‫اﻟﺒﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ اﻟﯽ اﻟﺒﻼد اﻻﻓﺮﻧﺠﻴﻪ‬

‫‪18.01.2003 18:05‬‬

‫‪1‬‬
2
3
4
 ‫در ﺣﺎﺷﻴﻪ‪...‬‬
‫هﺮ ﮐﺲ ﻧﺎم ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ را ﻣﯽ ﺷﻨﻮد ﺑﯽ درﻧﮓ ﺑﻪ ﻳﺎد اﺛﺮ ﻣﺸﻬﻮر او »ﺑﻮف ﮐﻮر« ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‪ .‬ﻧﺎﻣﻬﺎﻳﯽ ﭼﻮن »ﺳﮓ‬
‫وﻟﮕﺮد«‪» ،‬زﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﮔﻮر«‪» ،‬ﺳﻪ ﻗﻄﺮﻩ ﺧﻮن« و ﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﺁﺛﺎر او ﺑﺎ ﻧﺎم ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺁن ﺗﺪاﻋﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در ادﺑﻴﺎت ﻓﺎرﺳﯽ‬
‫ﮐﻤﺘﺮ ﮐﺴﯽ را ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻴﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺮدن ﻧﺎم ﺑﺮدن ﻋﻨﻮان ﮐﺘﺎﺑﺶ ﻧﺎم ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺁن هﻢ ﺑﻪ ذهﻦ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ ﺗﻼﻗﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬و اﻳﻦ از‬
‫وﻳﮋﮔﯽ ﺳﺒﮏ ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫»ﺑﻮف ﮐﻮر« ﺑﻪ دﻳﮕﺮ زﺑﺎﻧﻬﺎ هﻢ ﺗﺮﺟﻤﻪ و ﻧﺸﺮ ﮔﺮدﻳﺪﻩ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺷﻬﺮت او ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ اﺛﺮ ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ زﻳﺮا‬
‫»داش ﺁﮐﻞ« هﻢ از او هﻤﺎن ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ و در ﻣﻴﺎن ﺁﺛﺎر هﺪاﻳﺖ ﮐﺎری ﺟﺎﻟﺐ و در ﺧﻮر ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮی ﺑﺴﻴﺎر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪون ﺁﻧﮑﻪ ﻣﻴﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ دﻳﮕﺮ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن دوران اﺧﻴﺮ را ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺸﻤﺎرﻳﻢ اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻋﺘﺮاف ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ از‬
‫ﭼﻬﺮﻩ هﺎی ﻣﻤﺘﺎز ادﺑﻴﺎت ﻗﺮن اﺧﻴﺮ اﻳﺮان اﺳﺖ و ﺗﺎ ﮐﻨﻮن هﻴﭽﮑﺲ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ در اﻳﺮان ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ و اﺷﺘﻬﺎر ﭘﻴﺪا ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻨﮑﻪ او اﺷﺮاف زادﻩ اﺳﺖ ﻟﻴﮑﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ و ﺁﮔﺎهﯽ‪ ،‬روح ﺣﺴﺎس و ﻧﻘﺎد او را‬
‫ﺁزار ﻣﯽ دهﺪ‪ .‬او ﻣﯽ داﻧﺪ ﮐﻪ »در زﻧﺪﮔﯽ زﺧﻤﻬﺎﻳﯽ هﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺜﻞ ﺧﻮرﻩ روح را ﺁهﺴﺘﻪ در اﻧﺰوا ﻣﯽ ﺧﻮرد و ﻣﯽ‬
‫ﺗﺮاﺷﺪ«‪ .‬ﻳﮑﯽ از زﺧﻤﻬﺎی ﻋﻤﻴﻖ و ﻣﺰﻣﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮاﻧﯽ هﺎﻟﻪ ﺗﻘﺪس ﮐﺎذب در ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ در اﻳﺮاﻧﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺳﺒﺐ ﮐﺘﺎﺑﯽ را ﮐﻪ در دﺳﺖ دارﻳﺪ ﺑﺎ اﻳﻨﮑﻪ ﻧﺎم ﺁن ﺑﺎرهﺎ در ﻣﻴﺎن ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺁﺛﺎر هﺪاﻳﺖ ﺁﻣﺪﻩ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﮕﺮدﻳﺪﻩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از دوﺳﺘﺪاران ﺁﺛﺎر هﺪاﻳﺖ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﻳﯽ از اﻳﻦ ﮐﺘﺎب را ﺑﻄﻮر ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺑﻴﺸﻤﺎرﻧﺪ ﮐﺴﺎﻧﻴﮑﻪ از‬
‫وﺟﻮد اﻳﻦ اﺛﺮ ﺑﯽ ﺧﺒﺮﻧﺪ و ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺳﺒﺐ ﻧﮕﺎرﻧﺪﻩ اﻳﻦ ﺳﻄﻮر ﺑﺮ ﺁن ﺷﻤﺎ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ اﻳﻦ اﺛﺮ ﺧﻮاﻧﺪﻧﯽ را ﮐﻪ »در ﺻﺤﺖ و‬
‫واﻗﻌﻴﺖ ﻣﻌﻨﺎی ﺁن ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺗﺮدﻳﺪ ﮐﺮد« ﭼﺎپ و در اﺧﺘﻴﺎر ﻋﻼﻗﻤﻨﺪان ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ ﻗﺮار دهﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ هﺮ ﺣﺎل ﺑﻪ هﻤﺎن ﺷﮑﻠﯽ ﮐﻪ دﺳﺖ ﻧﻮﻳﺲ ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ ﺑﻮد ﺑﺪون دﺧﻞ و ﺗﺼﺮﻓﯽ ﺑﺎ زﺣﻤﺎت ﻓﺮاوان و اﻣﮑﺎﻧﺎت ﮐﻢ ﺑﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺷﮑﻞ ﮐﻪ در دﺳﺖ دارﻳﺪ ﺗﻬﻴﻪ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻣﻴﺪوارم ﮐﻪ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل هﻤﻮﻃﻨﺎن ﺑﺎرﻳﮏ ﺑﻴﻦ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد وﻧﻘﺎﻳﺺ ﮐﺘﺎب را ﺑﺎ ﺑﺰرﮔﻮاری ﺧﻮد ﻧﺎدﻳﺪﻩ ﮔﻴﺮﻧﺪ و ﻋﻔﻮ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮﺻﺖ را ﻣﻐﺘﻨﻢ ﻣﯽ ﺷﻤﺎرم و از دوﺳﺖ ﻣﺤﺘﺮم ﺁﻗﺎی »ت‪ .‬م‪ .‬د‪ .‬ﮐﻪ ﺳﺨﺎوﺗﻤﻨﺪاﻧﻪ ﻧﺴﺨﻪ ای از دﺳﺖ ﻧﻮﻳﺲ ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ‬
‫را در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻦ ﻗﺮار دادﻩ و از دوﺳﺖ ﮔﺮاﻣﯽ دﮐﺘﺮ رﺿﺎ ﻣﻈﻠﻮﻣﺎن ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺒﺘﻬﺎی ﺧﻮد در اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ اﺛﺮ زﻳﺒﺎ ﻣﺮا‬
‫ﻳﺎری ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﺗﺸﮑﺮ و ﺳﭙﺎس ﻧﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺧﺎﻃﺮﻩ ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ ﮔﺮاﻣﯽ ﺑﺎد‬
‫ﺑﻬﺮام ﭼﻮﺑﻴﻨﻪ‬
‫اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪١٣٦١‬‬

‫‪5‬‬
 ‫در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﭼﺎپ دوم‬
‫ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ ﻳﮏ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ و هﻨﺮﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ و ﻣﻔﻬﻮم واﻗﻌﯽ ﺁن ﺑﻮد‪ .‬او اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪی ﺑﻮد ﮐﻪ رﺳﻮاﻳﻴﻬﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮد را‬
‫ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ و در هﻤﻪ ﺣﺎل ﺑﻪ ﺑﻴﺎن اﻳﻦ رﺳﻮاﻳﻴﻬﺎ ﻣﯽ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬هﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ ﺑﻮد و در هﺮ ﻣﺤﻔﻠﯽ و در هﺮ ﺟﻤﻌﯽ از‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﺧﺴﺘﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ ﺑﻴﺶ از هﻤﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن دوران اﺧﻴﺮ ﺑﻪ ﻣﻔﺎد و ﻣﺤﺘﻮی ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ و ﻇﺎهﺮ ﻟﻘﻆ و ﮐﻠﻤﺎت را ﻧﺎﭼﻴﺰ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻤﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ هﺎی ﻋﻮاﻣﺎﻧﻪ را در ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﻳﺶ ﻣﯽ ﺁورد‪ ،‬از ﺧﻮد ﺁﻧﻬﺎ ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎزﮔﻮﮐﻨﻨﺪﻩ ﺑﻴﺰاری او از‬
‫ﻟﻔﺎﻇﯽ و ﺻﻮرت ﺳﺎزی ﻣﺮﺳﻮم دوران ﺣﻴﺎت او ﺑﻮد و در اﻳﻦ راﻩ ﻓﺎﺗﺤﺎﻧﻪ ﭘﻴﺮوز و ﻣﻮﻓﻖ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻴﺎن ﺷﺎﮔﺮدان ﻣﮑﺘﺐ ادﺑﯽ او ﮐﺴﯽ را ﻧﻤﯽ ﻳﺎﺑﻴﻢ ﮐﻪ اﻧﺪک هﻤﺎﻧﻨﺪی ﺑﺎ او داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و هﻤﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﺣﻮزﻩ ادﺑﯽ‬
‫او ﺗﻼﺷﯽ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ای ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ادای ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ را درﺁوردﻩ و ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﭼﻮن هﺪاﻳﺖ ﺗﻮﻓﻴﻘﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﻴﺎورﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺸﻤﺎرﻧﺪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺁﺛﺎر هﺪاﻳﺖ را در ﺷﺒﻬﺎی دراز زﻣﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﻬﻴﺪ ﮐﺮدن وﻗﺖ ﺧﻮاﻧﺪﻩ و ﻟﺬت ﺑﺮدﻩ اﻧﺪ اﻣﺎ هﺮﮔﺰ‬
‫ﭘﯽ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﻧﺒﺮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ در ﭘﺸﺖ اﻳﻦ ﻃﻨﺰهﺎ و هﺰﻟﻬﺎی هﺪاﻳﺖ ﻓﻠﺴﻔﻪ ای ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺪﻳﺸﻪ هﺎی هﺪاﻳﺖ از ﺷﻨﺎﺧﺖ‬
‫و داﻧﺶ او ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد زﻳﺮا از اﻋﻤﺎق ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮد ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪﻩ و ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺖ زﺧﻤﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫هﺎی او رﻳﺸﺨﻨﺪی دﻟﭽﺴﺐ اﻣﺎ دﻟﻬﺮﻩ ﺁور اﺳﺖ‪ .‬هﺪاﻳﺖ ﺑﺎ ﻗﻠﻢ ﺳﺤﺎر و اﻓﺴﻮﻧﮕﺮ ﺧﻮد ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎن داﺳﺘﺎﻧﻬﺎی ﺧﻮﻳﺶ را در‬
‫ﺟﻠﻮی ﭼﺸﻢ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ ﺑﻪ رﻗﺺ وا ﻣﯽ دارد و روح و ﺟﺴﻢ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ را ﻗﻠﻘﻠﮏ ﻣﯽ دهﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ هﺪاﻳﺖ در ﺑﻌﻀﯽ از ﺁﺛﺎر ﺧﻮد ﺧﺮاﻓﺎت و ﺗﺤﻤﻴﻖ ﻣﺬهﺒﯽ را رﻳﺸﺨﻨﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ از ﺁﮔﺎهﯽ او ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﮐﺘﺎﺑﻬﺎی اﺳﻼﻣﯽ ﺧﺮاﻓﯽ را ﺧﻮاﻧﺪﻩ اﺳﺖ و ﻋﺎﻟﻤﺎﻧﻪ در ﺣﺎﺷﻴﻪ هﺎی ﺁن ﮐﺘﺐ ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻋﻤﻴﻖ‬
‫زﻳﺮﮐﺎﻧﻪ در ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎی ﺧﻮد از ﺁن ﺳﻮد ﻣﯽ ﺑﺮد‪.‬‬
‫هﺪاﻳﺖ در ﻧﺎﻣﻪ ای ﺑﻪ اﺳﺘﺎد ﻣﺠﺘﺒﯽ ﻣﻴﻨﻮی ﻣﯽ ﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬
‫»ﺑﻪ ﺣﻴﺪرﺁﺑﺎد ﺷﻬﺮ اﺳﻼﻣﯽ رﻓﺘﻢ‪ .‬ﺣﻘﻴﻘﺘًﺎ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮدم دﻳﺪم ﮐﻪ در ﺟﻮی ﺁب ﻣﯽ ﺷﺎﺷﻴﺪﻧﺪ«‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺧﻮاﻧﻨﺪﻩ ﭼﻮن هﺪاﻳﺖ ﺁﺷﻨﺎ ﺑﺎ دﺳﺘﻮرات ﺁب ﮐُﺮ در ﻓﻘﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﺎرﻳﮏ اﻧﺪﻳﺸﯽ و ژرف ﺑﻴﻨﯽ هﺪاﻳﺖ‬
‫ﻧﺨﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫او در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ ٤٨/١٢/١١‬ﺑﻪ ﺣﺴﻦ ﺷﻬﻴﺪﻧﻮراﻳﯽ ﻣﯽ ﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬
‫»از ﻗﺮار ﻣﻌﻠﻮم ﻓﺮاﻧﺴﻮﻳﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﺸﻐﻮل ﻟﻴﺴﻴﺪن ﮐﻮن اﺳﻼم هﺴﺘﻨﺪ«‪.‬‬
‫او ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺳﻼم ﺷﻨﺎﺳﺎن ﻏﺮﺑﯽ ﺑﺎ ﺷﮏ و ﺗﺮدﻳﺪ ﻣﯽ ﻧﮕﺮد و در ﭘﺲ ﺁن ﺗﻮﻃﺌﻪ را ﻟﻤﺲ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬در هﻤﻴﻦ ﮐﺘﺎب ﻣﯽ‬
‫ﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬
‫»ﻣﮕﺮ اﻳﻦ هﻤﻪ ﻓﻼﺳﻔﻪ و ﻋﻠﻤﺎی اروﭘﺎﻳﯽ در ﻣﺪح اﺳﻼم ﮐﺘﺎب ﻧﻨﻮﺷﺘﻪ اﻧﺪ؟ ﺁﻧﻬﺎ را ﭼﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﯽ؟« »ﺁن هﻢ‬
‫ﺑﺮای ﺳﻴﺎﺳﺖ اﺳﺘﻌﻤﺎری اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ دﺳﺘﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای داﺷﺘﻦ ﻣﺎ ﺷﺮﻗﻴﻬﺎ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻬﺘﺮ‬
‫ﺳﻮارﻣﺎن ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ ...‬ﻣﻠﻞ اﺳﺘﻌﻤﺎری ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁوردن دل ﺁﻧﻬﺎ و ﺑﺎ ﺗﻔﺮﻗﻪ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺑﻴﻦ هﻨﺪو و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ هﺎی ﻃﻤﺎع زرﭘﺮﺳﺖ وﺟﻪ ﻧﻘﺪ ﻣﯽ دهﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ُﺗﺮّهﺎت را ﺑﻨﻮﻳﺴﻨﺪ«‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن اﻳﻦ ﺳﻄﻮر ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻳﻢ ﮐﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ هﺪاﻳﺖ از روﻳﺪادهﺎی زﻣﺎن ﺧﻮد ﺁﻧﭽﻨﺎن ﻋﻤﻴﻖ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺮوزﻩ ﺑﻌﺪ از‬
‫ﺳﺎﻟﻬﺎی ﻃﻮﻻﻧﯽ اﺛﺮات ﺁن را ﺑﺎ وﻗﺎﻳﻊ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﺧﻴﺮ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫هﺪاﻳﺖ در ﻣﻘﺪﻣﻪ ﮐﺘﺎب »وغ وغ ﺳﺎهﺎب« ﺑﺎ رﻳﺸﺨﻨﺪی ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﯽ ﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬
‫»ﺣﺎﻻ ﻣﺮدم ﻗﺪر اﻳﻦ ﮐﺘﺎب را ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ‪ .‬دوﻳﺴﺖ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺣﺮﻓﻬﺎی ﻣﺎ را ﺧﻮاهﻨﺪ ﻓﻬﻤﻴﺪ«‪.‬‬
‫و اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺘﯽ ژرف و هﻮﻟﻨﺎک ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭼﺎپ اول اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﺎ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﭘﺮﺷﻮر هﻢ ﻣﻴﻬﻨﺎن روﺑﺮو ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻄﻮری ﮐﻪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﻪ ﻣﺎﻩ )اواﺧﺮ اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﺗﺎ اواﻳﻞ‬
‫ﻣﺮداد ‪ُ (١٣٦١‬ﻧﺴَﺦ ﺁن در اروﭘﺎ و ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﻧﺎﻳﺎب ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺳﺘﻘﺒﺎل و ﻋﻄﺶ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮاﻧﯽ ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﺳﻴﺎﺳﯽ‬
‫و ﻣﺬهﺒﯽ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﯽ و رهﺎﻳﯽ از ﺑﻨﺪ ﺧﺮاﻓﺎت و ﮔﺎﻣﻬﺎی ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺮای دوﺑﺎرﻩ ﺳﺎزی و ﺷﻨﺎﺧﺖ ارزﺷﻬﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮐﻪ اﻳﻦ هﻨﻮز از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺳﺤﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎش ﺗﺎ ﺻﺒﺢ دوﻟﺘﺖ ﺑﺪﻣﺪ‬

‫ﻳﺎدش ﮔﺮاﻣﯽ ﺑﺎد‬

‫ﺑﻬﺮام ﭼﻮﺑﻴﻨﻪ‬
‫ﻣﺮداد ‪١٣٦١‬‬

‫‪6‬‬
 ‫ﺣﺎﺷﻴﻪ ای ﺑﺮ ﻧﺸﺮ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬

‫ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل از ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭼﺎپ وﺳﻴﻊ و ﻋﻠﻨﯽ ﻣﺘﻦ ﮐﺎﻣﻞ »ﮐﺎروان اﺳﻼم« در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺻﺎدق‬
‫هﺪاﻳﺖ را ﻧﺎﺷﺮان ﻣﺨﺘﻠﻒ از روی هﻤﻴﻦ ﻧﺴﺨﻪ ای ﮐﻪ ﭘﻴﺶ رو دارﻳﺪ در ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ و دﻳﮕﺮ ﮐﺸﻮرهﺎی اروﭘﺎﻳﯽ ﺑﺎرهﺎ ﭼﺎپ‬
‫و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻃﻨﺰﻧﺎﻣﻪ ﮐﻮﭼﮏ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﺑﻄﻮر ﻣﺤﺪود در ﮐﺘﺎب »ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﻳﯽ از هﺎدی ﺻﺪاﻗﺖ« ﻗﺒﻞ از‬
‫اﻧﻘﻼب در اﻳﺮان ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬در ﺳﺎل ‪ ١٣٨١‬هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺗﺼﺎوﻳﺮی از ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ و ﻃﺮﺣﻬﺎﻳﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ هﻤﻴﻦ‬
‫ﮐﺘﺎب ﮐﻪ ﺧﻮد هﺪاﻳﺖ ﺁﻧﻬﺎ را ﮐﺸﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺻﺪﻣﻴﻦ ﺳﺎل ﺗﻮﻟﺪ اﻳﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﮔﺮاﻧﻘﺪر در ﺳﺎﻳﺖ اﻟﻒ ب ‪ alefbe‬در‬
‫اﺧﺘﻴﺎر ﻋﻼﻗﻤﻨﺪان ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﺁن زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﻄﻮر وﺳﻴﻊ ﭼﺎپ ﺷﺪ هﻨﻮز ﺑﺴﻴﺎری از اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺷﻴﻔﺘﻪ‬
‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺪون ﺁﻧﮑﻪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﮐﺸﻮرﺷﺎن ﺑﺎزﻳﭽﻪ ﻣﻐﺰهﺎی ﭘﻮک و واﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻩ ای ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺻﺪر اﺳﻼم را در ﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﮑﻢ ﭘﻴﺎدﻩ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺮوز اﻣﺎ »ﮐﺎروان اﺳﻼم« ﺑﺮای اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻣﻌﻨﺎﻳﯽ ورای‬
‫ﻃﻨﺰ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ هﺪاﻳﺖ ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﻢ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﺑﺎد رﻳﺸﺨﻨﺪ و ﺗﻤﺴﺨﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺮدم اﻳﺮان ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎر‬
‫ﺳﺎل اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮔﻮﺷﺖ و ﭘﻮﺳﺖ ﺧﻮد ﻟﻤﺲ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪون ﺗﺮدﻳﺪ هﺪاﻳﺖ هﺮﮔﺰ ﮔﻤﺎن ﻧﻤﯽ ﮐﺮد ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎﻳﯽ ﮐﻪ‬
‫در ﻃﻨﺰﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮد ﺗﺼﻮﻳﺮ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ روزی ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺳﻴﺪﻩ و ﺑﺮ اﻳﺮان ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬از هﻤﻴﻦ رو ﺁرزوی ﺁﻧﺎن را‬
‫ﺑﺮای اﺳﻼﻣﯽ ﮐﺮدن ﺟﻬﺎن در ﭼﻬﺎر ﭼﻮب ﻳﮏ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ اﺳﻼﻣﯽ )اﻟﺒﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ( در ﺷﻬﺮهﺎی ﻓﺮﻧﮓ )اﻟﯽ اﻟﺒﻼد‬
‫اﻻﻓﺮﻧﺠﻴﻪ( ﺑﻪ رﻳﺸﺨﻨﺪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﯽ اﮔﺮ هﺪاﻳﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺧﻮد از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﺮاﻓﺎت زدﻩ و ﺳﻨّﺘﯽ اﻳﺮان ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻓﺮض ﻣﯽ رﺳﻴﺪ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎل دارد اﻋﻀﺎی »اﻟﺒﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ« در اﻳﺮان ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺑﺮﺳﻨﺪ‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﯽ ﺗﺮدﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻣﯽ‬
‫ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻃﻨﺰ ﺑﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺗﻠﺦ ﺁﻧﺎن ﻣﺒﺪل ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﻘﺒﺎل اﻳﺮاﻧﻴﺎن در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن و ﺑﻪ وﻳﮋﻩ در اﻳﺮان از ﻣﻘﺎﻻت و ﮐﺘﺎﺑﻬﺎی روﺷﻨﮕﺮاﻧﻪ در ﺳﺎﻳﺖ اﻟﻒ ب ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ای‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺴﺘﮕﯽ و رﻧﺞ ﺳﺎﻟﻴﺎن دراز را از ﺗﻦ ﺑﻪ در ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻣﻴﺪ روزی ﮐﻪ روزهﺎ و ﺳﺎﻟﻬﺎی دردﻧﺎک ﻣﻴﻬﻦ ﻣﺎ هﺮ‬
‫ﭼﻪ زودﺗﺮ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﭙﻴﻮﻧﺪد و ﻣﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺁزاداﻧﻪ و ﺑﺎ ﺻﺪای ﺑﻠﻨﺪ از ﺗﻼﺷﻬﺎ و روﺷﻨﮕﺮﻳﻬﺎی اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﮐﺸﻮرﻣﺎن از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ‪ ،‬اﺣﻤﺪ ﮐﺴﺮوی و ﻋﻠﯽ دﺷﺘﯽ ﻗﺪرداﻧﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﮐﺘﺎﺑﯽ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ رو دارﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪ PDF‬ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺁﺳﺎﻧﯽ ﺑﺮای هﻤﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎدﻩ و ﭼﺎپ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﺧﻮاﻧﺪن ﺁن‬
‫ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺁﮐﺮوﺑﺎت رﻳﺪر ‪ Acrobat Reader‬ﻧﻴﺎز هﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ در هﻤﻪ ﮐﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮهﺎ ﻧﺼﺐ ﺷﺪﻩ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‬
‫ﺁن را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ راﺣﺘﯽ از اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﭘﻴﺎدﻩ ﮐﺮد‪ .‬ﻃﺮﺣﻬﺎی ﻣﺘﻦ ﮐﺘﺎب از ﺧﻮد ﺻﺎدق هﺪاﻳﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ در اﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﯽ ﺑﺮﺧﯽ از ﮐﻠﻤﺎت را ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻮد ﺑﺮای ﺑﻌﻀﯽ ازﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻧﺎﻣﻔﻬﻮم و ﻳﺎ ﻧﺎ ﺁﺷﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ دراﻳﻦ ﻋﻼﻣﺖ ] [ ﺁوردﻩ ام‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻤﺎ و اﻳﻦ »اﻟﺒﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ اﻟﯽ اﻟﺒﻼد اﻻﻓﺮﻧﺠﻴﻪ« ‪...‬‬

