comn Merlo comn Turdus merula ..................................................... Tordo comn Tordo comn Turdus philomelos .............................................
4
43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 58 59 59 60 60 61 61 62 62 63 63 64 64 65 65 66 66 67 67 68 68 69 69 70 70 71
Gua das aves
Tordo charlo Tordo charlo Turdus viscivorus ................................................. Reiseor da auga Reiseor da auga Cettia cetti ................................................... Picaxuncos comn Picaxuncos comn Cisticola juncidis ...................................... Fulepa dos carrizos Fulepa dos carrizos Acrocephalus scirpaceus ...................... Fulepa grande Fulepa grande Acrocephalus arundinaceus ......................... Fulepa amarela Fulepa amarela Hippolais polyglotta ..................................... Papuxa montesa Papuxa montesa Sylvia undata ................................................ Papuxa cabecinegra Papuxa cabecinegra Sylvia melanocephala ......................... Papuxa comn Papuxa comn Sylvia communis ............................................. Papuxa das amoras Papuxa das amoras Sylvia atricapilla ..................................... Picafollas ibrico Picafollas ibrico Phylloscopus ibericus ................................ Estrelia riscada Estrelia riscada Regulus ignicapillus ................................... Papamoscas negro Papamoscas negro Ficedula hypoleuca ................................. Ferreirio subelio Ferreirio subelio Aegithalos caudatus .............................. Ferreirio cristado Ferreirio cristado Parus cristatus ........................................... Ferreirio comn Ferreirio comn Parus ater ...................................................... Ferreiro bacachs Ferreiro bacachs Parus caeruleus ........................................... Ferreiro abelleiro Ferreiro abelleiro Parus major .................................................. Gabeador comn Gabeador comn Certhia brachydactyla .............................. Pega marza Pega marza Garrulus glandarius ............................................. Pega rabilonga Pega rabilonga Pica pica ............................................................ Corvo viaraz Corvo viaraz Corvus corone ....................................................... Estornio negro Estornio negro Sturnus unicolor ............................................ Pardal comn Pardal comn Passer domesticus ............................................ Pardal orelleiro Pardal orelleiro Passer montanus ............................................ Pardal chiador Pardal chiador Petronia petronia ............................................ Bico de coral comn Bico de coral comn Estrilda astrild ...................................... Pimpn comn Pimpn comn Fringilla coelebs ............................................... Xirn comn Xirn comn Serinus serinus ...................................................... Verderolo comn Verderolo comn Carduelis chloris ......................................... Xlgaro comn Xlgaro comn Carduelis carduelis ......................................... Liaceiro comn Liaceiro comn Carduelis cannabina ................................... Paporrubio real Paporrubio real Pyrrhula pyrrhula ........................................... Escribente liaceiro Escribente liaceiro Emberiza cirlus ....................................... Escribente das canaveiras Escribente das canaveiras Emberiza schoeniclus .............. Outras aves do parque natural Outras aves do parque natural ....................................................... Bibliografa Bibliografa ............................................................................................ Crditos fotografas Crditos fotografas ............................................................................
71 72 72 73 73 74 74 75 75 76 76 77 77 78 78 79 79 80 80 81 81 82 82 83 83 84 84 85 85 86 86 87 87 88 88 89 92 94
5
Gua das aves
Introducin
Desde a sa declaracin en 1992, o Parque Natural do complexo dunar de Corrubedo e lagoas de Carregal e Vixn constituu un referente no contexto da rede de espazos protexidos de Galicia. Ademais de como parque natural, os seus valores xeolxicos e biolxicos levaron declaracin deste espazo como braal Ramsar, como Zona de especial proteccin para as aves (ZEPA), ademais de estar includo na Rede Natura 2000. Xunto a esta realidade biolxica, o parque natural presenta un uso humano moi intenso, especialmente en meses primaverais e estivais, uso relacionado co turismo de praia mais tamn co coecemento e goce dos seus valores biolxicos. Tanto o propio decreto de declaracin do parque natural como as directivas comunitarias Aves (79/409/CEE) e Hbitats (92/43/CEE) e a convencin Ramsar, expoen a necesidade dun uso sostible do territorio, entendido como aquel que permita a concorrencia de actividades humanas coa pervivencia de poboacins saudables das sas especies de flora e fauna. A aplicacin destas directivas comunitarias esixe ademais un coecemento rigoroso da distribucin, abundancia e tendencias poboacionais das especies que habitan estes territorios. O libro que aqu se presenta constite unha achega ao coecemento dun dos grupos de vertebrados do parque natural, as aves, agardando sexa de utilidade en orde a facilitar a todos os visitantes unha mellor percepcin e goce dos seus valores biolxicos.
Caractersticas xerais do parque natural

Delimitacin espacial e figuras de proteccin Delimitacin espacial e figuras de proteccin
O Parque Natural do complexo dunar de Corrubedo e lagoas de Carregal e Vixn est situado no concello de Ribeira, ocupando unha superficie de 996,25 ha. Neste espazo natural concorren as seguintes figuras de proteccin: Parque Natural do complexo dunar de Corrubedo e lagoa de - Parque Natural do complexo dunar de Corrubedo e lagoa de Carrega e V xn Carregall e Viixn.. Decreto 139/1992, do 5 de xuo, polo que se declara parque natural este espazo. Braal de importancia internacional-Ramsar - Braal de importancia internacional-Ramsar.. Dentro do Convenio sobre braais de importancia internacional, especialmente como hbitat para as aves acuticas. Este espazo incluuse neste Convenio o 26 de marzo de 1993. Z o na de e s pe c i a l p r o t e cc i n p a r a a s a v e s - ZE P A - Zona de especial proteccin para as aves-ZEPA.. Directiva 79/409/CEE, do 2 de abril, relativa conservacin das aves silvestres. Lugar de importancia comunitaria-LIC Complexo hmido de - Lugar de importancia comunitaria-LIC Complexo hmido de Corrubedo dentro da Rede Natura 2000 Corrubedo dentro da Rede Natura 2000.. Directiva 92/43/CEE, do 21 de maio, relativa conservacin dos hbitats naturais e da fauna e flora silvestres. Braal protexido - Braal protexido.. Decreto 110/2004, do 27 de maio, que regula os braais protexidos. Z o n a d e e s p ec i a l p r o t e c c i n d o s v a l or e s n a t u r a i s - Zona de especial proteccin dos valores naturais.. Decreto 72/2004, do 2 de abril, polo que se declaran determinados espazos naturais.
Aspectos climticos Aspectos climticos

O clima do parque natural de tipo ocenico hmido (con tendencia atlntica), cunha precipitacin media anual en torno a 1.200 mm. A temperatura media anual oscila entre 18,5 C en vern e 9,5 C en inverno. Os ventos dominantes son de SSO en inverno e de N ou NL en vern[25].
Gua das aves
Xeomorfoloxa Xeomorfoloxa
O parque natural est conformado por un complexo praia barreiralagoon, cunha praia de 5 km de lonxitude dividida en dous tramos (1,5 + 3,5 km) separados pola desembocadura da marisma do Carregal. O tramo norte constite a praia da Ladeira, mentres que ao sur da desembocadura do Carregal recocense as praias do Vilar e Outeiro. No extremo sur da praia de Outeiro localzase a lagoa de Vixn (Figura 1). A accin dos ventos dominantes deu lugar formacin dunha duna mbil, de mis de 1 km de lonxitude, 200-250 m de anchura e 16 m de altura, cunha fronte de avance en direccin NL. Esta duna mbil encntrase ao norte da marisma do Carregal. A marisma do Carregal de natureza mareal, con extensin mxima en preamar de ao redor de 90 ha, mentres que a lagoa de Vixn, de aproximadamente 15 ha, de carcter dulceacucola, anda que con ocasin de fortes temporais pode comunicar co mar. Figura 1
Figura 2
Praia Duna fixa Duna mbil Bosques Vexetacin asociada a zonas hmidas Matogueira baixa Herbais e pasteiros Construcins humanas
Vexetacin Vexetacin
O sistema dunar, formado por dous cordns litorais de dunas, favoreceu a creacin dun espazo sedimentario interior composto por dunas estabilizadas (dunas grises), ambientes de marisma e das lagoas litorais (Figura 2). O sistema dunar incle bermas, na parte mis elevada da praia, dunas embrionarias, dunas mbiles e dunas grises con Iberis procumbens e Helichrysum picardii como especies mis caractersticas [1]. Nas depresins hmidas intradunares aparecen charcas permanentes e herbais. A marisma do Carregal est dominada por herbais salinos de Juncus maritimus, cunha zona de transicin entre esta marisma e o dominio continental conformada por un mosaico de hbitats hmidos non halfilos, composto por carrizais e herbais hmidos[1]. A lagoa de Vixn presenta masas de carrizo (Phragmites australis) as como zonas de pasteiro higrfilo. A orla mis externa do parque natural est parcialmente ocupada por bosque mixto heteroxneo de conferas (Pinus pinaster, P. radiata), caducifolios (Quercus robur) e Eucalyptus globulus, con algunhas zonas de prados e escasos campos de cultivos.
10
Gua das aves
Fontes de informacin
Para a elaboracin desta gua empregronse as seguintes fontes: 1) Atlas de aves nidificantes do parque natural, realizado na primavera de 2006 empregando como malla de referencia unha retcula de 500 x 500 m resultante de dividir a cuadrcula UTM de 1 x 1 km en 4 cuadrculas (Figura 3). O perodo hbil de toma de datos estendeuse entre o 15 de marzo e 15 de xullo. O traballo de campo foi efectuado por 3 persoas e consistiu no percorrido sistemtico da rea de estudo, situando as observacins na retcula de 500 x 500 m con axuda de GPS. Para a concrecin do estatus reprodutivo utilizronse as categoras de reproducin e cdigos propostas polo European Ornithological Atlas Committee (EOAC)[16]. Tendo en conta a mobilidade das aves e o tamao de malla empregada, mostrouse especial coidado en asignar correctamente o estatus de nidificacin a unha determinada cuadrcula. Para a deteccin de estrixiformes efecturonse escoitas nocturnas distribudas polo parque natural, acompaadas da emisin de reclamos das especies de probable aparicin na zona: curuxa comn, moucho de orellas, crabo comn e moucho comn. Estas prospeccins nocturnas empregronse tamn para a deteccin de avenoiteiras cincentas. Ademais da distribucin en poca de cra, obtvose informacin relativa a densidades primaverais a partir de 12 transectos efectuados en maio de 2006, deles 7 situados arbitrariamente en hbitats de dunas grises, 4 en bosque mixto de conferas, Eucalyptus globulus e caducifolios e 1 en hbitat de dunas grises parcialmente colonizado por Pinus pinaster. As zonas de bosque mixto nas que se realizou a mostraxe tiveron unha estrutura heteroxnea, intercalando zonas mis ou menos aclaradas con outras de cobertura arbrea continua. O nmero de transectos estivo limitado pola propia superficie de hbitat existente no parque natural, de tal xeito que 2 dos efectuados en medio boscoso frono en zonas limtrofes. Empregouse o transecto finlands, con lonxitude de 500 m, banda de 25 + 25 m e rexistro de contactos dentro e fra da banda principal. Cada transecto foi efectuado a p por un nico observador, nas 4 primeiras horas desde o amencer, en das sen choiva nin ventos fortes (< 10 km/h) e a velocidade aproximada de 1-2 km/h. 2) ) Mostraxes efectuadas en perodo postreprodutivo entre 1998 e 2006.
11
3) Bibliografa ornitolxica, especialmente Atlas de aves nidificantes de mbito nacional e galego[19,21], anuarios ornitolxicos de mbito galego e observacins publicadas na pxina web da Sociedade Galega de Ornitoloxa (www.sgosgo.es). Para caracterizar as abundancias das aves acuticas invernantes no parque natural empregronse os censos de xaneiro do perodo 1991-2001, coordinados pola Xunta de Galicia, e os correspondentes a 2002-2005, realizados pola Sociedade Galega de Historia Natural.
Figura 3
Presenza s durante o periodo reprodutivo, aproximadamente desde marzo-abril a agosto-setembro
Presenza durante todo o ciclo anual
Presenza en pasos migratorios prenupcial e posnupcial
Presenza en meses outonais e invernais, aproximadamente desde setembro-outubro a febreiro-marzo
Categoras de cra
Categoras de cra
Confirmada Probable Posible
12
Gua das aves
A avifauna do parque natural en cifras

At a data rexistrronse no parque natural un total de 205 especies. Delas, 68 foron de nidificacin segura ou probable na primavera de 2006 (55 especies presentes todo o ano e 13 s en meses primaverais e estivais), 4 de nidificacin posible e 7 (4 sedentarias e 3 estivais) nidificaron nas proximidades do parque natural malia que nesta primavera de estudo non foron detectadas criando dentro dos seus lmites. Outras 78 especies foron de presenza habitual mais non existiron indicios de nidificacin, delas 54 clasificronse como invernantes e 24 como sedimentadas en pasos migratorios (pre e postnupcial). Por ltimo, 48 especies foron accidentais, con menos de 5 observacins coecidas no parque natural. Neste grupo inclense tanto especies europeas con reas de distribucin que non alcanzan habitualmente a costa occidental galega, como nerticas e doutras reas de distribucin extraeuropeas. Respecto aos requirimentos das especies observadas, 10 foron marias, 93 acuticas[27] e as restantes terrestres. Atendendo ao grao de dispersin espacial en perodo reprodutivo (nmero de cuadrculas UTM 500 x 500 m de hbitat apropiado para a cra onde foi detectada a especie) as 10 mis amplamente distribudas foron especies terrestres, algunhas ligadas a estratos de matagueira e outro grupo tpico de zonas de matagueira con presenza de estrato arbreo parcheado (Tboa 1). O nico non paseriforme neste grupo foi a rula comn, ligada ao medio forestal clareado e de ecotono co cordn dunar.
Nome casteln Nome casteln Tarabilla comn Tarabilla comn Mirlo comn Mirlo comn Chochn Chochn Verdern comn Verdern comn Buitrn Buitrn Verdecillo Verdecillo Trtola europea Trtola europea Curruca capirotada Curruca capirotada Escribano soteo Escribano soteo Carbonero garrapinos Carbonero garrapinos Nome galego Nome galego
Chasco comn Merlo comn Carrizo comn Verderolo comn Picaxuncos comn Xirn comn Rula comn Papuxa das amoras Escribente liaceiro Ferreirio comn
Nome cientfico Nome cientfico

Saxicola torquata Turdus merula Troglodytes troglodytes Carduelis chloris Cisticola juncidis Serinus serinus Streptopelia turtur Sylvia atricapilla Emberiza cirlus Parus ater
N N
39 38 38 37 35 34 32 32 32 30
% %
63,9 62,3 62,3 60,7 57,4 55,7 52,5 52,5 52,5 49,2
Tboa 1 Tboa 1.. Especies con maior distribucin no parque natural durante a temporada N de nidificacin de 2006. N, nmero de cuadrculas de cra segura, probable ou posi% ble. %, porcentaxe de cuadrculas de 500 x 500 m realizadas na mostraxe onde se atopou unha especie.
13
Tratamento especfico Tratamento especfico

Debido imposibilidade de tratar a totalidade de especies mencionadas at a data no parque natural, seleccionronse un total de 107, correspondentes s atopadas na primavera de 2006 que poden ser asignadas a algunha das 3 categoras de cra mis un grupo de especies comns en pasos migratorios e/ou invernada. Neste grupo incluronse fundamentalmente aves acuticas, dada a consideracin deste espazo como braal Ramsar e a importancia destas aves para a caracterizacin da ornitofauna local. As limitacins de espazo condicionaron un diferente tratamento das especies no texto, optndose por dar mis extensin s aves acuticas. Nestas resumronse aspectos relativos sa distribucin en Galicia, seleccin de hbitat e fenoloxa, tratando logo a distribucin e abundancia locais. O estatus legal de proteccin e grao de ameaza de cada especie CGEA resumiuse nun cadro que incle a seguinte informacin: CGEA E E, en perigo (Catlogo galego de especies ameazadas), categoras: de extincin (con asterisco refrese s poboacin nidificante en SAH V IE Galicia); SAH, sensible alteracin do seu hbitat; V, vulnerable; IE, CNEA CNEA (Catlogo nacional de especies ameazade interese especial. E IE das), categoras: E, en perigo de extincin; IE, de interese especial. LRE LRE (Libro vermello das aves de Espaa), categoras: CR, en perigo CR E E, en perigo; V, vulnerable; NT, case ameazada; LC, preocuV NT LC crtico; DD DD, datos insuficientes. pacin menor; Para todas as especies tratadas acompase un mapa no que se intentou reflectir o mis fielmente posible a distribucin local e fenoloxa xeral, utilizando para isto 4 categoras (Figura 3). Para as especies nidificantes incorporouse un segundo mapa, correspondente distribucin atopada na primavera de 2006, onde se empregaron as categoras de cra tradicionalmente recoecidas nos atlas de aves nidificantes[16]. As abundancias medias que se achegan para as poboacins de aves acuticas invernantes ou as especies nidificantes acompanse sempre do seu correspondente erro estndar. Os nomes galego e casteln das especies proceden respectivamente da Gua das aves de Galicia[22] e do Atlas das aves reproductoras de Espaa[19]. Os nomes castelns das aves non nidificantes son os oficialmente aceptados pola Sociedade Espaola de Ornitoloxa (SEO).
14
Especies
Gua das aves
Mobella grande Mobella grande, Colimbo grande, Gavia immer

