ANATOMIA

I.
Najwaniejsze nerwy KKD i objawy ich uszkodze. A) Splot ldwiowy- utworzony przez gazie brzuszne nn. rdzeniowych L1- L5. Ley midzy wknami m. ldwiowego wikszego. Gazie dugie tego splotu, to: 1. n. biodrowo-podbrzuszny 2. n. biodrowo-pachwinowy 3. n. skrny uda boczny 4. n. udowy 5. n. pciowo-udowy 6. n. zasonowy 1, 2, 3, 4- wychodz bocznie od m. ldwiowego wikszego 5- pojawia si na przedniej powierzchni tego minia 6- pojawia si przyrodkowo N. udowy Pojawia si bocznie od m. ldwiowego wikszego Biegnie przez tzw. rozstp mm. poniej wizada pachwinowego Szybko dzieli si na gazie kocowe Jego najdusz gazi jest n. udowo- goleniowy, biegncy w kanale przywodzicieli. Przebija cian przedni tego kanau, biegnie na przednio- przyrodkowej powierzchni ydki i dochodzi do brzegu przyrodkowego stopy. N. udowy unerwia grup przedni mm. uda, ale rwnie oddajc gazie skrne przednie, unerwia skr na powierzchni uda, za jego najdusza ga (n. udowo- goleniowy) rwnie skr na powierzchni przednio- przyrodkowej goleni i brzeg przyrodkowy stopy. Poraenie n. udowego: osabienie ruchu zginania w stawie biodrowym prawie cakowite zniesienie ruchu prostowania w stawie kolanowym N. zasonowy Pojawia si przyrodkowo od m. ldwiowego wikszego Biegnie przez kana zasonowy z ttnicami i yami zasonowymi Dociera do grupy przyrodkowej mm. uda (przywodziciele) i je unerwia Unerwia te skr tej okolicy Poraenie n. zasonowego:

 upoledzenie przywodzenia uda B) Splot krzyowy- utworzony przez gazie brzuszne nn. rdzeniowych S1 Co1. Znajduje si pod m. gruszkowatym, a jego dugie gazie wychodz nad tym miniem (otwr nadgruszkowy), lub pod nim (otwr podgruszkowy). Gazie dugie tego splotu, to: 1. n. poladkowy grny- przechodzi przez otwr nadgruszkowy 2. n. poladkowy dolny 3. n. skrny uda tylny 4. n. kulszowy 5. n. sromowy 6. n. guziczny 2, 3, 4, 5, 6, - otwr podgruszkowy N. poladkowy grny Przechodzi przez otwr nadgruszkowy Dzieli si na gazie kocowe, dochodzce do unerwianych mm. (m. poladkowy redni, may, napracz powizi szerokiej) Poraenie n. poladkowego grnego: upoledzenie odwodzenia uda upoledzenie prawidowego umocowania miednicy na postawionej nodze, opadanie miednicy po stronie zdrowej ( chd kaczkowaty ) N. poladkowy dolny Przechodzi przez otwr podgruszkowy Dochodzi do m. poladkowego wielkiego Poraenie n. poladkowego dolnego: upoledzenie prostowania w stawie biodrowym

N. kulszowy Przechodzi przez otwr podgruszkowy Biegnie do mm. brzusznych obrczy biodrowej, przykryty m. poladkowym wielkim Na udzie biegnie midzy m. dwugowy, a pboniastym i pcignistym Powyej dou podkolanowego dzieli si na: N. piszczelowy (przyrodkowo) Biegnie w grupie tylnej mm. goleni, midzy warstw powierzchown, a gbok, wraz z ttnic piszczelow tyln Biegnie przez kana kostki przyrodkowej z ttnic piszczelow tyln Na podeszwie dzieli si na n. podeszwowy boczny i przyrodkowy N. strzakowy wsplny (bocznie) midzy wknami m. strzakowego wsplnego dzieli si na: N. strzakowy N. strzakowy powierzgboki chowny Biegnie w grupie Biegnie w grupie bocznej przedniej mm. mm. goleni, midzy m. goleni wraz z strzakowym d. i krt. ttnic piszcze low przedni W dolnej czci ydki przebija powi, biegnie Dochodzi do powierzchownie, dochogrzbietu stopy dzc do grzbietu stopy i unerwiajc jego unerwiajc skr na mm. i bardzo may znacznym jego obszarze obszar skry

Poraenie gazi n. kulszowego: 1) N. piszczelowy: niemono zgicia podeszwowego stopy- tzw. chd pitowy przeprost w st. rdstopno- paliczkowych, zgicie w st. midzypaliczkowych 2) N. strzakowy wsplny: niemono, lub upoledzenie zgicia grzbietowego stopy i nawracania (stopa opadajca) chd brodzcy (koguci), gdy pacjent musi wysoko unosi kolana w czasie chodu (najpierw opadaj palce, potem pita) z czasem utrwalania poraenia wytwarza si stopa kosko- szpotawa (zgicie podeszwowe i odwrcenie stopy)