‫ﺑﻬﺮام ﭼﻮﺑﻴﻨﻪ‬
‫دﻳﻤﺎﻩ ‪١٣٨١‬‬

‫‪7‬‬
 ‫اﻟﺒﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ اﻟﯽ اﻟﺒﻼد اﻻﻓﺮﻧﺠﻴﻪ‬
‫ﺳﻪ ﻧﺎﻣﻪ از ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﻣﺠﻠﻪ »اﻟﻤﻨﺠﻼب« ﮐﻪ هﻤﺮاﻩ ﮐﺎروان »ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ« ﺑﻮدﻩ و ﮔﺰارش روزاﻧﻪ ﺁن را ﻣﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﮐﻪ از ﻋﺮﺑﯽ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪:‬‬

‫ﮐﺎروان اﺳﻼم‬
‫»در روز ﻣﻴﻤﻮن ﻓﺮﺧﻨﺪﻩ ﻓﺎل ‪ ٢٥‬ﺷﻮال ﺳﺎل ‪ ١٣٤٦‬هﺠﺮی ﻗﻤﺮی در ﺷﻬﺮ ﺳﺎﻣﺮﻩ از ﺑﻼد ﻣﺒﺎرﮐﻪ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن‪ ،‬دﻋﻮت‬
‫ﻣﻬﻤﯽ از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﻠﻞ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ راﺟﻊ ﺑﻪ اﻋﺰام ﻳﮏ دﺳﺘﻪ ﻣﺒﻠّﻎ ﺑﺮای ﻧﺸﺮ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم در دﻧﻴﺎ‬
‫ﺳﮑّﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﻋﻀﻮ ﻣﺸﺎور‬ ‫ﺳﻤَﺖ رﻳﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم ﻧﺎﻳﺐ رﻳﻴﺲ‪ ،‬ﺁﻗﺎی ُ‬ ‫ﻣﺸﻮرت ﺑﻨﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ ِ‬
‫ﺳﻤَﺖ ﺗﻨﺪ ﻧﻮﻳﺴﯽ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ را ﻋﻬﺪﻩ دار ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ ﻋﺪﻩ زﻳﺎدی از ﻓﺤﻮل ]ﭼﻴﺮﻩ‬ ‫و ﻣﺤﺎﺳﺐ و ﺁﻗﺎی ﺳﻨّﺖ اﻻﻗﻄﺎب ِ‬
‫دﺳﺘﺎن[ ﻋﻠﻤﺎ و ﻗﺎﺋﺪﻳﻦ ﻣﺒﺮّز اﺳﻼم‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺘﺮم ﻋﺪن‪ ،‬ﺣﺒﺸﻪ‪ ،‬ﺳﻮدان‪ ،‬زﻧﮕﺒﺎر و ﻣﺴﻘﻂ ﻧﻴﺰ درﻳﻦ ﻣﺤﻔﻞ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮدﻩ‬
‫ﺳﻤَﺖ ﻣﺨﺒﺮ و ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻣﺠﻠﻪ ﻣﺒﺎرﮐﻪ‪:‬‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ و اﻳﻦ ﻋﺒﺪ ﺣﻘﻴﺮ ﺳﺮاﭘﺎ ﺗﻘﺼﻴﺮ‪ :‬اﻟﺠﺮﺟﻴﺲ ﻳﺎﻓﺚ ﺑﻦ اﺳﺤﻖ اﻟﻴﺴﻮﻋﯽ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ِ‬
‫»اﻟﻤﻨﺠﻼب« در ﺁﻧﺠﺎ ﺣﻀﻮر ﺑﻪ هﻢ رﺳﺎﻧﻴﺪﻩ و ﻣﺄﻣﻮر ﺑﻮدم ﮐﻪ ﻗﺪم ﺑﻪ ﻗﺪم وﻗﺎﻳﻊ اﻳﻦ ﻗﺎﻓﻠﻪ ﻣﻬﻢ را ﺑﻨﮕﺎرم ﺗﺎ در ﺁن ﻣﺠﻠﻪ‬
‫ﺷﺮﻳﻔﻪ درج و ﮐﺎﻓﻪ ]ﺟﻤﻴﻊ[ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ از اﻋﻤﺎل و اﻓﻌﺎل ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻣﺒﻠّﻐﻴﻦ دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ و ﺟﻨﺒﺶ اﺳﻼﻣﯽ ﻣﻄّﻠﻊ و ﺑﺎ ﺧﺒﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ اﻳﻨﻄﻮر ﻣﺠﻠﺲ را اﻓﺘﺘﺎح ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫»ﺑﺮ هﻤﻪ ذوات ﻣﺤﺘﺮم و ﻋﻠﻤﺎی ﻣﻌﻈﻢ‪ ،‬اهﻞ زهﺪ و ﺗﻘﻮی‪ ،‬ﺣﺎﻣﻞ ﺷﺮع ﻣﺼﻄﻔﯽ‪ ،‬ﻣﺒﺮهﻦ و ﺁﺷﮑﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ‬
‫اﺳﻼم اﻣﺮو ِز روز ﻗﻮی ﺗﺮﻳﻦ و ﻋﻈﻴﻢ ﺗﺮﻳﻦ ادﻳﺎن دﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪ .‬از ﺟﺒﺎل هﻨﺪوﮐﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﻗﺼﯽ ﺑﻼد ﺟﺎﺑﻠﻘﺎء و‬
‫ﻃﺮاﺑﻠﺲ و اﻧﺪﻟﺲ ﮐﻪ‬ ‫ﺟﺎﺑﻠﺴﺎ‪ ،‬زﻧﮕﺒﺎر‪ ،‬ﺣﺒﺸﻪ‪ ،‬ﺳﻮدان و‬
‫ﭼﻬﺎرم واﻗﻊ ﺷﺪﻩ‬ ‫هﻤﻪ از ﻣﻤﺎﻟﮏ ﻣﺘﻤﺪن و در اﻗﻠﻴﻢ‬
‫اﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻴﺼﺪ ﮐﺮور ﻧﻔﻮس«‪.‬‬
‫»ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻌﺬرت ﻣﯽ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫]ﺁﻣﺎر[ ﮐﺎﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﻨﺪﻩ‬ ‫ﺧﻮاهﻢ‪ ،‬اﻣﺎ از روی اﺣﺼﺎﺋﻴﻪ‬
‫ﻦ از‬‫ﺻﻐَﺮ ﺳ ّ‬‫وﺟﻮد ِ‬ ‫ﺳﮑّﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ‬ ‫زادﻩ ﺁﻗﺎی ُ‬
‫ای ﮐﺎﻓﯽ و ﺷﺎﻓﯽ‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻠﻮم ﻣﻌﻘﻮل و ﻣﻨﻘﻮل ﺑﻬﺮﻩ‬
‫در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﺑﺴﺮ‬ ‫دارد و ﻣﺪت ﺳﻪ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮش را‬
‫ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻧﻤﻮدﻩ‪ ،‬ﺳﻴﺼﺪ‬ ‫ﺑﺮدﻩ و ﮐﺘﺎب »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« را‬
‫اﻻ اﷲ هﺴﺘﻨﺪ«‪.‬‬ ‫هﺰار ﻣﻠﻴﺎن ]ﻣﻴﻠﻴﻮن[ ﮔﻮﻳﻨﺪﻩ ﻻ اﻟﻪ‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬ ‫ﺳﮑّﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ‪» :‬ﺻﺤﻴﺢ‬ ‫ﺁﻗﺎی ُ‬
‫ﺣﻘﻴﺮ ﺑﯽ ﺑﻀﺎﻋﺖ هﻢ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ‪َ » :‬ﻧﻌَﻢ‪ ،‬ﻣﻘﺼﻮد‬
‫اﻧﺪ‪ :‬اﻻﻧﺴﺎن اﻟﺴﻬﻮ و‬ ‫هﻤﻴﻦ ﺑﻮد و ﻻﻏﻴﺮ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫هﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ دﻳﻦ‬ ‫اﻟﻨﺴﻴﺎن‪ .‬ﺳﻴﺼﺪ هﺰار ﻣﻠﻴﺎن‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم ﻣﺸﺮّف هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬و از ﻗﺮاری ﮐﻪ ﺁﻗﺎزادﻩ ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم‪ ،‬ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ ﭼﻬﺎر ﺳﺎل از ﻋﻤﺮ‬
‫ﺷﺮﻳﻔﺶ را در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﮔﺬراﻧﻴﺪﻩ و از ﻋﻠﻮم ﻣﻌﻠﻮم وﻣﺠﻬﻮل ﺑﻬﺮﻩ ای ﺑﺴﺰا دارد و ﮐﺘﺎب »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« را ﺗﺄﻟﻴﻒ‬
‫ﻧﻤﻮدﻩ‪ ،‬در ﺑﻼد ﻳﻨﮕﯽ دﻧﻴﺎ از اﻗﻠﻴﻢ ]ﻗﺎرّﻩ[ ﺳﻮم‪ ،‬اﺧﻴﺮًا ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﻼم ﭘﯽ ﺑﺮدﻩ اﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ‪» :‬ﺑﻠﯽ‪ ،‬در ﻳﻨﮕﯽ دﻧﻴﺎ ﻣﺴﮑﺮات را اﮐﻴﺪًا ﻣﻤﻨﻮع ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﻓﻼﺳﻔﻪ و ﺣﮑﻤﺎی ﺁﻧﺠﺎ در اﺛﺮ ﻣﺒﺎﺣﺜﺎت و‬
‫ﻣﻨﺎﻇﺮات و ﻣﺠﺎدﻻت ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﻘﻴﺮ ﻣﺘﺤﺪاﻟﺮأی ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﺘﻨﻪ را ﺑﺮای ﺻﺤﺖ ﻓﻮاﻳﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﻃﻼق و ﺗﻌﺪد‬
‫زوﺟﺎت ﺑﺮای اﻣﺰﺟﻪ ﺳﻮدا و ﺑﻠﻐﻤﯽ ﻣﺰاﻳﺎی ﻓﺮاوان دارد و ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ روزﻩ اﺷﺘﻬﺎ را ﺻﺎف ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﻘﻴﺮ هﻢ ﮔﻮﻳﺎ‬
‫در ﺗﻔﺴﻴﺮ »ﻣﺮﺁت اﻻﺷﺘﺒﺎﻩ« ﺧﻮاﻧﺪﻩ ام ﮐﻪ ﺑﺮای ﻣﺮض دوﺳﻨﻄﺎرﻳﺎ و ﺣﺮﻗﺔ اﻟﺒﻮل ﺳﺨﺖ ﻧﺎﻓﻊ اﺳﺖ«‪.‬‬

‫‪8‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ‪» :‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻗﺮار ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ اهﺎﻟﯽ ﻳﻨﮕﯽ دﻧﻴﺎ هﻢ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪﻩ اﻧﺪ و ﻳﺎ از ﺑﺮﮐﺖ اﺳﻼم و ﻳﺎ ﻧﻮر‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ از وﺟﻨﺎﺗﺸﺎن ﺗﺎﺑﻴﺪن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺗﻨﻬﺎ ﺟﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ هﻤﺎﻧﺎ ﺧﻄﻪ ﻳﻮروپ و ﻓﺮﻧﮕﺴﺘﺎن ﻣﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻗﻠﻮﺑﺸﺎن ﺗﺎرﻳﮑﺘﺮ از ﺣﺠﺮاﻻﺳﻮد اﺳﺖ‪ .‬ازﻳﻦ ﻟﺤﺎظ ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ اﻳﻦ ﺿﻌﻴﻒ ﻻزم‪ ،‬ﺑﻞ وﻇﻴﻔﻪ ﻋﻠﻤﺎء و ﺣﺎﻓﻈﻴﻦ اس‬
‫اﺳﺎس ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺪﻩ ای را از ﻣﻴﺎن ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ و ﺑﻪ ﺳﻮی ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﺳﻮق ﺑﺪهﻨﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﻬﺎ را از راﻩ ﺿﻼﻟﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺷﺎهﺮاﻩ ﺣﻘﻴﻘﺖ هﺪاﻳﺖ ﺑﻨﻤﺎﻳﻨﺪ و رﻳﺸﻪ ﮐﻔﺮ و اﻟﺤﺎد را از ﺑﻴﺦ و ﺑﻦ ﺑﺮﮐﻨﻨﺪ«‪.‬‬
‫)ﮐﻒ زدن ﺣﻀﺎر(‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻤﻮداﻻﺳﻼم‪» :‬اﻟﺒﺘﻪ ﻓﮑﺮی ﺑﮑﺮ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﻣﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪم ﮐﻪ اول اﺳﺘﺨﺎرﻩ ﺑﮑﻨﻴﻢ«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﻗﻮت ﻻﻳﻤﻮت ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻣﺤﺘﺮم اﻋﺮاب ﻋﻨﻴﺰﻩ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬اﺳﻢ اﻳﻦ ﻗﺎﻓﻠﻪ را »اﻟﺠﻬﺎد اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ« ﺑﮕﺬارﻳﻢ‪ ،‬ﻣﺮدهﺎی ﮐﻔﺎر‬
‫را از ﺟﻠﻮ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﮕﺬراﻧﻴﻢ‪ ،‬زﻧﻬﺎ و ﺷﺘﺮهﺎﻳﺸﺎن را ﻣﺎﺑﻴﻦ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﮑﻨﻴﻢ«‪.‬‬
‫ﻼ ﻣﺮﺣﺒﺎ«‪.‬‬‫ﻼ و ﺳﻬ ً‬‫ﺷﻴﺦ اﺑﻮاﻟﻤﻨﺪرس ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻣﺴﻘﻂ هﻤﻴﻨﻄﻮر ﮐﻪ ﭘﻴﺮاهﻨﺶ را ﻣﯽ ﺟﺴﺖ ﮔﻔﺖ‪» :‬اه ً‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎﺑﻮﻧﺎﻧﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻣﺤﺘﺮم زﻧﮕﺒﺎر ﻟﺨﺖ و ﻋﻮر ﺑﻠﻨﺬ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻴﺰﻩ اش ﺗﮑﻴﻪ ﮐﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻟﺤﻢ ﺁدﻣﯽ ﺧﻴﻠﯽ ﻟﺬﻳﺪ‪ ،‬اﻓﺮﻧﺠﯽ‬
‫اﺑﻴﺾ ]ﻓﺮﻧﮕﯽ ﺳﻔﻴﺪ[‪ ،‬ﻣﻦ روزی دو ﺗﺎ ﺁدم ﺑﺨﻮر«‪.‬‬
‫ﻧﺸﻮﻧﺪ هﻤﻪ ﺷﺎن را‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ‪» :‬اﻟﺒﺘﻪ‪ .‬ﺻﺪ اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﻣﻮﺿﻮع‬ ‫اﺻﻞ‬ ‫ﻗﻠﻊ و ﻗﻤﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬ﭘﺲ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﯽ ﺑﺎ‬
‫اﻋﺰام ﺑﺸﻮﻧﺪ؟«‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺟﻤﻌﯽ از ﻋﻠﻤﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺒﻠّﻎ ﺑﻪ دﻳﺎر ﮐﻔﺎر‬
‫ﺑﻴﺎورد‪ ،‬زن ﺑﻪ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم‪» :‬اﺳﺘﻐﻔﺮاﷲ؛ هﺮ ﮐﺲ ﺷﮏ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ اش ﺣﺮام و ﺧﻮﻧﺶ ﻣﺒﺎح اﺳﺖ‪ .‬وﻇﻴﻔﻪ هﺮ‬
‫زﻋﻢ ﺣﻘﻴﺮ َا َه ّﻢ و‬ ‫ﮐﻔﺎر را اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف و ﻧﻬﯽ از ﻣﻨﮑﺮ ﺑﮑﻨﺪ وﻟﯽ ﺑﻪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ داﻧﺴﺖ از‬ ‫اَﻗﺪَم از هﻤﻪ وﺟﻮهﺎت و ﻣﺨﺎرﺟﺎت اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﺳﺖ‬
‫ﭼﻪ ﻣﺤﻞ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ«‪.‬‬
‫واﺿﺢ و ﻻﺋﺢ ﺑﻞ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ‪» :‬ﺑﺮ ذوات ﻣﺤﺘﺮم و ﻋﻠﻤﺎی ﻣﻌﻈﻢ‬
‫هﻨﮕﻔﺘﯽ ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻳﻦ‬ ‫اﻇﻬﺮ ﻣﻦ اﻟﺸﻤﺲ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﺎدی اﻣﺮ ﻣﺨﺎرج‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ از ﻣﻮﻗﻮﻓﺎت ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﺷﺪﻩ؛ ﻋﻼوﻩ ﺑﺮﻳﻦ‪ ،‬ﻣﻠﻞ اﺳﻼﻣﯽ هﺮ ﮐﺪام ﺑﻪ ﻗﺪر وﺳﻊ ﺧﻮدﺷﺎن از ﮐﻤﮏ و‬
‫ﻣﺴﺎﻋﺪت درﻳﻎ ﻧﺨﻮاهﻨﺪ ﻓﺮﻣﻮد‪ .‬وﻟﯽ ﺗﺼﻮر ﻣﯽ رود ﮐﻪ ﺑﻌﺪهﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﻋﻮاﻳﺪی ﺑﺮ ﮐﻔﺎر ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺑﮑﻨﻴﻢ«‪.‬‬
‫اﺑﻮ ﻋﺒﻴﺪ ﻋﺼﻌﺺ ﺑﻦ اﻟﻨﺎﺳﻮر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺻﺤﺮای ﺑﺮهﻮت ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬وﺟﻮهﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﺮاج و ﺟﺰﻳﻪ ﺑﻪ ﮐﻔﺎر ﺗﻌﻠﻖ ﻣﯽ‬
‫ﮔﻴﺮد«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳﻨّﺖ اﻻﻗﻄﺎب ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺧﺪا دﻧﻴﺎ را ﻣﺤﺾ ﺧﺎﻃﺮ ﭘﻨﺞ ﺗﻦ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ و از ﭘﻨﺞ اﻧﮕﺸﺖ هﺮ ﮐﺴﯽ ﻳﮑﯽ‬
‫ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺳﺎدات دارد و ﻣﻦ ﮐﻪ از ﺗﺮﮐﻪ و ﺳﻼﺳﻪ ﺳﺎداﺗﻢ ﭘﺲ ﺧﻤﺴﺶ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﯽ رﺳﺪ«‪.‬‬
‫ﻦ از ﻋﻠﻮم ﻣﻨﻘﻮل و ﻣﻌﻘﻮل ﺑﻬﺮﻩ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم‪» :‬از ﻗﺮاری ﮐﻪ ﺑﻨﺪﻩ زادﻩ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺻﻐﺮ ﺳ ّ‬
‫ای ﮐﺎﻓﯽ و ﺷﺎﻓﯽ دارد و ﻣﺪت ﭘﻨﺞ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮش را در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﺑﺴﺮ ﺑﺮدﻩ و ﮐﺘﺎب »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« را ﮐﻪ اﺳﺎس‬
‫ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﻼم اﺳﺖ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﮐﺮدﻩ‪ ،‬ﻣﯽ ﮔﻔﺖ در ﻳﻨﮕﯽ دﻧﻴﺎ از اﻗﻠﻴﻢ هﻔﺘﻢ ﺧﻴﻠﯽ ﭘﻮل ﺑﻪ هﻢ ﻣﯽ رﺳﺪ«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ‪» :‬در ﻳﻨﮕﯽ دﻧﻴﺎ ﮐﻪ از اﻗﻠﻴﻢ دوازدهﻢ اﺳﺖ ﻣﺮدﻣﺎن ﭘﻮﻟﺪار زﻳﺎد دارد و هﺮ ﮐﺪام از ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﺑﺸﻮﻧﺪ اﻟﺒﺘﻪ واﺟﺐ اﻟﺤﺞ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬از اﻳﻦ ﻗﺮار ﻣﯽ ﺷﻮد دﺳﺘﻪ ای ﻗﻄﺎع اﻟﻄﺮﻳﻖ ﺳﺮ راﻩ ﻣﮑﻪ ﺑﮕﻤﺎرﻧﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﻬﺎ را ﻟﺨﺖ‬
‫ﺑﮑﻨﻨﺪ و در ﺿﻤﻦ ﻣﺄﻣﻮرﻳﻨﯽ در ﺗﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺷﭙﺶ ﺑﻴﻨﺪازﻧﺪ ﺗﺎ در روز ﻋﻴﺪ اﺿﺤﯽ ]ﻋﻴﺪ ﻗﺮﺑﺎن[ ﺑﻪ ﺧﻮﻧﺒﻬﺎی هﺮ ﺷﭙﺶ ﮐﻪ‬
‫ﺑﮑﺸﻨﺪ ﻳﮏ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ در راﻩ ﺧﺪا ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﺣﻮط اﺳﺖ ﮐﻪ دو ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﮑﺸﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻮن هﺮ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺪﻳﺪاﻻﺳﻼم‬
‫هﺴﺘﻨﺪ و اﻗﻮام ﺁﻧﻬﺎ ﺧﺎج ﭘﺮﺳﺖ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﺁﻧﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ اﺳﻼم را ﻧﭙﺬﻳﺮﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺮاج و ﺟﺰﻳﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺖ اﻟﻤﺎل ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‬
‫وﮔﺮﻧﻪ ﻣﺎﻟﺸﺎن ﺣﻼل‪ ،‬زن ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ اش ﺣﺮام و ﻣﻬﺪوراﻟﺪم هﺴﺘﻨﺪ«‪.‬‬
‫)ﮐﻒ زدن ﺣﻀﺎر(‬
‫ﻗﻮت ﻻﻳﻤﻮت‪» :‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﺎی ﭘﻮل‪ ،‬ﺳﻮﺳﻤﺎر و ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﯽ هﻢ ﺑﺪهﻨﺪ ﻗﺒﻮل ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ‪» :‬اﻟﺒﺘﻪ‪ .‬ﭘﺲ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﯽ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺨﺎرج اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ از ﻣﺤﻞ ﻣﻮﻗﻮﻓﺎت ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺑﺸﻮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ داﻧﺴﺖ ﺁﻳﺎ در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﻣﺤﻞ و ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺨﺼﻮﺻﯽ ﺑﺮای اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺗﺨﺼﻴﺺ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ از ﭘﻮل ﺣﻼل ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ و در ﺿﻤﻦ ﻣﻠﮏ ﻏﺼﺒﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ؟«‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم‪» :‬اﻳﻦ ﻓﻘﻴﺮ از دﻳﺮزﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺘﺮﺻﺪ و ﻣﺸﻐﻮل ﺗﺘﺒﻊ و ﺗﻔﺤﺺ و ﺗﺠﺴﺲ و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت هﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺨﺼﻮﺻًﺎ ﺑﻨﺪﻩ زادﻩ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ از ﻋﻠﻮم ﻣﻨﻘﻮل و ﻣﻌﻘﻮل ﺑﻬﺮﻩ ای ﮐﺎﻓﯽ دارد و ﮐﺘﺎﺑﯽ در ﺁداب ﻣﺒﺎل رﻓﺘﻦ و‬
‫ﻃﻬﺎرت ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﮐﻪ اﺳﺎس ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﻼم اﺳﺖ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﮐﺮدﻩ و ﺷﺶ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮ ﺷﺮﻳﻔﺶ را در ﺑﻼد‬
‫ﮐﻔﺎر ﮔﺬراﻧﻴﺪﻩ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ در ﺷﻬﺮ اﻟﺒﺮس«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ‪» :‬ﺑﻠﯽ در ﺷﻬﺮ اﻟﺒﺎرﻳﺲ ]ﭘﺎرﻳﺲ[ از ﺑﻼد اﻓﺮﻧﺠﻴﻪ ﻣﺤﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁل ﺿﻴﺎء ‪ Alesia‬ﺷﻬﺮت دارد‬
‫و ﮔﻮﻳﺎ اﻳﻦ ﺿﻴﺎء ﻧﻮﻩ ﻋﻤﻪ ﻣﺴﻠﻢ ﺑﻦ ﻋﻘﻴﻞ ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﻳﮑﯽ از ﮐﻔﺎر ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﺳﻨﺎن ﺑﻦ اﻧﺲ وی را دﻧﺒﺎل و ﺷﺘﺮش را از‬
‫ﻋﻘﺐ ﭘﯽ ﮐﺮدﻩ و ﺁن ﻣﻌﺼﻮم ﺑﻪ ﺑﻼد اﻓﺮﻧﺠﻴﻪ ﮔﺮﻳﺨﺘﻪ و ﻇﻦ ﻗﻮی ﻣﯽ رود ﮐﻪ ﺁن ﻣﺤﻞ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺁن ﺑﺰرﮔﻮار ﻣﻌﺮوف ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﻘﻴﺮ هﻢ در ﮐﺘﺎب »اﺧﺘﻨﺎق اﻟﺸﻬﺪا« ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺮﺧﻮردﻩ ام‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﻗﺪام ﻣﺠﺪاﻧﻪ ﺑﺸﻮد ﺗﺎ ﻣﺰار ﺁن ﺟﻨّﺖ ﻣﮑﺎن‬
‫ﺧُﻠﺪ ﺁﺷﻴﺎن را از ﭼﻨﮓ ﮐﻔﺎر ﺑﻪ در ﺁورﻳﻢ و ﻣﻘ ّﺮ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻨﻤﺎﻳﻴﻢ ﮐﻪ ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ«‪.‬‬