Especie ictifaga invernante no litoral atlntico ibrico, cunha poboacin pouco coecida debido sa dispersin por toda a franxa costeira. En Galicia un invernante pouco comn, presente entre finais de novembro e finais de maio. De acordo cos censos de xaneiro dispoibles para Galicia, a poboacin media en xaneiro de 30-40 exemplares, se ben a metodoloxa deste censo non axeitada para unha cuantificacin CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE precisa dos seus efectivos. Con todo, IE IE VU VU a mobella mis frecuente en Galicia, ocupando augas costeiras de at 50 m de profundidade. No parque natural pdese observar ao longo de toda a fronte de praia, especialmente na zona do Vilar. Esta praia un punto tradicional do litoral galego para a observacin invernal desta e outras mobellas, como a mobella rtica e a mobella chica. A media de invernantes de 0,33 0,13 individuos (rango 0-1), mais hai observacins invernais nesta praia de at 12 exemplares (decembro de 2001). En paso prenupcial non infrecuente a observacin de aves con plumaxe nupcial.
17
Mergulln pequeno Mergulln pequeno, Zampulln comn, Tachybaptus ruficollis

Pequena ave mergulladora presente en diversos hbitats acuticos (lagoas, embalses, graveiras) con abundante vexetacin que lle sirva de acubillo para instalar o nio. En Galicia sedentario malia que con movementos dispersivos. Cra tanto en lagoas litorais e embalses da franxa costeira, como en lagoas, embalses e graveiras de interior. O perodo reprodutivo estndese desde a segunda quincena de marzo at finais de agosto, anda que se observaron CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE poladas en setembro, podendo realizar IE IE 2-3 postas por temporada de 4-6 ovos cun tempo de incubacin de 20-21 das. Durante o inverno tamn se pode observar en marismas e zonas internas das ras, cunha poboacin censada en braais galegos da orde de 300-400 exemplares. Debido aos seus requirimentos de hbitat a presenza deste mergulln no parque natural limtase lagoa de Vixn. Durante a primavera de 2006 confirmouse a cra, estimando a sa poboacin reprodutora en 2-4 parellas. A poboacin invernante ao longo dos ltimos anos foi de 9,6 3,72 exemplares (rango 0-46). Noutras localidades mostrouse sensible a invernos fros, manifestando movementos ligados a descensos acusados de temperaturas.
18
Gua das aves
Corvo mario real Corvo mario real, Cormorn grande, Phalacrocorax carbo
unha especie invernante procedente do norte de Europa, se ben nos ltimos anos constatouse a sa reproducin en embalses do interior de Espaa[18]. En Galicia non se coecen at a data intentos de reproducin deste corvo mario[18], sendo un invernante moi comn con presenza de escasos exemplares durante os meses primaverais e estivais. A poboacin media invernante en Galicia duns 4.000 exemplares, destacando CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE a ra de Arousa como localidade mis IE IE relevante. A entrada de efectivos postreprodutores prodcese a partir de agosto, comezando a migracin prenupcial desde finais de xaneiro. No parque natural unha ave acutica comn en outono e inverno, cunha poboacin media censada en xaneiro de 22,0 4,08 exemplares (rango 2-55). Os exemplares pescan preferentemente nas canles da marisma do Carregal e na lagoa de Vixn, anda que tamn se observan na franxa de mar fronte praia. Para repousar utilizan diferentes lugares onde se pousar, entre eles o illote rochoso situado fronte desembocadura do Carregal, onde tamn posan exemplares de corvo mario cristado.
19
Corvo mario cristado Corvo mario cristado, Cormorn moudo,

Phalacrocorax aristotelis
En Espaa cra ao longo de toda a cornixa cantbrica, na fachada atlntica galega, nas illas Baleares e nas costas catal e levantina. En Galicia unha especie reprodutora comn, cunha poboacin de ao redor de 2.500 parellas, albergando o Parque Nacional das Illas Atlnticas entorno ao 80% da poboacin espaola. Presenta unha cra moi temper, comezando as postas a mediados de xaneiro.
CGEA CGEA VU VU
CNEA CNEA IE IE
LRE LRE EN EN
Dentro dos lmites do parque natural non unha especie reprodutora, mais a proximidade de diferentes ncleos de cra fai posible a sa observacin en calquera poca do ano. Explota as augas do litoral utilizando os illotes granticos e as puntas rochosas da praia como lugares onde se pousar. En perodo invernal frecuente que comparta estes emprazamentos co corvo mario real. As cifras de invernada arrebolan unha media de 19,7 7,5 aves (rango 0-86).
20
Gua das aves
Garza pequena Garza pequena, Avetorillo comn, Ixobrychus minutus

o menor dos ardeidos ibricos, moi vinculado vexetacin palustre de masas de auga someras onde se alimenta de pequenos peixes, anfibios e invertebrados. Ten actividade crepuscular, aln de que s veces se deixa ver polo da. estival, chegando da frica transahariana a partir de abril e permanecendo at agosto-setembro. En Galicia unha ave pouco comn, con escasas localidades de nidificacin confirmada. Cra a partir de mediados CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE de maio, instalando o seu nio en VU VU IE IE zonas de denso carrizal. No parque natural a sa distribucin vese restrinxida lagoa de Vixn, sendo de presenza regular nos ltimos anos. Na primavera de 2006 observouse unha parella cun territorio establecido no cinto de carrizal do bordo NO, mais o seu carcter esquivo imposibilitou a confirmacin de cra. As observacins desta especie adoitan ser fugaces, normalmente en voo de desprazamento dunha zona a outra do cinto de macrfitos, ou ben posada na base dos carrizos adxacentes superficie da auga. O observatorio ornitolxico instalado na beira da lagoa constite un bo emprazamento para a deteccin desta especie.
21
Garzota comn Garzota comn, Garceta comn, Egretta garzetta

Garza migratoria e dispersiva, con distribucin europea circunscrita conca mediterrnea. Trtase dunha especie asociada a zonas hmidas, con preferencia por lagoas pouco profundas, ros de curso lntico, arrozais, ras e marismas. Cra de xeito colonial sobre rbores, carrizais e vexetacin prximos auga. A poboacin reprodutora espaola divdese en das reas, por un lado a oriental, que abrangue a costa mediterrnea e a conca do Ebro at o Cantbrico, e por CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE outro lado a occidental, que se estende IE IE por braais da costa suratlntica e concas hidrogrficas do oeste peninsular. En Galicia invernante comn, cunha poboacin superior a 1.000 exemplares localizada preferentemente nas zonas internas das ras. O groso das aves chega a partir de setembro, permanecendo at marzo. As observacins tempers dbense a movementos dispersivos de exemplares xuvens. No parque natural de invernada regular mais escasa, sendo a media de aves en xaneiro de 1,66 0,57 (rango 0-7). Pdese observar tanto na marisma e desembocadura do Carregal como na lagoa de Vixn, anda que non infrecuente a presenza dalgn exemplar na fronte de praia, especialmente nas proximidades do illote rochoso situado na desembocadura do Carregal.
22
Gua das aves
Garza real Garza real, Garza real, Ardea cinerea

Ardeido amplamente distribudo en Europa, coas mellores poboacins localizadas na franxa temperada, desde as Illas Britnicas e Francia at Rusia e Ucrania. En Espaa existe unha poboacin reprodutora en aumento e clara expansin, da cal case a metade encntrase en dous enclaves: Doana e a albufeira de Valencia. En Galicia predominantemente invernante, malia que cunha pequena poboacin reprodutora. A cra foi moi escasa mais regu- CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE lar nos ltimos anos na comarca da IE IE Limia, e mis recente na ra de Noia. En Galicia a cifra de invernantes oscila entre 1.300-1.600 exemplares, localizados tanto en braais costeiros como de interior. Comezan a sa chegada a partir de agosto e permanecen at febreiro-marzo, anda que os temperns movementos dispersivos de xuvens fan posible a sa observacin en perodo estival. No parque natural pdese observar case todo o ano, sendo os meses de maio e xuo os de presenza mis improbable. Frecuenta a lagoa de Vixn e tamn a marisma do Carregal, buscando alimento nas sas canles. Pdese observar as mesmo na desembocadura do Carregal e na fronte de praia. A invernada media foi de 7,87 1,32 individuos (rango 0-16).
23
Pato cincento Pato cincento, nade friso, Anas strepera

Antido con distribucin na franxa temperada de Eurasia e Norteamrica. Espaa conta cunha poboacin reprodutora moi dispersa, cos principais ncleos localizados nas marismas do Guadalquivir, delta do Ebro e Tablas de Daimiel. En Galicia unha especie con cra regular mais escasa e moi localizada, sendo a lagoa de Valdovio a principal localidade de nidificacin. En perodo reprodutivo ocupa masas de auga someras con certo grao de eutroCGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE fizacin que presenten importantes VU VU IE IE parches e bordos de vexetacin emerxente. Cra mis tarde que outras antidas, comezando o proceso reprodutivo a finais de abril. Fra do perodo de cra tende a concentrarse en zonas de augas tranquilas e protexidas de grandes braais, podendo ser observado en lagoas, desembocaduras e embalses. A poboacin invernante en Galicia sitase no entorno de 200300 exemplares. Trtase dun antido con cra confirmada no parque natural e presente todo o ano, de tal xeito que nidificou, polo menos, en 2 dos ltimos 5 anos. Durante a estacin reprodutora de 2006 estimronse 1-2 parellas na lagoa de Vixn, zona onde se pode ver con regularidade. A cifra media de invernantes foi de 12,66 2,58 exemplares (rango 0-31), localizada principalmente en Vixn. Mis raramente poden verse tamn exemplares na marisma do Carregal.
24
Gua das aves
Cerceta real Cerceta real, Cerceta comn, Anas crecca

Pequena antida con poboacins do norte de Europa en gran medida migratorias. Cra de forma moi localizada en localidades de Pontevedra, Asturias, Soria e La Rioja. Selecciona braais eutrofizados con boa cobertura vexetal, tanto naturais como de orixe artificial. En Galicia eminentemente invernante, anda que existe un pequeno ncleo reprodutivo, en aparente regresin, nas Gndaras de Budio (Porrio)[2]. Durante a invernada moi CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE comn, cunha cifra que oscila entre E* E* VU VU 4.000-6.000 aves. Frecuenta zonas intermareais, desembocaduras, marismas, lagoas e embalses. Os movementos migratorios comezan en xullo, ao finalizar a cra, cun pico de chegadas en outono. En anos fros o continxente de invernantes maior. As aves regresan as sas reas de cra europeas entre finais de febreiro e abril. No parque natural a sa presenza est fundamentalmente vinculada lagoa de Vixn, aln de que tamn podera aparecer no Carregal e, en moi raras ocasins, en augas costeiras fronte praia. Pdese observar desde xullo at abril, rarefacndose nos meses de maio e xuo, tpicos da temporada de cra. unha antida de invernada regular e comn, cunha cifra media de 80,13 15,90 exemplares (rango 3195). A mxima cifra de invernantes alcanzouse en xaneiro de 1997, posiblemente como consecuencia dunha onda de fro continental.
25
Lavanco real Lavanco real, nade azuln, Anas platyrhynchos

a antida mis comn e amplamente distribuda a nivel europeo. En Espaa distribese por todo o territorio peninsular, escaseando no surleste e en pramos interiores. Presenta unha grande capacidade de adaptacin s condicins ambientais, o que lle permite aproveitar diversas fontes de alimentacin. Prefire augas pouco profundas, ricas en vexetacin subacutica e rodeadas de zonas resgardadas para refuxiarse. A poboacin indxena CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE fundamentalmente sedentaria, producndose un incremento poboacional durante o inverno pola chegada de aves extraibricas. En Galicia a antida reprodutora mis comn, aparecendo en calquera tipo de braal, tanto costeiro como de interior. A poboacin invernante oscila entre 10.000-12.000 exemplares. No parque natural pdese ver todo o ano e unha especie nidificante. A poboacin reprodutora na primavera de 2006 estimouse nun mnimo de 12-16 parellas. A cra foi confirmada na lagoa de Vixn e probable na marisma do Carregal, as como nas charcas de Olveira e outros enclaves hmidos do interior do parque. Ao finalizar a cra habitual que as aves nidificantes na comarca se concentren para mudar na lagoa de Vixn. Non raro que ademais frecuenten as augas litorais fronte praia. A cifra media de invernantes foi de 63,9 10,54 exemplares (rango 12-121).
26
Gua das aves
Pato cullerete Pato cullerete, Cuchara comn, Anas clypeata

Antida migratoria con tendencia a ocupar braais de augas someras con abundante vexetacin acutica, tales como marismas, desembocaduras e lagoas. As principais poboacins nidificantes distribense polo centro, leste e norte de Europa, cos seus cuarteis de invernada localizados na conca mediterrnea, mar Negro e norte de frica. Espaa conta cunha pequena poboacin de cra irregular moi localizada e puntual. Presenta unha das migracins CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE mis tempers das antidas invernanNT NT tes, chegando os primeiros efectivos en setembro. O regreso s reas de cra comeza en febreiro e prolngase at marzo-abril, de maneira que a principios de maio todos os reprodutores estn nos seus cuarteis de cra. A poboacin invernante en Galicia sita no rango de 800-1.200 exemplares. No parque natural unha especie de invernada regular, localizada preferentemente na lagoa de Vixn, anda que de forma moi ocasional pode verse algn exemplar na marisma do Carregal. A cifra media de invernantes foi de 34,9 9,28 exemplares (rango 2-137).
27
Pato chupn Pato chupn, Porrn europeo, Aythya ferina

Antida mergulladora nidificante en Espaa, anda que cunha poboacin reducida. Esta poboacin nativa disprsase tras o perodo reprodutivo, malia que a maiora das aves presentes en inverno son aves de procedencia extraibrica. En Galicia non existen indicios de nidificacin e comprtase como tpico invernante, con exemplares presentes desde setembro e unha poboacin que oscila entre 700-1.000 individuos. CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE No parque natural unha antida de invernada regular anda que pouco numerosa, xa que a cifra media censada en xaneiro foi de 8,8 1,87 exemplares (rango 0-21). A sa presenza est restrinxida lagoa de Vixn, sendo moi improbable a sa observacin noutras zonas deste espazo natural.
28
Gua das aves
Azor comn Azor comn, Azor comn, Accipiter gentilis

Especie eminentemente forestal e sedentaria que ocupa bosques maduros, preferentemente de conferas. En Galicia est ben distribudo por todo o territorio e vinculado a todo tipo de masas arbreas, anda que parece menos abundante en eucaliptais. Na primavera de 2006 non se confirmou a cra no parque natural, mais a alta dispoibilidade de presas e a presenza de hbitats parchea- CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE dos propicios IE IE IE IE para cazar facilitaron a sa observacin. Pode verse cazando en espazos abertos en calquera poca do ano, sendo mis frecuente en perodo postreprodutivo pola presenza de xuvens. Son frecuentes os desplumadoiros na trasduna, cerca das zonas de repouso das aves acuticas.
Gabin comn Gabin comn, Gaviln comn, Accipiter nisus

Especie sedentaria, con paso e invernada de aves europeas. Tipicamente forestal e de difcil deteccin, mostrando preferencia por bosques de conferas de 15-40 anos intercalados con cultivos. Pdese observar en calquera mancha boscosa do parque natural, incluso en hbitats abertos, onde cazan as presas (frinxlidos, trdidos, pardais) que son a base da sa alimentacin. Durante a primavera de 2006 non se confirmou a sa CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE cra no interior do parque natural, IE IE IE IE VU VU detectndose como probable nun bosquete de pinos ao norte de Vixn e posible na masa forestal localizada ao NL da marisma do Carregal.
29
Miato comn Miato comn, Busardo ratonero, Buteo buteo
Falconiforme sedentaria que ocupa todo tipo de hbitats arborados, alcanzando o seu ptimo en zonas con CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE mosaico de bosques e prados. En IE IE IE IE Galicia posiblemente a rapaz dirna mis abundante, frecuentando todo tipo de medios forestais abertos e reas de cultivos con rbores. unha especie habitual no parque natural en calquera poca do ano. Na primavera de 2006 confirmouse a sa nidificacin na orla forestal, estimndose unha poboacin local reprodutora de 2-3 parellas. Os exemplares con territorio na zona sobrevoan habitualmente o cordn dunar en busca de presas.
Lagarteiro peneireiro Lagarteiro peneireiro, Cerncalo vulgar, Falco tinnunculus

