Deprem ve Yap Bilimleri

GEBZE TEMSLCL

SONLU ELEMANLAR YNTEM (SAP2000 UYGULAMASI) I. Genel Kavramlar

Dr. Yasin Fahjan fahjan@gyte.edu.tr http://www.gyte.edu.tr/deprem/

SONLU ELEMANLAR YNTEM

Sonlu Elemanlar (SE) Yntemi, eitli mhendislik problemlerine kabul edilebilir bir yaklamla zm arayan bir saysal zm yntemidir. Sonlu elemanlar yntemi ok gl ve ada bir saysal hesaplama yntemidir. Son 40 ylda bilgisayarlarn hzl geliimine paralel olarak gelien saysal hesap yntemleri iinde ok nemli bir yer tutmaktadr.

TARHE
lk kullanm 1950li yllarda naat Mhendisliinde oldu Etkin kullanm bilgisayar teknolojisindeki gelimeler ile mmkn oldu Bu saysal yaklam yntemi her ne kadar orijinal olarak yap sistemleri iin gelitirilmi olsa da dayand esaslarn genellii dolaysyla yntem akkanlar mekanii, zemin mekanii, uak mhendislii nkleer mhendislik, kaya mekanii, elektromanyetik alanlar, termal analiz ve daha sayabileceimiz pek ok mhendislik ve fizik problemlerinin zmnde ara olarak kullanlmaktadr

SE LE ZMLER
Sonlu Elemanlar Analizi fiziksel bir sistemin matematik olarak ifade edilmesidir. Bu sistem alt paralara ayrlabilen model olup, malzeme zelliklerine ve uygulanabilir snr artlarna sahiptir Sonlu Elemanlar (SE) dzensiz ve karmak geometriye geometrisi sahip sistemlerin incelenmesine olanak salar. SEY deiik ve karmak malzeme zellikleri olan sistemlerde uygulanabilir. rnein, Malzemenin heterojen (beton gibi) olmas, anizotrop(ahap gibi) olmas, nonlineer malzeme, .. Vs. Kark ve sreksiz snr koullarnn ve Yklemenin niform olmamas, sreksiz ve tekil yklerin sistemine dahil edilebilir,

SONLU ELEMANLAR MODELNN OLUTURULMASI

GENEL SE LE STATIK - BETONARME TASARIM PROGRAMLARI KARILATIRMA

SAP2000 STAAD Lusas Adina
Genel SE Yazlm: Bina, Kpr, Tank, Baraj, Endstri.. Elemanlar: ubuk, Kabuk, Yay, kat

deCad Probina Sta4

Bina Analizi Betonarme Tasarm: Detay, Pafta, Hesap Raporu Elemanlar: Kolon, kiri, Perde, Deme, etc..

BNA ANALZ BETONARME TASARIMI YAZILIMLARI

GENEL SE YAZILIMLARI

Frame Shell

Solid

SE LE GEOMETR MODELLEME

Bir boyutlu ubuk eleman

ki boyutlu gen eleman

ki boyutlu drtgen eleman

boyutlu drtgen prizma (kat) eleman

SE LE GEOMETR MODELLEME

MODELLEME TEKNKLER
Kurallar
Basit stenilen Detay Amaca Uygun Zamana ve Maliyete Uygun Dikkatli bir modelleme Sonular iyi yorumlamay gerektirir

Aralar
Elemanlar Snr artlar Yklemeler

SE kara kutu deildir.

MODELLEME BALAMADAN NCE

Dizaynn amalarnn neler olduunu belirlemek gerekmektedir. Neleri bilmeye ihtiyacn var. SE neden yapyorsun? Dizayn kriteri nedir? Yaplan dizayn deerlendirmek iin hangi mhendislik kriteri kullanlacaktr.

MODELLEME RNEKLER

MODELLEME RNEKLER

MODELLEME RNEKLER

MODELLEME RNEKLER

SEY LEM ADIMLARI

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Yap sonlu elemanlar ile modellenir (ayrklatrma) Sistemin Global Akslar, Dmlerin Serbestlik Dereceleri (DOF) ve Snr artlar Oluturur Elemanlarin Rijitlik Matrisleri lokal aksende oluturur [k] Elemanlarin Rijitlik Matrisleri lokal aksenden Sistem Global Aksanlari evirilir [k]=[T][k][k] Global Rijitlik Matris Oluturur [K] Elemanlarin Ykleri Dm Noktalarna Aktarlr Global Yk Vektor Oluturur {F}

SEY LEM ADIMLARI (devam)

8.