‫‪9‬‬
‫ﺷﻴﺦ ﺧﺮﻃﻮم اﻟﺨﺎﺋﻒ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ وهﺎﺑﻴﻬﺎ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻣﻦ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن هﺴﺘﻢ‪ .‬ﭼﻮن اﺟﺪاد ﻣﺎ زﻳﺮ ﺳﻴﺎﻩ ﭼﺎدر ﺑﺎ ﺳﻮﺳﻤﺎر و‬
‫ﺷﻴﺮ ﺷﺘﺮ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ هﻤﻪ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ هﻤﻴﻦ ﮐﺎر را ﺑﮑﻨﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم‪» :‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در ﺣﺪﻳﺚ ﺁﻣﺪﻩ »اﻟﺘﻘﻴﺔ دﻳﻨﯽ و دﻳﻦ اﺑﺎﺋﯽ« ﭘﺲ در اﺑﺘﺪا ﺗﻘﻴﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﮐﺮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺮ ﮐﻔﺎر‬
‫ﻣﺴﻠﻂ ﺑﺸﻮﻳﻢ«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳﻨّﺖ اﻻﻗﻄﺎب‪» :‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت رﻗﺺ هﻢ ﺑﻪ ﻣﺼﺪاق ﺁﻳﻪ ﺷﺮﻳﻔﻪ ﮐﻮﻧﻮا ﻗﺮدة ﺧﺎﺳﺌﻴﻦ ﺟﺎﻳﺰ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻪ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ‬
‫ﺧﻮد ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﮐﻪ ﻗﺮ ﺑﺪهﻴﺪ ﮐﻪ ﺧﺎﺻﻴﺖ دارد‪ .‬واﻧﮕﻬﯽ از ﮐﻮری ﭼﺸﻢ ﮐﻔﺎر‪ ،‬اﺳﻼم ﻣﺬهﺐ ﻣﺘﺠﺪدی اﺳﺖ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﺧﻮد‬
‫ﺣﻀﺮت در ‪ ١٣٠٠‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶ دور ﺳﻨﮓ »ﺣﺠﺮ اﻻﺳﻮد« رﻗﺺ ﻓﮑﺲ ﺗﺮوت ﻧﮑﺮد؟ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺣﺎﻻ هﻢ ﺣﺎﺟﻴﻬﺎ هِﺮ َوﻟﻪ ]ﻟِﯽ‬
‫ﻟِﯽ[ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ؟«‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم‪» :‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ ﭼﻪ ﺻﻼح ﺑﺪاﻧﺪ‪ .‬ﻋﺠﺎﻟﺘًﺎ اﻳﻦ ﻣﺬاﮐﺮات‬
‫ﺑﯽ ﻣﻮرد اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮﺑﺴﺖ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻣﺮاﻣﻨﺎﻣﻪ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ را ﻗﺮاﺋﺖ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ‪» :‬ﺑﺮ ذوات ﻣﺤﺘﺮم و ﻋﻠﻤﺎی ﻣﻌﻈﻢ و ﺑﺮ هﻤﻪ ﻣﺮدﻣﺎن دﻧﻴﺎ از ﭼﻴﻦ و ﻣﺎﭼﻴﻦ و ﺑﻼد ﻳﺄﺟﻮج و ﻣﺄﺟﻮج‬
‫ﺗﺎ ﺟﺎﺑﻠﻘﺎء و ﺟﺎﺑﻠﺴﺎ ﮐﻪ ﺑﻼد ﻧﺴﻨﺎس هﺎﺳﺖ و هﻤﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺼﻴﺢ ﻋﺮﺑﯽ ﻣﺘﮑﻠﻢ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺒﺮهﻦ و ﺁﺷﮑﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺘﺎب‬
‫ﺳﻤﺎوی ﻣﺎ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺷﺎﻣﻞ هﻤﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت دﻧﻴﻮی و اﺧﺮوی اﺳﺖ و هﺮ ﮐﻠﻤﻪ ﺁن ﺻﺪهﺰار ﻣﻌﻨﯽ دارد«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳﻨﺖ اﻻﻗﻄﺎب‪» :‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ اﺧﺘﺮاع هﻤﻴﻦ ُهﺘُﻞ ﻣُﺒﻴﻦ هﺎ ]اﺗﻮﻣﻮﺑﻴﻞ هﺎ[ از ﺑﺮﮐﺖ هﺬا ﮐﺘﺎب ﻣﺒﻴﻦ ﻗﺮﺁن ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ‪َ » :‬ﻧﻌَﻢ‪ ،‬ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺟﺎت و ﺣﮑﻤﻴﺎت و ﻣﻮﻋﻈﻪ ﺟﺎت و ﻓَﻨﺪﻳﺎت ]ﭘﻨﺪهﺎ[ و ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﮐﺘﺎب ﻣﺎ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ دارای ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻋﻤﻠﯽ اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺮﺗﺮی ﺁﻧﺮ را ﺑﻪ ﮐﻔﺎر ﻧﺸﺎن ﺑﺪهﻴﻢ«‪.‬‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم‪» :‬اﺟﺎزﻩ ﺑﺪهﻴﺪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺪهﻢ‪ .‬ﻣﻘﺼﻮد وﺟﻮب ﻳﮏ ﻣﻌﻠﻢ ﻋﻤﻠﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﻮل ﻓﺮﻧﮕﯽ ﻣﺂﺑﻬﺎ »ﺑﺮﻓﺴﻮر« ﺗﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻼﻣﺬﻩ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﻘﻪ و اﺻﻮل از ﻗﺒﻴﻞ‪ :‬ﺗﻄﻬﻴﺮ‪ ،‬ﺣﻴﺾ وﻧﻔﺎس‪ ،‬ﻏﺴﻞ ﺟﻨﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺷﮑﻴﺎت‪ ،‬ﺳﻬﻮﻳﺎت‪ ،‬ﻣﺒﻄﻼت‪ ،‬واﺟﺒﺎت‪،‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﺎت‪ ،‬ﻣﻘﺎرﻧﺎت‪ ،‬اﺳﺘﺤﺎﺿﻪ ﮐﺜﻴﺮﻩ و ﻗﻠﻴﻠﻪ و ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ و‬
‫ﻼ ﻧﺸﺎن ﺑﺪهﺪ و ﺑﻪ ﮐﻔﺎر ﺗﺰرﻳﻖ‬ ‫ﻣﺨﺼﻮﺻًﺎ ﺁداب ﻃﻬﺎرت را ﻋﻤ ً‬
‫ﺑﮑﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻠﮑﻪ ﺁﻧﺎن ﮔﺮدد«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ‪» :‬ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻮن ﺷﺮح اﻗﺪاﻣﺎت و‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻳﻦ ﮐﺎروان ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻔﺼﻞ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻃﻮل اﻧﺠﺎﻣﺪ ﻟﺬا ﺑﻪ‬
‫ذﮐﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﮑﺘﻪ اﮐﺘﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺗﺎ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻋﻈﺎم ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﮐﻪ وﻇﻴﻔﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﺻﻌﺐ و ﻃﺎﻓﺖ ﻓﺮﺳﺎ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻻ ‪ -‬اﺟﺒﺎری ﮐﺮدن ﻟﺴﺎن ﻓﺼﻴﺢ ﻋﺮﺑﯽ و ﺻﺮف و ﻧﺤﻮ ﺁن ﺑﻪ‬ ‫او ً‬
‫ﻗﺪری ﮐﻪ ﮐﻔﺎر ﻗﺮﺁن را ﺑﺎ ﺗﺠﻮﻳﺪ ﮐﺎﻣﻞ و ﻗﻮاﻋﺪ ﻓﺼﻞ و وﺻﻞ‬
‫و ﻋﻼﻣﺎت ﺳﺠﺎوﻧﺪی ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ ﺗﻼوت ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ‬
‫ﻣﻌﻨﯽ ﺁن را ﻧﻔﻬﻤﻴﺪﻧﺪ ﻋﻴﺒﯽ ﻧﺪارد‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻔﻬﻤﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺛﺎﻧﻴًﺎ – ﺧﺮاب ﮐﺮدن هﻤﻪ اﺑﻨﻴﻪ و ﻋﻤﺎرات ﮐﻔﺎر‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻨﺎهﺎی ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻠﻨﺪ و دارای ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ اﺳﺖ و دور ﺁن ﺣﺼﺎر ﻧﻤﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻮری ﮐﻪ ﭼﺸﻢ ﻧﺎﻣﺤﺮم از ﻧﺸﻴﺐ ﻋﻮرت ﺧﻮاﺗﻴﻦ را ﺑﺮ ﻓﺮاز ﺑﺘﻮان دﻳﺪ و اﻳﻦ ﺧﻮد ﮐﻔﺮ و زﻧﺪﻗﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﻣﺬهﺐ اﺳﻼم اﺗﺎﻗﻬﺎ ﮐﻮﺗﺎﻩ و ﺑﺎ ﮔِﻞ درﺳﺖ ﺷﻮد اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ زﻳﺮا اﻳﻦ دﻧﻴﺎی دون ﮔﺬرﮔﺎﻩ ﺑﺎﺷﺪ و اﺳﺘﺤﮑﺎم و دل ﺑﺴﺘﻦ را‬
‫ﻧﺸﺎﻳﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺧﺮاب ﮐﺮدن هﺮ ﭼﻪ ﺗﻴﺎﺗﺮ‪ ،‬ﻣﻮزﻩ‪ ،‬ﺗﻤﺎﺷﺎﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﮐﻠﻴﺴﺎ‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻪ و ﻏﻴﺮﻩ هﺴﺖ از ﻓﺮاﻳﺾ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺷﻤﺮدﻩ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد«‪.‬‬
‫ﺷﻴﺦ ﺧﺮﻃﻮم اﻟﺨﺎﺋﻒ‪» :‬اﺣﺴﻨﺖ‪ ،‬اﺣﺴﻨﺖ«‪.‬‬
‫ﺺ ﺻﺮﻳﺢ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﺣﮑﻢ ﺁﻳﺎت ﻗﺮﺁﻧﯽ و ﻓﺮﻳﻀﻪ ﺳﺒﺤﺎﻧﯽ و ﺳﻨّﺖ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ‪» :‬اﻟﺒﺘﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧ ّ‬
‫ﻧﺒﻮی و ﺣﺪﻳﺚ ﻣﺼﻄﻔﻮی ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺑﻪ زﻋﻢ ﺣﻘﻴﺮ هﻤﺎﻧﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ﻳﮑﯽ از ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﮕﻪ داﺷﺖ ﺗﺎ‬
‫ﺑﺮ ﻋﺎﻟﻤﻴﺎن ﭘﺎﻳﻪ ﺿﻼﻟﺖ ﻓﺮﻧﺠﻴﺎن را ﺑﻨﻤﺎﻳﻴﻢ و در ﺻﻮرت ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﺎﻓﯽ ﻣﻦ ﺣﺎﺿﺮم ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺘﻮﻟﯽ در ﻳﮑﯽ ازﻳﻦ‬
‫ﺗﻤﺎﺷﺎﺧﺎﻧﻪ هﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻓُﻠﯽ ﺑِﺮژر )‪ (Folie Bergere‬ﻣﺸﻐﻮل ﺗﺒﻠﻴﻎ و ﻋﺒﺎدت ﺑﺸﻮم«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم‪» :‬اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬ﭼﻪ ازﻳﻦ ﺑﻬﺘﺮ؟«‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ‪» :‬ﺛﺎﻟﺜًﺎ – از ﻓﺮاﻳﺾ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﺳﺖ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺣﻤﺎﻣﻬﺎ و ﺑﻴﺖ اﻟﺨﻼهﺎ ﺑﻪ ﻃﺮز اﺳﻼﻣﯽ و ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در‬
‫ﮐﺘﺎب »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﺁﻣﺪﻩ اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺠﺎﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻴﻦ دﻳﺪﻩ ﺷﻮد و ﭼﻮن ﮐﻔﺎر ﻓﺎﻗﺪ ﻋﻠﻢ ﻃﻬﺎرت هﺴﺘﻨﺪ و‬
‫ﻧﻌﻮذ ﺑﺎﷲ ﺑﺎ ﮐﺎﻏﺬ اﺳﺘﻨﺠﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻘﻴﺪﻩ ﻣﺨﻠﺺ اﻳﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺪاری هﻢ ﻟﻮﻟﻬﻨﮓ ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﻢ ﮐﻪ در ﺿﻤﻦ ﻣﺼﻨﻮع ﻣﻤﺎﻟﮏ‬
‫اﺳﻼﻣﯽ ﻧﻴﺰ ﺻﺎدر ﺑﺸﻮد‪.‬‬
‫روان ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺁب ﺟﺎری در ﺁﻧﻬﺎ ﺗﺎ ﺷﺎرع ﻋﺎم و‬ ‫راﺑﻌًﺎ – ﮐﻨﺪن ﺟﻮﻳﻬﺎ در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ و‬
‫در ﻣﻮﻗﻊ ﺣﺎﺟﺖ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺁب ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬ ‫در دﺳﺘﺮس ﻋﻤﻮم ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫ﭼﺎل ﮐﺮدن ﺁﻧﻬﺎ در زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﻃﺮز ﺳﻮﮔﻮاری‪،‬‬ ‫ﺧﺎﻣﺴًﺎ – ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺷﺴﺘﺸﻮی اﻣﻮات و‬
‫ﻣﺴﺎﺟﺪ‪ ،‬اﺣﺪاث اﻣﺎﻣﺰادﻩ هﺎ‪ ،‬ﺗﮑﻴﻪ هﺎ‪ ،‬ﻧﺬرهﺎ‪،‬‬ ‫ﺧﺮج دادن‪ ،‬روﺿﻪ ﺧﻮاﻧﯽ‪ ،‬ﺑﻨﺎی‬
‫دادن دﺳﺘﻪ ای از ﻓﻘﺮای ﺳﺎﻣﺮﻩ ﺑﻪ ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﺗﺎ‬ ‫ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺣﺞ‪ ،‬زﮐﻮة‪ ،‬ﺧﻤﺲ و ﮐﻮچ‬
‫اﺳﻼم ﻣﺬهﺐ ﻓﻘﺮ و ذﻟّﺖ اﺳﺖ و ﺑﺮای ﺁن‬ ‫ﻃﺮز ﺗﮑﺪی را ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن‬
‫دﻧﻴﺎﺳﺖ‪.‬‬

‫‪10‬‬
‫ﺳﺎدﺳًﺎ‪ -‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮای ﻧﻤﺎز و ﺑﺠﺎ ﺁوردن اداب ﺷﺮع ﻣﺒﻴﻦ ﮐﻔﺶ و ﻣﻮزﻩ ]ﭘﺎﭘﻮش[ و ﻟﺒﺎس ﺗﻨﮓ ﻣﮑﺮوﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻟﺒﺎﺳﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﺗﻄﻬﻴﺮ و ﻋﺒﺎدت در هﺮ ﺳﺎﻋﺖ و ﺑﻪ هﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮاﻳﺶ ﺁﻣﺎدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺮ ﻋﻤﻮم‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻌﻠﻴﻦ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ و ﺁﺳﺘﻴﻦ ﮔﺸﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺮدهﺎ زﻳﺮﺷﻠﻮاری و ﻋﺒﺎ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻟﺒﺎس اﺳﺖ و ﺑﺎ‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ‪» :‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺒﺎ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﻘﻴﺮ ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﮐﻪ در ﮐﺘﺎب »اﻟﺘﺎرﻳﺦ اﻟﻌﺒﺎ و اﻟﺸﻮﻻ«‬
‫ﺗﺄﻟﻴﻒ اﻋﺠﻮﺑﻪ دهﺮ و ﻣﻘﺮاض اﻟﻨﻮاﺳﻴﺮ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ام ﮐﻪ در ﻣﻮﻗﻊ ﺣﻤﻠﻪ ﻋﺮب ﺑﻪ ﺑﻼد روﻣﻴﻪ‪ ،‬اﻋﺮاب ﭘﻮﺳﺖ ﺷﺘﺮ ﺑﻪ ﺧﻮد‬
‫هﻤﯽ ﭘﯽ ﭘﻴﭽﻴﺪﻧﺪی وﻟﯽ هﻤﻴﻦ ﮐﻪ در اﻧﺒﺎر ﻏﻠّﻪ روﻣﻴﺎن وارد ﺷﺪﻧﺪی‪ ،‬ﺟﻮاﻟﻬﺎی ﺑﺴﻴﺎری اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ از ﮐﺎﻩ و ﺟﻮ در ﺁﻧﺠﺎ‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻨﺪی‪ .‬از ﻓﺮط ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﺗﻪ ﮐﻴﺴﻪ هﺎ را ﺳﻮراخ ﮐﺮدﻩ از ﻣﺤﺘﻮی ﺁن ﺑﺎ ذوق و ﺷﻮق ﻣﺸﻐﻮل ﺧﻮردن ﺷﺪﻧﺪی‪ .‬هﻤﻴﻦ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺎﻻ رﺳﻴﺪﻧﺪی‪ ،‬ﺳﺮ ﺁن را ﺳﻮراخ ﮐﺮدﻩ ﺳﺮﺷﺎن را درﺁوردﻧﺪی و از دو ﻃﺮف دﺳﺘﻬﺎﻳﺸﺎن را‪ .‬ﭘﺲ از ﺁن وﻗﺖ ﻋﺒﺎ‬
‫ﻣﺮﺳﻮم ﺷﺪ«‪.‬‬
‫»ﭼﻮن ﻣﻦ ﮐﺘﮑﺎﺑﯽ ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ »ﺁﺛﺎر اﻻﺳﻼم ﻓﯽ ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﺷﻴﺦ ﺗﻤﺴﺎح ﺑﻦ ﻧﺴﻨﺎس‪:‬‬
‫ﺁن از ﻣﻨﺎﻗﺐ ﺷﻴﺮ ﺷﺘﺮ و ﮐﺒﺎب ﺳﻮﺳﻤﺎر و ﺧﺮﻣﺎ داد‬ ‫اﻻﻧﻬﺎر« ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ و در‬
‫ﺑﺪهﻴﺪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ را در ﺁﻧﺠﺎ درج ﺑﮑﻨﻢ ﮐﻪ ﺳﻨﺪی ﺑﺲ‬ ‫ﺳﺨﻨﻮری ﺧﻮاهﻢ داد‪ ،‬اﺟﺎزﻩ‬
‫ﻣﻤﺘﺎز اﺳﺖ«‪.‬‬
‫زﻧﻬﺎی ﮐﻔﺎر ﻣﮑﺸﻮف اﻟﻌﻮرة درﻣﻼء ﻋﺎم ﺑﺎ ﻣﺮدهﺎ ﻣﯽ‬ ‫ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ‪» :‬و اﻣﺎ ﺗﺎﺳﻌﺎً‪،‬‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﺎﻳﺪ در ﻗﻴﺪ ﺣﺠﺎب ﻣﺴﺘﻮر ﮐﺮد ﺗﺎ‬ ‫رﻗﺼﻨﺪ و ﺳَﺤﻖ و ﻣﻼﻣﺴﻪ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻴﻄﺎﻧﯽ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻧﮑﻨﻨﺪ و ﻓﺴﺎد اﺧﻼق ﺁﻧﻬﺎ از اﻳﻨﺠﺎ ﺁﻣﺪﻩ‬ ‫ﻣﺮدهﺎ را ﺑﻪ ﺗﺴﻮﻳﻼت‬
‫ﻣﺤﻠﻞ و ﻃﻼق ﺑﻴﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺮﺳﻮم ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭼﻪ ﻣﺮدﻣﺎن ﺁﻧﺠﺎ‬ ‫ﮐﻪ ﺗﻌﺪد زوﺟﺎت‪ ،‬ﺻﻴﻐﻪ‪،‬‬
‫از ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﺧﺮﭼﻨﮓ و ﻗﻮرﺑﺎﻏﻪ و ﺧﻮک ﻣﯽ ﺧﻮرﻧﺪ و در ﻣﻮﻗﻊ ذﺑﺢ اﻳﻦ ﺟﺎﻧﻮران ﺑﺴﻢ اﷲ ﻧﻤﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﭘﺎﻳﻪ ﺿﻼﻟﺖ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ را از هﻤﻴﻦ ﺟﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻴﺎس ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻋﺎﺷﺮًا‪ -‬در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﻟﻬﻮ و ﻟﻌﺐ و ﻧﻘﺎﺷﯽ و ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﺑﯽ اﻧﺪازﻩ ﻃﺮف ﺗﻮﺟﻪ و دارای اهﻤﻴﺖ و اﻋﺘﺒﺎر اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ واﺟﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻻت ﻏﻨﺎ و ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ را ﺷﮑﺴﺘﻪ و ﺑﻪ ﺟﺎﻳﺶ وﻋﺎظ و روﺿﻪ ﺧﻮان و ﻣﺪاح در ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ راﻩ راﺳﺖ دﻻﻟﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬هﻤﭽﻨﻴﻦ هﺮ ﭼﻪ ﭘﺮدﻩ ﻧﻘﺎﺷﯽ اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻮزاﻧﻴﺪ و ﻣﺠﺴﻤﻪ هﺎ را ﺑﺎﻳﺪ ﺷﮑﺴﺖ‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎن‬
‫ﮐﻪ ﺣﻀﺮت اﺑﺮاهﻴﻢ ﺑﺎ ﻗﻮم ﻟﻮط ﮐﺮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ اﺷﻴﺎء ﻧﻔﻴﺲ و ﻗﻴﻤﺘﯽ در ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ هﻢ ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ ﺑﻴﺖ اﻟﻤﺎل ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﯽ‬
‫ﮔﻴﺮد‪ .‬واﺿﺢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻮن ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻔﺎر ﺑﻪ دﻧﻴﺎﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﻋﻈﻪ هﺎﻳﯽ راﺟﻊ ﺑﻪ ﺁن دﻧﻴﺎﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﻋﻈﻪ هﺎﻳﯽ راﺟﻊ ﺑﻪ ﺁن‬
‫دﻧﻴﺎ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻗﺒﺮ‪ ،‬ﻧﮑﻴﺮ و ﻣﻨﮑﺮ‪ ،‬ﺁﺗﺶ دوزخ‪ ،‬ﻣﺎرهﺎی ﺟﻬﻨﻢ‪ ،‬روز ﭘﻨﺠﺎﻩ هﺰار ﺳﺎل‪ ،‬ﺳﮓ ﭼﻬﺎر ﭼﺸﻢ در دوزخ‪ ،‬ﻇﻬﻮر‬
‫ﺣِﻤﺎ ِر دﺟّﺎل‪ ،‬ﺗﻘﺪﻳﺮ و ﻗﻀﺎ و َﻗﺪَر و ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﻼم ﺑﻨﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬و ﻧﻴﺰ از ﻓﻀﻴﻠﺖ ﺑﻬﺸﺖ و ﺛﻮاب اُﺧﺮوی ﻻزم اﺳﺖ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺗﯽ‬
‫ﺑﺪهﻨﺪ و ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻪ ﻣﺮد ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺣﻮری و ﺑﻪ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻏﻠﻤﺎن ﻣﯽ دهﻨﺪ‪ ،‬هﺮﮔﺎﻩ ﺛﻮاﺑﮑﺎر ﺑﺎﺷﻨﺪ در ﺑﻬﺸﺖ‬
‫هﻔﺘﺎدهﺰار ﺷﺘﺮ و ﻗﺼﺮ زﻣﺮدی ﻣﯽ دهﻨﺪ ﮐﻪ هﻔﺘﺎد هﺰار اﺗﺎق دارد و ﻓﺮﺷﺘﻪ هﺎﻳﯽ در ﺁﻧﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮش در ﻣﻐﺮب و‬
‫ﭘﺎﻳﺶ در ﻣﺸﺮق اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻼوﻩ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﮐﻤﯽ ﺗﺮﻳﺎک ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺣﻘﻴﺮ ﺑﺮای ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺴﺘﺤﺐ اﺳﺖ ﺗﺎ ﮐﻔﺎر را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻋﻘﺒﯽ و‬
‫ﺁﺧﺮت ﺑﮑﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت زﻳﺎد اﺳﺖ‪ .‬هﻤﻴﻨﻘﺪر‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ‪» :‬ﺑﻪ زﻏﻢ ﺣﻘﻴﺮ اﻳﻦ‬
‫ﮐﻨﻴﻢ ﺷﺎﻣﻞ هﻤﻪ اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﯽ ﺷﻮد«‪.‬‬ ‫ﻓﺮﻣﻮدﻳﺪ ﮐﻔﺎر را ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم دﻻﻟﺖ ﻣﯽ‬
‫ﭘﺎﻳﻪ ﺿﻼﻟﺖ ﺧﺎج ﭘﺮﺳﺘﺎن و اﺷﮑﺎﻻﺗﯽ‬ ‫ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ‪» :‬ﻣﻘﺼﻮد ﺣﻘﻴﺮ هﻤﺎﻧﺎ ﻧﺸﺎن دادن‬
‫ﻼ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﻮﻣﯽ‬ ‫ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺜ ً‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺒﻠّﻐﻴﻦ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﯽ ﻣﻮاﺟﻪ ﺁن ﺧﻮاهﻨﺪ‬
‫و رﺳﻮم ﻣﺬهﺒﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻗﺪری ﻧﺰدﻳﮏ‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻃﺎﻳﻔﻪ ﻳﻬﻮد‪ .‬وﻟﯽ ﻃﺮز ﺁداب‬
‫و ﺷﺒﻴﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﺗﻘﺒﻞ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ ﺣﺘﺎ ﺧﺘﻨﻪ ﮐﺮدﻩ هﻢ هﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﻗﺒﺮ و ﻧﮑﻴﺮ و ﻣﻨﮑﺮ و هﻤﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺟﺎت ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن از ﮐﻔﺎر ﮐﺘﺎﺑﺪار هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﮐﻔﺎر ﻓﺮﻧﮕﺴﺘﺎن ﮐﻪ ﺑﻪ ﻏﻠﻂ ﺑﻪ ﺧﺎج ﭘﺮﺳﺖ ﻣﻌﺮوﻓﻨﺪ ﺑﻪ هﻴﭻ ﭼﻴﺰ‬
‫اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺪارﻧﺪ و از ﮐﻔﺎر ﺣﺮﺑﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﺳ ِﺮ ﻧﻮ هﻤﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ را ﺑﻪ ﮔﻮش ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ و ﻳﺎ ﻧﺴﻠﺸﺎن را‬
‫ﺑﺮاﻧﺪازﻳﻢ ﺗﺎ هﻤﻪ دﻧﻴﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﺑﻨﺪﻩ ﻣﻘﺮّب ﺧﺪا ﺑﺸﻮﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﺷﻴﺦ ﺗﻤﺴﺎح ﺑﻦ ﻧﺴﻨﺎس‪» :‬در ﺻﻮرت ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮔﻮش و ﺑﻴﻨﯽ ﺁﻧﻬﺎا را ﻣﯽ ﺑُﺮﻳﻢ و ﻧﺦ ﻣﯽ ﮐﺸﻴﻢ و زﻧﻬﺎﻳﺸﺎن و ﺷﺘﺮاﻧﺸﺎن را‬
‫ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ«‪.‬‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم‪» :‬ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﺮای ﻗﺪرداﻧﯽ از ﮐﻔﺎری ﮐﻪ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ ﻣﺸﺮّف ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ُﺗﺤَﻒ‬
‫و هﺪاﻳﺎﻳﯽ از ﻃﺮف رﻳﻴﺲ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ اﻋﻄﺎ ﺑﺸﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﮐﻔﻦ ﻣﺘﺒﺮک‪ ،‬ﻣُﻬﺮ ﻧﻤﺎز‪ ،‬ﺗﺴﺒﻴﺢ‪ ،‬ﺣﺮز ﺟﻮاد ]ﻧﻮﻋﯽ ﻃﻠﺴﻢ و دﻋﺎ[‪،‬‬
‫دﻋﺎی دﻓﻊ ﻏﺮﻳﺐ ﮔﺰ‪ ،‬دﻋﺎی ﺑﯽ وﻗﺘﯽ‪ ،‬ﻃﻠﺴﻢ ﺳﻔﻴﺪﺑﺨﺘﯽ‪ ،‬ﺣﻠﻘﻪ ﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﻧﻌﻠﻴﻦ و ﻟﻮﻟﻬﻨﮓ ﮐﻪ در ﺿﻤﻦ ﺑﻪ درد ادای‬
‫ﻓﺮاﻳﺾ و رﺳﻮم ﻣﺬهﺒﯽ هﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد‪ .‬ﺑﺨﺼﻮص ﻣﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﻳﮏ ﻧﺴﺨﻪ هﻢ از ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺑﻨﺪﻩ زادﻩ ﺣﻀﺮت‬
‫ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ هﻔﺖ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮ ﺷﺮﻳﻔﺶ را ﻣﺎﺑﻴﻦ ﮐﻔﺎر ﮔﺬراﻧﻴﺪﻩ و از ﻋﻠﻮم ﻣﻌﻠﻮم و ﻣﻨﻘﻮل و ﻣﻌﻘﻮل ﺑﻬﺮﻩ ای ﺑﺴﺰا‬
‫دارد و ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﺑﻪ اﺷﺨﺎص ُﻣ َﺒﺮﱢز هﺪﻳﻪ ﺷﻮد«‪.‬‬
‫اﻻﻟﻮﻟﮏ اﻟﺠﺎﻟﻴﺰﻳﻪ‪» :‬ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ هﺎی ﮐﻔﺎر را ﺁﺗﺶ ﺑﺰﻧﻴﻢ و ﻋﻮﺿﺶ ﻳﮏ ﻧﺴﺨﻪ »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺪهﻴﻢ ﮐﻪ ﺑﺮاﻳﺸﺎن‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ و ﻋﻠﻮم دﻧﻴﻮی و اﺧﺮوی هﻤﻪ در ﺁﻧﺴﺖ«‪.‬‬