Especie fundamentalmente sedentaria, con paso e invernada de aves extraibricas. Ocupa todo tipo de terreos abertos, xa sexan cultivos, pasteiros ou eiras. En Galicia est amplamente distribudo e ocupa moi diversos hbitats de nidificacin. No parque natural pdese observar ao longo de todo o ano. Frecuenta as zonas de cultivos, pasteiros e a trasduna de toda a praia. Na primavera de 2006, anda sendo moi frecuente a sa observacin non se confirCGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE mou a cra dentro deste espazo natural. IE IE IE IE Non obstante, observouse unha parella ligada a pieirais que estaban preto da lagoa de Vixn, a cal probablemente criou nun nio de crvido. As parellas asentadas na periferia do parque utilizan o cordn dunar como lugar habitual de caza.
30
Gua das aves
Esmerilln comn Esmerilln comn, Esmerejn, Falco columbarius

Falconiforme tipicamente invernante na pennsula Ibrica, con chegada dos primeiros efectivos en agosto e partida at mediados de abril. A invernada reprtese por toda Espaa, anda que preferentemente na meseta norte[6]. En Galicia comprtase como invernante escaso, tanto en zonas costeiras como en comarcas do interior. No parque natural un invernante habitual, CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE presente IE IE IE IE desde outubro a marzo. Caza pequenos paseriformes e limcolas no cordn dunar e tamn na fronte de praia.
Falcn pequeno Falcn pequeno, Alcotn europeo, Falco subbuteo

Pequeno falcn estival, migrador transahariano que chega a partir de abril permanecendo at setembro-outubro. En Galicia localzase mis a mido na vertente atlntica e escasea nas zonas de media e alta montaa da metade oriental, mostrando preferencia por reas abertas prximas a embalses e lagoas con arboredos prximos. No parque natural foi observado na primavera de 2006 no cinto de pieiro prximo marisma do Carregal e nas CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE inmediacins da lagoa de Vixn, sen IE IE IE IE NT NT poder confirmar a sa cra. Caza at ben entrado o anoitecer, depredando sobre grandes insectos alados (ortpteros, odonatos,) e ocasionalmente sobre morcegos, micromamferos terrestres e rptiles.
31
Perdiz rubia Perdiz rubia, Perdiz roja, Alectoris rufa

Localzase en diversos tipos de hbitat, seleccionando zonas de matagueira fragmentadas con abundantes pasteiros e comunidades arbustivas que lle proporcionen refuxio e unha abundante producin de sementes. En Galicia mis comn na metade oriental, rarefacndose en boa parte do interior das provincias de Pontevedra e A Corua. No parque natural unha especie moi rara, xa que na primavera de 2006 CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE s se detectou DD DD nunha ocasin na duna gris ao norte da marisma do Carregal. Con certeza non criou no parque nesta primavera. A sa presenza pdese considerar espordica, quizais ligada a exemplares procedentes de soltas realizadas na periferia do espazo natural.
Faisn comn Faisn comn, Faisn comn, Phasianus colchicus

Galincea orixinal da rexin do Cucaso, introducida en Europa con fins cinexticos. Trtase dunha especie sedentaria que presenta un ncleo reprodutor no parque natural, seguramente formado a partir de exemplares procedentes de soltas efectuadas nos terreos cinexticos limtrofes. Ao longo da primavera de 2006 confirmouse a sa cra en varias cuadrculas do norte do parque natural e tamn se observou un macho cantor na zona sur, cerca da CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE lagoa de Vixn. O hbitat ocupado caracterizouse pola presenza de amplos espazos abertos, con pasteiros salpicados de zonas arboradas. Cra de marzo a xuo, en zonas de vexetacin tupida como pasteiros altos, malezas ou sebes onde a femia fai unha pequena depresin.
32
Gua das aves
Rascn de auga Rascn de auga, Rascn europeo, Rallus aquaticus

Pequeno rlido sedentario cunha modesta entrada invernal de exemplares europeos. A sa distribucin est condicionada pola presenza de diferentes tipos de braais, mostrando querenza por zonas de vexetacin inundada como marismas, xunqueiras e beiras de ros e lagoas con carrizal. Trtase dunha especie moi tmida e cautelosa, o que dificulta a sa observacin, sendo mis fcil escoitar o seu caracterstico reclamo. En Galicia presenta unha distribu- CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE cin ligada a braais costeiros e algns do interior de Ourense e Lugo. No parque natural a sa presenza permanente e aparentemente restrinxida lagoa de Vixn. Escitase con frecuencia reclamando no carrizal, e cando o nivel da auga suficientemente baixa, posible velo alimentndose nas beiras lamacentas. Ao longo da primavera de 2006 confirmouse a sa cra, estimando o ncleo reprodutor en 4-6 parellas. En canto ao perodo invernal, a sa dificultade de deteccin fai que se infravaloren os efectivos poboacionais. A media dos censos invernais foi de 0,87 0,67 individuos (rango 0-10), pero a metodoloxa dos censos de xaneiro non axeitada para a sa cuantificacin.
33
Galia de ro Galia de ro, Gallineta comn, Gallinula chloropus

un rlido moi comn como reprodutor na pennsula Ibrica, sedentario e con invernantes do norte e centro de Europa. Aparece ligado a todo tipo de braais con augas estancadas ou lentas e unha axeitada cobertura vexetal, evitando ambientes salinos e oligotrficos. En Galicia comn en braais lticos e lnticos que presenten algunha vexetacin de macrfitos. No parque natural est presente todo CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE o ano, cunha distribucin circunscrita lagoa de Vixn. Na primavera de 2006 confirmouse a sa cra e estimou unha poboacin reprodutora en 5-7 parellas. A cifra media de invernantes foi de 2,4 0,84 exemplares (rango 0-10), anda que polo seu comportamento discreto semella moi probable que estes censos infraestimen o nmero real presente. De feito, existen observacins outonais nesta lagoa de at 50-60 exemplares.
34
Gua das aves
Galiola negra comn Galiola negra comn, Focha comn, Fulica atra
Na pennsula Ibrica un reprodutor comn. As aves nativas comprtanse como sedentarias, malia que con movementos dispersivos postxenerativos ou fugas por secas. Hai ademais unha importante invernada e paso de aves do norte e centro de Europa. Habita un amplo rango de tipos de braais, mostrando preferencia por aqueles que presentan augas abertas e tranquilas cun nivel regular e con boa cobertura de vexetacin emerxente, as como pre- CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE senza de vexetacin somerxida que constite a base da sa alimentacin. En Galicia de cra regular e dispersa, en xeral non moi abundante. A sa distribucin no parque natural restrnxese lagoa de Vixn, onde ao longo da primavera de 2006 se confirmou a sa cra e estimou a poboacin reprodutora en 3-5 parellas. A invernada nesta localidade arrebola unha media de 49,73 7,72 exemplares (rango 0-108), existindo un censo mximo de 121 individuos en decembro de 1995.
35
Gabita euroasitica Gabita euroasitica, Ostrero euroasitico,

Haematopus ostralegus
Limcola invernante comn no litoral galego, cunha pequena poboacin nidificante na pennsula Ibrica concentrada en illotes da costa de Lugo e Asturias e no delta do Ebro[17]. Localzase preferentemente en zonas de intermareal areoso, onde consume preferentemente moluscos bivalvos e poliquetos, anda que tamn existe unha poboacin importante en litoral rochoso non estuarino[11]. A poboacin invernante en braais costeiros galeCGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE gos oscila entre 1.300-1.500 exemplaVU*IE VU*IE IE IE NT NT res, destacando como localidade mis relevante a ra de Arousa. Nesta a dinmica estacional caracterzase por unha entrada de efectivos a partir de setembro-outubro, mximo invernal en xaneiro-febreiro e partida de invernantes entre finais de febreiro e marzo[7]. No parque natural unha limcola non reprodutora, presente sobre todo en outono e inverno, se ben algns inmaduros poden permanecer durante a primavera e incluso en meses estivais. A media de invernantes censados foi de 26,9 67,23 exemplares (rango 0-79). Atpase preferentemente na praia, includa a canle de desaugadoiro da marisma do Carregal, e tamn nas rochas do extremo sur do espazo natural. Tamn poden observarse exemplares buscando alimento non intermareal existente na marisma do Carregal, sobre todo na parte mis prxima conexin co mar.
36
Gua das aves
Pernileiro comn Pernileiro comn, Alcaravn comn, Burhinus oedicnemus

Limcola de actividade fundamentalmente crepuscular ligada a medios abertos, especialmente pramos e pasteiros. Amplamente distribuda polo interior de Espaa, a rea de cra en Galicia concntrase en zonas concretas do interior de Lugo e Ourense, cunha nica poboacin costeira situada no parque natural[5]. A poboacin galega foi estimada en 40 parellas[5], anda que existe un gran dficit de informacin, sendo posible a existen- CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE cia doutros ncleos de cra non desVU VU IE IE NT NT critos. Os pernileiros peninsulares parecen ser fundamentalmente sedentarios, mais en inverno chegan pennsula efectivos procedentes doutros pases europeos. A poboacin nidificante no parque natural extremadamente singular, pola sa persistencia interanual, illamento xeogrfico respecto a outros ncleos de cra e carcter nico na costa galega. Na primavera de 2006 esta poboacin foi de 5-7 parellas, localizadas na zona de dunas grises situada ao norte da marisma do Carregal e ao sur da sa canle de desaugadorio. A situacin dos seus nios no chan e o seu carcter retrado fainos vulnerables respecto ao trnsito humano e presenza de cnidos, dous factores que deben ser estritamente controlados para evitar perdas de ovos e/ou polos. En inverno poderan entrar neste espazo natural exemplares extraibricos, anda que se descoece o comportamento das aves locais tras o perodo de cra.
37
Pllara real Pllara real, Chorlitejo grande, Charadrius hiaticula

Limcola invernante na pennsula Ibrica, ligada fundamentalmente a braais costeiros malia que con presenza mis ou menos ocasional en zonas de interior. A poboacin media invernante en Galicia da orde de 500-600 exemplares, destacando como localidade principal a ra de Arousa. A dinmica estacional nesta ra caracterzase pola entrada de efectivos desde finais de xullo, con mximo anual en decembro e partida de invernantes entre CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE finais de febreiro e marzo[7]. O paso preIE IE IE IE nupcial de exemplares invernantes no sur peninsular e frica evidnciase en abril e maio[13], aln de que a cantidade de aves sedimentadas adoita ser baixa. No parque natural un invernante escaso, cunha media de 4,1 1,17 exemplares (rango 0-14). Estes localzanse fundamentalmente na desembocadura da marisma do Carregal, anda que en baixamar tamn poden buscar alimento no intermareal da praia. Normalmente aparece asociado a outras pequenas limcolas, sendo habitual a formacin de pequenos grupos mixtos con pllaras papudas e pilros curlibicos. Durante o outono e paso primaveral frecuente a observacin de efectivos sedimentados, xeralmente en escaso nmero, tanto na fronte de praia como na marisma do Carregal.
38
Gua das aves
Pllara papuda Pllara papuda, Chorlitejo patinegro, Charadrius alexandrinus

Limcola predominantemente costeira, anda que no centro e sur de Espaa e outras zonas europeas ocupa braais interiores. A poboacin nidificante espaola sitase preferentemente na costa mediterrnea e Andaluca, mentres que no litoral cntabro-atlntico do norte a poboacin exigua e atpase unicamente nun reducido nmero de praias de Galicia. Esta poboacin galega cifrouse en 60-70 parellas[15]. CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE Ao igual que outras limcolas de VU VU IE IE VU VU pequeno tamao, esta especie alimntase preferentemente de pequenos crustceos e poliquetos. A poboacin reprodutora neste espazo natural unha das mis importantes do contexto galego, cifrndose en 2006 en 12 parellas. Os nios, depresins simples na area, sitanse ao longo de toda a fronte da praia e tamn no cordn dunar, cunha tendencia sa concentracin na desembocadura da marisma do Carregal. O balizamento dos nios por parte do persoal do parque natural contribuu a evitar perdas asociadas s pisadas humanas, aumentando ademais a conciencia dos usuarios da praia acerca da necesidade de evitar molestias sobre adultos e polos que poidan derivar en destrucin de nios ou mortalidade xuvenil. Neste sentido, un factor de risco durante a reproducin e de fonte de perturbacins a presenza de cans na praia. Os datos dispoibles suxiren que a poboacin local adoita abandonar o parque natural en perodo invernal, regresando en febreiro para criar. Aln disto, en determinados anos algns exemplares poden permanecer en inverno (media do censo de xaneiro = 1,6 0,78 exemplares, rango 0-10).
39
Pllara dourada europea Pllara dourada europea, Chorlito dorado comn,

Pluvialis apricaria
Limcola invernante en Espaa, localizndose preferentemente en pasteiros hmidos interiores e tramos costeiros atlnticos. A poboacin invernante en Galicia mostra grandes fluctuacins interanuais, con entradas importantes con ocasin de ondas de fro continentais e baixas cifras en invernos mis temperados. Na costa presenta normalmente escasos efectivos, localizados principalmente en cordns dunares e prados. A poboacin inverCGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE nante na ra de Arousa est vinculada IE IE IE IE esencialmente aos cordns dunares da Lanzada e Corrubedo. A entrada de efectivos invernantes nesta ra ten lugar a partir de finais de agosto, con mximo invernal en xaneiro e partida de invernantes en febreiro[7]. A poboacin media invernante no parque natural foi de 128,1 33,9 exemplares (rango 0-366). Estas aves distribense polo cordn de dunas grises, zona onde buscan o seu alimento, anda que mis raramente tamn poden observarse no espazo intermareal do Carregal. O amplo rango existente nos censos de xaneiro mostra a gran variabilidade interanual na entrada de efectivos, sendo sobre todo importante con ocasin de ondas de fro continentais.
40
Gua das aves
Pllara cincenta Pllara cincenta, Chorlito gris, Pluvialis squatarola

Ao igual que a pllara dourada europea, esta unha limcola invernante na pennsula Ibrica, localizndose preferentemente os seus efectivos na costa atlntica[8]. A poboacin galega oscila entre 2.500 e 3.000 exemplares, destacando como localidade principal a ra de Arousa. As sas preferencias de hbitat cntranse en zonas de intermareal lamacento ou lamacento-areoso, onde busca os poliquetos e pequenos crustceos que constiten a sa dieta. CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE A dinmica estacional en Arousa caracIE IE IE IE terzase por unha entrada masiva de efectivos a partir de outubro, mximo invernal en xaneiro-febreiro e posterior descenso de efectivos at alcanzar un mnimo anual en xuo[7]. O paso prenupcial mostra un mximo tempern en febreiro e outro tardo na segunda metade de abril[13]. No parque natural localzase ao longo da fronte de praia e, preferentemente, na desembocadura da marisma do Carregal e intermareal interior. A poboacin media invernante foi de 14,3 3,53 exemplares (rango 0-54). A sedimentacin de migrantes primaverais na fronte de praia e intermareal do Carregal ten lugar sobre todo en maio, sendo frecuente daquela a observacin de exemplares en plumaxe nupcial.
41
Pilro bulebule Pilro bulebule, Correlimos tridctilo, Calidris alba

