ATHEROSCLEROSE

5-01-2010

Samensteller: Matthias Steinebach

Atherosclerose is een pathologisch proces dat zich aan de binnenkant van de arterin afspeelt. Het wordt vaak aderverkalking genoemd maar dit is dus fout want het zijn de slagaders die aangetast worden!

Het is een proces dat al op jonge leeftijd begint en het wordt door zowel erfelijke als leefstijlfactoren benvloed.

Ten gevolge van de atherosclerose wordt de binnenkant van de slagader ruw. Door deze ruwe wand is er een grotere kans dat thrombocyten geactiveerd worden en er op de atherosclerotische plaque een thrombus ontstaat.

Een beschadigde wand is een van de drie factoren van het trias van Virchow. De twee andere factoren zijn een vertraagde bloedstroom veranderde samenstelling van het bloed

Elk van deze factoren of een combinatie vergroot de kans dat trombocyten gaan klonteren en dat de stollingscascade in gang wordt gezet met een intravasaal stolsel als gevolg.

Een ander gevolg is dat het atheroom de slagader vernauwt. Er kan dus minder bloed door. De meeste slagaders hebben een grote overcapaciteit. Een vernauwing geeft pas problemen wanneer de diameter met de helft is afgenomen. Het oppervlak van de doorgang is dan tot afgenomen en daarmee wordt ook de bloedstroom sterk belemmerd.

De verminderde doorbloeding wordt ischemie genoemd. Dood weefsel wordt necrose genoemd. Sterft weefsel af door ischemie dan is dit een infarct

Atherosclerose geeft door vernauwing met name problemen van de volgende organen/lichaamdelen: - hersenen - hart - nieren - benen

In de hersenen kan het leiden het tot een T.I.A.; een transient ischemic attack. Een gedeelte van de hersenen krijgt daarbij kortdurend geen bloed meer en hersenfuncties vallen even uit. De afsluiting is meestal een gevolg van een thrombus afkomstig uit de arteria carotis of het hart.

Het bloedvat van de hersenen kan ook verstopt raken omdat er in de arterie zelf een thrombus ontstaat. Als deze niet binnen enkele uren opgelost of verwijderd wordt ontstaat er een herseninfarct; een deel van de hersenen sterft af.

Bij vernauwing van de kransslagaders kan er angina pectoris ontstaan als het hart een grotere prestatie moet leveren. De zuurstofvraag is dan groter dan het aanbod. Dit veroorzaakt een snoerende of drukkende pijn op de borst.

Een ander probleem is dat door ruptuur van het atheroom in een van de arteria coronaria (kransslagaders) er op de plek van het atheroom het bloed gaat stollen en er een acute verstopping ontstaat. Als dit te lang duurt zal het weefsel stroomafwaarts afsterven.

Als in de arterie renalis een atheroom gevormd wordt dan zal de bloeddruk in de nier zelf lager worden. De nier maakt dan extra renine. Dit doet de bloeddruk stijgen. Dit versterkt weer het ontstaan van atherosclerose. De hoge bloeddruk is echter ook slecht voor de nog gezonde nier.

Ten gevolge van een vernauwing van de bloedvaten in de benen krijgen de spieren minder bloed. Moeten ze harder werken (verder lopen) dan ontstaat er een zuurstoftekort. Dit geeft krampende pijn die dwingt tot stilstaan. Om dit te verbergen gaan de mensen in etalages staan kijken, vandaar de bijnaam etalagebenen.

Als de bloedstroom steeds verder afneemt ontstaat er zelfs pijn in rust en zijn er trofische stoornissen. Deze verschijnselen geven aan dat het weefsel weinig voeding krijgt. De huid is koud, droog en bleek, de haargroei is sterk verminderd en er zijn kalknagels. Door zuurstofgebrek ontstaat er pijn in rust. Door de verminderde doorbloeding kunnen er zelfs arterile ulcera ontstaan

Bij volledige afsluiting sterft het weefsel af; ischemische necrose. Tenen worden zwart en vallen af. Raakt het dode weefsel geinfecteerd dan spreekt men van nat gangreen.