‫‪11‬‬
‫ﻣﻨﺠﻨﻴﻖ اﻟﻌﻠﻤﺎء‪» :‬اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬ﺻﺪ اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬ﮐﻔﯽ ﺑﻪ زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت‪ .‬ﭼﻮن ﺧﻼﺻﻪ ﻣﺮام اﺳﻼم هﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺸﻮﻳﺪ‬
‫ﻳﻌﻨﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﺺ ﺻﺮﻳﺢ »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻴﺪ وﮔﺮﻧﻪ ﻣﯽ ﮐﺸﻴﻤﺘﺎن و ﻳﺎ ﺧﺮاج ﺑﻪ ﺑﻴﺖ اﻟﻤﺎل ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﺪهﻴﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‬
‫ﮐﻔﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎج ﺳﺒﻴﻞ ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ«‪.‬‬
‫)ﮐﻒ زدن ﺣﻀﺎر(‬
‫ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ‪» :‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻗﺮار رأی ﻗﻄﻌﯽ و ﻣﻮاﻓﻘﺖ هﻤﮕﯽ ﺑﺮﻳﻦ ﺷﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ را ﺑﻪ ﮐﻔﺎر ﺳﻮق ﺑﺪهﻴﻢ و‬
‫هﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺘﯽ درﻳﻦ ﺑﺎب ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ زﻋﻢ ﺣﻘﻴﺮ ﻻزﻣﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ دﻳﻨﯽ ﻧﺒﯽ رﻓﺘﺎر ﮐﻨﻴﻢ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺧﻮد ﺣﻀﺮت‬
‫ﺑﻪ اﻳﻞ و ﺗﺒﺎر ﺧﻮدش ﻗﺪر و ﻣﻨﺰﻟﺖ ﮔﺬاﺷﺖ و ﻧﻮﻩ هﺎی ﺧﻮدش را ﻗﺒﻞ از وﻻدت اﻣﺎم ﮐﺮد و ﻃﺎﻳﻔﻪ ﺧﻮد را ﺳﺎدات و‬
‫اﺣﺘﺮام ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ هﻤﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن واﺟﺐ داﻧﺴﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﺨﺎرج اﻳﻦ ﻧﻬﻀﺔ از ﻣﻮﻗﻮﻓﺎت اﺳﺖ هﻤﻪ اﺷﺨﺎﺻﯽ ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻋﻠﻤﺎء و ﺳﺎدات ﺑﺎﺷﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم‪» :‬ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺮازﻧﺪﻩ ﺗﺮ و ﮐﺴﯽ ُﻣ َﺒﺮّزﺗﺮ از ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻟﺬا اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ اﻳﻦ‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ«‪.‬‬
‫ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ‪» :‬اﻳﻦ ﺣﺴﻦ اﻧﺘﺨﺎب را از ﺻﻤﻴﻢ ﻗﻠﺐ ﺑﻪ ﻋﻤﻮم ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ و ﻣﺴﻠﻤﺎت ﺗﺒﺮﻳﮏ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻢ«‪.‬‬
‫ﺳﻨﺖ اﻻﻗﻄﺎب‪» :‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ازﻳﻦ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﻤﯽ ﺷﺪ«‪.‬‬
‫ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ‪» :‬ﺑﻨﺪﻩ از ﺣﺴﻦ ﻧﻴّﺖ و ﻣﺮاﺣﻢ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﻠﻞ اﺳﻼﻣﯽ ﻟﺴﺎﻧﻢ اﻟﮑﻦ و ﻧﻄﻘﻢ ﻗﺎﺻﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺁﻗﺎی‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم از اﺳﺎﺗﺬﻩ ﻓﻘﻬﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ وﺟﻮد ﺷﺮﻳﻔﺸﺎن در ﭼﻨﻴﻦ ﺟﻬﺎدی از واﺟﺒﺎﺗﺴﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻢ اﻳﺸﺎن ﺑﻪ‬
‫ﺳﻤَﺖ ﻧﺎﻳﺐ رﻳﻴﺲ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻧﺪ و ﺁﻗﺎزادﻩ اﻳﺸﺎن ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮ ﺷﺮﻳﻔﺶ را در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﺑﺴﺮ‬ ‫ِ‬
‫ﺑﺮدﻩ و از ﻣﻌﻠﻮم و ﻣﺠﻬﻮل ﺑﻬﺮﻩ ای ﮐﺎﻓﯽ و ﺷﺎﻓﯽ دارد ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﮐﺘﺎب ﻧﻔﻴﺲ »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻌﺮف اﻳﺸﺎن و‬
‫ﺷﺎهﺪ ﻣﺪﻋﺎﻳﻢ اﺳﺖ‪ .‬هﻤﭽﻨﻴﻦ زﺑﺎﻧﻬﺎی ﻋﺮﺑﯽ‪ ،‬ﻗﺒﻄﯽ‪ ،‬ﺷﺎﻣﯽ‪ ،‬ﺑﺮﺑﺮی‪ ،‬اﻟﺠﺰاﻳﺮی‪ ،‬ﻓﻠﺴﻄﻴﻨﯽ‪ ،‬ﺑﻐﺪادی و ﺑﺼﺮﻩ ای و ﻏﻴﺮﻩ‬
‫را ﻣﺜﻞ ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﺗﮑﻠﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﺎ ﻣﻨّﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺻﻨﺪوﻗﺪار و ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻣﺎ را ﺳﺮاﻓﺮاز و‬
‫از راﻩ ﻟﻄﻒ ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﯽ ﺁن هﻢ ﻣﺤﺾ ﺛﻮاب اﺧﺮوی ﭼﻮن اﻳﻦ اﻗﺪام اﺟﺮ دﻧﻴﻮی هﺮﮔﺰ ﻧﺪارد«‪.‬‬
‫ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ‪» :‬ﺣﻘﻴﻘ ًﺔ ﺑﻨﺪﻩ ﻧﻤﯽ داﻧﻢ ﺑﻪ ﭼﻪ زﺑﺎن ازﻳﻦ ﺣﺴﻦ ﻇﻦ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺗﺸﮑﺮ ﺑﮑﻨﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ ﻣﺤﺾ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﺸﺎن و‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ اﺧﺮوی اﻳﻦ ﮐﺎر ﻧﺒﻮد هﺮﮔﺰ ﻗﺒﻮل ﻧﻤﯽ ﮐﺮدم«‪.‬‬
‫)ﮐﻒ زدن ﻣﻤﺘﺪ ﺣﻀﺎر(‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم‪» :‬ﻣﻦ از ﻣﺮاﺣﻢ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج و هﻤﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺘﺮم اﺳﻼم ﮐﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺮﻣﻨﺪﻩ ام‪.‬‬
‫ﮐﻔﺎر ﻻزم اﺳﺖ‪ ،‬ﺁﻗﺎی‬ ‫اﻣﺎ اﺟﺎزﻩ ﺑﺪهﻴﺪ ﭼﻮن ﻳﮏ ﻧﻔﺮ دﻟّﺎک ﻣﺠﺮّب ﺟﻬﺖ ﺧﺘﻨﻪ ﮐﺮدن‬
‫دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ ﻣﺸﺮّف ﻣﯽ‬ ‫ﺳﻨّﺖ اﻻﻗﻄﺎب ﮐﻪ ﭘﺴﺮﺧﺎﻟﻪ اﻳﻦ ﺑﻨﺪﻩ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و اﻏﻠﺐ ﮐﻔﺎر ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫در ﻣﻌﺮﮐﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ و‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ اﻳﺸﺎن ﺧﺘﻨﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ اﻳﻦ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﻣﺤﻠّﻞ ﺷﺪﻩ و‬
‫دﺳﺘﺶ ﻧﮕﻪ ﻣﯽ دارد و‬ ‫روﺿﻪ ﺧﻮاﻧﯽ ﻳﺪ ﻃﻮﻻﺋﯽ دارد‪ ،‬ﺣﺘﺎ ﻋﻘﺮب ﺟﺮّارﻩ را در ﮐﻒ‬
‫از ﺁداب دﻧﻴﻮی و اﺧﺮوی‬ ‫ﺑﺮای ﻓﺮوش دﻋﺎی ﺑﯽ وﻗﺘﯽ ﺑﻬﺘﺮ از او ﮐﺴﯽ را ﺧﺪا ﻧﻴﺎﻓﺮﻳﺪﻩ و‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻢ«‪.‬‬ ‫ﺑﻬﺮﻩ ای ﮐﺎﻓﯽ دارد‪ ،‬اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺮﻓﺴﻮر ﻓﻘﻴﻬﺎت ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‬
‫از ﺟﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ هﺴﺘﻴﻢ ﮐﻪ‬ ‫ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ‪» :‬اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬ﭼﻪ ازﻳﻦ ﺑﻬﺘﺮ؟ ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻳﮏ دﺳﺘﻪ‬
‫ﺑﺮای ﺧﻴﺮ ﻋُﻘﺒﯽ و اﺟﺮ اﺧﺮوی ﺳﻴﻨﻪ ﺳﭙﺮ ﮐﺮدﻩ و ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﭘﺮ ﺧﻄﺮی را ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻳﻢ«‪.‬‬
‫)ﮐﻒ زدن ﺣﻀﺎر(‬
‫ﻼ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬از ﭘ ِﺮ ﺷﺎﻟﺸﺎن در ﺁوردﻧﺪ و ﺑﻪ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن اراﺋﻪ‬ ‫ﭘﺲ از ﺁن ﺁﻗﺎی رﻳﻴﺲ ﺻﻮرت ﻣﺠﻠﺴﯽ را ﮐﻪ ﻗﺒ ً‬
‫دادﻧﺪ ﺗﺎ اﻣﻀﺎء و ﺗﺼﺪﻳﻖ ﺑﺸﻮد‪ .‬ﻣﻔﺎد ﺁن از اﻳﻦ ﻗﺮار ﺑﻮد‪:‬‬
‫»در روز ﻣﻴﻤﻮن ﻓﺮﺧﻨﺪﻩ ﻓﺎل ‪ ٢٥‬ﻣﺎﻩ ﺷﻮال ﺳﺎل ‪ ١٣٤٦‬هﺠﺮی ﻗﻤﺮی در ﺷﻬﺮ ﻣﺒﺎرک ﺳﺎﻣﺮﻩ از ﺑﻼد ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﺟﻠﺴﻪ ﻣﺮﮐﺐ از ﻋﻠﻤﺎء ﻳﮕﺎﻧﻪ و داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻓﺮزاﻧﻪ و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺘﺮم ﻣﻠﻞ ﮐﺎﻣﻠﺔ اﻟﻮداد اﺳﻼﻣﯽ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و‬
‫ﺳﻤَﺖ رﻳﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم ﻧﺎﻳﺐ‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻣﻔﺼﻠﺔ اﻻﺳﺎﻣﯽ ذﻳﻞ‪ :‬ﺣﻀﺮت ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ ﺑﻪ ِ‬
‫رﻳﻴﺲ و ﻣﻨﺸﯽ ﻣﺨﺼﻮص‪ ،‬ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﺻﻨﺪوﻗﺪار و ﻣﺘﺮﺟﻢ‪ ،‬ﺁﻗﺎی ﺳﻨﺖ اﻻﻗﻄﺎب ﻣﻌﻠﻢ ﻋﻤﻠﯽ ﻓﻘﻴﻬﺎت ﺑﺮای ﺗﺒﻠﻴﻎ‬
‫دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﻼد اﻓﺮﻧﺠﻴﻪ رهﺴﭙﺎر ﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﮐﻔﺎر را ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم دﻋﻮت و ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﻋﺠﺎﻟﺔ ﺻﺪ ﻣﻠﻴﺎن‬
‫ﻟﻴﺮﻩ اﻧﮕﺮﻳﺰﻳﻪ ]اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ[ ﺑﺮای ﻣﺨﺎرج از ﻣﺤﻞ ﻣﻮﻗﻮﻓﺎت ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ و ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻣﻔﺼﻠﺔ اﻻﺳﺎﻣﯽ ﻓﻮق هﺮ‬
‫ﻃﻮر ﺻﻼح ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺣﻀﺎر ﺷﺮﺑﺖ ﺑﻨﻮﺷﻨﺪ وﻟﯽ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ اﻋﺮاب ﻋﻨﻴﺰﻩ ﺷﻴﺮ ﺷﺘﺮ ﺧﻮاﺳﺖ و هﻠﻬﻠﻪ ﮐﻨﺎن‬
‫ﻣﺸﮏ ﺷﻴﺮ ﺷﺘﺮ دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ و دهﻦ ﺑﻪ دهﻦ ﮔﺸﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ هﺮ ﮐﺪام از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺘﺮم ﻣﻠﻞ اﺳﻼﻣﯽ اﻧﮕﺸﺖ ﺧﻮد را در‬
‫ﻣﺮﮐّﺐ ﺁﻟﻮدﻩ ﭘﺎی ﮐﺎﻏﺬ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ و ﺧﻮﺷﯽ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫اﻟﺴﺎﻣﺮﻩ ﻓﯽ ‪ ٢٥‬ﺷﻮال ‪١٣٤٦‬‬