Sistem Matris Denklamlar zlr (Gauss Elimination)

[K]{u}={F}
[K]: Global Rijitlik Matrisi {u}: Bilinmeyen Deplasman vektr {F}: Sa taraf (kuvvet) vektr 9.

Elemanlarn local deplasmalar Global Deplasmanlar vektrnden Elde edildikten sonra, Kuvvetleri Hesaplanr

SSTEM SERBESTLIK DERECES

SSTEM TANIMLARI
Genel Eksenler (GLOBAL COORDINATES): Tm yap sisteminin bulunduu ortam tanmlayan eksenlerdir. (Kartezyen koordinatlar X,Y,Z) Yerel Eksenler (LOCAL COORDINATES): Elemann genel eksenlere gre yerleimini belirleyen ve elemana ait olan koordinatlardr. Adlandrmas (1,2,3) eklindedir.

GENEL VE LOKAL EKSENLER

SAP2000 de hem genel hem yerel eksen takmlar sa el kuralna uymaktadr. ki eksenin yerleimi bilindiinde dier eksenin belirlenmesi bu kurala gre yaplmaktadr.

DM NOKTALARI
Sistemin d ortam ile birletii veya elemanlarn birbirleriyle birletii noktalardr. SAP2000de dm noktalarna JOINT ad verilmektedir. SAP2000de dm noktalar adlar/numaralar ve koordinatlar ile tanmldr.

DM NOKTALARI-SAP2000

MESNET ARTLARI (Restraints)

MESNET ARTLARI (SAP2000)

RJT DYAFRAM - CONSTAINTS

UBUK ELEMAN (FRAME )

Gerek sistemde iki boyutu nc boyutunun yannda kk olan, elemann ekseni ve normal kesitiyle tanml olan elemana ubuk eleman ad verilir. SAP2000de bu tr elemanlar FRAME olarak adlandrlmaktadr. SAP2000de ubuk elemanlar adlar/numaralar, balang biti noktalarn gsteren dm noktalar ve kesit zellikleriyle tanmldr. Bina tr sistemlerde kolon, kiri, baz durumlarda perde, dili ve kaset demelerin dileri, srekli temel, zgara temel elemanlar ubuk (FRAME) eleman kullanlarak modellenebilir.

UBUK ELEMAN RJTLK MATRS

UBUK ELEMAN U DEFORMASYONLARI

UBUK ELEMAN YEREL EKSENLER

TRUSS ELEMANLAR LE UYGULAMA

UBUK ELEMAN UYGULAMASI

Kolonlar, kiriler, kemerler

UBUK ELEMAN U I KUVVETLERI VE POZITIF YNLERI

KR KEST ZELLKLER

UBUK U RIJITLII (Rigid Ends)

UBUK U MAFASALLARI (END RELEASES)

UBUK ELEMANI YKLEMELERI

KABUK (SHELL)
Yzeysel tayc elemanlar modellemek iin kullanlan elemandr. SAP2000de bu tr elemanlar SHELL olarak adlandrlmaktadr. Bu Eleman PLATE ve MEMBRANE rijitlik matrislerinden oluur SAP2000de SHELL elemanlar adlar/numaralar, dm noktalar ve kesit gibi zellikleriyle tanmldr. SHELL eleman drtgen veya gen eklinde olabilmektedir. Shell: Genel durumda yzeysel sistemleri modellemek iin kullanlr (Kabuk, perde, deme, radye temel vb.)

