You are on page 1of 8

Processos Biotecnolgicos Processos Fermentativos 1.

. INTRODUO PROCESSOS FERMENTATIVOS Em microbiologia industrial o termo fermentao se refere a qualquer processo microbiolgico para obteno de produto de interesse. A maioria dos processos no constitui metabolicamente uma fermentao, mas sim processos aerbicos. O reator onde ocorre o processo chamado de fermentador. 1.1. Histrico Relao microorganismos x homem evoluo de ambos Microorganismos decomposio de alimentos Vinho e vinagre 10.000 AC Microorganismos fermentao de alimentos e bebidas Cerveja 5.000 6.000 AC Egito

Queijo e leite fermentado 5.000 AC

Soja fermentada 3.000 AC China 1.2. Importncia dos processos fermentativos

Na indstria de alimentos
Produto Micro-organismo Queijo Bactrias e fungos Iogurtes Bactrias lcticas Bactrias lcticas Manteiga Bactrias lcticas Bebidas alcolicas ocidentais Leveduras alcolicas Bebidas alcolicas orientais Fungos e leveduras Produtos de panificao Levedura alcolica Picles, azeitonas, chucrute Bactrias lcteas Carnes fermentadas Bactrias lcticas Vinagre Bactrias acticas Caf Bactrias lcteas, etc Cacau Leveduras e bactrias Ch Enzimas oxidases Soja fermentada Fungos, leveduras e bactrias Leveduras comestveis Leveduras Gorduras Leveduras Aromas Fungos Protenas unicelulares (SCP) Fungos, leveduras e bactrias Ensilagem Bactrias lcteas Bactrias lcteas Desenvolvimento de sabor Fungos Na indstria qumica, farmacutica e na agricultura 1. Etanol carburante, farmacutico, qumico, domstico

2. cidos orgnicos ctrico, lctico, actico, giberlico, etc. 3. Solventes acetona, butanol, isopropanol 4. Aminocidos glutmico, lisina, triptofano 5. Nucleotdeos, nucleosdeos e compostos afins

6. Enzimas amilases, proteases, lipases, pectinases, lactase, glicose


isomerase, renina, etc. 7. Vitaminas cido ascrbico, riboflavina, ergosterol, caroteno, B12

8. Antibiticos penicilinas, estreptomicina, tetraciclinas, etc. 9. Vacinas Neisseria, Mycobacterium, Corynebacterium, etc. 10. Alcalides 11. Gomas dextrnio 12. Transformaes moleculares esterides, antibiticos e pesticidas 13. Tratamentos de resduos agroindstriais, lixo e esgoto 14. Lixiviao 15. Fixadores de nitrognio do ar em razes Rhizobium 16. Controle biolgico de pragas Bacillus
1.3 Principais produtos obtidos por fermentao microbiana

Em resumo: 1) Biomassa celular 2) Enzimas 3) Metablitos microbianos 4) Transformao de componentes adicionados


1.4 Formao de produtos em processos fermentativos

Considerando aqueles processos em que um produto do metabolismo microbiano o composto de interesse, podemos classificar esses metablitos em dois tipos: - primrios - secundrios Metablito primrio: aquele que produzido durante a fase de crescimento exponencial do microrganismo. Um exemplo tpico deste tipo de metablito a produo de lcool. O etanol um produto do

metabolismo anaerbico de leveduras e algumas bactrias e formado como parte do metabolismo energtico. Uma vez que o crescimento s pode ocorrer se houver produo de energia, a produo de etanol est associada ao crescimento. Outros exemplos: aminocidos, nucleotdeos, cidos orgnicos e enzimas. Metablito secundrio: produzido durante a fase estacionria de crescimento ou idiofase, ou seja a produo no associada ao crescimento celular. Constituem o grupo mais comum e importante dos metablitos de interesse industrial. Como exemplo clssico pode citar a produo de antibiticos. Principais caractersticas dos metablitos secundrios: - cada tipo formado por relativamente poucos m.o. - no so essenciais para o crescimento e reproduo celular - sua formao extremamente dependente das condies de crescimento (meio) pois a represso pode ocorrer - produzidos freqentemente como um grupo de compostos estruturalmente relacionados - podem ser superproduzidos mais facilmente que os primrios pois no so ligados ao crescimento
1.5 Processo fermentativo genrico

2. 2. MICROORGANISMOS INDUSTRIAIS 2.1. Tipos de micro-organismos Bactrias procariotos, quimio-organotrofos

Preparo

Fungos eucariotos, quimio-organotrofos Bolores Leveduras

2.2. Metabolismo microbiano

2.2. Metabolismo microbiano

2.2. Metabolismo microbiano

2.3. Nutrio microbiana

Fonte de energia dos organismos fermentadores Quimiorganotrficos obtm energia de reaes qumicas Fonte de carbono energia x esqueleto carbnico Carboidratos acares e polissacardeos Aminocidos, protdeos e protenas cidos monocarboxlicos Lipdios lcoois Fonte de nitrognio sntese material plstico Orgnico Aminocidos, protdeos, protena Inorgnico sais de amnio, (nitratos e nitritos)
2.3. Nutrio microbiana

Sais minerais

Macronutrientes P ATP e cidos nucleicos S aminocidos / protenas K ativador enzimtico, regulador da presso osmtica Mg cofator enzimtico Ca cofator enzimtico Micronutrientes Cu, Co, Zn, Mn, Na, Bo, etc. Fatores de crescimento Vitaminas Aminocidos Nucleotdeos cidos graxos
2.3. Nutrio microbiana

gua No considerada nutriente Solvente universal nutrio celular e reaes enzimticas Regulao da presso osmtica Regulao trmica alto calor especfico Oxignio atmosfrico No considerado nutriente Receptor de eltrons na respirao Aerbios Microaerfilos Anaerbios Facultativos
2.4. Crescimento microbiano Reproduo Bactrias fisso binria (sexuada ou assexuada) Leveduras brotamento ou gemulao (assexuada) fisso binria (assexuada) esporulao (sexuada) Fungos esporulao (sexuada ou assexuada) Modelo matemtico da reproduo Populao inicial = uma clula b = 1 . 2 Populao inicial = B clulas b = B . 2 Nmero de geraes aps o crescimento n = 3,3 . log b / B Tempo de gerao = t / n t / 3,3 . log b / B
n n

3 SUBSTRATOS DE FERMENTAO 3.1. Fontes de carbono 3.1.1. Carboidratos Cana de acar, sorgo sacarino, etc. Frutas uva, laranja, jabuticaba, etc. Malte cevada, trigo, milho, etc. Melao subproduto da fabricao do acar Licor sulftico subproduto da fabricao do papel Lgno-celulsicos palha, bagao cana, resduos madeira Carboidratos puros acares e amidos preos elevados 3.1.2. leos vegetais soja, algodo, palma co-substratos 3.1.3. lcoois etanol, metanol 3.1.4. Alcanos C12 C14 3.2. Fontes de nitrognio 3.2.1. Inorgnico amnia e sais de amnio 3.2.2. Orgnica Lquido de macerao de milho subproduto amido Farinha de soja subproduto da fabricao de leo Extrato de levedura preo elevado Peptonas preo elevado Uria adubo

You might also like