‫اﻟﺠﺮﺟﻴﺲ ﻳﺎﻓﺚ ﺑﻦ اﺳﺤﻖ اﻟﻴﺴﻮﻋﯽ‬

‫‪12‬‬
 ‫ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﺷﺮﻗﯽ‬
‫اﻣﺮوز ﺻﺒﺢ از ﺻﺪای ﻧﻌﺮﻩ ﻧﺎهﻨﺠﺎری از ﺧﻮاب ﭘﺮﻳﺪم‪ .‬دﻳﺪم ﮐﻪ هﻤﺴﻔﺮهﺎی اﺗﺎق ﻣﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ وﺣﺸﺘﺰدﻩ ﺁﻗﺎی ﺳﻨّﺖ‬
‫اﻻﻗﻄﺎب را ﻧﮕﺎﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﻴﺸﻪ ﭘﻨﺠﺮﻩ ﺗﺮن را ﭘﺎﻳﻴﻦ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﺎ ﭘﻴﺮهﻦ و زﻳﺮﺷﻠﻮاری دﺳﺖ زﻳﺮ ﭼﺎﻧﻪ اش زدﻩ ﺑﻪ ﺟﻨﮕﻞ‬
‫ﻧﮕﺎﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺑﺎ ﺻﺪای ﻧﺨﺮاﺷﻴﺪﻩ ای اﺑﻮﻋﻄﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮا ﮐﻪ دﻳﺪ ﺧﻨﺪﻳﺪ و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺻﺪای ﻣﻦ ﺑﻪ ازﻳﻦ ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﺮ زﻧﻢ‬
‫ﺳ ّﻢ ﺑﻪ ﺧﻮردم داد و ﺻﺪاﻳﻢ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺧﺪا ﺑﻴﺎﻣﺮزدش! ﭘﺎرﺳﺎل ﻋﻤﺮش را ﺑﻪ ﺷﻤﺎ داد«‪.‬‬ ‫هﻮو ﺁوردم اوﻧﻢ از ﻟﺠﺶ َ‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬از ﺷﻤﺎ ﻗﺒﻴﺢ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ رﻳﺶ و ﺳﺒﻴﻞ روﺑﺮوی ﮐﻔﺎر ﺁواز ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﻴﺪ؟«‬
‫‪» -‬اﻳﻦ ﻣﻮهﺎی ﺳﺮم را ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻴﺪ؟ از زور ﻓﮑﺮ و ﺧﻴﺎﻻت اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎد ﻧَﺰﻟِﻪ ﺁﻧﻬﺎ را ﺳﻔﻴﺪ ﮐﺮدﻩ«‪.‬‬
‫ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﺑﻪ هﺰار زﺑﺎن ﺑﻪ او ﺣﺎﻟﯽ ﮐﺮدم ﺗﺎ ﻟﺒﺎﺳﺶ را ﭘﻮﺷﻴﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻳﮏ ﺳﺎﻋﺖ دﻳﮕﺮ وارد ﺷﻬﺮ ﺑﺮﻟﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬ﺳﻨﺖ‬
‫اﻻﻗﻄﺎب از ﻣﻦ ﺧﻮاهﺶ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ورود ﺑﻪ ﺑﺮﻟﻴﻦ او را ﺑﺒﺮم ﺑﺎزار ﺗﺎ ﻳﮏ ﻣﻮش ﺧﺮﻣﺎﻳﯽ ﺑﺮای دﺧﺘﺮش ﺳﮑﻴﻨﻪ‬
‫ﺳﻮﻏﺎت ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ رﻓﺘﻴﻢ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﻪ در ﺳﻪ اﺗﺎق دورﺗﺮ ﺑﺎ ﻳﺨﻪ ﺑﺎز‪ ،‬ﺳﻴﻨﻪ ﭘﺸﻢ ﺁﻟﻮد و ﺳﺮ‬
‫ﺗﺮاﺷﻴﺪﻩ ﺳﻴﮕﺎر ﻋﺒﺪاﷲ ﻣﯽ ﮐﺸﻴﺪ و دودش را ﺑﺎ ﺗﻔﻨﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻴﺮزن ﺟﻬﻮد ﻟﻬﺴﺘﺎﻧﯽ ﻓﻮت ﻣﯽ ﮐﺮد‪ .‬ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻋِﻠ ِﻢ اﺷﺎرﻩ ﺑﺎ ﺁن زن ﺣﺮف ﻣﯽ زد و هﺮ دو ﺁﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﺧﻨﺪﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻗﺪری ﺳﺮش ﮔﺮم ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺪ‪ .‬ﻣﺎ هﻢ ﻣﺰاﺣﻢ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺸﺪﻳﻢ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺗﺎج و ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ رﻓﺘﻴﻢ‪ ،‬ﭼﻮن دﻳﺸﺐ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻇﻬﺎر ﮐﺴﺎﻟﺖ ﻣﯽ ﮐﺮد‪ .‬در اﻳﻦ وﻗﺖ ﺗﺮن ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ هﺮ ﭼﻪ ﺗﻤﺎﻣﺘﺮ از ﻣﻴﺎن ﺟﻨﮕﻞ ﻣﯽ ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬از راهﺮو ﻟﻐﺰﻧﺪﻩ ﺁن ﮔﺬﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﺁﻗﺎی ﺗﺎج و ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ د ِر اﺗﺎﻗﭽﻪ ﺧﻮدﺷﺎن‬
‫را ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﻔﺲ ﮐﻔﺎر در ﺁﻧﺠﺎ ﻧﻔﻮذ ﻧﮑﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن اﻳﻦ اﺗﺎﻗﭽﻪ را ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﮔﺰاف ﺑﺮای رؤﺳﺎی ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﯽ ﺧﻠﻮت‬
‫ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﮐﻔﺎر ﺗﻤﺎس ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬وارد ﮐﻪ ﺷﺪﻳﻢ ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﺑﺎ ﭼﺸﻤﻬﺎی ﺧُﻤﺎ ِر ﺗﺮﻳﺎک ﭘﺎرﭼﻪ ﺳﻔﻴﺪی دور ﮐﻠﻪ‬
‫اش ﺑﺒﺴﺘﻪ ﺑﻮد اﻧﺎ اﻧﺰﻟﻨﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ و ﺑﻪ دور ﺧﻮدش ﻓﻮت ﻣﯽ ﮐﺮد و هﺮ ﺗﮑﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺮن ﻣﯽ ﺧﻮرد ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺖ روح از‬
‫ﺑﺪﻧﺶ ﻣﻔﺎرﻗﺖ ﺑﮑﻨﺪ‪ .‬ﻣﯽ ﺗﺮﺳﻴﺪ ﻣﺒﺎدا ﮐﻔﺎر ﻓﻬﻤﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﺗﺮن هﺴﺘﻨﺪ و از ﺑﺪﺟﻨﺴﯽ ﻗﻄﺎر را ﺑﺸﮑﻨﻨﺪ‬
‫و ﻳﺎ ﺑﻴﺮاهﻪ ﺑﺒﺮﻧﺪ ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﺗﻠﻒ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ را ﮐﻪ دﻳﺪ ﮔُﻞ از ﮔُﻠﺶ ﺷﮑﻔﺖ و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻗﺮﺑﺎﻧﺘﺎن! دﺳﺘﻢ ﺑﻪ‬
‫ﺳ ّﻢ ﺑﺨﻮراﻧﻨﺪ؟ ﺗﻤﺎم ﺷﺐ را ﻣﻦ ﺳﻮرﻩ ﻋﻨﮑﺒﻮت و ﺁﻳﺔ اﻟﮑﺮﺳﯽ‬ ‫داﻣﻨﺘﺎن‪ ،‬ﻣﺎ در وﻻﻳﺖ ﻏﺮﻳﺐ هﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﺒﺎدا ﮐﻔﺎر ﺑﻪ ﻣﺎ َ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪم ﺗﺎ از ﺷ ّﺮ ﮐﻔﺎر ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﺎﺷﻴﻢ«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج هﻤﻴﻨﻄﻮر ﮐﻪ ﺑﺎ زﻳﺮﺷﻠﻮاری و ﺷﺐ ﮐﻼﻩ ﻣﺸﻐﻮل ﻓﻮت ﮐﺮدن در ﺳﻤﺎور ﺣﻠﺒﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ در ﺁن ﮔُﻞ ﮔﺎوزﺑﺎن ﻣﯽ‬
‫ﺟﻮﺷﻴﺪ از ﻣﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪» :‬ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﺠﺎﺳﺖ؟«‬
‫ﺳﻨّﺖ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻳﮏ ﺿﻌﻴﻔﻪ ﮐﺎﻓﺮﻩ را دارد ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺗﺎج‪» :‬ﺁﻓﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﺷﻴﺮ ﭘﺎﮐﯽ ﮐﻪ ﺧﻮردﻩ! ﺧﻮب ﭼﻘﺪر ﻣﺎﻧﺪﻩ ﮐﻪ ﺑﺮﺳﻴﻢ؟«‬
‫ﺳﻨّﺖ‪» :‬ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ دﻳﮕﺮ ﻣﺎ در ﺷﻬﺮ ﺑﺮﻟﻴﻦ ﺧﻮاهﻴﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻤﺪاﻧﻬﺎ را دم دﺳﺖ ﺑﮕﺬارﻳﻢ و رﺧﺘﻬﺎﻳﻤﺎن را ﺑﭙﻮﺷﻴﻢ‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ‬
‫دﻳﮕﺮ ﻓﺮﻧﮕﺴﺘﻮن اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم‪» :‬ﺷﻬﺮ ﺑﺮﻟﻴﻦ ﮔﻔﺘﻴﺪ؟ ﻣﻦ اﺳﻢ اﻳﻦ ﺷﻬﺮ را در ﮐﺘﺎب »اﻟﻤﻬﺎﻟﮏ و اﻟﻤﺨﺎوف« دﻳﺪﻩ ام‪ .‬ﻣﺼﻨﻒ ﺁن ﮐﺘﺎب از‬
‫ﻣﺘﺒﺤﺮﺗﺮﻳﻦ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺮﺣﯽ دادﻩ و ﺧﻮب ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دارم ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﺪ‪ :‬اﺳﻢ اﺻﻠﯽ ﺁن »اﻟﺒﺮاﻟﻠﻴﻦ« ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ‬
‫زﻣﻴﻦ ﻟﻤﻴﻦ زﻳﺮا ﮐﻪ ﻟﻴﻨَﺖ ﻣﯽ ﺁورد‪ .‬ﭼﻮن ﮐﺴﺮﻩ ﺑﺮ ﻳﺎء ﺛﻘﻴﻞ ﺑﻮدﻩ اﻋﻼل ﺷﺪ‪ .‬اﻟﻒ و ﻻم را هﻢ از اﻟﻠﻴﻦ ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫اﺧﺘﺼﺎر ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ اﻟﻒ و ﻻم »اﻟﺒﺮ« را هﻢ ﺣﺬف ﮐﺮدﻧﺪ زﻳﺮا ﮐﻪ اﺳﻢ ﻋﻠﻢ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑَﺮﻟﻴّﻦ ﺷﺪ و از ﮐﺜﺮت اﺳﺘﻌﻤﺎل‬
‫ﺑِﺮﻟﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺣﺘﻤًﺎ اهﺎﻟﯽ ﺁﻧﺠﺎ ﻋﺮب هﺴﺘﻨﺪ و ﻣﺴﻠﻤﺎ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ و ﺷﮑﻢ روش در ﺁﻧﺠﺎ ﺷﻴﻮع دارد«‪.‬‬
‫ﺗﺎج‪» :‬ﻓﯽ اﻟﻮاﻗﻊ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﯽ ﻳﮑﭙﺎرﭼﻪ ﻣﻨﻄﻖ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ورود ﺑﻪ ﺑﺮﻟﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﮏ ﻧﻔﺮ را ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﺑﮑﻨﻴﻢ و ﺑﻪ هﻤﻪ ﺑﻼد اﺳﻼﻣﯽ از ﺟﺒﺎل هﻨﺪوﮐﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﻗﺼﯽ ﺑﻼد ﺟﺎﺑﻠﻘﺎ و ﺟﺎﺑﻠﺴﺎ‪ ،‬ﺟﺰﻳﺮﻩ وﻗﻮاق‪ ،‬زﻧﮕﺒﺎر و ﺣﺒﺸﻪ و‬
‫ﺳﻮدان و هﻤﻪ ﻣﻤﺎﻟﮏ اﺳﻼﻣﯽ ﺗﻠﮕﺮاف ﺑﺰﻧﻴﻢ«‪.‬‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ‪» :‬اﮔﺮ ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ رﺳﻴﺪﻳﻢ!«‬
‫ﺗﺎج‪» :‬ﺑﺮ ﭘﺪرﺷﺎن ﻟﻌﻨﺖ! ﺣﺎﻻ ﮐﻪ ﺧﻮدﻣﺎﻧﻴﻢ‪ ،‬ﺁﻳﺎ اﻻغ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻳﺎ اﻳﻦ ﻧﻤﯽ داﻧﻢ ﭼﻪ اﺳﻤﯽ روﻳﺶ ﺑﮕﺬارم؟ ازش ﺁب و‬
‫ﺁﺗﺶ ﻣﯽ رﻳﺰد‪ ،‬ﺳﻮت ﻣﯽ زﻧﺪ‪ ،‬ﺻﺪا ﻣﯽ دهﺪ‪ ،‬دود ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺁدم را ﺳﻴﺼﺪ ﺑﺎر ﻣﯽ ﮐُﺸﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ هﻤﺎن‬
‫ﺣِﻤﺎ ِر دﺟّﺎل اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮﺣﻮم اﺑﻮی از ﺳﺎﻣﺮﻩ ﺗﺎ ﺧﺎﻧﻘﻴﻦ را ﺑﺎ ﻳﮏ اﻻغ ﻣﺮدﻧﯽ رﻓﺖ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ ﺷﺶ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻟﺨﺘﺶ ﮐﺮدﻧﺪ اﻣﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻼﻣﺖ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﻣﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﺟﺎن ﺧﻮدﻣﺎن اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻧﺪارﻳﻢ«‪.‬‬
‫ﺖ ﮐﻔﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ؟«‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ‪» :‬ﺁﻳﺎ ﺻﻨﺪوﻗﻬﺎی ﻟﻮﻟﻬﻨﮓ و ﻧﻌﻠﻴﻦ را در ﺟﺎی ﻣﺤﻔﻮظ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ در ﻣﺠﺎورت رﻃﻮﺑ ِ‬
‫ﺺ ﺻﺮﻳﺢ ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺖ«‪.‬‬ ‫ﺳﻨّﺖ‪» :‬اﻟﺨﺸﮏ ﻣﻊ اﻟﺨﺸﮏ ﻻﻳﺘﭽﺴﺒﮏ‪ .‬ﻧ ّ‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ‪» :‬ﻣﻦ ﻧﺬر ﮐﺮدﻩ ام اﮔﺮ ﺳﻼﻣﺖ رﺳﻴﺪﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ورود‪ ،‬ﻳﮏ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﺎ دﺳﺖ ﺧﻮدم ذﺑﺢ ﺑﮑﻨﻢ و ﺑﻪ ﻓﻘﺮا ﺑﺪهﻢ‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﺳﻨّﺖ ﺷﻤﺎ دﻗﺖ ﺑﮑﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺟﺎی ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺧﻮک ﻧﻔﺮوﺷﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻮن هﺮ ﭼﻪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ از ﮐﻔﺎر ﺑﺮ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ«‪.‬‬

‫‪13‬‬
 ‫ﺗﺎج‪» :‬ﻣﻦ هﻤﻪ ﺟﺎﻧﻢ ﺁﻟﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﺒﺎﻳﻢ ﻧﺠﺲ ﺷﺪﻩ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ورود اﺳﺘﺤﻤﺎم ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد«‪.‬‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ‪» :‬راﺳﺘﯽ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج‪ ،‬دﻳﺸﺐ ﺑﺎ ﻣﻦ ﭼﮑﺎر داﺷﺘﻴﺪ؟ ﻣﻦ از ﺧﺠﺎﻟﺖ ﺁب ﺷﺪم‪ ،‬ﮔﻤﺎن ﮐﺮدم از ﮐﻔﺎرﻧﺪ ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ اﺳﻢ‬
‫ﺑﺪ روی ﻣﺎ ﺑﮕﺬارﻧﺪ«‪.‬‬
‫اﺣﻤﺪ را ﻣﯽ دﻳﺪم‪ .‬در ﻋﻤﺮم اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﮏ هﻔﺘﻪ ﺑﺪون‬ ‫ﺗﺎج‪» :‬دﻳﺸﺐ ﺧﻮاب واﻟﺪﻩ‬
‫اﮐﺒﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪ ،‬ﺧﻮدﻣﺎن را ﻓﺪاﻳﯽ دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ ﮐﺮدﻩ اﻳﻢ‪ ،‬در راﻩ اﺳﻼم‬ ‫زن هﺴﺘﻢ‪ .‬ﺣﻘﻴﻘﺔ ﻣﺎ ﺟﻬﺎد‬
‫ﺁﻗﺎی ﺟﺮﺟﻴﺲ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ را ﺑﺮای ﻣﺠﻠﻪ اﻟﻤﻨﺠﻼب ﻳﺎدداﺷﺖ‬ ‫اﻧﺘﺤﺎر ﮐﺮدﻳﻢ و ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪﻳﻢ!‬
‫ال ﺿﻴﺎء در ﺷﻬﺮ اﻟﺒﺎرﻳﺲ دﻓﻦ ﺑﮑﻨﻴﺪ و اﺳﻢ ﻣﺰارم را »اﻣﺎﻣﺰادﻩ‬ ‫ﺑﮑﻨﻴﺪ‪ :‬ﻣﻦ اﮔﺮ ﻣُﺮدم ﻣﺮا در‬
‫زﻳﺎرﺗﮕﺎﻩ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﺸﻮد‪ .‬راﺳﺘﯽ ﭼﻪ اﺟﺮی در ﺁن دﻧﻴﺎ ﺧﻮاهﻴﻢ‬ ‫ال ﺗﺎج« ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺗﺎ‬
‫هﻤﻪ ﺻﺪﻣﺎت و زﺣﻤﺎت ﻣﺎ را ﺑﮑﻨﺪ؟! ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺑﺮای رﻓﻊ‬ ‫داﺷﺖ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺟﺒﺮان اﻳﻦ‬
‫ﻣﺴﺎﻓﺮت ﺑﺪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻟﺪاﻟﻮرود هﺮ ﮐﺪام ﻧﻔﺮی ﺳﻪ ﺗﺎ زن ﺻﻴﻐﻪ‬ ‫ﺧﺴﺘﮕﯽ و دﻓﻊ ﻣﻀﺮت‬
‫ﺑﮑﻨﻴﻢ«‪.‬‬
‫دﻳﺪم ﻳﮏ ﺳﻴﺪ ﺟﻠﻴﻞ اﻟﻘﺪر ﻧﻮراﻧﯽ ﻣﺜﻞ ﻣﻮرد ]ﻣُﺮد ﻧﺎم ﻳﮏ درﺧﺘﭽﻪ‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ‪» :‬ﻣﻦ دﻳﺸﺐ ﺧﻮاب‬
‫زﻳﺮﺷﻠﻮاری ﺳﺒﺰ‪ ،‬ﮐﻴﺴﻪ ﺗﻮﺗﻮن ﺳﺒﺰ‪ ،‬ﮔﻴﻮﻩ ﺳﺒﺰ‪ ،‬ﺷﺎرب ﺳﺒﺰ ﺑﺎ‬ ‫اﺳﺖ[ ﺳﺒﺰ‪ :‬زﻳﺮﺟﺎﻣﻪ ﺳﺒﺰ‪،‬‬
‫دﺳﺘﮑﺶ ﺳﺒﺰ ﻣﺒﺎرﮐﺶ دﺳﺘﻢ را ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺮد در ﺑﺎﻏﯽ ﮐﻪ ﭘﺮ ﺑﻮد از وﺣﻮش و ﻃﻴﻮر از ﭼﺮﻧﺪﻩ و ﭘﺮﻧﺪﻩ و ﺧﺰﻧﺪﻩ و دوﻧﺪﻩ‪.‬‬
‫از ﺧﻮاب ﮐﻪ ﭘﺮﻳﺪم ﺑﻮی ﻋﻄﺮ و ﻋﺒﻴﺮ ﻣﺮا ﺑﻴﻬﻮش ﮐﺮد«‪.‬‬
‫ﺗﺎج‪» :‬ﻋﺠﻴﺐ‪ ،‬ﻋﺠﻴﺐ! هﻤﻴﻦ ﮐﻪ رﺳﻴﺪﻳﻢ ﻣﻦ ﺑﻪ ﮐﺘﺎب ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺧﻮاب داﻧﻴﺎل ﻧﺒﯽ و ﻳﺎ ﺗﻌﺒﻴﺮﻧﺎﻣﻪ ﺣﻀﺮت ﻳﻮﺳﻒ رﺟﻮع‬
‫ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد«‪.‬‬
‫در اﻳﻦ وﻗﺖ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ وارد ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻳﻨﺠﺎ ﮐﻪ دﻳﮕﺮ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﺧﻮدﻣﺎن را ﮐﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮔﻮل ﺑﺰﻧﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺷﻤﺎهﺎ از ﺑﺲ ﮐﻪ وﺳﻮاس ﺑﻪ ﺧﺮج دادﻳﺪ‪ ،‬ﻧﮕﺬاﺷﺘﻴﺪ ﻳﮏ ﺷﮑﻢ ﺳﻴﺮ ﻏﺬا ﺑﺨﻮرﻳﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺳﻪ ﻗﻮﻃﯽ از اﻳﻦ ﮔﻮﺷﺘﻬﺎﻳﯽ دارم ﮐﻪ‬
‫در ﺟﻌﺒﻪ ﺣﻠﺒﯽ اﺳﺖ‪ .‬از ﻗﺮاری ﮐﻪ ﺷﻨﻴﺪم ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺁﻧﻬﺎ را ﭘﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺳﻨّﺖ‪» :‬اﺣﺘﻴﺎط اﺣﻮط اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﮐﻪ ﻟﺐ ﻧﺨﻮاهﻢ زد‪ .‬اﮔﺮ ﻳﮏ ﻗﻄﺮهﻪ ﺷﺮاب در درﻳﺎ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﺁن درﻳﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎک ﭘﺮ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ ﺗﭙﻪ ای ﺑﻪ ﺟﺎی ﺁن درﻳﺎ ﺑﺸﻮد و ﺑﺮ ﺳﺮ ﺁن ﺗﭙﻪ ﻋﻠﻒ ﺑﺮوﻳﺪ و ﮔﻠّﻪ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪی از ﺁن ﺗﭙﻪ ﺑﮕﺬرد و از ﺁن‬
‫ﻋﻠﻒ ﺑﭽﺮد‪ ،‬ﻣﻦ از ﮔﻮﺷﺖ ﺁن ﮔﻮﺳﻔﻨﺪهﺎ ﻧﻤﯽ ﺧﻮرم«‪.‬‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ‪» :‬ﻏﺼﻪ اش را ﻧﺨﻮرﻳﺪ‪ .‬ﻋﻮﺿﺶ وارد ﺷﻬﺮ اﻟﻠﺒﺮاﻟﻠﻴﻦ ﮐﻪ ﺷﺪﻳﻢ ﻳﮏ دﻳﮓ ﺑﺰرگ ﺁش ﺷﻠﻪ ﻗﻠﻤﮑﺎر ﺑﺎر ﻣﯽ‬
‫ﮔﺬارﻳﻢ و هﻤﻪ ﺷﮑﻢ هﺎﻳﻤﺎن را از ﻋﺰا در ﻣﯽ ﺁورﻳﻢ«‪.‬‬
‫در اﻳﻦ وﻗﺖ دورﻧﻤﺎی ﺷﻬﺮ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎهﺎی ﺑﻠﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻏﻬﺎی ﺳﺒﺰ‪ ،‬واﮔﻨﻬﺎی ﺑﺮﻗﯽ ﮐﻪ در ﺁﻣﺪ و ﺷﺪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﺮدم ﺷﻬﺮ از‬
‫ﺁﻧﺠﺎ دﻳﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در اﻳﺴﺘﮕﺎﻩ راﻩ ﺁهﻦ ﻣﺴﺎﻓﺮان ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ اﻓﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬هﺮ ﮐﺲ ﭼﻤﺪان ﺧﻮدش را ﺳﺮﮐﺸﯽ ﻣﯽ ﮐﺮد‪ .‬دﺳﺘﻪ ای‬
‫ﭘﻴﺎدﻩ و ﮔﺮوهﯽ ﺳﻮار ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ ﭘﺲ از ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺒﻠﻎ هﻨﮕﻔﺘﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﺮﻳﻤﻪ ﺑﺮای‬
‫ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺳﻪ ﺷﻴﺸﻪ از ﺗﺮن و ﻃﺒﺦ در اﺗﺎﻗﭽﻪ ﺁن و ﺳﻮزاﻧﻴﺪن ﻧﻴﻤﮑﺖ و ﻏﻴﺮﻩ در اﻳﺴﺘﮕﺎﻩ »ﻓﺮﻳﺪرﻳﺶ اﺷﺘﺮاﺳﻪ« ﭘﻴﺎدﻩ‬
‫هﻢ ﺑﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﮔﻤﺮک ﮔﺰاف ﺗﺤﻮﻳﻞ ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﭼﻬﺎر ﺻﻨﺪوق ﻧﻌﻠﻴﻦ و ﻟﻮﻟﻬﻨﮓ را‬
‫ﺑﺮای ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻗﺮاﺋﺖ ﮐﺮدﻧﺪ و اﻳﺸﺎن از ﻣﻴﺎن‬ ‫ﭘﺲ از ﺁن‪ ،‬ﺻﻮرت ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ هﺎی ﺑﺮﻟﻴﻦ را‬
‫اﺳﻢ هﺮاﻣﺲ اﻟﻬﺮاﻣﺴﻪ را در ﮐﺘﺎب »زﻧﺪﻗﺔ‬ ‫ﺁﻧﻬﺎ »هﺘﻞ هِﺮﻣِﺲ« را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدﻧﺪ ﭼﻮن‬
‫ﺑﻪ ﻋﺒﺮاﻧﻴﻮن و اﻋﺮاب ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ هﻢ ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ‬ ‫اﻟﻌﺘﻴﻘﻪ« ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ و از اﻳﻦ ﻗﺮار ﻧﺰدﻳﮑﺘﺮ‬
‫هﻤﺎن ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ اﺗﺎق ﮔﺮﻓﺘﻢ‪.‬‬ ‫در ﺟﺮﻳﺎن ﮔﺰارش ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺑﺎﺷﻢ ﻧﺎﭼﺎر در‬
‫اﻣﻀﺎی ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺗﺎج و ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ رﺳﺎﻧﻴﺪ ﺗﺎ از ﺑﺎﻧﮏ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ورﻗﻪ اﻋﺘﺒﺎر را ﺑﻪ‬
‫ﺁن را ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺘﺮﺟﻢ از‬ ‫ﺑﺮای ﻣﺪت اﻗﺎﻣﺖ در ﺑﺮﻟﻴﻦ ﻣﻘﺪاری از وﺟﻪ‬
‫ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﻏﺼﺒﯽ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺁﻧﮑﻪ‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﺁﻳﺎ زﻣﻴﻦ اﻳﻦ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﮐﺮد‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎن داد ﺑﺮاﻳﺶ ﺣﻤﺎم ﺣﺎﺿﺮ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺿﻤﻦ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ ﮐﺮدﻩ ﺗﺬﮐﺮ دادﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ ﭼﻮن ﻣﺎ ﻣﻈﻬﺮ اﺳﻼم هﺴﺘﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮری رﻓﺘﺎر ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺳﺮﻣﺸﻖ ﮐﻔﺎر ﺑﺸﻮﻳﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ هﻴﭽﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺁب‬
‫ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ دﺳﺖ ﻧﺰﻧﻴﻢ و ﺑﺮای اﺳﺘﻌﻤﺎل ﺧﻮراک‪ ،‬وﺿﻮ و ﺷﺴﺘﺸﻮ ﻓﻘﻂ از ﺁب رودﺧﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﻧﺰدﻳﮏ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﮐﺎر‬
‫ﺑﺒﺮﻳﻢ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ﻓﻀﻮﻻت و ﻣﺰﺑﻠﻪ ﺷﻬﺮ در ﺁن رﻳﺨﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﺪ اﻣﺎ ﭼﻮن روان ﺑﻮد ﺷﺮﻋًﺎ‬
‫ﭘﺎک ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻦ دﻟّﺎﮐﯽ ﺑﯽ ﻧﻈﻴﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﻤﺎم رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬هﺮ ﮐﺪام از‬ ‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺑﺎ ﺁﻗﺎی ﺳﻨّﺖ ﮐﻪ در ﻓ ّ‬
‫ﺁﻗﺎﻳﺎن اﺗﺎﻗﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﻠﻴﻘﻪ ﺧﻮدﺷﺎن درﺳﺖ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﯽ ﻓﺮش و ﺗﺨﺘﺨﻮاب را ﺟﻤﻊ‬
‫ﮐﺮدﻩ ﮔﻮﺷﻪ اﺗﺎق ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﺟﺎی ﺁن ﻳﮏ ﺗﮑﻪ زﻳﻠﻮ ﻳﺎ ﮔﻠﻴﻢ اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ و ﻳﮏ ﺟﺎ ﻧﻤﺎز‬
‫و ﻳﮏ ﻟﻮﻟﻬﻨﮓ هﻢ روﻳﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﻧﮕﺬﺷﺖ ﮐﻪ در ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﻏﻮﻏﺎی ﻏﺮﻳﺒﯽ ﺑﺮ ﭘﺎ ﺷﺪ‪ .‬رﻳﻴﺲ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﺴﺮزﻧﺎن ﻣﺎ را ﺧﺒﺮ ﮐﺮد ﮐﻪ از وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺣﻤﺎم رﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺁب ﺣﻤﺎم از ﻃﺒﻘﻪ ﺳﻮم‬
‫ﺑﻪ دوم و از دوم ﺑﻪ اول ﺳﺮاﻳﺖ ﮐﺮدﻩ ﺑﻄﻮری ﮐﻪ هﻤﻪ ﻣﺸﺘﺮی هﺎﻳﺶ ﺷﮑﺎﻳﺖ ﮐﺮدﻩ‬
‫اﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ رﻓﺘﻴﻢ و در ﺣﻤﺎم را ﺑﺎز ﮐﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺑﺎ رﻳﺶ و ﺳﺮ و ﻧﺎﺧﻦ ﺣﻨﺎ ﺑﺴﺘﻪ روی زﻣﻴﻦ ﺣﻤﺎم ﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد و ﺁﻗﺎی ﺳﻨّﺖ او را ﻣﺸﺖ و ﻣﺎل ﻣﯽ داد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ از ﺳﺮ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﻴﺮ ﺁب ﻟﮕﻦ ﭘﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد و ﺑﻴﺮون ﻣﯽ‬