MEMBRANE (MEMBRAN)
Dzlemi iinde ykl yzeysel tayc elemanlar modellemek iin kullanlr. (2 boyutlu Perde Analizi)
z z uy ux L z y I x ux z uy J
Constant thickness

uy K ux z uy ux

PLATE (PLAK)
Plate (PLAK) :Yalnzca dzlemine dik ykl yzeysel tayclar modellemek iin kullanlr. (Demeler, Radye temel)
uz uz y x L z y I x x uz y J
Constant thickness

y K x uz y x

KABUK ELEMAN RJTLK MATRS

SHELL ELEMAN KUVVETLERI

Shell eleman kullanlarak bulunan zmlerde elde edilen i kuvvetler birim uzunlua etkiyen i kuvvetlerdir. Momentler iin pozitif ynler (kesitin altnda ekme oluturan) eleman yerel eksenlerine gre aadaki ekilde gsterilmektedir

SHELL ELEMAN KUVVETLERI YNLER

KABUK ELEMAN UYGULAMALAR

at, kubbe, tonoz, katlanm plak, sandk kesitli kprler, kule,vb.

SONLU ELEMANLAR YNTEM LE RADYE TEMEL PLAK ELEMANLER LE MODELEMES

KATI ELEMANI (SOLD )

y yz xy xy x 1 z 4

t 3 8 2 5 6 s 7

zy zx xz

KATI ELEMANI LE MODELLEME

NONLNEER YAY ELEMANI (NLLNK)

2 BOYUTLU STRES ANALZ

Plane Stress

Plane Strain

Axisymmetric

YZEYSEL ELEMANLAR: PLAIN STRAIN

x z Baraj Kesiti

SAP2000 STATK ANALZ

ZDEER ANALZ (EIGENVALUE)

[K]-2[M]=[0]
[K]:Rijitlik Matrisi [M]: Ktle Matrisi =sistem doal frekans

EDEER STATK ANALZ

EDEER STATK ANALZ (SAP2000)

DNAMK MOD BRLETRME ANALZ

DNAMK MOD BRLETRME N TASARIM SPEKTRA (SAP2000)

DNAMK MOD BRLETRME ANALZ (SAP2000)

SAP2000 WEB SAYFASI

http://www.comp-engineering.com/SAPManT.htm http://www.comp-engineering.com/havuz/ http://www.comp-engineering.com/download.htm http://www.comp-engineering.com/KAMPANYA.htm

ZAMAN TANIM ALANINDA LNEER ANALZ (TIME HISTRORY)

ZAMAN TANIM ALANINDA NONLNEER ANALZ (TIME HISTORY)

KOMNASYONLAR (SAP2000)

SAP2000 LE MODELEME

SAP2000 LE MODELEME

SAP2000 de hesap modeli oluturulurken aadaki admlar izlenebilir

1. allacak temel birimler seilir. 2. New Model From Template seenei ile taslak geometri oluturulur. 3. Kullanlacak malzeme trleri oluturulur. DefineMaterials 4. Kullanlacak kesit zellikleri tanmlanr. DefineFrame Sections DefineArea Sections 5. Hesap modelinde gerekli dzenlemeler yaplr. 6. Yklemeler tanmlanr. DefineLoad Cases

SAP2000 de hesap modeli oluturulurken aadaki admlar izlenebilir

7. zmleme iin kullanlcak yklemeler tanmlanr DefineAnalysis Cases 8. Elemanlara ykler atanr. AssignFrame/Cable/Tendon Loads AssignArea Loads 10. Yklemeler kullanlarak yk birleimleri tanmlanr DefineCombinations 11. zmleme yaplr. 12. Boyutlandrma yaplr.

MODELLEME PLANI
Ne bulmaya alyoruz? Yapy modellerken neler dikkate alnacak ve neler ihmal edilebilir? Snr koullar ve ykler nelerdir? Gerilmeleri, Deplasmanlar, Frekans, Burkulma veya scaklk gibi deikenlerden hangilerini bilmeniz gerekmektedir? Sonlu elemanlar analizi sonularn dorulamak amal elle basit hesaplamalar, deney sonular; yapnn nasl davranaca ve hangi rakamlarn anlaml olacana dair fikir verecektir.

TAIYICI SISTEMLERIN DEALLETIRILMESI

BNA MODELLEME RNE

Statik Analizi Dinamik Analizi Deme Analizi

SE LE BNE EREVES MODELLEMES

DNAMK ANALZ

SE LE DEME MODELLEMES