Limcola invernante na pennsula Ibrica, preferentemente en litoral areoso anda que tamn se encontra en substratos lamacento-areosos. Busca as sas presas, pequenos crustceos e poliquetos, na lia de marea, movndose rapidamente co fluxo e refluxo da auga. A poboacin galega en inverno escasa, da orde de 300-400 exemplares. Na ra de Arousa a entrada de efectivos postreprodutores ten lugar xa desde agosto, con pico de invernantes CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE en xaneiro e partida en febreiroIE IE IE IE marzo[7]. O paso migratorio prenupcial pode ser cuantitativamente moi importante en certos anos[23] e manifesta a sa mxima intensidade cara a mediados de maio[13]. A poboacin invernante no parque natural foi reducida, cunha media de 17,9 3,82 exemplares (rango 0-45). Estes exemplares obsrvanse alimentndose na lia de marea, mostrando preferencia pola praia da Ladeira. A migracin prenupcial evidente sobre todo cara a mediados de maio, presentando nese momento moitos individuos a librea nupcial. Do mesmo xeito que as outras limcolas presentes na fronte de praia, este pilro sensible s perturbacins ocasionadas pola presenza de cans neste ambiente.
42
Gua das aves
Pilro curlibico Pilro curlibico, Correlimos comn, Calidris alpina

unha das limcolas mis comns en inverno e non nidifica na pennsula Ibrica. Frecuenta principalmente braais costeiros, seleccionando substratos lamacento-areosos ou lamacentos, se ben tamn se encontra en praias abertas de area fina. A poboacin invernante en Galicia oscila ao redor de 10.000 exemplares, destacando como localidade principal a ra de Arousa. A dinmica estacional nesta ra caracterzase por unha escasa sedimentacin de CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE exemplares postreprodutores en agosIE IE IE IE to e setembro, entradas importantes de invernantes en outubro e, principalmente, novembro, mximo invernal en xaneiro e partida de invernantes durante marzo e principios de abril[7]. Existe unha sedimentacin non moi numerosa de migrantes prenupciais entre mediados de abril e mediados de maio[13], poca onde moitos exemplares presentan a plumaxe nupcial. No parque natural unha das limcolas mis numerosas en inverno, anda que as cantidades son sempre limitadas. A poboacin invernante foi de 28,9 7,08 individuos (rango 0-100) e atpase principalmente no intermareal da marisma do Carregal e desembocadura, ademais de que tamn poden observarse aves ao longo da fronte de praia. Esta distribucin semellante existente en meses primaverais ou outonais, perodos migratorios durante os cales este pilro adoita formar bandos mixtos con pilros bulebule e outras limcolas pequenas.
43
Becacina cabra Becacina cabra, Agachadiza comn, Gallinago gallinago

unha limcola fundamentalmente invernante en gran parte da pennsula Ibrica, anda que existe unha pequena poboacin nidificante localizada en braais continentais do centro de Espaa, norte de Portugal e Galicia[24]. Debido sa dispersin invernal e hbitos discretos, os censos tradicionais son inadecuados para obter estimas de abundancia, descoecndose o tamao da poboacin invernante en Galicia. En perodo CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE postreprodutivo esta especie atpase E* E* EN EN en pasteiros higrfilos, charcas, bordos de lagoas e marismas mareais. Na ra de Arousa a entrada de efectivos postreprodutores ten lugar a partir de finais de agosto, permanecendo os invernantes at marzo-abril[7]. No parque natural localzase principalmente na marisma do Carregal e bordos da lagoa de Vixn, malia que tamn poden levantarse exemplares nas charcas estacionais que se forman no cordn de dunas grises. Non unha limcola especialmente gregaria, polo que soen observarse exemplares illados ou, como moito, pequenas agregacins inferiores a 10 individuos.
44
Gua das aves
Mazarico rabipinto Mazarico rabipinto, Aguja colipinta, Limosa lapponica

unha limcola invernante na pennsula Ibrica, distribuda maioritariamente na vertente atlntica[8]. Atpase en braais costeiros, preferindo substratos lamacentos ou lamacento-areosos onde busca o alimento, constitudo por poliquetos e pequenos crustceos e moluscos. A poboacin invernante en Galicia oscila entre 600 e 900 exemplares, sendo de novo a ra de Arousa a principal localidade. Nesta ra a entrada de efectivos invernantes prodcese a partir CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE de setembro, cun mximo invernal en IE IE IE IE decembro-xaneiro e partida de efectivos en marzo[7]. A escasa importancia da sedimentacin prenupcial en Galicia[13] suxire que as aves europeas efectan voos sen escalas desde o litoral africano aos braais costeiros dos Pases Baixos[8]. No parque natural unha limcola de efectivos moi escasos, sendo a poboacin invernante de 1,47 0,65 exemplares (rango 0-8). Encntrase principalmente asociada ao intermareal da marisma do Carregal e a sa desembocadura. O paso migratorio primaveral moi pouco evidente, anda que adoita proporcionar a ocasin de observar exemplares con plumaxe nupcial.
45
Mazarico chiador Mazarico chiador, Zarapito trinador, Numenius phaeopus

esta unha limcola non nidificante na pennsula Ibrica e de invernada maioritaria en cuarteis africanos. En Galicia pode verse principalmente en pasos migratorios, anda que existe unha pequena poboacin invernante localizada en braais costeiros e que pode situarse ao redor de 100 exemplares. Durante a migracin sedimentan en hbitats variados, inclundo tanto substratos de intermareal como cordns dunares. A dinmica estacional CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE na ra de Arousa caracterzase por un IE IE IE IE paso postnupcial entre finais de xullo e outubro, moi escasos efectivos invernantes e paso prenupcial na segunda quincena de abril[7,13]. No parque natural atpase sobre todo durante a migracin prenupcial, meses de abril e maio, poca na que poden observarse exemplares buscando alimento no cordn dunar, fronte de praia e marisma do Carregal. En inverno pode permanecer algn exemplar (media de invernantes = 0,3 0,21 exemplares, rango 0-3). En paso postnupcial tamn sedimentan exemplares, anda que este paso cuantitativamente menos manifesto que o prenupcial.
46
Gua das aves
Mazarico curl Mazarico curl, Zarapito real, Numenius arquata

Na pennsula Ibrica comprtase como invernante, se ben existe unha exigua poboacin nidificante, de gran interese bioxeogrfico, localizada en pasteiros higrfilos da Terra Ch lucense[20]. Aln de que unha limcola mis abundante en braais costeiros con esteiro, tamn se encontra en litoral aberto e mis limitadamente en zonas hmidas continentais. A poboacin invernante en Galicia supera os 2.000 exemplares, destacando as ras de Arousa e CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE Ortigueira como zonas de maiores E* E* IE IE EN EN efectivos. A dinmica estacional en Arousa caracterzase pola existencia de sedimentacin postnupcial desde principios de xullo, anda que o groso de invernantes locais comeza a chegar en outubro. O mximo invernal acontece xeralmente en xaneiro e a partida destes exemplares entre finais de febreiro e marzo[7]. No parque natural a poboacin invernante foi de 32,5 5,34 exemplares (rango 0-59). Obsrvanse principalmente na marisma do Carregal, anda que tamn as aves buscan alimento no cordn dunar e fronte de praia. En paso prenupcial e postnupcial unha limcola de presenza constante anda que con escasos efectivos, permanecendo incluso algunhas aves non reprodutoras durante toda a primavera e vern.
47
Bilurico comn Bilurico comn, Archibebe comn, Tringa totanus

Na pennsula Ibrica un reprodutor comn, principalmente en braais do centro e sur de Espaa. En Galicia non cra mais un invernante comn, cunha poboacin media da orde de 500-800 exemplares. Atpase sobre todo en braais costeiros con esteiro, destacando de novo a ra de Arousa como localidade de referencia. Nesta a entrada de efectivos sedimentados en migracin postnupcial ten lugar desde finais de xullo, mentres que o groso de invernanCGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE tes locais se observa desde outubro. O VU VU pico de invernada ten lugar en xaneirofebreiro e a partida de invernantes ao longo de marzo[7]. O paso prenupcial ten lugar ao longo de abril, anda que en cantidades limitadas. No parque natural a poboacin invernante foi moi escasa (0,1 0,1 exemplares, rango 0-1), ao igual que a cantidade de individuos observados en meses outonais e primaverais. Esta limcola gusta de frecuentar marismas mareais, polo que neste espazo natural encntrase principalmente na do Carregal.
48
Gua das aves
Bilurico pativerde Bilurico pativerde, Archibebe claro, Tringa nebularia

Esta limcola non cra na pennsula Ibrica, mais comn en pasos migratorios e invernada. Frecuenta preferentemente braais costeiros, pero tamn se atopa, en cantidades menores, en zonas de interior. A poboacin invernante en Galicia pode situarse no entorno de 200-300 exemplares, anda que a sa tendencia a dispersarse e explotar medios variados, que inclen intermareal areoso e lamacento mais tamn marismas mareais, posiblemente leve a CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE unha infraestimacin de efectivos. A IE IE IE IE dinmica estacional en Arousa caracterzase pola chegada de exemplares desde mediados de xullo, mxima sedimentacin entre mediados de setembro e outubro, pico invernal en decembro-xaneiro e partida de efectivos en marzo[7]. O paso prenupcial escaso e mostra un pico en abril[13]. posible que algns exemplares veraneantes permanezan toda a primavera e vern. Do mesmo xeito que na maiora de limcolas, os efectivos invernantes no parque natural localzanse na marisma do Carregal e a sa desembocadura, hbitats que tamn son os preferidos o resto do ano. A media de invernantes foi de 5,3 0,94 exemplares (rango 012). unha especie pouco gregaria en zonas de alimentacin e tenden a verse exemplares solitarios ou, como moito, formando pequenos grupos laxos.
49
Bilurico bailn Bilurico bailn, Andarros chico, Actitis hypoleucos

Cra de maneira dispersa por ros e arroios de toda a pennsula, sendo mis comn nos pisos montano e colino da metade norte[6]. En inverno chegan numerosos efectivos extraibricos, malia que pola sa distribucin, tanto en augas continentais como litorais, como polos seus hbitos pouco gregarios, non poden ser adecuadamente cuantificadas mediante censos tradicionais[8]. En Galicia cra de forma moi localizada, mais CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE comn en pasos migratorios e inverIE IE IE IE nada. A dinmica estacional na ra de Arousa caracterzase por entrada de efectivos desde mediados de xullo, con mximos de sedimentacin na segunda quincena de agosto e finais de outubro, e migracin prenupcial con mximo entre finais de marzo e principios de maio[12]. No parque natural atpase durante grande parte do ano, aln de que sempre en escaso nmero, con exemplares dispersos tanto pola marisma do Carregal como nas zonas de rochas do extremo sur. A poboacin media censada en inverno foi de 0,9 0,25 individuos (rango 0-3).
50
Gua das aves
Pllara riscada Pllara riscada, Vuelvepiedras comn, Arenaria interpres

Trtase dunha limcola non nidificante na pennsula Ibrica, migrante e invernante exclusivamente costeira. A poboacin presente en Galicia en inverno localzase preferentemente en litoral rochoso sen esteiro, anda que tamn poden observarse aves en braais con esteiro e praias. A poboacin galega que non est en esteiros foi estimada en 550-600 exemplares[11]. A dinmica estacional en Arousa caracterzase pola chegada de migrantes a partir de finais CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE de agosto, con mximo invernal en IE IE IE IE decembro-xaneiro e partida de invernantes en marzo[7]. Debido sa preferencia por medio rochosos, a presenza no parque natural durante o inverno limtase a escasos exemplares nas zonas de rocha dos extremos norte e sur da praia. A poboacin media invernante foi de 1,1 0,66 aves (rango 0-10). En pasos migratorios mis frecuente a sa observacin na fronte de praia, alimentndose nos amoreamentos de algas deixados pola marea. En paso prenupcial, evidente sobre todo en maio e principios de xuo, os exemplares sedimentados adoitan presentar plumaxe nupcial.
51
Gaivota chorona comn Gaivota chorona comn, Gaviota reidora, Larus ridibundus
Cra en localidades do centro e metade oriental da pennsula. En Galicia comprtase como invernante con espordicos episodios de nidificacin[6] e encntrase principalmente en braais costeiros, anda que tamn frecuenta embalses e lagoas interiores. A poboacin invernante na nosa comunidade da orde de 20.000-25.000 exemplares, destacando as ras, entre elas a de Arousa, como principais zonas de acollida. A dinmica estacional caracterCGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE zase pola entrada de efectivos extraibricos desde setembro e a partida entre febreiro e marzo[6], anda que non reprodutores permanecen durante todo o ano en moitos braais galegos. No parque natural est presente case todo o ano, anda que non cra. A partir de xuo comezan a chegar os primeiros adultos dos cuarteis de cra europeos, e en xullo aparecen xuvens nados no ano. Permanecen at a primavera (marzo-abril), cando parten de novo cara s reas de cra, malia que poden quedar algns individuos a pasar a poca estival. Pdese observar por toda a praia, mais mostra querenza polas desembocaduras do Carregal e Vixn e, en das de temporal, tamn en terras de labor perifricas. As mximas concentracins acontecen en outono, coincidindo con fluxos migratorios. A cifra media de invernantes foi de 69,9 15,22 exemplares (rango 8-223).
52
Gua das aves
Gaivota escura Gaivota escura, Gaviota sombra, Larus fuscus

unha gaivota con maiora de efectivos invernantes de procedencia extraibrica, anda que na costa galega existe unha pequena poboacin nidificante localizada en illas (arquiplagos de Slvora, Sisargas e Ces). Est ligada principalmente a braais costeiros, sendo moi escasa en zonas de interior. A poboacin invernante galega cfrase ao redor de 13.000-15.000 exemplares, destacando como localidade mis relevante a ra de Arousa. CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE Tende a ser mis abundante nas partes mis internas das ras, diminundo a sa importancia relativa en zonas de litoral onde non hai esteiro e partes externas das ras. Non cra no parque natural, mais a proximidade dun ncleo reprodutor na illa de Slvora fai posible a sa observacin en poca reprodutora. mis abundante nos pasos migratorios, sobre todo en das de temporal cando as aves interrompen o seu fluxo migratorio e sedimentan na baa podendo formar bandos numerosos. A cifra media de invernantes foi de 52,53 10,66 exemplares (rango 0135). Pdese observar por toda a praia formando grupos heteroespecficos repousando nos bancos intermareais do Carregal, na sa desembocadura e na da lagoa de Vixn, as como nas dunas adxacentes a ambos braais.
53
Gaivota patiamarela Gaivota patiamarela, Gaviota patiamarilla, Larus michaellis

Cra por todo o litoral ibrico, anda que Galicia alberga aproximadamente a metade da poboacin peninsular. unha especie maioritariamente sedentaria, especialmente en adultos, con dispersin de inmaturos que pode provocar a colonizacin de novas reas de cra. En perodo reprodutivo prefire costas e acantilados rochosos, dunas e praias, salinas, marismas e, en ocasins, tellados. Tamn pode aparecer en braais continentais, como embalses e ros. CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE No parque natural de presenza permanente, anda que na primavera de 2006 non se confirmou a sa cra e non existen datos anteriores que indiquen a sa reproducin no mesmo. A poboacin media invernante foi de 2.336 459 exemplares (rango 136- 6851). A sa condicin de especie xeral e oportunista fai que se poida ver explotando calquera dos medios presentes neste espazo natural, frecuentando as augas costeiras, dunas, terras de labranza, etc. Habitualmente encntranse moitos exemplares na lagoa de Vixn e nas charcas temporais bandose e enfeitando a plumaxe.
54
Gua das aves
Gaivotn atlntico Gaivotn atlntico, Gavin atlntico, Larus marinus

Especie invernante na pennsula Ibrica, anda que recentemente citouse como reprodutora na costa lucense (Illotes dos Farallns). Como invernante aparece na cornixa cantbrica e na fachada atlntica da pennsula Ibrica, rarefacndose canto mis ao sur. No parque natural unha especie escasa e practicamente presente durante todo o ano, debido permanencia de exemplares inmaduros veraneantes. A cifra media de invernantes foi de 2,0 CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE 0,32 exemplares (rango 0-4). Aparece IE IE IE IE habitualmente asociada con outras especies de lridos, destacando entre eles polo seu maior tamao. Tanto a marisma do Carregal como os extremos rochosos da praia son frecuentados pola especie para repousar.
55
Carrn cristado Carrn cristado, Charrn patinegro, Sterna sandvicensis

Especie costeira fundamentalmente migradora, moi comn en Galicia en ambos pasos e en invernada. As principais reas de cra localzanse no Atlntico norte, Bltico, Mar Negro e Caspio. Espaa conta con das localidades de cra no litoral mediterrneo. Fra do perodo reprodutivo disprsase pola costa en busca de augas clidas, frecuentando desembocaduras, praias, ras e costas rochosas. A dispersin postnupcial rpida, de maneira que CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE en xuo xa se poden ver en Galicia gruIE IE IE IE NT NT pos familiares nos que se produce o achegamento de alimento dos proxenitores aos xuvens. No parque natural encntrase tanto na franxa costeira como nas canles da marisma do Carregal, en busca dos pequenos peces que constiten a sa dieta. Tamn moi fcil ver individuos ou pequenos grupos repousando nos bancos de area ou na fronte de praia. unha especie de invernada regular, cunha media de 10,3 2,70 exemplares (rango 0-39).
56
Gua das aves
Arao romeiro Arao romeiro, Alca comn, Alca torda