Unerwienie stopy:

N. podeszwy boczny i n. podeszwowy przyrodkowy- gazie n. piszczelowego.

N. udowo- goleniowy- ga n. udowego. N. grzbietowy stopy boczny ga n. ydkowego. Powstaje z n. bocznego i przyrodkowego ydki, pochodzcych od n. strzakowego wsplnego i piszczelowego. N. ydkowy biegnie powierzchownie na tylnej powierzchni ydki z y 4dstrzaow
Dochodzi do grzbietu stopy, jako n. grzbietowy stopy boczny II. Narzdy zmysw A. Narzd wzroku tworz elementy: Oko- gaka oczna + n. wzrokowy Aparat ruchowy gaki ocznej: 4 mm. proste (przyrodkowy, boczny, grny, dolny) 2 mm. skone (grny, dolny) MM. te unerwione s przez n. okoruchowy (III), z wyjtkiem m. prostego bocznego (n. odwodzcy) i m. skonego grnego (n. bloczkowy).

 Aparat ochronny (powieki, brwi, rzsy, powizie oczodow).

Narzd zowy: Gruczo zowy (pooony na grno- bocznej cianie oczodou) Kanaliki zowe Woreczek zowy Przewd nosowo- zowy

Droga odpywu ez zy produkowane s przez gruczo zowy Odpywaj przez sklepienia spojwki Dochodz do kta przyrodkowego oka Przez kanaliki zowe grny i dolny dostaj si do woreczka zowego Z woreczka zowego przez przewd nosowo- zowy do przewodu nosowego dolnego Powieka: ( najwaniejsza skadowa to tarczka, przytwierdzona 2 wizadami do struktur kostnych). Budowa gaki ocznej: 1) Bona wknista 2) Bona naczyniowa 3) Bona nerwowa Ad 1) Bona wknista skada si z rogwki i twardwki. Rogwka (1/5 cz bony wknistej) jest przeroczysta. Ma mniejszy promie krzywizny, jest bardzo bogato unerwiona, ale nie ma wasnego unaczynienia. Wchodzi w skad ukadu dioptrycznego, bo przez ni dostaj si do oka promienie wietlne. Twardwka (4/5) jest nieprzeroczysta, bogato unaczyniona, nadaje gace biao- niebieskie zabarwienie. Ma wikszy promie krzywizny. Ad 2) Bona naczyniowa skada si z: Naczyniwki, ktr tworzy bogata sie naczy krwiononych, ktre pokrywaj od wewntrz twardwk, za same pokryte s przez nabonek barwnikowy siatkwki oka. Ciaa rzskowego- peni wan funkcj. Jego gwn skadow jest tzw. misie rzskowy. Ciao rzskowe wknami zwanymi obwdk rzskow przyczepione jest do soczewki oka. Skurcze, lub rozkurcze m. rzskowego powoduj napinanie, lub rozlunienie wkienek obwdki i zmian ksztatu soczewki oka, umoliwiajc tzw. akomodacj ( moliwo ogldania przedmiotw z bliska i z daleka). Tczwki- stanowi przedni cz bony naczyniowej oka, nadaje oku zabarwienie, a w jej obrbie mog wystpowa wkienka mm. gadkie o dwojakim ukadzie:

- okrne- tworz m. zwieracz renicy - o ukadzie poudnikowym- tworz m. rozwieracz renicy Ad 3) Bona nerwowa to siatkwka, skadajca si z 2 gwnych czci: Przedniej- lepej Tylnej- wiatoczuej Midzy nimi znajduje si tzw. rbek zbaty. W czci wiatoczuej znajduj si 2 plamki: o lepa- pozbawiona prcikw i czopkw, znajdujca si w miejscu wyjcia nerwu wzrokowego o ta- zwana polem najostrzejszego widzenia z najwikszym nagromadzeniem czopkw Siatkwka ma 10 warstw, z ktrych najwaniejsze s te zawierajce neurony w drodze wzrokowej. S to warstwy: - IV- le tu ciaa komrek prcikowych i czopkowych - VI- ciaa komrek dwubiegunowych - VIII- ciaa komrek zwojowych. Aksony komrek zwojowych tworz nerw wzrokowy. W skad ukadu dioptrycznego oka wchodz: o Rogwka, o soczewka, o ciecz wodnista oka (wypeniajca komor przedni i tyln oka oraz ciao szkliste gaki ocznejwypeniajce gak oczn ku tyowi od soczewki i nadajce jej ksztat). B) Ucho Dzielimy je na: 1) ucho zewntrzne- to maowina uszna zbierajca fale gosowe i przewd suchowy zewntrzny (w ksztacie litery S, o strukturze chrzstno- kostnej, przekazujcy drgania od maowiny do bony bbenkowej), 2) ucho rodkowe. Tworz je nastpujce czci: o Bona bbenkowa- zoona z czci wiotkiej i czci napitej, przekazuje drgania z ucha zewntrznego do jamy bbenkowej. Od wewntrz przyczepia si do niej pierwsza kosteczka suchowa- moteczek. o Jama bbenkowa- ley w piramidzie koci skroniowej. Ma 6 cian: - grna- pokrywkowa (cienka blaszka kostna na powierzchni przedniej piramidy) - dolna- szyjno- ylna, gdy graniczy z doem i otworem yy szyjnej - boczna- boniasta, bo tworzy j bona bbenkowa - przyrodkowa- bdnikowa, bo graniczy z bdnikiem, a konkretnie z jego czci zwan bdnikiem - przednia- szyjno- ttnicza, bo graniczy z kanaem ttnicy szyjnej -tylna- sutkowa, bo graniczy z jam sutkow Zawarto jamy bbenkowej: a) 3 kosteczki suchowe ( moteczek, kowadeko, strzemiczko) b) 2 minie zabezpieczajce ucho przed zbyt duymi drganiami (m. strzemiczkowy i m. napinacz bony bbenkowej) c) splot bbenkowy (od n. IX) i struna bbenkowa (ga n.VII) W cianie bdnikowej jamy bbenkowej s 2 okienka: - owalne- przykryte podstaw strzemiczka - okrge- przykryte bon bbenkow wtrn

o Trbka suchowa (Eustachiusza) o Jama sutkowa i komrki sutkowe, znajdujce si w obrbie wyrostkw sutkowatych
koci skroniowej 3) ucho wewntrzne Skada si z bdnika kostnego i znajdujcego si wewntrz niego bdnika boniastego. Zawiera te dwie ciecze (przychonk i rdchonk) oraz receptory suchu i rwnowagi.

UCHO WEWNTRZNE: BDNIK KOSTNY:

PRZYCHONKA RDCHONKA

PRZEDSIONEK,

LIMAK,

3 KANAY PKOLISTE

AGIEWKA

BDNIK BONIASTY: WORECZEK + RECEPTORY:

PRZEWD 3 PRZEWODY PKOLISTE LIMAKOWY

kk. rzsate kk. rzsate plamek woreczka narzdu i agiewki Cortiego (receptory rw(receptory nowagi statycznej) suchu)

kk. rzsate grzebieni bakowych (receptory rwnowagi dynamicznej)

UWAGA! Mwic kana zawsze mamy na myli cz bdnika kostnego! Mwic przewd zawsze odnosimy si do bdnika boniastego!

RYC 1.

RYC. 2

RYC.3

RYC. 4

Przedsionek ( wytumaczenie rysunkw): To cz bdnika kostnego, zawierajca elementy bdnika boniastego ( woreczek + agiewka). Przedsionek bocznie graniczy z jam bbenkow, przyrodkowo z dnem przewodu suchowego wewntrznego, ku przodowi ze limakiem, a ku tyowi z 3 kanaami pkolistymi. limak Skada si z osi zwanej wrzecionkiem, na ktrej owinity jest tzw. kana spiralny limaka, zawierajcy w trjktnej przestrzeni przewd limakowy, nalecy do bdnika boniastego. Kanay pkoliste (przedni, tylny, boczny), zawieraj elementy bdnika boniastego, czyli odpowiednie przewody pkoliste. Z jednej strony kocz si odnog prost, z drugiej za poszerzeniem zwanym bak. DROGA FAL GOSOWYCH

Maowina uszna

Przewd suchowy zewntrzny

Bona bbenkowa

Moteczek, kowadeko, strzemiczko

Okienko owalne

Bdnik kostny

Przychonka

Bdnik boniasty

rdchonka

Receptory

Droga suchowa

Orodki korowe suchowe Za odbieranie wrae suchu i rwnowagi odpowiada n. przedsionkowo- limakowy (przedsionkowy- rwnowagi, limakowy- suchu). Poczenia bdnika boniastego:

o Woreczek + agiewka = przewd agiewkowo- woreczkowy, ktry przedua si w przewd

o o rdchonki, koczcy si woreczkiem rdchonki, czcym si z przestrzeni podpajczynwkow. Woreczek + przewd limakowy =przewd czcy Do agiewki uchodz przewody pkoliste

10