‫‪14‬‬
‫رﻳﺨﺖ‪ .‬ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اول ﭘﺮﺧﺎش ﮐﺮد ﮐﻪ ﭼﺮا ﭼﺸﻢ ﻳﮑﯽ از ﮐﻔﺎر ﺑﻪ ﺗﻦ ﭘﺸﻢ ﺁﻟﻮد اﻳﺸﺎن اﻓﺘﺎدﻩ و ﺑﻌﺪ ﺧﻄﺎب ﮐﺮدﻧﺪ‪» :‬ﻧﻘﺺ‬
‫ﺣﻤﺎﻣﻬﺎی ﮐﻔﺎر را ﻣﺸﺎهﺪﻩ ﺑﮑﻨﻴﺪ ﮐﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازﻩ اﺳﺖ! ﺳﺮﺑﻴﻨﻪ ﻧﺪارد و ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﺁب ﺁن ﮐُﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻦ هﻤﻪ ﺟﺎﻧﻢ ﻧﺠﺲ‬
‫اﻧﺪر ﻧﺠﺲ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺁﻣﺪ‪ ،‬ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺻﻮرت‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﺁﻧﮑﻪ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺑﺎ ﺣﺎل زار از ﺣﻤﺎم ﺑﻴﺮون‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج از اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﺑﺮﺁﺷﻔﺘﻨﺪ و‬ ‫هﺸﺘﺼﺪ ﻣﺎرک ﺟﻬﺖ ﺧﺴﺎرت وارد ﺑﻪ ﺣﻤﺎم را ﺁورد‪.‬‬
‫اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ از وﻗﺘﯽ ﮐﻪ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﭘﻮل‬ ‫ﺧﻴﻠﯽ اوﻗﺎﺗﺸﺎن ﺗﻠﺦ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺨﺼﻮص ﮐﻪ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن‬
‫ﻧﻔﺮ او را ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﻓﺮﻧﮕﯽ در‬ ‫را ﻧﻴﺎوردﻩ ﺑﻮد و از ﻗﺮاری ﮐﻪ ﺷﻬﺮت داﺷﺖ ﻳﮏ‬
‫ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ دﻳﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ رﻳﺸﺶ را ﺗﺮاﺷﻴﺪﻩ ﺑﻌﺪ هﻢ ﺑﺎ هﻤﺎن ﭘﻴﺮزن ﻟﻬﺴﺘﺎﻧﯽ ﮐﻪ در راﻩ ﺁهﻦ ﺑﻮد در ﭼﻨﺪ ﻗﻬﻮﻩ ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻬﺮ دﻳﺪﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬اﮔﺮ از ﻣﻴﺎن ﻣﺎ ﮐﺴﯽ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ﻃﺮف ﺑﻠﻴﺲ ]ﭘﻠﻴﺲ[ دﺳﺘﮕﻴﺮ و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫در ﺁن دﻧﻴﺎ روﺳﻴﺎﻩ ﺟﻬﻨﻤﯽ و ﻣﺤﺸﻮر ﺷﻤﺮ ذی اﻟﺠﻮﺷﻦ و هﻤﻨﺸﻴﻦ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄّﺎب ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﻠﻞ اﺳﻼﻣﯽ از‬
‫ﺟﺒﺎل هﻨﺪوﮐﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﻗﺼﯽ ﺑﻼد ﺟﺎﺑﻠﻘﺎ و ﺟﺎﺑﻠﺴﺎ و زﻧﮕﺒﺎر و ﺣﺒﺸﻪ ﮐﻪ ﺑﻴﺶ از ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﻣﻠﻴﺎن ﮔﻮﻳﻨﺪﻩ ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ‬
‫هﺴﺘﻨﺪ او را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ دار ﻣﯽ ﺁوﻳﺰﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﯽ ﻧﺎﭼﺎر از هﻤﺎن اﻧﺒﺎن ﭘﻨﻴﺮ ﮔﻨﺪﻳﺪﻩ و ﻧﺎن ﺧﺸﮏ و ﭘﻴﺎز ﮐﻪ ﺑﺎ ﺧﻮدﺷﺎن از ﺑﻼد اﺳﻼﻣﯽ ﺁوردﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻧﺎهﺎر ﺧﻮردﻧﺪ‪.‬‬
‫روزﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺧﻂ درﺷﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪:‬‬ ‫ﻣﻦ از رﺳﺘﻮران ﮐﻪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ‪ ،‬ﻳﮏ روزﻧﺎﻣﻪ ﺧﺮﻳﺪم‪ .‬ﺑﺎﻻی‬
‫ﻣﺸﺮق زﻣﻴﻦ اﻣﺮوز وارد ﺑﺮﻟﻴﻦ‬ ‫»ورود ﻣﻬﻤﺎﻧﺎن ﮔﺮاﻣﯽ – ﻳﮏ دﺳﺘﻪ از ﺁرﺗﻴﺴﺘﻬﺎی ﭘﻮﻟﺪار‬
‫ﻣﺒﻠّﻐﻴﻦ از دﻳﮕﺮی ﻣﯽ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﮐﻪ در‬ ‫ن‬
‫ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ«‪ .‬داﺧﻞ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﺷﺪم هﺮ ﮐﺪام از ﺁﻗﺎﻳﺎ ِ‬
‫ﻧﻤﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻤﮏ‬ ‫وﻻﻳﺖ ﻏﺮﺑﺖ ﭼﻪ ﺑﻪ روزﺷﺎن ﺧﻮاهﺪ ﺁﻣﺪ‪ .‬در ﺷﻬﺮ ﮐﺴﯽ را‬
‫»ﻣﻦ ﮔﻤﺎن ﻧﻤﯽ ﮐﺮدم ﮐﻪ ﺁﻗﺎی‬ ‫ﺑﮑﻨﺪ ﺗﺎ از ﺑﻼد اﺳﻼﻣﯽ وﺟﻮهﺎت ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬
‫ﻦ از ﻋﻠﻮم ﻣﻌﻠﻮم و ﻣﺠﻬﻮل ﺑﻬﺮﻩ ای ﮐﺎﻓﯽ دارد و‬ ‫ﺻﻐَﺮ ﺳ ّ‬
‫ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﻣﺆﻟﻒ ﮐﺘﺎب »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﮐﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ِ‬
‫ﻣﺪت دﻩ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮ ﺷﺮﻳﻔﺶ را در ﺑﻼد ﮐﻔﺎر ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ و ﻣﺠﺎدﻟﻪ ﮔﺬراﻧﻴﺪﻩ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺎﺷﺎﻳﺴﺘﯽ از اﻳﺸﺎن ﺳﺮ ﺑﺰﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻔﺎر ﺑﻼﻳﯽ ﺑﻪ ﺳﺮ او ﺁوردﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺣﮑﻢ ﺟﻬﺎد ﺻﺎدر ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ و ﻳﺎ ﻣﺤﺘﻤﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁن‬
‫ﺿﻌﻴﻔﻪ ﮐﺎﻓﺮﻩ را ﺑﺮدﻩ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ ﺑﮑﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم‪» :‬ﻣﻦ ﺳﺮم درد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻋﻘﻴﺪﻩ ﻣﻨﺪم ﮐﻪ ﺳﻤﺎور ﺣﻠﺒﯽ را ﺑﺮدارﻳﻢ و ﺑﺮوﻳﻢ در ﺷﻬﺮ ﺟﺎی ﺑﺎ ﺻﻔﺎﻳﯽ را ﭘﻴﺪا‬
‫ﺑﮑﻨﻴﻢ و ﻳﮏ ﭘﻴﺎﻟﻪ ﭼﺎﻳﯽ دم ﺑﮑﻨﻴﻢ و ﺑﺨﻮرﻳﻢ‪ ،‬در ﺿﻤﻦ ﺷﻬﺮ را هﻢ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻴﻢ«‪.‬‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﺑﻪ اﮐﺜﺮﻳﺖ ﺁراء ﻗﺒﻮل ﺷﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺻﻼح داﻧﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﮐﺸﻴﮏ اﺷﻴﺎء ﺷﺎن را‬
‫ﺑﺸﮑﻨﺪ ﺗﺎ ﮐﻔﺎر ﺑﻪ ﺁن دﺳﺖ ﻧﺰﻧﻨﺪ‪ .‬هﻤﻴﻦ ﮐﻪ ﺳﻪ ﻧﻔﺮی از ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻴﻢ‪ ،‬ﮔﺮوﻩ اﻧﺒﻮهﯽ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎی ﻣﺎ ﺁﻣﺪﻧﺪ و‬
‫در»ﻓﺮﻳﺪرﻳﺶ اﺷﺘﺮاﺳﻪ« و »اوﻧﺘﺮ دِن ﻟﻴﻨﺪِن« ﺑﺮ ﻋﺪﻩ ﺁﻧﻬﺎ اﻓﺰودﻩ ﺷﺪ ﺑﻄﻮری ﮐﻪ ﻣﺎ ﻓﺮﺻﺖ ﭼﺎﻳﯽ دم ﮐﺮدن را ﻧﮑﺮدﻳﻢ‪.‬‬
‫دﺧﺘﺮهﺎ ﺑﺎ ﺳﻴﻨﻪ و ﺑﺎزوی ﻟﺨﺖ ﺟﻠﻮ ﻣﺎ ﻣﯽ ﺁﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻣﯽ زدﻧﺪ‪ .‬ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﻋﺒﺎ را روی ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺷﺎن ﮐﺸﻴﺪﻧﺪ‪،‬‬
‫ﭼﺸﻤﻬﺎﻳﺸﺎن را ﻣﯽ ﺑﺴﺘﻨﺪ و اﺳﺘﻐﻔﺎر ﻣﯽ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬
‫درﻳﻦ ﺑﻴﻦ دو ﻧﻔﺮ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﻼهﺸﺎن ﻧﺸﺎن داﺷﺖ ﺑﺎ ﻳﮏ ﻣﺘﺮﺟﻢ ﭘﻴﺶ ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﺁﻣﺪﻧﺪ اﺟﺎزﻩ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ و ﻣﺘﺮﺟﻢ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﺎ‬
‫ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻔﺘﺨﺮ و ﺳﺮاﻓﺮازﻳﻢ ﮐﻪ دﺳﺘﻪ ای از هﻨﺮﻣﻨﺪان ﻣﺸﻬﻮر ﺷﺮﻗﯽ ﺑﻪ دﻳﺪن ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﻣﺎ ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﻣﺎ ﻣﻮﻗﻊ را ﻣﻐﺘﻨﻢ‬
‫ﺷﻤﺮدﻩ ﻣﻘﺪم ﺁﻧﻬﺎ را ﺗﺒﺮﻳﮏ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻴﻢ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﺴﺒﻮق هﺴﺘﻴﺪ ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ ﻓﻴﻠﻤﺒﺮداری »اوﻓﺎ« ﮐﻪ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ هﺎی‬
‫دﻧﻴﺎﺳﺖ در ﻧﻈﺮ دارد ﻓﻴﻠﻢ »اﻣﻴﺮ ارﺳﻼن« و »ﺣﺴﻴﻦ ﮐُﺮد« و »ﺳﻴﺮة ﻋﻨﺘﺮ« را ﺑﺮدارد‪ .‬از اﻳﻦ رو‪ ،‬رﻳﻴﺲ ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ‬
‫ورود ﻣﻬﻤﺎﻧﺎن ﻋﺰﻳﺰ را ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺷﻤﺮدﻩ از ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺧﻮاهﺸﻤﻨﺪ اﺳﺖ دﻋﻮﺗﺶ را اﺟﺎﺑﺖ ﻧﻤﻮدﻩ و در ﻓﻴﻠﻤﻬﺎی ﻧﺎﻣﺒﺮدﻩ ﺷﺮﮐﺖ‬
‫ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﻣﺮاﺳﻢ ﻗﺮارداد و ﻣﻼﻗﺎت هﻤﮑﺎران ﻋﺰﻳﺰش رﻳﻴﺲ ﮐﻤﭙﺎﻧﻨﯽ ﻓﺮدا ﺳﺎﻋﺖ دﻩ در دﻓﺘﺮ ﺧﻮد ﻣﻨﺘﻈﺮ‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬
‫اﻗﺎی ﺳﻨّﺖ‪» :‬ﺁﻗﺎی ﻣﺘﺮﺟﻢ! ﻣﺨﺼﻮﺻًﺎ ﺑﻪ رﻳﻴﺲ ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ در ﺑﺎزی ﻳ ِﺪ ﻃﻮﻻﻳﯽ دارم و در ﺗﻌﺰﻳﻪ هﺎ رول‬
‫ﻧﻌﺶ را ﺑﺎزی ﻣﯽ ﮐﺮدم‪ .‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ روی ﻟﻨﮕﻪ در ﺧﻮاﺑﻴﺪﻩ ﺑﻮدم و ﻣﺮا دور ﻣﯽ ﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬هﻔﺖ ﻗﺮﺁن در ﻣﻴﺎن‪ ،‬هﻤﻪ ﮔﻤﺎن‬
‫ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﺮدﻩ ام«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ‪» :‬ﭼﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﺪ؟ ﺁﻳﺎ از ﮐﻔﺎر ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم ﻣﺸﺮّف ﺑﺸﻮﻧﺪ؟«‬
‫ﻣﺘﺮﺟﻢ‪» :‬ﺧﻴﺮ ﻗﺮﺑﺎن! ﮐﻤﭙﺎﻧﯽ »اوﻓﺎ« از ﺷﻤﺎ دﻋﻮت ﮐﺮدﻩ«‪.‬‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ‪» :‬ﮔﻤﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺘﻢ اﺳﺖ ﻳﺎ ﮐﺴﯽ ﻣُﺮدﻩ«‪.‬‬
‫ﻣﺘﺮﺟﻢ‪» :‬ﭼﻮن ﻓﺮﻣﺎﻳﺸﺎن ﺳﺮﮐﺎر در ﻟﻔﺎﻓﻪ اﺳﺖ و درﺳﺖ ﻧﻤﯽ ﻓﻬﻤﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﻳﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﻓﺮدا در ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺷﺮﻓﻴﺎب‬
‫ﺑﺸﻮﻳﻢ«‪.‬‬
‫هﻤﻴﻦ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ رﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﻗﺪم دورﺗﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺳﻴﺮک ﻣﻌﺮوف ﺑﺮﻟﻴﻦ »ﺳﻴﺮﮐﻮس ﺑﻮش« ﻣﺎ را ﺟﻠﻮﺑﺮ ﮐﺮد‪ .‬وﻟﯽ ﭼﻮن‬
‫ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻧﺪاﺷﺖ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺧﻮدش را ﺣﺎﻟﯽ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺑﮑﻨﺪ‪ .‬او هﻢ ﺁدرس ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ را ﮔﺮﻓﺖ و رﻓﺖ ﺗﺎ ﻓﺮدا داﺧﻞ‬
‫ﻣﺬاﮐﺮﻩ ﺑﺸﻮد‪.‬‬
‫ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از ﻋﮑﺎﺳﻬﺎی ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺘﻬﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن از ﻣﺎ ﻋﮑﺲ ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ‪ .‬از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ دﺳﺘﻪ زﻳﺎدی زن و ﻣﺮد دور‬
‫ﻣﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﮐﺎرت ﭘﺴﺘﺎل ﺧﻮدﻣﺎن را ﻣﯽ دادﻧﺪ ﺗﺎ زﻳﺮش ﺑﻪ رﺳﻢ ﻳﺎدﮔﺎر اﻣﻀﺎء ﺑﮑﻨﻴﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻦ‬

‫‪15‬‬
‫زﺑﺎن‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺒﺎب ﺣﻴﺮت ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﺪ‪ .‬درﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺁﻗﺎی ﺳﻨّﺖ ﻣﻮﻗﻊ را ﺑﺮای ﻻس زدن ﺑﺎ دﺧﺘﺮان ﻏﻨﻴﻤﺖ داﻧﺴﺖ و‬
‫از ﺳﻪ ﺗﺎ ﺻﻴﻐﻪ ﻣﻮﻋﻮد دو ﺗﺎﻳﺶ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮد‪ .‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﺴﺘﻪ و ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺟﻤﻌﻴﺖ زﻳﺎدی از ﭘﻠﻴﺲ‪،‬‬
‫ﻣﺨﺒﺮ روزﻧﺎﻣﻪ و ﻣﺮدم ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ دور ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫اول ﺳﺮاغ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ را ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ از ﻗﺮار اﻃﻼع ِ ﭘﻠﻴﺲ ﺑﺎ هﻮاﭘﻴﻤﺎ ﻣﺴﺎﻓﺮت ﮐﺮدﻩ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪ ﺑﺪﺗﺮی رخ داد‪ .‬وارد اﺗﺎق ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﮐﻪ ﺷﺪﻳﻢ دﻳﺪﻳﻢ اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﺣﺎل اﻏﻤﺎء ﭘﺎی ﻣﻨﻘﻞ واﻓﻮر ﺧﺸﮑﺶ زدﻩ اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﭘﻠﻴﺲ هﻤﻪ ﮔﺮﻩ ﺑﺴﺘﻪ هﺎ و ﻟﺒﺎس و زﻳﺮﺷﻠﻮاری او را ﺑﺎزرﺳﯽ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﻌﻪ ﺑﻪ ﺟﺮﻳﻤﻪ ﺗﻨﻬﺎ هﻢ‬
‫اﮐﺘﻔﺎ ﻧﻤﯽ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺣﻀﻮر هﻤﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﯽ در ﻋﺪﻟﻴﻪ ﻻزم ﺑﻮد‪ .‬هﺮ ﭼﻪ ﻣﻴﺎﻧﺠﻴﮕﺮی ﺷﺪ ﮐﻪ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻧﺎﺧﻮش‬
‫ﺑﻮدﻩ و ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺘﻪ و ﻋﺎدت ﺑﻪ ﺗﺮﻳﺎک داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺮج ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻤﯽ رﻓﺖ‪ .‬ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﻣﯽ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻧﮕﻮﻳﻴﺪ ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺘﻪ‪،‬‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﺁﻣﺪﻩ ﻣﺮدم را ﺑﻪ دﻳﻦ ﺣﻨﻴﻒ اﺳﻼم دﻋﻮت ﺑﮑﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮدﮐﻪ ﮐﺎﻓ ِﺮ ﻧﺠﺲ ﭼﻪ ﺣﻖ دارد ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﻠﻨﺪ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﺪ؟ ﺑﻪ او ﺣﺎﻟﯽ‬
‫ﺑﮑﻨﻴﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ رﻳﻴﺲ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ هﺴﺘﻢ و ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﺎ از ﺟﺒﺎل هﻨﺪوﮐﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺟﺰاﻳﺮ وﻗﻮاق ﭘﺎﻧﺼﺪهﺰار ﻣﻠﻴﺎن‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﮔﻮﻳﻨﺪﻩ ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ اﺳﺖ و ﻳﮏ اﺷﺎرﻩ ﻣﻦ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺷﻤﺎ را ﺑﺎ ﺳﻴﺦ واﻓﻮر ﺗﮑﻪ ﺗﮑﻪ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮای ﻋﻠﻤﺎء ﺑﺮای ﺳﺎﻳﺮﻳﻦ‬ ‫اﮔﺮ هﻢ رﺷﻮﻩ ﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ‪ ،‬ﺑﮕﻮ در ﺷﺮع ﻣﺒﻴﻦ اﺳﻼم ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از‬
‫رﻓﺘﻪ هﻨﻮز ﭘﻮﻟﻬﺎ را‬ ‫رﺷﻮﻩ ﺣﺮام اﺳﺖ و اﻧﮕﻬﯽ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ از ﺁن وﻗﺘﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻧﻴﺎوردﻩ«‪.‬‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ درﻳﻦ ﺑﻴﻦ‬ ‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ و ﺳﻨّﺖ ﮐﻪ دﻳﺪﻧﺪ هﻮا ﭘﺲ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﺮف در‬
‫اﻳﻨﻄﻮر ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺁﻗﺎﻳﺎن‬ ‫دو ﻧﻔﺮ ﺑﺎ ﮐﻼﻩ و ﻧﺸﺎن ﻣﺨﺼﻮص ﺟﻠﻮ ﺁﻧﻬﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻣﺘﺮﺟﻢ‬
‫وﺣﺶ ﺑﺮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺳﻼم‬ ‫ﻣﺤﺘﺮم‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﻔﺘﺨﺮم ﮐﻪ از ﻃﺮف رﻳﻴﺲ »ﺳﻮﺋﻮ ﮔﺎرﺗﻦ« ﺑﺎغ‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬ ‫س ﺷﻬﺮت ﺷﻤﺎ در هﻤﻪ ﺁﻓﺎق ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ‬ ‫ﺑﺮﺳﺎﻧﻢ‪ .‬ﻣﯽ داﻧﻴﺪ ﮐﻪ ﮐﻮ ِ‬
‫و ﺟﺰﻳﺮﻩ‪«...‬‬ ‫ﺳﻨّﺖ‪» :‬از ﺟﺒﺎل هﻨﺪوﮐﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ اﻗﺼﯽ ﺑﻼد ﺟﺎﺑﻠﻘﺎ و ﺟﺎﺑﻠﺴﺎ‬
‫ﺑﺎغ وﺣﺶ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ‬ ‫ﻣﺘﺮﺟﻢ‪» :‬ﺑﻠﯽ‪ ،‬ﺑﻠﯽ‪ ،‬ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺁﻗﺎی رﻳﻴﺲ‬
‫ﺑﻪ راﻩ ﻗﺪوم ﻣﻬﻤﺎﻧﺎن‬ ‫ورود ﺷﻤﺎ ﻳﮏ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﺷﺮﻗﯽ درﻳﻦ ﺑﺎغ ﻓﺮاهﻢ ﮐﺮدﻩ و ﭼﺸﻢ‬
‫هﻤﻴﺸﻪ هﻢ ﻧﺨﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻋﺰﻳﺰ اﺳﺖ و از ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺧﻮاهﺶ ﻋﺎﺟﺰاﻧﻪ دارد ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺮای‬
‫ﻼ ﭼﻨﺪ روز ﺑﻪ ﻗﺪوم ﺧﻮد اﻳﺸﺎن را ﺳﺮاﻓﺮاز ﮐﺮدﻩ و در ﺑﺎغ ﻣﻬﻤﺎﻧﯽ اﻳﺸﺎن را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﯽ داﻧﻴﺪ ﮐﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﺁﺳﺎﻳﺶ ﺁﻗﺎﻳﺎن‬ ‫اﻗ ً‬
‫از هﺮ ﺣﻴﺚ ﻓﺮاهﻢ اﺳﺖ و هﺮ ﺷﺮﻃﯽ ﮐﻪ ﺑﮑﻨﻨﺪ ﺑﻪ روی ﭼﺸﻢ ﻗﺒﻮل ﻣﯽ ﺷﻮد«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ‪» :‬ﺑﺎغ دارد؟«‬
‫ﻣﺘﺮﺟﻢ‪» :‬ﺑﻠﯽ‪ ،‬ﺑﺎغ ﻣﻌﺮوف‪ ،‬ﻻﺑﺪ ﺷﻨﻴﺪﻩ اﻳﺪ ﺑﺎغ«‪.‬‬
‫غ ﺳﺒ ِﺰ ﭘﺮ از وﺣﻮش و ﻃﻴﻮر از ﭼﺮﻧﺪﻩ‪ ،‬ﭘﺮﻧﺪﻩ‪ ،‬ﺧﺰﻧﺪﻩ‪ ،‬دوﻧﺪﻩ‪ .‬ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﺳﻴّﺪ ﻗﺒﺎ ﺳﺒﺰ هﻢ دارد؟«‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ‪» :‬ﺑﺎ ِ‬
‫ﻣﺘﺮﺟﻢ‪» :‬ﺳﺒﺰ ﻗﺒﺎ هﻢ دارد«‪.‬‬
‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ‪» :‬ﻣﻦ ﺧﻮاﺑﺶ را در ﺗﺮن دﻳﺪﻩ ﺑﻮدم‪ .‬ﻣﯽ ﺁﻳﻢ«‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ و ﺳّﻨﺖ دﻋﻮت رﻳﻴﺲ ﺑﺎغ وﺣﺶ را اﺟﺎﺑﺖ ﮐﺮدﻧﺪ و در اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﻧﺸﺴﺘﻪ و رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ هﻢ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج‬
‫را ﺑﻪ ﻧﻈﻤﻴﻪ ﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺗﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ ﻣﻦ اﻧﺠﺎم ﻳﺎﻓﺖ و ﺟﻤﻴﻌﺖ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﯽ ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮدا ﺑﺎ ﺗﻠﮕﺮاف از ﻣﺪﻳﺮ ﻣﺠﻠﻪ‬
‫»اﻟﻤﻨﺠﻼب« ﮐﺴﺐ اﺟﺎزﻩ ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺁﻳﺎ ﺑﺎز هﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺰارش ﺁﻗﺎﻳﺎن را ﺑﻨﮕﺎرم و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ دﻳﮕﺮی ﺑﺮوم‪ .‬ﺷﺐ‬
‫از ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﺎغ وﺣﺶ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﺬﺷﺘﻢ‪ ،‬دﻳﺪم ﺑﺎ ﺧﻂ ﺳﺮخ ﺑﺎﻻی د ِر ﺁن روﺷﻦ ﻣﯽ ﺷﺪ‪:‬‬
‫»ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﺷﺮﻗﯽ!«‬

‫اﻟﺒﺮاﻟﻠﻴﻦ ﻓﯽ ‪ ٢٢‬ذﻳﻘﻌﺪة اﻟﺤﺮام ‪١٣٤٦‬‬

‫اﻟﺠﺮﺟﻴﺲ ﻳﺎﻓﺚ ﺑﻦ اﺳﺤﻖ اﻟﻴﺴﻮﻋﯽ‬

‫‪16‬‬
 ‫ﻧﻮﺷﮕﺎﻩ ﻣِﻴﺴَﺮ‬

‫ﺖ ﻣﺨﺒﺮ‬ ‫ﺳ َﻤ ِ‬
‫دو ﺳﺎل و ﻧﻴﻢ از ﻗﻀﻴﻪ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﯽ ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺁﻧﮑﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ در ﺑﺮﻟﻴﻦ از هﻢ ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﻪ ِ‬
‫ﻣﺨﺼﻮص ﻣﺠﻠﻪ »اﻟﻤﻨﺠﻼب« ﺑﻪ ﭘﺎرﻳﺲ اﻧﺘﻘﺎل ﻳﺎﻓﺘﻢ و درﻳﻦ ﻣﺪت هﻴﭻ اﻃﻼﻋﯽ راﺟﻊ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻴﺎوردم و اﺳﻤﺸﺎن‬
‫را هﻢ ﻧﺸﻨﻴﺪم‪ .‬اﻣﺎ ﭘﻴﺸﺎﻣﺪی ﺑﺮاﻳﻢ رخ داد ﮐﻪ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮم ﺷﺮح ﺁن را ﺿﻤﻴﻤﻪ ﻳﺎدداﺷﺘﻬﺎی ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﻢ ﺑﮑﻨﻢ زﻳﺮا ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﻣﺘﻤ ِﻢ‬
‫ﺣﮑﺎﻳﺖ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ ﺁﻳﺪ و ﺷﺮح ﺁن ﺑﻪ ﻗﺮار زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫دﻳﺸﺐ ﺳﺎﻋﺖ ﻳﺎزدﻩ از ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺑﺮﻣﯽ ﮔﺸﺘﻢ‪ .‬در ﻳﮑﯽ از ﮐﻮﭼﻪ هﺎی ﻣﺤﻠﻪ »ﻣﻮن ﻣﺎرﺗﺮ« وارد ﻣﻴﮑﺪﻩ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺷﺪم‪ .‬در ﺁﻧﺠﺎ‬
‫ﻳﮏ ﻧﻔﺮ ﺳﺎز دﺳﺘﯽ ﻣﯽ زد و دﻳﮕﺮی »ﺑﺎن ژو« و ﺗﻨﻬﺎ زن و ﻣﺮدی ﺑﻪ ﺁهﻨﮓ »ژاوا« ﻣﯽ رﻗﺼﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﺰدﻳﮏ ﻣﻦ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ‬
‫از داﺷﻬﺎی ﺗﻤﺎم ﻋﻴﺎر ﮐﻨﺎر ﻣﻴﺰ ﺑﺎزی ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﮑﯽ از ﺁﻧﻬﺎ ﺳﻴﺎﻩ ﻣﺴﺖ ﺑﻮد و ﭘﯽ در ﭘﯽ ﻣﺸﺖ روی ﻣﻴﺰ ﻣﯽ زد و ﻣﯽ‬
‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻳﮏ ﮔﻴﻼس دﻳﮕﺮ«‪ .‬ﭘﻴﺸﺨﺪﻣﺖ ﮔﻴﻼﺳﻬﺎی ﺧﺎﻟﯽ را ﻣﯽ ﺑﺮد و ﮔﻴﻼﺳﻬﺎی ﭘﺮ ﺑﻪ ﺟﺎی ﺁﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﮔﺪاﺷﺖ‪ .‬ﻧﻌﻠﺒﮑﯽ هﺎی‬
‫ﻣﺸﺮوب ﮐﻪ روی هﻢ ﭼﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮج ﺑﺎﺑِﻞ از ﮐﻨﺎر ﻣﻴﺰ ﺑﺎﻻ ﻣﯽ رﻓﺖ‪ .‬ﻳﮑﯽ از ﺁﻧﻬﺎ ﮔﻔﺖ‪» :‬دﻩ دﻗﻴﻘﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﻴﺰﻧِﺲ‬
‫)‪ (Business‬ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﯽ روم«‪.‬‬
‫رﻓﻴﻘﺶ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪» :‬راﺳﺘﯽ‪ ،‬ژﻳﻤﯽ ﺣﺎﻻ ﮐﺎر و ﺑﺎرت ﺳﮑﻪ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ؟«‬
‫ژﻳﻤﯽ‪» :‬ﭘﺮﻳﺸﺐ ﺳﻴﺼﺪ و ﺷﺼﺖ ﻓﺮاﻧﮏ ﻣﮏ زﻳﺮ ﻻﻣﭙﯽ ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺮدم‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻪ ﮐﺎری! ﻳﮏ ﺷﺐ ﻧﺸﺪ ﮐﻪ دو ﺑﻌﺪ از ﻧﺼﻒ ﺷﺐ‬
‫ﺑﺨﻮاﺑﻢ‪ .‬دﻳﺸﺐ هﻤﻪ اش در ﺧﻮاب ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻢ ﻳﮏ ﺑﺎﻧﮑﻮ دوﻳﺴﺖ ﻟﻮﺋﯽ‪ ،‬ﺁﻗﺎﻳﺎن ﺧﺎﻧﻤﻬﺎ ﺑﺎزی ﮐﻨﻴﺪ ‪ Rien ne va plus‬زﻧﻢ ﻣﺮا‬
‫ﺑﻴﺪار ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﺧﻴﺎﻟﺶ هﺬﻳﺎن ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻢ«‪.‬‬
‫دوﻧﺪﮔﯽ ﭘﺮﻳﺸﺐ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺳﻮزی ﻣﺮا‬ ‫ﺳﻮﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﺎز هﻢ ﮐﺎ ِر ﺗﻮ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻳﮏ هﻔﺘﻪ‬
‫ﺧﺮﭘﻮل ﻣﺼﺮی را ﮔﻴﺮ ﺁوردم و ﺑﻌﺪ‬ ‫ﻏﺎل ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﻳﮏ ﺗﻴﮑﻪ دﻳﮕﺮ ﭘﻴﺪا ﮐﺮدم‪ .‬ﻳﮏ‬
‫زدم‪ .‬ﭘﻮل ﻣﺸﺮوﺑﻢ ﻧﻤﯽ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ اﮔﺮ‬ ‫از دو ﺳﺎﻋﺖ ﭼﺎﻧﻪ زدن ﻓﻘﻂ ‪ ٢٥‬ﻓﺮاﻧﮏ ﻧﻴﺰﻩ‬
‫ﻣﻴﺮم«‪.‬‬ ‫ﺷﺒﯽ ﻳﮏ ﺑﻄﺮ ورﻣﻮت ﻧﺰﻧﻢ از ﺗﺸﻨﮕﯽ ﻣﯽ‬
‫ﺧﻮب ژوب‪ ،‬ﺗﻮ ﭼﻴﺰی ﻧﻤﯽ ﮔﻮﻳﯽ؟‬ ‫ژﻳﻤﯽ‪» :‬ﻣﻦ هﻢ اﮔﺮ ﻧﺮﻗﺼﻢ ﺧﻮاﺑﻢ ﻧﻤﯽ ﺑﺮد‪.‬‬
‫ﺣﺎﻻ اﻣﺸﺐ هﻢ ﻃﻠﺒﺖ‪ ،‬ﻓﺮدا ﺷﺐ‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﻮ دﻣﺎﻏﺖ ﭼﺎﻗﺘﺮ از ﻣﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺴﺎﺑﻤﺎن را ﭘﺎک ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ«‪.‬‬
‫اﻻﻗﻄﺎب‪ ،‬ﺧﺪاﺣﺎﻓﻆ«‪ .‬و رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫دو ﻧﻔﺮﺷﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺳﻨّﺖ‬
‫اﺳﻢ را ﮐﻪ از دهﻦ اﻳﻦ ﻻﺗﻬﺎی ﮐﺎﺳﮑﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺷﻨﻴﺪم‪ ،‬از ﺟﺎ ﺟﺴﺘﻢ‪ .‬دﻗﺖ ﮐﺮدم‪ ،‬دﻳﺪم اﻳﻦ هﻤﺎن دﻟّﺎک ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ و‬
‫ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﻋﻠﻤﯽ ﻓﻘﻬﻴﺎت اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻨﺠﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن داﺷﻬﺎی ﭘﺎرﻳﺲ ﺣﺮف ﻣﯽ زﻧﺪ و روﺑﺮوﻳﺶ ﻳﮏ دﺳﺘﻪ ﻧﻌﻠﺒﮑﯽ ﮐﻮت‬
‫ﺷﺪﻩ‪.‬‬
‫ﭼﺸﻤﻬﺎﻳﻢ را ﻣﺎﻟﻴﺪم‪ .‬او هﻢ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻦ ﺷﺪ‪ .‬ﺧﻮدش را اﻧﺪاﺧﺖ ﺑﻐﻠﻢ‪ .‬ﻣﺎچ و ﺑﻮﺳﻪ ﮐﺮد و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺷﻤﺎ هﻢ اﻳﻨﺠﺎ؟«‬
‫ﻣﻦ ﺑﺎ ﺗﻌﺠﺐ روی ﻣﻴﺰ او را ﻧﮕﺎﻩ ﮐﺮدم ﮐﻪ ﻗﺎﻟﻴﭽﻪ ﺳﺒﺰرﻧﮓ ﭘﻬﻦ ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﮏ دﺳﺘﻪ ورق روی ﺁن و ﻳﮏ ﮔﻴﻼس »ورﻣﻮت«‬
‫هﻢ ﮐﻨﺎرش‪ .‬ﺳﻨّﺖ دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﭘﺸﺘﻢ زد و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻋﻴﺒﯽ ﻧﺪارد‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﺎ را ﺗﻮی ﺗﺮن ﺁﻧﺠﻮر دﻳﺪی ﺑﺮای ﻣﺼﻠﺤﺖ روزﮔﺎر ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ورق ﺑﺮﮔﺸﺖ و روزﮔﺎر ﻣﺎ را ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎ ﮐﺸﺎﻧﻴﺪ!«‬
‫ﻣﻦ ﻋﻘﻞ از ﺳﺮم داﺷﺖ ﻣﯽ ﭘﺮﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮای اﻳﻦ ﮐﻪ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺸﻮم ﭘﺮﺳﻴﺪم‪» :‬ﺁﺧﺮ ﺑﺮای ﺳﮑﻴﻨﻪ دﺧﺘﺮﺗﺎن ﻣﻮش ﺧﺮﻣﺎﻳﯽ‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﺪ؟«‬
‫ﺳﻨّﺖ ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻣﺴﺎل ﺑﺮای ﺳﮑﻴﻨﻪ و واﻟﺪﻩ اش ﭘﻴﺮاهﻦ ﮐﺶ ﭘﻼژ ﻓﺮﺳﺘﺎدم ﺗﺎ دم ﺷﻂ اﻟﻌﺮب ﺁﺑﺘﻨﯽ ﺑﮑﻨﻨﺪ«‪.‬‬
‫‪» -‬ﺧﻮب‪ ،‬ﺑﺎ ِد ﻧﺰﻟﻪ ﭼﻄﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮی ﺗﺮن از دﺳﺘﺶ ﻣﯽ ﻧﺎﻟﻴﺪﻳﺪ؟«‬
‫‪» -‬ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ :‬ﺁﻟﺒﻮﻣﻴﻦ ﻳﺎ ﻣﺮض ﻗﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ دﻳﮕﺮ ﻓﺮﻧﮕﯽ ﻣﺂب و ﻣﺘﻤﺪن ﺷﺪﻩ اﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ هﻤﺎن ﻣﺮض ﻗﻨﺪ ﻣﻮروﺛﯽ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫‪» -‬ﭼﻄﻮر؟«‬
‫‪» -‬ﻣﻮروﺛﯽ دﻳﮕﺮ‪ .‬ﭼﻮن ﭘﺪرﺑﺰرﮔﻢ دﮐﺎن ﻗﻨﺎدی داﺷﺖ‪ ،‬ﺧﺮوس ﻗﻨﺪی ﻣﯽ ﻓﺮوﺧﺖ«‪.‬‬
‫‪» -‬رﻓﻘﺎﻳﺖ ﮐﺠﺎ هﺴﺘﻨﺪ؟«‬
‫‪» -‬راﺳﺘﯽ اﻳﻨﻬﺎ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ؟ ﻳﮑﯽ از ﺁﻧﻬﺎ ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ اﺳﻢ ﺧﻮدش را »ژان« ﮔﺬاﺷﺘﻪ‪ .‬و‬
‫ﺁن ﻳﮑﯽ ﮐﻪ ﻟﺒﺎس ﺳﻴﺎﻩ ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﺑﻮد ﺁﻗﺎی ﺗﺎج اﻟﻤﺘﮑﻠﻤﻴﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ او »ژﻳﻤﯽ« ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ هﻢ ﺑﻪ اﺳﻢ‬
‫»ژوب« ﻣﻌﺮوف هﺴﺘﻢ«‪.‬‬
‫‪» -‬ﭘﺲ ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﮐﺠﺎﺳﺖ؟«‬
‫‪» -‬ﺁﻗﺎی ﺳﮑﺎن اﻟﺸﺮﻳﻌﻪ ﻣﺆﻟﻒ ﮐﺘﺎب ﻣﻌﺮوف »زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« را ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻴﺪ ﮐﻪ در ﻋﻠﻮم ﻣﻌﻠﻮم و ﻣﺠﻬﻮل ﺳﺮﺁﻣﺪ‬
‫روزﮔﺎر اﺳﺖ؟ ﺗﺎ ﻳﮏ ﻣﺎﻩ ﭘﻴﺶ اﮔﺮ ﭘﺸﺖ ﮔﻮﺷﻤﺎن را دﻳﺪﻳﻢ‪ ،‬او را دﻳﺪﻳﻢ‪ .‬ﭘﻮﻟﻬﺎی ﺑﻌﺜﺔ اﻻﺳﻼﻣﻴﻪ را زد ﺑﻪ ﺟﻴﺐ و‬

‫‪17‬‬
‫دک ﺷﺪ و رﻓﺖ ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻋﺮب ﻧﯽ ﺑﻴﻨﺪازد‪ .‬اﻳﻦ هﻢ ﻳﮏ ﻓﻨﺪش ﺑﻮد! ﻣﻴﺎن ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺎﻣﺮدی ﮐﺮد‪ .‬ﭼﻮن وﻗﺘﯽ‬
‫اﻳﻦ ﺟﻨﻐﻮﻟﮏ ﺑﺎزی را در ﺁوردﻳﻢ ﺑﺎ هﻢ ﻗﺮار و ﻣﺪار ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ ﭘﻮﻟﻬﺎ را ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮی ﺑﺎﻻ ﺑﮑﺸﻴﻢ‪ .‬او ﺳﻬﻢ ﻣﺎ را هﻢ‬
‫ﻗﺎﭼﺎق ﺷﺪ و ﺣﺎﻻ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻬﺎ ﮔﻮﺷﺶ ﺑﺪهﮑﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﯽ داﻧﯽ ﭼﮑﺎرﻩ اﺳﺖ؟ درﺑﺎن »ﻓﻠﯽ ﺑﺮژر« ﺷﺪﻩ‪ .‬ﻳﺎدت‬
‫هﺴﺖ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﮔﻔﺖ هﻤﻪ ﺗﻴﺎﺗﺮهﺎ را ﺧﺮاب ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ و ﺟﺎﻳﺶ روﺿﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﻴﻢ‪ ،‬ﺁﻗﺎی ﺳﮑّﺎن ﭼﻪ‬
‫دﺳﺘﭙﺎﭼﻪ ﺷﺪ؟ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻓﻠﯽ ﺑﺮژر« را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻦ ﺑﺴﭙﺎرﻳﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺘﻢ ﻓﻠﯽ ﺑﺮژر ﭼﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺣﺎﻻ‬
‫درﺑﺎﻧﺶ ﺷﺪﻩ و ﻧﺎﻧﺶ ﺗﻮی روﻏﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ را ﺗﻤﺎﺷﺎ ﮐﻨﻴﺪ! دﻳﮕﺮ ﭼﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﺮد؟«‬
‫‪» -‬ﺧﻮب‪ ،‬ﺁﺧﺮش ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﻠﻤﺎن ﮐﺮدﻳﺪ؟«‬
‫ﺳﻨّﺖ ﺧﻨﺪﻳﺪ‪» :‬ﭼﺮا! ﻳﮏ ﻧﻔﺮ را! و از ﺁن ﺳﺮوﻧﻪ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﻦ ﭘﺸﺖ دﺳﺘﻢ را داغ ﮐﺮدم ﮐﻪ دﻳﮕﺮ از اﻳﻦ ﻧﺎﭘﺮهﻴﺰﻳﻬﺎ ﻧﮑﻨﻢ«‪.‬‬
‫‪» -‬ﭼﻄﻮر؟«‬
‫‪» -‬روزی ﮐﻪ راﻩ اﻓﺘﺎدﻳﻢ‪ ،‬هﻴﭽﮑﺪام از ﻣﺎ ﺑﻪ ﻗﺪر ﻣﻦ ﻓﮑﺮ ﮐﺎر ﺧﻮدش ﻧﺒﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﻣﺮا ﺁوردﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﻔﺎر را ﺧﺘﻨﻪ‬
‫ﺑﮑﻨﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻨﺠﺸﮏ را ﺑﻪ ﺳﻪ زﺑﺎن ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ :‬ﺑﻪ روﺳﯽ »واراﺑﯽ«‪ ،‬ﺑﻪ ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ »اﺷﭙﺮﻟﻴﻨﮓ«‪ ،‬ﺑﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ »ﻣﻮاﻧﻮ«‪.‬‬
‫ﻣﯽ داﻧﻴﺪ ﭼﺮا؟ ﭼﻮن در ﻣﻮﻗﻊ ﺧﺘﻨﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﮔﻨﺠﺸﮏ ﭘﺮﻳﺪ« ﮐﻪ ﺗﺎ ﺑﭽﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮔﻨﺠﺸﮏ ﻣﯽ ﺷﻮد ﭘﻮﺳﺖ را‬
‫ﺑﺒُﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﻣﻦ ﺗﺎ ﮐﺠﺎﻳﺶ را ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺑﻮدم! ﺧﻮب ﻟﻐﺖ »ﭘﺮﻳﺪ« را دﻳﮕﺮ ﻻزم ﻧﺪاﺷﺘﻢ ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮم‪ .‬ﺑﺎ دﺳﺖ اﺷﺎرﻩ‬
‫ﻣﯽ ﮐﺮدم ﻳﺎ ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﭘَﺮ!« اﻣﺎ از ﺷﻤﺎ ﭼﻪ ﭘﻨﻬﺎن ﮐﻪ اﻳﻦ ﺳﻪ ﻟﻐﺖ هﻴﭽﮑﺪام ﺑﻪ درد ﻧﺨﻮرد«‪.‬‬
‫‪» -‬ﭼﻄﻮر؟«‬
‫‪» -‬ﻳﮏ روز ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺑﻪ ﻃﻤﻊ ﺁﻧﮑﻪ دوﺑﺎرﻩ ﻣﻮﻗﻮﻓﺎت را زﻧﺪﻩ ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺎﻳﺶ را ﺗﻮی ﻳﮏ ﮐﻔﺶ ﮐﺮد ﮐﻪ هﺮ ﻃﻮر ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻳﮏ ﻧﻔﺮ از ﮐﻔﺎر را ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﮑﻨﻴﻢ و دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ ﺑﺎ او ﻋﮑﺲ ﺑﺮدارﻳﻢ و‬
‫ﺑﻪ ﺑﻼد اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﻢ‪ .‬ﭘﺎرﺳﺎل ﺑﻮد‪ .‬زﻳﺮ ﭘﻞ رودﺧﺎﻧﻪ ﺳﻦ ﻳﮏ ﻧﻔﺮ ﮔﺪا ﮔﻴﺮ‬
‫ﺁوردﻳﻢ‪ .‬ﺑﻪ او دو هﺰار ﻓﺮاﻧﮏ وﻋﺪﻩ دادﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﮕﺬارد ﺧﺘﻨﻪ اش ﺑﮑﻨﻴﻢ‪ .‬اوﻟﺶ‬
‫ﻣﯽ ﺗﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ راﺿﯽ ﺷﺪ‪ .‬از ﺷﻤﺎ ﭼﻪ ﭘﻨﻬﺎن‪ ،‬هﺮ ﭼﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎﺗﻢ را ﺑﻪ‬
‫ﻼ‬
‫ُرﺧَﺶ ﮐﺸﻴﺪم و ﺑﻪ ﺳﻪ زﺑﺎن ﮔﻨﺠﺸﮏ را ﺑﺮاﻳﺶ ﮔﻔﺘﻢ ﺣﺎﻟﻴﺶ ﻧﺸﺪ ﭼﻮن اﺻ ً‬
‫اﻳﺘﺎﻟﻴﺎﻳﯽ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ هﻢ رﻓﺖ ﺷﮑﺎﻳﺖ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﺮا از ﺗﻮاﻟﺪ و ﺗﻨﺎﺳﻞ اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﮑﻮم ﺷﺪﻳﻢ و هﺮ ﭼﻪ ﭘﻮل ﺑﺮاﻳﻤﺎن ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮد روی ﺧﺘﻨﻪ ﺳﻮران او‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ!«‬
‫‪» -‬رﻓﻘﺎﻳﺖ ﭼﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ؟«‬
‫‪» -‬ژان‪ ،‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﻻﺳﻼم ﻳﺎدﺗﺎن هﺴﺖ در ﺑﺮﻟﻴﻦ ﭼﺸﻤﺶ ﮐﻪ ﺑﻪ زﻧﻬﺎ ﻣﯽ اﻓﺘﺎد ﺑﻪ هﻢ ﻣﯽ ﮔﺬاﺷﺖ و اﺳﺘﻐﻔﺎر ﻣﯽ‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﻣﺎ زﻳﺮ ﺑﺎزوﻳﺶ را ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ و ﮐﻮرﻣﺎل راﻩ ﻣﯽ رﻓﺖ؟ ﺧﻮب‪ ،‬اﻳﻨﺠﺎ‬
‫ل ﻣﺤﺒﺖ اﺳﺖ و ﮔﺎهﯽ هﻢ دﺳﺖ ﭼﺮﺑﺶ را ﺑﻪ ﺳﺮ ﮐﭽﻞ ﻣﺎ ﻣﯽ‬ ‫دﻟّﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬دﻟّﺎ ِ‬
‫ﮐﺸﺪ‪ .‬ﮐﺎر و ﺑﺎرش ﺑﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭘﺮﻳﺮوز ﺧﻨﺪﻳﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ هﻢ ﻗﺴﻤﺘﻤﺎن دﻟّﺎﻟﯽ ﺑﻮد‪ .‬در‬
‫ﺳﺎﻣﺮﻩ ﮐﻪ ﺑﻮدﻳﻢ ﺻﻴﻐﻪ ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎر ﺳﺎﻋﺘﻪ ﻣﯽ ﮐﺮدﻳﻢ‪ ،‬اﻳﻨﺠﺎ ﺻﻴﻐﻪ ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺘﻪ‬
‫ﺑﺮای ﻣﺮدم ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬ﺁن ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺖ و ﻧﻴﻢ دﻳﮕﺮش هﻢ ﺑﺮای اﻳﻨﺴﺖ ﮐﻪ در‬
‫اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ وﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ اهﻤﻴﺖ ﻣﯽ دهﻨﺪ ﺗﺎ در ﺑﻼد اﺳﻼﻣﯽ«‪.‬‬
‫‪» -‬ﺷﻮﺧﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﯽ؟«‬
‫‪» -‬ﺧﺪا ﭘﺪرت را ﺑﻴﺎﻣﺮزد! ﻣﮕﺮ ﻳﺎدت رﻓﺘﻪ ﻣﻦ ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻢ اﮔﺮ ﻳﮏ ﻗﻄﺮﻩ ﺷﺮاب در‬
‫درﻳﺎ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ درﻳﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎک ﭘﺮ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ ﺗﭙﻪ ای ﺑﻪ ﺟﺎی ﺁن ﺑﺸﻮد و‬
‫ﺑﻪ ﺳﺮ ﺁن ﺗﭙﻪ ﻋﻠﻒ ﺑﺮوﻳﺪ و ﮔﻠّﻪ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪی از ﺁن ﻋﻠﻒ ﺑﭽﺮد‪ ،‬ﻣﻦ از ﮔﻮﺷﺖ هﻴﭻ‬
‫ﻳﮏ از ﺁن ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان ﻧﻤﯽ ﺧﻮرم؟ اﻣﺎ ﺣﺎﻻ!« )اﺷﺎرﻩ ﺑﻪ ﮔﻴﻼس ﻣﺸﺮوب ﮐﺮد(‪.‬‬
‫‪» -‬اﻳﻦ ﺁﻗﺎی ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ اﺳﻼم ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ اﮔﺮ ﻧﺮﻗﺼﻢ ﺷﺐ ﺧﻮاﺑﻢ ﻧﻤﯽ ﺑﺮد؟«‬
‫‪ -‬ﻧﻪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج ﺑﻮد‪ .‬ﻳﺎدﺗﺎن هﺴﺖ ﭼﻪ ﻋﺮﺑﯽ ﺑﻠﻐﻮر ﻣﯽ ﮐﺮد؟ هﻤﻪ اش ﻣﯽ ﮔﻔﺖ اﻟﺨﻤﺮ و اﻟﻤﻴﺴﺮ‪ .‬ﭘﺎرﺳﺎل ﭘﻮل‬
‫ﺧﻮﺑﯽ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﺎﻻ ﮐﺸﻴﺪ‪ .‬هﻤﻪ اش ﻗﻤﺎر ﮐﺮد‪ .‬ﺣﺎﻻ ﺧﻮدش را راﺿﯽ ﮐﺮدﻩ ﮐﻪ ﺑﺎزی دﻳﮕﺮان را ﺗﻤﺎﺷﺎ‬
‫ﺑﮑﻨﺪ‪ .‬در »ﻓﺎﻧﺘﺎزﻳﻮ« ﻣﺴﺘﺨﺪم ﻣﻴﺰ ﻗﻤﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺑﻪ »ﮐﺎزﻳﻨﻮ دووﻳﻞ« ﻣﯽ رود‪ .‬ﮐﺎرش اﻳﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﺮﻩ هﺎ را‬
‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ و ﭘﻮﻟﻬﺎ را ﺑﺎ ﮐﻔﮕﻴﺮک ﺟﻠﻮ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ‪ .‬ﻳﮏ زن ﻓﺮﻧﮕﯽ هﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ .‬اﮔﺮ ﺳﺮ ﻏﺬاﻳﺶ ﮔﻮﺷﺖ ﺧﻮک ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﻗﻬﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ«‪.‬‬
‫‪» -‬ﺷﻤﺎ ﭼﻄﻮر ﺑﻪ ﭘﺎرﻳﺲ ﺁﻣﺪﻳﺪ؟ ﭘﻮل از ﮐﺠﺎ ﺁوردﻳﺪ؟«‬
‫‪» -‬ﺑﻪ! ﺁﻗِﺎ ﻣﺨﺒ ِﺮ ﻣﺤﺘﺮ ِم ﻣﺠﭽﻠﻪ اﻟﻤﻨﺠﻼب‪ ،‬ﭘﺲ ﺷﻤﺎ از ﮐﺠﺎ ﺧﺒﺮ دارﻳﺪ؟ ﻣﮕﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﯽ ﻣﺎ دﻋﻮت رﻳﻴﺲ ﺑﺎغ »ﺳﻮﺋﻮ‬
‫ﮔﺎرﺗﻦ« را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻴﻢ؟ ﭼﻮن دﺳﺘﻤﺎن از هﻤﻪ ﺟﺎ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد و ﺑﻪ هﻴﭻ ﻋﺮب و ﻋﺠﻤﯽ ﺑﻨﺪ ﻧﺒﻮد‪ ،‬دو ﺳﻪ ﻣﺎهﯽ‬
‫ﻧﺎﻧﻤﺎن ﺗﻮی روﻏﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﮏ دﺳﺘﮕﺎﻩ ﻋﻤﺎرت ﺑﻪ ﻣﺎ دادﻧﺪ‪ .‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻳﮏ ﻗﺼﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ روزی ‪ ٢٥‬ﻣﺎرک ﺑﻪ هﺮ‬
‫ﮐﺪاﻣﻤﺎن‪ .‬ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺧﻮراک و ﭘﻮﺷﺎک‪ .‬در ﺑﺎغ از هﻤﻪ ﺟﻮر ﺟﺎﻧﻮرهﺎی روی زﻣﻴﻦ ﮐﻪ ﺧﻴﺎﻟﺶ را ﺑﮑﻨﻴﺪ‪ ،‬از‬
‫ﭼﺮﻧﺪﻩ و ﭘﺮﻧﺪﻩ و ﺧﺰﻧﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺒﻬﺎ ﺁﻗﺎی ﺗﺎج دﻋﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ و ﺑﻪ در و دﻳﻮار ﻓﻮت ﻣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﺒﺎدا اﻳﻦ ﺟﺎﻧﻮران‬
‫ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ ﻣﺎ را ﺑﺨﻮرﻧﺪ‪ .‬روز اول ﮐﻪ ﺑﺒﺮ را دﻳﺪ ﻏﺶ ﮐﺮد«‪.‬‬
‫‪» -‬اﻗﺎی ﺗﺎج ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺟﺮم ﮐﺸﻴﺪن ﺗﺮﻳﺎک ﺣﺒﺲ ﻧﺒﻮد؟«‬