Ave pelxica invernante na costa ibrica. Cra no norte de Europa e as poboacins europeas mis importantes localzanse en Islandia, Escandinavia e nas Illas Britnicas. s costas da pennsula Ibrica comezan a chegar os primeiros exemplares en setembro. O regreso s colonias de cra prodcese desde febreiro at maio. En Galicia unha especie invernante, anda que tamn moi abundante nos pasos migratorios. CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE No parque natural pdese observar IE IE IE IE nas augas costeiras ao longo de toda a baa, anda que o seu carcter pelxico fai que moitas veces se separe da costa e sexa difcil a sa deteccin. Durante os pasos migratorios o cabo Corrubedo un bo lugar para a observacin do fluxo de migrantes. A cifra media de invernantes foi de 0,8 0,33 exemplares (rango 0-4), se ben as preferencias da especie fan pouco til o censo de xaneiro tradicional para rexistrar o nmero real de aves presentes. Con ocasin de temporais fortes ou episodios de contaminacin maria frecuente o achado de aves mortas ou moribundas na fronte de praia.
57
Pombo torcaz Pombo torcaz, Paloma torcaz, Columba palumbus
Pomba sedentaria ben distribuda en Espaa. En Galicia comn, criando desde o nivel do mar at 1.500 m de altitude, en bosques mixtos, caducifolios e terras de labor. No parque natural ocupa zonas con arborado e soutos en toda a orla que rodea ao complexo dunar, faltando fundamentalmente en cuadrculas de duna e praia. Cra desde febreiro at xuo, sendo fcil ver os voos territoriais que os machos fan ao redor da zona de nidificacin. No bosque mixto obtvose unha densidade primaveral de 9,02 2,85 aves/10 ha, superior descrita para pieirais costeiros galegos[3] e de interior[10]. En perodo postreprodutivo pdense observar nutridos bandos en terras de labranza do parque natural e zonas perifricas.
CGEA CGEA IE IE
CNEA CNEA -
LRE LRE -
Rula turca Rula turca, Trtola turca, Streptopelia decaocto

Actualmente localzase na prctica totalidade da pennsula Ibrica. En Galicia est amplamente distribuda, anda que os maiores efectivos atpanse en cidades costeiras como Vigo e A Corua. moi tolerante presenza humana, habitando parques e zonas arboradas nas proximidades de ncleos poboados. Trtase dunha especie de presenza permanente no parque natural. Aparece vinculada s zonas habitadas da Ladeira, O Vilar e Vixn, as como s naves industriais situadas ao sur do parque natural.
CGEA CGEA 58
CNEA CNEA -
LRE LRE -
Gua das aves
Rula comn Rula comn, Trtola europea, Streptopelia turtur

Especie estival distribuda de forma descontinua e heteroxnea por toda a Espaa peninsular. En Galicia comn e atpase en practicamente todo o territorio, anda que se rareface na montaa. No parque natural comn, ocupando hbitats en mosaico, con presenza de arborado, sebes e cultivos as como zonas de pieiral aberto. Aparece na prctica totalidade de cuadrculas excepto nas correspondentes ao sistema duna-praia e aos espazos abertos da CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE marisma do VU VU Carregal. A densidade primaveral en bosque mixto foi de 6,0 3,83 aves/10 ha, semellante atopada en cultivos arborados do interior de Galicia[10]. A medida que avanza o vern pdense observar congregacins en zonas de cultivo e pasteiros. A partida de migrantes ten lugar entre agosto e setembro.
Cuco comn Cuco comn, Cuco comn, Cuculus canorus

Especie estival que se localiza en todo tipo de hbitats forestais con independencia da sa composicin especfica e da sa estrutura, evitando os espazos excesivamente despexados. En Galicia comn e est ben repartido por todo o territorio. Est presente no parque natural desde marzo, sendo mis frecuente escoitar o seu canto entre abril e xullo. En agosto e setembro parten na sa migracin cara a frica subsahariana. A sa con- CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE duta de parasitismo de nio fai que se IE IE IE IE manifeste como unha especie ubicua e mbil, podendo ser observada na prctica totalidade das cuadrculas arboradas ou con presenza de matagueira.
59
Curuxa comn Curuxa comn, Lechuza comn, Tyto alba

unha estrixiforme sedentaria, proclive a utilizar edificios (casas abandonadas, torres de igrexas, pombais, etc.) e, en menor medida, ocos de rbores ou cants. A pesar do seu papel positivo no control de roedores, ten sido perseguida polos seus hbitos antropfilos e a existencia de crenzas infundadas sobre os seus costumes. No parque natural localizouse na primavera de 2006 nos bordos norte, oriental e CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE meridional, IE IE IE IE caracterizados pola presenza de construcins humanas onde pode ocultarse de da e situar o nio. A tenor da distribucin de contactos obtida nas escoitas nocturnas efectuadas, a poboacin local pode estimarse en 5-7 parellas.
Moucho das orellas Moucho das orellas, Autillo europeo, Otus scops
a nica estrixiforme estival e a de menor tamao das presentes en Galicia, consumidora de insectos e pequenos vertebrados. Localzase principalmente na metade meridional de Galicia, escaseando no extremo norte da Corua e Lugo. Nidifica en bosques pouco densos e tamn en parques arborados e xardns, situando o seu nio en ocos de rbores. No parque natural localizouse na primavera de 2006 en das cuadrculas do CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE bordo oriental, caracterizadas ambas IE IE IE IE por presentar bosque mixto de conferas e caducifolio. A tenor dos contactos obtidos, a poboacin reprodutora pode estimarse en 2-3 parellas.
60
Gua das aves
Moucho comn Moucho comn, Mochuelo europeo, Athene noctua

unha estrixiforme sedentaria, tpica de espazos abertos e localizada preferentemente en zonas con penedos, bordos de bosques e zonas agrcolas. En Galicia, ao igual que noutras partes de Europa, sufriu unha forte regresin nas ltimas 2 dcadas, achacada accin dos insecticidas e cambios nos usos agrcolas. No parque natural localizouse na primavera de 2006 na zona de dunas grises ao leste da duna mbil, nas proximidades do Centro de Recepcin e no extremo sur. En conxunto parece preferir as zonas de ecotono bosque-cordn dunar que tean penedos. A tenor dos contactos pode estimarse unha poboacin local de 35 parellas.
CGEA CGEA IE IE
CNEA CNEA IE IE
LRE LRE -
Aveno te ra c ncenta Avenoiiteiira ciincenta, Chotacabras europeo, Caprimulgus europaeus

Especie estival de costumes solitarias, hbitos crepusculares ou nocturnos e dieta aeroplanctfaga. Encntrase principalmente en zonas abertas con arborado disperso e cobertura de matagueira. De da permanece repousando no chan, camuflado grazas coloracin crptica da sa plumaxe. Esta especie chega ao parque natural entre a segunda quincena de marzo e a primeira de abril. Localzase por CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE todo o cordn de dunas grises e bosIE IE IE IE que aberto da periferia, sendo moi fcil de detectar nos meses estivais polo seu canto crepuscular. A poboacin local pode estimarse no rango de 8-12 parellas.
61
Vencello comn Vencello comn, Vencejo comn, Apus apus

unha ave estival de costumes antropfilas, xa que o groso da poboacin ibrica nidifica en construcins humanas e s unha pequena porcentaxe utiliza acantilados ou ocos de rbores. En Galicia est ben distribudo e moi numeroso. Pasa en voo gran parte da sa vida e ten unha dieta aeroplanctfaga. No parque natural non nidifica, anda que si o fai en edificios prximos CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE aos seus lmiIE IE IE IE tes. Durante todo o perodo reprodutivo unha especie frecuente no espazo areo deste espazo natural, onde moitos exemplares buscan o seu alimento.
Martio peixeiro Martio peixeiro, Martn pescador, Alcedo atthis

Ave sedentaria caracterstica de braais, de costumes solitarias e dieta ictifaga. Para criar necesita medios dulceacucolas lticos non contaminados, con augas someras, transparentes e non turbulentas e con ribeiras cubertas de rbores ou vexetacin palustre que proporcionen abundantes perchas para pescar. En inverno frecuenta tamn braais costeiros marios. Precisamente no parque natural comprtase como tipicamente invernante, presente aproximadamente desde CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE setembro a febreiro. Os exemplares freIE IE IE IE cuentan tanto a marisma do Carregal como a lagoa de Vixn, e con certa paciencia poden verse pousados outeando a superficie en busca dos pequenos peixes que constiten a dieta.
62
Gua das aves
Bubela comn Bubela comn, Abubilla, Upupa epops

Especie estival de coloracin inconfundible, con pico longo e curvado e dieta insectvora. Mostra preferencia por ambientes termfilos e atpase en zonas de bosque aberto, reas de matagueira, cultivos e formacins dunares. Sita o nio en buracos CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE de rbores ou muros. En Galicia IE IE IE IE comn, anda que escasea no terzo norte e falta tamn en zonas de montaa. No parque natural unha ave comn, presente desde marzo a setembro-outubro. Busca alimento no cordn de dunas grises e nidifica en ocos de muros e rbores da orla mis externa do parque. No cordn de dunas grises obtvose na primavera de 2006 unha densidade de 1,34 0,86 aves/10 ha, sensiblemente superior s mencionadas en zonas de matagueira do piso supramediterrneo ibrico[6].
Peto verdeal Peto verdeal, Pito real, Picus viridis

Ao igual que outros pcidos ibricos, unha especie insectvora e forestal, anda que tende a buscar alimento no chan e encntrase habitualmente en bosques clareados ou incluso zonas con arborado moi disperso. sedentario, anda que se detectaron movementos de curta distancia en poca postnupcial de novos dun ano. No parque natural unha especie de fcil observacin, presente todo o ano e nidificante na orla forestal, anda que con CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE tendencia a buscar alimento no cordn IE IE IE IE de dunas grises. A densidade primaveral non se puido calcular debido ao insuficiente nmero de contactos, mais en calquera caso debe ser inferior a 0,5 aves/10 ha.
63
Peto real Peto real, Pico picapinos, Dendrocopos major

un pcido sedentario, anda que con posibles desprazamentos de curto radio, amplamente distribudo por toda Galicia. Frecuenta tanto bosques de conferas como caducifolios, alcanzando mximas densidades primaverais neste ltimo tipo. A diferenza do peto verdeal, s CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE come nos troncos das rbores e polo seu IE IE IE IE carcter retrado de mis difcil observacin. No parque natural est presente todo o ano e cra nas masas de bosque mixto perifricas ao cordn de dunas grises, anda que en ocasins pode observarse en pinos illados existentes en dito cordn dunar. Do mesmo xeito que no caso do peto verdeal o nmero de contactos obtido nos transectos de bosque foi insuficiente para o clculo de densidades, mais esta debe ser inferior a 0,5 aves/10 ha.
Cotova pequena Cotova pequena, Totova, Lullula arborea

o aludido mis forestal dos presentes na pennsula Ibrica, ligado a pasteiros alternados con matagueiras e bosques abertos. En Galicia mis abundante na metade meridional, especialmente no sector mediterrneo, rarefacndose cara ao norte das provincias da Corua e Lugo. No parque natural un paseriforme presente todo o ano e comn. Atpase fundamentalmente na zona de ecotono entre o bosque de conferas e o cordn de dunas CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE grises. Na primavera de 2006 obtvose IE IE IE IE no cordn de dunas grises, colonizado parcialmente por conferas illadas ou pequenos rodais, unha densidade de 1,91 0,85 aves/10 ha, superior mencionada en zonas de matagueira de Galicia[10]. Aln disto esta especie non apareceu no bosque pechado mixto de conferas e caducifolios.
64
Gua das aves
Laverca comn Laverca comn, Alondra comn, Alauda arvensis
Encntrase preferentemente en terreos deforestados con estratos herbceos e arbustivos e cordns dunares de certa CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE extensin. En Galicia reprtese por IE IE IE IE todo o territorio, desde o nivel do mar at 1.800 m de altitude. sedentaria na pennsula, anda que algns individuos poden realizar movementos de pequena amplitude. No parque natural o aludido mis abundante, presente todo o ano e cunha distribucin limitada ao cordn de dunas grises. Na primavera de 2006 obtvose unha densidade de 7,6 1,97 aves/10 ha, lixeiramente inferior citada en breixeiras costeiras de Galicia[3] pero maior das citadas en matagueiras do interior galego[10] e pasteiros eurosiberianos[26].
Andoria comn Andoria comn,

Golondrina comn, Hirundo rustica
un hirundnido estival, de nidificacin marcadamente antropfila e posiblemente o mis abundante dos presentes en Galicia. Est repartido pola totalidade do territorio e aparece especialmente vinculado ao medio rural. A Galicia chega en marzo e marcha en setembro-outubro. No par- CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE que natural est presente en das IE IE IE IE zonas do bordo, ambas caracterizadas pola existencia de construcins humanas onde sita os seus nios. Debido sa dieta aeroplanctfaga, tanto os adultos como os volantns sobrevoan a prctica totalidade do parque en busca de alimento.
65
Pica das rbores Pica das rbores, Bisbita arbreo, Anthus trivialis
Trtase dun paseriforme estival, de distribucin ibrica predominantemente eurosiberiana. Mostra preferencia por zonas de pasteiros e matagueiras pouco voluminosas onde se intercalan rbores mis ou menos illadas. Tamn frecuenta bosques pouco densos con sotobosque claro. En Galicia relativamente comn, escaseando cara CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE ao extremo meriIE IE IE IE dional. No parque natural ten unha distribucin limitada ao extremo noroeste e zonas do bordo nororiental, caracterizadas pola existencia de hbitats de dunas grises con pinos dispersos. A sa localizacin espacial explica a inexistencia de contactos nos transectos efectuados no cordn de dunas grises, sendo a poboacin local de moi poucas parellas reprodutoras. Os primeiros exemplares instlanse na primeira quincena de abril, abandonando a zona en setembro.
Lavandeira verdeal Lavandeira verdeal,

Lavandera boyera, Motacilla flava
un paseriforme estival que selecciona preferentemente marismas, salinos, canles de rego e pasteiros hmidos. En Galicia distribese irregularmente e est presente sobre todo en braais costeiros. A sa fenoloxa caracterzase pola chegada de exemplares en abril, anda que algns temperns se obserCGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE van en marzo, e partida tras a cra IE IE IE IE desde agosto a outubro. No parque natural aparece ligada marisma do Carregal e bordo da lagoa de Vixn, anda que tamn se asenta en depresins hmidas intradunares colonizadas por vexetacin higrfila. No cordn de dunas grises obtvose unha densidade primaveral de 8,1 2,95 aves/10 ha.
66
Gua das aves
Lavandeira branca Lavandeira branca, Lavandera blanca, Motacilla alba

unha especie sedentaria de carcter marcadamente antropfilo. A sa distribucin aparece ligada existencia de auga, de terreos despexados onde alimentarse e de ncleos de poboacin humanos. En Galicia moi frecuente en vilas e cidades, tanto de zonas de litoral como de interior e incluso montaa. No parque natural a sa distribucin en poca de cra dispersa, encontrndose en zonas con existencia de pequenos cursos de auga ou charcas. En outono e inverno a chegada de efectivos fai mis comn a sa presenza, sendo posible a sa observacin en charcas formadas en depresins intradunares e tamn na fronte de praia, alimentndose de insectos presentes entre os amoreamentos de algas e outros restos.
CGEA CGEA IE IE
CNEA CNEA IE IE
LRE LRE -
Carrizo comn Carrizo comn, Chochn, Troglodytes troglodytes

Especie sedentaria ligada a matagueiras e maraas de vexetacin de lugares hmidos. abundante en campas e bosques da rexin Eurosiberiana, rarefacndose na rexin mediterrnea a medida que se acenta o seu carcter xrico[26]. En Galicia un paseriforme moi comn, presente en todo tipo de formacins de matagueira e sotobosque, tanto litorais como de interior. No parque natural unha das especies mellor distribudas en perodo reprodutivo, ocupando todas CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE aquelas cuadrculas onde existe mataIE IE IE IE gueira. A distribucin en perodo postreprodutivo semellante. Na primavera de 2006 obtvose en zonas de bosque mixto unha densidade de 6,48 1,02 aves/10 ha, moi similar descrita para outros bosques da rexin eurosiberiana ibrica[26], mais sensiblemente menor de pieirais e caducifolios costeiros galegos[3].
67
Azulenta comn Azulenta comn, Acentor comn, Prunella modularis

un paseriforme sedentario, sobre todo abundante na rexin eurosiberiana ibrica, onde ocupa reas de matagueira e bosques con sotobosque arbustivo. En Galicia moi comn en zonas de matagueira, encontrndose en todo tipo de formacins arbustivas desde a costa s montaas orientais. A sa preferencia polas zonas arbustivas queda reflectida na distribucin primaveral detectada no parque natural, xa que CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE estivo ausente IE IE IE IE daquelas cuadrculas de duna sen cobertura de matagueira e tamn de zonas de bosque pechado. En outono e inverno prodcese a chegada de efectivos extraibricos, encontrndose exemplares noutras zonas deste espazo natural.
Paporrubio comn Paporrubio comn, Petirrojo, Erithacus rubecula