Een derde probleem dat bij atherosclerose voorkomt is verzwakking van de vaatwand. Hierdoor ontstaan aneurysmata (enkelvoud aneurysma). Het bloedvat puilt uit, kan daardoor opeens lekken op knappen en er kunnen thrombi in ontstaan die loslaten en stroomafwaarts vastlopen en een arterie afsluiten. Dit heeft dan weer necrose als gevolg.

Een aneurysma kan in elk deel van de aorta voorkomen, zowel in het opstijgend deel van de aorta, de boog, het afdalend deel in de thorax in de buik.

Een aneurysma is een levensbedreigende afwijking. Daarbij geldt: hoe groter het aneurysma, hoe groter de kans dat hij knapt! Bij een doorsnede groter dan 5 cm is het risico op knappen groter dan het gevaar van overlijden tijdens de operatie. Dan wordt er dus pas geopereerd.

Een alternatief voor opereren is het plaatsen van een stent. Hiervoor hoeft de buik niet open gemaakt te worden maar wordt het buisje van gaas endovasculair aangebracht. Dit gaat behulp met een catheter.

Oorzaken atherosclerose

Een zeer ongunstige factor ten aanzien van atherosclerose is roken.

Oorzaken atherosclerose

Een tweede factor is het cholesterolgehalte in het bloed. Dit gehalte wordt door meerdere factoren benvloed. Daarbij is met name het LDL gehalte van belang. LDL staat voor low density lipoproteine. Dit is een deeltje in het bloed dat cholesterol van de lever naar de weefsels brengt.

Naast LDL is er ook HDL. De H staat hier voor high. Dit is het goede cholesterol. Het belangrijkste is een laag cholesterol en dan het liefst met een relatief hoog percentage HDL. Hoe het lichaam omgaat met deze bloedvetten is mede erfelijk bepaald.

De concentraties LDL/HDL wordt door veel factoren bepaald. Een van deze factoren is het dieet. Een dieet met veel verzadigde vetten (meestal dierlijk) verhoogt de concentratie LDL. Daarnaast benvloeden vrouwelijke hormonen de vetstofwisseling in gunstige zin; het gehalte aan HDL stijgt.

Ook bewegen heeft invloed op het vetgehalte in het bloed en, niet onverwacht, weinig bewegen is dus NIET goed voor je bloedcholesterol.

Overgewicht is ook ongunstig. Het is daarbij vooral van belang waar het vet zit. Vet in de buikholte (visceraal vet) benvloedt de leverstofwisseling meer (in ongunstige zin) dan het vet op je heupen.

Een maat voor de hoeveelheid buikvet is de verhouding tussen de taille en heupomvang. Bij vrouwen mag deze maximaal 0,8 zijn en bij mannen 1,0. Vanwege de vetverdeling wordt die van de man de appelvorm genoemd en bij de vrouw peervorm.

Een aandoening die het vetgehalte in het bloed sterk in negatieve zin benvloedt, is diabetes mellitus.

Oorzaken atherosclerose

Een derde factor is hypertensie. Bij lang bestaande hypertensie is er meer kans op het ontstaan van atherosclerose. Stress zou hierdoor indirect ook een ongunstige invloed hebben omdat dit de bloeddruk zou verhogen.

Behandeling I

Atherosclerose is niet echt te genezen. Wat wel kan is het proces proberen zo traag mogelijk te laten verlopen. Dat betekent dus gezond gaan leven.

Behandeling II

Het dieet moet dus gezond worden: veel groeten en fruit, weinig vet en dan het liefst meervoudig onverzadigd. Dit zit in olin en is vette vis

Behandeling III

Daarnaast moet een eventuele diabetes mellitus goed geregeld worden, een hypertensie verlaagd en medicatie om het cholesterolgehalte te verlagen. Dit vertraagt de verergering van de atherosclerosis.

Omdat n van de gevolgen van atherosclerose het bevorderen van het samenklonteren van bloedplaatjes is (thrombocytenaggregatie), kunnen medicijnen die dit remmen de nadelige gevolgen van atherosclerose, embolin, helpen voorkomen. Een van de medicijnen die dit doet is het oude vertrouwde aspirientje, echter in een veel lagere dosering als bij pijn/koorts. In plaats van 500 mg is de dosering 80 mg/dag om de kans op een TIA te verkleinen