‫‪18‬‬
‫»رﻳﻴﺲ ﺑﺎغ وﺣﺶ ﺣﺒﺲ او را ﺧﺮﻳﺪ و اﻟﺘﺰام داد ﮐﻪ دﻳﮕﺮ ﺗﺮﻳﺎک ﻧﮑﺸﺪ‪ .‬او را هﻢ ﺁوردﻧﺪ ﭘﻴﺶ ﻣﺎ‪ .‬ﺟﺎی ﺷﻤﺎ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺧﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺧﻴﻠﯽ ﺧﻮش ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬دﺧﺘﺮهﺎ ﻣﺜﻞ ﭘﻨﺠﻪ ﺁﻓﺘﺎب ﻣﯽ ﺁﻣﺪﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎی ﻣﺎ‪ .‬ﻣﻦ دو ﺗﺎ از ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺮدم‪.‬‬
‫ﮐﺎرﻣﺎن هﻢ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ زن و ﻣﺮد ﻣﯽ ﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬ﺻﻴﻐﻪ ﻣﯽ ﮐﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﻃﻼق ﻣﯽ دادﻳﻢ‪ ،‬روﺿﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻳﻢ‪ ،‬ﻣﺮدم هﻢ‬
‫ﻣﯽ ﺧﻨﺪﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاﻳﻤﺎن دﺳﺖ ﻣﯽ زدﻧﺪ‪ .‬در روزﻧﺎﻣﻪ هﺎ ﻋﮑﺲ ﻣﺎ را‬
‫ﭼﺎپ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬از ﺷﻤﺎ ﭼﻪ ﭘﻨﻬﺎن ﻋﮑﺴﻤﺎن ﮐﻪ ﭼﺎپ ﺷﺪ‪ ،‬در ﺑﻼد‬
‫اﺳﻼﻣﯽ ﮔﻤﺎن ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺟﺪًا ﻣﺸﻐﻮل ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت هﺴﺘﻴﻢ و ﮐﺎرﻣﺎن‬
‫ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮای ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﺎ از ﭼﻬﺎر ﮔﻮﺷﻪ دﻧﻴﺎ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻣﺜﻞ رﻳﮓ‬
‫ﺑﺮاﻳﻤﺎن اﻋﺎﻧﻪ و ﭘﻮل ﻣﯽ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻓﮑﺮ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺮاﻳﻢ ﺁﻣﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫رﻳﻴﺲ ﺑﺎغ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﭼﻬﺎر ﺻﻨﺪوق ﻟﻮﻟﻬﻨﮓ و ﻧﻌﻠﻴﻦ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺎی وﺛﻴﻘﻪ‬
‫در ﻣﻬﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬او هﻢ هﻤﻴﻦ ﮐﺎر را ﮐﺮد‬
‫و ﺁﻧﻬﺎ را داﻧﻪ ای ‪ ١٢‬ﻣﺎرک ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻓﺮوﺧﺘﻴﻢ‪ .‬در هﺮ ﺻﻮرت‪ ،‬ﭼﻪ‬
‫درد ﺳﺮﺗﺎن ﺑﺪهﻢ‪ .‬ﭘﻮﻟﻬﺎ ﮐﻪ ﺟﻤﻊ ﺷﺪ‪ ،‬هﺮ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺁﺧﻮﻧﺪ و‬
‫ﺁﺧﻮﻧﺪزادﻩ ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬ﻃﻤﻌﻤﺎن ﻏﺎﻟﺐ ﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻴﻢ ﺑﺮوﻳﻢ ﭘﺎرﻳﺲ هﻢ ﻧﻤﺎﻳﺶ‬
‫ﺑﺪهﻴﻢ ﭘﻮل درﺑﻴﺎورﻳﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺗﻮی دﻟﻤﺎن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻓﺮﻧﮕﻴﻬﺎی اﺣﻤﻖ ﻣﯽ‬
‫ﺧﻨﺪﻳﺪﻳﻢ‪ .‬ﮐﺎری ﮐﻪ ﺷﻐﻞ و ﮐﺎﺳﺒﯽ روزاﻧﻪ ﻣﺎ ﺑﻮد ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺧﻨﺪﻩ ﻣﯽ‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﺎج ﮔﻔﺘﻢ ﺧﺒﺮ ﺑﺪهﻴﻢ هﺮ ﭼﻪ ﺳﻴّﺪ ﮔﺸﺘﻪ و ﺁﺧﻮﻧﺪ ﺷﭙﺸﻮ‬
‫و ﻋﺮب ﻣﻮﺷﺨﻮار هﺴﺖ ﺑﻴﺎورﻧﺪ اﻳﻨﺠﺎ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻧﻮاﻳﯽ ﺑﺮﺳﻨﺪ‪ .‬او ﺻﻼح‬
‫ﻧﺪﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﺁن وﻗﺖ دﮐﺎن ﺧﻮدﻣﺎن ﮐﺴﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎری‪ ،‬ﺁﻣﺪﻳﻢ‬
‫ﭘﺎرﻳﺲ‪ .‬ﻳﮏ ﺧُﺮدﻩ اﻳﻦ در و اون در زدﻳﻢ‪ .‬اﻋﻼﻧﻬﺎﻳﻤﺎن را ﺑﻪ اﻳﻦ و ﺁن ﻧﺸﺎن دادﻳﻢ‪ .‬اﻣﺎ دﻳﮕﺮ ﺑﺨﺘﻤﺎن ﺑﺮﮔﺸﺖ‪ .‬هﺮ‬
‫ﭼﻪ در ﺁﻧﺠﺎ در ﺁوردﻩ ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬اﻳﻨﺠﺎ ﺧﺮج ﮐﺮدﻳﻢ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﻧﻤﯽ ﺁورد‪ ،‬ﻧﻤﯽ ﺁورد‪ .‬ﺑﻌﺪ هﻢ ﺁﻣﺪﻳﻢ ﻳﮏ ﻧﻔﺮ را ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫ﺑﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﮐﻠّﯽ ﺟﺮﻳﻤﻪ ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬ﺣﺎل هﻢ اﻳﻦ ﺣﺎل و روزﻣﺎن اﺳﺖ!«‬
‫»ﺷﻤﺎ ﮐﻪ ﺧﻮدﺗﺎن اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ اﺳﻼم ﻧﺪاﺷﺘﻴﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﺁﻧﻘﺪر ﺳﻨﮕﺶ را ﺑﻪ ﺳﻴﻨﻪ ﻣﯽ زدﻳﺪ؟«‬ ‫‪-‬‬
‫»ای ﭘﺪر! ﺗﻮ هﻢ ﺧﻴﻠﯽ رِﻧﺪی‪ .‬ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ هﻤﻪ ﻣﺎن ﺟﻨﮓ زرﮔﺮی ﻣﯽ ﮐﺮدﻳﻢ و ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮی دﺳﺖ ﺑﻪ ﻳﮑﯽ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺷﺪﻳﻢ ﺗﺎ ﻣﻮﻗﻮﻓﺎت را ﺑﺎﻻ ﺑﮑﺸﻴﻢ‪ ،‬و ﮐﺸﻴﺪﻳﻢ«‪.‬‬
‫»ﺁﺧﺮ ﻣﺬهﺐ؟ ﺁﺧﺮ اﺳﻼم؟«‬ ‫‪-‬‬
‫ﺐ‬
‫ﺐ ﭼﯽ؟ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺟﺰ ﭼﺎﭘﻴﺪن و ﺁدﻣﮑﺸﯽ اﺳﺖ؟ هﻤﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺁن ﺑﺮای ﻳﮏ وﺟﺐ ﺟﻠ ِﻮ ﺁدم و ﻳﮏ وﺟﺐ ﻋﻘ ِ‬ ‫»ﻣﺬه ِ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺁدم وﺿﻊ ﺷﺪﻩ‪ .‬ﻳﺎدت رﻓﺖ ﻗﻮت ﻻﻳﻤﻮت ﻣﺮام اﺳﻼم را ﭼﻄﻮر ﺷﺮح دادﻩ ﮐﻪ‪ :‬ﻳﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺸﻮﻳﺪ و از روی ﮐﺘﺎب‬
‫»زﺑﺪة اﻟﻨﺠﺎﺳﺎت« ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻴﺪ و ﻳﺎ ﻣﯽ ﮐﺸﻴﻤﺘﺎن و ﻳﺎ ﺧﺮاج ﺑﺪهﻴﺪ؟ اﻳﻦ ﺗﻤﺎم ﻣﻨﻄﻖ اﺳﻼم اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﯽ ﺷﻤﺸﻴﺮ ُﺑﺮّﻧﺪﻩ‬
‫و ﮐﺎﺳﻪ ﮔﺪاﻳﯽ‪ .‬اﺧﻼق و ﻓﻠﺴﻔﻪ و ﺑﻬﺸﺖ و دوزخ ﺁن را هﻢ ﻳﺎدت هﺴﺖ ﮐﻪ ﺗﺎج ﭼﻪ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ؟ ﮐﻪ در ﺁن دﻧﻴﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮد ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻓﺮﺷﺘﻪ ای ﻣﯽ دهﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﺎﻳﺶ در ﻣﺸﺮق و ﺳﺮش در ﻣﻐﺮب اﺳﺖ ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ هﻔﺘﺎد هﺰار ﺷﺘﺮ و‬
‫ﻗﺼﺮی ﮐﻪ هﻔﺘﺎد هﺰار اﺗﺎق دارد‪ .‬ﻣﻦ ﺣﺎﺿﺮم اﻋﻤﺎل ﺷﺎﻗﻪ ﺑﮑﻨﻢ و ﺑﻪ ﻣﻦ اﻳﻦ ﻓﺮﺷﺘﻪ را ﻧﺪهﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﺳﺮ و‬
‫ﺗﻬﺶ را ﺟﻤﻊ ﺑﮑﻨﻢ‪ .‬ﺁن ﻗﺼﺮ را هﻢ اﮔﺮ روزی ﻳﮏ اﺗﺎﻗﺶ را ﺟﺎرو ﺑﺰﻧﻢ‪ ،‬ﺗﺎزﻩ در ﺁن دﻧﻴﺎ ﺟﺎروﮐﺶ ﻣﯽ ﺷﻮم و‬
‫اﮔﺮ ﺑﻨﺎ ﺑﺸﻮد ﺑﻪ هﻔﺘﺎد هﺰار ﺷﺘﺮ رﺳﻴﺪﮔﯽ ﺑﮑﻨﻢ‪ ،‬در دﻧﻴﺎی دﻳﮕﺮ‬
‫ﺷﺘﺮﭼﺮان ﺧﻮاهﻢ ﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ هﻤﻪ ﺧﺎﻧﻤﻬﺎی ﺧﻮﺷﮕﻞ و‬
‫دﺧﺘﺮهﺎی اروﭘﺎﻳﯽ در دوزخ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬و اﮔﺮ ﻣﺎهﻴﺖ اﺷﺨﺎص ﻋﻮض‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﺲ ﺁﻧﻬﺎ رﺑﻄﯽ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻧﻴﺎ ﻧﺪارﻧﺪ و ﻣﺴﺌﻮل ﮐﺮدار و رﻓﺘﺎر‬
‫ﺳﺎﺑﻖ ﺧﻮدﺷﺎن ﻧﺨﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد«‪.‬‬
‫»ﻣﮕﺮ اﻳﻦ هﻤﻪ ﻓﻼﺳﻔﻪ و ﻋﻠﻤﺎی اروﭘﺎﻳﯽ در ﻣﺪح اﺳﻼم ﮐﺘﺎب ﻧﻨﻮﺷﺘﻪ‬ ‫‪-‬‬
‫اﻧﺪ؟ ﺁﻧﻬﺎ را ﭼﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﯽ؟«‬
‫»ﺁن هﻢ ﺑﺮای ﺳﻴﺎﺳﺖ اﺳﺘﻌﻤﺎری اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ دﺳﺘﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﺮای داﺷﺘﻦ ﻣﺎ ﺷﺮﻗﻴﻬﺎ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻬﺘﺮ ﺳﻮارﻣﺎن ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﮐﺪام‬
‫زهﺮ‪ ،‬ﮐﺪام اﻓﻴﻮن ﺑﻬﺘﺮ از ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻗﻀﺎ و ﻗﺪر و ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻬﻮدهﺎ و‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﺮدم را ﺑﯽ ﺣﺲ و ﺑﯽ ذوق و ﺑﺪ اﺧﻼق ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؟ ﻳﮏ ﻧﮕﺎﻩ‬
‫ﺑﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﺟﻐﺮاﻓﯽ ﺑﻴﻨﺪاز‪ :‬هﻤﻪ ﻣﻠﻞ اﺳﻼﻣﯽ ﺗﻮﺳﺮﺧﻮر‪ ،‬ﺑﺪﺑﺨﺖ‪ ،‬ﺟﺎﺳﻮس‪ ،‬دﺳﺖ ﻧﺸﺎﻧﺪﻩ و ﻣﺰدور هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻠﻞ‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎری ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁوردن دل ﺁﻧﻬﺎ ﻳﺎ ﺗﻔﺮﻗﻪ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺑﻴﻦ هﻨﺪو و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ هﺎی ﻃﻤﺎع و‬
‫زرﭘﺮﺳﺖ وﺟﻪ ﻧﻘﺪ ﻣﯽ دهﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ُﺗﺮّهﺎت را ﺑﻨﻮﻳﺴﻨﺪ«‪.‬‬
‫»ﺁﻳﺎ ﻣﻨﮑﺮ ﺗﻤﺪن اﺳﻼﻣﯽ هﻢ ﻣﯽ ﺷﻮی؟«‬ ‫‪-‬‬
‫»ﮐﺪام ﺗﻤﺪن؟ ﺗﻤﺪن ﻋﺮب را ﻣﯽ ﺧﻮاهﯽ ﮐﺘﺎب ﺷﻴﺦ ﺗﻤﺴﺎح »ﺁﺛﺎر اﻻﺳﻼم ﻓﯽ ﺳﻮاﺣﻞ اﻻﻧﻬﺎر« را ﺑﺨﻮان ﮐﻪ هﻤﻪ‬ ‫‪-‬‬
‫اش از ﺷﻴﺮ ﺷﺘﺮ و ﭘﺸﮑﻞ ﺷﺘﺮ و ﻋﺒﺎ و ﮐﺒﺎب و ﺳﻮﺳﻤﺎر ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻗﯽ دﻳﮕﺮش را هﻢ ﻣﻠﻞ ﻣﻘﻬﻮر از ﭘﺴﺘﯽ‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺑﻪ ُد ِم ﻋﺮﺑﻬﺎ ﺑﺴﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﭼﺮا هﻤﻴﻦ ﮐﻪ ﻣﻤﺎﻟﮏ ﻣﺘﻤﺪن ﻋﺮب را راﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬دوﺑﺎرﻩ رﺟﻮع‬
‫ﺑﻪ اﺻﻞ ﮐﺮد و ﺑﺎ ﭼﭙﯽ اﮔﺎﻟﺶ دﻧﺒﺎل ﺳﻮﺳﻤﺎر دوﻳﺪ؟«‬

‫‪19‬‬
 ‫‪» -‬ﭘﺲ اﻳﻦ هﻤﻪ ﺟﺎﻧﻤﺎز ﺁب ﮐﺸﻴﺪن‪ ،‬اﻳﻦ هﻤﻪ ﻋﻮام ﻓﺮﻳﺒﯽ ﺑﺮای ﭼﻪ ﺑﻮد؟«‬
‫‪» -‬ﻣﮕﺮ ﻣﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻧﺎن ﺑﺨﻮرﻳﻢ؟ اﻳﻦ ﮐﺎﺳﺒﯽ ﻣﺎﺳﺖ‪ .‬دﮐﺎن ﻣﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم را ﺧﺮ ﺑﮑﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﺮﺣﻮم اﺑﻮی ﺧﺪاﺑﻴﺎﻣﺮز‪ ،‬از‬
‫ﺁن ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎی ﺑﯽ دﻳﻦ ﺑﻮد‪ .‬هﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﮐﯽ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪» :‬ای ﻣﻮﺳﻮﻟﻤﺎن ﻗﺎرداش‪ ،‬ﺳﻨﻴﻦ اﻳﺎﻗﻴﻦ هﺎرا ﭼﺎﺗﺪی ﮐﻪ ﭘﺦ‬
‫ﭼﺨﺎرﺗﻤﺎدی؟« ﻳﮏ روز ﻳﮏ ﺷﻴﺸﻬﻪ ﮔﻼﺑﯽ را ﺑﻪ دو روﭘﻴﻪ ﺑﻪ ﻳﮏ ﺿﻌﻴﻔﻪ زوار ﻓﺮوﺧﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﺮ ﺁن را‬
‫ﻦ دارﻧﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻦ‬‫ﻣﺤﮑﻢ ﻧﮕﻬﺪار ﺗﺎ هﻤﺰادت در ﻧﺮود‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ای ﺑﺎﺑﺎ‪ ،‬ﺗﻮ دﻳﮕﺮ ﭼﺮا؟ ﺟﻮاب داد‪ :‬اﻳﻦ ﻣﺮدم ﺟ ّ‬
‫ﻦ ﺁﻧﻬﺎ را ﻧﮕﻴﺮم‪ ،‬ﻳﮑﯽ دﻳﮕﺮ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪ .‬ﭘﺲ ﺗﺎ ﻣﺮدم ﺧﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎ هﻢ ﺳﻮارﺷﺎن ﻣﯽ ﺷﻮﻳﻢ‪ .‬هﻤﻴﻨﻘﺪر ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺪا را ﺷﮑﺮ‬ ‫ﺟّ‬
‫ﺑﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ هﻤﻪ ﻣﺎن زرﻧﮓ ﺑﻮدﻳﻢ و ﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﮔﻠﻴﻢ ﺧﻮدﻣﺎن را از ﺁب درﺑﻴﺎورﻳﻢ‪ ،‬وﮔﺮﻧﻪ ﺗﺒﻠﻴﻎ اﺳﻼم را ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻳﻢ‬
‫ﺣﺎﻻ هﺮ ﮐﺪام ﺗﻮی ﻳﮏ ﻣﺮﻳﻀﺨﺎﻧﻪ ﺧﻮاﺑﻴﺪﻩ ﺑﻮدﻳﻢ و ﭘﺸﺖ ﮔﺮدﻧﻤﺎن هﻢ ﻳﮏ ﻣﺸﻤﻊ ﺧﺮدل ﭼﺴﺒﻴﺪﻩ ﺑﻮد«‪.‬‬
‫‪» -‬راﺳﺘﯽ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﺷﻤﺎ ﭼﮑﺎرﻩ هﺴﺘﻴﺪ؟«‬
‫‪» -‬ﻣﻦ دﻳﺪم ﭘﻮﻟﻬﺎ دارد ﺑﻪ ﺗﻪ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ‪ ،‬ﺁﻣﺪم ﺑﺎ ﺿﻌﻴﻔﻪ ﺻﺎﺣﺐ اﻳﻦ ﻣﻴﮑﺪﻩ ﺷﺮﻳﮏ ﺷﺪم‪ .‬اﺳﻢ اﻳﻨﺠﺎ را هﻢ ﻋﻮض‬
‫ﮐﺮدم«‪.‬‬
‫ﺷﻴﺸﻪ در را ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ روﻳﺶ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪» :‬ﻣِﻴﺴَﺮ ﺑﺎر« )ﻧﻮﺷﮕﺎﻩ ﻣﻴﺴﺮ(‪.‬‬
‫‪» -‬ﻣﻴﺴﺮ ﻳﻌﻨﯽ ﭼﻪ؟«‬
‫‪» -‬اﻳﻦ را ﺑﻪ ﻳﺎدﮔﺎر هﻤﺎن ﺁﻳﻪ هﺎی ﺗﺎج درﺳﺖ ﮐﺮدم ﮐﻪ هﻤﻴﺸﻪ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻟﺨﻤﺮ واﻟﻤﻴﺴﺮ«‪ .‬ﺧﻮدش ﮐﻪ ﻗﻤﺎرﺑﺎز‬
‫ﺷﺪ ﻣﻦ هﻢ ﻣﯽ ﻓﺮوش«‪.‬‬
‫‪» -‬ﻣﻴﺴﺮ ﻳﻌﻨﯽ ﺷﺮاب؟«‬
‫‪» -‬ﺧﻮد ﺗﺎج هﻢ ﻣﻌﻨﯽ اش را ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺖ‪ .‬ﺁﻣﺪ از ﻣﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬در هﺮ ﺻﻮرت‪ ،‬هﺮ ﮐﻠﻤﻪ از ﻗﺮﺁن ﺳﻴﺼﺪ هﺰار ﻣﻌﻨﯽ‬
‫دارد‪ .‬ﺑﮕﺬارﻳﺪ اﻳﻦ هﻢ ﻳﮑﻴﺶ ﺑﺎﺷﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ روﻳﺶ را ﮐﺮد ﺑﻪ ﻣﻮزﻳﮏ ﭼﻴﺎن و ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻳﮏ ﺗﺎﻧﮕﻮ ﺧﻮب ﺑﻪ اﻓﺘﺨﺎر رﻓﻴﻘﻤﺎن ﺑﺰﻧﻴﺪ« و دﺳﺘﻮر داد ﻳﮏ ﮔﻴﻼس ﺷﺮاب‬
‫ن اﺳﻼم ﻧﻮﺷﻴﺪﻳﻢ‪.‬‬‫ﺑﻮژوﻟﻪ ﺑﺮاﻳﻢ ﺁوردﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺘﯽ ﮐﺎروا ِ‬

‫ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺟﻬﺎد اﺳﻼم اﻳﻨﻄﻮر ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪.‬‬

‫اﻟﺒﺎرﻳﺲ ﻓﯽ ‪ ١٢‬اﮐﺘﻮﺑﺮ ‪١٩٣٠‬‬
‫اﻟﺠﺮﺟﻴﺲ ﻳﺎﻓﺚ ﺑﻦ اﺳﺤﻖ اﻟﻴﺴﻮﻋﯽ‬

‫‪20‬‬
21