Paseriforme presente todo o ano e tpico de sotobosque, preferentemente con arbustos desenvolvidos. Tamn se encontra con frecuencia en sebes de campias, hortas e parques. En Galicia mis comn na rexin eurosiberiana, anda que est presente desde a franxa litoral a zonas de montaa. En outono chegan continxentes de invernantes extraibricos e quizais se produzan movementos cara ao sur de exemplares nativos galegos. CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE No parque natural unha ave comn, IE IE IE IE ben distribuda en perodo reprodutivo por toda a orla forestada provista de sotobosque. A densidade primaveral achada no bosque mixto foi de 3,30 1,93 aves/10 ha, menor descrita para outras localidades do litoral galego e de interior[3,10].
68
Gua das aves
Rabirrubio tizn Rabirrubio tizn, Colirrojo tizn, Phoenicurus ochruros

Especie sedentaria tipicamente rupcola, ligada a cants, riscos e pedregais enclavados en reas despexadas de calquera rexin ou altitude. Encntrase moi frecuentemente ligado a construcins humanas, includos edificios de vilas e cidades. En Galicia un paseriforme comn, presente tanto en vilas e cidades como en hbitats pedregosos, desde o litoral a zonas de m o n t a a . CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE No parque IE IE IE IE natural presenta unha distribucin irregular, ligada a aquelas zonas con existencia de penedos ou construcins humanas.
Chasco comn Chasco comn, Tarabilla comn, Saxicola torquata

Paseriforme sedentario que habita zonas de matagueira, campas, claros de bosque, bordos de soutos, cultivos e pasteiros con arbustos dispersos. En Galicia presenta as densidades mis altas en reas de monte baixo, bordos arbustivos de campos, penedos provistos de matagueira e claros de bosque, encontrndose desde o nivel do mar aos cumes das montaas orientais. No parque natural distribese polas zonas provistas de matagueira, includo gran CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE parte do hbitat de dunas grises, mais IE IE IE IE falta nas de bosque mis pechadas. En dunas grises obtvose unha densidade primaveral de 1,67 0,97 aves/10 ha, sensiblemente inferior doutros hbitats de matagueira e labranza de Galicia[3,10], anda que similar a las de zonas de pasteiro e cultivos arborados da rexin eurosiberiana ibrica[26].
69
Pedreiro cincento Pedreiro cincento, Collalba gris, Oenanthe oenanthe

Est ben distribuda na metade norte peninsular, mostrando preferencia por zonas de pasteiro curto e denso, onde haxa rochas, tapias ou edificios abandonados para instalar o nio[26]. En Galicia a maiora de efectivos nidificantes localzanse en Ourense e enclaves concretos das outras provinCGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE cias. unha especie estival, migradora IE IE IE IE transahariana, con paso prenupcial evidente entre febreiro e maio e outonal entre agosto e novembro. No parque natural, ao igual que noutros cordns dunares do litoral galego, un paseriforme observado en ambos pasos migratorios mais que con seguridade non cra. A presenza de exemplares sobre todo evidente en abril e principios de maio.
Merlo comn Merlo comn, Mirlo comn, Turdus merula

Especie sedentaria, presente en todo tipo de formacins boscosas, reas de matagueira, campos de cultivo e soutos, e incluso parques e xardns, sendo os nicos requirimentos a existencia de vexetacin arbrea ou arbustiva hmida. En Galicia moi comn, encontrndose desde o litoral a zonas de montaa. No parque natural presenta unha ampla distribucin, xa que ocupa tanto zonas de bosque con estrato arbustivo como do cordn de dunas CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE grises provistas dalgunha cobertura de matagueira. A densidade primaveral achada foi de 0,60 0,38 aves/10 no hbitat de dunas grises e de 7,1 2,37 aves/10 ha en bosque mixto. A densidade en duna gris foi semellante descrita para pasteiros da rexin eurosiberiana ibrica[26] e a de bosque a hbitats comparables do SO de Ourense[10], anda que moi superior doutros pieirais e caducifolios costeiros[3].
70
Gua das aves
Tordo comn Tordo comn, Zorzal comn, Turdus philomelos

Este trdido, de distribucin peninsular tipicamente eurosiberiana, encntrase principalmente asociado a bosques caducifolios ou mixtos, anda que tamn habita campas e vales con hortas ou pequenos arboredos. En Galicia nidificante comn, mostrando preferencias de hbitat semellantes s CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE descritas. A poboacin ibrica comprtase como sedentaria, mais en inverno chegan importantes continxentes de exemplares extraibricos. A distribucin primaveral no parque natural est claramente ligada s zonas de bosque mixto e s escasas manchas de ripisilva e bosque caducifolio. A densidade achada en medio forestal foi de 1,04 0,45 aves/10 ha, similar descrita para outros bosques eurosiberianos ibricos[10,26]. En outono e inverno a rea de campeo das aves incle tamn o cordn dunar, hbitat onde buscan alimento.
Tordo charlo Tordo charlo, Zorzal charlo, Turdus viscivorus

un trdido forestal que selecciona bosques aclarados ou ecotonos forestais. A sa distribucin mostra unha estreita correlacin negativa coas temperaturas e a densidade do arborado[26]. En Galicia encntrase asociado a bosques abertos, con claros de pasteiro ou matagueira pouco denso. A poboacin ibrica parece esencialmente sedentaria, anda que chegan en outono continxentes de aves extraibricas. No parque natural est presente todo o ano. Mostra unha distri- CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE bucin primaveral parcheada, ligada a zonas de ecotono entre bosquetes de conferas e hbitat de dunas grises. Obtvose unha densidade primaveral neste ltimo hbitat de 1,45 1,00 aves/10 ha, da mesma orden de magnitude que a descrita para hbitats boscosos ibricos[3,26].
71
Reiseor da auga Reiseor da auga, Ruiseor bastardo, Cettia cetti

Especie sedentaria que selecciona para criar soutos e braais, sempre que a vexetacin ribeirega sexa enmaraada e relativamente voluminosa. Atpase en gran parte do territorio galego, tanto litoral como do interior, anda que falta nunha ampla franxa da Corua e Lugo, as como en zonas concretas do interior de Pontevedra e Ourense. A pesar da existencia de hbitats aparentemente propiCGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE cios, no parque IE IE IE IE natural unha especie moi escasa. Na primavera de 2006 s se detectou no contorno da lagoa de Vixn e ao norte do Carregal, onde a nidificacin non puido ser confirmada. A distribucin en perodo postreprodutivo parece ser esencialmente semellante primaveral.
Picaxuncos comn Picaxuncos comn, Buitrn, Cisticola juncidis

Especie esencialmente sedentaria con movementos irruptivos, de preferencias termfilas, ligada a xunqueiras e herbais. Ao longo do sculo XX mostrou na pennsula un proceso expansivo, truncado con ocasin de ondas de fro[26]. En Galicia este proceso manifestouse desde o litoral cara ao interior, anda que na actualidade est mellor distribuda pola franxa costeira. No parque natural un paseriforme presente todo o ano, localizado en gran parte do cordn dunar, CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE marisma do Carregal e lagoa de Vixn. IE IE IE IE Obtvose unha densidade primaveral en hbitat de dunas grises de 2,01 0,95 aves/10 ha, comprendida entre os valores de matagueira (0,80 aves/10 ha) e labranzas con matagueiras (3,31 aves/10 ha) citados na illa de Ons[14].
72
Gua das aves
Fulepa dos carrizos Fulepa dos carrizos, Carricero comn, Acrocephalus scirpaceus
Paseriforme estival, nidificante en CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE vexetacin palustre de braais dulceaIE IE IE IE cucolas. En Galicia atpase tanto en localidades costeiras como de interior, sendo requisito a presenza de extensins de carrizal. Procedentes dos cuarteis africanos de invernada, os primeiros exemplares chegan a Galicia en abril, abandonando as zonas de nidificacin en setembro-outubro. No parque natural nidifica na vexetacin de Phragmites australis da lagoa de Vixn, sendo posible que en pasos migratorios sedimenten aqu exemplares de procedencia extraibrica.
Fulepa grande Fulepa grande, Carricero tordal, Acrocephalus arundinaceus

Migrador transahariano dependente de reas con vexetacin palustre desenvolvida que tean auga, como lagoas, marismas ou bordos de grandes ros[26]. En Galicia presenta unha distribucin mis localizada que a fulepa dos carrizos, con cra confirmada en braais costeiros e algns de interior. Ao igual que a fulepa dos carrizos comn, no parque natural encntrase asociado s masas de macrfitos da lagoa de Vixn, cunha poboacin CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE reprodutora que pode estimarse en 3IE IE IE IE 6 parellas. Os primeiros exemplares obsrvanse en abril, abandonando a rea entre agosto e setembro.
73
Fulepa amarela Fulepa amarela, Zarcero comn, Hippolais polyglotta
Paseriforme estival que ocupa paisaxes semiabertos con rbores dispersas, claros e bordos de bosques, sempre que haxa matagueiras, sendo especialmente abundante en soutos ribeiregos[26]. Mostra unha distribucin homoxnea por toda Galicia, con chegada de exemplares ao longo de abril e partida en setembro. No parque natural encntrase asociado a zonas de vexetacin higrfila, situadas fundamentalmente na periferia da marisma do Carregal e tamn no entorno da lagoa de Vixn.
CGEA CGEA IE IE
CNEA CNEA IE IE
LRE LRE -
Papuxa montesa Papuxa montesa, Curruca rabilarga, Sylvia undata

Especie que ocupa principalmente reas arbustivas como breixeiras, toxais e piorneiras. En Galicia unha das papuxas mis abundantes, tanto en zonas de matagueira costeira como do interior. unha migradora parcial, anda que as poboacins ibricas son sedentarias e s realizan pequenos desprazamentos estacionais e altitudinais que poden confundirse coa forte dispersin xuvenil tras a cra. No parque natural non CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE unha especie abundante e presenta IE IE IE IE unha distribucin irregular, ligada s zonas de matagueira baixo entremesturadas co bosque aberto de conferas.
74
Gua das aves
Papuxa cabecinegra Papuxa cabecinegra, Curruca cabecinegra, Sylvia melanocephala

Especie sedentaria de distribucin fundamentalmente mediterrnea, anda que nas ltimas dcadas ten experimentado un proceso de expansin en todo o norte peninsular. Est asociada a formacins arbustivas e arbreas provistas de matagueira. En Galicia ocupa actualmente toda a franxa atlntica, desde a desembocadura do ro Mio at a costa lucense, penetrando tamn cara ao interior de Ourense e, en menor medida, de Lugo. No parque natural CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE est preIE IE IE IE sente todo o ano e ten unha distribucin irregular, ligada a aquelas zonas con matagueira baixo de Ulex e Rubus, propicias para o seu asentamento.
Papuxa comn Papuxa comn, Curruca zarcera, Sylvia communis

Papuxa estival, con presenza nas zonas de cra entre abril e setembro, que parece encontrar o seu ptimo nas matagueiras asociadas a cerquios e caxigos do piso supramediterrneo e na rexin eurosiberiana ibrica. Nesta ltima, cra de forma mis escasa en sebes soleadas con silvas e bordos de bosque[26]. En Galicia est amplamente distribuda, especialmente nas provincias de Lugo e Ourense, mais tamn frecuente en toda a CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE franxa costeira occidental. No parque IE IE IE IE natural escasa e mostra unha distribucin moi localizada, con presenza en puntos moi concretos do extremo norte, periferia da marisma do Carregal e extremo sur.
75
Papuxa das amoras Papuxa das amoras, Curruca capirotada, Sylvia atricapilla
Ocupa todo tipo de vexetacin densa media ou alta, seleccionando activamente o estrato arbustivo con boa cobertura e provisto de humidade edfica. Tamn selecciona bosques de ribeira, mixtos e bordos de campos. En Galicia presenta unha distribucin homoxnea e esencialmente sedentaria. No parque natural encntrase en toda a franxa forestal provista de sotobosque, as como en zonas sen estrato arbreo mais con matagueira. A densidade primaveCGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE ral no bosIE IE IE IE que foi de 2,10 0,57 aves/10 ha, semellante s descritas para outras formacins da rexin eurosiberiana ibrica[26], anda que non tan elevada como as documentadas en eucaliptais e caducifolios costeiros galegos[3].
Picafollas ibrico Picafollas ibrico, Mosquitero ibrico, Phylloscopus ibericus

Paseriforme forestal que selecciona bordos de bosque, mixtos, caducifolios ou de ribeira. En Galicia distribese uniformemente por todo o territorio[4], se ben hai indicios de presenza de picafollas comn como reprodutor[14]. O picafollas ibrico aparentemente estival, abandonando as zonas de cra a finais do vern para invernar en frica. No parque natural a distribucin primaveral parcheada, ligada a zonas concretas da orla forestal, cunha densidade de 2,53 CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE 0,84 aves/10 ha, lixeiramente inferior IE IE IE IE descrita para caducifolios e pieirais de Ourense[10]. A tenor da fenoloxa coecida, en outono e inverno a especie presente nas zonas forestais do parque debe ser o picafollas comn.
76
Gua das aves
Estrelia riscada Estrelia riscada, Reyezuelo listado, Regulus ignicapillus

Especie forestal presente en gran variedade de bosques, includos xardns e parques urbanos, anda que parece preferir os de conferas. Alcanza as maiores abundancias en masas forestais da rexin eurosiberiana ibrica e piso supramediterrneo. No parque natural est presente todo o ano e encntrase distribudo por toda a orla forestal de bosque mixto. En primavera atopouse unha densidade de 4,0 2,83 aves/10 ha, inferior CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE s descriIE IE IE IE tas para pieirais mixtos do sur de Ourense[10], mais moi semellante s documentadas para outros bosques eurosiberianos ibricos[26]. En perodo postreprodutivo adoita formar bandos mixtos con diferentes especies de pridos.
Papamoscas negro Papamoscas negro, Papamoscas cerrojillo, Ficedula hypoleuca

Especie estival reprodutora no centro e este de Espaa, con localidades de cra mis prximas a Galicia no leste de Len e Asturias. En Galicia comprtase como tpico migrante sedimentado en pasos migratorios, sendo moito mis abundante durante o postnupcial. Os primeiros exemplares extraibricos comezan a observarse na primeira quincena de agosto, a sedimentacin moi evidente en setembro e finaliza en outubro. Durante esta poca poden CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE verse exemplares en calquera zona do IE IE IE IE parque natural provista de rbores ou arbustos elevados onde poidan posarse. O paso prenupcial moito mis escaso e ten lugar ao longo de abril e principios de maio.
77
Ferreirio subelio Ferreirio subelio, Mito, Aegithalos caudatus

unha especie forestal e sedentaria, presente en todo tipo de bosques, se ben parece preferir os caducifolios fronte aos de conferas. En Galicia distribese homoxeneamente, anda que tamn se encontra mis frecuentemente asociado a zonas caducifolias. Na primavera de 2006 CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE mostrou no parque natural unha distriIE IE IE IE bucin moi restrinxida, limitada a tres cuadrculas do bordo oriental da marisma do Carregal caracterizadas por presentar retallos de bosque de ribeira mesturados con bosque mixto de conferas e sebes. En perodo postreprodutivo os grupos familiares realizan movementos de curto alcance, encontrndose habitualmente asociado a diferentes pridos por toda a orla forestal do parque.
Ferreirio cristado Ferreirio cristado, Herrerillo capuchino, Parus cristatus

Paseriforme forestal distribudo por diferentes tipos de bosques, anda que mis abundante en masas de conferas. basicamente sedentario, se ben pode efectuar desprazamentos de curto radio relacionados coa dispersin postxenerativa. No parque natural encntrase asociado ao bosque mixto, cunha distribucin primaveral irregular. A densidade achada na primavera de 2006 neste medio foi de 7,10 5,63 aves/10 ha, sensiblemente supeCGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE rior s descritas para outros bosques IE IE IE IE eurosiberianos ibricos[3,10,26]. A razn podera estar na sa distribucin local agregada e o nmero de transectos efectuados, xa que os intervalos de confianza da media foron moi amplos. En outono e inverno posible a observacin deste prido en toda a orla forestal do parque.
78
Gua das aves
Ferreirio comn Ferreirio comn, Carbonero garrapinos, Parus ater

