Prawo pozytywne 1. Obowizujce tu i teraz z mocy ustanowienia lub uznania przez legaln wadz publiczn 2.

Umocnienie prawa stanowionego: potrzeba spiania podstawowych zasad w ustawach zasadniczych (konstytucje) oraz regulacje dziedzin ycia (kodeksy) 3. W XIX wzrasta znaczenie prawa pozytywnego wraz z dominacj doktryny liberalizmu pozytywizm prawniczy. 4. Prawo zesp norm ustanowionych i chronionych przez paostwo posugujce si rodkami przymusu (teza spoeczna, teza o pochodzeniu prawa). 5. Odrzuca wszelk metafizyk. Wypracowanie wasnych metod interpretacji prawa obowizujcego. Prawo tylko w postaci tekstw. 6. Teza o rozdziale prawa i moralnoci ideaem prawo wolne od wartociowania 7. Ksztatowanie si w 2 odmiennych kulturach prawnych: anglosaskiej i kontynentalnej 8. Anglosaska (jurysprudencja analityczna) John Austin 9. John Austin abstrakcyjna i generalna norma jako rozkaz suwerena, zagroony uyciem sankcji 10. H. L. A. Harst prawo nie skada si tylko i wycznie z obowizkw, a jego obowizywanie nie polega jedynie na nawyku zachowania si w okrelony sposb. Paradoks bandyty odczuwanie rnicy midzy nadajcym prawo suwerenem a bandyt grocym niebezpiecznym narzdziem i dajcym pienidzy. 11. Kontynentalna G. Jellinek. Porzdek prawny wycznie w postaci prawa stanowionego, normy maj 3 podstawowe cechy wyrniajce prawo pozytywne: Dotycz tylko zewntrznego zachowania ludzi wzgldem siebie Maj szczegln genez ustanawiane przez suwerena Przestrzeganie prawa zagwarantowane przez przymus 12. Kierunek normatywizmu H. Kelsen. Prawo to wycznie formalne powinnoci ujte w postaci norm postpowania budujcych hierarchiczny system prawny. 13. Obalanie kierunku G. Radbruch. Formua Radbrucha rezygnacja z konsekwentnego pozytywizmu prawniczego, chcia moralnoci w prawie. Sprzeciwia si "ustawowemu bezprawiu" (normy niemoralne nie powinny byd prawem). 14. Obecny pozytywizm prawniczy Paostwo jest gwnym twrc prawa, nie pozbawia rangi norm innych autorytetw System prawa nie skada si tylko z wojskowych rozkazw, lecz rwnie z innych wzorcw System prawa nie zawsze jest zupeny i niesprzeczny wewntrznie Separacja prawa i moralnoci nie jest tak bezwzgldna

Koncepcje prawnonaturalne 1. Prawo pozytywne nie jest wycznym wzorem zachowao 2. Dualizm prawny porzdek prawa ludzkiego i naturalnego 3. Bg jako rdo prawa 4. Teorie laickie rdem prawa naturalnego rozum, natura, godnod 5. Klasyczna koncepcja prawa naturalnego. Arystoteles, Cyceron, w Augustyn, w. Tomasz z Akwinu, Katolicka Nauka Spoeczna Jan Pawe II, Mieczysaw A. Krpiec. 6. w. Tomasz z Akwinu hierarchiczna koncepcja, porzdek nadawany przez Boy plan, prawo wieczne (lex aeterna), prawo niesprawiedliwe nie zasuguje na miano prawa (lex iniusta est lex) 7. Nowoytna szkoa prawa natury. Koncepcja prawa natury oderwanego od religii. Prawo boskie zastpione prawem natury ludzkiej. Hugo Grocjusz ojciec teorii; koncepcja prawa podmiotowego 8. Prawo natury powszechne, racjonalne, wieckie 9. Thomas Hobbes, John Locke, Jean Jacques Rousseau 10. Koncepcje statyczne niezmiennod treci wskazao prawa natury 11. XIX/XX w. Koncepcja prawa o zmiennej treci I. Kant, R. Stammler, L. Petraycki - prawo naturalne nie ma treci raz na zawsze i z gry danej, jest zespoem zmiennych historycznie, bdcych wytworem intelektu, odpowiadajcych moralnoci danej epoki wyobraeo o naleytym adzie spoecznym i sprawiedliwoci. 12. Koncepcja dynamiczna (po II w) normy prawa naturalnego zostaj niezmienne, ale w zalenoci od warunkw historyczno materialnych dokonuje si ich dynamicznej interpretacji.

Koncepcje realistyczne 1. Prawo w dziaaniu 2. Zesp zjawisk z zakresu psychologii lub socjologii zwizany z normami prawnymi 3. Obserwowanie przejawiania prawa w danej spoecznoci 4. Istot prawa s ludzkie emocje i przeycia (L. Petraycki) 5. L. Petraycki Prawo pozytywne Prawo intuicyjne Koncepcja szeroko rozumianej polityki prawa. Polityka prawa nie wyjania zjawisk prawnych, ale ma prowadzid do znalezienia empirycznie sprawdzonych i skutecznych rodkw osigania zamierzonych celw etycznych lub politycznych. 6. O. W. Holmes, K. Llewellyn istota prawa w zachowaniach ludzi 7. R. Pound "inynieria spoeczna" Hermeneutyczne koncepcje prawa 1. Za kluczowe uznaj pojcie rozumienia 2. A. Kaufmann " Przed wykadni nie ma prawa" 3. Dany tekst naley interpretowad w kontrekcie rnych istotnych dla niego okolicznoci 4. Proces rozumienia nie ma charakteru liniowego, a przebiega po linii koa 5. Istotne jest tzw. przed-rozumienie 6. J. Stelmach, M. Zirk-Sadowski Teorie argumentacyjne prawa 1. Do prawa odwouje si z sytuacji sporw 2. Stosowanie prawa nie jest mechanicznym procesem, jet to prezentacja argumentw 3. Niektre ugruntowane sposoby rozumowania prawniczego uznawane s za argumenty (zasady kultury prawnej). Wyrok zapada na podstawie przekonujcej argumentacji. 4. Ch. Perelman pojcie topikw prawniczych 5. Decyzja wadcza kierowana jest zawsze do odpowiedniego audytorium 6. A. Peczenik, L. Morawski