Paseriforme forestal presente en distintos tipos de bosques, desde caducifolios a conferas, includos xardns e parques urbanos. En Galicia un dos pridos mis comns, encontrndose desde o nivel do mar at zonas de montaa interiores. Comprtase basicamente como sedentario. No parque natural est presente todo o ano e o prido de distribucin mis ampla, xa que se encontra por toda a orla forestal. A CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE densidade IE IE IE IE primaveral en bosque mixto foi de 2,17 0,59 aves/10 ha, sensiblemente inferior documentada noutros bosques eurosiberianos ibricos[26] e pieirais costeiros galegos[3].
Ferreiro bacachs Ferreiro bacachs, Herrerillo comn, Parus caeruleus

Prido forestal con clara tendencia a situarse en bosques caducifolios e aversin polas formacins de conferas. Na pennsula parece unha especie basicamente sedentaria, anda que poden darse trashumancias altitudinais que lles levan a abandonar parcialmente certos bosques montanos. En Galicia est ben distribudo por todo o territorio, anda que se encontra principalmente en bosques caducifolios, parques e xardns. No parque CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE natural ten unha distribucin primaIE IE IE IE veral limitada a zonas concretas provistas de bosque de ribeira ou outros rodais caducifolios. En perodo postreprodutivo menos esixente e poden observarse exemplares, habitualmente formando bandos heteroespecficos, noutras zonas forestadas.
79
Ferreiro abelleiro Ferreiro abelleiro, Carbonero comn, Parus major

Especie forestal e aparentemente sedentaria na pennsula Ibrica, anda que parece menos abundante en bosques puros de conferas. Tamn se encontra habitualmente en parques e xardns con soutos. En Galicia un prido comn e ben distribudo, rarefacndose en altitudes superiores a 1.200 m. No parque natural a distribucin primaveral estndese por toda a orla forestal, especialmente dos bordos oriental e meridional, cunha preCGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE s e n z a IE IE IE IE mis localizada no extremo norte. Atopouse sobre todo nas manchas de caducifolio ou ligado aos ps de Quercus existentes no bosque de conferas.
Gabeador comn Gabeador comn, Agateador comn, Certhia brachydactyla

Paseriforme forestal e sedentario que ocupa indistintamente pieirais e masas de frondosas, sempre que estas tean rbores de suficiente grosor. En Galicia presenta unha distribucin regular por todo o territorio, vinculada existencia de estrato arbreo, tanto caducifolio como de conferas. No parque natural encntrase por toda a orla forestal, anda que aparentemente mis abundante en zonas onde hai mis caducifolio. A densidade primaveCGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE ral en bosque mixto foi de 1,05 0,21 IE IE IE IE aves/10 ha, semellante s doutros bosques eurosiberianos ibricos[26] mais lixeiramente inferior mencionada en bosques caducifolios e pieirais galegos[3,10]. En outono e inverno atpase por toda a orla forestal, con frecuencia formando bandos heteroespecficos con pridos e mitos.
80
Gua das aves
Pega marza Pega marza, Arrendajo comn, Garrulus glandarius

Crvido forestal e sedentario presente en todo tipo de formacins boscosas, anda que manifesta unha certa preferencia polas de caducifolios. Tamn explota con frecuencia os ecotonos forestais[26]. En Galicia comn e atpase en todo o territorio, desde o litoral a zonas de montaa. No parque natural est presente todo o ano e asciase orla forestal, anda que escasea naquelas zonas de bosque mis aberto. Obtvose unha densidade primaveral en bosque mixto de CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE 2,0 2,0 aves/10 ha, semellante descrita para outros bosques litorais galegos[3], se ben a mostra foi pequena e os intervalos de confianza excesivamente amplos.
Pega rabilonga Pega rabilonga, Urraca, Pica pica

Crvido sedentario que ocupa preferentemente reas de cultivos parcialmente deforestadas ou bosques aclarados, xa que sempre necesita a presenza dalgunha rbore onde instalar o nio[26]. En Galicia est ben distribudo e moi comn, anda que parece rarefacerse nas reas mis montaosas. No parque natural est presente todo o ano e encntrase nas zonas de bosque clareado e ecotono coa duna gris, tanto no extremo norte CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE como sur, as como nas zonas de cultivos e prados existentes dentro dos lmites deste espazo natural. Non un crvido que guste de internarse no cordn dunar, sendo moi rara a sa observacin na fronte de praia ou berma.
81
Corvo viaraz Corvo viaraz, Corneja negra, Corvus corone
Especie sedentaria que selecciona preferentemente reas forestais de ecotono prximas a cultivos, sebes e bosques abertos. Est amplamente distribudo CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE por toda Galicia, especialmente frecuente en zonas de labranzas con arboredo intercalado. No parque natural o crvido mis comn. En primavera cra asociado orla forestal, pero utiliza a totalidade do parque, includa a fronte de praia, durante a busca de alimento. ademais un activo depredador de nios, entre eles os de pllara papuda. En ocasins forma bandos numerosos, de varias decenas de exemplares, e fra da poca de cra pasa a noite en durmideiras comunais.
Estornio negro Estornio negro, Estornino negro, Sturnus unicolor

Cra en gran parte de Espaa e manifesta unha marcada tendencia antropfila, ligada a zonas de cultivos. En Galicia moi frecuente por todo o territorio, seleccionando preferentemente reas cultivadas, hortas e praderas. En perodo primaveral a sa distribucin no parque natural aparece ligada orla forestal, anda que moitos exemplares buscan o alimento diario no hbitat de dunas grises. Neste obtvose unha densidade de 0,59 0,44 CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE aves/10 ha, densidade sensiblemente inferior doutras zonas agrcolas galegas[10] ou espaolas[26]. En outono e inverno os bandos de estornios, xeralmente mixtos de negros e pintos, obsrvanse nas zonas de cultivos, o cordn dunar e incluso na fronte de praia do parque.
82
Gua das aves
Pardal comn Pardal comn, Gorrin comn, Passer domesticus
CGEA CGEA -
CNEA CNEA -
LRE LRE -
unha especie sedentaria de marcado carcter antropfilo. En Galicia est repartido pola prctica totalidade do territorio, favorecido pola gran dispersin da poboacin rural galega. No parque natural est presente en todo o bordo, cunha distribucin primaveral ligada existencia de construcins humanas. Busca alimento nas proximidades das casas, mais tamn nas zonas de cultivo e incluso internndose no cordn de dunas grises.
Pardal orelleiro Pardal orelleiro, Gorrin molinero, Passer montanus

Non tan antropfilo coma o pardal comn e atpase preferentemente en reas cultivadas. En Galicia comprtase como sedentario e distribese por todo o territorio, mais non excesivamente abundante. No parque natural a distribucin primaveral moi limitada e non puido confirmarse a cra. Observouse no extremo sur, nunha rea con campos de cultivos prximo. Neste sentido, a sa rareza parece achacable ausencia de hbitat favorable no interior do parque.
CGEA CGEA -
CNEA CNEA IE IE
LRE LRE 83
Pardal chiador Pardal chiador, Gorrin chilln, Petronia petronia
CGEA CGEA IE IE
CNEA CNEA IE IE
LRE LRE -
Gorrin sedentario de marcado carcter mediterrneo e presenza moi localizada na rexin Eurosiberiana. Parece seleccionar ladeiras secas e soleadas cubertas por matagueira ou arborado disperso. En Galicia ten unha distribucin irregular, cun ncleo no litoral das Ras Baixas e outros no interior, fundamentalmente no piso supramediterrneo de Ourense. No parque natural moi escaso e est presente todo o ano. Localzase no extremo norte, criando en hbitat de dunas grises parcialmente colonizado por pieiros e con existencia de muros de pedra e construcins.
Bico de coral comn Bico de coral comn, Pico de coral, Estrilda astrild
Estrldido africano introducido en reas de Galicia e norte de Portugal. Ten preferencia por carrizais e canavais en braais costeiros, presentando en Galicia unha distribucin aparentemente circunscrita s Ras Baixas e Baixo Mio. No parque natural observouse en primavera nos carrizais da lagoa de Vixn, anda que non puido ser confirmada a nidificacin.
CGEA CGEA 84
CNEA CNEA -
LRE LRE -
Gua das aves
Pimpn comn Pimpn comn, Pinzn vulgar, Fringilla coelebs

Frinxlido forestal habitante de todo tipo de bosques, campas arboradas, hortas e xardns. En Galicia est ben distribudo por todo o territorio, desde a franxa litoral a zonas de montaa. A poboacin galega debe ser esencialmente sedentaria, anda que se produce a entrada outonal de numerosos efectivos extraibricos. No parque natural encntrase aso- CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE ciado orla IE IE IE IE forestal, se ben poden observarse no hbitat de dunas grises exemplares buscando alimento. A densidade primaveral en bosque mixto foi de 1,02 0,18 aves/10 ha, claramente inferior a outras documentadas para bosques mixtos e de conferas do litoral[3] e interior galego[10].
Xirn comn Xirn comn, Verdecillo, Serinus serinus

Frinxlido tpico de zonas arboradas abertas, mis abundante nos pisos mediterrneos ibricos mais tamn frecuente na rexin eurosiberiana. Na pennsula comprtase como migrador parcial, concentrndose nos pisos meso e termomediterrneo e desaparecendo case totalmente da rexin eurosiberiana[26]. En Galicia est ben distribudo, desde a franxa litoral a zonas do interior. No parque natural, en poca de cra ten unha distribucin ampla, ligada a toda a orla forestal e CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE zona de dunas grises parcialmente colonizada por conferas. A densidade primaveral en bosque mixto foi de 1,06 0,45 aves/10 ha, superior descrita para outros bosques eurosiberianos ibricos[26], pero da mesmo orde de magnitude que a documentada para labranzas costeiras galegas[3]. A poboacin local podera abandonar parcialmente a zona en inverno, anda que nestes meses se produce a chegada de aves extraibricas.
85
Verderolo comn Verderolo comn, Verdern comn, Carduelis chloris

Ocupa calquera tipo de hbitat, desde o nivel do mar at alturas prximas a 2.000 m. As sas preferencias inclen bosques aclarados, campas eurosiberianas, e xardns[26]. En Galicia moi comn, sobre todo en cultivos arborados, hortas, parques urbanos e ribeiras fluviais. As poboacins ibricas son parcialmente migradoras e en inverno chegan numerosos efectivos extraibricos. No parque natural est presente todo o ano, CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE comn e distribese en primavera por toda a orla forestal e ecotono dunar. En poca de cra obtvose unha densidade en bosque mixto de 3,42 0,49 aves/10 ha, lixeiramente superior descrita para ambientes semellantes do interior de Galicia[9] e comparable de labranzas costeiras[3].
Xlgaro comn Xlgaro comn, Jilguero, Carduelis carduelis

Frinxlido que amosa preferencia por bosques clareados, hortas, praderas, soutos fluviais e campas eurosiberianas[26], anda que tamn frecuente en medios urbanos e rurais. En Galicia atpase en todo el territorio, anda que mis abundante na franxa litoral, vales dos principais ros e piso supramediterrneo de Ourense. As aves nativas peninsulares comprtanse como migradoras parciais, includas posiblemente as do sur de Galicia, mais en inverno CGEA CNEA LRE CGEA CNEA LRE chegan importantes continxentes extraibricos. No parque natural est presente todo o ano e ten unha distribucin irregular, anda que en xeral se encontra en primavera asociado s zonas de ecotono entre a orla forestal e o cordn dunar. En inverno son frecuentes pequenos bandos de xlgaros vagando por todo o cordn dunar e ecotono forestal.
86
Gua das aves
Liaceiro comn Liaceiro comn, Pardillo comn, Carduelis cannabina

Ocupa preferentemente medios deforestados, como matagueiras, pramos, cultivos de secao e salinos, entre outros, evitando as superficies de arborado denso[26]. En Galicia unha especie amplamente distribuda e comn, de comportamen- CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE to sedentario anda que sen descartar movementos transhumantes de amplitude variable. No parque natural atopouse en primavera na zona de ecotono entre o bosque e o cordn dunar, penetrando mis que outros frinxlidos neste ltimo medio. Obtvose unha densidade primaveral no cordn de dunas grises de 6,86 5,30 aves/10, comparable s obtidas en breixeiras e toxais de distintos puntos de Galicia[3,10]. Terminada a poca de cra forma bandos, a veces de decenas de individuos, que buscan alimento no cordn dunar.
Paporrubio real Paporrubio real, Camachuelo comn, Pyrrhula pyrrhula

Frinxlido forestal presente en masas arbreas naturais (montes de abetos, faiales, carballeiras, pieirais) e de repoboacin, tamn en hortas e xardns. En Galicia encntrase distribudo por todo o territorio, aparentemente sedentario e parece seleccionar masas caducifolias ou mixtas. moi raro ou est ausente de pieirais de repoboacin pechados e de eucaliptais. No parque natural est presente todo o ano e encntrase ligado orla forestal, princi- CGEA CNEA CGEA CNEA LRE LRE palmente naquelas zonas con mis IE IE IE IE caducifolio. No bosque mixto obtvose unha densidade primaveral de 2,53 1,62 aves/10 ha, superior documentada para pieirais e caducifolios do litoral galego[3].
87
Escribente liaceiro Escribente liaceiro, Escribano soteo, Emberiza cirlus
CGEA CGEA IE IE
CNEA CNEA IE IE
LRE LRE -
o embiricido mis forestal e aparece en calquera tipo de formacin arborada aberta, ecotonos forestais, campas e soutos bordeados de terreos deforestados[26]. En Galicia comn en todo o territorio e esencialmente sedentario, anda que con tendencia a realizar movementos postnupciais de alcance variable. No parque natural est presente todo o ano e cra distribudo por toda a orla forestal, localizndose nas manchas mis aclaradas, e no ecotono duna-bosque. Non unha especie gregaria, polo que en toda poca adoitan verse exemplares illados ou, como moito, parellas.
Escribente das canaveiras Escribente das canaveiras, Escribano palustre,

Emberiza schoeniclus
Especie tpica de braais provistos de masas de carrizo. En Galicia unha ave principalmente invernante, con cra localizada en zonas hmidas da franxa litoral de Pontevedra e A Corua. As poboacins ibricas parecen ser sedentarias, anda que en inverno chegan efectivos extraibricos. No parque natural observouse na primavera de 2006 no carrizal da lagoa de Vixn, anda que a cra no foi confirmada. En outono e inverno frecuente a observacin de exemplares no contorno desta lagoa.
CGEA CNEA CGEA CNEA VU+IE VU+IE 88
LRE LRE VU VU
Gua das aves
Outras aves do parque natural

Ademais das tratadas individualmente no libro, outras 98 especies teen sido observadas no parque natural e franxa martima adxacente. Relacinanse na tboa 2, indicando o hbitat mis probable de presenza , o estatus fenolxico e unha estimacin da sa abundancia local.
NOME GALEGO NOME GALEGO
Mobella pequena Mobella rtica Mergulln bicogroso Mergulln orelleiro Pardela cincenta Pardela furabuchos Pardela balear Pao europeo Pao gallado Mascato comn Abetouro comn Garza amarela Garza mediana Garza branca Garza imperial Cegoa branca Cegoa negra Cullereiro comn Cisne grande nsar cincento Ganso cabecinegro Pato branco Pato do Nilo Pato asubin europeo Pato sombro Pato rabilongo Cerceta do esto
NOME CIENTFICO NOME CIENTFICO

Gavia stellata Gavia arctica Podylimbus podiceps Podiceps nigricollis Calonectris diomedea Puffinus puffinus Puffinus mauretanicus Hydrobates pelagicus Oceanodroma leucorhoa Sula bassana Botaurus stellaris Ardeola ralloides Bubulcus ibis Egretta alba Ardea purpurea Ciconia ciconia Ciconia nigra Platalea leucorodia Cygnus cygnus Anser anser Branta bernicla Tadorna tadorna Alopochen aegyptiacus Anas penelope Anas rubripes Anas acuta Anas querquedula
FENOLOXA FENOLOXA HBITAT HBITAT I Pm E-A AB M P-L T I Pm E-A AB M P-L T

+ + + + ++ ++ + + + +++ + + + + + + + + + + + + + ++ + + + + + 89
Parrulo cristado americano Aythya collaris Parrulo ferruxento
Aythya niroca

Parrulo cristado comn Parrulo caribranco ider comn Parrulo rabudo

Aythya fuligula Aythya marila Somateria mollissima Clangula hyemalis

++ + + + +++ + + + ++ + + + + + + ++ + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
Parrulo pentumeiro comn Melanitta nigra Parrulo mourelo Tartaraa arpella Gatafornela Tartaraza cincenta Aguia peixeira Falcn peregrino Patuda comn Avoceta comn Andoria do mar Pllara areeira Avefra europea Pilro groso Pilrio patimouro Pilro americano Pilro cubranco Pilro canelo Liorteiro comn Becacina xorda Arcea comn Mazarico rabinegro Bilurico patirrubio Bilurico patiamarelo grande Bilurico alinegro Falaropo cincento Gaivota cabecinegra Gaivota gallada Gaivota papota Gaivota arxntea Gaivota polar Gaivota tridctila Carrn mascateiro
Melanitta fusca Circus aeroginosus Circus cyaneus Circus pygargus Pandion haliaetus Falco peregrinus Himantopus himantopus Recurvirostra avosetta Glareola pratincola Charadrius dubius Vanellus vanellus Calidris canutus Calidris minuta Calidris melanotos Calidris ferruginea Tryngites subruficollis Philomachus pugnax Lymnocryptes minimus Scolopax rusticola Limosa limosa Tringa erythropus Tringa melanoleuca Tringa ochropus Phalaropus fulicarius Larus melanocephalus Larus sabini Larus canus Larus argentatus Larus glaucoides Rissa tridactyla Gelodelichon nilotica
90
Gua das aves

Carrn carrn Carrn pirr Carrn mouro Arao dos cons Arao piro Arao papagaio Avelaiona comn Bufo pequeno Curuxa das xunqueiras Vencello apardazado Abellaruco comn Peto formigueiro Andoria das barreiras Andoria dos penedos Andoria do cu branco Pica de Richard Pica dos prados Pica patinegra costeira Lavandeira real Papoazul comn Tordo malvs Fulepa das xunqueiras Papuxa apardazada Picafollas europeo Picafollas cantor Papamoscas cincento Ferreirio careto Ouriolo comn Corvo carnazal Estornio pinto Pincaouro comn Bicotorto comn Escribente nival

Sterna hirundo Sterna albifrons Chlidonias niger Uria aalge Alle alle Fratercula arctica Strix aluco Asio otus Asio flammeus Apus pallidus Merops apiaster Jynx torquilla Riparia riparia Ptyonoprogne rupestris Delichon urbica Anthus richardi Anthus pratensis Anthus petrosus Motacilla cinerea Luscinia svecica Turdus iliacus Acrocephalus schoenobaenus Sylvia borin Phylloscopus collybita Phylloscopus trochilus Muscicapa striata Remiz pendulinus Oriolus oriolus Corvus corax Sturnus vulgaris Carduelis spinus Loxia curvirostr Plectrophenax nivalis

+ + + ++ + + + + + + + + ++ + ++ + + + + + + + + +++ + + + + + +++ ++ + +
Tboa 2 Tboa 2.. Outras especies de aves observadas no parque natural Fenoloxa (I) Fenoloxa:: (I) Invernante; (Pm) En paso migratorio; (E-A) Espordica ou accidental. (Pm) (E-A) Abundancia (AB) Abundancia (AB):: (+) Pouco abundante; (++) Abundante; (+++) Moi abundante. Hbitat (M) Hbitat:: (M) Mario; (P-L) Praia-lagoon; (T) Terrestre. (P-L) (T)
91
Bibliografa
[1] Alvite, R., Cillero, C., Daz, R., Domnguez, J., Gmez-Orellana, L., Izco, J., Muoz, C., Ramil, P., Rodrguez, M., Romero, I. & Rubinos, M. 2002. Humedales de Galicia. Xunta de Galicia. Santiago de Compostela. Arcos, F., Mourio, J. & Salvadores, R. 2003. Cerceta comn Anas crecca. En, R. Mart & J. C. d. Moral (Eds.): Atlas de las aves reproductoras de Espaa, pp. 134-135. Direccin General para la BiodiversidadSEO/Birdlife. Madrid. Bongiorno, S. F. 1982. Land use and summer bird populations in northwestern Galicia, Spain. Ibis, 124 (1): 1-20. Cuesta, M. & Balmori, A. 2003. Mosquitero Comn Phylloscopus collybita, Mosquitero Ibrico Phylloscopus ibericus. En, R. Mart & J. C. d. Moral (Eds.): Atlas de las aves reproductoras de Espaa, pp. 488-491. Direccin General para la Biodiversidad-SEO/Birdlife. Madrid. De Juana, E. 2003. Alcaravn Burhinus oedicnemus. En, R. Mart & J. C. d. Moral (Eds.): Atlas de las aves reproductoras de Espaa, Direccin General para la Biodiversidad-SEO/Birdlife. Madrid. Daz, M., Asensio, B. & Tellera, J. L. 1996. Aves ibricas. Vol. I. No Paseriformes. J.M. Reyero. Madrid. Domnguez, J. 1988. Taxocenosis de limcolas de las ras gallegas. Con especial referencia a las de Arosa y Ortigueira. Tesis Doctoral, Santiago de Compostela. Domnguez, J. 1997. Invernada y migracin de limcolas en el litoral atlntico ibrico. En, A. Barbosa (Ed.): Las aves limcolas en Espaa, pp. 35-75. Organismo Autnomo Parques Nacionales. Madrid. Domnguez, J., Arenas, M., Snchez, S. & Tapia, L. 2001. Atlas de aves nidificantes del LIC-Baixa Limia 1999-2000. Xunta de Galicia. Santiago de Compostela.
[2]
[3] [4]
[5]
[6] [7]
[8]
[9]
[10] Domnguez, J., Arenas, M. & Tapia, L. 2005. Gua de las aves del Parque Natural Baixa Limia-Serra do Xurs y Lic Baixa Limia. Consellera de Medio Ambiente, Xunta de Galicia. Santiago de Compostela. [11] Domnguez, J. & Lorenzo, M. 1992. Waders wintering on the open shores of Galicia (NW Spain). WSG Bulletin, 64: 73-77. [12] Domnguez, J. & Maneiro, J. C. 1988. Dinmica y fenologa de Calidris mariThalassas tima y Actitis hypoleucos en la costa de Pontevedra. Thalassas, 6: 9-13. [13] Domnguez, J. & Rabual, J. L. 1989. Migrating waders on the Atlantic coast of Galicia (NW Spain). Miscellania Zoologica, 17: [14] Domnguez, J., Tapia, L. E., Martn, G., Arenas, M., Quintero, I., Rego, L. E. & Vidal, M. J. 2003. Atlas de las aves nidificantes de los archipilagos de Ces y Ons (Parque Nacional de las Islas Atlnticas). Organismo Autnomo Parques Nacionales. Madrid.
92
Gua das aves
[15] Domnguez, J. & Vidal, M. 2003. Influencia del investigador en el xito reproductivo del Chorlitejo Patinegro Charadrius alexandrinus. Ardeola, 50 (1): 15-19. [16] Hagemeijer, W. J. M. & Blair, M. J. (Eds.) 1997. The EBCC Atlas of European Breeding Birds. T & AD Poyser. London. [17] Hortas, F. & Mourio, J. 2003. Ostrero euroasitico Haematopus ostralegus. En, R. Mart & J. C. d. Moral (Eds.): Atlas de las aves reproductoras de Espaa, pp. 238-239. Direccin General para la BiodiversidadSEO/Birdlife. Madrid. [18] Lekuona, J. M. 2003. Cormorn grande Phalacrocorax carbo. En, R. Mart & J. C. d. Moral (Eds.): Atlas de las aves reproductoras de Espaa, pp. 100101. Direccin General de Conservacin de la Naturaleza-Sociedad Espaola de Ornitologa. Madrid. [19] Mart, R. & Del Moral, J. C. (Eds.) 2003. Atlas de las aves reproductoras de Espaa. Direccin General de la Conservacin de la Naturaleza-Sociedad Espaola de Ornitologa. Madrid. [20] Martnez, G., Vzquez, X., Mourio, J. & Salaverri, L. J. 2003. Zarapito Real Numenius arquata. En, R. Mart & J. C. d. Moral (Eds.): Atlas de las aves reproductoras de Espaa, pp. 615-616. Direccin General para la Biodiversidad-SEO/Birdlife. Madrid. [21] Penas-Patio, J. L. 1995. Atlas de vertebrados de Galicia. Tomo II. Aves. Consello da Cultura Galega. Santiago de Compostela. [22] Penas-Patio, X. M., Pedreira, C. & Silvar, C. 2004. Gua das aves de Galicia. Baha Edicins. A Corua. [23] Ramn, R. F., Souza, J. A. & Rabual, J. L. 1991. Paso migratorio prenupcial de Correlimos Tridctilo (Calidris alba) en las costas gallegas. En, A. Fernndez-Cordeiro & J. Domnguez (Eds.): Actas do primeiro congreso galego de ornitoloxa, pp. 89-98. Universidad de Santiago. Santiago de Compostela. [24] Salvadores, R., Arcos, F. & Hortas, F. 2003. Agachadiza Comn Gallinago gallinago. En, R. Mart & J. C. d. Moral (Eds.): Atlas de las aves reproductoras de Espaa, pp. 256-257. Direccin General para la BiodiversidadSEO/Birdlife. Madrid. [25] Snchez, F. & Negreira, M. 2005. Parque Natural Complejo Dunar de Corrubedo y Lagunas de Carregal y Vixn. En, F. Rodrguez (Ed.): Ecologa. Tomo XLVI., pp. 110-145. Hrcules. A Corua. [26] Tellera, J. L., Asensio, B. & Daz, M. 1999. Aves ibricas II. Paseriformes. J.M. Reyero Editor. Madrid. [27] Wetlands International 2002. Waterbird Population Estimates-Third Edition. Wetlands International Global Series No.12. Wagenigen.
93
Crditos fotografas
Fotografas portada Fotografas portada:: Marcos Otero
Especie Especie
Mobella grande Mergulln pequeno Corvo mario real Corvo mario cristado Garza pequena Garzota comn Garza real Pato cincento Cerceta real Lavanco real Pato cullerete Pato chupn Azor comn Miato comn Esmerilln comn Perdiz rubia Rascn de auga Galia de ro Galiola negra comn Gabita euroasitica Pernileiro comn Pllara real Pllara papuda Pllara dourada europea Pllara cincenta Pilro bulebule Pilro curlibico Becacina cabra Mazarico rabipinto Mazarico chiador Mazarico curl Bilurico comn Bilurico pativerde Bilurico bailn Pllara riscada Gaivota chorona comn
94
Autor Autor
Antonio Fernndez Marn Antonio Fernndez Marn Mara Vidal Malde Antonio Fernndez Marn Pascal Dubois Mara Vidal Malde Mara Vidal Malde Antonio Fernndez Marn Antonio Fernndez Marn Jess Domnguez Conde Jess Domnguez Conde Jess Domnguez Conde Jess Domnguez Conde Antonio Fernndez Marn Jess Domnguez Conde Pascal Dubois Jess Domnguez Conde Mara Vidal Malde Mara Vidal Malde Jess Domnguez Conde Antonio Fernndez Marn Jess Domnguez Conde Mara Vidal Malde Antonio Fernndez Marn Antonio Fernndez Marn Jess Domnguez Conde Mara Vidal Malde Antonio Fernndez Marn Jess Domnguez Conde Antonio Fernndez Marn Antonio Fernndez Marn Antonio Fernndez Marn Antonio Fernndez Marn Jess Domnguez Conde Jess Domnguez Conde Mara Vidal Malde
Pgina Pgina
17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52
Gua das aves
Especie Especie
Gaivota escura Gaivota patiamarela Gaivotn atlntico Carrn cristado Arao romeiro Pomba torcaz Rula comn Curuxa comn Moucho comn Vencello comn Bubela comn Peto real Laverca comn Pica das rbores Lavandeira branca Azulenta comn Rabirrubio tizn Pedreiro cincento Tordo comn Reiseor da auga Fulepa dos carrizos Fulepa amarela Papuxa cabecinegra Papuxa das amoras Estrelia riscada Ferreirio subelio Ferreirio comn Ferreiro abelleiro Pega marza Corvo viaraz Pardal comn Pardal chiador Pimpn comn Verderolo comn Liaceiro comn Escribente liaceiro
Autor Autor
Mara Vidal Malde Jess Domnguez Conde Jess Domnguez Conde Jess Domnguez Conde Jess Domnguez Conde Mara Vidal Malde Jess Domnguez Conde Pascal Dubois Pascal Dubois Pascal Dubois Antonio Fernndez Marn Pascal Dubois Antonio Fernndez Marn Antonio Fernndez Marn Antonio Fernndez Marn Antonio Fernndez Marn Antonio Fernndez Marn Jess Domnguez Conde Antonio Fernndez Marn Jess Domnguez Conde Jess Domnguez Conde Pascal Dubois Pascal Dubois Antonio Fernndez Marn Pascal Dubois Pascal Dubois Pascal Dubois Pascal Dubois Pascal Dubois Mara Vidal Malde Jess Domnguez Conde Pascal Dubois Pascal Dubois Antonio Fernndez Marn Antonio Fernndez Marn Mara Vidal Malde
Pgina Pgina
53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88
95

Guía de Aves de Galicia

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Guía de Aves de Galicia

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

gua das aves

Jess Domnguez Conde Marcos Otero Filgueiras Mara Vidal Malde

COMPLEXO DUNAR DE CORRUBEDO E LAGOAS DE CARREGAL E VIXN

Edita Edita:: Textos Textos::

Revisin lingstica Revisin lingstica:: Ana Marcos Nieto Fotografas Fotografas::

Impresin e xestin grfica Impresin e xestin grfica::

Depsito legal Depsito legal:: ISBN ISBN::

desta edicin: Xunta de Galicia textos e fotografas:

Gua das aves

Parque Natural do complexo dunar de Corrubedo e lagoas de Carregal e Vixn

Gua das aves

Gua das aves

Parque Natural do complexo dunar de Corrubedo e lagoas de Carregal e Vixn

Caractersticas xerais do parque natural

Aspectos climticos Aspectos climticos

Gua das aves

Parque Natural do complexo dunar de Corrubedo e lagoas de Carregal e Vixn

Gua das aves

Parque Natural do complexo dunar de Corrubedo e lagoas de Carregal e Vixn

Presenza s durante o periodo reprodutivo, aproximadamente desde marzo-abril a agosto-setembro

Presenza durante todo o ciclo anual

Presenza en pasos migratorios prenupcial e posnupcial

Presenza en meses outonais e invernais, aproximadamente desde setembro-outubro a febreiro-marzo

Confirmada Probable Posible

Gua das aves

A avifauna do parque natural en cifras

Nome cientfico Nome cientfico

Parque Natural do complexo dunar de Corrubedo e lagoas de Carregal e Vixn

Tratamento especfico Tratamento especfico

Gua das aves

Mobella grande Mobella grande, Colimbo grande, Gavia immer

Parque Natural do complexo dunar de Corrubedo e lagoas de Carregal e Vixn

Mergulln pequeno Mergulln pequeno, Zampulln comn, Tachybaptus ruficollis

Gua das aves

Parque Natural do complexo dunar de Corrubedo e lagoas de Carregal e Vixn

Corvo mario cristado Corvo mario cristado, Cormorn moudo,

Gua das aves

Garza pequena Garza pequena, Avetorillo comn, Ixobrychus minutus

Parque Natural do complexo dunar de Corrubedo e lagoas de Carregal e Vixn

Garzota comn Garzota comn, Garceta comn, Egretta garzetta

Gua das aves

Garza real Garza real, Garza real, Ardea cinerea

Parque Natural do complexo dunar de Corrubedo e lagoas de Carregal e Vixn

Pato cincento Pato cincento, nade friso, Anas strepera

Gua das aves

Cerceta real Cerceta real, Cerceta comn, Anas crecca

Parque Natural do complexo dunar de Corrubedo e lagoas de Carregal e Vixn

Lavanco real Lavanco real, nade azuln, Anas platyrhynchos

Gua das aves

Pato cullerete Pato cullerete, Cuchara comn, Anas clypeata

Parque Natural do complexo dunar de Corrubedo e lagoas de Carregal e Vixn

Pato chupn Pato chupn, Porrn europeo, Aythya ferina

Gua das aves

Azor comn Azor comn, Azor comn, Accipiter gentilis

Gabin comn Gabin comn, Gaviln comn, Accipiter nisus

Parque Natural do complexo dunar de Corrubedo e lagoas de Carregal e Vixn

Miato comn Miato comn, Busardo ratonero, Buteo buteo

Lagarteiro peneireiro Lagarteiro peneireiro, Cerncalo vulgar, Falco tinnunculus

Gua das aves

Esmerilln comn Esmerilln comn, Esmerejn, Falco columbarius

Falcn pequeno Falcn pequeno, Alcotn europeo, Falco subbuteo

Parque Natural do complexo dunar de Corrubedo e lagoas de Carregal e Vixn

Perdiz rubia Perdiz rubia, Perdiz roja, Alectoris rufa